BLOG WRITING - Sống với nghề viết blog

WRITING SỐNG VỚI NGHỀ VIẾT BLOG

Chủ biên: Linh Phan

Ấn phẩm về viết và nghề viết No.01

RIO Book

Nhà xuất bản Dân Trí

BLOG WRITING Sống với nghề viết blog Bản quyền tác phẩm thuộc về Linh Phan và RIO Book.

Copyright © 2022 Cuốn sách xuất bản theo hợp đồng hợp tác giữa Công ty Cổ phần RIO Book Việt Nam và tác giả Linh Phan.

“BLOG WRITING – Sống với nghề viết blog” bao gồm các nội dung và hình ảnh thuộc về sở hữu của Công ty Cổ phần RIO Book Việt Nam và tác giả Linh Phan.

Bản quyền được bảo lưu, không được phép quét hay tải những nội dung trong sách lên trang mạng hay bất kì nơi khác. Cấm sao chép, tái bản toàn bộ hay từng phần.

Chủ biên: Linh Phan

BLOG WRITING

Sống với nghề viết blog

RIO Book

Nhà xuất bản Dân trí

Đội ngũ thực hiện

Biên soạn nội dung

Khách mời

Linh Phan

Lý Thành Cơ

Author/Writing Coach

Travel Blogger

Thùy Trang

Quyên Lê Gjone

Creative Writer

Freelance Writer

Thanh Tuyền

Nguyễn Đức Lộc

Content Writer

Người sáng lập Blog Case Study

Nguyệt Hằng Content Creator

Ngưn

Đội ngũ RIO Book

Blogger

Nguyệt Anh

Tùng Juno

Tổng biên tập

Creative Director

Trang Đinh

Nhật Mỹ

Key

Freelance Writer

Biên tập

Biên tập

Mây Nguyễn

Hoàng

Quỳnh Anh

Freelance Writer

Thiết kế

Thiết kế

na.dee.daa

Sơn Hà

Thiết kế

Minh họa

Hạnh Nguyễn Đồng sáng lập DIMI Book & DIMI Digital Quỳnh Đỗ Người sáng lập The Introvert Writer

Nguyệt Minh

Nikru

Minh họa

Minh họa

Lời mở đầu

Chào mừng các bạn đến với số đầu tiên của P.E.N – Một ấn phẩm chuyên nghiệp đầu tiên dành cho những người viết tại Việt Nam. Ý tưởng sơ khai của P.E.N xuất phát từ những quan sát của tôi đối với những người đang làm công việc viết lách tại Việt Nam, bao gồm cả chuyên nghiệp lẫn nghiệp dư. Khi nói tới “viết lách”, người ta thường gán công việc này và những người làm nó với những tính từ như “cô đơn”, “ẩn dật”, và đó là sự thật. Những cây bút phải dành nhiều giờ cô đơn để sáng tạo những câu chuyện từ trái tim, tâm trí họ. Nhưng quá trình làm việc độc lập đó trở thành thách thức, đồng thời tạo ra rất nhiều sự bất an, tự nghi ngờ và đôi khi nhấn chìm một “con tàu” viết lách trong sự trì hoãn, bế tắc, thiếu động lực, mất cảm hứng. Hai mươi năm làm việc với con chữ, tôi luôn tìm kiếm những “điểm neo” để giúp mình vượt qua những thử thách trên và để đi được tới ngày nay trên con đường viết, tôi tin mình luôn cần một thứ, gọi là “cảm giác thuộc về” trong một cộng đồng.

Năm 2016, tôi tham gia một lớp viết sáng tạo của trường Oxford và đó là lần đầu tôi trở thành một phần trong cộng đồng những cây viết. Tôi nhận được lời động viên và hướng dẫn, tiếp thu những kỹ thuật khác nhau trong viết lách, được góp ý và trao đổi về từng bài viết. Chúng tôi đi cùng nhau, bớt cô đơn và “tảng băng” thách thức dần trở nên ít khó khăn hơn.

Trong một cộng đồng như thế, những người viết không chỉ là người viết, mà còn trở thành bạn bè, đồng nghiệp, người cố

vấn cho những thành viên khác. Tôi mong mỏi tạo ra một cộng đồng như vậy cho những người viết tại Việt Nam và P.E.N là một trong những ấn phẩm chất lượng cao đầu tiên mà tôi và RIO Book nỗ lực để đóng góp cho cộng đồng.

Dự kiến P.E.N sẽ lần lượt ra mắt theo các chủ đề khác nhau dành cho người viết, tất cả đều là những chủ đề được rất nhiều cây viết quan tâm, từ viết và kinh doanh với blog, từ viết sáng tạo, viết sách tới viết thương mại và những gợi mở để các bạn phát triển kỹ năng chuyên môn và sự nghiệp có liên quan… Với mỗi ấn phẩm của P.E.N, chúng tôi sẽ đều khai thác hai phần nội dung, Chương 1 – Mastering Skills giúp người đọc làm chủ kỹ năng viết chuyên môn và Chương 2 – Making Money hướng dẫn phát triển sự nghiệp và kinh doanh với kỹ năng viết, kèm theo đó là phần hỏi đáp ở Chương 3.

Số đầu tiên này, P.E.N chọn chủ đề Blog Writing.

Khoảng 10 năm trở lại đây, các blogger Việt mới bắt đầu xuất hiện và thực sự nghiêm túc đầu tư vào nội dung blog, sau đó nhận về vô vàn những cơ hội để kinh doanh hoặc tăng thu nhập từ nó. Bằng cách trực tiếp hoặc gián tiếp, blog mang về cho các blogger những cơ hội hợp tác, mở rộng các kết nối, hình thành cộng đồng độc giả, kinh doanh các sản phẩm dịch vụ. Nếu có thể nói một cách ngắn gọn về kinh doanh với blog, có lẽ đó là: chi phí đầu tư hợp lý (thậm chí là rẻ), dễ quản lý và tiềm năng thu nhập lớn.

Trong ấn phẩm đầu tiên của P.E.N về “Blog writing”, chúng tôi sẽ tập trung hướng dẫn cho bạn cách thức viết blog, phát triển nội dung, xây dựng nền tảng blog một cách đơn giản, dễ hiểu, dễ thực hành. Chúng tôi cũng sẽ gợi mở cho bạn về những xu hướng và hình thức kinh

doanh đa dạng khi sở hữu blog (mà rất có thể bạn chưa từng nghe hoặc biết tới).

Chúng tôi tin rằng những ai chưa biết về blog, những ai đã có blog nhưng còn bỏ ngỏ, những ai đã theo đuổi con đường kinh doanh với blog nhưng chưa đạt được thành công như mong muốn và kể cả những bạn đã có những thành tựu nhất định với blog,… đều sẽ tìm thấy những kiến thức và các gợi ý hữu ích, có tính xu hướng, giàu tính thông tin trong ấn phẩm đặc biệt này.

Hãy sẵn sàng bước chân vào thế giới của Blog Writing nhé!

Thay mặt đội ngũ thực hiện nội dung

Linh Phan

Chương 01: Mastering Skills Những “mảnh ghép” cơ bản giúp

Sức mạnh phi ngôn từ của hình ảnh

ước mơ blogger của bạn thành hình

Tác giả: Nguyệt Hằng

Tác giả: Quỳnh Đỗ

» Trang 104-113

» Trang 24-35

Không còn khó khi lựa chọn

Khoác áo mới cho những nội dung

nền tảng viết blog

tưởng như đã cũ

Tác giả: Quỳnh Đỗ

» Trang 36-49

Tác giả: Linh Phan

» Trang 114-121

“Một con tàu lang thang vô định” hay

Sự chuyên nghiệp không chỉ nằm ở

“Một con tàu cập bến thành công?”

con chữ

Tác giả: Ngưn

» Trang 50-63

Tác giả: Trang Đinh

» Trang 122-131

Kỹ thuật viết bài chuẩn SEO: Hiểu để

Blogger Lý Thành Cơ: “Không cần

tận dụng

một bước lên mây, chỉ cần một chút

Tác giả: Linh Phan,

» Trang 64-77

mỗi ngày” » Trang 132-139

Thanh Tuyền

Tác giả: Ngưn

Dây chuyền sản xuất để sáng tạo

Blog của bạn cũng cần được

ý tưởng không giới hạn

kiểm tra “sức khỏe”

Tác giả: Linh Phan

» Trang 78-89

Hành trình nào cũng sẽ có những chông chênh Tác giả: Trang Đinh

» Trang 90-103

Tác giả: Linh Phan

» Trang 140-147

Tóm lại...

» Trang 148-149

Chương 02: Making Money Tôi đã viết blog kiếm tiền như thế nào?

Tác giả: Thanh Tuyền

» Trang 152-159

Có gì sau bức màn lấp lánh của những blogger thành công?

Tác giả: Thùy Trang

» Trang 198-207

Mấu chốt để kiếm tiền từ blog:

Cơ hội kinh doanh các sản phẩm số

Tư duy kinh doanh

cho blogger

Tác giả: Linh Phan

» Trang 160-167

Tác giả: Hạnh Nguyễn

» Trang 208-217

Kinh doanh với nghề viết blog:

Guest blogging - Sức mạnh của sự

How to "ting ting"?

chia sẻ

Tác giả: Linh Phan

» Trang 168-179

Để tiếng nói của bạn được lắng nghe Tác giả: Mây Nguyễn

» Trang 180-189

Tác giả: Linh Phan

» Trang 218-229

Tiềm năng kiếm được hơn 100.000$/ năm từ nghề “bất động sản online” blog flipping Tác giả: Thùy Trang,

» Trang 230-241

Linh Phan

Viết blog kiếm tiền chẳng hào nhoáng như tưởng tượng Tác giả: Mây Nguyễn

» Trang 190-197

Tóm lại...

Chương 03: Bạn còn rối, P.E.N chỉ lối » Trang 244-252

» Trang 242-243

THỊ TRƯỜNG BLOG WRITING: Hiện tại và tương lai

 Trước sự phát triển như vũ bão của mạng xã hội, tại sao blog vẫn trường tồn? Đâu là tiềm năng mà thị trường blog writing sẽ mang đến? Đâu là những xu hướng phát triển nội dung blog trong tương lai? Đây là những câu hỏi mà bạn nên có cho mình câu trả lời trước khi bắt đầu học hỏi các kỹ năng viết blog ở chương 1 – Mastering Skills và những cách thức kiếm tiền với blog ở chương 2 – Making Money.

10

Blog Writing

11

Tác giả: Ngưn & Linh Phan

Trong rất nhiều năm, không ít người đã hỏi cùng một câu

Thiết kế & Minh họa: na.dee.daa

Câu trả lời là không. Viết blog vẫn là một công việc tiềm năng

rằng: Liệu nghề viết blog có tàn lụi không?

và có thể đem đến nguồn thu nhập ổn định. Chỉ là hiện giờ nó đã khác rất nhiều so với trước đây. Những ngày mà chỉ cần chúng ta rảnh rỗi viết đôi ba bài để đăng lên blog, xây dựng

12 phút đọc

website một cách tùy hứng rồi ngắm nhìn lượng truy cập tăng lên đã không còn nữa.

Ngày nay, để phát triển và kiếm được tiền từ blog, bạn cần dành nhiều thời gian, nỗ lực để nắm bắt xu hướng và có một chiến lược nội dung kỹ càng.

Trên thực tế, thị trường viết blog đang phát triển như thế nào? Tiềm năng từ công việc này ra sao? Hiện có những xu hướng nào bạn cần nắm rõ để bắt đầu sự nghiệp viết blog được đúng hướng?

Vì sao blog vẫn “trường tồn” trước làn sóng của mạng xã hội?

Có thể bạn sẽ tự hỏi trước sự phát triển mạnh mẽ của TikTok, Facebook, Instagram, liệu còn cơ hội nào cho blog nữa không?

Thực chất, blog hiện đang cạnh tranh hơn bao giờ hết. Nó không hề đứng yên để bị “vượt mặt”. Nó vẫn đang ngày đêm phát triển mạnh mẽ trên con đường riêng để khẳng định tầm quan trọng của mình. Một vài con số ở trang bên cạnh sẽ cho bạn thấy điều đó:

12

Blog Writing

92%

NHÀ TIẾP THỊ NỘI DUNG (content marketer) đưa định dạng bài đăng blog vào chiến lược phát triển(1)

60% NGƯỜI TIÊU DÙNG

tham khảo các bài đăng blog khi cân nhắc mua thứ gì đó(2)

(1) https://www. semrush.com/blog/ content-marketingstatistics/ (2) https://view. ceros.com/g3communications/ dg096-surv/p/16 (3) https://wordpress. com/activity/

Số liệu hàng tháng thu được trên nền tảng WordPress(3) 70 TRIỆU BÀI ĐĂNG

409 TRIỆU LƯỢT XEM

13

Vậy tại sao blog vẫn giữ được vị trí quan trọng trong chiến lược phát triển nội dung của các nhà tiếp thị và quyết định mua hàng của người tiêu dùng?

Bản chất của blog là nội dung dài. Dạng bài này không hướng đến truyền tải thông điệp ngắn gọn nhanh chóng mà thường nhằm mục đích truyền tải nội dung cụ thể, sâu sắc về một chủ đề hoặc vấn đề; nó cũng cung cấp thông tin hoặc định hình các quan điểm, tư tưởng. Đây là loại nội dung thực sự thu hút người đọc do chiều sâu của chủ đề mà nó đề cập đến. Do đó, nó cũng nhận được sự đánh giá cao từ người đọc và thúc đẩy nhiều lượt chia sẻ hơn. Neil Patel của Quicksprout đã làm một nghiên cứu(4) về số lượng chia sẻ từ mạng xã hội mà anh có được với bài viết dài hơn 1.500 từ so với bài ngắn hơn 1.500 từ. Kết quả, các bài viết dài nhận được trung bình nhiều hơn 68,1% tương tác trên Twitter và 22,6% trên Facebook. Điều này cho thấy kể cả người dùng trên mạng xã hội cũng rất coi trọng hai yếu tố trong một bài viết: nội dung hữu ích và đầy đủ. Cả hai yếu tố này khiến bài viết trở nên dài hơn. Đây chính là lý do giúp blog vẫn liên tục phát triển mạnh mẽ trong xu hướng tiêu thụ nội dung hiện nay.

Nắm bắt cơ hội – Thị trường Blog Writing mang tới điều gì cho bạn?

Bạn từng nghe nói đến nguyên tắc 80/20 của nhà kinh tế học Vilfredo Pareto chưa? 80% kết quả sẽ thuộc về 20% nguyên nhân. Tương tự trong giới viết blog, 90% – 95% thu nhập sẽ thuộc về 5% – 10% blogger. Một blogger trung bình có thể kiếm được khoảng từ 0 đến 1000$ mỗi tháng.

Nhưng các blogger nằm trong 5% – 10% đó trung bình đang kiếm được gần 5000$ đến 10.000$ mỗi tháng.

(4) https://www.quicksprout.com/the-science-behind-long-copy-how-more-content-increasesrankings-and-conversions/

14

Blog Writing

Blogger Perez Hilton

41,4 triệu đô

Blogger Adam Enfroy

1,5 triệu đô

15

Với các blogger Việt Nam thì con số vẫn còn khiêm tốn.

Thu nhập từ blog của các blogger Việt hiện tại (tính tới 05/2022) chưa có số liệu thống kê cụ thể, con số trung bình có thể đạt từ vài triệu tới vài chục triệu một tháng.

Như vậy, mức thu

Ví dụ, blogger Nguyễn Anh Ngọc đã tạo ra thu nhập 2.500$ từ năm 2016. Đây là số tiền đầu tiên anh kiếm được trên mạng sau 5 tháng xây dựng blog.

chỉ kiếm được

Với Quyên Lê Gjone, gương mặt đằng sau blog du lịch châu Âu Misa Gjone, chị thu về khoảng 5.380€ (khoảng 139.540.000đ) sau 3 năm viết blog.

16

Blog Writing

nhập từ việc viết blog mang lại là vô cùng đa dạng. Hàng tháng, có thể bạn 100.000đ, nhưng cũng có thể thu đến 100.000.000đ và hơn thế nữa.

Đừng dừng ở hiện tại – Hiểu về xu hướng Blog để phát triển bền vững Môi trường trực tuyến thay đổi

họ vẫn phải dựa trên xu hướng về

từng giây phút. Người đọc trực

nội dung.

tuyến cũng ngày càng có nhu cầu và thị hiếu khác nhau giữa vô vàn

Chẳng hạn như, năm nay độc giả

lựa chọn đọc. Blogger không nắm

quan tâm đến vấn đề sức khỏe tinh

bắt kịp các xu hướng sẽ bị thụt lùi

thần nhiều hơn sau đại dịch, thì

và đánh mất nhiều cơ hội tiếp cận

các blog về chủ đề sức khỏe tinh

với độc giả cũng như kinh doanh.

thần rất có thể sẽ lên ngôi.

Giờ đây, bạn không còn dùng blog

Vậy những xu hướng nội dung nào

chỉ để viết nhật ký, tâm sự chuyện

sẽ tiếp tục phát triển trong ít nhất

tuổi hồng như trước. Muốn thành

là 5 năm tới? Thay vì cố gắng ôm

công ngày hôm nay, bạn cần coi

đồm, bạn hoàn toàn có thể tập

blog như một sự nghiệp kinh

trung phát triển nội dung thông

doanh thực thụ và đầu tư thời gian

qua gợi ý của 4 blogger thành công

cũng như công sức để nghiêm túc

dưới đây.

xây dựng nó. Đây chính là cách mà các blogger thành công trên thế

Xu hướng #1: Viết về các chủ

giới đã và đang làm theo.

đề cụ thể

Về xu hướng phát triển nghề viết

Noman Nalkhande (Người sáng lập

blog, bản chất của blogging là bán

trang WP Adventure(5), thích viết về

nội dung (content) nên chúng ta sẽ

kinh doanh) cho biết:

đề cập đến xu hướng phát triển nội dung nhiều hơn là “nghề”. Người

“Một trong những thay đổi lớn mà

làm blogger giống nhau ở tên gọi,

các blogger cần phải nhận thức

chỉ có cách thức họ làm nội dung

ngay bây giờ là nhu cầu của người

hoặc sản phẩm họ tạo ra để bán là

đọc về các chủ đề cụ thể và sâu sắc

khác nhau. Nhưng dù làm gì đi nữa, (5) wpadventure.com

17

P.E.N > BLOG WRITING > MASTERING SKILLS >

M ÔT C O NT À U A K

L AN G T HA N G N T

V ÔĐ I N HSB Í H M

H A Y M↙P HÊ T A M

N G H U P IL M Á E R

Ú H S K A TN I S S M

R ↑ O Q Ô LQ F Q G V

Á H S NI M →R CK Ó 50

Mastering Skills

A K F HI C →A B N E

N T IM Â U QT ↓J P

H M U L ÊC O U Q U Ê

A M UP O T A

E Ú I

E R M ÔT C ON T À U

S M Ô G NC Â P B Ê N

G V T HÀ N HC Ô N G

K Ó S UP CH Ê Q P ?

51

Tác giả: Ngưn

 Khi đã xác định nền tảng và xây dựng một blog

Thiết kế: Hoàng

Có phải là bắt tay viết ngay bài đầu tiên không? Một

Minh họa: Quỳnh Anh

ý tưởng và kế hoạch ngay từ đầu. Điều này dẫn đến

16 phút đọc

hoàn chỉnh, bạn nghĩ bước tiếp theo cần làm là gì? trong những sai lầm của các blogger là đã không lên tình trạng sau khi viết blog một thời gian, chính những blogger này lại bị lạc lối và hoang mang khi không nhìn thấy kết quả mình muốn, cuối cùng mất hết động lực tiếp tục.

Nhà tâm lý học Fitzhugh Dodson từng nói: “Không có mục tiêu cùng kế hoạch để đạt được nó, bạn chẳng khác nào con tàu ra khơi lang thang vô định” . Để tránh rơi vào tình trạng trên, bài viết này sẽ hướng dẫn bạn cách lập kế hoạch tổng thể để triển khai nội dung qua 10 bước dưới đây.

Bước 1

Xác định cụ thể mục tiêu viết blog Việc xác định chính xác những gì mình muốn đạt được khi viết blog sẽ giúp những bước sau dễ dàng hơn rất nhiều. Bước 1 được xem như khâu tiếp nhiên liệu của con tàu. Chỉ khi rõ ràng bản thân muốn gì, bạn mới có thể đưa ra quyết định đúng đắn khi lên kế hoạch tổng thể và xác định thể loại bài cần đăng tải. Từ đó, “con tàu” của bạn mới bắt đầu di chuyển.

Có hai loại mục tiêu chúng ta có thể đặt ra: mục tiêu dài hạn và mục tiêu ngắn hạn. Đối với viết blog, nhiều người đặt ra mục tiêu dài hạn như:

52

Mastering Skills

Xây dựng thương hiệu cá nhân

nội dung để đạt được một mục

bằng cách tạo ra nhiều nội dung

tiêu duy nhất. Điều này giúp bạn

chuyên sâu, có giá trị để định vị

tránh những sai lầm không đáng

bản thân như một chuyên gia.

có khi mục tiêu bạn đặt ra quá

Tạo ra nhiều nội dung khuyến

dàn trải nhưng không thực sự tập

khích người đọc mua hàng.

trung vào điều gì.

Tăng thêm nhiều lượt truy cập vào website.

Đối với mục tiêu ngắn hạn, chúng

Lưu trữ thông tin, nghiên cứu,

vừa dễ đạt được, vừa cụ thể hơn.

tài liệu như một “di sản” cá nhân

Chúng nên kéo dài trong khoảng

trên mạng.

thời gian từ 3 đến 12 tháng và thường là mục tiêu có thể đo

Thật ra, một blog có thể đạt được

lường được. Ví dụ, thay vì “Tăng

tất cả mục tiêu trên, chúng hoàn

thêm nhiều lượt truy cập”, bạn

toàn bổ trợ cho nhau. Vấn đề ở

có thể đặt ra mục tiêu cụ thể hơn

đây là bạn nên chia các mục tiêu

như “Tăng 10% lượt truy cập so với

theo từng giai đoạn cụ thể, mỗi

tháng trước”.

giai đoạn chỉ tập trung sản xuất

Bước 2

Xác định USP USP là viết tắt của cụm từ “Unique Selling Point”, thường được dùng để chỉ những yếu tố giúp sản phẩm, dịch vụ của bạn trở nên khác biệt với đối thủ.

Không chỉ trong kinh doanh mà cả khi viết blog, bạn cũng cần xác định USP của mình là gì.

Trên thực tế, có đến hàng nghìn blog trên mạng đang tranh giành sự chú ý của người đọc. Bạn nên đưa ra lý do thuyết phục độc giả nên đọc blog của bạn thay vì đọc bài của blog khác. Bằng cách xác định USP, bạn sẽ định hình được hướng đi của toàn bộ nội dung trên blog từ chủ đề đến hình

53

thức. Từ đó, độc giả sẽ dễ dàng nắm được tinh thần chung của cả blog, và khi thấy nó phù hợp với bản thân, họ sẽ ở lại.

Ví dụ, nếu bạn muốn tạo một thư viện infographic chuyên sâu về chủ đề giáo dục giới tính, bạn cần xác định USP của mình. Nhận thấy đây là chủ đề rất ít website ở Việt Nam thực hiện tại thời điểm hiện tại, thì USP của blog có thể là: “blog chuyên sâu về giáo dục giới tính đầu tiên ở Việt Nam”.

Bước 3

Xác định đối tượng người đọc Viết blog mà không xác định đối

chia nhỏ nội dung thành các clip

tượng độc giả rõ ràng cũng giống

ngắn, minh họa bằng hình ảnh dễ

như bạn đi một vòng nhưng không

thương. Ngoài blog, bạn còn có thể

có đích đến.

chia sẻ bài viết trên nhiều nền tảng được giới trẻ ưa chuộng như TikTok,

Mỗi bài blog bạn đăng tải nên

YouTube,... để tăng độ phủ sóng.

nhắm đến một nhóm đối tượng cụ thể. Như vậy, bạn mới tìm được chủ

Để xác định đối tượng độc giả, bạn

đề trúng “tim đen”, buộc họ phải

nên tự trả lời các câu hỏi sau:

nhấp chuột vào đọc ngay. Hơn nữa,

đối tượng độc giả cũng quyết định

Họ là ai? (Độ tuổi, nghề nghiệp, thu nhập, mức sống, sở thích…)

giọng điệu, phong cách, hình thức

Họ thường online ở đâu?

và cả nơi chia sẻ bài blog.

Nhu cầu, mong muốn, ước mơ của họ? Họ đang quan tâm điều

Ví dụ nếu bạn muốn viết về chủ đề giáo dục giới tính cho tuổi

gì lúc này?

teen, thay vì tạo ra những nội

Họ đang gặp phiền phức, rắc rối, lo lắng nào?

dung nhiều chữ dày kiến thức và

Họ thích đọc dạng nội dung nào?

có phần khô khan khó tiếp cận

Bài viết của bạn có thể giải quyết

với đối tượng độc giả, bạn nên

54

Mastering Skills

vấn đề gì của họ?

Bước 4

Nghiên cứu đối thủ cạnh tranh Biển cả không thuộc về riêng bạn.

Nếu bạn không biết tìm đối thủ của

Vậy nên trước khi ra khơi, việc

mình ở đâu thì có thể sử dụng công

nghiên cứu những con tàu cạnh

cụ SEMRush. Nó giúp bạn phân tích

mình cũng rất quan trọng để con

đối thủ, tìm ra những bài đang thu

đường bạn đi không va vào ai. Bạn

hút nhiều lượt truy cập hoặc những

muốn bài viết của mình nổi bật và

từ khóa đang xếp hạng cao. Ví dụ,

thu hút hơn đối thủ? Hãy dạo một

bạn thấy bài viết liệt kê danh sách

vòng blog của họ để xác định:

các hội nhóm Facebook giúp tự học

Bài viết nào đang nhận được

marketing của website X đạt được

nhiều lượt xem nhất?

nhiều lượt xem. Từ đó, bạn nghĩ

Có chủ đề nào mà đối thủ đã bỏ

mình có thể mở rộng danh sách

qua hoặc chưa nhắc tới?

này, không chỉ group mà còn cả

Có bài viết nào mà bạn có thể

Fanpage, KOL/Influencer, không chỉ

khai thác sâu hơn?

trên Facebook mà còn Instagram, YouTube hoặc TikTok. Đồng thời,

Trả lời được ba câu hỏi này, bạn sẽ

bạn quyết định viết một nội dung

tìm ra “lỗ hổng” tồn tại trong kế

dạng dài (long-form) liệt kê đầy

hoạch nội dung của đối thủ. Nếu

đủ các nguồn tự học marketing

có thể lấp đầy lỗ hổng đó, bạn sẽ

qua 3 kênh: Facebook, Instagram,

có lợi thế của riêng mình.

YouTube, ở 3 nhóm: KOL/Influencer, Fanpage và hội nhóm.

V R M P Â

I A Ê I U

O N Â H K

P H C I Â

H U V U Y

Ê O U Y O

T S X K R

H I I L K

Ó U E M E

C R P O R

A T H R T

M A Ó T H

N Y M D Ô

Ê P Q K I

U H U H R

L M A U N

O A R Y B

U Â R E U

M M Ì H I

O R P M M

S T O K G

D L M L H

Q O U Á T

U I R T C 55

STERING SKILLS >

G > MA P.E.N > BLOG WRITIN

SỰ CHUYÊN NGHIỆP KHÔNG CHỈ NẰM Ở CON CHỮ Tác giả: Trang Đinh Thiết kế: Hoàng

Khi nói đến những người nghiêm túc theo đuổi sự nghiệp làm blogger, chúng ta nhắc tới những ai xem việc viết blog như một dự án nghiêm túc, một sản phẩm, một mô hình kinh doanh để phát triển lâu dài và tạo ra các nguồn doanh thu ổn định trong tương lai. Việc một người thỉnh thoảng thích viết,

10 phút đọc

vài tháng mới đăng bài một lần, viết chỉ với nhu cầu chia sẻ tâm sự hoặc những câu chuyện cá nhân một cách ngẫu hứng, sẽ không được xếp trong nhóm này.

Nói cách khác, blogger chuyên nghiệp không chỉ coi việc viết blog là một sở thích cá nhân mà còn là một sự nghiệp lâu dài để tập trung đầu tư và phát triển. Đối với họ, thành thạo kỹ năng viết và viết hay chắc chắn không đủ để đem đến thành công. Đó chỉ là điều kiện cần để bắt đầu. Nếu muốn tiến xa, tiến sâu, bạn sẽ cần ít nhất 5 kỹ năng dưới đây, bên cạnh văn hay chữ tốt.

Kỹ năng nghiên cứu Bất kể blog của bạn về chủ đề nào, nghiên cứu luôn là một phần không thể tách rời trong cả hành trình xây dựng blog.

122

Mastering Skills

Ở giai đoạn bắt đầu, kỹ năng nghiên

Vì vậy, trước khi ra ngoài phân

cứu nên được sử dụng với hai mục

tích thị trường, trước khi bắt tay

đích: đi vào bên trong để khám phá

vào thiết kế blog, bạn nên thực

đam mê và sở trường của mình, và

hiện một số hoạt động để tự khai

đi ra bên ngoài để thấu hiểu thị

vấn chính mình. Hãy coi hành

trường, thấu hiểu những người viết

trình xây dựng blog là hành trình

cùng lĩnh vực, thấu hiểu những

bắt đầu từ những giá trị cốt lõi

người đọc tiềm năng mà bạn đang

của chính bạn, đi xa bằng những

muốn tiếp cận.

thông điệp mà bạn muốn chia sẻ với thế giới. Khi hiểu rõ bản thân,

Tại sao chúng ta phải “nghiên cứu”

bạn sẽ mường tượng rõ nét hơn về

chính mình? Bởi bạn sẽ chỉ yêu quý

việc bạn sẽ viết những nội dung gì,

blog khi nó thể hiện đúng con người

bạn muốn tạo tác động đến nhóm

và đam mê của bạn, là một phần

đối tượng nào, bạn sẽ thiết kế

sứ mệnh mà bạn đang theo đuổi.

trang blog với phong cách ra sao.

Bài tập để bạn tự khám phá chính mình bước “nghiên cứu Dưới đây là bộ câu hỏi gợi ý giúp bạn thực hiện nhiệm vụ tìm ra chính mình”. Để định nghĩa được bản thân, bạn có giao điểm giữa 4 vòng tròn:

Giá trị cốt lõi của bạn

iều bạn yêu thích

Điều bạn làm tốt

iều bạn muốn cống hiến cho thế giới

123

đó là: Là một blogger, tôi sẽ thể hiện đúng giá trị cốt lõi của mình,

Tôi sẽ chia sẻ những điều mình làm tốt nhất, đó là:

và theo đuổi đam mê của mình là:

để lan tỏa thông điệp đến (đối tượng):

để giúp họ thực hiện việc:

Song hành với hành trình đi vào bên trong, việc nghiên cứu thị trường cũng rất cần thiết trong giai đoạn khởi đầu. Những câu hỏi cơ bản nhất bạn cần trả lời là: Có những blogger nào cũng đang khai thác mảng nội dung mà bạn định khám phá? Họ khai thác theo khía cạnh nào? Đối tượng người đọc bạn

124

Mastering Skills

muốn tác động đến là ai? Họ có

Thông thường, trước khi bắt tay

những ước mơ, nhu cầu, khao

thực hiện một nội dung, người viết

khát nào? Những nội dung nào có

chuyên nghiệp sẽ nghiên cứu các

thể giúp cuộc sống của họ tốt đẹp

bài tương tự về cùng chủ đề, tìm

hơn hoặc giúp họ tiến gần hơn với

ra một khía cạnh, một góc độ chưa

những mục tiêu của mình?

được khai thác sâu trước đó hoặc mở rộng thông tin về khía cạnh đó

Sau khi dành thời gian nghiên cứu

bằng bài viết của mình.

cả bên trong và bên ngoài, xác định được định hướng cho trang blog của mình, bạn sẽ xây dựng một

Kỹ năng công nghệ

“ngôi nhà” thể hiện đúng con người bạn, và cũng là “ngôi nhà” bạn tự

Để quản lý blog, dù muốn hay

hào mời những người xung quanh

không, bạn phải học cách xử lý các

ghé thăm.

vấn đề kỹ thuật. Bạn cần phải biết cách tự cài đặt blog, cách mua và

Ở bước phát triển nội dung, kỹ

kết nối với tên miền, cách đăng tải

năng nghiên cứu sẽ cần được sử

bài viết, cách liên kết với hệ thống

dụng trong quá trình thực hiện mọi

thanh toán nếu như bạn có bán các

bài viết. Người đọc thường bị cuốn

sản phẩm hoặc dịch vụ trên blog…

hút bởi những nội dung có hàm lượng thông tin lớn, có chiều sâu,

Nhưng bạn không cần phải thành

chạm đến được những cảm xúc

một chuyên gia công nghệ để thực

chân thật của họ. Người đọc cũng

hiện những đầu việc này. Các nền

ngày càng khó tính và thiếu kiên

tảng như Wix, WordPress ngày

nhẫn với những nội dung cẩu thả,

càng dễ sử dụng, thân thiện với

không được đầu tư nhiều chất xám

người dùng. Bạn không cần phải

hoặc không xuất phát từ những

biết kiến thức về lập trình mới sử

trải nghiệm chân thật. Dù sao bạn

dụng được những nền tảng này.

cũng đã viết, hãy dành thời gian nghiên cứu tìm tòi và viết ra những

Thay vì luôn nghĩ rằng mình là

thứ đáng đọc.

một người “mù công nghệ", hãy thử một lần thử thách bản thân và

125

208

Making Money

P.E.N > BLOG WRITING > MAKING MONEY >

CƠ HỘI KINH DOANH CÁC SẢN PHẨM SỐ CHO BLOGGER  Nếu trước đây, Internet vẫn là thuật ngữ mới mẻ và nghề blogger chưa được chú ý nhiều, thì hiện tại, số người sở hữu website và viết blog ngày một gia tăng.

Nếu trước đây, blogger chỉ đơn thuần viết nội dung để thỏa mãn sở thích cá nhân, kiếm thêm thu nhập từ Google AdSense hoặc cung cấp kiến thức hữu ích cho độc giả, thì giờ đây, họ đang dần mở rộng sự quan tâm

Tác giả: Hạnh Nguyễn Thiết kế & Minh họa: na.dee.daa

16 phút đọc

tới việc bán các sản phẩm số thông qua blog.

Con số thống kê của Statista đã chỉ ra rằng, cho đến năm 2025, thị trường sản phẩm số sẽ tăng lên đến khoảng 117 tỷ đô – con số khiến nhiều người tò mò muốn nghiên cứu sâu hơn về xu hướng này.

Bạn đã biết gì về kinh doanh sản phẩm số? Với tư cách một blogger, những sản phẩm số nào bạn nên quan tâm phát triển?

209

Sản phẩm số là gì?

Sản phẩm số (digital product) là thuật

Theo thống kê của trang www.

ngữ chỉ những sản phẩm bạn có thể

internetlivestats.com, hiện nay

sử dụng thông qua các thiết bị điện

trên toàn thế giới có đến gần

tử như: máy tính, điện thoại, máy tính

2 tỷ website, trong số đó có

bảng,… Nhờ có các thiết bị điện tử mà

khoảng 600 triệu blog đang tồn

bạn có thể nghe, nhìn và tương tác,

tại. Và con số đang tăng lên mỗi

nhưng không thể sờ, nắm được sản

ngày với tốc độ rất nhanh. Theo

phẩm. Chúng xuất hiện dưới những

ConvertKit, nhóm người thuộc

hình thức vô cùng đa dạng: ebook,

độ tuổi từ 25 – 44 đang sản xuất

audio, âm nhạc, video, các khóa học,

đến 69% nội dung trên Internet.

tài liệu, phần mềm,… Đây chính là

Với tỉ lệ này, chúng ta có thể

khác biệt cơ bản giữa sản phẩm số và

thấy người trẻ vẫn là đối tượng

sản phẩm vật lý.

sở hữu và tạo nội dung trên website nhiều nhất với 10 nghìn

Sự ra đời của mọi sản phẩm – dù là

bài blog được đăng tải mỗi

hữu hình hay vô hình – đều để mang

ngày. Chính điều này đã tạo nên

lại giá trị cho cả người tạo ra lẫn người

nhiều cơ hội để những người

sử dụng nó. Đơn giản như ứng dụng

viết blog thu hút được lượng

nghe nhạc sẽ giúp bạn giải quyết

độc giả đông đảo và tận dụng

nhu cầu giải trí, trong khi ứng dụng

điều đó để bán các sản phẩm số

chi tiêu lại được sử dụng để giúp bạn

ra thị trường.

quản lý dòng tiền.

210

Making Money

Những sản phẩm số phổ biến để blogger có thể bán được?

Tại Việt Nam, bạn có thể đã

1. Khóa học trực tuyến

nghe đến chàng trai Nguyễn Thiện Minh – người đã chia

Theo thống kê của GLOBE NEWSWIRE,

sẻ hàng trăm video và bài

thị trường học trực tuyến dự kiến sẽ đạt

viết trên nhiều nền tảng khác

374 tỷ đô vào năm 2026. Đây sẽ là cơ

nhau như Tiktok, Facebook,

hội lớn cho những người có kiến thức

YouTube dưới cái tên Minh

chuyên môn tạo ra thu nhập nhờ các

Xin Chào. Sau một thời gian

khóa học trực tuyến. Trước khi bắt tay

dài cống hiến nhiều bài viết

vào thiết kế khóa học của riêng mình,

chất lượng, Minh đã ra mắt

bạn nên nghiên cứu những khoá học

khóa học online trên chính

hiện tại trên các nền tảng như Udemy,

website cá nhân và đạt mức

Khan Academy, Edumall, Kyna,… nhằm

3000 đơn hàng, thu về tiền

xác định nhu cầu thị trường. Những

tỷ

chỉ sau 10 ngày ra mắt?

khoá học được xem nhiều, được đưa

Điều gì đã làm nên thành

vào những vị trí dễ thấy nhất trên

công của Minh Xin Chào? Đây

website hoặc được đề xuất khi bạn truy

không phải là trường hợp

cập nội dung chính là những nội dung

cá biệt. Thực tế Minh là một

được người dùng quan tâm nhiều nhất.

trong số rất nhiều blogger đã

Từ những quan sát này, bạn có thể tạo

và đang có nguồn thu nhập

nội dung phù hợp với nhu cầu người

nhờ áp dụng kiến thức, kỹ

học hơn.

(1)

năng để tạo nên nhiều sản phẩm số có giá trị. Vậy các

Sau khi đóng gói nội dung khóa học, bạn

sản phẩm số nào đang được

cần đăng chúng lên những nền tảng số

blogger quan tâm?

để học viên có thể tiếp cận. Ở bước này, bạn sẽ có 02 lựa chọn:

(1) https://minhxinchao.com/khoa-hoc-upwork/

211

1. Đăng khoá học lên những nền tảng hỗ trợ bạn quản lý theo cách riêng

như: chính blog cá nhân với các plugin miễn phí hoặc có phí, MemberPress, LearnDash, Thinkific, LifterLMS, WooCommerce,...

2. Đưa khoá học của mình lên chính các nền tảng vừa dùng để nghiên cứu:

Udemy, Skillshare, Unica, Kyna… Những nền tảng này còn được gọi là “chợ khoá học” – nơi chứa vô vàn khóa học của nhiều người cung cấp khác nhau.

Những nền tảng này sẽ giúp bạn quảng bá một cách hiệu quả. Việc của bạn chính là thiết kế nội dung sao cho hấp dẫn và khoa học.

Giữa năm 2021, tôi đã cho ra mắt

Từ bước đi đầu tiên với hiệu

website cá nhân. Đây là nơi tôi chia sẻ

ứng tích cực, tôi mở ra thêm

toàn bộ kiến thức chuyên môn được

nhiều khóa học khác liên quan

tích lũy trong gần 10 năm qua về viết

đến viết lách chuyên nghiệp và

lách cũng như công việc truyền thông

nghề Freelance Writer. Trong

marketing. Với lượng độc giả hơn 30

khi nội dung học chỉ cần xây

nghìn người và hơn 80 nghìn lượt

dựng một lần, thỉnh thoảng cập

xem, tôi quyết định tạo ra khóa học

nhật thêm nội dung để kiến

trực tuyến đầu tiên với tên gọi: Trở

thức luôn mới, nhưng với số

thành cộng tác viên báo chí. Khoá

lượng khoá học có thể bán ra

học được tôi xây dựng dựa trên kinh

là không giới hạn, tôi nghĩ đây

nghiệm gần 10 năm làm cộng tác cho

là một cách tuyệt vời để có cho

các trang báo chí lớn của Việt Nam

mình nguồn thu nhập thụ động

như Tuổi trẻ, Thanh niên, Vnexpress,...

ổn định.

Tôi bắt đầu chào bán khoá học trên website của mình với giá 89$, người học chủ động đăng ký trực tiếp trên

2. Ebook (sách điện tử)

website và sẽ được cấp tài khoản tham gia lớp học sau khi hoàn tất chuyển

Trong cuộc sống hiện đại ngày

khoản. Chỉ trong 2 tháng, tôi đã có

nay, ebook dường như là một

gần 100 lượt đăng ký tham gia và con

trong những giải pháp tuyệt vời

số này đang tăng trưởng đều đặn mỗi

để mọi người có thể dễ dàng

tháng.

đọc sách mọi lúc, mọi nơi. Giờ

212

Making Money

đây, chỉ cần một thiết bị điện tử,

miễn phí như Microsoft Word,

bạn có thể dễ dàng mở quyển sách

Google Docs, Pages, Draft2Digital,

yêu thích ra đọc mà chẳng cần

Vellum,

mang vác nặng nề.

Ulysses,... Hoặc nếu chuyên nghiệp

Kindle

Create,

Calibre,

hơn, bạn có thể sử dụng phần mềm Công ty Statista thống kê rằng,

Adobe InDesign hoặc Canva để

sách điện tử đã mang về doanh thu

phần thiết kế thêm đẹp mắt.

lên đến 191 triệu đô chỉ tính riêng thị trường Mỹ vào năm 2020. Tôi

Với giá bán trung bình từ 50.000đ

cũng được biết rất nhiều bạn trẻ

– 100.000đ cho một ebook, giả sử

Việt Nam đang tận dụng nền tảng

nếu có 5.000 lượt theo dõi, và mua

số như Amazon hoặc Google Play

sản phẩm số này, bạn sẽ đạt doanh

để đưa sách điện tử do chính mình

thu lên đến 500 triệu. Tôi nghĩ đó

viết lên, nhằm kiếm thu nhập lên

cũng là một nguồn thu nhập rất tốt

đến vài nghìn đô một tháng.

đối với những người làm blogger chuyên nghiệp.

Nếu tự tin với kiến thức mình tích luỹ được về bất kỳ chủ đề nào, từ cách quản lý tài chính cá nhân, 101

3. Membership

phương pháp kiếm tiền online thực chiến, phương pháp viết chuyên

Membership là một trong những

nghiệp gia tăng thu nhập, cho đến

sản phẩm số đang được rất nhiều

công thức nấu ăn thực dưỡng đỉnh

blogger quan tâm vì dễ tạo lập,

cao,... bạn nên viết chúng ra và bán

quản lý và trở thành nguồn doanh

dưới dạng sách điện tử.

thu hàng tháng. Trong trường hợp bạn có một website với nhiều sản

Trung bình một ebook sẽ chứa

phẩm riêng lẻ khác nhau, bạn có

khoảng 10.000 – 15.000 từ và được

thể tạo tài khoản thành viên có trả

lưu ở nhiều định dạng đa dạng như

phí mỗi tháng để người dùng sử

PDF, EPUB, MOBI,... để người dùng

dụng các tài nguyên đang có (ví dụ

có thể dễ dàng đọc trên bất cứ thiết

dễ hiểu nhất chính là nền tảng xem

bị điện tử nào. Bạn có thể tham

phim trực tuyến Netflix). Hoặc với

khảo một vài công cụ làm ebook

người làm nội dung chuyên nghiệp,

213

Bạn hỏi:

1 giờ trước

Mình rất quan tâm đến trải nghiệm đọc. Liệu có những đầu việc nào mình cần lưu ý để tạo ra một blog thân thiện với độc giả hơn?

P.E.N đáp:

Vừa trả lời

1. Cải thiện tốc độ tải trang. Chắc chắn không ai thích một trang

gần một phút vẫn chưa tải xong nội dung.

2. Tạo thanh điều hướng đơn giản. Việc tạo thanh điều hướng

với quá nhiều chuyên mục sẽ gây rối cho độc giả, khiến họ không biết nên truy cập vào đâu để tìm cái họ cần. Nếu có nhiều chuyên mục, bạn hãy phân loại thành các chủ đề chính, sau đó sử dụng menu điều hướng dạng thả xuống (dropdown) để hiển thị đầy đủ hơn.

3. Ít quảng cáo. Một số blogger muốn viết blog kiếm tiền nên

đặt biểu ngữ (banner) quảng cáo trong website. Điều này là hoàn toàn bình thường, nhưng nếu số lượng quá nhiều sẽ gây phản cảm cho người đọc.

4. Đặt thanh tìm kiếm ở vị trí dễ nhìn. Nhiều người vào blog

chỉ muốn nhanh chóng tìm nội dung họ cần. Vì vậy, việc đặt thanh tìm kiếm ở nơi dễ nhìn sẽ giúp người đọc nhanh chóng tìm ra điều mình cần.

5. Nên ngắt đoạn khi viết. Người đọc sẽ bỏ qua một bài viết dày

đặc chữ mà không có khoảng trống nào. Bạn nên chia nhỏ nội dung thành từng đoạn ngắn, mỗi đoạn có khoảng trống để tạo cảm giác thoáng đãng, dễ nhìn.

6. Kiểm tra những trang blog không thể truy cập. Nếu có, hãy

xóa trên hệ thống và vào Google Search Console, yêu cầu xóa nội dung ra khỏi trang kết quả tìm kiếm.

252

Bạn còn rối, P.E.N chỉ lối

Bạn có muốn đóng lại cuốn sách này và mở ra sự nghiệp Blog Writing của mình?

Có

Ngay và luôn

253

BLOG WRITING Sống với nghề viết blog

NHÀ XUẤT BẢN DÂN TRÍ Số 9 - Ngõ 26 - Phố Hoàng Cầu - Q. Đống Đa - TP. Hà Nội VPGD: Số 347 Đội Cấn - Quận Ba Đình - TP Hà Nội ĐT: (024). 66860751 – (024). 66860752 Email: nxbdantri@gmail.com Website: nxbdantri.com.vn Chịu trách nhiệm xuất bản: Bùi Thị Hương Chịu trách nhiệm nội dung: Lê Quang Khôi Biên tập: Trần Thị Phương Đông Bìa: na.dee.daa Sửa bản in: Mai Thị Nguyệt Anh

LIÊN KẾT XUẤT BẢN Công ty cổ phần RIO Book Việt Nam Địa chỉ: Tầng 8, Số 1 Phùng Chí Kiên, phường Nghĩa Đô, quận Cầu Giấy, thành phố Hà Nội In 2.000 cuốn, khổ 16x23 cm, tại Công ty Cổ phần In Viễn Đông Địa chỉ: K19+400, xã Giai Phạm, huyện Yên Mỹ, tỉnh Hưng Yên Số xác nhận ĐKXB: 1825-2022/CXBIPH/29-54/DT Số quyết định: 1187/QĐXB-NXBDT ngày 06/06/2022.

Mã ISBN: 978-604-378-207-3 In xong và nộp lưu chiểu quý III năm 2022.

254

Mastering Skills

255

BẮT ĐẦU SỰSỰ NGHIỆP BẮT ĐẦU NGHIỆP VIẾT BLOG CỦA BẠN VIẾT BLOG CỦA BẠN NGAY HÔM NAY! NGAY HÔM NAY!

http://

GIÁ: 250.000đ

BLOG WRITING

SỐNG VỚI NGHỀ VIẾT BLOG 256

Mastering Skills

8

936170

870582