Mój Przedszkolak nr 22

Magazyn dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnyM

Przedszkolak j ó M

NR 22 WIOSNA 2017 • ART. 466122 • INDEKS 402443 • ISSN 2353-964X

Temat numeru:

Czym jest ODPORNOŚĆ?

Jakie BUTY na wiosnę?

Swędzący temat OWSICA Czym są AFTY JAMY USTNEJ i jak je rozpoznać?

Konkurs wiosenny MEMO! DO WYGRANIA 5 PAR BUTÓW I WIELE INNYCH NAGRÓD

D Szanowni Państwo,

WYDAWCA Forum Media Polska Sp. z o.o.

Sąd Rejonowy Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu VIII Wydział Gospodarczy KRS KRS nr 0000037307 REGON 631046924 NIP 781-15-51-223 Kapitał zakładowy: 300 000 zł REDAKCJA ul. Polska 13, 60-595 Poznań tel. 61 66 55 800 faks 61 66 55 888 infolinia 801 88 44 22 www.mojprzedszkolak.pl redakcja@mojprzedszkolak.pl PREZES ZARZĄDU Magdalena Balanicka DYREKTOR WYDAWNICZY Radosław Lewandowski REDAKTOR NACZELNA Marta Kaczmarczyk KOORDYNATOR WYDAWNICZY I NADZÓR GRAFICZNY Agnieszka Szulc REKLAMA Ewa Mokrzycka 61 66 83 103 ewa.mokrzycka@forum-media.pl SKŁAD GRAFICZNY/DTP Kinga Chudobiecka DRUK Paper & Tinta NAKŁAD 180 000 egz.

SERWIS ZDJĘCIOWY Dreamstime

facebook.com/MojPrzedszkolak

ziecko przedszkolne do prawidłowego rozwoju potrzebuje przynajmniej trzech godzin ruchu dziennie – wtedy i nastrój jest lepszy, i odporność wzmocniona. Pamiętajmy o tym wraz z nadejściem wiosny. Jeszcze dosłownie chwila i będziemy mogli zrzucić zimowe płaszcze i z nową energią wyruszymy z naszymi pociechami na długie spacery, place zabaw i wycieczki.

Już teraz warto zadbać o to, aby nic tej wiosennej radości nie zakłócało.

Pokonajmy objawy alergii wziewnej, która szczególnie wiosną może nas oraz nasze pociechy ograniczać, wzmocnijmy odporność dzieci w okresie przejściowym oraz zadbajmy o komfort i wygodę naszego przedszkolaka, zapewniając mu właściwe buty do codziennych zabaw. Dzięki temu każdy dzień rozpoczynającej się wiosny będzie nową przygodą!

Wraz z tym numerem rozpoczynamy stały kącik poświęcony zdrowemu odżywianiu się przedszkolaków. Wierzymy, że właściwa i zbilansowana dieta to dobry start naszych pociech w przyszłość. Zawsze jest czas, aby spróbować wprowadzić do codziennej diety warzywa oraz owoce, ograniczyć spożycie cukru i pomóc naszym milusińskim poznać nowe smaki.

Zachęcamy też Państwa do dzielenia sią na profilu facebookowym „Mój Przedszkolak” swoimi doświadczeniami, problemami i propozycjami rozwiązań w zakresie diety naszych dzieci. Za wszystkich trzymamy kciuki, bo mając przedszkolaki w domu – wiemy, jak trudne jest to wyzwanie.

Z okazji zbliżających się Świąt Wielkanocnych życzymy Państwu wielu radosnych chwil oraz serdecznych spotkań w gronie najbliższych!

Zapraszam do lektury.

Marta Kaczmarczyk redaktor naczelna

Od redakcji

Temat numeru

odpornosc?

Czym jest

O

dpornością, a właściwie odpornością immunologiczną, nazywamy zdolność organizmu do ochrony przed patogenami, którymi mogą być na przykład bakterie, wirusy, grzyby czy pasożyty.

Tworzą ją: 1) narządy wchodzące w skład tak zwanego układu odpornościowego: ; grasica, ; migdałki, ; szpik kostny, ; węzły chłonne, ; śledziona; 2) komórki odpornościowe: ; limfocyty T, ; limfocyty B, ; granulocyty (neutrofile, bazofile, eozynofile), ; monocyty; 3) przeciwciała = immunoglobuliny, wydzielane przez aktywowane limfocyty B. Samą odporność możemy podzielić na kilka rodzajów. Podstawowy podział polega na wyróżnieniu odporności biernej oraz czynnej. Bierna to taka, która nie wymaga aktywowania złożonych procesów obronnych i jest wynikiem „naturalnie” występujących uwarunkowań. W odporności biernej możemy wyróżnić: ; barierę chemiczną, np. lizozym występujący w łzach i ślinie, proteazy zawarte w soku żołądkowym; ; barierę mechaniczną, np. kaszel, kichanie; ; barierę biologiczną, np. niskie pH powierzchni skóry, niskie pH soku żołądkowego.

Odporność czynna natomiast to odporność, która angażuje procesy immunologiczne mające na celu „unieszkodliwienie” patogenu. W tym przypadku dochodzi do aktywacji komórek układu

6

' Moj

odpornościowego, które wydzielają przeciwciała lub fagocytują (dosłownie: pochłaniają) komórki bakteryjne.

Kolejnym podziałem odporności jest podział na odporność wrodzoną i nabytą.

Wrodzona to ta, z którą człowiek przychodzi na świat. Zapewnia ona natychmiastową obronę, jednak jej mechanizmy są dość proste i mogą okazać się nieskuteczne wobec niektórych patogenów. Z kolei odporność nabyta to odporność, która, jak nazwa wskazuje, zostaje nabyta w trakcie życia człowieka, między innymi poprzez wytworzenie tak zwanej pamięci immunologicznej. Pamięć immunologiczna powstaje po pierwszym kontakcie z danym patogenem.

Szczepionki – ważny modulator odporności Szczepienia ochronne są tanim i efektywnym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym. Pozwalają one na wytworzenie odporności czynnej nabytej – wprowadzony w postaci szczepionki antygen pobudza organizm do wytworzenia przeciwciał i pamięci immunologicznej.

;

poliwalentne – zawierają więcej niż jeden gatunek drobnoustroju, a więc uodparniają przed tą samą chorobą wywołaną przez różne gatunki, np. szczepionka przeciwko grypie, szczepionka przeciwko HPV czy szczepionka przeciwko pneumokokom; skojarzone – zawierają antygeny wielu drobnoustrojów, dlatego uodporniają przeciwko kilku chorobom jednocześnie (zwane inaczej szczepionkami złożonymi), np. szczepionka Di-Ter-Pe, czyli szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi.

;

W uzasadnionych przypadkach zastosowanie ma podawanie immunoglobulin (przeciwciał) lub surowic. Dają one odporność niestety krótkotrwałą, lecz natychmiastową. Są one przykładem odporności biernej.

Niedobory odporności Pierwotne niedobory odporności to grupa chorób uwarunkowanych genetycznie, polegająca na dysfunkcji układu odpornościowego. W określonych przypadkach należy rozważyć diagnostykę w kierunku niedoboru odporności u dziecka.

Objawy mogące sugerować występowanie niedoboru odporności:

;

brak przyrostu masy ciała i wzrostu u dziecka,

;

2 i więcej zapaleń płuc w ciągu

;

4 i więcej zapaleń ucha w ciągu

;

występowanie powtarzających się

Podziały szczepionek:

12 miesięcy,

Podział I: ; żywe – zawierają one żywe, pozbawione zjadliwości (atenuowane) drobnoustroje pozbawione właściwości chorobotwórczych; ; inaktywowane – zawierają zabite (pod wpływem promieniowania UV, temperatury) drobnoustroje, z zachowaniem ich właściwości antygenowych (właściwości prowadzących do wytworzenia pamięci immunologicznej).

Podział II: ; monowalentne – zawierają tylko jeden drobnoustrój, a więc uodporniają przeciwko jednej chorobie zakaźnej, np. szczepionka przeciwko tężcowi;

12 miesięcy, ropni zlokalizowanych w powłokach skórnych lub narządach,

;

przewlekające się infekcje grzybi-

;

2 i więcej zapaleń zatok przynoso-

;

występowanie zakażeń o ciężkim

cze w obrębie jamy ustnej lub skóry, wych w ciągu 12 miesięcy, przebiegu – sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

;

występowanie niedoboru odporności u rodzeństwa lub rodziców. lek. med. Aleksandra Szczepaniak

PRZEDSZKOLAK

wiosna 2017

Temat numeru

Pamietaj!

Swędzący temat

rstwa markę leka lędu na my, Bez wzg pamiętaj ającego odrobacz eczny – był skut że aby lek poddana i zostać kuracji mus Ponieważ samica ina. rodz dni, cała tygo do 3–4 owsika żyje pewności kania dla uzys terapii, eczności tórzenie co do skut jest jej pow ch. zalecane 4 tygodnia po 2 i/lub

owsica

6 Czym jest odporność?

Zdrowy przedszkolak

Szacuje się, że owsica dotknęła na pewnym etapie życia każdego z nas. Gdy już dojdzie do zakażenia choroba może błyskawicznie się rozprzestrzenić. Najczęściej jej ofiarami padają dzieci w wieku przedszkolnym. Dlaczego to właśnie maluchy najczęściej narażone są na zakażenie?

8 Probiotykoterapia przedszkolaka – broń

w walce z nawracającymi infekcjami 14 Swędzący temat – owsica

Zacznijmy od początku.

O

14

17

Jakie buty na wiosnę?

20 Czym są afty jamy ustnej i jak je rozpoznać?

24 Żelazo – pierwiastek życia 26 Witamina D – dlaczego powinniśmy

pamiętać o niej przez cały rok?

Razem z przedszkolakiem

Moj '

Zawsze najlepiej zapobiegać nie bawią się kolejne dzieci, i na dłoniach zostaje przeniesione jajeczko na kolejnego żywiciela. Dalej – zarówno to wcześniej zdrowe, jak i to zakażone dziecko, dotykając jedzenia rączkami, na których znajdują się jajeczka, połykają je, co powoduje przedostanie się nicieni do przewodu pokarmowego i choroba zatacza koło. Dodatkowo, maluszek przychodząc do domu, roznosi jajeczka po różnych sprzętach domowych, kuchni, swoim łóżeczku i zabawkach, powodując często zakażenie pozostałych domowników.

Co więc my, rodzice, możemy zrobić, aby zapobiec lub przynajmniej ograniczyć możliwość zachorowania naszej pociechy do minimum?

Najważniejsza jest profilaktyka i wpojenie prawidłowych nawyków higienicznych.

Po pierwsze czystość. ; Nauczmy dziecko częstego i dokładnego, z użyciem mydła, mycia rąk.

W szczególności po skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu oraz przed każdym posiłkiem. ; Zachęcajmy do codziennych kąpieli i dokładnego mycia okolic intymnych. ; Regularnie obcinajmy mu paznokcie, co z jednej strony pozwoli utrzymać czystość pod nimi, a z drugiej wykluczy możliwość ich obgryzania, jednej z głównych przyczyn zakażenia. ; Zwracajmy dziecku uwagę w przypadku chęci oblizywania palców.

Moj '

?

Jakie

buty

na wi sne‚

w pozycjach statycznych, głównie siedzących, coraz częściej ulega zaburzeniom i deformacjom.

Jednym z pierwszych sygnałów niekorzystnych zmian w układzie mięśniowo-więzadłowym są nieprawidłowości w obciążaniu i ustawieniu stóp. Występujące w wieku przedszkolnym

Warto zastanowić się nad wyborem butów zapinanych na rzepy, dzięki

sować je do obwodu stopy dziecka.

Stopy należy mierzyć co około trzy miesiące, pozwoli nam to na stałą

kontrolę tego, kiedy należy kupić nowe, większe buty. Za krótkie obuwie może przyczynić się do deformacji stóp. Uni-

W

ady stóp są powszechnie występującym zjaw iskiem, z właszcza u dzieci stanowią poważny problem medyczno-społeczny. Niekorzystne zmiany w postawie ciała wynikają z szybkiego tempa życia i ciągle zmieniającego się środowiska. W dzisiejszych czasach, szczególnie w warunkach miejskich, od wczesnego dzieciństwa chodzi się po równym i twardym podłożu, co głównie angażuje prostowniki i zginacze stopy. Prowadzi to bardzo często do tego, że „zaniedbywane” są mięśnie odpowiadające za ruchy boczne stopy, które są odpowiedzialne za sklepienie stopy.

Do rozwoju wyżej wymienionych zaburzeń i dysfunkcji może przyczynić się rów-

części ziej niż inne Stopy bard u są narażone ruch łanie narządu stne dzia na niekorzy ka w środowis czynnikó zęściej ego. Najc zewnętrzn obecnie wady ące występuj i młodzieży d dzieci stóp wśró i płasko płaskie to stopy koślawe.

wiosna 2017

17

Zdrowy przedszkolak

18

Moj '

ej af ty jamy ustn \

\

i jak je rozpoznac

Afty uważa się za jedną z najczęściej spotykanych zmian chorobowych, które występują w obrębie jamy ustnej człowieka. Są one niczym innym jak nadżerkami

powstającymi na skutek

43 Czy „woda smakowa” to jeszcze woda?

46 Miód 2

Moj '

PRZEDSZKOLAK

miejscowej reakcji zapalnej. ' 2 0 Moj

wersalna zasada mówi, że but powinien

nież brak wiedzy i świadomości rodziców na temat profilaktyki wad postawy. Bardzo ważnym momentem kształtowania się stopy jest okres przedszkolny, gdyż od piątego roku życia notuje się gwałtowne wzmocnienie aparatu więzadłowo-ścięgnistego oraz szybki wzrost stóp. Dlatego ważną rolę w profilaktyce wad postawy ciała odgrywają badania przesiewowe prowadzone przez lekarza lub fizjoterapeutę oraz zwiększenie wiedzy i świadomości wśród rodziców i opiekunów.

Istnieje szereg czynników sprzyjających powstawaniu wad stóp, takich jak nadwaga/otyłość, mała aktywność fizyczna, szybkie tempo życia, nieodpowiednie obuwie czy miejsce zamieszkania. Z uwagi na zwiększenie częstości częstotliwości występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży można przypuszczać, że liczba osób z wadami narządu ruchu w najbliższych latach wzrośnie, a także zwiększy się zapotrzebowanie na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.

Jednym z najczęściej zadawanych pytań wśród rodziców jest to dotyczące prawidłowego wyboru butów dla swoich pociech.

Spośród dostępnych na rynku butów na szczególną uwagę zasługuje marka Memo. Jest to nie tylko najwyższej jakości marka butów produkowanych w Polsce, ale dodatkowo wyrób medyczny, dbający

być dłuższy od stopy o około centymetr, co pozwoli na prawidłową pracę stopy

3 4

w czasie chodzenia.

Kolejną ważną rzeczą jest szeroki rozstaw czubków buta – jeśli

noski są zbyt wąskie, będą nadmiernie ściskać palce naszej pociechy, prowadząc do deformacji łuku poprzecznego i palców.

Ostatnią rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest to, czy zaku-

pione przez nas buty są przystosowane do warunków, w których będą używane.

Najlepiej wybierać te wykonane z naturalnych materiałów, np. miękkich kozich skór. Skóry te w sposób naturalny dostosowują się do stopy, tym samym zwiększają komfort użytkowania. Zastosowanie naturalnych materiałów o właściwościach higroskopijnych sprawia, że but oddycha,

5

a stopa nie ulega zapoceniu.

Należ y również pamiętać, że noszenie butów po starszym

rodzeństwie grozi powstaniem wad stóp.

Każdy z nas chodzi inaczej, a buty dla dzieci w szczególności dopasowują się do indywidualnych cech stóp. Zdeformowane obuwie może zaburzyć prawidłowy rozwój nóg, a czasem nawet całej postawy.

PRZEDSZKOLAK

Zdrowy przedszkolak

Czym sa

wyściełają jamę ustną,

40 O warzywach korzeniowych i o tym,

jakie kryją skarby

lek. med. Joanna Gładczak

czemu dużo łatwiej będzie można dopa-

wady stóp często są bagatelizowane i pozostawiane jedynie do dalszej obserwacji.

błony śluzowej, które

Żywienie przedszkolaka

I na koniec: jedzmy warzywa i owoce. Umyte...

1 2

?

Co predysponuje do powstawania aft w obrębie jamy ustnej?

Przyczyny powstawania aft nie są jednoznaczne – o predyspozycję do ich powstawania podejrzewa się wiele czynników, m.in.:

; ; ; ; ;

;

38 Rozmowa z Agnieszką Łubkowską,

autorką „Elementarza dla dzieci

z dysleksją”

eżeli my, rodzice, będziemy od najmłodszych lat wpajać dzieciom podstawowe zasady higieny i sami będziemy ich przestrzegać, dając tym samym świadectwo słuszności naszych nauk – to zrobimy wiele, by uchronić nasze dzieci przed pasożytami, takimi jak właśnie owsiki.

Jeżeli jednak, nawet stosując wszystkie zalecenia higieniczne i zdrowy rozsądek, nasz maluch „przyniesie” wstydliwych lokatorów do domu, pamiętajmy nie tylko o odpowiednio powtarzanym leczeniu farmakologicznym zastosowanym przez wszystkich domowników, ale również o prawidłowej dezynfekcji całego mieszkania, z regularnym praniem ubrań, pościeli i ręczników na czele.

Aby zapobiec rozprzestrzenieniu choroby, nie zapomnijmy również o przekazaniu informacji o niej do pracowników placówek oświatowych, z którymi nasze dziecko miało styczność.

Przy wyborze obuwia trzeba pamiętać o kilku uniwersalnych zasadach, które pomogą postawić na najlepszy model spośród wszystkich dostępnych na rynku:

34 Twoje dziecko może uratować Ci życie!

Wywiad numeru

Podsumowując:

J

PRZEDSZKOLAK

Pamietaj!

Współczesny tryb życia generuje szereg czynników wywierających negatywny wpływ na narząd

Smartfon, tablet. Jak bezpiecznie wprowadzać nowoczesne technologie w świat naszych dzieci?

36 Dykcja – jak kształtować ją

u przedszkolaków

Zaczynamy od pozbycia się pasożytów z organizmu. Na rynku jest już dostępny lek zawierający substancję czynną pyrantelum, który rodzic może kupić bez recepty.

Proszę pamiętać, żeby przed użyciem zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża życiu lub zdrowiu.

Jeżeli mamy podejrzenie, że do zakażenia doszło na przykład w przedszkolu – poinformujmy o tym pracowników placówki, aby mogli powiadomić pozostałych rodziców o występującym problemie.

Następnie musimy skupić się na wyeliminowaniu jajeczek ze wszystkich miejsc poza organizmem.

Musimy zacząć od dokładnej kąpieli zarówno dziecka, jak całej rodziny. Kolejnym krokiem jest wielkie pranie. Pierzemy ubranka i piżamkę. Konieczne jest również wypranie ręczników, pościeli, w której spaliśmy i zamiana jej na świeżą oraz powtarzanie tej wymiany po każdej nocy aż do uzyskania pewności, że kładziemy się spać bez niechcianych lokatorów.

Nie zapomnijmy o wymyciu zabawek i wypraniu maskotek, z którymi dziecko miało styczność.

Ponieważ owsiki mogą się przenosić również poprzez kurz, należy również odkurzyć całe mieszkanie, nie zapominając o dokładnym wymyciu mebli, klamek oraz zdezynfekowaniu łazienki.

Zapobiegamy w ten sposób rozprzestrzenieniu się choroby.

Dodatkowo, prócz stosowania leków, jesteśmy w stanie pomóc małemu organizmowi pozbyć się intruzów, stosując odpowiednią dietę. Ponieważ pasożyty opanowują jelito grube, powinniśmy zadbać o procesy trawienne i regularne wypróżnienia, które ułatwią pozbycie się intruzów.

Stosujmy więc dietę zawierającą dużo owoców i warzyw, bogatych w błonnik.

W szczególności gruszek, jabłek, malin, bananów, marchwi, buraków, pestek dyni.

Zdrowy przedszkolak

ruchu człowieka. Niedostateczna bądź źle prowadzona aktywność fizyczna pogarsza wydolność

31

Jeżeli jednak, pomimo zachowania wszystkich środków ostrożności, zauważamy, że nasz mały skarb nieswojo się zachowuje, jest rozdrażniony, osłabiony, boli go brzuszek, nie ma apetytu, drapie się w okolicach odbytu, zgrzyta zębami, boli go głowa i ma problem z zaśnięciem, oznacza to, że prawdopodobnie nie uniknęliśmy owsików...

Co wtedy?

Przypominam, że jedna samica składa nawet 12 000 jajeczek. Choroba zatem bardzo szybko się rozprzestrzenia. Aby temu zapobiec, musimy pozbyć się jajeczek ze wszystkich miejsc, gdzie mogły się przedostać oraz unicestwić pasożyty, które znajdują się w przewodzie pokarmowym osoby zarażonej.

16

PRZEDSZKOLAK

mięśniowo-więzadłowo-stawową. Narząd ruchu przeciążony wielogodzinnym przebywaniem

28 Jak rozwijać umiejętności manualne przedszkolaka?

Owsiki, jak i inne pasożyty, mogą się również dostać do organizmu bezpośrednio poprzez zjedzenie niedogotowanych mięs, nieumytych warzyw bądź owoców lub poprzez wypicie skażonej wody.

Pamiętajmy więc o tym, żeby od najmłodszych lat wpajać dziecku, że nie tylko ręce muszą zostać przed jedzeniem wymyte, ale również produkty, które jemy bezwzględnie muszą zostać oczyszczone. Produkty, takie jak mięsa czy ryby – powinny być poddane procesowi gotowania, smażenia czy pieczenia, a te niewymagające obróbki termicznej, takie jak owoce – dokładnie wymyte.

Objawy zakażenia i jak dalej postępować?

Jak dochodzi do zakażenia? wsiki to pasożyty, o długości około 1 cm, które przebywają w jelicie grubym żywiciela. Jedna samica jest w stanie złożyć nawet 12 tysięcy jaj, z których wyklują się młode owsiki.

Aby złożyć jajeczka, samice przemieszczają się w okolice odbytu, doprowadzając do swędzenia, co z kolei powoduje, że dziecko się drapie. I tak wszystko się zaczyna: chore dziecko, drapiąc się w okolicach odbytu, przenosi jaja owsików na swoje ręce i pod paznokcie. Następnie jeżeli dokładnie nie umyje rąk – przenosi je na wszystkie przedmioty, których dotyka – między innymi na te, które znajdują się w przedszkolu, którymi następ-

7

Zdrowy przedszkolak

Zdrowy przedszkolak

M

ogą lokalizować się na śluzówce warg, podniebieniu miękkim, dnie jamy ustnej, błonie śluzowej policzków oraz w obrębie koniuszka i bocznych granic języka. Początkowo mają one obraz czerwonych grudek, którym towarzyszy obrzęk. Następnie w obrębie grudek rozwijają się owrzodzenia, nie większe niż 1 cm średnicy, a na ich powierzchni tworzy się biały „nalot”, wokół którego powstaje charakterystyczna czerwona obwódka.

Mogą tworzyć się pojedynczo lub formować w grupy. Afty najczęściej pojawiają się w grupie wiekowej od 5. do 30. roku życia.

Objawem mogącym sugerować tworzenie się aft jest uczucie pieczenia jamy ustnej, po

; którym następują silne dolegliwości bólowe, trwające nawet do kilku dni. Może dojść również do bolesnego powiększenia węzłów chłonnych podżuchwowych, szczególnie gdy afta zostanie nadkażona wtórnie przez bakterie.

Pamietaj! preparat

aby Ważne jest, dzieci był ny u ku stosowa alnym sma o akceptow w aplikacji, y i szybki ego oraz łatw drażniąc działania nie miał holu, erał alko u). (nie zawi nałożeni ypał po nie szcz

; ; ;

zaburzenia odporności; uwarunkowania genetyczne; zaburzenia hormonalne; stres; uszkodzenia mechaniczne błony śluzowej jamy ustnej, tj.: spożywanie twardych produktów spożywczych, drażnienie mechaniczne przez aparaty ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia stomatologiczne, przygryzanie (zwłaszcza charakterystyczne u dzieci); podrażnienie chemiczne przez składniki past do zębów (dodecylosiarczan sodu) oraz inne środki przeznaczone do higieny jamy ustnej; niedobory witamin oraz makroi mikroelementów, szczególnie witaminy B12, kwasu foliowego i żelaza; infekcja wirusem opryszczki; alergie pokarmowe; w przebiegu leczenia silnymi antybiotykami.

U niektórych pacjentów dochodzi do częstych nawrotów choroby (powyżej dwóch nawrotów w ciągu 12 miesięcy) – mówimy wtedy o aftozie nawrotowej.

W tych przypadkach istotne jest przeprowadzenie pogłębionej diagnostyki u lekarza pierwszego kontaktu w celu wykluczenia choroby o podłożu immunologicznym lub gastrologicznym (celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna).

PRZEDSZKOLAK

22

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Leczenie aftowego zapalenia jamy ustnej Najmniejsze afty (zwane aftami Mikulicza) najczęściej goją się samoistnie w ciągu 1–2 tygodni, bez pozostawiania blizn.

W przypadku występowania aft dużych (tak zwanych aft Suttona, o średnicy przekraczającej 1 cm) może dojść do gojenia się z pozostawieniem blizny.

Leczenie: W każdym przypadku zmian leczenie miejscowe należy rozpocząć od doprowadzenia jamy ustnej do właściwego stanu higienicznego, usunięcia ew. czynników urazowych, zalecenia łagodnej, ale pełnowartościowej diety, właściwych czynności higienicznych. Wskazana jest farmakoterapia miejscowa w postaci preparatu przeciwzapalnego, antyseptycznego, powlekającego, umożliwiającego izolację wykwitów od środowiska jamy ustnej i uśmierzającego doznania bólowe. Leczenie to nie ma co prawda wpływu na częstość pojawiania się nowych wykwitów, ale przyspiesza gojenie, ogranicza ich rozwój oraz w sposób znaczny poprawia komfort życia.

Nie bez znaczenia jest konsystencja preparatu i jego zdolność do trzymania się zmienionej tkanki. Atutem preparatu jest zdolność do szybkiego wytworzenia stabilnej warstwy (filmu) na powierzchni wykwitu, pełniącej rolę bariery mechanicznej. Przylegając do uszkodzonej śluzówki jamy ustnej długotrwale zmniejsza dyskomfort związany z bólem wywoływanym częstym podrażnianiem odsłoniętych zakończeń nerwowych (podczas picia, jedzenia, mycia zębów, mówienia).

Ochronną barierę mechaniczną tworzą preparaty zawierające np. poliwinylopirolidon czy kwas hialuronowy. Wytworzona warstwa może zawierać rożne substancje czynne, np. związki pochodzenia roślinnego wspomagające naturalny proces gojenia uszkodzonych tkanek. Dzięki silnym właściwościom adhezyjnym, preparat leczniczy może utrzymywać się na śluzówce błony jamy ustnej na tyle długo, aby składniki lecznicze mogły wniknąć w uszkodzone miejsce. Obecność śliny w jamie ustnej oraz ruchy języka stanowią duże utrudnienie dla utrzymania się

Pamietaj!

wiednią ać odpo Warto dobr rodzaju aratu do ny formę prep ienia zmia i umiejscow . u pacjenta a oraz wiek sprawdz idealnie , żelu a Form dynczych eniu poje się w lecz n zmia onych ogranicz ustnej. e jami w preparatu na zmienionej chorobowo błonie śluzowej.

W trudno dostępnych miejscach w obrębie jamy ustnej, na tylnej ścianie gardła – dobrym wyborem będzie forma sprayu.

Umożliwi ona aplikację bez zbędnego narażania dziecka na wywołanie odruchu wymiotnego.

Gdy zmiany są rozsiane, a dziecko rozumie i wykonuje nasze polecenia – warto wybrać formę płynu, która najłatwiej pokryje zmienione chorobowo miejsca w jamie ustnej.

Należy mieć na uwadze, że preparaty sterydowe oraz zawierające witaminę A można stosować tylko i wyłącznie pod ścisłą kontrolą lekarza, a te, które w swoim składzie zawierają alkohol lub pochodne kwasu acetylosalicylowego (aspiryny), wręcz utrudniają gojenie się wykwitów nadżerkowo-wrzodziejących w jamie ustnej. U dzieci powinno unikać się regularnego stosowania preparatów zawierających środki znieczulające (np. lidokainę, benzokainę) czy konserwanty (np. parabeny). Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że wiele preparatów na afty i uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej dostępnych na rynku nie jest zarejestrowanych do stosowania u dzieci. Inne mają liczne ograniczenia dotyczące wieku dziecka oraz częstości dawkowania, o czym należy również pamiętać. Jeśli zmiana mimo leczenia utrzymuje się powyżej 2 tygodni, należy skontaktować się z lekarzem w celu dokładnej diagnostyki i doboru terapii. lek. med. Aleksandra Szczepaniak

Opowiadania, które dodają odwagi Kiedy dzieci zaczynają poznawać otaczający je świat, zdarzają im się sytua­ cje, w których potrzebują pociechy, rady lub wsparcia.

Wspólne czytanie zawartych w tej książce pełnych fantazji opowieści daje pretekst do rozmowy o wielkich i małych dziecięcych problemach i buduje atmosferę bliskości i bezpieczeństwa.

www.proszynski.pl Magazyn dla rodziców dzieci w wieku przedszkolnyM

Przedszkolak Mój

Patronat mediany

T Wój przedszkolak pokocha Te gry!

Weźcie udział

w spor towych zawodach!

Wybierzcie się

na tęczowy bal!

Szukaj na www.zielonasowa.pl

Trwa IV edycja konkursu

„AKWARIUM DLA PRZEDSZKOLAKA”!

Konkurs „Akwarium dla Przedszkolaka” stał się już obowiązkowym elementem Warszaw-

a także ­niepowtarzalne gatunki ryb, krewetek, raków i innych zwierząt akwariowych.

skich Dni Akwarystyki, jednej z największych

W tej edycji zadaniem dzieci jest stworzenie

imprez akwarystycznych w naszym kraju. Co

modelu 3D zwierzęcia, którego zdjęcie każde

roku wystawę oraz konferencję odwiedzają

z przedszkoli otrzyma od organizatorów. Nagrodą

setki gości, nie tylko miłośnicy akwarystyki, ale

w konkursie jest w pełni wyposażone akwarium,

także dzieci, młodzież, studenci, mieszkańcy War-

a dodatkowo przedszkolom z terenu Warszawy

szawy oraz rodziny z dziećmi. Tegoroczna edycja

organizatorzy gwarantują pomoc w jego założe-

WDA będzie obfitować w prelekcje zagranicz-

niu i początkowym prowadzeniu.

nych gości, zbiorniki o zróżnicowanej tematyce,

Modele można dostarczać do organizatorów

Patronat medialny nad WDA objęły w tym roku m.in. portale CzasDzieci.pl oraz Miasto-dzieci.pl,

do 28 kwietnia, a uroczyste wręczenie nagród

co dodatkowo wyróżnia imprezę.

Jesteśmy ciekawi, czym zaskoczą nas dzieci

nastąpi 21 maja w trakcie zamknięcia Warszaw-

w tym roku! Zapraszamy do udziału w konkursie!

skich Dni Akwarystyki.

Więcej informacji o WDA oraz regulamin konkursu można znaleźć pod adresem: http://www.warszawskiedniakwarystyki.pl/akwarium-dla-przedszkolaka oraz w wydarzeniu: https://www.facebook.com/events/1897332883886539/

#TeamWDA

suplement diety

WITAMUSKOWE PRODUKTY

Każde opakowanie WITAMUSKÓW to 60 lekko musujących w ustach tabletek do ssania o smaku owocowym.

Ich skład został tak opracowany, by uzupełnić dietę dzieci o składniki odżywcze: kompleks witamin B, witaminy A, C, D i E oraz wapń.

Zastosowane środki słodzące są pochodzenia naturalnego.

Różowa barwa tabletek pochodzi od ekstraktu z owoców żurawiny wielkoowocowej.

Dokładne informacje o produkcie oraz atrakcyjne zabawy edukacyjne dla swojego dziecka znajdziesz na stronie

www.witamuski.pl

Nie należy przekraczać zalecanej porcji do spożycia w ciągu dnia. Suplement diety nie może być stosowany jako substytut (zamiennik) zróżnicowanej diety i zdrowego trybu życia.

Weekend pełen zabawy!

W trzeci weekend marca Warszawa zamieniła się w wielki, radosny plac zabaw podczas Warszawskich Dni Rodzinnych organizowanych przez Zwalcz Nudę we współpracy z m.st. Warszawa.

Partnerzy przygotowali dla warszawskich rodzin wiele atrakcji. Warszawskie instytucje zaprosiły m.in. na: zajęcia z robotyki, podstaw programowania, eksperymentów, zabawy ze zwierzętami warsztaty z makijażu, tworzenie, zajęcia z matematyką na wesoło, anglojęzyczne zajęcia pełne gier, zabaw ruchowych i muzyki; warsztaty i pokazy historyczne, lekcje muzealne, zajęcia sportowe oraz wiele innych atrakcji.

Zwieńczeniem weekendu był Warszawski Piknik Rodzinny, w którego programie

znalazły się: fotobuki, gokarty, dmuchańce, wspólne sadzenie roślinek, wybuchowe eksperymenty naukowe, pokazy sztuczek magicznych, Klown, postacie ze Star Wars, Rybkę MiniMini+, mobilny pokój zagadek, a także moc innych atrakcji i niespodzianek!

W piknikowej strefie CHRONIĘ BO KOCHAM pary spodziewające się dziecka mogły spotkać się z doulą, zaś dzięki rozmowie z przedstawicielami Pramerica Życie młodzi rodzice poznali najlepsze sposoby zabezpieczenia życia i zdrowia rodziny, a także dowiedzieli się również kim jest Life Planner® i jak bardzo wartościowa jest jego pomoc.

– Naszą misją jest dawanie mocnego oparcia w życiu. Takiego, które sprawi, że każdy poczuje

się bezpieczny i wyjątkowy. Będzie mógł harmonijnie się rozwijać, by w pełni wykorzystać swój potencjał. Taka jest Pramerica Życie – Towarzystwo Ubezpieczeń na Życie. Serdecznie zapraszamy do naszej strefy „Chronię, bo Kocham” na szczerą rozmowę o tym, co jest najważniejsze i jak najlepiej chronić życie i zdrowie swoje oraz swoich najbliższych – mówiła podczas Pikniku Małgorzata Morańska, rzecznik prasowy Pramerica Życie TUiR SA. Kolejna X edycja już na jesieni tego roku!

Nie może Was zabraknąć!

Więcej na: www.warszawskiednirodzinne.pl

Temat numeru

odpornosc?

Czym jest

O

dpornością, a właściwie odpornością immunologiczną, nazywamy zdolność organizmu do ochrony przed patogenami, którymi mogą być na przykład bakterie, wirusy, grzyby czy pasożyty.

Tworzą ją: 1) narządy wchodzące w skład tak zwanego układu odpornościowego: ;; grasica, ;; migdałki, ;; szpik kostny, ;; węzły chłonne, ;; śledziona; 2) komórki odpornościowe: ;; limfocyty T, ;; limfocyty B, ;; granulocyty (neutrofile, bazofile, eozynofile), ;; monocyty; 3) przeciwciała = immunoglobuliny, wydzielane przez aktywowane limfocyty B. Samą odporność możemy podzielić na kilka rodzajów. Podstawowy podział polega na wyróżnieniu odporności biernej oraz czynnej. Bierna to taka, która nie wymaga aktywowania złożonych procesów obronnych i jest wynikiem „naturalnie” występujących uwarunkowań. W odporności biernej możemy wyróżnić: ;; barierę chemiczną, np. lizozym występujący w łzach i ślinie, proteazy zawarte w soku żołądkowym; ;; barierę mechaniczną, np. kaszel, kichanie; ;; barierę biologiczną, np. niskie pH powierzchni skóry, niskie pH soku żołądkowego.

Odporność czynna natomiast to odporność, która angażuje procesy immunologiczne mające na celu „unieszkodliwienie” patogenu. W tym przypadku dochodzi do aktywacji komórek układu

6

' Moj

PRZEDSZKOLAK

odpornościowego, które wydzielają przeciwciała lub fagocytują (dosłownie: pochłaniają) komórki bakteryjne.

Kolejnym podziałem odporności jest podział na odporność wrodzoną i nabytą.

Wrodzona to ta, z którą człowiek przychodzi na świat. Zapewnia ona natychmiastową obronę, jednak jej mechanizmy są dość proste i mogą okazać się nieskuteczne wobec niektórych patogenów. Z kolei odporność nabyta to odporność, która, jak nazwa wskazuje, zostaje nabyta w trakcie życia człowieka, między innymi poprzez wytworzenie tak zwanej pamięci immunologicznej. Pamięć immunologiczna powstaje po pierwszym kontakcie z danym patogenem.

Szczepionki – ważny modulator odporności Szczepienia ochronne są tanim i efektywnym sposobem zapobiegania chorobom zakaźnym. Pozwalają one na wytworzenie odporności czynnej nabytej – wprowadzony w postaci szczepionki antygen pobudza organizm do wytworzenia przeciwciał i pamięci immunologicznej.

Podziały szczepionek: Podział I: ;; żywe – zawierają one żywe, pozbawione zjadliwości (atenuowane) drobnoustroje pozbawione właściwości chorobotwórczych; ;; inaktywowane – zawierają zabite (pod wpływem promieniowania UV, temperatury) drobnoustroje, z zachowaniem ich właściwości antygenowych (właściwości prowadzących do wytworzenia pamięci immunologicznej).

Podział II: ;; monowalentne – zawierają tylko jeden drobnoustrój, a więc uodporniają przeciwko jednej chorobie zakaźnej, np. szczepionka przeciwko tężcowi;

;; poliwalentne – zawierają więcej niż jeden gatunek drobnoustroju, a więc uodparniają przed tą samą chorobą wywołaną przez różne gatunki, np. szczepionka przeciwko grypie, szczepionka przeciwko HPV czy szczepionka przeciwko pneumokokom; ;; skojarzone – zawierają antygeny wielu drobnoustrojów, dlatego uodporniają przeciwko kilku chorobom jednocześnie (zwane inaczej szczepionkami złożonymi), np. szczepionka Di-Ter-Pe, czyli szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi i krztuścowi.

W uzasadnionych przypadkach zastosowanie ma podawanie immunoglobulin (przeciwciał) lub surowic. Dają one odporność niestety krótkotrwałą, lecz natychmiastową. Są one przykładem odporności biernej.

Niedobory odporności Pierwotne niedobory odporności to grupa chorób uwarunkowanych genetycznie, polegająca na dysfunkcji układu odpornościowego. W określonych przypadkach należy rozważyć diagnostykę w kierunku niedoboru odporności u dziecka.

Objawy mogące sugerować występowanie niedoboru odporności:

;; brak przyrostu masy ciała i wzrostu u dziecka,

;; 2 i więcej zapaleń płuc w ciągu 12 miesięcy,

;; 4 i więcej zapaleń ucha w ciągu 12 miesięcy,

;; występowanie powtarzających się ropni zlokalizowanych w powłokach skórnych lub narządach,

;; przewlekające się infekcje grzybicze w obrębie jamy ustnej lub skóry,

;; 2 i więcej zapaleń zatok przynosowych w ciągu 12 miesięcy,

;; występowanie zakażeń o ciężkim przebiegu – sepsa, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,

;; występowanie niedoboru odporności u rodzeństwa lub rodziców. lek. med. Aleksandra Szczepaniak

wiosna 2017

7

Zdrowy przedszkolak

Probiotykoterapia

a k a l o k z s d prze

– broń w walce z nawracającymi infekcjami

Katar u przedszkolaka to codzienność. Niestety bardzo często infekcja przechodzi na oskrzela, krtań, płuca. Zapalenia górnych dróg oddechowych czy angina to jedne z najczęstszych przyczyn nieobecności dzieci w przedszkolu, a co za tym idzie, przymusowej przerwy od pracy dla rodziców. Czy rodzice mają równe szanse w walce o odporność dziecka?

I czy faktycznie nawracające infekcje to u przedszkolaków norma, z którą trzeba się pogodzić?

8

Moj '

PRZEDSZKOLAK

R EK L A M A

D

Czy odporności można się nauczyć? ziecko nie pojawia się na świecie z wykształconym układem odpornościowym.

W pierwszych miesiącach życia korzysta z przeciwciał, które otrzymało, będąc jeszcze w łonie matki. Co jednak musi się stać, żeby organizm dziecka zaczął produkować własne przeciwciała?

Tych, które otrzymał od mamy wystarcza na około 6 miesięcy. Później dziecko powinno już polegać na własnym układzie odpornościowym. Tymczasem między 6. a 12. (a nawet 18. miesiącem) mamy do czynienia z tzw. luką odpornościową, kiedy organizm dziecka nie wytwarza wystarczającej ilości przeciwciał. Dzieje się tak między innymi dlatego, że jako rodzice nie dostarczamy mu zbyt dużo okazji do tego, aby mógł trenować. Jest to tak zwana hipoteza nadmiernej higienizacji: sterylne środowisko, odkażanie zabawek, dezynfekcja rąk dziecka, ale też brak kontaktu ze zwierzętami, ograniczony kontakt z innymi dziećmi. Dlatego właśnie szczyt zachorowań przypada na czas przedszkola, kiedy to dziecko po raz pierwszy ma kontakt z dużą ilością patogenów. Panuje przekonanie, że „przedszkolak musi swoje odchorować”. Czy jednak

na pewno? Prawdą jest, że przebyte infekcje mobilizują układ odpornościowy do działania. Jednak nawracające przeziębienia, zapalenia oskrzeli czy anginy i podawane leki jednocześnie osłabiają organizm.

Co można więc zrobić, żeby zmotywować układ immunologiczny do pracy, ale nie kosztem ciągłego chorowania?

Bakterie jelitowe – trenerzy układu odpornościowego Wnioski z powyższego akapitu są bardzo proste: aby organizm nabył odporności, musi trenować. A najlepszych trenerów znajdziemy w naszych jelitach. Nie na darmo mówi się, że zdrowie pochodzi z brzucha. Tkanka limfatyczna związana z błonami śluzowymi przewodu pokarmowego zawiera ponad 80% limfocytów całego organizmu i tworzy skomplikowany system odpornościowy zwany układem GALT (ang. gut-associated lymphoid tissue). Kolonizowanie bakteriami zaczyna się już w momencie porodu, a bakterie zasiedlające jelito są pierwszymi antygenami, z którymi układ odpornościowy ma k ­ ontakt. Wyobraźmy sobie, że między bakteriami w jelicie a komórkami układu immunologicznego zachodzi bezustanna wymiana informacji.

Dodatkowo do organizmu dziecka trafiają

Dios

idealny probiotyk Dios to innowacyjny probiotyk w postaci zawiesiny doustnej lub kapsułek zawierający mikroenkapsulowany szczep Lactobacillus rhamnosus GG (LGG).

Dios to skuteczny probiotyk: • w trakcie i po antybiotykoterapii, • w biegunkach o różnej e�ologii, • w stanach obniżonej odporności organizmu, • w zapobieganiu kolkom niemowlęcym.

Przeznaczony dla niemowląt, dzieci i dorosłych. łych.

Sugerowana cena produktów to tylko 15 złotych.

wiosna 2017 9 www.smartpharma.com.pl

Zdrowy przedszkolak

wyłącznie po antybiotykoterapii. Bar-

3

dzo często rodzice wykupują jedno opa-

mikroflory jelit, jeśli nie będziemy wraz

kowanie probiotyku jako osłonę przy

z pożywieniem dostarczać odpowied-

antybiotykoterapii. Niestety, to zdecydo-

niego pokarmu dla bakterii. Na szczęście

Warto zacząć od tego, że rodzice popeł-

wanie za mało. Jedna antybiotykotera-

nie są one wymagające i żywią się tym,

niają wiele błędów, kiedy ­s tosują

pia może zmienić mikroflorę jelit nawet

co nie zostało strawione: czyli błonni-

­probiotyki u dziecka. Wynika to n ­ iestety

na 12 miesięcy! Nie oznacza to, że rok

kiem, a w największym stopniu skro-

nie tylko z braku świadomości i wiedzy ­­

po każdym antybiotyku trzeba przyjmo-

bią oporną. Pokarm dla bakterii nazy-

wać probiotyki, ale przyjmuje się, że aby

wamy prebiotykami i jest to np. inulina.

probiotykoterapia przyniosła rezultaty

Można ją dostarczać w postaci suple-

powinna trwać minimum 3 miesiące.

mentu, ale lepiej zadbać o to, aby błon-

Poza tym probiotyki mają znacznie szer-

nik i skrobia oporna zagościła na stałe

sze zastosowanie niż odbudowa mikro-

w diecie dziecka. W jaki sposób? Wpro-

flory po antybiotykoterapii. Probioty-

wadzając pełnoziarniste zboża, a także

koterapię zaleca się stosować między

dbając o to, aby w menu znalazły się

innymi przy nawracających dolegliwo-

takie produkty, jak lekko zielone banany,

ściach żołądkowo-jelitowych, nawra-

schłodzony ryż czy schłodzony makaron.

Probiotykoterapia przedszkolaka – na co zwracać uwagę?

na temat mechanizmu działania probiotyków, ale też z braku informacji od lekarzy, którzy często przepisują probiotyk wyłącznie przy atybiotykoterapii. Najczęściej popełniane błędy:

1

Zbyt krótki czas trwania terapii i stosowanie probiotyków

cających infekcjach (również układu Słabej jakości, źle dobrany probiotyk. Często zdarza się, że w aptece

na miejsce przepisanego przez lekarza dobrego probiotyku z przebadanymi albo dobranymi do konkretnego przypadku szczepami, pani farmaceutka zaproponuje inny, tańszy. Tymczasem właściwości probiotyków są szczepozależne. Co to oznacza? Że to, w jaki sposób probiotyk działa, nie zależy od samej nazwy bakterii, np. Lactobacillus (rodzaj) rhamnosus (gatunek), ale od tego małego ciągu literek albo cyferek za nazwą, które określają szczep!

Udając się do apteki, warto przeczytać na opakowaniu, czy bakterie zawarte w preparacie oznaczone są w ten sposób: Lactobacillus (rodzaj) rhamnosus (gatunek) PL1 (lub inne cyferki/literki określające nazwę szczepu.

Nie należy kierować się liczbą wypisanych nazw bakterii czy reklamą, ale przede wszystkim sprawdzić, czy zawarte w preparacie bakterie rzeczywiście spełniają kryteria bakterii probiotycznych.

Warto również wiedzieć, że tani preparat może nie spełniać norm jakościowych i ilościowych, a nawet zawierać zanieczyszczenia. Dlatego w przypadku probiotyków dobrze sięgać po lepsze (i często droższe) preparaty.

10

2

Moj '

PRZEDSZKOLAK

moczowo-płciowego), alergiach i nadwrażliwościach pokarmowych, jak również w atopowym zapaleniu skóry. Probiotyki mogą być również wsparciem terapii u dzieci ze spektrum autyzmu.

Warto stosować probiotyki profilaktycznie przez kilka miesięcy przed i podczas okresu wzmożonych infekcji. Często pojawia się pytanie, o jakiej porze dnia najlepiej przyjmować probiotyki. Można spotkać się z informacjami, że powinno podawać się je w czasie posiłku albo na czczo. Najlepiej kierować się zaleceniami producenta. Probiotyków nie rozpuszczamy ani nie podajemy z gorącymi napojami, ani w soku owocowym, ponieważ osłabia to działanie zawartych w nich bakterii.

Suplementowanie bez dokarmiania. Nawet najlepszy preparat

probiotyczny nie pomoże odbudować

4

Uznawanie, że w ystarczą wyłącznie naturalne probiotyki.

Dużo mówi się o naturalnych probiotykach, takich jak jogurty czy kiszonki.

Nie da się zaprzeczyć, że ich spożywanie ma korzystny wpływ na organizm, ale niestety nie zastąpi to suplementacji probiotykami. Kiszonki i jogurty zawierają bakterie fermentacji mlekowej. Nie każda pałeczka kwasu mlekowego jest jednak probiotykiem. Żeby bakterie probiotyczne dotarły do jelita grubego, muszą przejść długą drogę przez układ pokarmowy. W pożywieniu znajduje się ich ograniczona ilość, z czego zdecydowana większość nie przetrwa tej podróży. Nie ma pewności, ile probiotycznych bakterii z jednego kubeczka jogurtu trafiło tam, gdzie powinno – czyli do jelita grubego.

W specjalistycznych preparatach probiotycznych występują one w skoncentrowanej postaci, więc jest duża szansa, że przejdą one przez przewód pokarmowy i dotrą do jelita.

R EK L A M A

„drobne” patogeny: zarazki z brudnej podłogi czy nieumytych rączek. Dzięki temu układ odpornościowy przygotowuje się do prawdziwej inwazji. Jeśli tego zabraknie, komórki w momencie wtargnięcia większej ilości patogenów po prostu nie będą wiedziały, jak się zachować. Mikroflora jelit pełni więc rolę immunostymulującą, ale także tworzy swoistą tarczę na błonie śluzowej jelita. Bakterie ochronne, takie jak Bifidobacterium i Lacto­bacillus przylegają ciasno do nabłonka jelita, przez co uniemożliwiają jego kolonizację przez patogeny.

Poza tym wykorzystują one węglowodany z pokarmu i jako produkt uboczny wytwarzają kwas mlekowy, który zakwasza środowisko w jelicie. Dzięki temu chorobotwórcze mikroorganizmy nie mogą się w nim rozwijać. Co więcej, ostatnio coraz więcej mówi się o roli bakterii, które odżywiają nabłonek jelita i produkują maślan: Akkermanisia munciniphila i Faecalibacterium praus­ nitzii. Ich obecność w jelicie pozwala na utrzymanie prawidłowej bariery jelitowej: zdrowego nabłonka i odpowiedniej ilości śluzu. Wykazano także, że produkowany przez nie maślan sodu charakteryzuje się szerokim działaniem przeciwzapalnym poprzez wpływanie na migrację komórek układu immunologicznego. Mikroflora jelit wspomaga też procesy trawienia, bierze udział w rozkładaniu witamin. W aptekach pełno jest suplementów witaminowych i na odporność dla dzieci. Jednak bez zdrowych jelit i prawidłowej mikroflory wchłanianie witamin i składników mineralnych jest znacząco ograniczone.

Dlatego dbanie o odporność powinno się zacząć nie od „syropków na odporność”, ale właśnie od poprawy stanu jelit dziecka.

Pojawia się pytanie: czy wszystkie dzieci mogą mieć dysbiozę jelitową i skąd ona się bierze?

Jak wyniszczamy mikroflorę?

Mikroflora jelit jest bardzo wrażliwym systemem. Jej prawidłowy rozwój zależy już od pierwszego momentu zasiedlania jelit dziecka – czyli od porodu, kiedy to dziecko przechodząc przez kanał rodny matki, jest zasiedlane ochronnymi bakteriami z jej pochwy. Kolejnym elementem, który sprzyja

kształtowaniu się ­prawidłowej mikroflory jest karmienie piersią. W tym miejscu trzeba jednak mocno podkreślić, że nie jest to jednoznaczne z tym, że dzieci urodzone przez cesarskie cięcie i karmione mlekiem modyfikowanym muszą chorować więcej. Na rozwój mikroflory wpływa bowiem bardzo wiele czynników, a dbanie o zdrowie jelit dziecka nie kończy się w niemowlęctwie.

Negatywnie na mikroflorę będą wpływały niektóre leki (najbardziej antybiotyki), ale też stres i nieprawidłowa dieta. Ten ostatni aspekt jest szczególnie istotny, ponieważ bardzo często po prostu głodzimy bakterie jelitowe swoje i dziecka. Co więc można zrobić, żeby zadbać o bakterie jelitowe?

Trzy filary skutecznej probiotykoterapii Podsumowując: odpowiednio stosowana probiotykoterapia jest niezbędnym elementem w walce o prawidłowe kształtowanie się układu immunologicznego dziecka.

Warto wiedzieć, że w przypadku poważnych problemów zdrowotnych dziecka warto wykonać badanie mikroflory jelit i na jego podstawie dobrać rodzaj probiotyków i czas ich pobierania. Dlatego można mówić o trzech filarach skutecznej probiotykoterapii:

;; Czas: czyli odpowiednia długość stosowania preparatu i regularność.

;; Indywidualizacja: dobór odpowiedniego preparatu na podstawie wyniku badania lub po konsultacji lekarskiej. ;; Jakość: wybór preparatu spełniającego normy jakości, z przebadanymi szczepami, a także odpowiednie przechowywanie probiotyków, które tracą właściwości w wysokich temperaturach.

Na koniec ważne spostrzeżenie jednego z dietetyków: „rodzice nie boją się dać dziecku lizaka, a obawiają się probiotyków”.

Dlatego nie bójmy się sięgnąć po probiotyki jako po oręż w walce o lepsze zdrowie i odporność przedszkolaków, ale też i sa­mych rodziców.

Joanna Dronka-Skrzypczak Specjalistka od diety eliminacyjnej Autorka strony dietaeliminacyjna.pl wiosna 2017

11

Zdrowy przedszkolak Teraz możesz sprawić, że

TWÓJ DOM BĘDZIE NAPRAWDĘ

CZYSTSZY I ZDROWSZY! Innowacyjne produkty marki Philips pomogą zapewnić Tobie i Twoim naj­bliższym mieszkanie wolne od kurzu, pyłów, alergenów oraz bakterii.

Odkurzacz workowy Performer Ultimate z podświetloną nasadką pozwala dostrzec nawet niewidoczny kurz. Pionowy, bezprzewodowy odkurzacz z funkcją mycia 3 w 1 zadba o łatwe utrzymanie porządku na co dzień. A oczyszczacz powietrza usunie z przestrzeni Twojego mieszkania 99,97% pyłów i alergenów.

Urządzenia marki Philips zostały zaprojektowane z myślą o polepszeniu komfortu życia w mieszkaniu oraz redukowaniu objawów alergii. Urządzenia posiadają opatentowany, unikalny system wielokrotnej filtracji, który wychwytuje i zatrzymuje nawet najmniejsze cząsteczki pyłków czy kurzu, dzięki czemu pomogą Ci w sprytny i efektywny sposób sprawić, że mieszkanie będzie zawsze czyste i wypełnione zdrowszym powietrzem.

Jednym z trzech innowacyjnych produktów jest nowy odkurzacz Philips Performer Ultimate FC8955, który dzięki rewolucyjnej podświetlonej nasadce TriActive LED pozwala dostrzec nawet ukryty kurz – czasami w miejscach, gdzie się nawet go nie spodziewasz. Teraz Twoje sprzątanie może być naprawdę dokładne!

12

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Odkurzacz otrzymał certyfikat Europejskiego Centrum Badań nad Alergiami jako przyjazny alergikom. Powietrze wylotowe z pracującego odkurzacza jest oczyszczone aż z 99,95% alergenów z sierści psów i kotów, a także z roztoczy i pyłków. Dzięki temu uzyskasz nie tylko czystszą podłogę, ale i czystsze powietrze w pomieszczeniu.

Innym rozwiązaniem polecanym na codzienną walkę z kurzem jest bezprzewodowy PowerPro Aqua 3 w 1 do szybkich porządków, który pozwala odkurzyć i umyć podłogi twarde już za jednym pociągnięciem oraz posiada wbudowany odkurzacz ręczny. Aby odkurzać i jednocześnie myć wybraną powierzchnię, wystarczy przymocować zbiornik napełniony wodą, który zakończony jest wkładką z mikrofibry. I jeszcze odłączany od całości odkurzacz ręczny – dzięki niemu szybko usuniesz okruszki z kanapy czy stołu lub zbierzesz sierść pupila z miękkiej powierzchni. Bezprzewodowy odkurzacz PowerPro Aqua zajmuje niewiele miejsca i jest

elegancki, więc nie ma nawet konieczności chowania go do szafy. Dodatkowo ­specjalny filtr skonstruowany według niemieckiej technologii wyłapuje bardzo drobny pył, alergeny czy roztocza.

Podstawą zdrowego domu jest oczyszczacz powietrza, np. Philips AC3256. Jego system wieloetapowej filtracji skutecznie eliminuje z powietrza do 99,97% zanieczyszczeń o mikroskopijnej wielkości zaledwie 0,000002 cm, takich jak typowe alergeny, czyli pyłki, kurz, roztocza i sierść oraz bakterie, wirusy i szkodliwe gazy, a zwłaszcza groźne dla zdrowia cząsteczki PM2,5, na które jesteśmy narażeni najbardziej w okresie smogu. W oczyszczaczu zastosowano innowacyjne rozwiązanie: gdy zanieczyszczenie powietrza w pomieszczeniu wzrasta do niepokojącego poziomu, jego niezwykle wrażliwy czujnik nie tylko o tym informuje, lecz także pobudza oczyszczacz do bardziej intensywnego działania. Oczyszczacz Philips przyda się w domu wtedy, gdy na zewnątrz jest smog, a także w sezonie pylenia – zatem cały rok urządzenie może dbać o zdrowsze powietrze dla nas i dla naszych dzieci.

Wyposaż swój dom w innowacyjne urządzenia marki Philips, które zapewnią komfortowe warunki i pozwolą w prosty i efektywny sposób zapobiegać objawom alergii.

Magiczny Dywan Funtronic – uczy, bawi i rehabilituje

MAGICZNY DYWAN firmy Funtronic to interaktywne urządzenie projekcyjne, które stanowi innowacyjną pomoc dydaktyczną. W zależności od przeznaczenia urządzenia, dostępne są różne zestawy multimedialnych ćwiczeń, gier i zabaw ruchowych odpowiednich do pracy z dziećmi w wieku szkolnym i przedszkolnym, a także ich rehabilitacji. Firma Funtronic oferuje trzy pakiety multimedialne:

 MAGICZNY DYWAN FUNTRONIC EDU

to pomoc dydaktyczna wzmacniająca efekty nauczania.

 MAGICZNY DYWAN FUNTRONIC FUN

poprzez zabawę rozwija u dzieci motorykę, koordynację wzrokowo-ruchową, spostrzegawczość i szybkość reakcji.

 MAGICZNY DYWAN FUNTRONIC REW

dedykowany jest dzieciom niepełnosprawnym jako pomoc w rewalidacji.

Magiczny Dywan to sprzęt bezpieczny, ponieważ nie zawiera luster i prowadnic, którymi dziecko mogłoby się zranić. Jest bardzo prosty w obsłudze.

Działa przy użyciu jednego pilota oraz ruchów rąk i nóg.

Zamów Magiczny Dywan za pośrednictwem strony: www.funtronic.eu Lub skontaktuj się z nami: Tel. 22 610 02 30 Mail: biuro@funtronic.eu facebook.com/funtronic.eu

Zdrowy przedszkolak

Swędzący temat

a c i s w o Szacuje się, że owsica dotknęła na pewnym etapie życia każdego z nas. Gdy już dojdzie do zakażenia choroba może błyskawicznie się rozprzestrzenić. Najczęściej jej ofiarami padają dzieci w wieku przedszkolnym. Dlaczego to właśnie maluchy najczęściej narażone są na zakażenie? Zacznijmy od początku.

O

Jak dochodzi do zakażenia? wsiki to pasożyty, o długości około 1 cm, które przebywają w jelicie grubym żywiciela. Jedna samica jest w stanie złożyć nawet 12 tysięcy jaj, z których wyklują się młode owsiki.

Aby złożyć jajeczka, samice przemieszczają się w okolice odbytu, doprowadzając do swędzenia, co z kolei powoduje, że dziecko się drapie. I tak wszystko się zaczyna: chore dziecko, drapiąc się w okolicach odbytu, przenosi jaja owsików na swoje ręce i pod paznokcie. Następnie jeżeli dokładnie nie umyje rąk – przenosi je na wszystkie przedmioty, których dotyka – między innymi na te, które znajdują się w przedszkolu, którymi następ-

14

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Zawsze najlepiej zapobiegać nie bawią się kolejne dzieci, i na dłoniach zostaje przeniesione jajeczko na kolejnego żywiciela. Dalej – zarówno to wcześniej zdrowe, jak i to zakażone dziecko, dotykając jedzenia rączkami, na których znajdują się jajeczka, połykają je, co powoduje przedostanie się nicieni do przewodu pokarmowego i choroba zatacza koło. Dodatkowo, maluszek przychodząc do domu, roznosi jajeczka po różnych sprzętach domowych, kuchni, swoim łóżeczku i zabawkach, powodując często zakażenie pozostałych domowników.

Co więc my, rodzice, możemy zrobić, aby zapobiec lub przynajmniej ograniczyć możliwość zachorowania naszej pociechy do minimum?

Najważniejsza jest profilaktyka i wpojenie prawidłowych nawyków higienicznych.

Po pierwsze czystość. ;; Nauczmy dziecko częstego i dokładnego, z użyciem mydła, mycia rąk.

W szczególności po skorzystaniu z toalety, po powrocie do domu oraz przed każdym posiłkiem. ;; Zachęcajmy do codziennych kąpieli i dokładnego mycia okolic intymnych. ;; Regularnie obcinajmy mu paznokcie, co z jednej strony pozwoli utrzymać czystość pod nimi, a z drugiej wykluczy możliwość ich obgryzania, jednej z głównych przyczyn zakażenia. ;; Zwracajmy dziecku uwagę w przypadku chęci oblizywania palców.

Zdrowy przedszkolak

Pamietaj!a markę lekarstwa

lędu n jmy, Bez wzg pamięta o g e c ją a z y– odrobac kuteczn s ł y b k e ddana że aby l ostać po z i s u m mica kuracji ieważ sa n o P . a zin odni, cała rod 3–4 tyg o d je y ci owsika ż pewnoś ia n a k s dla uzy erapii, zności t c e t u k s rzenie co do j pow tó je t s je e h. zalecan godniac y t 4 b u po 2 i/l Owsiki, jak i inne pasożyty, mogą się również dostać do organizmu bezpośrednio poprzez zjedzenie niedogotowanych mięs, nieumytych warzyw bądź owoców lub poprzez wypicie skażonej wody.

Pamiętajmy więc o tym, żeby od najmłodszych lat wpajać dziecku, że nie tylko ręce muszą zostać przed jedzeniem wymyte, ale również produkty, które jemy bezwzględnie muszą zostać oczyszczone. Produkty, takie jak mięsa czy ryby – powinny być poddane procesowi gotowania, smażenia czy pieczenia, a te niewymagające obróbki termicznej, takie jak owoce – dokładnie wymyte.

Objawy zakażenia i jak dalej postępować?

Jeżeli jednak, pomimo zachowania wszystkich środków ostrożności, zauważamy, że nasz mały skarb nieswojo się zachowuje, jest rozdrażniony, osłabiony, boli go brzuszek, nie ma apetytu, drapie się w okolicach odbytu, zgrzyta zębami, boli go głowa i ma problem z zaśnięciem, oznacza to, że prawdopodobnie nie uniknęliśmy owsików...

Co wtedy?

Przypominam, że jedna samica składa nawet 12 000 jajeczek. Choroba zatem bardzo szybko się rozprzestrzenia. Aby temu zapobiec, musimy pozbyć się jajeczek ze wszystkich miejsc, gdzie mogły się przedostać oraz unicestwić pasożyty, które znajdują się w przewodzie pokarmowym osoby zarażonej.

16

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Zaczynamy od pozbycia się pasożytów z organizmu. Na rynku jest już dostępny lek zawierający substancję czynną pyrantelum, który rodzic może kupić bez recepty.

Proszę pamiętać, żeby przed użyciem zapoznać się z treścią ulotki dołączonej do opakowania bądź skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą, gdyż każdy lek niewłaściwie stosowany zagraża życiu lub zdrowiu.

Jeżeli mamy podejrzenie, że do zakażenia doszło na przykład w przedszkolu – poinformujmy o tym pracowników placówki, aby mogli powiadomić pozostałych rodziców o występującym problemie.

Następnie musimy skupić się na wyeliminowaniu jajeczek ze wszystkich miejsc poza organizmem.

Musimy zacząć od dokładnej kąpieli zarówno dziecka, jak całej rodziny. Kolejnym krokiem jest wielkie pranie. Pierzemy ubranka i piżamkę. Konieczne jest również wypranie ręczników, pościeli, w której spaliśmy i zamiana jej na świeżą oraz powtarzanie tej wymiany po każdej nocy aż do uzyskania pewności, że kładziemy się spać bez niechcianych lokatorów.

Nie zapomnijmy o wymyciu zabawek i wypraniu maskotek, z którymi dziecko miało styczność.

Ponieważ owsiki mogą się przenosić również poprzez kurz, należy również odkurzyć całe mieszkanie, nie zapominając o dokładnym wymyciu mebli, klamek oraz zdezynfekowaniu łazienki.

Zapobiegamy w ten sposób rozprzestrzenieniu się choroby.

Dodatkowo, prócz stosowania leków, jesteśmy w stanie pomóc małemu organizmowi pozbyć się intruzów, stosując odpowiednią dietę. Ponieważ pasożyty opanowują jelito grube, powinniśmy zadbać o procesy trawienne i regularne wypróżnienia, które ułatwią pozbycie się intruzów.

Stosujmy więc dietę zawierającą dużo owoców i warzyw, bogatych w błonnik.

W szczególności gruszek, jabłek, malin, bananów, marchwi, buraków, pestek dyni.

Podsumowując:

J

eżeli my, rodzice, będziemy od najmłodszych lat wpajać dzieciom podstawowe zasady higieny i sami będziemy ich przestrzegać, dając tym samym świadectwo słuszności naszych nauk – to zrobimy wiele, by uchronić nasze dzieci przed pasożytami, takimi jak właśnie owsiki.

Jeżeli jednak, nawet stosując wszystkie zalecenia higieniczne i zdrowy rozsądek, nasz maluch „przyniesie” wstydliwych lokatorów do domu, pamiętajmy nie tylko o odpowiednio powtarzanym leczeniu farmakologicznym zastosowanym przez wszystkich domowników, ale również o prawidłowej dezynfekcji całego mieszkania, z regularnym praniem ubrań, pościeli i ręczników na czele.

Aby zapobiec rozprzestrzenieniu choroby, nie zapomnijmy również o przekazaniu informacji o niej do pracowników placówek oświatowych, z którymi nasze dziecko miało styczność.

I na koniec: jedzmy warzywa i owoce. Umyte... lek. med. Joanna Gładczak

?

Jakie

y t u b

na wi sne‚

Współczesny tryb życia generuje szereg czynników wywierających negatywny wpływ na narząd ruchu człowieka. Niedostateczna bądź źle prowadzona aktywność fizyczna pogarsza wydolność mięśniowo-więzadłowo-stawową. Narząd ruchu przeciążony wielogodzinnym przebywaniem w pozycjach statycznych, głównie siedzących, coraz częściej ulega zaburzeniom i deformacjom.

Jednym z pierwszych sygnałów niekorzystnych zmian w układzie mięśniowo-więzadłowym są nieprawidłowości w obciążaniu i ustawieniu stóp. Występujące w wieku przedszkolnym wady stóp często są bagatelizowane i pozostawiane jedynie do dalszej obserwacji. wiosna 2017

17

Zdrowy przedszkolak Przy wyborze obuwia trzeba pamiętać o kilku uniwersalnych zasadach, które pomogą postawić na najlepszy model spośród wszystkich dostępnych na rynku:

1 2

Warto zastanowić się nad wyborem butów zapinanych na rzepy, dzięki

czemu dużo łatwiej będzie można dopasować je do obwodu stopy dziecka.

Stopy należy mierzyć co około trzy miesiące, pozwoli nam to na stałą

kontrolę tego, kiedy należy kupić nowe, większe buty. Za krótkie obuwie może przyczynić się do deformacji stóp. Uni-

W

ady stóp są powszechnie występującym zja­w iskiem, z właszcza u dzie­ci stanowią poważ­ny problem medyczno-społeczny. Niekorzystne zmiany w postawie ciała wynikają z szybkiego tempa życia i ciągle zmieniającego się środowiska. W dzisiejszych czasach, szczególnie w warunkach miejskich, od wczesnego dzieciństwa chodzi się po równym i twardym podłożu, co głównie angażuje prostowniki i zginacze stopy. Prowadzi to bardzo często do tego, że „zaniedbywane” są mięśnie odpowiadające za ruchy boczne stopy, które są odpowiedzialne za sklepienie stopy.

Do rozwoju wyżej wymienionych zaburzeń i dysfunkcji może przyczynić się rów-

Pamietaj!

i ne częśc in iż n j ie rdz Stopy ba rażone hu są na c u r u d ą narz ziałanie zystne d r o k ie n na owiska ów środ ik n n y z c zęściej go. Najc e n z r t ę y zewn cnie wad e b o e c ją zieży w ystępu ci i młod ie z d d ó r sko stóp wś kie i pła s a ł p y p to sto . koślawe 18

Moj '

PRZEDSZKOLAK

wersalna zasada mówi, że but powinien

nież brak wiedzy i świadomości rodziców na temat profilaktyki wad postawy. Bardzo ważnym momentem kształtowania się stopy jest okres przedszkolny, gdyż od piątego roku życia notuje się gwałtowne wzmocnienie aparatu więzadłowo-ścięgnistego oraz szybki wzrost stóp. Dlatego ważną rolę w profilaktyce wad postawy ciała odgrywają badania przesiewowe prowadzone przez lekarza lub fizjoterapeutę oraz zwiększenie wiedzy i świadomości wśród rodziców i opiekunów.

Istnieje szereg czynników sprzyjających powstawaniu wad stóp, takich jak nadwaga/otyłość, mała aktywność fizyczna, szybkie tempo życia, nieodpowiednie obuwie czy miejsce zamieszkania. Z uwagi na zwiększenie częstotliwości występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży można przypuszczać, że liczba osób z wadami narządu ruchu w najbliższych latach wzrośnie, a także zwiększy się zapotrzebowanie na zajęcia korekcyjno-kompensacyjne.

Jednym z najczęściej zadawanych pytań wśród rodziców jest to dotyczące prawidłowego wyboru butów dla swoich pociech.

Spośród dostępnych na rynku butów na szczególną uwagę zasługuje marka Memo. Jest to nie tylko najwyższej jakości marka butów produkowanych w Polsce, ale dodatkowo wyrób medyczny, dbający

być dłuższy od stopy o około centymetr, co pozwoli na prawidłową pracę stopy

3 4

w czasie chodzenia.

Kolejną ważną rzeczą jest szeroki rozstaw czubków buta – jeśli

noski są zbyt wąskie, będą nadmiernie ściskać palce naszej pociechy, prowadząc do deformacji łuku poprzecznego i palców.

Ostatnią rzeczą, na którą warto zwrócić uwagę, jest to, czy zaku-

pione przez nas buty są przystosowane do warunków, w których będą używane.

Najlepiej wybierać te wykonane z naturalnych materiałów, np. miękkich kozich skór. Skóry te w sposób naturalny dostosowują się do stopy, tym samym zwiększają komfort użytkowania. Zastosowanie naturalnych materiałów o właściwościach higroskopijnych sprawia, że but oddycha,

5

a stopa nie ulega zapoceniu.

Należ y również pamiętać, że no­­szenie butów po starszym

rodzeństwie grozi powstaniem wad stóp.

Każdy z nas chodzi inaczej, a buty dla dzieci w szczególności dopasowują się do indywidualnych cech stóp. Zdeformowane obuwie może zaburzyć prawidłowy rozwój nóg, a czasem nawet całej postawy.

Pamieutaz nja!dchodzącym

k W związ etnim senno-l io w m e okres się stanowić warto za ów, pem but u k a z d pracę na spierać w ą d ę b które zas no podc w ó r a z stóp ności, ej akty w n o ż o m j wz ormalne n s a z c d jak i po ści dnia akty wno nego. codzien rodzica na podstawie załączonej instrukcji użytkowania Systemu Memo lub według wskazań specjalisty. Dodatkowo w podeszwę wbudowany został obcas Thomasa, który zapewnia uniesienie stopy od strony wewnętrznej – co jest standardem w profilaktyce i leczeniu koślawości stóp. Oczywiście oprócz zalet terapeutycznych i kom-

fortu równie ważny jest design, gdyż buty muszą się zwyczajnie podobać. Najnowsze trendy zapewniają światowej sławy projektanci, tacy jak Kobi Levi, który projektuje buty między innymi dla Lady Gagi.

Obecnie zakup obuwia dla naszych pociech może wydawać się dziecinnie prosty. Wystarczy pojechać do większego centrum handlowego, a znajdziemy tam pełne półki z ofertą skierowaną dla najmłodszych. Jak się jednak okazuje, znaczna część tych butów nie nadaje się do użytkowania, chyba że chcemy zafundować naszym dzieciom bieganie w butach ściskających palce, ze zbyt sztywną podeszwą oraz ciężar nieadekwatny do potrzeb, zapewniony przez plastikowe, ozdobne elementy. Warto zadbać, by okres wiosenno-letni był czasem pełnej aktywności dla dzieci, bez obaw o prawidłowy rozwój stóp. Łukasz Małkowski konsultant medyczny mdh sp. z o.o.

R EK L A M A

Zdrowy przedszkolak

o prawidłowy rozwój stóp. W obuwiu tym zastosowano specjalną technologię montażu cholewki, która gwarantuje zachowanie osi symetrii w bucie, co wraz z charakterystycznym, sztywnym zapiętkiem oraz wydłużoną od strony wewnętrznej zakładką stabilizującą, wspomaga prawidłowy rozwój stóp. Kolejnym aspektem wyróżniającym obuwie Memo jest unikatowa, elastyczna podeszwa, posiadająca dynamiczny system do monitorowania stanu stóp dziecka, umożliwiający natychmiastową reakcję. Obuwie Memo produkowane jest na bazie naturalnych, miękkich skór licowych oraz nubukowych, które idealnie dostosowują się do stopy dziecka, nie powodując dyskomfortu i podrażnień. Buty te mogą być wykorzystywane zarówno do celów profilaktycznych przy zdrowo rozwijających się stopach, jak i korekcyjnych/leczniczych, gdy dodatkowo konieczna jest korekcja stóp płaskich i płasko-koślawych za pomocą wkładki, dobranej bezpośrednio przez

Zdrowy przedszkolak

Czym sa

j e n t s u y m a j y t f a \

\

i jak je rozpoznac

Afty uważa się za jedną z najczęściej spotykanych zmian chorobowych, które występują w obrębie jamy ustnej człowieka. Są one niczym innym jak nadżerkami błony śluzowej, które wyściełają jamę ustną, powstającymi na skutek miejscowej reakcji zapalnej. ' 2 0 Moj

PRZEDSZKOLAK

M

ogą lokalizować się na śluzówce warg, podniebieniu miękkim, dnie jamy ustnej, błonie śluzowej policzków oraz w obrębie koniuszka i bocznych granic języka. Początkowo mają one obraz czerwonych grudek, którym towarzyszy obrzęk. Następnie w obrębie grudek rozwijają się owrzodzenia, nie większe niż 1 cm średnicy, a na ich powierzchni tworzy się biały „nalot”, wokół którego powstaje charakterystyczna czerwona obwódka.

Mogą tworzyć się pojedynczo lub formować w grupy. Afty najczęściej pojawiają się w grupie wiekowej od 5. do 30. roku życia. Objawem mogącym sugerować tworzenie się aft jest uczucie pieczenia jamy

?

ustnej, po którym następują silne dolegliwości bólowe, trwające nawet do kilku dni.

Może dojść również do bolesnego powięk-

Pamietajy! preparat

st, ab Ważne je ci był ny u dzie a w o s o t aku, s lnym sm a w o t p e i oraz o akc ię tkank s ł a m y z r likacji, dobrze t bki w ap y z s i y ego był łatw drażniąc ia n a ł ia dz nie miał holu, rał alko ie w a z iu). (nie nałożen o p ł a p y nie szcz

Zdrowy przedszkolak Co predysponuje do powstawania aft w obrębie jamy ustnej?

Przyczyny powstawania aft nie są jednoznaczne – o predys­pozycję do ich powstawania podejrzewa się wiele czynników, m.in.:

;; zaburzenia odporności; ;; uwarunkowania genetyczne; ;; zaburzenia hormonalne; ;; stres; ;; uszkodzenia mechaniczne błony śluzowej jamy ustnej, tj.: spożywanie twardych produktów spożywczych, drażnienie mechaniczne przez aparaty ortodontyczne, nieprawidłowe wypełnienia stomatologiczne, przygryzanie (zwłaszcza charakterystyczne u dzieci); ;; podrażnienie chemiczne przez składniki past do zębów (dodecylosiarczan sodu) oraz inne środki przeznaczone do higieny jamy ustnej; ;; niedobory witamin oraz makroi mikroelementów, szczególnie witaminy B12, kwasu foliowego i żelaza; ;; infekcja wirusem opryszczki; ;; alergie pokarmowe; ;; w przebiegu leczenia silnymi antybiotykami. szenia węzłów chłonnych podżuchwowych, szczególnie gdy afta zostanie nadkażona wtórnie przez bakterie.

U niektórych pacjentów dochodzi do częstych nawrotów choroby (powyżej dwóch nawrotów w ciągu 12 miesięcy) – mówimy wtedy o aftozie nawrotowej. W tych przypadkach istotne jest przeprowadzenie pogłębionej diagnostyki u lekarza pierwszego kontaktu w celu wykluczenia choroby o podłożu immunologicznym lub gastrologicznym (celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna).

Leczenie aftowego zapalenia jamy ustnej Najmniejsze afty (zwane aftami Mikulicza) najczęściej goją się samoistnie w ciągu

22

Moj '

PRZEDSZKOLAK

1–2 tygodni, bez pozostawiania blizn.

W przypadku występowania aft dużych (tak zwanych aft Suttona, o średnicy przekraczającej 1 cm) może dojść do gojenia się z pozostawieniem blizny.

Leczenie: W każdym przypadku zmian leczenie miejscowe należy rozpocząć od doprowadzenia jamy ustnej do właściwego stanu higienicznego, usunięcia ew. czynników urazowych, zalecenia łagodnej, ale pełnowartościowej diety, właściwych czynności higienicznych. Wskazana jest farmakoterapia miejscowa w postaci preparatu przeciwzapalnego, antyseptycznego, powlekającego, umożliwiającego izolację wykwitów od środowiska jamy ustnej i uśmierzającego doznania bólowe. Leczenie to nie ma co prawda wpływu na częstość pojawiania się nowych wykwitów, ale przyspiesza gojenie, ogranicza ich rozwój oraz w sposób znaczny poprawia komfort życia.

Nie bez znaczenia jest konsystencja preparatu i jego zdolność do trzymania się zmienionej tkanki. Atutem preparatu jest zdolność do szybkiego wytworzenia stabilnej warstwy (filmu) na powierzchni wykwitu, pełniącej rolę bariery mechanicznej. Przylegając do uszkodzonej śluzówki jamy ustnej długotrwale zmniejsza dyskomfort związany z bólem wywoływanym częstym podrażnianiem odsłoniętych zakończeń nerwowych (podczas picia, jedzenia, mycia zębów, mówienia).

Ochronną barierę mechaniczną tworzą preparaty zawierające np. poliwinylopirolidon czy kwas hialuronowy. Wytworzona warstwa może zawierać rożne substancje czynne, np. związki pochodzenia roślinnego wspomagające naturalny proces gojenia uszkodzonych tkanek. Dzięki silnym właściwościom adhezyjnym, preparat leczniczy może utrzymywać się na śluzówce błony jamy ustnej na tyle długo, aby składniki lecznicze mogły wniknąć w uszkodzone miejsce. Obecność śliny w jamie ustnej oraz ruchy języka stanowią duże utrudnienie dla utrzymania się preparatu na zmienionej chorobowo błonie śluzowej.

W trudno dostępnych miejscach w obrębie jamy ustnej, na tylnej ścianie gardła –

Pamietaj!

iednią rać odpow Warto dob dzaju ratu do ro a p re p ę form iany wienia zm o c js ie m u i pacjenta. oraz wieku wdza ealnie spra id lu e ż a Form nczych, niu pojedy e z c le w się n nych zmia ograniczo a tnej, a form w jamie us rcie żliwia dota o m u ’u y spra ła, ciany gard ś j e ln y t o d chu łania odru bez w y wo ka. go u dziec w ymiotne dobrym wyborem będzie forma sprayu.

Umożliwi ona aplikację bez zbędnego narażania dziecka na wywołanie odruchu wymiotnego.

Gdy zmiany są rozsiane, a dziecko rozumie i wykonuje nasze polecenia – warto wybrać formę płynu, która najłatwiej pokryje zmienione chorobowo miejsca w jamie ustnej.

Należy mieć na uwadze, że preparaty sterydowe oraz zawierające witaminę A można stosować tylko i wyłącznie pod ścisłą kontrolą lekarza, a te, które w swoim składzie zawierają alkohol lub pochodne kwasu acetylosalicylowego, wręcz utrudniają gojenie się wykwitów nadżerkowo-wrzodziejących w jamie ustnej. U dzieci powinno unikać się regularnego stosowania preparatów zawierających środki znieczulające (np. lidokainę, benzokainę) czy konserwanty (np. parabeny). Należy zwrócić szczególną uwagę na to, że wiele preparatów na afty i uszkodzenia błony śluzowej jamy ustnej dostępnych na rynku nie jest zarejestrowanych do stosowania u dzieci.

Inne mają liczne ograniczenia dotyczące wieku dziecka oraz częstości dawkowania, o czym należy również pamiętać.

Jeśli zmiana mimo leczenia utrzymuje się powyżej 2 tygodni, należy skontaktować się z lekarzem w celu dokładnej diagnostyki i doboru terapii. lek. med. Aleksandra Szczepaniak

wiosna 2017

23

Zdrowy przedszkolak mów, przeprowadzających reakcje chemiczne w organizmie. Żelazo ma również wpływ na prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego.

Jakie mogą być objawy niedoboru żelaza?

. o z a l e Z .

— pierwiastek zycia Żelazo jest niezbędnym pierwiastkiem w organizmie człowieka. Dzieci z uwagi na ciągły rozwój są narażone na niedobór żelaza, który, gdy pozostaje nierozpoznany, może doprowadzić do groźnych konsekwencji. Jaką rolę pełni żelazo?

Jakie objawy mogą wskazywać na jego niedobór? Jakie żelazo wybrać do suplementacji?

Jaką rolę pełni żelazo?

Ż

elazo w organizmie człowieka pełni liczne i istotne funkcje.

Przede wszystkim jest składnikiem hemoglobiny, z któ-

24

Moj '

PRZEDSZKOLAK

rej zbudowane są czerwone krwinki. To dzięki hemoglobinie możliwy jest transport tlenu z płuc do tkanek i odbiór dwutlenku węgla. Zatem bez żelaza nie byłoby życia. Ponadto żelazo wchodzi w skład mięśni oraz uczestniczy w budowie enzy-

W wyniku niedoboru żelaza (gdy wyczerpią się jego zapasy) dochodzi do rozwoju anemii (czyli niedokrwistości). Objawami niedoboru żelaza może być uczucie wyczerpania i zmęczenia, nadmierna senność i osłabienie. Mogą pojawić się bóle głowy, problemy z koncentracją, nastrój może być obniżony. Skóra jest blada, włosy stają się matowe, wypadają w nadmiernych ilościach. Paznokcie staja się łamliwe i kruche. Może wystąpić krwawienie z dziąseł, pęknięcia i owrzodzenia w kącikach ust, zaburzenia apetytu, skłonność do łatwego powstawania siniaków. Może pojawić się zwiększona podatność na infekcje, spowodowana spadkiem odporności. W przypadku dzieci w wieku przedszkolnym dojść może do zaburzeń w rozwoju dziecka. Jeżeli zauważyłaś u dziecka objawy wymienione powyżej (nie wszystkie muszą być obecne!), skonsultuj się z pediatrą.

U dzieci w wieku przedszkolnym grupami szczególnie narażonymi na niedobór żelaza są dzieci, które mają słaby apetyt (niejadki), alergicy, maluchy, które często chorują. Anemii sprzyjają również niektóre choroby przewlekłe i zaburzenia wchłaniania.

W jakich produktach znajdziemy żelazo? Żelazo jest dostępne zarówno w produktach roślinnych, jak i zwierzęcych. Znacznie lepiej przyswajalne jest żelazo zawarte w produktach mięsnych – to tak zwane żelazo hemowe. Najwięcej żelaza zawiera czerwone mięso – wołowina, cielęcina, wieprzowina oraz wątróbka. Żelazo znajduje się również w żółtku jaja, mięsie drobiowym, rybach i owocach morza. W roślinach zawarte jest żelazo niehemowe – jego przyswajalność jest gorsza. Z roślin bogate w żelazo są: pietruszka, szpinak, soczewica, brokuły, fasolka szparagowa, suszone morele, pestki dyni.

R EK L A M A

Jak można wspomóc leczenie?

Aby zwiększyć skuteczność terapii żelazem, warto ją wspomóc witaminami krwiotwórczymi, które wspomagają przemiany żelaza i jego efektywne wykorzystanie do produkcji czerwonych krwinek. Należą do nich między innymi: ;; witamina B6 – niezbędna do pow­ stania hemoglobiny; ;; witamina B9, inaczej kwas foliowy – bierze udział w procesach krwiotwórczych i podziałach komórkowych. Należy jednak zwrócić uwagę, że w niektórych przypadkach zasad­ne jest przyjmowanie witaminy B9 w jej aktywnej biologicznie formie w postaci 5-metylo-4-hydrofolianu (5-MTHF). Syntetyczny kwas foliowy wymaga bowiem przekształcenia do formy aktywnej za pomocą specjalnego enzymu, którego działanie, według badań, może być upośledzone nawet u 50% populacji kobiet w Polsce; ;; witamina B12 – reguluje produkcję czerwonych krwinek.

Na wchłanianie się żelaza z pożywienia wpływają inne produkty – niekorzystnie działają związki zawarte w kawie czy herbacie, ponadto wchłanianie pierwiastka obniża wysoka zawartość tłuszczu w diecie, szczawiany, fosforany oraz wapń. Przyswajanie się żelaza zwiększa witamina C – dlatego warto spożywać produkty w nią bogate. Witamina C znajduje się głównie w owocach: czarnych porzeczkach, truskawkach, owocach cytrusowych, aronii.

Znajdziemy ją także w pietruszce, pomidorach, papryce, kiszonej kapuście.

Co, gdy dieta nie zaspokaja dziennego zapotrzebowania?

Wówczas należy sięgnąć po preparaty zawierające ten pierwiastek. Zapotrzebo-

wanie na ten pierwiastek jest zmienne – zależy od wieku, płci, stanu organizmu.

Warto pamiętać, że w najbardziej wrażliwych grupach pacjentów, jakimi są niemowlęta i małe dzieci, żelazo powinno być podawane w ściśle określonych dawkach dostosowanych do masy ciała. Zarówno Amerykańska Akademia Pediatrii (AAP), jak i polskie zalecenia w przypadku leczenia anemii rekomendują podaż żelaza w dawkach 4–6 mg Fe/kg masy ciała/dobę.

Należy też zwrócić uwagę, że żelazo jest pierwiastkiem toksycznym i podawane z preparatami farmaceutycznymi w nadmiarze może poważnie zaszkodzić. W trakcie terapii wystąpić może podrażnienie błony śluzowej żołądka objawiające się bólem brzucha i wymiotami. W jelicie wolne jony żelaza, jeśli nie zostaną wchłonięte, mogą stanowić pożywkę dla patogennych bakterii. Powoduje to zaburzenia mikroflory jelitowej, co z kolei może objawiać się wystąpieniem zaparć, biegunek, a także obniżeniem odporności. Z kolei długotrwałe podawanie żelaza w dawkach przekraczających możliwości organizmu do jego wchłonięcia może wiązać się z powstawaniem wolnych rodników i uszkodzeniami wielu narządów. Ryzyko powstania takiego nadmiaru zwiększa się w skutek podawania dawki niedostosowanej do masy ciała pacjenta lub podawania formy żelaza o niskiej biodostępności. Aktualnie najbezpieczniejszą formą żelaza na rynku jest żelazo elementarne. Żelazo jest niezbędnym pierwiastkiem do prawidłowego funkcjonowania. U dzieci w wieku przedszkolnym niedobór żelaza może doprowadzić do osłabienia i upośledzenia rozwoju, zaburzeń w zachowaniu i zwiększonej podatności na zakażenia i infekcje. Ponadto u dzieci, u których niedobór żelaza nie był w porę skutecznie leczony, upośledzenie rozwoju może utrzymywać się również w latach późniejszych. Groźny dla zdrowia dziecka jest także nadmiar tego pierwiastka. Dlatego tak ważne jest precyzyjne dawkowanie, dobrane do wieku i masy dziecka.

PRECYZYJNA I BEZPIECZNA

PROFILAKTYKA NIEDOBORU ŻELAZA

ZGODNIE Z ZALECENIAMI EKSPERTÓW

Innofer to zawiesina doustna zawierająca żelazo elementarne, wskazane w celu zapobiegania niedoborowi żelaza i niedokrwistości z niedoboru żelaza (anemii).

Nie wywołuje zaparć, biegunek i bólów brzucha, nie ma metalicznego posmaku i nie barwi zębów.

Pozytywna opinia Instytutu Matki i Dziecka nr OP-ZŻ/0430/2/2015.

InnovitumB to zawiesina doustna, która zawiera witaminy krwiotwórcze, konieczne do prawidłowej produkcji czerwonych krwinek i właściwego wykorzystania żelaza w organizmie.

Od pierwszych dni życia.

Nie zawierają białek mleka krowiego, laktozy i glutenu.

lek. med. Joanna Gładczak

www.smartpharma.com.pl

Zdrowy przedszkolak

D a n i m a t i W

Dlaczego powinniśmy pamiętać o niej przez cały rok?

Witaminowe preparaty dla dzieci i dorosłych zajmują większość półek w aptece. Są stosowane powszechnie i czasami bez potrzeby. W natłoku informacji można przeoczyć tę suplementację, która jest konieczna dla prawidłowego rozwoju i zdrowia. Mowa o witaminie D, której ze względu na położenie geograficzne mamy ograniczoną możliwość przyswajania w sposób naturalny. Dlaczego witamina D jest tak ważna? I czy faktycznie potrzebna jest całoroczna suplementacja?

Magiczny świat suplementów Suplementy diety traktuje się często jak obietnicę zdrowia zamkniętą w małych, wygodnych kapsułkach czy kropelkach. Rynek preparatów dla dzieci jest ogromny i daje (często złudne) odpowiedzi na kłopoty, z którymi borykają się rodzice: od wsparcia odporności po walkę z brakiem apetytu. Coraz rzadziej szuka się przyczyny problemów, a zamiast tego stawia się na gotowe, szybkie rozwiązania. Tymczasem dobrze dobrana suplementacja powinna działać „u podstaw”, eliminując nie tyle skutki, ale źródło kłopotów. Jeśli dziecko ma mały apetyt czy często łapie infekcje, należy przyjrzeć się najpierw jego diecie, sprawdzić stan jelit i wybrać te suplementy, które faktycznie pomogą przywrócić równowagę w organizmie. Są takie preparaty, które powinny być stosowane regularnie i przez cały rok. Należy do nich między innymi witamina D.

Kiedy zbilansowana dieta to za mało Idealnie by było, gdyby wszystkie witaminy i składniki mineralne można było czerpać z dobrze zbilansowanej diety.

Witaminę D znajdziemy wprawdzie np. w tłustych rybach i żółtkach jaj, ale nie są to ilości wystarczające. Aby w organizmie wytworzyła się jej prawidłowa ilość potrzeba czegoś więcej.

W przypadku witaminy D niezbędna jest ekspozycja na słońce. Ocenia się, że

26

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Witamina dla każdego Witamina D ma wiele funkcji: działa na kości, skórę, układ nerwowy, immunologiczny, hormonalny. Bierze udział w krwiotworzeniu.

Skutki niedoboru u dzieci to przede wszystkim krzywica kości, ale także upośledzenie działania układu nerwowego i odpornościowego: nawracające infekcje, a w przyszłości choroby autoimmunologiczne. Najnowsze badania pokazują, że przewlekły niedobór witaminy D może mieć wpływ np. na rozwój stwardnienia rozsianego!

Co ciekawe wiele objawów może wskazywać na niedobór witaminy D, ale rzadko są one właśnie z tym kojarzone. Na przykład dzieci często skarżą się na bóle kostno-mięśniowe, co zrzucane jest na karb tzw. bólów wzrostowych. Poza tym może to być zmniejszenie łaknienia, nawracające infekcje. Bardzo istotne jest, aby już w życiu płodowym zapewnić dziecku wystarczającą ilość witaminy D. Zbyt mała jej ilość u matki w okresie ciąży zwiększa bowiem ryzyko wystąpienia u dziecka autyzmu czy schizofrenii. Ciekawe jest, że rodzice często mają świadomość roli wapnia w diecie dziecka, a zapominają, że do jego prawidłowego wchłaniania potrzebna jest właśnie witamina D. Dorośli także nie powinni zapominać o codziennej suplementacji. Uczucie osłabienia, choroby autoimmunologiczne czy endokrynologiczne – to wszystko może być skutkiem jej niedoboru. Często

pojawia się pytanie, czy witaminę D można przedawkować. Nie ma takiej możliwości w przypadku witaminy, która wytworzyła się przez ekspozycję na słońce. Natomiast w przypadku suplementacji warto monitorować jej poziom odpowiednimi badaniami i przestrzegać zalecanych dawek, ponieważ nadmierna podaż suplementów z witaminą D może prowadzić do

Pamietaj!

z witaminą D Suplementy odajemy w kroplach p a, do ust dzieck bezpośrednio e czce, w wodzi a nie na łyże laczego? czy mleku. D aminy Ponieważ wit e w tłuszczach rozpuszczaln sorpcję mają dużą ab yli po prostu do ścianek, cz się” do tej „przyklejają butelki, łyżeczki czy u do organizm a nie trafiają dziecka. jej przedawkowania. Należy jednak zaznaczyć, że nie jest to powszechne i wymagałoby znacznego przekraczania zalecanych dziennych dawek.

Nie tylko zimą – czyli kiedy stosować suplementację?

Ogólne zalecenia są takie, że w ciągu pierwszych 3 lat życia każde dziecko mieszkające w Polsce powinno suplementować witaminę D. Zalecana dawka to 400 jednostek dziennie.

Są jednak pewne grupy dzieci, które powinny stosować wyższą dawkę – na przykład wcześniaki. Dla starszych dzieci i dorosłych nie ma odgórnych zaleceń, ale przyjmuje się, że powinno się suplementować witaminę D przynajmniej w okresie jesienno-zimowym, czyli od października do marca. Założe-

nia te mają jednak sens wówczas, kiedy wiosną i jesienią spędzamy wystarczająco dużo czasu na słońcu. Tymczasem warto pamiętać, że najwięcej witaminy D produkuje się, kiedy działanie promieni słonecznych jest najsilniejsze, czyli w godzinach 10 –15. Wówczas już 15-minutowa kąpiel słoneczna pozwoli na zapewnienie dziennej dawki witaminy D. Z tym że musi być to ekspozycja skóry na słońce bez użycia filtrów ochronnych, co z kolei kłóci się z profilaktyką raka skóry i poparzeń słonecznych. Dlatego najlepiej poszukać złotego środka: jesienią i zimą bezwzględnie suplementować witaminę D u dzieci i u dorosłych, natomiast latem starać się jak najwięcej pozyskiwać jej w sposób naturalny i kontrolować jej poziom za pomocą badań, a w razie potrzeby uzupełniać niedobór. Co istotne: witamina D należy do grupy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Coraz częściej mówi się o tym, że witamina D powinna być suplementowana w towarzystwie witaminy K, która odpowiada za transport wapnia do odpowiednich komórek.

Jak wybrać odpowiedni suplement?

Preparatów z witaminą D jest na rynku dużo. Większość z nich to suplementy, jeden zarejestrowany jest jako lek.

Ważne, żeby wybrać wygodną metodę stosowania. Dla dzieci zdecydowanie lepiej sprawdzi się preparat w kroplach lub w aerozolu niż w kapsułkach. Przyjmując jakiekolwiek suplementy diety, warto pamiętać także, żeby zadbać o ich prawidłowe wchłanianie. Bez zdrowych jelit każdy lek czy suplement będzie miał ograniczone działanie. Dlatego tak ważne jest wsparcie organizmu od podstaw, a nie tylko stosowanie preparatów działających na objawy.

Joanna Dronka-Skrzypczak

wiosna 2017

27

Zdrowy przedszkolak

ok. 80–100% niezbędnej dla organizmu ilości witaminy D pochodzi z biosyntezy w skórze. Tymczasem w naszej szerokości geograficznej słonecznych dni jest po prostu za mało! Kilka letnich miesięcy nie wystarcza, żeby wyprodukować zapasy witaminy D, a jej niedobór może przyczynić się do wielu problemów zdrowotnych. Jaką rolę odgrywa witamina D w organizmie?

Razem z przedszkolakiem

Jak rozwijać umiejętności manualne

? a k a l o k z przeds

W tym numerze zajmiemy się szerzej tematyką kształtowania umiejętności manualnych przedszkolaka – ruchów jego palców i rąk, co nazywane jest motoryką małą. Odpowiednia pomoc maluchowi w ich nabyciu oraz koordynacji to przygotowanie do nauki pisania, co za kilka lat z pewnością zaprocentuje, gdy nasz przedszkolak pójdzie do szkoły.

Ręce w ruchu od pierwszych miesięcy

N

iewielu rodziców zdaje sobie sprawę z tego, że da­jąc niemowlęciu do zabawy maskotki, gryzaki, wiszące i grające zabawki, również kształtuje motorykę małą swojego dziecka. Wszelkie ruchy chwytające, zmuszające małe dziecko do napinania i rozluźniania mięśni ramion, przedramion, nadgarstków oraz dłoni także służą rozwojowi jego układu ruchu oraz ćwiczą jego koordynację wzrokowo-ruchową, która jest niezbędna w późniejszym okresie nie tylko do chwytania i pod-

28

Moj '

PRZEDSZKOLAK

noszenia przedmiotów, ale także do nauki raczkowania i chodzenia.

WAŻNE!

T

e najwcześniejsze ruchy to baza przygotowująca dziecko do nauki czytania, pisania i rysowania oraz do zwracania uwagi na różne elementy otoczenia (percepcja wzrokowa).

Niestety wielu dorosłych w późniejszym okresie, kiedy dziecko ma już kilka lat,

zaniedbuje troskę o jego rozwój motoryczny, sądząc, że najważniejsze mają już za sobą. Tymczasem dziecko powinno przez cały okres przedszkola doświadczać wielowymiarowej stymulacji swojego rozwoju. Posłużyć temu mogą kreatywne zabawy i zabawki oraz aktywności zaproponowane przez opiekuna, które pozwalają rozwijać zdolności manualne.

Mali artyści Wiadomo powszechnie, że dzieci to urodzeni artyści. Niemal każde z nich lubi rysować, kolorować, malować i brudzić się materiałami plastycznymi. Jeśli takie

wiosna 2017

29

Razem z przedszkolakiem zainteresowania przejawia także nasze dziecko, powinniśmy dawać mu nieograniczony dostęp do materiałów plastycznych – nawet jedynie podstawowych, takich jak kredki i kartka papieru.

WAŻNE!

W

arto co jakiś czas wieszać rysunki na ścianie lub pokazywać je gościom, tak by dziecko czuło się ważne i docenione.

Bardzo dobrym pomysłem na zagospodarowanie czasu wolnego dziecka jest wspólne malowanie (pędzlem, wałkami lub palcem) na dużych arkuszach papieru. Młodsze przedszkolaki bardzo lubią lepienie z ciastoliny – można zaprosić dziecko do wspólnego lepienia pizzy lub ciastek albo do lepienia postaci. Na rynku dostępne są tak zwane zestawy ciastolinowe z zabawkami o różnej tematyce służącymi do korzystania z masy plastycznej.

Przebojem ostatnich lat jest kolorowy piasek kinetyczny, który można przesypywać lub używać do konstruowania budowli.

Od najmłodszych lat warto wprowadzać dziecku tak zwane zabawy paluszkowe, czyli krótkie wierszyki, którym towarzyszy zabawa i pokazywanie różnych gestów palcami. Wszyscy rodzice znają z dzieciństwa zabawy, takie jak „Sroczka kaszę warzyła” czy „Idzie rak, nieborak”. Także i dziś są one atrakcyjne oraz wciąż aktualne.

Puzzle i układanki Zdarza się, że dziecko niechętnie korzysta z materiałów plastycznych lub po pewnym czasie jest już nimi znudzone albo też rodzic szuka urozmaicenia codziennej aktywności dla swojej pociechy. Motorykę dziecka można rozwijać także dzięki różnego rodzaju puzzlom, układankom i dopasowywankom. Takie zabawki rozwijają wszechstronnie myślenie dziecka, zmuszają je do poszukiwania nowych rozwiązań i przeważnie posiadają tak zwany mechanizm samokorygujący – dziecko nie potrzebuje pomocy dorosłego, by widzieć, że dana część nie pasuje do pozostałych.

' 3 0 Moj

PRZEDSZKOLAK

Układanki najczęściej przedstawiają znane dziecku bajki, ale warto zainwestować w puzzle, które niosą za sobą dodatkową wartość edukacyjną: pokazują ciało człowieka lub jego wnętrze, litery, cyfry i tak dalej. Na rynku jest bardzo wiele puzzli, ale warto kupować przede wszystkim te, które pozwolą dziecku nabyć wiedzę przez zabawę i zmuszą do samodzielnego myślenia. Można zacząć od najprostszych puzzli przedstawiających na przykład zwierzęta i ich pożywienie czy też przedstawiających bohaterów popularnych bajek dla najmłodszych dzieci wykonujących pewne czynności albo obrazek i pierwszą literę jego nazwy.

Dobrze jest wraz z dzieckiem opisywać je, pokazywać różne możliwości dopasowania i nietuzinkowe rozwiązania, które doprowadzą dziecko do prawidłowego wyniku.

WAŻNE!

J

uż roczne dziecko może próbować swoich sił w dopasowywaniu kształtów do konturu, a rok później jako dwulatek może zacząć dopasowywać podstawowe puzzle złożone z kilku części.

Trzyletnie dziecko powinno samo ułożyć puzzle składające się z kilkunastu dużych elementów.

Najmłodsi konstruktorzy Starsze przedszkolaki docenią możliwość samodzielnego budowania i konstruowania z puzzli 3D. Klocki i proste kształty trójwymiarowe można wprowadzać już od pierwszego roku życia dziecka – dzieci ułożą z nich wieżę oraz proste budowle. Kilkuletniemu dziecku można już kupić puzzle składające się z elementów razem tworzących trójwymiarowy kształt, który utrzyma się w pozycji stojącej, jak na przykład dinozaur czy model domu albo samochodu. Takie układanki rozwijają wyobraźnię przestrzenną oraz myślenie przyczynowo-skutkowe i dzielenie na sekwencje, co bardzo przyda się później w nauce matematyki. Dużej

dawki wyobraźni oraz uczenia się na błędach będzie wymagało od dziecka ułożenie układanki z kształtów przypominających złożone figury geometryczne o wielu bokach, a także wszelkiego rodzaju tangramy. Cztero- i pięciolatki z powodzeniem ułożą bardziej skomplikowane budowle z małych klocków, a najmłodszym dzieciom można udostępnić tak zwane klocki-gofry, które wyglądem przypominają kratkę, a także bardzo duże klocki plastikowe.

WAŻNE!

Z

abawy konstrukcyjne wymagają od dziecka przemyślenia wyglądu budowli, jej celu oraz wyrabiają nawyk wykonywania kolejnych prób w razie niepowodzenia i zburzenia się całej konstrukcji.

Budowle z klocków trójwymiarowych wyrabiają u dziecka cierpliwość, uczą planowania oraz doskonalą ruchy rąk i napięcie mięśni.

Zdolności manualne bardzo dobrze rozwiną również modne w ostatnim czasie zabawki cyfrowe, których zasada funkcjonowania polega na podłączaniu kabli oraz budowaniu prostych sprzętów elektronicznych czy robotów. Doskonalą one precyzję ruchów oraz są dla dziecka doskonałą rozrywką.

Jak widać, umiejętności manualne dziecka można rozwijać na wiele sposobów. Jest to świetna zabawa dla całej rodziny i idealna okazja do tego, by spędzić razem czas. Dziecko, korzystając z mas plastycznych, gier i puzzli oraz klocków, czerpie przyjemność ze swojej aktywności, czuje się kompetentne i cieszy się z nabywania nowych umiejętności, które w każdym przypadku przynoszą widoczny skutek: ułożenie układanki czy też skomplikowanej budowli albo umiejętność naśladowania instrukcji to w odczuciu przedszkolaka bardzo duży sukces. Rodzice poprzez udostępnienie odpowiednich zabawek mogą go jeszcze bardziej wesprzeć.

Aleksandra Rzeszowska

tab let

Razem z przedszkolakiem

n o f t r a Sm

Otaczający nas świat

Jak bezpiecznie wprowadzać nowoczesne technologie w świat naszych dzieci?

w ostatnim czasie uległ wielu intensywnym przemianom.

Zmiana standardu życia, postęp cywilizacyjny… niewątpliwie dotknęły każdego z nas i wpłynęły na zasady naszego postępowania oraz na sposób życia. Nietrudno zauważyć, że na podwórkach czy placach zabaw bawi się coraz mniej dzieci. wiosna 2017 31 Czas wolny dzieci wykorzystują w inny sposób.

Razem z przedszkolakiem

R

óżnorodność zajęć pozalek­ cyjnych i poza­szkolnych daje w ybór ro d z icom , w jaki sposób ich dzieci wykorzystają czas wolny. Tak właśnie już od najmłodszych lat dzieci mogą uczyć się grać na przeróżnych instrumentach, chodzić na dodatkowe lekcje rytmiki oraz uczyć się obcych języków. Oczywiste jest, że mózg dziecka jest chłonny jak gąbka, a okres przedszkolny wpływa na naukę różnych nawyków, które będą miały swoje odzwierciedlenie w dalszym życiu.

Obecnie bardzo ciężko znaleźć dziecko w wieku przedszkolnym, które nie doświadczyło jeszcze pierwszego spotkania z nowoczesnymi technologiami.

Niejednokrotnie od najwcześniejszych chwil życia dziecko spotyka się ze smartfonem czy tabletem, dzięki którym może oglądać ulubione bajki czy też słuchać przeróżnych kołysanek. Wprowadzanie nowych technologii w świat najmłodszych dzieci wiąże się z dużą odpowiedzialnością i rozwagą dorosłych. Nowe technologie należy wprowadzać stopniowo, w krótkich odcinkach czasowych.

Dobrze jest, gdy starsze dziecko wie, jak długo może w danym dniu użytkować smartfon lub tablet oraz jakie dostępne są dla niego aplikacje.

Dzieci w wieku przedszkolnym niejednokrotnie nazywane są pokoleniem urodzonym z tabletem czy też komórką w ręku. Takie stwierdzenie jest oczywiście prawdziwe. Natomiast, to od nas – dorosłych, rodziców, nauczycieli czy wychowawców zależy, jak właśnie ową komórkę czy tablet dziecko wykorzysta.

Czy przedmiot, który miał tak bardzo rozwijać dziecko i gwarantować dobry start w życiu cyfrowym, zostanie wykorzystany dobrze czy źle? Czy szumne historie o tym, jak czterolatki wzywają pomoc przez telefon, będą tylko szumem medialnym czy też realną sprawnością, którą posiadają najmłodsze już dzieci?

Oprogramowanie dostępne na rynku, często bezpłatne, szczególnie dedykowane dla dzieci ma ogromny potencjał edukacyjny.

32

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Sam tablet czy smartfon ze względu na swój dotykowy interfejs wpływa pozytywnie na dziecko. Rozpowszechniana teraz dyscyplina nauki – neurodydaktyka uświadamia, że poznawanie świata w sposób wielozmysłowy z wykorzystaniem zmysłu dotyku wprowadza wiele pozytywnych zmian w połączeniach neuronowych.

Warto więc umożliwić dziecku taki właśnie rodzaj nauki. Z pomocą przychodzi tutaj całe bogactwo darmowych, edukacyjnych aplikacji, szczególnie dedykowanych dla dzieci najmłodszych (w wieku przedszkolnym). Dzieci w wieku kilku lat bardzo lubią rysować – jest to niejaki sposób wyrażania siebie. Bardzo dobrą i polecaną

Pamietleacja!ne,

za Nie jest piało cko zasy aby dzie órką czy kom m e t e , l z tab pokazują ia n a d a B rze w ręku. a to dob w y ł p w że nie z co ka, prze c ie z d n e na se cko moż ie z d ia n d ione w ciągu rozdrażn ię s ć a w ydaw ne. er wowa i podden

aplikacją jest aplikacja ­FingerPaint. Aplikacja ta jest w szczególny sposób związana właśnie z mobilnymi urządzeniami komputerowymi (tablety i smartfony). Użytkowanie tej aplikacji odbywa się przy pomocy bardzo prostego i intuicyjnego, dotykowego interfejsu (zalety neurodydaktyki). Dziecko samo może zdecydować, w jaki sposób chce wykorzystać tę aplikację. F ­ ingerPaint posiada kilka rodzajów zastosowań. Począwszy od „czystej kartki” – cyfrowa kartka do rysowania, a skończywszy na całym bogactwie cyfrowych kolorowanek. Oprogramowanie to wykorzystywane jest już nawet przez najmłodsze grupy przedszkolne, gdyż w ciekawy sposób pobudza dziecko do aktywności plastycznej. Niewątpliwym uatrakcyjnieniem jest możliwość obejrzenia przez dziecko krótkiego filmu, pokazującego kolejne etapy tworzenia rysunku. Dzieci bardzo chętnie po wykonaniu pracy oglądają filmik z jej powstawania.

Niewątpliwie oprócz aktywności plastycznej, którą bardzo lubią dzieci w wieku przedszkolnym, jest również edukacja muzyczna. Dzieci lubią śpiewać nie tylko piosenki poznane w przedszkolu, ale i te samodzielnie wymyślone przez siebie.

Oprócz śpiewu bardzo chętnie grają na przeróżnych instrumentach dedykowa-

s doro To od na osób cko w sp ie z zie d y z c yjny będ c a k u d e i esne twórczy nowocz ć a w y t s w ykorzy jak ich gie oraz o l wać o n h c e t zie wpł y d ę b ie n wa zastoso e życie. óźniejsz p o g je na – najmłodsze grupy przedszkolne). Oprogramowanie to interaktywny syntezator dźwięku, który w atrakcyjny sposób rozwija u dziecka rytm i muzykalność. Program ten zaczyna „grać” po naciśnięciu pierwszego, dowolnie wybranego kwadratu.

Każdy z najmłodszych użytkowników znajdzie własne zastosowanie programu (dzieci, u których dominuje lewa półkula mózgu, w inny sposób będą użytkować ten program niż te, u których dominuje prawa półkula). Program może być zastosowany

przez dzieci jako program do wyszukiwania i tworzenia pewnych rytmów, jak również przez naciskanie dowolnych klawiszy, do tworzenia różnych prostych obrazków, np. kwiatków czy słońca.

Powyższe przykłady to jedne z wielu zastosowań tabletu czy smartfona wśród najmłodszych użytkowników.

Warto również pamiętać, że dzieci nie boją się eksperymentować z dopiero co poznanym narzędziem, wręcz przeciwnie, sprawia im to wiele radości i pobudza kreatywność.

Warto więc dać dziecku sprzęt, zaznaczyć wyraźne granice użytkowania oraz pozwolić na kreatywność. Takie zastosowanie będzie mieć realne pozytywne odzwierciedlenie w przyszłości dziecka. Dajmy więc dziecku sprzęt i pozwólmy twórczo i bezpiecznie eksperymentować, a skutki i efekty zaskoczą niejednego z rodziców czy nauczycieli.

Razem z przedszkolakiem

Pamietaj!słych zależy,

nych najmłodszym już użytkownikom.

Bardzo ciekawym przykładem, oprócz tradycyjnie wykorzystywanych bębenków, trójkątów czy dzwonków, może być wykorzystanie oprogramowania online (działającego w przeglądarkach WWW). Jednym z przykładów takiego oprogramowania jest właśnie Tonematrix. Obsługa tego oprogramowania jest bardzo intuicyjna i prosta. Może być on wykorzystywany przez najmłodsze dzieci (nawet w wieku 3 lat

Iwona Micorek pasjonatka nowoczesnych technologii w nauczaniu dzieci R EK L A M A

e volution evolution v

Mio Tab 4 4.0 ^YOEW^ QÒHVINcIHYOEG]NRIN VS^V][OM HPE W[SNIKS H^MIGOE$ /IĮPM GLGIW^ ŏIF] SW[ENEēS WMé ^ RS[SG^IWR]QM XIGLRSPSKMEQM M OSV^]WXEēS ^cRENRS[W^]GL VS^[MÒ^Eĕ M ETPMOEGNM WMéKRMN TS Mio Tab QEVX 0MHc XEFPIX HPE H^MIGM [ [MIOY PEX

Mio Tab

M Phone Mio

Ochronne etui do personalizacji

e

Chat & connect games

Phon

Talent & fun program

K id Ki Kid

�1G6 206

Mio

System

Lisciani

WWW.DANTE.COM.PL

Smart

.0F 7;F �19. ;.7 92=@ GF�A ./9 2A�2 1B8

bezpieczeństwa

)PE H^MIGM SH XIKS VSO OY ŏ]GME TSPIGEQ] Mio Phone Ƴ TMIV[WW^] TVE[H^M[] WQEVXJSR ^ XVIĮGMÒ IHYO OEG]NRÒ HPE H^MIGM M TERIPIQ VSH^MG T GE 5S^[EPE RE REYOé FI^TMIG^RIKS c c OSV^]WXERME ^ [ēEWRIKS XIPIJSRY M cOSRXVSPé TMIV[W^]GL WEQSH^MIPR]GL OVSO¾[ H^MIGOE [ Į[MIGMI .RXIVRIXY

OFICJALNY DYSTRYBUTOR W POLSCE

G-sensor

Gps

Quad CORE

Wi-fii

Ekran 5’’

mp3 p3

Aplikacje mobilne Google e

Flash 8 GB

480x854

Mp3

Bluetooth Bluetoo oth

6.0 wiosna 2017

33

Razem z przedszkolakiem

o k c e i z d Twoje

może uratować Ci ŻYCIE!

Niemal każdy dorosły zastanawiał się kiedyś, co by było, gdyby stał się świadkiem wypadku?

Jak zachowałby się w sytuacji, w której należałoby udzielić pierwszej pomocy? Czy wiedziałby, jakie czynności podjąć? Czy stres nie przejąłby kontroli nad racjonalną oceną sytuacji?

C

zęsto sytuacje wymagające udzielenia pomocy poszkodowanemu wywołują niepewność. Obawy wynikają czasami z braku podstawowej wiedzy, a zdarza się, że osoby nawet ją posiadające nie umieją wykorzystać jej w praktyce.

Wielokrotnie jako czynni i wykonujący z pasją swoją pracę ratownicy medyczni zastanawialiśmy się, jak upowszechnić tę podstawową, a jednocześnie niezbędną umiejętność ratowania ludzkiego życia.

Przecież tak niewiele trzeba zrobić, aby efekt był wielki – ocalone życie!

Świadomy przedszkolak-ratownik: 1. Zna numer alarmowy i wie, jak wezwać pogotowie.

2. Umie rozpoznać zagrożenie.

3. Umie udzielić podstawowej pomocy kolegom oraz pozostałym osobom.

4. Wie, jak zachować się w przypadku pożaru czy wypadku.

5. Umie opanować negatywne emocje w sytuacji stresowej.

6. Umie opatrzyć drobną ranę.

7. Jest wsparciem dla poszkodowanego.

8. Empatycznie reaguje na napotkane

Mali ratownicy – wielcy bohaterowie Z niepokojem patrzy się na wyniki badań przeprowadzone wśród dorosłych respondentów – nauczycieli, którzy zapytani o subiektywną ocenę umiejętności udzielania pierwszej pomocy przez nauczycieli określili je jako słabe, a więc niewystarczające1. Natomiast, jak pokazują wyniki z 2014 roku, tylko połowa umiała ułożyć poszkodowanego w pozycji bocznej ustalonej2.

Wciąż wśród dorosłych powszechny jest mit, że czynności ratunkowe to szereg skomplikowanych działań, które mogą stosować tylko ratownicy i specjalnie wykwalifikowane osoby.

Dlatego my – PR MED Ratownictwo jako firma szkoleniowa postanowiliśmy, że położymy szczególny nacisk na szkolenia właśnie dla dzieci w wieku przedszkolnym,

' 3 4 Moj

PRZEDSZKOLAK

zdarzenia.

9. Nie boi się pomagać.

10. Wie, że każde podjęte działanie jest lepsze niż obojętność.

aby już od najmłodszych lat kształtować właściwą postawę i umiejętności.

Z dumą i radością patrzymy, jak trzylatki z zaangażowaniem obserwują, a co więcej same chcą wykonywać resuscytację na fantomie oraz własnoręcznie ćwiczą opatrywanie ran na różnych partiach ciała (ręka, głowa, noga).

Przez zabawę i interesujace formy aktywizujące mamy pewność, że te dzieci będą umiały odpowiednio zareagować, a przede wszystkim nie będą się bały podjąć działań.

Unicef opublikował raport wskazujący, że najczęstszym zagrożeniem dla dzieci są wypadki podczas jazdy na rowerze

oraz oparzenia. Przy udzielaniu pierwszej pomocy liczy się każda minuta, dlatego tak istotne jest, aby najmłodsi umieli wzajemnie sobie pomagać i wiedzieć, jak reagować, gdy potrzebne jest wsparcie innych. Do tego niezwykle istotna jest wiedza, a przede wszystkim wykształcenie odpowiednich reakcji.

Dzięki szkoleniom zmieniamy podejście do ratowania życia. Szerzenie zasad udzielania pierwszej pomocy wśród najmłodszych przynosi spektakularne efekty. Im wcześniej je poznają, tym lepiej umieją je zastosować w praktyce.

W efekcie – dzieci stają się czynnymi ratownikami. Wielokrotnie w środkach masowego przekazu nagłaśniane były przypadki, kiedy to przedszkolak, uczeń umiał odpowiednio zareagować, wezwał pomoc i uratował życie. My wiemy, że każde, nawet kilkuletnie dziecko, może odpowiedzialnie się zachować i racjonalnie ocenić sytuację. Przez zabawę i ćwiczenia dokonują się rzeczy wielkie. Wrażliwość na zagrożenia oraz chęć i umiejętność niesienia pomocy. Twoje dziecko też może być małym ratownikiem-bohaterem.

Przypisy 1 Wiśniewski J. i wsp.: Ocena poziomu wiedzy nauczy-

cieli szkół ponadgimnazjalnych w zachodniopomorskiem na temat pierwszej pomocy medycznej, 2007.

2 Bilewicz-Wyrozumska T.: Znajomość zasad udzielania pierwszej pomocy wśród nauczycieli.

zespół PR MED Ratownictwo

, i k w a b a Z

KTÓRE ROZWIJAJĄ TWOJE DZIECKO Jakie zabawki najlepiej stymulują rozwój dziecka? Pomysłowe, stworzone we współpracy z ekspertami, przyciągające uwagę malucha i bezpieczne. Już po raz siódmy najważniejsi eksperci w branży spotkają się, żeby wybrać najciekawsze zabawki i przedmioty do opieki nad dziećmi. Najlepsze nagrodzą tytułami Zabawki Roku i Nagrody Rodziców.

Ś

rodowisko, jakie stworzymy dziecku już od najmłodszych lat, będzie miało niebagatelny wpływ na jego rozwój. Od nas zależy, jak szybko i w jakim stopniu zdobędzie konkretne umiejętności. Ogromną rolę pełnią tu zabawki, dzięki którym maluch uczy się i poznaje otaczający świat. Z myślą o mądrej zabawie i edukacji powstał konkurs Zabawka Roku. Stworzony przez ekspertów w dziedzinie zabawek, serwis Zabawkowicz.pl we współpracy z najważniejszymi autorytetami w branży cieszy się popularnością już ponad 5 lat. Jurorzy konkursu testują najnowsze zabawki dostępne na rynku i wybierają najciekawsze. To bezcenna podpowiedź dla rodziców, bo nie zawsze najczęściej reklamowane w mediach produkty są równie wartościowe, co te, które znajdziemy na mniej eksponowanych półkach sklepowych.

Poza innowacyjnym pomysłem i ładną formą wybrane produkty muszą być bezpieczne. Przyznawany przez Zabawkowicza.pl znak to gwarancja jakości i cenna odpowiedź dla rodziców. Jedną z takich zabawek jest seria training2s Ks’Kids, która wspiera rozwój sensoryczny dziecka,

małą motorykę, w praktyce doskonali naukę pisania, samodzielności i kreatywnej twórczości.

Doceniane są pomysły, które pozwalają dziecku stworzyć coś od podstaw. Maluch, który zbudował statek, ulepił księżniczkę, czy namalował obraz może się swoim dziełem pochwalić. Dzięki temu, poza rozwijaniem konkretnych umiejętności, buduje poczucie własnej wartości i uczy się samodzielności. Jednym z przykładów takich Zabawek Roku są żele 3D Magic (marki Eppe), utwardzane światłem, dzięki którym można budować trójwymiarowe bryły. Młody architekt dostaje do ręki narzędzie, które ukształtuje, tak jak wyobraźnia mu podpowiada.

Razem z ekspertami testujemy także produkty do opieki i pielęgnacji dzieci. Najlepsze otrzymują tytuł Nagrody Rodziców. Jednym z odkryć poprzedniej edycji jest najlżejszy fotelik świata. Wyróżniony

w ostatniej edycji konkursu produkt polskich inżynierów z firmy Avionaut waży 2,5 kg! Unikatowa konstrukcja fotelika i wkładki, która dostosowuje się do budowy i uwarunkowań funkcjonowania organizmu dziecka, co czyni go niezwykle bezpiecznym. A wykorzystany do konstrukcji materiał poprzez swoją elastyczność absorbuje energię zderzenia. W 2016 roku eksperci docenili także szczoteczkę SoniCare Philipsa. To szczoteczka soniczna z bluetooth, która razem z aplikacją interaktywną uczy dzieci prawidłowej techniki mycia zębów. Zmienia nieprzyjemny obowiązek w zabawę w towarzystwie wirtualnego stworka i mobilizuje do jak najlepszego szczotkowania – przez możliwość zbierania punktów i wymieniania ich na nagrody.

Ideą powstania konkursu Zabawka Roku i Nagroda Rodziców była pomoc rodzicom, zagubionym w gąszczu propozycji produktów dla dzieci dostępnych na polskim rynku. Ale także zachęcenie do spędzania czasu z dziećmi. Pokazanie rodzicom ciekawych pomysłów na zabawę wspierającą rozwój ich pociech.

Więcej informacji na temat akcji na: www.zabawkaroku.pl

wiosna 2017

35

Razem z przedszkolakiem

a j c k Dy

– jak kształtować ją u przedszkolaków

D

ykcja – to sposób wypowiadania się oparty na sprawności artykulacyjnej. O jej poprawności decydują m.in. takie czynniki, jak: ;; budowa aparatu artykulacyjnego, ;; właściwe funkcjonowanie układu mięśniowego i oddechowego, ;; postawa ciała i związany z nią prawidłowy sposób oddychania podczas mówienia, ;; dobry słuch, ;; budowa fonetyczna tekstu, stopień trudności wymowy.

Przy wymowie samogłosek należy zwracać uwagę na właściwe ukształtowanie toru oddechowego, rozluźnienie krtani, prawidłowe rozwarcie jamy ustnej i odpowiednie ułożenie języka.

Wymowa spółgłosek powinna polegać na przesadnie precyzyjnej artykulacji – zwłaszcza w przypadku tzw. zbitek spółgłoskowych.

Doskonałym materiałem do ćwiczeń dykcji dzieci w wieku przedszkolnym jest książka „Sto wierszyków atrakcyjnych do ćwiczeń dykcyjnych” Elżbiety i Witolda Szwajkowskich oraz „Wierszyki łamiące języki” Małgorzaty Strałkowskiej.

Dla starszych dzieci polecam „Rymowanki do ćwiczeń dykcji” T. Bogdańskiej, G.M. Olszewskiej.

Zawierają m.in. teksty do ćwiczeń głosek detalizowanych (s,z,c,dz; sz,ż,cz,dż; ś,ż,ć,dź), głosek l, r, f, w, p, b oraz teksty do ćwiczeń samogłosek.

Zabawa z takimi tekstami daje przedszkolakom dużo radości i satysfakcji.

O c z y w iśc ie pod wa r u n k iem , że towarzyszy temu kontrola nauczyciela, rodzica czy logopedy oraz staranność dykcyjna.

36

Moj '

PRZEDSZKOLAK

ĆWICZENIE 1 „U – I – AA” – wymawiamy przyciszonym głosem z przesadnym ruchem warg i silnym rozwarciem szczęk przy „a” (5 razy).

ĆWICZENIE 2 Zestaw samogłosek „U – O – A – E – I – Y” powtarzamy, zmieniając za każdym razem sposób wydobywania głosu: najpierw płynnie i łagodnie łączymy poszczególne samogłoski (legato), a następnie wyraźnie i zdecydowanie oddzielamy je od siebie (staccato). Należy zwrócić uwagę na energiczną pracę mięśni oddechowych przy staccato i spowolnienie akcji wydechowej przy legato.

ĆWICZENIE 4 Powtarzamy : Ta – da – ła, Te – de – łe, Ty – dy – ły, To, do , ło, Tu – du – łu.

ĆWICZENIE 5 Powtarzamy: Tła-tłe-tły-tło-tłu, Dła-dłe-dły-dło-dłu, Tma-tme-tmy-tmo-tmu, Dma-dme-dmy-dmo-dmu.

ĆWICZENIE 6 Powtarzamy: Uku – ugu – uhu, oko – ogo – oho, yky – ygy – yhy, Iki – igi – ihi.

ĆWICZENIE 3 „Małe bazie niesie mama” – wymawiamy z przesadną artykulacją spółgłoski, pamiętając o dużym rozwarciu szczęk oraz rozluźnieniu języka i mięśni szyi.

ĆWICZENIE 7 Powtarzamy: Mama, Nana, niania, Anglia, klamka, Anka, bańka, bank.

R EK L A M A

ĆWICZENIE 8 W różnym tempie wypowiadamy: Ab – bab – ap – pap – aw – waw – af – faf –am – mam, Eb – beb – ep – pep – ew – wew – ef – fef – em – mem, Yb – byb – yp – pyp – yw – wyw – yf – fyf – ym – mym, Ib – bib – ip – pip – iw – wiw – if – fif – im – mim, Ob – bob – op – pop – ow – wow – of – fof – om – mom, Ub – bub – up – pup – uw – wuw – uf – fuf – um – mum.

ĆWICZENIE 9

ĆWICZENIE 11

W różnym tempie wypowiadamy: Brim – bram – bram – bram – brom, Trim – tram – tram – tram – trom, Krim – kram – kram – kram – krom, Prim – pram – pram – pram – prom, Drim – dram – dram – dram – drom, Grim – gram – gram – gram – grom.

Powtarzamy, zaznaczając w wymowie różnice występujące w zestawach słów: Za Anią – za nią, z Anią; Za Ewą – z Ewą; Za uchem – zuchem, z uchem; U innych – w innych – winnych; My i oni – myją oni; Wąska rola – wąs Karola; Jad – jadł.

ĆWICZENIE 10 Powtarzamy zdania, dbając o precyzję wymowy: Grymasiło koźlę: i to źle, i to źle. Łóżko w uszku, uszko w łóżku.

Sasza sobie szosą szedł.

A po suszy szosa sucha.

Pchła pchłę pchnęła w popiół.

Bibliografia: 1. Bilewicz G., Zioło B., Bator Z. „Ćwiczenia dykcyjne dla dzieci przedszkolnych i szkolnych”, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 1998.

2. Bogdańska T., Olszewska G.M. „Rymowanki do ćwiczeń dykcji”, Wydawnictwo „Fraszka Edukacyjna”.

3. Prusakiewicz – Kucharska S., Portal Logopeda, 4. Skorek E.M., „Z logopedią na ty. Podręczny słownik logopedyczny”, Oficyna Wydawnicza Impuls, Katowice 2004.

5. Strzałkowska M., „Wierszyki łamiące języki”, Wydawnictwo Media Rodzina.

6. Wosik – Kawala D., „Podstawy emisji głosu”, Wydawnictwo UMCS, Lublin 2015.

7. Wójtowiczowa J., „Logopedyczny zbiór wyrazów”, WSiP, Warszawa 1993.

ĆWICZENIE 12 „Drabinki” – zabawa w słowa. „Wspinamy się” po drabince lub z niej „schodzimy”, wypowiadając głoski i wyrazy. o

a

tak

koks

no nos

ar bar

tok tom

skok skos

sos sok

bark barka

toń koń

skoś koleją

kok rok

parka park

koni konie

skop wkop

krok mrok

par pa

koniec wykop!

a

Lucyna Dłogoń wiosna 2017

37

Wywiad numeru

Rozmowa z AGNIESZKĄ ŁUBKOWSKĄ, autorką „Elementarza dla dzieci z dysleksją”

C

C

zym jest dysleksja i jakie problemy się z nią wiążą?

Dysleksja ma wiele odcieni. Tym terminem określa się problemy dysortograficzne, dysgraficzne czy te związane z poprawnym pojmowanie matematyki (dyskalkulia), a także z nauką czytania. Dyslektykom sprawia trudność prawidłowe rozpoznawanie liter, sylab i całych wyrazów. Zwykle najbardziej kłopotliwe są długie wyrazy, ale istnieją też „słowa pułapki”, które choć krótkie, czytane są błędnie. Wyrazy takie jak „już”, „aniżeli”, „skąd”, „wciąż”, „do”, „jeszcze”, „aż” bardzo często bywają przekręcane.

D

laczego tak się dzieje?

Dzieci dyslektyczne myślą obrazami, mają wiele talentów, wśród nich graficzne i plastyczne, oraz wyjątkowo bogatą wyobraźnię. Ale gdy widzą takie „już”, to w ich głowie nie pojawia się żaden obraz.

S

kąd bierze się dysleksja?

Odkryto dwa geny odpowiadające za dysleksję, ale znane są przypadki, w których nie ma ona takiego podłoża. Powodem mogą być trudności okołoporodowe powodujące niedotlenienie mózgu, wirusy czy różne choroby w wieku niemowlęcym. To sprawia, że mózg dziecka nie rozwija się równomiernie, a niektóre jego sfery nie są aktywne. Te obszary wymagają odpowiedniej stymulacji, innej niż u dzieci bez dysleksji. Największym problemem naszego systemu edukacyjnego jest stosowanie tych samych narzędzi w przypadku wszystkich dzieci. Nie tędy droga. Dzieci, z którymi pracuję, mają często kłopoty z rozpoznawaniem poszczególnych liter. Zwyczajnie nie kojarzą wyglądu danej litery z jej brzmieniem. To z kolei sprawia, że dużo później zaczynają sylabizować, a następnie trudniej jest im przejść do szybkiej syn-

38

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Agnieszka Łubkowska – od 2006 roku jest licencjonowanym instruktorem metody Davisa z certyfikatem Davis Dyslexia Association International w USA. Specjalizuje się w zaawansowanych metodach korekty dysleksji, nadpobud­ liwości psychoruchowej z deficytami uwagi, dyskalkulii, dysgrafii metodą Davisa. W czasie zajęć indywidualnych pomaga dzieciom, młodzieży i dorosłym z dysleksją, nadpobudliwością i trudnościami w skupieniu w zakresie metod efektywnego czytania i uczenia się. Jest również trenerem umiejętności poznawczych – prowadzi zajęcia grupowe z zakresu efektywnej nauki, szybkiego czytania, technik pamięciowych, treningów pamięci. Od 2010 roku pracuje jako nauczyciel akademicki. Jest członkiem Davis Learning Foundation w Wielkiej Brytanii.

tezy sylab w wyrazy. Każdy z etapów nauki czytania u dyslektyków może trwać dłużej nawet o kilka miesięcy w porównaniu do grupy rówieśników. Efektem jest czytanie powolne i bez zrozumienia. Dziecko z dysleksją całą energię wkłada w technikę czytania, dlatego najczęściej nie starcza mu już sił na zrozumienie tego, co czyta.

zy możliwe jest wykrycie dysleksji u dziecka, zanim rozpocznie naukę czytania?

Na pewno warto zwrócić uwagę na to, czy w naszej rodzinie ta dysfunkcja występowała wcześniej. Brak raczkowania czy późne mówienie również mogą być sygnałami ostrzegawczymi. Dzieci z dysleksją zaczynają mówić dużo później niż inne, a w wieku 4–5 lat w ogóle nie interesują się literami. W przedszkolu unikają zadań związanych z układaniem liter i uczeniem się ich, wolą raczej bawić się klockami i tworzyć z nich wielkie konstrukcje. Pojawiają się też tzw. problemy dyspraktyczne – dzieci często wypuszczają przedmioty z rąk, nie umieją zapinać guzików i sznurować sznurowadeł, kiedy rówieśnikom nie sprawia to już trudności. Występuje również nadpobudliwość i kłopoty z długotrwałym skupieniem uwagi. Gdy zaobserwujemy kumulację tego typu problemów, powinniśmy podjąć odpowiednie działania.

C

zy dyslektyk może raz na zawsze nauczyć się poprawnego czytania?

Oczywiście, że tak, tylko nie metodami, które stosuje oficjalny system edukacji.

Potrzebne są trochę inne ćwiczenia. Takie, które poprawiają słuch fonologiczny, uczą dobrze scalać wyrazy, rozumieć czytany tekst, a także odprężają dziecko. Po kilku tygodniach lub miesiącach takiego treningu dziecko powinno nauczyć się bardzo dobrze czytać.

M

ożna poddać się takiej terapii w dowolnym wieku?

Jak najbardziej. Miałam klienta, który ze względów zawodowych, mając około 55 lat, musiał nauczyć się czytać. Po trzech miesiącach wspólnej pracy pierwszy raz w życiu przeczytał całą książkę.

o odróżnia Elementarz dla dzieci z dysleksją od innych pozycji wspierających naukę czytania?

Przede wszystkim są tu ćwiczenia na wszystkie etapy czytania. Dziecko dyslektyczne musi przejść przez każdy z nich.

Nie możemy zacząć od czytania całych słów, jeśli nie rozpoznajemy dobrze liter.

W pierwszej klasie szkoły podstawowej nauczyciele nie biorą pod uwagę tego, że dziecko może nie łączyć danej litery z odpowiednią głoską. To bardzo ważny etap, po którego zakończeniu przechodzimy do nauki sylabizowania, a dalej do krótkich wyrazów. Ten etap również jest często pomijany, uczy się dzieci sylabizowania bez końca. Nie zapominajmy o następnym ważnym kroku – syntezie sylab w słowa.

W

książce znalazły się również ćwiczenia relaksacyjne. Dlaczego?

C

zy sama konstrukcja książki również ma znaczenie?

Staraliśmy się zaprojektować ten elementarz w sposób przyjazny dla dziecka z dysleksją: aby tło było odpowiednie, żeby nie zabrakło przestrzeni między wyrazami, czcionka była wyrazista a czytanki krótkie. Dzieci dyslektyczne niezmiernie szybko się męczą, po kilku zdaniach pojawia się zamęt, dlatego też ilustracje nie powinny nachodzić na tekst. Dyslektycy mają bardzo żywą wyobraźnię, więc wszystko zostało tu tak pomyślane, żeby tę wyobraźnię pobudzić. To, że ktoś dopiero uczy się czytać, nie oznacza też, że musi dostać czytankę o niczym. Te dzieci cechuje olbrzymia ciekawość poznawcza i wiedza na tematy przyrodnicze, dlatego chcieliśmy, żeby treści zawarte w elementarzu budziły zainteresowanie i zawierały ciekawostki o świecie.

Dziękuję za rozmowę.

R EK L A M A

– wyzwanie dla rodziców

wiosna 2017

39

Wywiad numeru

C

Dzieci dyslektyczne doznają pewnego rodzaju zamętu w głowie i bez technik relaksacyjnych nauka jest dla nich bardzo trudna. By do niej przystąpić, muszą się uspokoić i być na luzie. Napięcie nerwowe pogłębia dysleksję. Im bardziej dziecko się denerwuje, im bardziej jest pod presją, tym bardziej czytanie mu nie wychodzi, tym więcej błędów popełnia i tym większa niechęć do nauki.

Zamieszczając ćwiczenia relaksacyjne, starałam się uświadomić rodzicom, jak ważny dla dyslektyków jest luz i relaks.

Nie oceniajmy, ale akceptujmy, i pamiętajmy o dowartościowywaniu. Powinniśmy doceniać każdy wysiłek. Motywacja do nauki spada w dwóch przypadkach: kiedy coś jest zbyt trudne lub zbyt łatwe.

Zwykle zadania są za trudne dla dyslektyków, stąd stres i spadek motywacji. Dyslektyk w szkole praktycznie cały czas znajduje się poza swoją strefą komfortu.

Żywienie przedszkolaka

h c y w o i n e z r o k h c a w y z r a w O

i o tym, jakie kryją skarby

Marchew, burak oraz pietruszka to dobrze znane warzywa, które są niezwykle popularne w naszych rodzimych jadłospisach. Często goszczą na stołach i talerzach, ale zazwyczaj w formie dodatków: surówki, sałatki czy włoszczyzny w zupie. Kojarzą się z tradycją, ale często też niestety… z nudą na talerzu.

Tymczasem warzywa korzeniowe to bogate źródło cennych wartości odżywczych, również dla dzieci. Ze względu na swoje walory smakowe, rozmaite kształty i kolory mogą też inspirować do nowych, kulinarnych podbojów. Smakowych, ale również – co ważne dla najmłodszych – estetycznych.

' 4 0 Moj

PRZEDSZKOLAK

– Wybór na sklepowej półce jest imponujący: marchew, pietruszka, burak, seler, pasternak, skorzonera czy topinambur – z tak bogatej listy każdy znajdzie coś dla siebie i swojej rodziny – zapewnia Katarzyna Wiktorowicz, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. – Warzywa korzeniowe to idealne rozwiązanie, by wzbogacić naszą dietę o cenne witaminy, składniki mineralne czy błonnik. Marchew to bogactwo karotenu i luteiny, które korzystnie wpływają na wzrok. Zawiera też wapń, żelazo oraz całą paletę witamin. Doskonale wpływa na koncentrację i szybkość myślenia. Witaminę C znajdziemy na przykład w pietruszce, która dodatkowo będzie działała moczopędnie i oczyszczająco, a także sprawdzi się jako produkt napotny

P r og r a m „ Z d r o w o j e m y, zdrowo rośniemy” współtworzony jest przez Fundację Rozwoju Dzieci im. J. A. Komeńskiego, Fundację NUTRICIA, Szkołę Główną Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, Instytut Matki i Dziecka oraz Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości.

Celem programu jest wzrost św iadomości na temat roli żywienia w 1000 pierwszych dni już od poczęcia wśród pracowników żłobków i przedszkoli oraz rodziców, promowanie zrównoważonej diety oraz kształtowanie u dzieci właściwych nawyków żywieniowych.

Program „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” jest laureatem prestiżowego konkursu „Edukacyjne działania biznesu. Lista najbardziej znaczących inicjatyw” na inicjatywy edukacyjne 2016.

Placówka może dołączyć do programu przez zarejestrowanie się na stronie internetowej www.zdrowojemy.info

Pamiettaarja!ć się

os lerzu Warto p ść na ta o n d o r o o różn abawę i dobrą z y wania zygotow r p s a z c pod ólnie , szczeg w h. ó k ił s o p łodszyc jm a n a n ędu smak ze wzgl ażne, by w o z d r a jako To b poznał y i c ie z d warzy w źniej y, aby pó z s w r ie p ał y. nie sięg o p j ie c częś i przeciwgorączkowy. Seler z kolei wykazuje działanie moczopędne i oczyszczające, dodatkowo może być stosowany przy zaparciach, a co ciekawe – zawiera dwa razy więcej witaminy C niż np. cytrusy.

Burak dostarcza pełen wachlarz dobroczynnych składników mineralnych i witamin. Zawiera dużą ilość kwasu foliowego.

Jest również bogaty w pierwiastki mineralne, takie jak m.in.: żelazo, wapń, sód, cynk czy magnez.

Same zalety Bogata paleta wartości odżywczych to jednak nie jedyna zaleta warzyw korzeniowych. Warto docenić ich różnorodne kształty oraz kolory. Mali kuchenni po­mocnicy będą mieli ogromną frajdę, pomagając stworzyć z nich piękne i zdrowe dekoracje potraw. Różyczki z marchw i czy buraczane k w iatk i uatrakcyjnią każde danie, co jest szczególnie cenne w okresie jesienno-zimowym. A nie bez znaczenia jest też fakt, że warzywa korzeniowe to surowiec – zarówno do spożycia, jak i do zabawy – niezwykle łatwo osiągalny.

– Zimą w naszej szerokości geograficznej mamy utrudniony dostęp do świeżych warzyw, większość produktów jest importowana – zauważa Marianna Krajniak, edukator ży wieniow y programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. – Warzywa korzeniowe są dostępne cały rok, są tanie oraz w odpowiednich warunkach mogą

być przechowywane przez kilka miesięcy. Ze względu na wartości odżywcze najlepiej wybierać warzywa surowe, np. w postaci surówek czy soków. Buraki możemy przygotować w formie produktu kiszonego, który zawierać będzie korzystne bakterie probiotyczne, wspomagające pracę układu pokarmowego.

Z dziećmi wspólnie możemy przygotować kolorowe chipsy z buraka lub frytki z selera.

Smakołyki dla najmłodszych – Warzywa korzeniowe, takie jak burak, batat, marchew, pietruszka czy seler, są doskonałym składnikiem diety dziecka jako źródło witamin i antyoksydantów – mówi Dorota Szostak, edukator żywieniowy programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy”. – Warto poeksperymentować w kuchni i podać maluchowi warzywa w nowej odsłonie. Możemy w inny niż zwykle sposób pokroić marchewkę czy ziemniaki, wykorzystać inny rodzaj obróbki termicznej lub spróbować ciekawych połączeń.

Rozszerzanie diety należy zacząć właśnie od warzyw i przygotować się na to, że – być może – będzie trzeba podać je nawet kilkanaście razy, zanim dziecko zaakceptuje ich delikatny smak. Kupując produkty z zawartością warzyw korzeniowych dla najmłodszych dzieci, warto też wybierać żywność z oznaczeniem wiekowym na opakowaniu, co zagwarantuje jej bezpieczeństwo dla niedojrzałego, rozwijającego się organizmu. W trakcie 1000 pierwszych dni życia trwa proces tzw. programowania żywieniowego we wczesnym okresie życia.

Wyrobione w tym czasie nawyki żywieniowe i preferencje smakowe mają największą szansę przetrwać do wieku dorosłego i stanowić naturalną profilaktykę wielu poważnych chorób cywilizacyjnych, wynikających z nieprawidłowego sposobu odżywiania.

Edukatorki programu „Zdrowo jemy, zdrowo rośniemy” specjalnie z myślą o najmłodszych przygotowały kilka nietypowych przepisów na wykorzystanie warzyw korzeniowych: wiosna 2017

41

Żywienie przedszkolaka

Niedoceniane bulwy i korzenie

Żywienie przedszkolaka WARZYWNE FRYTKI Z TYMIANKIEM I CZOSNKIEM

BURGERY Z SELERA I CZERWONEJ SOCZEWICY

Składniki: ;; 1 duża marchew, ;; 2 średnie pietruszki, ;; 1 średni burak, ;; 3 łyżki oleju rzepakowego, ;; 3 łyżeczki suszonego tymianku, ;; 2 ząbki czosnku.

Przygotowanie: Warzywa dokładnie umyć i obrać, następnie pokroić w słupki. Olej wymieszać z przeciśniętym przez praskę czosnkiem i suszonymi ziołami (świetnie sprawdza się tymianek, ale można również wypróbować oregano, rozmaryn czy paprykę: słodką, ostrą i wędzoną). W dużej misce wymieszać słupki warzywne z aromatycznym ziołowym olejem (uwaga, buraczek osobno, bo mocno zafarbuje inne warzywa).

Następnie wstawiamy frytki do piekarnika rozgrzanego do 200˚C (termoobieg) i pieczemy ok. 30 min do miękkości. autor: Paulina Trzepla-Kowalska

RÓŻOWY KOKTAJL Składniki: ;; 100 ml soku z buraka, ;; 1 garść mrożonych truskawek, ;; ½ banana, ;; 100 ml napoju ryżowego.

Przygotowanie: Truskawki rozmrozić i zmiksować z pozostałymi składnikami do uzyskania jednolitej konsystencji. autor: Dorota Szostak

Składniki: ;; 1 seler, ;; 100 g czerwonej soczewicy, ;; 1 cebula, ;; 3 łyżki posiekanej natki pietruszki, ;; 2 łyżki bułki tartej.

Przygotowanie: Selera kroimy w kostkę i gotujemy w lekko osolonej wodzie (uwaga, aby nie rozgotować).

To samo robimy z soczewicą (czerwona nie wymaga namaczania). Cebulę kroimy w kostkę i delikatnie podsmażamy na oleju rzepakowym. Łączymy wszystkie składniki. Część selera ugniatamy widelcem, a pozostałą część łączymy z resztą składników. Z masy formujemy niewielkie kotlety. Pieczemy w piekarniku w temperaturze 200˚C. autor: Dorota Szostak

FRYTKI Z SELERA Składniki: ;; 2 duże selery, ;; 3–4 łyżki oliwy z oliwek, ;; przyprawy: czosnek niedźwiedzi, słodka papryka, odrobina pieprzu, zioła do smaku.

Przygotowanie: Selery umyć i obrać ze skórki. Pokroić w słupki ok. 1 cm grubości. Do miski wlać oliwę, wsypać przyprawy, następnie włożyć kawałki selera. Wszystko wymieszać. Ułożyć frytki na blaszkach wyłożonych papierem do pieczenia. Piekarnik rozgrzać do temperatury 180˚C i wstawić frytki. Piec około 25 min. autor: Marianna Krajniak

Zachęcamy do próbowania. Smacznego!

42

Moj '

PRZEDSZKOLAK

Żywienie przedszkolaka

Czy a smakowa” „wod

to jeszcze woda wiosna 2017

?

43

Żywienie przedszkolaka

A

kcje zachęcające do picia wody przynoszą rezulta­t y. Świadomość rodziców rośnie i coraz częściej wybierają oni dla swoich dzieci wodę zamiast soków czy napojów. Producenci wykorzystują ten fakt, wprowadzając na rynek produkty dedykowane właśnie dla najmłodszych: z kolorowymi etykietami i ulubionymi bohaterami. To bardzo dobry trend, który ma zachęcić dzieci do kształtowania dobrych nawyków picia wody.

Warto jednak uważnie sprawdzać, co tak naprawdę kryje się w kolorowej butelce.

Czy woda, którą chcemy podać dziecku, to na pewno woda?

Dzieci skuszone smakiem Nie od dziś wiadomo, że dzieci mają ogromny wpływ na to, jak wygląda koszyk zakupów dla całej rodziny. Nawet najbardziej świadomi rodzice muszą pogodzić się z faktem, że dziecko – zanim wykształci dobre nawyki – będzie zwracało uwagę przede wszys­tkim na wygląd opakowania i smak. Dobrze wiedzą o tym producenci żyw­ności, którzy wykorzystują postacie z bajek na opakowaniach produktów dla najmłodszych konsumentów. O smak nie muszą się aż tak martwić, ponieważ tę kwestię rozwiązuje jeden dodatek: cukier.

Niestety, czy nam się to podoba, czy nie, dziecko do słodkiego smaku przyzwyczaja się już w łonie matki, połykając wody płodowe. Naukowcy pokazali, że im wody są słodsze, tym dziecko łyka ich więcej i chętniej. Na smak wód płodowych wpływa dieta mamy, podobnie jak na smak kobiecego mleka. Kolejnym ważnym etapem w kształtowaniu się upodobań smakowych

Szacuje się, że przeciętny tegoroczny pierwszoklasista od urodzenia zjadł już pod różnymi postaciami 84 kg cukru.

' 4 4 Moj

PRZEDSZKOLAK

dziecka jest okres rozszerzania diety. Tutaj też rodzice muszą walczyć z naturą. Dziecko traktuje potrawy o słodkim smaku jako najbezpieczniejsze. Z dużą rezerwą traktuje smaki kwaśne czy gorzkie, które mogą ostrzegać o tym, że jedzenie jest potencjalnie „zepsute” czy trujące. Dlatego tak ważne jest, żeby dawać dziecku możliwość spróbowania jak największej liczby smaków i niepoddawanie się po kilku nieudanych próbach. Czasami dziecko musi spróbować czegoś nawet kilkanaście razy, zanim przekona się do nowości. Tutaj też warto uczulić rodziców na kwestię nadmiernej ilości cukru w diecie. Cukier zmniejsza wrażliwość kubków smakowych i sprawia, że dziecko słabiej czuje inne smaki, a co za tym idzie – najwięcej przyjemności i bodźców dostarcza mu słodycz. Świadomy rodzic od początku ogranicza cukier w diecie dziecka. Niestety, często nie wie, że przemysł spożywczy zastawia na niego różne pułapki…

Rodzice skuszeni reklamą Nawet jeśli myślimy o sobie jako o osobach odpornych na wpływ reklam i marketingu, to pamiętajmy, że producenci żywności to przeciwnik, którego nie warto lekceważyć.

Większa świadomość dotycząca szkodliwości cukru, konserwantów czy barwników szybko zmieniła rynek produktów dla dzieci. Pojawiły się nowe opakowania, na których wielkimi literami informuje się o braku konserwantów czy użyciu wyłącznie naturalnych produktów. Ten globalny trend „przebierania” słodkich przekąsek za zdrową żywność potęgowany jest jeszcze przez przekaz reklamowy. Niezależne firmy konsumenckie monitorujące rynek alarmują, że nawet połowa oferowanych przez globalne koncerny produktów dla dzieci reklamowanych jako zdrowe i niezbędne do prawidłowego rozwoju w rzeczywistości składa się z cukru i szkodliwych tłuszczów. Temu trendowi nie oparł się też rynek napojów, w tym, niestety,

wód butelkowanych. Co powinien wiedzieć rodzic, sięgając po napój dla dziecka?

Dlaczego woda, a nie sok?

Sok owocowy wywołuje pozytywne skojarzenia. Nawet w zaleceniach żywieniowych dla dzieci mówi się, że w codziennym jadłospisie powinno znaleźć się pięć porcji warzyw i owoców, również pod postacią soków. Samo założenie jest jak najbardziej słuszne, ale trzeba pamiętać o kilku ważnych zasadach. Po pierwsze, mowa tutaj o sokach tłoczonych lub świeżo wyciskanych. Dostępne na rynku soki w kartonach w większości są produkowane z koncentratów, które nie są wartościowym źródłem witamin i składników mineralnych.

Drugą, nie mniej ważną kwestią jest lekceważenie soków jako źródła kalorii w diecie dziecka.

Rodzice nie mają świadomości,

że porcja soku (nawet tego dobrej jakości albo świeżo wyciskanego) liczy się jako posiłek albo przekąska, a nie jako napój do zaspokajania pragnienia!

Szklanka soku pomarańczowego zawiera około 100 kcal. Prawie w całości składa się z węglowodanów. Jeśli sok nie jest dosładzany, są to cukry naturalnie występujące w owocach. Szklanka soku nie tylko dostarcza płynów, ale też syci i dodaje energii. Brzmi świetnie, ale nie należy się dziwić, że po takiej przekąsce dziecko nie ma już ochoty na obiad. Przeciętnie trzylatek powinien wypijać około 1,3 litra płynów dziennie (wliczając zupy). Dobrym rozwiązaniem jest proponowanie wysokiej jakości soków tylko przy posiłkach, a między nimi zaspokajanie pragnienia naturalną wodą mineralną, która nie tylko nie dostarcza żadnych kalorii, ale też nie przyzwyczaja dziecka do słodkiego smaku i nie odbiera apetytu na normalne posiłki.

Żywienie przedszkolaka

Woda składa się z… wody!

Powyższa zasada powinna być głównym kryterium wyboru wody dla dziecka. Tymczasem coraz większą popularność zyskują wody smakowe. Czy to dobry wybór? Jak już zostało napisane, smak jest czymś, co dla dziecka ma ogromne znaczenie. Dlatego rodzice często uważają, że lepiej kupić wodę z odrobiną smaku, którą dziecko chętnie wypije, niż słodzony napój czy sok z kartonu. Tym bardziej że na opakowaniach wód smakowych dla dzieci widnieje in­­formacja o wyłącznie naturalnych substa nc jach sma kow ych i bra k u konserwantów. Przemilczana jest jednak kwestia cukru. Jaki przekaz marketingowy otrzymuje rodzic? Że smakowa woda to po prostu woda z dodatkiem naturalnego soku owocowego, w dodatku w wygodnej butelce i z etykietą, która informuje dzieci, że produkt jest właśnie dla nich. Informacja o ilości cukru i kaloryczności ukryta jest tam, gdzie być musi: czyli w składzie i tabeli z tyłu etykiety. Warto tam zajrzeć i pokusić się o kilka wyliczeń, z których otrzymamy jasne równanie:

Woda smakowa to napój, gdzie na jedną szklankę przypadają dwie łyżeczki cukru!

Dodając do tego odrobinę (0,1%) zagęszczonego soku jabłkowego, otrzymujemy produkt, który wygląda jak woda, ma mniej kalorii niż sok i wydaje się doskonały do gaszenia pragnienia. Sięgając po wodę smakową, zastanów się, czy posłodziłbyś dziecku herbatę 2 łyżeczkami cukru? Albo czy wsypałbyś dwie łyżeczki cukru do jogurtu? Pewnie nie, bo to przecież za dużo. A tyle właśnie trafia do organizmu dziecka, kiedy wypija szklankę smakowej wody. Dlatego nie można powiedzieć, żeby napoje te były zdrową alternatywą dla soków czy innych napojów.

Chcąc uczyć dziecko dobrych nawyków,

należy pokazać mu, że do zaspokajania pragnienia najlepsza jest zwykła woda, najlepiej średnio mineralizowana. Co jednak zrobić, jeśli dziecko już tak bardzo uzależniło się od słodkiego smaku, że po prostu odmawia wody i nie chce nic pić?

Woda ma smak!

Naturalna woda ma smak. Można go wyczuć, jeśli kubki smakowe są wrażliwe, a nie „stępione” przez działanie cukru. Na pewno zdarzyło się Wam napić wody po dłuższym okresie pragnienia, np. podczas upału czy wysiłku fizycznego. W takiej sytuacji jeszcze lepiej wyczuwamy jej smak.

Ucząc dziecko picia wody, warto wykorzystać to naturalne uczucie pragnienia.

Oczywiście, trzeba postępować rozsądnie, ponieważ odwodnienie u dzieci może być bardzo niebezpieczne. Dużo łatwiej jest, jeśli dziecko wcześniej nie zostało przyzwyczajone do słodkiego smaku przy zaspokajaniu pragnienia. Nie należy jednak zakładać, że lepiej, aby dziecko piło słodzoną wodę smakową niż nic. Zamiast radykalnych zmian – „od jutra koniec ze słodkim piciem” – lepiej zastosować metodę małych

kroków. Po pierwsze, należy wytłumaczyć dziecku, dlaczego rezygnujemy ze smakowych wód i napojów na rzecz wody. Nawet małe dzieci są w stanie zrozumieć więcej niż rodzicom się wydaje. Po drugie, można zaproponować wspólny wybór i zakup np. kolorowego bidonu na naturalną wodę.

Pozwolenie dziecku na bycie aktywnym podczas procesu zmiany nawyku sprawia, że nie czuje ono, że zostało mu to narzucone, ale daje wrażenie, że jest to także jego decyzja. Po trzecie, jeśli uzależnienie od cukru jest silne, to jego odstawianie powinno przebiegać stopniowo, aby dać kubkom smakowym czas na przystosowanie. Jeśli do tej pory dziecko piło wyłącznie soki czy wody smakowe, można zacząć od ich rozcieńczania, stopniowo zmieniając proporcje na korzyść naturalnej wody.

Rozwiązaniem pośrednim może być też samodzielne przygotowanie wody smakowej. Kilka plasterków cytryny, pomarańczy czy listków mięty wystarczy, żeby woda nabrała delikatnego, owocowego smaku, ale bez słodyczy.

Joanna Dronka-Skrzypczak

wiosna 2017

45

Żywienie przedszkolaka razy więcej składników mineralnych niż w miodzie kwiatowym. W miodach nektarowych znajdziemy za to więcej aminokwasów, takich jak fenyloalanina, walina, leucyna oraz lecytyna.

Miody możemy podzielić ze względu na barwę, czyli na jasne, ciemne oraz wszelkie odcienie od żółtego do brązowego i brunatnego, jak również ze względu na konsystencję: płynną oraz skrystalizowaną.

Miód płynny nazywany jest patoką, a ten w konsystencji skrystalizowanej – krupcem.

Właściwości miodu

Miód Miód naturalny jest produktem wytwarzanym przez pszczoły z nektaru kwiatowego, wydzielin roślin i spadzi.

Podstawowym składnikiem miodów, zarówno ektarowych, jak i spadziowych, są sacharydy (fruktoza i glukoza), które stanowią ponad 80% masy w miodach nektarowych i 65% w miodach nektarowo-spadziowych. W miodach spadziowych glukozy i fruktozy jest najmniej. ' 4 6 Moj

PRZEDSZKOLAK

O

prócz węglowodanów w miodzie znajdziemy również cenne składniki, takie jak: enzymy, które nadają miodowi właściwości leku, witaminy A, B2, PP, C oraz dużo makroelementów. 100 g miodu zawiera 0,9 mg żelaza, 5 mg magnezu, 16 mg fosforu i 5 mg wapnia. O zapachu miodu decydują olejki eteryczne, o barwie barwniki naturalne, a o smaku – kwasy organiczne.

Zawartość białek w miodzie jest niewielka, bo ok. 0,35%, przy czym miody spadziowe zawierają ich więcej niż nektarowe.

Właściwości miodu oraz zawartość składników mineralnych są zależne od rodzaju kwiatu, z którego powstał miód. W miodzie spadziowych występuje nawet od 4 do 10

Miód bardzo korzystnie oddziałuje na organizm człowieka. Jego właściwości lecznicze są doceniane od wieków. Miód to produkt odznaczający się dużą aktywnością antybiotyczną, bakteriostatyczną i bakteriobójczą ze względu na wysokie ciśnienie osmotyczne i niskie pH. Gdy rozpuścimy miód w letniej wodzie zwiększymy wydzielanie się nadtlenku wodoru, który działa podobnie do antybiotyków, zwalcza chorobotwórcze wirusy, bakterie, pierwotniaki i grzyby. Miód posiada również właściwości wykrztuśne, pozwala na łatwiejsze usuwanie wydzieliny w chorobach dróg oddechowych, znajduje zastosowanie w zapaleniu zatok, oskrzeli oraz przewlekłych przeziębieniach. Miód wpływa również pozytywnie na gospodarkę magnezem i wyrównuje niedobory potasu. Wzmacnia odporność organizmu, działa regenerująco i przeciwbólowo. Miody o wysokiej aktywnością antybiotycznej to przede wszystkim miody spadziowe, ale również gryczane i lipowe.

Miód stosowany jest również w leczeniu ran, wpływając na poprawę ich gojenia.

Znajduje zastosowanie w leczeniu chorób skórnych, takich jak łojotokowe zapalenie skóry, egzemy, łuszczyca czy łupież.

Jak przechowywać miód?

Miód jest produktem bardzo trwałym (ok. 2–3 lata), ale podczas przechowywania, zwłaszcza w nieodpowiedniej temperaturze, może dojść do niekorzystnych zmian, np. w barwie (ciemnienie), w składzie sacharydów lub w zmniejszeniu aktywności enzymów. Świeży miód jest klarowną, lepką, silnie higroskopijną cieczą.

Jaki miód kupić?

Na sklepowych półkach znajdziemy całą gamę różnych rodzajów miodu. Ważne jest, abyśmy czytali skład oraz skąd pochodzi dany miód. Najlepsze będą miody kupione bezpośrednio z polskich pasiek.

W naszym kraju przepisy i normy dotyczące miodu są mocno restrykcyjne, dzięki czemu możemy mieć pewność, że kupujemy wartościowy produkt. Szczególnie należy uważać na miody z krajów spoza Unii Europejskiej, gdyż nierzadko zawierają dodatki chemiczne i antybiotyki.

Wybierając miód ze sklepowej póki, musimy również ustrzec się podróbek, czyli miodów sztucznych oraz miodów mieszanych. Kuszą one najczęściej swoją niską ceną. Miody mieszane na etykiecie muszą zawierać dopisek, że powstały z wymieszania z miodem spoza krajów Unii Europejskiej.

Miody sztuczne zaś nie mają nic wspólnego z naturalnym miodem wytwarzanym przez pszczoły oraz pozbawione są jego dobroczynnych właściwości. W przemyśle spożywczym do większości produktów, takich jak chleb,

MIODY MOŻEMY PODZIELIĆ NA:

;; MIODY NEKTAROWE – wytwarzane z nektarów lub innych soków ustrojowych roślin.

Wśród miodów nektarowych wyróżniamy miody jednokwiatowe, takie jak lipowe, akacjowe, rzepakowe, gryczane oraz wielokwiatowe. W większości miody te mają barwę jasną, a tylko nieliczne barwią się na odcienie od ciemnożółtego do brązowego.

;; MIODY SPADZIOWE – wytwarzane ze spadzi, czyli wydaliny mszyc i czerwców odżywiających się sokiem roślinnym. Najczęściej spadź występuje na drzewach igla-

Żywienie przedszkolaka

Wraz z upływem czasu krystalizuje, ale nie traci wtedy na swojej wartości. Jest to zależne od stosunku glukozy do innych cukrów w nim występujących. Im ten stosunek jest wyższy, tym miód szybciej krystalizuje (ok. 3 miesiące), natomiast gdy jest niższy, wtedy czas krystalizacji jest dłuższy (do kilku miesięcy). Najszybciej krystalizuje miód rzepakowy, najwolniej zaś akacjowy i spadziowy. Jeśli chcemy utrzymać miód jak najdłużej w płynnej postaci, powinniśmy od czasu do czasu go wymieszać. Miód upłynnia się również w wysokiej temperaturze, jednak nie powinniśmy go podgrzewać, ponieważ wysoka temperatura niszczy większość substancji aktywnych. Jeśli kupimy w sklepie miód i po upływie roku się nie skrystalizował, oznacza to, że był wcześniej podgrzewany, przez co też pozbawiony swoich wartości odżywczych.

Miód powinniśmy przechowywać w su­chym, ciemnym pomieszczeniu w temperaturze od 8 do 12 stopni. Nie wolno wystawiać miodu na światło dzienne, szczególnie na bezpośrednie działanie promieni słonecznych, gdyż traci on swoje cenne właściwości.

stych: modrzewiach, świerkach i jodłach, ale także na drzewach liściastych, np. klonach czy lipach. Na ogół w smaku są bardziej mdłe od miodów kwiatowych.

;; MIODY NEKTAROWO -SPADZIOWE – wytworzone są częściowo z nektaru i spadzi w momencie występowania szczególnych warunków, czyli gdy jednocześnie kwitną rośliny i występuje na nich spadź. Dotyczy to takich roślin, jak wrzos, lipa, maliny.

R EK L A M A

Niesamowita frajda dla wszystkich przedszkolaków!

Gdzie?

Ptak Warsaw Expo

Al. Katowicka 62, 05-830 Nadarzyn

Kiedy?

7-9 kwietnia 2017 Serdecznie zapraszamy!

47 wiosna 2017

Żywienie przedszkolaka ciastka i płatki dodawany jest miód przemysłowy lub sam syrop glukozowo-fruktozowy, wytwarzany ze skrobi kukurydzianej, którego spożycie zwiększa ryzyko nadwagi i otyłości oraz cukrzycy typu 2.

Warto wiedzieć Parametry jakościowe miodu są ściśle wyznaczone przez prawo. Przepisy dotyczące tego produktu określają konkretne normy dla takich parametrów, jak: zawartość cukrów prostych, sacharozy, wody, przewodność właściwa miodu, liczba diastowa określająca aktywność enzymatyczną miodu, zawartość HMF – szkodliwego związku chemicznego powstającego w miodzie powstającego z glukozy pod wpływem temperatury, zawartości kwasów organicznych oraz analiza pyłkowa miodu. [Polska Norma /PN-88/A-77626/]

Sposoby wykorzystania miodu Pomimo że miód ma wiele korzystnych właściwości zdrowotnych, powinniśmy pamiętać, że jest produktem wysokokaloR EK L A M A

' 4 8 Moj

PRZEDSZKOLAK

rycznym (327 kcal/100g) i łatwo przyswajalnym. Stanowi on dobrą alternatywę dla słodyczy, jednak powinniśmy pamiętać, żeby nie przyzwyczajać dzieci do dużych ilości miodu, gdyż smak słodki jest przez nie zapamiętywany i w przyszłości mogą mieć problemy z ograniczeniem słodyczy i tym samym utrzymaniem należytej masy ciała.

Sposobów wykorzystania miodu jest wiele. Warto zwrócić uwagę, aby był on jednak dodatkiem do pełnowartościowego posiłku, a nie głównym jego składnikiem.

Możemy dodawać go do napojów, takich jak herbata, mleko czy koktajl oraz deserków typu kaszki lub domowych słodkich wyrobów, np. ciast czy musli.

Najsłynniejszym sposobem wykorzystania jest herbata lub mleko z dodatkiem miodu. Pamiętajmy, aby nie był to duży dodatek miodu – od 1 do max. 2 płaskich łyżeczek, które dodajemy w momencie, gdy herbata lub mleko nie jest gorące, tylko lekko przestudzone, tak aby nie utracić wartości odżywczych miodu.

Kolejnym sposobem wykorzystania miodu jest słodzenie koktajli owocowych domowego wyrobu. Do jogurtu naturalnego (takiego bez dodatku cukru w składzie) możemy dodać świeże owoce lub mrożone (w zależności od pory roku).

Do owoców, takich jak banan lub mango, które naturalnie są już bardzo słodkie, nie potrzebujemy dodatkowego dosłodzenia, ale do owoców bardziej kwaśnych, jak np. wiśnie, maliny, truskawki – dodatek miodu będzie powodował, że dziecko chętniej wybierze taki koktajl niż słodycze.

Kaszkę dla dziecka również warto przygotować samodzielnie w domu z dodatkiem miodu i świeżych lub mrożonych owoców. Tak samo w przypadku przygotowania domowych słodyczy czy musli zamiast cukru możemy używać miodu, co zdecydowanie polepszy i wzbogaci smak domowego wyrobu.

Anna Mołdrzyk dietetyk