12 minute read
tr a cứu bloc kchain bằng goo gle
Blockchain trông như thế nào? Sử dụng dịch vụ BigQuery của Google, một nhà thiết kế Đan Mạch đã tạo nên hình ảnh trực quan về blockchain của đồng tiền mã hóa XRP. Mỗi đốm là một ví hoặc người dùng. Các xoáy tượng trưng cho các khoản thanh toán, và miệng hố là những con cá voi XRP như sàn giao dịch tiền ảo Binance, Poloniex và công ty khởi nghiệp thẻ ghi nợ tiền mã hóa Wirex.
Tra cứu blockchain bằng Google
Advertisement
ẢNH: COURTESY THOMAS SILKJAER
Cuối những năm 1990, Google đã thay đổi thế giới web bằng cách tạo ra công cụ tìm kiếm nhanh, chính xác và dễ dùng. Ngày nay, điều tương tự cũng có thể xảy ra với blockchain (chuỗi khối), công nghệ nền tảng của những đồng tiền mã hóa như bitcoin và ethereum.
MICHAEL DEL CASTILLO
Một ngày mát mẻ giữa tháng 12 với nhiệt độ khoảng 26 độ C tại Singapore, có gì đó đang làm nhà khoa học 41 tuổi Allen Day bối rối. Sử dụng những công cụ ông phát triển tại Google, Day phát hiện một hành vi sử dụng trí tuệ nhân tạo có chủ đích bí ẩn trên blockchain ethereum. Ether là đồng tiền mã hóa lớn thứ ba trên thế giới (sau bitcoin và XRP), giá trị vốn hóa thị trường khoảng 11 tỉ đô la Mỹ dù đã mất tới 83% giá trị trong năm 2018. Quan sát kỹ blockchain của nó – cơ sở dữ liệu phân tán của các giao dịch nền móng của tiền mã hóa – Day phát hiện “một nhóm” những “đối tượng tự quản” đang dịch chuyển các nguồn tiền theo một “mô hình tự động hóa”. Dù chưa biết ai tạo ra AI này, nhưng ông nghi ngờ chúng có thể là đối tượng thuộc các sàn giao dịch tiền mã hóa đang tự giao dịch với nhau để thổi phồng giá ether.
“Không đơn thuần là những đối tượng đơn lẻ hoạt động tự do,” Day chia sẻ từ trụ sở châu Á – Thái Bình Dương của Google. “Chúng liên kết với những đối tượng khác tạo nên hiệu ứng nhóm lớn hơn.”
Chức danh chính thức của Day là nhà phát triển cao cấp làm việc cho Google Cloud, nhưng ông mô tả vai trò của mình là “khách hàng thứ zero” của những dự án điện toán đám mây trong công ty. Vì thế, công việc của ông là dự đoán nhu cầu ngay cả trước khi sản phẩm ra đời, và ông nghĩ rằng làm cho blockchain dễ tiếp cận hơn là nhiệm vụ lớn trước mắt. Cũng như Google khởi đầu (và hưởng lợi lớn) từ việc giúp Internet hữu dụng hơn 20 năm trước, hàng tỉ đô la Mỹ tiếp theo của họ có thể đến từ việc tập trung vào blockchain. Nếu Day thành công, thế giới sẽ biết liệu khả năng thực sự của blockchain có đúng như những quảng cáo cường điệu về nó hay không. Năm ngoái, Day và nhóm nhỏ những nhà phát triển mã nguồn mở bắt đầu lặng lẽ tải dữ liệu của toàn bộ các blockchain của bitcoin và ethereum vào BigQuery – nền tảng phân tích dữ liệu lớn của Google. Sau đó, với sự giúp đỡ của Evgeny Medvedev – một nhà phát triển ngoài công ty, ông tạo nên bộ phần mềm tinh vi để tìm kiếm dữ liệu.
Tuy hoàn toàn không công khai, nhưng thông tin về dự án đã lan truyền nhanh chóng giữa các lập trình viên có tư duy mã hóa. Trong năm vừa rồi, hơn 500 dự án ra đời sử dụng những công cụ mới, cố giải quyết mọi vấn đề từ dự đoán giá bitcoin đến phân tích chênh lệch tài sản giữa những nhà đầu tư ether. Trong lĩnh vực điện toán đám mây, Google thua xa Amazon và Microsoft. Năm ngoái, Google bỏ túi khoảng 3 tỉ đô la Mỹ doanh thu từ các dịch vụ đám mây. Trong khi đó, Amazon và Microsoft lần lượt thu được khoảng 27 tỉ đô la Mỹ và 10 tỉ đô la Mỹ.
Day hi vọng dự án của ông, được gọi là blockchain ETL (Extract – trích xuất, Transform – chuyển đổi, Load – tải), sẽ giúp ích cho cả cộng đồng tiền mã hóa. Nhưng ngay cả trong lĩnh vực này, Google cũng đang phải cố gắng bắt kịp thị trường. Amazon gia nhập blockchain một cách hoành tráng năm 2018 với bộ công cụ xây dựng và quản lý sổ cái phân tán. Microsoft tham gia năm 2015 khi ra mắt những công cụ cho blockchain ethereum. Hiện tại, họ cung cấp một loạt các dịch vụ qua Azure Blockchain Workbench. Trong khi Amazon và Microsoft tập trung hỗ trợ việc xây dựng những ứng dụng blockchain dễ dàng hơn, Day lại tập trung vào mô tả cách thức blockchain thực sự được sử dụng, và những người sử dụng nó.
“Trong tương lai, việc dịch chuyển nhiều hoạt động kinh tế vào chuỗi hơn sẽ không chỉ cần một mức độ đồng thuận về niềm tin,” Day chia sẻ, đề cập đến công nghệ xác thực cốt lõi của blockchain. “Sẽ cần thêm một số niềm tin nhằm xác định đối tượng thực sự đang tương tác với bạn.” Nói cách khác, nếu blockchain trở thành xu hướng, một vài tính năng ẩn danh được yêu thích sẽ phải bị loại bỏ.
Lớn lên ở Placer County, California, Day có chiếc máy vi tính đầu tiên khi 5 tuổi và vài năm sau bắt đầu viết những chương trình đơn giản. Đam mê núi lửa và khủng long hướng sự quan tâm của ông sang khoa học đời sống, và cuối cùng, ông tốt nghiệp ĐH Oregon với hai bằng đại học về sinh học và tiếng Quan Thoại năm 2000. Sau đó, ông đến UCLA để theo đuổi học vị tiến sĩ về di truyền học trên người và giúp xây dựng một chương trình máy tính để duyệt bộ gen.
Tại UCLA, Day bắt đầu sử dụng điện toán phân tán – khái niệm cốt lõi của các blockchain, công nghệ lưu trữ dữ liệu trong mạng lưới các máy tính riêng lẻ. Đầu những năm 2000, Day cần phân tích lượng dữ liệu khổng lồ tạo nên bộ gen người. Để giải quyết vấn đề, ông kết nối nhiều máy tính nhỏ với nhau, tăng sức mạnh của chúng lên gấp nhiều lần.
“Công nghệ hệ thống phân tán là công cụ của tôi trong một giai đoạn,” Day nói. “Tôi đã thấy những đặc điểm thú vị của các blockchain có khả năng chạy trên một siêu máy tính toàn cầu.”
Sau khi gia nhập mảng sức khỏe và tin sinh học của Google năm 2016, Day chuyển dần sang blockchain, dự án điện toán phân tán hấp dẫn nhất thế giới. Nhưng kiến thức ông có được – trong quá trình giải mã bộ gen của những căn bệnh truyền nhiễm và dùng AI để tăng năng suất lúa – không thể dễ dàng áp dụng vào việc giải mã blockchain.
Trước khi Day và Medvedev cho ra mắt công cụ của họ, việc tìm kiếm một blockchain cần phần mềm chuyên dụng gọi là “khám phá khối” (“block explorers”), chỉ cho
Trước khi gia nhập nhóm Cloud của Google tại Singapore và trở thành “nhà truyền giáo” blockchain thực sự, tiến sĩ di truyền học Allen Day đã theo học tại học viện Nghệ thuật Ảo thuật tại Los Angeles.
phép người dùng săn tìm những giao dịch đặc biệt, mỗi giao dịch được dán nhãn bằng một chuỗi 26 ký tự chữ số phức tạp duy nhất. Ngược lại, blockchain ETL của Google cho phép người dùng tìm kiếm khái quát hơn trong toàn bộ hệ sinh thái các giao dịch.
Nhằm giải thích để khách hàng có thể dùng blockchain ETL cải thiện nền kinh tế tiền mã hóa, Day dùng công cụ của mình để nghiên cứu sự phân tách, hoặc sự phân tách không thể thay đổi trong cơ sở dữ liệu blockchain, hành động tạo ra đồng tiền mã hóa mới – bitcoin cash – từ bitcoin vào mùa hè năm 2017.
Sự phân tách đặc biệt này là hệ quả của “cuộc chiến” giữa Hatfield và McCoy trong cộng đồng bitcoin, giữa nhóm muốn giữ bitcoin nguyên bản và nhóm muốn phát triển một đồng tiền, như tiền mặt, rẻ hơn và nhanh hơn dùng cho những giao dịch nhỏ. Sử dụng dịch vụ BigQuery của Google, Day phát hiện ra bitcoin cash, thay vì làm tăng giao dịch vi mô như tuyên bố của những nhà
Tìm kiếm tốt hơn và minh bạch hơn không cứu được bitcoin. Đồng tiền này có vẻ hữu dụng cho những kẻ trốn thuế và buôn bán thuốc nhưng sẽ vô dụng với giao dịch hằng ngày. Vậy ai sẽ kiếm được tiền khi tiền bị số hóa? Mastercard, Visa và PayPal là ứng cử viên rõ ràng. Công nghệ giao tiếp tầm ngắn giúp Apple (Apple Pay) và Alphabet (Google Pay) trở thành các ngân hàng. JPMorgan Chase đang làm tốt ở mảng ví điện tử. Cuối cùng, tôi thấy BlackRock là một tổ chức phát hành tiền kỹ thuật số tiềm năng; ngày nào đó, khi lạm phát quay lại, họ có thể cạnh tranh với đồng đô la Mỹ bằng một iShares pha trộn giữa vàng và trái phiếu chính phủ ngắn hạn. William Baldwin phụ trách chuyên mục Chiến lược Đầu tư của Forbes GỢI Ý TỪ WILLIAM BALDWIN phát triển ly khai, lại thực sự đang nằm gọn trong tay những nhà đầu cơ bitcoin cash lớn. “Tôi rất thích việc định lượng những thứ đang xảy ra, nhờ vậy chúng ta có thể thấy blockchain được sử dụng hợp pháp trong trường hợp nào,” Day nói. “Sau đó, chúng ta có thể chuyển tiếp sang hướng sử dụng tiếp theo và phát triển các lĩnh vực mà những công nghệ này thực sự phù hợp.”
Công việc của Day truyền cảm hứng cho những người khác. Tomasz Kolinko, lập trình viên đến từ Warsaw, là người tạo ra dịch vụ phân tích các hợp đồng thông minh, tính năng của nhiều blockchain hiện hành được thiết kế để thúc ép các nghĩa vụ hợp đồng một cách minh bạch, như các khoản vay thế chấp, với ít sự phụ thuộc vào bên thứ ba hơn (ví dụ như luật sư). Kolinko có lúc đã nản lòng trước các truy vấn blockchain của mình.
Tháng 12, Kolinko gặp Day tại sự kiện hackathon ở Singapore. Trong vòng một tháng sau đó, Kolinko sử dụng những công cụ của Google để tìm kiếm một tính năng của hợp đồng thông minh được gọi là “tự hủy”, được thiết kế để giới hạn thời hạn hợp đồng. Dùng phần mềm của mình kết hợp với công cụ của Day, Kolinko mất 23 giây để tìm kiếm 1,2 triệu hợp đồng thông minh – việc trước đây phải mất nhiều giờ. Kết quả: gần 700 hợp đồng thông minh bị bỏ ngỏ tính năng tự hủy dẫn đến việc bất kỳ ai cũng có thể hủy nó ngay lập tức, dù được ủy quyền hay không. “Trước đây, bạn không thể dễ dàng kiểm tra tất cả các hợp đồng sử dụng tính năng này,” Kolinko nói. “Đây là công cụ vừa đáng sợ nhất, vừa tạo cảm hứng nhất mà tôi từng tạo ra.” Day hiện mở rộng ra ngoài bitcoin và ethereum. Litecoin, zcash, dash, bitcoin cash, ethereum classic và dogecoin được thêm vào BigQuery. Những nhà phát triển độc lập đang tải dữ liệu mã hóa của họ lên Google. Tháng 8.2018, nhà phát triển Hà Lan Wietse Wind tải toàn bộ 400 GB cơ sở dữ liệu giao dịch blockchain XRP của Ripple, một đồng tiền mã hóa nổi tiếng khác, vào BigQuery. Dữ liệu của Wind được cập nhật mỗi 15 phút, gợi ý cho nhà thiết kế Đan Mạch Thomas Silkjaer tạo nên bản đồ nhiệt của dòng tiền mã hóa. Thành quả là một quả cầu đầy màu sắc tiết lộ trong nháy mắt hơn một triệu ví tiền mã hóa, gồm cả những sàn giao dịch lớn như Binance và Wirex – công ty khởi nghiệp thẻ ghi nợ tiền mã hóa tại London ẩn sâu bên dưới các giao dịch XRP.
“Google từng là gã khổng lồ ngủ quên trước blockchain,” Kieren James-Lubin, giám đốc điều hành của BlockApps, người đang hợp tác với Google để bán các ứng dụng blockchain cho doanh nghiệp, phát biểu. Bên cạnh công việc của Day, Google cũng nộp nhiều bằng sáng chế liên quan đến blockchain, bao gồm một bằng năm 2018 về kỹ thuật dùng “mạng” các blockchain tương kết với nhau để tăng cường bảo mật, vấn đề hệ trọng trong bối cảnh nhiều triệu tiền mã hóa đã bị đánh cắp bởi hacker. Công ty cũng đang thúc đẩy nhân viên phát triển xây dựng những ứng dụng trên nền tảng blockchain ethereum, và công ty đầu tư mạo hiểm của Google – GV, đã đầu tư những khoản đáng kể vào các công ty khởi nghiệp tiền mã hóa.
Người khổng lồ có vẻ như đang tỉnh giấc.
ỨNG DỤNG SỬA CHỮA THỰC SỰ
Đầu năm 2019 đi kèm với thiệt hại nhà cửa do bão tuyết thường xảy ra trên khắp nước Mỹ. Đồng nghĩa với việc phải nộp đơn yêu cầu bảo hiểm và chờ đợi nhiều ngày đến khi nhân viên bảo hiểm tới thẩm định trước khi tiến hành sửa chữa. HOVER – công ty có trụ sở tại San Francisco, đặt mục tiêu thay đổi điều này. Công ty gọi được 62 triệu đô la Mỹ vốn đầu tư mạo hiểm cho ứng dụng miễn phí của mình. Ứng dụng hướng dẫn chủ nhà chụp hình ngôi nhà từ các vị trí quan trọng. Sau đó, những tấm hình này được dùng để tạo mô hình 3 chiều của ngôi nhà và gửi báo cáo thiệt hại cho các công ty bảo hiểm như American Family, không cần nhân viên thẩm định. Phần mềm này ngày càng phổ biến trong các nhà thầu, ngay cả những người đang làm việc cho Home Depot. Mô hình này cung cấp số đo chính xác, nhờ đó, Bob the Builder (nhân vật phim hoạt hình) không còn phải dựa vào những ước tính thô sơ (như là giơ ngón tay cái và nheo mắt nhìn) khi tính toán vật liệu cần thiết để hoàn thành công trình. “Phần mềm giúp họ làm việc hiệu quả hơn, đảm bảo họ không mua quá nhiều hoặc quá ít vật liệu, và không định giá cao hoặc thấp hơn thực tế,” A.J. Altman - nhà sáng lập và giám đốc điều hành của HOVER cho biết.