Uitgave van Forfarmers Nederland
NR 2 2015
INFO GEIT
In deze uitgave: • • • • •
Bedrijfsreportage optimalisatie opfok De specialist over inkruisen Mais door de ogen van een geit Tips bij duurmelken Agenda
Extra aandacht voor opfok loont Met de vorige opfokronde nog fris in het geheugen,
Ondanks mijn ervaring als dierenarts was het omgaan met
kunt u nu - samen met uw bedrijfsadviseurs - de opfok
geiten nieuw voor mij. Dit heb ik het eerste jaar ook gemerkt,
evalueren en bekijken of er nog iets aangepast moet
want het liep toen niet zo fantastisch. De pasgeboren
worden voor het volgend seizoen. De Belgische geiten-
lammeren kregen griep vanwege slecht stalklimaat en de
houder Johan Taverniers hield vorig jaar zo’n evaluatie
melkproductie lag in het eerste jaar op gemiddeld 2,7 liter
en wist hier afgelopen jaar de vruchten van te plukken.
per geit per dag.”
Johan Taverniers veranderde drie jaar geleden van baan: hij was dierenarts, maar switchte naar geitenhouder. Met de aanschaf van een voormalige vleesveebedrijfslocatie en 1.000 lammeren uit Nederland maakte hij zijn droom waar. “Je moet doen wat je het liefst doet; ik wil graag boer zijn.” Als we Johan vragen of hij voordeel heeft omdat hij als dierenarts veel van dieren weet, antwoordt hij: “Ik heb geleerd voor rundveedierenarts. Een koe en een geit zijn beide herkauwers, maar daar is ook alles mee gezegd. Een geit reageert veel sneller op rantsoenwisselingen en als ze last van stress heeft, merk je dit gelijk aan de productie. Ook het klimaat luistert nauw. Bij tocht is een geit zo verkouden.
Lees verder op pagina 2 >>
Geitenspecialist Jorg van den Hurk en Johan Taverniers (rechts).
2
<< Vervolg van pagina 1
Optimaliseren opfok
beperkt in de ontwikkeling, hierdoor zag je kleine korte
Na overleg met José van Cranenbroek van Denkavit en
lammeren. Dit werd bevestigd door een lage productie
ForFarmers geitenspecialist Jorg van den Hurk heeft Taverniers
bij de eerstejaars geiten. Na het meten van de gewichten
de opfokstal geoptimaliseerd. “We hebben de huisvesting en
bleek dat de lammeren niet de groei van 40 kg op 7
ventilatie in de bestaande stal aangepast. De stal ventileerde
maanden leeftijd realiseerden. Dus mijn advies was een
op overdruk: bij te hoge temperatuur werd er koude lucht de
krachtvoerrijker rantsoen. Johan dacht dat het voeren
stal ingeblazen. Met als nadeel dat deze lucht direct op de
van brok niet nodig was, maar door de jonge lammeren
lammetjes viel. Hierdoor zagen we veel griep en diarree bij
rijker te voeren, kun je maximale groei genereren. Daar
de jonge dieren.” In de nieuwe situatie is de stal voorzien van
hebben de dieren in hun productieve leven alleen maar
volledig computergestuurde ventilatie. Een ander pluspunt van
profijt van!” Johan bevestigt dat hij eerst geen nut zag in
de opfokstal is dat deze onderkelderd is. De gier verdwijnt in
het voeren van brok, maar hij is hierop teruggekomen. “De
de put, waardoor stro veel droger blijft en de lammeren droog
lammeren groeien nu veel harder!”
kunnen liggen. Dankzij al deze maatregelen heeft Johan dit jaar een Verder heeft Johan het interieur van de stal met behulp van
goede opfokronde gedraaid. Geen enkel lam heeft diarree
geïsoleerde sandwichpanelen verkleind tot een kubus met
gehad en griepverschijnselen bleven tot aan spenen weg.
verschillende compartimenten. Hier houdt hij de lammeren in
Dit geeft hem vertrouwen voor de toekomst.
verschillende leeftijdsgroepen. “Na de biestperiode zetten we de lammeren in kuubskisten, met acht lammetjes in één box. Ze staan dan dicht op de spenen en leren zo zelf heel goed te drinken via een speen. Dit werkt voor ons arbeidsbesparend. Andere voordelen zijn dat we de lammetjes beter kunnen controleren en de infectiedruk laag kunnen houden, doordat we de kisten na iedere groep buiten grondig reinigen.” Goede melkopname Het belangrijkste bij de opfok is de huisvesting en verzorging van de pasgeboren lammeren met als doel maximale groei te genereren. De biestperiode is erg belangrijk voor een gezonde start en weerstand in een later stadium. En de lammeren moeten rijk gevoerd worden om ze binnen 7 maanden op 40 kg gewicht te krijgen. Jorg van den Hurk adviseerde Taverniers om de lammeren harder te voeren. Jorg: “de lammeren werden
Bedrijfsgegevens: Johan Taverniers houdt momenteel 1.350 geiten en heeft 43 hectare grasland in Gibecq (BE). Op korte termijn wil het bedrijf uitbreiden naar 2.500 melkgeiten. Hij heeft de vergunning binnen, in oktober wordt met de bouw gestart. Samen met momenteel drie medewerkers (en tijdens lammerperiode meer) zet hij de bedrijfsvoering rond. Jaarlijks heeft de geitenhouder ongeveer 800 dieren in opfok. Na de aanleerperiode worden de lammeren vanaf ongeveer vijf dagen leeftijd in groepen van dertig dieren gehuisvest. Ze krijgen stro met onbeperkt Vita Capri Pensstart, Vita Capri Opfok (vanaf 18 kg tot 35 kg levensgewicht) en Capri Prima Trend (tot een maand voor aflammeren). De meeste geiten zijn witte melkgeiten (Saanen), maar er lopen ook kruisingen met Alpinen en Toggenburgers in de stal. De gemiddelde melkproductie ligt op dit moment op 4,2 liter per geit per dag. Johan wordt begeleidt door ForFarmers accountmanager Brecht Dewulf en geitenspecialist Jorg van den Hurk. “Beide zijn gedreven adviseurs. Ze willen er het beste uithalen en komen regelmatig op het bedrijf. Ook hebben ze veel kennis van de geitensector. Zij kunnen mij genoeg leren!”
Goffe de Boer: “Nakomelingen kruisingsproduct presteren beter dan het gemiddelde van beide ouderdieren“ Inkruisen is hot, onze specialisten krijgen hier steeds
of Engelse) zijn geschikt, dat zijn
vaker vragen over. Daarom hebben we voor deze Geit-
‘slanke’ geiten welke zorgen voor
Info gekozen om externe specialist Goffe de Boer (36)
minder vervetting. Dit is interes-
aan het woord te laten. Goffe kwam als zoon van een
sant bij duurmelken.
geitenhouder al vroeg met geiten in aanraking. Na
Uit recentere resultaten blijkt dat
zijn studie werkte hij in de rundveefokkerij, “omdat
de Britse Toggenburger een
daar meer werk in was”, maar zijn passie voor geiten
prima kruisingsproduct geeft,
bleef. Daarom werd hij drie jaar geleden zelfstandig
met superieure uiers qua vorm en
adviseur in de geitensector. Goffe is specialist op het
aanhechting in combinatie met
gebied van fokkerij en sperma im- en export en heeft
een hoge melkproductie. Alleen
ervaring met het inkruisen met diverse rassen waar-
het eiwitgehalte van de melk ligt
onder de Nubische geit en Britse Toggenburger.
bij dit ras lager.”
Goffe de Boer
Hetzelfde geldt voor de Britse Saanen, waarbij als voordeel Wat heeft de Nederlandse melkgeit nodig en hoe kun je
voor sommigen zal gelden dat de witte haarkleur gehand-
dat met inkruisen bereiken?
haafd blijft.
“De Nederlandse melkgeit is de laatste jaren in zijn algemeenheid te eenzijdig op melkproductie gefokt. Zij kan soms net
Waar moet je bij inkruisen op letten?
wat meer balans in het lichaam gebruiken. Iets meer breedte
“Het kruisen van dieren die qua kenmerken ver van elkaar
en diepte in de borst en een spiertje erop, zodat ze het
afstaan, levert goede resultaten op. Extremen combineren
gewenste productieniveau op een gezonde manier kan bereiken. Met inkruisen worden de goede eigenschappen van beide ouders versterkt, de nakomelingen presteren beter dan het gemiddelde van beide ouders.
“Een ras is niet heilig, een werkbare geit wel.”
geeft vaak de beste resultaten. Wel moet je als geitenhouder rekening houden met je bedrijfsvoering. Welke kenmerken van de verschillende rassen passen het beste op je bedrijf? Welk kruisingsproduct wil je
Hiermee zijn dus zowel de productie/persistentie/levenspro-
bereiken? In de meeste gevallen heeft een driewegkruising
ductie, als de gezondheid/vitaliteit/weerstand van het dier te
(kruisingsproduct weer kruisen met een ander ras dan de
verbeteren.”
beide ouders) de voorkeur, want zo houd je het ‘bonus-effect’ (heterosis genoemd) van kruisen het beste in stand en wordt
Welke rassen zijn geschikt voor inkruisen?
het beste resultaat qua prestaties behaald.”
“De Nederlandse witte melkgeit (Saanen) is goed te kruisen met een Nubische melkgeit. Nubische dieren scoren sterk in
Meer over Goffe op www.passion4goats.com of volg
gehalten (hoog vet- en eiwitgehalte) en laten een goede be-
hem via www.facebook.com/passion4goats.
spiering en forse lichaamsmaten zien. Ook de Alpinen (Franse
3
Mais door de ogen van een geit
Succesvol duurmelken
Mais voeren aan geiten vraagt vakmanschap. Het streven is
Wat kunt u doen voor het succesvol toepassen van
een hoge verteerbaarheid met een beperkt zetmeelgehalte.
duurmelken?
Teveel zetmeel vergroot de kans op clostridium en conditie-
•
Beslis welke geiten u gaat duurmelken.
toename bij de geiten. Ook mag er geen broei in de kuil zit-
•
Maak een keuze tussen uitdagend melken versus rustig
ten, want dat vermindert de drogestofopname en verhoogt
melken met behoud van conditie.
het risico op een slechte vertering. In beide situaties treedt
•
Conditie scoren: pak het staartbeen.
productiedaling op.
•
Melk meten per groep.
•
Voeren per groep.
•
Het rantsoen op juiste nutriënten zetten volgens
Teelt u zelf mais voor uw geiten? Bekijk dan goed welk ras het beste bij uw grond en geiten past. Kies het ras op basis
de normen van het duurmelk rantsoen: WDE (eiwit)
van de Capri-index, een index die ForFarmers speciaal voor geitenrantsoenen heeft opgesteld. In de maisrassenfolder (zie
omhoog. •
www.forfarmers.nl/Plant) is dit kengetal binnen de productie-
Kies het krachtvoerniveau per 100 kg melk en pas wekelijks de voergift aan naar de productie.
indexen opgenomen. Hoe hoger de Capri-index, hoe beter
•
Non Stop brok geeft een betere conditie.
het ras geschikt is voor geiten.
•
Zorg voor 16 uren licht (min. 200 lux op dierniveau) en 8 uren donker.
Koopt u mais op stam aan of heeft u zelf mais geteeld? Oogst
•
deze mais dan bij een drogestofpercentage tussen de 32 en
Blijf actief en tijdig de ventilatie sturen, zeker als de dagen nachttemperatuur dalen.
34 procent. De gratis app Maismanager is een hulpmiddel bij
•
Maak gebruik van onze speciale duurmelk voeders.
het vaststellen van het actuele drogestofpercentage van uw
•
Zorg voor een goed geconserveerde maiskuil.
mais.
•
Zorg voor geleidelijke voerovergangen.
Tijdens de oogst is een goede afstelling van de hakselaar een aandachtspunt. Haksel de mais kort, en zorg dat alle korrels goed gekneusd zijn. Bij het inkuilen is het belangrijk om de hoogte van de kuil aan te passen aan de voersnelheid (1,5 m per week) en goed vast aan te rijden. Dek de kuil af met een goede folie en gebruik eventueel een onderfolie. Voeg bij het inkuilen bij voorkeur een broeiremmer (kuiltoevoegmiddel) toe. Hiermee houdt u de mais verser, frisser en smakelijker. Wij raden hiervoor het middel Pioneer 11A44 aan. Wilt u het volgende seizoen zelf mais voor geiten gaan telen? Raadpleeg dan de actuele Capri-index van de verschillende rassen voor volgend jaar.
Agenda Noteer de volgende evenementen alvast in uw agenda: •
19 september 10.00 – 16.00 uur: open dag familie Lammertink, Rijssenseweg 12 te Ambt Delden in verband met de nieuwe 120-stands melkstal.
•
19 september 10.00 – 16.00 uur: open dag bij landwinkel ‘De Vrolijke Geit’, Klunenweg 4 te Putten.
•
5-7 november: met ForFarmers op studiereis naar Duitsland.
ForFarmers T 0573 28 88 11 • www.forfarmers.nl
Bij de samenstelling van deze nieuwsbrief is de grootst mogelijke zorgvuldigheid betracht. Voor schade van welke aard dan ook, die het gevolg is van handelingen of beslissingen gebaseerd op informatie uit deze nieuwsbrief, aanvaardt ForFarmers geen enkele aansprakelijkheid.
4