supermarkt.team #zomer2023

Page 1

De ‘voedselzoektocht’ van Chantal Engelen De mooiste producten in de mooiste super van Nederland in Eerste verkoopmedewerker Faith (Boni) stelt zich voor &DUURZAAMHEIDSSPECIAL B Corp: wat is dat nou precies? KANTINEKRANT VOOR MANAGERS EN MEDEWERKERS VAN SUPERMARKTEN EEN UITGAVE VAN: SHELFLIFE MEDIA B.V. BEWAAREXEMPLAAR 2022

Meer variatie in het zuivelschap

ADVERTENTIE

Inhoudsopgave

4. Nieuw(s) &zo! Opvallende feiten

5. ‘Wat zijn jullie?’ Alles over B Corp

6. Een terugblik op de FoodAwards 2023

7. De ‘bold moves’ van Hak

9. De voedselzoektocht van Chantal Engelen

12. Wist je dat… een pagina vol met leuke en/of handige feitjes

13. Even voorstellen: Boni-medewerkster Faith deelt haar ervaringen

14. De Duurzame Woordenlijst: wat betekenen die duurzame begrippen eigenlijk?

15. ‘De mooiste producten in de mooiste supermarkt van Nederland’

17. Van ‘vegan vis’ tot ‘bluswater-bier’ bij Plus Duin

21. Check! Podcasts, evenementen en interessante accounts

Duurzaamheid, B Corp, biologisch… bedrijven besteden hier steeds meer aandacht aan of nemen het mee in hun toekomstplannen.Tijd voor een editie die in het teken staat van duurzaamheid. Wat kun je zoal verwachten in deze editie?

Een duurzame woordenlijst waarin een aantal begrippen wordt toegelicht. Denk aan een begrip als ‘circulaire economie’ en ‘groenflatie’ (zie blz. 14).

‘B Corp’ is ook een term die de laatste jaren steeds vaker opduikt. Meerdere bedrijven in Nederland hebben een B Corp-certificering. Maar wat houdt dat in? En aan welke voorwaarden moet een bedrijf voldoen om in aanmerking te komen? Wij zochten het voor je uit: zie blz. 5

Sinds maart 2023 mag ook Hak zich B Corp noemen. Het bedrijf is veel bezig met de toekomst én duurzaamheid. In mei 2023 won het bedrijf een FoodQualityAward, vanwege het besluit om over te schakelen op biologische teelt van groenten en peulvruchten in Nederland met 2027 als deadline. Op pagina 7 meer over de plannen en ambities. Over plannen en ambities gesproken: Food2Smile won dit jaar een FoodAward. Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke pijlers voor het bedrijf. Met de nieuwe algemeen directeur is Food2Smile klaar voor de volgende stappen in Nederland én in het buitenland (blz. 8).

Verder: ook in deze editie van Supermarkt.team stelt een supermarktmedewerker zich voor (blz.13) En uiteraard delen we ook weer leuke en/of boeiende feiten, interessante podcasts en toffe culievenementen. Dit lees je o.a in Nieuw(s) &zo! (blz. 4), Wist je dat… (blz. 12) en Check! (blz. 21).

En als we het dan tóch hebben over culievenementen: Supermarkt.team organiseerde onlangs samen met Plus Duin het event ‘De mooiste producten in de mooiste supermarkt’, waarbij leveranciers, consumenten, ondernemers en supermarktmedewerkers rechtstreeks met elkaar in contact kwamen. Een geslaagde middag – een verslag hiervan zie je op blz 15.

Veel leesplezier!

Shelflife Media bv

Molenveldlaan 104 | 6523 RN Nijmegen www.supermarkt.team | #supermarktteam www.shelflife.nl

Abonnementen | Supermarkt.team is een gratis uitgave voor supermarkten/supermarktmedewerkers. Voor abonnementsopgave en/of (verhuis-) mededelingen, gebruik het contactformulier op: www.supermarkt.team

Coördinatie & redactie | Ted Helmink: Ted@shelflife.nl Marieke Venbrux

Met redactionele bijdragen van | Judith Kloppenburg, Luca Reniers, Safiya Mohamud Hussein

Vormgeving | Djamilla Vierklau: info@djamillavierklau.nl Sales | David van Wijk: david@shelflife.nl Klaartje van Dijk: klaartje@shelflife.nl

Junior research manager | Bertus Langerak: bertus@shelflife.nl

Druk | Janssen Pers Distributie | PostNL Auteursrecht | Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen, in een geautomatiseerd bestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, of door fotokopie of enig andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Aansprakelijkheid | Hoewel supermarkt.team met de grootste zorg is samengesteld, kunnen uitgever, redactie en auteurs niet aansprakelijk worden gesteld voor mogelijke onjuiste berichtgeving en/of zetfouten.

© Shelflife Media bv.

UW PARTNER IN Zelfklevende Etiketten & Flexibele Verpakkingen interket.nl interket.nl CARE CHEMICAL FOOD &MORE
SUPERMARKT.TEAM IS EEN UITGAVE VAN:
Ted Helmink
ADVERTENTIE
3

Nieuw(s) &zo!

Opvallende feiten, bijzondere samenwerkingen, opmerkelijke onderzoekjes of frappante uitspraken, op deze pagina komen ze elke editie voorbij.

‘Wij willen een bloemkool-emoji!’

Ben jij een fervent emoji-gebruiker? Dan heb je er de afgelopen jaren al veel voorbij zien komen. Van de standaard smiley-emoji tot allerlei dieren- bloemen- hartjes- én ook etenswaren-emoji’s: een broccoli, komkommer, kers, aardappel, croissant etc.. De bloemkool ontbreekt echter nog in het emoji-rijtje en daar zijn de eigenaren van The

Harvest – een duurzaam restaurant in Rotterdam en Delft – het niet mee eens. Bloemkool is volgens hen een schitterende en veelzijdige groente die symbool staat voor lokaal en seizoensgebonden eten. Het is daarom onbestaanbaar dat er emoji’s bestaan voor hotdogs, mooncake en viskoekjes, maar niet voor bloemkool, vinden zij. En dus zijn ze een petitie gestart om bloemkool een eigen emotie te geven. Teken jij ‘m ook?

Influencer Kalvijn wint een FoodAward

YouTuber en influencer Kalvijn (echte naam: Kelvin Boerma) is in de prijzen gevallen. De mede-eigenaar van het merk Charlie’s Organics won een FoodAward – een prijs voor beste introductie van 2022 – met het drankje ‘sparkling water’: bruisend water met een fruitsmaak. Op dit moment bestaat het assortiment van Charlie’s Organics uit vijf smaakvarianten (lemon, grapefruit, rasberry & lime, passionfruit en orange & mandarin) en deze zijn te vinden in het waterschap in bij verschillende supermarktketens.

Ben jij ook ‘gedogfisht?’

Onder het mom van ‘duurzaam en/of maatschappelijk verantwoorde ondernemen’ hebben we de afgelopen jaren al verschillende acties en campagnes van supermarkformules en levensmiddelenfabrikanten voorbij zien komen. Hondenvoedingsmerk Pedigree gooide het onlangs over een wel heel originele boeg. Het transformeerde met behulp van kunstmatige intelligentie asielhonden tot menselijke datingprofielen om aandacht te vragen voor het asielhondenprobleem. Het uiterlijk blijkt voor veel mensen een belangrijke factor bij het kiezen van een nieuwe hond. Maar dat leidt vaak tot verkeerde verwachtingen en levert de nodige ‘mismatches’ op tussen hond en nieuwe eigenaar. Gevolg: de hond belandt niet zelden in het asiel.

Om meer mensen hier bewust van te maken, zette Pedigree kunstmatige intelligentie in om asielhonden te ‘veranderen’ in menselijke datingprofielen.

Gebruikers van verschillende datingapps die een match hadden met een van deze profielen, kregen de melding dat ze ‘gedogfisht’ waren. Vervolgens attendeerde Pedigree hen op het asielprobleem.

De campagne ondersteunt Pedigree’s wereldwijde ambitie om tegen 2030 elke hond ter wereld een fijn thuis te bieden.

Hoofdpijn door airco in de super?

Het is zomer en dat betekent zeker de laatste jaren hoge(re) temperaturen. Gelukkig is het in de supermarkt altijd lekker fris – mede dankzij de airco’s. Maar, dat heeft volgens sommigen ook een keerzijde: langdurig werken in een ‘airco-omgeving’ zou leiden tot verkoudheidsklachten, droge ogen en hoofdpijn. Dit laatste is echter een fabeltje, aldus kno-arts en ‘somnoloog’ Waiel Alkhatee van het Haaglanden Medisch Centrum. Van airconditioning zélf kun je volgens hem geen hoofdpijn krijgen, zo zegt hij in het AD. Wél wordt de lucht door een airco wat droger, waardoor je klachten als een verstopte neus, loopneus of druk op de bijholten kunt krijgen. En door dat laatste kun je wel hoofdpijn ervaren. Daarnaast kun je ook hoofdpijn krijgen als je van een ruimte met een hoge temperatuur naar een koude omgeving gaat. De bloedvaten rondom je neus en schedel knijpen samen, en dat zorgt voor hoofdpijn. “Het is een beetje te vergelijken met een ‘brainfreeze’ waarbij je hoofdpijn ervaart na het nuttigen van zeer koude dranken of voedsel, zoals een ijsje”, zo zegt hij tegenover de krant. Acht graden verschil tussen binnen- en buitenlucht is volgens de kno-arts het meest ideaal.

4

‘Wij zijn een B Corp?’ ‘Wat zijn jullie?’

De term ‘B Corp’ zingt steeds nadrukkelijker rond in de levensmiddelensector. Fabrikanten als Hak, Holie, Tony’s Chocolonely, De Smaakspecialist en Nespresso, maar ook organisaties als Fairtrade Original en Food Cabinet hebben al langer het B Corp-certificaat. En begin dit jaar liet Albert Heijn als eerste supermarktformule weten toe te werken naar een B Corp-certificering. Maar: wat is dit nu precies? We zetten een aantal vragen – en antwoorden – op een rij.

B Corp: waar staat die term eigenlijk voor?

‘B Corp’ is een afkorting van ‘Benefit Corporation’. Het verwijst naar bedrijven en organisaties die zich inzetten voor het behalen van ‘positieve sociale en milieuprestaties’. Albert Heijn-ceo Marit van Egmond noemde het tijdens de persbijeenkomst waar AH de B Corpambities bekendmaakte ‘de meest gerespecteerde en moeilijk te behalen certificering, waarmee je als bedrijf echter wel laat zien dat je bij de koplopers hoort’.

Wie bepaalt of een bedrijf een B Corp is?

Dat doet B Lab, een internationale nonprofit-organisatie. B Lab ontstond in 2006 in de Verenigde Staten, vanuit het idee dat een andersoortige economie noodzakelijk was: een economie die rekening houdt met mensen, gemeenschappen en de planeet. De enorme nadruk op winst was niet meer van deze tijd, vonden de B Lab-oprichters van Jay Coen Gilbert, Bart Houlahan en Andrew Kassoy. Bedrijven zouden minstens evenveel oog moeten hebben voor mens en milieu.

Tegenwoordig zijn er B Labs in Australië, Oost-Afrika, Europa en Noord-en ZuidAmerika. Samen vormen zij het ‘B Global Netwerk’.

Kan elk bedrijf een B Corp worden?

In principe wel. Het keurmerk geldt niet alleen voor de foodsector, maar ook voor andersoortige bedrijven. Je moet als bedrijf voldoen aan de criteria die B Lab heeft opgesteld en voldoende punten behalen op vijf verschillende beoordelingsaspecten. Het doorlopen van het certificeringsproces kost tijd en geld. Bedrijven zijn gemiddeld een jaar bezig met de aanvraag en betalen een bedrag dat afhankelijk is van de jaaromzet. Bedrijven moeten hun sociale en duurzame missie vastleggen in de statuten van het bedrijf. Daarnaast moeten zij een uitgebreide vragenlijst doorlopen, op vijf beoordelingsgebieden: milieu, maatschappij, klanten, bestuur, en werknemers. Zij kunnen maximaal 200 punten behalen,

om het proces door te komen, moeten ze minimaal 80 punten behalen (ter vergelijk: ‘gewone’ bedrijven scoren gemiddeld 50 punten, zo meldde B Lab eerder tegenover Trouw).

80 punten van de 200, dat klinkt als ‘best weinig’… Ja, maar toch krijgen bedrijven die 80 punten niet zomaar. Bovendien wordt elk bedrijf met een B Corp-certificering om de drie jaar opnieuw beoordeeld. B Corps moeten zichzelf blijven verbeteren, de norm om de 80 punten te behouden, wordt steeds strenger.

Nu nog kunnen bedrijven een relatief slechte of minder goede score op het ene vlak – bijvoorbeeld werknemers –compenseren met hele goede prestaties op een ander vlak, bijvoorbeeld milieu, klanten etc. Straks kan dat niet meer.

Daarnaast komen er vanaf 2024 nieuwe, striktere voorwaarden om een B Corp te kunnen worden én blijven. B Lab wil dat B Corp een ‘koploperskeurmerk’ blijft.

Hoe zit dat dan?

Nu nog kunnen bedrijven een relatief slechte of minder goede score op het ene vlak – bijvoorbeeld werknemers –compenseren met hele goede prestaties op een ander vlak, bijvoorbeeld milieu, klanten etc. Daar is wel kritiek op gekomen. Van onderzoekers, maar ook van (veelal kleinere) bedrijven die vinden dat sommige (grotere) bedrijven nu ‘te makkelijk’ het B Lab-certificaat ontvangen, terwijl zij niet op alle vlakken positieve impact maken – even kort door de bocht gezegd.

Straks moeten bedrijven die een B Corp willen worden aan minimale voorwaarden

voldoen op tien gebieden en kan er níet meer ‘onderling’ gecompenseerd worden, zo valt te lezen in een artikel op de website van consultancybureau Kirkman Company. Die tien gebieden worden:

* ‘Purpose & stakeholder governance’

* Medewerkersbetrokkenheid

* Eerlijke lonen

* Rechtvaardigheid, gelijkheid, diversiteit, inclusie

* Mensenrechten

* Klimaatactie

* Circulariteit en milieubehoud

* Collectieve inzet

* Impactmanagement

* Risicostandaarden

Daarnaast moeten bedrijven straks iedere drie jaar een betere score halen, zo schreef eerder het FD, dat sprak met B Lab Benelux-directeur Tessa van Soest. Nu worden bedrijven om de drie jaar gecontroleerd of ze de 80 punten behalen, maar hoeven ze niet omhoog te gaan in aantal punten. Straks moet dat dus wel.

Wat zijn de voordelen van een B Corpcertificering voor een bedrijf?

Het behalen van de certificering kost in eerste instantie geld, maar levert een bedrijf daarna wél extra omzet op, aldus Ceren Pekdemir, universitair docent aan het Centrum voor Duurzame Ontwikkeling in Trouw en in het FD. Meerdere studies laten volgens hem zien dat het label een manier is om investeerders, klanten en consumenten aan te trekken.

Merk ik als werknemer iets van het feit dat ‘mijn bedrijf’ een B Corp is?

Allereerst is het wellicht een prettig idee om te werken voor een bedrijf dat een ‘positieve’ impact heeft op o.a. het milieu, gemeenschappen etc. Daarnaast: een van de beoordelingsaspecten om het certificaat te bemachtigen is ‘werknemers’; dat betekent dat een B Corp oog heeft voor ‘de belangen van medewerkers’. Dit is vooralsnog wel een vrij ruim begrip. Bovendien kan een bedrijf zoals gezegd relatief laag scoren op dit vlak, en toch

een B Corp-status hebben, omdat het op andere vlakken juist heel hoog scoort…

Maar dat laatste ging veranderen, toch?

Klopt. Zo worden ‘medewerkersbetrokkenheid’ en ‘eerlijke lonen’ twee van de tien beoordelingsaspecten, waar bedrijven straks een minimumaantal punten op moeten halen om de B Corpcertificering te behalen. In het genoemde artikel op de site van Kirkman Company wordt toegelicht wat dat inhoudt: ‘Medewerkers moeten worden geïnformeerd over besluitvorming en er moet ruimte worden gemaakt voor hun stem, bijvoorbeeld via intranet, gedeelde platforms of medewerkerstevredenheidsonderzoeken.’

En:

‘Werknemers van B Corps kunnen zich een ‘fatsoenlijke levensstandaard’ voor zichzelf en hun gezinnen veroorloven (getoetst aan de B Lab-standaarden, red.) en er is sprake van gelijke beloning onder de werknemers.

Voor bedrijven in de maak-/landbouw-/ retail-industrie (en daar vallen ook supermarkten onder, red.) geldt dat zij zich ook moeten inzetten om een eerlijk loon te betalen aan de rest van de keten waar zij deel van uit maken.

Daarnaast moet de organisatie actief stappen ondernemen om loonkloven tussen verschillende groepen te verkleinen en transparant communiceren over de ‘hoog-laag-ratio’ in lonen en over loonkloven die bestaan op basis van gender en/of etniciteit.

Tot slot wordt ook ‘rechtvaardigheid, gelijkheid, diversiteit en inclusie’ een apart beoordelingsaspect, zo valt te lezen. Ofwel: B Corps hebben ‘inclusieve en diverse werkomgevingen’ en dragen zinvol bij aan rechtvaardige en bloeiende gemeenschappen. ‘Zij werken hier naartoe door o.a. data te verzamelen over diversiteit en inclusie op de werkvloer. Daarnaast ondernemen ze actief stappen om ongelijkheid te bestrijden en diversiteit en inclusie te vergroten.’

5

Een terugblik op de FoodAwards 2023

Afgelopen mei werden voor de 35e keer op rij de FoodAwards uitgereikt. Bij de FoodAwards worden jaarlijks de beste introducties van A-merkleveranciers van het jaar ervoor beloond. Dit jaar werden twaalf introducties uit 2022 door de jury – bestaande uit een delegatie van Albert Heijn, Superunie en Jumbo – beloond met een FoodAward (zie kader). Daarbij ging het zowel om (grote) A-merkleveranciers als om relatief kleinere spelers. Opvallend was verder dat bij veel winnaars vega en plantaardig een belangrijke rol speelt. Unilever won de FoodTopAward, vooral vanwege de beweging die het heeft ingezet om steeds meer groenten aan producten toe te voegen.

FoodQualityAward

Tijdens de avond werd ook een andere prijs uitgereikt: de zogeheten FoodQualityAward. Twee bedrijven – Hak en Coca-Cola – mochten deze speciale juryprijs in ontvangst nemen. Hak onder andere vanwege het besluit om over te schakelen op biologische teelt van geproduceerde groenten en peulvruchten in Nederland met 2027 als deadline.

Coca-Cola won de prijs vanwege het verduurzamen van hun verpakkingen. Zo zijn inmiddels alle plastic flessen gemaakt van 100% gerecycled plastic en werden afgelopen najaar alle plastic doppen aan de flessen gehecht om zwerfafval te voorkomen.

FoodRetailAwards: Dirk & AH

Tot slot was er nog de uitreiking van de FoodRetailAwards: prijzen voor supermarktorganisaties die het meest gunstig zijn omgesprongen met de nieuw geïntroduceerde producten van leveranciers. Hetzij door ze het snelst op te nemen, hetzij door het meest compleet te zijn in de opname ervan, hetzij door er (verhoudingsgewijs) de meeste omzet mee te behalen. Voor het tweede achtereenvolgende jaar gingen Albert Heijn en Dirk

met de prijzen aan de haal. Dirk van den Broek was het snelst met het opnemen van introducties, terwijl Albert Heijn het compleetst was en er de meeste omzet mee behaalde.

Sfeervolle avond

De uitreiking van de awards vond plaats tijdens een feestelijk diner op kasteel Amerongen. Het was een sfeervolle avond met een breed palet aan winnaars. Met deze fotoreportage geven we je een indruk van de uitreiking van de FoodAwards 2023.

De Winnaars

FoodTopAward Knorr Veggie Wraps

FoodAwards

• Almhof Plantaardig Chocolade Mousse (Müller)

• Charlie’s Organics Sparkling Water (Charlie’s Organics)

• Chocomel Plant-Based (FrieslandCampina)

• Food2Smile Very Berry & Gimme Gummy Mix (Food2Smile)

• Hands Off My Chocolate Smooth No Milk (Hands Off My Chocolate)

• Holie Crunchy Muesli (Holie Foods)

• Knorr Veggie Wraps - tomaat (Unilever)

• Kwekkeboom Oven & Airfryer Nacho Cheese Flavour Bloemkool Nuggets (NewForrest)

• Stegeman Omelet Plakjes (Stegeman)

• Verstegen Tafelgoud (Verstegen)

• Viennetta Dessert IJs Verjaardagstaart (Unilever)

• What the Fanta Pink (CocaCola)

Jurylid Michel Engelbertink (Jumbo) reikt de FoodQualityAward uit aan Tim Hoogeboom, Nicole Freid en Joachim Nieuwhoff van Hak. Dirk was dit jaar het snelst met het opnemen van introducties. Ivar Venema en Amber Kielman ontvangen namens Dirk van den Broek de FoodRetailAward van Murk Boerstra (FNLI). Unilever won een FoodAward voor Knorr Veggie Wraps Tomaat en later op de avond ook nog de FoodTopAward voor het bredere concept Knorr Veggie Wraps. Jort Scholten (AH) reikt de prijs uit aan de delegatie van Unilever. Bezoekers werden bij aankomst ‘in stijl’ ontvangen, zoals de delegatie van Hands Off My Chocolate. Twee FoodRetailAwards voor Albert Heijn. V.ln.r. Rolf Oosterhoff & Annemijn ten Brinke van AH, daarnaast Murk Boerstra (FNLI). Presentatrice Esther Rozeboom ging deze avond in gesprek met de jury, maar ook met de zaal, over het belang van nieuwe producten en de soms moeizame route op weg naar een plek op het schap.
6

De ‘bold moves’ van Hak

Uitdagingen bieden kansen, vindt Hak. Ondanks de huidige economische en klimatologische ontwikkelingen, tilt de aanbieder van gemaksgroenten en peulvruchten haar missie om plantaardige voeding van duurzame teelt bereikbaar te maken voor iedereen, naar een nóg hoger niveau: honderd procent biologische Nederlandse teelt in 2027. Een stap die flink wat voeten in de aarde heeft. Tijdens het uitreiken van de FoodAwards afgelopen mei sprak de jury dan ook over een ‘bold move’ van Hak.

“We bevinden ons in een polycrisis”, motiveert Nicole Freid, directeur Marketing & Innovatie, realistisch. “De ontwikkelingen in de landbouw lijken soms onoplosbaar, tel daar bovenop de klimaat- en gezondheidscrisis, inflatie... En het lijkt bijna een onontwarbare knoop van negatieve trends.” Maar wanneer je inzoomt, liggen er wel degelijk kansen, aldus Freid. “Kansen die je wellicht alleen kunt zien én grijpen door voorop te lopen.”

Dat is dan ook exact wat Hak doet, zo benadrukt ze. “En wat we ook moéten doen om zowel de landbouw als ons bedrijf toekomstbestendig te houden.”

Van niche naar normaal Makkelijk is het zeker niet altijd, geeft Freid toe. “Maar als het makkelijk was, kon iedereen het, toch? Wij vervullen graag een voortrekkersrol in plantaardige voeding en duurzame teelt. Dan moet je niet afwachten, maar gewoon doen.”

iedereen. “Niet voor ‘the happy few’, maar voor de massa”, aldus Freid. Met haar missie ‘de Groene Keuken van Hak’ helpt het bedrijf consumenten daarom meer groenten en peulvruchten eten. “Door de juiste producten te bieden en deze op de juiste manier te presenteren. Met het juiste verhaal én handelingsperspectief.”

Dat houdt ook in: vertellen dat al ruim 85 procent van de groenten en peulvruchten binnen een straal van 125 kilometer rond de fabriek in Giessen wordt geteeld. En vertellen over de zowel lokale als duurzame teelt, waar de telers van Hak voor worden gecompenseerd. Freid: “Binnen de categorie versverwerkte groenten waren wij het eerste bedrijf dat het topkeurmerk ‘On the way to PlanetProof’ mocht voeren. Een keurmerk waarmee je je als organisatie committeert aan strenge basiseisen en dat zich bovendien continu aanscherpt en verbetert.”

De kracht van het merk Hak

gehaald. Om de consument meer groenten en peulvruchten te laten eten, moeten we daarom laten zien dat de producten er zijn en consumenten opvoeden over de verwerking ervan, ook in moderne gerechten. Alleen zo kunnen we de routine doorbreken en de eiwittransitie versnellen.”

Samen in de actiemodus Als grootste merk in groenten en peulvruchten neemt Hak hierin haar verantwoordelijkheid. “Maar we kunnen dit niet alleen. Het is tijd om samen in de actiemodus te komen.”

‘Middels schaalvergroting willen we biologisch de norm én betaalbaar maken’

In het geval van ‘honderd procent lokale biologische teelt’ betekent dat ‘learning by doing’, vertelt ze eerlijk. “We beginnen met proefteelt en slikken de extra kosten die deze manier van telen met zich meebrengt voorlopig nog even zelf. De eerste biologische bietjes verwachten we dit najaar al te kunnen oogsten. Stapsgewijs werken we vervolgens toe naar schaalvergroting en het omzetten naar honderd procent biologische lokale teelt. Zodat biologisch uiteindelijk de norm én betaalbaar wordt.”

De Groene Keuken van Hak Dat ‘gewoon doen’ heeft desalniettemin een sterke basis, vult category development manager Ron Rutgers aan. “Al sinds de oprichting in 1952 zitten gezondheid en duurzaamheid verankerd in ons dna. Het motto ‘Leven uit afhankelijkheid’ geldt dan ook tot op de dag van vandaag.”

‘Fast forward’ naar die dag van vandaag, is het belangrijkste doel van Hak om plantaardige voeding van duurzame lokale teelt bereik- en betaalbaar te maken voor

In het vertellen van dit verhaal, speelt de kracht van het merk Hak een cruciale rol. “In onze commercials zetten we hier actrice Elise Schaap voor in, die een zeer brede doelgroep aanspreekt. En ook de aanvullende campagnes benadrukken dit verhaal.” Campagnes zoals de ‘Van Hollandse Bodemprijzen’ bijvoorbeeld. “Tijdelijk voordeel voor de consument, producten die lokaal zijn geteeld mét compensatie voor de teler voor de duurzame inspanningen. Hiermee willen we de verkoop en consumptie van lokale en duurzaam geteelde groenten en peulvruchten een extra impuls geven.”

Potentie met peulvruchten

Die communicatie is nodig, benadrukt Rutgers. “Want we eten weliswaar al meer groenten en peulvruchten, maar er is nog veel potentie.”

Gemiddeld eten Nederlanders zo’n 131 gram groenten per dag, weet hij. “Dat is iets meer dan de helft van de dagelijkse geadviseerde hoeveelheid. Binnen de categorie wordt een groot deel van de groenten die wordt gekocht nog op een oer-Hollandse manier gegeten in de ‘aardappels-groente-vlees’-maaltijd.”

Peulvruchten zijn een bron van eiwitten en passen goed binnen de wereldkeuken die steeds vaker op tafel komt, aldus Rutgers. “Daarom wordt dit segment als groeibriljant gezien. Ondanks de jaarlijkse groei hiervan, wordt gemiddeld nog slechts dertig procent van de wekelijkse aanbevolen hoeveelheid

Die actiemodus betekent: de groenten en peulvruchten ‘uit het schap halen’. “Dat gebeurt al wel, maar het kan nog beter. Middels displays en cross-selling (denk aan wraps en rijst) kunnen we de wat meer traditionele consument nog meer inspireren.” Hét ideaalperspectief: peulvruchten naast het vlees, zegt hij. “Peulvruchten zijn tenslotte de goedkoopste en een gezonde vleesvervanger. Zover is de consument echter nog niet, beseffen we, maar we kunnen hier wel met elkaar naar toewerken. De vleesvervangers worden tenslotte steeds vaker ook naast de hamburgers en karbonaadjes gepresenteerd. Dat was een paar jaar geleden nog ondenkbaar.”

Met duurzame en gezonde basisingrediënten, innovatieve maaltijdoplossingen, inspiratie en confrontatie, gaat Hak de consument steeds meer verleiden richting duurzaam geteelde groenten en peulvruchten. Freid: “En al deze stappen zijn uiteindelijk allemaal weer te herleiden tot onze basismissie: ‘Leven uit afhankelijkheid’. Dat we ons sinds afgelopen maart officieel een B Corporation mogen noemen, is de ultieme bevestiging dat we vanuit ons dna aansluiten op de toekomst.”

De weg naar het certificaat is lang en intensief, vertelt ze eerlijk. “En laat zien op welke punten je de meeste impact kunt maken én wat je nog kunt verbeteren. Een impuls om onze ‘bolde’ en duurzame koers nog verder aan te scherpen!”

Category development manager Ron Rutgers en directeur Marketing & Innovatie Nicole Freid.
‘ Voor het toekomstbestendig maken van de landbouw en ons bedrijf, moéten we voorop blijven lopen’
7

De successen

en ambities van Food2Smile

Het gaat Food2Smile voor de wind. Het bedrijf introduceerde vorig jaar als eerste en met succes twee snoepjes met een Nutri-Score A, won onlangs een FoodAward en ook het buitenland heeft de verantwoorde snoepjes van Food2Smile inmiddels ontdekt. Het bedrijf bruist van de energie en heeft nog allerlei nieuwe plannen die het wil realiseren.

Miriam Bouwens startte Food2Smile een aantal jaar geleden met als belangrijkste doel overgewicht bij jongeren tegengaan. Af en toe een snoepje of een snack hoort erbij, maar dat kan ook op een verantwoorde manier. “De kracht van

Food2Smile is onder meer dat we werken vanuit een sterke ‘intrinsieke motivatie’”, zegt Bouwens. “We willen het voor iedereen mogelijk maken om lekker en verantwoord te snoepen en te snacken.” En dat is Food2Smile goed gelukt. Inmiddels

heeft het bedrijf een breed aanbod van suikervrij en vegan snoep, chips, snacks & chocolade die je ‘met een gezond geweten’ kunt eten.

Onderzoeken, innoveren & verbeteren De producten van Food2Smile bevatten geen toegevoegde suikers en veelal zijn de producten ook gluten-, lactose- en gelatinevrij. Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke pijlers voor het bedrijf. “We kijken daarbij heel goed naar de markt en onderzoeken welke behoeftes er zijn. Maar daarnaast kijken we ook naar wat er technisch allemaal mogelijk is. Samen met fabrikanten zoeken we continu naar een verdere verbetering van onder andere de receptuur.”

Primeur: Nutri-Score A Vorig jaar had het bedrijf een primeur met twee vezelrijke snoepjes die geen zoetstoffen bevatten én als eerste snoepjes een Nutri-Score A hebben. Albert Heijn was enthousiast en sinds een jaar liggen de snoepjes bij de kassa’s van de supermarktketen.

FoodAward: beste introductie 2022 De kracht en het succes van Food2Smile en haar producten zijn ook bij consumenten en retailers niet onopgemerkt gebleven. Want Food2Smile sleepte dit jaar een FoodAward in de wacht – een prijs voor de beste introducties van het afgelopen jaar. Met de Gimme Gummy Mix en Very Berry wist het bedrijf de consument en de jury (bestaande uit vertegenwoordigers van Albert Heijn, Jumbo en Superunie) te overtuigen. De prijs heeft volgens Bouwens veel impact gehad op het bedrijf. zowel nationaal als internationaal. “Het heeft heel veel positieve reacties opgeleverd. We zien het winnen van deze prijs echt als een erkenning voor onze inspanningen.”

Nieuwe algemeen directeur

Begin juni is Chantal Meertens aangetreden als de nieuwe algemeen directeur van Food2Smile. Zij is werkzaam geweest bij verschillende bedrijven: van

start-ups tot aan corporate bedrijven. Met haar komst haalt Food2Smile een bak aan ervaringen en kwaliteiten binnen. Wat Meertens aansprak in Food2Smile, is dat de producten ‘kloppen’. “Voor mij was dat meteen een hele goede match. Miriam en het bedrijf hebben een hele mooie missie. Dat voel en zie je terug in de producten.” Meertens zal zich gaan bezighouden met de verdere groei van het bedrijf en het uitbouwen van de naamsbekendheid. “Het is belangrijk om meer ‘awareness’ te creëren bij de consument en dat de consument onze producten herkent op het schap. Op die manier kunnen wij verder groeien en nieuwe stappen zetten, dit uiteraard in nauwe samenwerking met retailers. We hebben een fantastisch team en goede concepten, dus vanuit daar bouwen we verder”, aldus Meertens. Verkrijgbaar in het buitenland

Op dit moment worden de producten van Food2Smile in Nederland verkocht bij verschillende retailers, waaronder Albert Heijn, Jumbo, Dekamarkt, Etos en Crisp. Maar de producten van Food2Smile liggen ook al in verschillende schappen in het buitenland. Denk aan Duitsland, Spanje en het Midden-Oosten. “Een van onze ambities is om verder te groeien in het buitenland en te verkennen wat daar de mogelijkheden zijn. Daarnaast heeft ook de reisbranche interesse in de producten van Food2Smile. Dat zijn voor ons en voor het merk hele mooie ontwikkelingen.”

Proef met ‘True Price’ bij Albert Heijn afgerond: 15% betaalt ‘echte prijs’

Albert Heijn deed de afgelopen maanden een proef met ‘de echte prijs’ op drie AH To Go-locaties. Van alle klanten die bij de drie AH To Go’s een kop koffie kochten, koos 15% ervoor om ‘de echte prijs’ voor die kop koffie te betalen. Van de klanten die koffie met plantaardige melk kochten, koos 31% ervoor om de echte prijs te betalen.

Albert Heijn kondigde in april van dit jaar aan dat het een ‘True Price’-experiment met koffie ging doen, bij drie AH To Go-locaties: op het eigen hoofdkantoor in Zaandam, op de campus van de Wageningen Universiteit en op de campus van de Rijksuniversiteit Groningen. Klanten konden kiezen of ze voor hun kop koffie de gewone prijs of de ‘echte prijs’. De ‘echte prijs’, dat betekent dat de sociale en milieukosten in de prijs zitten verwerkt; de klant betaalt als het ware iets extra’s voor een kop koffie, vanwege de (nadelige) gevolgen die de kop koffie heeft voor o.a. het milieu.

Kloof

Van week 16 t/m week 22 2023 heeft dit experiment plaatsgevonden. Albert Heijn heeft de resultaten onlangs gepubliceerd op de AH-website. Het toont de resultaten van een online-onderzoek dat het deed onder klanten, maar geeft ook inzicht in de verkoopresultaten. En tussen die twee zit best een kloof. Ofwel: er is een verschil tussen wat klanten zeggen dat ze doen/ zullen doen en dat wat ze daadwerkelijk doen/hebben gedaan.

15% betaalt echte prijs

Zo gaf 36% van de klanten aan de ‘echte prijs’ te zullen betalen. En 20% zei een andere ‘koffiekeuze’ te hebben gemaakt,

vanwege het zien van de ‘echte prijs’ (bijvoorbeeld een switch van een gewone cappuccino naar een plantaardige variant of een zwarte koffie, die minder impact hebben op het milieu). Maar: de verkoopcijfers laten een ander resultaat zien. Want in de praktijk koos ‘slechts’ 15% van de klanten ervoor om bij de kassa de ‘echte prijs’ te betalen. Bovendien zag AH klanten op basis van de verkoopdata juist níet de switch maken naar een ander type koffie (dus van bijvoorbeeld een cappuccino op basis van ‘gewone’ melk naar een cappuccino met plantaardige melk of een zwarte koffie).

‘Groene’ consument betaalt sneller ‘echte prijs’ Verder kiezen kopers van koffie met plantaardige melk er vaker voor om de echte prijs te betalen: 31% koos hiervoor.

“Dit laat zien dat groenere consumenten, die mogelijk om milieuredenen kiezen voor plantaardige melk ook vaker en sneller geneigd zijn om de ‘echte prijs’ te betalen”, aldus Albert Heijn.

‘Bier, bananen chocolade’ Albert Heijn vroeg klanten ook voor welke andere producten zij graag de echte prijs zouden willen zien. De antwoorden varieerden van bananen tot bier,

chocolade en ‘alle producten in de winkels van Albert Heijn’.

Kritiek

Kritiek was er echter ook, zowel van ‘buitenstaanders’ als van klanten, zo beaamt Albert Heijn. Zo vroegen sommigen zich af waarom AH niet zelf de ‘echte prijs’ betaalt. Ook zou het duidelijker moeten zijn

waar de meerprijs die klanten betalen bij de echte prijs voor wordt gebruikt.

Meerprijs naar Rainforest Allliance

Overigens: die meerprijs gaat naar Rainforest Alliance, zoals AH bij de start van het experiment ook aankondigde. De totale meerprijs die consumenten tijdens de proef gezamenlijk betaalden, bedroeg € 946,47.

Miriam Bouwens met een FoodAward
8

De ‘voedselzoektocht’ van Chantal Engelen

Vorige zomer zei Chantal Engelen de huur van haar woning op en sinds september trekt ze met haar camper langs ‘voedselveranderaars’: boeren en bedrijven die de voedselketen écht willen veranderen en verduurzamen, op allerlei manieren. Door hun verhalen door te vertellen wil ze ook supermarkten aan het denken zetten.

“Durf als Albert Heijn of Jumbo nu eens ergens voor te gaan staan.”

Als we Chantal Engelen (40) spreken, heeft ze haar camper zojuist geparkeerd bij een duurzame woongroep in de buurt van Nijmegen. Ze heeft even een korte adempauze, nadat ze een week lang heeft meegeboerd bij boer Henk, die in de Brabantse Peel een groentetuin (‘Bijzonder Brabants’) van 1,5 hectare runt. Hij teelt er incabessen, cantaloupemeloenen en tomaten, maar ook vergeten groenten als blauwe koolrabi, kastanjewortels, pronkbonen en zwarte rammenas. Hij verkoopt deze rechtstreeks aan de consument en aan de lokale horeca, voor een ‘eerlijke prijs’. Onbewerkt en bewerkt, want hij weckt zelf ook; zo blijven zijn groenten langer goed.

Boer Henk gaat overal in zijn blauwe overall en op houten klompen naartoe. Om zijn groenten te bezorgen, en om zijn verhaal te vertellen. En dat is best een bijzonder verhaal. Want boer Henk werkte vroeger bij de Rabobank en Interpolis; ook was hij tien jaar lang wethouder in zijn woonplaats Deurne. In 2014 gooide hij met zijn vrouw het roer om, kocht een stuk grond en sindsdien is hij boer en teelt hij groenten waar ‘niet mee gerommeld is’. Omdat hij het leuk vindt. En omdat hij aan iedereen wil laten zien dat je waar ook ter wereld lekker en gezond van dichtbij kunt eten.

Naar dit soort verhalen is Chantal Engelen op zoek; verhalen van wat ze zelf noemt ‘voedselveranderaars’.

Chantal Engelen groeide op in Brabant,

waar haar ouders een restaurant hadden. Ze studeerde voeding en diëtetiek aan de Hogeschool van Amsterdam en deed een master Consumentengedrag aan de Wageningen Universiteit. Ze werkte vervolgens in verschillende functies bij onder andere Yakult, Unilever, Dr. Oetker en La Place.

‘ Er vliegen ons zoveel doemscenario’s om de oren, ik wil laten zien dat en hoe het wél kan: een duurzamer voedselsysteem, plantaardiger, met een kortere keten en eerlijke prijzen’

In 2012 startte ze met twee partners Too Good To Waste, dat voedselverspilling te lijf wilde gaan. Met Plus-ondernemer Bart Groesz van Plus Klaassen in Rozenburg en Greenco/Tommies lanceerden ze een gazpacho, gemaakt van Tommiestomaatjes die niet voldeden aan de kwaliteitseisen om als losse tomaatjes in supermarkten te worden verkocht. Vanuit Too Good To Waste startte ze in 2013 Kromkommer. Kromkommer

ontwikkelde jarenlang campagnes om voedselverspilling onder de aandacht te brengen, maar het bracht ook soep van ‘kromme’, ofwel ‘imperfecte’ groenten op de markt. Niet alleen van tomaten en komkommers, ook van pompoenen, wortels, bieten etc.

In 2020 is Kromkommer met het maken van soep gestopt; het wil echter nog steeds laten zien dat ‘alle groenten’ een plek verdienen in het schap en ontwikkelt onder andere lesmaterialen voor scholen rondom dit thema.

Chantal Engelen is ook nog steeds bij Kromkommer betrokken, maar het is niet meer datgene waarmee ze haar dagen vult. Want sinds september trekt ze rond met haar camper. Die stalt ze op het erf bij ‘bijzondere boeren en bedrijven’, waar ze dan een aantal dagen meewerkt. De huur van haar woning in Utrecht heeft ze vorige zomer opgezegd – dit is nu haar leven, in die camper.

Wat was het moment dat je dacht: ik laat alles achter me en ga met een camper ‘voedselveranderaars’ bezoeken?

“Twee jaar geleden stopten we bij Kromkommer met het maken van soepen. Ik kreeg de ruimte om na te denken: wat wil ik zelf nog, waarom doe ik wat ik doe?

Ik wilde gaan reizen, daar had ik eindelijk de tijd voor. Maar toen kwam corona en zat reizen er niet meer in. Toen ben ik een tijd zoekende geweest. Ik kon mijn draai niet vinden, zat niet lekker in mijn vel. Ik heb

9

in die tijd wat advieswerk bij bedrijven op zzp-basis gedaan, maar het bracht me niet de voldoening die ik zocht. Ergens wilde ik een vervolg geven aan de missie die ik had bij Kromkommer; ik wilde zoeken naar manieren om ons voedselsysteem te veranderen. Maar de vraag was: hoe? Ik wilde weer de passie voelen die ik in de begintijd met Kromkommer voelde, dat gevoel was ik helemaal kwijt. Afgelopen januari ben ik alsnog op reis gegaan. Ik werkte mee op een biologische fruitboerderij in Peru en bezocht een koffieplantage in Colombia. Sinds lange tijd voelde ik me weer happy, het fysieke werk was zwaar, maar dat vond ik ook heel erg lekker, ik had weer energie en kon weer genieten. Terug in Nederland vloeide dat gevoel vrij snel weer weg, ook omdat we als wereld in een best onzekere en ingewikkelde tijd zitten. Toen stelde ik mezelf de vraag: hoe kan ik dat wat ik op reis vind, ook hier vinden? Een gevoel van vrijheid, meer in de natuur zijn, interessante mensen leren kennen, nog meer leren over ons

Wat heeft jouw reis je tot nu toe gebracht?

“Om te beginnen heel veel momenten in de natuur, daar geniet ik echt van; daar nam ik voorheen nauwelijks de tijd voor of ik zag het simpelweg niet in de stad. Ook heb ik al ervaren dat de nachten in een camper best koud kunnen zijn…

Verder heb ik allerlei praktische

voedselsysteem door zelf met mijn poten in de klei te gaan staan, en met mijn ervaringen anderen inspireren…Ik ben dat op gaan schrijven, en dat leidde tot dit idee. Ik liet het twee mensen lezen van wie ik weet dat ze kritisch zijn. Zij zeiden allebei: ‘ja, hier zit iets in'. Diezelfde middag ben ik naar een camperdealer gegaan om me te oriënteren, ik heb een websitebouwer gevraagd een site te bouwen, mijn inboedel op Marktplaats gezet, de huur van mijn woning opgezegd en twee maanden later was ik vertrokken.”

Bijzondere timing, net voor de winter…

“Ja, ik had ook tot het voorjaar kunnen wachten, maar door dit plan zag de wereld er voor mij ineens zoveel anders en beter uit, dat gevoel wilde ik niet verliezen.”

Wie zijn de voedselveranderaars die jij zoekt?

“Bij Kromkommer heb ik een behoorlijk netwerk opgebouwd. Van bijzondere boeren en telers, maar ook van mensen ‘in de food’ die weer mensen kennen die… etc. Ik plaats ook geregeld oproepjes op LinkedIn, of krijg tips van de boeren waar ik al geweest ben. Ik vind het belangrijk dat iemand écht de voedselketen wil veranderen en iets ‘écht anders dan anders doet’ en dat ook met passie doet. Daarbij hoort ook: geloven in wat je doet en doorzetten als het even wat minder gaat. Verder probeer ik de afwisseling te zoeken: ik ga naar boeren die onderling heel erg verschillen, maar ook naar horecabedrijven en bijzondere producenten.”

‘landbouwzaken’ geleerd: hoe maak je zuurkool van beschadigde kolen, hoe oogst je rode kolen, wat kun je met het gewas ‘heilig boontje’? Maar ik heb vooral ook intensief samengeleefd met de boeren waar ik ben geweest: ik at drie keer per dag met ze mee aan tafel, douchte bij hen in huis, sprak met ze over hun werk

want ik heb in mijn functie te maken met doelstelling X, Y of Z en die doelstelling moet gehaald worden.’ Dat onderscheid dat veel mensen maken tussen persoonlijk en zakelijk, dat is eigenlijk heel gek: ‘als persoon vind ik iets, maar omdat ik voor een baas werk of in een bepaalde rol zit, handel ik daar niet naar’. Zo verandert er niets en worden ook niet altijd de juiste beslissingen genomen. Ik wil mensen laten zien dat als jij écht ergens van overtuigd bent en je hart volgt, jij ook het systeem kunt helpen veranderen. Ik denk dat als mensen minder onderscheid zouden maken tussen ‘zakelijk bezig zijn’ en ‘je leven zinvol invullen’ en vaker zouden proberen om van binnenuit zaken te veranderen, bedrijven sneller zouden uitkomen bij een positief bedrijfsresultaat dat oók bijdraagt aan een betere wereld.”

Wat ga je uiteindelijk doen met alle verhalen?

“Daar ben ik nog over aan het nadenken. Iemand zei: rijd met je camper door naar Brussel en bied daar je verhalenbundel aan. Ja, wie weet. Het belangrijkste is dat ik meer mensen wil betrekken bij hetgeen deze veranderaars doen. Er vliegen ons zoveel doemscenario’s om de oren, met mijn verzameling cases wil ik op een positieve manier laten zien dat en hoe het wél kan: een duurzamer voedselsysteem, plantaardiger, met een kortere keten, eerlijke prijzen etc.”

Jij betaalt nu geen hypotheek of huur, maar je moet wel leven. Waar kom jij nu van rond?

“Ik ontvang bijvoorbeeld een uurloon voor het werk dat ik op boerderijen verricht. Van andere boeren of bedrijven ontvang ik een bijdrage voor het verhaal dat ik over hen schrijf op mijn website of de adviezen die ik geef bij vraagstukken waar zij mee zitten.

en drijfveren en heb zo al allerlei nieuwe, interessante contacten opgedaan. Iets dat je vaak vooral doet als je in je eentje op reis bent, maar wat hier in Nederland dus oók gewoon kan. Ik heb zo ook van dichtbij gezien welke sociale rol al deze mensen en bedrijven vervullen voor hun omgeving; ze fungeren allemaal als lijm voor de mensen en gemeenschap om hen heen. Neem Ivar, een jonge bio-boer van 24, die met zijn webshop Ekoto ook duurzame producten en ingrediënten verkoopt van boeren uit de directe omgeving. Elke dag komt een buurman van drie huizen verderop een kop koffie bij hem drinken. Daar neemt hij altijd de tijd voor, hoe druk hij het ook heeft. Die sociale functie van boeren is vaak onderbelicht, maar wel heel belangrijk en waardevol.”

Op je website Peasofme.com, LinkedIn en Instagram doe je verslag van je ervaringen bij de boeren en bedrijven. Op wie richt jij je met je verhalen?

“Op de ‘licht geïnteresseerde consument’, maar vooral ook op mensen die in de food werken en de beslissingen nemen. Mensen die werken bij levensmiddelenfabrikanten en supermarktorganisaties. Ik hoop dat zij mede door dit soort verhalen anders naar hun eigen rol gaan kijken. Want ik heb de afgelopen jaren zó vaak meegemaakt dat ik bij iemand van een supermarktformule aan tafel zat en dat diegene zei: ‘ik snap precies wat je bedoelt, ik ben het helemaal met je eens en zo zou het ook moeten; ik vind het ook bizar dat we het zo niet doen. Maar tóch kan ik niets voor je betekenen,

Onder elk verhaal dat ik plaats, vermeld ik wat voor soort bijdrage ik ontvang – en van wie. Het idee daarbij is dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen, van een boer die zelf amper rond komt, verlang ik geen financiële bijdrage. Daarnaast kunnen mensen die mij in mijn missie steunen mij via de website een ‘open tikkie’ sturen, een bedrag dat zij zelf mogen invullen. Ook word ik ingehuurd door bedrijven, voor presentaties en workshops, ook daar ontvang ik een bijdrage voor.”

Hoe lang duurt jouw reis nog?

“Geen idee, dat kan een half jaar zijn, of drie jaar, ik weet het niet. Mijn zoektocht is ook een persoonlijke zoektocht: deze manier van leven, kan ik dat, wat brengt het me? Mijn reis heeft een open einde. Daar kunnen veel mensen niet zoveel mee, heb ik gemerkt. Als ik zeg dat ik in een camper woon, ontstaat bij sommige bijna een soort kortsluiting: ‘dat zou ik nooit kunnen. En wat als je met deze manier van leven niet genoeg geld kunt verdienen?’ Dan zeg ik: ‘ja, wat dan? Wat is nou echt het ergste dat kan gebeuren?’ Ik heb nooit de traditionele paden gevolgd of een huisjeboompje-beestje-bestaan nagestreefd. Bovendien hebben de laatste paar jaar, ook door corona en alle gebeurtenissen in de wereld, er bij mij best wel ingehakt. Daar wil ik niet naar terug, daar werd ik niet gelukkig van. Dus behalve dat ik met mijn campertocht op missie ben omwille van ons voedselsysteem, is het ook een manier om een beetje ‘sane’ te blijven in een wereld die momenteel heel complex is.”

Wie zijn zoal die voedselveranderaars, of ‘peasmakers’, zoals Chantal Engelen ze op haar website noemt? Op de pagina hiernaast brengen we er een aantal in beeld.

10
‘Als ik zeg dat ik in een camper woon, ontstaat bij sommige bijna een soort kortsluiting’

Jonge voedselveranderaars

Hoe kunnen we de voedselketen in de toekomst duurzamer, gezonder en socialer maken? Deze ‘voedselveranderaars’ werken er hard aan, allemaal op hun eigen manier.

Esther van der Hoeven en Iris van Beers – Mixblik

Esther van der Hoeven en Iris van Beers willen met hun sociale onderneming Mixblik migrantenvrouwen die net in Nederland zijn gearriveerd meer zelfstandigheid geven. Hoe? Door deze vrouwen werkervaring op te laten doen bij Mixblik en hen een interne opleiding aan te bieden, zodat ze kans maken op een vaste baan en een betere toekomst. Mixblik maakt samen met de vrouwen plantaardige wereldgerechten in blik, zoals Eritrese Silsi en Senegalese Pindastoof. De ingrediënten zijn zoveel mogelijk biologisch en lokaal. De producten van Mixblik liggen o.a. bij Wereldwinkel, maar Mixblik zoekt naar uitbreiding van het aantal verkooppunten.

Aart-Jan Knauff – Leev

Aart-Jan Knauff heeft met zijn ‘partner in crime’ Leo Voorwinden de missie om biologische producten en een gezonde levensstijl beschikbaar te maken voor zoveel mogelijk consumenten. Zij doen dat met het ‘supermarktmerk’ Leev. Leev biedt gezonde ontbijtproducten, broodvervangers en snacks, waarvan het grootste deel plantaardig is. Begin dit jaar lanceerde het merk het product Yes Peas, een gezonde kikkererwtensnack, die als eerste in het schap lag bij Aldi en Trekpleister. Inmiddels ligt het product ook bij o.a. een aantal winkels van Albert Heijn.

Marijn Smit – Ambachtscentrum Driekant

Marijn Smit (op de foto: midden) zet met Ambachtscentrum Driekant in Zutphen het werk van zijn opa en vader voort. Driekant is behalve een biologische bakkerij en broodcafé ook broodleverancier voor een aantal biologische winkels. Het personeel bestaat grotendeels uit mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, denk aan mensen met een psychische beperking, verslavingsproblemen of een chronische ziekte. Driekant betrekt de biologische tarwe voor hun brood van Landgoed Velhorst in het nabijgelegen Lochem; een ‘natuurinclusieve’ biologische boerderij.

Joost van Schie & Fennie Lansbergen – Oogst

Joost van Schie en Fennie Lansbergen willen met hun onbemande winkel producten van de boer rechtstreeks bij de (stadse) consument brengen.

Naast de eerste Oogst-winkel, in Leiden, ging er in maart een tweede Oogst-winkel open, in Woerden. Consumenten openen de winkeldeur zelf, met de Oogst-app. In de winkel vinden ze groente, fruit, zuivel, kaas en vlees van natuurlinclusieve boeren uit de directe omgeving. Daarnaast zijn er producten van lokale makers, denk aan jam, pasta en koekjes en er is een selectie van dagelijkse boodschappen, die via de biologische groothandel komt. De consument pakt de boodschappen, slaat deze zelf aan en betaalt met de app. In 2030 moeten er enkele Oogst-winkels zijn in Nederland.

Ivar van Dorst – Ekoto

Ivar van Dorst startte in 2020 met Ekoto, een webshop met duurzame en gezonde producten. De boeren waar hij zijn producten inkocht, worstelden met de ontwikkeling van nieuwe, innovatieve gewassen. Ivar besloot zelf op de boerderij van zijn ouders gewastesten voor collega-telers op te zetten. Nu heeft hij zijn eigen ‘experimenteerboerderij’ waar hij stroken groenten met afwisselende rassen (pompoen, broccoli, biet etc.) naast elkaar teelt. Deze strokenteelt zorgt voor een grotere biodiversiteit en verkleint de kans op plagen.

11

Wist je dat...

…Nutri-Score per 1 januari o icieel wordt ingevoerd?

Nutri-Score is per 1 januari 2024 o icieel het voedselkeuzelogo van Nederland. Fabrikanten en supermarkten werken al langer met het logo dat consumenten moet helpen bij een ‘gezonde(re) keuze’. Zij deden dit bij wijze van proef. Nu wordt het logo eindelijk echt ‘o icieel’.

...het ongezond is om te eten voor de tv of achter je tablet?

Je lijf ‘vergeet’ door de digitale afleiding dat het aan het eten is, aldus een kinderarts van het Jeroen Bosch Ziekenhuis in het AD. Daardoor krijg je signalen van je mond, maag en darmen niet goed door. Je eet dan sneller te veel. Ook is het slecht voor je verteringsstelsel; zo kun je maagpijn krijgen of in slaap vallen omdat je maag extra hard moet werken.

(Bron: AD.nl)

4

...6 op de 10 Nederlanders wel eens een afvalpoging deed?

Van de volwassenen heeft 57% weleens iets gedaan om af te vallen; hiervan is 20% er nu mee bezig. Belangrijkste reden: lichamelijk fitter worden. De populairste afvalmanier is het volgen van een dieet. Grootste belemmering die mensen ervaren? Dat het afvallen niet snel genoeg gaat. (Bron: Onderzoek Belevingen 2022, CBS)

…het duurste ijsje ter wereld €5.890 kost?

Het ijsje – genaamd Byakuya – is gemaakt door de Japanse ijsmaker Cellato. Het bevat o.a.een zeldzame witte tru el uit Italië, tru elolie, Parmezaanse kaas, sake-droesem en bladgoud. Bij het ijs krijg je een handmetalen ijslepel geleverd. Het ijsje heeft het Guiness Book of Records gehaald.

...de vaatwasser beter is voor het milieu dan zelf afwassen?

Na het eten samen de afwas doen. Het kan gezellig zijn - of niet – en misschien denk je dat het in ieder geval beter is voor je portemonnee en het milieu. Maar dat laatste blijkt niet helemaal het geval te zijn. Handwassers laten namelijk de kraan vaak te lang lopen en verspillen op deze manier meer water. Ook met het opwarmen van het water wordt er veel energie verspild. Het blijkt dus dat de vaatwasser beter is voor het milieu.

(Bron: Quest)

...zien eten juist niet doet eten… Het zien van eetplaatjes stilt de honger; je krijgt er niet meer, maar minder trek van. Wel moet je meer dan 30 keer hetzelfde plaatje zien, aldus onderzoekers van de Deense Aarhus Universiteit. De verklaring?

Eten activeert hersengebieden die betrokken zijn bij de smaakwaarneming, maar ook bij enkel het zien van foto’s van het eten. De hersenen geven dezelfde reactie als wanneer je echt een hap neemt.

(Bron: Foodlog.nl)

1
3
2
6
5 12

Even voorstellen: de 1e verkoopmedewerker

Het eerste dat ik denk als ik ’s ochtends op een werkdag wakker word, is…

“Nieuwe dag, nieuwe kansen. Wat moet ik vandaag allemaal doen en vooral echt niet vergeten?”

Op mijn werk kan ik niet zonder… “Muziek! Ik moet wel echt goede muziek op de achtergrond hebben. Dat werkt een stuk fijner.”

Mijn favoriete nummer tijdens het werken…

“’Don’t Stop Me Now’ van Queen. Het is een lekker, snel nummer en ik vind de muziek van Queen sowieso erg goed.”

Mijn favoriete werkschoenen zijn…

“Mijn – inmiddels niet meer zo – witte Puma’s. Deze lopen toch echt het fijnst. Je maakt nogal wat stappen in de winkel, dus een goed zittende schoen is essentieel. Ik heb inmiddels al twee paar versleten.”

Ik werk in een supermarkt…

Nederland telt meer dan driehonderdduizend supermarktmedewerkers. Samen zorgen zij ervoor dat miljoenen mensen dagelijks hun boodschappen kunnen doen. In deze rubriek stellen zij zich voor.

Mijn favoriete (werk)dag van de week is… “Woensdag, dan gaat bij ons de nieuwe folder in. Je start dan eigenlijk weer opnieuw. De actiepresentatie is weer netjes en helemaal vol en precies zoals

je het wilt hebben. Maar woensdag is ook mijn favoriete dag, omdat de drukte van de week dan echt begint. Je ziet de omzet stijgen en ik ben de hele dag lekker druk bezig.”

“Omdat ik daar ben begonnen als bijbaan. Dat vond ik zo leuk, dat ik eigenlijk altijd wilde werken. Mijn toenmalige bedrijfsleider vroeg mij of ik het leuk zou vinden om een vervolgopleiding te kiezen richting de supermarktwereld. Dat heb ik uiteindelijk gedaan. Ik heb eerst de opleiding BBL Manager Retail afgerond en daarna gelijk de interne mbo-opleiding niveau 4 van Boni. Nu kan ik dus mijn passie voor de supermarkt en het leidinggeven elke dag toepassen.”

Mijn favoriete merk in de supermarkt is… “Pickwick. Ik ben een theeliefhebber en de keuze is reuze.”

Ook Lidl heeft nu eigen 'Verspil mij niet'­tas bij agf

In navolging van Albert Heijn, heeft ook Lidl een eigen ‘Verspil mij niet’tas op de agf-afdeling geïntroduceerd. De tas bevat verse groente en fruit, dat niet meer verkocht kan worden – bijvoorbeeld omdat het gebutst is – maar wel nog geschikt is voor consumptie. De tas bij Lidl kost €3 en bevat gemiddeld 4 kilo aan groente en fruit. Met de introductie van de tas, stopt Lidl de samenwerking met antiverspillingsplatform Too Good To Go.

Lidl wil in 2030 50% minder voedsel verspillen ten opzichte van 2018. De 'Verspil mij niet'-tassen moeten een bijdrage leveren aan deze doelstelling. De tassen zijn in alle Lidl-filialen te koop, zonder reservering, maar de hoeveelheid beschikbare tassen is uiteraard wel afhankelijk van de hoeveelheid beschikbare groente en fruit die aan de criteria voldoet.

Einde samenwerking Too Good To Go Met de introductie van de tassen, stopt Lidl de samenwerking met Too Good To Go, zo meldt het op de site. Lidl verkocht afgelopen drie jaar bijna twee miljoen 'TGTG-boxen' via de app van Too Good To Go. Esmeé van Veen, duurzaamheidsmanager bij Lidl: “We hebben veel geleerd over hoe we nog meer voedsel kunnen ‘redden’. De succesvolle samenwerking met Too Good To Go heeft hier mede aan bijgedragen. Doordat we de ‘Verspil mij niet’-

tassen direct in de winkels samenstellen en de processen geoptimaliseerd hebben, kan er nog meer groente en fruit van de verspilling worden gered.”

Reactie Too Good To Go

Geertje Zeegers, country director Too Good To Go in Nederland, reageert op de Lidl-website op het besluit van de supermarktformule. “De missie van Too Good To Go is om iedereen te inspireren en het mogelijk te maken om samen

voedselverspilling tegen te gaan. Dat we in drie jaar tijd meer dan 1,9 miljoen ‘Fruit& Veggie Bags’ hebben gered met Lidl Nederland is een resultaat om trots op te zijn. We zijn blij dat Lidl onze missie om voedselverspilling tegen te gaan, blijft delen.”

‘Verspil mij niet’ in nieuw jasje

In 2020 is Lidl landelijk met het ‘Verspil mij niet’-concept gestart. Hiermee worden producten op de laatste dag van houdbaarheid voor €0,25 of €0,50 (voor

Mijn grootste ‘klantenirritatie’ is… “Wanneer klanten chagrijnig reageren of over alles wat te zeuren hebben. En ook klanten die dezelfde vraag bij meerdere medewerkers neerleggen. Dan zijn we opeens allemaal bezig met dezelfde vraag.”

Mijn tip om met deze ‘klantirritatie’ om te gaan is…

“Zonder winkelpersoneel kun je als klant geen boodschappen doen, dus wees alsjeblieft een beetje lief voor de medewerkers. Daarnaast weet je ook niet hoe iemand in zijn vel zit en jouw reactie als klant kan veel invloed hebben op iemand. Maar dat geldt natuurlijk ook omgekeerd: je weet als medewerker ook nooit precies wat er speelt bij een klant die chagrijnig reageert; misschien heeft hij/zij daar wel een reden voor. Het is goed om dat in het achterhoofd te houden, dat scheelt misschien irritatie.”

Een product uit de supermarkt dat iedereen écht eens moet proberen is…. “Knorr Spaghetteria (carbonara of pesto). Ideaal als je een keer geen tijd of zin hebt om te koken. Ook nog eens erg lekker.”

In de pauze op mijn werk eet ik… “Een vers afgebakken saucijzenbroodje is echt mijn ‘guilty-pleasure’. Eigenlijk veel te vet, maar zo lekker.”

Mijn werkdoel voor dit jaar is… “Mijn leiderschap verder ontwikkelen. Op dit moment volg ik hiervoor een aantal trainingen. Ik vind dat erg leuk en ik zou dat dit jaar graag succesvol willen afronden.”

vlees, vis en vega-producten) verkocht. Behalve dat dat het concept nu wordt uitgebreid met de ‘Verspil mij niet-groenteen fruittas’, heeft het concept ook een 'nieuw jasje' gekregen.

Voedselbanken: extra donaties

De groente- en fruitdonaties aan de Nederlandse voedselbanken gaan overigens gewoon door, aldus Lidl. Lidl wil deze verder ophogen naar 600.000 kg per jaar, zo heeft het onlangs aan Voedselbanken Nederland toegezegd.

Naam Faith Winter Leeftijd 2 1 jaar Functie 1e verkoopmedewerker bij Boni
13

Duurzame woordenlijst

Duurzaamheid is een ‘hot item’. Op social media, in het nieuws én ook in de supermarkt zie je veel termen voorbijkomen die met dit thema te maken hebben. Maar wat betekenen deze ‘duurzame begrippen’ nu eigenlijk?

Wij zetten een aantal woorden met hun betekenis op een rij.

Biologische landbouw: producten worden verbouwd zonder daarbij gebruik te maken van kunstmest, chemische bestrijdingsmiddelen en/of ‘genetisch gemodificeerde organismen’.

Biologisch-dynamische landbouw: biologische landbouw die nog ‘iets verder gaat’ dan biologische landbouw. Er gelden extra eisen voor dierenwelzijn, bodemkwaliteit, natuur en landschap. Zo is er een kringloop van mest en wordt het meeste veevoer wordt op het eigen bedrijf verbouwd. Koeien behouden hun hoorns, varkens hun staart.

Biologisch afbreekbaar: een product kan na gebruik ‘op natuurlijke wijze’ worden afgebroken door micro-organismen en andere biologische processen. Dit in tegenstelling tot producten die níet biologisch afbreekbaar zijn en daardoor het milieu kunnen vervuilen.

Biomassa: organisch materiaal – zoals hout, plantenresten en dierlijke mest – dat gebruikt kan worden als brandstof. Dit kan worden omgezet in energie: door verbranding, vergisting of vergassing. Biomassa wordt gezien als een duurzame energiebron omdat het CO2-neutraal (zie verderop) is. De CO2-uitstoot bij de verbranding wordt gecompenseerd door de opname van CO2 bij de groei van de biomassa.

B Corp: een certificering die aangeeft dat een bedrijf zijn sociale - en milieuverantwoordelijkheid neemt. De voorwaarden voor certificering zijn omvangrijk en strikt en een bedrijf moet een bepaalde minimumscore behalen als het gaat om de (positieve) impact van het bedrijf op de gemeenschap, werknemers, milieu en klanten. (Zie ook blz 5).

Circulaire economie: een economisch systeem waarin grondsto en, producten en materialen zo lang mogelijk worden gebruikt en hun waarde behouden, om natuurlijke hulpbronnen te beschermen. Dit wordt bereikt door het verminderen van afval, het hergebruiken van producten en materialen en het recyclen van grondsto en.

CO2-neutraal: een handeling of werkwijze die ‘per saldo’ niet leidt tot een verhoging van de wereldwijde CO2-uitstoot en daarmee geen invloed op het klimaat heeft. CO2-neutraal wordt ook wel klimaatneutraal genoemd.

Duurzaamheid: het streven naar een evenwicht tussen de economische -, sociale - en milieubelangen van de huidige en toekomstige generaties. Wie duurzaam denkt en doet, is zich bewust van de impact op de wereld en probeert eventuele negatieve e ecten van producten en werkzaamheden te minimaliseren.

Ecologische voetafdruk: een maatstaf die aangeeft hoeveel impact iets of iemand heeft op het milieu. Dit wordt gemeten aan de hand van verschillende factoren, zoals het energieverbruik, de voedselkeuze en het transport. Door bewuster te leven en duurzame keuzes te maken, kan de ecologische voetafdruk verkleind worden.

Ecorexia: een obsessie voor een duurzaam leven. Mensen die leiden aan ecorexia zijn zo gefixeerd op een duurzaam leven en levensstijl, dat ze er zelfs ongelukkig van worden.

Fairtrade: boeren of producenten in ontwikkelingslanden krijgen een ‘eerlijke prijs’ voor hun producten door direct zaken met hen te doen. Daarnaast worden er door bedrijven vaak extra premies betaald die worden gebruikt voor sociale projecten, zoals onderwijs en gezondheidszorg.

Gerecyclede PET-flessen (rPET): flessen die zijn gemaakt van gerecycled PET-materiaal. PET is een type plastic dat veel wordt gebruikt voor flessen en verpakkingen. Door PET-flessen te recyclen, kan het materiaal opnieuw worden gebruikt voor het maken van nieuwe flessen en verpakkingen. Dit is beter voor het milieu, omdat er minder nieuw materiaal nodig is en er minder afval wordt geproduceerd.

Greenwashing: als een organisatie zich ‘groener’ of maatschappelijk verantwoorder voordoet dan zij daadwerkelijk is. Vaak maakt een organisatie het verhaal mooier dan het in werkelijkheid is. De term greenwashing wordt vaak gebruikt bij organisaties die iets goeds doen, maar in de kern van het bedrijf nog steeds veel verkeerd doen.

Groene energie: energie die wordt opgewekt uit natuurlijke bronnen, zoals zon, wind, water en biomassa. Dit is een duurzame vorm van energie, omdat de bronnen onuitputtelijk zijn en er geen schadelijke sto en worden uitgestoten bij de productie.

Groenflatie: (tijdelijke) prijsstijgingen als gevolg van de energietransitie. Deze overgang naar duurzame energiebronnen, zorgt (tijdelijk) voor een grote(re) prijsstijging op het gebied van energie.

Recyclen: het opnieuw gebruiken van materialen. Bijvoorbeeld door afval te scheiden en de materialen opnieuw te gebruiken voor het maken van nieuwe producten.

Zero waste: een filosofie/levensstijl waarbij gestreefd wordt naar het minimaliseren van afval, door het verminderen van verpakkingen, het kiezen voor duurzame materialen en het hergebruiken van materialen en afvalsto en.

14

‘De mooiste producten in de mooiste supermarkt van Nederland’

Tijdens het evenement ‘De mooiste producten in de mooiste supermarkt van Nederland’ bij Plus Duin in Almere bracht Supermarkt.team vorige maand producenten, consumenten, supermarkondernemers en-medewerkers direct met elkaar in contact. Om in één middag verschillende nieuwe producten te leren kennen en samen te praten over bijzondere smaken en smaakvolle ingrediënten.

Hoe krijg je je (nieuwe) product in het schap van de supermarkt? Dat is voor veel fabrikanten en leveranciers best een uitdaging, zeker als je een relatief (kleine) speler of een ‘nieuwkomer’ bent. Tegelijkertijd hebben supermarktondernemers behoefte aan nieuwe, bijzondere producten, zodat ze zich kunnen onderscheiden van andere supermarkten en winkeliers.

Bovendien, met de toenemende concurrentie van online, zullen fysieke supermarkten hun klanten in de toekomst steeds vaker iets ‘extra’s’ willen en moeten bieden. De klant heeft behoefte aan ‘inspiratie’ en ‘beleving’ op de winkelvloer –en juist dat is iets waarmee de supermarkt

meerwaarde kan bieden ten opzichte van het online-kanaal.

Om aan die verschillende behoeften en wensen te voldoen, organiseerde Supermarkt.team vorige maand het evenement ‘De mooiste producten in de mooiste supermarkt van Nederland’. Supermarkt.team deed dit samen met ondernemers Ed en Dennis Slooten, eigenaren van Plus Duin in Almere. In hun winkel – eerder uitgeroepen tot ‘Mooiste supermarkt van Nederland’ –traden producenten en consumenten rechtstreeks met elkaar in contact. Verschillende leveranciers – van de Vegan Visboer en Oma’s Soep tot

Brouwerij Bluswater en olijfolieleverancier Bepino – presenteerden hun producten aan supermarktmedewerkers en -bezoekers. En ook verschillende supermarktondernemers waren aanwezig om kennis te maken met deze producten en producenten.

Een geslaagde middag, aldus leveranciers en bezoekers.

Een greep uit de reacties van deze laatste: ‘“Ik loop altijd mijn standaardrondje door de winkel, maar nu ga ik op zoek naar deze producten.”

““Ik ken dit merk vanuit andere supermarkten. Het zou leuk zijn als dit ook bij Plus ligt.”

“De vis van de Vegan Visboer smaakt echt naar vis.”

Ook bij Plus Duin waren ze te spreken over het evenement. “Ik werk graag mee aan nieuwe initiatieven en zie deze als een kans”, aldus Ed Slooten.

Assistent-bedrijfsleider Edwin Kappert: “Vanuit Plus Duin geloven we dat je samen het meeste bereikt. Het was in meerdere opzichten een prettige samenwerking.”

Wilt u een soortgelijk event bij uw supermarkt organiseren? Neem contact op met klaartje@shelflife.nl

Speciaalbier, van Brouwerij Bluswater. Gebrouwen door brandweermannen, een deel van de opbrengst gaat naar de Nederlandse Brandwonden Stichting. Proeven bij het standje van Kiooms, producent van saladedressings.
15
Verantwoorde rijstchips van Bazqet. De stand van Oma's Soep trok de nodige bekijks, van oud én jong. Een deel van de winst van Oma's Soep gaat naar de bestrijding van eenzaamheid onder ouderen.

Bijzonder: cacaofruitsap van Kumasi. Dit is een frisdrank gemaakt van cacaofruit - doorgaans een restproduct. De frisdrank smaakt echter niet naar cacao of chocolade, eerder naar tropisch fruit.

Drukte bij de stand van Happy Coco!, aanbieder van (o.a.) plantaardige 'kokosnootyoghurt'.

Proeven van en praten over Bepino-olijfolie uit Istrië, voor het achtste jaar op rij

Links: Edwin Kappert, assistent-bedrijfsleider bij Plus Duin. Rechts: Bertus Langerak, junior research manager Supermarkt.team.

'Knuffelthee' - ofwel: Hug in a cup - van het merk Natural Temptation.

Plus Duin: mooiste super van Nederland Plus Duin, gevestigd in de Duinhal in Almere-Duin, werd eind vorig jaar uitgeroepen tot Mooiste Supermarkt van Nederland – een initiatief van het vakblad FoodPersonality en Supermarkt & Ruimte. De vakjury roemde het ruimtelijke concept van de winkel, maar ook het lef van de ondernemers – Ed en Dennis Slooten – om een dergelijke winkel te openen in een marktgebied dat nog tot bloei moet komen. “Duinhal is een echte plek voor de buurt geworden met naast de supermarkt aantrekkelijke voorzieningen zoals een restaurant, een afhaalservice voor verse maaltijden, een kookstudio en een onderkomen voor de buitenschoolse opvang van kinderen. Parkeren is gratis in de parkeergarage en er is een grote inpandige logistieke hof. Alles is tip-top in orde!”

Op de foto boven: vegetarische vis van de Vegan Visboer. Op de foto onder: haring van Cornelis Vrolijk, 'huisleverancier' van Plus. In het midden op de foto: Cheryl Simson, eigenaar van Juiciety. Het bedrijf ontwikkelde een nieuwe ‘juice’ met Surinaamse én lokale ingrediënten uit Flevoland. uitgeroepen tot de beste olijfteeltregio ter wereld.
16

Van ‘vegan vis’ tot ‘bluswater-bier’

Van ‘vegan vis’ tot bluswater-bier en ‘knuffelthee’: bij Plus Duin werden verschillende bijzondere en smaakvolle producten door leveranciers en producenten gepresenteerd. Op deze pagina een impressie.

Aspire Drinks

Aspire Drinks zit boordevol ‘goede’ ingrediënten zoals groene theeextract en multivitaminen. Het drankje is er in drie verschillende smaken, is suikervrij en calorievrij. Daarnaast heeft het een aangename bruis.

Info: www.aspiredrinks.nl

Oma's Rendang

Oma’s Rendang van oma Ellen is een ware hit. Van de winst wordt 50% ingezet om eenzaamheid onder ouderen door heel Nederland te bestrijden.

Info: Iris Mulder (business development manager): +31614413297 iris@omassoep.nl

Bazqet mini bars

Uniek in het assortiment zijn de mini-bars van Bazqet. Verkrijgbaar in twee heerlijke smaken. Het product bevat ‘goede’ granen en weinig suiker en vet. Per stuk verpakt in een opvallend doosje.

Info: www.bazqet.com

Herr’s Carolina reaper cheese curls

Herr’s is het grootste familiebedrijf in snacks van Amerika. Inmiddels is het bedrijf naar Europa gekomen met vijf populaire smaken in zakken van 113 gram. De producten zijn glutenvrij en ‘oven gebakken’. De Herr’s Carolina reaper cheese curls zijn ‘heter dan heet’.

Info: Engel Foreign Food +31 (0)297 533 833 | info@effbv.nl

Ambachtelijke chocolade van Van Ham

Ambachtelijke chocolade en bonbons direct uit eigen atelier, gemaakt van Callebaut-chocolade met de beste ingrediënten. Een onderscheidend assortiment voor in de supermarkt.

Info: Van Ham Exclusive: www.vanhamexclusive.com t.bolck@vanhamexclusive.com

BioToday Ginger Premium Drink

Dit premium drankje op basis van gember is een bron van vitamine C en bestaat uit 55% versgeperst gembersap. Daarbij is het drankje vrij van kunstmatige geur-, kleur- en smaakstoffen. ‘Boost’ je immuunsysteem met BioToday Ginger.

Info: De Smaakspecialist: 076-5656709 info@desmaakspecialist.nl

Vegan Visboer Fish filet

De Vegan Visboer Visfilet is gemaakt op basis van een ‘non-GMO’- rijstkorrel en voorzien van al het goede van vis. De Vegan Visboer Visfilet kan als hoofonderdeel van een culinair en creatief gerecht geserveerd worden. Bonne Appetit!

Info: www.veganvisboer.nl hello@veganvisboer.nl | 038-7858843

Kumasi ­ Frisdrank van cacaofruit

Frisdrank gemaakt van cacaofruit! Dat smaakt niet naar chocola, maar naar een friszoete tropische smaakexplosie. Voorheen was cacaofruitsap een restproduct. Door Kumasi verdienen cacaoboeren 30% extra inkomen per kg cacao.

Info: Rogiér Power rogier@kumasi-drinks.com www.kumasi-drinks.nl | +31649867280

Bepino: proef de smaken van Istrië De beste kwaliteit extra vierge olijfolie van de familieboerderijen in Vodnjan/Dignano d’Istria speciaal voor jou geselecteerd. Istrië is voor het achtste jaar op rij uitgeroepen tot de beste olijfteeltregio ter wereld. De oudste Istrische olijfboom op Veliki Brijuni is ook de oudste olijfboom van de Middellandse Zee.

Info: Info@bepino.nl | www.bepino.nl

Mosterddressing van Kiooms

Een zachte zoetzure dressing met natuurlijke ingrediënten. De dressing maakt van elke salade een bijzonder gerecht en is lactosevrij, glutenvrij en geschikt voor vegetariërs.

Info: www.kiooms.nl

Juice met Surinaamse én lokale ingrediënten uit Flevoland

Guaraná Antarctica

Met Guaraná Antarctica beleef je het Braziliaanse gevoel van strand en carnaval. De Braziliaanse frisdrank staat bekend om de pure, natuurlijke energie en heeft een fruitige smaak.

Info: Bickery Food Group www.bickery.nl

Hollandse Nieuwe van Cornelis Vrolijk Seafood

Cornelis Vrolijk Seafood is de leverancier van de Hollandse Nieuwe haring aan Plus. Daar komt straks ook de Koninginnenharing bij, die vetter en romig van smaak is.

Info: info@cornelisvrolijkseafood.eu

Hug in a cup van Natural Temptation

Hug in a cup van het merk Natural Temptation is een pittige, biologische kruidenthee met verwarmende specerijen als gember en zoet venkelzaad. Deze heerlijke kruidenthee geeft je een verwarmende knuffel!

Info: v.kroesvergen@ofc.nl www.naturaltemptation.eu

Juiciety ontwikkelde een nieuwe ‘juice’ met Surinaamse én lokale ingrediënten uit Flevoland. In het bijzondere en lekkere sapje zijn Elstar-appels, zoete aardappel, sopropo, rabarber en gember verwerkt.

Info: Cheryl Simson info@juiciety.nl www.juiciety.nl

Bluswater bierpakket

Brouwerij Bluswater, speciaal bier gebrouwen door brandweermannen, met een vurige passie om jouw dorst te blussen. Van ieder verkocht biertje/ pakket doneren zij een deel aan de Nederlandse Brandwonden Stichting.

Info: info@brouwerijbluswater.nl www.brouwerijbluswater.nl +31 6 40 08 64 77

Seepje Wasmiddel ‘Sprankelende Jasmijngeur’ Universeel

Dit 99,8% natuurlijke universeel wasmiddel van Seepje biedt de meest krachtige reiniging voor al je wasgoed. Zo leert Seepje samen met jou, zelfs de meest hardnekkige vlekken ‘n lesje. Ben je er klaar voor?

Info: www.seepje.nl | hoi@seepje.nl

17
ADVERTENTIE Ben jij de nieuwe... • Verkoopmedewerker Vers • Verkoopmedewerker AGF • Verkoopmedewerker Kaas • Visspecialist • AGF specialist • Culinair adviseur Bekijk alle vacatures Scan voor meer vacatures de QR code of kijk op www.werkenbijsligro.nl Zin in een verse uitdaging? Staat jouw vacature er niet bij? Neem dan contact op met Recruiter Lotte de Leijer via werkenbij@sligro.nl of via 0615157665

‘We houden onze mensen graag uitgedaagd’

Bij Sligro investeren we in medewerkers. Onze mensen, die de versbeleving en kwaliteit iedere dag weer naar een hoger niveau tillen, willen we graag tevreden en uitgedaagd houden. We bieden daarom volop doorgroei- en ontwikkelingsmogelijkheden waardoor zij, iedere dag weer, het verschil kunnen maken.

Daniel Meijer, visspecialist bij de vestiging Amsterdam, kan hier over meepraten. “Ik ben begonnen bij SmitVis”, vertelt hij. “Inmiddels onderdeel van Sligro Food Group. Na verschillende jaren bij Sligro Alkmaar te hebben gestaan, werk ik nu zo’n vijf maanden bij Sligro Amsterdam.” De visafdeling in onze hoofdstad bestaat uit vijf medewerkers, vertelt hij. “Waarvan sommigen een achtergrond in de vishandel hebben, zoals ik en mijn collega Theo. Je hoeft echter niet per se een achtergrond in een bepaald vakgebied te hebben om bij de groothandel aan de slag te gaan. Wanneer je ambitie hebt om door te groeien binnen jouw afdeling of locatie, biedt Sligro volop ontwikkelingsmogelijkheden. Zo kun je bijvoorbeeld doorgroeien van medewerker naar specialist en vervolgens afdelingsmanager.”

De beste vis, voor de beste prijs

Daniel daarentegen, is zo’n beetje opgegroeid tussen de vis, vertelt hij lachend. “De groothandel koopt zelf haar eigen visspecialiteiten in”, vertelt hij. “Op meerdere locaties, waaronder de visafslag in IJmuiden, waardoor we de beste Noordzeevis kunnen bieden voor de beste prijs. De vis die we inkopen in IJmuiden bijvoorbeeld, ligt zo’n drie uur later al in onze groothandel. Verser kan bijna niet. Dat maakt de passie en het advies dat je als medewerker biedt richting je klanten des te groter.”

Adviseren van horecaklanten

Eenmaal in de zelfbedieningsgroothandel gaat

Daniel aan de slag met het decoreren van de vitrine. “Zo kun je het echt wel noemen”, benadrukt hij. “We creëren als het ware een schilderij van vissoorten en kleuren. Zalm naast kabeljauw, geflankeerd door zeebaars… afgemaakt met verse, diepgroene zeewier. Leuk om te doen én we merken echt dat dit klanten aanspreekt. De visspecialiteiten knallen als het ware uit de bak en trekken volop belangstelling. Dat je mensen dan vervolgens kunt adviseren over de voor hen juiste producten, maakt het helemaal af.”

De mooiste seizoensproducten

Sligro heeft dan ook veel vaste horecaklanten, vertelt hij. “Die ons vaak van tevoren al raadplegen over welke producten ze het beste kunnen serveren. Hier houden we dan bij de inkoop al rekening mee. De kunst is om dit zo onderscheidend mogelijk voor iedereen te houden. Twintig restaurants in de regio met tarbot op het menu is tenslotte weinig origineel. We zoeken daarom

altijd de mooiste producten uit het seizoen om onze klanten te helpen en te verrassen. Producten zoals de bodemcultuurmosselen die momenteel weer volop te krijgen zijn. En die qua structuur en kwaliteit echt wel anders zijn dan de hangcultuurmosselen. Of de Dutch Yellowtail, die exclusief gekweekt wordt in Zeeland. In schoon zeewater en met biologische voeding. Hiermee geef je als horecaondernemer echt wel een signaal af naar je klanten.”

Kennis uitbreiden

Juist het klantencontact maakt het werk voor Daniel heel waardevol, vertelt hij. “Je werkt zowel voor als achter de balie en staat een groot deel van de dag tussen de mensen. Hierdoor kun je je kennis mooi doorvertalen naar de klanten en dat maakt letterlijk van elke dag een feestje. Die kennis doe je op in de praktijk, maar vul je eveneens aan met extra trainingen en workshops, benadrukt hij. Iedere medewerker volgt een basiscursus visspecialiteiten, waarbij je alles leert over zowel reguliere als vergeten vissoorten en hoe je de

vis het beste bereidt. Daarnaast kun je verschillende andere trainingen en workshops volgen, zoals fileersessies. Skills die je van de beste in het vak leert en die jij vervolgens weer kan laten zien aan de klanten.”

Teamverband

Ronald van der Lee, AGF-specialist bij Sligro Weert, ervaart vooral het teamverband waarin gewerkt wordt als zeer prettig, vertelt hij. “We werken op deze locatie met een ontzettend leuk team”, vertelt hij. “Op de versafdeling met zo’n dertien medewerkers, waarvan de meesten hier ook al langer werken. Dat geeft veel expertise, binding en vertrouwen: je weet wat je aan elkaar hebt en doet het echt samen. Samen verkoop je de mooiste versproducten. Producten waar je echt achter staat en waarmee je horecaklanten dagelijks helpt om hun zaak naar het hoogste niveau te tillen!”

Bovengemiddeld veel ontwikkelmogelijkheden Sligro luistert naar de medewerkers, ervaart hij. “Waardoor het werk ook

daadwerkelijk leuk en uitdagend blijft. Je bent niet zomaar een radertje in het grote geheel, maar voelt je gezien. Dat is veel waard.” Het werk is veelzijdig, vertelt hij. “Van bestellingen tot assortiment en administratie. Er zijn veel opleidingsmogelijkheden, waar je, als je ambitie hebt, volop aan deel kunt nemen. Ik denk wel dat Sligro hier bovengemiddeld veel mogelijkheden in aanbiedt. Mogelijkheden waarmee je je als medewerker kunt ontwikkelen en de versbeleving en specialisatie waar Sligro om bekend staat, volop uit kunt dragen.”

Ronald ervaart Sligro als een zeer prettige werkgever, besluit hij. “Sligro wil meer zijn dan een groothandel en investeert daarom in service, kwaliteit en in haar medewerkers. Dat is inspirerend en uitdagend. Zowel voor ‘oude rotten in het vak’ (lacht), zoals ik, als voor nieuwe medewerkers die nog aan het begin van hun carrière staan.”

ADVERTENTIE VOOR AL HET GA NAAR DE WEBSITE laatste nieuws www.supermarkt.team

Check!

Podcasts, evenementen, leuke accounts om te volgen.. Check! In deze rubriek delen wij opvallende en vermakelijke ‘dingen’. Heb jij nog leuke tips?

Laat het ons dan weten via supermarktteam@shelflife.nl of via ons Instagram-account @supermarktteam .

PODCAST Julius’ Voorraadkast

In de podcast Julius’ Voorraadkast bespreekt chefkok Julius Jaspers wekelijks een product dat vaak in de voorraadkast blijft liggen. Iedereen heeft wel een voorraadkast waarin producten staan te verstoffen. En dat laatste is zonde, volgens de chefkok. Per aflevering vertelt Jaspers over producten zoals maïs, ketchup en rijst. Hij vertelt leuke weetjes en persoonlijke verhalen over deze producten, maar ook wat je er nog allemaal mee kunt. Check het snel!

www.tonnymedia.nl/showcase/julius-voorraadkast

INSTAGRAM EVENT Vakkenvulmemes

Bij social media horen memes. Vaak zijn het herkenbare én grappige posts. Voor wie het niet weet: memes zijn afbeeldingen of video’s met daarin een tekst die toepasselijk is op een bepaald onderwerp. Op het Instagramaccount Vakkenvulmemes worden memes gedeeld. Grote kans dat jij je als supermarktmedewerker daarin herkent. De memes zijn niet ‘alleen maar grappig’, er zit ook een informatieve gedachte achter. Het account deelt op een luchtige manier alles over juridische kwesties waarvan hen handig is dat jij als supermarktmedewerker daarvan op de hoogte bent. Een plezierig en informatief account dus!

www.instagram.com/vakkenvulmemes/

De Culikaravaan

De zomer is al jaren het festivalseizoen. Ook dit jaar staan er veel foodfestivals op de agenda. Zo ook De Culikaravaan. Dit streetfoodfestival vindt van 9 t/m 12 augustus plaats in het Zeeuwse Middelburg. Muziek, artiesten, entertainment en rollende keukens, het is allemaal aanwezig. Heb jij deze zomer een festival gepland staan?

www.culikaravaan.nl

4 AUGUSTUS

Internationale Dag van het bier

We zeiden hier eerder al eens: noem een onderwerp of product en er is wel een nationale of internationale dag voor. Zo ook voor bier. 4 augustus staat wereldwijd in het teken van het gerstenat. De dag is opgericht om de bierbrouwers én barmannen te bedanken voor het bier. Sinds 2012 wordt de dag gevierd op de eerste vrijdag van de maand augustus. Wel zo handig, omdat voor de meeste mensen dan het weekend van start gaat. Heb jij liever een pilsje of een speciaal bier?

www.fijnedagvan.nl

Vier seizoenen stamppot BOEK

Nederland is het land van de stamppotten. Bij veel gezinnen staat er – zeker in de winter – regelmatig een stamppot op tafel. Maar wist je dat stamppotten eigenlijk passen bij elk seizoen – en dus ook bij de zomer? Werner Drent, meervoudig wereldkampioen stamppot koken, schreef er eerder een boek over: Vier seizoenen stamppot met ook verschillende zomerstamppotten. Het boek is een inspiratiebron voor stamppotgerechten. Wat is jouw favoriete stamppotje?

Uitgeverij: KImages

21

Aanmelding Gezonde Innovatie Awards geopend

Om een gezonder eetpatroon te stimuleren, organiseren Foodlog, FoodPersonality en Supermarkt.team voor de vierde keer de Gezonde Innovatie Award. Met deze complimentenprijs willen zij de ontwikkeling van gezonde(re) producten en initiatieven bevorderen en versterken. Tot 24 augustus kan je jouw product of initiatief aanmelden.

Door: Luca Reniers

Gezonder eten is voor velen een uitdaging. De gestegen voedselprijzen bemoeilijken dat nog eens. Vermoedelijk gaat de prijs van vers fruit en groente de komende tijd nog verder omhoog. De Nederlandse overheid probeert gezondere keuzes te stimuleren met de belastingverhoging op alcoholvrije suikerrijke dranken en de invoering van het voedselkeuzelogo Nutri-Score.

Met de Gezonde Innovatie Awards willen Foodlog, FoodPersonality en Supermarkt. team boeren, verwerkers, verenigingen, levensmiddelenfabrikanten, supermarkten, brancheorganisaties, gemeenten en burgers aanmoedigen ook in deze uitdagende tijden door te gaan met de gezonde stappen en ontwikkelingen die zij hebben (in)gezet.

Het maakt niet uit of je zelf in de keuken staat, pas begonnen bent als startup of werkt voor een grote en bekende organisatie: iedereen kan zich aanmelden

voor de Gezonde Innovatie Awards. Zolang het product of initiatief waarmee je je aanmeldt bijdraagt aan een gezonder eetpatroon.

‘Gezonde voeding’ is een breed begrip, dus denk niet te gauw dat jouw inzending niet in aanmerking komt. De afgelopen jaren behoorden verschillende initiatieven die gezondheid stimuleren door de voedselomgeving anders in te richten tot de winnaars. Voorbeelden zijn Lidl’s Trommel zonder Rommel, de Smaaksafari van Madaga en kinderdagverblijf Partou en het Smaakcentrum land van Cuijk en Maasduinen.

In de categorie ‘producten’ wonnen Hak’s gevulde paprika’s, vegan komijnekaas van Els van Hall en de gerookte zalm van Albert Heijn met 25% minder zout. Andere winnaars waren Lidl’s volkoren meergranenbrood en Steviala’s suikervrije stropen.

Draagt jouw product of initiatief bij aan een gezonder eetpatroon en wil je dat het bij een breder publiek bekend wordt? Aanmelden voor de Gezonde Innovatie Awards kan tot 24 augustus . Scan de QR-code en meld je direct aan. Uit alle aanmeldingen selecteert de vakjury – bestaande uit een breed samengestelde groep experts uit de praktijk en de wetenschapde genomineerden. Vervolgens kiezen zowel het Nederlandse publiek als de vakjury hun favorieten. De Awards reiken we uit op 21 november tijdens de Free From Function Expo in de RAI Amsterdam.

Goede werksfeer in supermarkt wordt vaak onderschat

Als je als supermarktmanager kampt met arbeidskrapte, dan heb je vermoedelijk in het verleden te weinig aandacht gehad voor je team en/of te weinig aandacht besteed aan de sfeer binnen het team. Dat is zonde, omdat het sinds de coronapandemie alleen nog maar lastiger is geworden om geschikt personeel te vinden. Want er staan geen tien werknemers in de rij voor een vacature om in jouw winkel te komen werken, zoals voor de pandemie het geval was, maar de werknemer heeft wel tien banen om uit te kiezen. Een goede werksfeer, waar warmte en duidelijkheid de boventoon voeren, kan voor werknemers een belangrijk argument zijn om loyaal te blijven aan jou en zijn of haar collega’s. Daarnaast kan het voor sollicitanten momenteel echt het verschil maken tussen willen werken in jouw supermarkt of toch kiezen voor een baan in de horeca, bijvoorbeeld.

terecht. Ik zeg altijd: je hebt managers en leiders, en leiders inspireren hun werknemers van nature meer dan managers, die zich eerder blindstaren op regels zonder aandacht voor de context. Als jij als supermarktmanager de benodigde cultuuromslag qua werksfeer zelf niet kan bewerkstelligen, dan is het in elk geval belangrijk dat je dat zelf inziet. Dan kan het ook volstaan door de juiste mensen daarvoor aan te stellen die je daarbij gaan helpen.

Ik ben op mijn dertiende begonnen in de supermarkt en op mijn 21ste werd ik supermarktmanager en had ik de leiding over honderd man personeel. Als jochie kwamen de inzichten met de jaren, en sinds een jaar of zes – ik ben nu 35 – houd ik mij vooral bezig met het trainen/coachen van supermarktpersoneel. Voor werknemers is het ontzettend belangrijk dat ze precies weten wat hun verantwoordelijkheden zijn. Weten wat er van je verwacht wordt, zorgt dat er op de werkvloer geen ruimte ontstaat voor discussie en taken en regels niet verschillend geïnterpreteerd worden. Zeker in de huidige tijd, waarin 16-18-jarig personeel amper te vinden is en dus 14-15-jarigen worden aangenomen, is die structuur nog belangrijker.

Ik loop al ruim twintig jaar mee in de supermarktbranche en ik merk dat een goede werksfeer onder supermarktpersoneel vaak onderschat wordt door de leiding. Ongeveer de helft van de supermarkten in Nederland worstelt hiermee. Dat zijn een hoop ongelukkige werknemers, en dat sijpelt door naar de winkelvloer – en uiteindelijk komt het ook bij de klanten

Als je die duidelijkheid als supermarktmanager koppelt aan warmte naar je personeel, zorgt dat samen voor een ‘bedrijfs-dna’ waarin een veilige en prettige werksfeer vanzelfsprekend is.

‘ Dat zijn een hoop ongelukkige werknemers, en dat sijpelt door naar de winkelvloer’
Tony Haars is freelance supermarktprofessional en o.a. aangesloten bij Stapin training, coaching en persoonlijke ontwikkeling.
Scan mij!
22

Poiesz-medewerker wint

NIX Challenge 2023

Lisette Dooper – werkzaam bij Poiesz in Oudehaske – is de winnaar van de NIX Challenge 2023. Zij wist het beste de leeftijden van (potentiële) kopers van alcohol en tabak in te schatten.

De NIX Challenge is een jaarlijkse wedstrijd voor supermarktmedewerkers waarbij het inschatten van leeftijden van jongeren die alcohol en/of tabak willen kopen centraal staat. Het is een initiatief van het Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL).

28.000 deelnemers

Tussen 22 mei en 2 juni 2023 speelden meer dan 28.000 supermarktmedewerkers van verschillende supermarktformules de NIX Challenge en streden om de finaleplaats op 14 juni. Per supermarkformules ging één medewerker – degene die de ‘challenge’ foutloos én in de snelste tijd had gespeeld – door naar de finale.

Op de eerste plaats eindigde Lisette Dooper van Poiesz Oudehaske, gevolgd door een medewerker van Boni Mijdrecht en een medewerker van Boon’s Markt Buren. “De winnaars en alle andere supermarktmedewerkers hebben laten zien dat zij goed opletten. De juiste leeftijd inschatten is namelijk best nog wel eens lastig”, aldus René Roorda, directeur van het CBL.

ID vragen: drempel

Aan jongeren onder de 18 jaar mag geen alcohol of

Gezien in het buitenland

tabak worden verkocht. Een leeftijdscontrole door supermarktmedewerkers speelt hierbij een grote en belangrijke rol. Maar zeker als je zelf jong bent, kan het zoals René Roorda zegt best wel eens moeilijk en een drempel zijn om leeftijden van (jongere) klanten juist in te schatten én om bij twijfel een ID te vragen.

Trainingen en controles

Supermarktformules besteden hier zelf aandacht aan, onder andere door de NIX 18-campagne, consumentenvoorlichting en onderlinge controles en trainingen. Zo is het, om achter de kassa te mogen werken, voor supermarktmedewerkers noodzakelijk om een certificaat te hebben behaald voor de e-learning ‘Soms moet je nee verkopen’. Met de NIX Challenge attenderen supermarkten hun medewerkers nog eens extra op het feit dat klanten tot 25 jaar hun ID moeten laten zien als zij in de supermarkt alcohol of tabak willen kopen.

Benieuwd hoe goed jij zelf leeftijden kunt inschatten? Doe dan zelf eens de test op www.nixchallenge.nl

Basilicum kweken met vissenpoep, op het dak van een supermarkt

In deze rubriek elke aflevering een bijzonder beeld of een bijzonder product, uit de supermarkt in het buitenland. De beelden zijn afkomstig van Erik Hemmes, van Erik Hemmes\Retail Advies, die geregeld naar het buitenland afreist om bijzondere supermarkten te bezoeken. Deze keer: duurzame baars- & basilicumkweek op het dak van Rewe in Wiesbaden (Duitsland).

Op het dak van deze Rewe-supermarkt in het Duitse Wiesbaden (een van de modernste supermarkten in Europa) staat een grote kas. Klanten kunnen deze ook bezoeken.

In de kas kweekt Rewe verse basilicum én de vissoort baars. Twee hele verschillende producten, zou je zeggen.

Het verband tussen de twee: de ontlasting van de baarzen is de ‘mest’ voor de basilicumplanten. De basilicumplanten ‘vreten’ de ontlasting zogezegd op en daardoor blijft het water waar de baarzen in leven schoon. En dáárdoor is er voor deze vorm van viskweek weer minder water nodig. Ofwel: de kweek is duurzamer

De basilicumplanten die in de kas gekweekt worden, worden aan ruim 400 Rewe-supermarkten beleverd. In hoeverre iets dergelijks ook gebeurd met de baars, is niet helemaal duidelijk. Wel ligt er beneden in de Rewe-supermarkt baars op ijs – en die baars wordt uiteraard aan de klanten van deze Rewe verkocht.

Lisette Dooper (op de foto rechts) van Poiesz in Oudehaske is de winnares van de NIX Challenge 2023. (Foto: CBL)
23

Nieuw! Parrano Gratin Plakken! Speciaal voor je ovengerechten.

Maak in een handomdraai je ovengerechten als lasagne of groenteschotel echt lekker. De Gratin Plakken geven jou hele gerecht een heerlijke laag gesmolten kaas. Iets nootachtig en licht pittig van smaak zoals je van Parrano gewend bent! Scan

ADVERTENTIE
nieuw
de QR code voor meer
recept inspiratie
heerlijke

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.