ForFarmers Voertaal Varkens 2019 nr. 2

VOER

TAAL

Natasja en Toine Schrieks

6/7

n

'Wij veranderen niet zomaar iets' VIDA-team: alle focus op bigkwaliteit

2-5

Geen speendiarree bij vlotte voeropname

10/11

Bigge

UITGAVE VAN FORFARMERS NEDERLAND

NR 2 2019

s

cial e p

2

Inhoud 02 Reportage: Biggenuitval te hoog? Het VIDA-team lost het op

Bedrijfsreportage

Biggenuitval te hoog; het VID

03 Column: Focus op biggen 04 VIDA-team tilt bigkwaliteit naar hoger niveau 05 De specialist: Frank Schapendonk 06 Reportage: Gestructureerd werken met goed en betrokken team 08 Voor iedere situatie het best passende zeugenvoer 09 Effect ULTRA-voeders valt op 10 Geen speendiarree bij goede voeropname vóór spenen 11 Europese prijzen voor twee Nederlandse varkenshouders 12 Kort nieuws Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers.

Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem.

Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl In ons privacy statement op www.forfarmers.nl staat hoe ForFarmers omgaat met uw persoonsgegevens. Wenst u geen (marketing)communicatie van ForFarmers meer te ontvangen, dan kunt u dit aangeven via www.forfarmers.nl/mijn-gegevens.

Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.

Gedrukt op milieuvriendelijk papier.

Jan Willem Jaspers is blij met de inzet van het

De betrokkenheid van de medewerkers heeft zeker bijgedragen

VIDA-team: “Zo blijft de focus op de biggen.”

aan het welslagen van de nieuwe aanpak.

Het VIDA-team heeft de focus op biggen,

Een uitvalpercentage van 3% vond hij

dat heeft Jan Willem Jaspers gemerkt.

veel te hoog én onnodig, gezien de goede

VIDA-teamlid Haico Wiggers pakte een

omstandigheden in de relatief nieuwe

te hoge uitval na het spenen voortvarend

stallen. Haico Wiggers had wel ideeën

aan. En met succes. Het is volgens de

hoe het probleem kon worden getackeld.

varkenshouder niet alleen de voeraan-

De varkenshouder gaf hem de kans het

pak maar ook het werken volgens

in de praktijk te laten zien en daagde

protocol rondom het voeren dat het

hem uit: “Als hij het percentage uitval

verschil maakt.

kon laten zakken naar 1% mocht ForFarmers de voeders voor alle biggen

Begin dit jaar hoorde Jan Willem

leveren.” Het was een uitdaging die de

Jaspers voor het eerst van het nieuwe

specialist met beide handen aangreep.

VIDA-team waarmee ForFarmers de biggenopfok naar een hoger niveau wil

Geleidelijke voeropname

tillen. De varkenshouder uit Boven-

Haico mocht in één afdeling laten zien

Leeuwen kreeg toen bezoek van Haico

hoe hij het probleem aanpakte. Om een

Wiggers, biggenspecialist en lid van het

geleidelijke en meer gecontroleerde

VIDA-team. Jaspers kampte al enige tijd

voeropname te krijgen, gooide hij de

met opstartproblemen na het spenen.

voerstrategie helemaal om. In plaats

“Na vier, vijf dagen gingen te veel biggen

van beginnen met droogvoer en

dood als gevolg van een coli-infectie”,

overschakelen op brij, adviseerde hij te

vertelt Jaspers.

starten met een natte VIDA prestarter

Column

DA-team lost het op

Focus op biggen

en vanaf een week voor spenen verder

Betrokken personeel

Het tij kan keren! Hoe lang is

te gaan met droog speenvoer. Deze

Een ander belangrijk aspect is dat het

het geleden dat de lage op-

aanpak heeft Wiggers afgestemd met

personeel in de kraamstal nauw

brengstprijzen alle gesprekken

Peter Zanders, de technisch specialist

betrokken is bij de aanpassingen. “Er is

van varkenshouders domi-

van het VIDA-team. Voor voerinhoude-

wel één iemand verantwoordelijk voor

neerden? Gelukkig is de situ-

lijke zaken kan hij binnen het team

de kraamstal, maar het werk wordt niet

atie nu een stuk rooskleuriger

terugvallen op nutritionist Bram van

altijd door dezelfde persoon gedaan.”

en als we de koffiedikkijkers

den Oever. De biggen krijgen nu van

Daarom is in samenspraak een protocol

mogen geloven, dan blijft dat

dag 3 tot dag 18 de VIDA Prestarter.

gemaakt voor het voeren. Ook in de

voorlopig ook zo. Maar opbrengstprijzen

Dan wordt overgeschakeld op het

beginfase is veel met de medewerkers

zullen blijven schommelen en daar veran-

speenvoer uit de VIDA Maxima-lijn. Dat

besproken. Dat heeft volgens de

deren wij weinig aan. Waar u als varkens-

krijgen de biggen tot tien dagen na spe-

varkenshouder bijgedragen aan

houder wél invloed op heeft is de kwaliteit

nen. De overgang duurt drie dagen. Een

betrokkenheid van iedereen. “Het zit

van uw eindproduct. Of dat eindproduct

groot verschil met voorheen is volgens

deels ingebakken in de werkwijze van

nu de big of het vleesvarken is, voor beide

Jaspers dat er wat minder druk ligt op

het VIDA-team, maar het is ook de

geldt hetzelfde: de beste big levert het

een maximale voeropname. “De biggen

manier waarop Wiggers met mensen

hoogste rendement.

vreten van het begin af aan goed door,

omgaat, hij weet ze mee te krijgen”,

maar we zien dat ze niet schrokken. Ik

aldus Jaspers. Omgekeerd is Haico erg

Als verkoopleider kom ik graag bij

denk dat het daar eerst fout ging.”

enthousiast over de varkenshouder en

varkens­houders thuis. Zij vertellen mij wat

zijn medewerkers. “Ze stonden open

ze willen en waar ze tegenaan lopen. Dan

voor aanpassingen en hebben steeds de

komt vaak de bigkwaliteit als aandachts-

langetermijnvisie voor ogen gehouden.

punt naar voren. Voor de zeugenhouder

Dat en de strakke werkwijze in de stal

levert een goede kwaliteit meer rende-

zijn de basis voor het resultaat.”

ment, arbeidsgemak en plezier op. Voor

Bedrijfsprofiel Jan Willem Jaspers heeft in BovenLeeuwen (Gld.) een bedrijf met circa 900 zeugen, 8.000 vleesvarkens en eigen opfok van gelten. De vleesvarkens worden geslacht bij Vion; een deel van de biggen wordt nog verkocht. Op het bedrijf zijn vier personeelsleden werkzaam (niet fulltime). Het bedrijf heeft een sterke focus op hoge gezondheid, maar is niet SPF. Per zeug worden per jaar circa 34 biggen gespeend. De uitval in de kraamstal ligt onder de 10%.

De uitval na het spenen is in twee maanden tijd gehalveerd.

de vleesvarkenshouder is het de basis Focus blijft op biggen

voor een goed resultaat. Voor ForFarmers

Nu het VIDA-team de belofte van een

was het daarom een logische stap om

lagere uitval heeft waargemaakt, houdt

met het VIDA biggenteam te kiezen voor

Jaspers woord. Alle biggen krijgen nu

een gespecialiseerde aanpak. Focus,

ForFarmers-voer. De begeleiding is

aandacht, passie en natuurlijk de beste

overgegaan naar een ‘normaal’ niveau;

biggenvoeders, daar gaat het om.

eens per drie tot vier weken komt de specialist op bezoek. Het bevalt de

In deze Voertaal komt het VIDA-team

varkenshouder prima. “Bij andere

uitgebreid aan bod. Wat vindt u ervan?

voorlichting wordt de gang van zaken op

We horen graag van u. Sterker nog: u

het hele bedrijf besproken. Nu blijft de

hoort zeker van ons.

focus op de biggen liggen.” Daardoor zitten de varkenshouder en de specialist

Harold Elzinga

er bovenop. Jaspers verwacht daar

Verkoopleider zeugen en biggen

zeker voordelen van.

Reageren?

Mail naar voertaal@forfarmers.eu

3

4

Focus op bigkwaliteit

VIDA-team tilt bigkwaliteit naar hoger niveau In de markt is een grote vraag naar

specialisten hebben een specialisatie,

voeders en een doelgerichte aanpak. “Deze

kwaliteitsbiggen. De biggenopfok is

zoals voersystemen voor biggen in de

aspecten komen samen in een gespeciali-

echter een van de gevoeligste onder­

kraamstal en de bijbehorende aanpak van

seerd team. De VIDA-voeders komen

delen op een zeugenbedrijf. Daarom

ForFarmers.

zodoende nog beter tot hun recht.”

VIDA-team gevormd. “Dit team is

Moeilijk te sturen

Alle kennis gebundeld

helemaal gefocust op de biggen”, aldus

Bigkwaliteit wordt steeds belangrijker,

Binnen het VIDA-team werken de specia-

verkoopleider Harold Elzinga. “Het richt

maar er is moeilijk op te sturen. “Zeugen-

listen samen met het Nutritie Innovatie

zich als eerste op de kraamstal, want

houders hebben te maken met een sterke

Centrum (NIC) van ForFarmers en met

daar begint een goede darmgezondheid.”

productiestijging en ondervinden meer

productie. Zo is eerder het speenvoer VIDA

heeft ForFarmers een gespecialiseerd

druk op de gezondheid. Er mag minder

Vital 2 ontwikkeld, een succesvol voeder

In het VIDA-team werken specialisten en

zink en koper in het voer en ook het

dat zorgt voor vitale biggen met minder

nutritionisten samen om de zeugen­

gebruik van antibiotica moet omlaag”,

kans op speendiarree. Verder is er nauw

houder van het juiste voer met bijpas-

schetst verkoopleider Harold Elzinga.

contact met partners als de dierenarts.

sende toepassing en een goed advies te

Verder is er een toename van specifieke

“Kortom; alle kennis en ervaring rondom

voorzien. Het team bestaat uit zes

voedingsproducten en voerautomatisering.

biggenopfok wordt gebundeld en gedeeld

biggenopfokspecialisten, een technisch

Dat alles vraagt om meer kennis en advies

met klanten, wat bijdraagt aan betere

specialist en een nutritionist. Enkele

van hoog niveau, met oplossingsgerichte

bigkwaliteit en meer rendement.”

VIDA-team actief bij koperverlaging EU-wetgeving verplicht voerfabrikanten dit jaar het kopergehalte in biggenvoer te verlagen met 20 of 70 mg/kg. Zonder voeraanpassingen heeft dit mogelijk gevolgen voor de groei en mestkwaliteit van de biggen.

De impact is echter op elk bedrijf anders en hangt onder andere af van de gezondheidsstatus. Met nutritionele aanpassingen en een uitbreiding van het assortiment beperkt ForFarmers de impact in de stal. Het VIDA-team zal de overgang naar koperarm voer De specialisten van het VIDA-team: v.l.n.r. Haico Wiggers, Giel Janssen, Frank Haanschoten, Edwin Zielman, Frank Schapendonk, Harold Elzinga (verkoopleider). Ontbrekend: Coen van der Vleuten, Peter Zanders (technisch specialist) en Bram van den Oever (nutritionist).

bij klanten nauwkeurig monitoren en waar nodig bijsturen.

De specialist

Frank Schapendonk, biggenopfokspecialist VIDA-team

‘Sterke focus op de bigkwaliteit is cruciaal’ Frank Schapendonk is één van de zes biggenopfok­ specialisten binnen het VIDA-team, naast de nutritionist en de technisch specialist. Hij is enthousiast over deze aanpak. “We kunnen ons helemaal focussen op de bigkwaliteit.

Dat wordt steeds belangrijker gezien de veranderende omstandigheden.”

Schapendonk houdt zich al jaren bezig met biggenopfok en weet wat de zeugenhouder wil; de beste bigkwaliteit en -gezondheid en een beter rendement. Hij ziet wat dat betreft veel voordelen in het team: specialismen zijn gebundeld, de lijntjes zijn kort en de focus scherp. “Voer speelt een belangrijke rol. Daarbij werken we nauw samen met andere erfbetreders, zoals de dierenarts. Ik weet zeker dat de klant het verschil gaat merken. Qua advisering, maar ook in een stuk ontzorging. ‘Geen probleem is zo groot of we lossen het op’, is ons motto en daar gaan we voor.”

‘Geen probleem is zo groot of we lossen het op’ Binnen het team wordt waar mogelijk gewerkt met eigen specialisaties. Zo heeft Schapendonk veel kennis van en ervaring met bijvoersystemen in de kraamstal. Hij ziet daarin veel potentie. “Steeds meer zeugenhouders zien dat nat bijvoeren van biggen zorgt voor een hoge voeropname en betere darmgezondheid. Ik wil de klanten daarbij adviseren, zodat ze de beste keuzes maken.”

5

6

Bedrijfsreportage

Winnaars Agroscoopbokaal

Gestructureerd werken met goed en betrokken team Natasja en Toine Schrieks delen een passie – hun bedrijf - en gaan daar gezamenlijk voor.

Toine en Natasja Schrieks wonnen

resultaten behalen is er volgens hen niet.

Ondanks de strakke werkwijzen, probeert

dankzij een productie van 35,41

Als met de beste producten en mensen

de varkenshouder graag af en toe wat uit.

gespeende biggen per zeug per jaar en

wordt gewerkt en alles klopt, zijn topresul-

Zo doet hij een proef met loslopende

12.722 biggen per volledige arbeids-

taten blijkbaar mogelijk. En geeft het werk

zeugen met biggen in de kraamstal. Het is

kracht de Agroscoopbokaal 2019 voor de

ook nog eens veel plezier en voldoening.

niet alleen een mooi gezicht maar hij

varkenshouderij. Vakmanschap en

gelooft ook dat het voor de lange termijn

consequent en gestructureerd werken

Mooi gezicht

een beter systeem is dan het vrijloop-

met een goed en betrokken team liggen

Wat wel opvalt in het verhaal van de onder-

kraamhok. “De zeug loopt daarin alleen

ten grondslag aan dit resultaat.

nemers is dat consequent en gestructu-

maar rondjes. En voor het personeel is het

reerd werken een stevige basis is onder de

een extra belasting om het hok in te gaan.”

Ondernemers die qua technische resulta-

bedrijfsvoering. Daarbij maken ze hun

ten tot de top behoren, vinden het vaak

eigen keuzes. “We luisteren zeker naar de

Vertrouwen krijgen

helemaal niet zo bijzonder wat ze doen.

mening van anderen, maar we veranderen

Al zo’n zeven jaar is Marcel Renders de

Zo ook Toine en Natasja Schrieks.

niet zomaar iets. Dat doen we alleen als

vaste bedrijfsadviseur. Van Vleuten-Steijn

Afgelopen mei wonnen zij de Agroscoop­

we er zelf in geloven en het met deskundi-

Voeders, onderdeel van ForFarmers, voert

bokaal van ForFarmers, maar één duide-

gen goed besproken hebben”, zegt Toine

de varkenshouder al een aantal jaren

lijke strategie voor hoe ze hun mooie

beslist.

langer. Vanwege de hoge kwaliteit van het

voer, het eenvoudige voerpakket en de

werpen. ’s Avonds maken Toine en Natasja

recht komen”, vindt Natasja. Zeker zo

hoge voorspelbaarheid ervan is hij nog net

altijd nog een rondje door de stal, waarbij

belangrijk is hun eigen houding ten aanzien

zo enthousiast als destijds. Ook in de

ook de kraamafdeling alle aandacht krijgt.

van het personeel; de medewerkers op het

nieuwe opzet met ForFarmers blijft Toine

Daarin schuilt duidelijk de kracht van dit

bedrijf worden bij alles betrokken en Toine

het voerconcept gebruiken. Gezien zijn

bedrijf; het delen van een passie en daar

werkt veel met hen samen. “Ik zit liever in

bedrijfsopzet en manier van werken past

gezamenlijk voor gaan, geeft nét dat beetje

de stal dan op kantoor”, lacht hij. Zo voelt

dat hier heel goed. “Als er problemen zijn,

extra in de bedrijfsvoering.

het ondanks de omvang toch als een

gaan we niet zomaar iets aan het voer veranderen”, geeft Marcel aan. “We lopen eerst de controlepunten langs om te zien wat er aan de hand is.” De samenwerking tussen de varkenshouder en adviseur is er eentje van vertrouwen krijgen en geven.

Toine noemt Marcel een sparringpartner die echt wat toevoegt op het bedrijf. “Ik wil

familiebedrijf.

‘Mensen moeten daar werken waar hun kwaliteiten tot hun recht komen’

Huidige niveau vasthouden Voor de komende jaren willen de ondernemers en adviseur het huidige niveau minimaal vasthouden. “Een hogere productie is geen doel op zich maar door de betere genetica zal het aantal biggen waarschijnlijk nog wel wat stijgen”,

geen verkoper in de stal, maar iemand met kennis van zaken die samen met ons het

Liever in de stal

verwacht Marcel. De focus ligt vooral op

bedrijf naar een hoger niveau tilt.”

De ondernemers streven naar een

het volledig benutten van het potentieel,

maximale biest- en melkproductie en

bijvoorbeeld door verlaging van het aantal

Werpen in de week

willen zoveel mogelijk biggen door de

doodgeboren biggen en de uitval tot

De opvallende technische cijfers zijn vooral

eigen moeder groot laten brengen. Dat ze

spenen. Met respectievelijk 1,2 en 12%

het resultaat van structuur, consequent

daarin slagen is een teken dat alles klopt.

zijn die kengetallen helemaal niet te hoog

werken en aandacht geven waar dat nodig

Natuurlijk kunnen ze dit alles niet alleen.

maar elke extra big is meegenomen.

is. Een bijzonder detail is de weekplan-

Een bedrijf dat met personeel werkt, is

Voor analyses en monitoring is manage-

ning; in tegenstelling tot veel andere

voor het resultaat altijd afhankelijk van de

mentsysteem Agrisyst een belangrijk

bedrijven werpen de meeste zeugen hier in

kwaliteit van de medewerkers. Dat deze

hulpmiddel. Ondanks dat Toine liever in

het midden van de week. “We kunnen dan

ondernemers erin slagen bovengemiddeld

de stal zit, weet hij samen met Marcel daar

de maximale aandacht aan de biggen

te presteren, heeft te maken met een

het maximale uit te halen. “We proberen

geven”, verklaart Toine. Dat betekent wel

goede organisatie en het geven van

verbeteringen over de hele breedte aan te

dat de zeugen in het weekend worden

verantwoordelijkheden. “Het is belangrijk

pakken. Er springt niet één ding uit. Was

geïnsemineerd, maar dat is arbeidstech-

dat mensen kunnen werken op de plek

dat wel het geval, dan hadden we dat al

nisch gemakkelijker in te plannen dan

waar hun kwaliteiten het beste tot hun

aangepakt.”

Bedrijfsprofiel Maatschap Schrieks-Martens heeft 2.900 zeugen op de hoofdlocatie in Nederweert (L.). Daarnaast heeft het bedrijf in Ospel een locatie met 10.000 speenbiggen en een locatie met 1.800 vleesvarkens. In Weert staan nog 1.200 opfokzeugen en 3.500 speenbiggen. Alle biggen (Deense zeug via eigen aanfok x PIC 408) gaan naar vaste relaties in Duitsland. De productie bedraagt 35,41 gespeende biggen per zeug bij een gemiddelde zoogduur van 27,12 dagen. Per fte Toine Schrieks probeert graag eens wat nieuws uit, zoals loslopende zeugen met biggen in de kraamstal.

(volledige arbeidskracht) zijn dat 12.722 biggen.

7

8

Zeugenvoeders

Voor iedere situatie het best passende zeugenvoer Met het samenvoegen van de zeugen­

gehouden. Vleuten-Steijn Voeders heeft

in voerschema’s, om het resultaat te

voerpakketten van Vleuten-Steijn Voeders

met de voerlijn Protect veel afzet op grote

verbeteren en/of problemen te tackelen.

en ForFarmers tot één zeugenvoer­

zeugenbedrijven en daarvoor een uniek

“Vleuten-Steijn en ForFarmers hebben een

assortiment kunnen zeugenhouders in

concept ontwikkeld. “Het is vooral gericht

verschillende aanpak met beiden een grote

alle situaties het best passende voer

op grote aantallen zeugen met een

groep tevreden gebruikers. En die willen

kiezen. Het assortiment bestaat o.a. uit

uniforme voeraanpak, waarin weinig aan

we uiteraard blijven bedienen.”

voeders die vooral gericht zijn op grote

het voer of voerschema wordt gesleuteld”,

zeugenbedrijven met een vaste bewezen

vertelt Robbert Jacobs, technisch

Switch

aanpak. Daarnaast zijn er diverse

specialist zeugen.

De praktijk leert dat klanten vaak vasthou-

voerlijnen beschikbaar voor het beste

den aan het hun bekende voerconcept.

Meerdere voerlijnen

Maar in sommige gevallen kan een switch

Daarnaast bestaat NOVA van ForFarmers

van concept beter passen. “Het is mooi dat

Sinds Vleuten-Steijn Voeders onderdeel is

uit meerdere voerlijnen (Prima, Optima en

dit kan en we willen onze klanten daar

van ForFarmers is achter de schermen

Maxima) waaruit voor elke situatie het

optimaal gebruik van laten maken.

hard gewerkt om de (voer)kennis van beide

best passende voer wordt genomen. De

Het beste van beide voerconcepten is

bedrijven optimaal te benutten. Daarbij is

toepassing van de voeders is meer

gecombineerd”, aldus Jacobs.

ook het assortiment tegen het licht

bedrijfsspecifiek, zowel in voerkeuze als

bedrijfs­resultaat in specifieke situaties.

Het beste van de voerconcepten van ForFarmers en Vleuten-Steijn is nu gecombineerd in één assortiment; vraag uw specialist om advies.

9

Interview

Effect ULTRA-voeders valt op De genetica van vleesvarkens is de

Horrik, adviseur vleesvarkenshouderij bij

inspeelt op die genetische trend. “Bij een

afgelopen jaren flink veranderd. Met

Topigs Norsvin. “Logisch dat het voerport-

aantal vleesvarkensbedrijven die met

ULTRA-voeders speelt ForFarmers daar

folio mee verandert zodat varkenshouders

ULTRA-voeders zijn gaan werken, vielen

voortvarend op in. Vleesvarkenshouders

het optimale uit het genetisch potentieel

mij twee dingen meteen op. Ik zag mooie

ervaren de voordelen in hun stallen. Maar

van hun dieren kunnen halen. De goede

vaste mest en drogere hokken en de

ook varkensdierenarts Arjan Schuttert en

communicatie tussen ForFarmers en

varkens oogden rustig en tevreden.” Ook

Topigs adviseur Tom van Horrik valt het

Topigs Norsvin over de behoefte van gene-

een en ander op.

tica en de ULTRA-voeders is waardevol. Ik vind het echter te vroeg om concrete

Afgelopen jaren is in de fokkerij veel

uitspraken over de praktijkwaarde te

aandacht geschonken aan het verbeteren

doen.”

van de karkaskwaliteit, de groei en de

‘Wakkere dieren zitten goed in hun vel’

voerconversie. “Deze ontwikkeling zet

Beter stalklimaat

onverminderd door en dat heeft ook

Arjan Schuttert, varkensdierenarts bij De

het stalklimaat was volgens hem aanzien-

invloed op de voeding”, zegt Tom van

Oosthof, ervaart dat ForFarmers goed

lijk beter. “De lucht bevatte minder ammoniak, geur en vocht. Schonere en drogere afdelingen zijn beter voor de gezondheid van de varkens en het is

Tom van Horrik Arjan Schuttert

prettiger om in te werken.”

Alert Bij het betreden van de hokken zijn met ULTRA gevoerde dieren volgens Schuttert bijzonder attent. “Ze reageren alert, komen meteen op me af en bijten spelend in mijn laarzen en de strop. Wakkere dieren zitten goed in hun vel. Ze vertellen mij op die manier dat het wel snor zit met hun gezondheid en ze presteren optimaal.

Cijfers volgen altijd achteraf.” Het belang van de juiste relax- en vezelfactoren in startvoeders wordt volgens Schuttert in de praktijk onderschat. “Biggen zijn na transport wat verward en vreten soms te veel ineens waardoor coli-problemen kunnen ontstaan. ULTRA-voeders stimuleren de fermentatie in de dikke darm zodat de overgang soepel verloopt.”

10

Onderzoek

Geen speendiarree bij goede voeropname vóó Hoe beïnvloedt de voeropname van

Tabel 1: Gewicht op diverse momenten van biggen op diverse posities

biggen vóór het spenen het ontstaan van

Positie aan het uier

speendiarree en de prestaties van

Statistiek

voor

midden

achter

P-waarde

Dag 3

1,80 kg

1,82 kg

1,68 kg

0,016

Centrum van ForFarmers in samenwer-

Spenen

8,3 kg

8,5 kg

7,8 kg

<0,001

king met studenten van de Universiteit

Na 28 dagen biggenopfok

19,0 kg

19,5 kg

18,5 kg

0,017

diezelfde biggen ná het spenen? Dat was de centrale vraag van een onderzoek, uitgevoerd door het Nutritie Innovatie

Wageningen en de Universiteit van Leuven (B).

Het vreetgedrag en de positie van biggen

Grote verschillen in voeropname

Binnen een toom zijn er grote verschil-

aan het uier werd voor elke big apart

Het onderzoek heeft bevestigd, wat we

len in voeropname. Het aandeel biggen

geregistreerd. De in totaal 412 biggen zijn

uit de praktijk al weten. Na opleg in de

met voeropname voor het spenen is ook

meerdere keren individueel gewogen.

biggenopfok verslechtert de mestcon-

afhankelijk van de leeftijd. De laatste

Verder werd met camera’s en markeer-

sistentie. Het grootste risico op

tien dagen voor spenen nam het

stoffen vastgelegd of deze biggen veel of

speendiarree ligt rond dag 5 – 6 na

aandeel vretende biggen toe van 62%

weinig voer opnamen voor en na het

spenen waarna de mest weer snel

naar 86%, bij een gemiddelde speen-

spenen. Het vernieuwende in deze studie

verbetert. Een goede opname vóór

leeftijd van 28 dagen (afb. 2).

is dat op meerdere momenten de

spenen is de belangrijkste voorwaarde

mestconsistentie per big is bepaald. Dit

om het risico op speendiarree te

Effect van uierpositie

om een antwoord te krijgen op de vraag

verkleinen. Zo heeft een big met een

De positie aan het uier is van grote invloed

waarom sommige biggen na spenen last

goede opname voor spenen half zoveel

op het speengewicht, maar heeft opmer-

krijgen van speendiarree terwijl hokgeno-

risico op speendiarree dan een toom-

kelijk genoeg nauwelijks invloed op het

ten mooie droge keutels hebben.

genoot zonder opname (afb. 1).

ontstaan van speendiarree. Uit tabel 1

Afb. 1: Risico op dunne mest op 6e dag na spenen

Afb. 2: Het aandeel biggen met voeropname vóór spenen neemt toe

46%

86% 74%

38% 28%

Geen opname voor spenen

Gemiddelde opname voor spenen

Goede opname voor spenen

62%

10 dagen voor spenen

8 dagen voor spenen

3 dagen voor spenen

EU Pig Grand Prix 2019

ór spenen blijkt dat de lichtste biggen achter aan het uier liggen. Deze biggen zijn al lichter vanaf geboorte en blijven ook in het kraamhok in groeisnelheid achter.

11

Twee Nederlandse varkenshouders vallen in Europese prijzen

Fermenteren: sleutel tot gezonder presteren

Het verschil in speengewicht loopt daardoor op tot ongeveer een halve kilo.

Van Asten Group is tijdens de EU Pig

Deze biggen zijn echter iets gulziger in

Grand Prix 2019 uitgeroepen tot Europees

voeropname vóór spenen om hun

ambassadeur diergezondheid. De

slechtere positie aan het uier te

darmgezondheid van biggen, vleesvarkens

compenseren en lopen daardoor geen

en zeugen verbetert en ze presteren beter

hoger risico op speendiarree. Wanneer

met ferment in het rantsoen. Marko van

de lichtere biggen een goede start

Asten: “Die prijs is een mooie erkenning

maken vanaf spenen, dan is de groei

en levert extra aandacht op voor een

van deze biggen nauwelijks slechter

belangrijk thema.”

dan van de toomgenoten met een

Namens ForFarmers overhandigde verkoopleider Harrie Kouwenberg een oorkonde aan Marko van Asten (l.). Ook wij zijn trots op zijn onderscheiding

betere positie aan het uier. Daardoor

Van Asten Group stapte samen met

zijn de gewichtsverschillen op acht

ForFarmers en Weda Holland in Ferment+,

weken leeftijd niet veel groter dan bij

een concept voor fermentatie van varkens-

grondstoffen zorgen voor een gezondere

spenen.

voeders. Het varkensbedrijf met meerdere

maagdarmflora”, zegt Van Asten. “De

locaties past dat sinds 2012 toe. “Door

voerconversie daalt, voerkosten zijn lager

Conclusie & advies

laagwaardige voeders gecontroleerd te

en er zijn minder antibiotica nodig.”

Er zijn grote verschillen in vreetgedrag

fermenteren kunnen we die opwaarderen

Van Asten is stapje voor stapje verder

binnen een toom en ook de melkpro-

voor het varken. De bacteriënmix, het

gegaan met het voeren van ferment. Ze zijn

ductie van zeugen verschilt. Veel biggen

gevormde melkzuur en de beter ontsloten

gestart met het verstrekken van het

tot Europees ambassadeur diergezondheid.

profiteren van een goede melkopname

gezonde goedje aan biggen. Daarna kregen

en zullen daardoor weinig vreten voor

de vleesvarkens het in de brij en vervolgens

Europees ambassadeur precisieproductie

de zeugen. Proeven bij drachtige zeugen

spenen te verkleinen. Omdat het

Theo Vernooij uit Nijkerk is Euro-

minimaal 7 procent efficiënter benutten

aandeel biggen dat voor het spenen

pees ambassadeur in de categorie

voor de ontwikkeling van de biggen.

vreet toeneemt naarmate de biggen

precisieproductie geworden. Met

Daardoor loopt het in de kraamstal nog

ouder worden, is de speenleeftijd van

een strakke werkstructuur weet

soepeler. “We zien minder geboortediarree

grote invloed. Daarnaast is het

hij de uitval in de kraamstal steeds

en ook E. coli en streptokokken vlak voor en

belangrijk om de biggen te trainen.

verder te beperken. De basis is de

na het spenen komen bijna niet meer voor”,

Meerdere malen per dag een kleine

juiste zorg en aandacht geven aan

vertelt Van Asten. “Maar we blijven zoeken

portie vers voer is het advies, met de

de zeugen en de biggen rond de

naar extra gezondheid om het rendement

voerkom in de buurt van de kop van de

geboorte. Omdat Vernooij voorheen

op te schroeven. Zo testen we of verstrek-

zeug.

gespecialiseerd was in het houden

king van melkzuurbacteriën met het

van vleesvarkens, weet hij hoe be-

Nutrix-brijvoersysteem aan biggen vanaf de

langrijk vitaliteit en bigkwaliteit zijn.

eerste dag na de geboorte, voordeel

het spenen. Een goede voeropname vóór spenen is belangrijk om het risico op speendiarree rond dag 5 – 6 na

Vragen? Het VIDA-team staat voor u klaar.

met 30 procent ferment in het rantsoen wijzen uit dat die dieren het brijvoer

oplevert.”

Kort nieuws

Geef hittestress geen kans We hebben alweer meerdere periodes met

zorg dat er onbeperkt schoon drinkwater

(extreem) hoge temperaturen achter de rug.

beschikbaar is.

Hopelijk heeft u de hittestress buiten de stal

3. S choon voer: voorkom bederf van voer,

weten te houden. Blijf echter alert, want de

maak restvoer op en houd voerbakken

zomer is nog niet voorbij. Vier belangrijke

schoon.

aandachtspunten:

4. V oer hoger geconcentreerd: schakel over naar luxere voeders om een voeropname-

1. Koel inkomende lucht: stel de klimaatcomputer correct in en koel de inkomende

daling te compenseren. Overleg dit met uw specialist.

lucht of koel de dieren rechtstreeks.

Biomassacentrale voor duurzamere productie Met het storten van houtsnippers hebben ForFarmers en Coöperatie Streekhout Achterhoek op 20 juni 2019 symbolisch de nieuwe biomassacentrale op de productielocatie in Lochem geopend. Met de snippers wordt stoom geproduceerd. De stoom is nodig om het merendeel van de varkensvoeders tot korrels te persen. Een mooi voorbeeld van regionale krachtenbundeling ter versterking van de kringlooplandbouw.

Twijfels over de instellingen van de klimaatcomputer? Schakel dan een klimaatspecialist in voor een check.

2. Geef voldoende en schoon water: controleer de nippels in de afdeling en

MEER TIPS www.forfarmers.nl

NAJK en ForFarmers zetten zich samen in voor jonge boeren ForFarmers zet haar samenwerking met NAJK voort.

Brok’nproat

In de samenwerking ligt de focus vooral op het delen van kennis, zowel landelijk als regionaal met provinciale en lokale AJK’s.

Hierdoor komt de kennis voor zoveel mogelijk jonge boeren beschikbaar.

Ladies Day Save the date De ForFarmers Ladies Day valt dit jaar op donderdag 19 september. Het wordt natuurlijk weer een compleet dagje uit, met een inspirerend programma én verschillende mogelijkheden voor ontspanning.

Wie, wat en waar; dát houden we nog even geheim. We houden je op de hoogte!

0719NL