UITGAVE VAN FORFARMERS HENDRIX NEDERLAND
nr 1 2015
VOER
TAAL
Efficiënt melken wordt nog belangrijker
7
Reportage Twan en Corine van de Laar:
8
“Met Melk€fficiënt voerwinst verhogen” Koemelk versus kunstmelk
14
2
Inhoud 02 Voederwaardering snijmais 03 Column 04 Voorbereiding op het weideseizoen
Actualiteit
Maiskuil 2014: sneller verteer
Nieuwe onderzoeksresultaten bevestigen praktij
05 ForFarmers als krachtige merknaam 06 Agroscoop-cijfers 07 Interview Pierre Berntsen 08 Reportage Melk€fficiënt 10 De Exxa-specialist 11 Bemesting maisland
De maiskuilen van 2014 zijn nog sneller verteerbaar dan verwacht. Dit betekent extra risico op pensverzuring.
12 Meststoffen grasland
Dankzij de zeer goede groeiomstandig
Daardoor zijn de rantsoenen sneller
heden hebben de maiskuilen van 2014
en neemt de VerzuringsIndex toe. De
13 Praktijkervaringen KringloopWijzer
een hoger drogestof en zetmeelge
hoeveelheid bestendig zetmeel neemt
halte dan voorgaande jaren. Uit recent
daarentegen af.
13 Samenwerking melkveehouder en akkerbouwer
Hendrix blijkt dat deze maiskuilen nog
Invloed van inkuilduur
sneller verteerbaar zijn dan verwacht.
Verder weten we dat de voederwaarde
Ook de tijd dat de mais in de kuil
van de mais verandert gedurende de tijd
14 Kunstmelk versus koemelk
zit (inkuilduur) heeft invloed op de
dat het in de kuil zit. De afbraaksnelheid
afbraaksnelheid en is groter naarmate
van zetmeel in de maiskuil is niet con-
het drogestofgehalte hoger is. Dit alles
stant, maar neemt toe naarmate de mais
15 Een jaar na nieuwbouw
betekent extra risico op pensverzu
langer in de kuil zit. De effecten van in-
ring. De specialisten van ForFarmers
kuilduur zijn groter naarmate het droge-
16 Duurzame soja
Hendrix beschikken reeds over deze
stofgehalte hoger is. Bij de maiskuilen
nieuwste kennis in het Feed2Milk rant
van 2014 met een hoog drogestof- en
soenberekeningsprogramma. Daardoor
zetmeelgehalte wordt het zetmeel meer
kunnen zij u ook bij deze maiskuilen
en sneller in de pens afgebroken. Dit
van het juiste rantsoenadvies voorzien.
gegeven, in combinatie met de nieuwe
verteringsonderzoek van ForFarmers
kennis uit het verteringsonderzoek,
Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix. Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem. Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.
Uit recent verteringsonderzoek van
betekent extra risico op pensverzuring.
ForFarmers Hendrix en Nutreco naar
In het Feed2Milk rantsoenberekenings-
de afbraak van ruim honderd maiskui-
programma zit deze kennis inmiddels
len - waarbij gebruik is gemaakt van
verwerkt. Zodat uw koeien het juiste
koeien met pensfistels - blijkt dat de
rantsoen krijgen om een hoge en
afbraaksnelheid van het zetmeel van
efficiënte melkproductie te bereiken
deze kuilen hoger is dan tot nu toe werd
waarbij ze in goede gezondheid blijven.
aangenomen.
Column
rbaar dan verwacht
Wat zijn uw plannen?
jkervaring Bijsturen in het rantsoen
nieuw buffercomplex
Voor een goede pensgezondheid is het van belang dat er een juiste balans is tussen HerkauwIndex en Verzurings-
Speciaal voor de snelle kuilen van
Index. In snelle rantsoenen met een
2014 ontwikkelde ForFarmers
hoge VerzuringsIndex is het allereerst
Hendrix een nieuw buffercomplex,
van belang om voldoende structuur te
welke toegepast wordt in het nieuwe
voeren (hoge HerkauwIndex). Daarnaast
product RumiBuffer. Tevens is het
adviseren we om te kiezen voor een
buffercomplex toegevoegd aan Univit
rustige aanvulling in het basisrantsoen
Buffer. Beide producten bieden hier-
met bijvoorbeeld bierbostel, perspulp,
mee een betere bescherming tegen
sojahullen of Unimix 483 (sojahullen en
pensverzuring dan alleen natrium-
mais) of Unimix 485 (sojahullen en pulp).
bicarbonaat (zie grafiek).
De keuze voor het aanvullende kracht-
Univit Buffer: compleet mineralen-
voer is sterk afhankelijk van het aandeel
mengsel met onder andere levende
mais in het rantsoen. Bij rantsoenen
gisten om de pens-pH te stabiliseren
met een hoog risico op pensverzuring
en de celwandafbraak te stimuleren.
kan tevens RumiBuffer of Univit Buffer
RumiBuffer: aanvullende buffer naast
worden ingezet als preventieve maat-
een standaard Univit-mineralen-
regel. Deze producten zorgen voor een
mengsel en daarmee gemakkelijk
stabiele pensfermentatie en een goede
(tijdelijk) inzetbaar.
avond van een nieuw tijdperk. Een tijdperk, waarin meer dan ooit een beroep wordt gedaan op uw vakmanschap en ondernemerschap! Per 1 april verdwijnt de melkquotering. Ruim dertig jaar was het melkquotum de beperkende factor voor groei van de Nederlandse melkveehouderij. Nu ontstaan er ‘nieuwe grenzen’, onder andere op het gebied van milieuwetgeving en ruwvoervoorziening. Tevens is het omgaan met grote prijsschommelingen een nieuwe realiteit voor u. Dit alles vraagt om een efficiënte(re) bedrijfsvoering. Welke mogelijkheden
vertering van de celwanden (zie kader).
voor bedrijfsontwikkeling ziet u? Groeien,
Grafiek. Verloop in de tijd van de zuurbelasting door een snel verteerbaar rantsoen en de buffercapaciteit van verschillende buffers in de pens van de koe.
optimaliseren of op dezelfde manier verder gaan? Wij ondersteunen u hierbij graag met
100
onze nieuwe aanpak Melk€fficiënt. Via
90 80 70 60 Zuurbelasting en buffercapaciteit 50 (% van totaal) 40
Zuurbelasting door snel verteerbaar rantsoen
deze totaalaanpak krijgt u op praktische
Buffercapaciteit Natriumbicarbonaat
wijze inzicht in het effect van verschillende
Buffercapaciteit RumiBuffer/Univit Buffer
keuzes op de voerwinst. Zo gaan we samen met u de vele uitdagingen aan die er zijn in de melkveehouderij.
30
Robert Meijer
20
Productmanager melkvee
10 0
De melkveehouderij staat aan de voor-
zeer kort
kort Tijdsduur na opname
lang
Bron: ForFarmers Hendrix en Nuscience
3
4
Weidegang
Voorbereiding op het weideseizoen Overweegt u deelbeweiding? Deelbeweiding betekent dat u een deel van uw veestapel weidt. Uw jongvee en droge koeien tellen ook mee. Voor deelbeweiding geldt: minimaal 25% van het totaal aan wezige runderen op het bedrijf krijgt 120 dagen per jaar, 6 uur weidegang per dag (bron: FrieslandCampina). Kiest u voor of overweegt u weidegang,
beweidingsverliezen, deze zijn 5 tot 10%
Deelbeweiding kan bij een beperkte
dan is het nu een goed moment om na
hoger dan bij omweiden.
huiskavel interessant zijn.
te denken over welk beweidingssysteem
Er zijn verschillende alternatieven
u gaat toepassen. Belangrijke factoren
Omweiden
voor beweiding denkbaar:
die een rol spelen bij de keuze voor een
Omweiden kan in de vorm van twee- of
•
beweidingssysteem zijn onder andere
driedaags omweiden. Het belangrijkste is
verkaveling, arbeid en uw persoonlijke
dat er continu voldoende gras van goede
voorkeur. Het maken van een Weide
kwaliteit is. Ook stripgrazen en rantsoen-
voor afkalven, de zogenaamde
OptimalisatiePlan geeft goed inzicht in
beweiden zijn vormen van omweiden. Bij
far-off-groep.
de mogelijkheden op uw bedrijf.
stripgrazen wordt iedere dag een nieuwe strook gras aangeboden, terwijl bij rant-
De pinken: beweging komt bovendien hun conditie ten goede.
•
•
De droge koeien tot drie weken
(Een deel van) de oudmelkte koeien.
Er zijn verschillende beweidingssystemen
soenbeweiden de koeien iedere dag een
mogelijk. Via het Keuzeschema Weide-
deel van het perceel erbij krijgen en ze de
gang komt u tot het beste beweidingssys-
laatste dag het hele perceel beweiden. Bij
Ondersteuning
teem voor uw bedrijf. Vraag uw melk-
omweiden, stripgrazen en rantsoenbe-
ForFarmers Hendrix heeft in elke regio
veespecialist of accountmanager naar de
weiden heeft u minimaal twaalf percelen
een specialist Weidegang. Zij begelei-
verschillende mogelijkheden.
nodig. Dit vraagt meer arbeid, maar leidt
den FarmWalks met melkveehouders
op jaarbasis wel tot een betere benutting
en zorgen voor de juiste kennis bij onze
en daarmee een hogere grasopbrengst.
melkveespecialisten. Ook dit jaar is de
Modern standweiden Modern standweiden is interessant voor
Vers Gras Monitor op onze website te vin-
veehouders die weinig arbeid aan weide-
Weide Optimalisatie Plan
den. Dit is een overzicht van de vers gras
gang kunnen of willen besteden. Het
Samen met uw adviseur kunt u voor uw
analyses gedurende het weideseizoen.
weiland wordt opgesplitst in twee of drie
bedrijf een Weide Optimalisatie Plan ma-
blokken waar de koeien een aantal weken
ken. Hierin staan praktische adviezen over
Weiden is een dynamisch proces en
kunnen grazen. De grasopname is vooral
perceelsgrootte, aantal percelen en de hoe-
vraagt om inzicht en vakmanschap. We
afhankelijk van de grasgroei gedurende
veelheid bijvoeding gedurende het seizoen.
ondersteunen u daar graag bij!
de periode dat ze in de wei lopen. Het sys-
De adviezen zijn gebaseerd op uw bedrijfs-
teem zorgt voor meer rust bij de grazende
doelstellingen en het beweidingssysteem
koeien dan andere systemen. Een nadeel
op uw bedrijf. Het Weide Optimalisatie Plan
van dit systeem zijn de relatief hogere
maakt succesvol weiden mogelijk.
Melkrobot en weiden? Lees praktische tips op onze website, www.forfarmershendrix.nl/weidegangams
One ForFarmers
5
ForFarmers als krachtige merknaam jaar steeds heeft weten aan te passen aan
producten. Ook voor inkoop en inno-
veranderende markt- en klantbehoeften.
vatie worden de krachten gebundeld. “Prijzenen beschikbaarheid van
Ook in de UK rijdt ForFarmers op de weg.
FarmFeed Hedimix nu ForFarmers DML
producten veranderen steeds sneller.
FarmFeed Hedimix voert vanaf 1
Wij zitten dicht op de markt waardoor
januari2015 de naam ForFarmers
onze specialisten zeer snel kunnen
DML. De letters DML staan voor dry,
schakelen”, aldus Kemink.
moist en liquid (zie kader). Met deze
Bij een sterke, internationale onder
naam sluit het bedrijf aan bij de inter-
Dit alles heeft tot doel om een compleet
neming hoort een krachtige merk
nationale activiteiten van ForFarmers
pakket bestaande uit een uitgebreid as-
naam, die overal voor hetzelfde staat.
op het gebied van bijproducten en
sortiment van kwalitatief hoogwaardige
ForFarmers: voor boeren. Daarom
losse grondstoffen. Dat is goed voor
producten en bijbehorende adviezen
wordt ForFarmers de naam voor de
de herkenbaarheid in de markt. “Het
aan te bieden. Met als resultaat meer
gehele organisatie. De naamswijziging
versterkt ook onze onderhandelings-
rendement voor de klant.
in Nederland en België van ForFarmers
positie richting de leveranciers van
Hendrix naar ForFarmers volgt juni
deze producten. En dat komt uitein-
2015, maar de eerste stappen naar
delijk weer ten goede aan de klant”,
‘One ForFarmers’ zijn inmiddels gezet.
benadrukt Eddy Kemink, directeur van ForFarmers DML.
UK als eerste Groot-Brittannië nam het voortouw. Op
Meer rendement
6 oktober 2014 werd afscheid genomen
ForFarmers Hendrix en ForFarmers
van de naam BOCM PAULS. Sindsdien
DML werken nauw samen en delen
heet het bedrijf officieel ForFarmers. Een
kennis en informatie, zoals op het
ingrijpende maar tegelijkertijd ook mooie
gebied van voeding, voederwaarde van
stap in de geschiedenis van ons Engelse
grondstoffen en de beschikbaarheid
zusterbedrijf, dat zich de afgelopen 100
en kwaliteitsrisico’s van specifieke
Eddy Kemink, directeur ForFarmers DML
Compleet productenpakket voor melkveehouders
Bierbostel
‘Dry’ in de afkorting DML staat voor droge grondstoffen. Voor de melkveehouderij
Dankzij de inkooppositie van
zijn dat onder andere granen en ruwvoeders.
ForFarmersDML in vier landen,
‘Moist’ zijn vochtige en stapelbare voeders, zoals bierbostel, Corngold en diverse
heeft zij onlangs een aantrekkelijk
aardappelproducten.
contract voor de afname van bier-
‘Liquid’ zijn de vloeibare producten, zoals tarwegistconcentraten, die als aan-
bostel gesloten met een grote bier-
trekkelijke eiwitbron in de melkveehouderij worden toegepast.
brouwer in Noordwest-Duitsland. U
ForFarmers DML ontwikkelt zelf Feedmix-producten voor de melkveehouderij,
als klant profiteert hiervan!
Feedmix RV (ruwvoervervanger) en Feedmix ER (eiwitrijk). Dit zijn stapelbare
Bel uw dealer of ForFarmers DML,
bijproducten met een drogestofgehalte van circa vijftig procent.
tel: +31 (0)573 40 84 50, voor prijsinformatie.
6
Agroscoop jaarcijfers
Nummer 1 in melkeiwit en levensproductie Uit de jaarcijfers van het monitorings
CRV *)
programma Agroscoop blijkt dat klan
2013/2014
2013
2014
Aantal koeien
90
91
95
Kg melk/koe
8.376
8.371
8.473
Vet%
4,33
4,46
4,40
De levensproductie van de afgevoerde koei-
Eiwit%
3,53
3,58
3,57
en van ForFarmers Hendrix-klantenis ge-
Kg vet
363
373
373
stegen naar 31.773 kg per koe. Dit is ruim
Kg eiwit
296
300
302
400 kg meer dan vorig jaar en is 774 kg
FPCM/koe
8.804
8.948
8.995
hoger dan het landelijk gemiddelde (CRV).
Levensproductie per afgevoerde melkkoe
30.999
31.359
31.773
ten van ForFarmers Hendrix uitstekend scoren op het gebied van (levens)productie en gehalten in de melk.
Bij een melkprijs van € 0,35 is dit een extra melkopbrengst van € 270,- per koe. Hoger vet- en eiwitgehalte De meetmelkproductie bij klanten van
*) Landelijk gemiddelde (inclusief ForFarmers Hendrix-klanten) september 2013 t/m augustus 2014.
Grafieken. Verloop vet- en eiwitgehalte in de tankmelk van ForFarmers Hendrix-klanten ten opzichte van het gemiddelde van FrieslandCampina. Vergelijking % vet
ForFarmers Hendrix is gestegen naar 8.995 kg per koe per jaar en ligt hiermee gemiddeld 191 kilogram hoger dan het landelijk gemiddelde. Dit is vooral te danken aan de hogere gehalten in de melk:
ForFarmers Hendrix
4,70 4,60 % vet FFHx % vet RFC
4,50
het vetgehalte is gemiddeld 0,07% hoger en het eiwitgehalte +0,04%. De grafieken
4,40
en de tabel onderstrepen dit. Dit zijn mooie resultaten waar u trots op mag zijn. Samen maken we het waar: dé nummer 1 in melkeiwit en levensproductie!
4,30 4,20 4,10
NIEUW: rantsoenefficiëntie in Agroscoop Met de Agroscoop-app kunt u nu ook uw rantsoenefficiëntie direct berekenen. Voer daartoe de totaal opgenomen kilo’s van het gevoerde rantsoen (ruwvoer + krachtvoer) in. U krijgt dan het juiste getal te zien, maar ook hoe uw rantsoen-
Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep okt Nov Dec 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014
Vergelijking % eiwit 3,70 3,65 % ewit FFHx % ewit RFC
3,60 3,55
efficiëntie zich ontwikkeld heeft. In het Agroscoopprogramma op uw pc vindt u een uitgebreider rapport. Voor vragen kunt u terecht bij uw melkveespecialist, accountmanager of klantenservice.rundvee@forfarmers.eu.
3,50 3,45 3,40
Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep okt Nov Dec 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014
Interview met Pierre Berntsen
7
“Efficiënt melken wordt nog belangrijker” Pierre Berntsen is Directeur Agrarische
Het quotum valt weg. Wat worden de
Bedrijven bij ABN AMRO en verant
nieuwe grenzen voor melkveehouders?
woordelijk voor de Agrarische Sector.
“We weten nu dat groei op basis van
Pierre heeft veel ervaring met het
100% mestverwerking niet mogelijk is.
vertalen van sectorontwikkelingen naar
Groeien kan alleen (deels) grondgebon-
bedrijfsontwikkeling in agrarische en
den. De huidige periode van onduidelijk-
agribusiness sectoren. Wat is zijn visie
heid is lastig maar is te verantwoor-
op de ontwikkelingen in de melkvee
den als het eindresultaat niet alleen
houderij.
draagvlak onder burgers en buitenlui oplevert maar ook ruimte biedt aan een
Wat zijn volgens u de trends in de
ondernemende en concurrerende melk-
zuivelmarkt?
veehouderij.”
Pierre Berntsen, Directeur Agrarische Bedrijven bij ABN AMRO.
Waarin onderscheiden succesvolle
“Wij zijn positief over de zuivelmarkt op lange termijn. De groeiende wereldvraag
Hoe kan een melkveehouder hierop
ondernemerszich?
biedt exportkansen voor sterke zuivel-
inspelen. Moet zijn bedrijf nog wel
“Financieel succesvolle ondernemers
regio’s als de onze. Opkomende landen
groeien?
hebben meer technische kennis en
zijn onvoldoende in staat om zelf in deze
“In de kern zetten melkveehouders ruw-
meer financieel inzicht. Zij weten deze
behoefte te voorzien. Alleen de import
voer om in melk. Efficiënt melken wordt
kennis effectief toe te passen en sturen
van de vier grootste zuivelimporteurs
nog belangrijker. Ofwel, hoge hectare-
er concreet op. Ze presteren daardoor
neemt jaarlijks al met 2,5 miljard kilo toe.
opbrengsten efficiënt omzetten in
technisch beter. Verder blijkt dat toppers
De tijd van structurele overschotten ligt
kwaliteitsmelk. Dit verlaagt de kosten en
een heldere visie en duidelijke koers
achter ons en dat pakt ook goed uit voor
ook de mineralenuitstoot en vergroot de
voor ogen hebben, ze laten zich minder
de verhoudingen in westerse markten.
ruimte om binnen de fosfaatreferentie
door externe adviseurs leiden. Maar op
De onderhandelingspositie van zuivel
meer melk te produceren. Ik verwacht
innovatief gebied zitten ze eerder in het
producenten en -verkopers is de afgelo-
dat ondernemers meer gaan sturen op
peloton dan in de kopgroep.”
pen jaren versterkt. De melkprijs die
het rendement van de omzet. Wat is het
ABN AMRO en adviseurs gebruiken voor
rendement van mijn laatste, of vol-
Wat is uw advies aan melkveehouders
langetermijnprognoses is de afgelopen
gende, 10% melkproductie bij de huidige
die nog nadenken over bedrijfsontwik
jaren meerdere keren naar boven bijge-
melkprijs? We moeten minder denken
keling?
steld en bedraagt op dit moment 35 cent
in financiering per kilo melk en meer in
“Elke ondernemer is anders. Waar ben
inclusief toeslagen en weidepremie.
financiering in relatie tot saldo.
je goed in? Wat zijn de mogelijkheden op
Dit neemt niet weg dat de zuivelmarkt op
Bepaalde groei is nodig om op lange
je energie van? Niet van 365 dagen per
dit moment nog slecht is. We ervaren de
termijn perspectief te houden. Het is
jaar op je tenen lopen. Let bij bedrijfs-
gevolgen van de flinke toename van de
daarbij zaak dat de extra omzet niet te
ontwikkeling in ieder geval ook op wat
mondiale melkproductie en een tijdelijk
veel ten koste gaat van het totaalrende-
het met je kostprijs doet en wat het je
mindere vraag naar melk. Ik verwacht
ment. Je bent immers ook ondernemer.
economisch brengt. Groeien is een
geen herhaling van 2009 wat betreft
Wij hebben de ervaring dat veel groei-
strategische keuze waarbij je ook als
melkprijs, maar we gaan dit jaar wel de
sprongen ten koste gaan van marge
ondernemer moet groeien. Doe het om
bodem van de zuivelmarkt voelen.”
en rendement. De verschillen tussen
de juiste redenen en zorg dat er finan-
bedrijven zijn echter enorm.”
ciële ruimte is voor tegenvallers.”
je locatie? Wat is je ambitie? Waar krijg
8
Reportage
Melk€fficiënt
Geeft verbetermogelijkheden om voerwinst te verhogen Melkveespecialist Jan Ebskamp (rechts) en Twan van de Laar bekijken wat volgens MelkEfficiënt de meest efficiënte ontwikkelingsrichting is.
Twan en Corine van de Laar uit Veghel
En als een bedrijf goed draait, ontstaat er
kregen hun uitbreidingsplannen niet ge
een vliegwieleffect waardoor alles beter
financierd. Een analyse op basis van de
gaat. Op het bedrijf van Twan van de Laar
Hoe is dit getal te verklaren? Van de
door ForFarmers Hendrix ontwikkelde
– een melkveehouderij met 145 koeien
Laar heeft een zeer intensief bedrijf
aanpak Melk€fficiënt gaf inzicht in de
en 120 stuks jongvee - is dat vliegwiel in
en moet extra voer aankopen en mest
verbetermogelijkheden om de voerwinst
gang gezet door een analyse met Melk-
afzetten. Elke besparing op een kilo
te verhogen. Door het optimaliseren van
Efficiënt. Melkveespecialist Jan Ebskamp
drogestof voeraankoop levert voor hem
de bedrijfsvoering is de gezondheid en
van ForFarmers Hendrix voerde deze
dus direct geld op. Na verlaging van het
het productieniveau van de veestapel
analyse uit. “Omdat een uitbreidingsplan
aandeel jongvee en een kleine verbou-
sterk verbeterd en heeft de ondernemer
niet doorging zaten we veel te ruim in het
wing kwam er meer plaats bij de koeien
voor ogen waar hij met zijn bedrijf de
jongvee. Ook de ligboxenstal zat veel te
en het jongvee. “De gezondheid ging
komende jaren naartoe wil.
vol”, vertelt de melkveehouder. Ebskamp
hierdoor met sprongen vooruit”, aldus
heeft met MelkEfficiënt de verbetermoge-
de melkveehouder. De actuele levens-
Het is geen nieuws dat op een melkveebe-
lijkheden in beeld gebracht. “Door minder
productie van zijn koeien steeg in ruim
drijf de jongveeopfok, ruwvoerteelt en het
jongvee aan te houden en het vervangings-
een jaar tijd van 18.600 kilo naar 21.500
melken met elkaar in verbinding staan.
percentage te verlagen was een extra
kilo per koe.
voerwinst van €70.000 mogelijk.”
Strategieën doorrekenen
vervangingspercentage van 35 naar 25
Met MelkEfficiënt kan een adviseur van
en het terugbrengen van de lengte van de
ForFarmers Hendrix samen met de
droogstandperiode van 60 naar 40 dagen.
9
melkveehouder verschillende strategieën doorrekenen voor het maximali-
Een belangrijk aspect is de jongvee-
seren van de voerwinst. Hierdoor kan
opfok. Door de kalveren regelmatig te
de melkveehouder een afgewogen
meten, kan Van de Laar de ontwikke-
keuze maken die past bij zijn bedrijf, de
ling beter sturen. Hierdoor kunnen de
bedrijfsdoelstellingen en hemzelf. Melk
pinken eerder en bij het juiste gewicht
Efficiënt focust op drie hoofdprocessen:
worden geïnsemineerd. Wanneer al
melken, jongveeopfok en ruwvoerteelt.
deze doelen worden gerealiseerd, levert
Bij elk proces horen andere kengetallen
dat €26.000 extra voerwinst per jaar op.
Door de kalveren regelmatig te meten, kan-
en zijn er andere verbetermogelijk-
“Daarmee zijn de gevolgen van een lage
Van de Laar de ontwikkeling beter sturen.
heden om de voerwinst te verhogen.
melkprijs voor een deel al te compense-
Vervolgens wordt een praktisch plan
ren”, aldus de adviseur.
opname van ruwvoer, krachtvoer en even-
van aanpak opgesteld met concrete
tueel bijproducten voor de melkkoeien. De
actiepunten om de doelstellingen ook te
meeste recente waarde van de koeien
kunnen verwezenlijken.
is 1,46, het streven is 1,5. “De productie
De MelkEfficiënt-aanpak is inmiddels een vast onderdeel van de bedrijfsbegeleiding. Elke paar maanden bekijken Ebskamp en Van de Laar de stand van
“Melk€fficiënt nodigt uit tot vooruitkijken”
zaken. “Het mooie is dat je de financiële
van de laagproductieve koeien wordt nog onvoldoende benut. De melkgift daalt te snel”, verklaart Ebskamp. Bedrijfsvoerefficiëntie geeft aan hoeveel kilogram meetmelk wordt geproduceerd
effecten van aanpassingen direct kunt
Rantsoen- en bedrijfsvoerefficiëntie
op basis van de totale hoeveelheid voer
zien”, vindt de melkveehouder. Dat no-
MelkEfficiënt geeft ook inzicht in een
die op het bedrijf wordt opgenomen, dus
digt volgens hem uit om vooruit te kijken.
aantal technische kengetallen, zoals
inclusief jongvee en droge koeien. De
rantsoenefficiëntie en bedrijfsvoer-
bedrijfsvoerefficiëntie ligt op dit moment
Focus voor 2015
efficiëntie. Rantsoenefficiëntie geeft aan
op 1,06 en het streven is 1,17. “Juist bij
De focus op het bedrijf ligt de komende
hoeveel kilogram meetmelk geprodu-
Van de Laar telt de bedrijfsvoerefficiën-
tijd op verlaging van de afkalfleeftijd van
ceerd wordt uit één kilo drogestof voer. Dit
tie hard door, omdat ook ruwvoer wordt
24 naar 22 maanden, verlaging van het
wordt berekend op basis van de werkelijke
aangekocht. Een verbetering van 0,04 lijkt weinig, maar Van de Laar hoeft dan 56 ton minder ruwvoer aan te kopen”,
Bedrijfsgegevens
illustreert Jan het belang. Door te werken
Twan en Corine van de Laar hebben in Veghel (N.-Br.) een melkveebedrijf met
aantal stuks jongvee in balans te brengen
145 melkkoeien en 120 stuks jongvee op 30 hectare grond. Dit maakt het bedrijf
met de melkveestapel, verwachten Twan
zeer intensief. Het melkquotum bedraagt 1,3 miljoen kilo melk. De productie is
en Corine dat de hogere bedrijfsvoereffi-
bijna 9.100 kilo melk per koe met 3,66% eiwit en 4,69% vet. Op het bedrijf is één
ciëntie snel binnen bereik komt.
aan een hogere productie per koe en het
medewerker in dienst voor circa 12 uur per week. Ook de vader van Twan levert nog regelmatig hand- en spandiensten op het bedrijf.
Het echtpaar hoopt dat ze, dankzij de steeds betere resultaten, op afzienbare termijn
Het basisrantsoen bestaat uit graskuil, mais, perspulp, graszaadhooi en Blendix
toch hun bouwplannen voor een nieuwe stal
(maatwerkvoer). Dit wordt aangevuld met Maximabrok Gluco en Supplementbrok
kunnen verwezenlijken. Met MelkEfficiënt
Plus, dit laatste via de krachtvoerbox. De producten worden geleverd door
hebben ze een aanpak in handen om daar
ForFarmers Hendrix dealer Jan van den Boom Voeders.
de juiste sturing aan te geven.
10
De Specialist
Alle Visser (rechts) met de dierenarts.
Alle Visser, Exxa-specialist
Extra toegevoegde waarde voor grote melkveebedrijven Ondernemers van grotere melkvee
Op basis van het beschikbare ruwvoer,
Zijn kennis over TMR deelt Alle met zijn
bedrijven hebben andere (voer)vraag
de grondstoffen en bijproducten, stelt
collega’s en veehouders. Zo zette hij sa-
stukken. Zij voeren bijvoorbeeld een
Alle het maatwerkvoer (Blendix) samen
men met zijn collega’s TMR-workshops
volledig gemengd rantsoen (TMR) en
om het TMR-rantsoen compleet te
voor geïnteresseerde veehouders op.
stellen vragen als welke grondstoffen
maken. Belangrijke aandachtspunten
en bijproducten zet ik in? Hoe zorg ik
bij TMR zijn een juiste menging van het
Alle werkt vaak samen met andere
voor goed koppel en voermanagement?
rantsoen en het voorkomen van selectie
specialisten, zoals de dierenarts. “Bij
Hoe voorkom ik selectie in het rant
aan het voerhek. Om de koeien in de
mijn klanten staat efficiënt en gemak-
soen? Voor deze specifieke vragen heeft
juiste conditie te houden moeten de rant-
kelijk werken voorop. Dat vraagt om een
ForFarmers Hendrix Exxaspecialisten
soenen van de verschillende diergroepen
proactieve aanpak. Op het gebied van
in dienst die hier veel ervaring mee
goed op elkaar afgestemd zijn. Dit is de
vruchtbaarheid bijvoorbeeld, waar een
hebben. Alle Visser is één van hen. Zijn
basis voor een gezonde veestapel met
duidelijke relatie ligt met voeding. Samen
ervaring in OostDuitsland, waar hij
een goede melkproductie en een opti-
kom je sneller tot betere resultaten!”
als voeradviseur voor grote bedrijven
male rantsoenefficiëntie.
werkte, komt daarbij goed van pas.
Bemesting maisland
11
Voorkom kaliumtekort op maisland menstelling van drijfmest de afgelopen
Advies kaliumaanvulling
jaren is veranderd? Uit onderzoek blijkt
Voor een kaliumaanvulling tijdens of
dat de hoeveelheid kalium de afgelopen
meteen na het zaaien heeft ForFarmers
vijftien jaar is verlaagd van gemiddeld
Hendrix de meststoffen Maismaster
zeven naar gemiddeld vijf kilo per kuub.
Kali Rij en Maismaster Kali Breed in het
Een drijfmestgift van 40 kuub met 5
assortiment.
kilogram kalium per hectare geeft 200 kilogram kalium per hectare. Bij een
Wanneer u minder dan 30 kilo kalium
drogestofopbrengst van 16 ton onttrekt
per hectare hoeft bij te bemesten, past
mais 250 kilogram kalium per hectare,
Maismaster Kali Rij prima. Is de aan-
bij een drogestofopbrengst van 18 ton
vullende kaliumbehoefte groter dan 30
loopt dit op richting 300 kilogram per
kilo per hectare, dan adviseren we geen
hectare. Dit betekent dat er aanvullend
kalium in de rij te geven, maar direct na
kalium bemest moet worden voor een
het inzaaien van de mais breedwerpig
gezond gewas.
te strooien met Maismaster Kali Breed, Korn-kali (Kali 40) of Kali 60. Een te
Kaliumtekort bij snijmais.
Hoeveel? Dat is afhankelijk van de
hoge kaliumbemesting in de rij tijdens
drijfmestgift en de -samenstelling op
het zaaien is namelijk ongewenst. Het
uw bedrijf. De spreiding in drijfmest-
geeft te hoge zoutconcentraties, deze
samenstelling is groot. Sommige
hebben een vertragend effect op de
bedrijven hebben nog altijd zeven kilo
beginontwikkeling van de maisplant.
kalium in de drijfmest, anderen maar Kalium is een waardevolle voedingsstof:
twee. Zorg daarom voor een analyse van
Bespreek met uw specialist of account-
het vermindert de vatbaarheid voor
de drijfmestsamenstelling, want aan de
manager van ForFarmers Hendrix welk
ziektes, beïnvloedt de benutting van
hand hiervan is de werkelijk benodigde
maisras en welke meststoffen u op uw
stikstof, verbetert de zetmeelproductie
kaliumaanvulling te bepalen.
bedrijf het beste kunt toepassen!
van het maisgewas en vermindert de droogtegevoeligheid van het gewas. Maar mais onttrekt veel meer kalium uit de bodem dan er gemiddeld via drijfmest gegeven kan worden. Hier
derogatie en mais
door neemt de ziektegevoeligheid van
De keuze van de best passende maismeststof is sterk afhankelijk van de be-
het maisgewas toe. Zorg daarom voor
perkingen die door de wetgeving worden opgelegd. Wanneer u deelneemt aan
een goede kaliumaanvulling via onze
derogatie heeft u alleen de keuze uit maismeststoffen zonder fosfaat.
maismeststoffen.
Wanneer u niet deelneemt aan derogatie heeft u, afhankelijk van de hoeveelheid fosfaat dat u mag aanvoeren (plaatsingsruimte), keuze uit het gehele assorti-
Driekwart van de voedingsstoffen voor
ment Maismaster maismeststoffen.
mais komen uit drijfmest. Weet u exact hoeveel stikstof, fosfaat en kalium
Meer informatie vindt u op onze website, in de folder ‘maisrassen en mais-
er in uw drijfmest zit? En bent u zich
meststoffen 2015’
ervan bewust dat de mineralensa-
12
Meststoffen grasland
nieuw assortiment: alles in huis voor een hoge ruwvoerproductie Afgelopen jaar heeft ForFarmers
Bedrijven die voldoende mestopslag-
vingen van meer dan 650 kg drogestof
Hendrix haar assortiment grasland
capaciteit hebben, adviseren we om
per hectare kan leiden. Het nieuwe
meststoffen geoptimaliseerd.
de drijfmest indien mogelijk te verde-
assortiment voldoet aan de nieuwste
Het assortiment sluit naadloos aan bij
len over de eerste en tweede snede.
inzichten, onder andere omtrent de
uw streven naar een zo hoog mogelijk
Drijfmest tot de zomer bewaren is niet
behoefte aan kalium. Volg het keuze-
grasopbrengst per hectare.
wenselijk, want in het najaar komen de
schema voor het juiste advies.
voedingsstoffen in drijfmest niet meer op het juiste moment beschikbaar. Gras hoort smakelijk te zijn, een goede vochthuishouding en maximale weer-
Bij grasland is de voedingsstof kalium
stand tegen roestvorming te hebben.
van onderschat belang. Uit een recente
Een optimale graslandbemesting speelt
proef van ForFarmers Hendrix blijkt
hierbij een belangrijke rol.
dat een kaliumtekort tot opbrengstder-
keuzeschema meststoffen grasland 2015 Vroege toediening
1E SNEDE
2E SNEDE
Grasgroen Stabiel
KAS 27N + 4 MgO
NTS 27-3
NTS 27-3 of Grasgroen N+S / Start
MAAIEN
LATERE SNEDEN
Grasgroen Kali Grasgroen Kali Maaien
Late toediening
Vroege toediening
Grasgroen N+S / Start
Grasgroen N+S / Start
1E SNEDE
2E SNEDE
Grasgroen Stabiel
LATERE SNEDEN
Grasgroen N+S / Start
NTS 27-3
Grasgroen Smakelijk
WEIDEN
Grasgroen Compleet Grasgroen Kali
Late toediening
Grasgroen N+S / Start
Grasgroen N+S / Start
Praktijkervaringen
13
Praktijkervaring kringloopwijzer
Melkveehouder Ronald Jansen (l.) en akkerbouwers Laurens en Derk Woestenenk.
Samenwerking
Jan Hoekman uit Nijeveen meldde
zuinig met kunstmest en probeer alle
Grond ruilen of verhuren geeft volgens akker-
zich aan voor de Studiegroep Kring
drijfmest zo goed mogelijk over alle
bouwers Derk en Laurens Woestenenk en
loopWijzer van FrieslandCampina. In
percelen en sneden te verdelen, dus
melkveehouder Ronald Jansen uit Laren
een groep van twaalf boeren heeft hij
volgens de KringloopWijzer kwam ik
(Gld) overwegend plussen. “Als akkerbou-
afgelopen jaar ervaring opgedaan met
al vrij goed uit. Ik kan niet veel ruimte
wer heb je nu een schoon perceel voor
de KringloopWijzer en de werking van
meer winnen.”
de teelt van aardappelen en de melkvee-
mineralenstromen. “Met als doel met
houder krijgt een afgesproken huurprijs,
zo weinig mogelijk mineraleninput een
Hier heeft Hoekman ook een opmer-
behoudt de inkomsten van toeslagrechten,
zo hoog mogelijke mineralenbenutting
king over geplaatst. “Ik vraag me af of
kan de drijfmest nog op het perceel kwijt
te realiseren.”
de KringloopWijzer ons extra ruimte
en krijgt via het bodemonderzoek inzicht
gaat geven om meer dieren te kunnen
in de behoefte aan voedingsstoffen in de
Zes keer kwam de studiegroep bij el-
houden. Verder is het nog niet duidelijk
bodem. Grondruil levert een win-win situ-
kaar, iedere keer bij een andere melk-
welke conclusie de overheid gaat trek-
atie voor ons beide op. We kunnen elkaars
veehouder thuis. Bij een melkveehou-
ken uit de uitkomsten van de Kring-
bedrijfsvoering ermee versterken.”
der in Friesland is de bodem bekeken,
loopWijzer. Het is naar mijn mening
bij Hoekman werd het rantsoen onder
dan ook jammer dat de KringloopWijzer
Een veelgehoorde ‘maar’, waardoor melk-
de loep genomen. “Met als conclusie
niet uit de koker van de overheid komt.
veehouders niet snel grond gaan verhuren
dat ik het jongvee te royaal voer. Dus
Maar we werken in ieder geval aan
aan akkerbouwers is de gedachte dat aard-
ik kreeg het advies om het jongvee-
een onderbouwd systeem, zodat we
appelen veel kalium uit de bodem onttrek-
rantsoen aan te passen.”
de invoering van dierrechten hopelijk
ken “Dit is onjuist. De onttrekking is om het
kunnen voorkomen. En het is positief
even. Mais onttrekt 250 tot 300 kilo kalium
Hoekman kijkt tevreden terug op de zes
voor het imago van de melkveehoude-
per hectare, aardappelen van vroege oogst
bijeenkomsten: “Ik vond het nuttig om
rijsector.”
225 kilo. En vaak strooien we nog kalium bij
inzicht te krijgen in de werking van de
tijdens het poten”, noemt Derk Woestenenk.
mineralenstromen. Maar ik ben al jaren Melkveehouder Ronald Jansen heeft afgelo-
bedrijfsportret:
pen jaar een perceel van drie hectare grasHoekman houdt 140 melkkoeien op
land aan Woestenenk in gebruik gegeven.
81 hectare en produceert 1.200.000 kg
En dat is hem prima bevallen. “Woestenenk
melk. Het aantal kg melk per hectare
heeft het grasland doodgespoten, de grond
ligt rond 15.000.
gefreesd en geploegd. Ik heb er dertig kuub mest opgebracht, daarna zijn de aardappe-
De ruwvoeropbrengst bedraagt 10.564
len gepoot. Begin september werden deze
kVEM op grasland en 15.000 kVEM op
gerooid, dus het perceel was medio septem-
maisland. Volgens de bedrijfsspecifieke
ber beschikbaar voor de najaarsinzaai van
excretie (BEX) bespaart Hoekman 11%
grasland. Omdat uit bodemonderzoek bleek
stikstof ten opzichte van forfaitair en
dat dit perceel te laag in pH zat hebben we
15% fosfaat ten opzichte van forfaitair.
voor de inzaai van gras eerst nog een bekalking uitgevoerd. En nu staat er al een mooi pak gras op het perceel.”
Jongveeopfok
14
Geeft u kunstmelk of koemelk aan uw kalveren? Reken het uit Na afschaffing van het melkquotum is er geen beperking meer aan de hoeveelheid melk die u aflevert en krijgt u iedere liter uitbetaald. Kunstmelk voeren wordt hiermee financieel nog aantrekkelijker dan het voeren van koemelk. Dit is overigens bedrijfsspecifiek en hangt af van de melkprijs, de prijs van kunstmelk en welk voerschema u hanteert. Advies Ons kunstmelkassortiment bestaat uit verschillende VitaMilk- en Sprayfo-producten. Neem contact op met uw melkveespecialist en maak samen met hem een afweging op basis van prijs, kwaliteit en groeiresultaten om zo het juiste proHet is nu ook financieel aantrekkelijk om kunstmelk te voeren.
Uw kalveren zijn de basis voor de
het kalf de melk minder goed kan
toekomstige veestapel. Met voldoende
verteren.
aandacht en de juiste voeding tijdens
•
duct voor uw kalveren te kiezen.
Kunstmelk voeren
Het is wenselijk om een kalf meer
de jongvee-opfok groeien zij uit tot
eiwit dan vet te voeren, want alleen
De concentratie melkpoeder en het
efficiënteen gezonde melkkoeien. Na de
dan kan het kalf de groeiverwach-
voerschema zijn van invloed op de
biest krijgen de jonge kalfjes koemelk
ting waarmaken die u van haar
dierprestatie. Na afschaffing van het
of kunstmelk. Welke van deze twee past
verlangt. Kunstmelk voldoet aan
quotum wordt een hogere melkpro-
u toe? En beslist u anders, na afschaf
deze eis, bevat meer eiwit dan vet,
ductie per koe nog belangrijker.
fing van de melkquotering? We zetten de
in tegenstelling tot koemelk, dat
Vorig jaar heeft ForFarmers Hendrix
aandachtspunten op een rij.
meer vet dan eiwit bevat.
naast het standaard melkschema,
Het vitamine- en mineralenniveau
het ‘intensieve’ melkschema geïn-
Meerdere gezondheidsmotieven geven
is structureel te laag in koemelk.
troduceerd. Kalveren die volgens dit
het verschil tussen koemelk en kunst-
Verstrekt u koemelk, dan adviseren
schema gevoerd worden, laten een
melk aan:
we om bijvoorbeeld Supplement
hogere jeugdgroei zien en geven een
•
Koemelk geeft risico op overdracht
Vita Topfit bij te voeren, zodat het
hogere melkproductie als melkkoe.
van onder andere paratbc en
kalf in ieder geval voldoende vita-
Bespreek met uw specialist welk
salmonella.
minen en mineralen binnenkrijgt in
schema het beste op uw bedrijf
Koemelk heeft sterk schommelen-
de eerste weken van haar leven.
past.
•
•
de vet- en eiwitniveaus, waardoor
FarmConsult
15
Een jaar na nieuwbouw:
“Nauwkeurig voorwerk levert profijt op” Om het bedrijf voor te bereiden op de
al snel aantrekkelijk om aan de MDV te
toekomst koos Jos Johannink (55) uit
voldoen. Wordt een bestaande stal uitge-
Denekamp twee jaar geleden voor
breid, dan is dat nog maar de vraag,
uitbreiding door middel van nieuwbouw.
want je moet wel investeren in o.a. een
Voor de benodigde milieu- en bouwver
vacuümpomp, melkpomp, frequentie-
gunningen benaderde hij FarmConsult.
regelaars en een emissiearme vloer.
Hoe draait het nu, een jaar na de
Voor iedere klant maken we een eigen
ingebruiknamevan de nieuwe stal?
plan, waarbij we ervoor zorgen dat alle puzzelstukjes in elkaar passen.”
In september 2013 is de nieuwe ligboxenstal voor 120 melkkoeien in gebruik ge-
Nauwkeurig voorwerk
nomen. Een groot verschil met de vorige
Voordat een melkveebedrijf kan uitbrei-
stal, die de helft kleiner was. De nieuwe
den, moet er veel besproken worden.
stal is over de oude stal heengebouwd,
Je moet weten of het bouwblok en de
daarna is de oude stal weggesloopt. “In
mestvergunningen toereikend zijn, of je
mijn ogen de beste oplossing, want nu
ammoniakrechten bij moet kopen, of je
hebben we de putten hergebruikt en geen
mee wilt doen aan de Maatlat Duurzame
oud gebouw meer op het erf staan”, aldus
Veehouderij en indien ja, welke emissie-
melkveehouder Jos Johannink.
arme vloer je dan in de stal wilt. Dit alles moet voor de vergunningaanvraag bekend
Maatlat Duurzame Veehouderij
zijn, want de nieuwbouw moet één op één
De nieuwe stal is ruim gebouwd, met
overeenkomen met wat er bij de gemeente
brede gang- en tussenpaden, mooie
is ingediend. Jan: “Dit vraagt om een
ruime voerhekken en een grote afkalf-
goede afstemming en veel voorbereidend
ruimte. Verder zijn er diverse extra
werk. Je bent meestal zo een half jaar
investeringen gedaan zodat de stal
verder voordat de vergunningen ingediend
aan de Maatlat Duurzame Veehouderij
kunnen worden.” Jos vond het in eerste
(MDV) voldoet. Jos: “Jan Oude Hengel,
instantie lang duren. “Maar uiteinde-
specialist FarmConsult, berekende dat
lijk heeft dit nauwkeurige voorwerk me
het gunstiger was om te voldoen aan de
wel profijt opgeleverd. Soms blijft een
Maatlat Duurzame Veehouderij omdat
NB-vergunning wel acht maanden bij de
ik nu boekhoudkundig vrij ben in het
provincie liggen, maar na twee maanden
bepalen van de afschrijving. Zeker in de
had ik alle vergunningen binnen en kon de
huidige markt is dit aantrekkelijk, want
bouw beginnen.”
we kunnen nu meer afschrijven in de jaren dat het bedrijfsresultaat goed is.”
Toekomstverwachtingen Johannink kijkt goed op het hele traject
Jan legt uit dat ieder bedrijf uniek is en
terug. De stal past perfect binnen het
hij daarop ook zijn advies afstemt: “Het
landschap en is voor de koeien veel
adviesis bedrijfsafhankelijk. Bouwt een
beter: ze zijn gezonder en de klauw
ondernemer helemaal nieuw, dan is het
gezondheid is met sprongen vooruit ge-
Jos Johannink (l.) en Jan Oude Hengel, specialist FarmConsult voor de nieuwe stal.
gaan. De keuze voor de vloer, de C6 van concrelit vond de melkveehouder een enorme gok – Jos kende in de omgeving maar twee boeren met deze vloer. De stroefheid van de vloer en de gunstige prijs gaven de doorslag. “Ik twijfelde of deze vloer de mest wel goed afvoerde, maar dit verloopt prima. Ik moet er wel bij zeggen dat we geen diepstrooiselboxen hebben, maar boxen met rubberen matrassen en we maken gebruik van een mestrobot die water sproeit.” Op dit moment is de onzekere melkprijs in combinatie met deze grote investering best wel zorgelijk maar Jos wil daar niet de hele dag mee bezig zijn. “Ik let nu scherp op de uitgaven en zie het als een voordeel dat we niet meer op een eventuele quotumoverschrijding hoeven te letten. Alle voorbereidingen zijn getroffen om hard te melken met gezonde koeien.”
Duurzaamheid
ForFarmers Hendrix voldoet aan duurzame soja De Nederlandse zuivelindustrie stelt met
zame soja afgesproken. Dit betreft onder
ingang van dit jaar als eis dat de soja in
andere eisen op het gebied van ontbossing,
melkveevoer voldoet aan RTRS-stan
betaalde lonen, discriminatie, kinderarbeid,
daarden en heeft dit gekoppeld aan de
pesticidengebruik, wettelijke regelingen
leveringsvoorwaarden voor haar melk
en milieu.
veehouders. Wanneer een diervoederleverancier niet op de GMP-lijst voor
In de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja,
Sojaboeren die hieraan voldoen, die
verantwoord melkveevoer staat, dan mag
RTRS, hebben alle schakels in de soja-
verantwoord produceren, krijgen meer
een melkveehouder de melk niet aan
keten (producenten, industrie, handel en
voor de soja betaald. Uiteindelijk hoopt
een zuivelfabriek leveren. ForFarmers
financiering én maatschappelijke organi-
de sojaketen dat in 2020 100% RTRS-soja
Hendrix staat op die GMP-lijst en koopt
saties) op internationaal niveau afspraken
beschikbaar is.
de sojaschroot en sojahullen, bestemd
gemaakt over de productie en het gebruik
voor melkveevoeders, volgens RTRS-
van duurzame soja. Gezamenlijkhebben
standaard in. Wat houdt dit in?
ze de belangrijkste criteria voor duur-
MEER INFORMATIE?
www.forfarmers.eu/soja
Brok’nproat
ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99, info@forfarmershendrix.nl, www.forfarmershendrix.nl
Boeren met ambitie