11-12 TBE 2 Texel

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude”

Tweedaagse Binnenlandse Excursie

‘Texel, Wad else?’

15 & 16 Maart 2012

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

Beste lezer, Voor u ligt het reisverslag van de tweede en daarmee ook de laatste Tweedaagse Binnenlandse Excursie van het 108e levensjaar van het S.G. “William Froude”. Hiervoor reisden we met een energieke groep Froudianen naar het noorden van het land. Allereerst brachten we een bezoek aan TNO die een afdeling heeft op het terrein van de Marine, waar we zelfs een rondvaart door de haven kregen! Vervolgens namen we het voertuig waar een maritiemer zich toch het meest thuis voelt: de boot. Op Texel hebben we het NioZ bezocht en we sloten de TBE af met een bezoek aan ICON yachts.

Het was een TBE met excursies die misschien niet direct voor de hand liggen maar zeker niet minder relevant en interessant zijn!

Ik zou graag de deelnemende bedrijven en de deelnemers willen bedanken voor hun deelname en inzet om ook van deze TBE een succes te maken.

Veel leesplezier en met luide Plonsch!

Jeroen Taen Commissaris Excursies der S.G. “William Froude”

3

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

Marine Haven Den Helder Den Helder is de thuisbasis van de Koninklijke Marine, die hier over een eigen havencomplex beschikt. Nederland heeft als maritieme natie altijd een moderne marinevloot gehad, die onder andere bestaat uit fregatten, onderzeeërs, mijnenjagers, amfibische transportvaartuigen, bevoorraders, slepers en onderzoekings-, landingsen duikondersteuningsvaartuigen. ‘het was heerlijk weer dus De Koninklijke marine was zo vriendelijk dit was puur genieten’ om ons een rondvaart te laten maken.

We maakten een rondvaart met hun marine sleepboot de ‘Rotte’ van de zogenaamde Linge klasse. Het ruim 27 meter lange schip, kwam op 23 juni 1987 van de helling bij de deltawerf in Sliedrecht met een vermogen van 1600 pk verdeeld over 2 Stork-Werkspoor motoren. De sleepboot wordt gebruikt om de grotere schepen van de marine binnen te brengen.

Het was erg indrukwekkend om te zien dat er zo veel materieel aanwezig was in de marine haven. Tijdens de vaart werden we van informatie voorzien door een vrouwelijke marine officier. Er lagen veel fregatten maar ook zelfs twee van de vier Nederlandse onderzeeërs. De onderzeeërs uit de jaren zeventig kunnen ondanks hun leeftijd nog aardig meekomen met de rest van de wereld, ze worden vooral ingezet om informatie te vergaren. Het zijn conventionele onderzeeboten dat wil zeggen niet nucleair. Het vermogen komt uit accu’s die een elektromotor aandrijven. De accu’s worden tijdens het varen dicht of

4

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

onder het wateroppervlak worden opgeladen door dieselmotoren. Voor de luchtvoorziening van de motoren zijn de boten voorzien van een zogenaamde snuivermast wat overigens een Nederlandse uitvinding is.

Vervolgens kwamen we nog langs het bevoorradingsschip de Hr. Ms. Zuiderkruis die eind 2011 na 36 jaar uit dienst is genomen. De Zuiderkruis zal worden vervangen door het bij de schelde in aanbouw zijnde schip de Karel Doorman. In 2015 zal dit bijna 205 meter lange schip klaar zijn.

We vervolgde onze tocht met een stukje buitengaats te gaan, het was heerlijk weer dus dit was puur genieten. Voor de haven ingang voer nog een ploegboot die de bodem egaliseerde.

Na een stukje op zee te hebben gevaren zette we weer koers naar de haven van den Helder waar we de bemanning bedankte en van boord gingen.

Dimitri Holtkamp Coen de Korte

5

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

TNO Den Helder

Een probleem waar elke scheepsbouwer wel eens van gehoord heeft of wel eens is tegengekomen in de industrie is corrosie; het aantasten van materialen door roest of verwering. Het TNO Maritime Materials Performance Centre in Den Helder is een instituut waar onderzoek wordt gedaan naar onder andere dit veel voorkomende probleem. Een goed uitgangspunt om dit instituut te bezoeken tijdens de Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’.

Na de rondvaart door de marinehaven van Den Helder stond Ed Reddering van TNO ons op te wachten in het heerlijke voorjaarsweer.

Iedereen werd voorzien van een kopje koffie of thee en daarna kon de excursie van start gaan. Ed Reddering gaf een algemene introductie over TNO, met name over de vestiging in Den Helder en de werkzaamheden die daar plaatsvinden. Het speciale aan het Maritime Materials Performance Centre in Den Helder is dat er gebruik gemaakt wordt

6

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

van deskundigen uit verschillende wijd uiteenlopende industrieën.

Zo werken metaal- en werktuigbouwkundigen samen met chemisch en biologisch technologen, om zo een zo goed mogelijk resultaat te verkrijgen in het onderzoek naar corrosie en anti-fouling.

Na de presentatie werd de groep opgesplitst over 3 vriendelijke werknemers die ons voorzagen van een rondleiding door het gebouw.

Erg interessant was dat het Maritime Material Performance Centre beschikt over een zeewaterpomp, waarmee zeewater vanuit enkele kilometers vanaf de kust opgepompt wordt en gebruikt wordt voor testen en onderzoeken. Met behulp van deze installatie bestaat dus een mogelijkheid te voorspellen wat er op zee gebeurt met een constructie.

Het TNO was op dit moment bezig met onderzoek naar de fundatie van windmolens, die enkele tientallen jaren moeten ‘overleven’ op zee. Verschillende testopstellingen werden op 1 fundatie tegelijkertijd onderzocht. Daarnaast werd er ook veel onderzoek gedaan naar anti-fouling voor de beroepsvaart; meerdere soorten werden aan de studenten voorgelegd. Bovendien behoorden laboratoria en de verschillende microscopen ook tot de rondleiding.

De lunch stond bij terugkomst van de rondleiding al op ons te wachten en was ook erg smakelijk. Het TNO Maritime Materials Performance Centre werd op gepaste wijze door de Commissaris Excursie bedankt en alle Froudianen gingen weer een beetje wijzer op weg voor de overtocht naar Texel.

Inge Kamp Anne Vreeburg

7

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

Het Nederlands Instituut voor onderzoek op Zee Op de tweede dag van de spetterende TBE naar Den Helder en Texel stond het NIOZ op het programma. Dit is het Koninklijk Nederlandse Instituut voor onderzoek der Zee. Om half tien werden wij ontvangen door ingenieur Marck Smit, een voormalig Froudiaan en het hoofd van de Maritieme Technologie afdeling. In de ontvangsthal stonden een aantal modellen van de onderzoeksschepen, iedereen stormde hier gelijk op af. Vervolgens kregen wij een introductie film te zien waardoor we een eerste indruk kregen van de werkzaamheden van het NIOZ. Hierna kregen wij een drietal presentaties. Al snel werd duidelijk dat de werkzaamheden van dit onderzoeksinstituut verder rijken dan onderzoek in het water. Het NIOZ is ook nauw betrokken bij bodemonderzoek en met het name met het winnen van mineralen. Het bodemonderzoek is zo vooruitstrevend dat het materiaal wat daarvoor nodig is door het NIOZ zelf wordt ontwikkeld. Het personeel wat voor dit instituut werkt heeft dus verschillende expertises van laboranten tot ecologen. Ondanks de verschillende afdelingen zag alles er bijzonder verzorgd uit.

8

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

Wat ons persoonlijk fascineerde was het systeem dat door het NIOZ is ontwikkeld om golven in de diepe zee waar te nemen. Door middel van een reeks temperatuur sensoren kon de dichtheid, richting en snelheid worden bepaald. Om dit ‘iedereen stormde hier te kunnen doen heeft het NIOZ zelf gelijk op af’ sensoren moeten ontwikkelen om de kleine temperatuursveranderingen te kunnen waarnemen. Deze draadloze sensoren hebben een gevoeligheid van 0,0001 graden Celsius. Om deze sensoren zit een titanium huis om roest tegen te gaan en de grote druk te weerstaan.

In het algemeen werden we heel hartelijk ontvangen door de medewerkers van dit bedrijf. De warme koffie stond klaar en voor dat we weg gingen kregen een heerlijke lunch geserveerd. Bedankt voor de informatieve en leuke ochtend!

Sander Knegt Lauren Mekke

9

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

ICON Yachts ICON yachts is naar eigen zeggen dé nieuwe producent van luxe jachten in het hoogste segment. Ze maken motorjachten van ongeveer 63 meter en doen daarnaast retrofits en onderhoud van jachten.

Dat het een nieuw bedrijf is in de jachtbouw valt meteen op. Bij andere jachtbouwers waar we geweest zijn, zijn de vloeren en de muren van de productiehal wit en zelfs de droogdokken worden gewit. Daarnaast wordt er veel gewerkt met onder leveranciers die op hun locatie in plaats van in eigen beheer.

Wat dit bedrijf echter uniek maakt is dat het enorme potentie heeft.

Het heeft is een enorm droogdok van maar liefst 150x30x10m direct aan zee, een 4500 ton scheepslift, een aparte verf hal en maar liefst 500m aan kade. Op deze werf kan ieder denkbaar jacht gebouwd worden, onderhoud en een retro fit krijgen.

Niet alleen de werf was erg indrukwekkend ook hun engineering was goed verzorgt. Ieder onderdeel van het schip wordt met de computer gemodelleerd. Zelfs de tijdelijke vloer die over de echte vloer ligt wordt volledig ontworpen en zag er beter uit dan mijn eigen kamervloer. Dit maakte de klant overigens niets uit. Die ziet alleen dat de bar achter op het zonnedek. Ook wijzigingen op het laatste moment van de klant

10

Scheepsbouwkundig Gezelschap “William Froude” Tweedaagse Binnenlandse Excursie ‘Texel, Wad Else?’

komen vaak voor. Dit maakte het werk af en toe frustrerend maar de klant is koning dus daar doe je niet veel aan.

Wat ook de moeite waard is om te noemen is een aanpak voor de engineering. Zoals ik al zei modelleren ‘Maar de klant is koning dus ze alle onderdelen van het schip maar daar doe je niet veel aan’ daar hebben ze een systeem voor. De indeling van het onderwater gedeelte van het schip is bij iedere ICON jacht gelijk op kleine wijzigingen na.

Dit betekend dat de aandrijflijn tot en met de crew cabines wordt gekopieerd en geplakt. Om deze indeling wordt een mooie romp met opbouw geplaatst. Een IO-er maakt mooie plaatjes van het interieur en je hebt een jacht.

Al met al was het een interessante werf met de potentie om groots te worden dankzij de unieke locatie en de uitgebreide engineering.

Mark Willems Tuur Killaars

11

Deze TBE werd mede mogelijk gemaakt door: