ForFarmers Hendrix: Voertaal melkvee 2014 nr.1

Uitgave van Forfarmers Hendrix Nederland

NR 1 2014

VOer

taal

André en Marieke Banning:

4

“Hoge ruwvoeropbrengst dankzij goed graslandmanagement” Hoe voorkomt u broei in de graskuil?

6

Visie melkveehouderij volgens accountancy

10

2

Inhoud 02 Inkuilduur snijmais 03 Column: Groeien!

04 Reportage: 13 ton drogestof per hectare

Kennismaking

Hoe snel is uw maiskuil op

Aanzienlijk effect inkuilduur op vertering en ben

06 Sector Plant: inkuilmanagement 08 KringloopWijzer 09 De adviseur: Albert Hilbrands over jongveeopfok 10 Interview: visie op melkveehouderij 12 Info FarmConsult

Uit recent onderzoek van ForFarmers

onderzoek te doen naar de verterings-

Hendrix blijkt dat de verteringssnelheid

snelheid van snijmaïs.

van zetmeel in maiskuilen aanzienlijk hoger wordt naarmate de mais langer

Pensgezondheid

in de kuil zit (inkuilduur). Hierdoor is

De pensgezondheid van de koe wordt

het risico op pensverzuring groter. Door

bepaald door de zuurtegraad in de pens.

gebruik te maken van de voedings­

Voor een gezonde pens is een optimale

aanpak Feed2Milk wordt hier rekening

balans tussen de buffercapaciteit en

mee gehouden en kunnen de dieren

de zuurbelasting in de pens van groot

gezond en optimaal produceren.

belang­. Feed2Milk heeft de focus op pensgezondheid en stuurt hierop mid-

Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix­.

Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem.

Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.

Komt het volgende u bekend voor?

dels twee unieke kengetallen: Herkauw-

Al maandenlang voert u hetzelfde rant-

Index (buffercapaciteit­) en Verzurings-

soen, maar in het voorjaar verloopt de

index (zuurbelasting).

vertering slechter en hebben de koeien

De VerzuringsIndex wordt bepaald

dunne en slecht verteerde mest. Meestal

door de hoeveelheid conserveringszu-

gaat dit gepaard met een wisselende

ren (vooral melkzuur) die in ingekuild

en vaak tegenvallende melkproductie

voer aanwezig zijn en door de snelheid

en een (te) lage rantsoenefficiëntie (kg

waarmee het voer in de pens wordt

meetmelk per kg drogestof). In veel

afgebroken, waarbij vetzuren ontstaan.

gevallen blijkt het om (subklinische)

De HerkauwIndex wordt met name

pensverzuring te gaan. Dit was aan-

bepaald door de deeltjeslengte en de

leiding voor ForFarmers Hendrix om

afbreekbaarheid van de celwanden die

in samenwerking met Nutreco nader

in belangrijke mate bepalend zijn voor

Column

dit moment?

Groeien!

nutting snijmais de herkauwactiviteit en daarmee de

met een optimale pens-pH. Door een

speeksel­productie (pensbuffering).

verbeterde inschatting van de afbraaksnelheid van kuilen, door gebruik te

Verandering tijdens bewaring

maken van NIRS-ijklijnen en daarnaast

Uit het onderzoek blijkt dat de afbraak­

bij snijmais rekening te houden met het

snelheid van zetmeel toeneemt

recent vastgestelde effect van inkuil-

naarmate­snijmaïs langer in de kuil zit.

duur, kunnen de HI en VI zeer nauw­

Het aandeel snelle kool­hydraten kan

keurig worden vastgesteld. Het voordeel

Het nieuwe groeiseizoen staat voor de

tot 25% toenemen terwijl de hoeveel-

is dat u proactief kunt bijsturen en

deur. Behalve gras en mais, groeien ook

heid zetmeel op darmniveau (bestendig

daarmee pensverzuring en de gevol-

de melkveebedrijven zelf en daarmee de

zetmeel) zelfs met 40% kan dalen. Deze

gen daarvan in een vroeg stadium kunt

behoefte aan ruwvoer. Dat kan betekenen

veranderingen leiden tot een toename

voorkomen.

dat de vraag naar grond toeneemt. Maar ook in de ruwvoerproductie en –benutting

van de VerzuringsIndex. Dit effect is groter naarmate het drogestof­gehalte

De totale kosten voor pensverzuring

van de kuil hoger is (zie grafiek). Veel

bedragen al gauw 100 tot 200 euro per

maiskuilen gedragen zich dan ook na

koe per jaar. Kortom, het is van groot

Ik durf te stellen dat in Nederland gemid-

enige maanden steeds meer als een

belang om het hele jaar een evenwichtig

deld 2.000 kg drogestof per hectare meer

sluipmoordenaar ten aanzien­van pens-

rantsoen te voeren. Reken het rantsoen

verbouwd kan worden. Ook het in- en

gezondheid.

regelmatig door en houdt daarbij reke-

uitkuilproces kan vaak nog efficiënter.

ning met het effect van de inkuilduur van

valt nog het nodige te winnen.

Feed2Milk rantsoenberekening:

snijmais. Kijk hier eens samen met uw

Dit vergt echter wel een gerichte aanpak.

Onze Ruwvoer+ aanpak is ontwikkeld om

proactief bijsturen

melkveespecialist naar. Zo kunt u nu al

de ruwvoerteelt op uw bedrijf te optima-

Binnen de voedingsaanpak Feed2Milk

maatregelen nemen voor het voorjaar of

liseren. De specialisten van ForFarmers

wordt al enkele jaren gebruikgemaakt

de zomer.

Hendrix kunnen hierin veel voor u betekenen. Profiteer van hun kennis!

van de kengetallen HerkauwIndex (HI) en VerzuringsIndex (VI). Er wordt

Trots ben ik op onze Ruwvoer+ aanpak

gestuurd op een gezonde penswerking

inclusief het nieuwe assortiment Topgrass weidemengsels. Tevens hebben we een

140

duidelijke visie en productlijn­meststof-

120

fen ontwikkeld voor jaarrond­bemesting

g/kg ds

100

grasland­. Nog belangrijker is echter uw plan, dat u - eventueel samen met uw

80 VI 30% DS VI 35% DS VI 40% DS

60 40

specialist - uitwerkt om groei te realiseren.

Een groeizaam jaar gewenst!

20 0 2

3

4

5

6

7

8

Inkuilduur (mnd)

9

10

11

12

Henk van der Vegt Sectormanager Plant

Grafiek. Effect inkuilduur op de VerzuringsIndex (VI) van snijmaïs bij verschillende drogestofgehaltes.

Reageren?

Mail naar voertaal@forfarmers.eu

3

4

Reportage

André en Marieke Banning bespreken de graslandstrategie voor komend seizoen met melkveespecialist Jasper Rijntjes (r).

13 ton drogestof per hectare

dankzij goed graslandmanagement Op de droogtegevoelige zandgronden

van een bemestingsplan. Jasper: “Een

omstandigheden en de draagkracht van

in het Gelderse Mariënvelde reali­seren

grondmonster is in de melkveehoude-

de percelen hebben André en Marieke

André en Marieke Banning-Krabbenborg

rij vanzelfsprekend. Een mestmonster

een zodenbemester in eigen bezit.

een ruwvoeropbrengst van 13 ton

zou dit eigenlijk ook moeten zijn. De

Verder gaat Banning er met een wiedeg

drogestof­per hectare. Voertaal is be­

gehalten kunnen per bedrijf en zelfs per

doorheen. “Zo houden we de bodem

nieuwd naar hun strategie betreffende

jaar verschillen. Door de gehalten van

goed in conditie, beluchten het en

het graslandmanagement.

zowel drijfmest als de bodem in beeld

bereiden het voor op het groeiseizoen.”

te hebben kan elk perceel beter naar

Ook het vangen van mollen hoort bij een

Een goede gewasopbrengst begint bij een

behoefte worden bemest. In de toekomst

goede start van het graslandseizoen.

goed geplande bemesting. Dit start bij

is de efficiëntie per perceel leidend voor

het bemestingsplan. Jasper Rijntjes, spe-

de bemesting. Dit komt tot uiting in de

Graslandvernieuwing

cialist melkvee, adviseert de melkvee-

KringloopWijzer.”

Jaarlijks vernieuwen André en Marieke gemiddeld vijf hectare grasland. De oud-

houders hierbij. Bij André en Marieke is een analyse van een mestmonster van de

Eind februari, begin maart voert Banning

ste percelen zijn niet ouder dan tien jaar.

drijfmest waarvan minimaal de stikstof-,

de eerste zodenbemesting uit, een gift

Voor vernieuwing passen ze rotatieteelt

fosfaat- en kaligehalten bekend zijn,

van 30 tot 32 kuub rundveedrijfmest. Om

met mais toe. Afgelopen jaar hebben ze

een belangrijke basis voor het opstellen

flexibel te zijn met het oog op de weers-

tevens aardappelen geteeld, omdat de

najaarsinzaai van gras na mais steeds

Inzet van kunstmeststoffen

lastiger­wordt. “De mais wordt later

Gedurende de zomermaanden brengt

geoogst, de bodem is dan vaak te nat om

André nog twee tot drie keer rundveedrijf-

herinzaai goed te laten slagen. De aard-

mest op het land. Tevens wordt kunstmest

appelen worden in augustus al geoogst,

ingezet. De eerste gift is een meststof

dit geeft ons voldoende tijd om gras in te

met zwavel, N-Plus of Entec. Dit stimu-

zaaien”, geeft Marieke aan.

leert de werking van stikstof en geeft een

5

bijdrage aan de ontwikkeling van eiwitten

“We lopen geregeld­ door de weiden”

en aminozuren. De tweede kunstmestgift bevat meestal kali. Dit element heeft een positief effect op de vochthuishouding in de plant, gaat snelle verhouting van het gras tegen en geeft kroonroest in een droge periode minder kans. Verder beregent Banning de percelen die daar

Om de juiste keuze voor het in te zaaien

behoefte aan hebben.

gras te maken overleggen de onder­ nemers met hun melkveespecialist

Op het oog beoordelen van de weiden

Jasper Rijntjes. “Hiertoe beantwoorden

Belangrijk bij goed graslandmanagement

we vragen als: hoe is de grond, hoe

is het beoordelen van de weiden. Controle

reageert het in droge en natte perioden?

vanaf de weg is niet voldoende. “Je kunt

En wat is het doel van het perceel, vindt

vanaf de weg wel naar het weiland kijken

er beweiding plaats of alleen maaien?

en concluderen dat het er mooi groen bij

Het bedrijf heeft veel droogtegevoelige

ligt, maar pas wanneer je door het perceel

zandige gronden­en een klein gedeelte

loopt, zie je of de grasmat goed dichtge-

leemgrond. Het melkvee blijft jaarrond op

groeid is of dat er veel open plekken zijn.

stal. Passend bij deze bedrijfsvoering wil-

En zie je of er veel of weinig onkruid in

len André en Marieke gras met een plus in

staat”, adviseert Jasper. “Klopt helemaal.

structuur, kwaliteit en opbrengstpotentie.

Wij lopen geregeld door de weiden.

Daardoor komen we uit op mengsels als

Zo blijven we het beste op de hoogte van

Topgrass Productie, Topgrass Maaien en

de toestand van de grasmat.”

Topgrass Smakelijk.”

Van oudsher is de regio extensief. Maar Juiste bodem-pH

richting de toekomst willen melkveehou-

De basis voor een nieuwe grasmat is een

ders intensiever worden. Er moet meer

juiste bodem-pH. Het is daarom belang-

voer van een hectare komen. Dit vraagt

rijk om vóór graslandvernieuwing te

om investering in het land. “Voorheen was

controleren of een bekalking noodzakelijk

het goedkoper om mais of gras aan te

is. Verder is het beter om op een nieuwe

kopen. Dit gaat nu niet meer op. Wij zijn

grasmat spaarzaam met meststoffen te

ons hier al langer van bewust, daarom

zijn. Jasper: “Voor een duurzame grasmat

investeren wij in onze percelen. Zo worden

is een goede beworteling beter dan met-

bijvoorbeeld de percelen met lage zuur-

een een hoge, eerste, drogestofopbrengst.

graad in het najaar door de loonwerker

Die goede beworteling lukt alleen bij

bekalkt. Via deze onderhoudsbekalking

een voorzichtige eerste bemesting op de

proberen we opbrengstverlies te voor­

ingezaaide percelen. Maximaal 60 tot 65

komen”, vertelt André. “We kiezen ervoor

kg zuivere stikstof is voldoende om de

om vooraf te investeren, in plaats van

nieuwe grasmat goed te laten wortelen.”

achteraf extra kosten te maken.”

Bedrijfsprofiel André en Marieke BanningKrabbenborg houden 150 stuks melkvee. Op een tweede locatie wordt het jongvee (vanaf 14 dagen leeftijd tot een maand voor kalven) gehuisvest.

De koeien produceren­jaarrond 10.233 kg melk met 4,30% vet en 3,51% eiwit.

Bij het bedrijf hoort 90 hectare grond, waarvan 24,5 hectare bouwland.

Het basisrantsoen bevat 55% kuilgras, 45% mais, een structuurbron en maximaal 3 kilo Corngold of Bierbostel, afhankelijk van de behoefte op basis van de beschikbare graskuilen.

Dit basisrantsoen is voldoende voor 24 kilo meetmelk. Het basisrantsoen wordt aangevuld met Unimix 473 en Univit Top. Daarnaast wordt aanvullend Maximabrok Kwadraat en Supplementbrok­Magnifiek gevoerd.

Het totale rantsoen is goed voor 34,8 kilo meetmelk. Het gras wordt ingekuild­als lasagnekuil (verschillende sneden over elkaar).

Het afgelopen jaar behaalde hij van zijn grasland een topopbrengst van 13 ton drogestof per hectare. In 2011 en 2012 lagen de opbrengsten op ruim 10 ton. De graskuil heeft een MELKwaarde van 980, de maiskuil een MELK-waarde van 1160 en zetmeel van 375. Afgelopen jaar zijn de maisrassen LG 30.218 en SY Multitop gebruikt.

De maisopbrengst lag op 16,5 ton drogestof per hectare.

6

Sector Plant

Aandacht voor goede kuilconservering Wie heeft het niet meegemaakt: is er

Dit gaat ten koste van de melkopbrengst

steld met diverse middelen en uiteen-

net een goede kuilanalyse binnen, slaat

uit ruwvoer.

lopende werking. De middelen zijn dus

plots de broei in de kuil. Dit geeft verlies

voor uiteen­lopende doeleinden geschikt.

van energie en eiwitten en een slechtere

Inkuilmanagement

Om te komen tot dit assortiment is er

drogestofopname. Met als resultaat:

Hoe voorkomt u broei in de kuil? Door

uitgebreid onderzoek gedaan naar de

minder melk uit het aangeboden voer

een op het bedrijf afgestemd inkuilma-

werking van een middel in de graskuil.

en dus een lagere rantsoenefficiëntie­.

nagement. Het is erg belangrijk om reke-

Wat blijkt, de kuilen van nu bevatten van

Inzicht in de kuilconservering en

ning te houden met de omstandigheden

nature meer melkzuur en meer suikers

toepassing­van goed inkuilmanagement

op uw bedrijf. Een goede kuil begint bij

(een voedingsbron voor de melkzuur­

en het juiste toevoegmiddel bieden

schoon inkuilen (niet verontreinigd inkui-

bacterie). Voor een goede, snelle con-

uitkomst.

len) en goed aanrijden. Op basis van de

servering is melkzuur nodig, maar teveel

ervaring van eerdere jaren kunt u beslui-

melkzuur is ongunstig. Het teveel is een

Graskuilen bevatten, onder invloed van

ten om wel of geen kuiltoevoegmiddel te

voedingsbron voor gisten, deze veroor-

de schralere bemesting, steeds minder

gebruiken.

zaken broei zodra er zuurstof bijkomt.

eiwit en steeds meer suikers. Gecombi-

Daarnaast geeft een hoog gehalte­aan

neerd met hogere drogestofpercentages

Nieuw assortiment toevoegmiddelen

melkzuur tevens een verhoogd risico

neemt de kans op broei in kuilen toe. Bij

ForFarmers Hendrix heeft een nieuw

op pensverzuring bij de koeien (hogere

broei gaat veel energie en eiwit verloren.

assortiment toevoegmiddelen vastge-

VerzuringsIndex).

7

en voorkomen van broei Stroomschema toevoegmiddelen Ds%

Belang toevoegmiddel

Veldperiode

Lalsil

Pioneer

Ecosyl

< 30%

++ conservering + broeiremming

< 2 dagen

Combo Dry*

1188 11 GFT*

Ecosyl 50/100

≥ 3 dagen

RUWVOER+

Topgrass weidemengsels De laatste ontwikkelingen bij

1188

kwekers­en de nieuwste veredeling; 30-45%

+ conservering ++ broeiremming

< 2 dagen

Combo Dry* Fresh

11A44 11 GFT*

Ecosyl DA

voet. Van alle rassen hebben we de vertering onderzocht. Zo weten we

≥ 3 dagen > 45%

+ conservering +++ broeiremming

< 2 dagen

ForFarmers Hendrix volgt het op de

welke rassen sneller of minder snel Combo Dry* Fresh

11A44 11 GFT*

Ecosyl DA

verteren, welke daarnaast meer of minder eiwit leveren en wat de echte structuurbrengers zijn. Deze kennis

* Lalsil Dry en Pioneer 11 GFT bevat enzymen, die zorgen voor het sneller vrijkomen van de wateroplosbare kool-

vormt de basis voor de samenstel-

hydraten (suikers, voor conservering) en ze versnellen de verteerbaarheid, dit is meer gewenst bij grove kuilen

lingen van onze mengsels en het

(zware snede, lange groeiduur)

uiteindelijke keuzeschema. Het assortiment bestaat uit mengsels geschikt voor alleen maaien, alleen

Uitgebreid assortiment

Met goed inkuilmanagement en ons

weiden, weiden en maaien, door-

De weersomstandigheden na het maaien

voorkeurspakket aan toevoegmiddelen

zaaien en mengsels die structuur

bepalen welk toevoegmiddel nodig is.

kunnen we broei verminderen en schim-

brengen. Zo is het voor iedereen

Bovenstaand stroomschema geeft hier

meldruk verlagen. Dit geeft een betere

mogelijk om het optimale uit het

ondersteuning bij. Nat gras (minder

ruwvoerbenutting, met uiteindelijk als

geteelde gras te halen.

dan 30% drogestof) heeft behoefte aan

doel een maximale melkproductie uit

toevoegmiddelen, die de conservering

ruwvoer.

versterken­. Het is hierbij belangrijk de conservering goed op gang te brengen

Ruwvoer+

door melkzuurbacteriën toe te voegen.

De aanpak Ruwvoer+ is ontwikkeld om

Droog gras (meer dan 30% drogestof)

de ruwvoerteelt op uw bedrijf te optima-

heeft juist behoefte aan toevoegmidde-

liseren. Door de verschillende schakels

len die broei­remmend werken.

- bodem, bemesting, gewas en in- en

Uit verschillende onderzoeken blijkt

uitkuilmanagement – goed op elkaar af

dat het middel Lalsil, welke de bacterie

te stemmen bekeken vanuit de behoefte

Lactobacillus Buchneri bevat, een zeer

van de koe, realiseert u een hogere

effectieve broeiremmer is. Naast broei-

gewasopbrengst en een betere rantsoen-

remming, door omzetting van melkzuur

efficiëntie. Beoordeling van de bodem

in azijnzuur, heeft deze bacterie ook nog

(grondmonster), bemesting (mestmon-

het voordeel dat het propionzuur produ-

ster) en ruwvoerkwaliteit (kuilmonster)

ceert hetgeen een schimmelremmende

spelen hierbij een centrale rol. Onze

werking heeft.

specialisten informeren u graag!

RUWVOER+

Jaarrondbemesting Ons nieuwe assortiment jaarrond meststoffen houdt rekening met seizoen­sinvloeden. Zowel voor voorjaar, zomer en najaar hebben we specifieke meststoffen samengesteld die inspelen op de behoeften van het gras en de bodem op dat moment.

Meer weten?

Bel uw specialist of kijk op www.forfarmershendrix.nl bij sector Plant.

8

KringloopWijzer

Bodem en vakmanschap: de sleutels voor de toekomst Veel melkveehouders zien uit naar 2015 wanneer het melkquotum verdwijnt.

De verwachting is dat er dan meer melk geproduceerd gaat worden. Om met een hogere melkproductie binnen de kaders van het nieuwe mestbeleid te blijven is

bedrijfsniveau vooral

het wel zaak dat de aan- en afvoer van

door de bodem

mineralen in balans blijven. Dit betekent

wordt bepaald.

voor veel bedrijven dat de mineralen­

De kwaliteit van

benutting moet verbeteren.

de graszode speelt een belangrijke rol

Tijdens de voorjaarsstudiedagen in Oost-

in de ruwvoeropbrengst.

Nederland is het onderwerp mineralen-

Ook het tijdstip en de hoe-

benutting uitgebreid aan bod gekomen.

veelheid bemesting hebben

Daarbij is onder andere de KringloopWij-

een grote invloed”, vertelt Bert

zer besproken. Dit meetinstrument geeft

Philipsen, Wageningen Universiteit.

inzicht in de mineralenstromen op uw

Doordat percelen onder andere op het

veehouderijbedrijf. Op welke wijze kunt u

gebied van bodemvruchtbaarheid, bewa-

melkveehouders­ruimte om in melk-

de mineralenbenutting verbeteren?

tering en opbrengstpotentie verschillen,

productie te groeien, mits de totale

adviseert hij om percelen te bemesten

fosfaatproductie in Nederland­onder het

Met onze voedingsaanpak Feed2Milk

naar potentie. “Worden alle percelen

fosfaatplafond blijft.

is de rantsoenefficiëntie te verbeteren.

hetzelfde bemest, dan gebruikt u niet de

Dit betekent dat de mineralenbenutting­

Hierdoor neemt de mineralenbenutting

volledige potentie van de bodem.”

moet verbeteren. Dit kan voor een deel door verhoging van de bodem- en gewa-

vanuit de veestapel toe. De sleutel voor de toekomstige ruwvoerproductieverhoging

Ook Gerard Abbink van BLGG AgroX-

sefficiëntie. Het gaat hier om bemesting

en verdere verbetering van de mineralen-

pertus onderstreept dit. Hij zoomt in

op basis van gewasopbrengst. De Kring-

benutting op bedrijfsniveau ligt echter nog

op bodemvruchtbaarheid. “Een hoger

loopWijzer geeft inzicht in de mineralen­

meer bij de bodem. Het opbrengend ver-

organische stof percentage leidt tot een

stromen op uw bedrijf. Het is een prak-

mogen van de eigen grond en de kwaliteit

betere mineralenbenutting. Het nemen

tisch hulpmiddel om te beoordelen waar

van het geoogste ruwvoer zijn van cruci-

van bodemmonsters levert veel informa-

u bij kunt sturen. Wij adviseren om nu

aal belang voor het bedrijfsrendement.

tie op, maar gebruikt u deze informatie

met de KringloopWijzer te starten, zodat

Zeker­nu bemestingsnormen steeds

ook? Het is wellicht praktisch haalbaar

u straks data heeft van meerdere jaren.

verder worden aangescherpt, is extra

om uw percelen in twee groepen te ver-

U ziet dan beter waar op uw bedrijf de

aandacht voor bodem­vruchtbaarheid en

delen: gronden met een hoge en met een

verbeterpunten liggen.”

bodemgezondheid van groot belang.

lage fosfaattoestand. Dit vergemakkelijkt

Alleen met een uitgebalanceerde bemes-

een gerichte perceelsbemesting.”

ting, die aansluit bij de behoefte van gras

ForFarmers Hendrix onderschrijft het belang van een goede bodem als belang-

in de verschillende seizoenen, blijft de

Wiebren van Stralen, beleidsadviseur

bodem in topconditie.

bij LTO Nederland, noemt de bodem

rijke schakel voor de ruwvoerproductie. De nieuwe aanpak Ruwvoer+ geeft hier meer

“Uit onderzoek van Koeien en Kansen

een onmisbare schakel. “Binnen

informatie over. Meer hierover leest u op

blijkt dat de mineralenbenutting op

het nieuwe mestbeleid blijft er voor

pagina 6 en 7.

De specialist

9

Albert Hilbrands, jongveeopfokspecialist

Toekomstige toppers De kalveren van nu zijn de melkkoeien

Een kalf wordt geboren zonder anti-

jongveeopfokspecialist­Albert Hilbrands.

van de toekomst. Een goede opfok is

stoffen en is hierdoor erg vatbaar

“Kalveropfok begint met focus op weer-

daarom enorm belangrijk. ForFarmers

voor infecties. Via de biest bouwt ze

stand!” Hilbrands werkt ruim zes jaar in

Hendrix heeft drie jongveeopfokspecia­

haar eerste weerstand op. “Een juiste

de jongveeopfok. Eerst bij een fabrikant

listen in dienst die praktische adviezen

biestverstrekking­zorgt ervoor dat het

van melkpoeders en tegenwoordig bij

geven over alle facetten van de jongvee­

kalf voldoende weerstand opbouwt en

ForFarmers Hendrix in Noord-Nederland.

opfok; van biestverstrekking tot voeding,

dus vlot groeit. Bij een biestverstrek-

Er zijn bij jongveeopfok meerdere wegen

huisvesting en ventilatie.

king van 5-6 liter binnen 5-6 uren na

die naar Rome leiden­. “Het is de kunst om

geboorte sta je gelijk al 2-0 voor, om

melkveehouders bewust te maken van de

het even in voetbaltermen uit te druk-

randvoorwaarden om een pasgeboren kalf

ken. Kalveren met een te lage weerstand

uit te laten groeien tot een vaars die met

hebben, bij een hoge infectiedruk, een

gemak veel melk en een hoge levenspro-

groter risico op gezondheidsproblemen

ductie kan behalen. Jongveeopfok is het

zoals bijvoorbeeld diarree”, benadrukt

fundament onder het melkveebedrijf!”

10

Interview

Toekomstvisie Nederlandse melkveehouderij Volgend jaar is het melkquotum

Zij komen uit op een stijging van 17% ten

We weten niet wat de grote marktpar-

afgeschaft­. Hoe ziet de toekomst van de

opzichte van 2012. Deze productiestijging

tijen, zoals FrieslandCampina, gaan doen

melkveehouderij er dan uit, vanuit finan­

wordt gerealiseerd door toename van

wanneer ze meer melk krijgen. Maar ik

cieel perspectief? Voertaal Melkvee

de melkproductie per koe en uitbreiding

verwacht een lichte druk op de melkprijs.

vroeg Rick Hoksbergen, directeur Agro

van de veestapel. Deze dieren moeten

van Alfa Accountants, zijn visie te geven

allemaal gevoerd worden. Deels door de

De beperkende factoren voor bedrijfs-

over dit onderwerp.

gewasopbrengst per hectare te verho-

ontwikkeling zijn mest, voer, arbeid en

gen, maar ook door meer hectares voor

kapitaal. De mest moet op het beschik-

ruwvoerproductie te gebruiken.”

bare land geplaatst worden. Theoretisch

Welke kansen zijn er voor de Nederlandse­ melkveehouder?

is 17.000 liter melk per hectare zonder

“De Nederlandse melkveehouderij is

Wat gaat er voor de melkveehouder

mestafvoer mogelijk. In de praktijk zijn

een mooie sector. De mensen die erin

veranderen vanaf 2015? Welke uit­

veel veehouders nog lang niet zover. Het

werken hebben passie voor hun vak, zijn

dagingen komt hij tegen? Wat zijn de

nieuwe meetinstrument KringloopWijzer

gedreven en open. Qua infrastructuur

beperkende factoren voor bedrijfsont­

levert goed sturingsmateriaal op, onder

staat de sector als een huis. Het is één

wikkeling?

andere om te komen tot een bedrijfs­

van de weinige sectoren die Nederland

“Na afschaffing van het melkquotum

specifieke fosfaatnorm. Ook de koolstof-

uit de recessie trekt.

moet de markt nieuw evenwicht zoeken.

kringloop (carbon footprint) wordt via de

Iedereen is benieuwd wat er met de

KringloopWijzer in beeld gebracht.

De Europese Commissie heeft onder-

melkprijs gebeurt. Feit is wel dat we niet

Daardoor is het een prima sturingsin-

zoek gedaan naar de verwachte stijging

de hele wereld op de kop zetten met een

strument. Maar de veehouder moet er

van de melkproductie richting 2020.

beetje meer Nederlandse melk.

nog wel mee leren werken. Hier ligt een

11 behoorlijke uitdaging voor onder andere

in de gaten te houden of de aflossingen

per eenheid te laten stijgen; per koe,

de voeradviseurs, zij moeten voldoende

en de afschrijvingen met elkaar in balans

per hectare, per arbeidskracht. Maar de

kennis van het systeem hebben om de

zijn. Dit om de financiering ook in de

veehouder dient ook over management-

veehouders goed te kunnen adviseren en

toekomst draagbaar te houden.

kwaliteiten te beschikken. Hij moet zijn

begeleiden.

financiële cijfers in beeld hebben, een Bij een flinke bedrijfsuitbreiding is extra

toekomstvisie voor zijn bedrijf hebben en

De voeradviseurs spelen tevens een

land nodig. Dit kan door de aankoop

op de grotere bedrijven met personeel

adviserende rol bij verhoging van de

of pacht van akkerland. Dit is duur-

om kunnen gaan.

ruwvoeropbrengst per hectare. Een

dere grond, gemiddeld 10.000 euro per

accountant kan wel signaleren dat er

hectare duurder dan grasland. Door dit

Op welk kengetal gaat de accountant­

bijvoorbeeld weinig kosten voor kunst-

hogere kapitaalsbeslag en de daarbij

straks beoordelen of het bedrijf

mest zijn, maar het praktische advies

horende rente ligt de kostprijs van melk

rendabel­is? Of het goed zit met het

over graslandmanagement komt bij de

op deze hectares zo’n 2 cent hoger. Nu

management van de veehouder?

voeradviseur vandaan. Voor 2020 dient

wil de bank uitbreiding niet altijd finan-

In eerste instantie het absolute getal

men te streven naar 14 ton drogestof

cieren omdat de grondprijs te hoog is.

onder aan de streep. Wordt er € 40.000

per hectare. Voor een gemiddeld bedrijf

Een grondprijs van € 40.000 tot € 50.000

verdiend? Of is er een verlies van

is dat een stijging van 30%, hoewel er

per hectare kan alleen uit met voldoende

€ 20.000? Daarnaast zal het kengetal

bedrijven zijn die dit nu al realiseren.

eigen vermogen vanuit het bestaande

saldo per liter melk zeker gehandhaafd

bedrijf. De hoge grondprijs is ook een

blijven. Melk genereert de opbrengst op

De factor arbeid wordt deels opgevan-

hele belangrijke factor in de noodzaak

een melkveebedrijf. Deze opbrengst wil

gen door automatisering. Van de nieuwe

van een hogere ruwvoeropbrengst per

je met zo min mogelijk kosten realise-

melkinstallaties is 50% AMS. Naast

hectare. Om niet teveel bedrijven in de

ren, dus je wilt het saldo per liter melk

de uitbreiding van de totale landelijke

knel te laten komen en bedrijfsontwik-

weten. Wellicht komen daar kengetallen

productie, stoppen er per jaar zo’n 450

keling te stimuleren verwacht ik dat de

bij die terugrekenen naar per dier of per

veehouders. Deze productie moet op de

grondprijs de komende jaren zo’n 10 tot

hectare. Zeker nu het aantal hectares

bestaande bedrijven opgepakt worden.

20% zal dalen omdat het anders niet

een grote belemmerende factor is. Dan

Vanwege de krimpende beroepsbevolking

gefinancierd kan worden.

kan het omrekenen naar ‘per hectare’

zal automatisering verder uitgenut moe-

extra inzicht in het rendement geven. Het

ten worden om een productiestijging van

Hoe denkt u over de uitspraak: “De best

streven daarbij is om de meest beper-

meer dan 20% per bedrijf te realiseren.

renderende groei is rustige groei...”?

kende factor zo optimaal mogelijk te

Mijn antwoord hierop is ja en nee.

gebruiken.

En tot slot het kapitaal. Berekend vanaf

Soms raakt een snelgroeiend bedrijf in

de verpachte waarde van de grond is

onbalans. De ondernemer kan het niet

het eigen vermogen de afgelopen jaren

managen, hij kan de groei niet bijhouden.

Weergave kritieke melkprijs

teruggelopen van 50% naar 25%.

Een andere keer is de groeisprong juist

Uitgaande van een stal van € 4.000 per

De uitbreidingsinvesteringen zijn deels

nodig om de boel in balans te krijgen. Na

ligbox, 9.000 kg melk per koe en 8 ton

gefinancierd met het vermogen dat van

harde groei adviseren we om een pas op

melk per arbeidskracht komt het fin­an­-

oudsher in het bedrijf aanwezig was.

de plaats te maken. Even rust in de tent.

ciële plaatje er in eurocent/kg melk als

Combineer dit met hogere aflossingsver-

volgt uit te zien.

plichtingen, dan is het een hele uitdaging

Veel bedrijven bereiden zich nu voor op

om met de huidige investeringsbedragen

een groeisprong, anderen houden het bij

Directe kosten

de kasstroom rond te rekenen. Op een

rustig doorgroeien en wachten eerst af

Gebouwkosten 4,8

gemiddeld bedrijf is de kritieke melkprijs

wat er in 2015 allemaal op hun afkomt.

Arbeid 5,0 Mest

33 cent. Reken je dit door voor de laatste

12,6

6,0

uitbreiding dan kom je al snel op een

Uitbreiding vraagt managementkwali-

Ruwvoer 10,0

kritieke melkprijs van bijna 40 cent (zie

teiten en vakmanschap. Vakmanschap

Totaal 38,4

kader). Hierbij is het erg belangrijk om

is nodig om de gemiddelde productie

FarmConsult

Past het bouwblok bij uw plannen?

De vorm en omvang van uw bouwblok

Buitengebied. Dit plan is bepalend voor

zijn van essentieel belang voor de

de ontwikkelingsmogelijkheden van uw

groeimogelijkheden van uw bedrijf.

bedrijf­. Wanneer de gewenste bebou-

Een te klein bouwblok komt vaak pas

wing niet past binnen het bouwblok vol-

aan het licht wanneer u met concrete

gens bestemmingsplan Buitengebied,

procedure neemt al gauw een periode

ontwikkelingsplannen aan de slag gaat:

dient er een aparte en in de meeste

van een jaar in beslag en kost u (tien)

de gewenste bebouwing blijkt dan niet

gevallen kostbaardere procedure voor

duizenden euro’s. Het is dus van groot

binnen het bouwblok te passen.

de vergroting van het bouwblok opge-

belang dat u tijdig uw wensen kenbaar

start te worden. Zonder deze wijziging

maakt bij de gemeente.

Gemeenten dienen eens per tien jaar

van het bestemmingsplan krijgt u de

hun bestemmingsplannen te actuali-

benodigde omgevingsvergunning (milieu

Beoordeel bestemmingsplan

seren. Zo ook het bestemmingsplan

en bouw) niet verleend. Een dergelijke

Buitengebied­ Wanneer de gemeente een bestem-

Brok’nproat

mingsplan aanpast, heeft u het recht om via inspraak invloed uit te oefenen op de inhoud van dit plan. Maak hiervan gebruik en houd de publicaties en inspraaktermijnen­goed in de gaten.

Zijn uw plannen reëel, dan kan de gemeente uw plannen meenemen in de wijziging van het bestemmingsplan.

Daarmee bespaart u zich een afzonderlijke procedure.

FarmConsult helpt u bij beoordeling bestemmingsplan De specialisten van FarmConsult zijn vertrouwd met het beoordelen van bestemmingsplannen voor agrarische bedrijfsontwikkeling. Wij adviseren u over de gevolgen van het plan voor uw bedrijf. Indien gewenst dienen wij een inspraakreactie voor u in en ondersteunen we u bij verdere stappen.

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met FarmConsult, tel.: +31 (0)573 28 89 89

ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99, info@forfarmershendrix.nl, www.forfarmershendrix.nl

Boeren met ambitie