Uitgave van Forfarmers Nederland
NR 2 2016
VOer
taal
Maatregelen tijdens hittestress
Sturen op een lage kostprijs per kilo melk
2 4
“Efficiënt boeren is een must” Reportage familie Van der Kolk
14
2
Inhoud 02 Extra maatregelen tijdens hittestress 03 Column: Blijven rekenen!
Actueel nieuws
Extra maatregelen tijdens hit
04 Sturen op een lage kostprijs 06 Reportage Melk€fficiënt 08 Winnaar Agroscoopbokaal 2016 09 De AMS-specialist 10 Inkuilmanagement: broei voorkomen 11 Aandacht voor kalium bemesting 12 G rasland verbeteren 13 Korte berichten 14 Reportage jongveeopfok 16 Column Yvon Jaspers
Tijdens hittestress verdienen uw dieren
Enkele praktische tips
extra aandacht en ondersteuning.
•Z org voor voldoende ventilatie in de stal
Hittestress treedt niet alleen op tijdens
door eventueel extra ventilatoren in te
die paar tropische zomerdagen dat het
zetten en zijwanden of gordijnen te
boven de 30 graden is. Bij een temperatuur van 23 graden en een hoge lucht-
openen. •T ijdens hittestress neemt de vochtbe
vochtigheid (>80%) kunnen koeien al
hoefte toe van ca. 100 liter naar meer
last hebben van hittestress. Dit geldt
dan 200 liter per koe per dag. Zorg voor
niet alleen voor de melkgevende koeien,
goed toegankelijke en schone waterbak
ook droogstaande koeien en jongvee
ken met voldoende fris drinkwater.
lijden onder hittestress.
Controleer dagelijks of de drinkbakken goed schoon zijn.
Typische verschijnselen van hittestress
regelmatig vers voer aan te bieden.
melkproductie en ‘pompende’ koeien.
Dit kan door vaker per dag of door
Met als gevolg een verhoogd risico op
’s avonds te voeren, accepteer meer
pensverzuring (meer kans op klauw Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers dealer of bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Deze uitgave is gedrukt op FSC-papier.
•S timuleer de ruwvoeropname door
zijn een lagere voeropname, lagere
problemen), verminderde activiteit
restvoer en verwijder dit dagelijks. •D oor het warme weer kan er gemakke
(lagere bezoekfrequentie melkrobot), en
lijk broei optreden in de kuil of in het
het optreden van een energietekort
voer dat voor het voerhek ligt. Dit
(verminderde gezondheid en vruchtbaar
betekent een sterke afname van
heid). Kortom, het is belangrijk om de
voederwaarde en smakelijkheid.
negatieve gevolgen van hittestress zoveel
Door het toevoegen van bijvoorbeeld
mogelijk te minimaliseren.
Selko TMR zal het voer smakelijker
Column
ttestress
Blijven rekenen!
blijven en is er minder kans op broei
• Voer een extra geconcentreerde, veilige
voor het voerhek.
energiebron in de vorm van MilkPower
• Weid de koeien bij warm weer bij
HF180 (pensbestendig vet). Dit minima
voorkeur ’s morgens vroeg of ’s avonds
liseert de negatieve effecten van
na het melken. Bij hele warme
hittestress en houdt de melkproductie
periodes is het verstandig de koeien
en het vetgehalte op peil.
’s nachts te weiden. Het is erg belang
• Ook droge koeien kunnen enorm onder
rijk om vaste tijden van voeren en
de hitte lijden. Zet koeien niet droog bij
beweiden aan te houden.
extreme temperaturen, stel dit uit tot na
• Pas het rantsoen aan door de buffer
de hitteperiode. Ook voor droge koeien
capaciteit te verhogen om pensver-
zijn frisse lucht en vers water en voer
zuring te voorkomen. Werk proactief
belangrijke aandachtspunten.
en voer gedurende de gehele zomer periode buffer (Univit Buffer of
Overleg met uw melkveespecialist of
RumiBuffer) ter ondersteuning.
accountmanager welke rantsoenmaat-
En tijdens perioden van hittestress
regelen het beste op uw bedrijf passen.
verhoogt u de dosering. Blijf de
Meer praktische tips vindt u in de
verhoogde dosering buffer doorvoeren
hittestress stalkaart melkvee, zie onze
tot één week na de hittestressperiode.
website.
Net voor het schrijven van deze column ben ik mijn zoon (10 jaar) aan het helpen met zijn huiswerk. Rekenen staat op het programma: “de wereld in getallen”. De laatste tijd is de melk veehouderijsector bezig met “de melkveehouderij in getallen”. De lage melkprijzen met in verhouding hoge kosten maken het voor u niet gemakkelijk. Maar hoe kunt u grip op de zaak houden, welke beslis sing is de juiste? Overstappen naar een goedkopere brok? Maar wat als daardoor de melkproductie onderuit gaat, en wat betekent dit voor de diergezondheid? Welke beslissing is goed voor de korte termijn maar ook positief voor de langere termijn?
MilkPower HF180: ideale aanvulling tijdens hittestress ForFarmers heeft afgelopen jaar onderzoek laten uitvoeren naar het effect van het voeren van MilkPower HF180 (pensbestendige vetten) op de melkproductie tijdens hittestress (zie grafiek). MilkPower is een zeer geconcentreerde en veilige energiebron (> 3.400 VEM). Het product bevat geen stikstof en fosfaat en is dus gunstig voor BEX en KringloopWijzer.
Inzicht in de opbouw van de kostprijs per kilo melk en het maken van een liquiditeitsbegro ting zijn een eerste voorwaarde om de juiste keuzes te kunnen maken voor uw bedrijf. Met Melk€fficiënt kunnen wij daar nog iets belangrijks aan toevoegen. Namelijk concrete berekeningen van efficiëntievoordelen die u bij
Uit de resultaten van
verschillende onderdelen van uw bedrijfsvoe
MilkPower HF180 de
34
ring kunt behalen binnen uw fosfaatruimte. En
melkproductie na de
33
hitteperiode weer snel op peil brengt. Daarom is MilkPower HF180 een ideale en onmisbare energie aanvulling tijdens hittestress.
Hittestress
35
Meetmelk (kg/d)
de proef blijkt dat
een plan van aanpak om die voordelen daadwerkelijk te realiseren, soms in minder
32
dan een jaar tijd. Onze specialisten en account
31
managers staan klaar om u hierbij te helpen.
30 29 28
Controle MilkPower HF180
1
2
3
4
5
6
Zo draait rekenen niet alleen om getallen, maar om de juiste dingen doen.
Week in proef
(Bron: Schothorst Feed Research 2015)
Théjan Benders Verkoopleider rundvee Noord
3
4
Interview
Jan Kappers, sectormanager melkveehouderij van Alfa Accountants:
“Stuur op een lage kostprijs per kilo melk” De melkveehouderij maakt economisch
prijs scoren vaak op alle punten beter en
zware tijden door. Jan Kappers, sector-
beheersen het vakmanschap. Ze weten
manager melkveehouderij van Alfa
met minimale input een optimale output
Accountants, benadrukt dat melkvee-
te realiseren met beperkte verliezen in de
houders weinig invloed hebben op de
processen (ruwvoer, jongvee en melkvee).
prijs maar wel op de kosten per kilo
Ze weten waar ze waarde toevoegen in de
melk.
processen.”
Veel melkveehouders zien al maanden
Een deel van de bedrijven heeft niet
rode cijfers op de rekening courant. Een
voor niks een hoge kostprijs; hoe kun-
combinatie van factoren, waaronder een
nen ze daar dan toch aan werken?
hoge Europese melkproductie, tegenval
“Belangrijk is om inzicht te krijgen in de
lende zuivelvraag uit China, weggevallen
opbouw van de kostprijs en het verloop
export naar Rusland en aantrekkende
van de liquiditeit. Elke bedrijf heeft ver
Ondernemers moeten vaker zelf een
eurokoers, heeft de melkprijs tot het
beterpunten, zoals verhogen van de voer
liquiditeitsprognose opstellen. Bewust
huidige lage niveau gebracht. Het was
efficiëntie, verbeteren van de jongvee
wording en inzicht in de materie zijn
bekend dat de markt door liberalisering
opfok of ruwvoerteelt. Naast inzichten in
dan belangrijk. Dat moet zich vertalen
van de Europese zuivelmarkt veel meer
de verbeterpunten is de grondhouding
naar praktische veranderingen in het
afhankelijk zou worden van externe fac
van de ondernemer een belangrijk punt.
bedrijf. Daar kunnen de specialisten en
toren. De verwachting was echter dat de
Is de ondernemer zich bewust van de
accountmanagers van ForFarmers een
mondiale vraag naar zuivel jaarlijks met
noodzaak? Niet iedereen wil of kan zich
belangrijke rol bij spelen. Bij een goed
3% zou groeien en het aanbod met ruim
laten coachen. Dat kan het lastig maken.”
plan en voldoende toekomstperspectief willen banken nog altijd meedenken met
2%. Van die vraagstijging is vooralsnog geen sprake.
Jan Kappers
Wat als het bedrijf technisch goed draait
de ondernemer.”
maar de kostprijs toch te hoog is? Jan Kappers signaleert dat de situatie op
“Maak eerst een meerjarenprognose om
Hoe verwacht Alfa Accountants dat de
de melkveebedrijven divers is en dat veel
te zien wat de verwachte ontwikkelingen
zuivelmarkt zich gaat ontwikkelen?
bedrijven kampen met liquiditeitsproble
zijn. Denk daarbij ook aan grondgebon
“Ik onderschrijf de visies van onder an
men. “Bij een gemiddelde kritieke melk
denheid en fosfaatrechten. Met een goed
dere Rabobank dat 2016 een moeilijk jaar
prijs van 35 cent en een opbrengstprijs
plan zijn er wellicht mogelijkheden tot
blijft en het in 2017 “beter” wordt. Maar
van 28 cent komt een bedrijf met
herfinancieren tegen een lagere rente. Bij
als ik naar de grondstoffenmarkt kijk, zou
7 ton melk op jaarbasis €49.000 tekort.”
een te zware financiering kan overwogen
het me niet verbazen als er al wat eerder
worden eigendomsgrond om te zetten in
herstel optreedt. Als het aanbod afneemt
erfpacht.”
en China meer op de markt komt, kun
Hoe kunnen bedrijven zichzelf wapenen?
nen melkprijzen in het najaar best gaan
“Het belangrijkste is een lage kostprijs per kilo melk. Dat hebben melkveehouders
Hoe ervaart u de positie van de banken?
stijgen. Maar: de voorspelbaarheid van de
deels zelf in de hand. In de praktijk zien
“Banken zijn tot nu toe loyaal geweest
melkprijs is door de liberalisering lastiger
we grote verschillen tot wel 10 cent per
rondom liquiditeitsproblemen.
dan ooit. Ogenschijnlijk kleine gebeur
kilo melk. Daar komen verschillen in kos
Ze kijken nu wel naar de gevolgen van
tenissen kunnen grote gevolgen hebben
ten voor de financiering nog bij.
fosfaatrechten en grondgebondenheid
voor de zuivelmarkt.”
De melkveehouders met de laagste kost
en willen dat vertaald zien in een plan.
5
Hoe kan ik mijn voerwinst direct verhogen? De huidige lage melkprijs vraagt om scherp te sturen op de
• Tot welk productieniveau is een oudmelkte koe, die u van
kostprijs per liter melk op uw bedrijf. Is het aantrekkelijk om
plan bent om af te voeren, nog interessant om te melken?
(tijdelijk) een goedkopere brok te voeren? Is het beter om een
Onderstaand een voorbeeldberekening:
oudmelkte koe eerder dan gepland af te voeren? De volgende voorbeelden geven inzicht in de gevolgen van mogelijke keuzes: •D oor de huidige melkprijsontwikkeling kan het zinvol zijn om opnieuw naar de rantsoensamenstelling te kijken,
Voerkosten per dag (ruwv + kv)
€ 4,00
Mestafzetkosten/koe/dag
€ 1,00
Totale kosten voer + mestafzet
€ 5,00
Melkprijs
€ 0,28
Break-even
met name naar de hoeveelheid en soort krachtvoer in het
18 kg melk
rantsoen. Past de gekozen strategie van geconcentreerd
Toelichting:
voeren nog bij de huidige omstandigheden? Wegen de
- Voor mestafzetkosten is gerekend met €15,- per kuub
kosten die u maakt voor de laatste liter melk nog op
- Voor voerkosten is gerekend met 20 kg ds x 20 cent
tegen de opbrengst? Een goedkopere en minder gecon
- Hou er rekening mee dat oudmelkte koeien meestal
centreerde brok kan tot lagere krachtvoerkosten leiden.
aanzienlijk hogere gehaltes in de melk hebben en
Echter, als de kosten lager zijn, maar er ook minder
daardoor ook een hogere melkprijs/kg melk dan het
melkopbrengst is, komt er een moment dat er per saldo
bedrijfsgemiddelde.
een lagere voerwinst is. Bekijk samen met uw melk veespecialist en met behulp van de ‘voerwinstcalculator’
• De hoeveelheid melk heeft een direct effect op de
welke broksoort, onder welke (rantsoen)omstandigheden,
opbrengsten. Meer melkkoeien met een hogere
het verstandigst is. Zo kunt u waar mogelijk kosten
productie in combinatie met zo min mogelijk jongvee is
verlagen, zonder opbrengst te verliezen en ziet u ook op
een goede strategie om voldoende cashflow te houden.
welk moment het verlagen van de krachtvoerkosten gaat
Via Melk€fficiënt kunnen wij u adviseren over de juiste
leiden tot verlaging in plaats van verhoging van de
strategische keuze. Vraag uw melkveespecialist of
voerwinst.
accountmanager voor meer informatie.
6
Reportage
Melk€fficiënt: van plan naar praktijk bij maatschap Te Biesebeek
Jan Willem en Erjan te Biesebeek.
Melk€fficiënt geeft melkveehouders snel
met de overschakeling naar automatisch
efficiënte bedrijfsvoering, dus het is goed
inzicht in de financiële winst en de betere
melken met twee melkrobots.
om te weten waar we extra winst kunnen
benutting van de fosfaatruimte die kan
In maart 2015 nam ForFarmers melk
behalen om het nog weer een stap beter
worden behaald door het optimaliseren
veespecialist Rik Slotman samen met
te doen”, beredeneert de veehouder.
van de melkproductie, transitie, jongvee-
Erjan de efficiëntie van zijn bedrijf onder
opfok of het ruwvoermanagment.
de loep.
In maart 2015 maakte melkveehouder
Scheve verhouding jongvee-melkkoeien Snel was duidelijk dat er niet op elk on
Wat is er een jaar later bereikt?
“Inzicht in waar we extra winst kunnen behalen”
Erjan te Biesebeek (27) runt samen met
Dit gebeurde met inzet van Melk€fficiënt,
top. Het grote efficiëntievoordeel viel te
zijn ouders Jan Willem en Bea en zijn
de totaalaanpak van ForFarmers om
realiseren bij de jongveebezetting. Begin
vrouw Leonie in het Gelderse Eibergen
potentiele efficiëntievoordelen van een
2015 lag die op 8,5 stuks jongvee per 10
een melkveebedrijf met 104 melkkoeien
melkveebedrijf te berekenen en die
melkkoeien. ‘’Een erfenis uit de periode
en 60 hectare grond. De koeien zijn drie
voordelen te realiseren via een praktisch
voor de verhuizing naar de nieuwe stal”,
jaar geleden overgegaan naar een nieuwe
plan van aanpak. “Ons inkomen wordt
verklaart Erjan.
0-6-0-stal met 140 ligboxen, in combinatie
voor een groot deel bepaald door een
Erjan te Biesebeek samen met melkveespecialist Rik Slotman de rekensom voor zijn bedrijf. Ze stelden doelen en stippelden een plan van aanpak uit.
derdeel grote winst kon worden behaald. Met een afkalfleeftijd van 24 maanden, een tussenkalftijd van 385 dagen en een jaarproductie van 10.500 kg per koe presteert het bedrijf van Te Biesebeek op een aantal essentiële onderdelen al
“We moesten toen veel jongvee aan
Uitvoering niet zonder emotie
veehouder uit te leggen dat het insemi
houden omdat er in de oude stal meer
Onderdeel van Melk€fficiënt is dat de
neren met Belgische Witblauwe rigou
melkkoeien uitvielen. In de comfortabele
melkveehouder en de melkveespecialist
reuzer en consequent moet ter wille van
nieuwe stal is de uitval drastisch afge
van ForFarmers de uitvoering van het
het eigen inkomen. “Het vraagt gewen
nomen, maar de jongveebezetting bleef
plan van aanpak samen monitoren en
ning, maar we gaan het nu ook gewoon
hetzelfde. De balans was dus scheef.”
evalueren. Dit gebeurt onder andere met
consequent doen. Het is ook beter om
In overleg met Rik Slotman werd als doel
behulp van het monitoringsprogramma
te voorkomen dat je lastige keuzes moet
gesteld de jongveebezetting binnen een
Agroscoop. Ruim een jaar na de start
maken als er weer een mooi vaarskalf is
jaar terug te brengen naar 6 stuks op 10
constateert Slotman dat het aantal stuks
geboren.” Het doel is en blijft dus om de
melkkoeien. Rik: “Ik adviseerde Erjan
jongvee per 10 melkkoeien inderdaad is
jongveebezetting terug te brengen naar
om meer koeien te insemineren met Bel
gedaald, maar nog niet tot 6. De verhou
6 op 10. Hiernaast wil Te Biesebeek het
gische Witblauwe en vaarskalveren van
ding is nu 7,5 op 10 melkkoeien.
komende jaar nog scherper sturen op de melkproductie per kilogram fosfaat.
koeien met een lactatiewaarde beneden de 105 te verkopen. Uit de berekening
Volgens Erjan heeft dit te maken met
ForFarmers introduceerde dit nieuwe
bleek dat deze afname in jongveebezet
emotie en gewenning. “Ik ben niet
kengetal in 2015 en heeft het geïnte
ting het bedrijf na een jaar een financieel
gewend om ook de betere koeien con
greerd binnen Melk€fficiënt. Door
voordeel van € 20.000,- zou opleveren.”
sequent met Belgische Witblauwe te
effectief te sturen op dit kengetal kan
Dit voordeel komt tot stand door een
insemineren. Hierdoor kom ik voor de
Te Biesebeek, na de invoering van fos
besparing op de voerkosten voor het
moeilijke beslissing te staan goede vaars
faatrechten, een korting waarschijnlijk
jongvee en de lagere mestafzetkosten.
kalveren voor een luttel bedrag te verko
geheel opvangen, zonder verlaging van
Tegelijkertijd ontstaat er ruimte om
pen. Dat druist tegen mijn boerengevoel
de melkproductie (zie kader).
meer melkkoeien aan te houden.
in.” Tegelijkertijd hoeft niemand de jonge
Meer melk per kg fosfaat met MilkPower Meer melk per kilogram fosfaat is nadrukkelijk een doelstelling
Kwaliteit kalveropfok steeds belangrijker
voor Maatschap Te Biesebeek. Met de aankomende invoering
“Als je minder jongvee aanhoudt moet je nog meer
van fosfaatrechten en een mogelijke korting op die rechten van
doen aan de kwaliteit van de opfok’’, stelt Erjan te
4 - 8%, willen de veehouders voorkomen dat zij inleveren qua
Biesebeek. Meteen vanaf de geboorte van de kalveren
hoeveelheid geproduceerde melk. Bovendien willen zij niet nog
wordt de opfok dan ook met grote zorg en precisie
meer kosten maken voor mestafvoer. Melkveespecialist Rik
opgepakt, met biestvoorziening als essentieel
Slotman rekent voor dat Te Biesebeek de melkproductie per
onderdeel. De veehouder meet de kwaliteit van de
kilo fosfaat kan verhogen van 180 kg naar 199 kg (+10%) door
biest met een refractometer. Het overschot aan goede
het aantal stuks jongvee per 10 melkkoeien terug te brengen
biest wordt ingevroren zodat er altijd voldoende biest
van 8,5 naar 6 en de melkproductie met 6% te verhogen. Dit
van goede kwaliteit voorradig is. De kalveren krijgen
schept ruimte om zes melkkoeien extra te gaan houden en
consequent minimaal 3 liter direct na de geboorte en
60.000 kg melk meer te produceren. Om de melk- en melkvet
in totaal 6 liter in de eerste 24 uur.
productie per koe te verhogen is Te Biesebeek afgelopen voorjaar gestart met het toevoegen van MilkPower aan het rantsoen. MilkPower bevat meer dan 3.400 VEM, maar geen eiwit en fosfor. Het effect op BEX en KringloopWijzer is daarom erg gunstig. Kort na de start met MilkPower was de dagproduc tie per koe al met een liter toegenomen en is het vetgehalte met 0,2% gestegen. Erjan te Biesebeek ziet daarnaast nog een voordeel: “De koeien gaan gemakkelijker naar de melkrobot. Ze hebben zichtbaar meer energie.”
7
8
Winnaar Agroscoopbokaal
Familie Te Selle winnaar van de Agroscoopbokaal 2016 Het melkveebedrijf van familie Te Selle
stijger en ligt hun productie in 2015
Herbert te Selle en hun gedrevenheid
in Winterswijk–Ratum boekte van alle
20% boven het gemiddelde van de
om het steeds beter te doen. Herbert:
ForFarmers-klanten in 2015 de sterkste
klanten van ForFarmers.
“De koeien, de grond, de stal en de
stijging in vet- en eiwitproductie per
fosfaatruimte moet je optimaal benutten
koe. Het leverde hen de Agroscoop-
Vakmanschap en gedrevenheid
om een goed inkomen te behalen. Daar
bokaal 2016 op. Op 18 mei werd de prijs
Deze stijging is gerealiseerd door een
werken we elke dag aan.”
uitgereikt door Yvon Jaspers.
forse stijging van de melkproductie per koe, van bijna 9.000 kg in 2014 naar
De melkveehouders werken nauw
Het aantal kilo’s vet en eiwit tikt zwaar
11.000 kilo in 2015, en deze stijging
samen met Roy Berentsen, melkvee-
door bij de afrekening van de geleverde
heeft zich daarna nog voortgezet
specialist bij ForFarmers. Roy is lovend
melk. Reden voor ForFarmers om dit
richting de 12.000 kg. De overgang naar
over de managementkwaliteiten van
kengetal centraal te stellen bij de
de ruime en comfortabele nieuwe stal
vader en zoon Te Selle. “Ze zijn in staat
verkiezing van de winnaar van de
met een lichtdoorlatend dak (Lightroof
om vandaag te zien wat morgen mis zou
Agroscoopbokaal 2016. Bij de familie Te
Systems dakpanelen) en de omschake
kunnen gaan en handelen daar proactief
Selle steeg de vet- en eiwitproductie per
ling naar robotmelken hebben daar
naar. Daarnaast staan ze open voor
koe per jaar in een jaar tijd van 681 kg
uiteraard flink aan bijgedragen.
ideeën die hun bedrijfsvoering naar een
naar 807 kg. Daarmee was het bedrijf
Maar doorslaggevend waren het
nog hoger plan kunnen helpen. Zo
van alle deelnemers aan het monito
vakmanschap en de managementvaar
hebben we in overleg het transitie-
ringsprogramma Agroscoop de sterkste
digheden van vader Bennie en zoon
management flink kunnen verbeteren met als resultaat dat de koeien nog beter afkalven en opstarten.” Op 18 mei jl. is de familie Te Selle samen met de andere sector-winnaars van de Agroscoopbokaal op een speciale bijeenkomst in de bloemen gezet door Yvon Jaspers. Wij willen alle winnaars bij deze nogmaals van harte feliciteren met het winnen van de bokaal. Bij elke winnaar van de Agroscoopbokaal hebben we een bedrijfsvideo gemaakt. De video over het bedrijf van de familie Te Selle kunt u zien op www.forfarmers.nl/teselle
De specialist
9
De AMS-specialist kent alle ins en outs van de melkrobot Zodra een veehouder overweegt om
Belangrijke aspecten waar de AMS-
actuele aanpassingen aan de verschil
een melkrobot aan te schaffen,
specialist veel kennis van heeft, zijn
lende robotsystemen. Deze kennis
betrekt een melkveespecialist van
onder andere de juiste robotinstellingen,
brengt de AMS-specialist weer over op
ForFarmers de AMS-specialist erbij.
een goede bezoekfrequentie, de gezond
de melkveespecialisten van ForFarmers.
“Ik bespreek o.a. wat het betekent om
heid van de koeien, arbeidsgemak en het
“We verzorgen regelmatig trainingen
over te gaan op een automatisch
behalen van het beste rendement uit uw
voor onze collega-melkveespecialisten,
melksysteem en bekijk hoe de
melkrobot. Via het Robot Analyse
zodat zij weten hoe ze voertabellen
melkrobot het beste op het bedrijf kan
Programma (RAP) of de Robot Optimali
kunnen maken en snel in de gaten
worden ingepast. Aan de hand van de
satiescan heeft de AMS-specialist inzicht
hebben of de AMS goed draait of niet. Zo
bedrijfssituatie geef ik advies over de
in de datastroom uit de melkrobot en
komen we gezamenlijk tot het beste
stalindeling, de juiste routing, de
vertaalt deze naar praktische adviezen.
resultaat op het melkveebedrijf.”
voeding, het management en bewei-
Met als doel gezonde koeien die goed
ding. We begeleiden de veehouder bij
melk produceren.
het hele proces van de aanschaf van een melkrobot en blijven nadien
De ForFarmers AMS-specialisten
betrokken bij het monitoren en
onderhouden ook contact met alle
optimaliseren van de prestaties van
robotleveranciers. Ze wisselen kennis
het systeem”, vertelt AMS-specialist
en ervaringen uit en worden bijgepraat
Paul Schutte.
over de nieuwste ontwikkelingen en
AMS-nieuwsbrief ForFarmers brengt regelmatig een digitale nieuwsbrief uit met praktische tips en nieuwe ontwikkelingen op AMS-gebied. Aanmelden kan via www.forfarmers.nl/nieuwsbrief
10
Inkuilmanagement
Inkuilmiddel geeft plus op de melkopbrengst Bij het toepassen van een inkuilmiddel wordt meestal niet als eerste aan een hogere melkopbrengst gedacht. Eerder
Keuzeschema inkuilmiddelen Veldperiode
aan de extra kosten die u maakt als verzekeringspremie voor het goed
Het keuzeschema geeft aan
Geschat ds%
Conserveringsmiddel
< 30 %
• Ecosyl 50/100 • Pioneer 1188
welke optie u het beste kunt kiezen. Dit is namelijk afhanke lijk van het drogestofpercentage van het ingekuilde gras.
slagen van de conservering en eventueel het voorkomen van broei bij uitkuilen. Uit onderzoek blijkt dat een inkuilmiddel ook tot extra melkop-
< 3 dagen
brengst kan leiden.
30 - 50 %
Het kuilproces is in twee stappen te onderscheiden: de conservering bij het
Wat is het rendement van een
• Ecosyl DA • Ecocool Grass • Pioneer 11G22
Het rendement komt naar voren
Broeiremmer
verlies aan drogestof op. Dus
• Pioneer 11A44 • Lalsill Fresh
> 50 %
inkuilen en broeiremming bij het uitkuilen.
Combinatiemiddel
Het conserveringsproces start nadat de
conserveringsmiddel? in de volgende rekensom. Bij inkuilen treedt gemiddeld 7% als je 100 ton drogestof (ongeveer 30 ha) inkuilt, haal je bij een geslaagde conservering
kuil luchtdicht is afgesloten. Tijdens dit
93 ton drogestof uit de silo. Dit
proces daalt de pH. Dit is te versnellen
ontstaan. Als uw kuilen broeigevoelig zijn,
is dus een verlies van 7 ton
door bij inkuilen een conserveringsmiddel
kunt u het beste preventief – bij het
drogestof!
te gebruiken. De tweede stap is het
inkuilen – een broeiremmingsmiddel
uitkuilen. Bij dit proces vindt er luchtin-
toepassen. Ook een combinatiemiddel van
treding plaats. Hierdoor kan broei
conservering en broeiremming is mogelijk.
Tips om broei te voorkomen Het slagen van uw graskuil hangt van vele factoren af.
• Start met het inhalen van gras op de percelen die het dichtst
We zetten een aantal aandachtspunten op een rij:
bij de kuilplaat/sleufsilo liggen. Breng als laatste het gras
• Voorkom zand en mestresten in de kuil. Dit leidt tot
van verderaf gelegen kavels naar de boerderij. Hierdoor
kwaliteitsverlies en vergroot de kans op boterzuur. Hark en
heeft de chauffeur op de kuil meer tijd om van het laatste
schud daarom niet te diep. Molshopen zorgen ook voor
gras een goede en vaste toplaag te maken. Vuistregel: aanrijgewicht op de kuil = aanvoersnelheid in
verontreiniging. •
tonnen vers product per uur x 0,5
Zorg voor een veldperiode van maximaal twee dagen.
• Voor een goede conservering is het verstandig om onder een drogestofpercentage van 45% te blijven. • Zorg ervoor dat het product goed gesneden wordt. Als het
• Breng lagen aan van maximaal 30 cm per keer. •
• Dekdekuilzosnelmogelijkaf.Decombinatievanonderfo lie en folie geeft het beste resultaat.
gewas te vast in de opraapwagen wordt gedrukt en/of de messen niet scherp zijn, kan vermoezing optreden. In de
• Zorgvoorvoldoendegewichtopdekuil.Eendikkelaagzand werkt het beste!
gevormde bolletjes kan schimmel ontstaan. Bij hakselen komt dit probleem niet voor.Gebruik een conserveringsmid del om conserveringsverliezen te beperken. • Zorg voor maximale en continue druk op de kuil. Plaats het voer bij voorkeur in een sleufsilo. Hierin kan het beter verdicht worden.
Gebruikbijrisicoopbroeieenbroeiremmendinkuilmiddel.
•
Voldoende voersnelheid is belangrijk > 1,5 meter per week in de winter > 2 meter per week in de zomer
11
Zomerbemesting
Kuilen die mét een conserveringsmiddel zijn ingekuild, hebben gemiddeld 40% minder drogestofverlies. In dit geval komt er dus 96 ton drogestof uit de kuil. Omgerekend is dit 3 ton drogestof meer dan zonder gebruik van een conserve ringsmiddel. Bij een waarde van € 0,15 per kg drogestof, bespaart u dus 450 euro. Hiermee zijn de kosten voor het conserveringsmiddel voor een groot deel
Kaliumgehalte grasland op peil houden Als gevolg van lagere drijfmestgiften en een lager kaliumgehalte in drijfmest komt een kaliumtekort op grasland steeds vaker voor. Om niet in te teren op de bodemvoorraad dient minimaal de onttrekking bemest te worden via Grasgroen Kali of Grasgroen Kali Maaien.
al terugverdiend. Kalium is van essentieel belang voor de
de derde snede 200 kg Grasgroen Kali en
Naast het beperken van de verliezen, zit
groei en gezondheid van het gewas.
voor de vierde snede 200 kg Grasgroen Kali
de winst van een conserveringsmiddel in
Het zorgt voor een optimaal transport
Maaien toe te dienen. Je bemest dan voor
het verbeteren van de melkproductie van
van voedingsstoffen in de plant en
de derde snede 44 kg kalium en voor de
de koe. Het voer dat behandeld is met een
stimuleert o.a. de opname van stikstof
vierde 64 kg kalium. Dit resulteert in een
conserveringsmiddel blijft namelijk
door de plant. Kaliumgebrek is te zien
hogere drogestofopbrengst per hectare.
frisser en smakelijker. Hierdoor geven de
aan dorre of gele bladpunten aan het
koeien meer melk. Gemiddeld 0,5 - 1,0 kg
gewas.
Kalium: • Stuurt de waterhuishouding en verbetert
melk per koe per dag extra. Ook past het gebruik van een inkuilmiddel prima
Onderzoeksresultaten bewijzen
binnen de KringloopWijzer. Het gaat er
Uit onderstaande tabel blijkt dat bij een
• Geeft een hogere drogestofopbrengst.
immers om dat je de verliezen beperk,
drogestofopbrengst van 12 ton/ha, het
• Zorgt ervoor dat het gewas beter tegen
dus ook conserveringsverliezen.
gewas zonder aanvullende kaliumbe
de waterbenutting.
droogte kan.
mesting, 95 kg kalium tekort komt. Dit bij
• Verbetert de weerstand tegen kroonroest.
Toepassen van broeiremmer
5 kg kalium per kuub drijfmest. Dit tekort
• Zorgt voor een vitaler gewas.
Ook een broeiremmer loont. Het is vooral
kan prima worden opgeheven door voor
lonend op bedrijven die vaak broei in de kuil hebben. Bij broei gaat er al gauw 10% of meer van de voederwaarde verloren. Heeft u nooit broei in de kuil, pas dan ook geen broeiremmer toe, want een broeiremmer gebruikt het melkzuur uit het kuilgras om azijnzuur te produceren. Dit azijnzuur remt de broei. Maar bij deze omzetting van melkzuur gaat er ook voederwaarde verloren. In het kader op de linker pagina leest u onze tips om broei te voorkomen.
Tabel. Kaliumbalans grasland Snede Ds-opbrengst per hectare (kg) Kaliumonttrekking (kg) Aanvoer kalium via rundveedrijfmest (kg) Kaliumbalans (kg)
Snede 1
Snede 2
Snede 3
Snede 4
Snede 5
Totaal
3.500
3.500
2.000
2.000
1.000
12.000
115
115
66
66
33
395
125
125
50
0
0
300
+10
+10
-16
-66
-33
-95
12
Grasland verbeteren
Vernieuwen of doorzaaien van grasland In de praktijk zien we de drogestof opbrengsten op grasland variëren van 7,5 tot 15 ton drogestof per hectare met een gemiddelde van rond de 11 ton ds. Het verschil in voederwaarde tussen een slechte en een goede grasmat kan al gauw 100 VEM per kg drogestof bedragen. Op het eerste gezicht is niet te zien of de grasmat goed of slecht is: goed gras is groen, slecht gras ook. Door regelmatig vernieuwen of doorzaaien van grasland, verbetert u de kwaliteit en opbrengst enorm. Keuzeschema herinzaaien of doorzaaien Om te zien of uw grasland nog van goede kwaliteit is, zult u door de weide moeten. Trek op verschillende plekken wat gras omhoog en bekijk het voetje. Goede grassen hebben een rood voetje, slechte
< 60% (of bodemverdichting / structuurschade)
Vernieuwen (herinzaai)
60-80%
Doorzaaien
> 80%
Goed blijven onderhouden
Percentage goede grassen
grassen een wit voetje. Het is bekend dat de kwaliteit van een grasmat gedurende de jaren achteruit gaat. In het begin staat er veel Engels raai, Italiaans raai of rietzwenk, maar het aandeel van deze soorten wordt langzaam minder. De slechtere soorten, zoals
Tabel. Wat is nodig, vernieuwen of doorzaaien? Vernieuwen (herinzaai)
Doorzaaien
Bij minder dan 60% goede grassen
Bij 60 - 80 % goede grassen
Bij slechte bodemstructuur en verdichting
Bij juiste bodem structuur en geen verdichting
Wel snedeverlies
Geen snedeverlies
kan makkelijk 13,5 ton drogestof per
Toepassen in najaar (na vroege mais)
hectare per jaar produceren, slechtere
Bij voorkeur in het vroege voorjaar of in het najaar, kort voor een natte periode
grassen hebben een veel lagere op
Hogere opbrengst door gebruik van nieuwste grasrassen
Hogere opbrengst door gebruik van nieuwste grasrassen
brengst.
Toepassing
Toepassing
Oude grasmat doodspuiten
Evt. chemisch onkruid bestrijden
Indien mogelijk drijfmest uitrijden
Maaien met korte stoppellengte (4 cm)
Grasmat fresen, egaliseren en/of ploegen
Met wiedeg onkruid en oude grasresten verwijderen
uitgewerkt. Meer weten over de juiste
Met zaaibedbereiding ook bekalking uitvoeren
Bij voorkeur voor een natte periode
grasmengsels? Bekijk de brochure Topgrass weidemengsels op
Geschikt voor alle Topgrass weidemengsels (zie Topgrass folder) en klavers (uiterlijk 1 oktober zaaien)
Alleen geschikt voor Topgrass Doorzaai (zeer snel kiemend) niet geschikt voor klavers en Topgrass Herkauw
www.forfarmers.nl, sector Plant.
Zaaihoeveelheid variërend van 40-60 kg/ha
Zaaihoeveelheid variërend van 15-30 kg/ha
straatgras of ruwbeemd nemen dan de overhand. Wanneer de kwaliteit van de grasmat achteruit gaat, merkt u dit aan de opbrengst en kwaliteit. Engels raaigras
De keuze voor doorzaaien of vernieuwen (herinzaai) hangt van verschillende situaties af. Hiernaast staan beide opties
Kort nieuws & agenda
Vergunningcheck De wet- en regelgeving in de agrarische sector wordt steeds complexer en verder aangescherpt. Om niet ingehaald te worden door alle wijzigingen is
Kringloopboer van morgen!
•Z ijn alle dieren en diercategorieën welke op de vergunning staan ook feitelijk aanwezig op uw bedrijf? • Is uw bedrijf asbestvrij?
het van groot belang uw vergunningen up-to-date te houden. Beschikt u niet
Indien u één of meerdere van deze
over de juiste vergunningen, dan loopt
vragen met “nee” of “weet ik niet”
u bijvoorbeeld kans op boetes, dwang-
beantwoordt, is de Vergunningcheck
sommen of een korting op de betalings-
uitermate zinvol. De Vergunningcheck
rechten. Soms raakt u deze zelfs kwijt.
geeft niet alleen inzicht in uw situatie,
De Vergunningcheck van FarmConsult
ook maakt zij subsidiemogelijkheden
geeft inzicht.
zichtbaar.
Is de Vergunningcheck voor u van toepassing? Een simpele manier om te bepalen of uw vergunningen nog actueel zijn, is door onderstaande vragen te beantwoorden: • Heeft u een geldige en passende Natuurbeschermingswetvergunning? • Kent u de mogelijkheden / beperkin gen van het bestemmingsplan van uw locatie?
Martijn Kornegoor (r.) ontving uit handen van verkoopleider Niek Visser en melk
Wat kunt u doen?
veespecialist Erik Trompert een cheque
Neem contact op met uw dealerbedrijf
voor 250 kg MilkPower. Dit omdat Martijn
of meld u via www.farmconsult.nl aan
is uitgeroepen tot Kringloopboer van
voor de Vergunningcheck. Na aanmel
morgen. Hij scoort op alle punten van de
ding neemt een specialist van Farm
KringloopWijzer goed, blijkt na analyse van
Consult contact met u op.
de resultaten van 250 deelnemers aan de Vruchtbare Kringloop Achterhoek.
Meer informatie? Bel T: 0573 28 89 89 of mail: farmconsult@forfarmers.eu.
• Is uw milieuvergunning jonger dan vier jaar? • Blijft uw bedrijf de komende jaren in de huidige vorm/omvang bestaan?
Agenda-tip: 21 juni, Melkers van Morgen Op dinsdag 21 juni a.s. organiseert ForFar mers in samenwerking met KTC De Marke het jaarlijkse Ruwvoerplatform Melkers van Morgen. Dit jaar is er aandacht voor het thema: ‘Meer melk van eigen voer’. Naast gras en mais worden er ook alternatieve gewassen getoond, zoals voederbieten, sorghum, luzerne etc. Verder komt de conservering van ruwvoer aan bod. Meer informatie over deze dag en de demonstraties staat op onze website. Wij verwelkomen u graag op dinsdag 21
Op 11 juni, wanneer deze Voertaal bij u in de bus ligt, maken zes melkveehouders
juni bij De Marke, Roessinkweg 2 in
tijdens het CRV-event ‘Veestapel naar je hart’ kans op het behalen van de titel: ‘Beste
Hengelo Gld.
veestapel van Nederland!’ ForFarmers is partner en hoofdsponspor van het event en daarom des te trotser dat drie van onze klanten en een deelklant de finale hebben bereikt. Bekijk de uitslag van de verkiezing op onze website of op www.crv4all.nl.
13
14
Reportage
Jongveeopfok op topniveau Gert van der Kolk en ForFarmers jongveespecialist Laura Winter
Efficiënte jongveeopfok is een speerpunt
afgelopen najaar op een leeftijd van 15 jaar
idee dat het nog een stapje beter kon”,
voor Gert en Linet van der Kolk. Hiermee
een productie haalde van 10.000 kilo vet
vertelt Gert. Het doel is nu om het start
willen ze de genetische aanleg van de
en eiwit.
moment van insemineren te vervroegen
dieren maximaal benutten en de aan
van 15 maanden naar 13 maanden en de
komende korting op fosfaatrechten op-
Doelgerichte jongveeopfok
afkalfleeftijd van circa 25 maanden naar
vangen. Inmiddels start het insemineren
Met 80 melkkoeien en 30 hectare grond
22 a 23 maanden.
al op 13 maanden en gaat de gemiddelde
is het bedrijf van Van der Kolk behoorlijk
afkalfleeftijd richting de 23 maanden.
intensief. De gemiddelde jaarproductie
Intensief voeren vanaf de start
per koe ligt op 11.150 kg. Om na de aan
Samen met jongveespecialist Laura
Het bedrijf van Gert en Linet van der Kolk
komende invoering van fosfaatrechten de
Winteren melkveespecialist Mark
ligt in de mooie landelijke omgeving van
totale melkproductie op peil te kunnen
Berendsvan ForFarmers bracht Gert
Dalfsen. De Overijsselse veehouder is een
houden is het zaak om uiterst efficiënt
de mogelijkheden in kaart om de opfok
echte koeienliefhebber. Alles draait om
te boeren. Dit kan onder meer door met
naar een nog hoger plan te brengen. Een
goede technische en financiële resul
zo min mogelijk jongvee de kwaliteit van
essentieelonderdeel in de aanpak is een
taten, maar te midden van zijn gezonde
de veestapel op peil te houden of zelfs te
zo hoog mogelijke groei van de kalveren
en goed presterende kalveren, pinken en
verbeteren.
in de eerste 8 weken. Hoe beter de kalve ren in die fase groeien, hoe beter en snel
melkkoeien is Gert ook zichtbaar in zijn nopjes. In de keuken hangt een foto van
“We hebben altijd veel aandacht besteed
ler ze zich daarna doorontwikkelen tot het
de huldiging van Ginny, de melkkoe die
aan de jongveeopfok, maar hadden het
moment van eerste inseminatie.
Laura: “De groei in de eerste weken is
plaats in de huisvesting. Sinds 2010 hou
bovendien bepalend voor de ontwikkeling
den Gert en Linet hun kalveren en pinken
van de uier en daarmee voor de benutting
in een openfront- jongveestal. Om het
Efficiënt boeren is een must
van het genetisch potentieel van het dier.”
stalklimaat optimaal te kunnen beheer
Vanaf 2014 zijn Gert en Linet hun kalveren
sen, werd deze stal voorzien van mecha
Gert en Linet van der Kolk melken 80
meteen na de biestperiode geconcen
nische ventilatie. Meteen al vanaf de start
melkkoeien op hun bedrijf met 30
treerder gaan voeren. De kalveren krijgen
was dat geen succes. Het lukte niet om
hectare grond. Vanwege de relatief
VitaMilk Premium in een concentratie van
grip te krijgen op de luchtcirculatie en er
hoge veebezetting per hectare is
170 gram op 1 liter water (ongeveer 1 op
waren veel kalveren met longproblemen.
efficiënt boeren een must, zeker met
6). Hiermee wordt meteen vanaf de start
Dit bleek te komen door de gecombineer
het oog op de aankomende invoering
ingezet op een optimale groei en hoge
de mestput van de afdeling voor de jonge
van fosfaatrechten. Om de fosfaat
weerstand. Tot dusverre naar tevreden
kalveren en de openfrontstal voor de ou
ruimte zo goed mogelijk te benutten
heid. Gert: “De kalveren kunnen deze
dere pinken. Hierdoor is het lastig om de
zetten de veehouders onder meer in
concentratie goed aan. We hebben geen
luchtstroom goed te reguleren. Verschil
op een verhoging van de melk-,
problemen met diarree en afgezien van
lende pogingen om dit euvel op te lossen,
vet- en eiwitproductie per koe en op
enkele gevallen van licht hoesten is de
hielpen onvoldoende om het klimaat
een verlaging van de jongveebezet
gezondheid uitstekend.”
goed te krijgen. Sinds vorig najaar zijn
ting. Het afgelopen jaar is de gemid
de veehouders daarom overgeschakeld
delde jaarproductie per koe gestegen
De kalveren gaan na 14 dagen van de
op natuurlijke ventilatie. Dit blijkt op hun
van 10.300 kg naar 11.150 kg, mede
eenlingbox naar het groepshok met
bedrijf veel beter te werken. De longpro
door de inzet van MilkPower (pens-
drinkautomaat. Lange tijd kregen ze
blemen zijn aanmerkelijk afgenomen en
bestendige vetten). De gemiddelde
naast VitaMilk ook Vitabrok Pensstart
de kalveren doen het duidelijk beter.
dagproductie van vet en eiwit is opgelopen van 2,36 naar 2,5 kilo. Door
(tot 3 maanden) en Vitabrok Groei (vanaf 3 maanden) in combinatie met hooi.
‘Vaarzen doen het super’
het vervroegen van de inseminatie
Begin mei van dit jaar zijn de veehouders
Al met zijn de Dalfsense veehouders zeer
leeftijd naar rond de 13 maanden en
overgestapt op Vita Comfort. Dit nieuwe
te spreken over de resultaten van de
de afkalfleeftijd richting de 23
product is een mengsel van Vitabrok,
aanpassingen in de jongveeopfok.
maanden, kon de jongveebezetting
kort gehakseld en ontstoft tarwestro
In de regel starten ze op 13 maanden met
worden teruggebracht van 7 naar 6,5
en melasse. Het is een compleet en
insemineren. “We meten de borstomvang
per 10 melkkoeien.
uitgebalanceerd voer voor kalveren van
van de pinken als ze 13 maanden zijn
0-5 maanden dat onbeperkt kan worden
en zien daaraan dat het insemineren op
aangeboden zonder aanvullende voeders.
die leeftijd ook echt kan. Ze worden vlot
latere melkkoeien op het bedrijf van Gert
drachtig”, vertelt Gert.
en Linet is nu nog koffiedik kijken. Die
Van mechanische naar natuurlijke
prestaties worden bovendien door meer
ventilatie
Wat de goede groei in de opfokperi
factoren bepaald dan alleen de hoge
Een andere belangrijke ingreep vond
ode betekent voor de prestaties van de
jeugdgroei. Niettemin zijn de signalen tot dusverre veelbelovend. Gert: “De vaarzen kalven jong en goed ontwikkeld af en starten goed op. De lactatiewaarde ligt op 107. De gemiddelde 305 dagen-voor spelling van de vaarzen was na de laatste melkcontrole 9.902 kg melk met een BSK van 58.1. In mei vorig jaar lag de gemid delde productie per vaars nog op 9.069 kg met een BSK van 49.7. Het zal helpen dat we vorig jaar een hele goede kuil hadden, maar feit is dat de vaarzen het supergoed
Gert van der Kolk (midden) met jongveespecialist Laura Winter en melkveespecialist Mark Berends.
doen. ”
15
Column Yvon Jaspers
Samen sterk... In de afgelopen 10 jaar heb ik geregeld
Maar het feit dat er geen baas over je
pachten in ruil voor voer.
aan een boer of boerin gevraagd, wat hij
schouders meekijkt en opdrachten
Met weer een ander maakt hij een rooster
of zij nou zo mooi vindt aan het vak van
uitdeelt, is een zegen voor veel agrariërs.
om samen één personeelslid in dienst te
boer. Steevast krijg ik ‘de vrijheid’ als
Ik begrijp dat heel goed. Wat is er mooier
nemen.
antwoord. Eigen baas zijn, zelf bepalen
dan zoveel vrijheid?
wat je doet, je eigen strategie uitstippe
Maar toch schuilt er ook een gevaar in.
Hij vertelde dat hij in het begin bang was
len. Natuurlijk is het prachtig dat je met
De andere kant van eigen baas zijn,
zijn ‘vrijheid’ te verliezen. Maar het
dieren werkt en veel buiten bent, vrij in
betekent dat de verantwoordelijkheid ook
tegenovergestelde gebeurde. Hij spreidt
de natuur.
volledig bij jou ligt. Dat jij uiteindelijk zelf
zijn risico’s. Hij ontmoette meedenkers,
de beslissingen neemt. Prachtig als je
medestanders. Keuzes overleggen en
successen behaalt, maar toch een tikkie
samen de schouders eronder, maakten
jammer als jouw besluit minder goed
de agrarische praktijk plots een stuk
uitpakt. Een slecht jaar draaien, door
lichter. Hij werd geïnspireerd en op
slechte oogsten of ziektes bij het vee, kan
ideeën gebracht door zijn collega-boeren.
voor behoorlijk wat slapeloze nachten
Natuurlijk in volledig vertrouwen omdat
zorgen.
ze allemaal hetzelfde belang hebben.
Laatst wandelde ik een boerenerf op en
Partnerschap is zo slecht nog niet,
zag iets wat (nog) niet alledaags is. Een
lijkt me…
jonge boer die zijn eigen melkveehouderij runt, maar tegelijk geregeld aan het werk is bij collega-boeren in de buurt. Met de één deelt hij de landbouwmachines, met de ander sluit hij een deal om land te
Meer Yvon www.trotsopboeren.nl
Ontmoet Yvon op de Ladies Day op 24 juni Na het grote succes van de eerste ForFarmers Ladies Days in 2015 organiseren we binnenkort een vervolg op dit evenement voor alle boerinnen van Nederland. Samen met gastvrouw Yvon Jaspers verwelkomen we je graag op 24 juni a.s. in Aalten voor een boeiende en inspirerende bijeenkomst met collega boerinnen uit het hele land. Het thema is: Verhalen die het waard zijn om te delen. We ontvangen je in onze eigen tent op de landelijk bekende Farm&Country Fair die je voor of na het programma uitgebreid kunt bekijken. Heb je nog geen gratis kaart besteld? Zie www.forfarmers.nl/ladies_day of er nog plek is. Graag tot 24 juni!