UITGAVE VAN FORFARMERS BELGIE
VOER
TAAL
RUWVOER
NR 1 2018
TERRA+, voor meer melk of vlees uit ruwvoer
2
Op bezoek bij de familie Aernauts
4
”Topruwvoer door het advies van onze specialist 100% te volgen” SiloSolve®FC, dé allround kuilverbeteraar
6
2
Inhoud 02 TERRA+, totaalaanpak voor meer melk of vlees uit ruwvoer 03 De ruwvoerspecialist 04 Op bezoek bij de familie Aernauts 06 ForFarmers introduceert allround kuilverbeteraar voor gras en maïs 08 Strooimoment en meststofkeuze bepalend voor opbrengst en samenstelling van eerste snede
Nieuws
TERRA+: een totaalaanpak voor meer melk of vlees uit ruwvoer Is meer en beter ruwvoer per hectare ook voor u een kans om te werken aan een lagere kostprijs per kg melk of vlees? Met de nieuwe totaalaanpak TERRA+ stelt ForFarmers elke veehouder in staat om meer melk of vlees te produceren met ruwvoer van eigen bodem! Met TERRA+ optimaliseert u in 5 stappen elke schakel in de productie en benutting van ruwvoer: bodem, bemesting, gewas, conservering en rantsoensamenstelling. Stap 1: Doelstelling bepalen,
Colofon Voertaal Ruwvoer is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kan je terecht bij ForFarmers: +32 (0)51 33 57 60. Overname van de artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
waar staat u?
Stap 3: Plan van aanpak
Wat kunt u extra verdienen met
Gaat u focussen op de bodem? Moet de
verhoging van de droge stof opbrengst
bemesting beter? Is de grasmat aan
per hectare en/of de voederwaarde van
vervanging toe? Verliest u teveel voer
het ruwvoer? Uw rundveespecialist laat
en voederwaarde bij het in- en uitkui-
het u zien met behulp van ons pro-
len? Kortom: u gaat prioriteiten stellen,
gramma Melk€fficiënt.
keuzes maken en aan de slag.
Stap 2: Analyse
Stap 4: Uitvoering
Met TERRA+ Ruwvoerscan maken we
Uw rundveespecialist adviseert u bij de
een praktische analyse van de sterke
uitvoering, zo nodig in samenwerking
en de te verbeteren punten in elke
met één van de ruwvoerspecialisten
schakel van uw ruwvoerproductie.
van ForFarmers. Hierbij hanteert
Doel
Extra voerwinst
Verhogen drogestofopbrengst
+ 2 ton ds/ha
€ 8.645
Verbeteren kwaliteit
+ 25 VEM/kg ds
€ 7.590
Totaal
€ 16.235
Kijk voor meer informatie op www.forfarmers.be
Rekenvoorbeeld: resultaat verbetering van de ruwvoeropbrengst en -kwaliteit voor een bedrijf
Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
met 100 melkkoeien, 8.500 kg melk/koe en 50 hectare
De ruwvoerspecialist
3
“Goed ruwvoermanagement vraagt om bewustwording” ForFarmers een innovatief programma
Hans Augustyns en Jean-Michel
Voorafgaand aan het advies stelt hij
om u snel en eenvoudig te kunnen
Moureaux vervullen samen de
vragen als. ‘Hoe ga je om met je
voorzien van een landbouwkundig
rol van ruwvoerspecialist bij
bodem, bemesting en inkuilmanage-
optimaal bemestings- en teeltadvies,
ForFarmers. Hans voor Vlaanderen
ment?’ Vaak wordt een ronde
passend binnen de ruimte van de
en Jean-Michel voor Wallonië.
gemaakt langs de kuilen en over de percelen om bijvoorbeeld de botani-
mestwetgeving. “Een goed rantsoen begint met
sche samenstelling van de grasmat
Stap 5: Monitoren en evalueren
smakelijk ruwvoer met een optimale
te beoordelen. Ook de bodem- en
Regelmatig bespreekt u met uw
voederwaarde voor de dieren,” vertelt
ruwvoeranalyses geven zinvolle
specialist of u uw doelen bereikt of gaat
Hans Augustyns. “Voor veehouders
informatie om een goede analyse te
bereiken. Wat gaat goed? Wat verloopt
staat goed en vooral smakelijk
maken van waar de verbeterpunten
niet volgens plan? Hoe kunt u bijsturen?
ruwvoer voorop. Daarbij streven ze
liggen. “Dit is van belang om
vaak naar een zo hoog mogelijke
praktisch advies op maat te geven,”
Wilt u direct advies bij één van de
ruwvoeropbrengst - omdat ze niet
licht Jean-Michel Moureaux toe.
onderdelen van het ruwvoerproces,
altijd zelfvoorzienend zijn - en een
“Vaak gaat het om een stuk bewust-
bijvoorbeeld de bodem? Of wilt u op
kostenefficiënte ruwvoerwinning.
wording over het belang van goed
basis van uw bedrijfssituatie direct een
Doordat er ook op verschillende
ruwvoermanagement in het proces.
passend landbouwkundig bemestings-
bedrijven ruwvoer wordt aangekocht,
Het is voor ons de uitdaging om
of teeltadvies? Bespreek de mogelijk-
is het niet altijd even gemakkelijk om
gezamenlijk met de veehouder een
heden met uw rundveespecialist,
de kwaliteit te managen,” benadrukt
plan op te stellen, waardoor hij in
dealer of accountmanager.
Hans.De ruwvoerspecialist komt in
staat is om op korte en lange termijn
beeld nadat een rundveespecialist
een betere kwaliteit voer voor de
een beroep op hem doet vanwege
dieren te krijgen. Dit resulteert in
specifieke vragen rondom de ruw-
meer gemak en arbeidsvreugde en
voerteelt. De ruwvoerspecialist heeft
uiteindelijk ook in betere resultaten,”
extra kennis over het verbeteren van
besluit Jean-Michel.
TERRA+ +M eer en beter ruwvoer per hectare + Meer melk/vlees uit ruwvoer = Betere mineralenbenutting en hogere voerwinst
de ruwvoeropbrengst en -kwaliteit.
4
Melkvee
Op bezoek bij de familie Aernauts
”Topruwvoer door het advies van onze specialist 100% te volgen” In het Vlaams Brabantse dorp Neerlinter
boter, haar vader was veehouder.
Een ruwvoeraanpak in 8 belangrijke
ligt het melkveebedrijf van de familie
Samen kozen ze er in 1987 voor de
stappen
Aernauts. De laatste jaren werd er
boerderij van Martines ouders verder te
De focus van het bedrijf Aernauts ligt
geïnvesteerd in een eigen zuivelverwer-
zetten. In 1997 zetten ze in Neerlinter
vandaag op eenvoudig werken, maar
king. Melkveehouder Gerrit Aernauts
een nieuwe stal en in 2008 bouwden ze
toch zoveel mogelijk melk uit ruwvoer
stelt alles in het werk om de beste
een loods bij. Zo is het bedrijf uitge-
halen. Daarom laten Gerrit, Martine en
kwaliteit ruwvoer aan zijn koeien voor te
groeid van 80.000 liter bij de start tot
hun zoon Pieter zich graag bijstaan met
schotelen. De gedreven melkveehouder
700.000 liter met een 90 tal koeien
degelijk advies van de ForFarmers
laat zich in zijn ruwvoeraanpak dan ook
vandaag. Begin dit jaar besloot Martine
specialisten. Hun ruwvoerspecialist
graag adviseren door de ForFarmers
haar job als bankdirecteur op te geven
adviseert hen in 8 belangrijke stappen
specialist.
om haar aloude passie voor het maken
voor goed ruwvoer.
van ambachtelijke kazen weer op te Bedrijfsgeschiedenis
pikken. Samen met haar zoon Pieter
1 Sturen op pH via bodemanalyses
Gerrit Aernauts komt niet uit een
startte ze de ‘Melkerhei’, een foodtruck
Gerrit Aernauts stuurt aan de hand
boerenfamilie, maar zijn vrouw Martine
waarin verse kazen en melkproducten
van bodemanalyses op de pH. Via
Kinnart kreeg de boerenstiel met de
verkocht worden. Ondertussen is ook
kalkbemesting wordt de pH op het
paplepel ingegeven. Haar mama
de automaat aan het bedrijf met verse
juiste niveau gebracht en gehouden.
onderhield een boerderij en maakte
kaas- en melkproducten een succes.
2 Bemestings- en teeltplan 100 %
naast drijfmest ook Novurea Max
voldoen aan de gras-klaverpremie,
volgen
gebruikt. Novurea Max wordt volle-
zaait hij al verscheidene jaren het
Om het rendement steeds te verbeteren,
velds toegediend kort voor of na het
weidemengsel Topgrass Tetra in
stelt ForFarmers jaarlijks een eenvoudig
zaaien. “De hoeveelheid hiervan hangt
combinatie met een mengsel van 70 %
toepasbaar bemestingsplan op voor het
af van de beschikbare drijfmest op dat
rode en 30 % witte klaver.
gras-en maïsland. “Ik volg het plan voor
moment en wordt berekend door
de volle 100 % en dat geeft een gerust
ForFarmers”, verduidelijkt Gerrit.
8 Vroege maïs met goede
gevoel in het voorjaar,” getuigt Gerrit.
“Novurea spoelt niet uit en geeft geen
verteerbaarheid
De familie investeerde ook in extra
bladverbranding.”
Gerrit zit zoals vele boeren krap in
mestopslag. “In het begin zagen we hier
grond. Gerrit wil daarom de hoogste
alleen de extra kostenpost, maar dit
5 De eerste twee sneden op elkaar
opbrengst en beste kwaliteit halen van
bleek al snel een hele goede investering
De eerste twee sneden moeten goed
zijn land en daarbij wil hij ook graag
te zijn,” vult Pieter aan.
zijn voor twee derde van de drogestof-
vroeg hakselen omwille van de lager-
opbrengst die je op jaarbasis van het
gelegen percelen. Het afgelopen jaar
land haalt. “De eerste twee sneden wil
werd het ras LG 31.211 gezaaid.
3 Bemesting voor de 1
ste
en 2 de
snede: naast stikstof ook zwavel
ik in één lasagnakuil hebben om de
Eind februari, begin maart wordt er
melkkoeien het hele jaar door een
Toekomstvisie
25 m³ drijfmest geïnjecteerd op de
constant hoogwaardig basisrantsoen
De komende jaren wil de familie
percelen waar het mogelijk is. Als
te kunnen voeren”, legt Gerrit uit.
Aernauts de kaasproductie verder
kunstmest kiest Gerrit voor de eerste
“De derde en vierde snede worden in
uitbouwen en de ruwvoeraanpak nog
en tweede snede voor Novurea+S, een
pakken gedaan omdat we geen
beter optimaliseren. Daarnaast zijn er
meststof met de juiste N/S-verhouding.
voeropslag genoeg hebben.”
ook plannen voor een nieuwe jongvee
Zwavel stimuleert de werking van
loods. “De focus blijft de komende jaren 6 Ruwvoerverlies beperken
op melkverwerking en het optimalise-
aan de ontwikkelingen van eiwitten en
Om broei en ruwvoerverlies te beper-
ren van de technische resultaten met
aminozuren.
ken, paste Gerrit in 2017 voor het eerst
hetzelfde aantal koeien dat we nu
stikstof en geeft een positieve bijdrage
de kuilverbeteraar SiloSolve FC toe in
hebben,” besluit Gerrit. “Wij hechten
4 Extra aandacht voor kali
zijn lasagna graskuil. “Ik zie totaal
ook veel belang aan duurzaamheid op
Bij nieuw ingezaaid grasland wordt er
geen broei en schimmels en de kuil
het bedrijf, wat niet altijd even zicht-
gekozen voor Novurea Max. Op deze
blijft opvallend koel. Ik heb het ook
baar is. Zo is er bijvoorbeeld onze
percelen is drijfmest toedienen in het
toegepast in de maïskuil,” vertelt
mestopslag, het gebruik van graskla-
voorjaar meestal niet mogelijk en wordt
Gerrit. “Om ruwvoerverlies te beper-
ver, of de hogere verteerbaarheid van
de kali- en stikstofbehoefte volledig
ken hebben we ook een extra opslag
maïs, wat betekent dat je eigenlijk een
ingevuld. Als maïsbemesting wordt er
gemaakt met rubberen matten van
hogere benutting hebt, dus dat je
3,5 cm dik. Dit is een kostprijsbewuste
minder land nodig hebt om dit te
manier om extra opslag te maken.”
produceren,” vult Martine nog aan.
®
“Duurzaamheid is voor ons heel 7 Grasland vernieuwen in het najaar
belangrijk net als het advies dat we van
Gerrit vernieuwt veelvuldig grasland.
ForFarmers krijgen. Als je geen advies
Voor vernieuwing past hij rotatieteelt
inwint, heb je op de duur te maken met
met maïs toe. “Om de juiste keuze te
bedrijfsblindheid. De accountmanager
maken voor het in te zaaien gras,
en specialisten van ForFarmers durven
overleg ik steeds met Luc Augustyns,
ons een spiegel voor te houden en
de accountmanager van ForFarmers”,
dankzij hun advies, dat wij voor de volle
verduidelijkt Gerrit. De koeien blijven
100 % volgen, bereiken we vandaag de
jaarrond op stal. Passend bij deze
resultaten die we voor ogen hebben en
bedrijfsvoering wil Gerrit gras met
dat zal in de toekomst ongetwijfeld zo
extra kwaliteit en opbrengst. Om te
blijven,” besluit Martine.
5
6
Nieuw
ForFarmers introduceert allround kuilverbeteraar voor gras en maïs ForFarmers introduceert met
of vleesproductie uit eigen ruwvoer
SiloSolve®FC een nieuwe kuilverbeteraar
betekent direct een verlaging van de
voor zowel gras- als maïskuilen. Het mid-
voerkosten. Helaas verliezen veehouders
del is bewezen succesvol bij het vermin-
onnodig voer en voederwaarde tijdens
deren van conserveringsverliezen én het
het conserveringsproces na het afdich-
voorkomen van broei. Het is toepasbaar
ten van de kuil. Daarnaast ontstaat er bij
binnen een brede verscheidenheid aan
het uitkuilen vaak broei. Door deze twee
droge stofgehaltes. Door toepassing van
oorzaken gaat in de praktijk tussen het
SiloSolve®FC dalen de conserverings-
moment van inkuilen en het moment van
en broeiverliezen met 40 % tot 60 %. Dit
voeren al gauw zo’n 15 % van het ruw-
levert een bedrijf met 100 melkkoeien al
voer verloren. SiloSolve®FC zorgt voor
gauw ruim € 11.000 extra voerwinst op.
een ongekend snelle conservering van
€12.000 €10.000 € 8.000 € 6.000 € 4.000
Minder conserveringsen broeiverliezen
Betere kwaliteit ruwvoer
€ 2.000 €0 Extra opbrengst ruwvoer
Extra opbrengst melkproductie
Investering in SiloSolve®FC kuilverbeteraar
het ruwvoer na het afdichten van de kuil. SiloSolve®FC is ontwikkeld door de
Het conserveringsverlies gaat hierdoor
Deense onderneming Chr. Hansen, een
drastisch omlaag, de voederwaarde blijft
wereldwijde speler op het gebied van
behouden en de kuil kan sneller open.
uit ruwvoer resulteert in een hogere
micro-organismen voor de food- en
Hiernaast minimaliseert SiloSolve FC de
voerwinst voor de veehouder. Zo kan
feed-industrie. ForFarmers is exclusief
broeiverliezen en draagt deze kuilverbe-
een bedrijf met 100 melkkoeien, 25
partner van Chr. Hansen voor de verkoop
teraar door behoud van voederwaarde
hectare gras en 25 hectare maïs door
van SiloSolve®FC in België en Nederland.
bij aan smaakvol ruwvoer dat de koeien
toepassing van SiloSolve®FC op jaarbasis
goed opnemen. Dit zorgt uiteindelijk voor
als snel € 11.000 extra voerwinst be-
meer melkproductie uit ruwvoer.
halen. Met de door ForFarmers ontwik-
Huidige situatie: circa 15 % van het
®
ruwvoer gaat verloren
kelde ‘Kuilculator’ kan iedere veehouder
Ruwvoerwinning- en conservering wordt
Minder ruwvoerverlies: meer voerwinst
deze potentiele extra voerwinst voor
steeds belangrijker voor de bedrijfs-
Minder ruwvoerverlies, behouden van
zijn eigen bedrijf snel en gemakkelijk
voering van de veehouder. Meer melk-
voederwaarde en meer melkproductie
berekenen: www.kuilculator.be
SiloSolve: kuilen stabieler en minder broeigevoelig Analyses van ruim 200 eerste snede graskuilen van 2017
stabiele kuilen. Ook kent het met SiloSolve®FC ingekuilde
laten zien dat kuilen behandeld met SiloSolve®FC een
gras een lager risico op pensverzuring, omdat de Verzu-
hoger gehalte aan melkzuur en azijnzuur hebben en daar-
ringsIndex lager ligt. Wilt u meer weten over de werking
door tot 68 % minder broeigevoelig zijn en tot 90 % beter
en eigenschappen van SiloSolve? Vraag ernaar bij uw
scoren op conservering dan niet-behandelde kuilen.
specialist of accountmanager of kijk op:
Toepassing van SiloSolve®FC geeft dus meer zekerheid op
www.forfarmers.be/silosolve
Extra voerwinst
Maïs
7
Nieuwe ontwikkelingen omtrent de maïsteelt Bemesting: breedwerpig of in de rij
trouwens niet uit en geeft ook geen
Rassenkeuze op basis van de VC NDF
Uit onderzoek blijkt dat kali en stikstof
bladverbranding.
en VEM-opbrengst Verteerbaarheid van de NDF (VC NDF),
vollevelds het meest efficiënt is. Het is zelfs effectiever kort voor of na het zaai-
Nieuwe zaaizaadontsmetting tegen
is een van de belangrijke eigenschap-
en breedwerpig te strooien. Meer dan
Rhizoctonia en builenbrand + extra
pen van maïs. Hoe hoger deze is, des
60 kg zuivere stikstof en kalium tezamen
wortelgroei
te beter uw dieren de hele maïsplant
in de rij geeft namelijk grotere kans op
Het ras Skandik is in 2018 beschikbaar
kunnen benutten en des te minder
verbranding van de jonge maïsplant.
met de nieuwe zaaizaadontsmetting
verliezen u dus heeft. De ForFarmers
Mais neemt na 1 juli ongeveer 75 % van
Vibrance met een uitstekende werking
rassen scoren 2 % hoger in de NDF-
haar N-behoefte op. Meer bemesten
tegen de zand- en grondgebonden
verteerbaarheid ten opzichte van de
gaat meestal niet, op het juiste moment
schimmels Rhizoctonia (wortelrot) en
standaard maïsrassen. Dit komt uit een
bemesten wel. Minder rijenbemesting
builenbrand. Door het aanbrengen van
uitgebreide analyse van snijmaïskuilen
en een uitgestelde stikstof- en kaligift
Vibrance op uw maïszaden worden
van ForFarmers-klanten in 2017. Dit be-
geven een hogere efficiëntie. Gebruik bij
schimmels op en rond het zaad bestre-
tekent dat uw dieren de hele maïsplant
voorkeur ureumstikstof behandeld met
den. Daarnaast stimuleert Vibrance de
beter kunnen benutten. De VC-NDF
een ureaseremmer, zoals Novurea Max
beworteling van de plant waardoor de
staat standaard op alle ruwvoeranalyses
(N-K-S) of Novurea +S. Die blijft langer
maïsplant meer voedingsstoffen en vocht
van ForFarmers.
beschikbaar in de grond dan bijvoor-
uit de grond kan opnemen. RootingPo-
beeld een ammoniakale of nitrische
wer noemen we dat. Een combinatie met
stikstof, zoals KAS 27 %. Novurea spoelt
mesurol en Vibrance is mogelijk.
Vroegrijpheid Zeer vroeg
Vroeg
Ras
VCNDF
VEM-opbrengst
Bron
LG 31.211
58
NR 1 104 %
ILVO Belgische Rassenlijst 2017
NR 1 103 %
CSAR 2017
CATHY
56
NR1 102 %
SEMZABEL CIPF 2013-2014-2015
SKANDIK
58.5
NR 1 104 %
CSAR 2017
JUVENTO
55
NR 3 103 %
ILVO Belgische Rassenlijst 2017
NR 3 101 %
CSAR 2017
NR 3 101 %
CSAR 201
NR 3 102 %
DLV 2016
SUNSTAR
57
+ 4% dNDF = + 1 liter melk
+ 2% dNDF = + ½ liter melk
+ 0% dNDF = + 0 liter melk
- 2% dNDF = - ½ liter melk
- 4% dNDF = - 1 liter melk
Een verbetering van de verteerbaarheid van de NDF met één procent leidt al tot een verhoging
Halfvroeg
MAS 28.A
55
NR 1 109 %
DLV 2015
van circa 0.25 liter melk per koe per dag. Bron: Schothorst Research
Gras
Strooimoment en meststofkeuze bepalend voor opbrengst en samenstelling van eerste snede een zuivere ureum-/ammoniummeststof de hoogste eiwitopbrengsten realiseerRelatieve opbrengst en voederwaarde (%)
den. Bovendien was het eiwit het meest bestendig. Vroeg strooien van nitraatstikstof heeft geen toegevoegde waarde omdat de plant er dan nog maar weinig mee kan. Inzet van snel opneembare nitraatstikstof is pas later in het seizoen zinvol. Een tweede conclusie is dat laat strooien van een ammoniummeststof ten koste gaat van de eiwitopbrengst ASS (vroeg)
Entec (vroeg)
Novurea-S (vroeg)
Novurea-S (laat)
en bestendigheid. Opvallend is dat de proefvelden die laat werden bemest
Fig. 1: Effect van strooimoment en meststofkeuze op relatieve opbrengst en voederwaarde van eerste snede
met een ureummeststof nog altijd een hoger eiwitgehalte realiseerden dan de vroeg met ammoniumstikstof bemeste
Voorjaarsgift stuurt eiwitkwaliteit gras
komt later in het seizoen op gang als de
velden. Deze uitkomst is de aanleiding
Bij vroeg strooien in het voorjaar levert
wortels grotere hoeveelheden vocht op
om komend grasseizoen het onderzoek
een meststof met veel nitraatstikstof
gaan nemen. Tegelijkertijd is dan energie
voort te zetten.
geen toegevoegde waarde. Dit is een
nodig om te groeien. Hierdoor kan de
van de conclusies die ForFarmers en
plant minder investeren in de vorming
Meer eiwit met gedeelde N-gift eerste
Triferto trekken uit proefveldonderzoek.
van eiwit en ontstaan onbestendige eiwit-
snede
CommerciĂŤle verhalen beĂŻnvloeden nog
verbindingen.
Een gedeelde kunstmestgift op grasland leverde in voorjaar 2016-2017 20 % meer
te vaak de beslissingen die veehouders nemen als het gaat om de inzet van stik-
Vroeg strooien, meer eiwit
stikstofbenutting dan een eenmalige
stofmeststoffen in het voorjaar. Het loont
ForFarmers en Triferto onderzochten
kunstmestgift. Dat blijkt uit regionale
om kritisch na te denken over de afstem-
het effect van verschillende meststof-
proeven op zandgrond, uitgevoerd door
ming van de meststofkeuze en het strooi-
fen op de opbrengst en kwaliteit van de
Groeikracht en ForFarmers. De hogere
moment. Met de voorjaarsbemesting is,
eerste snede. In figuur 1 zijn de belang-
stikstofbenutting leidt tot een hogere
naast de opbrengst, ook de kwaliteit van
rijkste resultaten weergegeven voor de
eiwitopbrengst in gras, bij gelijke stikstof-
het eiwit in de eerste snede te sturen.
stikstofmeststoffen ASS (ammonium-
gift.
Stikstof komt voor de plant beschikbaar
sulfaatsalpeter), Entec (ammoniumsul-
in de vorm van ammonium en nitraat.
faatsalpeter met nitrificatieremmer) en
Goede tip
Graswortels nemen ammoniumstikstof
Novurea+S (ureummeststof met urease-
Het advies is het eerste deel van de stik-
op via een actief uitwisselingsproces
remmer). De stikstof in de eerste twee
stof twee weken eerder te geven, mits de
met de bodem. Dit start al vroeg in het
producten bestaat voor 30 % uit nitraat
omstandigheden dat toelaten. De vroege
voorjaar. Hierdoor krijgt de grasplant tijd
en voor 70 % uit ammonium, terwijl de
stikstofgift activeert het bodemleven. Het
om de stikstof om te zetten in bestendige
derde meststof 15 % ammonium en 85 %
tweede deel van de stikstof kan dan
eiwitverbindingen, voordat deze wordt
ureum bevat. Duidelijk is dat de proef-
enkele weken later volgen.
geoogst. De opname van nitraatstikstof
velden die vroeg werden bemest met
0118BE