FP_2021_10 by Shelflife

nummer 10 • oktober 2021

SEPHA SMIT HUISMERK PLUS: ALLE ZUIVEL BIOLOGISCH

Food Center Amsterdam Begin van een markthal

01-02-79-80 Cover.indd 1

Congres LRO/EFMI Supermarktondernemers en e-commerce

AH, Jumbo, Deka, Vomar… Openingsgolf en heropeningsgolf

12-10-2021 15:47

koffie met

op de

l l l l

GranFood is verkozen tot Captain of the Category binnen ʻRijst en Deegwarenʼ.

koffie met

et kofffeeiestdam gen de

l l l l

CAPTAIN OF THE CATEGORY

l l l l

GRAZIE MILLE!

op de

l l l l

op de

koffie met

Dank aan onze handelspartners voor het in ons gestelde vertrouwen! Wĳ kĳken uit naar een prachtige samenwerking in 2022 en verder.

granditalia.nl

01-02-79-80 Cover.indd 2

granditalianl

12-10-2021 15:47

INHOUD

37e jaargang • nummer 10 • oktober 2021

Deze maand

Hoofdredactioneel: waren de maaltijdbezorgers een hype?

Personality’s

Formulecijfers GfK

Met Pim op straat

Gefundenes Fressen

EFMI/Marcel van Aalst: grondstofprijzen, flitsbezorgers en Plus-Coop

Amsterdams Food Center wordt markthal voor consument

Golf van openingen en heropeningen

Eelco Hos en Bart Fischer: kunstmatige intelligentie in de sector

Supermarktondernemers en e-commerce

Wat gebeurt er in de supermarkt bij onteigening van boeren?

Gino van Ossel: denk als slager Henk. Of als ‘Mr. Georges’

Sepha Smit (Plus Retail): van gangbare naar bio-zuivel

Grasduinen in het e-boek met Marit van Egmond

Captain of the Category’: beeldbepalende fabrikanten

Export Partner: supermarkten in het buitenland bezoeken

Cooks Crossover: ‘vriesvers’ is categorie van gemak

Campagne ‘Gezonde Innovatie’

Bij Josceline aan tafel: Marc Middelweerd (La Lorraine)

Uit Gondola: supermarkten in ‘rampdorp’ Pepinster

Anneke Ammerlaan: warmetruiendinertjes

Erik Hemmes: Supervalu in Dublin

Formule-atlas: de Retail-Index

Locatienieuws

Vleursvloer: Jumbo City A’dam-Buitenveldert

Productnieuws

3 FoodPersonality oktober 2021

03_Inhoud.indd 3

12-10-2021 17:10

DEZE MAAND

Deka en Dirk steeds meer uiteen Vorige week heeft Detailresult bekendgemaakt dat Dekamarkt en Dirk, de beide formules van Detailresult, ieder afzonderlijk lid van Superunie willen worden. Superunie is zoals bekend een inkoopvereniging voor veelal regionale formules, met momenteel dertien leden. En een van die dertien is Detailresult. Het plan is nu om dat per formule te splitsen. Zo zou Superunie er na jaren weer een lid bij krijgen. Maar het inkoopvolume blijft natuurlijk hetzelfde. Detailresult meldt dat Dekamarkt en Dirk meer uit elkaar willen. Dirk is meer voordeelformule of discounter, Dekamarkt fullserviceformule. Eerder dit jaar al werden de onderdelen operatie en commercie van de formules afzonderlijk, wat tot een vertrek van enkele directieleden leidde. De twee formules zijn ook al ‘fysiek gescheiden’: het hoofdkantoor van Dirk zit inmiddels aan de Flemingweg in Alphen aan den Rijn, het kantoor is de ruimte boven een al bestaand dc van de eigenaren van Detailresult (de families Van den Broek, met Dirk, en Kat, met Dekamarkt), dat voor Dirk wordt gebruikt. Bovendien is het hoofdkantoor van slijterijketen Dirck III ook in Alphen aan den Rijn gevestigd. Het hoofdkantoor van Dekamarkt blijft het Detailresult-pand in Velsen-Noord. Het klinkt ook echt als een scheiding: partner Dirk is al uit huis, partner Deka woont nog in het huis dat voorheen samen hun thuis was… Dirk en Dekamarkt willen vanaf begin 2022 een

De pilot van Dekamarkt in Heemstede, sinds eind vorig jaar. En de pilot van Dirk in Alblasserdam, voorjaar 2019. volledig eigen assortimentsbeleid en eigen commerciële afspraken. Zoveel mogelijk onderscheid ten opzichte van elkaar, dat is duidelijk het credo nu. Detailresult laat ook weten dat beide formules niet meer hetzelfde huismerk gaan voeren. Het huismerk is nu: ‘1 de Beste’ (het huismerk van Dirk, voordat Detailresult ontstond). Dekamarkt wil ‘1 de Beste’ niet meer als huismerk gebruiken en stapt over op G’woon, het huismerk voor alle Superunie-leden, voor zover die leden niet al zelf een huismerk hebben. Doorgaans hebben Superunie-leden voor een deel het merk G’woon en voor een deel huismerkartikelen met de formulenaam. De formule Plus heeft in het geheel Plus als huismerk en niet G’woon. Detailresult wijst

erop dat Dekamarkt ook G’woon als huismerk wil, omdat dat meer items omvat dan 1 de Beste. De gesprekken met Superunie zijn al gaande, de overstap van Dekamarkt op G’woon moet ergens in de loop van volgend jaar z’n beslag krijgen. Zaken als logistiek en de eigen productiebedrijven blijven wel in gezamenlijk verband, omdat volgens Detailresult schaal en synergie op die terreinen de doorslag geven. Trouwens, als Superunie er een lid bij krijgt (Deka en Dirk i.p.v. Detailresult), dan is dat van tijdelijke duur. Als de fusie Plus-Coop doorgaat, gaat er weer een af. Maakt ook weer niks uit, want het volume blijft hetzelfde. Tenzij het lidmaatschapsgeld voor Superunie relevant is, natuurlijk. ■

Iedereen aan de biologische rode kool: dat werd niks In deze FoodPersonality een interview met Sepha Smit, unit manager vers bij Plus Retail, over de overstap van gangbare zuivel naar biologische. En wij grijpen even terug naar een probeersel van jaren her. Ooit heeft de sector geprobeerd om een overstap te maken van gangbaar naar biologisch, met één product: rode kool. Een product immers, waarvan het aanbod doorgaans ruim is. We hebben het nageplozen. Bij velen is het vast nog bekend dat jaren geleden de branche collectief wilde overstappen op een kip die meer van dierenwelzijn zou kunnen genieten, zogezegd. Maar de Autoriteit Consument & Markt (ACM) keurde het plan af, omdat het niet duidelijk was of het initiatief volledig ‘kartelvrij’ zou kunnen zijn. Maar nou die rode kool. In 2003 kondigde het

CBL een project aan: alle supermarkten zouden collectief overstappen op biologische rode kool. CBL-voorzitter Klaas van den Doel kondigde het destijds aan. Maar het ging niet door. Achteraf blijkt nu dat telers van gangbare rode kool bij de ACM aanklopten (toen nog NMa geheten) omdat zij hun markt in rook zagen opgaan, ten gunste van telers van biologische rode kool. En de mededingingsautoriteit wees het CBL erop dat het plan geen kans van slagen zou hebben. Aldus CBL-directeur Marc Jansen. Geen gelukkigere kip, geen biologisch kool… niet haalbaar als de sector dat collectief doet. En zodoende zijn supermarktbedrijven voorlopig op zichzelf aangewezen. Je kunt dat alleen bij je eigen formule doen. Zoals Plus Retail met biologische zuivel. Zie blz. 30 e.v. in deze FoodPersonality. ■

Wat de sector eerder probeerde met biologische rode kool, lukte later ook niet met de duurzame kip; supermarkten mochten geen gezamenlijke afspraken maken over de ‘Kip van Morgen’. Wel mochten ze uiteraard hun eigen duurzamere kip verkopen - zoals ‘de Nieuwe Standaard Kip’ van Jumbo.

4 FoodPersonality oktober 2021

04-05_Deze Maand.indd 4

12-10-2021 18:22

Hoofdredactioneel Gé Lommen

Unilever, Ben & Jerry’s en ‘ESG’ Eerder dit jaar werd bekend dat Unilever per 2023 geen Ben & Jerry’s meer in Palestijns bezet gebied verkoopt. Dat was geen plan van Unilever zelf. Unilever zou zoiets niet zomaar doen. De instigators ervan waren Ben Cohen en Jerry Greenfield, de naamgevers van het ijs. Unilever kocht hun ijsmerk eind jaren negentig, maar er moeten ergens statuten zijn waaruit blijkt dat de twee oprichters dit kunnen besluiten en Unilever daarmee overrulen. In de VS zijn pensioenfondsen met weer andere statuten. En die schrijven voor: als de verdenking van antisemitisme zich voordoet, niet in het bedrijf beleggen. Is Unilever antisemitisch? Geen idee waar dat uit zou moeten blijken. Maar de situatie is uitgegroeid tot: Amerikaanse pensioenfondsen boycotten Unilever, omdat Ben en Jerry het door Israël bezet Palestijns gebied boycotten. Het Financieele Dagblad gaat in op de kwestie en op het boycotgedrag. Het heeft overal nog de status van ‘rechtszaken’. Alleen het pensioenfonds van de Amerikaanse staat Arizona heeft de daad bij het woord gevoegd en belegt niet meer in Unilever. Voor Unilever is dit bijzonder; hoe ver mag ‘een merk’ gaan. Unilever-topvrouw Hanneke Faber wees er in een interview op dat zulke afspraken (zoals tussen Unilever en Ben & Jerry’s) nooit meer herhaald worden. In genoemde krant wijst redacteur Daan Ballegeer in een column hierop: de Republikeinse gouverneur van Texas heeft wetten ondertekend die pensioenfondsen van zijn staat verbieden om te beleggen in bedrijven die niets meer met fossiele bedrijven te maken willen hebben en met de wapenindustrie. Dus een tegenreactie op ‘ESG’: ‘environmental, social, governance’ – duurzame en maatschappelijk verantwoorde wijzen van beleggen. Deze gouverneur zet de boel helemaal op z’n kop. ■

De maaltijdbezorgers: waren ze een hype?

ewoonlijk omschrijven branchewat-

Maar des te belangrijker is nog dit: de waarde

chers de concurrentie-omgeving

van maaltijdbezorgbedrijven spoot op

voor bedrijven als bedreigend. Let op

beurzen omhoog. In de coronapaniek. En

uw zaak. Ga mee met de innovaties,

inderdaad, veel consumenten hebben in een

anders wordt u opgegeten. Investeer tijdig.

lockdown geen zin om elke dag te koken en

Of in reclametaal: bel ons. En dat is dan een

je maakt verder toch geen geld op in een

adviesbureau.

lockdown, dus ‘we bestellen allemaal een piz-

Ook artikelen van dit blad hebben wel eens

zaatje’. Maar in deze periode waarin de zitho-

dit karakter, want bijvoorbeeld elk initiatief

reca weer open is en versoepelingen steeds

van Amazon, van Hello Fresh, van flitsbezor-

normaler gaan lijken, wordt de grote rol van

gers hebben onlosmakelijk een waarschu-

maaltijdbezorgers weer stilaan kleiner. Uiter-

wende ondertoon. Kijk, die marktpartij begint

aard kan dat nog een wending nemen. Er kan

met iets!, zoiets. En voor de supermarktsec-

altijd een verandering van de markt ontstaan

tor kan dat ook in de

die de relevantie van

betekenis van ‘onderlinge

maaltijdbezorgers

concurrentie’ gelden. Pas op, Jumbo, Albert Heijn begint met iets? Of vice versa. Laat je niet gek maken, moet dan altijd het credo zijn. Innovatief meedoen kan een mens een oppepper geven, maar zielerust kan niet genoeg gewaardeerd worden.

‘Innovatief meedoen kan een mens een oppepper geven, maar zielerust kan niet genoeg gewaardeerd worden’

weer groter maakt. Maar voorlopig… enkele maanden geleden bleken maaltijdbezorgers na te denken over uitbreiding in de rol van boodschappenbezorgers. Omdat? Omdat consumenten veel vaker boodschappen doen dan

Momenteel zijn het de flitsbezorgers die door velen met argusogen

dat ze uit eten of een maaltijd laten bezorgen.

worden gevolgd. En dat is begrijpelijk, want

Daarnaast zou ‘de marge op boodschappen’

die brengen boodschappen. Nog niet zo lang

beter zijn dan op horecamaaltijden.

geleden baarden de maaltijdbezorgers de

Dit klinkt allemaal wel als ‘zielerust’ voor de

supermarktsector zorgen. Deliveroo, Delivery

supermarktsector.

Hero, Thuisbezorgd, Just Eat Foodora, opeens

Zeker als we bedenken dat het imago van een

regende het maaltijdkoeriers in kleur-

fietskoerier als slachtoffer van zijn ‘niet-werk-

rijke tenues op de fiets in de grote steden.

gever’ voorlopig nog niet uit de wereld is.

Vervolgens begonnen al deze maaltijdbe-

Waren de maaltijdbezorgers een hype? Dat is

zorgbedrijven elkaar over te nemen, onder

moeilijk te zeggen. Maar: misschien zijn dan

het managementmotto van ‘winner takes all’,

de flitsbezorgers ook wel een hype.

Correcties & aanvullingen

of anders: zolang we concurrent a of b maar

* In de berichtgeving over de fusie tussen Plus en Coop in FoodPersonality september hebben we de voornaam van de financieel directeur van Plus Retail en beoogd operationeel directeur van de nieuwe fusiecombinatie verkeerd geschreven. Het is Mayte Oosterveld en niet ‘May’ - dat was een typefout. * In de impressie van het Ierse Dunnes Stores van FoodPersonality september staat een verkeerd bedrag vermeld (op blz. 61). Dunnes Stores zou 21,1% markaandeel hebben in de Ierse supermarktsector, met een jaaromzet van circa € 13 miljard. We meldden een jaaromzet van € 276 miljoen, maar dit moest zijn: € 2,7 miljard. ■

Take-away is fors gedaald. “In de coronacrisis

wind uit de zeilen kunnen nemen.

ge.lommen@foodpersonality.nl

In een beschouwing in Het Financieele dagblad van begin deze maand wordt op iets anders gewezen. De beurskoers van Just Eat tikte het aandeel de € 100 aan, nu is er nog maar iets minder dan € 65 van over.” Dat is op 5 oktober. Het Duitse Delivery Hero blijkt per half jaar een verlies van € 1 miljard te lijden. De beursgang van Deliveroo was een afgang. Het klapte meteen omlaag. Omdat? Omdat het verdienmodel niet sociaal genoeg was: het bekende geval van de fietsers als zzp’er, zonder een vangnet van een werkgever. En daarom mogen institutionele beleggers er op grond van hun eigen criteria niet zomaar instappen.

5 FoodPersonality oktober 2021

04-05_Deze Maand.indd 5

12-10-2021 18:22

Personality’s Wie wat waarheen en waarvandaan, in de personaliarubriek van FoodPersonality. Mailen? vakblad@foodpersonality.nl

Van Dusseldorp, Tony’s, Bright ➦

Boersma, Hovingh & Partners, Sodexo

Ester van Dusseldorp is sinds deze maand ‘country manager’ bij Tony’s Chocolonely, maar dan niet voor één land, maar voor de Benelux, de landen waar Tony’s Chocolonely naar exporteert en het verkoopkanaal ‘dutyfree’. Hiervóór was zij al ongeveer een jaar ‘country manager’ bij Tony’s, maar dan voor alleen Nederland. Van Dusseldorp is echter ook partner van werving- en selectiebureau Bright Executive Search, dat met name actief is in de fmcg-sector. Hoe dat zit? Dat horen we van Van Dusseldorp zelf. “Een jaar geleden sprak ik met Henk Jan Beltman van Tony’s Chocolonely omdat hij in het Nederlandse team versterking zocht. Zo ontstond het idee dat ik deze rol zelf voor een tijdje zou oppakken. Deze samenwerking bevalt zo goed dat we besloten hebben dat ik langer bij Tony’s blijf en mijn rol daar is verder uitgebreid. We hebben er toen nauwelijks ruchtbaarheid aan gegeven. Ik blijf dit enkele jaren doen, dat is nu het uitgangspunt. Natuurlijk heb ik deze overstap met mijn collega’s van Bright besproken. Monique Labega en ik hebben jaren geleden Bright opgericht en enkele jaren terug is Marije Vermeulen er als partner bijgekomen. Ik blijf dus ook als aandeelhouder en adviseur bij Bright betrokken. En in november gaat Mireille Beij, die afkomstig is van Paulig Group (de producent van o.a. het merk Santa Maria, red.), bij Bright aan de slag, zodat ons bureau door kan gaan met drie personen die zelf fmcgervaring hebben opgedaan.” ■

➦ Johan Boersma is partner geworden bij Hovingh & Partners, een bedrijf voor coaching en training op het gebied van sales. Boersma gaat zich richten op ‘het structureel verbeteren van resultaten op het gebied van verkoop en onderhandelen’. Boersma werkte tot afgelopen voorjaar bij cateraar Sodexo, in de functie van verkoopdirecteur. Maar meer dan in foodservice heeft hij juist jarenlang in de levensmiddelensector gewerkt. Na enkele jaren bij Eru en bij marktonderzoeksbureau IRI, werkte hij jarenlang bij Coca-Cola (van 2006 t/m 2012), in

verschillende marketing- en salesfuncties. En van 2012 t/m 2018 was hij verkoopdirecteur voor de tak ‘professional’ bij Jacobs Douwe Egberts (‘professional’ betreft de koffie-automaten van JDE bij bedrijven en instellingen, tankstations, horeca etc.). ■

Theunissen, Meijers, Jumbo/La Place

Siddiqi, Ahold Delhaize

➦

Alice Theunissen is sinds vorige maand algemeen directeur van La Place, de horecaketen die onderdeel is van Jumbo Groep Holding, de holding ook boven de Jumbo-formule (Jumbo, Jumbo Foodmarkt, Jumbo City, Smulweb). Theunissen is afkomstig van Starbucks, waar zij Alice Theunissen algemeen directeur was voor Nederland. En van 2005 t/m 2015 werkte zij ook bij Starbucks, toen in verschillende functies. Na 2015 ging ze bij New York Pizza aan de slag, maar ze keerde dus in 2019 weer bij Starbucks terug. Theunissen is de opvolgster van interim-directeur Chris Meijers, die die rol op zich nam nadat Frank Wubben was opgestapt. Wubben stapte september vorig jaar op vanwege een ‘verschil van inzicht’. Jumbo liet in november – het vertrek van Wubben werd pas na twee maanden in de media opgemerkt – weten dat dat verschil van mening ging over de functie die Wubben zou vervullen binnen het nieuwe ‘organisatiemodel’ van Jumbo Groep Holding, waar het bedrijf toen mee bezig was. La Place kampte in die periode uiteraard met de horecasluiting. Begin dit jaar ging Jumbo voor La Place een samenwerking aan met cateraar Vermaat. Wubben is slechts anderhalf jaar directeur van La Place geweest. Jumbo nam La Place begin 2016 over, toen Bart van den Nieuwenhof er de directeur was; hij ging in de nazomer van 2018 bij Hans Anders aan de slag. Opmerkelijk is ook dit: Theunissen was voorheen directeur van Starbucks voor Nederland. Ook Wubben was directeur van Starbucks voor Nederland voordat hij als directeur van La Place aantrad. Er zit bijna een jaar tussen het vertrek van Wubben en de komst van Theunissen. In die periode was Chris Meijers ad interim-directeur van La Place. Hij verlaat La Place en Jumbo, meldt hij op zijn LinkedIn-pagina. Meijers werkte sinds 2015 bij La Place. Voordat hij Wubben als interimdirecteur opvolgde, was hij directeur franchise en ‘business development’. ■

➦

Brigh choic

Farhan Siddiqi, ‘chief digital officer’ (cdo) bij Ahold Delhaize, neemt deze maand afscheid van Ahold Delhaize. Siddiqi is lid van het zogeheten ‘executive committee’, de bestuurders direct naast de ceo, cfo en de bestuurders van de gebieden VS en Europa en Indonesië (zie ook de uitleg in het bericht over Natalia Wallenberg op de pagina hiernaast). Siddiqi begon begin 2019 bij Ahold Delhaize en neemt dus na tweeëneenhalf jaar afscheid. Ahold Delhaize heeft geen reden voor zijn vertrek bekendgemaakt. Siddiqi was naast ‘chief digital officer’ sinds mei ook ceo van FreshDirect, op interimbasis. Die functie is inmiddels weer vervuld, door Dave Bass, die afkomstig is van Peapod, dat net als FreshDirect onderdeel is van Ahold Delhaize. Bij het ter perse gaan van dit blad heeft Ahold Delhaize nog geen opvolger van Siddiqi bekendgemaakt. ■

Van den Berghe, Colruyt ➦

Colruyt Group maakte eind vorige maand bekend dat het Dirk van den Berghe tot bestuurder benoemt. Voor de Belgische levensmiddelensector is dat een terugkeer van een voormalige topman. Van den Berghe was jaren geleden ceo van Delhaize, maar ging in 2014 bij Walmart aan de slag, als directeur van Walmart in Canada. Vervolgens werd hij in 2016 directeur van Walmart in China en bestuurder bij Walmart voor de regio Azië. In die jaren was hij ook toezichthouder bij JD.com, een grote internetspeler en uitdager van Alibaba. In de Belgische zakenmedia wordt gesuggereerd dat Van den Berghe de opvolger zou kunnen worden van de huidige ceo, Jef Colruyt. ■

brightse

6 FoodPersonality oktober 2021

06-07_Personalitys.indd 6

12-10-2021 18:21

Witteveen, Stoppelenburg, Mirage

Roelofs, Woodward, FrieslandCampina ➦ Met ingang van 1 november wordt Dustin Woodward de nieuwe managing director van ‘FrieslandCampina Consumer Dairy Netherlands’. Hij volgt Bas Roelofs op, die deze functie sinds begin 2018 vervulde. Roelofs wordt bij FrieslandCampina managing director voor ‘strategische integratie’. Wel blijft het project ‘Melk met Meerwaarde’ binnen FrieslandCampina tot eind dit jaar onder zijn hoede. Woodward was tot nu toe managing director van ‘FrieslandCampina Consumer Dairy Africa’. In het persbericht meldt de zuivelcoöperatie dat Woodward direct zal rapporteren aan Jan Kruise (‘senior vice-president’ FrieslandCampina ‘Food & Beverage’ regio Europa), terwijl Roelofs direct zal rapporteren aan ceo Hein Schumacher. De functie van Roelofs is nieuw. Eind vorig jaar is FrieslandCampina

Bas Roelofs

➦ Even een uitstapje naar de non-fooddetailhandel. Michiel Witteveen, ceo en meerderheidsaandeelhouder van Mirage Retail Group (o.a. Blokker, Big Bazar, BCC en Intertoys), en Dirk-Jan Stoppelenburg zullen in februari van functie wisselen. Stoppelenburg is momenteel voorzitter van de raad van commissarissen. Hij zal vanaf februari als ceo het bedrijf gaan leiden, Witteveen wordt dan voorzitter van de rvc. Mirage Retail Group is van plan om komend jaar een beursgenoteerd bedrijf te worden. Mirage omvat momenteel bijna 850 winkels en verwacht dit jaar een omzet te behalen van € 1,1 miljard. Stoppelenburg was voorheen o.a. directeur en daarna voorzitter van de rvc van kledingmerk en kledingwinkelketen Scotch & Soda, hij was een tijd ceo van kledingmerk Gant en werkte in het verleden bij Tetra Pak, bedrijf voor verpakkingen van levensmiddelen. ■

gestart met een ‘transformatieproces’, waarbij kritisch gekeken wordt naar de organisatie. De zuivelcoöperatie maakt een moeizame periode mee. Eind vorig jaar kwamen duizend banen op de tocht te staan. Er is verschil van mening: van de vertegenwoordigers van de leden-melkveehouders in het bestuur hebben er onlangs twee hun functie opgegeven (Frans van den Hurk en Erwin Wunnekink), terwijl zij die bestuursfunctie nog maar respectievelijk acht en twee maanden vervulden. Afgelopen zomer bleek dat ongeveer veertig melkveehouders gebruik wilden maken van de vertrekregeling bij FrieslandCampina (om naar een andere zuivelafnemer over te stappen) en deze maand kwam het bericht naar buiten dat inmiddels 239 melkveehouders dat willen. ■

Wallenberg, Ahold Delhaize ➦ Natalia Wallenberg is sinds deze maand de nieuwe ‘chro’ bij Ahold Delhaize. ‘Chro’ is de afkorting van ‘chief human resources officer’, de hoogst verantwoordelijke dus binnen Ahold Delhaize voor personeel en organisatie. Wallenberg is afkomstig van Syngenta, een landbouwchemieconcern met hoofdzetel in het Zwitserse Bazel, dat wereldwijd opereert, met een jaaromzet van € 23 miljard. Wallenberg heeft de Wit-Russische nationaliteit en is de opvolgster van Abbe Luersman, die afgelopen voorjaar haar functie bij Ahold Delhaize opgaf om weer terug te kunnen keren naar haar geboorteland de VS, na acht jaar deze functie te hebben vervuld. Luersman is inmiddels de hoogste personeel-en-organisatieverantwoordelijke bij de Amerikaanse liftenproducent Otis. Wallenberg maakt geen deel uit van het directe bestuur (‘management board’) van Ahold Delhaize (dat zijn de ceo, de cfo en de verantwoordelijken voor Ahold Delhaize VS en ‘Europa & Indonesië’, te weten: Frans Muller, Nathalie Knight, Kevin Holt en Wouter Kolk), maar wel van het uitgebreidere bestuur, het ‘executive committee’ (‘chief information officer’ Ben Wishart, ‘chief legal officer’ Jan-Ernst de Groot en ‘chief digital officer’ Farhan Siddiqi en Wallenberg als ‘chro’). ■

Dustin Woodward

Veninga, Lenteland, Albert Heijn

Vervolg Personality’s blz. 10

➦

Eline Veninga is sinds deze maand operationeel manager bij Lenteland, een stichting die de komst van ‘regeneratieve boerderijen’ wil bevorderen. Daar worden boerderijen mee bedoeld die duurzaam opereren als het gaat om zaken als biodiversiteit en bodemherstel en waarbij zo’n boerderij in het bezit zou moeten zijn van een collectief. Veninga is afkomstig van Albert Heijn, waar ze sinds 2018 werkte. Ze was eerst formulemanager voor AH To Go, vervolgens was ze verantwoordelijk voor de agf- en andere versafdelingen bij AH binnen ‘format & concept’. Haar laatste functie bij AH had betrekking op de kassa’s en de servicecounter. De loopbaan van Veninga mag bijzonder worden genoemd. Ze werkte van 2011 t/m 2014 bij Marqt en vervulde er verschillende inkoop- en merchandisingfuncties. Vervolgens ging zij eind 2014 bij Van Heinde aan de slag, met verantwoordelijkheid voor formule en commercie. Van Heinde was een grote foodmarktachtige supermarkt met een nadruk op lokale en regionale artikelen en als het kon van kleinschalige leveranciers. De formule werd niet succesvol. Sligro Food Group nam Van Heinde na ongeveer een jaar over en Veninga werkte aan de doorontwikkeling van versafdelingen van de Sligro-supermarktformule Emté, die rond die tijd in een modernere vorm uitgebouwd werd. Van 2016 t/m 2018 werkte Veninga bij Jumbo in verschillende functies (o.a. formule-ontwikkeling), om in 2018 naar Albert Heijn over te stappen. ■

advertentie

TEVEEL WERK? PROFESSIONALISEREN? VACATURES? Wij bieden tijdelijke ondersteuning op het gebied van Trade Marketing, Category-, Formule- en Space Management of Sales. Neem contact op met Evelyn van Leur (+31 6 30 352 147) of Tijn Bresser (+31 6 12 476 536)

www.ct-company.nl

7 FoodPersonality oktober 2021

06-07_Personalitys.indd 7

12-10-2021 18:21

GfK-formulecijfers

Stijgers/dalers, P09 t.o.v. P08

In FoodPersonality maandelijks de klantenkringen van acht landelijke supermarktformules van onderzoeksbureau GfK. Deze penetratiecijfers - het percentage huishoudens dat per periode een bepaalde formule bezoekt – geven een beeld van het ‘switchgedrag’ van de consument. Deze maand: periode 09 (week 33 t/m 36).

67,6

67,2

47,3

41,8

41,6

26,2 26,4

17,9

18,7

13,7

14,3

12,2

7,1 10

90,0 80,0

% kopende huishoudens Totaal 70,0

Albert Heijn Aldi Lidl DIRK PLUS Jumbo EMTÉ Coop

60,0 64,8 29,8 50,0 42,7 12,9 40,0 17,5 43,2 30,0 7,7 20,0 8,5 10,0

79,9 1 2 3 4 5+ Persoon Personen Personen Personen Personen

68,4 24,2 35,4 12,6 15,8 39,8 6,4 7,214,1

12,8 6,9

66,1 34,6 46,3 12,7 18,0 45,6 9,2 9,4

0,3 2,2 0,5

0 ,0

Hoogvliet

11,1

61,2 58,3 53,2 32,1 31,1 32,4 47,4 48,8 47,9 13,2 13,1 14,2 19,4 20,6 16,0 29,4 44,5 46,2 42,9 22,4 20,67,2 7,5 9,5 18,6 9,3 9,0 13,7 8,9 7,9 6,1 Coop

Totaal

57,6

40,5 26,6 17,9

10,1 3,6 3,2

6,6

0,6

0,5

0,1

Klantenkringen naar GfK-districten, P09 2021 Periode 10 2017: weken 37 -40 2017

1,2

2021 2020

6,9 0

1,7

Ten opzichte van de vorige editie maken we een sprongetje in de tijd, van periode zeven naar periode negen. Wat zien we? Dat er slechts één daler is ten opzichte van periode acht: Jumbo (-0,1). Daar zal men in Veghel niet direct van wakker liggen, maar het past niet zo bij de feeststemming die daar dezer dagen heerst. Ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar staat Jumbo wel op penetratiewinst, evenals Albert Heijn en Lidl.

Klantenkringen, P09 2021 vs. P09 2020

11,1

DIRK

17,8 13,516,5 9,8

33,8 31,1

26,2

District I

Aldi

District II

67,6

67,1 67,4 62,3 60,4

50,6

47,3 38,5 34,1

18,1 15,8

PLUS

Let op kleuren!

49,0 43,6 41,8 39,2 41,1 40,1

60,7

Lidl

District III

Jumbo

District IV

We kijken dit keer weer eens naar de penetratie in de verschillende GfK-districten. Toegegeven, Hoogvliet heeft in alle districten penetratie, maar dat mag zowel in het noorden (district III) als in het zuiden (district V) eigenlijk geen naam hebben. Tot op zekere hoogte geldt dat ook voor Dirk. En Jumbo mag zich in de grote steden versterkt hebben, het heeft gezien de penetratie in district I daar nog wel een weg te gaan.

Albert Heijn

District V

Ontwikkeling klantenkring Jumbo, P09 2020 - P09 2021 50

48,8 47,8

47,9

47 46

46,8

46,5

46,8

47,8 46,4

47,2 47,4

47,3

45,6 44

P09 2020 P10 2020 P11 2020 P12 2020 P13 2020 P01 2021 P02 2021 P03 2021 P04 2021 P05 2021 P06 2021 P07 2021 P08 2021 P09 2021

Jumbo boekt 0,3% penetratiewinst over een heel jaar bezien. Da’s eigenlijk wel magertjes. De ontwikkeling van de klantenkring van Jumbo laat ook een vrij grillig verloop zien met een dieptepunt in periode twee en relatief snel daarna een piek in periode zes.

8 FoodPersonality oktober 2021

08_GFK-formulecijfers.indd 8

12-10-2021 15:49

Boordevol natuurlijke smaken van verse frambozen en braambessen

& Tonic Ingrediënten 50 ml Bombay Bramble 150 ml premium tonic IJsblokjes Partje citroen Recept Vul een wijnglas met ijs. Pers een citroen partje uit in het glas en leg over het ijs. Voeg 50 ml Bombay Bramble toe en top het af met 150 ml premium tonic.

Geen 18, geen alcohol. Geni et , m aar d r i nk m et m at e. Bombay bramble and its trade dress are trademarks

9803366 - FY22 - Bombay 09_ADV Bacardi.indd 2 Bramble Summer Print Food Personality 240x340mm_v1.indd 1

06-09-2021 12-10-2021 11:37 14:15

Vervolg Personality’s van blz. 7

Van Dulmen, Superunie ➦Vorige maand heeft directeur inkoop Gerard van Dulmen afscheid genomen van Superunie. In zijn opvolging was allang voorzien. De functie van directeur inkoop werd gesplitst in twee ‘chief procurement officers’ (cpo’s), Sander Evers en Saïd Belhassan. Van Dulmen werkte sinds 2008 bij Superunie. Van Dulmen is een van de stutpilaren van het succes van Edah, met name in de jaren negentig van de vorige eeuw. Van Dulmen wordt in die periode ‘de inkoopstem vanuit Helmond’. Eind jaren negentig raakt Edah, onderdeel van Vendex Food Groep, in de kolk van de fusie- en overnamekoorts. Vendex Food Groep, De Boer Winkelbedrijven en Super de Boer/Unigro vormen eind jaren negentig Laurus, dat het gaat opnemen tegen marktleider AH. Het wordt een fiasco van jewelste, van 1998 t/m 2006. Laurus zal de ‘leerboeken detailhandel’ ingaan als een fusie-en-overnameresultaat ‘zoals het niet moet’. Laurus wordt ook een vechtscheiding tussen allerlei directeuren, managers en aandeelhouders, zoals Eric Albada Jelgersma, de stuwende kracht achter de vorming van Laurus. Zelfs het dan nog grote en succesvolle Franse Casino komt als aandeelhouder nog aan boord, maar ook Casino bijt er z’n tanden op stuk. Maar: elke fabrikant kan in die jaren nog rekenen op een goed gesprek met Van Dulmen, die voor Laurus nogal wat A-merkartikelfabrikanten als leverancier binnen boord houdt. Want zo nee, dan zouden Edah, Edah Lekker & Laag, Super de Boer, Spar, Lekker & Laag Superstore etc., het zonder allerlei A-merken moeten doen, en het verhaal in

de wandelgangen van de sector is dat Van Dulmens inspanning in het contact met fabrikanten zo’n echec voorkomt. Na de teloorgang gaat Van Dulmen aan de slag bij Maxxam, inkoopcombi voor partijen in foodservice en horeca, maar Superunie haalt hem in 2008 binnen als de nieuwe directeur inkoop. In 2010, in een interview met Evelyn Günther van Gunther & Van Grinsven/People Select (in FoodPersonality), zegt hij daar dit over: “…vijftien leden. De aansturing is eigenlijk ‘a hell of a job’, bedrijfseconomisch gezien, want de formules zijn elkaars concurrenten. Voor de buitenwereld is Superunie vaak een raadsel, ‘vijftien kikkers in een kruiwagen’, heet het dan. Maar nergens is de besluitvorming objectiever, juist door het grote aantal leden, want er zijn er altijd wel een paar die weten hoe het zit. Met één of twee partners krijg je een krachtenspel van ‘wij tegen hen’. Bij ons heb je ook wel eens een minderheid, maar die kan zich dan afvragen waarom de meerderheid er anders over denkt (…).” In 2014 wordt Van Dulmen Foodmanager van het Jaar (een initiatief van dit blad, met een externe jurering, o.m. de raad van advies van het Nationaal Food Congres). Een passage uit het jury-oordeel: “In die functie (die van directeur inkoop bij Superunie.red.) zijn zijn capaciteiten en competenties tot volle wasdom gekomen, schijnbaar intuïtief verenigt hij alle inkoopwaarden en –normen die in de supermarktsector waardevol blijken, met gedegen, onderbouwde, begrijpelijke en aanvaardbare besluitvorming. Hij geeft leiding aan een team dat zijn waarden en normen overneemt en draagt zodoende bij

advertentie

Wat verkoopt uw product?

aan de bloei van Superunie. Van Dulmen geldt bovendien als een persoon die betrouwbaar, consistent, loyaal, integer en sportief met leveranciers omgaat. Wij zien in hem een voorbeeld voor wie een functie vervult in de inkoop of verkoop van het supermarktassortiment.” Daarnaast: jarenlang was Gerard van Dulmen lid van de jury van de FoodAwards, net als de Foodmanager van het Jaar een initiatief van dit blad. Namens de redactie bedanken wij op deze plaats Van Dulmen voor zijn inzet, en zeker voor zijn steun tijdens de doorstart van FoodPersonality in 2006. (Dit artikel is een bewerking van een artikel dat eerder op de website van FoodPersonality verscheen.) ■

Peeters, Nutkao ➦ De broers Daniel en Sel Peeters, beiden zoon van de oprichter van Peeters Produkten (het bedrijf achter Duo Penotti), zijn vorig maand aan de slag gegaan bij Nutkao, een Italiaanse producent van cacao- en hazelnootpastaproducten. Daniel Peeters is benoemd tot sales director retail voor Europa en is verantwoordelijk voor commercie. Sel Peeters is benoemd tot directeur voor ‘new strategic projects’, met verantwoordelijkheid voor de ‘portfoliostrategie’ in business-to-business. De twee broers hebben als taak om groei te realiseren in met name Nederland, België en Duitsland. Enkele jaren geleden verkocht oprichter Marcel Peeters de aandelen van Peeters Produkten aan de Duitse jamproducent Zentis en het was de bedoeling dat Peeters’ zonen in die situatie het bedrijf zouden kunnen voortzetten. Maar Zentis verkocht die aandelen door aan Krüger Group (o.a. cacaopoeder). Peeters Produkten werd veranderd in ‘Wilhelm Reuss’ en dat betekende het einde van de rol van de familie Peeters. ■

Inter

Een goed etiket!

Uw partner in

Weer geslaagd voor BRC met AA status!

Zelfklevende Etiketten & Flexibele Verpakkingen

L I D VA N :

interket.nl

V.l.n.r.: Daniel Peeters, Federico Fulgoni (ceo), Giuseppe Braida (oprichter) en Sel Peeters.

10 FoodPersonality oktober 2021

10-11_Met Pim op Straat.indd 10

12-10-2021 17:20

DEZE MAAND

Met Pim op straat Pim van den Berg (van z’n eigen bedrijf ‘Perspectives’) kijkt naar de menselijke maat in detailhandel en bedrijfsleven. Reageren? Mail pimvandenberg@wxs.nl

“Doordat de reusachtige Ikea’s aan de rand van de steden voor millennials veel te veel gedoe betekenen (ga er maar eens heen als je geen auto hebt), is Ikea twee jaar geleden in Manhattan begonnen met een zogeheten ‘planningstudio’. Deze ‘mini-Ikea’ is gespecialiseerd in één onderdeel van de grote Ikea’s: opbergmogelijkheden. Van groot belang voor de bewoners van Manhattan, die enorme bedragen moeten neertellen voor een appartement van 30 tot 40 m2. In het Verenigd Koninkrijk en in een stad als Moskou heeft Ikea ook al zulke kleine winkels, maar dan weer met de nadruk op keukens. Deze maand was ik voor een ‘straatologische masterclass’ met dertig Duitse gebiedsontwikkelaars in Berlijn. Wat een boeiende inzichten krijg je toch als je met elkaar de straat op gaat en met bewoners uit de omgeving oprechte en zinvolle gesprekken voert over hoe hun omgeving eruit zou moeten zien. Ik overnachtte in Potsdam en kwam tijdens mijn namiddagverkenning in Berlijn ook zo’n ‘mini-

Ikea’ tegen; ook een ‘planningstudio’. En daarna in Potsdam zelf ook. Niet meer dan 500 tot 800 m2 vvo. Maar toch onmiskenbaar Ikea. Wat een verrijking voor de binnenstad. Net als in Nederland wemelde het in Duitse grote steden van de mode- en de schoenwinkels. En nu kampen ook die steden met leegstand. Als die van oudsher perifere en grootschalige winkels nu met kleinere winkelvarianten in de binnensteden gaan beginnen, kan dat een oplossing zijn van de structurele verpaupering van de winkelstraat. Binnen doe-het-zelf zien we dat al in Frankrijk en België. Ook een klein beetje in Nederland, met bijvoorbeeld kleinere Praxis-filialen. Gewoon meer naar de mensen toe gaan. Daar

Brandt, KraftHeinz, Unilever ➦

Sinds deze maand is Willem Brandt bij KraftHeinz werkzaam, in de functie van ‘president’ voor het Europese vasteland. Brandt is afkomstig van Unilever, waar hij sinds 1999 werkte. Zijn laatste functie bij Unilever was die van ‘vice-president’ voor de categorie ‘home care’, voor Europa. ■

waar ze wonen, leven en werken. Richt je als retailer op het ontzorgen van je klanten: persoonlijke aandacht, vakkundig advies. Komt de winkel zoals die ooit bedoeld was weer terug? Ikea wil in heel Europa zulke kleine zaken gaan openen. En afhankelijk van de locatie en het marktgebied: met de nadruk op of ‘opbergen’, of ‘keukens’ etc., etc.. In Potsdam is het: keukens, kasten en opbergsystemen voor de woonkamer. Binnen merkte ik dat de Ikea-mensen vakkundig advies gaven en voor het assortiment kun je online verder kijken naar wat Ikea allemaal te bieden heeft, dus een wisselwerking tussen fysieke en digitale retail.”■

Rutte, Stiva ➦ Stiva, Stichting Verantwoorde Alcoholconsumptie, heeft een nieuwe voorzitter: Arno Rutte. Rutte is zeven jaar lid van de Tweede Kamer geweest, voor de VVD-fractie. Daarvóór was hij o.a. gemeenteraadslid in de gemeente Groningen, hij werkte voor Menzis en

bij de rechtbank van Groningen. Rutte is de opvolger van Steven van Eijck (oud-staatssecretaris van Financiën). Van Eijck was voorzitter tot eind 2019. Door een heroriëntatie aan het begin van 2020 en de coronacrisis heeft het even geduurd voordat er een nieuwe voorzitter werd gevonden, aldus Stivadirecteur Peter de Wolf. ■

advertentie

11 FoodPersonality oktober 2021

10-11_Met Pim op Straat.indd 11

12-10-2021 17:20

DEZE MAAND

‘Supermarkten schuiven de schuld door naar consument’ Een supermarktsector die duurzaamheid predikt, maar ondertussen...In Zembla werd onlangs geen fraai beeld geschetst van de sector. En in andere media ook niet. Op 7 oktober schreef Christiaan Weijts in NRC Handelsblad een column waarin hij spreekt namens de supermarkten. De supermarkten zijn ‘wij’. En ‘wij’ zijn volgens Weijts bedrijven die hun topmannen en -vrouwen verduurzamingsovereenkomsten laten ondertekenen, maar intussen blijven ‘wij’ de grenzen van het onduurzame opzoeken. En ‘wij’ overschrijden die grens waar ‘we’ dat maar kunnen. Weijts zag een Bonus-actie van AH: water in drinkpakken. Met plastic binnenkant, zegt Weijts. “‘Zonder statiegeld’, lonkt een postertje bij Albert Heijn.” Exemplarisch voor de sector, vindt Weijts.

“Ik zie dat verminderde vleesconsumptie als deel van de oplossing voor de klimaatverandering er mede voor zorgt dat de houding verandert. Maar ‘big agro-business’ doet hetzelfde als ‘big tobacco’ deed: de problemen exporteren naar andere plekken, zoals China.” - Melanie Joy

“We hebben ons keurig laten informeren over de mazen van de wet en zijn daar uiterst zorgvuldig doorheengekropen.” Dat is de toon en de boodschap. Weijts omschrijft supermarkten als bedrijven die de boeren kapot laten werken tegen bodemprijzen en hen zodoende ervan weerhouden te verduurzamen. Hij heeft de aflevering van Zembla bekeken en dat beeld van een onwillige sector voor waar aangenomen. Dat beeld in Zembla was? Een sector die er alles aan doet om de verduurzaming te vertragen. Supermarkten blijven stunten met vlees. Ze blijven stunten met ongezond eten.“Zoals Facebook een machine is die maximale tweespalt genereert, zo zijn supermarkten afgesteld op maximale consumptie, van de looppaden tot de kassakoopjes. En dan blijken onze lijkenkisten ineens te krap.”

“Gemak is een ‘one way street’. Als mensen er eenmaal kennis mee hebben gemaakt, willen ze niet meer terug.” - Laurens Sloot

(Weijts doelt op het nieuws dat uitvaartkisten groter moeten omdat mensen dikker worden.) “De consument wil het nu eenmaal, roept de grootgrutter, terwijl hij zelf alles in het werk stelt om alle informatie over duurzaamheid en dierenwelzijn bij die consument weg te houden, zodat die alleen maar een prijskaartje heeft om te vergelijken”, aldus Weijts. Carola Schouten van Landbouw meldde in Zembla dat ze een heffing op onduurzame artikelen wil. Weijts: “Tsjonge, bij wie zou die terechtkomen? Dat zal hem leren, die mallotige consument.” Volgens Weijts ligt de sleutel tot verduurzaming enkel bij de supermarkten. Maar die doen al moeilijk als er statiegeld bij komt. Als zelfs zoiets al te veel van het goede is, hoe kunnen supermarkten dan ooit ‘de morele leidersrol’ op zich

“Pizzadozen en Bol.com zijn de daders.”- Sarah Neutkens Een uitgeverij zou eind dit jaar Neutkens eerste

Online boodschappen doen biedt shopping-

roman uitgeven, maar dat gaat niet lukken,

gemak, maar spelers als Gorillas, Getir en Flink

omdat er wereldwijd een tekort is aan papier

bieden ook consumptiegemak. En hebben men-

en karton. Neutkens wijst zomaar twee factoren

sen eenmaal dat gemak ‘geproefd’, dan willen ze

aan: toename van online-winkelen en maaltijd-

doorgaans niet terug, vertelde EFMI-directeur

bezorging in coronatijd. In plaats van Bol.com

Genoemde krant interviewt deze Amerikaanse

Laurens Sloot op het LRO-congres. Vier op de

had ze ook gewoon ‘Amazon’ of ‘Zalando’ kunnen

sociaal-psychologe, omdat het dit jaar tien jaar

tien inwoners van de grote steden hebben al wel

zeggen. Maar er is meer aan de hand; in steeds

geleden is dat haar boek ‘Waarom we van hon-

eens gebruik gemaakt van een flitsbezorgdienst.

meer landen worden papieren zakdoekjes, wcpapier en wegwerpluiers de norm.

den houden, varkens eten en koe dragen; een introductie in carnisme’ uitkwam.

“Gorillas had niet wat ik wilde en de andere flitsbezorgers hadden te lange wachttijden dus toen ben ik zelf naar de supermarkt gegaan en het was echt een leuke authentieke ervaring die me deed denken aan vroeger.” - Liesbeth Rasker De schrijver/presentator/podcastmaker – een

Gefundenes Fressen “Onze vegaballetjes zijn goedkoper dan de traditionele Zweedse balletjes en verkoper dus goed: 25% van alle ballen die we verkopen is plantaardig.” Paul de Jong

Wunnekink was voorzitter van het bestuur van FrieslandCampina (en dus melkveehouder), maar stapte na drie maanden alweer op. De zuivelcoöperatie verkeert in tamelijk zwaar weer en niet alle boeren en bestuurders zijn het eens

dertiger – kent het ‘ouderwetse boodschappen doen’ nog en kan dat waarderen...

“We discussieerden alleen nog over het bedrijf op basis van emoties.” Erwin Wunnekink

De ceo van Ikea Nederland in een interview over

over de koers.

verduurzaming van Ikea-spullen. Hij grijpt in zijn uitleg ook naar het eten van Ikea.

12 FoodPersonality oktober 2021

12-13_GefundFressen-EFMI.indd 12

12-10-2021 17:21

Column EFMI

nemen, aldus Weijts. En eindigt weer in de ‘wij, supermarkten’-vorm: “U, consument, bent de boosdoener. Wij doen niets verkeerd. Wij houden ons keurig aan de mazen van de wet.” Zonder meer een prikkelende boodschap over de supermarkten en verduurzamen… Maar gaat Weijts niet voorbij aan het feit dat de politiek een instrument in handen heeft om hogere prijzen in collectief verband te verbieden? De mededingingsautoriteit ACM. Wie zet nu wie klem? We hebben het directeur Marc Jansen van het CBL gevraagd: het CBL wilde niet op camera reageren, maar heeft wel urenlang vragen van Zembla beantwoord. “En ondertussen, en in tegenstelling tot het frame van Zembla, monitoren en rapporteren supermarkten zich een slag in de rondte. We hebben het maar eens op een rij gezet en zijn vast nog wat vergeten.” En hij geeft de link: ‘www.cbl.nl/onderwerpen/ overzicht-monitors-en-afspraken’. Dat is een aardige site om eens te bekijken. ■

Grondstofprijzen, flitsbezorgers en Plus-Coop

k weet niet hoe het u vergaat, maar

je te vroeg met een innovatief concept.

voor mijn gevoel ben ik zakelijk sinds de

Het meest besproken onderwerp is echter

recente versoepelingen van de coro-

de consolidatie binnen het supermarktland-

namaatregelen weer helemaal terug in

schap. Terwijl Albert Heijn, Vomar en Deka-

mijn ‘oude normaal’. Het is fijn dat we met

markt op het punt stonden om hun eerste

het EFMI sinds enkele weken weer grote(re)

Deen-supermarkten om te bouwen, maakten

evenementen kunnen organiseren. Wat

Plus en Coop begin september hun fusie-

daarbij meteen in het oog springt, is hoe blij

plannen wereldkundig. Totdat de Autoriteit

onze relaties zijn om hun branchecollega’s

Consument & Markt (ACM) zijn goedkeuring

weer te ontmoeten en met elkaar te discus-

aan de fusie heeft gegeven, moeten beide

siëren over de branche-ontwikkelingen. Aan

partijen nog op de handen blijven zitten.

gespreksstof daarbij geen gebrek!

Vooralsnog is alleen de beoogde directie van

Met de leveranciersbijeenkomsten en

het fusiebedrijf bekendgemaakt, de verdere

jaargesprekken voor de deur is de grond-

plannen zijn voer voor speculatie. Welk deel

stofprijsontwikkeling natuurlijk veelvuldig

van het Coop-winkelbestand zal bijvoor-

onderwerp van gesprek. Tussen mei 2020 en

beeld worden omgebouwd naar Plus? Een

september 2021 stegen de prijzen van ‘food

flink deel van de 314 Coop-winkels realiseert

commodities’ volgens de FAO met gemid-

namelijk een omzet waar de huidige Plus-

deld ruim 40%. Het wordt interessant om te

formule niet op kan draaien. Het idee van

zien hoeveel ruimte retailers hun leveranciers

een ‘Plus Compact’-formuleconcept is dan al

aan de onderhandelingstafels geven voor prijsverhogingen en welk deel zij daarvan

“De vraag van consumenten en bedrijven veert niet alleen sneller, maar ook krachtiger terug dan gedacht. Tegelijkertijd loopt het stroever aan de aanbodkant met nog afgeschaalde voorraden en productiecapaciteit.” - Ria Roerink

vervolgens zélf durven door te berekenen aan de consument. Zoals altijd zijn de ogen van alle branchepartijen gericht op de marktleider. Ceo Marit van Egmond zette eind september in het Algemeen Dagblad de hakken alvast in het zand door aan te geven dat Albert Heijn prijsstijgingen zo lang

‘Een flink deel van de 314 Coop-winkels realiseert een omzet waar de huidige Plus-formule niet op kan draaien’

Ria Roerink is columnist in genoemde krant en

mogelijk zal tegenhouden. Kortom, het spel

‘senior strateeg’ bij De Nederlandsche Bank: in

is op de wagen.

snel geboren. Aan zo’n uitgeklede formu-

twee zinnen legt ze uit wat er deze maanden

Een andere ontwikkeling die voer voor dis-

levariant kleeft echter wel het risico dat die

gaande is.

cussie is, zijn de flitsbezorgers. Hoewel veel

afbreuk doet aan het uitstekende formule-

branchegenoten nog bedenkingen hebben

imago van Plus. Wellicht doet het nieuwe

bij het verdienmodel, is iedereen onder de

Plus er dan ook verstandig aan om het over

indruk van de aanwezigheid die spelers als

een hele andere boeg te gooien. Het fusiebe-

Gorillas, Getir, Flink en Zapp inmiddels in de

drijf heeft zélf met de Spar-formule namelijk

grote Nederlandse steden hebben opge-

al een interessant alternatief in huis voor de

bouwd. Ik kan me bijna niet voorstellen dat

Coops met de kleinere omzetten. ‘In huis’ is

een formule als Albert Heijn zich géén zor-

overigens een relatief begrip, want Plus is

gen maakt over de omzet die uit zijn stads-

voor slechts 45% eigenaar van Spar Holding.

winkels weglekt naar deze flitsbezorgers. Het

De overige 55% van het aandelenpakket is in

ironische is dat Albert Heijn in 2018 met zijn

handen van Sligro Food Group (45%) en de

bezorgdienst ‘Rappie’ en boodschappenbe-

Spar-ondernemers (10%). Het zou een stunt

“Alle bezorgdrones en magazijnrobots ten spijt is het blijkbaar makkelijker een blik mensen open te trekken dan een computer hetzelfde trucje te laten leren.” - Marc Hijink

zorging binnen twee uur eigenlijk een flitsbe-

De techredacteur van genoemde krant ziet dat giganten als Amazon prat gaan op tech-

zorger van het eerste

nologische ontwikkelingen, maar afgelopen

uur was. Soms ben

van jewelste zijn als het ‘nieuwe Plus’ meteen doorpakt en ook het resterende deel van Spar Holding inlijft. Food for thought, zou ik zo zeggen.

maand maakte het bedrijf bekend dat het op zoek is naar 125.000 orderpickers, chauffeurs en dozenvullers. Of Amazon dat ‘blik mensen’ echt

De wisselende columnisten van EFMI Business School:

makkelijk opentrekt, is in deze tijd ook nog maar

Marcel van Aalst, Koen Hazewinkel en Laurens Sloot.

de vraag.

Deze maand: Marcel van Aalst, Reacties: mvanaalst@efmi.nl

13 FoodPersonality oktober 2021

12-13_GefundFressen-EFMI.indd 13

12-10-2021 17:21

We zien hier de eerste zondagmiddag dat Mister Kitchen/Markt Centraal mensen uit de buurt van het Amsterdamse Food Center heeft uitgenodigd.

De verhuizing van Mister Kitchen... ….naar het monument Centrale Markthal Door: Gé Lommen Foto’s: Ernie Enkelaar

Kennen we Mister Kitchen nog? Jazeker. Bijzondere worstjes in de AH, humusachtige boterhamspread, vele smaken pindakaas ook bij AH en inmiddels bij de meeste Nederlandse supermarkten in de schappen. En dat van ‘slechts drie man’, Daan Faber, Maarten Hoekstra en Igor Sorko, die met z’n drieën Mister Kitchen vormen. Daarnaast, voor Amsterdammers die van foodtrucks met ceviche, falafel of pad thai houden: Mister Kitchen is samen met Cantina Mobile de aanjager van ‘openlucht-eetfestijn’ Rollende Keukens. Dat zijn we door coronabeperkingen alweer een beetje uit het oog verloren, maar dat was wel een evenement dat naam maakte. Na Rollende Keukens kwam er in Nederland een hype van ‘food-festivalletjes’ met overal parken en terreinen vol foodtrucks: vooral oude Citroëns HY, die geribbelde bestelbak, ‘met de zijklep open’. Mister Kitchen zat in de Westergasfabriek, maar zit sinds begin deze maand in de monumentale Centrale Markthal van de aloude Amsterdamse Groothandelsmarkt, die trouwens alweer jaren-

Een groepsportret van alle buurtkoks, op de eerste zondag dat ‘Markt Centraal’ aan de slag is gegaan. Achterste rij, vierde van links Igor Sorko; achterste rij, helemaal rechts Maarten Hoekstra, voorste rij, tweede van rechts Daan Faber – de drie van Mister Kitchen. lang ‘Food Center Amsterdam’ heet. Waar ook horecagroothandel ‘De Kweker’ zit (inmiddels al jaren onderdeel van Sligro Food Group). De Groothandelsmarkt, het Food Center Am-

sterdam, de Centrale Markthal… Daar wil de gemeente Amsterdam al een tijd iets mee. “40 hectare alles bij elkaar, horeca- en foodserviceleveranciers – en sinds kort ook wij, we hebben onze keuken in die Centrale Markthal”, vertelt

14 FoodPersonality oktober 2021

14-15 Markt Centraal.indd 14

12-10-2021 15:32

Igor Sorko van Mister Kitchen. Veel zal er nog op de schop gaan, want de gemeente Amsterdam wil ongeveer tweederde van die 40 ha gebruiken voor woningbouw (de oververhitte woningmarkt hoeven we niet meer uit te leggen…). Voor die zestig bedrijven, van agf tot vlees tot vis, komt ook nieuwbouw, want dat hele terrein is verouderd. Alleen, die Centrale Markthal en het bijbehorende koelhuis blijven staan. Want dat is een monument. 6.000 m2. Er werd de laatste jaren niks meer mee gedaan. Zonde, natuurlijk, zo’n loze ruimte, en dan nog monument ook… Dé plek om als markthal te kunnen fungeren, natuurlijk. In overleg tussen de gemeente, gebiedsontwikkelaars en andere instanties is besloten dat die Centrale Markthal in handen is gegeven van ‘Stichting Boei’, een stichting die overal in Nederland architectonisch erfgoed beheert. En Boei heeft weer aan Mister Kitchen gevraagd: kunnen jullie in de restauratieperiode van drie, vier jaar als ‘kwartiermakers’ fungeren daar? Dat houdt in: dat Mister Kitchen voor die markthal nieuwe functies gaat uitproberen. Dat doet Mister Kitchen samen met Cantina Mobile. Samen hebben zij daarvoor de stichting Markt Centraal opgericht. En sinds deze maand organiseert Markt Centraal evenementen in die hal, voor en door de mensen uit de directe omgeving, ‘de buurt’. En mocht het ooit grootschaliger worden, dan wordt het ‘voor heel Amsterdam’ en eventueel als het ook nog kan ‘voor heel Nederland’.

Er wordt uitgeserveerd en de gasten aan tafel krijgen uitleg. Wat zou er nou in dat glas zitten, nietwaar?

Begin deze maand trapte Markt Centraal af met het Markt Maal: een zondag in de namiddag, met muziek en met eten voor gasten die ingetekend hadden. Allemaal liefdewerk, oud papier. Vrijwilligers, mensen die graag zomaar meedoen. Sorko: “De komende maanden hebben we bijna elke zondag een Markt Maal: je komt eten, er is muziek, en we vertellen in het treintje onderweg over de geschiedenis, heden en toekomst van dit complex. We hebben mensen aan ons verbonden die in deze buurt wonen en die niet per se een professionele kok zijn, maar het is altijd meegenomen als het wél zo is: hoe dan ook, mensen die graag koken en daar ook goed in zijn.”

voor wie een Stadspas heeft, € 9,50 is de reguliere prijs en dan is er nog een prijs van € 14,50. En wie dat bedrag betaalt, geeft daarmee een maaltijd weg aan degene die heeft ingetekend met 0 euro, omdat die dat niet kan betalen. Dus de een geeft een maaltijd aan de ander. Sociale cohesie en inclusiviteit door middel van ‘uit eten’; elkaar ontmoeten, je buurtgenoten leren kennen.” Hoe het loopt? “We zijn net begonnen en de komende maanden zijn we stijf uitverkocht. Bovendien is de kans groot dat we over een paar maanden nieuwe ideeën uitgewerkt hebben. Dit is geen businessplan, dit is uitproberen en je creativiteit gebruiken.”

Het eten is uiteraard niet gratis, maar de prijzen zijn laagdrempelig. Sorko: “We hebben vier prijzen. 0 euro voor wie het niet kan betalen, 2 euro

Wat zei Het Parool over die eerste keer dat ‘Markt Centraal’ mensen uit de buurt over de vloer had? Na 87 jaar mogen gewone Amsterdammers eindelijk dat enorme complex bekijken. Want het is er sinds 1934. Maar het was altijd alleen toegankelijk voor personeel van de bedrijven op die Groothandelsmarkt en de afnemers ervan. En nu is het voor Amsterdammers zelf toegankelijk. ■

De mensen die op de uitnodiging van deze eerste keer van Markt Centraal zijn ingegaan, mogen niet zelf zomaar over het complex van de Groothandelsmarkt of het Food Center lopen. Dat zou gevaarlijk zijn omdat er nog altijd zo’n zestig bedrijven zijn, veelal horecaleveranciers, en die krijgen in principe elk moment van de dag hun waren binnen, met vrachtwagens. Daarnaast: er staat ook buiten op het complex voorraad van die bedrijven en het moet voorkomen worden dat mensen daar gewoon iets van gaan pakken. De oplossing? Vanaf de ingang van het Food Center kan iedereen met een wegtreintje naar de Centrale Markthal. Dat houdt ook in dat iedereen ook op hetzelfde tijdstip weer in datzelfde treintje moet vertrekken.

Yonina de Ruijter, directeur Markt Centraal en Rollende Keukens, heet de gasten welkom en introduceert de buurtkoks van die zondag.

15 FoodPersonality oktober 2021

14-15 Markt Centraal.indd 15

12-10-2021 15:33

Avenhorn, Noord-Holland, 22 september. De eerste Deen die als Albert Heijn wordt heropend. Met algemeen directeur Marit van Egmond tweede van links.

OPEENS EEN OPENINGSGOLF VAN SUPERMARKTEN

Versoepelen? Nee, overnemen En opeens gingen er flink wat supermarkten open, het leek wel een golf. Nee, geen tsunami, dat klinkt zo rampzalig. Door: Gé Lommen

Deze foto zijn afkomstig van Albert Heijn,

Albert Heijn, Vomar en Detailresult zijn aan de heropening van de Deen-winkels begonnen die zij ieder overgenomen hebben. Jumbo opende een City pal tegenover een van de bekendste AHfilialen. En in het verre Wijnjewoude zorgden de dorpsbewoners dat ze een ‘Manjefiek’ in hun midden hebben. We gingen versoepelen. We mochten de mondkapjes af doen. We mochten eind vorige maand zelfs de anderhalvemetersamenleving vaarwel zeggen. En dan is het aannemelijk dat er ook

meer supermarkten opengaan en verbouwd worden. Nee, je kunt net zo goed het tegendeel beweren. Je had ook kunnen verwachten dat supermarktbedrijven vanaf het begin van de coronapandemie juist meer winkels hadden geopend. Want er was een beperking: max. x consumenten tegelijk op x m2 vvo, een kwestie van winkelwagentjes weghalen en de andere consumenten laten wachten op het moment dat er een winkelwagentje beschikbaar is. En dat was verplicht. Overdreven gezegd: om alle consumenten in Nederland het

Jumbo en Boon Food Group, maar ook van Pim van den Berg en Evelyn van Leur, die beiden een rubriek in dit blad hebben (zie ook: Vleursvloer, over Jumbo City ‘Gelderlandplein’, blz. 76 van deze FoodPersonality).

maximaal naar de zin te maken waren er eigenlijk te weinig vierkante meters supermarkt. Het werd voor een deel opgelost door bijvoorbeeld de vestigingen van Sligro beschikbaar te stellen voor particulieren. Daarnaast, in maart vorig jaar

Een logische stap van Albert Heijn: AH To Go-vestigingen openen in de pompshops van BP. AH To Go, de variant voor drukke steden, stations en langs wegen, kreeg tijdens de coronaperiode met die lockdowns en ‘blijf vooral thuis’ een omzetdaling te verwerken. AH en BP begonnen jaren geleden al, openden er zes, en toen begon de teller stil te staan (corona, waarschijnlijk). Maar ze gaan nu voortvarend verder met openingen. Eind dit jaar zullen het er 24 zijn en eind volgend jaar ‘ruim 100’. 16 FoodPersonality oktober 2021

16-19 nieuwe supers_ADV PepsiCo.indd 16

12-10-2021 18:21

Ralf Simons:

‘Pilot vertraagd, ombouw gaat snel’ Dekamarkt heeft 19 filialen van Deen overgenomen. De eerste twee die als DekaMarkt werden heropend, zijn filialen in Zeist en in Waarland (ten noorden van Alkmaar en Heerhugowaard). Op vrijdag 15 oktober is DekaMarkt al op de helft, met tien heropeningen. Eind november moet de ombouw van Deen naar DekaMarkt klaar zijn, dat is de bedoeling. Bij de heropeningen is operationeel manager Ralf Simons degene die acte de presence geeft. Hij en Dirk Kat jr. vormen sinds het uit elkaar halen van DekaMarkt en Dirk de directie van DekaMarkt (het uit elkaar halen: het nieuwe hoofdkantoor of kantoor van Dirk zit nu aan de

niet terug in de verbouwing van de Deen-win-

maaltijden uit de keuken van Deen. Om hoeveel

Flemingstraat in Alphen aan den Rijn, terwijl

kels. Waarom eigenlijk niet?

artikelen gaat het dan?

DekaMarkt het aloude kantoor van Detailresult

Simons: “De DekaMarkt in Heemstede verkeert

Simons: “In de voorbereiding van de integratie

nog gebruikt). Simons kwam met de supermarkt-

nog steeds in die pilotfase. We verwachten dat

van de verschillende overgenomen Deen-

sector in aanraking door zijn schoonvader, Super

die fase eind dit jaar is afgerond en dan evalue-

onderdelen hebben wij intern voortdurend

de Boer-ondernemer in Doorwerth. Simons ging

ren we de uitkomsten. De langdurige en beper-

gepraat over een zachte landing voor klanten en

na zijn studie bij Albert Heijn aan de slag, vervol-

kende coronamaatregelen hebben de mogelijk-

medewerkers. De Deen-formule kenmerkt zich

gens bij Super de Boer. En door de overname van

heden om onderdelen in de nieuwe formule te

onder andere in een groot aantal specifieke, vaak

Super de Boer door Jumbo kwam hij als vanzelf

testen flink beperkt en daarmee vertraagd. Wij

regionale, sterke producten. Producten waarvoor

bij Jumbo. Maar vorig jaar stapte hij over naar

verwachten met de versoepelingen de komende

klanten naar Deen kwamen. Vandaar dat wij

DekaMarkt.

tijd een goed beeld te kunnen krijgen van alle

onder andere hebben gekeken welke sterke pro-

onderdelen en de samenhang van de verschil-

ducten van Deen een verdere verrijking konden

lende onderdelen.”

vormen voor DekaMarkt. Uiteindelijk zijn dit

DekaMarkt is bezig met een vernieuwing van de formule. Eind vorig jaar heropende Deka-

bijna 1.200 artikelen geworden die wij toevoe-

Markt een filiaal in Heemstede als een pilot van

DekaMarkt/Detailresult meldt dat in de Deka-

gen aan onze DekaMarkt-formule. Zo denken wij

de nieuwe formule DekaMarkt, die in de maak

Markt-winkels assortiment van Deen terug te

op het gebied van assortiment te zorgen voor

is. Maar die vernieuwingen zien we niet of nog

vinden is: knoflooksaus, kibbeling en ultraverse

een zachte landing voor onze klanten.”

hadden supermarkten er hun handen aan vol om het verkoopvolume beschikbaar te houden, want ‘alle horeca- en foodservice-omzet’ werd opeens ‘foodomzet’. Dus had je net zo goed meer supermarkten kunnen openen. Maar goed, dan moet je wel de bouwmedewerkers klaar hebben staan en alle anderen die voorbereidend werk doen voor een supermarktopening.

Vanwaar dan opeens deze golf? Omdat Albert Heijn, Dekamarkt/Detailresult en Vomar aan de ombouw van de overgenomen Deen-winkels begonnen zijn. Ze willen alle drie zo snel mogelijk klaar zijn met de ombouw. En Jumbo, is daar ook sprake van een openingsgolf? Nee. Jumbo heeft altijd maar doorgebouwd, zogezegd. Corona of niet, met Jumbo City-win-

kels ging Jumbo gewoon verder. Alleen in België stokte het een tijd, Peter Isaac (Jumbo België) meldde de pers: ‘we gaan het aantal aanvankelijk geplande openingen niet halen, door corona’. Inmiddels dendert Jumbo als vanouds verder daar. En de opening van die markante Jumbo City in Amsterdam-Buitenveldert kwam gewoon tussendoor… ■ (Lees verder op blz. 19)

De 700ste Jumbo, net als die eerste AH uit de Deen-boedel met 22 september als openingsdag. Uiteraard is de familie Van Eerd aanwezig voor het uitbundige openingsritueel. Die ene medewerkster hoeft ook geen mondkapje meer te dragen, maar je kunt nog altijd een momentje worstelen met je hoofdkapje. 17 FoodPersonality oktober 2021

16-19 nieuwe supers_ADV PepsiCo.indd 17

12-10-2021 18:21

Captain of the Category. Why nut? Wij zijn ontzettend trots op de titel Captain of the Category in de categorie zoutjes, chips, cocktailsnacks en noten.

Daar proosten we op!

Geen 18, geen alcohol

PEP 20097 Duyvis COTC adv 240x340mm.indd 1 16-19 nieuwe supers_ADV PepsiCo.indd 18

05-10-21 16:43 12-10-2021 18:21

21 16:43

Deze Jumbo City is wel een kwestie van ‘uitdagen’. We zitten nu even in Amsterdam-Buitenveldert, een welvarende wijk, misschien mogen we zelfs zeggen ‘vermogend’. Sinds jaar en dag zit in winkelcentrum Gelderlandplein een grote AH, die ooit zelfs tot AH XL is omgedoopt. Voor Albert Heijn is dit een filiaal om geregeld ook wat uit te proberen (Deli Kitchen en Bakery Café bijvoorbeeld). In dit marktgebied is er echt sprake van het imago van Albert Heijn zoals in de jaren negentig: AH als ‘king of food’, en vooral geliefd onder mensen die niet op eten en drinken hoeven te beknibbelen. Het is ook een winkelcentrum met speciaalzaken met hoogwaardig aanbod. Jaren geleden begon Marqt hier. Maar in de overname door Ekoplaza kreeg Jumbo dit winkelpand in handen. Met andere woorden, Jumbo gaat met een veel kleinere Jumbo City de confrontatie met die prestigieuze AH XL zeker niet uit de weg… En wat zien we in deze Jumbo City? Je ziet hier niks van ‘laagste prijzen!’. Ten eerste omdat Jumbo City toch wel wat anders is dan Jumbo en ten tweede omdat het hier niet echt hoeft. Wat we wel zien? Veel producten van premiumkwaliteit, zoals Coco & Sebas (de Brabantse aanbieder van premiumchocolade), smakelijk en ‘chic’ verpakte maaltijden, in de winkel bereide carpaccio, kaas van ‘Mokums schoffie’ (zeer lange rijping), maar liefst 750 biologische artikelen (best opmerkelijk voor Jumbo) en brood van ‘BBrood’, dat voorheen in Marqt-winkels te krijgen was. En wijnen van ‘Chateau Amsterdam’. Wat dat is? Zie de uitleg door Evelyn van Leur op blz. 76. Die concludeert: deze Jumbo City is een aanrader voor ‘een dagje supermarktrondje’.

En dit is weer het andere uiterste, niks Gelderlandplein of A’dam-Buitenveldert, maar een Friese dorpsgemeenschap: de opening van ‘Manjefiek, in het Friese Wijnjewolde. De notabelen op de foto zijn Commissaris van de Koning van Friesland Arno Brok en burgemeester Ellen van Selm van Opsterland. Wijnjewolde raakte zijn supermarkt kwijt, het bekende patroon van afvloeiing naar andere dorpen en steden. Door een brand raakten de inwoners van Wijnjewolde hun supermarkt kwijt. Maar een aantal inwoners bij elkaar kochten het pand en zochten een ondernemer… Dat werd de familie Basta, die enkele restaurants in Friesland heeft, maar ‘zoon Joël’ wierp zich op als ondernemer voor deze dorpssupermarkt. De familie gebruikt de naam van de restaurants: ‘Manjefiek’. Leverancier van het assortiment? Dat is Boon Food Group. 19 FoodPersonality oktober 2021

16-19 nieuwe supers_ADV PepsiCo.indd 19

12-10-2021 18:21

KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE

‘Je moet snappen wat de uitkomsten zijn. Altijd’ Is er in de supermarktsector een opkomst van ‘AI’ te verwachten en zo ja, is dat een zegen? Of moeten we ons daar dan juist zorgen over maken, omdat het mensen onrecht aandoet? Door: Gé Lommen Foto’s: archief FoodPersonality

De afkorting is inmiddels ‘AI’, ‘ee-ai’, op z’n Engels uitgesproken. Afkorting van ‘artificial intelligence’. Kunstmatige intelligentie dus, want dit woord is er – anders dan ‘omnichannel’ of ‘inline retailing’ – al jaren ook gewoon in het Nederlands. Maar wat is kunstmatige intelligentie en hoe wordt dat in de supermarktsector gebruikt? Of: als het in de supermarktsector nog niet wordt gebruikt, wat kunnen we dan verwachten? En daarnaast: steeds meer wijzen media en zeker ook documentaires op tv op de gevaren van kunstmatige intelligentie. Als ‘een ding’ de denkhandelingen van de mens overneemt en dat denken in een verbeterde vorm uitvoert, schakelt het dan de mens of de menselijkheid uit?

Bart Fischer (l.) en Eelco Hos, hier in een ‘lab’ van Microsoft, dat in dat lab allerlei technologische toepassingen voor winkels onderzoekt.

Tech in de super Een vaste rubriek in FoodPersonality: ‘tech in de super’. In de vorm van een interview. * met Eelco Hos, van zijn eigen bedrijf Retail Innovation, en * met Bart Fischer, ook van zijn eigen bedrijf, 7BFT. Zij dienen in deze rubriek als aanspreekpunt en/of uitlegger over technologie in de supermarkt. Eelco Hos en Bart Fischer hebben beiden jarenlang voor AH gewerkt, op het snijvlak van formule, operatie, winkelvoorziening en projecten waarbij AH een technologie uittestte. Sinds enkele jaren hebben zij dus ieder hun eigen bedrijf, waarbij zij formules of levensmiddelenfabrikanten adviseren op het gebied van innovatie en technologie.

Wat bedoelen we hiermee? Allereerst, wat is kunstmatige intelligentie? Daar is geen eensluidende definitie van. Doorgaans wordt ermee bedoeld: het gebruik van apparaten die werken als het denkvermogen van de mens, maar dan sneller, accurater, doelgerichter etc. Want: stel, een computer is zo volgestopt met algoritmes dat het de mens kan nadoen met denken. Maar die computer heeft een veel betere rekencapaciteit en zodoende ook een veel betere analysecapaciteit. Die computer ontwikkelt zijn eigen denkvermogen verder door, door ‘machine learning’ en ‘deep learning’. En die computer is een onderdeel van een uitgebreid netwerk van denkende apparaten, en die gaan samenwerken. Het spookbeeld: alle denkende computers en andere apparaten in een wereldwijd netwerk zetten de mens buitenspel. Apparaten hebben dan al eerst de fysieke arbeid overgenomen, maar nemen vervolgens ook de geestelijke arbeid over. En: gaan daarmee de mens overheersen. De mens hoeft niets meer te doen. Dat is het spookbeeld: de mens heeft door deze ‘rekenkracht’ te ontwikkelen zichzelf overbodig gemaakt en zal in een ‘AI-samenleving’ slechts de nietsdoende consument van het computernetwerk worden. Alle computers bij elkaar bepalen het leven van alle mensen bij elkaar. Waardoor komt dat dan? Doordat de analytische vermogens van computers/apparaten niet meer door de mens te evenaren zijn. En: ‘hoogintelligente computers’ hebben waarschijnlijk net

zoveel behoefte aan controle als de mens. Met als ultiem gevolg? Dit werd zo gezegd in een Scandinavische documentaire van een maand terug: ‘in dat geval kan het niet-menselijke netwerk van kunstmatige intelligentie een dictatuur creëren die de mensheid nooit meer succesvol kan bestrijden’. En nu naar Eelco Hos en Bart Fischer. Die zijn het doorgaans op grote lijnen met elkaar eens in deze rubriek, maar ditmaal niet. Fischer vindt eigenlijk alles wat tot ‘computerrekenkundige kracht’ kan worden gerekend, al tot kunstmatige intelligentie behoren. Hos vindt dat te uitgebreid. ‘Dan zou je ook een gewone data-analyse tot kunstmatige intelligentie moeten rekenen’. Fischer zegt dan: ‘Ja, maar dat vind ik ook, daar begint het.’ Fischer vindt een robotgrasmaaier ook een vorm van kunstmatige intelligentie. Maar we gaan geen artikel maken over twee mensen met verschillende opvattingen. En we gaan ook niet alle mogelijke deelterreinen behandelen, dan zijn we na zes pagina’s nog niet eens op de helft… Even dit: kunstmatige intelligentie, is die er al in de supermarktsector? Fischer: “Ja, ik vind dus met mijn uitgangspunt van wel. Het ligt er maar aan hoe hoog je de lat legt.” Hos: “Ik leg die lat hoger, maar dan nog, het

20 FoodPersonality oktober 2021

20-21 tech-hos-fisher.indd 20

12-10-2021 14:36

wordt wel al gebruikt. Amazon Go, waar je niet hoeft te betalen en waar Amazon zelf nagaat wat je meegenomen hebt en dat besteedde bedrag van je bankrekening afhaalt, maakt gebruik van kunstmatige intelligentie.” Zijn bestelsystemen van Nederlandse supermarkten kunstmatige intelligentie? Hos: “Ja. Maar de ene is daar verder in dan de andere. Bij vraagvoorspelling is eigenlijk nog veel winst te behalen.” Maar als ik begrijp dat AH allang in zijn bestelsystemen heeft staan: ‘eind mei, meer bierkratten, want eindexamenfeestjes’, maar dan weer verminderd met ‘lagere temperaturen komende vrijdag’ en tal van andere factoren, dat is toch al heel ver? Hos: “Ja, maar – even los van de vraag of het nu om Albert Heijn, Jumbo of de kleinere ketens gaat – er is met kunstmatige intelligentie nog steeds winst te behalen. Als je vraagvoorspelling beter wordt, dan worden zowel je nee-verkoop als je derving minder. En bij een supermarkt gaat dat om grote hoeveelheden. En derving is altijd: redden wat geteeld, gefokt en geproduceerd is. Wat energie heeft gekost. Bedenk ook: je plant je voorraad beter, in een wereld met hogere grondstofprijzen en met klimaatbelasting. Daarnaast kun je voor artikelen met een korte houdbaarheid met AI de ‘beste prijs’ bepalen, waardoor consumenten eerder geneigd zijn deze artikelen te kopen. Daardoor gooi je minder voedsel weg. Probeer je voor te stellen hoeveel je met kunstmatige intelligentie zou kunnen verbeteren.” En wat is hier kunstmatige intelligentie aan? Dit is toch een vorm van adequate en nauwkeurige algoritmes? Fischer: “Klopt, maar stel, er komt na verloop van tijd iets uit en je snapt dat niet: je ziet de hele tijd een correlatie tussen alles waar aardappel in zit, alles waar vanille in zit en alle koffie die verkocht wordt. Je wilt dat gaan analyseren, je bedenkt al het mogelijke, maar je komt er niet uit. Het computerprogramma zegt jou iets, over smaak en verleiding, van die drie elementen ‘aardappel, vanille, koffie’, en geen hond die het snapt. Dan heb je iets gevonden met kunstmatige intelligentie, maar je had het op voorhand niet zelf bedacht. Watson, de supercomputer van IBM, weet het wél. En als het lekker blijkt, moet je dat achteraf wel kunnen verklaren. Is het fermentatie, is het de combinatie van wat mensen op hun tong willen hebben, in een bepaalde volgorde?” Hos: “Maar dat hóef je ook niet te weten. Je ziet dat het werkt, en je past de operatie van vraagvoorspelling, de prijsstelling en de voorraden in de keten aan. Het werkt, maar je weet niet hoe. Nou, prima, als het maar werkt. De computer heeft minder blinde vlekken dan jij.” Hebben de supermarkten van de Nederlandse sector al dit soort kwesties in de hand, of moet je

In deze boomstructuur (die Bart Fischer ons aan de hand deed) omvat kunstmatige intelligentie: 1/ machine learning: de computer wordt steeds slimmer en ‘begrijpt mij als klant of burger’ steeds beter 2/ ‘natural language processing’: de computer kan met mij als klant ‘praten’, en kan steeds antwoorden geven op steeds moeilijkere vragen. Denk aan de diverse chatbots die op veel websites opduiken. 3/ ‘expert systems’: een computersysteem dat specifieke kennis van menselijke experts gebruikt om een bepaald probleem op te lossen of voor besluitvorming (bijvoorbeeld: komt deze persoon in aanmerking voor een verzekering, moet de stormvloedkering dicht of een diagnosestelling bij ziektesymptomen) 4/ ‘speech’: spraakherkenning, denk alleen al aan de Alexa’s van deze wereld 5/ ‘vision’: dat hebben we eigenlijk al jaren, een kassa herkent een streepjescode. Of de klanten in een winkel, zoals bij Amazon Go. 6/ ‘planning’: een computer analyseert een vraagstuk en komt met een oplossing in tijd, inspanning, schaalgrootte etc. 7/ ‘robotics’: computers die fysieke taken uitvoeren, bijvoorbeeld het monteren van auto-onderdelen. Of wellicht ooit: een openhartoperatie uitvoeren. Maar ook: dat bestellingen op een dc op het juiste tijdstip in de docks van de juiste vrachtwagens komen te staan.

daarvoor bij gespecialiseerde bedrijven zijn? Hos: “Dat laatste. Gespecialiseerde bedrijven zijn hier veel verder mee dan de Nederlandse food retail.” Fischer: “Ik wil nog even terugkomen op de vraag of je moet snappen hoe het werkt. Want ik vind dat we dat wél degelijk moeten weten. We moeten dit wel kunnen begrijpen, anders kunnen er verbanden lijken die er hélemaal niet zijn. En dan ga ik af op wat er bijvoorbeeld bij de Toeslagenaffaire is gebeurd, waarin algoritmes etnisch geprofileerd lijken te hebben. Ik weet dat niet, ik was er niet bij, maar het schrijven van een softwareprogramma met intelligentie en uitvoerende taken, dat moet wel zo zijn opgebouwd dat je weet wat er aan de hand is. Juist bij die Toeslagenaffaire hebben we gezien hoezeer het gebruik van technologie uit de hand kan lopen en slachtoffers kan maken, en dat is ook waar jij op wees als ‘de risico’s van kunstmatige intelligentie’. Je moet eigenlijk altijd de uitkomsten kunnen snappen.” Kunstmatige intelligentie is ook: wat Amazon en Google aan data geven aan het Amerikaanse leger voor als dat een drone-aanval wil uitvoeren en potentiële daders profileert op onder andere huidskleur. Of de surveillancesamenleving in China, met gevolgen voor bijvoorbeeld de Oeigoeren. Fischer: “Precies. Dat staat natuurlijk heel ver

af van retailers die hun klanten zo goed mogelijk willen begrijpen, maar het is wel iets om als uitgangspunt te hanteren: je móet het snappen! De democratische rechtsstaat moet die fouten niet maken. Maar dan moet een retailer ook niet zulke fouten maken in de context van contact tussen klant en bedrijf.” Maar dan is kunstmatige intelligent dus nooit: ik snap het niet, maar het werkt. En dat was nou net de crux van wat we op ons af zullen zien komen. Fischer: “Nee, dat is waar we bang voor zijn, maar dat is niet de realiteit. Vergelijk het met een automatische piloot. Die laat je ook niet zijn gang gaan als hij dingen doet die je niet begrijpt en al helemaal niet als je dreigt neer te storten.” Eelco, jij zei net: ‘Maakt niet uit. Als het maar werkt.’ Hos: “Ja, maar niet in die betekenis. Van technologie die mensen benadeelt, ben ik nooit een voorstander. Maar als je een technologie kunt inzetten waarvan je weet dat het verbeteringen aanbrengt in de afzet van producten, in verhouding tot de schaarste van grondstoffen, maar je snapt met je eigen brein niet hoe dat kan: dan zeg ik ‘laat het gewoon z’n werk doen – omdat het beter is voor de burger, voor de consument, de retailers en voor de wereld zelf.’” ■

21 FoodPersonality oktober 2021

20-21 tech-hos-fisher.indd 21

12-10-2021 14:36

EERSTE LROCONGRES

‘‘Online’ is een goed besteed verlies’ Dat de voortgaande digitalisering ook supermarkten raakt is inmiddels genoegzaam bekend. Dat gaat ook verder dan de online aankopen zelf. Geld verdienen met ‘online’ blijft lastig, maar niets doen is op termijn kostbaarder. Door: Dave van Loon Foto’s: Jan Willem Houweling

Het marktaandeel van ‘online’ steeg onder invloed van de coronapandemie in een jaar tijd van 3,5% naar 7%. De impact van digitalisering op de food retail – het thema van het eerste congres van het LRO (Stichting Lokaal Retail Ondernemerschap) – neemt toe en supermarktondernemers worstelen met de vraag wat ze ermee moeten. Dat pakt voor ondernemers overigens heel verschillende uit. Ben je AH-franchiser, dan is jouw organisatie ook in de online markt marktleider, maar schiet je daar zelf niks mee op (dit vormt al jaren conflictstof tussen Albert Heijn en de franchisers). Ben je ondernemer van een Jumbosupermarkt, dan is jouw organisatie voortvarend bezig om ook online marktaandeel te veroveren en wordt je daar – naar verluidt – ruimhartig voor gecompenseerd. En ben je Plus-ondernemer, dan loopt de online omzet van jouw organisatie via jouw kassa’s, aangezien elke online bestelling in de winkels van Plus wordt verzameld. Waar supermarktondernemers, ongeacht de organisatie waartoe ze behoren, volgens EFMI-onderzoek opvallend eensluidend over zijn is dat de online verkopen de komende jaren verder zullen toenemen. Door de bank genomen verwachten ondernemers dat het marktaandeel van online in 2025 10% zal zijn en in 2030 15%. “Dat zou betekenen dat er ieder jaar een procent volume weglekt naar online”, aldus EFMI-directeur Laurens Sloot.

Picnic staat nog maar aan het begin Frederik Nieuwenhuys, co-founder van Picnic,

Die vertalen we

vertelde tijdens het congres over de stormachti-

door naar analy-

ge ontwikkeling die Picnic doormaakt en over de

tics, naar software,

€ 600 miljoen die tijdens de laatste investerings-

naar kunstmatige

ronde onder meer bij de Bill en Melinda Gates

intelligentie en

Foundation werd opgehaald. “We staan nog

naar de hard-

maar aan het begin. Begin volgend jaar maken

ware waarmee

we een grote sprong voorwaarts.”

gewerkt wordt.”

Nieuwenhuys doelde daarmee op de ingebruik-

Desgevraagd ziet

name van het nieuwe en hoog gemechaniseerde

Nieuwenhuys

dc van 40.000 m2 in Utrecht, maar ook op de

Picnic niet zomaar

verdere expansie in Duitsland en Frankijk (Lille).

in andere sectoren

Ook de samenwerking met het Duitse Edeka

stappen. Wel kan

kwam aan bod. “In het in Amsterdam gevestigde

hij zich voorstellen

inkoopbedrijf Everest heeft Edeka haar hele

dat de techno-

inkoopvolume van zo’n € 60 miljard ingebracht.

logie wordt verkocht, zodat deze in andere

Dat gaat wel iets betekenen voor ons, niet alleen

sectoren kan worden toegepast.

qua prijzen, maar ook voor de mogelijkheid om

Over de opkomst van flitsbezorgers zei Nieuwen-

meer eigen producten te gaan ontwikkelen.”

huys nog dit: “Flitsbezorging is vooral voor de

En hoewel Nieuwenhuys toegaf dat hij en de

‘affluent’ (welgestelden, red.) en is erg afhankelijk

andere co-founders steeds meer ‘foodmensen’

van de beschikbaarheid van goedkope arbeids-

worden, is Picnic in essentie toch vooral een

krachten. Rond de financiering van dit soort

technologiebedrijf. “Alles begint bij ons met data.

bedrijven is sprake van totale gekte.”

Opmars flitsbezorgers Supermarktondernemers hebben niet alleen te maken met de opkomst van het online boodschappenkanaal van de traditionele partijen. Sinds een tijdje worden ze ook geconfronteerd met het verschijnsel van de flitsbezorgers. Met name in de grote steden raken namen als Gorillas, Getir en Flink snel ingeburgerd. Vier op de tien inwoners in de grote steden hebben er al wel eens besteld. De impact van deze q-commerce (quick commerce, red.) is nog klein, maar dat gold enkele jaren terug ook voor online boodschappen doen. Sloot: “We zien dat de strijd om het maagaandeel

Uit berekeningen van Marshoek blijkt dat in-store picking het beste rendement laat zien, al is dat onder aan de streep nog altijd negatief. Belangrijk nadeel van dit model is de beperkte schaalbaarheid. Een voordeel is dat met dit model flitsbezorging mogelijk is. 22 FoodPersonality oktober 2021

22_23_e-commerce EFMI-LRO.indd 22

12-10-2021 18:25

Joeri van Rens (Marshoek) in gesprek met Laurens Sloot (EFMI). “Over ‘online’ ben ik minder positief dan Laurens.”

Locatus-directeur Gerard Zandbergen: “Winkelvastgoed blijft het lastig houden. Dat geldt op termijn zelfs voor supermarktpanden. Tegelijkertijd willen alle beleggers supermarktvastgoed hebben. Mijn advies: nu verkopen!”

steeds heviger wordt. Flitsbezorging is meer dan een hype. Spelers als Gorillas, Getir en Flink worden geholpen door een overvloed aan groeikapitaal, maar het gaat wel heel snel. Dat wil zeggen dat ze aansluiting vinden bij een behoefte in de markt. Tegelijkertijd is het een lastig schaalbaar model. Wat mensen zien is een high-tech app, maar die heeft een kostbare low-tech achterkant.” Sloot rekende de congresgangers voor dat in theorie flitsbezorging rond te rekenen valt, maar dat het een uiterst karig model is, dat afhankelijk is van de beschikbaarheid van goedkope arbeid. Zo’n model is door traditionele retailers ook niet te financieren, ook niet door Ahold Delhaize. De doorgaans defensieve aandeelhouders zouden zich tegen investeren in zo’n karige en ongewisse markt verzetten. Duidelijk is wel dat elke euro die wegvloeit uit de fysieke supermarkt het break even point volgens de schaartheorie door een combinatie van lagere opbrengsten en (verhoudingsgewijs) hogere kosten weer een stukje verder weg legt. Opvallend: uit een enquête onder supermarktondernemers blijkt dat een grote groep, zo’n 35%, verwacht dat flitsbezorging tegen 2030 zo’n 1 tot 2,5% marktaandeel zal hebben veroverd.

Volgens Van Rens volgt de ontwikkeling van het online marktaandeel de coronabesmettingscijfers vrij nauwkeurig. “Online is ook buiten de grote steden ingeburgerd, maar we zien nu dat de online groei afvlakt. Het aandeel online verkopen groeit niet op hoog niveau door, al ligt het nog wel boven het niveau van vorig jaar.” In zijn verhaal ging Van Rens vooral in op de verschillende verdienmodellen van de online exploitatie, het effect van kannibalisatie en het effect van verschuiving van omzet naar derden. Marshoek onderscheidt drie exploitatiemodellen: centraal picken, een hybride model (centraal picken i.c.m. bezorgen via supermarkt, red.) en in-store picken. Uit berekeningen van Marshoek blijkt dat in-store picking het beste rendement laat zien, al komt dat nog altijd uit op een EBITDA van -3,7%. Centraal picken laat met -7,5% echter een aanzienlijk slechter beeld zien, terwijl het hybride model met -9% het slechtste rendement laat zien. Zo bezien is in-store picking zoals dat door onder meer Plus wordt gedaan de beste keuze, maar de beperkte schaalbaarheid, de verstoring van de winkeloperatie en de minimale efficiëntie in de ‘last mile’ zijn wel grote nadelen.

In-store picking minst slecht

Er zijn echter meer factoren om mee te nemen. Kannibalisatie is er zo een. De online omzet gaat ten koste van de omzet in de fysieke supermarkt. Van Rens: “Je kunt het online verkoopkanaal beschouwen als een extra concurrent in je marktgebied, waarbij ook nog geldt dat een online klant

Joeri van Rens, senior retail consultant bij Marshoek, vond de uiteenzetting van Sloot over online en flitsbezorging nog te ‘optimistisch’. “Het begint weliswaar iets te worden, maar ik ben minder positief dan Laurens.”

Aanvullende verdienmodellen

doorgaans een ‘vollere’ klant is. En doe je als fysieke supermarkt niks met e-commerce, dan kost je dat niet alleen omzet maar vooral rendement.” Een deel van de klanten zal immers online willen bestellen. Klanten hebben een sterke voorkeur om zowel de off- als online boodschappen bij dezelfde formule te doen. Het effect van kannibalisatie en omzetverschuiving op het winkelrendement is aanzienlijk. Aan de hand van een fictief voorbeeld rekende Van Rens voor dat zelfs in een groeiende markt (de aanname was 5% marktgroei, 60% online groei en 1,5% fysieke groei, red.) de winkelomzet zomaar met 2,3% daalt en het rendement zelfs met 5,6%. Zo’n ontwikkeling is langjarig niet vol te houden. Dat bracht Van Rens uiteindelijk tot de vraag of je ‘online’ dan als een goed besteed verlies moet zien. Het antwoord: ja, want niets doen is uiteindelijk duurder. Sloot gaf aan dat supermarkten op zoek moeten naar aanvullende verdienmodellen om het weglekken van omzet bij fysieke supermarkten te compenseren. Hij wees onder meer op de stap van AH om de bloemencentrale van Deen te behouden, het toevoegen van Hema-assortiment bij Jumbo en het Pannetje van Plus. Maar waarschijnlijk is er meer nodig om de fysieke supermarkt te wapenen tegen de verdere groei van e-commerce en q-commerce. Ook de concrete implicaties en handelingsopties voor supermarktondernemers verdienen verdere uitwerking. Voldoende stof voor een volgend LRO-congres.

Stichting Lokaal Retail Ondernemerschap Organisator van het congres was Stichting Lokaal Retail Ondernemerschap (LRO), een stichting die zich beijvert om de meerwaarde van het lokaal ondernemerschap te bevorderen. Voorzitter Hans van Well (foto), zelf Jumbo-ondernemer, voegde daar tijdens het congres nog aan toe dat een belangrijke doelstelling ook is om met dat lokaal ondernemerschap meer in de picture te komen

EFMI-onderzoek toont aan dat flitsbezorgers hun claim van bezorgen binnen tien minuten op de momenten die ertoe doen (ontbijt, lunch, diner) niet kunnen waarmaken, zo liet Laurens Sloot zien.

bij het ‘grote bedrijfsleven’. EFMI-directeur Laurens Sloot bekleedt sinds vorig jaar de leerstoel Entrepeneurship in Retailing, die werd ingesteld door LRO. De organisatie en samenstelling van het congres waren weer in handen van het EFMI. 23 FoodPersonality oktober 2021

22_23_e-commerce EFMI-LRO.indd 23

12-10-2021 18:25

Boeren onteigenen? En wat gebeurt er dan op de afdelingen agf, vlees, zuivel…? Stel, de onteigening van boeren komt er onder het nieuwe kabinet door. Wat zijn dan de gevolgen voor supermarkt en consument? Door: Marieke Venbrux Foto’s: archief FoodPersonality

We konden de afgelopen weken geen nieuwsprogramma aanzetten of krant openslaan, of het ging over de stijgende gasprijzen, de gevolgen ervan en wat de overheid, bedrijven en consumenten daarmee moeten. Die gascrisis werkt ook door in de levensmiddelensector. Zo gaven telers eerder in onder andere de Telegraaf aan door de hoge gasprijzen geen of minder tomaten, paprika en komkommers te gaan kweken - want: niet rendabel - waardoor er minder aanbod komt en de prijzen van deze groenten komende winter waarschijnlijk zullen gaan stijgen. Tegelijkertijd zullen bloemkool, spinazie of rucola wellicht wat goedkoper worden, omdat deze groenten geen of minder warmte nodig hebben en meer telers deze groenten in hun kassen zullen gaan kweken. Hoe dat afloopt is nu nog niet te zeggen. Naast die gascrisis, waar op het moment van schrijven door het kabinet ‘aanwordt gewerkt’, is er echter ook nog die andere crisis: de stikstofcrisis - en die was er al wat langer. Begin vorige maand waren de rapen gaar. NRC Handelsblad publiceerde cijfers uit een rapport van het Planbureau voor de Leefomgeving. Dat bleek op initiatief van de ministeries van Financiën en Landbouw verschillende scenario’s om de stikstofuitstoot in ons land te verlagen te hebben doorgerekend. Het PBL rekende voor meerdere sectoren scenario’s door, maar de plannen voor de landbouw waren het meest vergaand, aldus NRC. Er waren twee varianten. Het eerste scenario – van het ministerie van Financiën – stelt voor om productierechten van stikstofuitstotende boeren op te kopen. Kosten: circa € 9 miljard. Het tweede scenario – van het ministerie van Landbouw – gaat een stuk verder en voorziet in een grote transformatie/verduurzaming van de Nederlandse agrarische sector. De overheid koopt daarbij ook de grond van de boeren op, om die

in te richten voor duurzamere vormen van landbouw: minder dieren, minder milieuvervuiling. De kosten van dit scenario zijn iets hoger: € 17 miljard. Boerenorganisaties waren ziedend toen ze over de plannen lazen, demissionair minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Carola Schouten moest in de Tweede Kamer uitleg komen geven. Ze betreurde het dat de plannen voortijdig waren uitgelekt, maar helaas kon zij er geen streep door zetten. Wel moesten we de plannen vooral zien als een ‘laatste redmiddel en niet als begin van een discussiepunt’. Of de plannen doorgaan en voor welk scenario wordt gekozen, is uiteraard nog maar de vraag. Zo kwam er kort na het uitlekken van de PBL-cijfers ook nog een advies van landsadvocaat Hans Besselink naar buiten, waarin deze stelde dat de overheid niet moet aarzelen om vergunningen van boeren in te trekken als hun bedrijven de stikstofnormen ver overschrijden – het aanpakken van deze ‘piekbelasters’ zou tot een sneller resultaat leiden dan onteigening, een proces dat jarenlang kan duren. Dat advies leidde tot nóg meer commotie onder boerenorganisaties en in de kamer, en ook hier is het de vraag wat er met dat advies gebeurt. Maar stel dat de onteigening van boeren wordt doorgezet (al dan niet in combinatie met het intrekken van vergunningen): wat zijn dan de (mogelijke) gevolgen voor de Nederlandse supermarkten en de consument? Verandert het aanbod? Gaan de prijzen omhoog? En zo ja: geldt dat veranderende aanbod en/ of die hogere prijs dan voor alle dierlijke (vers) producten, of alleen voor specifieke producten of productgroepen? Of zullen supermarkten en consumenten er nauwelijks iets van merken, omdat een aanzienlijk deel van de Nederlandse productie bestemd is

voor de export en de kostprijs van de boer maar deels van invloed is op de consumentenprijs? Het Radio 1-programma Blok & Toine sprak eerder al met Roel Jongeneel. Jongeneel is universitair docent ‘agrarische economie & plattelandsbeleid’ aan de Wageningen Universiteit en schreef mee aan genoemd PBL-rapport. Volgens Jongeneel blijven de effecten van onteigening voor de Nederlandse consument om een aantal redenen beperkt. Já, de (dierlijke) productie in Nederland zal weliswaar dalen, maar de reductie van het aanbod zal vooral binnen de handel plaatsvinden, omdat Nederland veel exporteert. Tegelijkertijd is het aandeel van Nederland in de totale productie in de EU relatief klein. Bij zuivel bijvoorbeeld 8%, dus als dat percentage met een derde zou dalen, is dat op EU-schaal een geringe daling, aldus Jongeneel. Het effect op de consumentenprijzen zal daardoor ook gering zijn. Ten tweede is er sprake van open markten. In de EU, maar ook als het gaat om de EU versus de rest van de wereld. “Als er ergens een gat valt in het aanbod, zullen er snel aanpassingen in de import en export ontstaan.” Ten derde gaan de kosten van de boer en de productie door de plannen wel wat omhoog, maar het aandeel van de kosten van de boer in de totale consumentenprijs is maar heel beperkt. “Neem brood: daar zijn de kosten van de boer zo’n 10% van de consumentenprijs. Stel dat die 10% stijgt met 10% – een verdubbeling – dan merkt de consument in de consumentenprijs nog maar 1% toename.” Jongeneel geeft verder nog aan dat in de duurdere, meest ingrijpendste variant die het PBL heeft doorgerekend, de variant waarin onteigenen gepaard gaat met meer ‘natuurvriendelijke’ landbouw, producten met een ‘kwaliteitslabel’ – producten die milieu- en diervriendelijker zijn geproduceerd – op grotere schaal beschikbaar

24 FoodPersonality oktober 2021

24-27_onteigening en voedselprijzen-ADV Upfield.indd 24

12-10-2021 15:19

Jan Linders ging onlangs een samenwerking aan met pluimveehouder Yverde in het Limburgse Ysselsteyn en eierleverancier Gebroeders van Beek (zie de foto hiernaast). Alle vrije-uitloopeieren in het assortiment van Jan Linders komen voortaan van Van Beek; de eieren zijn op hun beurt afkomstig van kippen met een 3-sterren Beter Leven-keurmerk en een ‘On the Way to Planet Proof’-label. Het is een van de initiatieven van Jan Linders om dierenwelzijn en andere verduurzaming te koppelen aan producten uit de eigen streek. Foto boven: een beeld uit de Beter Eten-campagne van Albert Heijn, waarmee AH in feite iets soortgelijks doet; het neemt melk af van een vaste ‘bekende’ groep Nederlandse boeren die melk duurzamer produceren. Niet alleen bij Jan Linders of Albert Heijn, ook bij andere formules zien we de laatste jaren steeds meer lokale of regionale (vers)producten in het assortiment, vaak gekoppeld aan duurzaamheid. Mocht de onteigening van boeren op termijn doorgaan, dan zal de consument die producten uit de directe omgeving of uit eigen regio nog steeds aantreffen, aldus deskundigen. Tegelijkertijd zal mogelijk ook een deel van de producten vaker uit het buitenland komen. Hoe duurzaam dat is, is dan vervolgens maar de vraag.

zullen komen. Hij denkt niet dat die ook goedkoper worden. “De beschikbaarheid stijgt, maar de vraag groeit ook jaar na jaar.” Nu is Jongeneel als gezegd zelf betrokken bij het PBL-rapport. Wij deden een rondje langs wat ‘externen’ en stelden ook hen de vraag: stel, de onteigening van boeren gaat door, wat merken consument en supermarkt dan van die onteigening?

Marc Jansen, directeur CBL: “Voor de verwerkende industrie is er een kritische ondergrens waarop de bedrijfsvoering rendabel kan worden uitgevoerd. Dat heeft ook met de aanvoer van grondstoffen te maken: melk, pluimvee, rundvee, suikerbieten, aardappelen, groenten en fruit. Als de productie van grondstoffen – de aardappel, biet, kip of rauwe melk zijn grondstoffen die verdere bewerking nodig hebben om er een consumentenproduct van te maken – kleiner wordt doordat het aantal producenten en de productiecapaciteit – het aantal hectare landbouwgrond – kleiner wordt, dan kunnen verwerkingsfabrie-

ken wellicht minder rendabel draaien. Dan moet je genoegen nemen met een lagere efficiency en loopt de kostprijs per eenheid product op. Of je gaat je productiecapaciteit optimaal benutten door grondstoffen te importeren. Maar het is oók denkbaar dat je als bedrijf de verwerkingscapaciteit naar het buitenland brengt, in plaats van te gaan slepen met grondstoffen. Als een groot deel van de verwerkingscapaciteit uit Nederland verdwijnt, verdwijnt daar ook het gehele innovatieve

'De schappen zullen gevuld blijven, maar Nederland kan een netto-importland worden. En dat is wennen voor supermarkten'. complex mee. Denk aan fokkerijbedrijven, zaadveredeling, onderzoek, onderwijs en R&D-kennis in het algemeen. Uiteraard zal er wat vertraging zijn, maar uiteindelijk verdwijnt het gehele agri-

foodcluster mee met de productie. De randen van Europa – Scandinavië, Oost- en Zuid-Europa – zullen dit cluster met open armen ontvangen en er een goede boterham aan verdienen. Nederland blijft dan met lege gebieden achter, waar je weinig mee kunt. Dit kost veel banen en verdiencapaciteit. Verder kost het de staat gederfde belastinginkomsten en waarschijnlijk hoge kosten voor de instandhouding van de natuur. Deze ‘opportunity-kosten’ zullen hoogstwaarschijnlijk ingeboekt moeten worden als ‘badwill’ op de balans van de Staat. Nederland wordt gewoon minder waard. De vraag is of er goed is nagedacht over hoe dit gigantische verlies aan inkomsten voor de staat en bedrijven moet worden opgevangen. Het zou goed zijn als dit door Bartjens (de fictieve rekenmeester van het Financieele Dagblad, MV) of Laurens Sloot (directeur van het EFMI en columnist in dit blad, zie ook verderop in dit artikel, MV) eens wordt berekend. De vraag is hoe dit alles gevolgen kan hebben voor de consumentenprijs. Het antwoord: als de verwerkingscapaciteit achter de productiecapaciteit uit Nederland verdwijnt, wordt de productie kleinschaliger en minder efficiënt. Ook kan het zijn dat producten meer in het buitenland moeten worden ingekocht, omdat de productie ervan voor een groot deel uit ons land is verdwenen. Je moet dan vooral aan vlees, eieren, aardappelproducten en zuivel denken. Nederland kan dan een

25 FoodPersonality oktober 2021

24-27_onteigening en voedselprijzen-ADV Upfield.indd 25

12-10-2021 15:19

Bedankt voor de waardering! Upﬁeld Captain of the Category

Een betere plantaardige toekomst

UF0561 wt Adv Captain of the Category FP 240x340 v4.indd 1 24-27_onteigening en voedselprijzen-ADV Upfield.indd 26

11-10-21 13:54 12-10-2021 15:19

21 13:54

netto-importland worden voor veel producten. Uiteraard zal dit flink wennen zijn voor supermarkten. Maar indien nodig, zullen we ook daar een mouw aan passen.”

Wytse Sonnema, woordvoerder LTO Nederland: “De sociaal-economische doorrekening van dit soort plannen is vrij beperkt. Daar zijn wij kritisch op. In de quickscan van het PBL (het eerdergenoemde PBL-rapport, MV) is te lezen dat het agrocomplex tussen de 7 en 13% krimpt, met navenant verlies van economische toegevoegde waarde. Het is te verwachten dat de forse krimp van de Nederlandse productie ook gevolgen zal hebben voor het aanbod in de Nederlandse schappen: hogere prijzen, en/of mindere kwaliteit, omdat meer producten geïmporteerd zullen worden.”

Laurens Sloot, directeur EFMI, bijzonder hoogleraar ‘ondernemerschap in de detailhandel’ aan de Rijksuniversiteit Groningen en columnist in dit blad: “80% van de Nederlandse agri-productie wordt ‘buitenshuis’ verkocht, 70% van onze consumptie, denk aan rijst en mango’s, komt uit het buitenland. Voedingsmiddelen zijn de laatste dertig jaar een kwestie van specialisatie en handel geworden. Als wij iets minder kunnen produceren, kunnen we iets minder exporteren. Die producten worden dan meer in het buitenland gemaakt – dat is wat economen het weglekeffect noemen. Als Nederland minder produceert, zou dat tot kleine prijsstijgingen kunnen leiden. De Nederlandse consument zal daar echter maar zeer beperkt iets van voelen. Wat dat betreft zullen de kosten van allerlei verduurzamingsmaatregelen die in de toekomst zullen worden doorgevoerd – denk aan CO2- en stikstofheffingen – voor de consument veel groter en ingrijpender zijn. Dat alles neemt niet weg dat ik het onteigeningsvoorstel ontzettend oneerlijk vind. Het is ook een valse discussie. De Raad van State heeft ‘politiek Den Haag’ in 2019 schaakmat gezet met haar stikstofuitspraak. Er mag in Nederland eigenlijk geen gram stikstof meer bij, als de overheid ruimte wil maken voor woningbouw of industrie moet het stikstofvergunningen uit de markt halen die nu voor boeren zijn. De politiek had daar direct transparant over moeten zijn. Nu worden boeren onterecht in de hoek van de vervuilers geduwd. Hardwerkende individuele ondernemers, die voor eigen rekening en risico werken, zijn tot paria zijn gemaakt. Dan kun je zeggen: ‘waar bemoei jij je mee, Sloot, je bent een retailprofessor’, maar

ik vind dat gewoon heel onterecht. Daarbij: als de Nederlandse staat boeren onteigent, wordt de rekening daarvan niet bij de levensmiddelenkoper gelegd, maar bij de belastingbetaler; het wordt ‘ontkoppeld’. Daar ben ik een tegenstander van. Nederland moet namelijk leren om schoner te produceren. Je kan hier de productie beperken, dat betekent niet dat de productie stopt. Een vergelijkbare discussie zie je nu rondom Tata Steel. Als je zegt: dat bedrijf moet weg, en het gaat vervolgens naar India, dan gaat daar de productie verder en in India wonen ook mensen. Maakt vervuiling daar niet uit dan? Het punt is: wij consumeren enorm veel, er moet geproduceerd worden; dan moet je niet wegkijken voor vervuiling. Wegjagen of onteigenen

'De kosten van verduurzamingsmaatregelen die in de toekomst zullen worden doorgevoerd – denk aan CO2- en stikstofheffingen – zullen voor de consument veel groter en ingrijpender zijn' helpt niets. Steek het geld liever in het bevorderen van innovatie, schoner produceren, zo versterk je meteen de kenniseconomie. Onteigenen is in mijn optiek alleen geoorloofd in noodgevallen, als er acute gezondheidsschade is voor de bevolking. En dan nog moet je kijken of je niet moet ‘realloceren’, in plaats van onteigenen. Wegjagen is de kortste route, het is duur en je verandert niets, sterker: het leidt ertoe dat er geproduceerd gaat worden in het buitenland, tegen een hogere footprint dan in Nederland. Daar komt bij dat er arbeidsplaatsen verdwijnen – niet alleen bij de boerenbedrijven zelf, maar ook in de keten. Wij hebben in Nederland een uniek ecosysteem in de agrofoodsector van primaire en verwerkende bedrijven en een enorme R&D-schil daar omheen. Dat levert ons jaarlijks € 50 miljard aan toegevoegde waarde op. Als je de kogels uit de lager haalt, dan loopt het wiel vanzelf vast.”

Petra Berkhout, landbouweconoom Wageningen Universiteit “Het is een mooie en interessante vraag. Het antwoord is een beetje afhankelijk van het product waar je naar kijkt. Maar in het algemeen verwacht ik geen hele grote effecten voor het aanbod. Het Nederlandse voedselsysteem is onderdeel van een internationaal handelssysteem. Als hier productie wegvalt, wordt het opgevuld met productie van elders. Afhankelijk van het product, kunnen er prijseffecten zijn, maar ik schat deze laag in. Daarbij: prijsschommelingen zijn er nu ook al, om allerlei redenen.”

Jan-Willem ter Avest, woordvoerder FrieslandCampina: “Hoe een eventuele onteigening en/of krimp van de veestapel en vermindering van de hoeveelheid melk zullen uitwerken op de consumentenprijzen, is lastig te voorspellen. Er zijn meerdere factoren die de prijs van een product op het schap bepalen. En uiteindelijk is het aan de retailer voor welke prijs een product de deur uitgaat. De impact van onteigeningen is vooral groot voor de melkveehouders. Een krimp van de melkveestapel in Nederland levert geen wezenlijke bijdrage aan de internationale klimaatdoelstellingen. De wereldwijde vraag naar zuivelproducten neemt toe, een krimp van een klimaatefficiënte melkveestapel betekent dat de zuivelproductie verschuift naar landen met minder klimaatefficiënte veehouderij. Het kan zelfs negatief uitwerken op de realisatie van de internationale klimaatdoelstellingen. In dat verband heeft het PBL gewaarschuwd voor een ‘weglekeffect’, waardoor op mondiale schaal de emissies niet afnemen. De plannen waarmee het demissionaire kabinet de stikstofproblematiek denkt op te lossen zijn, dan ook desastreus voor de zuivelsector. De zuivelindustrie krijgt dan veel minder melk te verwerken. Dat leidt tot lege fabrieken, het verlies van duizenden arbeidsplaatsen in de melkveehouderij, bij de verwerkende en toeleverende bedrijven en tot kapitaalsvernietiging. Dankzij de vraag naar Nederlandse zuivelproducten draagt de zuivelindustrie elk jaar ongeveer € 4 miljard netto bij aan de nationale handelsbalans. De oplossing zit niet in krimp van de veestapel of met veel belastinggeld melkveegebieden uit productie halen. Investeer dat geld in onderzoek, ontwikkeling en programma’s om versneld tot een circulaire veehouderij te komen. We hebben de kennis en techniek om tot een succesvolle circulaire melkveehouderijsector te komen, die gezonde voeding levert. Daarin kunnen we wereldwijd voorop lopen.” ■

27 FoodPersonality oktober 2021

24-27_onteigening en voedselprijzen-ADV Upfield.indd 27

12-10-2021 15:19

DAG VAN HET VAKCENTRUM/GINO VAN OSSEL

Doe als slager Henk. Of als Mr. Georges. Maar doe dat vooral niet allemaal Hoe kun je je als supermarktondernemer onderscheiden in een markt waar dag in, dag uit zoveel nieuwe initiatieven tevoorschijn komen, vaak ook nog van marktpartijen die veel groter zijn dan jij? Wijze en relativerende woorden van marketingprofessor Gino van Ossel tijdens de Dag van het Vakcentrum. Door: Marieke Venbrux Foto’s: Jan Willem Houweling/Vakcentrum/archief FoodPersonality

Voor het eerst in twee jaar was er weer een Dag van het Vakcentrum. En voor het eerst in anderhalf jaar bezochten velen weer eens een grootschalige zakelijke bijeenkomst. En hoewel zeker supermarktondernemers wel wat gewend zijn als het gaat om grote aantallen mensen – thuiswerken was geen optie – is zo’n bijeenkomst voor sommigen toch ook best weer wennen. Het is medio september, een kleine week voor de aangekondigde versoepelingen van de coronamaatregelen. Gaan we al handen schudden? Een boks? Of een veilige goedemiddag-op-anderhalve meter? Het leidt hier en daar tot wat ongemakkelijke situaties. Ook voor het Vakcentrum zelf was het zoeken. Het heeft minder ruchtbaarheid gegeven aan ‘de Dag’ dan andere jaren, zegt woordvoerder Hans Verweij. Er was dit keer plek voor circa 130 personen in plaats van de ruim 400 die het Vakcentrum andere jaren wel eens welkom heette. En voor de gelegenheid is het uitgeweken naar de grote zaal van het Kurhaus, waar ronde tafels op ruime afstand van elkaar staan opgesteld. Aan die tafels zitten de aanwezigen dan weer niet op anderhalve meter, want ja, die versoepelingen... bovendien: er moet wel iets van sfeer overblijven; ook al kijkt corona mee. Een van de sprekers deze middag is Gino van Ossel, marketingprofessor aan Vlerick Business School in Gent. Hoe houd je je als zelfstandige staande in een wereld die in rap tempo verandert; een wereld – en bijbehorend concurrentieveld – die door online veel groter is geworden? Genoeg trendwatchers die dat menen te weten, aldus Van Ossel. Trendwatchers die je vertellen dat alles steeds sneller, goedkoper en makkelijker moet. Of

Het Vakcentrum is voor de gelegenheid uitgeweken naar de grote zaal van het Kurhaus. die roepen dat consumenten, mede door corona, allemaal gezond en actief willen leven. En beide groepen trendwatchers hebben gelijk. Maar ze hebben ook ongelijk. Want ja – we houden van aanbiedingen en goedkoop, dat heeft ook AH begrepen, kijk naar de AH-folders in België: 1 plus 5 gratis. En ja, we willen gezonder leven, niet voor niets is de omzet van fitbits gestegen. Maar de omzet van tv’s is oók gestegen, net als de omzet van Hendrick’s Gin (hoezo gezond) en Fever Tree Tonic (hoezo goedkoop) en Netflix is populairder dan ooit. Kortom: we brengen oók graag tijd door op de bank en we zijn oók bereid extra te betalen voor kwaliteit en écht goede producten – ook als deze niet per se gezond zijn.

Dus, beste ondernemer, geef mensen die u zeggen wat u moet doen om in 2022 succesvol te zijn een glazen bol en stuur ze naar het circus, aldus Van Ossel. “Er is niet één oplossing voor ‘de’ ondernemer. Een ondernemer moet kiezen en kan niet overal winnen, zoals sommige trendwatchers en deskundigen ons willen doen voorkomen.”

Gekoelde afhaalkluisjes Van Ossel geeft de zaal een aantal voorbeelden van Belgische ondernemers die ieder op hun manier succesvol naar vernieuwing hebben gezocht. Zo is daar slager Henk, uit Mariakerke, bij Gent. Hij verkoopt vlees van fantastische kwaliteit. Maar hij heeft ook te maken met concurrentie

28 FoodPersonality oktober 2021

28-29_Dag Vakcentrum.indd 28

12-10-2021 15:41

kwestie van testen en niet te veel sprongen in een keer maken.”

Grenseffecten

Gino van Ossel, marketingprofessor Vlerick Business School in Gent. die inzet op prijs en gemak. De prijs is niet het probleem: Henk levert het beste vlees, dat heeft zijn prijs. Maar die factor gemak: daar moet hij wel iets mee. Want nu komen vooral mensen die met pensioen zijn wekelijks naar zijn slagerij, maar hoe trekt hij ook die jonge ouders die de hele week werken en op zaterdag met hun zoon naar het voetbal moeten? Niet met een simpele webshop: vlees in een kartonnen doos leveren via PostNL is geen optie, zelf bezorgen kost veel geld, Uber en Deliveroo zitten alleen in grote steden. Ook afhalen in de slagerij is geen alternatief, dan zitten mensen vast aan winkeltijden. Toen kwam hij op het idee van gekoelde afhaalkluisjes, waar mensen 24/7 hun bestellingen kunnen afhalen. Het eerste kluisje kwam aan de buitenkant van zijn winkel, het tweede bij het voetbalveld en zo verder. Om het rendabel te maken, bood hij zijn bestelplatform – Meattime.be – ook aan aan andere slagers, die hadden immers eenzelfde probleem. Hij ontvangt van hen een vergoeding, zij mogen het platform gebruiken en zijn afhaalkluisjes huren, leasen etc. Een gouden zet. Het gemiddelde bonbedrag van de bestellingen bleek 60% hoger dan in de winkel, klanten die via Meattime bestelden, kwamen twee keer zo vaak, en hij kreeg er 10% nieuwe klanten erbij. Werkt dit initiatief nu overal? Nee – zeker niet, aldus Van Ossel. “Kijk goed: wat is mijn verzorgingsgebied, wat is relevant voor míjn klanten?”

Omnichannel? Nee, optichannel! Van Ossel liet in het verleden – hij schrijft daar ook over in zijn boek ‘Retail. De digitale hysterie voorbij’ – al eens weten niet zoveel op te hebben met het begrip omnichannel dat overal maar rondzingt. “Niet elke retailer en zeker ook niet elke ondernemer moet altijd maar alles willen doen, de consument hoeft niet altijd de keuze te hebben tussen alle mogelijke kanalen.” Van Ossel lanceerde het alternatieve begrip ‘optichannel’ en komt daar ook deze middag weer mee. Optichannel gaat er volgens hem van uit dat je niet ál die kanalen hoeft open te zetten voor

consumenten, maar dat je als ondernemer bewust keuzes maakt en gericht in die kanalen investeert waar je waarde kunt toevoegen en het verschil kunt maken. Zoals slager Henk.

Mr. Georges en Delhaize Maar Van Ossel komt ook met Lode Vande Vyvere, ‘een echte bourgondiër’, die een aantal jaren terug startte met Mr. Georges, een foodconcept dat ‘overheerlijke lokale en zuiderse delicatessen samenbrengt’. (Over de uitspraak – is het Monsieur, Mister, of Meneer? – zei Vande Vyvere eens tegen een Vlaamse website: “Het doet er niet toe, we luisteren in elk van de drie gevallen met gespitste oren naar wat onze klanten willen.”) Vande Vyveres partner is franchisenemer van een Delhaize in Knokke en samen bespreken ze de plannen en mogelijke verkoopkanalen. Wat nu als Mr. Georges ín een Delhaize zou starten, met een eigen bedieningsstrook, een eigen toonbank etc? Heerlijk eten, bij Delhaize, maar wel voor een hoge prijs. Mr. Georges ging van start en de omzet van de Delhaize in Knokke steeg, het bonbedrag ging omhoog, de frequentie steeg, net als het aantal unieke bezoekers. Was er sprake van kannibalisatie, waar de supermarktmanager aanvankelijk wel bang voor was? Nee, slechts in een van de acht categorieën daalde de omzet, maar in de andere zeven categorieën bleef deze stabiel of was deze zelfs gestegen, aldus Van Ossel. Het hoofdkantoor van Delhaize hoorde over het initiatief en raakte enthousiast. Inmiddels hebben elf Delhaize-supermarkten een Mr. Georges en er komen er nog een paar bij. Gaat Delhaize dat nu in alle supermarkten doen? Nee! Want ook hier: het is geen kwestie van ‘one size fits all’: kijk naar je marktgebied en maak keuzes. Hoe weet je nu als ondernemer dat de stap die je zet loont – dat is best een risico, zeker als er behoorlijke investeringen mee gemoeid zijn, wil dagvoorzitter Carrie ten Napel weten. Dat is soms een dilemma, beaamt Van Ossel. Maar een goede ondernemer voelt dat toch vaak aan en slaat zich door de stormen heen. “Het is ook een

De Dag van het Vakcentrum is ook een middag waarop het Vakcentrum wil laten zien wat het voor ondernemers kan betekenen en waar het zich namens hen hard voor maakt in Den Haag. En dat is op dit moment vooral de positie van mkb-winkeliers als het gaat om het overheidsbeleid. Die verdient meer aandacht, aldus Vakcentrum-directeur Patricia Hoogstraten. Juist deze lokale winkeliers zijn zo belangrijk voor het functioneren van een gemeenschap. Dat wordt te weinig meegenomen in de beleidsvorming. Supermarkten en andere mkb-winkeliers kampen met oneerlijke concurrentie uit buurlanden, online, ongelijke speelvelden en een gespannen arbeidsmarkt. Hoogstraaten benoemt specifiek: grenseffecten. De voorgenomen maatregelen inzake de beperking van de tabaksverkoop en de verhoging van accijns op alcohol leiden tot een afvloeiing van bestedingen naar Duitsland. Daar zijn deze artikelen nu al goedkoper te verkrijgen dan in Nederland. Als dan oók nog ooit een vet- of suikertaks wordt ingevoerd, is volgens het Vakcentrum het hek helemaal van de dam. Want de consument die voor alcohol en tabak – en straks wellicht ook vlees, frisdrank etc. – naar Duitsland gaat, koopt daar oók andere artikelen, gaat daar naar een horecagelegenheid etc. De schade in Nederland is daardoor groter, niet alleen voor de winkels maar voor iedereen die door die winkels wordt ondersteund, aldus Hoogstraaten. “Het leidt tot leegstand en dat is voor niemand goed.” Overigens – en dat zegt niet Hoogstraaten, maar dat zeggen wij – gebeurt het omgekeerde natuurlijk ook: er zijn ook supermarkten in de grensregio’s die juist veel Duitse (of Belgische) klanten trekken, omdat sommige artikelen – kaas, koffie, bloemen – bij ons juist goedkoper zijn. Of denk ook aan dranken in blik: Duitse consumenten betalen al jarenlang statiegeld op blik en wijken zodoende vaak uit naar Nederlandse winkels vol dranken, zoals 2 Brüder in Venlo. Maar waar het volgens het Vakcentrum om gaat: de Nederlandse wetgeving houdt te weinig rekening met het buitenland en dat kost klanten en is slecht voor de leefbaarheid.■

Mr. Georges, bij Delhaize in Ekeren.

29 FoodPersonality oktober 2021

28-29_Dag Vakcentrum.indd 29

12-10-2021 15:41

30-33_Sepha Smit Plus.indd 30

12-10-2021 10:50

SEPHA SMIT OVER DE OVERSTAP OP BIOLOGISCHE ZUIVEL VAN PLUS

‘Ik ben blij dat ik voor een retailer werk die zijn nek uitsteekt’ Begin dit jaar meldde Plus Retail dat het de omzet van het biologische huismerk in drie jaar wil verdubbelen. En in juni: voortaan is alle dagverse melk en karnemelk in een literpak biologisch. En in augustus: voortaan is alle yoghurt biologisch. Een gesprek met Sepha Smit, unit manager vers. Door: Gé Lommen Foto’s: Rob Keeris

Plus Retail meldde dit in juni: ‘Vanaf deze week is alle dagverse melk en karnemelk in een literpak van het Plus-huismerk standaard biologisch. Plus is de eerste supermarkt die deze duurzame stap zet. De klant blijft dezelfde prijs betalen en de boeren krijgen de meerprijs die bij biologisch past. Plus legt het verschil zelf bij.’ En in augustus meldde Plus Retail dit: ‘Plus zet nu een volgende stap. Ook yoghurt is vanaf vandaag standaard biologische yoghurt van het huismerk. Begin dit jaar maakte Plus bekend de ambitie te hebben om de komende drie jaar de omzet van het biologische huismerk te verdubbelen. Om dit waar te maken heeft Plus het nieuwe huismerk Biologisch Plus geïntroduceerd en breidt de supermarkt het assortiment biologisch flink uit. De stap naar standaard biologisch dagverse melk en karnemelk was daarbij een belangrijke mijlpaal. Nu is ook alle dagverse yoghurt (mager, halfvol en vol) standaard biologisch. Klanten die voor yoghurt in een literpak van het huismerk kiezen, krijgen automatisch biologische yoghurt en blijven de vertrouwde prijs betalen die ze gewend zijn.’ Ook bij dit persbericht meldde Plus Retail dat het zelf het prijsverschil voor de boeren die de zuivel leveren, bijlegt. Ik vermoed dat bij yoghurt de literpakken het grootste volume vormen. Maar het zou kunnen dat bij melk de afzet wat meer verdeeld is tussen literpakken, halveliterpakken en anderhalveliterpakken. Je zit op dit moment dan als Plusklant niet meteen vast aan biologisch. Zie ik dat goed? “Zonder dat ik nu ga zeggen welk formaten het bij ons beter doen of niet: we nemen deze stappen hoe dan ook in fasen. Halverwege september

hebben we ook alle halveliterpakken melk en karnemelk omgezet naar biologisch. De pakken van anderhalve liter moeten dan nog: die overstap maken we volgend jaar en dan is alle melk, karnemelk en yoghurt van ons Plus-huismerk: ‘Biologisch Plus’, dus: al onze dagverse melk, karnemelk en yoghurt is dan standaard biologisch.” De reden is eigenlijk wel duidelijk: een verdere verduurzaming van het assortiment. Maar ik ben wel benieuwd hoe jij de motivatie van deze stap omschrijft. “Wij voelen ons heel comfortabel bij onze verduurzamingsstappen. We hebben een track record opgebouwd dat er wat ons betreft best mag zijn. Allereerst fairtrade-bananen, die inmiddels ook klimaatneutraal zijn. Vervolgens honderd procent vrije-uitloopeieren. Vervolgens honderd procent fairtrade-cacao. Vervolgens fairtrade- en klimaatneutrale koffie en thee. Vervolgens een volledig transparante keten in varkensvlees. En nu: alle zuivel biologisch. Inmiddels zijn we voor de zevende keer uitgeroepen tot ‘meest verantwoorde supermarkt van Nederland’, volgens het huishoudenspanelonderzoek van GfK. Deze stap past bij ons, we voelen ons er goed bij en we hebben ook de indruk dat onze klant snapt en waardeert waarom we zulke stappen hebben gezet.” Die overstap op alleen biologische zuivel, is dat een riskante stap? “Ja en nee. Ten eerste is het een overstap die bij Plus past. En we zien dat onze klanten steeds bewuster boodschappen doen, zowel in gezondheid als in duurzaamheid. De interesse in biologisch wordt dus steeds groter. En deze interesse start

in algemene zin bij zuivel. We zien ook dat prijs nog de grootste barrière voor de consument is om over te stappen naar biologische producten. Door onze zuivel biologisch te maken zonder de

‘We hopen bij elke nieuwe stap dat de klant het waardeert, en dat we hem of haar niet van ons vervreemden’ consumentenprijs te veranderen, maken we het onze klant heel makkelijk haar boodschappen te verduurzamen. Ondanks alle kennis en voorbereidingen weet je natuurlijk niet hoe de klant hierop gaat reageren. Je kunt niet altijd goed inschatten of je te ver voor de troepen uitloopt. Het past bij ons om op het gebied van verduurzaming bij de voorhoede te behoren. Wij behoren bij de duurzaamheidsduwers, en hopen bij elke nieuwe stap dat de klant het waardeert, en dat we hem of haar niet van ons vervreemden.” Hebben jullie wel eens een stap te ver gezet? Ik snap best dat retailorganisaties niet zomaar iets willen zeggen over initiatieven waar ze van terug moesten komen. Maar van de andere kant, verduurzamen is vooral ook uitproberen. Je pioniert en hebt niet volledig de regie. Het is niet iets om je voor te schamen. “Ja, dat zie ik ook zo. En het is ons wel eens over-

31 FoodPersonality oktober 2021

30-33_Sepha Smit Plus.indd 31

12-10-2021 10:50

komen. We zijn een keer overgestapt van plastic naar karton bij de verpakking van een bepaalde soort tomaten. Toen het in de winkels lag, snapte de klant het niet. Dus moesten we terug naar transparant plastic. Maar: we wilden hoe dan ook niet helemaal terug naar af. Uiteindelijk hebben we gekozen voor een plastic verpakking die veel minder milieubelastend is dan het plastic van daarvóór. Dus ja, we hebben duurzaamheidswinst geboekt, maar als de klant die kartonnen verpakking meteen had geaccepteerd, waren we een stuk verder geweest.” Dan stel ik nog eens die vraag van net: hoe riskant is ‘alleen biologische zuivel’? “We zien steeds vaker een consument met wat wij ‘een lichtgroen aankoopgedrag’ noemen. Een consument die de noodzaak van verduurzaming goed beseft en dat langzaam maar zeker steeds meer in zijn of haar aankoopgedrag laat zien. Zeker nadat de coronapandemie uitbrak. Bij biologisch zien we drie belangrijke aankoopmotieven: minder milieubelasting, dierenwelzijn en de ‘puurheid’ van producten of ingrediënten. En zoals gezegd: doordat we de prijs blijven aanhouden van gangbare zuivel, nemen we een drempel weg. En zo wordt die ‘lichtgroene koper’ weer een beetje groener. En die lichtgroene consument is er een die wij graag in onze winkels zien en zoveel mogelijk aan onze formule willen binden. Trouwens, je zegt ‘alleen biologische zuivel’, maar ik zei daarnet dat het om een overgangsfase gaat. Het formaat van anderhalve liter moet nog om. Maar: we zijn er van de andere kant ook niet bang voor om de klant te confronteren met: ‘dít is het, er is geen andere keuze’. Dat hebben we gedaan met bananen, koffie, thee en eieren. In één stap helemaal om, van gangbaar naar biologisch, dat kon niet.” Waarom niet? “Als wij iets willen, moet ook het aanbod ernaar zijn. Daarom gaat het gefaseerd. Zodat vraag en aanbod met elkaar in overeenstemming blijven.” Die was er niet? “Alles in de agrosector is aan het veranderen nu. Op het gebied van biologisch: sinds EU-vicevoorzitter Frans Timmermans het rapport ‘From farm to fork’ liet publiceren, zien we dat de EU sterk wil inzetten op de groei van biologisch. Omdat biologische landbouw en veehouderij de bodem niet zo uitputten als reguliere landbouw met meer monocultuur. Zo zijn er nog enkele argumenten om meer in te zetten op biologisch…” O, wacht, klopt het dan dat Michaël Wilde, voorman van Bionext – de Nederlandse koepelorganisatie voor biologische levensmiddelen – bij jullie aan de deur klopte? Die zei in februari in een

interview in ons blad dat hij ‘alle hoofdkantoren van Nederlandse supermarkten’ wilde bezoeken om op te roepen tot ‘meer biologisch’… “…Ja, en toen konden wij hem vertellen dat we met deze stap bezig waren. Maar, zoals gezegd, de geesten moeten rijp zijn. In de agrosector is er van alles aan de hand, maar we hadden toen ook al duidelijk gezien dat er ‘aan onze achterkant’, dus bij alle mogelijke leveranciers, behoorlijk veel veranderde. Het aanbod van biologische zuivel is groter geworden. Meer melkveehouders zijn inmiddels biologisch. Eerder kun je die stap niet zetten.” Stel nu dat jullie net zoveel melk, karnemelk en yoghurt verkopen als voorheen. En jullie zeggen dat jullie het prijsverschil tussen regulier en biologisch zelf bijleggen. Mag ik weten hoe hoog het bedrag op jaarbasis is dat jullie bijleggen? “Dat bedrag kan ik niet noemen. Maar als je beredeneert: de extra stappen die een boer moet zetten om biologisch te mogen boeren, en hier een meerprijs voor krijgt, en dat keer het volume melk dat wij afnemen, dan snap je dat dit besluit op directieniveau is genomen.” Wat vinden de Plus-ondernemers hier eigenlijk van? Die moeten elke week knokken voor omzet, lokaal marktaandeel, marge… “Die waren allemaal enthousiast.” O? Ik zou me kunnen voorstellen dat ze het in de concurrentiestrijd een brug te ver vinden. Zelfs als je de prijzen niet verhoogt. Er staat wel ‘biologisch’ op die zuivelpakken. “Het is niet zo dat ‘wij’ Plus Retail in Utrecht, de ene na de andere verduurzamingsstap willen zetten en dat de ondernemers overal in het land dat maar niks vinden. Als je naar ons dna en naar onze track record in verduurzaming kijkt, dan kan het niet anders dan dat de ondernemers helemaal achter die verduurzamingskoers staan. We zijn een ondernemerscoöperatie, Plus Retail is ‘hún bedrijf ’. Zonder hun steun voor deze koers hadden we al die stappen in de laatste jaren niet kunnen zetten.” Duidelijk. Maar als formule roep je ook wat over je af. ‘Duurzaam’ is duur, is het idee; denk aan de hogere prijs van biologisch, dure elektrische auto’s, dure waterpompen. Plus moet ook dag in, dag uit concurreren met AH, Jumbo, Lidl, Aldi. Plus kan niet zomaar een ‘grote Ekoplaza’ zijn. “Nee, die concurrentiestrijd dag in, dag uit, dat is en dat blijft zo. Maar: juist tijdens de coronacrisis zagen we dat consumenten meer nadenken over hoe zij kiezen. Juist het laatste anderhalf jaar is de consument met de neus op de feiten gedrukt. Protesterende boeren, een stikstofcrisis, een schonere lucht omdat we niet meer mochten vliegen,

overstromingen in Zuid-Limburg… we leven op een kwetsbare planeet en dat besef dringt zeker door: de burger wordt gealarmeerd en ‘die consument en die burger’ gaan beetje bij beetje steeds meer samenvallen. En wij als Plus bieden we die burger en consument een steeds duurzamer assortiment.”

‘Juist het laatste anderhalf jaar is de consument met de neus op de feiten gedrukt. Protesterende boeren, een stikstofcrisis, een schonere lucht omdat we niet meer mochten vliegen, overstromingen in Zuid-Limburg…’ Stel nu dat je als Plus een aantrekkelijke reputatie hebt als ‘duurzaamste formule’. Zou je dan willen dat je dat onderscheidend vermogen zoveel mogelijk kunt gebruiken of zou je tegen AH, Jumbo, Lidl, Aldi etc., etc. willen zeggen: doe ons zo snel mogelijk na? “Commercieel gezien zou ik zoveel mogelijk onderscheidend vermogen van Plus geweldig vinden! Maar we zijn allemaal onderdeel van deze transitie; de consument, retailers, leveranciers, boeren en telers. Hierin moeten we allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. De manier waarop, dat is aan jezelf. Niets doen is geen optie. Ik ben dan ook blij voor een retailer te werken die zijn nek durft uit te steken, samen met de ondernemers en ketenpartners.” Met de stap naar ‘alleen biologische zuivel’ laat Plus van zichzelf zien dat het tot de groepering behoort van mensen en instellingen die biologisch als oplossing zien. Plus Retail is een ‘duwer van biologisch’. Maar niet iedereen vindt ‘meer bio’ een goede richting. “We zien veel voordelen van biologisch. Er is meer ruimte voor biodiversiteit van plant en dier, meer kans op duurzaam gebruik van landbouw-

32 FoodPersonality oktober 2021

30-33_Sepha Smit Plus.indd 32

12-10-2021 10:50

en veeteeltgrond. Ons voedsel heeft impact op het klimaat. Daarom werken we er samen aan om die klimaatimpact zo klein mogelijk te maken, de biodiversiteit te vergroten en plantaardig eten te stimuleren. Daarnaast geldt dat we ons assortiment in brede zin verduurzamen. Zo vind je in ons assortiment naast het keurmerk biologisch ook andere keurmerken waar we veel waarde aan hechten. Zoals On the Way to PlanetProof, Beter Leven Keurmerk en Fairtrade. We waarderen alle duurzame stappen die door partijen in de keten worden gezet, groot en klein. Met elkaar kunnen we echt het verschil maken. Dit doen we stap voor stap.” Jullie zeggen zelfs in jullie marketingcommunicatie: ‘biologisch is beter voor je’. Dat klinkt als: ‘gezonder voor je’. “We gebruiken de uitdrukking ‘beter voor je’, maar niet het woord ‘gezonder’. En met ‘beter’ bedoelen we zeker ook niet dat het eten van biologische producten jouw lichaam gezonder houdt dan het eten van reguliere producten. ‘Beter voor je’ is een verpakking van de boodschap van ‘beter bodemgebruik, meer ruimte voor dieren in de veeteelt’. ‘Beter voor de wereld waarin jij leeft’, zo

moet je dat opvatten. We zullen nooit claimen dat biologisch gezonder is in medische zin, zolang er geen onderzoek is dat daarop wijst.” Is het voor de klant van Plus nog duidelijk waar, hoe en wanneer je duurzaam bent? Jullie pakken ‘fair trade’ bij de kop bij bananen, koffie en thee, jullie pakken ‘dierenwelzijn’ bij de kop bij vrije-uitloopeieren, en nu ‘biologisch’ bij zuivel. Dat is een complexe boodschap. En dan zie ik bij biologische zuivel ook nog ‘van Nederlandse koeien’… “We kijken bij elke categorie of productgroep wat ertoe doet om een maatschappelijk of ecologisch verschil te maken. Bij producten uit Afrika of Zuid-Amerika is inkomensongelijkheid het meest relevant. Bij eieren is het welzijn van kippen het meest relevant. Bij zuivel is een verzameling van dierenwelzijn, bodemgebruik en biodiversiteit weer het meest relevant. Verduurzaming is – helaas – geen rationeel systeem, maar een complex geheel om ethische, maatschappelijke en klimaatgerelateerde problemen te bestrijden, Het is niet makkelijk voor onze klant om dat complexe geheel te vatten. We willen met onze verduurzamingsstappen zo duidelijk mogelijk vertellen waarom we doen wat we doen.”

‘Onze aarde redden’ is uiteindelijk belangrijker dan dat we alle koeien, varkens en kippen een fijn bestaan bieden. Of de mate van welvaart voor alle werknemers van bananen- of koffieplantages. Die CO2-uitstoot gaat vóór, zou ik zeggen. Maar weet Plus Retail of het z’n CO2uitstoot aan het verminderen is? “Ik verwacht dat klimaat de komende tien jaar een van de belangrijkste onderwerpen zal zijn. Het is voor een retailer of producent of keten nog een puzzel hier handvatten aan te geven, en hoe je dit daarna in consumententaal goed verwoordt. In de tussentijd ontwikkelen we plannen met onze leveranciers om de klimaatbelasting te verkleinen. Onze banaan is op basis van de standaard ‘Climate Neutral Certification’ al twee jaar klimaatneutraal en via blockchain ook klimaatneutraal op basis van onze eigen uitstoot. Onze koffie en thee is ook klimaatneutraal, dit bevat nog een generieke benadering. Kijkend naar de standaard Climate Neutral Certification heeft Plus het grootste gecertificeerde klimaatneutrale assortiment op dit moment van Nederland. In 2050 zijn alle Europese bedrijven klimaatneutraal. Die stip ligt aan de horizon. De route hiernaartoe is nog niet helemaal helder, en dat zal de tijd leren.” ■

33 FoodPersonality oktober 2021

30-33_Sepha Smit Plus.indd 33

12-10-2021 10:50

Grasduinen in het e-boek met Marit van Egmond Samen eten kan helpen bij het oplossen van conflicten. Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam, praat met ceo Marit van Egmond van Albert Heijn. Door: Gé Lommen Foto’s: Albert Heijn

Dat doen zij in het e-boek ‘Samen op weg naar beter eten’, een vervolg op de campagne ‘Beter eten’, die Albert Heijn al een jaar telkens nieuw leven inblaast. AH blijft natuurlijk wekelijks ‘op de levensmiddelenmarkt’ gewoon over z’n Bonusacties roepen, de consument is en blijft ‘prijs- en koopjesgevoelig’. Maar AH wil ook die andere kant laten zien: producten gezonder maken en de levensmiddelenproductie duurzamer. In dat boek, gratis voor iedereen downloadbaar (op de AH-site), ‘schrijft’ Van Egmond over oplossingen om te kiezen voor beter eten (we zetten ‘schrijft’ tussen aanhalingstekens omdat er in het colofon een hele rits medewerkers voorbijkomt, bovendien: Van Egmond heeft helemáál geen tijd om zo’n boek zelf te schrijven, is ons vermoeden). In dat e-boek komen mensen aan bod als Chantal Linders (van de app ‘Greenhabit’), ‘fooddesigner’ Chloé Rutzerfeld en voormalig sterrenkokkin Dalila Sayd (de vrouw achter ‘het Eetschap’, ter bevordering van een gezonder, duurzamer en ‘inclusiever’ voedsellandschap). En Van Egmond spreekt met internist Marcel Levi, Louise Fresco (voorzitter rvb Wageningen Universiteit) en Ahmed Aboutaleb, burgemeester van Rotterdam. AH meldt de komst van het e-boek in een persbericht en daar wordt Van Egmond zo geciteerd: “Voeding speelt een essentiële rol in de grote uitdagingen die in onze samenleving zijn ontstaan. Ongezonde eetgewoonten leiden tot welvaartsziekten die een steeds zwaardere stempel drukken op de gezondheidszorg. Steeds meer mensen voelen zich eenzaam, ervaren druk van de buitenwereld en verliezen het echte contact met elkaar. Dat is terug te zien in maatschappelijke onvrede en in verschillen die worden uitvergroot in plaats van overbrugd. Daarnaast zijn er grote zorgen over de impact van het huidige voedselsysteem op het klimaat, de biodiversiteit, het dierenwelzijn en de leefomstandigheden van de makers. We kunnen niet op deze weg doorgaan. Door gezamenlijk ‘beter eten’ makkelijk, betaalbaar en lekker te maken, komt een gezonde leefstijl voor iedereen binnen bereik. Door jong te leren wat voeding met je doet, kunnen we welvaartsziekten verminderen. De verbindende kracht van eten kunnen we inzetten om sociale cohesie te vergroten. Daarnaast is het verder verduurzamen van ons hele voedselsysteem een belangrijke stap om te zorgen dat de volgende generatie ook de vruchten van de aarde kan blijven gebruiken.”

cohesie te komen. In Amsterdam, na de moord op Theo van Gogh, dreigden ‘verschillende groepen tegenover elkaar’ te komen staan. “Ik ben de wijken in gegaan om met de bewoners te praten. Tijdens die bijeenkomsten ontdekte ik dat wanneer mensen eerst samen aten, er een open sfeer ontstond. Eten is een vorm van kennismaking. Een moment van elkaar in de ogen kijken, van toenadering. Aan tafel sta je niet tegenover elkaar, maar zit je met elkaar. Dat verlaagt de drempel tot een moeilijk gesprek.” Als burgemeester van Rotterdam naderhand houdt hij daaraan vast. In wijken waarin hij, bewoners en mensen van de politie met elkaar praten over onveiligheid, verloedering of racisme,

wordt eerst samen gegeten. Geen rundvlees vanwege de overtuiging van hindoestanen, geen varkensvlees vanwege de overtuiging van moslims, en altijd een vegetarisch alternatief. “Die maaltijden worden gekookt door mensen uit de wijk. Bijvoorbeeld een groepje vrouwen dat lekkere nasi maakt.” En daar krijgen ze ook voor betaald. ■

advertentie

Nieuwjaarsbijeenkomst 2022 Hét moment om de mooie kant van de retailbranche te ervaren en gezamenlijk het glas te heffen op een nieuw jaar!.

Save the date... 10 januari 2022

Kijk voor meer informatie en aanmelden op www.fpnieuwjaarsbijeenkomst.nl

Aboutaleb vertelt in zijn gesprek met Van Egmond over ‘samen eten’ om tot meer sociale Naamloos-1 1

FoodPersonality oktober 2021

34_Markthal of Marit-boek.indd 34

11-10-2021 13:53:15

12-10-2021 18:54

bekroond met

Captain of the Category Bieren

Bedankt voor de waardering. Proost! Met trots voor u gebrouwen. Geen 18, geen alcohol.

35_ADV Heineken.indd 2 111HNK1548 HNK ADV COTC 2021 240x340mm_WT.indd 1

12-10-2021 11-10-2021 14:18 12:02

CAPTAIN OF THE CATEGORY

Rapportcijfer 7,5: prima eindcijfer Met een gemiddeld rapportcijfer van 7,5 voor de ‘captains’ van 2021 blijkt dat ondernemers en filiaalleiders de captains nog steeds hoog waarderen. Het verschil tussen de captains en andere genomineerde fabrikanten is in vergelijking met vorig jaar weer iets kleiner geworden. Door: Gé Lommen Foto’s: archief FoodPersonality

In FoodPersonality september maakten we de winnende fabrikanten uit ons jaarlijkse onderzoek ‘Captain of the Category’ bekend. De lijst van ‘captains’ is ook deze maand weer te zien, op blz. 41. Het onderzoek Captain of the Category heeft altijd vier hoofdonderdelen die we uitleggen of verklaren. 1) Wie zijn de winnaars? 2) Hoe is het onderzoek opgezet? 3) Wat zeiden de ondernemers en bedrijfsleiders over de genomineerde en de winnende fabrikanten, de ‘captains’ dus? 4) Wat zeiden de ondernemers en bedrijfsleiders over de stellingen die hen werden voorgelegd in dit onderzoek met betrekking tot de exploitatie van hun supermarkt? Het antwoord op vraag 1: zie de lijst op blz 39. Vraag 2 hebben we in FoodPersonality september behandeld. Vraag 4 komt in FoodPersonality van volgende maand aan bod. En op deze pagina’s gaan we in op vraag 3: wat zeiden de onderne-

mers en filiaalleiders over de fabrikanten?

Waardering/rapportcijfers Beginnen we met de waardering van fabrikanten door ondernemers en filiaalleiders. De gemiddelde waardering voor alle fabrikanten (alle genomineerden) gaat nu eens omhoog, dan weer omlaag (zie figuur 1). In 2015 was het een rapportcijfer van 7,17, maar in de jaren erna steeg dat vooral. Tot nu toe het hoogste? Dat was in 2019, met 7,31 als cijfer. In 2020 daalde dat naar 7,3; die daling was dus wel minimaal. Dit jaar is het uitgekomen op 7,33, de hoogste waardering ooit, sinds we met dit onderzoek zijn begonnen. En hoe is de waardering van de ondernemers en filiaalleiders voor de fabrikanten die ‘captain’ zijn geworden? Ooit, in 2011, kregen die gemiddeld het rapportcijfer 6,97. In 2015 was dat inmiddels een 7,29. In 2019 was de waardering voor de captains de hoogste ooit: 7,56. Vorig jaar daalde dat naar

7,49, maar dit jaar is 7,50 uit de bus gekomen: een prima eindcijfer. Wel is er sprake van toenadering van ‘alle genoemde fabrikanten’ en de fabrikanten die captain zijn geworden en dus in hun categorie ‘gewonnen’ hebben. Het verschil tussen deze twee: * in 2019: 7,56 versus 7,31 = 0,25 * in 2020: 7,49 versus 7,30 = 0,19 * in 2021: 7,50 versus 7,33 = 0,17 André Doffer, research & consultancy director van VisionWorks, die dit onderzoek al jaren uitvoert: “Het verschil tussen de groep ‘captains’ en de hele groep ‘genoemde fabrikanten’, dus alle genomineerde fabrikanten, is dit jaar weer kleiner geworden. Als de verschillen tussen de winnaars en de genomineerden groter worden, kunnen we daar de ‘captains’ altijd mee feliciteren. En als de verschillende kleiner worden, kunnen we over de andere fabrikanten altijd zeggen dat de ‘onderlinge strijd nog lang niet gestreden is’. Hoe dan ook, de verschillen blijven minimaal. In feite blijft

Het. belang van de verschillende aspecten in het totaal oordeel. rapportcijfers voor alle geno ineerden de captains ortcijfersevoor alle geno e rapportcijfers ineerden voor en de alle captains geno en . ineerden en de captains. Wat vinden de bedrijfsleiders? res ltaten it de onder oe en van de laatste tien jaar. aten it de onder oeres enltaten van deitlaatste de onder tien oe jaar.en van de laatste tien jaar. Figuur 1

Rapportcijfers captains versus alle genoemde fabrikanten 2015-2021

Het belang van de criteria

Figuur 2

36 FoodPersonality oktober 2021

De waardering voor ‘alle genomineerden’ is de laatste jaren gestegen van een rapportcijfer 6,78 in 2011, naar een 7,33 in 2021. e genomineerden’ de • De waardering jaren gestegen voor van genomineerden’ een rapportcijfer is de 6,78 laatste in 2011, jaren naar gestegen een 7,33 van in een 2021. rapportcijfer 6,78 2011, naarvoor een 7,33 in 2021. De afgelopen 3 is jaar islaatste de waardering vrij‘alle stabiel. Dit jaar zijn “alle genomineerden” weer iets gestegen, maar blijft de in waardering L+).(##".$).K)34")1+*-.45-;.?M e waardering stabiel. Destabiel. Dit afgelopen jaarHet zijn onderlinge 3“alle jaargenomineerden” is de verschil waardering weer vrijzoals stabiel. iets in gestegen, Dit jaar zijn maar “alle blijft genomineerden” de waardering voor weer iets gestegen, maar blijft de waardering voor de captainsvrij met 7,50 is, net 2020, dus weer iets minder geworden biel. Het onderlinge verschil de captains is, netmet zoals 7,50 in 2020, stabiel. dus Het weer onderlinge iets minder verschil geworden is, net zoals in 2020, dus weer iets minder geworden •

!"#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324 36-39_CoC inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 36 "#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324 !"#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324

!"#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324 12-10-2021 18:33

De rapportcijfers voor alle genomineerden in 2021 op de 7 aspecten met als benchmark 2020

De prestaties van de fabrikanten: 2021 vs. 2020

Figuur 3

Belang van criteria 2016-2021

L+).(##".$).K)34")1+*-.45-;.?M

ring in andere jaren. De resultaten zijn in overde waardering stabiel. Voor de captains, voor ‘alle eenstemming met wat we al jaren zien. Doffer: fabrikanten in het!"#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324 onderzoek’, en daardoor blijft “Op de langere termijn zien we wel dat het belang ook het verschil ertussen stabiel. En dat is logisch, van marge, omloopsnelheid en promoties toewant de ondernemers en filiaalleiders nomineneemt. Van 34,7% in 2015 naar 35,5% in 2021.” ren natuurlijk vooral die fabrikanten, die het in hun ogen erg goed gedaan hebben. Het aantal nominaties geeft dus vooral de doorslag bij de De prestaties van de fabrikanten promotie van een genomineerde tot captain.” We kijken ook altijd naar wat de ondernemers en filiaalleiders vinden van de prestaties van de fabrikanten als het om die zeven criteria gaat: zie Belang van de criteria figuur 3. In het captains-onderzoek worden ondernemers Zoals eerder al gemeld, de overall-waardering en filiaalleiders elk jaar zeven criteria voorgelegd. voor alle criteria is op 7,33 uitgekomen. Zij beoordelen de fabrikanten op die criteria. Er Ondernemers en filiaalleiders vinden ook dat wordt ook altijd gemeten hoe belangrijk zij die fabrikanten het op het criterium ‘marge en omzeven criteria vinden. Hoe ziet deze ‘belangscore’ loopsnelheid’ nog steeds even goed doen: 7,24 zoer dit jaar uit (zie ook figuur 2): wel in 2020 als in dit jaar. Daar mag een fabrikant 1) goede marge in combinatie met goede omdan blij om zijn, want dat is het criterium (zie loopsnelheid: 18% figuur 2) dat ondernemers en filiaalleiders veruit 2) goede promoties: 17,5% het belangrijkste vinden. 3) vernieuwing/innovatie in de hele categorie Dit jaar vinden de ondernemers en filiaalleiders 11,1% dat fabrikanten het maar liefst op vijf van de ze4) de regelmaat waarmee een fabrikant succesven criteria beter doen dan het jaar ervoor. Vorig volle nieuwe producten lanceert: 15,5% jaar was dat bij zes van de zeven. De beoordeling 5) de ondersteuning van producten in de media van alle fabrikanten op de criteria 1/‘goed uitgeen in de supermarkt: 10,4% voerde promoties’, 2/‘vernieuwing en innovatie’, 6) de aantrekkelijkheid van de verpakking en de 3/‘de regelmaat van succesvolle producten/verschapuitstraling: 10,9% nieuwing en innovatie’, 4/‘aansprekende verpak7) de informatieverstrekking aan de consument: kingen/schapuitstraling’ en 5/‘informatie voor 16,5% consumenten’ zijn alle iets gestegen. Voor de twee criteria ‘marge/omloopsnelheid en ‘onderWat zeggen deze percentages ons? steuning merk in media en in de winkel’ is de Ondernemers en filiaalleiders vinden ‘goede beoordeling gelijk gebleven. marge en omloopsnelheid’, nog steeds het belangBij geen enkel criterium is de beoordeling gerijkste; wat ook niet vreemd is. daald: dat is uitzonderlijk. Tweede plaats: het criterium ‘goede promoties’ Ter illustratie: vorig jaar ging de beoordeling van Derde plaats: ‘goede informatieverstrekking’. ‘regelmaat van succesvolle producten/vernieuVierde plaats: ‘brengt geregeld succesvolle nieuwe wing en innovatie’ nog een beetje onderuit, van producten in de categorie’, 7,31 naar 7,17. En ‘vernieuwing en innovatie’ Vijfde plaats: ‘brengt vernieuwing/innovatie in de daalde toen van 7,39 naar 7,22. categorie als geheel’ Waarmee de ondernemers en filiaalleiders Zesde plaats: ‘schapuitstraling/aansprekende eigenlijk zeiden: ‘fabrikant, kom met iets nieuws verpakkingen’ en doe dat geregeld’, en dat moest dan ook nog En laatste plek: ‘ondersteuning in media en op succesvol zijn. Maar ja, vorig jaar: midden in de winkelvloer’. coronapandemie, iedereen was druk met ‘behouden wat er te behouden valt’. De waardering wijkt niet veel af van de waarde-

Terug naar het belang van de criteria zelf; zie figuur 4, op blz. 39. In dit overzicht kijken we naar ‘wat vinden de ondernemers en filiaalleiders er dit jaar van?’ en dat vergelijken we met een jaar eerder. En we pakken er dan altijd bij: ‘en wat zeiden ze dan vijf jaar terug?’. * ‘Goede informatie’ In 2016 15,6%, vorig jaar 16,8% en dit jaar 16,5%. Doffer: “Consumenten kijken kritischer naar de producten die zij kopen en de ingrediënten die daar in zitten. De informatie die fabrikanten daarover geven, vinden zij daarom ook steeds 11 belangrijker, alleszins begrijpelijk. Vorig jaar viel de meting in een periode van lockdowns en veel thuis blijven. Consumenten letten toen opeens sterk op hun gezondheid en dat heeft invloed op de vraag hoe verantwoord producten zijn en hoeveel informatie consumenten kunnen krijgen over ingrediënten etc. Dit jaar, bij de eerste versoepelingen, een steeds hogere vaccinatiegraad en meer activiteiten buitenshuis, neemt die focus en daarmee ook het belang weer wat af bij consumenten, en daarmee ook in de beoordeling van ondernemers en fabrikanten.” * ‘Verpakkingen/schapuitstraling’ In 2016 12,0%, vorig jaar 11,1% en dit jaar 10,9%. Doffer: “Fabrikanten hebben dit goed onder de knie, kijk in dit verband ook naar dat rapportcijfer 7,67 dit jaar. Fabrikanten krijgen daar een steeds hoger rapportcijfer voor. Daardoor richt de aandacht van de ondernemers en filiaalleiders zich meer op de andere criteria.” * ‘Ondersteuning media/winkelvloer’ In 2016 nog 12,0%, vorig jaar 10,2%, dit jaar 10,0%. Doffer: “Dit criterium neemt soms, incidenteel, opeens weer aan belang toe, maar de grote lijn is dat dat daalt. Ondernemers en filiaalleiders hechten blijkbaar duidelijk meer waarde aan een goed basisrendement, denk aan het criterium ‘marge en omloopsnelheid’ en ‘goed uitgevoerde promoties’.” * ‘Geregeld succesvolle nieuwe producten’ In 2016 15,2%, vorig jaar 15,3% en dit jaar 15,5%. Doffer: “Ondernemers en filiaalleiders blijven hopen op een regelmaat van succesvolle introducties. Nieuwe producten brengen nieuwe kansen op succes. Vooral als deze aansluiten bij de consumententrends van dit moment. Ondernemers zien dit, waardoor zowel het rapportcijfer (van 7,17 naar 7,25) als het belang voor dit aspect toeneemt.” * ‘Vernieuwing/innovatie in de categorie als geheel’ In 2016 11,4%, vorig jaar 11,5% en dit jaar 11,1%. Dit is een criterium dat vooral schommelt, nu eens omhoog, dan weer lager. “Ondernemers en

37 FoodPersonality oktober 2021

36-39_CoC inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 37

12-10-2021 18:33

37413_Mdlz_Captain_adv_240x340_V2A.indd 1 36-39_CoC inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 38

30-09-2021 12:03 12-10-2021 18:33

21 12:03

Het belang van de aspecten

Ontwikkeling in de tijd, 2020 en 2021 in vergelijking met 5 jaar geleden Figuur 4

Belang v/d criteria: 2021, 2020, 2016

door de jaren heen, zij het met kleine stapjes. Onfiliaalleiders zien ook de combinatie. Succesvolle belang van dit instrument.” L+).(##".$).K)34")1+*-.45-;.?M dernemers en filiaalleiders willen zich natuurlijk introducties kunnen ook de totale categorie * ‘Marge en omloopsnelheid’ ook profileren in het plaatselijk marktgebied. verder helpen. De daling bij dit criterium kan ook In 2016 19,0, vorig jaar 17,9% en dit jaar 18,0%. Een categorie als dranken is een mooi voorbetekenen dat de ondernemers en filiaalleiders de Eigenlijk blijft het bijzonder dat dit criterium in !"#$"%&'()*($+,(!"$,-)./(.,'01$"$,&(2324 beeld. Het is een belangrijke categorie waarmee verantwoordelijkheid meer bij de eigen producdeze tabel niet in al die jaren ver boven de andere supermarkten zich kunnen profileren. Maar net ten van een fabrikant leggen: ‘zorg nou maar dat criteria uitsteekt, omdat dit in de meest directe in de meetperiode kwam de overheid met het jij het zelf goed doet, dan komt de categorie daar zin bijdraagt aan de exploitatie van de supermarkt verbod op afprijzingen van meer dan 25% voor wel achteraan’.” van de respondenten. alcoholische dranken. Hoewel de ondernemers * ‘Goede promoties’ Doffer: “Dit criterium blijft zonder meer het en filiaalleiders dat in deze categorie misschien In 2016 15,7%, vorig jaar 17,4% en dit jaar 17,5%. belangrijkste, maar het schommelt door de jaren nog wel kunnen billijken, benadrukt dit ook het Doffer: “Het belang van goede promoties stijgt heen wel. Eigenlijk blijkt uit de onderzoeksresultaten een redelijke tevredenheid over de marge en omloopsnelheid. Maar eigenlijk mag dit niet los worden gezien van de promoties. Het Op pagina’s 42 t/m 59: de ‘captains’ Cono gecombineerde belang van prijs en promotie blijft Kaasmakers, Unilever, HG, FrieslandCampionveranderd hoog. Naast sterke promoties is het na, Dr. Oetker, Vivera, PepsiCo, Verstegen, dan voor de ondernemers en filiaalleiders van Upfield en Mondelez. belang om ook in de niet–promotieperioden een Volgende maand: de meningen van ongoed rendement te behalen,. En dat komt met de dernemers en filiaalleiders over onder anbelangscore van 18% duidelijk naar voren.” ■ dere de omzetontwikkeling, assortiment-

strends, prijs- en promodruk en de status van boodschappen doen via internet.

Zie blz. 41 voor het overzicht van alle ‘captains’.

39 FoodPersonality oktober 2021

36-39_CoC inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 39

12-10-2021 18:33

1 2 0 2 Y R O G E T A C E H T F CAPTAIN O

Quaker® is uitgeroepen tot Captain of the Category 2021 in de categorie ontbijtgranen, cereals en drinkontbijt.

Namens het Quaker® team, bedankt voor de waardering! 40 FoodPersonality maand 2017

PEP 20097 Quaker COTC adv 240x340mm.indd 1 36-39_CoC inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 40

05-10-21 09:28 12-10-2021 18:33

22_Cap

21 09:28

Captain of the Category: de winnaars en hun rapportcijfers Captain

Categorie

aardappelen, groente en fruit

Gewogen waardering categorie

Gewogen waardering captain

Aviko

7,3

Nutricia

7,1

Dr.Oetker

7,5

bakproducten en decoratie-artikelen

Dr. Oetker

7,5

bieren

Heineken

7,4

7,5

boterhambeleg (zoet & spreads, dkw)

Kraft Heinz

7,5

7,7

brood en gebak

Goedhart

7,0

7,1

Kon. Peijnenburg

7,5

cosmetica, lichaams- en medische verzorging

Unilever

7,3

7,7

desserts, ijs en dessertingrediënten

Unilever

7,4

7,8

diepvriesproducten en -snacks

Van Geloven

7,5

diervoeding en -benodigdheden

Nestlé Purina

7,0

7,4

Dayes

7,4

7,5

hygiënische en huishoudelijke papierwaren

Reckitt Benckiser

7,2

7,4

kaas (binnen- en buitenlands)

Cono Kaasmakers

7,4

7,6

Mondelez

7,3

7,5

Jacobs Douwe Egberts

7,6

Hak

7,7

7,9

Coca-Cola

7,6

PepsiCo

7,5

7,8

baby- en kindervoeding

broodvervangers (beschuit, ontbijtkoek, crackers etc.)

huishoudelijke artikelen

koek, koekjes, banket, tussendoortjes

maaltijden, maaltijdcomponenten (dkw, vers), groente- & fruitconserven niet-alcoholische dranken (fris, sappen etc.) ontbijtproducten en -granen reform- en dieetartikelen

Ecotone

7,3

rijst en deegwaren

GranFood

7,0

7,2

Philip Morris

6,2

6,4

7,4

7,6

Verstegen

7,4

7,7

Unilever

7,5

6,8

6,9

Promessa

7,1

vleesvervangers

Vivera

7,5

7,8

vleeswaren, vleesconserven, salades

Johma

7,6

7,7

wasmiddelen en wasverzachters

Unilever

7,4

wijnen, ciders en aperitieven

Maxxium

7,1

7,6

7,3

7,6

rookwaren en -benodigdheden schoonmaak-, onderhouds-, vaatwas-, reinigings- en poetsmiddelen smaakmakers (zuren, specerijen etc.) en maaltijdversierders (sauzen, warm/koud) soepen en bouillons verse vis, visconserven, schaal- en schelpdieren vlees, wild en gevogelte

witvet, geelvet, oliën zoetwaren (suikerwerk, chocola, candy bars)

Cloetta

7,5

7,8

zoutjes, chips, cocktailsnacks, noten

PepsiCo

7,6

7,9

FrieslandCampina

7,6

zuivel (melk, melkproducten), eieren, eierproducten

41 24

FoodPersonalityseptember oktober 2021 FoodPersonality 2021

36-39_CoC of inleiding-ADV Mondelez (Milka).indd 41 22_Captain the Category_01L.indd 24

12-10-2021 16:51 18:33 07-09-2021

LT1013

CAPTAIN CONO KAASMAKERS

Koploper A-merk in vers, koploper duurzaam Cono Kaasmakers is weer tot ‘captain’ uitgeroepen in de categorie binnen- en buitenlandse kaas. De laatste jaren heeft Cono Kaasmakers al meerdere keren die titel in de wacht gesleept. De kleine boerencoöperatie achter het bekende Beemster-merk blijft innoveren op het gebied van assortiment, attractiviteit en verduurzaming.

Het huidige assortiment Beemster-kaas (in zelfbediening/voorverpakt).

Beemster is nog steeds het grootste A-merk in kaas. Sterker nog, tijdens de coronapandemie heeft Cono Kaasmakers die koppositie onder de A-merken in kaas verder verstevigd. Een prestatie waar de kleinschalige en 120 jaar oude NoordHollandse boerencoöperatie trots op is. Hoe staat het met de kaasomzet en -afzet in de supermarktsector? Tot aan de uitbraak van de coronapandemie nam het gebruik van kaas op brood lichtelijk af. De boterham met kaas moest de concurrentie aan met het gebruik van yoghurt als ontbijt. En de supermarkten kregen bovendien meer concurrentie van de kaasspeciaalzaken en boerderijwinkels. De pandemie hield echter mensen maandenlang thuis, waardoor de consumptie van kaas thuis opeens weer groeide, zowel plakken als stukken. Trade & shopper marketing manager Celine van Deest: “We hebben onze positie van marktleider binnen ‘kaas broodbeleg’ weten te verstevigen en daar zijn we natuurlijk trots op. Ons aandeel binnen ‘kaas broodbeleg’ is de afgelopen jaren

gegroeid, van 8,5% omzetaandeel in 2017 naar 9,2% nu. (Bron: IRI, MAT, periode 9, red.)

Captain: Cono Kaasmakers Categorie: kaas (Nederlands en buitenlands)

Lokaal als overtuigend argument Cono Kaasmakers heeft de laatste tijd in de communicatie meer de nadruk gelegd op ‘lokaal’. Niet zo vreemd, omdat de nadruk op lokaal tijdens de pandemie op allerlei fronten merkbaar was. Cono Kaasmakers kwam met de Beemster-commercial ‘Koop lokaal’. Marketing- en communicatiemanager Nicole van Gorp: “De aandacht van de consument is tijdens corona nog meer verschoven naar lekker, lokaal, vertrouwd en ‘echt’, dus in de zin van authentiek. Beemster-kaas beantwoordt helemaal aan deze trends. Onze goed gewaardeerde tv-commercial speelt hierop in. Het laat onze ‘echte’ Beemster-melkveehouders zien, die midden in de samenleving staan en op veel terreinen hun bijdrage leveren, bijvoorbeeld op het gebied van verduurzaming. Maar – zeker zo belangrijk – zij leveren ook nog eens de beste melk voor een kwaliteitsproduct. Onze slogan is daarom al sinds

langere tijd: ‘Echte kaas komt uit de Beemster’.”

Beemster = vegetarisch Cono Kaasmakers ontwikkelt Beemster-kaas steeds verder, zonder concessies te doen aan kwaliteit, aldus brand manager Renate van Dijk. “Vorig jaar hebben we na lang testen – om de smaak en de ‘smedigheid’ van onze Beemsterkaas te waarborgen – het dierlijk stremsel van onze 30+-kaas vervangen door vegetarisch stremsel. Een logische stap in de trend naar vegetarisch. En begin dit jaar hebben we dat doorgevoerd bij ons assortiment 48+-kazen, dat was een belangrijke relaunch. Het betekent dat alle Beemster-kaas nu vegetarisch is. Bovendien hebben alle verpakkingen een nieuw design gekregen, dat de productkwaliteit en het lokale

42 FoodPersonality oktober 2021

42-43 CoC Cono.indd 42

12-10-2021 10:51

V.l.n.r.: Hein Doff, Renate van Dijk, Celine van Deest, Marissa Kraaij en Ilse Werner (foto: Ron Offermans).

aspect nog meer benadrukt.”

Op weg naar ‘klimaatpositief’ Cono Kaasmakers vervult al jaren een voorlopersrol op het gebied van verduurzamen. Van Gorp: “Onze boeren werken al meer dan tien jaar met het ‘Caring Dairy’-duurzaamheidsprogramma. Onze koeien lopen zoveel mogelijk buiten als de natuur het toelaat, en leveren melk van de hoogste kwaliteit. Ieder jaar zetten we weer stappen om nog duurzamer te worden. Ons merk Beemster heeft dan ook al jaren het hoogste weidegangpercentage van Nederland. Met 100% Noord-Hollandse weidemelk. Sinds vorig jaar is onze kaasmakerij gecertificeerd door de Climate Neutral Group. Wij maken al onze kazen klimaatneutraal en zijn het hoogst genoteerde kaasmerk op de bekende ‘Sustainable Brand Index’. Verder hebben we dit jaar de ambitie uitgesproken dat in 2030 onze hele kaasketen ‘klimaatpositief ’ zal zijn. Klimaatpositief gaat een belangrijke stap verder dan klimaatneutraal. Met

klimaatpositief worden meer broeikasgassen uit de atmosfeer gehaald dan er bij het maken van onze kaas in komt. En dat gaan wij in stappen doen. Een mooie ambitie waar we ons hard voor willen maken.”

Campagne met melkveehouders Al die veranderingen en ambities, die moeten natuurlijk wel over de bühne komen. Van Dijk: “Over Beemster hebben we zoveel te vertellen, dat het belangrijk is om met regelmaat en met diverse communicatie-uitingen en op diverse media zichtbaar te zijn voor onze consument. Met de ‘Superlokaal’-campagne van dit jaar hebben we Beemster met veel succes in de ‘spotlights’ gezet. De ‘Superlokaal’-commercial was op de radio te horen en op tv te zien. Daarnaast zetten we ook in op outdoor, op de winkelvloer en op diverse online-platforms. Daardoor zijn de bekendheid en de zichtbaarheid van Beemster sterker gestegen dan ooit. Sinds afgelopen maand herhalen we deze campagne weer, op tv en op

radiozender Q-music. In die campagne zetten we een van onze boeren in de spotlights. Ook op sociale media zijn we dagelijks aanwezig, waarbij we met regelmaat onze boeren, koeien en kaasmakers een podium geven. Want uiteindelijk zijn zij de makers van onze echte kaas, uit de Beemster.”

Samenwerking retail En in hoeverre heeft de supermarkt daar iets aan? Dat spreekt voor zich, aldus senior national accountmanager retail Hein Doff: “Ook op de winkelvloer zijn we zoveel mogelijk zichtbaar. We blijven daarmee het enthousiasme van de consument voeden. Dit stimuleert de omzet van de kaascategorie van de retailers. Bovendien hechten we veel waarde aan een goede samenwerking met alle retailers. We zijn samen in gesprek over ontwikkelingen in de markt, bij de retailer en binnen de kaascategorie. Door kennis met elkaar te delen komen we tot de beste opties op het gebied van assortiment, omzet, acties en schappenplannen.” ■

43 FoodPersonality oktober 2021

42-43 CoC Cono.indd 43

12-10-2021 10:51

CAPTAIN UNILEVER

‘Inzetten op kwalitatieve thuisconsumptie’ Unilever kijkt terug op een succesvol jaar, maar Fred van Beek ziet ook de nodige uitdagingen. De grondstofprijzen bijvoorbeeld. “We moeten daar gezamenlijk op een verstandige manier uitkomen.” Zeker, ook Unilever profiteerde flink van de verhoogde thuisconsumptie in de coronaperiode, maar Fred van Beek, vice president sales Retail & Out of Home, is ook te spreken over de onderliggende prestaties van Unilever in de verschillende categorieën. In een viertal categorieën– wasmiddelen, cosmetica, soepen en ijs – is Unilever dit jaar opnieuw tot captain uitverkozen. “Het is altijd fijn wanneer je prijzen wint. Het is toch een blijk van vertrouwen vanuit de markt.” Op het moment dat we Van Beek spreken maakt Unilever zich op om weer vaker op kantoor te gaan werken. Een hybride aanpak, noemt Van Beek het. “Een combinatie van thuiswerken, bij klanten zijn en op kantoor werken.” En hoewel het nieuwe kantoor van Unilever aan het Hofplein in Rotterdam tot nu toe grotendeels gesloten bleef, was het wel open voor mensen voor wie thuiswerken echt lastig was. “Ik kijk er naar uit om samen weer dingen op te pakken. Ik ben zelf in al die tijd twee keer op kantoor geweest. Het is echt een mooie locatie, zo midden in het centrum. Ik ben ervan overtuigd dat iedereen er energie van krijgt.”

Innovatie en purpose Die energie is volgens Van Beek ook belangrijk bij een uitverkiezing als deze. “Unilever is nog steeds een bedrijf met de focus op innoveren, met steeds als achterliggende vraag: wat wil de consument?” Het betekent dat veel vernieuwingen in categorieën beginnen met merken van Unilever. En aan die vernieuwingsdrang houdt Unilever vast, al is daar in de afgelopen jaren wel een belangrijke factor aan toegevoegd: ‘purpose’ (oftewel: het antwoord op de vraag waarom je als bedrijf, merk of product op de markt bent, red.). “Een goed voorbeeld vind ik Andrélon. Dat laat haar stralen, zeggen we. Maar daar geven we ook echt invulling aan en dat doen we ook steeds beter.” Andrélon is het nummer één haarverzorgingsmerk van Nederland en Unilever krijgt veel waardering van de handel voor de manier waarop het dit puur Nederlandse merk in de markt zet.

Dat zit hem in innovaties als de Andrélon Kleurmaskers en Adrélon Brunette Care, maar ook in de verduurzaming van verpakkingen. “We zijn overgestapt naar 100% gerecycled plastic, hoewel het lastig blijft om PCR-kunststof op onze schaal te krijgen. Onze nieuwe haarmaskers zijn van uitstekende kwaliteit en worden goed ontvangen, maar je moet het uiteraard niet vergelijken met de kapper – daar hangt immers ook een ander prijskaartje aan.” Factoren als milieu en – voor wat betreft de foodcategorieën – gezondheid horen er onlosmakelijk bij. “Plantaardig eten, minder suiker en duurzame verpakkingen worden steeds belangrijker voor consumenten, maar ook voor retailers. We willen allemaal geld verdienen, maar willen dat wel steeds duurzamer en verantwoorder doen. Onze missie, visie en strategie sluiten hier nauw op aan.”

Perfect Match Ook in de voor Unilever belangrijke wasmiddelencategorie is die aanpak goed te zien. Op het gebied van duurzaamheid zijn daar de afgelopen jaren grote stappen gezet, onder meer door kleinere verpakkingen te introduceren. Robijn is in deze categorie Unilevers leidende merk. De campagne ‘Robijn doet de was bij…’ liep tot 2019, maar heeft volgens Van Beek het afgelopen jaar op een nieuwe, verfrissende manier inhoud gekregen. “We leggen meer nadruk op geuren en kleuren en hebben dat met onze mediaondersteuning goed voor het voetlicht weten te brengen. We zetten sterker in op de combinatie wasmiddel-wasverzachter, aangezien de penetratie van wasverzachters nog altijd omhoog kan. Door de combinatie als ‘perfect match’ te presenteren, verleiden we meer consumenten om wasverzachter te kopen.” Veel succes boekt Unilever ook met Robijn Capsules waarmee het in korte tijd 11% marktaandeel in dat segment heeft verworven. “Maar echte innovaties blijven tot de verbeelding spreken. Robijn Dry Wash is er zo een die goed

Captain: Unilever Categorie: wasmiddelen, cosmetica, soepen, ijs

aanslaat. Een spray die je tussen de was door gebruikt om je kleding te verfrissen. En daar zit zeker ook een duurzaamheidsaspect aan, doordat je de was nog even kunt uitstellen. Wij zien ook veel potentie voor mensen die regelmatig reizen, iets wat nu weer vaker gebeurt. In drogisterijen hebben we hiermee snel marktaandeel verworven.”

Beter of geen vlees Ook in de soepcategorie was Unilever het afgelopen jaar actief. Dat begon al op dag één met de Nieuwjaarsduik, die als gevolg van de coronamaatregelen niet door kon gaan. “Onze marketeers bedachten toen de Nieuwjaarsduik uit blik (een blik noordzeewater om op 1 januari een ‘thuisduik’ te doen – uiteraard ook zelf te organiseren met een plens koud water, red.). Het is dit soort creatieve marketing waarmee je een merk als Unox onderwerp van gesprek laat zijn. Maar natuurlijk hebben we veel meer gedaan.” Zo heeft Unox zich verbonden aan de doelstelling om beter vlees (van het Beter Leven-keurmerk), minder vlees of helemaal geen vlees meer in de producten te gebruiken. Conform die doelstelling werden er onder meer nieuwe vegetarische soepen geïntroduceerd met peulvruchten en vezels, maar ook een nieuwe reeks biologische soepen. “De groep consumenten die echt vegetarisch wil eten, wordt steeds groter en dus zetten we meer stappen in die richting. We moeten met de trend mee en hebben die ruimte ook, omdat het vertrouwen in Unox zo groot is. De herkenbare smaken van onze klassieke soepen vormen voor deze kopersgroep ook geen ‘obstakel’, aangezien wij zorgen dat vegetarische soepen fantastisch van smaak zijn. Dat is de belangrijkste voorwaarde. Je ziet daarnaast dat jonge mensen nieuwe smaken en varianten veel sneller adopteren.” Wat Van Beek tegenvalt, is Unox Puur Soep. De

44 FoodPersonality oktober 2021

44-45_CoC Unilever.indd 44

12-10-2021 10:54

Fred van Beek, vice president sales Retail & Out of Home: “Onderscheidend zijn wordt weer extra belangrijk. Dat kan niet alleen met 1+1 gratis of vergelijkbaar actiegeweld.” (Foto: Guido Benschop)

verse soepen van Unox groeien onvoldoende door en zijn daardoor klein gebleven. “Misschien waren we er te vroeg mee. Dat gebeurt wel vaker wanneer je voorop loopt. Maar we gaan er sowieso mee door, omdat we ook in foodservice meer met verse soepen willen doen.”

Activistisch karakter Ook in de ijscategorie was er een tegenvaller. Niet in de sfeer van de prestaties, maar in de vorm van een incident, afgelopen zomer, rondom Ben & Jerry’s. Het besluit van Ben & Jerry’s om geen ijs meer te verkopen in de betwiste Palestijnse

Markt in beweging Ook Unilever wordt geconfronteerd met de

gebieden riep toen ongemeen felle reacties op in Israël. “Ben & Jerry’s is een merk met een sociale missie. Dat besluit van de grondleggers van het merk past daarbij. Zij hebben de vrijheid om de koers van het merk ook in dat opzicht te bepalen. Het laat tevens zien dat Ben & Jerry’s een unieke positie binnen Unilever heeft. Op de afzet heeft dat incident overigens nauwelijks invloed gehad, in Nederland al helemaal niet. Maar op al die ophef zit niemand te wachten.” De prestaties van Ben & Jerry’s in ons land zijn meer dan uitstekend. Het merk, dat vooral jongeren aanspreekt, is heer en meester in het segment ‘pints’ en jaagt de groei in de hele ijscategorie aan. “Ik snap soms zelf niet wat ze allemaal verzinnen, met al die smaken, chunks en swirls, maar het is heel lekker en uiterst succesvol. Dat heet ‘next generation indulgence’, en daar hoort dat activistische karakter evengoed bij.”

verschuivingen in de markt. Het loopt voorop in e-commerce, maar Van Beek heeft wel zo

Thuis genieten

zijn bedenkingen bij de opkomst van een fe-

Unilever is vast van plan weer meer ondersteuning op de winkelvloer te gaan leveren nu die ruimte er weer is. Volgens Van Beek is de eigen buitendienst ook weer volop actief. “We draaien grote campagnes en ook retailers doen zelf weer veel. Tijdens de coronaperiode deden we wel steeds veel above the line, maar het is een stuk effectiever om die inzet ook door te vertalen naar de winkelvloer. De belangstelling voor acties is groot. Er wordt wekelijks om gevraagd.” Gek is dat volgens Van Beek niet. Hij verwacht dat de markt het komend jaar niet zal groeien. “Momenteel zien we al een stabilisatie. Onderscheidend zijn wordt dus weer extra belangrijk. Dat kan niet alleen met 1+1 gratis of vergelijkbaar actiegeweld. Tegelijkertijd houden we onze acties ook tegen het licht, want in hoeverre zijn premiums nog verantwoord? Je ziet toch veel plastic

nomeen als flitsbezorging. “Er zit momenteel meer beweging in de markt dan in de afgelopen 20 jaar. De impact van flitsbezorging is weliswaar nog niet groot - en de vraag is hoe groot dit kan worden. Wel is duidelijk dat er een groep consumenten is die dit wil. Hoe bestendig dit model is, kun je je wel afvragen. Ik geloof in omnichannel en in een pure player als Picnic. En zelfs dit soort doordachte modellen laten zich nog lastig rond rekenen. De groei van e-commerce is echter explosief en fysieke supermarkten zullen aantrekkelijker moeten worden om klandizie vast te houden, want van ieder blikje, flesje en pakje dat niet via de supermarkt wordt verkocht ,heb je in principe last.”

en spulletjes die weer snel bij het vuil belanden. Ook daar zoeken we naar nieuwe vormen, met spaarcampagnes voor duurzame producten bijvoorbeeld.” Maar Van Beek is toch ook onder de indruk van hoe supermarkten het idee van ‘thuis genieten’ tijdens de coronaperiode invulling hebben gegeven. “De omzetten van supermarkten gingen door het dak, ook door meer aandacht te geven aan kwalitatieve thuisconsumptie. Dat zie je in opvallende verspresentaties, bijzonder barbecueassortiment, wijn en borrelhapjes. Ik denk ook niet dat die verhoogde thuisconsumptie zomaar weer verdwijnt. Er is een grote groep consumenten die heeft geleerd dat thuis genieten ook prima is. Dat is een ontwikkeling die wij uiteraard toejuichen en waar we met onze producten graag een bijdrage aan leveren.”

Stijgende grondstofprijzen Dat alles voorkomt echter niet dat supermarkten in een verdringingsmarkt opereren. Het verdwijnen van Deen en de aangekondigde fusie van Plus en Coop zijn daarvoor illustratief. “Deen – een geweldig bedrijf met een sterke positie in het Noord-Hollandse – is niet opgeslokt, maar heeft zelf het besluit genomen om te stoppen. De noodzakelijke investeringen in data, logistiek en e-commerce die supermarkten moeten doen kunnen de komende jaren meer formules tot zo’n besluit brengen. Afgezien van schaalvoordelen is dit niet direct een voordeel voor ons als leverancier. Het liefst werken we met zoveel mogelijk verschillende partijen. Het is wel evident dat de zelfstandig ondernemers van Plus en Coop hier sterker van worden. Dat is ook nodig, want de route-to-market wordt een steeds grotere kostenpost voor supermarkten en moet efficiënter.” Een kostenpost die voor Unilever intussen steeds prangender wordt is die van de alsmaar stijgende grondstofprijzen. Op een omzet van ruim € 50 miljard gaat het om een gigantische bedrag. “Prijsstijgingen stel ik zelf altijd ter discussie, maar wat hier speelt, is van een geheel andere orde. Het kan niet anders dan dat we ons portfolio tegen hogere prijzen aanbieden en dat we daar een stevige discussie over krijgen. Wij hebben het ook liever over andere dingen, maar ontkennen wat er aan de hand is heeft geen zin. We moeten daar gezamenlijk op een verstandige manier uitkomen.” ■

45 FoodPersonality oktober 2021

44-45_CoC Unilever.indd 45

12-10-2021 10:54

CAPTAIN HG INTERNATIONAL

‘We zijn lang eigenwijs geweest’ In ‘specialty cleaning’ zit nog volop groei. En toch bewandelt HG International nieuwe wegen: het heeft een category managementafdeling opgetuigd, het maakt HG nu ook beschikbaar voor kleinere metrages en met de overname van Blue Wonder betreedt het een nieuw deel van de schoonmaakmarkt. De overname van schoonmaakmerk Blue Wonder, afgelopen mei, is een grote stap voor HG International. Eind van dit jaar moet het merk volledig geïntegreerd zijn binnen het bedrijf. “De retail vindt het een logische stap en het is waarschijnlijk ook niet de laatste overname die we zullen doen”, aldus Ton van Wetten, sinds afgelopen april chief sales officer bij HG. De verwachtingen ten aanzien van Blue Wonder zijn hoog gespannen, maar intussen staat HG zelf ook niet stil. Zo introduceerde het onlangs een eigen desinfecterende spray en werden dit jaar nagenoeg alle etiketten van het omvangrijke HG-assortiment vernieuwd om het voor de consument allemaal nog duidelijker te maken. Sales manager Maarten Krommendijk: “En bij dat alles hoort natuurlijk onze geheel eigen werkwijze van gedegen key accountmanagement met een eigen buitendienst, bestaande uit ‘sales reps’ en merchandisers die een verlengstuk zijn ten behoeve van de executie van de afspraken die op hoofdkantoorniveau zijn gemaakt.” Krommendijk – inmiddels meer dan tien jaar werkzaam voor HG – ziet in de uitverkiezing tot ‘captain’ in de schoonmaakcategorie een bevestiging dat de werkwijze van HG gewaardeerd wordt. “Dit is geen one-off. We hebben de afgelopen jaren deze titel vaker binnen weten te slepen. We investeren veel in onze buitendienst en dan is het mooi om te zien dat supermarktmanagers onze aanpak opnieuw weten te waarderen.”

Lokaal en seizoensmatig Die bijzondere aanpak waarbij buitendienstmedewerkers nauw afstemmen met bedrijfsleiders of kw-chefs en vaak meehelpen bij schapmutaties, komt voort uit HG’s bijzondere rol in de supermarkt. Krommendijk: “Met zo’n 14 schapmeters hebben we min of meer een eigen winkeltje in de supermarkt. Die positie brengt een bijzondere

verantwoordelijkheid met zich mee. We zoeken daarom altijd lokaal naar de meest optimale invulling van het assortiment. De speelruimte die je daarbij krijgt verschilt van retailer tot retailer, maar we slagen er altijd in het assortiment rond en sluitend te maken.” Daarnaast spelen de seizoenen een grote rol bij de invulling van het assortiment. Denk aan de traditionele voor- en najaarsschoonmaak, maar ook aan seizoensgevoelige producten om insecten te bestrijden of de groene aanslag van het terras te verwijderen. En bij dat alles geldt: HG houdt de basisprijzen overeind. Van Wetten: “De promotiedruk in deze categorie heeft bizarre vormen aangenomen. Wij zetten promoties in waarvoor ze bedoeld zijn. Dat betekent dat we per retailer één à twee keer per kwartaal een promotie doen die op dat moment relevant voor de consument is. De ene keer een single price-off, een andere keer een multi-buy. Onze promoties zijn minder diep en minder frequent, maar doorgaans een stuk doeltreffender. En in combinatie met een hoge kassa-aanslag en goede marge zorgen we op die manier voor een uitstekend rendement.”

Captain: HG International Categorie: schoonmaak- en reinigingsmiddelen

zette bovendien schoonmaak uit een oogpunt van desinfectie definitief op de kaart - het was één van de redenen voor de overname van Blue Wonder. De introductie van HG desinfectiereiniger is ook een direct gevolg van dat inzicht. Krommendijk: “Ook de retail is hiervan overtuigd. Zo is onze spray breed opgenomen in supermarkt en drogisterij.” Maar ook het online verkoopkanaal heeft in de coronaperiode een vlucht genomen. Van Wetten: “Je ziet dat online steeds groter wordt in nonfood. Het voordeel voor ons is ook dat je online veel kunt uitleggen over je producten. Dat lukt

Kanaalverschuiving De coronaperiode heeft een flinke kanaalverschuiving teweeg gebracht, naar supermarkten en naar het online verkoopkanaal. Van Wetten: “2020 was voor HG een waanzinnig goed jaar en die ontwikkeling zet dit jaar door. Mensen waren veel meer thuis en letten daardoor meer op de eigen omgeving. Die vlek op de muur werd opeens aangepakt, ook die vieze voeg in de badkamer en die groene aanslag op het terras…” En van Wetten is ervan overtuigd dat er sprake is van een blijvende gedragsverandering. Althans, voor een flink deel. Daarbij werd en wordt er heel veel verkocht aan nieuwe gebruikers. Corona

De nieuwe desinfectiereiniger van HG: breed opgenomen in supermarkt en drogisterij.

46 FoodPersonality oktober 2021

46-47_CoC HG.indd 46

12-10-2021 10:55

Chief sales officer Ton van Wetten (links) en sales manager Maarten Krommendijk. “We hebben min of meer een eigen winkeltje in de supermarkt. Die positie brengt een bijzondere verantwoordelijkheid met zich mee.” (Foto: Ron Offermans)

op de winkelvloer soms minder goed, al zijn onze nieuwe etiketten weer een flinke stap voorwaarts als het gaat om navigatie en productinformatie. De sterke toename van one-stop-shopping vanwege corona was echter doorslaggevend voor de forse groei van HG in supermarkten.”

Maatwerk kleinere metrages Over de distributie heeft HG niks te klagen. Het bedrijf krijgt veel ruimte van de retail om het HG ‘brand block’ neer te zetten. Van Wetten: “We hebben altijd gezegd dat je ons concept volledig moet presenteren om er het maximale uit te halen. De opkomst van kleinere stadswinkels staat hiermee echter op gespannen voet. Schoonmaak is daar onderbelicht en dat geldt zeker voor ons.” Tegelijkertijd ziet HG wel degelijk kansen door slim maatwerk te leveren voor juist die kleinere metrages. “Uiteraard willen wij nog steeds graag ons volledige assortiment presenteren, maar de opkomst van stadswinkels is te groot om er niet in mee te gaan. In dat opzicht zijn we lang eigenwijs geweest door vast te houden aan die volledige presentatie”, aldus Van Wetten. Krommendijk: “Ook de retail kijkt nu nadrukkelijk naar hoe schoonmaak in die kleinere winkels in te vullen. Daar hoort HG wat ons betreft natuurlijk bij en je kunt met zo’n 20 à 30 items al een mooi service-assortiment bouwen. Door tailor-made oplossingen aan te bieden voor ook kleinere winkels vullen we de gaatjes in onze distributie, in de overtuiging dat ook in stedelijke gebieden er behoefte bestaat aan de probleemoplossers van HG.”

Strategisch partner Alles staat of valt echter met de kwaliteit van de producten en daarvan zijn ze bij HG overtuigd. De pay-off ‘HG Doet wat het belooft’ illustreert dat. Het merk wordt stevig ondersteund, op tv, in

abri’s en veel op social media. Volgens Van Wetten wordt het maximale uit het budget gehaald en dat zal straks voor Blue Wonder (dat tot dusver eigenlijk niet in de media werd ondersteund, red.) ook zo zijn. Van Wetten: “Blue Wonder krijgt een eigen budget. Daar ga je straks aanmerkelijk meer van zien.” En dat geldt niet alleen voor de media-ondersteuning, maar ook voor de zichtbaarheid op de winkelvloer. HG heeft onder meer voor dat doel het afgelopen jaar een afdeling category management opgebouwd. Krommendijk: “We willen de rol van captain inhoud geven en ons ontwikkelen tot een strategisch partner voor de retail. We zien bij onze gesprekspartners dat de pakketten groter worden en de kpi’s hoger. En ook de groei van e-commerce zet door. Dan moet je je als samenwerkingspartner interessant maken en meerwaarde bieden. We denken nu vanuit de hele categorie in plaats van vanuit HG. De komst van Blue Wonder dwingt ons daar ook toe, maar het is ook een beweging die we los daarvan al in gang hadden gezet.”

zegt ons ook dat de rek er in deze categorie nog lang niet uit is. HG is het hardst groeiende merk in de schoonmaakcategorie en we zijn ook als bedrijf enorm aan het groeien, zowel in Nederland als daarbuiten. We krijgen van de retail de ruimte om te doen wat we doen. En wij willen graag bewijzen dat we die ruimte ook verdienen.” ■

Naast elkaar: HG en Blue Wonder Afgelopen mei nam HG International Blue Wonder over, de marktleider in desinfecterende reinigers. Hiermee betreedt HG een nieuw marktsegment en maakt het als bedrijf de beweging naar een meer generieke speler in de schoonmaakcategorie. Van Wetten: “Blue Wonder wordt volledig geïntegreerd binnen de organisatie, maar HG en Blue Wonder blijven twee verschillende proposities met ieder hun eigen plaats in het

Innovatie en renovatie

schap. Al vóór corona liep Blue

Voor het komende jaar heeft HG het nodige op de rol staan. Zoals gezegd zijn er grote plannen met Blue Wonder, maar ook voor HG zelf zijn er initiatieven te verwachten. Van Wetten: “Het zal een combinatie van innovatie en renovatie zijn. Zo zijn we onder meer bezig met het duurzamer maken van onze producten. Dat wordt steeds belangrijker. Vorig jaar hebben we een eco-lijn geïntroduceerd en we zien dat deze steeds breder opgenomen wordt.” Volgens Van Wetten is innovatie belangrijk voor een merk als HG, maar is de impact op de markt van renovatie een stuk groter: “Dat zien we bijvoorbeeld aan onze nieuwe etiketten met woonruimte en verbeterde kleurnavigatie. Dat

Wonder voorop in desinfectie. Dit merk heeft een enorm potentieel, ook buiten Nederland. De recente introductie van navulverpakkingen laat ook weer een nieuwe kant van het merk zien.”

47 FoodPersonality oktober 2021

46-47_CoC HG.indd 47

12-10-2021 10:55

CAPTAIN FRIESLANDCAMPINA

‘Minder activaties, wel grootser’ FrieslandCampina wachtte lang, maar inmiddels is de buitendienst weer helemaal terug op de winkelvloer om de zuivelcategorie ook daar te ondersteunen. “Daarom zijn we ook extra trots op deze prijs.” Tot afgelopen februari hield FrieslandCampina de buitendienst binnen. Uit veiligheidsoverwegingen voor de eigen mensen, het winkelpersoneel en de klanten van de winkels. “Maar ik ben blij dat de buitendienst inmiddels weer volledig aan de slag is”, vertelt Simone Vis, manager Field Sales & Shopper Marketing bij FrieslandCampina. Ondanks dat ze enige tijd niet op de winkelvloer waren, onderhielden de buitendienstmedewerkers het contact met de supermarkten in hun rayon, per telefoon of via het scherm. Maar dat is toch iets heel anders dan met eigen ogen zien wat er in het zuivelschap gebeurt. “Gelukkig kunnen we nu weer zoals vóór corona de winkelvloer op en zijn we al met diverse acties druk geweest, zoals rondom de Olympische Spelen. Voor sporters is goede voeding, waaronder het ontbijt, essentieel voor hun sportieve presentaties. Campina is ‘official supplier’ van TeamNL en voorziet hiermee de topsporters – en sinds kort ook de paralympische sporters – van zuivelproducten. Dit hebben we doorgetrokken naar de winkelvloer

met een relevante activatie Het was weer een kans om de relatie tussen sport en voeding – in ons geval zuivel – te versterken.” Maar de grootste actie tot dusver was de allereerste week van ‘On the way to Planet Proof ’, afgelopen september. FrieslandCampina neemt met een groeiend aantal producten deel aan dit onafhankelijk gecertificeerde duurzaamheidskeurmerk. “Met ‘On the way to Planet Proof ’ geven we inhoud aan onze opdracht de zuivelsector en daarmee ons assortiment te verduurzamen, terwijl we tegelijkertijd de melk van onze aangesloten boeren optimaal verwaarden om hen ook in staat te stellen die verduurzaming te realiseren.”

Meer Planet Proof Het (onafhankelijke) keurmerk ‘On the way to Planet Proof ’ vind je op steeds meer groenten, fruit, kaas, zuivel en eieren. Met dit keurmerk weten consumenten zeker dat het product duurzamer is geproduceerd door boeren en telers en

Captain: FrieslandCampina Categorie: zuivel

daardoor een betere keuze is voor dier, natuur en het klimaat. Dat zuivel goed voor je is zit bij de meeste mensen goed tussen de oren. “Consumenten zien zuivel terecht als een belangrijk onderdeel van hun dagelijkse voeding. Er wordt ook steeds meer met zuivel ontbeten. Zuivel past als belangrijke bron van eiwitten uitstekend in een verantwoord voedingspatroon. Het levert eiwitten, wat bijdraagt aan de groei en onderhoud van je spieren en voor je botten helpt het om je lichaam weer terug te brengen in ‘building mode’ (een positieve eiwitbalans, red.) na de nachtrust. Onze focus ligt op waardeproposities binnen zuivel en daar is ‘On the way to Planet Proof ’ een mooi platform voor, aangezien we onze boeren ermee helpen om verder te verduurzamen. De opzet van het keurmerk, met een externe

Twee voorbeelden van recente winkelvloeractivaties: het interactieve meubel dat in de week van ‘On the way to Planet Proof’ in geoptimaliseerde vorm werd ingezet en de activatie rondom de Olympische Spelen: ‘Win TeamNL’.. De pakjesboot van Chocomel dateert van vorig jaar, maar is binnenkort weer in veel supermarkten te vinden. 482

FoodPersonality FoodPersonalityoktober maand 2021 2021

48-49_CoC FrieslandCampina.indd Alle pagina's 22_Artikel_01L.indd 2

12-10-2021 18:15

we een aantal introducties uitgesteld, ook al omdat daar een aantal ‘on-the-go’-concepten bij waren die in tijden van lockdown en veel thuiswerken minder kans van slagen hadden. De focus lag in die moeilijke periode vooral op de basis.” Maar het is ook niet zo dat er niets gebeurde. Zo wijst Vis onder meer op het succes van de limited editions van Optimel van het afgelopen jaar.

Eén van de succesvolle nieuwe producten van het afgelopen jaar: Optimel Limited Editions.

Zien is kopen

Manager Field Sales & Shopper Marketing Simone Vis: “Onze focus ligt op waardeproposities en daar is ‘On the way to Planet Proof’ een mooi platform voor.” (Foto: Rob Keeris) certificering en doelstellingen die steeds verder naar boven bijgesteld worden, zorgt ervoor dat we geloofwaardig verder verduurzamen. We gaan ook ons portfolio dat onder ‘On the way to Planet Proof ’ valt verder uitbreiden. De basiszuivel van Campina had het keurmerk al, net zoals de producten van Optimel, Milner en Vifit. Daar komt kwark bij, yoghurtbekers en ook bepaalde kaassoorten. Alles bij elkaar een aanzienlijk volume.”

Interactief uitleggen Planet Proof is volgens Vis ook het hardst groeiende integrale duurzaamheidskeurmerk binnen zuivel. “Er sluiten zich steeds meer partijen aan bij het keurmerk. ‘On the way to Planet Proof ’ wordt de nieuwe standaard in de markt.” Vandaar ook dat dit jaar het initiatief is genomen voor de eerste week van ‘On the way to Planet Proof ’. Die werd ook groots op de winkelvloer gebracht, met van de kant van FrieslandCampina onder meer een interactief meubel waarmee het keurmerk op een interactieve wijze werd uitgelegd rondom de thema’s natuur (biodiversiteit), koe (dierenwelzijn) en klimaat (duurzame energieopwekking middels zon en wind).

“Boeren hebben heel veel grond in gebruik en gaan de komende jaren een grotere bijdrage leveren aan het duurzame beheer van die grond. Dat moet je wel uitleggen aan mensen en dat doet dit meubel op een hele interactieve en speelse manier. Daarbij kon je gratis wandel- en fietsroutes langs het boerenland downloaden.” Uiteraard kon FrieslandCampina dat interactieve meubel niet overal neerzetten. Op andere plaatsen werd daarom ook met displays gewerkt. “Het gaat erom dat we met dit soort initiatieven ook op de winkelvloer bij shoppers de verbinding met onze boeren proberen te leggen. Daar zijn we in geslaagd.”

Focus op basis FrieslandCampina vormt als leidende speler in de zuivelcategorie een vaste waarde in het Captain of the Category-onderzoek. Op alle criteria haalde FrieslandCampina ook dit jaar gemiddelde of bovengemiddelde scores, al was er wel één uitzondering. Op het onderdeel ‘succesvolle nieuwe producten’ scoorde het lager dan het categoriegemiddelde. “Maar ik denk dat daar een goede verklaring voor is. In de coronaperiode hebben

De buitendienst van FrieslandCampina – twee ‘area managers’ (noord en zuid) en 22 (junior) rayonmanagers – maken dus weer volop hun rondjes waarbij ze steevast letten op het op orde hebben van de basis oftewel de verkrijgbaarheid van zuivelproducten. “Dat blijft heel belangrijk. We verrichten digitale metingen om de situatie in beeld te brengen, maar het is aan onze mensen op de winkelvloer om te achterhalen wat de oorzaak is - en uiteraard ondernemen ze daarop ook actie.” Daarnaast zorgt de buitendienst voor second placements, met extra koelingen maar ook in de vorm van displays zoals voor Chocomel. “De pepernoten zijn weer in de supermarkt opgedoken en nog eventjes en dan meert de Chocomelpakjesboot weer aan bij menige winkel. Hiermee creëren we beleving voor de winkel en de shopper op een relevant moment. Niet alleen vanwege de sfeer, maar ook vanwege de impulswaarde: zien is kopen immers. Elk jaar weten we dit groter te maken. Hierin voorzien we grote maar ook kleine winkels die kunnen profiteren van enorme uplifts in de Sinterklaasperiode. Je ziet dat de toegevoegde waarde van dit soort activaties voor supermakten toeneemt naarmate ze groter van opzet zijn. Daar willen we dan ook naartoe: minder, maar grotere activaties en liefst geïntegreerd, met meerdere partijen, zoals bij de week van ‘On the way to Planet Proof ’, of samen met onze handelspartners.” ■ ■

493

FoodPersonality FoodPersonalityoktober maand 2021 2021

22_Artikel_01L.indd 3

12-10-2021 12-10-2021 17:57 18:15

CAPTAIN UPFIELD

Upfield, wereldwijd de grootste producent van plantaardige voedingsmiddelen, is verkozen tot captain in de categorie margarine, boter, vet en olie. Met iconische merken zoals Becel, Blue Band, Violife en ProActiv investeert het bedrijf in superieure smaak en kwaliteit, om samen met consumenten en chefs te werken aan een betere plantaardige toekomst. Prestatie, passie en zorg zijn de drie pijlers waarop Upfields missie is gestoeld. Het bedrijf wil kracht en energie bundelen met retailers, zodat het voor de consument gemakkelijker wordt om voor producten op plantaardige basis te kiezen. “We hebben mooie merken in handen en investeren als marktleider volop in het kernassortiment om de neergaande trend in deze categorie te stabiliseren. Naast die krachtige kern zetten we alles op alles om innovatieve segmenten toe te voegen binnen onze merken”, zeggen country director Benelux Sander Leenders en Lauren Tolond, hoofd marketing voor Nederland, België en Frankrijk.

Verandering in leefstijl Leenders en Tolond zien de Captain-titel als een erkenning voor het harde werk dat zij samen met retailers verzetten om de plantaardige categorie in margarine, boter en olie te versterken. Sander Leenders: “De consument heeft behoefte aan meer producten op plantaardige basis en we moeten samen met onze handelspartners goed op deze trend inspringen. Daarom willen we als grote speler categorieleider zijn, in die zin dat we objectief naar de categorie kijken en het stap voor stap verder uitbouwen. Deze rol hebben we ook voor ogen in de categorieën room, kaas en boter op plantaardige basis. Een verandering in leefstijl gaat echter langzaam; je moet constant informeren, inspireren en herhalen. Dat moet je samen met de retailer doen.” Upfield scoorde in het Captain-onderzoek hoog op de onderdelen consumenteninformatie, marge, promotie en uitstraling op het schap. “Precies de elementen waar we hard aan werken”,

zegt Leenders. “We willen de consument op een transparante manier informeren, werken aan onze verpakkingen, hebben de marge bijgesteld en investeren veel in winkelvloeractivatie – wat ik ook onder promotie schaar. Het is een groot compliment dat onze inspanningen erkend en gewaardeerd worden en deze feedback geeft ons kansen om nog verder te groeien en waar nodig te verbeteren.”

Lange adem Het creëren van een stabiel assortiment plantaardige producten, is volgens Tolond een kwestie van de lange adem. “Het duurt even voordat die trein gaat rijden, maar we raken nu op vaart. Steeds meer consumenten zijn nieuwsgierig naar producten op plantaardige basis. Niet alleen de vegetariër of veganist, maar ook het toenemend aantal flexitariërs wil weten wat de positieve impact van plantaardige producten is op het milieu en hun eigen gezondheid. Die interesse is door de coronacrisis alleen maar gegroeid. Het

Captain: Upfield Categorie: witvet, geelvet en olie (boter, margarine, olijf- en zonnebloemolie en frituurvet)

moet voor de consument een kleine stap zijn om over te schakelen op plantaardige producten, dus we willen elk ongemak weghalen en vooral geen concessies doen in prijs, smaak of textuur.” Tolond verwacht dat de score van Upfield in innovaties volgend jaar ook hoger zal zijn. “Innovaties op plantaardige basis vergen veel tijd. Om een indruk te geven: voordat we de boter op plantaardige basis goed genoeg vonden, is het product 200 keer getest. Veel mensen denken bij investeringen aan inspanningen op het gebied van R&D of consumentenmarketing, maar vergeet niet dat we achter de schermen ook miljoenen hebben geïnvesteerd om de productie snel gereed te maken. Het vergt nogal wat voordat je

Met inspiratie, informatie en gemak als belangrijkste waardes, revitaliseert Upfield ook haar core brands. Bijvoorbeeld met projecten als ‘Blue Band Koken met kinderen’ – initiatieven die ook weer voor beleving op de winkelvloer zorgen. 50 FoodPersonality oktober 2021

22_Captain Upfield.indd 50

12-10-2021 16:20

Country director Benelux Sander Leenders en Lauren Tolond, hoofd marketing voor Nederland, België en Frankrijk. (Foto: Guido Benschop)

plantaardige producten met natuurlijke ingrediënten kunt produceren. Nu dat op orde is, zitten er veel innovaties in de pijplijn en dat hopen we in het onderzoek van volgend jaar terug te zien.”

Informeren en inspireren Om de shopper zo goed mogelijk te gidsen en de shoppingtrip zo eenvoudig mogelijk te maken, zet Upfield onder meer in op cross selling met vleesvervangers, brood of groenten. “Als je goed samenwerkt met retailers en collega-leveranciers, ondersteun je alle consumenten die een plantaardige maaltijd op tafel willen zetten”, zegt Leenders. “Prijspromoties zijn in deze categorie van ondergeschikt belang, want die leiden er niet toe dat de consument meer margarine gaat gebruiken.” Tolond: “Er zijn in verhouding weinig recepten voor de groeiende groep mensen met interesse in plantaardige voeding. Vaak moeten zij ook door de gangpaden van de supermarkt heen op zoek naar hun producten. Met een cross sellingpresentatie bied je als winkel gemak en inspiratie. We testen onze projecten eerst in een aantal winkels uit en als het werkt, bouwen we het verder op. Met inspiratie, informatie en gemak als belangrijkste waardes, revitaliseren we tegelijkertijd onze core brands. De meeste mensen staan vrij neutraal tegenover margarine, dus het is belangrijk dat we onze merken levendig houden. Bijvoorbeeld met projecten als ‘Blue Band Koken met kinderen’ – initiatieven die ook weer voor beleving op de winkelvloer zorgen.”

Groeimogelijkheden Leenders: ”We kijken samen met retailers hoe we partnerships aan kunnen gaan met leveranciers van niet-concurrerende producten, maar we zien ook groeimogelijkheden in het claimen van de seizoenen en speciale momenten, zoals de

Nationale Week Zonder Vlees, Pasen, Kerstmis, de kerstvakantie en ‘terug naar school’, zodat we onze producten in een breed umfeld kunnen plaatsen.” Upfield heeft als captain ook een heldere visie op de schappresentatie. Als de plantaardige alternatieven per merk over het hele schap staan verdeeld, zijn ze moeilijk te vinden, vindt Leenders. “Daarom hebben we een merkblok uitgetest met 5 tot 6 sku’s plantaardige alternatieven en die presentatie is nu in elke winkel toegepast. Samen met de retailers werken we nu aan heldere schapcommunicatie en we staan de ondernemers en supermarktmanagers ook graag lokaal bij. Onze medewerkers van field sales helpen in de winkel om de schappen op orde te krijgen, out of stock te voorkomen en de cross sellacties in te richten en dat wordt zeer gewaardeerd.”

CO2-voetafdruk communiceren Upfield maakt een revolutionaire stap door op grote schaal de CO2-emissie van een product met een logo te communiceren op de verpakking. Volgens marketing manager Lauren Tolond is dat de toekomst. “We hebben ons gecommitteerd aan een half miljard producten met CO2label tegen 2025. Het logo is nu op onze plantaardige boteralternatieven van Violife geplaatst en de rest van het portfolio volgt binnenkort. We zijn heel transparant naar de consument, daar vraagt de trend in duurzaamheid ook om. De productie van onze plantaardige margarine en spreads zorgt vergeleken met zuivelboter

Het nieuwe normaal

bijvoorbeeld voor een 70 procent kleinere CO2-

Omdat Upfield gebruikmaakt van geavanceerde data, weet het waar de doelgroep zich bevindt, wie de foodies zijn of wat de flexitariërs doen. “Met deze gegevens kunnen we keuzes maken die toegesneden zijn op de retailer en hun specifieke shoppers. Ons merkenportfolio bestaat uit producten voor elke doelgroep, in elk prijsniveau. Het is nu belangrijk dat we daar te vinden zijn waar de shopper ons verwacht. In de juiste winkels, maar ook op de juiste plek in de winkel”, aldus Tolond. Upfield laat de komende tijd van zich horen met onder andere een nieuwe uitstraling voor Blue Band en innovaties in plantaardige boter, room en kaas. Tolond: “De potentiële markt voor plantaardige producten is enorm en wij zien unieke mogelijkheden om hierop in te spelen. Uiteindelijk hopen we dat 5 tot 10% van de categorieën waarin wij actief zijn, plantaardig is. En dat we samen met de retailers van de plantaardige keuze het nieuwe normaal kunnen maken.”

voetafdruk, het verbruikt 50 procent minder water en er is 2/3 minder land voor nodig.” Deze data moeten volgens Upfield veel meer gebruikt worden in de communicatie naar de consument. “We willen alle leveranciers aansporen om hun CO2-voetafdruk richting consument te communiceren. Als je in een oogopslag laat zien dat de voetafdruk van een zuivelproduct 3,5 keer zo groot is als die van het plantaardige alternatief, kan de consument een goed onderbouwde keuze maken.”

51 FoodPersonality oktober 2021

22_Captain Upfield.indd 51

12-10-2021 16:20

CAPTAIN VIVERA

Onverminderd innoveren en inspireren In de sterk groeiende categorie vleesvervangers schreef Vivera de afgelopen zeven jaar maar liefst zes keer de Captain-titel op haar naam. Dit jaar behaalde het bedrijf zelfs de nummer twee positie in het totale Captain-onderzoek. “Geen slechte prestatie tussen alle multinationals”, zegt sales director Richard Jansen. “Maar we blijven er, zoals in het oosten van Nederland gebruikelijk is, vrij nuchter onder.” Vivera belandde dit jaar op de een na hoogste positie van alle captains met een goede overall score en opvallend hoge cijfers voor marge & omloopsnelheid, goede promoties, media-ondersteuning en uitstraling op het schap. “De Captain-titel is voor ons bedrijf een belangrijke prijs en we zijn trots dat onze handelspartners ons zo waarderen. We scoren goed op alle facetten van innovatie en zijn vooral verheugd met de 7,9 voor ‘goede promoties’. Ons team werkt met passie aan de doelstellingen van Vivera en we investeren veel in promotie om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met vleesvervangers.”

Constante groei Vivera is opgericht in 1990 en het merk is inmiddels in 25 landen verkrijgbaar. Sinds het bedrijf in april 2021 is overgenomen door het Braziliaanse JBS, een grote speler in vlees en vleesvervangers, zal dat aantal landen in rap tempo uitbreiden.

“JBS maakt een transitie door van vlees naar proteïne en brengt in het buitenland al plantaardige hamburgers en andere vleesvervangers op de markt. Met de ondersteuning van zo’n grote partner zijn we in staat om nog meer mensen te overtuigen om eens voor plantaardig voedsel te kiezen.” Vivera noteert jaar op jaar een forse groei. Richard Jansen: “Vorig jaar zijn de schappen uitgebreid en was er door corona meer belangstelling voor niet-dierlijke producten, wat een eenmalige groei van 32 procent tot gevolg had. Als we dat afvlakken, zien we de laatste jaren bij bijna alle supermarkten een constante groei van 20 tot 25 procent.”

Veel dynamiek Volgens marktonderzoeker IRI steeg de verkoop van vegetarische producten in Nederland in 2020 met 32 procent naar € 190 miljoen. Vleesvervangers krijgen ook steeds meer ruimte in de

Captain: Vivera Categorie: vleesvervangers

supermarkt, zegt Jansen. “Tien jaar geleden vond je onze producten ergens in een hoekje bij het vlees, maar tegenwoordig is de categorie duidelijk zichtbaar.” De sterke opkomst van de categorie vleesvervangers trekt ook veel nieuwe spelers aan. Als marktleider en het oudste merk in de categorie, helpt Vivera retailers om de juiste keuze uit het aanbod te maken. “We hebben hechte partnerships met de supermarkten en delen onze kennis graag. Onze collega’s van category management, marketing en sales hebben een duidelijke visie op de categorie, gebaseerd op uitgebreide data. De dynamiek in vleesvervangers is goed, hoe meer aandacht voor deze categorie, hoe beter. Als je mensen over wilt halen om eens vleesvervangers op tafel te zetten en tegelijk de trouwe kern van consumenten tevreden wilt houden, moet je wel lekkere, kwalitatieve producten bieden. We raden dus wel eens producten af aan retailers, maar we adviseren ook om aanvullende producten van een ander merk op te nemen in het assortiment.”

Patroon doorbreken

De categorie vleesvervangers maakt op dit moment 5 procent van de totale vleescategorie uit en Vivera wil dat aandeel de komende jaren verdubbelen. Vleesvervangers krijgen ook steeds meer ruimte in de supermarkt. “Tien jaar geleden vond je onze producten ergens in een hoekje bij het vlees, maar tegenwoordig is de categorie duidelijk zichtbaar”, aldus Richard Jansen.

In 2020 daalde de verkoop van vers vlees (ytd) met 2 procent in omzet en 5 procent in volume. Steeds meer consumenten staan ervoor open om minder vlees te eten en daarmee verandert de doelgroep voor Vivera constant. Om al deze consumenten kennis te laten maken met vleesvervangers, zet Vivera sterk in op mediaondersteuning en dat wordt in het Captain-onderzoek gewaardeerd met een 7,6. In januari liet het bedrijf uit het Overijsselse Holten van zich horen met een uitgebreide tv- en online campagne die in het najaar wordt herhaald en er loopt een brede marketingcampagne om zoveel mogelijk mensen naar de categorie te trekken. “Veel consumenten willen vanwege gezondheid, milieu en dierenwelzijn

52 FoodPersonality oktober 2021

52-53_CoC Vivera.indd 52

12-10-2021 13:21

V.l.n.r.: category manager Ron Molendijk, marketing manager Karin Löwik, account manager Retail Marleen Offereins en sales director Richard Jansen. (Foto: Gijs Kroes)

voor vleesvervangers kiezen. De smaak en prijs zijn nog steeds de belangrijkste barrières, waarbij je kunt discussiëren over de vraag of vlees niet te goedkoop is. Wij focussen ons al dertig jaar lang op het maken van lekkere producten tegen een goede prijs. Verder maken we geregeld gebruik van prijspromoties en folderaanbiedingen om meer mensen te verleiden. Als ze een keer onze vleesvervangers hebben geprobeerd, is er een grote kans dat ze het vaker kopen. Zo doorbreek je de gewoonte. Mensen zitten vaak vastgeroest in een bepaald eetpatroon. Het diner van de gemiddelde Nederlander bestaat uit zes of zeven verschillende gerechten, met af en toe wat variatie. Om mensen continu te triggeren en te inspireren,

Vivera brengt zo’n vier of vijf nieuwe producten per jaar op de markt. Ook de laatste lancering, Vivera kipfilet, werd goed ontvangen.

geven we regelmatig een prijssignaal en delen we op allerlei manieren lekkere, gemakkelijke recepten. De smaak van onze producten overtuigt veel twijfelaars, we kregen bijvoorbeeld bij de FoodAwards (een initiatief van dit blad, red.) een 9,5 voor onze shoarma en onze braadworst, hamburger en kipkrokantschnitzel kwamen het beste uit de smaaktesten van Normec.”

Aandeel verdubbelen De meeste vleesvervangers van Vivera worden gemaakt van soja en ongeveer een kwart van het assortiment wordt geproduceerd op basis van kaas, groenten of tarwe. “We onderzoeken nu alternatieven voor kaas omdat we op termijn over willen gaan op volledig veganistische producten”, zegt Jansen. De categorie vleesvervangers maakt op dit moment 5 procent van de totale vleescategorie uit en Vivera wil dat aandeel de komende jaren verdubbelen. “We zijn aardig op stoom en denderen voort, maar we zijn er nog niet dus we zetten onverminderd in op innovatie. In theorie kunnen we een alternatief produceren voor alle vleesproducten. Spiervlees zoals biefstuk is erg moeilijk, maar dat blijven we proberen. Onze producten moeten de textuur en smaak van vlees zo goed mogelijk evenaren en ik heb grote waardering voor het doorzettingsvermogen en de inventiviteit van onze afdeling productontwikkeling. We zetten ongeveer vier of vijf nieuwe producten per jaar op de markt, soms werken we twee jaar aan een project en soms ligt het al binnen drie maan-

den op het schap. Onze laatste lancering, Vivera kipfilet, is goed ontvangen en rond februari 2022 zullen we de markt verrassen met een baanbrekende innovatie die weer een nieuwe doelgroep naar de categorie trekt.” ■

Op weg naar Certified B Corporation Vivera hoopt binnenkort erkend te worden als Certified B Corporation. B Corp is een internationaal netwerk van Benefit Corporations. Het is een keurmerk voor bedrijven die een positieve impact willen hebben op het welzijn van mensen en de maatschappij in sociaal en ecologisch opzicht: ‘Using business as a force for good’. B Corps hebben bijvoorbeeld oog voor duurzaamheid in de keten, klimaatneutraal produceren, sociale projecten en het verminderen van de afvalberg. “We hebben ambitieuze doelstellingen opgesteld. Zo willen we naast B-corp gecertificeerd volgend jaar ook CO2-neutraal zijn. We zetten in op het welzijn van medewerkers, maar gaan daarnaast ook The Hunger project ondersteunen”, zegt marketing manager Karin Löwik. “We doen het niet alleen om het certificaat, maar vooral omdat we het belangrijk vinden. We hebben een duurzaam product en we willen vooroplopen als het gaat om een betere, duurzame wereld.”

53 FoodPersonality oktober 2021

52-53_CoC Vivera.indd 53

12-10-2021 13:21

CAPTAIN PEPSICO

‘We voelen een brede verantwoordelijkheid voor de hele categorie’ PepsiCo heeft dit jaar met de merken Duyvis en Quaker een dubbele Captain-titel behaald. Het bedrijf gaat uit van de foodvisie ‘Bright Foodture’, in plaats van een categorievisie en neemt daarbij een brede verantwoordelijkheid voor de hele categorie. “Met de twee Captain-titels erkennen onze partners die verantwoordelijkheid en de inzet die we samen met hen verrichten op het gebied van business development.” PepsiCo zet met een langetermijnvisie en een moderne toepassing van data wereldwijde trends om in op maat gesneden kansen voor de specifieke retailer, de categorie en haar eigen merken. “Zo willen we onze ambities in business development telkens opnieuw uitvinden”, zegt senior commercial director Stijn Storms. Category management betekende voorheen vaak assortimentsmanagement, waarbij je in de achteruitkijkspiegel naar cijfers keek, aldus Storms. “PepsiCo trekt dat nu veel breder. Om samen met onze partners de categorie te verruimen, kijken we dynamisch naar data, gebruiken we de nieuwste technologieën en denken we meer vanuit ‘shopper touchpoints’ en consumptiemomenten. We zetten stevig in op deze brede aanpak die

we per retailer als maatwerk inzetten en waarbij we ook aanpalende merken of assortimenten meenemen. ‘One size fits all’ is niet meer actueel. Daarom heeft PepsiCo ook een nieuwe afdeling gecreëerd die specifiek per winkel onderzoekt wie het publiek is. Zo zitten we steeds dichter op de maatschappij en de winkel. Omdat wij onze kracht en strategie koppelen aan de kracht en strategie van de individuele retailers, vinden we extra groei-elementen die het verschil maken.”

Foodvisie versus categorievisie PepsiCo vertaalt in het kader van business development grote trends in de markt niet alleen in een categorievisie, maar vooral in een foodvisie.

PepsiCo investeert veel in onderzoek naar de toekomstige consument en shopper per specifieke retailer; vervolgens kijkt het waar het met de klant over tien jaar wil staan. Om dit goed te kunnen doen, ontwikkelde PepsiCo de drie ‘Rights’, drie platformen die gedifferentieerd ingezet kunnen worden: ‘Right For My Senses’, Right Now, en ‘In The Right Way’.

Captain:

PepsiCo

Categorie: 1. ontbijtgranen, cereals, drinkontbijt 2. zoutjes, chips, cocktailsnacks en noten

Hoofd category management Cindy van den Berg: “We investeren veel om te onderzoeken wie de toekomstige consument en shopper voor deze specifieke retailer is en waar we met onze klant over tien jaar willen staan. Zo kwamen we tot de drie ‘Rights’, drie platformen die gedifferentieerd ingezet kunnen worden. De eerste is ‘Right For My Senses’, waarmee we beleving op de winkelvloer bieden en niet alleen de functionele, maar ook de emotionele behoeftes aanspreken. Met beleving houd je de fysieke winkel relevant. Deze aanpak zag je vorig jaar onder andere terug in het Ontbijtplein dat we samen met een leverancier van aanvullende producten hebben opgezet. Ook ‘The Battle’ van Quaker speelt in op deze pijler: met een wedstrijd voor de beste smaak pak je de consumententrends aan alle kanten, je betrekt mensen bij je innovatie en komt tenslotte met een vernieuwend en lekker product waar een community achter zit die zich betrokken voelt.” De tweede pijler is ‘Right Now’’: de juiste producten op de juiste plaats, tegen een juiste prijs. Dankzij uitgebreide data weet PepsiCo wie de shopper is en welke behoeftes hij in welke omgeving vervuld wil zien. “Daarop spelen we met al onze commerciële middelen in, om zo per klant waarde toe te voegen”, zegt Van den Berg. Tenslotte wil PepsiCo het ‘In The Right Way’ brengen: het bedrijf maakt grote stappen in duurzaamheid met oog voor mens, maatschappij en aarde. “Dat betekent dat we onder meer

54 FoodPersonality oktober 2021

22_Captain PepsiCo.indd 54

12-10-2021 15:02

beseft hoe belangrijk een goed ontbijt is en hoe je daarin kunt variëren. Daar zetten we onder andere op in met de Ontbijtchecker. En met ons brede assortiment van Cruesli – van ontbijtgranen tot havermout – bieden we diverse recepten ter inspiratie die ertoe kunnen leiden dat er ook in het weekend vaker ontbijtgranen op tafel komen. We zien dat mensen sinds de coronacrisis vaker samen eten en er staan andere producten op tafel; hoe kun je die beweging versterken en behouden? Ook de online verkoop van ontbijtgranen groeit hard, dus daar zien we mogelijkheden om een groeisegment met een groeikanaal te combineren. We kijken ook naar het on the go-kanaal, waar je te maken hebt met heel andere patronen. De kernvraag is steeds: hoe zorg je dat je samen met je handelspartners inspeelt op deze trends?”

Meer beleving & maatwerk

Stijn Storms, senior commercial director en Cindy van den Berg, hoofd category management. (Foto: Jan Willem Houweling)

streven naar een klimaatneutrale productie, duurzame verpakkingen en beperking van afval, maar ook naar gezondere keuzes, met minder vet, suiker en zout”, aldus Van den Berg. “We staan vierkant achter de Nutri-Score en scherpen onze basis continu aan, zodat we aansluiten op de belangrijke trend van gezonde, verantwoorde producten. Daarnaast inspireren we de consument met gezonde recepten, bijvoorbeeld met Quaker Havermout. Ook hebben we een initiatief als de Ontbijtchecker ontwikkeld. Hierbij kunnen consumenten zien wat de voedingswaarden zijn per gekozen ontbijt. Duurzame keuzes gaan bij PepsiCo echter nooit ten koste van smaak, want onze producten moeten bovenal lekker zijn; de factor ‘jezelf verwennen’ blijft belangrijk.”

Beweging op gang brengen Storms: “De achterliggende gedachte bij deze grote investeringen is dat er een beweging op gang komt waarop de hele markt kan meeliften.

Met de introductie van Lay’s Strong en Duyvis Strong wordt bijvoorbeeld de link met bier gelegd en de Duyvis Oven Roasted-notenmix combineert goed met wijn. Door deze combinaties met andere productgroepen, kun je second placements inzetten om de koopimpuls te stimuleren met meerdere touchpoints in de winkel – die ook weer beleving toevoegen. En met de introductie van Lay’s Iconic Restaurant leggen we de link met fastfoodketens als Kentucky Fried Chicken, Pizza Hut en Subway als onderdeel van een brede benadering. Daarnaast zien we mogelijkheden om ook de gebruiksmomenten in deze categorie uit te breiden.”

Storms: “Met nieuwe technologie, shopperinzichten en vooral door samenwerking, willen we al onze categorieën in waarde laten groeien. Dat vergt een goede samenwerking en hechte partnerships. Een activatie op de winkelvloer vraagt soms echter om grote investeringen, daarom testen we veel om te onderzoeken of het bijvoorbeeld operationeel uitvoerbaar is. We willen met onze werkwijze alle trends en groeidrijvers met elkaar verbinden, zodat er bovenop de basis meer beleving en maatwerk per retailer ontstaat. Vervolgens is het een kwestie van testen, keuzes maken en er samen voor gaan. Als deze initiatieven zijn gebaseerd op de juiste data en de juiste waarden, zoals de drie ‘Rights’, dan creëer je loyaliteit voor de categorie, de retailformule en de merken.” ■

PepsiCo behaalde met Duyvis in het Captainonderzoek de hoogste overall score: een 7,9. Het merk is de nummer één in marge/omloopsnelheid, media-ondersteuning en goede promotie. Deze laatste koppositie deelt Duyvis met Quaker, eveneens een merk van PepsiCo, dat ook de eerste plek in consumenteninformatie behaalde. Cindy van den Berg, hoofd category management en senior commercial director Stijn Storms: “PepsiCo investeert veel in merken en activatiecampagnes, maar vooral in business develop-

De initiatieven van PepsiCo in de categorie ontbijt zijn erop gericht om de penetratie van ontbijtgranen in het algemeen te vergroten. Hierbij is het belangrijk om patronen te herkennen en creatieve oplossingen te bedenken om deze te doorbreken, aldus Van den Berg. “Niet iedereen

ment, in de breedste zin van het woord. Dat doe je samen met de retailpartners. Het is een groot compliment dat zij je als ‘Captain of the Category’ zien omdat je een brede verantwoordelijkheid neemt.”

55 FoodPersonality oktober 2021

22_Captain PepsiCo.indd 55

12-10-2021 15:02

CAPTAIN OF CATERGORY

Waardevolle innovaties en sterke activaties Dr. Oetker heeft in een bijzonder jaar de Captain-titel in de categorie bakproducten & decoratie teruggewonnen. Ondanks de druk op de productie van bakproducten, populair tijdens de coronacrisis, bracht het bedrijf in 2020 ook nog een aantal mooie introducties op de markt. Senior trade marketeer Dorreke Hachmer en marketing manager cake & desserts Elles van den Berg zien de Captain-titel als een mooie erkenning van de handel. Van den Berg: “Dr. Oetker introduceert gemiddeld maar liefst twintig innovaties per jaar en we hebben een flink aandeel in de categorie, dus we zijn blij met de scores die we hebben behaald in het onderzoek. 2020 was een atypisch jaar, we behaalden omzetten die normaal alleen in het hoogseizoen van bakken voorkomen. Er zat veel druk op de ketel vanwege de enorme vraag naar onze producten, en dan is het toch een hele prestatie om ook innovatieve producten op de markt te zetten.”

veel mensen thuis waren met de kinderen. In die piekperiode verdubbelden in eerste instantie de omzetten! We hebben het promotiebeleid en de mediakalender aangepast en lanceringen en campagnes teruggetrokken om te kunnen blijven leveren aan onze partners. De collega’s van sales en in de fabriek hebben alles op alles gezet om de voorraden zo secuur mogelijk te verdelen. Ondanks dat er in 2020 bijna geen feesten of verjaardagen werden gevierd, hebben we samen met de retailers kunnen profiteren van deze verschuiving in gebruiksmomenten en de verbeterde productiecapaciteit – en nieuwe consumenten naar de categorie getrokken.”

Hachmer beschrijft hoe Dr. Oetker heeft ingespeeld op het veranderde koopgedrag tijdens de coronacrisis: “In de eerste hamsterperiode was er veel vraag naar basismeel, de pannenkoekmixen en broodmixen. En tijdens de lockdowns werden er volop taarten en cupcakes gebakken, omdat

Blijven innoveren Binnen alle tumult heeft Dr. Oetker een aantal vernieuwende producten op de markt gebracht, zoals nieuwe Koopmans-basismelen en de Koopmans Vruchtenslof, die middenin de bakhausse is gelanceerd. Van den Berg: “De

Dr. Oetker richt zich met haar innovaties op de meer bewuste producten, maar ook op de echte verwenproducten, zoals Dr. Oetker Shortbread Choco & Karamel, Dr. Oetker Cookies Chocolate Chips en Koopmans Romige Appeltaart met banketbakkersroom.

Captain: Dr. Oetker Categorie: bakproducten & decoratie

vruchtenslof is een populaire lekkernij, maar tot nu toe niet eenvoudig om zelf te maken, dus onze innovatie werd enthousiast ontvangen.” Dat geldt overigens ook voor de premium Bourbon Vanille-range, die Dr. Oetker in 2020 introduceerde binnen de baktoevoegingen, aldus Hachmer. ”Daarmee sluiten we aan op de discussie over het toepassen van echte vanille en spelen we in op de behoefte aan meer natuurlijke smaken. Met dit soort innovaties voegen we veel waarde toe aan de categorie.”

Verwennen en verantwoord Consumentenbehoeften veranderen en daar speelt Dr. Oetker op in. Van den Berg: “Zelf bakken moet leuk en lekker blijven, maar we houden er ook rekening mee dat steeds meer mensen een bewuste keuze maken. Bovendien verandert de smaak van Nederlanders, in veel andere categorieën wordt bijvoorbeeld al minder suiker toegevoegd. Dr. Oetker richt zich zowel op verwenproducten als op de meer bewuste producten. Onze laatste innovaties, Dr. Oetker Chocolate Chip cookies en Shortbread met een koekbodem en extra veel karamel en chocolade, zijn echte verwenproducten. Tegelijkertijd scherpen we ons kernassortiment aan op de waardes die de bewustere consument belangrijk vindt, zoals minder suiker. Ook hebben we sinds dit jaar Dr. Oetker mixen voor veganbrownies, taart en cake. Daaraan hoef je geen boter of eieren toe te voegen. Op de producten die al vegan waren, hebben we het vegan-logo geplaatst en we onderzoeken de beste schappresentatie voor de vegan producten in deze categorie. Verwacht de consument het vegan

56 FoodPersonality oktober 2021

56-57_CoC Oetker.indd 56

12-10-2021 14:27

Senior trade marketeer Dorreke Hachmer (l.) en marketing manager Cake & Desserts Elles van den Berg. (Foto: Peter Lous)

alternatief binnen het kernassortiment of geeft hij de voorkeur aan een presentatie met alle vegan varianten bij elkaar?” Daarnaast speelt Dr. Oetker met glutenvrije innovaties, zoals Koopmans Bananenmeel, in op de veranderende consumentenbehoefte. De retailers zijn volgens Hachmer helemaal klaar voor het meer verantwoorde portfolio: “Een aantal jaar geleden stond vooral smaak centraal bij de retailers. En dat blijft het belangrijkste bij bakproducten, maar onze handelspartners vragen nu ook zelf naar de meer verantwoorde alternatieven.”

Bewuste thuisbakker Dr. Oetker heeft recent heel thuisbakkend Nederland in kaart gebracht aan de hand van bakprofielen. Van den Berg: “De bewuste thuisbakker, die let op de ingrediënten en duurzaamheid, was voorheen wat moeilijker te bereiken. Nu zien we dat deze duurzame doelgroep naar de categorie komt, mede dankzij onze vegan innovaties. Een nieuwe bewuste doelgroep die gaat voor het gemak van onze mixen én voor de garantie dat ‘t lukt. Zelf iets lekkers bakken zonder eieren of boter is namelijk niet eenvoudig. We zijn er dan ook trots op dat het onze productontwikkelaars is gelukt om lekkere, veganistische mixen te maken.”

Feestje op de winkelvloer Behalve met innovaties, die direct worden vertaald naar de winkelvloer, wil Dr. Oetker de markt laten groeien door meer in te springen op relevante bakmomenten, voornamelijk vanuit het kernassortiment. Zo wordt appeltaart ondersteund in het appelseizoen en krijgen de

kwark- en Monchoutaarten extra aandacht in het voorjaar, met Moederdag of Pasen. Daarnaast speelt Dr. Oetker met seizoensartikelen steeds meer in op bijzondere bakmomenten. Van den Berg: “Dat deden we al jaren met pepernoten of kerstartikelen en we hebben daarop voortgebouwd met bijvoorbeeld een oranje kwarktaartmix en oranje glazuur voor Koningsdag en het EK. Ook rondom Halloween en Pasen organiseren we acties, zoals koekjes bakken met kinderen. We pakken, samen met alle retailers, op dit soort momenten flink uit en die samenwerking bevalt goed. Je claimt meerdere gebruiksmomenten en brengt met proeverijen, instore events, second placement en cross selling de nodige beleving op de winkelvloer.” De feestjes van Dr. Oetker op de winkelvloer stonden tijdens de coronacrisis stil, maar Hachmer verwacht dat ze het komend voorjaar weer van start gaan. “Je stimuleert hiermee de impulsaankopen, die vooral bij bakmixen een grote rol spelen. Als deze producten niet op het boodschappenlijstje staan, kom je als shopper niet snel door het ‘bakstraatje’ van de supermarkt. Dus als je met events, cross selling en second placement de producten uit het schap haalt, inspireer je de shopper om toch te gaan bakken. Met renovatie van het bestaande assortiment, waardevolle innovaties en sterke activaties, hopen we samen met de retailers deze dynamische categorie nog verder te laten groeien en de Captaintitel te prolongeren. Want de hele categorie kan fiks groeien, als iedere shopper een keer per jaar extra gaat bakken.” ■

Dr. Oetker wil de markt laten groeien door meer in te springen op relevante bakmomenten, voornamelijk vanuit het kernassortiment. Zo wordt appeltaart op de winkelvloer (extra) ondersteund in het appelseizoen.

57 FoodPersonality oktober 2021

56-57_CoC Oetker.indd 57

12-10-2021 14:27

CAPTAIN VERSTEGEN

Betere navigatie en meer zichtbaarheid Verstegen Spices & Sauces is verkozen tot ‘captain’ in de categorie smaakmakers en maaltijdversierders. Kruiden en specerijen zijn smaakbepalend, maar het schap wordt niet altijd even goed bezocht door de consument. Verstegen wil dat veranderen en investeerde de afgelopen jaren volop in nieuwe producten en schapverbeteringen. “Voor het kruiden- en specerijenschap is het voor de consument vaak lastig zoeken”, zegt Christine Bröcker, marketing group manager bij Verstegen. “Navigatie en inspiratie zijn daarom belangrijk. Die navigatie begint bij het duidelijk vermelden hoe de kruiden en specerijen zijn ingedeeld. Wij kunnen deze van A tot Z categoriseren of de mixen indelen in kleurblokken voor gehakt, kip en groenten, maar als de consument dat niet weet of ziet...” Als het gaat om het schap, ziet Verstegen nog volop kansen. Bröcker: “Dit zit hem soms in simpele oplossingen. Door de kruidenmixen op te hangen, in plaats van neer te zetten, bijvoorbeeld. Simpele stappen die het navigeren makkelijker maken en dus zorgen voor meer verkoop.”

Sterke basis en vernieuwen Verstegen wil een sterk basisassortiment neerzetten én inspiratie en variatie bieden, zegt Colin van der Starre, directeur sales B2C. “De gehaktmixen staan bijvoorbeeld nog altijd op één: hiermee zijn we in Nederland opgegroeid. Maar consumenten hebben daarnaast ook steeds meer behoefte aan wereldgerechten. Daarop spelen we in met specerijenmixen als Ras el Hanout en Harissa.” Er is tevens een groeiende behoefte aan verantwoord eten. Het reduceren van zout en suiker heeft daarom voor Verstegen veel focus. “Zo bevat de vernieuwde receptuur van onze satésaus 42 procent minder suiker en 33 procent minder zout ten opzichte van de oude receptuur. De nieuwe saus is bovendien volledig plantaardig.” Verstegen introduceerde eerder de range ‘Original Spice Blends’, kruiden- en specerijenmixen zonder toegevoegd zout en honderd procent natuurlijk. “De consument maakt zo eenvoudig zijn/haar maaltijd op smaak en bepaalt zelf of er nog zout moet worden toegevoegd.” Uniek in het sauzenschap zijn ook de ketchup en sweet chilisaus zonder toegevoegd suiker én zonder kunstmatige zoetstoffen, aldus Bröcker. “Op smaak gemaakt met de beste kruiden en spe-

cerijen en daarom net zo lekker als de reguliere variant.”

Samenwerken met retailers De grootste investering in het verbeteren van het kruiden- en specerijenschap zit ‘m echter in het klantspecifiek werken, zegt Ronald Laureijsen, manager Category Development. “We hebben nu voor AH, Jumbo en Superunie eigen klantenteams. Teams die weten wat de wensen zijn van de specifieke formules en deze, met onze buitendienst, lokaal afstemmen.” Die lokale consument kan behoefte hebben aan nieuwe/andere producten, maar ook aan een betere navigatie door een aangepaste schapindeling. “We zijn continu in gesprek met de category managers en brengen de gezamenlijke wensen in kaart én in de praktijk.” Tussen 2017 en 2021 groeide de retailmarkt voor kruiden en specerijen van €109 miljoen naar €153 miljoen. De inspanningen van Verstegen leidden tot 9 procent marktaandeelgroei: van 44 naar 53 procent. “Inmiddels nemen we driekwart van de totale marktgroei voor onze rekening.” Zorgen voor groei en waardecreatie zit ‘m in datgene bieden waar de consument om vraagt,

Captain: Verstegen Categorie: smaakmakers en maaltijdversierders

maar ook in het verleiden van de shopper/consument, aldus Bröcker. “Bijvoorbeeld middels cross selling: groentenmixen bij de groentenafdeling, gehaktmixen bij het vlees. Of door te laten zien wat er mogelijk is met een product, bijvoorbeeld met receptenkaarten en QR-codes.” Je verkoopt meer met een gerecht dan met een kruidenmix, aldus Laureijsen. “Die kruiden- en specerijenmixen bepalen echter wel de smaak van een gerecht; tussen een Mexicaans- of Mediterraans kippetje zit nogal wat verschil. Daarom zorgen we op de winkelvloer voor het juiste aanbod, inspiratie én informatie, samen met de retailers.”

Focus op off- én online Verstegen ziet tegelijkertijd ook online veel mogelijkheden. Verleiding en inspiratie staan hierin centraal. Van der Starre: “Er koopt een andere consument online, met andere behoeftes. Wij zijn momenteel druk bezig om onze retailpartners te helpen om de kansen die hier liggen in de toekomst goed op te pakken.” ■

Ronald Laureijsen, Colin van der Starre en Christine Bröcker (Foto: Guido Benschop) 58 FoodPersonality oktober 2021

11_Captain Verstegen.indd 58

12-10-2021 15:01

CAPTAIN MONDELEZ

Innovatiemotor in ‘koek en tussendoor’ Mondelēz International scoort in het Captain of the Category-onderzoek het beste in de categorie koek, koekjes, banket en tussendoortjes. Een goede basis met sterke A-merken en tegelijkertijd innovatie, zorgen voor het aantrekken van nieuwe kopersgroepen en het verrassen van bestaande kopers. Mondelēz International steeft ernaar om de innovatiemotor van de categorie te zijn, zegt category development manager Brenda Snoeijen. “We kijken goed naar bestaande en veranderende consumentenbehoeften en spelen hier lokaal op in met onze merken.” Dit werpt zijn vruchten af: recente cijfers van Nielsen tonen aan dat Mondelēz International met haar merken sneller groeit dan de totale snackingcategorie. “Hiermee zijn we de A-merkleverancier die het meest bijdraagt aan de totale snackinggroei in Nederland.”

Vertrouwen in sterke A-merken Een belangrijk onderdeel van de snackingcategorie vormen de tussendoortjes. Deze kwamen het afgelopen jaar behoorlijk onder druk te staan door het wegvallen van fysieke werk-/schoolactiviteiten en uitjes. “Wannéér consumenten echter tussendoortjes kochten, waren dit de A-merken. Merken die vertrouwen bieden in een tijd waarin al zoveel onzeker is.” Vooral Liga belandde vaak in de boodschappenkarren. “Deels doordat het al bijna honderd jaar in de schappen ligt, maar ook door de extra stappen die we sinds 2020 met het merk hebben gezet.” Mondelēz International heeft er bewust voor gekozen om Liga als paraplumerk in te zetten, om de relevantie van het merk in zowel de tussendoor- als de broodvervangerscategorie verder te vergroten. “De tussendoorcategorie is gebouwd op de traditionele biscuits. Hier zijn inmiddels repen, zoals muesli- en proteïnerepen, bijgekomen.” Met de introductie van Liga Proteïne Repen vorig jaar, heeft Mondelēz International de brug

Twee merken uit het sterke merkenportfolio van Mondelēz International: LU en Milka.

geslagen tussen een relatief nieuw segment en de toegankelijkheid van Liga. “Zo is het ons gelukt om een brede kopersgroep aan te trekken.” Deze koers zet de fabrikant door. “We blijven verrassen en vernieuwen om waarde toe te voegen aan de categorie. Dit jaar nog introduceerden we onze nieuwste reep: Liga Noten & Granenreep.”

Nieuwe kopers met ‘munching’ Ook de behoefte van de consument binnen koek verandert, zegt category development manager Saskia de Veth. “Hier spelen we met onze sterke merken Oreo, Milka, Prince en LU eveneens goed op in.” Mondelēz International doet dit vooral door te verrassen en vernieuwing te brengen, in bestaande én nieuwe segmenten. De Veth: “We zien dat verschillende generaties op een andere manier naar snacken kijken. Waar de traditionele consument een koekje eet op vaste momenten, bijvoorbeeld ’s avonds bij de thee, snacken jongeren vaker en gedurende de hele dag. Vooral die laatste generatie heeft behoefte aan andere, minder traditionele producten en innovaties die invulling geven aan de extra eetmomenten. Daarom bouwen we met Oreo, Milka en LU aan een nieuw segment in de koekcategorie: ‘munching’. Handige porties in bite-size formaat, om lekker op te knabbelen, zoals LU Mikado en Oreo Crunchies. Zo voegen we op alle fronten waarde toe aan de categorie. We houden daarbij rekening met specifieke behoeftes per retailer en het verschil in type shopper dat er komt.”

Captain: Mondelēz Categorie: koek, koekjes, banket en tussendoortjes

nillesmaak. “We zagen dat niet iedere consument hier klaar was voor een zwart koekje. Dankzij Oreo Golden, dat we groots geïntroduceerd hebben met verschillende (in-store) activaties, bereiken we met Oreo nu een brede doelgroep.”

‘Stopping power’ Die activaties, zowel in de media als de winkels, zorgen voor ‘stopping power’, benadrukt Kuijs. “Power die deze categorie nodig heeft. Confrontatie is voorwaarde nummer één om te kunnen verkopen. Door onze sterke merken ‘360 graden’ in te zetten, creëren we meer groeikansen op de winkelvloer.” Hierbij is Mondelēz International niet bang om alle tools in te zetten. “Dit jaar vierden we het 120-jarig jubileum van Milka. Het brede Milka assortiment in koek, chocolade en zoet broodbeleg brachten we onder de aandacht op televisie, radio, magazines en online. Middels displays, schapaankleding, banners… Zo zorgen we voor extra zichtbaarheid.” Met resultaat. Dankzij bovengenoemde innovaties en relevante activaties groeit Mondelēz International significant harder dan de categorie. “Met een sterke categorievisie en een goede samenwerking met onze retailpartners, houden we de totale snackcategorie relevant voor de toekomst”. ■

Oreo Golden Het is bij Mondelēz International dan ook nooit ‘copy-paste’, aldus Bas Kuijs, category planning & activation manager. “Om daadwerkelijk succesvol te zijn, moet je goed kijken naar wat lokaal werkt. Dat betekent dat we, gesteund door een sterk internationaal portfolio, steeds analyseren waar de specifieke behoefte voor de Nederlandse consument ligt.” Zo signaleerde de fabrikant dat het dit jaar tijd was om Oreo Golden te introduceren in de Nederlandse supermarkten: een gouden, cacaovrije variant van de original, met een iets subtielere va-

Oreo Golden, een gouden, cacaovrije variant van de original, werd groots geïntroduceerd met verschillende (in-store) activaties.

59 FoodPersonality oktober 2021

59_CoC Mondelez.indd 59

12-10-2021 18:24

m o c . m o o b e t r o t www.2sisterss Sisters Storteboom B.V. d of 2 n frozen. a r b a is D L ucts; fresh or d IE o F r p en k BARN ic h c ience with Over 100 years

60_ADV 2 Sisters Storteboom (Barnfield).indd 2

of exper

12-10-2021 14:23

Column Guido Jacobs

Check, check, dubbelcheck!

euze gemaakt: je gaat de Duitse of de Engelse markt in! Maar met welke prijs en welke strategie? Welke retailer past het beste bij jouw propositie? Het antwoord: ‘storechecks’ doen! Wanneer je een markt wilt leren kennen en wilt weten wat er speelt, is er geen betere manier om in de auto of het vliegtuig te stappen om winkels te bezoeken. Door winkelbezoeken krijg je een goed beeld van concurrerende producten, prijsniveau, schappositie etc. Het is een makkelijke manier om je producten één op één te vergelijken: ingrediënten, verpakking, prijs etc., om zo het onderscheidend vermogen van jouw product verder aan te scherpen. Je gesprek met een retailer krijgt ook meer inhoud als je in een van hun winkels bent geweest. Je weet door winkelbezoeken beter wat er speelt en je gesprek met een inkoper wordt er zodoende alleen maar beter op. Een goede voorbereiding is het halve werk. Dus maak een routeplan van de winkels die je wilt bezoeken. Retailers met nationale dekking vind je bijna altijd wel, maar het kan zijn dat je voor de kleinere ketens wat verder moet reizen. Als je een winkel in gaat, meld je dan meteen even. Want het wordt niet altijd gewaardeerd als je zomaar een winkel in loopt. En nog steeds kun je na aanmelding het antwoord krijgen dat het niet mag, of dat je geen foto’s mag maken en/of prijzen mag noteren. Maar daar kun je natuurlijk creatief mee zijn! Gebruik in ieder geval een winkelwagen of -mandje en zorg dat je er iets in hebt liggen. Gebruik je telefoon als ‘boodschappenlijstje’ en probeer daar foto’s mee te maken. Dan heb je meteen prijzen en kun je die later in je analyse meenemen. Zorg er wel voor dat je buiten de winkel noteert welke winkel het was, of maak even een foto van de pui. Want de ervaring leert dat je zoveel

foto’s maakt dat je naderhand soms niet meer weet welke foto je in welke winkel gemaakt hebt. Het lijkt zo basaal, maar na zoveel ‘storechecks’ kunnen we uit ervaring spreken… Eenmaal voor het schap: waar kijk je dan naar? Bij een storecheck draait het natuurlijk om producten die vergelijkbaar zijn met jouw product of assortiment. Dus: die van de concurrenten. Dat kan ook het huismerk zijn van de retailer. Het doel is dat je vanuit assortiments- of prijsoogpunt jouw meerwaarde kunt aantonen aan de inkoper. Als je weet wat er in de schappen ligt, weet je ook hoe jouw producten zich onderscheiden: ingrediënten, smaak, verpakking, houdbaarheid, prijs of het imago van jouw merk of product. Let wel, het onderscheid moet ergens toe leiden. Als de ingrediënten

‘Duitse formules gebruiken meer displays in de gangpaden dan Britse, en dat terwijl de gangpaden in Britse supers breder en ruimer zijn’ afwijken, wat altijd het geval is, dan moet dit wel leiden tot kwaliteits- of smaakdifferentiatie ten opzichte van de concurrent. Als de smaak van jouw product anders is, dan is het wel prettig als je kunt aantonen dat die smaak bij de consument van die retailer aansluit. Een langere houdbaarheid moet tot minder derving leiden. De prijsbepaling moet tot een betere marge voor de retailer leiden, of tot de vorming van een prijssegment dat met het bestaande assortiment nog niet werd ingevuld. Werk de bevindingen van je winkelbezoeken uit in een excel, waarin je per retailer hebt staan wie welk assortiment voert, met de belangrijkste ingrediënten, aan welke behoefte of trend het appelleert, de prijs per verpakking en kg etc. Zodoende kun je je huiswerk ook in het gesprek met de inkoper laten zien en je argumenten onderbouwen. Houd er wel

rekening mee dat een uitgebreide storecheck met verwerking en analyse je echt wel een paar dagen kost! Haal ook meer uit je winkelbezoek door met de mensen op de winkelvloer te spreken. Zij weten wat er speelt op de vloer en kunnen je informeren over een bepaald product, hoe de verkopen gaan en waarom iets wel of niet beschikbaar is. Wanneer je uitlegt dat je een potentiële leverancier bent, zullen ze jou doorgaans wel wat uitleggen. Kijk ook wat je in de gangpaden aan displays en acties aantreft. De ene retailer doet dat meer dan de andere, maar ook internationaal kan dit verschillen. Duitse formules gebruiken bijvoorbeeld meer displays in de gangpaden dan Britse, en dat terwijl de gangpaden in Britse supers doorgaans juist breder en ruimer zijn. Maar toch zie je er minder displays. En de displays die er staan, zijn veelal van de retailer zelf, omwille van een homogene uitstraling. Het verschilt uiteraard ook per retailer. Ander voorbeeld: Duitse drogisterijketens hebben reinigings- en ongediertebestrijdingsmiddelen in het assortiment, Britse drogisterijketens niet of nauwelijks. In Engeland heb je weer meer aanbod van convenience en to-goproducten dan in Duitsland, terwijl de Duitse supermarkt van oudsher meer diepvriesartikelen biedt. Ook kun je je producten wel eens op een heel andere plek in de winkel terugvinden dan waar je ze zou verwachten. Allemaal informatie die waardevol kan zijn in je de contact met retailers. Check, check, dubbelcheck! Hoe beter je je voorbereidt, hoe groter de kans dat je bij een volgende storecheck jouw producten in het schap ziet.

Guido Jacobs en Pepijn van der Heijden van Export Partner wisselen elkaar af

Guido als co maan

als columnisten over ‘Nederlandse levensmiddelenartikelen exporteren.’ Deze maand Guido Jacobs over de Britse markt; guido@exportpartner.com

61 FoodPersonality oktober 2021

61_Exportmanager.indd 61

12-10-2021 13:23

Het commitment van Warsteiner Warsteiner investeert weer in de Nederlandse markt. Het huidige team moet het marktaandeel in zowel thuisverbruik als horeca verder vergroten. “Het begin is er, maar het is nu zaak om door te investeren, zodat meer consumenten weer vaker om Warsteiner vragen.” Warsteiner brengt al sinds 1986 Duitse biercultuur naar Nederland en is het grootste Duitse biermerk in Nederland. De familiebrouwerij uit Warstein heeft kwaliteit hoog in het vaandel staan. Dat moet ook wel, aangezien het eeuwenoude ‘Reinheitsgebot’ verder weinig speelruimte biedt. Het schrijft voor dat bier alleen mag worden gebrouwen met gerst, water, hop en gist. “Het onderscheid wordt daarom van oudsher gezocht in de kwaliteit van de ingrediënten, het brouwproces en de vakbekwaamheid van de brouwers die bij Warsteiner ‘beergineers’ heten”, vertelt Marc Schulten, sinds twee jaar directeur van Warsteiner Benelux, een 100% dochterbedrijf van de Warsteiner Gruppe. Warsteiner neemt bier uiterst serieus en gebruikt buiten de landsgrenzen van de thuismarkt daarom sinds enkele jaren als officiële slogan: ‘Serious about beer’. Schulten, die lange tijd in tal van commerciële functies bij Grolsch heeft gewerkt, werd door de Duitse directie aangezocht om leiding te geven aan de Benelux-dochter én om het merk Warsteiner weer opnieuw op de kaart te zetten. Schulten: “Warsteiner was een tijdlang behoorlijk groot in Nederland en had met name

langs de oostgrens een sterke positie. Dat was in de tijd van de succesvolle campagne ‘Eine köningin unter den Bieren’. Daar is echter te lang geen vervolg op gekomen en de investeringen in het merk liepen terug. Een jaar of drie geleden kwam Warsteiner voor de keuze te staan: opnieuw fors investeren in de Benelux of terugtrekken en de verkoop van Warsteiner overlaten aan een importeur of drankenhandel.” Eigenaresse Catharina Cramer, telg uit de oprichtersfamilie van de meer dan 250 jaar oude brouwerij, koos voor het eerste.

Serieus met knipoog En dus ging het roer om bij Warsteiner Benelux – naast Italië en de VS een van de drie buitenlandse dochterbedrijven van de Warsteiner Gruppe – en staat het bedrijf er volgens Schulten al aanzienlijk beter voor dan een aantal jaren geleden. Schulten: “Er is fors geïnvesteerd, in de organisatie – een nieuw managementteam en nieuwe buiten- en binnendienstmedewerkers – maar ook in een volledig nieuw krattenpark, in nieuwe producten en in uitbreiding van de media-ondersteuning. Bij dat laatste wordt voor een boodschap met een knipoog gekozen. Daar moest het Duitse moe-

derbedrijf wel even aan wennen, maar ze zien inmiddels in dat ‘Serious about beer’ – de vertaling van de Duitse slogan ‘Das einzig Wahre’– in de Nederlandse context soms beter tot zijn recht komt wanneer deze iets minder serieus gebracht wordt. Alles wordt echter intensief met Duitsland afgestemd omdat Warsteiner wereldwijd dezelfde boodschap wil overbrengen. Het is een boodschap die in de Benelux op korte termijn veel meer aandacht zal krijgen om er voor te zorgen dat ‘brand awareness’ en ‘consumer reach’ verder zullen gaan groeien. National account manager Niek Brandriet: “Wat dat betreft zien we al een echte kentering bij de consument. Er is de laatste twee jaar, in zowel horeca als retail, ingezet op ‘premiumisering’ (nieuw krat, premium prijs, kwalitatieve campagne) van het Warsteiner-merk. Consumentenonderzoeken bevestigen dat we daarmee op de goede weg zitten.”

Volwaardige horecapartner Hoewel Warsteiner Benelux er trots op is vertegenwoordiger van de Duitse biercultuur in Nederland te zijn, ligt daarin ook een zekere beperking besloten. Schulten: “Duitse brouwers

‘German beergineering’: Warsteiner Brewers Gold Warsteiner heeft deze zomer haar portfolio uitgebreid met Brewers Gold. Dit ongefilterde speciale bier is een moderne interpretatie van een Duitse brouwtraditie. Deze smaakvolle doordrinker met 5,2% alc. vol. is vernoemd naar de gelijknamige hopsoort Brewers Gold. De kruidigheid van de hop en de gekarameliseerde granen geven het bier een ronde en zachte smaak die doet denken aan caramel-shortcake, bastognekoeken en honing-carrot cake. Een smaakvolle aanvulling op in het bierschap op basis van een Duitse brouwtraditie. Verkrijgbaar in 33cl. fles en 50cl. blik.

62 FoodPersonality oktober 2021

62-63_Advo Warsteiner.indd 62

12-10-2021 18:30

Directeur Marc Schulten en national account manager Niek Brandriet. “Verbetering van de merkkracht, innovatie en verkrijgbaarheid in retail zijn de sleutelwoorden in onze aanpak voor de komende jaren.” (Foto: Gijs Kroes)

kunnen vanwege het ‘Reinheitsgebot’ niet goed uit de voeten met de opkomst van speciaalbieren, zo ook Warsteiner. Wij hebben Pils, Alkoholfrei, Radler en sinds kort Brewers Gold - een ongefilterd speciaal bier - onder het Warsteiner-merk en Weizen onder het König Ludwig-merk in ons assortiment. Wil je echter in de horeca een volwaardige ‘partner in business’ zijn, dan dien je als brouwer een compleet assortiment te bieden. Wij hebben met het Pater Linus-merk (een BelgischDuitse samenwerking) daar een succesvolle oplossing voor gevonden.” Naast een compleet assortiment heeft Warsteiner de partnerships met een groot aantal regionale horecagroothandels verstevigd en is ook Makro, als nationale groothandel, partner in business geworden. “Onze zeer kwalitatieve bieren, de nauwe samenwerking met alle partners, het uitgebreide assortiment, de inzet van kwalitatieve medewerkers, zeer aantrekkelijke point-of-sale materialen en uiteraard ons bekende tulpglas maken Warsteiner aantrekkelijk voor veel horecaondernemers. We zijn weer hét kwalitatieve alternatief binnen de horeca geworden”, aldus Schulten. Brandriet: “De horeca fungeert als een uithangbord voor Warsteiner in Nederland. We hebben de afgelopen tijd niet alleen het klantenbestand uitgebreid, we zetten daarbij met name in op de

kwalitatieve horeca om ook op die manier de gewenste uitstraling van het merk te bewerkstelligen.”

Challenger in retail Schulten: “Door de introductie van ons nieuwe gouden pilsener krat hebben wij optisch en prijstechnisch weer aansluiting gevonden bij de premium A-merken in het bierschap. We zijn weer de challenger in retail als in de jaren 90. Wij hebben echter de afgelopen jaren het promotio-

‘Met ons gouden pilsener krat hebben we optisch en prijstechnisch weer aansluiting gevonden bij de premium A-merken in het bierschap’

nele ‘hoog-laag’-spel in acties moeten meespelen waardoor de consument gewend is geraakt circa € 10,- te moeten betalen voor een premium krat Warsteiner. Dat strookte niet met de werkelijke prijs maar ook niet met gewenste uitstraling van een krat premium Warsteiner pils. Door het van kracht worden van de afspraken uit het preventieakkoord worden de kaarten nu opnieuw geschud. De consument zal het Warsteiner-merk opnieuw tegen het licht houden, aangezien het krat gemiddeld twee euro meer zal kosten. Verbetering van de merkkracht, innovatie en verkrijgbaarheid in retail zijn daarom de sleutelwoorden in onze aanpak voor de komende jaren.”

Met Warsteiner ‘goud in handen’ Schulten: “Warsteiner wil het grootste Duitse biermerk buiten Duitsland worden, waarbij Nederland een speerpuntland vormt. Het beleidsplan strekt zich over meerdere jaren uit en we hebben volledig commitment vanuit Duitsland. Met Warsteiner in Nederland hebben retailers en horeca ‘goud in handen’ We gaan, zoals het een goed familiebedrijf betaamt, voor lange termijnrelaties en zien de toekomst met veel vertrouwen tegemoet.” ■

63 FoodPersonality oktober 2021

62-63_Advo Warsteiner.indd 63

12-10-2021 18:30

Gezonde Innovatie Awards: schrijf je in! De Gezonde Innovatie Awards krijgen een vervolg. De uitverkiezing van de producten en initiatieven die het meest bijdragen aan een gezond(der) eetpatroon werd dermate goed ontvangen dat de initiatiefnemers – Foodlog en FoodPersonality – hebben besloten dat er een tweede editie komt. Door: Bianca van der Ha en Dave van Loon Foto’s: archief FoodPersonality

stimuleert. Immers, gezond(er) eten en leven is een hele uitdaging, terwijl het belang van gezond leven steeds duidelijker wordt. De uitbraak van het coronavirus heeft dat nog maar eens onderstreept. Tegelijkertijd wijzen deskundigen als kinderarts-intensivist Koen Joosten (Erasmus

Vorig jaar, middenin de coronapandemie, ontstond tijdens gesprekken tussen Foodlog en FoodPersonality het idee om gezamenlijk een prijs in het leven te roepen voor producten en initiatieven die gezonder eten gemakkelijker maken. Een prijs die zowel complimenteert als

MC) en multidisciplinair hoogleraar volksgezondheid Jaap Seidell (VU Amsterdam) erop dat we in een ‘obesogene omgeving’ leven. Dat is een omgeving waarin mensen worden aangezet om veel en ongezond te eten en weinig te bewegen en daar spelen supermarkten uiteraard ook een rol

Column Cooks Crossover

In de spotlight: ‘vriesvers’

Anita Verdonk en Martin Kok van Cooks CrossOver Communicatie iedere twee maanden in dit blad over een categorie in de supermarkt. Cooks CrossOver Communicatie ondersteunt retailers en producenten onder meer met de ontwikkelingvan categorievisies. Reageren? anita@cookscrossover.com martin@cookscrossover.com

n onze column zetten we geregeld categorieen in de spotlights, waarbij we ons simpelweg dingen afvragen of, sterker gezegd, ons verwonderen. En als er nu één categorie is waar wij ons over verwonderen, is het wel ‘vriesvers’, ook wel diepvries genoemd. Om te beginnen is het al opmerkelijk dat vriesvers als één categorie wordt beschouwd. Is het wel een categorie? Is een verzameling van artikelen die op min 17 graden moeten worden bewaard, wel homogeen genoeg om als één categorie te zien? Aardappeltjes, frietjes (of patatjes, voor boven de rivieren), fruit, groente, kant-en-klaarmaaltijden, vlees, ijs & desserts, snacks en hondenvoeding. Niet allemaal direct aan elkaar te linken. Laat staan dat het voor een gemiddelde categorieverantwoordelijke bij een supermarktorganisatie gemakkelijk is om hiervoor een eenduidige groeistrategie te ontwikkelen. Natuurlijk snappen wij ook dat alle diepvriesproducten van een supermarkt bij elkaar moeten worden aangeboden in een diepvriesafdeling. De ‘hardware’ dwingt daartoe. Maar is er dan, afgezien van het kenmerk ‘diepgevroren’, iets anders dat de categorie verbindt? Ja, dat is er zeker wel: gemak. Voor wie thuis over een vriezer beschikt, is ‘vriesvers’ gemak ten top. In coronatijd kwamen we er met z’n allen achter dat je met ‘vriesvers’ altijd iets in huis hebt. Voorraadgemak dus. Voor de snelle maaltijd doordeweeks. Voor een bijzondere maaltijd in het week-

end. Voor een lekker soepje vooraf of een ijsje toe. En zelfs een voorraadartikel voor onze hond. Het is ook gemakkelijk dat veel vriesversproducten portioneerbaar zijn. Handig voor één- en tweepersoonshuishoudens, maar ook binnen gezinnen, als de een iets anders wil eten dan de ander. Portioneerbaar heeft als bijkomend voordeel dat er minder eten hoeft te worden weggegooid. En minder verspilling is zoals bekend beter voor het milieu. Afijn, de verkoopcijfers van ‘vriesvers’ schoten in coronatijd omhoog. Dit werd verder gestimuleerd door de stijgende online-verkopen. Want waar ‘vriesvers’ in winkels een weinig aantrekkelijke afdeling is, met een chronisch gebrek aan beleving, is dit nadeel online volledig verdwenen. Tik ‘aardappel’ in op ah.nl, en vers en vriesvers staan gebroederlijk bij elkaar, op één pagina. Tel daarbij op dat het best handig is als je vriesversaankopen ook nog echt goed bevroren zijn als ze bij je thuis worden gebracht (iets wat de klant bij de aankoop in de winkel nogal eens als een probleem ervaart) en het online-koopgemak is duidelijk. Voorraadgemak, gebruikersgemak en aankoopgemak online. Vriesvers is dus een ware gemakscategorie. En gemak is een trend waar supermarkten volop op inspelen. De gemaksproducten vliegen je om de oren en formules investeren stevig in conveniencewinkels. Maar hoe komt het dan dat ‘vriesvers’ toch nog steeds in de kou staat? Waarom krijgt ‘vriesvers’ niet alleen in de reguliere supermarkt, maar juist ook in de gemiddelde conveniencewinkel zo

64 FoodPersonality oktober 2021

64-65_Gezonde innovatie-Cooks Crossover.indd 64

12-10-2021 17:15

in. Supermarkten zijn een deel van het probleem, maar kunnen als belangrijkste aankooplocatie voor dagelijkse voeding ook een bijdrage leveren aan de oplossing. De meeste supermarktformules doen dat ook. Extra aandacht voor gezonde producten en initiatieven is echter nooit weg. Daarom organiseren Foodlog en FoodPersonality opnieuw de Gezonde Innovatie Awards.

Gezonde trend versterken Hoezeer de samenleving een ongezonde omgeving heeft gecreëerd als het gaat om voeding is te zien aan de obesitascijfers. Circa de helft van de Nederlanders is te zwaar. De coronapandemie heeft het belang van gezondheid (en een

weinig aandacht? Of wordt het soms zelfs uit het aanbod weggesneden? Een gemakscategorie die niet in een gemakswinkel mag bestaan. Bijzonder, toch? Zeker als deze gemakswinkels in stadscentra of kantoorgebieden gevestigd zijn.

‘Een gemakscategorie die niet in een gemakswinkel mag bestaan. Bijzonder, toch?’ Heeft ‘vriesvers’ dan nog steeds last van vooroordelen? Minder gezond, minder vers? Goh, iedereen weet toch ondertussen beter? Of hebben we hier te maken met een ‘kip-eitje’? Want vriesvers is eerlijk gezegd niet echt een prettige categorie om te bezoeken. Letterlijk de kille afsluiting van de boodschappentrip. Nauwelijks signing, koude materialen, geen inspiratie: een enorm contrast met de versafdelingen waar de supermarkt inspiratie en sfeer wil brengen en ‘warm’ winkelmateriaal gebruikt. Liggen er kansen voor ‘vriesvers’ om de connectie met ‘vers’ te maken? Ja. In uitstraling, zoals hierboven beschreven. Of in cross-selling, door de unieke vriesversproducten die je niet in vers heb, bij vers aan te bieden. Door meer te communiceren over de voordelen van portioneerbaarheid. En, last but not least, door shoppers echt lekker te maken, want daar draait het uiteindelijk om.

gezond gewicht) nog eens laten zien. Je weerstand verhogen door gezond(er) te leven lijkt te helpen om niet of minder ernstig ziek te worden van Covid-19, zegt onder meer de Rotterdamse internist-endocrinoloog en leefstijlgeneeskundige Liesbeth van Rossum. Leefstijlgerelateerde aandoeningen leiden ook tot meer complicaties bij Covid-19. Tijdens de coronapandemie ging een deel van de Nederlandse huishoudens anders eten: een vijfde eet meer groente en fruit en minder snacks en alcohol. Zo’n 10% eet juist ongezonder: meer snacks, vaker afhalen of laten bezorgen en meer alcohol. Met de Gezonde Innovatie Awards willen Foodlog en FoodPersonality de gezonde trend stimuleren en versterken. Op basis van de ervaringen met de eerste editie zien de twee mediaplatforms daar goede kansen toe. Uit de ruim 150 aanmeldingen van 2020 nomineerde de vakjury negen initiatieven en 22 producten. Consumenten brachten 15.000 stemmen uit op hun favoriete producten en initiatieven. Een breed samengestelde vakjury, die onder meer bestond uit supermarktondernemers, bepaalde de winnaars. Eén van hen was de Groente & Fruitbrigade, een stichting die groenten en fruit uit overschotten en restpartijen (of product dat niet voldoet aan de reguliere inkoopeisen) verzamelt en ter beschikking stelt aan Voedselbanken. Voorzitter Willem van Prooijen is bijzonder trots op de erkenning van zowel jury (nr. 1) als publiek (nr. 3): “De prijs is een kroon op het werk van al onze vrijwilligers, leveranciers en anderen die zich hiervoor belangeloos inzetten.” Ook Phaedra Mensen, oprichter van Spoony, is blij met haar award. Spoony combineert groente met eetspelletjes om kinderen er meer van te laten eten. “Deze award geeft ons als startup onderscheid en geloofwaardigheid ten opzichte van andere initiatieven.” Dankzij de feedback van de jury verbeterde Mensen haar producten en strategie: “Mijn producten passen nu beter bij de behoeften van de afzetkanalen.”

Spoony, een initiatief van Phaedra Mensen, was één van de winnaars van vorig jaar. maken. Zij verdienen een compliment.” Foodlog voert dagelijks gesprekken over gezondheid in relatie tot voeding en de uitdagingen die daarbij horen. “Gezond eten is meer dan alleen het product en vraagt een integrale aanpak. Denk aan de ongezonde voedselomgeving waarin het lastig – zo niet onmogelijk – is om gezonde keuzes te maken. Daarom willen we ook initiatieven aanmoedigen vooral door te gaan”, zegt Bianca van der Ha, projectmanager bij Foodlog en medeinitiator van de Gezonde Innovatie Awards. ■

Aanmelden en verkiezingstraject Boeren, verwerkers, levensmiddelenfabrikanten, supermarkten, brancheorganisaties, gemeenten en burgers worden opgeroepen om hun gezonde innovaties aan te melden. Bij de Gezonde Innovatie Awards zijn er twee categorieën: • Producten die het beste passen binnen een gezond(er) eetpatroon • Initiatieven die het meest aansporen tot een gezonder eetpatroon Stap 1. Aanmelden Stuur vóór zondag 31 oktober 2021 een mail naar ted@shelflife.nl. Zet daarin de naam van het product of initiatief en je eigen contactgegevens. Foodlog of FoodPersonality neemt contact met je op over de inschrijving en het verdere verloop van het verkiezingstraject.

Foodlog en FoodPersonality

Stap 2. Nomineren Uit alle aanmeldingen

Contact tussen Foodlog en FoodPersonality was er al langer, maar met de Gezonde Innovatie Awards kwam het in 2020 voor het eerst tot concrete samenwerking tussen de twee mediaplatforms. Vanuit ieders eigen kennis en expertise kunnen de twee partijen elkaar op dit onderwerp versterken, zo is de gedachte. Als vakmedium voor de supermarktbranche is FoodPersonality goed op de hoogte van de trends en ontwikkelingen op het gebied van nieuwe producten en de plek waar consumenten deze het meest kopen: de supermarkt. Mede-initiatiefnemer Mark Peeters: “Ik zie veel producten gericht op gezondheid, sommigen goed, anderen kunnen beter. Op het gebied van gezondheid is er nog veel te winnen. Producenten die een product maken dat past in een gezondere leefstijl én op de schappen van de supermarkt, kunnen het verschil

selecteert een vakjury de genomineerden. Half november horen alle aanmelders of ze op de short list staan. Stap 3. Publieksstemming Foodlog en FoodPersonality vragen het consumenten om hun favoriete producten en/of initiatieven te kiezen. Stemmen kan vanaf 1 december tot en met halverwege januari. Stap 4. Jurybeoordeling Ook de vakjury kiest zijn favoriete producten en initiatieven. Stap 5. Uitreiking Begin februari 2022 reiken Foodlog en FoodPersonality de publieks- en juryprijzen uit. De precieze invulling is mede afhankelijk van de ontwikkelingen rondom Covid-19. We houden je hiervan op de hoogte.

65 FoodPersonality oktober 2021

64-65_Gezonde innovatie-Cooks Crossover.indd 65

12-10-2021 17:15

Bij Josceline aan tafel

focus op foodservice. Een paar jaar geleden heeft La Lorraine Bakery Group het merk Panesco overgenomen. Het is mijn opdracht om het merk Panesco verder te laten groeien, maar ook om het te integreren in de La Lorraine Bakery Grouporganisatie, naast de andere merken La Lorraine en Donut Worry, Be Happy. In foodservice kunnen we zeker nog groeien, zowel in onze bestaande kanalen maar ook in nieuwe kanalen zoals ‘convenience’ en ‘leisure’. Daarnaast zal de groei zeker ook uit de retail komen. In de Nederlandse retail zijn we nog een relatief kleine speler. Maar de komende tijd willen we steeds luider op de retaildeur kloppen. Ik denk dat wij hele mooie concepten hebben, zoals bijvoorbeeld Taste Needs Time, waarbij we toegevoegde waarde kunnen leveren aan de brood- en banketcategorie, zeker ook met de kennis die wij hebben uit de Belgische markt, waar we marktleider zijn.

Marc Middelweerd, La Lorraine Door: Josceline Bogaers Foto: Jan Willem Houweling

Wat doet La Lorraine? Het is niet een naam die iedereen meteen zal herkennen… Toen ik twee jaar geleden nog bij Danone werkte, kende ik het bedrijf zelf ook niet, moet ik zeggen. La Lorraine Bakery Group is een 100% familiebedrijf, heeft zijn oorsprong in België, maar is nu actief in meer dan dertig landen, is de vijfde grootste industriële bakkerij van Europa en hoopt binnen twee jaar door de grens van € 1 miljard omzet heen te gaan. We zijn actief in vijf verschillende categorieën: brood, viennoiserie, donuts, patisserie en hartige snacks. En we doen dat met de merken Panesco, La Lorraine en ‘Donut Worry, Be Happy’. Onze producten vind je zowel in foodservice, zoals restaurants, hotels, tankstations, maar ook in de schappen bij diverse retailers. In Nederland komt het merendeel van de omzet uit foodservice en nog in beperkte mate uit de retail. Daar willen we in de nabije toekomst nog sterk in groeien. Met onze merken Panesco en La Lorraine zijn wij business-to-business gericht, dus als consument zie je deze merken niet direct. Wel hebben we recentelijk ons eerste consumentenmerk, het donutmerk ‘Donut Worry, Be Happy’, in de Nederlandse retail geïntroduceerd.

Er is ook veel concurrentie in die markt. Waar richten jullie je op? In Nederland verkopen wij alleen maar producten in diepvries; producten van hoge kwaliteit, die in de winkels of foodservicelocaties worden afgebakken. Bij La Lorraine gaan vakmanschap en kwaliteit boven alles. Wij hebben gekozen voor een strategie van ‘product leadership’, waarin wij met onze producten continu toegevoegde waarde en onderscheidend vermogen willen creëren in het midden- en het premiumsegment. Dit doen wij met ambachtelijke producten of brood met bebloeming, zaden en granen erop. Met ons salesteam richten wij ons ook op een concept waarin wij met onze klanten meedenken hoe zij het verschil kunnen maken. Binnen foodservice is dit zeer succesvol. We zouden dat graag ook binnenkort verder willen uitbouwen in het retailkanaal. Onze producten liggen al bij diverse retailers in de winkels en we willen nu een volgende stap zetten, waarbij we ons ook meer op category management richten. Op die manier hebben wij onlangs ook Donut Worry, Be Happy in de retail geïntroduceerd.

Wat is jouw opdracht als country manager? Van oorsprong is Nederland een ‘Panesco-land’, met 100% 66

FoodPersonality oktober 2021

66-67_Interview_Josceline.indd 66

12-10-2021 14:39

Voldoet de rol van country manager bij La Lorraine aan je verwachtingen? In Nederland vormen we een marketing- en salesorganisatie en als country manager Nederland ben ik eindverantwoordelijk voor ons resultaat in de totale Nederlandse markt. Ik krijg veel energie van het aansturen van het bredere team, maar moest wel even bekijken hoe ik het ging aanpakken. Door de sterke groei van onze organisatie zijn we nu in een volgende fase gekomen. Ik noemde La Lorraine een ‘groot klein bedrijf ’, maar het is inmiddels gegroeid naar een ‘klein groot bedrijf ’. Dat kantelpunt vereist een andere manier van aansturen. Je hebt meer processen en structuren nodig en kunt niet alles meer ad hoc beslissen. Geef eens een voorbeeld. Ik geef graag leiding vanuit ‘empowerment’, dus: veel vrijheid binnen een raamwerk. Ik ging van een team van high potentials, die je hele hand pakken als je ze een vinger geeft, naar een team met veel praktijkmensen met veel praktische ervaring die graag taakgericht werken. Directief leidinggeven is niet mijn natuur, maar dat is soms wel nodig. In het begin gaf ik mijn collega’s bij La Lorraine wel eens een te vrije taak, vanuit de aanname dat men het begreep en het gewoon kon oppakken. Dit bleek niet altijd het geval en dan keek ik na een tijdje achterom en dacht ik: ‘waar is iedereen?’. Dat heb ik moeten veranderen. Ik ben een team aan het verzamelen met de juiste mengeling van mensen, met nieuwe en doorgewinterde mensen. Hoe hebben jullie het afgelopen jaar ervaren? Aan het begin van de coronacrisis ging de business van 100 naar bijna 0 in één dag. Toen kwam de sesamcrisis en daarna kwam de coronacrisis weer terug. En nu zitten we met het post-corona-effect en moeten we bij wijze van spreken in vijf dagen weer terug naar 100. Je ziet die ontwrichting van de wereldmarkt, met een gebrek aan grondstoffen maar zeker ook van goed gekwalificeerd personeel. Helaas hebben we ook nog een slechte zomer gehad. Dat is Murphy’s law. Door de schaarste zijn er ook flinke kostenstijgingen, hoger dan ooit. Daar ben ik wel van geschrokken. Prijsaanpassingen zijn dus onvermijdelijk, we zullen een stuk moeten doorbelasten aan onze klanten, maar we zullen ook een deel zelf moeten absorberen. Mis je iets uit je tijd bij een corporate? Alle systemen en processen. Toen vond ik dat het er te veel van waren, nu denk ik: had ik hier maar 10% van wat ik daar had. Natuurlijk zijn er wel systemen en structuren, maar hier moeten we nog wel een volgende stap zetten om bij bepaalde zaken efficiënter te kunnen zijn. Wat ik helemaal niet mis, is het continu in detail ‘naar boven’ rapporteren over alles waar je mee bezig bent. Dat is toch wel een voordeel van een familiebedrijf, die kijken meer naar de lange termijn dan naar de korte termijn. Wat viel je op bij La Lorraine toen je net begon? De passie, het vakmanschap, de trots van collega’s op het merk Panesco en het denken in termen van gastvrijheid. Een klant is geen klant, maar een gast. En nee is dan geen antwoord. De accountmanagers hebben een schat aan ervaring en krachtige netwerken binnen onze foodservicebusiness en kunnen zoveel vertellen over brood… Vakmanschap is belangrijk in de bakkerijwereld, dat moet je behouden.

ik gruwelijk irritant en ik maak het geregeld mee. Dan kom je in mijn allergiezone terecht en ik zal je erop aanspreken. Zelf ben ik altijd open, eerlijk en transparant. Jij lijkt me niet iemand die snel kwaad wordt… Nee, kwaad niet. Wel duidelijk. Ik vertrouw iedereen, totdat het tegendeel bewezen is. Maar als je over mijn grens heengaat, is het wel klaar. Waar wil jij nog beter in worden? Ik wil de foodservicemarkt beter begrijpen. Na twintig jaar retail zit ik nu twee jaar in foodservice, dus die markt heb ik nog niet helemaal doorgrond. Dat vergt tijd, het is echt een andere tak van sport. Retail is redelijk overzichtelijk, in foodservice zijn veel meer kanalen en manieren om de consument te bereiken. Die eindklant is voor ons belangrijk, dus wij kijken naar de manier waarop we die het beste kunnen bereiken. En hoe zit het dan met blurring? Komen retail en foodservice daardoor juist niet dichter bij elkaar? Jazeker, en dit gaat steeds verder. Kijk bijvoorbeeld maar naar de vele retailconcepten die opduiken bij de tankstations, maar ook de vele foodconcepten in de supermarkten. Qua inkoop zie ik toch nog wel twee aparte werelden, maar wellicht dat dit in de toekomst ook meer zal gaan integreren. Voor ons gaat het uiteindelijk om de ‘gast’, dan wel ‘consument’. Wij willen dat die tevreden is.

‘Ja zeggen en nee doen: dat vind ik gruwelijk irritant en ik maak het geregeld mee’ Had jij in je carrière iets anders willen doen? In mijn tijd bij Nutricia zaten mijn klanten in Latijns-Amerika en het Caribisch gebied. Ik stond op de nominatie om naar Curaçao te verhuizen omdat daar ons regiokantoor stond, maar net voordat dit zou gaan gebeuren, werd het kantoor daar gesloten en heb ik veel vanuit Nederland gereisd. Ik had in die tijd graag een paar jaar in het buitenland willen wonen en werken. Maar de komende jaren ga ik dat niet doen. Is jouw leven in balans? Ja, dat heb ik inmiddels wel geleerd. Ik werk met highs and lows. De highs zijn als ik werk, dan kun je me altijd bellen als het nodig is. In ons gezin hebben we allemaal dezelfde passie voor reizen en willen we graag veel van de wereld zien. Daarom neem ik ook best vaak vakantie en dan gaan mijn mail en telefoon ‘helemaal uit’. Helaas hebben we dit het afgelopen anderhalf jaar minder kunnen doen, maar hopelijk kunnen we dit snel weer oppakken. Ik heb leren ontspannen en relativeren, en ik weet goed wat echt belangrijk is. Bovendien, je moet weten waar je wel en geen invloed op uit kunt oefenen. Uiteindelijk zijn het maar broodjes. ■

Josceline Bogaers van Günther + Van Grinsven/People Select Executive + Interim Search interviewt elke maand een manager uit de sector. Deze maand: Marc Middelweerd, country manager Nederland voor La Lorraine.

Waar erger jij je aan? Aan Chinees onderhandelen: ja zeggen en nee doen. Dat vind 67 FoodPersonality oktober 2021

66-67_Interview_Josceline.indd 67

12-10-2021 14:39

Twee supermarkten in Pepinster na de overstromingen: het interieur van de Aldi en de pui van de Carrefour Market.

SUPERMARKTEN IN HET BELGISCHE PEPINSTER

De ene is alweer open, de ander nog steeds niet In de meest recente Gondola een verslag van wat er met de Aldi, de Carrefour Market en de AD Delhaize gebeurde in Pepinster, het stadje dat afgelopen zomer enorm door de overstromingen getroffen werd. Door: Gé Lommen Foto’s: Gondola

Wij hadden Valkenburg als tijdelijk rampgebied in de zomer. En in Duitsland waren verschillende dorpen in het Ahrdal, zoals Mayschoss, enorm getroffen. In België was het stadje Pepinster het dieptepunt. Gondola ging een tijdje terug eens kijken, hoe is het nu met de Aldi, de AD Delhaize en de Carrefour Market daar? Kijken we naar de twee foto’s, dan oogt vooral die binnenkant van de Aldi als een ramp. En lijkt de Carrefour Market iets meer ellende bespaard gebleven. Maar op deze foto’s is ‘schijn bedriegt’ van toepassing. De Aldi is sinds augustus alweer open. De Carrefour Market nog steeds niet. Het ligt er maar aan wat de schade precies is. Carrefour, zo blijkt, kan tot op dit moment niet zeggen of de Carrefour Market in Pepinster nog wel heropend wordt. En tussen de regels door kunnen we lezen dat Pepinster voorlopig wellicht geen drie supermarkten nodig heeft. Want van de 10.000 inwoners is nog lang niet iedereen weer terug in z’n eigen huis. De naweeën van de ramp zijn ook nog overal zichtbaar. Pepinster ligt aan een samen-

vloeiing van twee riviertjes in de Ardennen, de Vesder en de Hoëgne. Nou, dan weet je het wel, kolkende massa’s water en modder. ‘Solidarité! Merci! Supermarktbedrijven houden niet van graffiti op hun panden, maar in dit geval is de kreet van de bekladder net zozeer van toepassing op deze Carrefour Market zelf. Jérôme Gohmann is salesmanager bij Aldi België, Wij zouden dat waarschijnlijk regio-, rayon- of districtsmanager noemen. Gohmann vertelt in Gondola: “We wisten dat de weersverwachting voor woensdag 14 juli zware regenval was, maar we konden de omvang ervan niet echt voorspellen. Het water begon eerst te stijgen in de Aldi in Spa, niet ver van Pepinster, kort daarna was het de beurt aan de Aldi in Chênée, in de buurt van Luik. Tijdens die ochtend van 14 juli waren wij al druk aan het telefoneren om de situatie te beoordelen. We besloten meteen het personeel in de Aldi van Spa te evacueren. Tussen 16 of 17 uur ‘s namiddags begon het water de Aldi in Pepinster te bereiken. We sloten meteen de winkel en stuurden het personeel naar huis. Op dat ogenblik dachten we nog dat het waterpeil hooguit

Nu AH en Jumbo steeds vastere voet aan de grond krijgen in België, wisselen wij geregeld met Gondola artikelen en info uit. Gondola is een medium voor de Belgische (food)retail.

enkele centimeters zou stijgen. Een paar uur later was de communicatie verbroken en werkte er niets meer. We konden op dat ogenblik nog niet echt weten hoe de situatie zich zou ontwikkelen. Net als iedereen, volgden we het nieuws op tv en bekeken we de foto’s die op sociale netwerken werden gedeeld. Op een foto van de winkel zag ik dat het water met zowat 1.80 meter was gestegen, en besefte ik dat het voorbij was.” Maar toch. Deze Aldi ging op 2 augustus alweer open. “Ons enige geluk, als ik dat zo mag noemen, is dat het gebouw zelf er niet onder geleden heeft. Dat is helaas niet het geval met de Aldi in Chênée, die nog steeds gesloten is.” In dat andere dorp Chênée is Aldi nog steeds aan het onderzoeken hoe stabiel het winkelpand is. Twee dagen na de overstromingen, trommelden Gohmann en zijn collega’s elektriciens, koel-

68 FoodPersonality oktober 2021

68-69_Gondola_Ammerlaan.indd 68

12-10-2021 16:05

Column Anneke Ammerlaan

technici, meubelassembleurs en andere beschikbare bedrijven op om een strijdplan op te stellen. “We stelden een schema op voor het legen van de winkel, de evaluatie van de voorraden en om vast te stellen wat we nodig hadden. Op 17 juli zijn we dan begonnen met het leeghalen van de winkel. Pas toen was het water weggetrokken en werd die opnieuw toegankelijk.” De schade loopt waarschijnlijk in de miljoenen, maar Gohmann maakt het totale bedrag liever niet bekend. Hij legt wel uit dat de verzekeraars veel begrip hebben getoond. Gohmann en zijn team besloten iets wat je niet zomaar zou bedenken, maar wat eigenlijk wel zo logisch is: het personeel werd niet bij de wederopbouw betrokken. Sommige medewerkers hadden door de overstromingen hun eigen privé-problemen. Die laat je dan aan hun eigen woning werken als dat kan, of ze zijn geëvacueerd en wonen tijdelijk ergens anders. Bovendien, Pepinster was niet makkelijk toegankelijk. Om de materialen ter plaatse te krijgen en de installatie ervan op touw te zetten, bleek al een hele uitdaging. “Het was de periode van het bouwverlof en door de coronaperiode hadden we te maken met bevoorradingsproblemen.” Gondola vraagt Gohmann of er al nagedacht is over wat te doen in geval van een nieuwe ramp? “Over de toekomst hebben we nog niet nagedacht, maar dat zullen we wel moeten doen.” Een begrijpelijk antwoord. Als alles weer draait, zit je ineens weer midden in de dagelijkse operatie. Ook ene Quentin Ernst komt aan het woord. Hij is de ondernemer van de AD Delhaize van Pepinster. Ernst had nog nooit wateroverlast of overstromingen meegemaakt. Deze AD Delhaize blijkt er al 18 jaar te staan. En de rivier de Vesder stroomt zes meter lager dan de vloer van zijn Delhaize. Geen reden tot paniek, was de instelling eerst, maar naarmate de dag vorderde, sloeg dat om en liet hij vier ton zand aanrukken. Rond vijven liep het water de supermarkt in, iedereen werd geëvacueerd. Pas twee dagen later kon hij zijn AD Delhaize weer gaan bekijken. Ernst: “De computers stonden onder water, de koelkasten waren omhooggekomen en hadden een deel van het plafond weggenomen, de goederen lagen op een modderlaag van 50 centimeter enz. Vanaf 17 juli deden we een beroep op de mensen om ons heen, familie en vrienden, om alles op te ruimen.” Dat opruimen duurde een week. Cruciaal voor de heropening van de winkel was het herstel van de internetverbinding, voor contact met het hoofdkantoor en met de bank, voor de betalingen. Maar goed, uiteindelijk ging ook deze AD Delhaize open, op 16 augustus. Ernst meldt dat zijn Delhaize pas volgend jaar weer volledig en optimaal zal draaien. Bijna alle apparatuur is nieuw, en bijvoorbeeld alle computers staan nu ‘drie meter hoog’ – maar dat zal uiteraard wel op een manier zijn zodat medewerkers erbij kunnen. ■

Warmetruiendinertjes

et de energieprijzen die door

kuchen bij. Met daarbij als ongeschreven

het dak gaan en de winter

regel: samen delen.

voor de deur is een dikke wollen trui waarschijnlijk de

Op eten gaan veel consumenten wel dege-

meest lonende investering op dit moment.

lijk bezuinigen. Om twee redenen: vanwege

En of het nu toeval is of de voorzienigheid:

die extra hoge energierekening én om af en

dikke wollen truien worden deze winter hét

toe thuis uit te pakken met een bijzondere

mode-item.

maaltijd.

Zoals het er nu naar uitziet, is een extra

De nieuwe zuinigheid richt zich op de

dikke trui en de verwarming een graadje

doordeweekse maaltijd. Die wordt nóg

lager niet genoeg om de extra kosten te

uitgekiender ingekocht: goedkopere

compenseren. Velen onder ons zullen ook

merken, goedkopere (seizoens)groente en

moeten bezuinigen. Al is het alleen al om

meer gehakt (in plaats van duurder vlees)

extra investeringen in isolatie te bekosti-

of juist geen vlees. Aanbiedingen worden

gen.

weer gespeld. Supermarkthoppen kan

De vraag is nu: waar gaat die consument op bezuinigen? Op kleding, uitgaan, eten? Die wollen trui zullen velen nieuw aanschaffen. Voor andere kledingitems zal het ruilen (of voor jezelf of voor de kinderen) een nog grotere vlucht nemen, net zoals tweede-

‘Op eten gaan veel consumenten wel degelijk bezuinigen’

handskleding. Daar is niets armoedigs meer aan. In de trendy wijk Neubau in Wenen,

weer toenemen. Zeker als je als consument

waar ik afgelopen zomer was, leek het aan-

gemakkelijk uit verschillende formules kunt

tal (gespecialiseerde) tweedehandswinkels

kiezen.

– of met een duur woord ‘vintage’-winkels

Die ‘maaltijd om flink mee uit te pakken’

– de winkels met nieuwe producten ruim te

krijgt in de komende winter een belangrijke

overtreffen.

plaats. Het is namelijk ook een ‘heimweemaaltijd’, heimwee naar al het fijne van de

Bezuinigen we dan op uitgaan? Ja, wel

lockdown. Wat toen door de gesloten ho-

degelijk. Misschien nog niet met het aantal

reca gewoon moest, is toch onverwacht een

bezoeken, maar wel met het bedrag dat we

bijzondere periode geworden met warme

per keer uitgeven. Ergens een simpel noe-

persoonlijke contacten. Dat gevoel willen

delgerecht eten met je vrienden of gewoon

velen van ons behouden (en daar hoor ik

afspreken in een tent met supergoede kof-

zelf ook bij). Nu we toch moeten bezuini-

fie of thee. Ook die trend zag ik in Neubau.

gen, is het makkelijk om de draad van de

Gezellige en eenvoudige cafés en restau-

‘uitpakmaaltijd’ weer op te pakken. Nu met

rants, waar mensen elkaar troffen voor die

meer vrienden aan tafel, waardoor het nog

koffie, die thee, een gesprizter (sap of wijn

gezelliger kan worden. En allemaal met een

met bubbeltjeswater) of soms een bier. En

warme trui aan, want met een warm en knus

rond etenstijd kwamen er dan nog wel eens

gevoel thuis ben je beter bestand tegen de

wat vegetarische hapjes of een flamm-

problemen van buiten.

Productontwikkelaar Femke Mosch en trendwatcher Anneke Ammerlaan wisselen elkaar af als columnist. Deze maand Anneke Ammerlaan. E-mail: anneke@annekeammerlaan.nl.

69 FoodPersonality oktober 2021

68-69_Gondola_Ammerlaan.indd 69

12-10-2021 16:05

In de reeks food retail in het buitenland, met beelden en uitleg van Erik Hemmes, deze maand het Ierse Supervalu. Door: Gé Lommen Foto’s: Erik Hemmes

Horeca-elementen en maaltijdgemak vond Hemmes in deze Supervalu genoeg. Hemmes: “Het oogt verzorgd, schoon, het is vers bereid in ‘de keuken’ van deze Supervalu. Saladebar, warme maaltijden, ‘grab & go’, warme kip… als je niet zelf wilt koken, ben je zo klaar met deze afdeling en kun je meteen door naar de kassa. De volgorde heb ik niet eerder in een supermarkt gezien. Goeie versbeleving ook.”

FOOD RETAIL IN IERLAND

Supervalu In FoodPersonality september zeiden we dit al: ‘Vanaf nu is alles in deze rubriek weer bij het oude – tenzij er nog een coronavariant in de maak is die weer alles overhoop gooit, natuurlijk.’ Erik Hemmes van Erik Hemmes\Retail Advies kan weer naar het buitenland. Hij reisde afgelopen zomer naar Dublin. Om terug te keren met beelden van verschillende Ierse supermarktfor-

mules en andere levensmiddelenzaken. Vorige maand begonnen we deze reeks met een bijzonder filiaal van Dunnes Stores, de nummer drie van de Ierse supermarktsector. En deze maand: Supervalu, marktleider en onderdeel van het bedrijf Musgrave. Overigens, de keten schrijft z’n naam zelf met een hoofdletter v in het midden: SuperValu.

Deze Supervalu is gevestigd in Kilmainham, een wijk ten westen van het centrum van Dublin. Deze Supervalu omvat ongeveer 1.700 m2 vvo, met 2 bedieningskassa’s en 10 zelfscankassa’s, aldus Hemmes. De Ierse supermarktsector in het kort: Ierland heeft ongeveer 5 miljoen inwoners. De branche-

Bij de agf werkt Supervalu veel met houten kisten. Het oogt hoe dan ook prettiger dan plastic kratten, maar het zal ook bewerkelijker zijn? Hemmes: “Opvallend ook: Supervalu trekt dit gebruik van hout door naar de koelwanden met agf.” Maar dan weer niet voor de volle honderd procent.

70 FoodPersonality oktober 2021

70-73_Hemmes.indd 70

12-10-2021 15:35

De visafdeling in deze Supervalu is vrij klein, maar wel met bediening erbij. Daar kunnen we uit opmaken dat Supervalu het ook voor kleinere afdelingen van belang vindt om een vakbekwaam iemand erbij te hebben. Vrij kleine afdeling, zeiden we, maar vergeleken met het visaanbod van een Nederlandse supermarkt is dit toch altijd nog uitgebreider. Ook opvallend: tussen al die uitgestalde vis, schaal- en schelpdieren ligt vooraan een aanbod gemarineerde vis. Dat zou voor de Nederlandse consument heel ongewoon zijn: onbewerkt en bewerkt naast elkaar, zonder afscheiding. Hemmes: “Alle vis ligt hier schoongemaakt en gefileerd, klaar voor in de pan thuis. Er zit een route in van voordelig per kg naar duurder. Opvallend ook, qua routing: eerst vis, dan vlees.”

omzet is ongeveer € 13 miljard in 2020 (aldus marktonderzoeker Kantar). Supervalu, Tesco, Dunnes, Lidl en Aldi hebben bij elkaar meer dan 90% van de Ierse supermarktomzet in handen. De marktaandelen die we in FoodPersonality september meldden, in het artikel over Dunnes, zijn echter alweer bijgesteld door nieuwe metingen en ramingen. Anders dan in de Nederlandse sector publiceren verschillende marktonderzoekers geregeld nieuwe informatie over de marktaandelen van supermarktketens. Van die marktonderzoekers uit het Verenigd Koninkrijk en Ierland is Kantar zo’n beetje de bekendste. Volgens de recentste informatie van Kantar heeft Supervalu 22,3% marktaandeel,

Dit is ‘gourmet coffee’ van ‘Frank and Honest’. Dat is geen zelfstandig bedrijf, maar de koffieketen van Musgrave Group, de moedermaatschappij van Supervalu. Het is een koffieketen, maar modules van Frank and Honest vinden we dus ook in een Supervalu als deze. Vergelijk het maar met La Place in een Jumbo City, het mixen, mengen en ‘blurren’ van horeca en retail, met gebruikmaking van de dochtermaatschappijen en formules onder hetzelfde dak.

Voor deze vleesafdeling geldt iets soortgelijks: kleine afdeling, maar wel met een slager erbij. We zeggen er meteen bij dat in de buurt hiervan nog enkele eilandkoelingen met meer vlees staan. Er staat een slager achter deze counter (verscholen achter een van de borden), maar het gekke is dat alle vlees voorverpakt is. In de zin van: alsof het ergens anders al is voorverpakt.

Tesco 21,2% en Dunnes 21,1%. Die drie ontlopen elkaar dus niet veel. Dan volgen Lidl en Aldi: Lidl met 13,1% marktaandeel en Aldi met 12,5%. De resterende 10% is in handen van kleinere marktpartijen. Supervalu als nummer één, Tesco als nummer twee en Dunnes Stores als nummer drie: dat is niet altijd zo geweest. Jaren geleden was Tesco een tijd lang de marktleider, een paar jaar later was Dunnes Stores de marktleider. En sinds 2017 is dat Supervalu. Met een marktaandeel van 22,3% in een (geschatte) sectoromzet van € 13 miljard, is de schatting van de jaaromzet van Supervalu: bijna € 2,9 miljard. Supervalu heeft in Ierland 223 supermarkten. En

verder zit Supervalu ook in Noord-Ierland, met 37 supermarkten. Supervalu is onderdeel van Musgrave Group, met het hoofdkantoor in de stad Cork. Musgrave Group is vandaag de dag nog steeds grotendeels in handen van de familie Musgrave. De resterende aandelen zijn jaren geleden uitgedeeld onder managers en werknemers. Overigens zit er geen Musgrave-familielid meer in de dagelijkse leiding van het bedrijf. Musgrave bestaat grofweg uit: 1/ Musgrave Retail Partners Ierland Dat is de holding waar de formules Supervalu en Centra toe behoren. Supervalu is voor de grotere

71 FoodPersonality oktober 2021

70-73_Hemmes.indd 71

12-10-2021 15:35

Wat voor Frank and Honest geldt, geldt ook voor Donnybrook Fair. Ooit begonnen als een winkel met premiumproducten (vers, gekoeld en dkw) in Dublin, groeide het tot uit tot een keten van vijf winkels in deze stad. Naderhand nam Musgrave Donnybrook Fair over. En artikelen van Donnybrook Fair staan nu in Supervalu-filialen. Deze flessen bevatten limonade. ‘Pomegrenade’, ‘Lemon & lime’, ‘Lemon & mint’ en zelfs ‘Classic cola’. Maar: die flessen ogen als wijnflessen, dus ‘chic’. En ze hebben de dop van de bij ons bekende beugelfles van Grolsch. Ook maaltijden van Donnybrook Fair vindt de Ier hier. Italiaanse spaghetti bolognese, maar wel met ‘Irish beef’!

‘The Happy Pear & Friends’, een bijzondere naam. Het gaat om een bedrijf van oprichters ‘Dave & Steve’, die in 2004 een agf-winkel in Dublin startten, maar meteen ook het pad van vegetarisch en veganistisch gingen bewandelen. Er kwamen kookboeken, er kwam een eettentje, er kwam eigen koffie bij. Ze vormen een kruising tussen De Vegetarische Slager, Yotam Ottolenghi en Jamie Oliver (maar dan met z’n tweeën). En hun bedrijf ‘de gelukkige peer’ heeft in deze Supervalu een behoorlijk onderscheidend schap. Maar anders dan Frank and Honest en Donnybrook Fair maken ze geen deel uit van Musgrave.

Hemmes: “‘Soep van de dag’, om mee te nemen. Kartonnen bekers en doorzichtige deksels. En voor maar € 2,50, en duidelijk gecommuniceerd, en het is ook nog eens hygiënisch schoon.”

ketplace, groothandel voor horeca- en foodservice-ondernemingen, maar ook dit onderdeel levert (ook) aan gemakswinkels. En dat zijn dan ook weer formules van Musgrave zelf, voor aangesloten ondernemers, zoals Daybreak in Ierland en Mace in Noord-Ierland.

Inc. Dat fungeert in het Verenigd Koninkrijk bijvoorbeeld als wijnhandelaar en levert aan slijterijen. En dan nog koffieketen ‘Frank & Honest’. En daarvan staan weer koffie-automaten in vestigingen van Supervalu, Centra, Daybreak etc.

winkels, Centra voor de kleinere. Supervalu is een filialenbedrijf, Centra is voor aangesloten ondernemers. 2/ Musgrave Retail Partners Spanje Met dit bedrijf exploiteert Musgrave ten eerste de groothandelsformule Dialsur in Zuid-Spanje. Een kleine keten, 19 vestigingen. En ten tweede Dialprix, een keten van ruim 80 supermarkten in Zuid-Spanje en de Canarische eilanden. 3/ Musgrave Wholesale Partners Dit is de groothandelstak met bijvoorbeeld Mar-

Verder heeft Musgrave Group nog de kleine keten Donnybrook Fair, ooit één winkel in Dublin, met alleen maar premiumproducten. Vandaag de dag moeten we het min of meer zien als een kleine keten – van vijf winkels – met delicatessen en hoogwaardige maaltijden, eigenlijk de top van wat Musgrave in de horeca te bieden heeft, in de vorm van speciaalzaken voor de consument. Sommige categorieën in een Supervalu hebben ook artikelen van Donnybrook Fair in het assortiment. Daarnaast nog een drankendistributietak, Drinks

De jaaromzet van Musgrave Group bedraagt zo’n € 5,4 miljard (consumentenomzet). En daarvan is Supervalu met die geschatte € 2,9 miljard veruit het grootste binnen Musgrave. In sommige media op internet wordt geschat dat het verschil tussen de consumentenomzet van € 5,4 miljard en de groothandelsomzet ongeveer € 1 miljard is. Supervalu begon eind jaren zestig als een afsplitsing van de kleinere VG-winkels in Ierland, toen al van Musgrave. Musgrave nam Williams over in 1987, L&N in 1995 en er kwamen steeds meer

72 FoodPersonality oktober 2021

70-73_Hemmes.indd 72

12-10-2021 15:35

‘The cheese monger’, die benaming voor de kaasafdeling zagen we ook bij Dunnes Stores al (FoodPersonality september). Maar anders dan bij dat ‘vlaggenschip’ van Dunnes is deze kaasafdeling net zo klein als die voor vis en voor vlees. Achter die jongen met die korte broek staat nog een plankje met vijgenchutney en dat is het dan. Maar wel goed de hoogte in gebouwd met die parmezaanse joekels. Zodat de afdeling toch opvalt. We hebben zogezegd een vergrootglas gebruikt; en dan zien we op een klein bordje tussen de kaasjes onderin staan: ‘Leeftijd telt niet. Tenzij je kaas bent.’ Hemmes: “Doordat die versafdelingen zo compact zijn, kan Supervalu die presentatie ‘volhouden’. Althans, als de medewerkers ook goed blijven bijvullen.”

In deze display zet Supervalu allemaal alcoholvrije dranken bij elkaar. We hebben geen idee of Supervalu deze producten ook gewoon regulier in het schap heeft staan, maar dat zou best kunnen. Zo ja, dan is dit een soort ‘second placement’-meubel. Met de naam ‘Zero Zone’ dus. Deze display lijkt een verdienmodelletje van Supervalu. Of het een goed idee is? Geen idee. Wel opvallend veel plek voor ‘onze brouwers’ Heineken en Bavaria, afgewisseld met Duitsers als Erdinger en Beck’s. Maar geen Ierse nul-punt-nulletjes. Maar die staan wel weer bovenin: rechts naast de alcoholvrije wijn van ‘de Spanjaard’ Albali zien we Silk Tree Irish Spirit staan. De Ier die alcoholhoudend zoekt in plaats van alcoholvrij kan ook heel goed terecht in deze Supervalu: dicht bij deze ‘Zero Zone’. Je loopt zó door naar de slijtersafdeling. Uiteraard in bediening en uiteraard met heel wat meer aanbod dan die nulzone. En sfeervoller. Hemmes: “In de Nederlandse sector zijn retailers en producenten aan het bedenken hoe ze alcoholvrij beter kunnen presenteren, afzonderlijk van alcoholhoudend of niet. Geldt voor zowel bier als wijn.”

We verbeelden ons dat we dit steeds minder in Nederlandse supermarkten zien: kip van de grill. Omdat de vleesconsumptie ontmoedigd moet worden? Dan zou je beter al die barbecue-acties in de zomer achterwege kunnen laten. Maar een onderzoek zou moeten uitwijzen of we het bij het rechte eind hebben. Hemmes: “Mooie verzorging en presentatie in die zwarte en doorzichtverpakking. Open presentatie, gemakkelijk te pakken.”

winkels bij die eerder bij de grotere hoorden dan bij de kleinere, waardoor Supervalu groeide. En de formule kreeg nog eens een oppepper toen in 2011 de familie Quinn af wilde van de formule Superquinn, tot dan toe een bekende keten, vooral ook vanwege de charismatische oprichter ervan, Feargall Quinn, die internationaal in de sector bekend werd om zijn boek over klantvriendelijkheid. Zijn nazaten wilden echter niet verder in de steeds hardere concurrentiestrijd, zeker nadat concurrent Quinnsworth door Tesco was overgenomen. Tesco bouwde Quinnsworth om naar Tesco. De familie Quinn gaf de strijd op, Musgrave kocht die formule, hield nog even

de naam Superquinn aan, maar bouwde daarna Superquinn om in Supervalu. In Noord-Ierland ging het weer iets anders. Musgrave begon in 1996 met een paar Supervaluvestigingen aldaar en nam enkele jaren later de keten Wellworth over (21 supermarken destijds) en groeide daarna door naar die 37 van nu. Zoals bij elke retailer, heeft ook Musgrave wat mislukkinkjes meegemaakt. Musgrave had de formules Londis en Budgens in Engeland, kleinere winkels, veelal aangesloten ondernemers. Dat verkocht Musgrave in 2015 aan het Britse Booker Group. ■

Hemmes: “Deze zelfscankassa-afdeling vond ik bijzonder, met die zwarte kleur en verlichtingsringen. Het geeft sfeer bij het verlaten van de supermarkt. Bij ons is dat doorgaans killer. Ik zie ook prullenbakken, zodat de klant meteen ongewenste verpakkingen kwijt kan. Niet eerder zo gezien in Nederlandse supermarkten.”

30.000 supermarktfoto’s Van Tesco tot Edeka, van Carrefour tot Walmart, van Migros tot M-Preis. Sinds 2008 fotografeert Erik Hemmes buitenlandse formules. Voor dit blad, maar ook voor andere geïnteresseerden. Meer weten? Mail Erik Hemmes: info@erikhemmes.nl

73 FoodPersonality oktober 2021

70-73_Hemmes.indd 73

12-10-2021 15:35

FORMULEATLAS

In de formule-atlas van FoodPersonality beschrijven we per editie de geografische aspecten van supermarktformules vanuit een wisselende invalshoek. Dit keer is dat de door Bureau Van der Weerd ontwikkelde Formule-Index. De informatie is uiteraard afkomstig van Bureau van der Weerd, adviesbedrijf in winkelonderzoek..

Grafiek 1: Formule-Index supermarktaanbod in primaire marktgebied van winkelcentrum Makado, Purmerend 140

128

120

110

109

107

106

104

102

100

Past de supermarktformule bij de klantbehoefte in het marktgebied? Deze vraag kan op basis van ‘harde data’ nu voor elk marktgebied beantwoord worden met de Formule-Index. Deze index is gebaseerd op de match tussen de doelgroepenverdeling (volgens het Whize-segmentatiemodel) van huishoudens in een marktgebied én de onder- of oververtegenwoordiging van de doelgroepen in het klantprofiel van een formule. Scoort een formule in een marktgebied een index van > 100? Dan is sprake van ‘voldoende match’. Hoe hoger de index, des te sterker de overeenstemming. We bespreken twee actuele voorbeelden: • Albert Heijn, winkelcentrum Makado, Purmerend Op dit moment worden de vestigingen van Deen in rap tempo omgebouwd naar Albert Heijn, Dekamarkt of Vomar. Op voorhand lijkt er op sommige locaties sprake van een mismatch tussen marktgebied en formule, met name bij een aantal nieuwe Albert Heijn-locaties. Een analyse op basis van de Formule-Index laat echter een genuanceerder beeld zien. Een voorbeeld daarvan is de Deen als enige supermarkt in winkelcentrum Makado in Purmerend. Uit een analyse volgens bovenstaande aanpak scoort Deen hier een index van 104. Albert Heijn behaalt een score van 102. Beide formules ‘matchen’ in vergelijkbare mate met het draagvlakprofiel. Aanvullend heeft Bureau Van der Weerd gekeken hoe de formule Dirk hier zou passen. Dirk scoort hier een index van 128 en past als formule dus veel beter bij het draagvlakprofiel in het marktgebied van winkelcentrum Makado dan de Deen- of Albert Heijn-formule. Dit geldt in minder sterke mate ook voor de formules Vomar, Dekamarkt, Lidl en Aldi (zie ook grafiek 1). • Jumbo, winkelcentrum Groot Gelderlandplein, Amsterdam Jumbo opende recentelijk een supermarkt aan het Groot Gelderlandplein. In dit winkelcentrum realiseert Albert Heijn XL een enorme weekomzet. Jumbo scoort in dit marktgebied een Formule-Index van 95, terwijl Albert Heijn op een index van 112 staat. Oftewel, Albert Heijn sluit als formule aanzienlijk beter aan bij het lokale draagvlakprofiel dat zich vooral kenmerkt door een ver bovengemiddeld bestedingsniveau. Interessant dus om te zien hoe Jumbo hier gaat functioneren en of zij met het formuleconcept in staat zijn om voldoende te differentiëren naar lokale klantbehoeften in de concurrentie met Albert Heijn. Opgemerkt moet worden dat niet alleen de match met klantbehoefte belangrijk is. Als er sprake is van twee nabij gelegen supermarkten, dan moet ook worden gekeken naar complementariteit. De consument is vanuit klantbehoefte meer gebaat bij twee formules die elkaar in concept en segmentering aanvullen dan bij twee formules die zich onvoldoende van elkaar onderscheiden.

80 60 40 20

zichtbaar, wat deels Dirk 128 samenhangt met het bestaande vestigingennetwerk. Vomar 110 Bureau Van der Weerd is dat het verschil in sommige De inschatting van DekaMarkt 109 marktgebieden behoorlijk groot zal zijn. In deze marktgebieden zullen Lidl 107 Aldi 106 grote moeite hebben om voldoende omzet te genereren Coop-ondernemers Deen 104 om onder de vlag van Plus rendabel te kunnen zijn. Dit zal met name gelden Plus 102 voor Albertmarktgebieden Heijn 102 met een relatief beperkt omzetpotentieel. De vloerdruk Jumbo 97 van Coop ligt namelijk aanmerkelijk lager dan die van Plus.

Toepassingen Formule-Index l

o l o ps

op o

ul s Plus

Coop

De index die de overeenkomst laat zien tussen formule en klantbehoefte in het marktgebied is door Bureau van der Weerd tot ‘Formule-Index’ gedoopt. De Formule-Index biedt diverse toepassingsmogelijkheden. Zo kan de omzetontwikkeling worden verklaard of kan de behoefte aan uitbreiding worden toegelicht. Ook in vestigingsstrategie kan de Formule-Index inzicht geven in kansrijke ‘witte vlekken’. Bureau van der Weerd investeert voortdurend in data om het inzicht in marktgebieden van supermarkten te vergroten en adviseert op basis van deze data diverse partijen over strategische vestigingsplaatskeuzes en omzetoptimalisatie van bestaande vestigingspunten.

Grafiek 2: Vergelijking doelgroepsegmenten naar oriëntatie op formules Plus en Coop

200 150 100 50 0

Doelgroepenprofiel Coop versus Plus Met de aangekondigde fusie tussen Coop en Plus is het ook interessant om te zien in hoeverre de doelgroepenprofielen van beide formules onderling verschillen (zie grafiek 2). Voor het merendeel van de doelgroepen zijn de verschillen klein. Voor een aantal doelgroepen is een duidelijk verschil A. Dromen en Rondkome 74 n FoodPersonality oktober 2021 Plus Coo p 74_Formule-Atlas.indd 74

100 100

Plus

Coop

B. Jon g en Hoo pvol

C. Volks en Uitges proken

D. Besch eiden Oude ren

E. Sted elijke Dyna miek

F. Gewo on Gemi ddeld

G. Gezelli ge Empty nesters

H. Land elijke Vrijh eid

75 83

99 116

120 96

57 64

102 77

115 113

97 180

I. Plan nen en Ren nen 103 87

J. Zorg eloo s en Actie f 109 80

K. Lux e Lev en 75 87

12-10-2021 17:19

Maandelijks een overzicht van openingen, uitbreidingen, opheffingen en de planvorming van supermarktlocaties. Tips? Mail de redactie: vakblad@foodpersonality.nl ENSCHEDE - In winkelcentrum Zuid komt een nieuwe Albert Heijn. Niet van Albert Heijn zelf, maar van multifranchiser Bun. Voor Bun, dat momenteel 22 AH-supermarkten exploiteert waaronder vijf in Almere en vijf in Amsterdam, is het de eerste winkel in Overijssel. De vestiging van het filiaal in Zuid gaat naar verwachting medio december open. De supermarkt zal meer dan 2.300 m² beslaan. AMSTERDAM - Winkelcentrum Reigersbos in Amsterdam Zuidoost wordt uitgebreid met een extra supermarkt, horeca, kleine kantoren, een jongerencentrum en een ‘culturele broedplaats’. De wijk is één van de 32 ‘ontwikkelbuurten’ in Zuidoost, Nieuw-West en Noord, waar de gemeente de leefbaarheid en de kwaliteit van wonen wil verbeteren.

Impressie van het nieuw te realiseren complex dat naast de AH-supermarkt van Bun komt, tegenover het station van Kampen

Zo is de gemeente ook op zoek naar een projectontwikkelaar voor de bouw van 370 woningen in de e-buurt. Dit zal gaan om koop- en huurwoningen in het middensegment en vrijesector koopwoningen. De werkzaamheden in Reigersbos gaan volgens de huidige planning in

KAMPEN - Bun Supermarkten heeft bij het slaan van de eerste paal voor

2024 van start.

de nieuwbouw van de eigen AH-supermarkt bekend gemaakt dat Aldi de tweede supermarkt wordt in het te realiseren Stationskwartier. Bun is

APELDOORN - De voormalige locatie van bouwmarkt Karwei aan de

de ontwikkelaar van het gebied en had eerder al kenbaar gemaakt dat

Prinses Beatrixlaan staat al meer dan 15 jaar leeg. Meerdere keren

de tweede supermarktlocatie waarschijnlijk een discounter zou worden.

heeft de gemeente daar verandering in proberen te brengen. Nikkels Vastgoed heeft jaren geleden de grond gekocht met de gedachten om

ZOETERWOUDE-RIJNDIJK - De nieuwe supermarkt die wordt gebouwd

er een nieuwe ontwikkeling op te realiseren en daar wil de gemeente in

op de begane grond van nieuwbouwproject Verde Vista Centrum wordt

mee. Het merendeel van de direct omwonenden is het echter niet eens

een Jumbo. Verde Vista Centrumplan, inclusief de nieuwe Jumbo-super-

met de plannen. Het is namelijk de bedoeling dat een nieuwe super-

markt, zal naar verwachting medio 2023 worden opgeleverd.

markt van Lidl zich op het terrein gaat vestigen. Het zou het vierde filiaal voor Lidl in Apeldoorn zijn. Als de plannen doorgaan, dan worden er

DEN HAAG - De Stationsweg aan de kant van het Huygenspark is sinds

twee woningen gesloopt en wordt de Prinses Beatrixlaan verkeerskun-

eind september een kleine Albert Heijn rijker. Buurtbewoners gaven aan

dig aangepast om het extra verkeer in goede banen te leiden.

dat ze niet per se zaten te wachten op de komst van nóg een AH. De winkel is zo’n 500 m² groot. Voorheen zat op deze locatie Supermarkt

DE WESTEREEN - Jumbo heeft plannen voor een nieuwe supermarkt aan

Huygensmarkt, een in halal-assortiment gespecialiseerde winkel.

de Noarder Stasjonsstrjitte. De grond is in bezit van Bouwgroep DijkstraDraisma en er moet op deze plek bij het spoor een grote nieuwe super-

BUSSUM - Jumbo opent eind deze maand de deuren van een nieuwe

markt verrijzen. De in het marktgebied al aanwezige Coop wijst op het

winkel in het voormalig Hema-pand aan het Julianaplein. De nieuwe

gevaar dat door de komst van een nieuwe speler één of twee bestaande

Jumbo wordt de eerste supermarkt van de supermarktketen in het dorp,

supermarkten gaan stoppen met grote negatieve gevolgen voor alle

maar krijgt een ‘stads karakter’.

ondernemers in het winkelcentrum. BOSKOOP – Mega Super Sam heeft eind september zijn eerste winkel APELDOORN - De gemeenteraad zet, na jarenlange voorbereiding door

geopend. De supermarkt, gespecialiseerd in Poolse producten, met als

de initiatiefnemers, op de valreep een streep door een plan voor een

formulenaam Fresh Market, biedt een uitgebreid assortiment aan vlees,

supermarkt. Het gaat om de bestemmingsplanwijziging voor een Lidl

groente en fruit, zuivel, levensmiddelen, licht alcoholische producten

aan de Asselsestraat die door een grote meerderheid in de raad werd

en brood. De winkel omvat 1.000 m2 bvo. Veel van de producten zijn

afgewezen. Eerder gebeurde dat ook al bij een sloopplan voor het voor-

afkomstig uit Polen. De ambitie van Mega Super Sam is om de komende

malige stadskantoor Westpoint om een grote Albert Heijn te kunnen

tijd meerdere vestigingen te openen in Nederland. Het bedrijf is bij de

bouwen.

vestiging in Boskoop geadviseerd door Wit Retail Vastgoed, die exclusief voor Mega Super Sam alle vastgoed gerelateerde belangen behartigt.

Vijf supermarkten op shortlist ‘Mooiste Supermarkt Eén van de hoogtepunten van het jaarlijkse Supermarktvastgoedcongres vormt de uitverkiezing van de ‘Mooiste supermarkt van Nederland’. Dit jaar werden namens zes supermarktorganisaties 11 nieuwe of sterk vernieuwde supermarktlocaties ingezonden. Daarvan heeft de jury er inmid-

dels vijf op haar shortlist gezet. Het gaat om: • Jan Linders Wageningen, • Jumbo Leussink in Goor • Lidl Almere Oosterwolde, • Plus Ammerlaan in Udenhout • Plus Derks in Overasselt

De verkiezing is tien jaar geleden in het leven geroepen om meer aandacht te genereren voor het belang van vormgeving bij de ontwikkeling van supermarktvastgoed. De bekendmaking vindt plaats tijdens het Supermarktvastgoedcongres op 4 november aanstaande. ■

75 FoodPersonality oktober 2021

75_Locatienieuws.indd 75

12-10-2021 15:06

Vleursvloer Evelyn van Leur, partner bij de Category & Trade Company, bezoekt een supermarkt of levensmiddelenwinkel en kruipt in de huid van de weldenkende shopper. Reageren? Mail evelyn@ct-company.nl

Jumbo City Gelderlandplein A’dam Jumbo opende eind september zijn 700e winkel geopend en dat is de winkel in het winkelcentrum Gelderlandplein in Amsterdam. Dat is best bijzonder, hoe Jumbo van rond de 100 winkels in 2009 een decennium later tot 700 winkels is uitgegroeid. Ook heeft Jumbo nu 22 winkels in Amsterdam, waar van oudsher AH domineert. Maar eens een kijkje nemen in deze Jumbo City, die vrijwel tegenover de bekende AH XL zit, op de locatie waar voorheen een Marqt-vestiging zat. Het eerste dat opvalt is dat het een hele ruime citywinkel betreft: 950 m2. Waar de Jumbo City op minder vvo vaak koos voor een minisupermarkt of een to-go-achtige vestiging, worden deze twee functies hier gecombineerd. De winkel heeft een warme uitstraling, door veel gebruik van hout, gekleurde tegeltjes, bruine bakstenen en muurschilderingen. Ook zie ik opvallend lokaal aanbod én veel verrassend nieuw assortiment. Bij de ingang loop je eerst langs de koffiecor-

ner, aan de buitenzijde, nog voor je de winkel inloopt. Na de poortjes heb je links het onderdeel met verse broodjes, pizza’s, sushi en gegrild pulled-vlees en -kip (alles wat in de winkel bereid wordt). Rechtdoor is de agf-afdeling, met rechts drie persapparaten: voor vers sinaasappelsap, grapefruitsap en granaatappelsap. Ook de voordelen worden toegelicht: granaatappelsap bevat veel antioxidanten en grapefruitsap weinig calorieën. Het ziet er uitnodigend uit en ik neem een flesje granaatappelsap mee. Ik loop door naar de afdeling maaltijden en salades, van verre te herkennen door een muurschildering à la Trader Joe. Naast het bekende assortiment hier ook grote borrelschalen met gesneden groente met dipsaus en gesneden fruit met mascarpone-sinaasappelsaus. Dan kom ik bij allerlei lekkere afdelingen: ‘met liefde gebakken’, een display met allerlei lekker als verse American cookies, gevulde koeken, suikerwafels, grote stroopwafels, muffins etc. En een nieuwe lijn chocolade van Coco & Sebas, eendjes en hartjes van gekleurde chocolade, mooi om cadeau te geven, te mooi om op te eten, eigenlijk. Ook nieuw voor mij: de thuisafbakbagels in twee uitvoeringen. En een klein schap voor vers brood. Vrijwel alleen halfjes en van ‘gewoon’ tot speciaal koolhydraatarm, stevig, vezelrijk, glutenvrij, La Place… elke Amsterdammer kan hier zijn eigen speciale brood vinden. Naast de broodhoek staat de ‘Kaasboer’: de kaas en borrelhoek, waar mooie borrelschalen staan met uitnodigende samenstellingen met vleeswaren en kaas: tapastrio mediterraan, Italiaans of Hollands. Ik zie ook een presentatie van lokale,

Amsterdamse oude kaas: ‘Mokums schoffie’, 52 weken gerijpt. Aansluitend de olijvenbar, waar je olijven naar keuze kunt scheppen, en de wijnafdeling, met ook weer een mooie wandschildering. Ook bij de wijnafdeling gek genoeg iets lokaals: een kopstelling met Amsterdamse wijn, met de naam Chateau Amsterdam. Chateau Amsterdam is – zoals de initiatiefnemers dat op de site zelf zeggen – een ‘urban winery’. Het maakt wijnen van druiven van ‘druivenboeren’ (zo noemt Chateau Amsterdam hen) uit heel Europa. Wijnen met opvallend gekleurde etiketten, met tekeningen erop en bijzondere namen, zoals Moonlight Monkey (met als onderschrift ‘sunshine in a bottle’). Geen goedkope wijne, je betaalt al snel meer dan 10 euro. Het assortiment vlees is hier beperkt. Vis, vegetarisch en veganistisch krijgen hier meer ruimte. Het gedeelte met dkw is kleiner, maar wel compleet. Sommige schappen krijgen wat meer accent, zoals biologisch, glutenvrij en veganistisch, met de bekende gekleurde omlijstingen. Jumbo kiest vaak ook voor niet zo voor de hand liggende merken. Zoals in frisdranken bijvoorbeeld: Fritz, Bundaberg en San Pellegrino. Bij de uitgang: zeven kassa’s; vier zelfscan en drie kassa’s met caissières. Mijn bakje met blauwe bessen blijkt lek te zijn. En volgens de ‘traditionele Jumbo-service’ krijg ik dit gratis mee. De bevinding: Albert Heijn bouwt een ‘generatie’ winkels veelal om op basis van hetzelfde stramien, uiteraard altijd met toevoegingen en vernieuwingen in het assortiment waar dat maar kan. Deze Jumbo City ziet er weer anders uit dan de andere Jumbo City’s die ik eerder heb bezocht. Wellicht speelt Jumbo meer met de aankleding en het assortiment van Jumbo City. Maar het kan ook zijn dat Jumbo hier, in Amsterdam-Buitenveldert met zijn hoge welvaartsniveau, zich ten opzichte van de AH XL ertegenover vooral met premiumartikelen wil onderscheiden. Met al die bijzondere artikelen is deze Jumbo City een verleidelijke, ‘lekkere’ winkel. Maar daarnaast, het komt ook sfeervol en ‘warm’ over, met uitbundige kleuren. Voor iedereen een aanrader om te gaan kijken. ■

76 FoodPersonality oktober 2021

76_Vleursvloer.indd 76

12-10-2021 15:40

PRODUCTNIEUWS

Choco Lovely: echte chocolademelk in een hip & verantwoord jasje Globemilk lanceert dit najaar Choco Lovely: de eerste chocolademelk met zowel Nederlandse biologische melk als fairtrade cacao en suiker. Deze is ontstaan uit een combinatie van ‘passie voor Nederlandse melk’ en ‘een steentje willen bijdragen aan een eerlijke keten’. Globemilk staat al jaren bekend als de specialist in Nederlandse houdbare melk en in die rol neem het graag het voortouw. “Wij zijn ontstaan uit de gedachte dat Nederlandse kwaliteitsmelk voor iedereen beschikbaar moet zijn en dat de hele keten hiervan profijt moet hebben” zegt Rob Branje, commercieel directeur van Globemilk. “Dit is daarom een logische stap voor ons. Met deze innovatie laten wij onze specialistenrol zien, ook laten we zien dat we ons steentje bijdragen aan het verbeteren van leef- en werkom-

standigheden in onze keten.” Choco Lovely is gebaseerd op trends die Globemilk ziet binnen het zuivelschap. Het wil meer waarde toevoegen aan de chocolademelkcategorie, waarin weinig innovatie plaatsvindt en de toegevoegde waarde voornamelijk bestaat uit lage prijzen en aanbiedingen. Choco Lovely is verkrijgbaar in twee smaken: Original en Witte Chocolade. “Choco Lovely bevat biologische Nederlandse melk én fairtrade cacao en suiker. In de markt zijn diverse merken te vinden die een van deze twee aspecten gebruiken, maar niemand die ze combineert”, aldus Branje. Voor Globemilk stond voorop dat het niet wilde inleveren op smaak. Branje. “We hebben sensorische onderzoeken gedaan naar wat nu écht de perfecte chocolademelksmaak is. Hiervoor hebben we diverse consumenten en experts gevraagd naar wat zij verlangen aan smaak en mondgevoel.

Het resultaat? Twee versies van Choco Lovely die superieur zijn op smaak. Original is een volle, romige chocolademelk met de echte authentieke chocolademelksmaak en Witte Chocolade is een volle, romige chocolademelk met de pure smaak van witte chocolade.” ■ Inlichtingen: Globemilk, 0485 - 565 460 www.globemilk.com

Dole Packaged Foods start rechtstreekse leveringen

r jaar vindt ook in 2022 de Bio-productverkiezing plaats.

ge kans om uw nieuwe product in de spotlights te zetten! De keuze voor het beste product wordt

gemaakt door het publiek én een jury.

me komt u onder de aandacht van een grote groep inkopers en consumenten. Bent u

e winnaars, dan ontvangt u bovendien een prijs die extra zichtbaarheid oplevertDole bij uwPackaged doelgroep.Foods

gaat vanaf 1 januari 2022 Dan retailklant enproduct direct beleveren. r dit jaar met de prijs vandoor? mag u uw

een jaar lang ‘Bio-product van 2022’ noemen!

Het bedrijf, gespecialiseerd in verpakte fruitproducten – en niet te verwarren met versleverancier Dole – heeft het Europese hoofdkantoor naar Nederland verplaatst en heeft voor retailklanten nu ook een rechtstreeks aanspreekpunt in de persoon van Emiel Hagens. Hij is te bereiken via onderstaande contactgegevens. Dole houdt sinds kort kantoor in hartje Rotterdam (adres: Weena 200, 3012 NJ Rotterdam). Hiervoor was Dole Packaged Foods gevestigd in Parijs. ■ Inlichtingen: Dole Packaged Foods, 06 - 82 18 16 04 / emiel.hagens@doleintl.com

77 FoodPersonality oktober 2021

77-78 Productnieuws_Colofon.indd 77

12-10-2021 15:38

PRODUCTNIEUWS

Bieten- en worteltortilla’s van Santa Maria Tex Mex-merk Santa Maria introduceert deze week twee nieuwe tortillavarianten in het Tex Mex-schap: bieten- en worteltortilla’s. Met deze uitbreiding van het assortiment speelt Santa Maria in op de groeiende vraag naar variatie voor lunch en avondeten. De groentetortilla’s zijn een bron van vezels en bevatten circa 30% groenten. Zo laat Santa Maria zien dat een voedzame, veelzijdige en kleurrijke Tex Mex-maaltijd vol groenten simpel en smaakvol kan zijn. De tortilla’s zijn geschikt voor de avondmaaltijd, maar zeker ook voor de lunch. Vaak wordt er bij de lunch gekozen voor de standaard boterham. Met de groentetortilla’s laat Santa Maria zien dat het ook anders kan: net

zo voedzaam, maar inclusief groenten en een vrolijke kleur. In samenwerking met Mepal heeft Santa Maria een limited edition tortilla lunchbox ontwikkeld. Via een winactie op Facebook en Instagram geeft Santa Maria vijftig gepersonaliseerde lunchboxen weg.

FoodPersonality Onafhankelijk maandblad voor managers in de levensmiddelenhandel en -industrie

FoodPersonality is een uitgave van: Shelflife Publishing bv Molenveldlaan 104 6523 RN Nijmegen Telefoon: 024 – 365 16 70 E-mail: vakblad@foodpersonality.nl www.foodpersonality.nl

De bieten- en worteltortilla’s van Santa Maria zijn sinds vorige maand verkrijgbaar bij Albert Heijn. • Santa Maria Bieten Tortilla Wrap Medium (6-pack), adviesprijs € 2,49 • Santa Maria Wortel Tortilla Wrap Medium (6-pack), adviesprijs € 2,49 ■ Inlichtingen: Paulig, 030 - 602 34 90 www.santamariaworld.com

www.fpplus.nl www.shelflife.nl HR 09160015 Abonnementen: € 297- per jaar exclusief btw Collectieve afname: prijs op aanvraag Opzegging abonnementen: 2 maanden voor einddatum van het abonnement Prijs los nummer: € 29,- exclusief btw en portokosten Abonnementsopgave, klachten en/of (verhuis)mededelingen: Vakblad FoodPersonality T.a.v. Klantenservice Molenveldlaan 104 6523 RN Nijmegen Redactie: Gé Lommen, ge.lommen@foodpersonality.nl Dave van Loon, dave.vanloon@foodpersonality.nl Marieke Venbrux, marieke.venbrux@foodpersonality.nl Redactionele medewerking: Constant Berkhout Jeroen van der Weerd

Nestlé komt met vegan KitKat

Ivonne de Thouars Judith Kloppenburg Verkoop en marketing:

Nestlé introduceert KitKat V, de eerste vegan KitKat. KitKat V laat chocoladeliefhebbers genieten van dezelfde balans tussen knapperige wafel en chocolade zoals ze dat van KitKat gewend zijn, want aan smaak zijn geen concessies gedaan. De vegan-trend is onmiskenbaar en het bracht Nestlé op het idee een veganistische versie van de bekende KitKat te ontwikkelen. De expertise op het gebied van chocolade werd daartoe gecombineerd met de inmiddels uitgebreide kennis van plantaardige zuivelalternatieven. Het resultaat is een ‘compromisloos lekkere’ vegan KitKat.

basis van rijst.

Robin Kramp, robin.kramp@foodpersonality.nl Mark Peeters, mark.peeters@foodpersonality.nl

Nestlé ontwikkelt volop plantaardige alternatieven voor zuivel en maakt deze onder meer van rijst, haver, soja, kokosnoot, erwten en amandelen. Deze worden inmiddels in voedingsproducten in diverse categorieën toegepast zoals vleesvervangers, kaas, dranken en nu dus ook in chocolade. ■ Inlichtingen: Nestlé, 020 - 569 93 23 www.nestle-chocolade.nl

Vormgeving: Giesbers Communicatie Groep Velp, Ariadne Nijsse, Esther Peters Druk: VellendrukkerijBDU - Werkendam Distributie: PostNL Auteursrecht Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd bestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopie of enig andere manier, zonder voorafgaande

KitKat V, zoals de vegan KitKat heet, is ontwikkeld in het Nestlé R&D-centrum voor zoetwaren in het Britse York, daar waar ooit ook de oorspronkelijke KitKat werd ontwikkeld. KitKat V is gecertificeerd 100% plantaardig en wordt gemaakt met verantwoorde cacao die voortkomt uit het Nestlé Cocoa Plan (waarin het samenwerkt met de Rainforest Alliance). De melk is vervangen door een plantaardig alternatief op

schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aansprakelijkheid Hoewel FoodPersonality met de meeste zorg wordt samengesteld, kunnen uitgever en redactie niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke onjuiste berichtgeving en/of zetfouten.

78 FoodPersonality oktober 2021

77-78 Productnieuws_Colofon.indd 78

12-10-2021 15:38

koffie met

op de

l l l l

GranFood is verkozen tot Captain of the Category binnen ʻRijst en Deegwarenʼ.

koffie met

et kofffeeiestdam gen de

l l l l

CAPTAIN OF THE CATEGORY

l l l l

GRAZIE MILLE!

op de

l l l l

op de

koffie met

Dank aan onze handelspartners voor het in ons gestelde vertrouwen! Wĳ kĳken uit naar een prachtige samenwerking in 2022 en verder.

granditalia.nl

01-02-79-80 Cover.indd 2

granditalianl

12-10-2021 15:47

nummer 10 • oktober 2021

SEPHA SMIT HUISMERK PLUS: ALLE ZUIVEL BIOLOGISCH

Food Center Amsterdam Begin van een markthal

01-02-79-80 Cover.indd 1

Congres LRO/EFMI Supermarktondernemers en e-commerce

AH, Jumbo, Deka, Vomar… Openingsgolf en heropeningsgolf

12-10-2021 15:47