s’MAAK nr4 juni 2016

Freek van Eijk ‘Ik maak uit een balk een voorwerp, dat ik aan jou kan geven, dat jij kunt gebruiken.

Dat is voor mij eigenlijk het mooiste verhaal.’

#4

1

S’dam maakt, vermaakt, hermaakt en droomt Wij nemen u graag mee de Schiedamse binnenstad in. Er gebeurt daar veel. Veel meer dan we zien, meer dan we weten.

We zijn heel blij met de reacties op de vorige s’MAAK! Uw complimenten, klachten en tips blijven welkom. Als we er nu niets mee hebben gedaan, gaan we er wellicht volgende keer wel wat mee doen!

Hieronder een aantal reacties ‘[...] Jullie zijn een aantal reparateurs vergeten. Lees ook het twitter bericht van Andreas Rose: Als het blad s’MAAK een pagina wijdt aan reparatiebedrijven in Schiedam en je bedrijf staat daar niet bij dan ben je wel teleurgesteld. Ook heb ik mij in laten fluisteren dat meneer Leene het heel vervelend vond om genoemd te worden. Hij heeft meer dan genoeg werk!’

Anoniem We hebben inderdaad niet alle reparateurs in de binnenstad genoemd. We pretenderen ook zeker niet volledig te zijn. We hebben juist lezers zoals u nodig om ons van de juiste, aanvullende informatie en tips te voorzien!

‘Ik begrijp niet helemaal wat het doel en het nut van deze uitgave is. Immers, behalve het fêteren van een paar Schiedamse middenstanders, staat er niet veel Schiedams nieuws in.

En wat er als Schiedams nieuws in staat kan ook op een veel goedkopere manier worden gebracht. Zoals bijvoorbeeld een paar jaar geleden in de “Binnenkant”. Een blad dat goed leesbaar was en erg gewild was. Helaas ter ziele. s’MAAK zal ook geen lang leven beschoren zijn. Maar toch succes hoor!

Ad van Geloven Het klopt, wij zijn geen krant of een blad dat aan nieuws doet.

We proberen eigenlijk de verhalen van Schiedam te laten zien en te vertellen. Dit doen we door ‘de buurman’ te laten vertellen over zijn passie, vergeten plekken te laten zien, de trots van mensen te vertellen, makers een podium te geven.

Laten zien dat Schiedam bijzonder is en dat mag verteld worden! ‘[...] Compliment voor het artikel over Richard Sauerbier. De foto is prima, Richard in de rustpositie. Richard is duivenhouder en ik ben bijenhouder; zelfs aangesloten bij de Stichting Schiedamse Stadsimkers. [...] Tip voor het volgende nummer: 18 juni de Schiedamse bijenmarkt op NME-centrum Harreweg van 10.00-16.00 uur.

Aart Lukaart Leuk! We hadden deze tip ook van iemand anders gekregen. s’MAAK gaat alleen over de binnenstad van Schiedam, maar we hebben het nu toch stiekem verteld...

Heeft u complimenten of klachten over S’MAAK? Heeft u tips of denkt u: ‘Jullie moeten écht die persoon spreken voor het volgende nummer?’ We horen het graag!

Laat het ons weten via smaak@schiedam.nl of schrijf naar de redactie s’MAAK, Postbus 1501, 3100 AE Schiedam.

colofon initiatief & Eindredactie Gemeente Schiedam (smaak@schiedam.nl) concept, ontwerp & beeldredactie FORT (wijzijnfort.nl) Schrijvers & fotografen Birgit Bekker, Helene de Bruin, Geert Medema, Oud Wasgoed, Suzanne Stam, Mark Engelen, Raffaella Huizinga, Peter de Krom, Bob van der Vlist coverfoto Bob van der Vlist drukker BGS Print & Media oplage 35.000 (Huis aan huis) verspreiding Schiepost, Stroomopwaarts MVS uitgave juni 2016

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch mechanisch, door fotokopieén, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de rechthebbende.

2

ik kom uit... oost

3

jeneverfestival...

Een stijl van leven

8 De trekschuit: een typisch Nederlands fenomeen

bob van der lugt

10 Houtbewerking beroert de zintuigen

20

Groene parel van Schiedam

6

14

schiedam door de ogen van...

25 tip voor een bijzondere plek

12

Wie niet weg is, is gezien!

1

Ik kom uit...

S’dam oost

Mechteld Graafmans streek in 2002 voor de liefde neer in Schiedam Oost. ‘Daarvoor woonde ik in Amsterdam, waar ik psychologie studeerde.

Mijn man woonde al hier, ik vond een baan en ben bij hem ingetrokken. Ik wilde graag een oud huis, nou dat is het! Het huis is uit 1880, in de winter kan het koud zijn maar het heeft ontzettend veel sfeer. We hebben een achtertuin van wel twintig meter diep, daar voelen we ons helemaal vrij. ‘ ‘Het fijne aan Oost is dat het dicht bij het station en de stad ligt. Oost is een hele diverse buurt, er wonen veel verschillende mensen. Creatieven, zelfstandigen, arbeidsmigranten en gezinnen.

Een buurt waar je zwerfvuil tegenkomt, maar ook een betrokken buurt met mensen die het met elkaar willen maken.’

Het liefst komt Mechteld in de bibliotheek aan de Lange Haven. ‘Als de kinderen speuren naar boeken, ga ik lekker in het cafeetje zitten lezen, een beetje luisteren naar de muziek. Er is zó goed nagedacht over de inrichting. Met die glazen koepel waar het licht doorheen valt, de bijzondere boekenkasten, de grote bomen en het andere groen ... Ik blijf me erover verbazen dat alles zo goed groeit en bloeit. In één woord schitterend, het is heel relaxed om hier te zijn.’

Schiedam volgens Mechteld: ‘Schiedam kan soms schuren, je ziet hier ook mensen voor wie het leven niet altijd even prettig is. Dat raakt me.

Maar het is ook de plek waar ik lééf, me prettig voel en die me heel eigen is.’

2

tekst Suzanne Stam foTo Raffaella Huizinga

Mechteld komt dagelijks in het centrum: ‘Mijn kinderen zitten er op school en ik heb er mijn psychologiepraktijk. Maar je kunt er ook heerlijk eten en drinken, bij Prego en Lucas Drinkwinkel bijvoorbeeld. Er zitten ook een paar goede biologische winkeltjes waar ik graag kom. En in slijterij Alambic staat zo’n leuke vrouw! Het Wennekerpand is ook heel fijn, je kunt er prima in je eentje naar de film.’

Een stijl van leven

Neutjes van de zalm op Nederlands Jeneverfestival tekst Birgit Bekker foToGRAFIE Bob van der Vlist

Volg je neus en ontdek hoe zuivere jenevers, exotische punches en andere subtiele cocktails het leven veraangenamen. Deze en andere ambachtelijke fijnproeverijen trekken jaarlijks levensgenieters van heinde en ver naar ’s werelds jeneverhoofdstad, Gin City aan de Schie, voor de beleving van het Nederlands Jeneverfestival. Waaraan dit feest zijn aanstekelijke uitstraling ontleent? We beginnen met een vleugje geschiedenis voor wie nog niet geboren was toen het allemaal begon. … Hm, een hartversterkend drankje, knikken vijftiende-eeuwse alchemisten naar elkaar als ze nippen van hun eerste zelf gedistilleerde alcohol.

Aqua vitae, levend water, dopen ze de drank plechtig. Experimenterend voegen ze ook kruiden, zaden en bessen toe, om de vermeende medicinale kracht verder op te stuwen. De basis van een markante drank is gelegd.

Daarna is het slechts een kwestie van tijd dat bijdehante volksstokers en avontuurlijke handelsgeesten het stokje overnemen van de zelfbenoemde dokters. Korenbrandewijn, jenever en gin worden verwanten in de levend-waterfamilie. Branderijen komen op als paddenstoelen uit de grond. In de toptijd telt Schiedam er 400. In die tijd laten de duistere effecten van leven en werken rond de jeneverindustrie zich helaas ook gelden. Tegenwoordig heeft de stad die gelukkig ver van zich afgeschud. Wat resteert is jeneverkunst pur sang, die nieuwe generaties alchemisten en mixmeesters weer inspireert tot juist gedoseerde hedendaagse smaakvondsten.

‘Logisch dat deze raketbouwers besloten een eigen jenevermerk op te zetten.’

Over raketten en jenever Eerst de naam: Delfts Zwart. Dan de fles. Toen de smaak. In die volgorde werd kortgeleden het Nederlandse jeneverlandschap een fraai stokers-

merk met een beperkte oplage rijker. De allereerste glaasjes met het mystieke vocht staan gevuld tijdens het Jeneverfestival 2016. Het recept is veilig opgeborgen in een kluis.

‘Pas op, zachtjes puffen. Wie te hard gaat, heeft binnen no time een tong als een leren zeem.’

De mannen achter de ongebruikelijke aanpak zijn ‘twee techneuten uit Delft’, zo introduceert Martin Kampinga zichzelf en zijn collega Stephan Jacobs.

‘Wij zijn gewend ideeënlijnen te volgen die niet voor de hand liggen. Met onze studenten bouwen we aan raketten, onderzeeërs, kleine auto’s op windenergie en fietsen van bamboe. Noem het vrije technische creativiteit die ons leidt. Met een open mindset is alles haalbaar.’ Tel daarbij op dat de mannen verklaarde liefhebbers zijn van de fijnere jeneversoorten en nog fantasierijker worden tijdens een cafébezoek. Dan is het opeens logisch dat deze raketbouwers besloten een eigen jenevermerk op te zetten dat zich voegt naar zijn naam. ‘Een serieus ambachtelijk stooksel, zeldzaam, zonder compromissen!’

Met een select groepje vertrouwelingen, experts, zijn de mannen aan de slag gegaan. De basis werd een drie jaar op hout gelagerde moutwijn. Over de aangebrachte finesse wil Martin alleen verraden dat het een zachte jenever is geworden, iets rokerig getint. Een resultaat waar je ‘wel even voor moet willen gaan zitten’. Vooral geschikt voor de ervaren jeneverdrinker, wil hij maar zeggen. Ruik, proef en oordeel zelf. Kritisch publiek vinden de mannen extra interessant, want ‘uit discussie komt altijd iets nieuws.’

Ontvlammende liefde Tijdens verschillende workshops kunnen de festivalbezoekers nog veel meer experimenteren met combinaties van geuren en smaken. Nieuw dit jaar is de workshop pijproken, begeleid door Cor Crans. Hij is voorzitter van de Nederlandse 3

‘Samen punch drinken is een kwestie van vertrouwen. Wat erin zit, is het geheim van de makers.’

4

Federatie voor Pijprokers. Zijn enthousiasme voor het festival steekt hij niet onder stoelen of banken: ‘Schiedamse moutwijn stoken en pijproken zijn twee tradities waardoor Genieten met een hoofdletter wordt geschreven. Allebei erkend als nationaal immaterieel erfgoed. Spannend om op het festival met elkaar het avontuur aan te gaan.’

sinistere wijze aangeboden. Als een onderhandeling slaagde, was er feest met punch voor iedereen.

Verliep de onderhandeling minder gunstig, dan werd er ook feest gevierd met de ‘even goede vrienden’. Alleen kon het gebeuren dat er een venijnig, niet te traceren extra ingrediënt in de punch verdween...’

‘Maar wees gerust, het Jeneverfestival is een feest onder echte vrienden.’

Maar wees gerust, het Jeneverfestival is een feest onder echte vrienden. De punches worden voor het oog van het publiek bereid door toonaangevende bartenderteams uit Europa. Speels en serieus gaan zij de uitdaging aan: wie presenteert zijn mix het meest aantrekkelijk én welke mix smaakt het lekkerst? Het publiek oordeelt! Ook de stem van het vakkundige Old Schiedamstokersteam legt gewicht in de schaal. De prijs mag er zijn: een originele wisseltrofee met gravure, waar het winnende team een jaar lang trots plezier aan zal beleven. Dus: ‘Moge de beste winnen!’

‘Pijproken is echt iets voor mensen die graag de tijd nemen om ergens over na te denken’, mijmert Cor. ‘Individualisten, kun je wel zeggen, maar bijzondere ervaringen willen we juist graag met andere mensen delen. Bijvoorbeeld de vondst van die ene speciaalzaak met fijne tabaksoorten waar je je eigen blend van kunt samenstellen. Mijn favoriete keuze? Dat zijn de sherry- en vanille-Cavandishe van Borkum Riff.’

Cor drukt starters op het hart om geduld te hebben om de ware kunst van het pijproken onder de knie te krijgen. Volgens hem zijn beginnende pijprokers het best pakweg 25 jaar en ouder. In de festivalklas biedt hij een lichte tabak aan. De deelnemers krijgen aanwijzingen bij het stoppen van de pijpen en het aansteken ervan. Daarna rookt het klasje zachtjes puffend maximaal 10-15 minuten. ‘Pas op.

Wie te hard gaat, heeft binnen no time een tong als een leren zeem’, klinkt de waarschuwing.

Wie de smaak te pakken krijgt, ziet een fascinerende wereld opengaan, zo hoort Cor geregeld terug.

Op de te verwachten gezondheidsvraag antwoordt hij goedgehumeurd: ‘Drie kwartier in mijn eigen omgeving ontspannen nadenken met een goed gestopte pijp erbij is een stuk minder schadelijk – een pijproker inhaleert niet – dan het gedwongen inademen van fijnstof buiten in een drukke verkeersstraat. Met dan nog een mooie zachte jenever erbij geniet ik er bovendien duizend keer meer van.’

Punch verbroedert …

Door naar de punch. Wist jij dat dit type cocktail stamt uit Zuidoost-Azië? Samen punch drinken is een bewijs van vriendschap, en vooral een kwestie van vertrouwen. Iedereen krijgt een glas gevuld uit een volle kom speciaal bereide citrusdrank. Wat erin zit, is het geheim van de makers. Arno van Eijmeren, gastheer van de zinderende cocktailwedstrijd tijdens het Jeneverfestival, weet nog meer te vertellen. ‘Volgens overlevering werd punch in onderhandelingen tussen de Brits-Hollandse Indiëvaarders en lokale dorpshoofden soms op een

‘Volg je neus en ontdek hoe zuivere jenevers, exotische punches en andere subtiele smaken het leven veraangenamen.’

Vertel verder Van jeneverstokers, bartenders, workshopbedenkers tot de worstenmaker en andere lekkere-hapverkopers. Op het festival kom je elk moment bevlogen mensen tegen die hartstochtelijk gaan voor hun product. Met pret in haar stem vertelt nieuwsverspreider Cristèl Klandermans dan ook graag zo veel mogelijk mensen over hét Jeneverfestival.

Niet alleen haar vrienden in het café, ook cocktailsnoepers via facebook en twitter, food- & drinkredacties van alle typen media én haar eigen ouders. Of is het laatste andersom: bellen de ouders van Cristèl háár enthousiast op om mee te gaan naar dit leeftijdloze feest? In elk geval is duidelijk dat ze hun enthousiasme delen voor dit festival, waar jong en oud nieuwsgierig zijn naar elkaars manier van proeven en experimenteren.

‘Oh ja, en vergeet niet om op te letten wat de sfeer van de Havenkerk met je doet, met die ornamenten en speciale lichtval. Maar nee, dat vergeet je niet!’

Ps: Ook de jongsten komen aan bod, voor wie lekkere limonades geschonken worden en leuke doe-activiteiten in het Stedelijk Museum op het programma staan.

Kijk voor extra details over locaties, muziek en meer gezelligheid op w w w.jeneverfestival.nl

5

‘Kunst is niet alleen voor de elite, ze is voor iedereen!’ 6

interview met een schiedamse programmamaker & theaterregisseur: bob van der lugt tekst Suzanne Stam foTo Bob van der Vlist

Bob van der Lugt (62 jaar) heeft eigenlijk maar één missie: ‘Ik wil mensen laten schitteren!’

De cultuurscout en programmamaker gelooft heilig in kunst. ‘Het breekt mensen open, kan eenzaamheid zelfs doorbreken. Kunst is helend voor de mens. Als je het maar samen, met elkaar, doet.’

Bob werkt bij Mooi Werk dat samen met bewoners kunst- en cultuurprojecten uitvoert onder meer in Schiedam. De projecten richten zich op kunst en cultuur in de openbare ruimte, wijken, participatie en educatie. In zijn vrije tijd is Bob theaterregisseur.

Momenteel regisseert hij bij amateurtoneelgezelschap Apollo.

Bob’s carrière begon in het onderwijs. ‘Na de Pabo heb ik twee jaar als leraar gewerkt maar ik miste fantasie en creativiteit. Ik wilde meer, maar wat?

Om daar over na te denken, heb ik twee jaar als conducteur bij de NS gewerkt. Op mijn 28e besloot ik naar de theaterschool te gaan en in 1986 ben ik afgestudeerd als theaterdocent. In dat jaar verhuisde ik van mijn geboortestad Amsterdam naar Rotterdam om samen te gaan wonen met mijn vriend. In dat jaar ging ik ook aan de slag bij de Stichting Kunstzinnige Vorming Rotterdam.

Tot twee jaar terug was ik daar hoofd van de theaterschool.’

‘Liefde, verlangen, drift, poëzie, verhalen, verwerking, je kunt alles kwijt in kunst.’

En nu is Bob neergestreken in Schiedam. Waarom?

‘Nog een paar jaar, dan ga ik mijn carrière afsluiten.

Ik wilde weer met mijn poten in de klei staan. En bij Mooi Werk kreeg ik die kans. Hier mag ik samen met de mensen, de Schiedammers, hun eigen ideeën ontwikkelen en uitvoeren. Daar word ik het gelukkigst van. Om het samen met de mensen te doen.’

Bevlogen als Bob is, gelooft hij heilig in kunst.

‘Kunst is niet alleen voor de elite, ze is voor iedereen! Liefde, verlangen, drift, poëzie, verhalen, verwerking, je kunt er alles in kwijt. Het is helend voor de mens. Daarom geloof ik zo in kunst.’

‘We zitten midden in de stad. Ik hou van het multiculturele en het stadse hier. Tegelijkertijd heerst hier ook dat dorpse gevoel, mensen die elkaar groeten op straat.’

Eén van de projecten die Bob begeleidt, is ‘Koren onder de Molens’, dat bestaat uit drie koren in drie wijken. Hierbij treden senioren onder leiding van een jonge dirigent op met liedjes, gedichten en verhalen aan de hand van een thema. Bob: ‘Dat is zo schitterend. Ik besefte me niet dat eenzaamheid onder ouderen zo groot kan zijn. Maar de mensen zijn opeens onderdeel van een groep en leven helemaal op. Met zo’n koor en voorstelling blijkt dat alles er mag zijn! Niets is goed of fout en mensen worden gezien. Iedereen doet ertoe. Ik wil mensen laten schitteren!’

In september verhuist Mooi Werk naar Hoogstraat 97. Bob over Schiedam: ‘We zitten midden in de stad. Ik hou van het multiculturele en het stadse hier. Tegelijkertijd heerst hier ook dat dorpse gevoel, mensen die elkaar groeten op straat. Er is momenteel zo’n geweldige dynamiek in Schiedam. Ook bij de gemeente, het draait niet alleen om praten maar je voelt ook daadkracht om de stad verder te ontwikkelen. Mensen staan open en zijn snel te enthousiasmeren, ik ben zo blij dat ik hier nog wat jaren door mag tuffen.’ w w w.stichtingmooiwerk.nl

7

VROE G & NU ER

De trekschuit: een typisch Nederlands fenomeen

Tekst Oud Wasgoed (met dank aan Ad van der Zee) beeld Collectie Binnenlandse

Kaarten Hingman / Nationaal Archief | www. geschiedenisvanzuidholland

Op 20 februari 1902 baant een schipper zich met zijn trekschuit een weg door de Haarlemmermeerpolder naar Gouda. Hij moet moeite doen om door het dikke ijs te komen. De jaaglijnen staan constant strak en de paarden werken hard om de schuit vooruit te bewegen. Uit het niets komt er een groep schaatsrijders aan. Ze zijn boos. Door de trekschuit gaat hun geliefde ijs kapot. In een poging de schipper tot stilstand te manen blokkeren ze de vaarroute. Daarop reageert de schipper met harde woorden.

Het loopt uit op een handgemeen waarbij de schaatsrijders de trekschuit overvallen.

Uiteindelijk komen de veldwachters uit Amsterdam tussenbeide. ( De Nieuwe Schiedamsche Courant, 20 februari 1902.)

De trekschuit Getrokken door paarden glijdt met een snelheid van zeven kilometer per uur, een platbodem van ongeveer elf meter lang en twee meter breed door het Hollandse landschap. Het roept een romantisch beeld op: rijk en arm op één schip, druk pratend of stilletjes verdiept in gedachten. Enkelen lezen Het Schuitepraatje, een politiek getint pamflet. Eenmaal aangekomen op de plaats van bestemming, gaat ieder weer zijns weegs.

Trekschuiten bestonden al langer, maar door de aanleg van speciale kanalen en jaagpaden vanaf 1631 neemt de trekvaart toe. Er ontstaan veelzijdige trekvaartdiensten. De eerste, van Amsterdam naar Haarlem, is een succes. Niet veel later volgen ook andere steden met de aanleg van routes, zoals tussen Delft, Rotterdam en Schiedam.

In 1636 start de trekvaart over de Schie. Van Delft varen de schuiten naar Overschie, een drukke overstap- en handelsplaats. Vanuit hier kunnen passagiers drie kanten op: naar Delfshaven, Rotterdam of met een bocht over de Schiedamse Schie naar Schiedam.

8

De vaarafstand tussen Delft en Schiedam is veertien kilometer. Een reis tussen de steden duurt zo’n tweeëneenhalf uur. Door de aanleg van deze trekvaartroute groeit de economie van Schiedam.

Goederen en passagiers kunnen nu ‘sneller’ en makkelijker worden vervoerd naar de grotere handelssteden. Maar wie of wat vaart er nu mee op zo’n schuit? Uit Schiedam komen voornamelijk gedistilleerd en brandewijn. Hoewel de trekschuit in beginsel alleen voor publiek is bedoeld, gaan er ook nog wel eens goederen mee. Een ‘jolige’ sfeer op deze schuiten is vast niet vreemd. In 1773 besluit het stadsbestuur namelijk tot een verordening waarin staat dat de schipper en zijn personeel zich ‘nuchteren, behoorlijck en vlijtig’ gedragen moeten.

Op vaste tijdstippen vertrekken schuiten vanaf het Hoofdje buiten de Overschiese Poort naar Delft en andersom. En ze komen altijd op tijd aan. De wind speelt namelijk geen rol; paarden trekken of ‘jagen’ de schuiten voort over het jaagpad. Al vroeg in de morgen vertrekken de eerste schuiten, de laatste vaart tot laat in de avond en zelfs tot in de nacht.

Het is een geolied en deels democratisch systeem.

Zo heerst er aan boord over het algemeen een rookverbod, maar soms kunnen passagiers hierover stemmen. Is men tegen, dan blijft het verbod van kracht. Zo niet, dan toveren de opvarenden de pijpen met genoegen uit de binnenzak.

Voor buitenlanders is die trekschuit maar een bijzonder verschijnsel. Hoewel de organisatie rond de trekvaartdiensten voorbeeldig is en bij menig buitenlander hogen ogen gooit, verwondert men zich over de behandeling van rijke passagiers. Deze is namelijk hetzelfde als die van de armen! Als ten teken van vertrek de grote bel luidt, haasten de passagiers zich naar de schuit. Wie te laat is heeft pech en kan wachten op de volgende. Of het nu om een rijke koopman gaat of een arme ziel, voor niemand maakt de schipper een uitzondering. Het zal vast een keer gebeurd zijn dat iemand in de haast een sprong naar een vertrekkend vaartuig heeft gewaagd en zo tussen wal en schip is beland.

Een veranderend imago Was de trekschuit in de Gouden eeuw nog een vooruitstreven en geavanceerd vervoermiddel, in de negentiende eeuw werd het beschreven als een gedateerd en sloom vaartuig. Of zoals Nicolaas Beets het in 1839 in zijn Camera Obscura beschrijft — het jaar waarin de eerste trein gaat rijden van de Hollandsche IJzeren Spoorweg-Maatschappij —: ‘er zijn menschen die door te veel in een trekvaart te varen lafhartig, kruiperig, koppig en kwelgeesten zijn geworden’.

Het is dan ook niet verwonderlijk dat met de opkomst van nieuwe transportwegen de trekvaart en veel monumenten, die aan deze roemruchte

periode herinneren, verdwenen. De provincie ZuidHolland zet zich sinds enkele jaren in om de oude trekvaarten weer zichtbaar en beleefbaar te maken.

Binnen de erfgoedlijn trekvaarten stimuleert zij de restauratie van gebouwen en andere bouwwerken die een link hebben met de historische waterwegen.

Ook in Schiedam werden diverse projecten uitgevoerd, zoals de restauratie van de Appelmarktbrug en het Zakkendragersgildehuis. Op de brugwachtershuisje op de Ooievaarsbrug zijn informatiepanelen aangebracht over de positie van Schiedam in het provinciale netwerk van vaarwegen.

De historische trekvaart wordt zo een modern recreatienetwerk ook in Schiedam.

9

Houtbewerking beroert de zintuigen tekst Helene de Bruin foToGRAFIE bob van der vlist

Houtbewerker Freek van Eijk maakt meubels, voorwerpen, (licht)objecten en verder alles wat hij ín een stuk hout ziet. Dat doet hij in opdracht of zelfstandig.

Minimaal één dag in de week in de oude, koude Sodafabriek. Op die dag worden alle zintuigen beroerd en komt een oud ambacht onder zijn handen tot leven.

Wie de werkplaats van Freek betreedt, stapt in een wondere wereld.

De eeuwenoude balken laten in de vorm van gesponnen houtvezeldraden zien dat de caustic soda na sluiting van de fabriek nog steeds actief is. Het witte laagje fluweel op de bakstenen muren verraadt de leeftijd en positie van de houtbewerkingsplaats in het vijf verdiepingen tellende gebouw uit begin 1800. Aan de muren hangt oud gereedschap dat nog steeds in gebruik is: trekmessen, schaven, beitels, zagen. In de hoek een draaibank waar een stam verandert in een houten hamer, een sokkel voor een lamp of het heft van een lemmet. Hier werkt houtbewerker Freek van Eijk elke vrijdag. En soms in het weekend; als de deadline van een opdracht nadert.

‘Ik vind het mooi dat ik een oubollige tafel een nieuwe vorm geef die past in deze tijd.’

De geur van hout ‘Ik werk vier dagen per week als ICT’er.

Met veel plezier. Maar wat ik mis in dit zittende werk is dat ik aan het einde van de dag alleen mijn hoofd heb gebruikt. Het enige zintuig dat beroerd 10

wordt, is het oog. En al het werk van die dag is onzichtbaar, ontastbaar; codes die achter de schermen van een website ‘iets’ doen. Voor een houtbewerker is een werkdag echt een beleving’, zegt Freek. Om het te illustreren schept hij met zijn handen in een berg houtkrullen en stopt zijn neus erin. ‘De geur van ceder….’

Verstopt in een balk of stam Maar het mooiste vindt hij het werkstuk dat in een balk, stam of plak verstopt zit. ‘Dit balkje kan ik veranderen in een hamer. Deze plank kan met een simpel leertje een opbergplaats voor boeken of keukengerei worden…’

Het liefst gebruikt Freek bij het ‘toveren met hout’ oude, door hem zelf gerestaureerde gereedschappen.

‘Maar ik ben geen freak; ik schuw machines niet. Dat kan ook niet.

Sommige meubels of grote objecten vragen om moderne bewerking. En de draaibank wordt ook aangedreven door elektriciteit.

Maar ik probeer dan weer wel een oude houtverbinding in een modern meubel te verwerken. Of de nabewerking met de handschaaf te doen.’

Gerestaureerd gereedschap Ook de objecten die Freek maakt schuwen de huidige tijd niet. Hij maakt een Scrum management board dat de doorloop en processen van zijn ICT-projecten super inzichtelijk maakt of naamlampjes met led-verlichting. Ook verbindt hij hout graag met andere materialen: leer, staal, ijzer. ‘Ik heb onlangs van een gebruikte vierkante tafel een lang houten blad gemaakt. Dat geheel ligt in een stalen frame. Ik vind het mooi dat die oubollige tafel een nieuwe vorm heeft gekregen die past in deze

tijd. Het leuke van deze opdracht was dat ‘de tafel van oma’ dankzij de bewerking een tweede leven kreeg en is opgenomen in het gezin van een van oma’s nakomelingen. Ik ben altijd op zoek naar het verhaal achter een werkstuk.’

‘Ik tover het liefst met hout met zelf gerestaureerde gereedschappen. Maar ik ben geen freak; ik schuw machines niet.’

Met een verhaal En het liefst begint dat verhaal al bij het hout zelf. ‘Ik ken hier uit de buurt een hovenier. Als hij een kapopdracht heeft, ga ik soms mee. Ik help hem. Als dank mag ik het hout hebben. Met een antiek trekmes verwijder ik de bast en laat het hout hier langzaam drogen. Na een jaar of twee gebruik ik het. Met mijn handen maak ik dan een voorwerp dat geluid maakt door er met de schaaf overheen te gaan, dat geur produceert door de wrijving van schuurpapier, dat er mooi uitziet en lekker aanvoelt. Ik heb uit een balk een voorwerp gemaakt dat ik aan jou kan geven, dat jij kunt gebruiken.

Dat is voor mij eigenlijk het mooiste verhaal.’

— Hout werk van Freek is te zien op zijn website w w w.norner.nl. Op zijn youtube-k ana al (w w w.norner. nl/youtube) kun je zien hoe Freeks werk tot stand komt. Ook is de houtbewerker te volgen op Facebook wa ar hij zijn work-in-progress la at zien (w w w.norner.nl/fb).

‘Met mijn handen maak ik een voorwerp dat geluid maakt door er met de schaaf overheen te gaan.’

11

tekst Birgit Bekker foToGRAFIE SANNE DONDERS

12

maakplaat De Kindergemeenteraad Schiedam (w w w.kindergemeenteraadschiedam.nl) verdiept zich in vele verschillende onderwerpen die spelen in de wijk of stad. Zo ook in de Schiedamse haven. Zij adviseerde de gemeente en de Schiedamse havenbedrijven om de haven meer te laten zien aan de buitenwereld en aan kinderen in het bijzonder. ‘De haven van Schiedam is zo’n bijzondere plek, alle kinderen van Schiedam zouden de haven eens moeten bezoeken. Het liefst per boot!’ aldus de kindergemeenteraadsleden.

De Kleine Ambassade ontwikkelt in opdracht van Stichting Promotie Schiedam een havenlespakket. Met de S’DAM havenkrant en de bijbehorende excursie krijgen kinderen een uniek kijkje achter de schermen van de Schiedamse haven. Voor s’MAAK ontwikkelde De Kleine Ambassade een speciale Haven Bingo!

Meer weten over de Kindergemeenteraad Schiedam, de S’DAM Havenkrant en -excursie of andere bijzondere educatieve projecten van de Kleine Ambassade? w w w.dekleineambassade.nl

Benodigdheden — Bingokaart (1 per persoon) — Pen of stempel SpeEl het spel 1 Knip de bingokaart hiernaast uit; 2 Fiets of wandel met een vriend(in) rond de Schiedamse haven in de binnenstad (Noordvest, Korte Haven, Lange Haven, Westvest, Nieuwe Haven, etc.); 3 Kijk goed om je heen; 4 Streep of stempel de afbeeldingen af die je ziet; 5 Zoek verder in het (buiten)havengebied; 6 Heb jij als eerste je kaart vol?

Dan roep je héééél hard BINGO! Meer k aarten nodig? Download ze op bit.ly/havenbingo

Als je goed kijkt, uis kun je bij de oude sl één of de beurssluis al vakje afstrepen…

tip Haal jouw exemplaar van de S’DAM Havenkrant bij het i-punt s’dam (tot met juni op de buitenhavenweg, vanaf juli in de waag, nieuwstraat 36)

13

Schiedam door de ogen van ... fotograaf Mark Engelen

ÉÊn van de meest spectaculaire sporten, vind ik freerunning. Hoe snel die gasten zich verplaatsen met klimmen, salto’s en enorme grote sprongen! Ze leggen binnen no-time een enorm complex gebied af, vol met balkons, richels, trappen en daken.

Dat dit heel veel oefening, lichaamscontrole, kracht en soms ook botbreuken met zich meebrengt, lijkt me duidelijk. Dus niet zomaar thuis doen, maar ga eerst naar de speciale oefenzalen...

Mij leek het spannend om deze sport te fotograferen in de monumentale binnenstad van Schiedam. De Schiedamse broers Arjoen en Odin waren niet te beroerd om hun fantastische sprongen te laten zien!

Groene parel van Schiedam Een sociale buitenplaats voor iedereen tekst Birgit Bekker foToGRAFIE Peter de Krom

Welk park heeft dat nou? Een vliegtuig om een boom gevouwen. Dat je met je vriendjes afspreekt bij ‘no thing’ of ‘de jurk’. Een boom waar K.Bouter woont. Hotels voor solitaire bijen. En een plataan als ‘wereldboom’, die alles meekrijgt voor misschien nog wel 500 jaar?

Het stadspark De Plantage heeft dat allemaal en meer, daar op die lange strook tussen de Lange Nieuwstraat en de Tuinlaan. Nederlands oudste stadspark – bijna 250 jaar – wordt ook nog eens gekoesterd door een joviale groep bewoners die eromheen woont. Regelmatig organiseren ze parkwerkochtenden. De groene, bijenvriendelijke en creatieve ideeën komen van overal.

Een bankje opzoeken in de zon.

Eenvoudig blij worden van het frisse gras onder je blote voeten. Kleedje mee en picknicken.

Maar natuurlijk kun je er ook gewoon elke dag je hond gaan uitlaten (aan de lijn en met poepzakje bij de hand). Een bankje opzoeken in de zon. Eenvoudig blij worden van het frisse gras onder je blote voeten. Kleedje mee en picknicken. En ravotten in of rond de speeltuin!

Uitleven Een ‘boksersbreuk’ zei de arts in het ziekenhuis toen Melles gebroken hand op de foto zichtbaar werd. Maar boksen is niet waar de tienjarige Melle van Galen zich in uitleeft. Wel in longboarden – met zijn hand ving hij een val over een steen op, dat verklaart de breuk – en in spelen met z’n vrienden in het park. Hij komt er al vanaf dat-ie klein was, herinnert hij zich, ‘vroeger’ altijd in de 20

speeltuin. Nu is een groter deel van het park ook het perfecte speeldomein voor het jongensclubje.

Buut vrij, tikkie, raak!

‘We hebben een groepje van zes vrienden. Vorig jaar was ik ‘ns met een vriendje buiten aan het spelen, toen we vier andere jongens tegenkwamen. Ze deden verstoppertje. Wij mochten meedoen en nu spelen we bijna altijd met z’n zessen. De buut is bij de boom met de bank, naast de speeltuin. Een van de mooiste plekken om je te verstoppen is hoog in een struik daar in dat bosje. Vanaf de buut zie je er niks van. En een keer ontdekte ik een superverstopplek aan de overkant in de Makkerstraat. Die was zó goed, maar ja nu kennen de anderen ‘m natuurlijk ook, dus gebruik ik ‘m minder.’

Na verstoppertje doen de jongens vaak tikkertje.

‘En huttentikkertje. Hebben we zelf verzonnen. Vijf koningen wonen in het paleis (de paalhutten van het klimkasteel, red.). De huttentikker moet jou vanaf de grond proberen te tikken. Hij mag alleen tot bovenaan de glijbaan of de klimtrap komen, verder niet. Iedere koning moet minstens één keer uit het paleis naar beneden komen. Dat is het spannendst, want je wil niet afgetikt worden.’

Hij komt er al vanaf dat-ie klein was, herinnert hij zich, ‘vroeger’ altijd in de speeltuin.

‘Als we klaar zijn, pakken we onze Nerf-geweren met pijltjes. Eerst is het ene groepje de jager, dan het andere groepje. En als we daar ook klaar mee zijn, beginnen we weer opnieuw met ’t eerste spel. Nee, saai wordt het nooit. De een is snel en de ander is sloom, dus is het elke keer anders.’

‘we spelen Verstoppertje, (hutten)tikkertje en nerf.’

21

tekst Birgit Bekker foToGRAFIE SANNE DONDERS

De parkkabouter heeft zich vanwege nattigheid afgelopen winter wat gedeisd gehouden.

22

Kuilen graven Zaterdagochtend kuilen graven. Wat? Ja, het stond laatst echt in de agenda. Melle, zijn broer Roan en hun vader Peter keken elkaar aan. Wij niet, plaagden ze hun moeder, maar we zullen wel helpen de bijen- en vlinderbloemenstroken weer klaar te maken dit jaar.

Nestpalen voor solitaire bijen, bijenhotels in bomen en ingezaaide bloemperken om bijen en vlinders aan te trekken.

Marianne Goudswaard komt op voor bijen, die allemaal met uitsterven bedreigd worden. Dus stak ze met andere Plantagebewoners de schop in de grond om nestpalen voor solitaire bijen te plaatsen. In verschillende bomen had de groep eerder al bijenhotels opgehangen, speciaal gemaakt voor dit park. De bijen en vlinders aantrekkende bloemperken zijn ingezaaid. Nu is het wachten op bijvoorbeeld de kleurige bolderik, karwij en rode klaver.

Alles is eetbaar, ook voor mensen.

‘Soms moet je gekke dingen doen’ En er gebeuren meer onalledaagse dingen in het park. Pleegvader worden van een kabouter, wie vraagt dat nou aan je? Het overkwam Rien Ouwerkerk, die zo’n vier keer per dag het park bezoekt met zijn vrolijke Oudduitse herdershond Arran. De oorspronkelijke gastheer van de Plantagekabouter ging verhuizen, vandaar zijn vraag aan Rien. Voor wie het niet weet: K.Bouter woont onder in een esdoorn, midden in het park. Veel kinderen hebben hem al lang ontdekt.

De man die eigenlijk wel een paar overeenkomsten heeft met de Schiedamse oerpeetvader van alle kabouters, Poortvliet, dacht niet lang na en zei: ‘Goed, soms moet je gekke dingen doen.’ De parkkabouter heeft zich vanwege nattigheid afgelopen winter wat gedeisd gehouden. Ondertussen werd hij wel verrast door een verlicht kerstboompje bij zijn voordeur, gekregen van een fan. Een levendige uitwisseling is gaande op de facebookpagina’s K.Bouter en

KBouterBos. Rien weet dat de fans binnenkort zeker weer meer gaan zien gebeuren rondom de esdoorn.

Een geheimtip van Rien is alvast om in de herfst goed op te letten, wanneer het steeds vroeger donker wordt. ‘Schrik niet als je dan ineens op wisselende plekken lichtjes ziet branden in het park.

Loop er even naar toe en verbaas je. K.Bouter heeft neven en nichten uit alle windstreken uitgenodigd voor een bezoek.’

Fluitende merels, de geur na een regenbui Maar eerst wordt het nog zomer. Als zijn slaapkamerraam open staat, hoort Rien de eerste vogels in het park ’s ochtends al fluiten. Meer is niet nodig om hem uit bed te krijgen voor het eerste loopje met Arran. ‘Lekker de frisse morgenlucht inademen en de opkomende zon op de bomen zien schijnen.

De stad slaapt nog. Het park ruikt vers.’

Hij werd verrast door een verlicht kerstboompje bij zijn voordeur, gekregen van een fan.

Het liefst loopt Rien even van de paadjes weg, voor een blik achter haagjes en heggetjes. Bijvoorbeeld om de hortensia’s te zien als ze in bloei staan.

Een enkele keer treft hij een molletje aan. Op een andere plek heeft hij ontdekt dat de weelderige bramenstruik van vorig jaar flink is teruggesnoeid door de onderhoudsploeg van de gemeente. ‘Die trekt hoop ik wel weer aan. Vorig jaar heb ik daar heel wat potjes jam van kunnen plukken.’

Wens ‘Wat ik soms wel mis in het park is een plekje waar honden vrij mogen rennen. Dat is jammer. Om je hond goed te laten rennen moet je vanuit het park toch eerst een aardig eind doorlopen, naar de Maasdijk of de Maasboulevard.’

Aan het eind van zijn rondje hond uitlaten blijft Rien vaak graag nog lekker rustig op een bankje zitten, ‘met Arran aan m’n voeten. Dan zie je van alles om je heen. Ik denk wel eens dat we daar allemaal te weinig tijd voor nemen. Gewoon doen!’

‘Lekker de frisse morgenlucht inademen en de opkomende zon op de bomen zien schijnen.’

23

café Sjiek

Oude Sluis 17

Záálig

Grote Markt 2A Aperol Spritz bestaat uit: Aperol (soort Campari), Prosecco, spuitwater, schijfje sinaasappel, ijsblokjes

Lucas drinkwinkel

Grote Markt 15

Loopuyt Gin-tonic bestaat uit: Loopuyt Gin, Loopuyt Tonic, citroengras, ijsblokjes

drankje op het terras

Tapperij het Weeshuis

Lange Achterweg 18 Ayinger Weissen

Beloofd

Gelukkig was daar rokjesdag en kunnen we weer heerlijk vertoeven op het terras...

Een zelf ontworpen cocktail...!

We zijn incognito op een aantal terrassen pinky mancino gaan zitten met de vraag: bestaat uit: ‘Wat raad jij me aan om te drinken? Wel iets Mancino Vermouth, Pinkyrose Sirop, Tonic water, sinaasappel spannenders dan een tapbiertje of een huiswijn.’ ceste, ijsblokjes

We raden jullie als lezers aan het ook eens te proberen bij de vele andere terrassen die de Schiedamse binnenstad rijk is.

Denk aan: de Beurs, Simpel, café Proosje, ’t Stadserf, Broers, ‘t Vierkantje, café ‘t Anker, jeneverie ‘t Spul, de Unie etc....

Land Van Belofte 11A Van gogh Vodka mix In verschillende smaken met verschillende frisdranken en/of kruiden. deze bestaat uit: Van Gogh Vodka Citroen, Sprite, schijfje citroen, ijsblokjes

café de Koemarkt eetcafé van der Wal

Grote Markt 17 prosecco

24

Broersvest 3a-5a

‘Doe niet zo moelijk, neem gewoon een frisse witte wijn’ witte wijn

TIP voor

een bijzondere plek?

Op de brug bij de Beurssluis Cor Lamers is vaak te vinden in en rond het oude centrum. Te voet is het een mooie en snelle route. Zeker als je er – zoals hij – flink de pas in houdt. Maar vaak houdt hij even stil op de brug van de Beurssluis.

‘Hier ligt de geschiedenis van Schiedam.

Een van de oudste plekken van de stad. Een kleine twee jaar was het rond de sluis wat rommelig. Maar nu de restauratie klaar is, is het er weer prachtig. Vanaf de brug kun je veel van de stad zien: de Korenbeurs, De Beurs met de lekkerste koffie, de Appelmarktbrug, de Dam, de Lange Haven, het Zakkendragershuisje, de Schie…

teks Helene de Bruin foTo Ruben Vlijm

Ik neem vaak gasten mee naar deze plek, voor het mooie uitzicht. En als begin van een wandeling door de stad. Ook op mijn eigen route loop ik hier vaak langs. Ik stap altijd flink door, maar op de brug houd ik altijd even stil. Om te kijken naar mijn stad met al die bijzondere bezienswaardigheden.

Het prettige van deze plek is dat het er altijd mooi is. Overdag met zon en zelfs bij een dreigende Hollandse lucht. ‘s Nachts met de lichtjes.’

25

de ooievaarsbrug zegt: ‘welkom in de binnenstad’ Staaltje van wederopbouw tekst Birgit Bekker

Vanaf midden juli wordt gewerkt aan de renovatie van de Ooievaarsbrug. Waarom, hoe wordt het gedaan en wat verbetert er? Een aantal vragen aan de betrokken landschapsarchitect van de gemeente, Céline Kruisbrink.

De Ooievaarsbrug ziet er op het oog best gewoon uit. Wat is er eigenlijk bijzonder aan?

De brug die we nu zien, is gebouwd in de jaren 1950. De stijl is karakteristiek voor de naoorlogse periode. Hij verving toen het soort ophaalbrug dat je nu nog ziet bij de Appelmarkt. De Ooievaarsbrug is geen officieel monument, maar is wél een herkenbaar onderdeel uit de tijd van wederopbouw. De gemeente wil dat graag beschermen.

Wat moet er gebeuren?

De noodzaak van groot onderhoud aan deze bascule­brug is groot. Vooral de klep – de ‘val’ genoemd onder bruggenbouwers – en de elektromechanische installatie zijn volkomen versleten.

Ze worden daarom vervangen. Net als in het originele ontwerp komt er een stalen constructie van de klep terug, maar ze wordt smaller. Ook de hekwerken en leuningen blijven van staal, naar de originele tekeningen met aanpassingen volgens de veiligheidsnormen van nu.

Waarom wordt de brug smaller gemaakt?

Toen de brug destijds ontworpen werd, was de verwachting dat de omgeving ruimer van opzet zou worden. Dat is niet gebeurd, integendeel. De Vijgensteeg werd krapper door de plaatsing van het nieuwe gebouw op de hoek. Er ontstond een verwarrende overgang van de brede brug naar de smalle noordzijde. Die onduidelijkheid in het straatbeeld willen we graag wegnemen voor de weggebruikers.

Wat gebeurt er met de landhoofden?

De landhoofden – daar waar de brug ‘aan land’ komt – worden boven water ook versmald, terwijl de fundamenten onder water intact blijven zodat risicovol sloopwerk niet nodig is. De gekozen techniek voor het werk aan de kade is trillingsarm, voor zo min mogelijk overlast in de omgeving en om schade te vermijden.

26

Wat gaat er nog meer opgelost worden?

Het huidige straatbeeld van de Vijgensteeg is rommelig, daar is iedereen het wel over eens. Kijk bijvoorbeeld naar de getrapte stoepranden die ooit aan de arcadezijde zijn aangebracht om het hoogteverschil tussen straat en stoep weg te werken.

Een vervelend struikelrisico voor voetgangers en onneembaar voor rolstoelgebruikers.

Het groot onderhoud aan de brug wordt benut om tegelijkertijd de inrichting vloeiender, toegankelijker en aantrekkelijker te maken. Het wegdek van de Vijgensteeg wordt iets verhoogd. Het asfalt gaat eruit en er komen gebakken klinkers terug die passen bij de historische binnenstad. Ze zorgen er bovendien voor dat automobilisten vaart minderen.

Wordt het resultaat op andere plekken ook mooier van alle inspanningen?

Ja, dat is zeker wel de bedoeling. Behalve de klinkerbestrating, het nieuwe brugdek en het behoud van natuursteen voor de landhoofden, krijgt ook het groen aandacht. De open plek aan de Ooievaarsteeg blijft onbebouwd. Er komt een parkje met berkenbomen en bloeiende heesters. Aan de overkant komt een plataan te staan.

De autoparkeerplaatsen in de Ooievaarsteeg verdwijnen uit het straatbeeld – wel met compensatie elders in de buurt – waardoor er een prettiger wandeloverzicht komt of meer ruimte voor een terras.

En natuurlijk is het een terecht eerbetoon aan de Ooievaarsbrug dat het brugwachtershuisje intact blijft, met een opknapbeurt die de typische jarenvijftigstijl weer ophaalt.

Welk beeld roept de vernieuwde brug bij jou op?

Ik zie voor me dat de Ooievaarsbrug en haar omgeving je meer zullen verleiden om je ogen even over de Schie te laten gaan. En als je uit noord binnenkomt, dat het is alsof de brug zegt: ‘Welkom in de binnenstad!’

Meer informatie over de planning van de werkzaamheden: w w w.schiedam.nl/ooievaarsbrug

ColUmn —

Geert Medema Geert Medema is architectuurhistoricus en adviseur monumenten bij de gemeente Schiedam.

GVB! Onze stad wordt groen De lente is daar, voldoende reden om eens stil te staan bij een haast stille revolutie die plaatsvindt: de vergroening van onze stenige binnenstad. Ik heb het hierbij niet over bijzondere, en vaak zwaar beschermde, varentjes die zich nestelen in onze kademuren en zeker niet over de soms groen beslagen stegen. Ik denk wel aan de groene oase die nu het hart van de Korenbeurs vult door de aanleg van de eerste en enige bibliotheektuin in Nederland en aan de Schie die vorig jaar werd uitgeroepen tot de groenste straat van Schiedam.

En, door standplaatsverbetering zullen de bomen langs de Lange Haven binnenkort letterlijk tot in de hemel groeien.

Op dit moment wordt gewerkt aan het nieuwste groene bolwerk: tussen Broersveld en Broersvest wordt naar ontwerp van bewoners een parkje gecreëerd. Deze Kloosterplaats staat bij velen nog bekend onder het gat van een zekere wethouder B., die in de jaren zeventig verantwoordelijk was voor de sloop ter plaatse. Die sloop bleek eenvoudiger dan de realisatie van het gedroomde metrostation. Ook latere initiatieven tot invulling op de locatie bleken weerbarstig. Daar komt nu voorlopig een einde aan: de nieuwe naam verkondigt een nieuw elan voor deze plek.

Eigenlijk past het wel bij Schiedam: een groene invulling op de locatie van een mislukt bouwproject. De Plantage, met recht het oudste stadspark van Nederland, werd in 1767 aangelegd in een gebied dat in de zeventiende eeuw oorspronkelijk was bedacht voor de vestiging van bedrijven en industrie. Het is echter nooit bebouwd geraakt. In het nieuwe park konden stadsbewoners ontsnappen aan de industriële vervuiling in dichtbebouwd Schiedam. Het is nog steeds een van de mooiste plekken in onze historische binnenstad. Dat belooft wat voor de Kloosterplaats.

Overigens duurde het anderhalve eeuw voordat het gebied van de Plantage een invulling kreeg.

Zo bekeken valt de veertig jaar dat het Gat van B. braak lag ook wel weer mee.

27

‘De klik met de klant zou ik voor geen goud willen missen.’

‘Voetballers en tv-persoonlijkheden zetten de trends voor nieuwe looks.’

Wie niet weg is, is gezien!

Iconen van de Hoogstraat tekst Birgit Bekker foToGRAFIE Ruben Vlijm

Herken je dat? Dat je van bepaalde zaken ongemerkt verwacht dat ze voor altijd zullen blijven?

Net zoiets als de molens van Schiedam? Iconen dus eigenlijk.

Noem ze gerust de ruggengraat van de Hoogstraat. Zaken die al 30 jaar of nog veel langer hun specialisme aanbieden. Van wie de eigenaren door dik en dun moeite doen voor jou, u als klant. Wat het ‘geheim’ is van hun voortbestaan? Hun unanieme antwoord: ‘Ondernemen is een werkwoord, ook buiten openingstijden.’

En verder: ‘Het is goed om elkaars sterke kanten uit te dragen, samen op te trekken.’ Zeven snelle inkijkjes in de wereld van een stel karakteristieke, optimistische, menselijke Hoogstraters.

28

Versterk elkaar Juweel van een zaak Zodra je de drempel van juwelier C. Verkade binnenstapt, komt het zonnige optimisme je tegemoet. Net als de voorkomendheid, die geen ‘trucje’ is maar echt. Het aanstekelijke ervan is dat je ineens geen haast (meer) hebt. Ben je er nog niet uit wat je zoekt: een gouden sieraad, of staat zilver toch beter? Een krasvast en waterbestendig horloge, of eentje met een klassieke uitstraling?

Dankzij de behulpzame vindingrijkheid van Olivier Bode en zijn team kom je er vrijwel zeker uit. Ook samen iets nieuws ontwerpen is een optie.

‘Bezielde ondernemers en trouwe klanten versterken elkaar. Wij gunnen onze klanten het vertrouwde (voort)bestaan van speciaalzaken in Schiedam.

Loyale klanten waarderen dat met hun keuze voor ons en andere ondernemers in de binnenstad.’

C. Verkade Juwelier, Hofleverancier ( sinds 1912 ) — Hoogstraat 90

‘Wij zijn tevreden als u het bent’

Aandacht is een hoofdzaak Kapper tot achter je voordeur Sommige van zijn klanten kwamen al bij Etiennes vader op Grote Markt 7 in de zaak. Van hem leerde Etienne Collé wat het betekent om echt voor je klanten te zorgen. Dat begint met kleine dingen, zoals weten hoe iemand zijn of haar koffie graag drinkt. Herkennen welke coupe of behandeling bij iemand past. En ook: ‘Opletten hoe het haar van voetballers en tv-persoonlijkheden zit’, grapt Etienne. ‘Zij zetten de trends voor de nieuwe looks die klanten leuk gaan vinden.’

De loyaliteit van de kapper gaat soms tot achter de voordeur van zijn klanten. ‘Soms gebeurt het dat het lopen niet meer gaat voor iemand die al jaren klant is. Dan maken we een afspraak aan huis. Want wat is er mooier dan dat iedere klant, ook als hij of zij het moeilijk heeft, met een goed gevoel in de spiegel kan blijven kijken.’

Collé styling & Beauty ( sinds 1969) — Hoogstraat 196

Gebruik je verstand Slapen als een Vos De zaak ruikt naar de gesteven lakens in een frisse hotelkamer. Je hebt direct zin om even op één van de bedden te ploffen. Maar slaapspecialist Bram de Vos Burchart heeft een beter voorstel, waarbij je gewoon thuis slaapt met een slaapsensor.

‘Vraag alstublieft ook een huisgenoot om foto’s te maken van uw slaapliggingen’, drukt hij nog extra op het hart. Na een professionele analyse weet je zeker dat je het goede matras kiest.

De specialist die verstand heeft van slapen kan zijn klant dus écht helpen met een op-en-top maatwerkadvies. Hangt daar geen hoog prijskaartje aan? ‘Het beste matras voor u hoeft niet het duurste te zijn’, stelt Bram vriendelijk gerust. En wat nog meer telt: ‘Onze klanten weten – en vertellen vaak door – dat wij pas tevreden zijn als zij het zijn.’

Beddenspecialist De Vos Burchart (sinds 1980 ) — Hoogstraat 172 29

‘Muziek is ons visitekaartje.’

‘Ook twintigers kiezen voor het ambachtelijke van een klassieke barometer.’

Geef het beste van jezelf Eet en luister smakelijk ‘Wie met zijn handen eet, proeft het meest.’ Die aanmoediging komt van Asher Omisi. Samen met zijn vrouw Mieke bestiert hij het knusse caférestaurant chantant midden op de Hoogstraat.

Een plek waar eten en muziek in elkaar overlopen.

De recepten van de gerechten vormen het reisverhaal van Asher – geboren in Jemen, opgegroeid in Israël – dwars door de mediterrane landen van Europa, voordat hij 35 jaar geleden in Schiedam neerstreek. Tip van de chef, hoe kan het ook anders: Plat d’Asher, eet smakelijk. De wijn vloeit. En dan klinkt live gitaar met de virtuoze stem van Asher: Hebreeuwse lyriek, Franse chançons, Spaanse flamengo, Latin én Nederlands. Zelfbewust en meeslepend. Asher op zijn best.

Café Chantant Asher (sinds 1975 ) — Hoogstraat 124

30

Eer je ambacht Wondere weereld Het verbod op kwik in nieuwe instrumenten? De opkomst van de buienradars en andere weer-apps?

Ambachtsman Andreas Rose laat zich niet van de wijs brengen en ontwikkelde de Roselli Hybridebarometer als innovatief alternatief. Tegelijkertijd is Andreas nog altijd de vertrouwde restaurateur die niet alleen de klassieke barometertechniek tot in de finesses beheerst, maar ook de mechanica van antieke klokken moeiteloos verstaat.

Dankzij internet geniet de zaak bekendheid tot ver buiten de stadsgrenzen. Particuliere liefhebbers en maritieme professionals vinden probleemloos de weg naar de winkel en het atelier. Een ‘snoepwinkel’ vol klokken, donderglazen en weermeters in alle mogelijke verschijningen. Als het meezit kondigt het weervrouwtje buiten aan de gevel aan dat de zon weer gaat schijnen.

H.N. Rose Barometers ( sinds 1961 ) — Hoogstraat 194 & Schie 21

‘Een zaak heb je niet, die ben je.’

Herken de waarde van iets nieuws Getrouwd met bloemen

‘Effe dat bakje koffie en gezellig een praatje maken.

Dat zit in je.’

Geloof in Schiedam Het is blauw en zit als gegoten

Carla en Hans Rietkerken kennen elkaar al vanaf hun zestiende. Zo lang schikken ze ook al bloemen in allerlei stijlen. Noem een stijl en ze waren erbij toen die een rage werd: spinnewielen met droogbloemen, Chinese potten, accubakken met bloemstukken, bolflessen met tuintjes erin. ‘Soms niet aan te slepen. Wat we al niet op zondagen hebben overgewerkt ervoor. Tja, soms zaten we er eens naast, maar alles gaat ook voorbij’, lacht Hans breed.

Gooi de stropdas maar af. Hang het straffe colbertje maar aan de wilgen. Wie eenmaal blauw heeft gepast, voelt zich weer Schiedammer. Ben je een man, dan stelt de collectie van Maurice Haverkamp je niet teleur. Maar dat wist je al. Elke spijkerbroek is bijzonder en ook voor de rest van je outfit slaag je hier. Hoe dat kan? ‘Ik luister goed naar mijn personeel, heb uitstekende kritische adviseurs, houd zelf ook van goed spul en zie wat de klanten graag kiezen.’

Waar het stel niet naast zat, was het besef welk bereik internet zou hebben. Zodra de techniek het mogelijk maakte, kon je al snel via het web boeketten bij Rosa Bloemsierkunst bestellen.

Weer iets anders is de inkoop van milieuvriendelijk geteelde bloemen en het doorvoeren van andere duurzaamheidskeuzes. ‘Zo lopen we alvast voor op regelgeving die er zeker komt.’

Rosa Bloemsierkunst, Hofleverancier ( sinds 1969 ) — Hoogstraat 110

De Hoogstraat heeft meer reuring nodig, klinkt het vaak. ‘De vraag is alleen’, bespiegelt Maurice, ‘is de Hoogstraat nu stilletjes doordat bezoekers de straat nog overslaan of doordat winkeliers de straat vergeten zijn?’ Kijk nog eens goed, wil hij maar zeggen, hier liggen volop kansen voor ondernemers. Voor mensen dus die verstand hebben van hun product en bij wie de klant zich speciaal voelt.

Ingewikkeld? Voor Maurice (en de andere Hoogstraters) is de overtuiging heel eenvoudig: ‘Ik geloof in Schiedam. Dit is mijn stad. Onze Hoogstraat!’

Stripes Jeans ( sinds 1985 ) — Hoogstraat 62 31

UITagenda 2 T/M 26 JUNI, IEDERE DO-Vr-ZA-ZO

ZATERDAG 10 & 17 EN ZONDAG 11 & 18 SEPTEMBER

BIBLIOTHEEK KORENBEURS & SCHIEDAM CENTRUM Shakespeare zoals Shakespeare het bedoeld heeft: thriller, romantisch drama en volkstoneel in één.

SCHIEDAM CENTRUM Genieten van pop-up diners, food art installaties, videokunst, design en beeldende kunst.

HAMLET, SCHIEDAMS STADSSPEKTAKEL

zaterdag 4 juni t/m zondag 11 september

Expo’s van Robert Collette, Jan Hoek, Daan van Golden

Stedelijk Museum Schiedam Drie nieuwe exposities in het Stedelijk Museum Schiedam. Het museum voor moderne en hedendaagse kunst van na 1945.

ZATERDAG 11 EN ZONDAG 12 JUNI

JENEVER-EN GINFESTIVAL

Nationaal Jenevermuseum Schiedam & Havenkerk Genieten van nieuwe gins, excellente jenevers, cocktails en culinaire lekkernijen bij foodtrucks.

ZATERDAG 18 JUNI

MODULAR FESTIVAL

PARK MAASBOULEVARD Een ijzersterke line-up en een ideale locatie maken samen dit ultieme dancefeest!

VERBORGEN STEGEN FOOD ART FESTIVAL!

ZATERDAG 10 EN ZONDAG 11 SEPTEMBER

OPEN MONUMENTENDAGEN

DIVERSE MONUMENTEN Op ontdekkingsreis in eigen stad! Dé kans om panden te bezoeken waar je normaal niet komt.

ZATERDAG 10 & 17 EN ZONDAG 11 & 18 SEPTEMBER

OPEN ATELIERS

Ontmoet de kunstenaars in hun ateliers of op verrassende plekken.

VRIJDAG 23 T/M 25 SEPTEMBER

BRANDERSFEESTEN

SCHIEDAM CENTRUM Eén van de grootste evenementen in de regio met o.a. live muziek, de Waterspelen en de Branders Zwemtocht.

T/M ZONDAG 17 JULI

SNAPSHOT OF A LARGER ORDER

ZATERDAG 18 EN ZONDAG 19 JUNI

NOLETLOODSEN Een indrukwekkende kunstmanifestatie. 6000m2 werk van 20 kunstenaars, een pop-up restaurant en een theater.

DIVERSE LOCATIES Lokale lekkernijen proeven op streekmarkten, genieten van het groen en vele kinderactiviteiten.

T/M ZONDAG 17 JULI

ZONDAG 26 JUNI, 17 juli & 28 AUGUSTUS

BUITENRUIMTE Wandelroute bestaande uit de portrettenserie ‘Werkers van Schiedam’ van fotograaf Jan van der Ploeg.

JULIANAPARK Op deze swinging sunday afternoon is het genieten van muziek, boeiend theater en kinderactiviteiten.

T/M ZONDAG 11 SEPTEMBER

ZATERDAG 2 JULI

GROTE OF ST. JANSKERK Schiedamse bedrijven en particulieren tonen wat zij maken en hoe zij het maken.

MIDDEN-DELFLANDDAG

CULTUUR BORRELT

GEWAAGD

RONDOM DE WAAG Abseilen, een drone clinic, free jumping, bizar gewaagd theater en hapjes waarbij je even twijfelt of je ze wel moet nemen. geWAAGd rondom de opening van de Waag en het I-Punt S’DAM. VRIJDAG 26 EN ZATERDAG 27 AUGUSTUS

WHERE WE’VE MET

RONDOM DE KORENBEURS Hét festival van Schiedam met muziek, dichtkunst, film en dans. Met o.a. Jon Tarifa, Stuart Mavis e.a.

32

je en pr ik ee n ga at ge nd a op! hang de ui ta

LOPEN TE MAKEN

EXPO SCHIEDAMMERS MAKEN…

t/m zondag 2 april 2017

Het begin van Gin

Nationaal Jenevermuseum Schiedam Het begin van gin is... jenever. Een expositie vol geheime recepten. Voel, ruik en ontdek jouw Ginsmaak.

Kijk voor alle evenementen, activiteiten en tentoonstellingen in Schiedam op www.sdam.nl/uitagenda

Ati Bastiaanse (La Salita, Hoogstraat 52) FOTO Jan ven der Ploeg

EXPO Schiedammers Maken…

Grote- of Sint Janskerk (Lange Kerkstraat 37 ) t/m zaterdag 11 september open di t / m za, 12:00 – 16:00 uur Van maakindustrie tot kunst… Fotograaf Jan van der Ploeg maakte in twee jaar tijd meer dan 250 foto’s van Schiedammers die laten zien wat zij met hun talenten doen. Daarnaast tonen tal van Schiedamse bedrijven en particulieren wat zij maken en hoe zij het maken.

Er zijn gereedschappen, grondstoffen, producten, maquettes, bedrijfsfilms en TV-programma’s te bekijken en interviews met de makers te lezen.

Ontdek Schiedam Door de hoogtijdagen van de jenever- en scheepvaartindustrie kent Schiedam een binnenstad met een rijkdom aan verhalen. Het is de grootste historische binnenstad van het Rijnmondgebied.

De 225 rijksmonumenten, gebouwd door welvarende branders en distillateurs, maken de geschiedenis tastbaar en zorgen voor een mooie nostalgische sfeer. www.sdam.nl FOTO o.a. Johan Bakker, Michiel Verbeek