FM-Magazine 05 - NL

Afgiftekantoor Oostende X - P 918486- Driemaandelijks tijdschrift - V.U.: Filip Cossement - Bld. des Canadiens 118 - B-7711 Dottignies

JAARGANG 2 - APR - MEI - JUN 2016

magazine 05

JO U RNAL F OR THE FACI LI T Y M AN AGER

Wie wordt Facility Manager of the Year?

DE ZES FINALISTEN

Your Partner of Excellence Nespresso is known for creating precious gourmet moments at home. But coffee lovers want to live the same experience out of home. That is why Nespresso Business Solutions creates matchless coffee experiences for your customers, clients and employees through a tailor made solution to suit your business.

Unsurpassed quality and coffee expertise

Nespresso Business Solutions

The high-performance machine Aguila 220

Nespresso employs passionate and skilled coffee experts who invest extreme care and attention to select, roast, grind and blend coffee beans to create a selection of exceptional blends and pure Grand Cru coffees to suit every taste preference.

The Nespresso professional machines are specifically designed for intensive, high volume usage and are adaptable to all space and venue configurations for quick and simple preparation of the highest quality coffees and exceptional coffee recipes. Furthermore, Nespresso provides reliable and customized after sales service for machine maintenance and supplies.

Aguila 220 combines exceptional functionality with sleek and durable design. It is the first machine that allows you to choose easily among 15 hot and cold recipes that respect the barista tradition, enhanced by state of the art technology with unmatched in-cup quality.

Discover more about our professional solutions:

www.nespresso.com/pro

INHOUD

Loïc Bologne - Nagelmackers

Giovanni Novello - GSK

14

20

Steven Clemminck - Vlerick Business School

Ronny Smismans - Barco

16

22

Jan Geeraerts - Carrefour

Guy Vanhoorde - Stad Gent

18

24

Wie wordt Facility Manager of the Year 2016?

Maak kennis met de zes finalisten

13

Facility Management moet evolueren naar een applicatielandschap waar FMIS slechts één schakel van de ketting in vormt.

Koen Mees, managing director Freestone

Veiligheid Haal het maximum uit camerabewaking

IFMA Belgium rondetafel “Normen leggen geen verplichtingen op, het zijn best practices”

6 News

Enquête: 36 Wat vindt u van FM-Magazine?

44

46 30

39

27

Trends Office Lab laat voelen hoe interieurinrichting werkt

Column Young IFMA

Boeken 48 Twee nieuwe pockets in

de Reeks Facility Management 50

Nieuwe leden

3

4

VOORWOORD

Beste leden, Beste collega Facility Managers, IFMA heeft in 2016 meteen een vliegende start genomen. Zo organiseerden we begin maart - op uitdrukkelijk verzoek van onze leden - voor de tweede maal een FMIS toolevent. Ditmaal lag de focus op Facility Intelligence of hoe de Facility Manager gebruikmakend van een FMIS tool de data die erin vervat zitten op een intelligente manier kan aanwenden om beslissingen in facilitaire dossiers te onderbouwen. Deze tweede editie werd opnieuw een groot succes. Ook de Dag van FM, aan de derde editie toe, werd door u gesmaakt. Zoals gebruikelijk stonden enkele topspecialisten garant voor workshops rond verschillende actuele facilitaire thema’s.

Nu 2016 goed op gang gekomen is, lijkt het me een geschikt moment voor ieder van u om de activiteitenkalender van IFMA voor de komende maanden te bekijken en alvast de belangrijkste afspraken in uw agenda te noteren.

Colofon Periodiciteit: Driemaandelijks Hoofdredactie: Tilly Baekelandt tilly.baekelandt@fcomedia.be T + 32 (0)56 33 42 72 Redactie: Philip Declercq, Valérie Couplez Reclame-advies: Karl Bossuyt T +32 (0)475 386 204 karl.bossuyt@fcomedia.be Verantwoordelijke uitgever: Filip Cossement Boulevard des Canadiens 118 B - 7711 Dottignies Vormgeving: marieke.veys@fcomedia.be Version française sur simple demande Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor ondertekende artikels zijn alleen de auteurs aansprakelijk. Voor de inhoud van de advertenties zijn enkel de adverteerders aansprakelijk. De uitgever erkent geen enkele verplichting tot opname van aangeboden advertenties.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers

In april staat er een cateringcongres op het menu waarbij we de trends en tendensen qua voeding voor u op de kaart zetten. Voorts kijken we zelf ook al reikhalzend uit naar onze Facility Awards op 10 mei, met de uitreiking van de award voor Facility Manager van het jaar.

Daarnaast staan er ook nog tal van opleidingen geprogrammeerd en heeft ook Young IFMA een aantal boeiende activiteiten gepland. Vergeet niet om u tijdig voor deze events in te schrijven op onze website!

Vermits IFMA Belgium de stap naar een eigen onafhankelijk magazine van strategisch belang acht, vonden we het niet meer dan normaal om ook naar uw tevredenheid te polsen. De resultaten van deze lezersenquête bevestigen gelukkig ons eigen enthousiasme. In deze editie van FM-Magazine krijgt u zicht op de antwoorden. Bedankt voor uw bijdrage!

Wij stellen immers elke dag alles in het werk om u steeds opnieuw inhoudelijk sterke thema’s te bieden die uw dagelijkse verantwoordelijkheden kunnen verrijken. We hopen dat ook deze editie van FM-Magazine u rijker zal maken.

Veel leesgenot!

Jean Morren Voorzitter IFMA

Contact us: Directeur Mieke Loncke T. 02 424 12 80 M. 0485 69 77 93 mieke.loncke@ifma.be Office Manager Muriel Walter T. 02 424 12 80 M. 0468 13 81 25 secretary@ifma.be

Pegasuslaan 5 1831 Diegem www.ifma.be

Laat u verrassen en inspireren in “The Lounge�.

U vindt er onze interpretatie van een vergaderopstelling, een informele zithoek, een coffee corner en een directiekantoor. Strakke meubels, warme materialen, design accenten en huiselijke accessoires kregen er een plaatsje zonder afbreuk te doen aan functionaliteit.

The Lounge by Kinnarps nv - Heide 15 - 1780 Wemmel - 02 456 0 456 - info@kinnarps.be - www.kinnarps.be

6

NEWS

Agenda

Master Class Strategic Facility Management

Workshop Carrièreplanning 13 april 2016

I

Catering Congres 14 april 2016, Experience Center Miele, Mollem Dagopleiding Change Management 20 april 2016, Diegem Smart Building Congres 21 april 2016, Ghelamco Arena Gent

Georganiseerd door FEE

MeeTogether 28 april 2016, Odisee Technologiecampus, Gent FM Congres in de zorg 28 april 2016, ALM Berchem

Georganiseerd door Ki’Com

Dagopleiding Manager’s dashboard voor duurzaam FM 04 mei 2016, Diegem

FMA start in het najaar (3 oktober 2016) samen met Antwerp Management School (AMS) een Master Class Strategic Facility Management. De opleiding richt zich in eerste instantie tot wie in het top of middle management verantwoordelijk is voor FM binnen een organisatie.

Het programma omvat modules zoals asset management, finance, contract management, people and organisation management en building and operations management.

Praktische informatie: 16 sessies (voertaal: Engels) die om de twee weken op maandag plaatsvinden, locatie: afwisselend in Brussel (bij IFMA) en Antwerpen (bij AMS), contactpersoon: Christel Van Gucht (Program Manager), fee: 7.500 euro/5.500 euro voor IFMA-leden.

Meer info: www.antwerpmanagementschool.be/en/our-programs/executive-programs/ master-class-in-facility-management

“Strategisch FM is een noodzaak voor iedere Facility Manager die door deze opleiding de ‘FM Leader’ wordt die de toekomst als permanente uitdaging aankan!”

Chris Claessens, voormalig director general services PwC Belgium

“FM zal altijd een cruciale rol spelen in elke organisatie, nu en in de toekomst” Kris Cloots, CEO & country manager ISS BeLux

Facility Awards - Facility Manager of the Year 10 mei 2016, Proximus Lounge - Evere Dagopleiding Manager’s dashboard voor duurzaam FM (franstalig) 18 mei 2016, Diegem Young IFMA Café Leuven 19 mei 2016, Leuven Debatnamiddag: “Mobiliteit en vastgoed: rijden we ons vast?”

24 mei 2016, Realty Beurs, T&T Halve dagopleiding: Meten van schoonmaakkwaliteit 22 juni 2016, Diegem

= IFMA-events

“Deze masterclass focust op de strategische, financiële en economische aspecten van Facility Management.

De masterclass is uniek in België en betekent zonder twijfel een mooie promotie voor de FM-wereld.”

Mieke Loncke, director IFMA

“In deze masterclass zullen we uw kennis en expertise verdiepen en verbreden. We zullen de skills die nodig zijn om op strategisch niveau leiding te geven verder ontwikkelen met de nadruk op het maken van financiële beslissingen. Dit zal FM naar een hoger niveau brengen en zal bijdragen aan de professionalisering van FM.” Peter Vanneck, academic director, Antwerp Management School

NEWS

DEF Belgium ontvangt FiSQ kwaliteitscertificaat

Eind verleden jaar mochten tien ondernemingen, waaronder DEF Belgium, het FiSQ kwaliteitscertificaat voor installateurs in brandbeveiligingssystemen in ontvangst nemen. Het certificaat heeft het nummer 2015-01 wat wil zeggen dat DEF Belgium eerste is op de lijst van de bedrijven met een dergelijk certificaat. Het werd overhandigd aan Tom Stichelbaut (commercieel directeur). www.def-online.be

Interactieve juice-corners

Gingerwald plaatst interactieve juice-corners op de werkvloer met de bedoeling ‘gezond’ voor werknemers leuker, makkelijker en toegankelijker te maken. Het betreft artisanale cold-pressed groentenen fruitsapjes, zonder additieven of pasteurisatie en in shot-sized flesjes (100ml). De iPad in de juice-corner creëert via een platform een community.

Werknemers kunnen via deze weg bijvoorbeeld informatie krijgen omtrent de gezonde ingrediënten en de daaraan gelinkte voordelen, een sapje via het platform trakteren aan collega’s, ze krijgen een gezondheidstip van de week, kunnen hun persoonlijk dashboard raadplegen inzake de hoeveelheden opgenomen groenten en fruit gedurende een bepaalde periode enz. www.gingerwald.be

Facility Solutions neemt RMS ManpowerGroup Solutions over

Facility Solutions, onderdeel van de facilitaire dienstverlener Facilicom Services Group, zet haar groei verder met de overname van de afdeling Receptie- en Mailroom Services van ManpowerGroup Solutions. Voor Facilicom zijn receptie- en mailroommedewerkers een belangrijke schakel in het facility team van elk bedrijf. Dankzij de acquisitie kunnen concepten in FM meer geïntegreerd aangepakt worden. Met de overname van RMS zal de omzet van Facility Solutions ruim boven de 20 miljoen euro/jaar stijgen, en is het bedrijf 130 medewerkers rijker. www.facilicom.be

Oproep recyclage elektronisch afval

Out Of Use uit Aarschot slaat de handen in elkaar met Natuurpunt om bedrijven aan te zetten tot de recyclage van oude gsm’s, pc’s en laptops. Begin november startten ze een grootschalige inzamelactie met steun van Umicore. Voor ondernemingen die hun elektronisch afval aanleveren, koopt Natuurpunt een stukje grond waarop bomen geplant worden. Per vier ingezamelde, niet-werkende gsm’s steunt Umicore Natuurpunt om een boom en bijhorende vierkante meter grond aan te kopen. En voor elke werkende gsm en laptop of computer steunt Out Of Use Natuurpunt met een vierkante meter bos. Ieder deelnemend bedrijf ontvangt een certificaat.

Vlnr Luk Daniëls (diensthoofd marketing bij Natuurpunt), Mark Adriaenssens (zaakvoerder Out Of Use), Erwin Schoeters (general manager Retail & Private Banking bij KBC)

www.outofuse.com

7

8

NEWS

MCS versnelt internationale expansie

Softwarebedrijf MCS heeft 6 miljoen groeifinanciering gekregen om de internationale expansie te versnellen. Opgericht in 1989 en gevestigd in Antwerpen is MCS één van de snelst groeiende softwarebedrijven in onroerend goed, werkplekmanagement (IWMS) en Facility Management (CAFM). Sinds de management buy-in van Koen Matthijs en Steven Lambert in 2012 stegen de inkomsten van het bedrijf met 30% per jaar. Met deze financieringsronde van € 6 miljoen zal de onderneming haar internationale expansie en ambities inzake een wereldwijde leverancier van IWMS totaaloplossingen versnellen. www.mcssolutions.com

JAVA Foodservice verkocht aan Sligro Food Group

De familie Claes mag dan de business unit Foodservice verkocht hebben aan het Nederlandse Sligro Food Group, ze blijft met passie koffie branden in Rotselaar.

Met Kathleen Claes, de nieuwe CEO van The JAVA Coffee Company, komt de vierde generatie aan het hoofd te staan.

Open office: “Voordeel mits correcte inrichting”

Open kantoren zijn hot in het Belgische bedrijfsleven. Een open kantoorruimte kan de teamspirit op kantoor versterken en verhoogt de creativiteit en productiviteit. Toch komt er ook kritiek op, met het gebrek aan privacy en de geluidsoverlast als voornaamste klachten.

Samira Ben Abdallah (National Sales Manager Belux Office Depot) ziet het open office als een van de grote voordelen voor bedrijven, indien de inrichting correct gebeurt: “Dit kan mits een aantal eenvoudige hulpmiddelen zoals een privacy filter op de computer of kleine geluiddempende wanden. Elk bedrijf is gebaat bij het inzetten van een open office.” www.officedepot.be

en het bedrijf in de huidige vorm verder uitbouwen. De tweede business unit, The JAVA Coffee Company, blijft in handen van de familie Claes. www.java.be www.tjcc.be

JAVA is in België voornamelijk bekend van zijn koffie, maar de groep is opgebouwd rond twee business units. Foodservice groeide, onder leiding van Wim Claes, uit tot een top drie speler in de Belgische Foodservice sector. Sligro Food Group zal de naam JAVA foodservice behouden

Scan & CTRL heet voortaan Measuremen

Scan & CTRL heeft een nieuwe naam: Measuremen. Scan & CTRL brengt sinds 2004 het daadwerkelijke gebruik van kantoorgebouwen in kaart door gegevens te verzamelen over werkplekbezetting. Met de nieuwe naam legt het bedrijf de nadruk op verdere internationale uitbreiding, op haar verbrede dienstverlening, en zet ze haar scantalenten centraal.

Foto: Milan Hofmans

www.wemeasure.com

NEWS

Stad Gent mee aan de wieg van het Global Lead City Network on Sustainable Public Procurement

Gent staat samen met Seoul, Kaapstad, Helsinki en Rotterdam en organisatie ICLEI aan de wieg van het Internationaal netwerk Global Lead City Network on Sustainable Procurement. De deelnemende steden stellen zich op als ambassadeurs voor duurzaam aankopen met als ambitie een sociaal verantwoorde maatschappij met lage koolstofuitstoot en efficiënt gebruik van grondstoffen. Voorafgaand aan de officiële lancering - tijdens de COP21-samenkomsten in Parijs - traden ook reeds Auckland, Denver, Oslo, Quezon en Warschau toe, waardoor het aantal nu op tien steden staat. www.stad.gent

Promotiedag Duurzame Verlichting

Op 12 mei vindt de Promotiedag Duurzame Verlichting onder de noemer “Verbonden door licht” plaats in Lamot (Mechelen).

Experten van universiteiten, overheden en

Realty 2016

Realty 2016 vindt dit jaar plaats van 24 tot 26 mei in Tour & Taxis. Deze professionele vastgoedbeurs in Brussel omvat een uitgebreid aanbod: van projectontwikkeling en -management tot architectuur en planning naar economische regio’s, steden, gemeenten, intercommunales, investering, financiering, consulting, constructie en facilitair & gebouwbeheer. Belangenverenigingen zoals UPSI-BVS en BLSC zijn eveneens present. Het aanbod is multisectorieel: residentieel, kantoren, winkelparken, industrieel en logistiek vastgoed, zorgvastgoed en sport & leisure.

Op 24 mei verzorgt IFMA er een debatnamiddag over mobiliteit. www.realty-brussels.com

kenniscentra zullen u tijdens de parallelle sessies meenemen in een zoektocht naar nieuwe lichtoplossingen. De bepaling van de energie-efficiëntie volgens de norm EN 15193, de impact van levensduur of gebruiksduur van led op het lichtontwerp, de meerwaarde van DC-netten en de nieuwe metriek voor de kleurweergave van lampen zullen aan bod komen. Maar ook de mogelijke lichthinder van reclameborden, de rol van contrasten en perceptie van licht op de architectuur en toegankelijkheid van gebouwen, de focus op een circulaire economie, de nieuwe financieringssystemen via leasing en de richtlijnen voor een goede verlichting in scholen zullen behandeld worden. Daarnaast is er ook een minibeurs.

Pauz opent bar om optimaal te ontwaken

De siëstabar in Brussel (Zie FM-Magazine 3, p.21) heeft sinds kort een klein broertje: de ontwaakbar. Ongeveer een jaar na de opening van de siëstabar en op vraag van de klanten heet Pauz nu ook de vroege vogels welkom. De ontwaakbar wil de ideale plek zijn om de dag te beginnen. Op het menu staan verkwikkende massages, programma’s die aangepast zijn aan het ontwaken van de spieren en lichttherapie. De bar beschikt hiervoor over hoogtechnologische uitrusting. Het is ook mogelijk om de massagestoelen te huren of te kopen en in uw bedrijf te integreren. www.pauz.be

www.energik.be www.lichttechnologie.be

9

10

NEWS

Bedrijfsgrootte beïnvloedt houding kantoormedewerkers tegenover schoonmaakpersoneel

Het wordt in Europa steeds gebruikelijker dat schoonmakers overdag aan de slag gaan. De overgrote meerderheid van de kantoormedewerkers schat het werk van schoonmakers hierdoor hoger in. Volgens onderzoek van hygiëne-expert Tork, onderdeel van papierfabrikant SCA, speelt de bedrijfsgrootte wel een belangrijke rol in de houding van kantoormedewerkers tegenover schoonmaakpersoneel. Hoe groter het bedrijf, hoe onpersoonlijker het contact met de schoonmaker. www.tork.be www.sca.com

Smart Buildings – Smart Homes congres op 21 april 2016

De Federatie van de Elektriciteit en de Elektronica (FEE) organiseert op donderdag 21 april voor de tweede keer op

rij het internationaal congres ‘Smart Buildings – Smart Homes’. Tijdens het congres worden de meest recente technologische ontwikkelingen en innovaties toegelicht die van toepassing zijn op het ontwerpen, realiseren en uitbaten van gebouwen. Daarnaast wordt het congres uitgebreid naar toepassingen op het vlak van Smart Homes, waarbij de aansturing en het gebruik van The Internet of Things niet meer weg te denken is.

Het congres vindt plaats in het nieuw auditorium van de Ghelamco Arena in Gent, waarbij tevens de in het stadion gebruikte technieken zullen worden toegelicht.

Programma, sprekers, praktische info: www.feesmartbuilding.be

Elis innoveert met EcopapeR

Dankzij het innoverende reservesysteem verzekert de EcopapeR een optimaal gebruik van de rol tot het laatste vel en zorgt het systeem automatisch voor een nieuwe rol zonder interventie. Dit creëert continuïteit in sanitaire ruimtes en schakelt verlies uit. www.elis.com

Werkomgeving sluit slecht aan bij het menselijk brein

Onderzoek van Steelcase toont aan dat een doordachte werkomgeving afleiding kan verminderen en helpt om de werking van het brein beter te reguleren. Kenniswerkers worden vrijwel continu afgeleid van hun eigenlijke werkzaamheden. Dit is grotendeels terug te brengen op een gebrek aan begrip over hoe het menselijk brein functioneert. Dit zijn de belangrijkste conclusies uit het meest recente wereldwijde onderzoek van werkomgevingsspecialist Steelcase, dat een meta-analyse van neurowetenschappelijk en cognitief onderzoek omvat, aangevuld met eigen onderzoek naar het gedrag van kenniswerkers en de manier waarop ‘werk’ verandert. www.steelcase.com

Ervaar service excellence tijdens SEE 2016

Dit jaar vindt de eerste editie van SEE plaats (TivoliVredenburg, 1 juni), de Service Excellence Experience voor iedere dienstverlenende organisatie in België en Nederland. Bezoekers maken kennis met internationale thought leaders, zoals professor Paul Iske en architect Thomas Rau, die vanuit hun werkveld een blik op de toekomst van service excellence werpen.

SEE 2016 wordt mee mogelijk gemaakt door TOPdesk. www.see2016.be

NEWS

emco Conform - Duurzame schoonloopzone in tegelvorm

emco komt met de nieuwe schoonlooptegel Conform tegemoet aan de vraag naar een duurzame, hoogwaardige en praktische schoonloopzone die het snijverlies beperkt. De tegels zijn gemaakt van gerecyclede garens, eenvoudig te plaatsen en door de vorm snel uitwisselbaar in het geval van slijtage of onvoorziene schade. De ECONYL garens zorgen voor een hoge opname van fijn vuil en vocht. De Conform tegels zijn uitermate geschikt voor verschillende types gebouwen, zoals verzorgingscentra. De gangbare afmeting van 50 x 50 cm maakt de schoonloopzone geschikt voor entrees met speciale vormen. De emco Conform kan in verschillende kleuren geleverd worden en kan met een inbouwraam gecombineerd worden. www.emco-bau.com

50% meer fouten door multitasking

Uit onderzoek van werkomgevingsspecialist Steelcase in samenwerking met bekende neurowetenschappers blijkt dat mensen veelvuldig de verkeerde keuzes maken inzake de manier waarop ze werken. Dit leidt tot een lagere productiviteit en minder goede prestaties. Op basis van uitgebreide observaties heeft Steelcase zes veelvoorkomende valkuilen of misvattingen over de werking van het menselijk brein op een rijtje gezet: ik kan me beter concentreren als ik zit, tekenen is alleen voor creatieve types, ik ben productiever als ik verschillende taken tegelijk doe, mijn hersenen zorgen ervoor dat ik snel ben afgeleid, als ik meer uren werk, doe ik ook meer, ik heb aan vier uur slaap per nacht voldoende. www.steelcase.be

Dag van Inkoop en Logistiek

De Dag van Inkoop en Logistiek (12 mei 2016, Antwerp Expo) biedt een netwerkmoment en boeiend programma met vijf parallelsessies over de toekomst van inkoop en supply chain management. U kan er netwerken met ruim 300 collega’s-inkoop en supply chain managers, u hoort vermaarde keynote sprekers uit binnenen buitenland, blijft op de hoogte van nieuwe trends en leert van best practices van vooruitstrevende bedrijven.

(IFMA-leden betalen geen 699 maar 499 euro via de promocode: IFMA-DVIL16. 10% korting vanaf de 2e persoon uit hetzelfde bedrijf, 20% korting vanaf de 5e persoon uit hetzelfde bedrijf, 40% korting mogelijk met de KMO-portefeuille.) www.bevib.be/Kalender/Evenementen/ DagVanInkoopenLogistiek.aspx

ACS-AFPRO Filters lanceert 4 luchtfilters met A+ label

ACS-AFPRO Filters lanceert vier energiebesparende filters. Ze maken deel uit van de innovatieve ‘Cost Saver’-serie, die sinds 1 januari 2016 op de markt is. De nieuwe zakkenfilter HQ80A10-6-A+ en de nieuwe compactfilters PT98-XL, CS85A-XL, en CS98-A-XL voldoen alle vier aan de strenge eisen die Eurovent aan het A+ energielabel stelt.

Om de daadwerkelijke energiebesparing te kunnen uitrekenen, ontwikkelde ACS-AFPRO Filters de AFPRO Filter Simu-

lator. Deze app visualiseert wat het plaatsen van een energiebesparende filter de eindgebruiker oplevert. www.afprofilters.com

11

Maak kennis met het meest gebruiksvriendelijke FMIS Perfecte ondersteuning voor uw facilitaire afdeling

Als facility manager wilt u uw klanten zo goed mogelijk ondersteunen, uw gebouwen zo efficiënt mogelijk beheren en uw machines zo goed mogelijk onderhouden.

Een FMIS kan hierbij helpen; een FMIS dat geruisloos integreert in uw organisatie. Wij begrijpen dat. Daarom is TOPdesk ongeëvenaard gebruiksvriendelijk. Met flexibele to-dolijsten, slimme planners en krachtige rapportagemogelijkheden. Ook goed samenwerken met andere afdelingen wordt makkelijker met TOPdesk.

TOPdesk is namelijk de enige tool die Facility, ICT en HRM perfect integreert. U hoeft alle informatie slechts op één plek te beheren, terwijl elke afdeling zijn eigen veilige werkomgeving behoudt.

Meer weten?

Kijk op www.topdesk.be/facilitair

Service Management Simplified

FACILITY AWARDS 2016

Loïc Bologne Nagelmackers

Steven Clemminck Vlerick Business School

Jan Geeraerts Carrefour Belgium

Giovanni Novello GSK

Ronny Smismans Barco

Guy Vanhoorde Stad Gent

13

Wie wordt Facility Manager of the Year 2016?

Maak kennis met de zes finalisten

O

p 10 mei wordt in de Proximus Lounge te Brussel bekendgemaakt wie Henk Vincent (Directeur Facilitaire Diensten en Masterplan AZ Alma) opvolgt als Facility Manager of the Year 2016. De presentatie is in handen van voormalig Miss België Tatiana Silva en Eén-gezicht Kobe Ilsen.

Wie wordtWie Facility wordt Manager Facility van Manager het jaar? van het jaar?

Wie wordt Facility Ma

De prijs wordt tweejaarlijks door IFMA toegekend aan de Facility Manager die door zijn manier van denken, visie, engagement en inspanningen het beroep van Facility Manager bekendheid en erkenning heeft bijgebracht en een belangrijke bijdrage heeft geleverd tot de verdere professionalisering van de sector.

Op basis van de nominaties van het publiek werden zes finalisten geselecteerd door de vakjury. De uiteindelijke winnaar wordt door de jury en het publiek aangeduid. De jurystemming telt mee voor 70% van de stemmen.

Online publieksstemming

U kan in dit nummer van FM-Magazine en op www.ifma.be/nl/facility-awards-2016-facility-manager-of-the-year/ uitgebreid kennismaken met de zes genomineerden.

Stuk voor stuk gedreven Facility Managers die een bijzondere passie voor het beroep uitdragen. Het publiek kan aan de verkiezing deelnemen door online te stemmen via bovenstaande site. Deze publieks-

stemming telt mee voor 15% van de stemmen voor de verkiezing van de Facility Manager of the Year. Op de avond van de Facility Awards zelf kan het publiek nog 15% van de stemmen bepalen. Iedereen mag één keer stemmen.

Loïc Bologne Loïc LoïcBologne Bologne

Steven Steven Clemminck StevenClemminck Clemminck

Jan Ge

Op 10 mei 2015 zal de titel Facility Mana- Nagelmackers Nagelmackers Business Vlerick School Business SchoolCarrefou Nagelmackers Vlerick Vlerick Business Steven C Wie wordt Facility Manager van hetLoïc jaar?Bologne Wietoegekend wordt Facility Manager van het jaar?

Wie wordt Facility Manager van het jaar? ger van het Jaar worden tijdens School Nagelmackers Vlerick Bus de prijsuitreiking van de Facility Awards 2016 in de Proximus Lounge te Brussel.

Wees erbij en schrijf nu alvast in op http:// www.ifma.be/nl/events/facility-awards-1/ !

Best FM Thesis

Tijdens de Facility Awards worden eveneens twee studenten in de bloemetjes Giovanni Novello Giovanni Novello Ronny Smismans Ronny Smismans Guy Va GSK GSK Barco Barco Stad gezet voor de kwaliteit en originaliteit Loïc Bologne Steven Clemminck Giovanni Jan Geeraerts Novello Ronny S Loïc Bologne Steven Clemminck Steven Clemminck Jan Jan Geeraerts Geeraerts Giovanni Novello Loïc Bologne Jan Geeraerts van hun eindwerkNagelmackers in deVlerick posthogeschoolNagelmackers Vlerick Business School Carrefour Carrefour Carrefour GSK GSK B Nagelmackers Business School Carrefour Belgium Vlerick Business School Belgium Belgium opleiding Facility Management: één laureaat voor de opleiding bij Odisee en één voor de opleiding aan de Haute Ecole de la Province de Liège.

Meer info, inschrijven voor de uitreiking of stemmen via: Giovanni Novello

Novello Ronny Smismans Ronny Smismans Ronny Smismans Guy RonnyVanhoorde Smismans GiovanniGiovanni Novello Barco Gent Barco Barco Stad

GSK GSK Barco www.ifma.be/nl/facility-awards-2016-facility-manager-of-the-year/ GSK

Guy Vanhoorde Guy Vanhoorde Guy Vanhoorde Stad Gent Stad GentStad Gent

14

FACILITY AWARDS 2016

01

Loïc Bologne (Bank Nagelmackers): “Mensen en gebouwen vind ik fascinerend”

M

et een ruime bagage aan change & project management kreeg Loïc Bologne begin 2014 de kans om het departement FM van Bank Nagelmackers te leiden. “Na een geslaagde Rebranding zijn vandaag het verder uitrollen van de Look & Feel, de Corporate Social Responsability, en de introductie van de NWOW onze prioriteiten”, aldus de Facility Manager.

Afgestudeerd aan de Haute Ecole de la Province de Liège in 2008 startte Loïc Bologne zijn loopbaan bij Vinci Facilities.

Daar was hij verantwoordelijk voor twee grote klanten: Alstom en AB Inbev. De geboren Luikenaar had de verantwoordelijkheid over de hard en soft facilities, alsook over projecten van technische aard, zoals het creëren van een bedrijfsrestaurant in Jupille.

In 2012 kon Loïc Bologne deze ervaring meenemen in de verdere uitbouw van zijn

loopbaan, als Project Manager bij Delta Lloyd Bank. Twee jaar later werd hij er aangesteld als Facility Manager. Ingevolge de overname van de bank door Anbang Insurance Group, veranderde de bank in oktober 2015 van naam: Delta Lloyd Bank werd Nagelmackers. Een nichebank met 112 verkooppunten in ons land: 56 eigen filialen en 56 onafhankelijke dienstverleners die het ‘Personal & Private Banking’ imago van de bank uitdragen. “Het grote pluspunt van Nagelmackers is de kleinschaligheid. Dankzij de vrij vlakke structuren heeft iedereen de mogelijkheid zijn ideeën te ontplooien en zich betrokken te voelen bij het succes van de onderneming”, aldus Bologne. Het FM-team, geleid door Loïc Bologne, telt 13 medewerkers.

De verantwoordelijkheidsgebieden zijn talrijk: Safety, Security, Real Estate, technisch beheer, Soft Services, Project management... .

Rebranding

02

“Op 5 oktober 2015 moest de nieuwe naam overal zichtbaar zijn voor het publiek. Alle filialen moesten compliant zijn:

nieuw logo, nieuwe kleuren, nieuwe documenten… . Het logo en de nieuwe benaming dienden tot op het laatste ogenblik geheim te blijven. Op vrijdagnamiddag sloten de bestaande Delta Lloyd filialen voor het laatst de deuren, op maandagmorgen gingen de kantoren van Nagelmackers voor het eerst open”, aldus Loïc Bologne. “Een uitdaging die tot een goed einde werd gebracht dankzij een zeer intense en interdepartementale voorbereiding. Tevens een mooie opportuniteit om het Facility Management op strategisch departementsniveau te brengen voor de bank.”

‘Roll out, look & feel’

Opgestart in 2013, heeft het project rond de nieuwe ‘Look & Feel’ als ambitie het volledige verkooppuntennetwerk te renoveren tegen eind 2017. Momenteel wordt een studie uitgevoerd rond de inrichting van de filialen. Bepaalde ruimtes zoals de loketten en de kofferzaal maken geen deel meer uit van de core business.

Jaarlijks wordt - in nauw overleg met de commerciële directie - de lijst met prioritair te renoveren filialen vastgelegd. FM schrijft zich volledig in deze bedrijfsstrategie in. Dit jaar lopen er 21 renovatieprojecten.

Lean en duurzaam

“Binnen onze aanpak is ‘lean management’ primordiaal: het ganse FM-team staat centraal. Er wordt een groepsgevoel gecreëerd waarin iedereen zich kan vinden”, aldus Bologne. “Hiervoor werken we met trimestriële Objectif Key Results (OKR). Deze laten ons toe ons permanent te focussen op de prioriteiten van de organisatie en onze acties in functie daar-

FACILITY AWARDS 2016

van aan te passen.”

“Als Facility Manager vind ik mensen en gebouwen fascinerend”, aldus Bologne.

“Daarom geven we onze projecten een Corporate Social Responsability (CSR) - een duurzame invulling - mee. Zo werd een project opgestart rond de herwaardering van meubilair, nog perfect bruikbaar, maar in het kader van de nieuwe Look

van onze kantoren niet meer ‘à jour’. Dit meubilair wordt overgedragen aan scholen, vzw’s etc. Wat de nieuwe aankleding betreft, hebben we uiteraard geopteerd voor warme materialen, zoals hout. Bank Nagelmackers engageert zich om op de meest respectvolle manier met het milieu en met de mensen om te gaan.”

hoefte, ongestoord kan worden gewerkt, gebeld, of een gesprek gevoerd met een collega”, besluit Bologne.

(Door Philip Declercq - Foto’s: Bank Nagelmackers)

www.nagelmackers.be

NWOW

“Binnen onze aanpak is ‘lean management’ primordiaal: het ganse FM-team staat centraal.

Er wordt een groepsgevoel gecreëerd waarin iedereen zich kan vinden”

In de maatschappelijke zetel wordt straks de New Way Of Working (NWOW) geïntroduceerd. Momenteel wordt een Proof Of Concept, op het niveau van de zesde verdieping, bestudeerd. In dit pilootproject zullen vier directies samenwerken. Bedoeling is om er een aangename werksfeer, met goed akoestisch comfort, te creëren.

Een concept waar, in functie van de be-

03

01. “Bank Nagelmackers engageert zich om op de meest respectvolle manier om te gaan met het milieu en met de mensen”, aldus Loïc Bologne.

02. De rebranding van de bank werd tot in de kleinste details voorbereid.

03. In het nieuwe filiaal in Doornik werd het bestaande garage-interieur in het nieuwe concept verwerkt.

04. In elk gerenoveerd filiaal is er onder meer een ‘Zaal Nagelmackers’ om klanten te ontvangen.

04

03

15

16

FACILITY AWARDS 2016

01

Steven Clemminck (Vlerick Business School): “Ondanks de complexiteit streven naar eenvoud”

W

e ontmoeten Steven Clemminck (Operations Manager Vlerick Business School) op de Brusselse campus van de Vlerick Business School, gevestigd in het Manhattan Center in hartje Brussel. De voorbije tien jaar drukte hij zijn stempel op drie (ver) nieuw(d)e state of the art campussen (Leuven, Brussel, SintPetersburg) en de rebranding van de school, die meermaals in de prijzen viel.

De toonaangevende internationale Vlerick Business School werd in 1953 opgericht door professor André Vlerick en organiseert opleidingen van topniveau. De campussen bevinden zich in Brussel (4.800 m², huur), Gent (12.000 m², erfpacht), Leuven (4.300 m², lange termijn huur) en Sint Petersburg (400 m², huur).

Steven Clemminck studeerde Facilitaire Dienstverlening in Sint-Niklaas en is gefascineerd door informatica. Hij startte bij Hudson (toen De Witte & Morel) als IT-verantwoordelijke en deed er veel ervaring op inzake facilities. In november 2005 startte hij als Operations Manager bij Vlerick. De afdeling Operations, waarbinnen ongeveer 50 fte’s tewerkgesteld zijn, is verantwoordelijk voor bouwprojecten, facilities, ICT en datasystemen en preventie en veiligheid.

State of the art campussen

De Gentse campus verhuisde in 2003 naar de gerenoveerde gebouwen van het Groot Seminarie in het centrum van de stad. In 2006 werd de campus in Sint-Petersburg geopend en in 2007 heropende de Leu-

vense vestiging haar gerenoveerde gebouwen in het historische stadscentrum.

De opening van de campus in Brussel dateert van 2013 en de nieuwe campus in Sint-Petersburg van 2014.

De campus in Brussel biedt ingerichte lokalen ter bevordering van de interactie en samenwerking, 4.800 m2 gevuld met hoogwaardige aula’s voor lessen, businessgames, seminaries en netwerkevents, ultramoderne werkstations, bar, restaurant, open en afgesloten groepswerkruimtes, draadloze internetverbindingen, 24/7-toegankelijkheid en ondergrondse parking met rechtstreekse lifttoegang.

Steven Clemminck: “Ondanks het beperkt budget, wij zijn een privéschool, willen we zeker geen school- of kantoorindruk geven. Er wordt daarom ook creatief omgesprongen met bijvoorbeeld de plafonds, verlichting en vloerbekleding om niet in stereotypen te vervallen. Ik fungeer voor elk project als bouwheer en zit vanaf het begin mee aan tafel met het bouwteam.

Op deze manier wordt het niet enkel een vormelijk gegeven, maar wordt er ook rekening gehouden met functionele en

technische vereisten, de verschillende doestellingen van de ruimtes, de verschillende flows (bv. leveringen, vuilverwerking, studentenbewegingen…), onderhoud, maar zeker ook het imago en de sfeer die we willen uitstralen.”

Rebranding

De rebranding resulteerde in een nieuwe naam (Vlerick Business School, voorheen Vlerick Leuven Gent Management School), en nieuwe huisstijl met vier belangrijke kernwaarden: Internationaal, pragmatisch, open en vitaliteit. Al deze elementen werden tot in de details doorgetrokken, van het gebouw tot de catering, stoelen, printers, telefoons, screensavers, plantenvoorzieningen enzoverder.

Door dit project werd Facility Management binnen de school naar een hoger niveau getild, aldus Steven Clemminck: “Facility Managers werken vaak heel functioneel en operationeel. Bij de bouw van de Brusselse campus hebben we voor de eerste keer in het bouwteam ook de marketeers betrokken die onze nieuwe brand hebben vormgegeven. Hierdoor konden we de huisstijl mee verwerken in het gebouw, bijvoorbeeld door V-vormige draagstructuren te gebruiken die de trap en het extra cirkelvormige verdiep ondersteunen. De kleuren komen terug in zowel meubilair, stoelen, printers, telefoons, screensavers, plantvoorzieningen… . Maar we hebben ook onze waarden verwerkt in de infrastructuur, zo kan je de waarde ‘internationaal’ terugvinden in de benaming van onze break-out ruimtes die allemaal genoemd zijn naar hoofdsteden, of ‘open’ door het gebruik van heel veel open ruimtes met veel hoogte en lichtinval, ‘pragmatisch’ door bijna alle functies mo-

FACILITY AWARDS 2016

01. Steven Clemminck (Operations Manager Vlerick Business School): “Durf uzelf uitdagen om met een frisse geest naar uw gebouw te kijken: kom eens als klant in uw organisatie.”

02. Campus Gent 03. Campus Leuven 04. De campus in Brussel biedt ingerichte lokalen ter bevordering van de interactie en samenwerking, 4.800 m2 gevuld met hoogwaardige aula’s voor lessen, businessgames, seminaries en netwerkevents, ultramoderne werkstations, bar, restaurant, open en afgesloten groepswerkruimtes, draadloze internetverbindingen, 24/7-toegankelijkheid en ondergrondse parking met rechtstreekse lifttoegang.

gelijk te maken en bijvoorbeeld ook vaak flexibele wanden en meubilair te gebruiken. ‘Vitaliteit’ komt dan weer terug in de kleuren, maar ook in het plaatsen van caféspelen en onder meer zitelementen die als een tol kunnen bewegen en daardoor actief zitten stimuleren. Hoe vooruitstrevend deze aanpak is binnen de onderwijssector werd me heel duidelijk toen ik uitgenodigd werd door het EFMD, een van de belangrijkste organisaties die accreditaties verleent aan business schools om over het bouwen en onderhouden

van campussen te komen spreken en een workshop te houden.”

De school won twee prijzen voor de rebranding: de Transform Awards in Londen (goud in de categorie ‘Best Rebrand From Western Europe’ en brons binnen de categorie ‘Best corporate rebrand to reflect changed mission/values/positioning).

“Simple can be harder than complex”

De enige manier om adequaat te reageren op de vele uitdagingen in tijden van snelle verandering is volgens Steven Clemminck door er voor te zorgen dat oplossingen eenvoudig en flexibel zijn. Hij verwijst hierbij graag naar een citaat van Steve Jobs: “Simple can be harder than complex”: “Het is vaak heel lang zoeken naar eenvoudige oplossingen en soms moet je ook wat geluk hebben dat je op een product uitkomt dat vereenvoudiging mogelijk maakt. Zo zie je in de laatst gebouwde leszaal in Brussel dat er geen borden en projectieschermen meer zijn, het is te zeggen, de ganse muur is zowel een magnetisch whiteboard als projectiescherm door

het gebruik van een magnetische behangfolie waarover een whiteboard verf is aangebracht. Door flexibiliteit en eenvoud in het (ver)bouwproces te voorzien bespaar je achteraf heel veel geld en kan je sneller schakelen.”

“Ken uw business door en door”

Een goede manager kent zijn business door en door en zorgt ervoor dat ook zijn team heel goed weet waarmee de organisatie bezig is, aldus Steven Clemminck: “Als je zowel verantwoordelijk bent voor IT, Facilities, data en preventie en veiligheid, dan is afwisseling key en is het essentieel dat je kan rekenen op een fantastisch team. Mijn team moet goed begrijpen hoe onze business in elkaar zit. Ik stimuleer hen bijvoorbeeld om bij ons opleidingen te volgen, of een programma te coördineren. Dit is een raad die ik ook aan andere Facility Managers zou geven: daag uzelf uit om met een frisse blik naar uw organisatie te kijken. Durf uzelf continu in vraag stellen, maar word vooral klant in uw organisatie.” (Door Tilly Baekelandt) www.vlerick.com

02

03

04

17

18

FACILITY AWARDS 2016

01

Jan Geeraerts (Carrefour): “Durf uzelf in vraag stellen”

J

an Geeraerts (Verantwoordelijke Activa Hypermarkten Carrefour België) werkt bijna tien jaar bij Carrefour Belgium, waar hij startte als technisch coördinator en vijf jaar geleden doorgroeide tot technisch verantwoordelijke voor het format Hypermarkten Carrefour. Tussen 2010 en 2014 realiseerde hij met zijn team, dat bestaat uit 11 fte’s, de roll-out van 45 winkels die aan vernieuwing toe waren. Met de transformatie van de Hypermarkt Carrefour in Mons werd een tweede golf van transformaties gelanceerd. Centraal staat een belangrijke vermindering van de footprint door gebruik te maken van nieuwe technologieën in verouderde gebouwen.

Carrefour België maakt deel uit van de multinational Groupe Carrefour, die 380.000 medewerkers tewerkstelt. Actief in 35 landen met meer dan 11.900 winkels, realiseerde de groep in 2015 een omzet van 86,4 miljard. De Belgische tak telt 752 winkels (waarvan 45 Hypermarkten) en stelt 11.500 medewerkers te werk.

Met een Bachelor diploma Elektriciteit/ Elektronica op zak startte Jan Geeraerts zijn loopbaan in de wereld van de studiebureaus, waar hij zich toelegde op de technische aspecten en energievoorziening van gebouwen. Ongeveer tien jaar geleden maakte hij de overstap naar het facilitaire gebeuren, dat hem fascineerde. Als technisch verantwoordelijke voor het format Hypermarkten Carrefour is hij momenteel verantwoordelijk voor een bebouwde oppervlakte van ongeveer 460.000 m².

Transformatiegolf

De meeste gebouwen waarin Carrefour gehuisvest is dateren uit de jaren zestig en zijn verouderd. Carrefour sloot in 2010 een aantal vestigingen binnen het kader van een herstructurering, maar investeerde tussen 2010 en 2014 ook meer dan

150 miljoen euro in de transformatie van haar Hypermarkten Carrefour (45 winkels).

Jan Geeraerts: “Het uitwerken van een langetermijnvisie was de enigste oplossing die we konden bieden inzake de problematiek van de verouderde gebouwen. Een kortetermijnvisie bestaat niet meer. Het bebouwde oppervlak in België geraakt meer en meer volgebouwd en het is de kunst om de bestaande en veelal verouderde gebouwen met zijn beperkingen in een correcte en commercieel uitnodigende staat te houden. We zijn er met onze dienst in geslaagd om een langetermijnvisie tot 2020 uit te bouwen. We hebben niet geprobeerd om het warm water opnieuw uit te vinden, maar hebben ons gebaseerd op de pijler ‘meten is weten’. Ik ben ervan overtuigd dat dit de beste en duidelijkste barometer is. We moeten mee zijn met onze tijd, anders missen we de trein. Er is lang een cultuur geweest dat het niets mocht kosten. Dit is veranderd.

We zijn sinds 2010 blijven vernieuwen.

Het grote voordeel van de Hypermarkten Carrefour is dat ze alles in huis hebben en sterk op beleving spelen. Ook met het hele e-commerce gebeuren gaan klanten nog altijd graag winkelen.” Het feit dat de

Facility Manager meerdere klanten moet bekoren, is volgens Jan Geeraerts zowel een troef als een moeilijkheid: “Enerzijds is er onze interne klant, de winkeldirecteur en zijn diensten. Anderzijds is er onze dagdagelijkse klant, die we uiteraard later graag opnieuw begroeten. We moeten onze werven zo inplannen dat de hinder minimaal is, of we lopen het risico dat men niet meer terugkomt na de werken.

Wij sluiten geen winkels, maar werken in zones. We reduceren het gamma om een zone vrij te maken.”

Voorbeelden van transformaties zijn de nieuwbouw van de Hypermarkt Carrefour in Genk en de realisatie van de nieuwe generatie onder de Hypermarkten Carrefour in Mons. Hier staat de winkelervaring centraal, onder meer gebaseerd op een bijzonder winkelparcours, het ‘shop in the shop’ principe, digitale toepassingen, persoonlijke service en aandacht voor het milieu. Met de transformatie van de winkel in Mons werd een tweede golf van vernieuwingen gelanceerd, waarbij meerdere Hypermarkten Carrefour (o.a. Zemst en Koksijde) nog in 2016 zullen worden aangepakt. Daarnaast heeft men de intentie om ook meerdere Markets te transforme-

FACILITY AWARDS 2016

01. Jan Geeraerts (Verantwoordelijke Activa Hypermarkten Carrefour België): “We moeten onze werven zo inplannen dat de hinder minimaal is, of we lopen het risico dat de klant niet meer terugkomt na de werken. Wij sluiten geen winkels, maar werken in zones. We reduceren het gamma om een zone vrij te krijgen.”

02. Met de transformatie van de winkel in Mons (waar beleving centraal staat) werd een tweede golf van vernieuwingen gelanceerd, waarbij meerdere Hypermarkten Carrefour (o.a. Zemst en Koksijde) nog in 2016 zullen worden aangepakt. (Foto’s: Carrefour Belgium NV)

ren en enkele tientallen Express-winkels te openen.

drijf. De Hypermarkt Carrefour in Koksijde is hier een voorbeeld van. Jan Geeraerts: “We implementeren nieuwe technieken zoals een geïntegreerde full CO2-installatie waarbij de commerciële koelinstallatie en de HVAC-installatie direct met elkaar gelinkt zijn. Dankzij warmtepompen hebben we zelfs geen gasaansluiting meer nodig voor het gebouw. De water- en energiehuishouding zal dagelijks worden gemonitord. We installeren full ledverlichting en recupereren hemelwater voor sanitair gebruik. Het objectief is om een BREEAM Very good of zelfs Excellent certificaat te behalen.” ”Praktijkervaring als basis”

Implementatie nieuwe technieken

Als partner van COP21 zet de groep zich via diverse initiatieven in voor een meer duurzame en verantwoorde handel. Het CSR-beleid is gebaseerd op drie pijlers: de strijd tegen alle vormen van verspilling, de bescherming van de biodiversiteit en de ondersteuning van partners van het be-

Jan Geeraerts geeft jonge FM-professionals de raad om praktijkervaring te blijven opdoen: “Dit is voor mij de basis. Door zelf mee te lopen en te functioneren binnen de verschillende diensten van het Facility proces krijg je een totaalbeeld en kan je niet alleen de teams, maar ook jezelf bijsturen. Durf jezelf in vraag stellen: hoe

02

kunnen we het anders doen? Wees niet bang om aan anderen advies te vragen en je te omringen met betrouwbare partners.

We kunnen niet in alles specialist zijn. De markt evolueert zeer snel en je moet in staat zijn om steeds weer nieuwe en verfrissende oplossingen te vinden. Er zijn meer en meer spelregels gekomen, mede door de introductie van beheertools en een duidelijke omkadering. Door die diversiteit aan taken is het beroep sterk geëvolueerd. Een goede FM moet over een duidelijk masterplan beschikken waarvan niet wordt afgeweken. Op die manier kan iedereen zien welke weg je wil bewandelen en weten klanten waar ze zich aan kunnen verwachten en wat het einddoel is. De FM moet flexibel kunnen omspringen met gebeurtenissen en wijzigingen die steeds kunnen optreden, maar het masterplan moet behouden worden. Geduld en analyse zijn hierbij van cruciaal belang.” (Door Tilly Baekelandt) www.carrefour.eu

19

20

FACILITY AWARDS 2016

01

Giovanni Novello (GSK): Facilities in zijn DNA…

“E

en Facility Manager moet vooral een passie hebben voor services”, aldus Giovanni Novello, Head of Facilities Services bij GSK, en een services oriented manager pur sang. “GSK België is vaak een voortrekker en een testcase voor pilootprojecten inzake Facility Management voor GSK wereldwijd.”

Vooraleer hij bij de facilities van GSK Vaccines in België - het hoofdkwartier wereldwijd van de vaccingerelateerde activiteiten van de groep GSK - belandde, was Giovanni Novello, ingenieur van opleiding, team manager bij een cleaning bedrijf.

Later was hij projects manager en business engineer voor een erkende controle-instantie. Zijn opdracht bij de Europese Commissie, als Head of Unit Assistant bij Service Safety & Infrastructure, leverde hem ervaring op inzake People Management. Zijn passage bij de RTBF, waar hij de eerste Facility Manager was, was reeds soft en hard services georiënteerd. “Toen ik ongeveer tien jaar geleden gevraagd werd voor de functie van Senior Facilities Manager bij GSK, realiseerde ik mij dat dit ‘a once in a lifetime opportunity’ was.

GSK was in ons land in volle expansie. Alle aandacht ging naar de core business, het produceren van vaccins, waarvoor bijkomende productie-units werden gebouwd.

Services zaten her en der verspreid: catering onder HR, cleaning onder technische diensten… . Gezien de groeicurve was het vooral zaak om FM in te schrijven in de groeistrategie van het bedrijf. Er moes-

ten nieuwe diensten en gestructureerde processen ontwikkeld worden. Dankzij de toegevoegde waarde van FM kon een hefboomeffect op diensten, contracten etc om de business te ondersteunen - worden gecreëerd. Hiervoor zijn een servicegeoriënteerde mindset en luisterbereidheid ten opzichte van de noden van interne klanten belangrijk”, aldus Giovanni Novello.

heer van de 3 GSK-sites in ons land - goed voor meer dan 10.000 medewerkers werd transversaal gecentraliseerd. “Naast elke facility manager staat een team”, aldus Giovanni Novello. “Binnen facilities services zijn er drie service managers voor respectievelijk hard services, soft services, waste management en outside areas & mobility. Onze building managers staan in voor area management, en zijn het aanspreekpunt voor onze interne klanten.

Inmiddels stuurt deze structuur, die een 20-tal GSK-medewerkers telt, een 500-tal externe gespecialiseerde partners aan.”

Giovanni Novello spreekt niet van onderaannemers, wel van partners-contractors: “Zij zorgen voor de continuïteit van de diensten en de bewaking van de technologie, dus voor de nodige flexibiliteit.

Onze samenwerking is gebaseerd op een ‘service-level agreement’ dat het vereiste serviceniveau, gemeten volgens sleutelindicatoren inzake performantie, aangeeft.”

‘Belgium Site Management’

Twee jaar geleden groeide Giovanni Novello door tot Head of Facilities Services bij GSK. Onder zijn impuls werden alle facilitaire diensten onder één dak - ‘Belgium Site Management’ - ondergebracht.

Dit departement integreert tevens security, real estate, SAP en transversal technical services. De missie van het project luidt: “In een beveiligde omgeving, waarin de medewerkers zich kunnen ontplooien, diensten leveren waarvan het kwaliteitsniveau en de levertijden beantwoorden aan de behoeften van de klanten. Dit mits een verantwoord kostenbeheer. Het ‘leitmotiv’ is het continu verbeteren van de diensten door telkens de noodzakelijke toegevoegde waarde te creëren.” Het be-

Call Center FM on Line

Toen Giovanni Novello bij GSK aan de slag ging bestond zijn taak er vooral in om de soft services te ontwikkelen. Een opmerkelijk project is de creatie van het atrium services concept met zijn restaurants, shops en coffee corners. Er is ook de integratie van het fitness center in de site Waver. Inmiddels maakt meer dan 20% van de medewerkers er gebruik van. Het ter beschikking stellen van deze ruimte wordt geoptimaliseerd in functie van de bedrijfsstrategie, voor teambuilding activiteiten. In dezelfde optimalisatie-filosofie: het Call Center FM on Line, goed voor 50.000 oproepen op jaarbasis.

Oorspronkelijk een service desk die alle

FACILITY AWARDS 2016

Het beheer van de 3 GSKsites in ons land - goed voor meer dan 10.000 medewerkers - werd transversaal gecentraliseerd. vragen inzake facilities kanaliseerde en doorverwees. Later geoptimaliseerd om alle EHS-gerelateerde situaties te signaleren. Met ‘the voice of customer’ werd een derde functionaliteit toegevoegd. Van oproepen wordt gebruikgemaakt om enkele vragen te stellen rond de tevredenheid over bepaalde facilities, zoals cleaning.

Dit om dure en tijdrovende enquêtes te vermijden.

Witte zones

we ‘multiservice’ partner ondergebracht.

Het facilities team is fier op het welslagen van dit project, waarvoor een aanzienlijke mobilisatie van teams, samengesteld uit medewerkers van GSK en van partners, noodzakelijk was. Op die manier kon een vlotte overgang voor de eindgebruikers worden verzekerd.

(Door Philip Declercq - Foto’s: GSK)

www.gsk.com

EFM

Met ‘Enterprise Facility Management’ startte GSK wereldwijd een project op rond het optimaliseren van haar facilitaire diensten. Met twee bevoorrechte leveranciers werden kadercontracten afgesloten.

De voorbereiding van alle mogelijke facetten van dit nieuwe beheersmodel werd opgestart in multidisciplinaire werkgroepen, één jaar voor de ‘Go Live’ binnen GSK Vaccines in België, eind 2014. Een tiental soft services die onder verschillende contractors ressorteerden, werd bij één nieu-

01. “Een Facility Manager moet over een servicegeoriënteerde mindset en luisterbereidheid ten aanzien van de noden van zijn interne klanten beschikken”, aldus Giovanni Novello.

02. ‘Het hoofdkwartier van GSK Vaccines in Waver.

03. Twee van de acht bedrijfsrestaurants 04. Het fitness center wordt geoptimaliseerd voor de ‘rugschool’ en voor teambuilding.

05. Van de Service Navette maken dagelijks meer dan 500 personen gebruik.

06.Tot de soft services behoort een volledig geautomatiseerde nieuwkuis.

© PDC

Hard services zijn bij GSK een gedeelde verantwoordelijkheid. De productiezones vallen niet onder de bevoegdheid van FM, wel van Global Manufacturing Process

(GMP). Zo wordt het onderhoud van de ‘witte zones’ - die onder strikte reglementering vallen - door interne, gespecialiseerde medewerkers uitgevoerd. FM staat enkel in voor onderhoudswerkzaamheden aan de meer dan 50 kantoorgebouwen en administratieve zones van gemengde gebouwen. Tot het veelzijdige hard services takenpakket behoort verder onder meer cleaning van de 300.000 m² vloeroppervlakte.

02

04

03

05

06

21

22

FACILITY AWARDS 2016

01

Ronny Smismans (Barco): “Volg je instinct, niet de tendensen”

D

e futuristische One Campus van Barco, waarbij de activiteiten op één campus gecentraliseerd werden, mag terecht een landmark genoemd worden in Kortrijk. Het is voor de technologiereus het grootste facilitair project in haar bestaansgeschiedenis. Ronny Smismans (director Facilities & EHS): “Het nieuw kantoorgebouw, The Circle, speelt in op de toekomstige noden. Het creëert een gevoel van samenhorigheid en stimuleert samenwerking. We willen zowel onze medewerkers, klanten als bezoekers een meerwaarde bieden.”

Barco is met een negentigtal vestigingen verspreid over alle continenten een wereldspeler inzake beeldvorming. Het bedrijf telt drie divisies (entertainment, healthcare, industrial & government) en 3.500 medewerkers, waarvan 1.250 in België.

Ronny Smismans, industrieel ingenieur elektromechanica van opleiding, startte zijn carrière bij FDS (mobiele binnenwanden, zonnewering, afdeling planning en calculatie). In ’95 maakte hij de overstap naar Barco, waar hij in 2009 director Facilities & EHS werd. Het FM-team telt 25 medewerkers, waarvan 14 in België. Ronny Smismans was verantwoordelijk voor het bouwen van 10.000 m² kantoorruimte en productiegebouwen voor BarcoNet en de opstart van het facilitair management voor dit bedrijf. Daarna startte hij wereldwijd het Facility Management op voor Barco, met de bedoeling een overkoepelende strategie uit te bouwen. De nieuwe One Campus is echter zijn grootste facili-

tair project, en meteen ook het grootste in de bestaansgeschiedenis van Barco.

Centralisatie

Tot voor kort was Barco België verspreid over twee sites: Kuurne (circa 550 medewerkers) en Kortrijk (ongeveer 700 medewerkers). Ronny Smismans: “De twee sites liggen op slechts 10 km van elkaar, maar dat maakt een wereld van verschil uit inzake tijdsverlies. Bovendien voldeed de productiesite in Kuurne niet meer aan de huidige noden. Uit de facility scan die we lieten uitvoeren bleek dat zowel de technische installaties als de bouwkundige structuren zwaar verouderd waren. Dit heeft de bal eind 2010 aan het rollen gebracht. Ofwel voerden we een doorgedreven renovatie uit, ofwel brachten we de twee sites samen op één campus. We hebben de operationele kosten tegenover de investeringskosten afgezet en een nieuwbouw in Kortrijk kwam op lange termijn als het voordeligst naar voor. Het project,

waarvan de investering 50 miljoen euro bedraagt, kreeg in 2011 het akkoord van de Raad van Bestuur.”

Meerwaarde bieden

Het nieuw kantoorgebouw heeft een E-peil van E50 en werd volgens de formule van het bouwteam gerealiseerd.

Jaspers-Eyers kwam als beste uit de architectenselectie, inzake studiebureau werd voor VK Engineering geopteerd en Cordeel werd geselecteerd als algemeen hoofdaannemer. Ronny Smismans: “In het oude hoofdkantoor kwamen er veel klachten van medewerkers omtrent licht, lucht en akoestiek. Het atrium en glazen dak van de One Campus maakt het van beneden tot boven open. We wilden dat mensen elkaar konden vinden in het nieuwe gebouw. Communicatie vormt een belangrijke pijler voor ons. We willen ook buitenlandse profielen aantrekken, maar mensen tot in Kortrijk krijgen is niet eenvoudig. Tenzij je een meerwaarde kan aanbieden, door bijvoorbeeld een landmark neer te zetten en onze medewerkers extra niet-werk-gerelateerde zaken aan te bieden. Ik denk aan on site Collect & Go, Bringme (een afhaalpunt voor internetaankopen) en een aantal bedrijfseigen thema’s rond “be energized”, bewegen en gezonde voeding.

De werken gingen op 4 december 2013 van start en zijn momenteel bijna volledig afgerond. De verhuis werd opgedeeld in een vijftal fasen en moet normaal gezien in mei afgerond zijn. Tijdens de eerste fase verhuisden begin februari gedurende twee weken ongeveer 350 medewerkers.

Het voormalige gebouw in Kuurne werd reeds anderhalf jaar geleden verkocht aan projectontwikkelaar Futurn die de site

FACILITY AWARDS 2016

zal omvormen tot een bedrijvenpark. In Kortrijk werd het voormalig hoofdkantoor verkocht aan Esterline (een carve out van de divisie Defense & Aerospace).

Changeproces

Het project vormde ook een uitdaging op het vlak van change management. Terzelfdertijd werd een nieuw ERP-systeem geïmplementeerd (SAP). Ronny Smismans: “We hebben geen één op één verhuis gedaan. We werken reeds anderhalf jaar rond een changeproject waarbij we nieuwe werkvormen willen introduceren. Mensen moeten elkaar doorheen het hele gebouw vinden. Zo kan het restaurant overdag ook gebruikt worden om informeel te vergaderen. Inzake vergaderruimtes beschikken we nu over de juiste capaciteit. Voordien hadden we teveel ruimtes die niet aan de eisen voldeden. Uit de statistieken bleek voorts dat dagelijks ongeveer 80% van de medewerkers aanwezig zijn. We hebben ons hierbij de vraag gesteld of er voor elke medewerker een stoel nodig is. Er werden home-zones gecreëerd waarbij

02

er telkens acht werkplekken zijn voor 10 mensen. Daarnaast beschikken we over concentratiewerkplekken en informele overlegplekken. We zijn bewust niet voor grote landschapskantoren gegaan. Er kunnen maximum 25 à 30 mensen samenzitten, wat zorgt voor een thuisgevoel en de collegialiteit bevordert.”

“Ga kijken bij anderen, maar kopieer niet”

Ronny Smismans ziet na dit project nog tal van uitdagingen: “Als FM-team zullen we dit gebouw moeten leren kennen. Het is belangrijk dat we het op een kostenefficiënte manier zijn uitstraling laten behouden. Daarnaast zullen we FM binnen Barco verder professionaliseren. Als FM ben je nog altijd een service provider binnen het bedrijf. We zullen sowieso altijd een kost blijven, maar zijn wel kosteneffectief bezig. Het is hierbij belangrijk om de grens te bepalen: voor welke kost kun je nog een optimale service geven aan je klanten? Jonge Facility Managers zou ik de raad geven om een bedrijf te zoeken

waar je FM mee kan helpen uitbouwen.

Men spreekt nog in teveel bedrijven van “onderhoudsdienst”. Durf voorts je instinct te volgen in plaats van de tendensen. Ik denk bijvoorbeeld aan outsourcing. Bij alles moet men zich de vraag stellen of dit voor zijn of haar bedrijf van toepassing is.

Ga kijken bij anderen, maar kopieer niet.

Wij zijn indertijd bij de opstart van het project rond het nieuwe gebouw bij een 7 à 8-tal bedrijven gaan kijken. Networking is binnen dat kader cruciaal.”

(Door Tilly Baekelandt)

www.barco.com

01. Ronny Smismans (director Facilities & EHS): “We willen ook buitenlandse profielen aantrekken, maar mensen tot in Kortrijk krijgen is niet eenvoudig. Tenzij je iets extra kan aanbieden, door bijvoorbeeld een landmark neer te zetten en onze medewerkers extra, niet werk gerelateerde, zaken aan te bieden.”

02. Het hoofdgebouw The Circle (25m hoog, 75m diameter) bestaat voornamelijk uit staal, glas en aluminium.

23

24

FACILITY AWARDS 2016

01

Guy Vanhoorde (Stad Gent): “Geloof in uzelf en blijf ervoor gaan”

G

uy Vanhoorde werkt sinds 2000 bij Stad Gent en werd in 2005 departementshoofd van het Departement Facility Management.

De opdracht waarvoor hij indertijd stond was niet min: een grote reorganisatie opzetten, die ongeveer tien jaar in beslag nam. Anno 2016 is de uitdaging de optimalisatie van de facilitaire organisatie door de oprichting van één departement voor Stad en OCMW, momenteel nog organisatorisch gescheiden.

Na een carrière bij Defensie, waar hij als officier-ingenieur kazernes en gebouwen ontwierp, en adjunct-directeur voor het beheer van de bouwprojecten en het onderhoud was, ging Guy Vanhoorde aan de slag bij de Stad Gent. Daar werkte hij achtereenvolgens als ingenieur openbare veiligheid, als technisch adviseur ter ondersteuning van de directeur in de Dienst Gebouwen en als kwaliteitscoördinator en later departementshoofd van het Departement Facility Management. Sinds 2015 is hij departementshoofd van het gezamenlijk Departement Facility Management van de Stad en het OCMW Gent. Alles samengeteld beschikt hij over 25 jaar ervaring in FM. “In 2005 ging een nieuwe wereld voor mij open toen ik als departementshoofd FM werd aangesteld. Dit dreef en boeide mij, en de ervaring die ik vanuit bouwprojecten had opgebouwd, kwam goed van pas.

Mijn passie voor FM probeer ik zoveel mogelijk uit te stralen naar de medewerkers en collega-klanten: geloof in uzelf en blijf ervoor gaan. FM kan een enorme

meerwaarde bieden, op voorwaarde dat we van een expertcultuur naar een netwerkcultuur evolueren. IFMA biedt binnen dat kader een interessant netwerk: mensen samenbrengen om naar oplossingen te evolueren. Of met andere woorden: meerwaarde door samenwerking. De Facility Manager komt in een centrale functie te staan. Expertise en middelen worden rondom hem geclusterd.”

Reorganisatie Departement Facility Management

Het Departement Facility Management is, net als de Stad Gent en het OCMW, een grote organisatie. Het omvat zeven diensten: vastgoedbeheer, bouwprojecten, onderhoud gebouwen, service & logistiek, aankoopbeheer, interne ondersteuning en FM-OCMW. Guy Vanhoorde heeft een teamverantwoordelijkheid van 633 fte’s (560 Stad/73 OCMW): “De aansturing van de facilitaire organisatie situeert zich op strategisch niveau. De Facilitair Manager is geen dossierbeheerder of projectleider. FM heeft een dubbele rol: enerzijds

ondersteunen wij het beleid van bijvoorbeeld de schepen van Onderwijs door het bouwen van scholen, anderzijds hebben we een eigen facilitair beleid. Met de Beleids- en Beheercyclus binnen de gemeenten en de beleidsnota’s FM, die zich vanuit de BBC ontwikkelen, hebben we een belangrijke stap gezet. Onze voornaamste uitdaging is dat we ons nog beter organiseren om te leveren wat binnen het beleidskader wordt gevraagd.”

De organisatiestructuur van het Departement Facility Management is gericht op geïntegreerde dienstverlening aan de klant. Vanaf de initiële reorganisatie van het Departement FM stond Guy Vanhoorde aan de wieg van diverse innovatieve facilitaire projecten, zoals de implementatie van service levels in de werkorders voor het onderhoud van gebouwen (24.000 werkorders per jaar), de integratie van VSR-controles, de verduurzaming van de schoonmaakcontracten, de implementatie van een centraal vlootbeheer voor de Stad - en bij uitbreiding het OCMW -, de optimalisatie van de interne logistieke processen binnen FM en de organisatie (inclusief de opstart van een stadsdistributiecentrum voor Gent), de aankoop van het voormalige Electrabelgebouw, aan- en herontwikkeling van de Zuid-site en de verhuis volgens de principes van het nieuwe werken, van bijvoorbeeld het Departement Financiën naar het E-gebouw, de optimalisatie van de vastgoedportefeuille door een beleidsoverschrijdende aanpak per deelgebied en de optimalisatie van de energie-efficiëntie in de gebouwen en de vloot.

Financiële druk

In budgettair krappe tijden wordt ook

FACILITY AWARDS 2016

naar FM gekeken om de dienstverlening te optimaliseren en efficiëntiewinsten te realiseren binnen slinkende facilitaire budgetten. “Niet geheel onverwacht konden we vaststellen dat de impact bij de eindgebruikers duidelijk voelbaar werd en soms voor onbegrip zorgde. De grootste uitdaging bestond erin de facilitaire engagementen die we aangingen voor ogen te houden door flexibel in te spelen op de steeds wijzigende situaties en de vele uitdagingen in het juiste perspectief te plaatsen. Dit is niet altijd gemakkelijk in periodes van besparingen. Ik meen echter dat een krappe budgettaire ruimte ook positieve gevolgen kan hebben. Schaarste creëert immers creativiteit. Door overvloed wordt men soms blind voor zaken die bij nader toezien echt niet kloppen.

Een voorbeeld is ons wagenpark, waarbij we een centraal, duurzaam vlootbeheer voor de Stad en OCMW hebben geïmplementeerd. (Stad Gent was reeds meerdere keren laureaat in de GreenFleet Awards, nvdr) We willen een duurzame stad zijn, een voorbeeldstad, waarbij we niet alleen onze eigen mensen maar ook onze collega-klanten overtuigen. FM moet meedenken op strategisch niveau en met alle par-

02

tijen op zoek gaan naar oplossingen. We stoten echter soms op grenzen, in die zin dat we geïntegreerde oplossingen willen aanbieden maar de expertise niet zelf in huis hebben, terwijl de markt vaak zelf op zoek is naar oplossingen. We zullen op dat vlak nog meer in overleg moeten gaan en samenwerken met de markt.”

Eén departement voor Stad en OCMW

Het is de bedoeling dat de Stad en het OCMW Gent tegen 2019 nog nauwer samenwerken. Daarvoor heeft Guy Vanhoorde een volledig vernieuwd facilitair organisatiemodel uitgewerkt. De grote uitdaging waar hij momenteel voor staat is de optimalisatie van de facilitaire organisatie door de oprichting van één departement voor Stad en OCMW, momenteel nog organisatorisch gescheiden. “De strategische uitgangspunten voor deze optimalisatie zijn (operationele) performantie, klantgerichtheid en flexibiliteit. Vooral de operationele performantie is een te volgen evolutie in wat FM vandaag drijft. Door de verdere professionalisering van FM wordt meer en meer aandacht geschonken aan de operationele excellentie. Facilitaire be-

03

drijven zijn meer en meer in staat om op een gestandaardiseerde, geobjectiveerde manier hun output in kaart te brengen en - bij uitbreiding - te benchmarken. Niet onbelangrijk voor de opdrachtgevers, die op eenzelfde manier de verwachte resultaten in kaart kunnen brengen en de dienstverlening van de leveranciers kunnen evalueren. Een wegingskader op de output van de dienstverleners en leveranciers laat de opdrachtgevers toe om meer te focussen op de verwachte resultaten en deze af te stemmen op hun beleid en collega-klanten.” (Door Tilly Baekelandt) www.stad.gent

01. Guy Vanhoorde (Departementshoofd Departement Facility Management - Stad&OCMW Gent): “Een energetische besparing van 15% betekent voor de Stad Gent een financiële besparing van om en bij de 6.000.000 euro (excl. BTW) op het einde van de huidige legislatuur, uitgaande van verbruiksgegevens van 2014 en energieprijzen van 2015.”

02. Werkplaats Onderhoud Gebouwen – Departement Facility Management 03. Stad Gent was reeds meerdere keren laureaat in de GreenFleet Awards.

25

Water is de verbindende schakel

Laat het niet de zwakste zijn IInstallaties worden samengesteld uit zorgvuldig geselecteerde componenten. Vele voorzien van veelbelovende energielabels en bijbehorende rendementen. Zonder aandacht voor het installatiewater zijn deze labels en de voorgespiegelde energiebesparingen echter verre van realistisch.

Met aandacht voor het installatiewater zal deaandacht verwachting energielabelzal Zonder voorvan heteen installatiewater worden waargemaakt. het energierendement snel verslechteren Benieuwd hoe aandacht voor het installatiewater er voor zorgt dat een installatie het maximale rendement haalt en behoudt?

Bel ons op nummer 0800 78 888 Mail naar info@spirotech.be Of kijk op www.spirotech.be

ma ximising per formance

VEILIGHEID

Haal het maximum uit camerabewaking

D

e techniek in de wereld van camerabeveiliging gaat alsmaar sneller met grote stappen vooruit. De resoluties worden hoger, de camera’s worden slimmer en de prestaties bij moeilijke lichtomstandigheden blijven vooruitgaan. De vraag welk camerasysteem het juiste is voor een bepaalde situatie, wordt steeds ingewikkelder. Hoe krijgt de gebruiker een systeem dat voldoet aan zijn wensen, zonder dat er onnodig veel betaald wordt voor overbodige functionaliteit?

De eerste stap is de bepaling van het doel van het camerasysteem en het selecteren van de juiste producten. Wanneer hierbij advies wordt ingewonnen bij verschillende partijen kunnen de resultaten nogal uiteenlopen. Daarom is er een Europese norm in het leven geroepen, EN-IEC 62676-4 (voorheen EN-50132-7). Deze norm geeft duidelijke richtlijnen voor het ontwerpen, samenstellen en evalueren van een camera-installatie. In de norm worden zes verschillende kwaliteitsniveaus vastgelegd die betrekking hebben op het doel van de camera: - Detect - Observe - Recognize - Identify

(25 pixels per meter) (63 pixels per meter) (125 pixels per meter) (250 pixels per meter)

Deze vier verschillende kwaliteitsniveaus worden in de praktijk toegepast voor camera bewakingsinstallaties: Detect, Observe, Recognize en Identify, ook wel ‘DORI coverage’ genoemd. DORI is een hulpmiddel van het ontwerp tot de oplevering van een camera-installatie. In de ontwerpfase zijn er vastgestelde regels voor de ca-

meraprojectie. Bij de productselectie zijn er richtlijnen voor het selecteren van de optimale camera/lens combinatie. Bij de oplevering kan gecontroleerd worden of de camera’s in de praktijk voldoen aan de eisen. Hiervoor zijn binnen de norm verschillende test targets beschikbaar.

langrijk om een overzicht te hebben van alle handelingen en moeten personen en goederen goed herkenbaar zijn. Bij de personeelsingangen moet iedereen die het gebouw betreedt te identificeren zijn. Hiermee kan gecontroleerd worden of de persoon die met een geautoriseerde toegangscontrolepas binnenkomt wel de rechtmatige eigenaar van die kaart is. In DORI-termen vertaald kan je op de volgende vereisten uitkomen: - Perimeter: Detect (25 pixels per meter) 100% dekking met vaste camera’s en Recognize (125 pixels per meter) met PTZ-camera’s.

- Laden en lossen: Recognize (125 pixels per meter) 100% dekking met vaste camera’s.

- Personeelsingangen: Identify (250 pixels per meter), identificatie van iedere persoon die binnenkomt.

DORI in de praktijk

Laten we eens kijken naar een voorbeeldproject waarbij een camerasysteem ontworpen moet worden voor een groot distributiecentrum. Er moet in dat geval gekeken worden naar camera’s voor perimeterbewaking, camera’s om het laden en lossen te monitoren en camera’s bij de personeelsingangen.

Bepaling van het doel

Het doel van de inzet van camera’s bij verschillende onderdelen van het distributiecentrum kan heel verschillend zijn.

Zo is het voor de perimeter belangrijk dat iedereen die het terrein betreedt gedetecteerd wordt. Na de detectie moet de persoon goed herkenbaar in beeld kunnen worden gebracht. Bij de locatie waar geladen en gelost wordt, is het be-

02

01

03

01. Bosch MIC 7000 HD starlight, vandaalbestendige lichtgevoelige HD PTZ-camera met 30x zoom, optioneel voorzien van een wit licht / infrarood combostraler.

02. Bosch DINION startlight 8000 MP, de ideale perimeter camera. Extreem lichtgevoelig, 5MP resolutie en zeer robuuste Intelligente Video Analyse.

03. Bosch DINION ultra 8000 MP, 12 Megapixel met 4K ultraHD optie. Extreem hoge resolutie voor details in de volledige scène.

27

28

VEILIGHEID

Productselectie

Wanneer bij een project voor iedere camerapositie het doel is vastgesteld moeten vervolgens de juiste producten geselecteerd worden. In sommige gevallen is de datasheet van een camera een prima hulpmiddel, wanneer daarin een verwijzing is opgenomen naar de EN-IEC 62676-4 norm, en voor de DORI-classificatie de afstanden worden weergegeven.

Bosch heeft tegenwoordig standaard in de datasheets van al zijn beveiligingscamera’s de DORI-classificatie opgenomen.

05

Perimeter

Voor de perimeter is een extreem lichtgevoelige camera aan te raden, zodat in alle lichtomstandigheden indringers kunnen worden gedetecteerd. Omdat het hier om grote afstanden gaat kan best worden gekozen voor een camera met hoge resolutie. Hiermee kunnen op grotere afstanden 25 pixels per meter gerealiseerd worden, er zijn dus minder camera’s nodig. Voor automatische detectie van indringers is het gebruik van Intelligente Video Analyse een goede oplossing.

Voor de herkenning van personen op het terrein kunnen de vaste camera’s ondersteund worden door een PTZ (bestuurbare) camera. Omdat het hier vaak om een donkere omgeving gaat kan best gekozen worden voor een PTZ-camera met hoge lichtgevoeligheid en de mogelijkheid om een optionele IR / wit licht combostraler toe te voegen. Het is mogelijk de PTZ-camera automatisch naar de positie waar de indringer gedetecteerd is te richten, en de verlichting in te schakelen.

Laden en lossen

Bij het laden en lossen wordt een hoge pixeldichtheid gevraagd voor een relatief groot gebied waarbij continue dekking noodzakelijk is. PTZ-camera’s zijn hierdoor geen optie. In dit geval is een vaste camera met een hoge resolutie zoals UltraHD of zelfs 12 Megapixel de beste optie.

Personeelsingangen

De personeelsingangen bevinden zich in een relatief gecontroleerde omgeving, er hoeft geen heel groot gebied in beeld gebracht te worden. Hierdoor voldoet een camera met Full HD resolutie prima. Er kan echter wel sprake zijn van tegenlicht.

Het is dus belangrijk dat de camera een

04

06

goed dynamisch bereik heeft om in deze situatie bruikbare beelden te kunnen genereren.

04. Identify (250 pixels per meter), identificatie van iedere persoon die binnenkomt.

05. FLEXIDOME IP dynamic 7000 HD. Full HD camera met zeer hoog dynamisch bereik voor optimale beelden bij tegenlicht.

06. Pixel Counter

Evaluatie systeem

Na de installatie van het camerabewakingssysteem is het belangrijk te controleren of het systeem in de praktijk ook functioneert zoals het tijdens het ontwerp bedacht is. Hiervoor biedt de ENIEC 62676-4 diverse test charts. Hiermee is het mogelijk het systeem objectief te evalueren. Er kan gecontroleerd worden of de camera’s inderdaad voldoen aan het juiste DORI-criterium, maar het is ook mogelijk een meer praktijkgerichte evaluatie met testgezichten te gebruiken.

Alle genoemde camera’s zijn bovendien uitgerust met een pixel counter, hiermee kan op een eenvoudige manier gecontroleerd worden of het vereiste aantal pixels per meter ook werkelijk aanwezig is.

Conclusie

Het is naast de DORI-classificatie ook belangrijk om rekening te houden met de totale keten, van scène tot scherm. De camera, het objectief, het netwerk, de recorder, de software, het werkstation en de monitor waarop de beelden uiteindelijk worden weergegeven hebben allemaal invloed op de prestaties van het volledige camerasysteem. Alles moet goed op elkaar afgestemd zijn.

De Europese norm EN-IEC 62676-4 (voorheen EN50132-7) geeft duidelijke richtlijnen voor het ontwerpen, samenstellen en evalueren van een camera-installatie.

Er zijn nu dus duidelijke richtlijnen voor het ontwerpen, samenstellen en evalueren van een camera-installatie. Waar voorheen verschillende criteria gehanteerd werden biedt de EN-IEC 62676-4 nu duidelijkheid over de kwaliteitseisen die aan een camerasysteem gesteld worden.

De eindgebruiker kan hierdoor weten dat hij een installatie krijgt die voldoet aan zijn wensen, zonder dat hij teveel betaalt voor een overgedimensioneerd systeem.

(Door Boudewijn Hak, Business Developer Bosch Security Systems Benelux)

www.boschsecurity.be www.boschsecurity.nl

FOTOREPORTAGE

Jos Duchamps, Procos Group

Eindejaarsevent IFMA Het FM-Trendrapport BelgiĂŤ duidt de belangrijkste facilitaire trends en ontwikkelingen en geeft voor het eerst inzicht in de omvang van de Belgische FM-markt. Het unieke werk, een samenwerking tussen IFMA Belgium en Procos Group, werd officieel voorgesteld tijdens het IFMA-eindejaarsevent bij Nemo 33 op 10 december 2015.

Hebt u het Trendrapport nog niet gelezen?

Neem dan zeker een kijkje op de website! www.ifma.be

Ine Schaeps, Procos Group

Jean Morren, voorzitter IFMA Belgium

Foto’s: Bernard De Keyzer

29

30

DATAMANAGEMENT

Facility Management op een kantelmoment

G

ent schreef in 2015 een opdracht uit om een toekomstgerichte visie te ontwikkelen rond de facilitaire informatiesystemen van de stad. De Arteveldestad was hiermee niet aan zijn proefstuk toe. Het maakte tien jaar geleden al een strategische oefening onder de projectnaam ‘Formule 5’.

Freestone leverde een bijdrage voor beide opdrachten en is dus goed geplaatst om te praten over hoe het facilitair landschap aan het evolueren is. Managing director Koen Mees ziet in ‘datamanagement’ het sleutelwoord voor de toekomst, waarbij Facility Management Informatie Systemen (FMIS) niet zullen verdwijnen maar deel zullen uitmaken van een ruimer applicatielandschap.

Projectdefinitie voor Stad Gent

Freestone is een onafhankelijk adviesen expertenkantoor met een brede blik op het volledige spectrum van Facilitair Management en met een heel uitgebreide ervaring met lokalen overheden. Managing director Koen Mees: “Tien jaar geleden nam Gent een visionaire positie in door de gemaakte strategische keuzes met onder meer de integratie van een gedegen Facilty Management Informatie Systeem (FMIS). De stad wil opnieuw een voortrekker zijn en haar visie herschrijven naar de realiteit van vandaag. De klantenportefeuille van de facilitaire diensten is immers veel diverser geworden.

Andere klanten betekenen andere noden.

Daarnaast stelden ze zich de vraag welke keuzes ze moesten maken inzake de innovatieve technologieën van vandaag en morgen. Voor ons lag de uitdaging erin om een visie te ontwikkelen die een kader creëert waarbinnen gewerkt kan worden, zonder dat ze te beschrijvend is. Er moest immers ruimte blijven voor creativiteit en nieuwe technologie. We hebben geen lastenboek opgesteld voor Stad Gent maar samen met hen een projectdefinitie ontwikkeld.”

Neuzen in dezelfde richting

Deze strategische denkoefening had een heel compacte doorlooptijd van dertig dagen om meteen de neuzen in dezelfde richting te krijgen. “Ik heb zelf een hekel aan visieteksten als ze breed en wollig blijken”, bekent Mees. “Maar als je de juiste creatieve geesten samenbrengt, kan je met zo een instrument wel het pad effenen naar een concrete oplossing. Uit een bevraging van de Nederlandse markt in 2014 over facilitaire trends en ontwikkelingen, kwamen er vijf speerpunten naar boven die de Facility Manager van morgen hoog in het vaandel moet dragen: het verbeteren van het kostmanagement, het

inrichten van een regieorganisatie tussen klant en uitvoerder, klantmanagement, de inzet van technologie en de kwaliteit van de dienstverlening. Deze zaken namen we uiteraard mee om een proactieve visie te ontwikkelen en een gedetailleerd plan van aanpak uit te werken.”

Bouw van een datawarehouse

Een eerste belangrijke ontwikkeling die Mees wil bewerkstelligen, is de evolutie van louter operationeel denken naar meer strategisch. “Wij hebben ons met zijn allen de voorbije jaren te veel gefocust op de hoe-vraag. De Facilty Manager moest beslissen over hoe bepaalde zaken aan

“Wij hebben ons met zijn allen de voorbije jaren te veel gefocust op de hoe-vraag.”- Koen Mees (managing director Freestone)

DATAMANAGEMENT

te pakken. Dan beperk je jezelf tot reactief handelen. Vandaag moeten we de aandacht verleggen naar de wat-vraag: wat willen we precies bereiken? Cruciaal element daarin is de kennis van de klant, weten wat zijn concrete vragen en noden zijn om daar perfect op in te spelen. Dit is een volgende stap in de professionalisering van Facility Management en zal toelaten om proactiever te handelen.” Informatie zal centraal staan in deze aanpak en moet in twee richtingen kunnen bewegen: van de verschillende diensten naar de klant maar evenzeer naar de manager. “Voor de Facility Manager van Stad Gent komt er met de integratie van het OCMW een groot klantenpakket bij. De vragen die hieruit zullen volgen, zullen van een totaal andere orde en totaal andere snelheid zijn. Alle informatie om hier gedegen op te reageren is ergens in de keten beschikbaar. Het is zaak deze samen te brengen in een datawarehouse, één database waarbij alle databronnen met elkaar in verbinding staan, zonder dat ze daarvoor effectief op een enkel systeem zijn ondergebracht. Bevoegde instanties hebben in realtime steeds de juiste gegevens ter beschikking, terwijl dat vroeger slechts mondjesmaat werd doorgegeven”, verduidelijkt Mees. “De datawarehouse is daarbij zowel gekoppeld aan een CRM- als aan een ERP-systeem. Zo kunnen klanten van het begin tot het einde opgevolgd worden.”

Evolutie naar applicatielandschap

Op al deze informatie moeten verschillende tools losgelaten worden om niet alleen operationele maar ook strategische keuzes te maken. In de meeste FMIS wordt de dimensie informatie nog te beperkt uitgebuit en rust de meerwaarde vooral in operationeel stroomlijnen. Toch bleven deze systemen hun waarde behouden volgens Mees. “Ik hou hier zeker geen pleidooi voor het laten verdwijnen van FMIS. Integendeel. Ook Stad Gent zal zijn systeem blijven gebruiken. Dit mag echter niet langer het enige instrument van de Facility Manager zijn. We moeten evolueren naar een applicatielandschap, waar het FMIS deel van uitmaakt. In plaats van te wachten tot traditionele systemen een manier gevon-

den hebben om een inhaalbeweging te maken, moeten we andere tools en instrumenten die al verder staan in bijvoorbeeld rapportering of communicatie, integreren in een overkoepelende digitale interface.

De klantenrelatie moet verder gedigitaliseerd worden, waardoor het personeel meer tijd vrij heeft om niet-gestandaardiseerde zaken, waar meer knowhow voor nodig is, aan te pakken. Omarm innovatie dus om snel en efficiënt meer overzicht en meer strategisch denken te brengen.”

“Facility management moet evolueren naar een applicatielandschap waar FMIS slechts één schakel van de ketting in vormt.”

Traditionele manier van werken in vraag stellen

Nu de strategische denkoefening er op zit, begint men in de Arteveldestad aan het uitrollen van dit project. Het plan van aanpak van Freestone omvat drie fases.

“In eerste instantie moet deze visie nu inhoudelijk verder afgebakend worden.

Daarna moet er een projectteam worden samengesteld dat tijd en middelen ter beschikking heeft om het project uit te tekenen. Ten slotte moet de projectstructuur volgen: wat hebben we vandaag en waar willen we precies naartoe. Tegen 2017 moeten de eerste muren van het datawarehouse zich beginnen aftekenen. Belangrijk hierin is dat de facilitaire dienst loskomt van het FMIS en evolueert naar een flexibel model dat continu openstaat voor nieuwe applicaties. Dit houdt per definitie in dat er nooit echt een einde aan deze transitie zal komen. Data is the next big thing. Gent kan een inspirerend voorbeeld worden voor andere bedrijven en organisaties.” Niet alleen de Stad Gent staat voor een grote verandering. Mees wijst op de gehele impact die technologische innovaties zullen hebben op de Facility Manager van morgen. “We zitten momenteel op een kantelmoment. Vroeger fungeerden het proces, de data en de experts als drie onafhankelijke componenten. Morgen zullen ze samenkomen in één geïntegreerde oplossing. We moeten zelf durven nadenken over hoe die oplossing er precies moet uitzien en onze traditionele manier van werken in vraag stellen”, besluit Mees.

Met de integratie van het OCMW diversifieerde de klantenportefeuille van de traditionele stadsdiensten enorm.

Door de klantenrelatie verregaand te digitaliseren komt er tijd en ruimte vrij voor het behandelen van niet-gestandaardiseerde vragen.

(Door Valérie Couplez, Foto’s: Freestone)

www.digitalbelgium.be

Met deze strategische denkoefening werkte Freestone samen met de Stad Gent niet aan een lastenboek maar aan een projectdefinitie.

31

CWS Paradise Roestvrij Staal

Paradise Dry Slim

Paradise Paper Slim

Paradise Foam Slim

Paradise Superroll

Paradise DUO

Afvalbak

Handdoekautomaat voor katoenen rollen

Servetautomaat

Verdeler voor zeepschuim of zeepcrème

Toiletpapierautomaat met jumbo-rol of 4-rols carroussel

Toilepapierdispenser voor 2 rollen

Stijlvol klapdeksel in optie verkrijgbaar

Voor het volledige RVS-gamma, neem gerust een kijkje op www.cws-boco.be

V.U.: Gino Verbelen - 03-2015. Red Spot.

Staalharde condities tegen een zacht prijsje

CWS-boco BeLux N.V. | Berchemstadionstraat 78 | B-2600 Berchem Tel. +32 (0)3 328 11 00 | Fax +32 (0)3 326 37 28 | www.cws-boco.be | partnerbe@cws-boco.be

ADV-168*125-RVS-V3.indd 1

6/03/15 13:25

JET TOWEL

Al meer dan 20 jaar - het origineel

Zo gaat handen drogen vandaag Richt uw sanitaire ruimtes comfortabel, hygiënisch en duurzaam in met de Jet Towel van Mitsubishi Electric: • volledig contactloze werking • droogt handen grondig in enkele seconden • reinigings- en onderhoudsvriendelijke behuizing • kostenverlagend voor sanitaire ruimtes

De Jet Towel is beschikbaar in de modellen Slim, Smart en Mini en is verkrijgbaar in verschillende kleuren

Meer informatie vindt u op www.jet-towel.com

AZ_Jet_Towel_BE_168x125.indd 1

10.03.16 10:46

PROJECT

Comfort en hygiëne voor concertbezoekers

I

n het Utrechtse stadsontwikkelingsproject dat van het nieuwe stationsgebied en de oude binnenstad weer één geheel wil maken, is TivoliVredenburg een eerste afgewerkte eyecatcher.

Met vijf zalen, ontworpen door vier verschillende architecten, is dit muziekcentrum uniek in de wereld. Inzake sanitair comfort werd voor een duurzame handdroger van Mitsubishi Electric Living Environment Systems (LES) geopteerd.

Het muziekcentrum TivoliVredenburg maakt deel uit van de Utrechtse plannen om het stationsgebied een nieuw elan te geven. Als ‘muzikale stad-in-eenstad’ biedt het, onder één dak, een podium aan alle muzikale werelden: klassiek, pop, dance, jazz… . Het complex heeft een oppervlakte van 30.000 m² en telt 10 bouwlagen. De gemeente Utrecht gaf architectuurstudio Hertzberger - Herman Hertzberger is de geestelijke vader van het Muziekcentrum Vredenburg - de opdracht om een studie van een nieuw TivoliVredenburg te ontwerpen. Zijn Grote Zaal werd bij de sloop gespaard en gerenoveerd. Onder zijn supervisie ontwierp Jo Coenen de Ronda, en Thijs Asselbergs de Cloud Nine. Het architectenbureau NL Architects maakte het ontwerp voor de Pandora. De afwerking van elke zaal werd afgestemd op het muzikale genre dat er gebracht wordt. In de Ronda (popzaal) overheerst metaalkleur. De Grote

Zaal heeft een warme houten uitstraling.

In Cloud Nine werd de houten afwerking met moderne elementen gecombineerd, terwijl in Pandora strakke lijnen, en paars en lila, overheersen. “Zo groot als het gebouw is, zo kleinschalig en intiem moet de concertbeleving van de bezoeker zijn. Er is bewust gekozen voor meerdere, relatief kleinere zalen, elk met een eigen identiteit”, zegt Erik Mans (manager productie en facilities TivoliVredenburg).

tegisch gezien, best een handendroger voorzien?”, aldus Mans. “In de sanitaire ruimtes van het bestaande gebouw werd met papieren doekjes en handdrogers van een verouderd type gewerkt. Deze laatste werden echter nauwelijks gebruikt omdat het tot 30 seconden duurde vooraleer ze warmte vrijgaven. Het gebruik van papier zorgde voor een berg afval en is milieuonvriendelijk. In het nieuwe concept wilden we meer comfort en bezoekers de mogelijkheid bieden om, na toiletbezoek, de handen snel te kunnen drogen.”

Korte droogtijd, minimaal geluidsvolume

Uit een marktstudie van drie verschillende merken - waaronder Mitsubishi Electric - bleek het voorstel van de Nederlandse firma Cleanfresh het meest overtuigend.

De keuze van het type handdroger gebeurde in functie van de eigenschappen,

Sanitaire puzzel

Op het gelijkvloers en de verdiepingen zijn er telkens een aantal toiletgroepen voor het publiek, op bepaalde verdiepingen zijn er ook kantoor- en backstage toiletgroepen. Er ging heel wat denkwerk vooraf aan het lokaliseren en inrichten van de toiletruimtes, in functie van de maximale bezetting en de beschikbare ruimte. Hoeveel toiletten (M/V/MP) zijn er nodig in deze toiletruimte? Waar, stra-

Erik Mans (manager productie en facilities TivoliVredenburg), en Stijn Somers (sales engineer LES bij Mitsubishi Electric Europe B.V. Belgium)

33

34

PROJECT

vormgeving, technische uitvoering, prijs… .

“Het geluidsvolume, dat minimaal moest zijn, was een doorslaggevende factor in het keuzeproces. Het geluidsniveau van de Jet Towel Slim bedraagt 56 dBA. Op dit punt bleken de verschillen tussen de toestellen klein. Ook de robuustheid was belangrijk. Speciale aandacht ging naar een verstevigd voorpaneel om fysische impact tegen te gaan. Het popgebeuren trekt nu eenmaal een ander publiek dan een klassiek concert. Ook moest de droogtijd van de handen zo kort mogelijk zijn.

Bij de gekozen uitvoering is deze beperkt tot een tiental seconden. Bij wijze van test werd gedurende 6 maanden een proefapparaat van het Jet Towel Slim type van Mitsubishi Electric LES in een toiletruimte geïnstalleerd, en quality proof bevonden”,

aldus Erik Mans. “Een 40-tal toestellen werd door medewerkers van ons facilitaire team geïnstalleerd.”

Ruimtes waar mensen leven en werken

(NSF) gecertificeerd”, aldus Stijn Somers (sales engineer LES bij Mitsubishi Electric Europe B.V. Belgium, gevestigd in Loppem bij Brugge, tevens het verkoopkantoor voor ons land).

“De droogtijd van de handen moet zo kort mogelijk zijn.

Bij de gekozen uitvoering is deze beperkt tot een tiental seconden.” - Erik Mans, manager productie en facilities TivoliVredenburg

Dit model van handdroger maakt deel uit van Mitsubishi Electric LES, de noemer waaronder de meeste producten van de fabrikant voor persoonlijk welzijn en voor ruimtes waar mensen leven en werken, ressorteren. “Denk aan klimatisatietechniek, moderne warmtepomptechnologie voor verwarming en productie van sanitair warm water, en ventilatiesystemen. Wat het segment handdrogers betreft, werken we samen met een aantal gespecialiseerde bedrijven, zoals de firma Cleanfresh. In 1993 lanceerde Mitsubishi Electric zijn eerste model handdroger, waarvan er inmiddels een tiental verbeterde versies op de markt werden gebracht. Als sterk technologiegedreven bedrijf gaat de aandacht naar het verbeteren van bestaande oplossingen, eerder dan totaal nieuwe concepten op de markt te brengen. Zo zijn bijvoorbeeld het terugdringen van geluid en energieverbruik prioritair. De Jet Towel handdroger is door een onafhankelijke, internationaal erkende normeringsinstantie voor openbare gezondheid en veiligheid

De korte droogtijd en het minimale geluidsvolume gaven de doorslag bij de keuze. Het geluidsniveau van de Jet Towel Slim handdroger bedraagt 56 dBA.

Met vijf zalen, ontworpen door vier verschillende architecten, is muziekcentrum TivoliVredenburg uniek in de wereld. De ‘muzikale stad-in-een-stad’ biedt een podium aan alle muzikale werelden: klassiek, pop, dance, jazz…

(Fotografie: Juri Hiensch)

Hygiënisch en zuinig

In TivoliVredenburg werden een 40-tal van deze handdrogers - ‘hands in’ type geïnstalleerd. “Voor een optimale hygiëne worden alle componenten die met water in aanraking komen, gecoat om schimmel- en bacterievorming tegen te gaan.

Onderaan zijn de toestellen uitgerust met 2 opstaande randen die fungeren als opvangbak. Qua (opgenomen) elektrisch vermogen, scoort deze oplossing beter dan de klassieke handdroger. Verder is het toestel eenvoudig reinigbaar”, aldus Stijn Somers.

“Sinds kort hebben we ook handdrogers van het ‘hands under’ type op de markt, zoals de Jet Towel Smart, een robuust toestel met aandacht voor design en comfort, tevens personaliseerbaar (bijvoorbeeld met logo). Met de Jet Towel Mini is er een compacte, hands in, ‘Slim’-versie.”

(Door Philip Declercq)

www.mitsubishi-electric.be

Standaard oplossing voor efficiënt vastgoedbeheer Van reactief beheer naar proactief beleid met O-Prognose!

O-Prognose biedt een totaaloplossing voor het optimaal beheren van uw vastgoed.

Van het inspecteren en plannen van onderhoud tot en met het verwerken van meldingen.

Met O-Prognose maakt u snel een bouwkundige of een installatietechnische onderhoudsplanning.

Ontdek zelf het gemak van O-Prognose voor uw patrimoniumbeheer, met inventarisatie, conditiebepaling en enkele muiskliks tot meerjarenplanning.

• Standaard applicatie met inspectie App • Gebruikersgroep van 3000 vastgoed beheerders • Efficiëntie verhoging

Plandatis

software voor vastgoed, infra en installaties

www.plandatis.be | info@plandatis.com direct contact +32/473 94 10 01

Conditiemeting NEN 2767 - Veiligheid NEN 3140 - Brandscan NEN 6059 - Koppeling met BIM

Wij geloven in eerlijke lonen voor de boeren die onze koffie telen.

Puro zet zich ook in voor de bescherming van de regenwouden. Voor elk kopje koffie dat u drinkt, staan wij een financiële bijdrage af aan de natuurbeschermingsorganisatie World Land Trust om bedreigde stukken tropisch regenwoud in Zuid-Amerika duurzaam te beschermen.

www.purocoffee.com - 0800/44 0 88

36

ENQUÊTE

Enquête: wat vindt u van FM-Magazine?

F

M-Magazine bestaat nu één jaar. Een jaar waarin de hele organisatie en redactie getracht heeft u als Facility Manager te informeren over het reilen en zeilen binnen de sector, de laatste trends en technologische ontwikkelingen, interessante events... . Maar in hoeverre is dat opzet geslaagd? Een enquête polste naar hoe het magazine in de smaak valt en wat er nog beter kan de komende edities.

Opzet enquête

Om een beeld te krijgen van hoe de lezer FM-Magazine onthaalt, stelde IFMA in december een enquête op. Daarbij werd aan de hand van een tiental vragen onderzocht hoe men zowel de inhoud als de look & feel van het blad percipieert en wat men nog mist. Dat gebeurde aan beide kanten van de taalgrens, al kwam er opvallend meer respons van Nederlandstalige leden. Hieronder staan de opvallendste resultaten gebundeld.

Informatief en goed verpakt

Het uiterlijk van FM-Magazine valt in de smaak. 92% van de deelnemers kan zich er helemaal in vinden. Maar het spreekwoord luidt never judge a book by its cover. Hoe zit het dan met de inhoud?

De meerderheid schaart zich achter de uitspraak dat de artikels informatief zijn.

Slechts 5% kan er niet volledig zijn pap mee koelen, al brengen ze zelf wel de nuance aan dat het heel afhankelijk is van de eigen interesse. Ook de variatie in thema’s blijkt voldoende: 70% gaat akkoord, 20% toont zich helemaal akkoord. De meeste zouden FM-Magazine dan ook aanbevelen aan hun collega’s (92%). Wel klinkt hier en

daar de vraag om nog wat meer technische diepgang door aandacht te hebben voor wetenschappelijk of toegepast onderzoek of om meer de concrete dagdagelijkse jobinhoud aan bod te laten komen.

verdeeld. Een nipte meerderheid houdt het voor zich alleen, terwijl het op sommige kantoren zelfs meer dan vier collega’s bereikt.

Voorbereiden op digitalisering

De best onthaalde rubrieken zijn de themareportages, het korte nieuws en FM@work.

Themareportages vallen in de smaak

Niet dat het magazine dan altijd van A tot Z gelezen wordt, dat doet slechts 12%. De meeste lezers doorbladeren het magazine en laten hun oog op bepaalde stukken vallen (47%), anderen bepalen hun keuze voor artikels aan de hand van de inhoudstafel (20%) of de intro (15%). De best onthaalde rubrieken zijn de themareportages, het korte nieuws en FM@work. Ook de productreportages scoren goed, vooral als het om innovaties gaat. Gemiddeld neemt het lezen aan één editie ongeveer een halfuurtje in beslag. In hoeverre het blad de ronde doet op kantoor blijkt heel

IFMA maakte van het moment gebruik om te kijken op welke inhoud de lezers de komende edities willen getrakteerd worden.

IT staat hoog op het verlanglijstje. Lezers willen meer te weten komen over hoe de digitalisering van de (bedrijfs)wereld ook zijn impact zal hebben op hun job, of het nu gaat om het verwerken van big data of de mogelijkheden van FMIS-systemen.

Daarnaast klinkt de vraag om een digitale nieuwsbrief. (Door Valérie Couplez)

Oproep Wat vindt u van FM-Magazine? Wat kan er verbeterd worden? Hebt u suggesties inzake interessante onderwerpen voor de komende nummers? Laat het ons weten via: mieke.loncke@ifma.be

Onze focus is om overal, elk detail te tonen

Maximaliseer de toepasbaarheid van hoge resolutie beelden Het identificeren van voorwerpen op grote afstand en het tegelijkertijd afdekken van een groot gebied is een uitdaging voor de beveiliging. Daarom biedt onze Dinion IP ultra 8000 MP 12 megapixel beelden met 20 frames per seconde en 4K Ultra HD beelden met 30 frames per seconde. Daarmee wordt verbazingwekkend veel detail geleverd, zelfs wanneer er wordt ingezoomd. Dankzij de ongelooflijk hoge framesnelheid kunt u snel bewegende objecten op hoge resolutie vastleggen. Het vermogen van de camera om een groothoekoverzicht en meerdere focuspunten in hetzelfde scherm weer te geven, helpt u te focussen op de informatie, zonder verlies van het grotere plaatje. Kijk voor meer informatie op www.boschsecurity.com/hdsecurity en www.boschsecurity.be

“ Heeft u er ook genoeg van dat het papier steeds op is ? ”

De 1e handdroger met een reservecompartiment les

les

Geen tekorten

Geen verspilling

Meer vrijheid in uw tijdsschema Beter beheer van het verbruik Optimale autonomie

m 03

m 03

Schoonmaakadvies Aanbesteden & Contractsupport www.atir.nl

30 m 30 m

m 03

m 03

* Als er meer dan 80% van de centrale rol opgebruikt is.

Respect voor het milieu

Info: Elis Hades • Radiatorenstraat 25 • 1800 Vilvoorde +32(0)2/416.89.30 • washroom.services@elis.com • www.elis.com

RONDETAFEL

“Normen leggen geen verplichtingen op, het zijn best practices” IFMA Belgium rondetafel

A

ls relatief jong vakdomein is Facility Management in volle ontwikkeling. De definitie, de activiteiten en taken van de Facility Manager zijn niet altijd even duidelijk. Officiële normen leggen FM definitief als vakdomein vast. In welke mate kennen bedrijven en organisaties vandaag de normen, en maken ze er gebruik van? Wie op de exclusieve rondetafel, georganiseerd door IFMA Belgium, PROCOS Group en het NBN (Bureau voor Normalisatie in België), aanwezig was, ziet het bos weer door de bomen.

Op deze rondetafel tekenden, naast de organiserende partners, vertegenwoordigers uit de facilitaire dienstverlening, diverse overheden, de zorgsector, de onderwijswereld en de algemene dienstverlening, present. Jos Duchamps (Managing Director PROCOS Group) schetste de algemene context rond normalisatie: “In de voorbije tien jaar zijn een reeks normen voor Facility Management gepubliceerd. Het NBN publiceerde sinds 2006 een reeks van 7 Europese normen over Facility Management. Deze EN 15221 reeks was de eerste norm die ‘diensten’ normeerde. In de loop van 2016 zal de International Organisation for Standardization (ISO) twee nieuwe normen voor Facility Management (ISO 18480-1 en -2) - Guidance on strategic sourcing and the development of agreements - publiceren. Het Technical Committee dat deze normen opstelde - experten uit de Facility Management sector - werkt aan een derde norm die in 2017 zal worden gepubliceerd. In januari 2014 verscheen reeds de ISO 55000 (-1 en -2) ‘Asset Management’ norm die nauw aanleunt bij Facility Ma-

nagement. Naast de officiële normen zijn er ook vakorganisaties uit de vastgoedsector die normen inzake facetten van FM definiëren. Uiteindelijk is het de FM-community zelf die normen ‘schrijft’, die door de community as such gedragen worden.”

Vlnr Tom Ryckaert (Facilicom), Wouter Ommeslag (Hogeschool Odisee), Raf Boterdaele (AXA), Bart Mariman (ISS), Werner Schuermans (Compass Group), Mieke Loncke (IFMA Belgium), Frank Geets (Facilitair Bedrijf Vlaamse Overheid), Ine Schaeps (PROCOS Group), Guy Storms (Telenet), Alexia Thüer (NBN), Jos Duchamps (PROCOS Group), Guy Van der Veken (Heist-op-denBerg), en Johan Haelterman (NBN)

De ene norm is de andere niet

“Een nieuwe norm ontwikkelen duurt gemiddeld 2 à 3 jaar”, aldus Johan Haelterman van het Bureau voor Normalisatie in België: “Er wordt zowel op Belgisch, Europees als internationaal niveau gewerkt.

Op nationaal niveau kan men de zaken wel opvolgen en becommentariëren. Wie echt impact op de totstandkoming van de norm wil hebben, moet op Europees of internationaal vlak actief zijn.” Uit de gesprekken bleek dat de meeste deelnemers vrij goed op de hoogte zijn van de norm over oppervlaktemeting uit de EN 15221 reeks, een norm die momenteel op Europees niveau zit. Met de overige normen blijkt men minder vertrouwd. Volgens Frank Geets van het Facilitair Bedrijf van de Vlaamse Overheid - dat een 6.000-tal gebouwen beheert- is een vergelijkende

“Normalisatie is een goede zaak, maar mag de creativiteit niet wegnemen. Als facilitaire dienstverlener moeten we meedenken met onze klanten in termen van benefits.” - Tom Ryckaert, Facilicom maatstaf zoals de oppervlaktenorm, een noodzaak. De Vlaamse overheid maakt vooral keuzes vanuit pragmatisch oogpunt. Guy Van der Veken van de gemeente Heist-op-den-Berg vindt het aangewezen om voor lokale besturen 1 ‘normniveau’ op te leggen. Werner Schuermans van Com-

39

40

RONDETAFEL

pass Group, actief in catering: “Meestal is het de vragende partij, de klant dus, die zijn norm oplegt vanuit benchmarking perspectief. Dat is toch wat onze organisatie, die zich vaak in aanbestedingsprocedures inschrijft, merkt.” Telenet legt haar leveranciers requirements op, maar verwijst niet expliciet naar normen. “Toegevoegde waarde in een norm gieten moet omzichtig gebeuren”, aldus Guy Storms van Telenet. Volgens Raf Boterdaele kiest AXA voor kwalitatieve dienstverleners, maar legt de organisatie geen normen as such op in haar lastenboeken.

Hiërarchie tussen de normen?

Normen zijn vooral belangrijk in een internationale context. Een hiërarchie als dusdanig is er niet. Wel zijn er samenwerkingsakkoorden tussen ISO en CEN. “Als Europa de ISO 41 000 norm aanvaardt, dan blijft dat een ISO-norm, die Europees wordt ‘gekoppeld’: EN-ISO“, aldus Ine Schaeps van PROCOS Group. Volgens Mieke Loncke (directeur IFMA Belgium) zijn de meeste IFMA-leden overtuigd van het nut en de waarde van normen. “Wel hebben ze vaak nood aan concrete, cijfermatige praktijkvoorbeelden om de benefits te zien.” Johan Haelterman van het Bureau voor Normalisatie in België, dat lid is van CEN en ISO: “ISO en EN-normen kunnen perfect naast elkaar bestaan. Normen leg-

gen geen verplichtingen op, het zijn best practices. Enkel indien een bedrijf, een organisatie, of een overheid in een contract naar een norm verwijst, wordt het een contractuele verplichting.”

Flexibiliteit behouden

Is het vooral de aanbodzijde of de vraagzijde die het opleggen van normen promoot? Volgens Wouter Ommeslag van hogeschool Odisee geeft vooral de vraagzijde de doorslag: “Normen bieden ons een toegevoegde waarde in die zin dat ze een bepaalde zekerheid verschaffen over de maturiteit van dienstverleners.” Volgens Bart Mariman van ISS moet de flexibiliteit blijven: “Certificering ten aanzien van een norm mag geen juk zijn enerzijds, maar biedt wel het voordeel het kaf van het koren te scheiden aan de aanbodzijde anderzijds.” Werner Schuermans van Compass Group: “Marktspelers moeten zich van elkaar kunnen blijven onderscheiden.”

Tom Ryckaert van Facilicom: “Normalisatie is een goede zaak, maar mag de creativiteit niet wegnemen. Als facilitaire dienstverlener moeten we meedenken met onze klanten in termen van benefits.”

Betere communicatie tussen aanbieders en vragers

Volgens Johan Haelterman moet de communicatie tussen aanbieders en vragers

Vlnr Johan Haelterman (NBN), Werner Schuermans (Compass Group), Raf Boterdaele (AXA), Guy Storms (Telenet), en Bart Mariman (ISS)

“Enkel indien een bedrijf, een organisatie, of een overheid in een contract naar een norm verwijst, wordt het een contractuele verplichting”, aldus Johan Haelterman (NBN).

vanuit de marktbeleving worden bekeken: “ISO 9001 bepaalt niet wat kwaliteit is in onze plaats. Normen moeten in eerste instantie bruikbaar blijven. Deze bieden een houvast voor de implementatie.” Volgens Alexia Thüer van het Bureau voor Normalisatie in België creëert het gebruik van internationale normen een gemeenschappelijke taal in het vakdomein FM. “Over de grenzen heen leggen de definities eenduidig de componenten van Facility Management vast. De normen vormen een basis voor het uitwerken en implementeren van FM.” Mieke Loncke vult aan: “IFMA en NBN kunnen samenwerken aan een praktische en voor Facility Managers gemakkelijk hanteerbare handleiding bij de EN15221.”

(Door Philip Declercq)

Mieke Loncke (IFMA Belgium) in debat met Ine Schaeps en Jos Duchamps van PROCOS Group

PERFECT DAY LIGHT LUCTRA速 lampen brengen biologisch werkzaam licht naar de werkplek. Ze stimuleren effici谷nte periodes en ondersteunen het welzijn.

NIEUW is de LUCTRA速 FLEX. Met ge誰ntegreerde batterij is dit de mobiele lamp om te werken op iedere plaats.

Meer info op www.luctra-nl.com

BOzARC, specialist in aluminium overkappingen op maat.

De Bozarc overkapping biedt U een perfecte elegante oplossing voor: Fietsenstalling Carport Inkomhal Stockage ruimte Rokersruimte Grote projecten Of het nu winter of zomer is, met het Belgische weer, u weet het nooit. Nazomerse regenbuien die de slijtage van de fietsen versnellen, hagelbuien die de wagens vernielen, .. allemaal niets nieuws in België. Of bereid u nu al voor op de winter. Met een BOzARC overkapping is het ijsen sneeuwvrij krabben van de autoruiten verleden tijd. BOzARC dé specialist in aluminium overkappingen staat u met raad en daad bij.

BOzARC is een hecht familiebedrijf dat al 15 jaar actief is op de Belgische markt en zich gespecialiseerd heeft in de productie en plaatsing van aluminium overkappingen. Het was vader Patrick Verlinden die de zaak in 2000 opstartte, maar hij kreeg ondertussen het gezelschap van zijn zonen Christophe en Philippe. “ Wij verzorgen de

productie, de verdeling en de plaatsing van aluminium overkappingen zoals carports, fietsenstallingen, terrasoverkappingen, rokersruimtes,… De basis voor de lichte, luchtige overkappingen wordt gevormd door een elegant gebogen frame - voor dat ruimtelijke gevoel – en een dak in massief polycarbonaat, een onbreekbare kunststof.”

Op maat De Gepatenteerde overkappingen van BOzARC kunnen steeds vrijstaand of tegen de gevel van het bedrijfspand gebouwd worden. “Omdat elke werf of parking anders is, werken we haast altijd op maat, hoewel er ook voor standaardafmetingen gekozen kan worden. Dankzij ons gepatenteerde bolgewricht kunnen we ook één kant lager plaatsen dan de andere. Wilt u geen lichtverlies dan kan u kiezen voor de volledig transparante en kristalheldere polycarbonaat. Wie schaduw wenst, bijvoorbeeld voor een fietsenstalling, kiest voor de opaal witte variant.”

Op en top Belgisch De oprichters van dit op-en-top Belgische familiebedrijf werken nog steeds dagelijks mee. En dat voel je aan de professionaliteit waarmee dit bedrijf aan uw wensen tegemoet komt.

Kappen noch breken!

Dankzij hun eigen funderingstechnieken komt er geen kap- of breekwerk aan te pas.

Uw ondergrond blijft intact en U krijgt er een prachtige overkapping bij.

Meerwaarde en veiligheid: CE Label, gekeurd door Vinçotte De overkappingen van BOzARC zijn ook CE-gekeurd door Vinçotte International NV. Dit bevestigt nogmaals de stevigheid, de kracht en de veiligheid van onze overkappingen. Of het nu om een rokersruimte, wagenpark, fietsenstalling of iets anders gaat, u mag op uw 2 oren slapen. Uw overkapte goed staat veilig en beschermd. Ook spaart u de bouw van garages uit of kunnen garages gebruikt worden voor andere doeleinden. Bovendien is het enorm aangenaam om moeiteloos onder een BOzARC te parkeren.

Fietsruimtes worden vaak vergeten of verwaarloosd. Maar door de ongeziene files waar we tegenwoordig mee kampen gaan meer en meer mensen met de fiets. Fietsen zijn een fantastisch vervoersmiddel, àls ze goed onderhouden zijn. En fietsen zijn net zeer gevoelig aan regen en slecht weer. Een fiets die dagelijks overdekt staat gaat jaren langer mee en heeft veel minder onderhoud

nodig. Motiveer bewoners en werknemers om met de fiets te komen, met een BOzARC overkapping.

Wat het ook mag zijn dat u wenst te beschermen of te overkappen.

Het team van BOzARC heeft een kwalitatieve en economische oplossing voor u klaar.

Indien u een bezoek wenst ter plaatse, staan onze technisch adviseurs voor u klaar.

Breng vrijblijvend een bezoek aan onze toonzaal gelegen op de Boomsesteenweg 41 bus 2 in 2630 Aartselaar.

T. +32 (0) 3 455 90 67 • mail : info@bozarc.be Bezoek alvast onze website, zo heeft U een idee wat wij voor U kunnen betekenen.

44

YOUNG IFMA

“This is it” Ditmaal valt mij de eer te beurt om een column te schrijven voor FM-Magazine. Ik ben blij dat de “jonge garde” de kans krijgt om haar verhaal te vertellen en daarom vertel ik jullie graag meer over mijn weg naar de facilitaire wereld.

Iedereen kent wel het moment waarop de middelbare schooltijd ten einde loopt en je met zachte dwang in een richting wordt geduwd waarvan de leerkrachten menen dat ze het meest geschikt is voor je. Ik was echter niet meteen gewonnen voor de opties die ik voor de kiezen kreeg. Tijdens mijn zoektocht naar een opleiding had ik vooral in het achterhoofd dat mijn opleiding een ticket moest zijn naar een afwisselende job met de nodige verantwoordelijkheden, menselijke contacten en ruimte tot organiseren. Ik had de hoop de ideale richting te vinden eigenlijk al opgegeven toen ik deze voorwaarden voorlegde aan enkele vrienden. En plots kwam het woord Facility Management ten tonele. In het begin wist ik eerlijk gezegd niet eens wat het precies inhield maar hoe meer ik er mij in verdiepte, hoe meer ik me kon inleven in die rol en hoe meer ik besefte… this is it.

Eenmaal het ticket op zak, was de volgende horde werk te vinden. Als bij toeval stootte ik op een interim vacature bij het Leuvense stadsontwikkelingsbedrijf (AGSL), een dochteronderneming van de stad Leuven. In het begin had ik mijn twijfels over een job met beperkte houdbaarheidsdatum maar ik heb me toch volledig gesmeten. Wat begon als een interim voor het gebouwbeheer van 1 gebouw is nu 4 jaar later een vaste functie met het beheer van verschillende gebouwen. Vandaag ben ik de Coördinator Facility en samen met mijn team, dat bestaat uit een tiental mensen en verschillende externe partners, staan wij in voor het beheer van verschillende gebouwen binnen de groep Leuven, goed voor een duizendtal eindgebruikers. In deze gebouwen wordt een ganse waaier aan facilitaire diensten verzorgd. Samen streven wij ernaar om een kwaliteitsvolle, klantgerichte, competitieve en professionele dienstverlening aan onze interne klanten te bieden.

Omdat ik het op mijn jonge leeftijd belangrijk vind om me steeds verder te ontplooien en ik erg geloof in het leren van facilitaire collega’s, heb ik me dan ook vrij snel aangesloten bij Young IFMA. Dit is voor jonge mensen het ideale forum om te netwerken en om kennis te delen in een ongedwongen sfeer. Door het feit dat zowel de junior als senior generatie de weg naar onze evenementen vindt, ontstaat er een boeiende interactie tussen de “gerijpte ervaring” en de “groene jeugdigheid”. Ik vind dit zelfs zo belangrijk dat ik begin 2015 ben toegetreden tot het bestuur van Young IFMA om zo mijn steentje bij te dragen. Sinds 2016 vervul ik er de functie van voorzitter.

Ik hoop van harte u op één van de volgende YIP-evenementen te mogen ontmoeten om u te kunnen laten delen in mijn enthousiasme.

Tot gauw!

Stijn Van den Acker Coördinator Facilitair beheer – AG Stadsontwikkeling Leuven Voorzitter Young IFMA

Renovatie van een ruimte die continu in gebruik is? DĂŠ oplossing: Sigan droge verlijmingssystemen van UZIN.

Duurzame kunststof producten voor de optimalisatie van uw infrastructuur, logistiek, voorraad- en afvalbeheer.

STORAGE

LOGISTICS

FOOD

WASTE

FACILITY

UZIN. MASTER OF THE FLOOR. PLASTI-BAC, Vijverhoek 51, 8520 Kuurne T: 056 36 31 20 - Fax: 056 35 88 47

Contacteer ons voor meer informatie: info@unipro.be | 09/222.58.48

info@plastibac.eu Follow us on Facebook

Advertentie FM Magazine 03.2016 lang V2.indd 1

Solide partner van alle facilitaire diensten

3/1/2016 8:50:54 AM 16.021 Pub FM Magazine 16 Plastibac Kuurne.indd 1

8/03/2016 14:45:25

46

TRENDS

Office Lab laat voelen hoe interieurinrichting werkt

A

ls onderzoeks- en informatiecentrum rond kantoorinrichting inspireert Office Lab organisaties rond werkplekontwikkeling. Met dit project wil Projectatelier uit Kasterlee, gespecialiseerd in alle facetten van kantoorinrichting, werkplekken doen (her)leven. Verschillende inrichtingssferen, in thematische zones en boxes, laten zien hoe men het aanvoelen en beleven van de werkruimte kan beïnvloeden. Het door IFMA georganiseerde bedrijfsbezoek op 4 februari werd fel gesmaakt door de talrijke geïnteresseerden.

De hoorbox biedt een brede waaier aan stalen van materialen die de akoestiek in een ruimte kunnen verbeteren: van geperforeerde platen over gerecycleerde mousse en plafondtegels, tot petflessenvilt. “Er zijn uiteraard meerdere oplossingen mogelijk maar we merken dat melaminemousse, dat volledig recycleerbaar is, zeer goede akoestische resultaten oplevert in een kantooromgeving. Soms in combinatie met (de meer esthetische look van) petflessenvilt. De volgende etappe in het parcours, de ‘Pure’ zone, toont pure kantoorinrichtingsvormen. Hier kiezen we bewust niet voor het alomtegenwoordige

wit, ook zwart kan mooi zijn. Met werktafels, waarvan de hoogte zowel manueel als elektrisch verstelbaar is, wordt ook aan de ergonomie van de werkplek gedacht. Office Lab wil laten voelen hoe interieurinrichting werkt, hoe men mensen kan laten werken, en laten vergeten dat ze werken…”, aldus Chris Huybrechts van Office Lab. Licht en materialen beleven

In de lichtbox blijkt wat de kleurtemperatuur van licht met een ruimte kan doen.

Klassieke en LED-lampen op twee identiek aangeklede poppen zorgen voor een

totaal verschillende lichtbeleving: warme, dan wel vale kleuren. De Classic zone bewijst dat ook klassieke kantoorinrichting kan verrassen, mits de juiste accenten.

Denk aan een vergadertafel uit massief Amerikaanse notelaar in combinatie met een lederen vloertapijt met goede akoestische eigenschappen. De Materialenbox laat bezoekers materialen voelen. Tot 5 jaar geleden waren onthaalbalies in massief beton nog in, nu zijn er MdF-oplossingen waarin een dun laagje beton is verwerkt, op de markt. Noors rendiermos, een natuurlijk materiaal dat met groene kunststof wordt ingespoten en zichzelf voedt, kan een werktafel een groene look geven.

Geurarchitectuur

“Office Lab wil laten voelen hoe interieurinrichting werkt, hoe men mensen kan laten werken, en laten vergeten dat ze werken… .”

Chris Huybrechts, Office Lab

In de Fresh zone ervaart men wat frisse kleuren en geuren kunnen doen in een kantooromgeving. Geuren kunnen in de ruimte worden verspreid via kleine geurtoestellen of via de airconditioning. Geurarchitectuur wordt steeds belangrijker.

Inkomruimtes krijgen vaak geurimpulsen mee - als visitekaartje bij het betreden en het verlaten van een gebouw -, land-

TRENDS

schapskantoren lenen zich hier minder toe. In de geurbox komt men in de Art Deco sfeer terecht. Flessen met originele smaken en geuren, bijna 100 jaar oud, tonen dat de kracht van het natuurlijke product blijft bestaan. Hubs in alle geuren en kleuren - voorzien van zetels met lage of hoge ruggen, met of zonder dak… -, gebruikt als uitwaaierwerkplek of als koffiehoekje, ontbreken evenmin in Office Lab. En tegenwoordig heeft elk bedrijf wel een eco-zone. Recycleren is in: een uit jeans-

broeken verknipte vloer, gepimpte houten palletten in een landschapskantoor, etc. Zelfs een voor 97% uit plantaardige stoffen vervaardigde kantoorstoel is nu realiteit. Upcycling is eveneens een optie: oude spullen laten pimpen door er een graffiti kunstenaar op los te laten.

kantooromgeving er zou kunnen uitzien, waarin hij zelf figureert”, besluit Chris Huybrechts. Projectatelier en Office Lab werken enkel samen met Belgische leveranciers. Elk jaar krijgt Office Lab een volledige make-over.

Klant figureert in virtuele mock-up

www.projectatelier.be

“Op het einde van het Office Lab-parcours krijgt de potentiële klant een virtuele voorstelling, een mock-up van hoe zijn

(Door Philip Declercq)

47

48

BOEKEN

Soft facilities Schoonmaakbeheer

Obit vid minctat haristi cupta volestiam ius, officid usaecto bear cum non rectis re volo blabore, as si corepro con cum r laturio dus quisse ratur?

Catus acepudiatur? Ro bea que quam, comnis moditam ari istiorem elicidus et omnis sim conse et exerit, offictus doluptur aut volor vello is se vellabore magnis ditaturion consequate omnihicat quis iducimusam, voluptaspit re deruption entiae simillabo. Ut vel iur?

Eprate aut eatus exped millam digenda nonsece stior entium eic tem. Ut ex et ulparchita doluptatem senduntur, sequia n tionsen imperatiust, quisitem eos rempori volecul paruntius quos voluptur aut prate vent ut.

De pockets combineren theorie en praktijk: op een toegankelijke en praktijkgerichte manier verschaffen ze informatie waarmee u meteen aan de slag kan. Voor elke publicatie werd beroep gedaan op een specialist uit het werkveld. Het behandelde onderwerp wordt steeds gekaderd binnen een ruimere context, waarbij zowel de vraag wordt gesteld naar het belang van het onderwerp binnen Facility Management als naar de rol van de Facility Manager. Vervolgens daalt de auteur af naar het operationele niveau, waarbij talrijke tips, voorbeelden en modellen worden gegeven.

Schoonmaakbeheer – Tamara Bruning

Enkel een gedegen voorbereiding en planning, een uitvoering door specifiek daartoe opgeleide medewerkers die gebruik (kunnen) maken van aangepaste schoonmaakmethoden en -technieken, een correcte omkadering van de schoonmaakmedewerkers en een nauwgezette opvolging van de bereikte schoonmaakresultaten kunnen een efficiënte organisatie van de schoonmaakopdracht binnen organisaties waarborgen.

FACILITY MANAGEMENT FACILITY

MANAGEMENT

Soft facilities

Mobiliteit Soft facilities

Schoonmaakbeheer

Excestibere nestinto quis serae es aut maio debis que cor as corempor alia quo et odis volorrum quam, nis nient velenia netur?

Nustion etumendit que nit officitat enisita providi offictus esedia pro tecture pelique quias ex etustis rem eos quisqui omnis aut quam essitis pe non re, quam dolum voloribuscia sed quam estibusant pre eos que aspedi ommolupis doluptatur, abore nectorion pro omnimo omnit alicilit officidebita aut oditiusdam vollene pro et utaquis excea doluptatus dolore voluptatur sin evenis eveliqui delecto ditio quam ut voluptae nobitat.

Obit vid minctat haristi cupta volestiam ius, officid usaecto bearcil ipidestia cum non rectis re volo blabore, as si corepro con cum reprae ped quid unt illaturio dus quisse ratur?

Soft facilities Mobiliteit

Nustion etumendit que nit officitat enisita providi offictus esedia pro tectur pelique quias ex etustis rem eos quisqui omnis aut quam essitis pe non r quam dolum voloribuscia sed quam estibusant pr doluptatur, abore nectorion pro omnimo omnit alicilit officidebita aut oditius dam vollene pro et utaquis excea doluptatus dolore v qui delecto ditio quam ut voluptae nobitat.

Soft facilities Schoonmaakbeheer

D

e Reeks Facility Management, een uitgave van Uitgeverij Politeia nv in samenwerking met IFMA, behandelt Facility Management in al haar aspecten. Ze is opgebouwd rond drie overkoepelende thema’s met elk een kleurencode: algemeen management (blauw), soft facilities (oranje) en hard facilities (paars).

Excestibere nestinto quis serae es aut maio debis que cor as cor et odis volorrum quam, nis nient velenia netur?

FACILITY MANAGEMENT

FACILITY MANAGEMENT

FACILITY MA GEMENT

2 nieuwe pockets in de Reeks Facility Management

FACILITY MANAGEMENT Soft facilities

Mobiliteit

Catus acepudiatur? Ro bea que quam, comnis moditam ari istiorem elicidus et omnis sim conse et exerit, offictus doluptur aut volorem a dolorro con num este vello is se vellabore magnis ditaturion consequate omnihicat quis iducimusam, voluptaspit re deruption entiae simillabo. Ut vel iur?

Eprate aut eatus exped millam digenda nonsece stiorectin nia eos mo experum entium eic tem. Ut ex et ulparchita doluptatem senduntur, sequia num eaturis tionsen imperatiust, quisitem eos rempori volecul paruntius quos voluptur aut prate vent ut.



ISBN 978-2-509-01084-1 Tamara Bruning

Hoe maak ik een schoonmaakcalculatie? Wat is voor mijn organisatie de optimale dienstverleningsvorm? Hoe meet ik de schoonmaakresultaten? De pocket ‘Schoonmaakbeheer’ geeft een antwoord op deze en andere vragen.

De auteur is coördinator-expert van de afdeling Schoonmaak en Service bij de Dienst Service en Logistiek van de Stad Gent. Zij is master in de Bestuurskunde en Publiek Management (Hogeschool Gent) en graduaat in Maatschappelijk werk (Oostende).

Mobiliteit – Gunter Gonnissen

Voor Facility Managers is de constante wat betreft mobiliteit de vlotte bereikbaarheid nastreven van de opdrachtgevende organisatie. Die vlotte bereikbaarheid is geen evidentie en is deels stuurbaar via een bedrijfseigen beleid. Deze pocket schetst de krijtlijnen voor een mobiliteitsbeleid binnen het Facility Management van een organisatie. De doelgroepen die het handboek beoogt situeren zich zowel in facilitaire hoek als vanuit de hoek van mobiliteitskunde. Denk hierbij aan Facility Managers en hun medewerkers, mobiliteitsambtenaren, mobiliteitscoördinato-



Gunter Gonnissen

ren, studenten uit de diverse samenhangende studierichtingen en directieleden van bedrijven. Er worden kaders aangereikt om te kunnen reflecteren over de eigen organisatie.

Gunter Gonnissen is sinds 2009 diensthoofd logistiek en mobiliteit bij UZ Leuven. Vanuit zijn voorgaande functie als stafmedewerker ruimteplanning bij UZ Leuven (2005-2009) wordt er nog beroep gedaan op zijn expertise als projectleider voor onder andere het uittekenen van de nieuwe ontsluitingsinfrastructuur op campus Gasthuisberg en het masterplan voor deze campus. Gunter Gonnissen was tussen 1999 en 2005 als projectleider bij IRIS Consulting verantwoordelijk voor de opmaak van verschillende soorten beleidsplannen inzake ruimtelijke planning voor diverse overheden.

IFMA-leden krijgen korting op alle pockets in de Reeks Facility management.

Bestellen/Meer info via: www.politeia.be

“Schone ontmoetingen met LDL Care” Wat? Via LDL Care kun je uw verblijfgasten was apparatuur (wasmachine en droogkast) aanbieden zonder hierbij zelf een investering te doen. LDL Care zet de toestellen gratis bij u (toestellen met muntbakjes) en de omzet van de toestellen wordt dan gedeeld tussen LDL Care en jullie. Eventuele herstellingen, plaatsing en onderhoud inbegrepen.

Wie? Via onze website www.ldlcare.eu én onze facebook kunt u onze referenties en tal van was tips terugvinden.

LDL CARE – Europalaan 60/64 – 9800 Deinze – 09 282 22 07 – www.ldlcare.eu – sales@ldlnv.be

Facility Solutions

Onze activiteiten : - facility management & coordination - projectmanagement - maincontracting - facility Quick Scan - procurement FM - building maintenance - reception services - integrated facility management

Noorderplaats 7/1- 2000 Antwerpen 03/224 38 21 info@facilicomfs.be www.facilicomfs.be IFMA 2015 NL.indd 1

De juiste mensen op de juiste plek 22/02/16 11:41

50

NIEUWE LEDEN

CMI Defence “Het beroep nog meer erkenning geven binnen ons bedrijf”

Dominique Vanderzeypen (Office & Site Manager CMI Defence (Groupe CMI-Cockerill Maintenance & Engineering): “Lid worden van IFMA was het logisch gevolg van mijn participatie binnen het Forum Francophone. Het vormt een meerwaarde om te refereren naar IFMA en gebruik te maken van het netwerk. Ik ben nog niet zo lang actief in FM en wil mezelf nog meer ontplooien binnen het beroep en FM extra erkenning geven binnen ons bedrijf.”

“Kwalitatieve en innovatieve infosessies”

Jolien De Veirman (Consultant, expertise in Software Application Design bij Freestone GROUP): “Ik wil op de hoogte blijven van de recente ontwikkelingen binnen FM en aan networking doen. Ik verwacht van IFMA kwalitatieve en innovatieve sessies, waarbij kennis verspreid wordt en opinies gedeeld worden.”

“Ervaringsuitwisseling met specialisten”

“Kenniscentrum waarop ik beroep kan doen”

Michel Swaeles (Area Manager Cofely Services S.A./N.V. (GDF SUEZ) werd lid van IFMA om zijn contacten met de FM-wereld uit te breiden en ervaringen uit te wisselen: “Ik verwacht dat IFMA een kenniscentrum is waarop ik beroep kan doen, dat mij op de hoogte houdt van de evoluties binnen de sector en waardoor ik contacten kan leggen. Het is voor mij zeer belangrijk dat het geen commercieel platform is.”

Freestone GROUP

Ernst & Young

Cofely Services

ERGO Partners nv/sa “Ons beroep promoten en versterken”

Doris Vispoel (Facilities officer|Facilities Department Ernst & Young Special Business Services): “Ik werk sinds september 2015 als Facility Manager bij EY, waarbij ik mee bouw aan een betere werkende wereld door het streven naar exceptionele dienstverlening. De voornaamste reden waarom ik lid ben geworden van IFMA is omdat er actuele facility thema’s onder de aandacht worden gebracht. De kracht van een netwerk zoals IFMA is de ervaringsuitwisseling met specialisten. De facilitaire wereld is voortdurend in beweging en ik ben op dit moment nieuwsgierig naar de nieuwe tendensen in het domein van hospitality management, waarbij ik actief op zoek ben naar best practices.”

Gert Vandeput (Manager Infrastructure, Procurement & Facilities bij ERGO Partners nv/ sa): “Ons beroep - in tegenstelling tot onze buurlanden – is vaak ondergewaardeerd. Het samenbrengen van veel Facility Managers kan een platform creëren om het beroep te promoten en te versterken. Ik wil hieraan meewerken. Via de beroepsvereniging hoop ik open minded met collega’s over ‘tips en tricks’ te kunnen spreken. Verder hoop ik op de uitwisseling van best practices uit onze dagelijkse praktijk.”

Ben je ook gebeten door FM en gefascineerd door alles wat FM ademt?

Sluit je dan nu aan bij dé beroepsfederatie voor FM in België, hét kenniscentrum voor al wie werkzaam is in de facilitaire wereld.

Meer informatie secretary@ifma.be of http://www.ifma.be/nl/lidmaatschap/

“Een extraatje voor iedere gast.”

Kris Sablon, chef-kok gastenrestaurant Central Park Proximus, Brussel

“Voor iedere gast in ons restaurant serveer ik een extraatje: een warm welkom!” zegt Kris. “Ja, ik ben een chef die zich in de zaal laat zien. Om het mensen aangenaam te maken, hen uitleg te geven bij bereidingen en feedback te krijgen. Zo wordt mijn keuken nóg beter.” Die klantvriendelijkheid weerspiegelt het karakter van ISS – een half miljoen toegewijde mensen wereldwijd, die uw medewerkers service leveren met oplossingen op maat en de kracht van de Human Touch. Allemaal om uw business te doen groeien.

FACILIT Y MANAGEMENT

|

CLEANING

|

SUPPORT

|

PROPERTY

|

C AT E R I N G

|

SECURITY

|

issworld.com/catering

Eerste Hulp Bij Ontdoen van oud elektrisch medisch- en labomateriaal?

Recycleer duurzaam: vraag het aan een Recupel erkende Recycler.

Als facility manager waakt u over het materiaal in uw organisatie of bedrijf. Maar wat als u een apparaat niet meer gebruikt en kwijt wil? Ook dan blijven veiligheid en risicobeheersing cruciaal. Mens en milieu verdienen een optimale bescherming. Werk daarom samen met een Recupel erkende Recycler.

Het is de beste garantie voor de correcte en duurzame afdanking van uw oud elektro-materiaal: laboratoriumapparatuur, monitoren, testapparaten, scanners ...

Vraag een voorstel aan op www.recupel.be/recupel-recycler