ForFarmers Hendrix: Voertaal Melkvee 2015 nr. 1

UITGAVE VAN FORFARMERS HENDRIX NEDERLAND

nr 1 2015

VOER

TAAL

Efficiënt melken wordt nog belangrijker

7

Reportage Twan en Corine van de Laar:

8

“Met Melk€fficiënt voerwinst verhogen” Koemelk versus kunstmelk

14

2

Inhoud 02 Voederwaardering snijmais 03 Column 04 Voorbereiding op het weideseizoen

Actualiteit

Maiskuil 2014: sneller verteer

Nieuwe onderzoeksresultaten bevestigen praktij

05 ForFarmers als krachtige merknaam 06 Agroscoop-cijfers 07 Interview Pierre Berntsen 08 Reportage Melk€fficiënt 10 De Exxa-specialist 11 Bemesting maisland

De maiskuilen van 2014 zijn nog sneller verteerbaar dan verwacht. Dit betekent extra risico op pensverzuring.

12 Meststoffen grasland

Dankzij de zeer goede groeiomstandig­

Daardoor zijn de rantsoenen sneller

heden hebben de maiskuilen van 2014

en neemt de VerzuringsIndex toe. De

13 Praktijkervaringen KringloopWijzer

een hoger drogestof­ en zetmeelge­

hoeveelheid bestendig zetmeel neemt

halte dan voorgaande jaren. Uit recent

daarentegen af.

13 Samenwerking melkveehouder en akkerbouwer

Hendrix blijkt dat deze maiskuilen nog

Invloed van inkuilduur

sneller verteerbaar zijn dan verwacht.

Verder weten we dat de voederwaarde

Ook de tijd dat de mais in de kuil

van de mais verandert gedurende de tijd

14 Kunstmelk versus koemelk

zit (inkuilduur) heeft invloed op de

dat het in de kuil zit. De afbraaksnelheid

afbraaksnelheid en is groter naarmate

van zetmeel in de maiskuil is niet con-

het drogestofgehalte hoger is. Dit alles

stant, maar neemt toe naarmate de mais

15 Een jaar na nieuwbouw

betekent extra risico op pensverzu­

langer in de kuil zit. De effecten van in-

ring. De specialisten van ForFarmers

kuilduur zijn groter naarmate het droge-

16 Duurzame soja

Hendrix beschikken reeds over deze

stofgehalte hoger is. Bij de maiskuilen

nieuwste kennis in het Feed2Milk rant­

van 2014 met een hoog drogestof- en

soenberekeningsprogramma. Daardoor

zetmeelgehalte wordt het zetmeel meer

kunnen zij u ook bij deze maiskuilen

en sneller in de pens afgebroken. Dit

van het juiste rantsoenadvies voorzien.

gegeven, in combinatie met de nieuwe

verteringsonderzoek van ForFarmers

kennis uit het verteringsonderzoek,

Colofon Voertaal is een uitgave van ForFarmers Hendrix.

Voor meer informatie kunt u terecht bij de regionale ForFarmers Hendrix dealer of bij ForFarmers Hendrix, Lochem.

Tel. 0573 – 288 800 E-mail: voertaal@forfarmers.eu www.forfarmershendrix.nl Overname van artikelen is mogelijk na toestemming van de redactie en met bronvermelding.

Uit recent verteringsonderzoek van

betekent extra risico op pensverzuring.

ForFarmers Hendrix en Nutreco naar

In het Feed2Milk rantsoenberekenings-

de afbraak van ruim honderd maiskui-

programma zit deze kennis inmiddels

len - waarbij gebruik is gemaakt van

verwerkt. Zodat uw koeien het juiste

koeien met pensfistels - blijkt dat de

rantsoen krijgen om een hoge en

afbraaksnelheid van het zetmeel van

efficiënte melkproductie te bereiken

deze kuilen hoger is dan tot nu toe werd

waarbij ze in goede gezondheid blijven.

aangenomen.

Column

rbaar dan verwacht

Wat zijn uw plannen?

jkervaring Bijsturen in het rantsoen

nieuw buffercomplex

Voor een goede pensgezondheid is het van belang dat er een juiste balans is tussen HerkauwIndex en Verzurings-

Speciaal voor de snelle kuilen van

Index. In snelle rantsoenen met een

2014 ontwikkelde ForFarmers

hoge VerzuringsIndex is het allereerst

Hendrix een nieuw buffercomplex,

van belang om voldoende structuur te

welke toegepast wordt in het nieuwe

voeren (hoge HerkauwIndex). Daarnaast

product RumiBuffer. Tevens is het

adviseren we om te kiezen voor een

buffercomplex toegevoegd aan Univit

rustige aanvulling in het basisrantsoen

Buffer. Beide producten bieden hier-

met bijvoorbeeld bierbostel, perspulp,

mee een betere bescherming tegen

sojahullen of Unimix 483 (sojahullen en

pensverzuring dan alleen natrium-

mais) of Unimix 485 (sojahullen en pulp).

bicarbonaat (zie grafiek).

De keuze voor het aanvullende kracht-

Univit Buffer: compleet mineralen-

voer is sterk afhankelijk van het aandeel

mengsel met onder andere levende

mais in het rantsoen. Bij rantsoenen

gisten om de pens-pH te stabiliseren

met een hoog risico op pensverzuring

en de celwandafbraak te stimuleren.

kan tevens RumiBuffer of Univit Buffer

RumiBuffer: aanvullende buffer naast

worden ingezet als preventieve maat-

een standaard Univit-mineralen-

regel. Deze producten zorgen voor een

mengsel en daarmee gemakkelijk

stabiele pensfermentatie en een goede

(tijdelijk) inzetbaar.

avond van een nieuw tijdperk. Een tijdperk, waarin meer dan ooit een beroep wordt gedaan op uw vakmanschap en ondernemerschap! Per 1 april verdwijnt de melkquotering. Ruim dertig jaar was het melkquotum de beperkende factor voor groei van de Nederlandse melkveehouderij. Nu ontstaan er ‘nieuwe grenzen’, onder andere op het gebied van milieuwetgeving en ruwvoervoorziening.

Tevens is het omgaan met grote prijsschommelingen een nieuwe realiteit voor u. Dit alles vraagt om een efficiënte(re) bedrijfsvoering. Welke mogelijkheden

vertering van de celwanden (zie kader).

voor bedrijfsontwikkeling ziet u? Groeien,

Grafiek. Verloop in de tijd van de zuurbelasting door een snel verteerbaar rantsoen en de buffercapaciteit van verschillende buffers in de pens van de koe.

optimaliseren of op dezelfde manier verder gaan?

Wij ondersteunen u hierbij graag met

100

onze nieuwe aanpak Melk€fficiënt. Via

90 80 70 60 Zuurbelasting en buffercapaciteit 50 (% van totaal) 40

Zuurbelasting door snel verteerbaar rantsoen

deze totaalaanpak krijgt u op praktische

Buffercapaciteit Natriumbicarbonaat

wijze inzicht in het effect van verschillende

Buffercapaciteit RumiBuffer/Univit Buffer

keuzes op de voerwinst.

Zo gaan we samen met u de vele uitdagingen aan die er zijn in de melkveehouderij.

30

Robert Meijer

20

Productmanager melkvee

10 0

De melkveehouderij staat aan de voor-

zeer kort

kort Tijdsduur na opname

lang

Bron: ForFarmers Hendrix en Nuscience

3

4

Weidegang

Voorbereiding op het weideseizoen Overweegt u deelbeweiding?

Deelbeweiding betekent dat u een deel van uw veestapel weidt. Uw jongvee en droge koeien tellen ook mee. Voor deelbeweiding geldt: minimaal 25% van het totaal aan­ wezige runderen op het bedrijf krijgt 120 dagen per jaar, 6 uur weidegang per dag (bron: FrieslandCampina).

Kiest u voor of overweegt u weidegang,

beweidingsverliezen, deze zijn 5 tot 10%

Deelbeweiding kan bij een beperkte

dan is het nu een goed moment om na

hoger dan bij omweiden.

huiskavel interessant zijn.

te denken over welk beweidingssysteem

Er zijn verschillende alternatieven

u gaat toepassen. Belangrijke factoren

Omweiden

voor beweiding denkbaar:

die een rol spelen bij de keuze voor een

Omweiden kan in de vorm van twee- of

•

beweidingssysteem zijn onder andere

driedaags omweiden. Het belangrijkste is

verkaveling, arbeid en uw persoonlijke­

dat er continu voldoende gras van goede

voorkeur. Het maken van een Weide

kwaliteit is. Ook stripgrazen en rantsoen-

voor afkalven, de zogenaamde

Optimalisatie­Plan geeft goed inzicht in

beweiden zijn vormen van omweiden. Bij

far-off-groep.

de mogelijkheden op uw bedrijf.

stripgrazen wordt iedere dag een nieuwe strook gras aangeboden, terwijl bij rant-

De pinken: beweging komt bovendien hun conditie ten goede.

•

•

De droge koeien tot drie weken

(Een deel van) de oudmelkte koeien.

Er zijn verschillende beweidingssystemen

soenbeweiden de koeien iedere dag een

mogelijk. Via het Keuzeschema Weide-

deel van het perceel erbij krijgen en ze de

gang komt u tot het beste beweidingssys-

laatste dag het hele perceel beweiden. Bij

Ondersteuning

teem voor uw bedrijf. Vraag uw melk-

omweiden, stripgrazen en rantsoenbe-

ForFarmers Hendrix heeft in elke regio

veespecialist of accountmanager naar de

weiden heeft u minimaal twaalf percelen

een specialist Weidegang. Zij begelei-

verschillende mogelijkheden.

nodig. Dit vraagt meer arbeid, maar leidt

den FarmWalks met melkveehouders

op jaarbasis wel tot een betere benutting

en zorgen voor de juiste kennis bij onze

en daarmee een hogere grasopbrengst.

melkveespecialisten. Ook dit jaar is de

Modern standweiden Modern standweiden is interessant voor

Vers Gras Monitor op onze website te vin-

veehouders die weinig arbeid aan weide-

Weide Optimalisatie Plan

den. Dit is een overzicht van de vers gras

gang kunnen of willen besteden. Het

Samen met uw adviseur kunt u voor uw

analyses gedurende het weideseizoen.

weiland wordt opgesplitst in twee of drie

bedrijf een Weide Optimalisatie Plan ma-

blokken waar de koeien een aantal weken

ken. Hierin staan praktische adviezen over

Weiden is een dynamisch proces en

kunnen grazen. De grasopname is vooral

perceelsgrootte, aantal percelen en de hoe-

vraagt om inzicht en vakmanschap. We

afhankelijk van de grasgroei gedurende

veelheid bijvoeding gedurende het seizoen.

ondersteunen u daar graag bij!

de periode dat ze in de wei lopen. Het sys-

De adviezen zijn gebaseerd op uw bedrijfs-

teem zorgt voor meer rust bij de grazende

doelstellingen en het beweidingssysteem

koeien dan andere systemen. Een nadeel

op uw bedrijf. Het Weide Optimalisatie Plan

van dit systeem zijn de relatief hogere

maakt succesvol weiden mogelijk.

Melkrobot en weiden?

Lees praktische tips op onze website, www.forfarmershendrix.nl/weidegangams

One ForFarmers

5

ForFarmers als krachtige merknaam jaar steeds heeft weten aan te passen aan

producten. Ook voor inkoop en inno-

veranderende markt- en klantbehoeften.

vatie worden de krachten gebundeld.

“Prijzen­en beschikbaarheid van

Ook in de UK rijdt ForFarmers op de weg.

FarmFeed Hedimix nu ForFarmers DML

producten veranderen steeds sneller.

FarmFeed Hedimix voert vanaf 1

Wij zitten dicht op de markt waardoor

januari­2015 de naam ForFarmers

onze specialisten zeer snel kunnen

DML. De letters DML staan voor dry,

schakelen”, aldus Kemink.

moist en liquid (zie kader). Met deze

Bij een sterke, internationale onder­

naam sluit het bedrijf aan bij de inter-

Dit alles heeft tot doel om een compleet

neming hoort een krachtige merk­

nationale activiteiten van ForFarmers

pakket bestaande uit een uitgebreid as-

naam, die overal voor hetzelfde staat.

op het gebied van bijproducten en

sortiment van kwalitatief hoogwaardige

ForFarmers­: voor boeren. Daarom

losse grondstoffen. Dat is goed voor

producten en bijbehorende adviezen

wordt ForFarmers de naam voor de

de herkenbaarheid in de markt. “Het

aan te bieden. Met als resultaat meer

gehele organisatie. De naamswijziging

versterkt ook onze onderhandelings-

rendement voor de klant.

in Nederland en België van ForFarmers

positie richting de leveranciers van

Hendrix naar ForFarmers volgt juni

deze producten. En dat komt uitein-

2015, maar de eerste stappen naar

delijk weer ten goede aan de klant”,

‘One ForFarmers’ zijn inmiddels gezet.

benadrukt Eddy Kemink, directeur van ForFarmers DML.

UK als eerste Groot-Brittannië nam het voortouw. Op

Meer rendement

6 oktober 2014 werd afscheid genomen

ForFarmers Hendrix en ForFarmers

van de naam BOCM PAULS. Sindsdien

DML werken nauw samen en delen

heet het bedrijf officieel ForFarmers. Een

kennis en informatie, zoals op het

ingrijpende maar tegelijkertijd ook mooie

gebied van voeding, voederwaarde van

stap in de geschiedenis van ons Engelse

grondstoffen en de beschikbaarheid

zusterbedrijf, dat zich de afgelopen 100

en kwaliteitsrisico’s van specifieke

Eddy Kemink, directeur ForFarmers DML

Compleet productenpakket voor melkveehouders

Bierbostel

‘Dry’ in de afkorting DML staat voor droge grondstoffen. Voor de melkveehouderij

Dankzij de inkooppositie van

zijn dat onder andere granen en ruwvoeders.

ForFarmers­DML in vier landen,

‘Moist’ zijn vochtige en stapelbare voeders, zoals bierbostel, Corngold en diverse

heeft zij onlangs een aantrekkelijk

aardappelproducten.

contract voor de afname van bier-

‘Liquid’ zijn de vloeibare producten, zoals tarwegistconcentraten, die als aan-

bostel gesloten met een grote bier-

trekkelijke eiwitbron in de melkveehouderij worden toegepast.

brouwer in Noordwest-Duitsland. U

ForFarmers DML ontwikkelt zelf Feedmix-producten voor de melkveehouderij,

als klant profiteert hiervan!

Feedmix RV (ruwvoer­vervanger) en Feedmix ER (eiwitrijk). Dit zijn stapelbare

Bel uw dealer of ForFarmers DML,

bijproducten met een drogestofgehalte van circa vijftig procent.

tel: +31 (0)573 40 84 50, voor prijsinformatie.

6

Agroscoop jaarcijfers

Nummer 1 in melkeiwit en levensproductie Uit de jaarcijfers van het monitorings­

CRV *)

programma Agroscoop blijkt dat klan­

2013/2014

2013

2014

Aantal koeien

90

91

95

Kg melk/koe

8.376

8.371

8.473

Vet%

4,33

4,46

4,40

De levensproductie van de afgevoerde koei-

Eiwit%

3,53

3,58

3,57

en van ForFarmers Hendrix-klanten­is ge-

Kg vet

363

373

373

stegen naar 31.773 kg per koe. Dit is ruim

Kg eiwit

296

300

302

400 kg meer dan vorig jaar en is 774 kg

FPCM/koe

8.804

8.948

8.995

hoger dan het landelijk gemiddelde (CRV).

Levensproductie per afgevoerde melkkoe

30.999

31.359

31.773

ten van ForFarmers Hendrix uitstekend scoren op het gebied van (levens)productie en gehalten in de melk.

Bij een melkprijs van € 0,35 is dit een extra melkopbrengst van € 270,- per koe.

Hoger vet- en eiwitgehalte De meetmelkproductie bij klanten van

*) Landelijk gemiddelde (inclusief ForFarmers Hendrix-klanten) september 2013 t/m augustus 2014.

Grafieken. Verloop vet- en eiwitgehalte in de tankmelk van ForFarmers Hendrix-klanten ten opzichte van het gemiddelde van FrieslandCampina.

Vergelijking % vet

ForFarmers Hendrix is gestegen naar 8.995 kg per koe per jaar en ligt hiermee gemiddeld 191 kilogram hoger dan het landelijk gemiddelde. Dit is vooral te danken aan de hogere gehalten in de melk:

ForFarmers Hendrix

4,70 4,60 % vet FFHx % vet RFC

4,50

het vetgehalte is gemiddeld 0,07% hoger en het eiwitgehalte +0,04%. De grafieken

4,40

en de tabel onderstrepen dit. Dit zijn mooie resultaten waar u trots op mag zijn. Samen maken we het waar: dé nummer 1 in melkeiwit en levensproductie!

4,30 4,20 4,10

NIEUW: rantsoenefficiëntie in Agroscoop Met de Agroscoop-app kunt u nu ook uw rantsoenefficiëntie direct berekenen.

Voer daartoe de totaal opgenomen kilo’s van het gevoerde rantsoen (ruwvoer + krachtvoer) in. U krijgt dan het juiste getal te zien, maar ook hoe uw rantsoen-

Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep okt Nov Dec 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014

Vergelijking % eiwit 3,70 3,65 % ewit FFHx % ewit RFC

3,60 3,55

efficiëntie zich ontwikkeld heeft.

In het Agroscoopprogramma op uw pc vindt u een uitgebreider rapport.

Voor vragen kunt u terecht bij uw melkveespecialist, accountmanager of klantenservice.rundvee@forfarmers.eu.

3,50 3,45 3,40

Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep Okt Nov Dec Jan Feb Mrt Apr Mei Jun Jul Aug Sep okt Nov Dec 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2013 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014 2014

Interview met Pierre Berntsen

7

“Efficiënt melken wordt nog belangrijker” Pierre Berntsen is Directeur Agrarische

Het quotum valt weg. Wat worden de

Bedrijven bij ABN AMRO en verant­

nieuwe grenzen voor melkveehouders?

woordelijk voor de Agrarische Sector.

“We weten nu dat groei op basis van

Pierre heeft veel ervaring met het

100% mestverwerking niet mogelijk is.

vertalen van sectorontwikkelingen naar

Groeien kan alleen (deels) grondgebon-

bedrijfsontwikkeling in agrarische en

den. De huidige periode van onduidelijk-

agribusiness sectoren. Wat is zijn visie

heid is lastig maar is te verantwoor-

op de ontwikkelingen in de melkvee­

den als het eindresultaat niet alleen

houderij.

draagvlak onder burgers en buitenlui oplevert maar ook ruimte biedt aan een

Wat zijn volgens u de trends in de

ondernemende en concurrerende melk-

zuivel­markt?

veehouderij.”

Pierre Berntsen, Directeur Agrarische Bedrijven bij ABN AMRO.

Waarin onderscheiden succesvolle

“Wij zijn positief over de zuivelmarkt op lange termijn. De groeiende wereldvraag

Hoe kan een melkveehouder hierop

ondernemers­zich?

biedt exportkansen voor sterke zuivel-

inspelen. Moet zijn bedrijf nog wel

“Financieel succesvolle ondernemers

regio’s als de onze. Opkomende landen

groeien?

hebben meer technische kennis en

zijn onvoldoende in staat om zelf in deze

“In de kern zetten melkveehouders ruw-

meer financieel inzicht. Zij weten deze

behoefte te voorzien. Alleen de import

voer om in melk. Efficiënt melken wordt

kennis effectief toe te passen en sturen

van de vier grootste zuivelimporteurs

nog belangrijker. Ofwel, hoge hectare-

er concreet op. Ze presteren daardoor

neemt jaarlijks al met 2,5 miljard kilo toe.

opbrengsten efficiënt omzetten in

technisch beter. Verder blijkt dat toppers

De tijd van structurele overschotten ligt

kwaliteitsmelk. Dit verlaagt de kosten en

een heldere visie en duidelijke koers

achter ons en dat pakt ook goed uit voor

ook de mineralenuitstoot en vergroot de

voor ogen hebben, ze laten zich minder

de verhoudingen in westerse markten.

ruimte om binnen de fosfaatreferentie

door externe adviseurs leiden. Maar op

De onderhandelingspositie van zuivel­

meer melk te produceren. Ik verwacht

innovatief gebied zitten ze eerder in het

producenten en -verkopers is de afgelo-

dat ondernemers meer gaan sturen op

peloton dan in de kopgroep.”

pen jaren versterkt. De melkprijs die

het rendement van de omzet. Wat is het

ABN AMRO en adviseurs gebruiken voor

rendement van mijn laatste, of vol-

Wat is uw advies aan melkveehouders

langetermijnprognoses is de afgelopen

gende, 10% melkproductie bij de huidige

die nog nadenken over bedrijfsontwik­

jaren meerdere keren naar boven bijge-

melkprijs? We moeten minder denken

keling?

steld en bedraagt op dit moment 35 cent

in financiering per kilo melk en meer in

“Elke ondernemer is anders. Waar ben

inclusief toeslagen en weidepremie.

financiering in relatie tot saldo.

je goed in? Wat zijn de mogelijkheden op

Dit neemt niet weg dat de zuivelmarkt op

Bepaalde groei is nodig om op lange

je energie van? Niet van 365 dagen per

dit moment nog slecht is. We ervaren de

termijn perspectief te houden. Het is

jaar op je tenen lopen. Let bij bedrijfs-

gevolgen van de flinke toename van de

daarbij zaak dat de extra omzet niet te

ontwikkeling in ieder geval ook op wat

mondiale melkproductie en een tijdelijk

veel ten koste gaat van het totaalrende-

het met je kostprijs doet en wat het je

mindere vraag naar melk. Ik verwacht

ment. Je bent immers ook ondernemer.

economisch brengt. Groeien is een

geen herhaling van 2009 wat betreft

Wij hebben de ervaring dat veel groei-

strategische keuze waarbij je ook als

melkprijs, maar we gaan dit jaar wel de

sprongen ten koste gaan van marge

ondernemer moet groeien. Doe het om

bodem van de zuivelmarkt voelen.”

en rendement. De verschillen tussen

de juiste redenen en zorg dat er finan-

bedrijven zijn echter enorm.”

ciële ruimte is voor tegenvallers.”

je locatie? Wat is je ambitie? Waar krijg

8

Reportage

Melk€fficiënt

Geeft verbetermogelijkheden om voerwinst te verhogen Melkveespecialist Jan Ebskamp (rechts) en Twan van de Laar bekijken wat volgens MelkEfficiënt de meest efficiënte ontwikkelingsrichting is.

Twan en Corine van de Laar uit Veghel

En als een bedrijf goed draait, ontstaat er

kregen hun uitbreidingsplannen niet ge­

een vliegwieleffect waardoor alles beter

financierd. Een analyse op basis van de

gaat. Op het bedrijf van Twan van de Laar

Hoe is dit getal te verklaren? Van de

door ForFarmers Hendrix ontwikkelde

– een melkveehouderij met 145 koeien

Laar heeft een zeer intensief bedrijf

aanpak Melk€fficiënt gaf inzicht in de

en 120 stuks jongvee - is dat vliegwiel in

en moet extra voer aankopen en mest

verbetermogelijkheden om de voerwinst

gang gezet door een analyse met Melk-

afzetten. Elke besparing op een kilo

te verhogen. Door het optimaliseren van

Efficiënt. Melkveespecialist Jan Ebskamp

drogestof voeraankoop levert voor hem

de bedrijfsvoering is de gezondheid en

van ForFarmers Hendrix voerde deze

dus direct geld op. Na verlaging van het

het productieniveau van de veestapel

analyse uit. “Omdat een uitbreidingsplan

aandeel jongvee en een kleine verbou-

sterk verbeterd en heeft de ondernemer

niet doorging zaten we veel te ruim in het

wing kwam er meer plaats bij de koeien

voor ogen waar hij met zijn bedrijf de

jongvee. Ook de ligboxenstal zat veel te

en het jongvee. “De gezondheid ging

komende jaren naartoe wil.

vol”, vertelt de melkveehouder. Ebskamp

hierdoor met sprongen vooruit”, aldus

heeft met MelkEfficiënt de verbetermoge-

de melkveehouder. De actuele levens-

Het is geen nieuws dat op een melkveebe-

lijkheden in beeld gebracht. “Door minder

productie van zijn koeien steeg in ruim

drijf de jongveeopfok, ruwvoerteelt en het

jongvee aan te houden en het vervangings-

een jaar tijd van 18.600 kilo naar 21.500

melken met elkaar in verbinding staan.

percentage te verlagen was een extra

kilo per koe.

voerwinst van €70.000 mogelijk.”

Strategieën doorrekenen

vervangingspercentage van 35 naar 25

Met MelkEfficiënt kan een adviseur van

en het terugbrengen van de lengte van de

ForFarmers Hendrix samen met de

droogstandperiode van 60 naar 40 dagen.

9

melkveehouder verschillende strategieën doorrekenen voor het maximali-

Een belangrijk aspect is de jongvee-

seren van de voerwinst. Hierdoor kan

opfok. Door de kalveren regelmatig te

de melkveehouder een afgewogen

meten, kan Van de Laar de ontwikke-

keuze maken die past bij zijn bedrijf, de

ling beter sturen. Hierdoor kunnen de

bedrijfsdoelstellingen en hemzelf. Melk­

pinken eerder en bij het juiste gewicht

Efficiënt focust op drie hoofdprocessen:

worden geïnsemineerd. Wanneer al

melken, jongveeopfok en ruwvoerteelt.

deze doelen worden gerealiseerd, levert

Bij elk proces horen andere kengetallen

dat €26.000 extra voerwinst per jaar op.

Door de kalveren regelmatig te meten, kan-

en zijn er andere verbetermogelijk-

“Daarmee zijn de gevolgen van een lage

Van de Laar de ontwikkeling beter sturen.

heden om de voerwinst te verhogen.

melkprijs voor een deel al te compense-

Vervolgens wordt een praktisch plan

ren”, aldus de adviseur.

opname van ruwvoer, krachtvoer en even-

van aanpak opgesteld met concrete

tueel bijproducten voor de melkkoeien. De

actiepunten om de doelstellingen ook te

meeste recente waarde van de koeien

kunnen verwezenlijken.

is 1,46, het streven is 1,5. “De productie

De MelkEfficiënt-aanpak is inmiddels een vast onderdeel van de bedrijfsbegeleiding. Elke paar maanden bekijken Ebskamp en Van de Laar de stand van

“Melk€fficiënt nodigt uit tot vooruitkijken”

zaken. “Het mooie is dat je de financiële

van de laagproductieve koeien wordt nog onvoldoende benut. De melkgift daalt te snel”, verklaart Ebskamp.

Bedrijfsvoerefficiëntie geeft aan hoeveel kilogram meetmelk wordt geproduceerd

effecten van aanpassingen direct kunt

Rantsoen- en bedrijfsvoerefficiëntie

op basis van de totale hoeveelheid voer

zien”, vindt de melkveehouder. Dat no-

MelkEfficiënt geeft ook inzicht in een

die op het bedrijf wordt opgenomen, dus

digt volgens hem uit om vooruit te kijken.

aantal technische kengetallen, zoals

inclusief jongvee en droge koeien. De

rantsoenefficiëntie en bedrijfsvoer-

bedrijfsvoerefficiëntie ligt op dit moment

Focus voor 2015

efficiëntie. Rantsoenefficiëntie geeft aan

op 1,06 en het streven is 1,17. “Juist bij

De focus op het bedrijf ligt de komende

hoeveel kilogram meetmelk geprodu-

Van de Laar telt de bedrijfsvoerefficiën-

tijd op verlaging van de afkalfleeftijd van

ceerd wordt uit één kilo drogestof voer. Dit

tie hard door, omdat ook ruwvoer wordt

24 naar 22 maanden, verlaging van het

wordt berekend op basis van de werkelijke

aangekocht. Een verbetering van 0,04 lijkt weinig, maar Van de Laar hoeft dan 56 ton minder ruwvoer aan te kopen”,

Bedrijfsgegevens

illustreert Jan het belang. Door te werken

Twan en Corine van de Laar hebben in Veghel (N.-Br.) een melkveebedrijf met

aantal stuks jongvee in balans te brengen

145 melkkoeien en 120 stuks jongvee op 30 hectare grond. Dit maakt het bedrijf

met de melkveestapel, verwachten Twan

zeer intensief. Het melkquotum bedraagt 1,3 miljoen kilo melk. De productie is

en Corine dat de hogere bedrijfsvoereffi-

bijna 9.100 kilo melk per koe met 3,66% eiwit en 4,69% vet. Op het bedrijf is één

ciëntie snel binnen bereik komt.

aan een hogere productie per koe en het

medewerker in dienst voor circa 12 uur per week. Ook de vader van Twan levert nog regelmatig hand- en spandiensten op het bedrijf.

Het echtpaar hoopt dat ze, dankzij de steeds betere resultaten, op afzienbare termijn

Het basisrantsoen bestaat uit graskuil, mais, perspulp, graszaadhooi en Blendix

toch hun bouwplannen voor een nieuwe stal

(maatwerkvoer). Dit wordt aangevuld met Maximabrok Gluco en Supplementbrok

kunnen verwezenlijken. Met MelkEfficiënt

Plus, dit laatste via de krachtvoerbox. De producten worden geleverd door

hebben ze een aanpak in handen om daar

ForFarmers Hendrix dealer Jan van den Boom Voeders.

de juiste sturing aan te geven.

10

De Specialist

Alle Visser (rechts) met de dierenarts.

Alle Visser, Exxa-specialist

Extra toegevoegde waarde voor grote melkveebedrijven Ondernemers van grotere melkvee­

Op basis van het beschikbare ruwvoer,

Zijn kennis over TMR deelt Alle met zijn

bedrijven hebben andere (voer)vraag­

de grondstoffen en bijproducten, stelt

collega’s en veehouders. Zo zette hij sa-

stukken. Zij voeren bijvoorbeeld een

Alle het maatwerkvoer (Blendix) samen

men met zijn collega’s TMR-workshops

volledig gemengd rantsoen (TMR) en

om het TMR-rantsoen compleet te

voor geïnteresseerde veehouders op.

stellen vragen als welke grondstoffen

maken. Belangrijke aandachtspunten

en bijproducten zet ik in? Hoe zorg ik

bij TMR zijn een juiste menging van het

Alle werkt vaak samen met andere

voor goed koppel­ en voermanagement?

rantsoen en het voorkomen van selectie

specialisten, zoals de dierenarts. “Bij

Hoe voorkom ik selectie in het rant­

aan het voerhek. Om de koeien in de

mijn klanten staat efficiënt en gemak-

soen? Voor deze specifieke vragen heeft

juiste conditie te houden moeten de rant-

kelijk werken voorop. Dat vraagt om een

ForFarmers Hendrix Exxa­specialisten

soenen van de verschillende diergroepen

proactieve aanpak. Op het gebied van

in dienst die hier veel ervaring mee

goed op elkaar afgestemd zijn. Dit is de

vruchtbaarheid bijvoorbeeld, waar een

hebben. Alle Visser is één van hen. Zijn

basis voor een gezonde veestapel met

duidelijke relatie ligt met voeding. Samen

ervaring in Oost­Duitsland, waar hij

een goede melkproductie en een opti-

kom je sneller tot betere resultaten!”

als voeradviseur voor grote bedrijven

male rantsoenefficiëntie.

werkte, komt daarbij goed van pas.

Bemesting maisland

11

Voorkom kaliumtekort op maisland menstelling van drijfmest de afgelopen

Advies kaliumaanvulling

jaren is veranderd? Uit onderzoek blijkt

Voor een kaliumaanvulling tijdens of

dat de hoeveelheid kalium de afgelopen

meteen na het zaaien heeft ForFarmers

vijftien jaar is verlaagd van gemiddeld

Hendrix de meststoffen Maismaster

zeven naar gemiddeld vijf kilo per kuub.

Kali Rij en Maismaster Kali Breed in het

Een drijfmestgift van 40 kuub met 5

assortiment.

kilogram kalium per hectare geeft 200 kilogram kalium per hectare. Bij een

Wanneer u minder dan 30 kilo kalium

drogestofopbrengst van 16 ton onttrekt

per hectare hoeft bij te bemesten, past

mais 250 kilogram kalium per hectare,

Maismaster Kali Rij prima. Is de aan-

bij een drogestofopbrengst van 18 ton

vullende kaliumbehoefte groter dan 30

loopt dit op richting 300 kilogram per

kilo per hectare, dan adviseren we geen

hectare. Dit betekent dat er aanvullend

kalium in de rij te geven, maar direct na

kalium bemest moet worden voor een

het inzaaien van de mais breedwerpig

gezond gewas.

te strooien met Maismaster Kali Breed, Korn-kali (Kali 40) of Kali 60. Een te

Kaliumtekort bij snijmais.

Hoeveel? Dat is afhankelijk van de

hoge kaliumbemesting in de rij tijdens

drijfmestgift en de -samenstelling op

het zaaien is namelijk ongewenst. Het

uw bedrijf. De spreiding in drijfmest-

geeft te hoge zoutconcentraties, deze

samenstelling is groot. Sommige

hebben een vertragend effect op de

bedrijven hebben nog altijd zeven kilo

beginontwikkeling van de maisplant.

kalium in de drijfmest, anderen maar Kalium is een waardevolle voedingsstof:

twee. Zorg daarom voor een analyse van

Bespreek met uw specialist of account-

het vermindert de vatbaarheid voor

de drijfmestsamenstelling, want aan de

manager van ForFarmers Hendrix welk

ziektes, beïnvloedt de benutting van

hand hiervan is de werkelijk benodigde

maisras en welke meststoffen u op uw

stikstof, verbetert de zetmeelproductie

kaliumaanvulling te bepalen.

bedrijf het beste kunt toepassen!

van het maisgewas en vermindert de droogtegevoeligheid van het gewas.

Maar mais onttrekt veel meer kalium uit de bodem dan er gemiddeld via drijfmest gegeven kan worden. Hier­

derogatie en mais

door neemt de ziektegevoeligheid van

De keuze van de best passende maismeststof is sterk afhankelijk van de be-

het maisgewas toe. Zorg daarom voor

perkingen die door de wetgeving worden opgelegd. Wanneer u deelneemt aan

een goede kaliumaanvulling via onze

derogatie heeft u alleen de keuze uit maismeststoffen zonder fosfaat.

maismeststoffen.

Wanneer u niet deelneemt aan derogatie heeft u, afhankelijk van de hoeveelheid fosfaat dat u mag aanvoeren (plaatsingsruimte), keuze uit het gehele assorti-

Driekwart van de voedingsstoffen voor

ment Maismaster maismeststoffen.

mais komen uit drijfmest. Weet u exact hoeveel stikstof, fosfaat en kalium

Meer informatie vindt u op onze website, in de folder ‘maisrassen en mais-

er in uw drijfmest zit? En bent u zich

meststoffen 2015’

ervan bewust dat de mineralensa-

12

Meststoffen grasland

nieuw assortiment: alles in huis voor een hoge ruwvoerproductie Afgelopen jaar heeft ForFarmers

Bedrijven die voldoende mestopslag-

vingen van meer dan 650 kg drogestof

Hendrix haar assortiment grasland

capaciteit hebben, adviseren we om

per hectare kan leiden. Het nieuwe

meststoffen geoptimaliseerd.

de drijfmest indien mogelijk te verde-

assortiment voldoet aan de nieuwste

Het assortiment sluit naadloos aan bij

len over de eerste en tweede snede.

inzichten, onder andere omtrent de

uw streven naar een zo hoog mogelijk

Drijfmest tot de zomer bewaren is niet

behoefte aan kalium. Volg het keuze-

grasopbrengst per hectare.

wenselijk, want in het najaar komen de

schema voor het juiste advies.

voedingsstoffen in drijfmest niet meer op het juiste moment beschikbaar.

Gras hoort smakelijk te zijn, een goede vochthuishouding en maximale weer-

Bij grasland is de voedingsstof kalium

stand tegen roestvorming te hebben.

van onderschat belang. Uit een recente

Een optimale graslandbemesting speelt

proef van ForFarmers Hendrix blijkt

hierbij een belangrijke rol.

dat een kaliumtekort tot opbrengstder-

keuzeschema meststoffen grasland 2015 Vroege toediening

1E SNEDE

2E SNEDE

Grasgroen Stabiel

KAS 27N + 4 MgO

NTS 27-3

NTS 27-3 of Grasgroen N+S / Start

MAAIEN

LATERE SNEDEN

Grasgroen Kali Grasgroen Kali Maaien

Late toediening

Vroege toediening

Grasgroen N+S / Start

Grasgroen N+S / Start

1E SNEDE

2E SNEDE

Grasgroen Stabiel

LATERE SNEDEN

Grasgroen N+S / Start

NTS 27-3

Grasgroen Smakelijk

WEIDEN

Grasgroen Compleet Grasgroen Kali

Late toediening

Grasgroen N+S / Start

Grasgroen N+S / Start

Praktijkervaringen

13

Praktijkervaring kringloopwijzer

Melkveehouder Ronald Jansen (l.) en akkerbouwers Laurens en Derk Woestenenk.

Samenwerking

Jan Hoekman uit Nijeveen meldde

zuinig met kunstmest en probeer alle

Grond ruilen of verhuren geeft volgens akker-

zich aan voor de Studiegroep Kring­

drijfmest zo goed mogelijk over alle

bouwers Derk en Laurens Woestenenk en

loopWijzer van FrieslandCampina. In

percelen en sneden te verdelen, dus

melkveehouder Ronald Jansen uit Laren

een groep van twaalf boeren heeft hij

volgens de KringloopWijzer kwam ik

(Gld) overwegend plussen. “Als akkerbou-

afgelopen jaar ervaring opgedaan met

al vrij goed uit. Ik kan niet veel ruimte

wer heb je nu een schoon perceel voor

de KringloopWijzer en de werking van

meer winnen.”

de teelt van aardappelen en de melkvee-

mineralenstromen. “Met als doel met

houder krijgt een afgesproken huurprijs,

zo weinig mogelijk mineraleninput een

Hier heeft Hoekman ook een opmer-

behoudt de inkomsten van toeslagrechten,

zo hoog mogelijke mineralenbenutting

king over geplaatst. “Ik vraag me af of

kan de drijfmest nog op het perceel kwijt

te realiseren.”

de KringloopWijzer ons extra ruimte

en krijgt via het bodemonderzoek inzicht

gaat geven om meer dieren te kunnen

in de behoefte aan voedingsstoffen in de

Zes keer kwam de studiegroep bij el-

houden. Verder is het nog niet duidelijk

bodem. Grondruil levert een win-win situ-

kaar, iedere keer bij een andere melk-

welke conclusie de overheid gaat trek-

atie voor ons beide op. We kunnen elkaars

veehouder thuis. Bij een melkveehou-

ken uit de uitkomsten van de Kring-

bedrijfsvoering ermee versterken.”

der in Friesland is de bodem bekeken,

loopWijzer. Het is naar mijn mening

bij Hoekman werd het rantsoen onder

dan ook jammer dat de KringloopWijzer

Een veelgehoorde ‘maar’, waardoor melk-

de loep genomen. “Met als conclusie

niet uit de koker van de overheid komt.

veehouders niet snel grond gaan verhuren

dat ik het jongvee te royaal voer. Dus

Maar we werken in ieder geval aan

aan akkerbouwers is de gedachte dat aard-

ik kreeg het advies om het jongvee-

een onderbouwd systeem, zodat we

appelen veel kalium uit de bodem onttrek-

rantsoen aan te passen.”

de invoering van dierrechten hopelijk

ken “Dit is onjuist. De onttrekking is om het

kunnen voorkomen. En het is positief

even. Mais onttrekt 250 tot 300 kilo kalium

Hoekman kijkt tevreden terug op de zes

voor het imago van de melkveehoude-

per hectare, aardappelen van vroege oogst

bijeenkomsten: “Ik vond het nuttig om

rijsector.”

225 kilo. En vaak strooien we nog kalium bij

inzicht te krijgen in de werking van de

tijdens het poten”, noemt Derk Woestenenk.

mineralenstromen. Maar ik ben al jaren Melkveehouder Ronald Jansen heeft afgelo-

bedrijfsportret:

pen jaar een perceel van drie hectare grasHoekman houdt 140 melkkoeien op

land aan Woestenenk in gebruik gegeven.

81 hectare en produceert 1.200.000 kg

En dat is hem prima bevallen. “Woestenenk

melk. Het aantal kg melk per hectare

heeft het grasland doodgespoten, de grond

ligt rond 15.000.

gefreesd en geploegd. Ik heb er dertig kuub mest opgebracht, daarna zijn de aardappe-

De ruwvoeropbrengst bedraagt 10.564

len gepoot. Begin september werden deze

kVEM op grasland en 15.000 kVEM op

gerooid, dus het perceel was medio septem-

maisland. Volgens de bedrijfsspecifieke

ber beschikbaar voor de najaarsinzaai van

excretie (BEX) bespaart Hoekman 11%

grasland. Omdat uit bodemonderzoek bleek

stikstof ten opzichte van forfaitair en

dat dit perceel te laag in pH zat hebben we

15% fosfaat ten opzichte van forfaitair.

voor de inzaai van gras eerst nog een bekalking uitgevoerd. En nu staat er al een mooi pak gras op het perceel.”

Jongveeopfok

14

Geeft u kunstmelk of koemelk aan uw kalveren?

Reken het uit Na afschaffing van het melkquotum is er geen beperking meer aan de hoeveelheid melk die u aflevert en krijgt u iedere liter uitbetaald. Kunstmelk voeren wordt hiermee financieel nog aantrekkelijker dan het voeren van koemelk. Dit is overigens bedrijfsspecifiek en hangt af van de melkprijs, de prijs van kunstmelk en welk voerschema u hanteert­.

Advies Ons kunstmelkassortiment bestaat uit verschillende VitaMilk- en Sprayfo-producten. Neem contact op met uw melkveespecialist en maak samen met hem een afweging op basis van prijs, kwaliteit en groeiresultaten om zo het juiste proHet is nu ook financieel aantrekkelijk om kunstmelk te voeren.

Uw kalveren zijn de basis voor de

het kalf de melk minder goed kan

toekomstige veestapel. Met voldoende

verteren.

aandacht en de juiste voeding tijdens

•

duct voor uw kalveren te kiezen.

Kunstmelk voeren

Het is wenselijk om een kalf meer

de jongvee-opfok groeien zij uit tot

eiwit dan vet te voeren, want alleen

De concentratie melkpoeder en het

efficiënte­en gezonde melkkoeien. Na de

dan kan het kalf de groeiverwach-

voerschema zijn van invloed op de

biest krijgen de jonge kalfjes koemelk

ting waarmaken die u van haar

dierprestatie. Na afschaffing van het

of kunstmelk. Welke van deze twee past

verlangt. Kunstmelk voldoet aan

quotum wordt een hogere melkpro-

u toe? En beslist u anders, na afschaf­

deze eis, bevat meer eiwit dan vet,

ductie per koe nog belangrijker.

fing van de melkquotering? We zetten de

in tegenstelling tot koemelk, dat

Vorig jaar heeft ForFarmers Hendrix

aandachtspunten op een rij.

meer vet dan eiwit bevat.

naast het standaard melkschema,

Het vitamine- en mineralenniveau

het ‘intensieve’ melkschema geïn-

Meerdere gezondheidsmotieven geven

is structureel te laag in koemelk.

troduceerd. Kalveren die volgens dit

het verschil tussen koemelk en kunst-

Verstrekt u koemelk, dan adviseren

schema gevoerd worden, laten een

melk aan:

we om bijvoorbeeld Supplement

hogere jeugdgroei zien en geven een

•

Koemelk geeft risico op overdracht

Vita Topfit bij te voeren, zodat het

hogere melkproductie als melkkoe.

van onder andere paratbc en

kalf in ieder geval voldoende vita-

Bespreek met uw specialist welk

sal­monella.

minen en mineralen binnenkrijgt in

schema het beste op uw bedrijf

Koemelk heeft sterk schommelen-

de eerste weken van haar leven.

past.

•

•

de vet- en eiwitniveaus, waardoor

FarmConsult

15

Een jaar na nieuwbouw:

“Nauwkeurig voorwerk levert profijt op” Om het bedrijf voor te bereiden op de

al snel aantrekkelijk om aan de MDV te

toekomst koos Jos Johannink (55) uit

voldoen. Wordt een bestaande stal uitge-

Denekamp twee jaar geleden voor

breid, dan is dat nog maar de vraag,

uitbreiding door middel van nieuwbouw.

want je moet wel investeren in o.a. een

Voor de benodigde milieu- en bouwver­

vacuümpomp, melkpomp, frequentie-

gunningen benaderde hij FarmConsult.­

regelaars en een emissiearme vloer.

Hoe draait het nu, een jaar na de

Voor iedere klant maken we een eigen

ingebruikname­van de nieuwe stal?

plan, waarbij we ervoor zorgen dat alle puzzelstukjes in elkaar passen.”

In september 2013 is de nieuwe ligboxenstal voor 120 melkkoeien in gebruik ge-

Nauwkeurig voorwerk

nomen. Een groot verschil met de vorige

Voordat een melkveebedrijf kan uitbrei-

stal, die de helft kleiner was. De nieuwe

den, moet er veel besproken worden.

stal is over de oude stal heengebouwd,

Je moet weten of het bouwblok en de

daarna is de oude stal weggesloopt. “In

mestvergunningen toereikend zijn, of je

mijn ogen de beste oplossing, want nu

ammoniakrechten bij moet kopen, of je

hebben we de putten hergebruikt en geen

mee wilt doen aan de Maatlat Duurzame

oud gebouw meer op het erf staan”, aldus

Veehouderij en indien ja, welke emissie-

melkveehouder Jos Johannink.

arme vloer je dan in de stal wilt. Dit alles moet voor de vergunningaanvraag bekend

Maatlat Duurzame Veehouderij

zijn, want de nieuwbouw moet één op één

De nieuwe stal is ruim gebouwd, met

overeenkomen met wat er bij de gemeente

brede gang- en tussenpaden, mooie

is ingediend. Jan: “Dit vraagt om een

ruime voerhekken en een grote afkalf-

goede afstemming en veel voorbereidend

ruimte. Verder zijn er diverse extra

werk. Je bent meestal zo een half jaar

investeringen gedaan zodat de stal

verder voordat de vergunningen ingediend

aan de Maatlat Duurzame Veehouderij

kunnen worden.” Jos vond het in eerste

(MDV) voldoet. Jos: “Jan Oude Hengel,

instantie lang duren. “Maar uiteinde-

specialist FarmConsult, berekende dat

lijk heeft dit nauwkeurige voorwerk me

het gunstiger was om te voldoen aan de

wel profijt opgeleverd. Soms blijft een

Maatlat Duurzame Veehouderij omdat

NB-vergunning wel acht maanden bij de

ik nu boekhoudkundig vrij ben in het

provincie liggen, maar na twee maanden

bepalen van de afschrijving. Zeker in de

had ik alle vergunningen binnen en kon de

huidige markt is dit aantrekkelijk, want

bouw beginnen.”

we kunnen nu meer afschrijven in de jaren dat het bedrijfsresultaat goed is.”

Toekomstverwachtingen Johannink kijkt goed op het hele traject

Jan legt uit dat ieder bedrijf uniek is en

terug. De stal past perfect binnen het

hij daarop ook zijn advies afstemt: “Het

landschap en is voor de koeien veel

advies­is bedrijfsafhankelijk. Bouwt een

beter: ze zijn gezonder en de klauw­

ondernemer helemaal nieuw, dan is het

gezondheid is met sprongen vooruit ge-

Jos Johannink (l.) en Jan Oude Hengel, specialist FarmConsult voor de nieuwe stal.

gaan. De keuze voor de vloer, de C6 van concrelit vond de melkveehouder een enorme gok – Jos kende in de omgeving maar twee boeren met deze vloer. De stroefheid van de vloer en de gunstige prijs gaven de doorslag. “Ik twijfelde of deze vloer de mest wel goed afvoerde, maar dit verloopt prima. Ik moet er wel bij zeggen dat we geen diepstrooiselboxen hebben, maar boxen met rubberen matrassen en we maken gebruik van een mestrobot die water sproeit.”

Op dit moment is de onzekere melkprijs in combinatie met deze grote investering best wel zorgelijk maar Jos wil daar niet de hele dag mee bezig zijn. “Ik let nu scherp op de uitgaven en zie het als een voordeel dat we niet meer op een eventuele quotum­overschrijding hoeven te letten. Alle voorbereidingen zijn getroffen om hard te melken met gezonde koeien.”

Duurzaamheid

ForFarmers Hendrix voldoet aan duurzame soja De Nederlandse zuivelindustrie stelt met

zame soja afgesproken. Dit betreft onder

ingang van dit jaar als eis dat de soja in

andere eisen op het gebied van ontbossing,

melkveevoer voldoet aan RTRS-stan­

betaalde lonen, discriminatie, kinderarbeid,

daarden en heeft dit gekoppeld aan de

pesticidengebruik, wettelijke regelingen

leveringsvoorwaarden voor haar melk­

en milieu.

veehouders. Wanneer een diervoederleverancier niet op de GMP-lijst voor

In de Ronde Tafel voor Verantwoorde Soja,

Sojaboeren die hieraan voldoen, die

verantwoord melkveevoer staat, dan mag

RTRS, hebben alle schakels in de soja-

verantwoord produceren, krijgen meer

een melkveehouder de melk niet aan

keten (producenten­, industrie, handel en

voor de soja betaald. Uiteindelijk hoopt

een zuivelfabriek leveren. ForFarmers

financiering én maatschappelijke organi-

de sojaketen dat in 2020 100% RTRS-soja

Hendrix staat op die GMP-lijst en koopt

saties) op internationaal niveau afspraken

beschikbaar is.

de sojaschroot en sojahullen, bestemd

gemaakt over de productie en het gebruik

voor melkveevoeders, volgens RTRS-

van duurzame soja. Gezamenlijk­hebben

standaard in. Wat houdt dit in?

ze de belangrijkste criteria voor duur-

MEER INFORMATIE?

www.forfarmers.eu/soja

Brok’nproat

ForFarmers Hendrix Postbus 91, 7240 AB Lochem, T +31 (0)573 28 88 00, F +31(0)573 28 88 99, info@forfarmershendrix.nl, www.forfarmershendrix.nl

Boeren met ambitie