NIEUWSBRIEF N°9 NOVEMBER 2003
F O N D S PA S C A L D E C R O O S VO O R B I J Z O N D E R E J O U R N A L I S T I E K
Kolonel Bourgstraat 90, B-1030 Brussel
Inhoud 1 · Column - Ides Debruyne
2 · Memorandum · WOB-persconferentie
3 · Extra fondsen Werkbeurzen · Werkbeurs - Tom Dieusaert - Maurits Berger · Debat - ‘De filmkritiek is dood, leve de filmkritiek!’ - Boekenbeurs Antwerpen
4 · Werkbeurs - Dieter Telemans | Catherine Vuylsteke - Hélène Passtoors - Alma De Walsche · Vertaling - Marleen Teugels
5 · Werkbeurs - Freddy Sartor - Raf Sauviller - Denise Van den Broeck - Wim Van den Eynde · Scriptieprijs: de Klasseprijs
6 · Werkbeurs - Mathilde Sanders - Carine Hutsebaut - Kristof Clerix - Rudi Vranckx
7 · Werkbeurs - David Nollet - Tom Meulenbergs · Conferentie VVOJ · Advertentie
8 · Colofon · Werkbeurs - Marleen Teugels - Bart Demyttenaere · Scriptieprijs - Aanmaning NMBS · Word lid van het Fonds
De deadline voor de volgende aanvragen is 24 januari 2004 Alle vormen van bijzondere journalistieke projecten voor de audiovisuele of geschreven pers komen in aanmerking: reportages, documentaires, reeksen, boeken, ...
COLUMN
TEL:
+32 2 705 59 19
info@fondspascaldecroos.org
VZW
fondspascaldecroos.org
- Ides Debruyne
De media hebben hun taak als ‘watch-dog’ afgelegd Enkele weken geleden lanceerden de Vlaamse liberalen het idee om een niet bindend referendum te organiseren over de op stapel staande Europese grondwet. In De zevende dag van 28 september lln. zei Karel De Gucht: ‘Europa heeft de voorbije jaren een ongelooflijke evolutie doorgemaakt, maar we hebben er altijd voor gezorgd dat de burger daar zo weinig mogelijk van zag.’ Wie heeft ervoor gezorgd dat de burger zo weinig van die evolutie zag? Doen Europese politici er niet alles aan om zich in het nieuws te wringen? En klinken hun woorden in de oren van de journalisten niet als het getik van een specht in de woestijn? Stel dat dit referendum volgend jaar zou plaatsvinden, moeten we ons dan niet afvragen of die oorverdovende stilte het beeld over de Europese Unie (EU) bij de deelnemers aan de volksraadpleging heeft aangetast? En kunnen of willen de media dit gapend gat van informatie binnen een redelijke termijn dichten?
Europa in het buitenland Zou het niet kunnen dat het publiek zich ver van de Europese besluitvorming bevindt omdat geen kat over die besluitvorming bericht? De media rapporteren ons wel over een Europese top of de Conventie en af en toe wordt een schandaal breed uitgesmeerd. U leest het allemaal op de ‘buitenlandpagina’s’. Compleet ‘misplaatst’, want het gaat wel degelijk over het binnenland. En helaas blijft het bij deze eenmalige nieuwsberichten. Daarnaast bestaat ook nog het probleem van timing. Enkel wanneer een richtlijn in nationale wetgeving wordt omgezet, klinkt het plots interessant in de oren van ‘regionale pers’. Maar dan kan de publieke opinie er niet meer op wegen. Het besluit is genomen. De Europese burger kan zo niet deelnemen aan die
besluitvorming. Van een redacteur van de complexe 21e eeuw verwacht men dat hij een renaissancemens of ‘homo universalis’ is. Hij moet over alles kunnen rapporteren en is overal inzetbaar. Dit gaat volledig in tegen de tijdgeest, die er één is van specialisatie. De EU is te complex om dit als redacteur eenmalig te verslaan. De EUspecialisten op Vlaamse redacties kunt u op één hand tellen. Vreemd als je weet dat Brussel de hoofdstad is. De politici gaan in deze ook niet vrijuit. Als een populaire richtlijn in een wet wordt gegoten, dan zegt men nooit dat dit een EUinitiatief is, maar durven politici de indruk wekken dat het een idee van hun minister is. En omgekeerd wordt de EU gebruikt als excuus wanneer ze een niet populaire maatregel moeten nemen. ‘Het moet van Europa’ is dan een veel gebruikte expressie, waarbij politici en media vergeten dat België als lidstaat volledig deelneemt aan de Europese besluitvorming. Het zijn de lidstaten die Europa maken. Europa maakt niet zichzelf.
‘Van een redacteur van de complexe 21e eeuw verwacht men dat hij een renaissancemens of ‘homo universalis’ is.’ 70% van de wetgeving komt van de EU Er zijn nochtans doorslaggevende argumenten waarom de pers informatie over het Europese parlement en haar commissarissen moet brengen. 70 procent van de nationale of regionale wetgeving is een omzetting van Europese richtlijnen. Meer en meer besluitvorming wordt aan Brussel uitbesteed. Daar ligt de macht. Niet voor niets willen alle politici die van de EU hebben
mogen proeven, zo snel mogelijk naar dit niveau stijgen. Verhofstadt, De Gucht, Vandenbroucke, Dehaene, Michel, ..., ze solliciteren allemaal voor een Europese job. Als u weet dat onze Belgische leiders hun begroting aan de EU moeten voorleggen, dan is heel duidelijk wie de broek draagt. De media overladen buiten alle proporties de nationale en regionale politiek met aandacht. De politici spelen daar begrijpelijk goed op in. Heel wat problemen, uitspraken en oplossingen worden uitvergroot. Muizen veranderen in olifanten. Men doet alsof alles heel belangrijk is en men wekt de indruk dat de lakens op nationaal of regionaal niveau worden uitgedeeld. Naar analogie met de president van de VS spreekt de pers – bij het begin van het politiek jaar – over de ‘state of the union’ die de eerste minister in het parlement komt voorlezen. Toen onlangs – naar aanleiding van de genocidewet – de Amerikanen België herleidden tot ‘brullende muis’, bewezen ze te beschikken over een fijn gevoel voor proportie en realiteit. De media zouden de vinger aan de pols moeten houden. Rik Van Cauwelaert zei het onlangs zo: ‘Het zal dan ook niemand verwonderen dat de Europese constructie voor velen een product is van de onstuitbare economische markt en van de drijverijen van een kleine, zelfbenoemde elite die onder geen enkele democratische controle staat.’ (Knack van 01/10/2003) Blijkbaar zien media hier geen rol meer voor zichzelf weggelegd.
Internationale samenwerking Samenwerking tussen Europese redacties zou de media kunnen versterken. Journalisten zouden de kans krijgen om op één dossier te werken, elk in zijn eigen land. Men hoeft elkaar niet te k