UITGAVE VAN FORFARMERS NEDERLAND
NR 1 2021
VOER
TAAL
VIDA-biggenvoer: fundament onder bigkwaliteit
2/3
Zeugenhouder Wim Hendrickx
4/5
Goede samenwerking is de Haarlemmerolie van het bedrijf Beperk zomerdip met koelsysteem
8/9
2
Inhoud 02 Update VIDAbiggenvoerassortiment
03 Column: Ervaar het verschil 04 Reportage: Zeugenhouder Wim Hendrickx timmert aan de weg
06 O nderzoek: Individuele voerproeven leveren schat aan kennis op
Update VIDA-biggenvoerassortiment
VIDA - Fundament onder bigkwali De bigkwaliteit naar een hoger niveau tillen is speerpunt van het jaar 2021. Met de upgrade van het VIDA-assortiment en de specialistische begeleiding van het VIDA-Team zijn op testbedrijven indrukwekkende resultaten geboekt. Die
07 De specialist: Math Muyres
kwaliteitsimpuls wordt over de volle
08 R eportage: Beperk zomerdip
jaar van de Big’.
met koelsysteem
10 Fermentatie is allround toepasbaar
12 Kort nieuws
praktijkbreedte doorgetrokken in ‘Het
Doel van de aanpassing van de VIDAbiggenvoeders is een eenvoudig assortiment dat leidt tot een voorspelbaar
De vernieuwde VIDA-biggenvoeders zijn getest
resultaat in de stallen. “Zeugenhouders
op 70 praktijkbedrijven op ruim 300.000 biggen.
kunnen de opeenvolgende VIDA-voeders als het ware blindelings inzetten en
veiligheid van VIDA Optima Speen.
soepel gezonde biggen van hoge kwaliteit
Verhoogde niveaus van vitaminen,
produceren”, zegt nutritionist biggen
antioxidanten en mineralen als magne-
Bram van den Oever. “De testresultaten
sium ondersteunen de darmgezondheid.
van ruim 300.000 biggen op 70 praktijkbe-
Smakelijke componenten zoals suiker en
drijven wijzen uit dat dit te realiseren is.”
ontsloten granen stimuleren de opname. “Veiligheid gaat niet ten koste van de
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers. Voor meer informatie kunt u terecht bij ForFarmers, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmers.nl In ons privacy statement op www.forfarmers.nl staat hoe ForFarmers omgaat met uw persoonsgegevens. Wenst u geen (marketing)communicatie van ForFarmers meer te ontvangen, dan kunt u dit aangeven via www.forfarmers.nl/mijn-gegevens. Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding. Gedrukt op milieuvriendelijk papier.
Soepele opstart
prestaties”, licht Van den Oever toe.
Na het spenen van de biggen staat de
“Biggen maken na spenen een vliegende
darmgezondheid en een soepele opstart
start, waardoor ze in het vervolgtraject
centraal. Aanpassingen in bijvoorbeeld
met een eenvoudigere voer-
het ruw-eiwitgehalte en de toevoeging
samenstelling uit de voeten kunnen. Op de
van organische zuren verhogen de
rem trappen bij fitte biggen is er niet bij.”
Investeren in kwaliteit en structuur VIDA-biggenvoeders hebben een constante samenstelling en kwaliteit en sluiten naadloos aan op de behoefte van de biggen in verschillende fases. Om dat voor elkaar te krijgen is de productielocatie in Lochem eind 2020 geüpdatet. Er is geïnvesteerd in nieuwe hamermolens en geavanceerde automatisering van de maalmenglijn. De structuur van voeders is nog beter te sturen en daarmee ook de darmgezondheid van de varkens.
iteit
Column
Ervaar het verschil
Voorspelbaar VIDA-resultaat
VIDA 6-stappenplan
Verstrekking van achtereenvolgens 2 kilo
De voeropname en vertering zijn afhanke-
VIDA Optima Speen, 10 kilo VIDA Big 1 en
lijk van een groot scala aan factoren.
16 kilo VIDA Big 2 aan op 26 dagen
“Worden gespeende biggen niet comforta-
Als technisch specialist ben ik
gespeende biggen levert concrete
bel opgevangen in een schoon en droog hok
vanaf het begin betrokken bij de
verbeteringen op. De levensgroei tot
dat op temperatuur is en is het stal-
doorontwikkeling van ons VIDA-
afleveren van de biggen neemt met
klimaat niet 24 uur per dag op orde of het
biggenvoerassortiment. Van de
6 procent toe. Bij de testbedrijven daalde
drinkwater niet van topkwaliteit, dan zul je
inventarisatie van de wensen bij
de uitval na spenen over de hele linie met
nooit topresultaten behalen”, aldus
de klant (overzichtelijk, eenvou-
11 procent. De dieren zijn rustig en zitten
Zanders. “Daarom hebben we het VIDA
dig toe te passen assortiment
zichtbaar goed in hun vel, de koppels
6-stappenplan ontwikkeld, een totaalaan-
met voorspelbaar resultaat) tot
blijven mooi uniform en de voerkosten
pak via het management op een zeugenbe-
ontwikkeling, testen en markt
zijn gunstig. “De voerinhoud van de
drijf. Specialisten werken samen met
introductie.
VIDA-lijnen Optima, Prima en Comfort
zeugenhouders gestructureerd in zes
staat als een huis”, benadrukt Peter
stappen naar kwaliteitsbiggen die pres-
Het testen op praktijkbedrijven is een
Zanders, technisch specialist zeugen/
teren en gewild zijn bij vleesvarkenshou-
waardevolle aanvulling op de vergelij-
biggen. “Als alle onderdelen in het leven
ders.”
kingsproeven op onze proefbedrijven.
‘Gespeende biggen maken vliegende start met VIDA’
Basis leggen in kraamstal
vloed op het resultaat. Denk aan genetica,
De eerste stap naar VIDA-resultaat wordt
voersystemen, voertoepassing, gezond-
in de kraamstal gezet: zorgen voor een
heidsniveau. We zijn dan ook dankbaar
goede biest- en melkopname. Na de
voor de vele klanten die de vernieuwde
geboorte moeten biggen zo snel mogelijk
voeders op hun bedrijf hebben ingezet
Er zijn immers zó veel factoren van in-
voldoende biest opnemen. Actieve biggen
en blij met de verkregen inzichten onder
van een big kloppen, boek je het voor-
stimuleren de melkproductie doordat ze
praktijkomstandigheden.
spelbare VIDA-resultaat en een hogere
de uier masseren. Naast de moedermelk
bigkwaliteit. Een resultaat dat een
en het eventueel bijvoeren van VIDA Milk
Bijkomend voordeel is het brede draag-
samenspel is van de voeropname,
is het leren opnemen van vaste voeders
vlak en enthousiasme dat zo ontstaan is
voerinhoud, vertering en het VIDA
doorslaggevend voor een soepele opstart
bij onze specialisten en klanten. Zó veel
6-stappenplan.”
na spenen. VIDA CCM of VIDA Muesli zijn
enthousiasme dat de groep praktijktest-
smakelijke en interessante voeders voor
bedrijven al snel uitgroeide van twintig
Eten en drinken
jonge biggen en worden daarom goed
naar zeventig. De reden laat zich raden.
Extra aandacht besteden aan voldoende
opgenomen. “Je kunt niet vroeg genoeg
Mijn advies is dan ook: ervaar het verschil!
hoge opname van VIDA Speen in de
beginnen met het trainen van hun
En dan ben ik benieuwd of u net zo trots
eerste 48 tot 72 uur na opleg is volgens
darmen en de voorbereiding op het
op het resultaat zal zijn als ik ben.
de technisch specialist cruciaal. “In die
speenmoment. Jong geleerd is oud
periode willen biggen frequent en nog
gedaan”, stelt Zanders. “Als je meerdere
Peter Zanders
gelijktijdig eten en drinken zoals ze
keren per dag vers voer verstrekt, krijg je
Technisch specialist
gewend waren bij de zeug”, verduidelijkt
een goede en gelijkmatige opname en
hij. “Dus moet je die natuurlijke behoefte
gezonde darmen. Biggen die na spenen
zo goed mogelijk benaderen met voldoen-
speenvoer krijgen dat ze al kennen,
de en goed toegankelijke vreet- en
starten soepel op. Duidelijk voeradvies en
drinkplaatsen. Geef de biggen daarom de
de juiste voeders combineren we met
eerste dagen na spenen minimaal drie
werkgemak en een hoger rendement voor
keer per dag vers voer.”
de boer.”
Reageren?
Mail naar voertaal@forfarmers.eu
3
Reportage
Studio Aksento
4
Wim Hendrickx (r.) richt zich met zijn medewerkers Jan den Boer en Inge de Bont op het behalen van topresultaten.
Zeugenhouder Wim Hendrickx timmert aan de weg
Goede samenwerking is de Haarlemmerolie van het bedrijf Ondernemen in de varkenshouderij en
gen. Hendrickx doet zijn verhaal in het
mogelijk. Na een tip over een varkens-
kansen zien kenmerken Wim Hendrickx.
bijzijn van zijn medewerkster Inge de
bedrijf dat in de verkoop kwam, heeft
Medio 2020 nam de zeugenhouder uit
Bont en voormalig eigenaar van het
Jaap van Wijk van ForFarmers voorwerk
Ossendrecht een goed lopend varkensbe-
varkensbedrijf, Jan den Boer. “Ik kan
voor hem verricht. Hendrickx schakelt
drijf over in Dongen. Een aantal bakens is
hier rustig mijn werk doen omdat mijn
snel als hij kansen ziet. Robbert Jacobs,
verzet en de effecten worden al zichtbaar.
twee medewerkers de zeugen in Os-
technisch specialist zeugen/biggen van
Wims kracht schuilt in de soepele samen-
sendrecht verzorgen”, zegt Hendrickx.
ForFarmers, zette samen met hem een
werken met de verkoper, zijn nieuwe
“De bedrijfsvoering hier stem ik af op
plan van aanpak op. Met dierenarts
medewerker, zijn thuisteam en verschil-
die van de thuislocatie. Die veranderin-
Rick Janssen van De Varkenspraktijk en
lende specialisten.
gen wil ik in goede banen leiden.” De
accountmanager Maikel Wismans van
nu 45-jarige Hendrickx was toe aan een
ForFarmers vormen Hendrickx en zijn
Er hangt een positieve sfeer in de
volgende stap: het houden van vlees-
medewerkers een sterk team om het
bedrijfskantine bij het bedrijf in Don-
varkens. Op de thuislocatie is dat niet
plan van aanpak in praktijk te brengen.
Nieuw aspect
Hendrickx lachend: “Het is makkelijker
“De diergezondheid is goed omdat het
om iemand die blanco in het vak stapt,
bedrijf zelf de zeugen aanfokt. Bloed-
maar gemotiveerd en leergierig is, din-
monitoring wees op een gunstige PRRS-
gen aan te leren, dan om medewerkers
status, maar er is wel een beetje PIA
die het vak kennen iets af te leren.”
aanwezig. Technisch beter gaan draaien
Vijf dagen per week is Wim de leer-
is zeker mogelijk door het wekensys-
meester van Inge. “Tijdens de begelei-
teem om te zetten in een vierwekensys-
ding in de stal door Maikel Wismans en
teem”, zegt de varkenshouder.
de bezoeken van dierenarts Rick Jans-
Het ‘nieuwe’ bedrijf produceert vlees-
sen pikt ze ook de nodige kneepjes van
varkens met één ster van het Beter
het vak op en groeit haar enthousiasme
Leven-keurmerk. Om die optimaal
en werkplezier.”
te kunnen vermarkten schakelde Hendrickxmet ketenconceptmanager
Zichtbare resultaten
Marjon Pot van ForFarmers. “De ver-
Nu de structuur van het bedrijf staat,
koop van vleesvarkens met toegevoegde
beginnen resultaten zichtbaar te wor-
waarde is voor mij een nieuw aspect van
den. De eerste grote groep biggen ligt
het ondernemen.”
al in de vleesvarkensstal. “De varkens groeien wat harder, waardoor we
Bedrijfsprofiel In Ossendrecht: 650 zeugen met eigen aanfok. Ruim 32 gespeende biggen per zeug per jaar. Gespeende biggen worden op voergeld gehouden op tweede locatie. Werkt samen binnen de Heyde Hoeve. Hanteert een vierenwekensysteem met alternerend spenen. 1,5 fte vreemde arbeid. In Dongen: 350 zeugen met eigen aanfok.Ruim 30 gespeende biggen per zeug per jaar. 3.000 vleesvarkens. Eén ster van het Beter Leven-keurmerk. Hanteert een vierwekensysteem met alternerend spenen. 1,5 fte vreemde arbeid.
Leermeester
extra alert moeten zijn op PIA”, bekent
In juli 2020 wisselde het draaiende
Hendrickx. “Omdat we een maximale
varkensbedrijf van eigenaar. Grote ver-
groei nastreven, vaccineren we daar
anderingen zijn niet direct doorgevoerd.
preventief voor. Deze extra kosten moe-
Stalaanpassingen
Wel zijn meteen vijf productiegroepen
ten gecompenseerd worden met een
Enkele stalaanpassingen zijn doorge-
samengesteld, elk met 70 zeugen. Al
hogere groei, een gunstigere voercon-
voerd, zoals de aanleg van ledverlichting.
snel werd Inge de Bont aangetrokken.
versie en een lagere uitval.”
Door groepshokken voor gespeende
“Na de middelbare agrarische school
biggen te maken sorteert Hendrickx
heb ik ervaring opgedaan met koeien
Voereffect
voor op stijgende technische resultaten.
en geiten. Varkens zijn nieuw voor mij”,
VIDA Optima Speen wordt in kruimel-
Bij enkele afdelingen met vleesvarkens
zegt De Bont. “Ik pak gewoon aan en wil
vorm verstrekt, om de invloed van
zijn plateaus gemaakt. De benodigde
leren. Het verzorgen van biggen en het
streptokokken bij de gespeende biggen
materialen voor nevelkoeling in elke stal
werk in de kraamstal vind ik prachtig.”
terug te dringen. Ook het opvolgende
zijn aangeschaft. “Dat werkt thuis ook
biggenvoer is in kruimelvorm, zodat
perfect en de investering is snel terug-
de biggen dit meer geleidelijk opne-
verdiend.”
men. Om het effect van de vernieuwde Opties voor de toekomst
de periode nog te kort. “Begin dit jaar
Ontwikkelen naar een gesloten bedrijfs-
zijn we op deze locatie pas overgescha-
voering met 500 zeugen of een locatie met
keld op voeders van ForFarmers en
speenbiggen en vleesvarkens behoort tot
sinds 1 februari zet ik de vernieuwde
de mogelijkheden. “Maar eerst gaan we
VIDA-biggenvoeders in. Wel zie ik de
vier tot vijf jaar knallen en doelen halen”,
aflevergewichten van mijn biggen op het
benadrukt Hendrickx. “33 biggen per zeug
voergeldbedrijf iets toenemen. Daar is
per jaar spenen en 10.000 vleesvarkens
verder niets veranderd, dus dan is de
per jaar afzetten naar de slachterij. De
hogere groei het voereffect. Van mijn
groei moet stijgen van 900 gram naar
vaste afnemers hoor ik dat de kwali-
meer dan een kilo per dag. Een flinke hap
(r.) van ForFarmers zet Wim Hendrickx de
teit van de biggen goed is en dat ze als
moet van de investering af zijn, voordat ik
puntjes op de i.
vleesvarken ook goed presteren.”
een nieuwe stap zet.”
Studio Aksento
VIDA-biggenvoeders te beoordelen, is
Samen met accountmanager Maikel Wismans
5
Onderzoek
Individuele voerproeven leveren schat aan kennis op Op praktijkbedrijf De Janshoeve in Overloon voert ForFarmers onderzoek uit
Het belangrijkste wat we tot nu toe geleerd hebben
om meer kennis te vergaren over varkens
Zomer en winter
rustiger, minder ‘schrokkerig’ voerop-
en voer. Uit het onderzoek naar voerop-
Bij temperaturen boven de 25˚C nemen
namepatroon.
namepatronen van vleesvarkens komen
vleesvarkens ’s morgens vroeg (rond 8:00
Individuele voerproeven zijn omvangrijke
interessante resultaten, waar alle
uur) al behoorlijk wat voer op. De tweede
klussen. Ze leveren ons echter een schat
varkenshouders vandaag al hun voordeel
opnamepiek ligt 's zomers rond 19:00 uur
aan informatie op, waarmee we onze
mee kunnen doen. Dit leren we hieruit.
tegenover 17:00 uur in de winter. De totale
voeders optimaliseren én waar u in de
voeropname is in de zomer duidelijk
praktijk direct uw voordeel mee kunt doen.
De proefafdeling
lager dan in de winter, zoals te zien is in
op De Janshoeve
grafiek 1. Vleesvarkens eten dus minder
telt twaalf hokken
wanneer het erg warm is en spreiden de
met elk twaalf
voeropname dan meer over de dag, door
dieren. In elk hok
te vreten op de koelere momenten.
Praktische tips • Problemen met maagdarm gezondheid? Verstrek dan kruimel
staat een voerstation met weegschaal. Elk varken is voorzien van een RFID-tag in het
Onrust
in plaats van korrel voor een rus-
oor die herkend wordt door het voersta-
We zien dat onrust in de stal tot een
tiger voeropnamepatroon. Stel de
tion. Het voerstation registreert hiermee
duidelijk lagere voeropname leidt. Het
voerbakken hierop af.
bij elk bezoek van het varken het tijdstip
logische gevolg is dat de groei dan ook
• In de middag vreten varkens het
van bezoek, de exacte voeropname, de
lager is. In grafiek 2 ziet u hoeveel effect
meeste voer. Zorg ervoor dat de
duur van het bezoek, het gewicht van het
werkzaamheden of rumoer in andere
varkens dan continu over voer kun-
varken en het diernummer. Ook koppelen
afdelingen hebben op de dieren. Dit wordt
nen beschikken.
we uiteindelijke slachtdata van het varken
vaak onderschat.
• Voer de varkens bij temperaturen boven de 25˚C ’s morgens al vroeg
aan de oortag. Zo meten we van opleg tot en met slacht het voeropnamepatroon, de
Voervorm
(vóór 06:00 uur). Voorkom onrust in
gewichtsontwikkeling en de slachtresulta-
De voeropnamesnelheid van kruimel is
de stal en controleer de varkens op
ten van elk individueel dier. Interessant en
duidelijk lager in vergelijking tot korrels.
de koele momenten.
uniek!
Als u kruimel voert leidt dat tot een
Voeropname per varken per uur in de zomer en winter
Voeropname per dag per vleesvarken
20 16 12
Winter Zomer
8 4 0
0 1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23
Uren
Grafiek 1: voeropnamepatroon zomer en winter.
3,50 3,00 2,50 2,00
Afleveren
1,50 1,00 0,50
Monteurs aan het werk
0,00 7 10 13 16 19 22 25 28 31 34 37 40 43 46 49 52 55 58 61 64 67 70 73 76 79 82 85 88 91 94 97 100 103 106 112 115 118
24
Voeropname per dag (kg)
4,00
Totale voeropname per vleesvarken (kg)
6
Dagen
Grafiek 2: Voeropnamepatroon over meerdere dagen.
De specialist
Math Muyres, Accountmanager
‘Kansen komen altijd voorbij’ Na ruim veertig jaar in de wereld van voer, advies, begeleiding en ontwikkeling in de varkenshouderij, heeft Math Muyres de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Ook voor collega Hans Dersjant, specialist vleesvarkens, breekt na een loopbaan van vier decennia binnenkort hetzelfde moment aan. Muyres wil graag terugblikken op zijn ‘hobby’. “In februari 1981 startte ik als varkensvoorlichter bij een dealer van Hendrix’ Voeders in de Limburgse regio Helden en Panningen. Rendement in de varkenshouderij lag voor het oprapen, omdat er toen een vraagmarkt was. Met ons advies ontwikkelden bedrijven zich volop. En met ons team en klanten waren we continu op zoek naar extra rendement voor de boer. Omdat we voer met kennis bij de boeren brengen, willen we altijd voorsprong houden. Resultaten vastleggen in ons Kompas-systeem lag aan de basis van het huidige zeugenmanagementsysteem. Maar ook samen bezig zijn met stalinnovaties en nieuwe ontwikkelingen oppikken. Zoals warmtewisselaars in varkensstallen om te besparen op energiekosten. En een spoelgotensysteem in de Hepaqproefstal, het eerste Groen Labelsysteem, om ruimte voor ontwikkeling te creëren.” “Ondanks alle vaak beperkende regelgeving heb ik altijd samen met mijn klanten gezocht naar ontwikkelkansen. Die liggen er binnen de landsgrenzen, maar ook daarbuiten; biggen exporteren naar voergeldstallen in Spanje of met klanten zoeken naar geschikte locaties of mogelijkheden in OostEuropa. Automatisering in stallen en voersystemen heeft de varkenshouderij een boost gegeven. Steeds bleef de uitdaging om bij klanten maximaal rendement te behalen. Telkens draait het om het juist afstemmen van de voeding op de aanwezige genetica, huisvesting en gezondheid. Inspirerend is het teamspel met personeel en ondernemers in de stal. Samen de ideale toepassing van de voeders vinden en ieder jaar de doelstellingen behalen en weer nieuwe doelen stellen. Tevreden klanten en prettig samenwerken met collega’s geven voldoening en werkplezier. Deze vele contacten zal ik het meeste gaan missen. Al met al heb ik mijn werk altijd als hobby ervaren.”
7
8
Reportage
Beperk zomerdip
met eenvoudig eigen koelsysteem Marc Kikkert (l.): “We zien op bedrijven met koeling in de warme maanden een kleinere groeidip, betere voederconversie en lagere uitval.”
Ruud Timmerhuis heeft al meer dan
vooral gebruik van hogedruk nevelkoe-
maatsysteem. Lucht komt via de zijgevel
10 jaar waterkoeling bij zijn vlees
ling. Dat zijn nozzels die met hoge druk
binnen, gaat onder de bolle vloer naar
varkens. In combinatie met het inlaat
een nevel in de inlaat sproeien (zie kader).
de centrale gang en stroomt dan via
systeem weet hij de inkomende lucht met
Op het bedrijf van Timmerhuis werkt het
voergangventilatie naar de varkens.
zo’n 10 graden te koelen. Daardoor blijft
iets anders; het systeem bestaat uit lei-
Door de lange weg onder de vloeren
tijdens warme maanden de groeidip
dingen en sproeiers onder de bolle vloe-
koelt de lucht al met zo’n 5˚C af. Als
beperkt: bijna 20 gram minder groei
ren. Door verdamping van water onder
Timmerhuis de waterkoeling inscha-
verlies dan op een gemiddeld bedrijf.
normale druk wordt warmte aan de lucht
kelt levert dat nog zo’n 3 tot 4 graden
onttrokken. “Het is de goedkoopste en
koeling extra op. “Bij een buitentempe-
Het is half maart en in de vleesvarkens-
eenvoudigste manier om lucht te koelen”,
ratuur van 30 graden is de binnenko-
stallen van Ruud Timmerhuis is het heel
aldus de ondernemer. “We zijn ermee
mende lucht iets boven de 20 graden”,
behaaglijk. Maar ook als de buitentempe-
begonnen in één stal, maar het beviel zo
vertelt de varkenshouder. “Maar al koelt
ratuur de komende tijd flink gaat oplopen,
goed dat ook in de laatste stal uit 2017
het maar een paar graden, ook dat is
is er nog weinig aan de hand. De vleesvar-
exact hetzelfde systeem is aangelegd.”
al meegenomen." Het systeem staat
kenshouder werkt namelijk al zo’n 10 jaar
grofweg van mei tot en met septem-
met waterkoeling bij de inkomende lucht.
Luchtvochtigheid
ber aan, uiteraard afhankelijk van de
De laatste jaren maken varkenshouders
De koeling is geïntegreerd in het kli-
temperatuur. In het voor- en najaar
9
alleen tijdens de warmste uren per dag;
vochtigheid wordt niet automatisch
in de zomermaanden is de waterkoeling
gestuurd. “Ik ben vaak bij het bedrijf en
meestal de hele dag in gebruik.
bij te vochtige lucht kan ik het systeem
Hij zet het systeem aan bij een tempera-
direct stoppen. Misschien moet ik dat
Ruud Timmerhuis heeft in maatschap
tuur tussen de 17 en 20°C, gemeten in
nog eens doen, maar tot nu toe zijn er
met zijn ouders een bedrijf met 3.800
de centrale gang. “Meestal handmatig,
geen problemen geweest met te voch-
vleesvarkens en 120 hectare akker-
maar we hebben ook een tempera-
tige lucht.”
bouw in Almelo (Ov.). Hij teelt onder
Bedrijfsprofiel
andere mais (CCM) en tarwe voor
tuurmeter met elektrische kraan.” Een koppeling met een temperatuurvoeler
Structureel betere kengetallen
gebruik in de CDI-installatie. In de
heeft hij niet gemaakt. Ook op lucht-
Terugkijkend op alle jaren met koe-
rantsoenen mengt hij maximaal 30%
ling is de ondernemer louter positief.
aanvullend voer bij. In combinatie
Tijdens warme dagen bleef het klimaat
met de scherpe voerconversie liggen
in de stal altijd frisser. Dat is niet alleen
de voerkosten per kilo groei 6 cent
prettig voor dier en mens, maar komt
onder het gemiddelde.
ook terug in de technische resultaten. Uit een overzicht van Agroscoop van ForFarmers blijkt dat de groei in de
op bedrijven met koeling dat de resul
zomermaanden maar 20 gram per dag
taten écht beter blijven”, aldus Kikkert.
terugloopt, terwijl dat op een gemiddeld
Behalve de kleinere groeidip, zijn ook
bedrijf bijna het dubbele is. Adviseur
andere kengetallen structureel beter,
Marc Kikkert rekent voor dat hem dat
waaronder de voerconversie en uitval.
zo’n 80 cent per afgeleverd varken
Kikkert: “Alle bedrijven kunnen voordeel
oplevert. Ook de voerconversie vaart
realiseren met waterkoeling.” Ook Tim-
zomer: “Dankzij koeling daalt de temperatuur van
er wel bij en levert per plaats grofweg
merhuis is uitgesproken: “Als je de mo-
de inkomende lucht met zo’n 5 tot 10 graden.”
12 kilo besparing aan voer op. “We zien
gelijkheid hebt, zou ik het altijd doen.”
Ruud Timmerhuis koelt zijn stal al jaren in de
Hogedruknevel veel gebruikt; let wel op juiste constructie Koelen gebeurt de laatste jaren vooral met hogedruknevel. Het is een interessante investering voor varkenshouders
• Voorkom dat de nevel voorwerpen raakt en op die manier als druppels neerslaat.
aldus Jan van den Brink, klimaatspecialist bij ForFarmers
• Laat de luchtstroming de nevel mee naar binnen trekken.
FarmConsult. “De kunst is om maximaal water te verdam-
De nozzels hoeven dus niet in de inlaat te sproeien. Dit
pen. Dan kun je de inkomende lucht met 6 tot 7 graden
mag ook naar voren of zelfs naar beneden.
Celsius koelen.” Toch ziet hij ook situaties waar de instal-
• Laat de installatie geleidelijk aan- en afslaan, zodat de
latie niet goed is aangelegd of verkeerd wordt gebruikt. Een
varkens kunnen wennen aan de verkoeling. Daarom is de
aantal aandachtspunten:
installatie het beste aan te sturen met een sensor in de stal of in de inlaat.
• Gebruik hogedruknozzels (70 bar) voor een voldoende fijne
• Blijf kritisch op vocht. Bij echte hitte is de luchtvochtigheid
nevel. Hoe fijner de druppels, hoe groter het koeleffect en
meestal voldoende laag, maar tijdens ‘gewone’ warme
hoe lager de luchtvochtigheid blijft.
dagen kan dit oplopen. Gebruik daarom een sensor om
• Installeer de nozzels voor de inlaatopening. Bepaal het
een hoge relatieve luchtvochtigheid te voorkomen.
aantal nozzels aan de hand van het aantal kuub dat door het systeem gaat. Ook het inlaatsysteem (zijgevel of voor-
Kijk op www.forfarmers.nl/koeling voor meer detailfoto's en
gevel) is bepalend.
een filmpje van koeling met hogedruknevel.
10
Fermentatie
Fermenteren is allround toepasbaar Passend bij pasgeboren biggen en op droogvoerbedrijven Van een minifermentor met een inhoud
groei van biggen. Wel was het lastig om
van 100 liter tot een fermentatievat van
het proces goed te sturen. Uiteindelijk
100 ton. Van het gebruik in brijvoer tot
kwam dit allemaal goed toen Scholten,
droogvoer en van pasgeboren big tot
alias Dr. Ferm, ging samenwerken met
vleesvarken en zeug. Het melkzuur en de
ForFarmers om grootschalig grondstof-
melkzuurbacteriën die bij fermentatie
fen voor brijvoer te fermenteren. “We
ontstaan, kunnen op ieder varkensbedrijf
hebben in het begin wat lessen geleerd
een bijdrage leveren aan verbetering van
en op basis daarvan aanpassingen
de resultaten en de gezondheid.
gedaan, zoals in de keuze van de juiste melkzuurbacteriën en op het gebied van
Fermentatie is een proces dat de mens al
de hygiëne bij het fermenteren.”
Ronald Scholten, alias Dr. Ferm: “Als je de technische resultaten wilt verbeteren is een
eeuwenlang gebruikt om eten langer
flink aandeel ferment het beste.”
houdbaar te maken, denk aan zuurkool en
Ferm4Farm-concept
yoghurt. “Het is niets anders dan suikers
Die aanpassingen hebben geleid tot het
omzetten in melkzuur”, zegt fermentatie-
Ferm4Farm-concept. Daarbij maakt de
voorbehouden aan brijvoerbedrijven.
specialist Ronald Scholten. “Bijkomend
varkenshouder dagelijks een nieuwe
Die vervangen tot wel 40 procent van het
voordeel van fermentatie is dat de
batch ferment met een speciale
voer door ferment. Het melkzuur en de
producten ook beter verteerbaar zijn.”
vloeibare starter met geactiveerde
melkzuurbacteriën verbeteren de
melkzuurbacteriën. De fermentor wordt
prestaties van de varkens flink. De groei
Lessen geleerd
na elke batch gereinigd met heet water.
van vleesvarkens gaat vooruit en de
Logisch dat op een gegeven moment de
Dit concept staat al jaren. Wekelijks
voerconversie verbetert. Zeugen die
vraag kwam om fermentatie te gebrui-
maken de Ferm4Farm-klanten vijf
ferment in hun voer krijgen, spenen
ken in varkensvoeding. Bijna twintig jaar
miljoen liter ‘yoghurt’ op hun eigen
meer en zwaardere biggen met een
geleden begon Scholten met zijn
bedrijven.
betere voerbenutting.
promotieonderzoek naar de mogelijk
“Het is eigenlijk heel simpel”, weet Dr.
heden van fermentatie. Dat bleek prima
Betere voerbenutting
Ferm. “Het fermenteren duurt steeds
effecten te hebben op de gezondheid en
Het fermentatieproces was aanvankelijk
24 uur. In die tijd verteren de melkzuur bacteriën bij een temperatuur van 38 graden het voer voor. Daarmee krijg je
Minifermentor voor biggen De minifermentor heeft een inhoud van 100 of 200 liter. Het fermentatievat is volledig geïsoleerd en in de wand is een verwarmingslint verwerkt. Dat zorgt ervoor dat de ideale fermentatietemperatuur van 38°C tijdens de 24 uur fermentatie steeds wordt gehandhaafd. De fermentpap is te voeren via een automatisch Nutrix+-voersysteem of met de hand. Omdat het ferment zuur is, kan het vanuit de minifermentor meerdere dagen worden gevoerd.
een verdubbeling van de totale verteringstijd, want in het varken duurt het ook zo’n 24 uur voordat het voer er weer als mest uit komt. Met de huidige grondstofprijzen levert elke procent betere vertering veel geld op.” Biggengezondheid verbeteren “Als je de technische resultaten wilt verbeteren is een flink aandeel ferment
11
het beste”, zegt Scholten. “Om de
zeugenhouders geven hun biggen al
gewone voer. Zeugenhouders die nog
gezondheid te verbeteren, is 5 tot 10
vanaf de eerste dag iets vloeibaars,
een stap verder willen gaan, kunnen
procent ferment op gewichtsbasis al
zoals melk of elektrolyten. Daar kun je
ferment ook al aan de zeugen geven in
voldoende. Dat betekent dat we ferment
de ferment aan toevoegen. Of je geeft
de laatste dagen voor het werpen.
ook kunnen inzetten om de gezondheid
het als drench.” Na die paar dagen stapt
Scholten: “Dan stuur je de darmflora
te verbeteren van biggen op droogvoer-
de zeugenhouder dan over op de
van de zeugen al in de gewenste richting
bedrijven.” Daartoe is de minifermentor
fermentpap uit de minifermentor. Dat
en krijgen de biggen ook van de zeug
ontwikkeld. Met die installatie kan een
geeft hij tot spenen en als het kan nog
een gunstige bacterieflora binnen.”
zeugenhouder de biggen al vanaf een
een week daarna als extra naast het
leeftijd van enkele dagen dagelijks een portie fermentpap geven. Dat helpt flink, want jonge biggen hebben over het algemeen moeite om de zuurgraad van de maag laag te houden. Met het melkzuur uit het ferment lukt dat veel beter. Een groot deel van de ongewenste bacteriën wordt daardoor al in de maag gedood. Die positieve werking van het melkzuur en de melkzuurbacteriën gaat door in de darmen waar ze de groei van ongewenste bacteriën verder remmen. De voorverteerde en ingeweekte fermentpap is bovendien veel gemakkelijker opneembaar en er komt nauwelijks onverteerd voer in de dikke darm. Colibacteriën krijgen hierdoor veel minder kans en diarree komt niet of nauwelijks voor. Direct na geboorte “Maar we willen nog een stap eerder beginnen voor een goede start van de biggen”, stelt Dr. Ferm. “Biggen zijn bij de geboorte nog steriel en nemen vanuit de omgeving bacteriën op. Dat zijn dan zowel gunstige als ongunstige bacteriën. Geef je de biggen nu al vroeg wat ferment, dan zorg je voor een gunstige ontwikkeling van de darmflora. Daarvoor hebben we een speciaal ferment ontwikkeld. Dat zit in een potje van 100 milliliter, maar bevat net zoveel melkzuurbacteriën als zestig potjes Yakult. Je kunt dat na de geboorte makkelijk aan de biggen geven. Veel
Opstelling met drie minifermentoren.
Kort nieuws
Agroscoop update: beter inzicht, meer rendement
Nieuw in MyForFarmers: bericht bij levering mengvoer
Agroscoop heeft een flinke update gehad en er komt nog meer aan. Een nieuw uiterlijk
Herkenbaar? U zit met smart op de
en innerlijk om sneller, eenvoudiger en
voerlevering te wachten en wilt weten hoe
intuïtiever uw analyses te maken. Zo krijgt u
laat de bulkwagen op de stoep staat. Of u
nóg meer inzicht in uw cijfers en maakt u
heeft meerdere locaties en wilt de bevesti-
beter onderbouwde keuzes, die leiden tot
ging dat het bestelde voer op de andere
meer rendement. We geven u een kijkje
locatie al in de silo zit. Met track & trace
achter de schermen.
bent u direct op de hoogte, een gerust gevoel.
Agroscoop, het management-analyse systeem van ForFarmers, geeft u een
Varkenshouders die online bestellen via
betrouwbaar inzicht in de technische en economische kengetallen van uw bedrijf.
handen genomen en voor dit jaar staat de
Samen met uw specialist of accountma-
vleesvarkens-module op de agenda.
nager maakt u heldere analyses van uw cijfers. U weet vervolgens aan welke
Deze nieuwe zaken zijn in ontwikkeling:
knoppen u moet draaien om uw doelstel-
• Periodieke e-mails met rapporten.
lingen te realiseren. Van inzicht naar
Zo houdt u uzelf en uw medewerkers
rendement dus. Afgelopen jaar zijn de
proactief op de hoogte van de vorderingen.
zeugenmodule en karkasanalyse onder
• Een landelijke benchmark om uw bedrijf mee te vergelijken. Dat geeft een beter én betrouwbaarder beeld van de sterke en
Brok’nproat
zwakke punten op uw bedrijf. • Attentiewaarden op basis van uw eigen doelstellingen. Hiermee grijpt u eerder in als dat nodig is.
MyForFarmers kunnen vanaf medio april 2021 de track & trace-functie activeren. U krijgt dan naar keuze een bericht per sms of e-mail wat de geplande lostijd is van het bestelde mengvoer uit onze eigen fabrieken én een bericht als het voer in de silo zit. Via Mijn Account > Wachtwoorden en voorkeuren geeft u aan van welke service u gebruik wilt maken. Bestelt u nog niet via MyForFarmers? Neem dan contact op met onze klanten service via 088 – 024 8070 en maak ook een account aan.
Belang van betrouwbare data De update is tot stand gekomen dankzij feedback uit de praktijk. Een team van varkensspecialisten en IT’ers werkt gezamenlijk aan de verdere ontwikkeling. Verbeteringen sluiten dus aan bij de wensen van de klant. ForFarmers hecht veel waarde aan een goede data- en resultaatverzameling. Het delen van data ligt daaraan ten grondslag. Dit stelt u in staat om beter te presteren en het helpt ons om onze voeders constant te verbeteren.
Uw bestelling is gelost
0321NL
