HASHTAG NO.6 CRAFT - KHỞI SỰ KINH DOANH SẢN PHẨM THỦ CÔNG

LỜI MỞ ĐẦU

Dù bạn muốn khởi sự kinh doanh loại hình nghệ thuật và thủ công nào, cuốn sách này cũng sẽ cho bạn biết cách làm. Chúng ta s ẽ bắt đầu bằng c á i nh ì n tổng quan về toàn ngành, xem xét một s ố doanh nghi ệ p th ủ công v à ngh ệ thu ậ t cụ thể, ti ế p đó đi qua quy tr ì nh từng bước thi ế t l ậ p v à điều h à nh công việc kinh doanh mới mẻ và thú vị c ủ a b ạ n.

B ạ n s ẽ t ì m hiểu về c á c yêu cầu cơ bản v à chi phí kh ở i nghi ệ p, vận hành h à ng ng à y v à những thứ cần l à m khi mọi việc không theo kế ho ạ ch. B ạ n s ẽ có được s ự hiểu bi ế t vững chắc về c á c quy tr ì nh b á n h à ng v à marketing, cũng như c á ch theo dõi v à quản lý t à i chính cho doanh nghi ệ p m ì nh. Xuyên su ố t cu ố n s á ch, b ạ n s ẽ được h ọ c hỏi từ những người đã xây d ự ng thành công s ự nghi ệ p kinh doanh và mong muốn chia sẻ nh ữ ng gì đã h ọ c đư ợ c trong cả quá trình.

Dù b ạ n lên kế ho ạ ch tự mình b ắ t tay vào kinh doanh bán th ờ i gian hay đang ấp ủ mục tiêu tham vọng hơn l à d à nh to à n bộ thời gian l à m nghề v ớ i cửa hàng và nhân viên, chúng tôi khuyên b ạ n nên đọc hết cuốn s á ch n à y. Thông tin ở từng chương có th ể áp d ụ ng cho m ọ i loại hình và quy mô kinh doanh đồ thủ công, đ ồ ng thời b ả n thân ch ú ng c ũ ng có sự liên kết với nhau.

Tiềm năng c ủ a thị trường th ủ công l à r ấ t lớn. V à i năm trước, c á c hội chợ ngh ệ thu ậ t v à th ủ công nh ỏ thường giới h ạ n ở c á c triển lãm thương m ạ i địa phương, hội chợ th ủ công v à c á c c ử a h à ng du lịch. Đến nay, th ế giới này đều l à sân chơi c ủ a b ạ n. Khả năng ti ế p c ậ n rộng rãi c ủ a Internet v à s ự phổ bi ế n bùng nổ c ủ a mua sắm tr ự c tuyế n đồng nghĩa vớ i việc cái đ ồ ng h ồ cúc-cu, đ ồ nội th ấ t l à m b ằ ng tay, hoặc những b ứ c tranh trang trí do bạn làm ra có th ể chạm t ớ i nh ữ ng th ị trư ờ ng chưa ai khai thác như

Ấn Độ, Úc, Scotland hoặc th ậ m chí l à Timbuktu 1 ! Gi ớ i hạn cho s ự ph á t triển doanh nghi ệ p s ẽ chỉ n ằ m ở chuy ệ n bạn khát khao đến mức nào và bạn có th ể đ ầ u tư bao nhiêu th ờ i gian.

Với tư c á ch người ngh ệ sĩ n ó i chung cũng như người ngh ệ nhân n ó i riêng, một trong những th á ch th ứ c lớn nh ấ t b ạ n c ầ n đ ố i mặt chính l à h ọ c cách gạt tự tôn sang m ộ t bên đ ể đạt đư ợ c m ụ c đ í ch bán hàng. Chỉ nh ữ ng ngư ờ i làm vì đam mê m ớ i đư ợ c hưởng cái th ú xa xỉ của việc th í ch gì làm nấy, g ặ p khách ưng m ắ t món nào thì bán cho h ọ món đó. Việc kinh doanh bu ộ c ph ả i đáp ứng đư ợ c nhu c ầ u của khách hàng – th ứ mà đ ố i với nhiều ngh ệ nhân, thư ờ ng đ ồ ng nghĩa với vi ệ c h ọ ph ả i hy sinh nghệ thuật của ch í nh mình đ ể có thu nhập. Thật đáng tiếc, đ ó l ạ i là m ộ t ph ầ n của việc kinh doanh ch ứ không còn đơn thu ầ n ch ỉ theo đu ổ i sở th í ch. Cũ ng giống như m ọ i sự trên đ ờ i, chẳng có công thức ma thuật hay đư ờ ng t ắ t nào dẫn t ớ i thành công. Doanh nghiệp kinh doanh đồ thủ công của bạn ch ắ c ch ắ n không ph ả i là phương án làm giàu nhanh ch ó ng. Nhưng đây có th ể là công c ụ tạo ra nguồn doanh thu đáng kể cho bạn.

Chúng tôi tin r ằ ng việc kinh doanh nên v ừ a vui vẻ v ừ a mang lại lợi nhuận. Vậy nên cuốn sách này đã được thi ế t kế m ộ t cách logic, đ ầ y ắ p thông tin nhưng không ké m ph ầ n gi ả i tr í . Ch ú ng tôi muốn bạn thật tho ả i mái khi đ ọ c nó. Nhưng có một c ả nh báo nhẹ: H ã y tận d ụ ng th ờ i gian ngồi xuống và thư gi ã n đi, bởi m ộ t khi đ ã b ắ t tay vào khởi và gi ữ nghiệp thủ công của mình, bạn sẽ tr ở thành ngư ờ i tất bật l ắ m đấy!

[1] Timbuktu: thành phố cổ thuộc Mali – một quốc gia Tây Phi

Trở nên chuyên nghiệp

Rốt cuộc thì nghệ thuậ t và thủ công mỹ nghệ là gì? Khởi đầu 32

kinh doanh

Thị trường b á n l ẻ Thị trường b á n buôn X á c định thị trường B ạ n có đang theo đuổi s ứ m ệ nh n à o không?

Tuyên ngôn ngh ệ thu ậ t

Chương 03 Chương 04 Chương 02 38 38 40 43 46 52 54

tên cho công ty Nhãn hi ệ u v à bản quyền

Lự a chọn cơ c ấ u ph á p lý Giấy chứng nhận và giấy phép Mã s ố thu ế thương vụ Bảo hiểm kinh doanh Cố v ấ n chuyên nghi ệ p Chi phí giao nh ậ n h à ng

Chương 05

GIỮ CHO DÒNG TIỀN

LIÊN TỤC LUÂN CHUYỂN [68-79]

C á c ngu ồ n tiền cho quỹ kh ở i nghi ệ p Định gi á c á c sản phẩm th ủ công c ủ a b ạ n Ti ế n h à nh tính to á n C á c thợ th ủ công tính phí những g ì

XÁC ĐỊNH VỊ TRÍ

L à m vi ệ c t ạ i nh à Không gian t ạ i c ử a h à ng b á n l ẻ Xe đẩy v à ki- ố t Tòa nh à độc l ậ p Lự a chọn địa điểm

72 73 76 79 82 84 86 88 89

Hợp đ ồ ng cho thuê thương m ạ i Th ỏ a thu ậ n hợp đ ồ ng cho thuê Mua một cơ s ở có sẵn C á c buổi triển lãm v à hội chợ h à ng th ủ công Lự a chọn triển lãm Gian h à ng triển lãm Chuẩn bị cho một buổi triển lãm đ ồ th ủ công H à nh vi ứ ng x ử t ạ i gian h à ng Khu chợ th ủ công Một trang web Thi ế t kế cơ s ở v ậ t ch ấ t S ứ c kh ỏ e v à an to à n An ninh An ninh m ạ ng v à dữ li ệ u Kẻ trộm t ạ i buổi triển lãm

Chương 08

SẮM SỬA CHO CÔNG VIỆC [124-143]

C á c công cụ sản xu ấ t đ ồ th ủ công

Trang thi ế t bị văn phòng cơ bản C á c thi ế t bị kh á c Dụng cụ văn phòng Kho h à ng Theo dõi kho h à ng Ngu ồ n cung ứ ng nguyên v ậ t li ệ u Phương ti ệ n

Chương 09

MARKETING CHO

Chương 10

THIẾT LẬP CỬA HÀNG TRỰC TUYẾN

[158-165]

Thi ế t l ậ p trang web thương m ạ i đi ệ n t ử Tự xây d ự ng trang web riêng c ủ a b ạ n S ử dụng c á c dịch vụ thương m ạ i đi ệ n t ử B á n h à ng trên c á c s à n thương m ạ i đi ệ n t ử Marketing cho trang web c ủ a b ạ n

Chương 11

DOANH NGHIỆP CỦA BẠN [144-157]

X á c định sản phẩm v à h ì nh ảnh c ủ a b ạ n X á c định thị trường mục tiêu Quảng c á o

B á n h à ng ký g ử i Thuê người đ ạ i di ệ n b á n h à ng

B á n h à ng trên m ạ ng B á n h à ng lặp l ạ i

126 130 136 137 138 139 141 143 146 147 148 150 151 153 155

161 161 163 163 164

LIÊN TỤC KIẾM TIỀN VÀ ĐƯA RA NHỮNG QUYẾT ĐỊNH SÁNG SUỐT [166-179]

Thanh to á n Thi ế t l ậ p chính s á ch tín dụng Kiểm tra v à t á i kiểm tra Kiểm tra séc Ch ấ p nh ậ n thanh to á n th ẻ Ch ủ nợ c ủ a b ạ n C á c v ấ n đề về thu ế

170 171 174 175 176 177 178

Chương 12

NHỮNG BÀI HỌC THỰC TẾ

[180-187]

Không ngừng học h ỏ i Lắng nghe kh á ch h à ng Chú ý tới xu hướng thời trang Lên kế ho ạ ch chi ti ế t cho c á c buổi triển lãm Th ậ n trọng trong vi ệ c chia s ẻ gian h à ng Tr á nh vi ệ c giảm gi á Học c á ch n ó i không Luy ệ n t ậ p đ ó ng g ó i Thay đổi sản phẩm c ủ a b ạ n Thay đổi chi ế n lược c ủ a b ạ n Bi ế n th à nh công vi ệ c gia đ ì nh Ch ấ p nh ậ n h ạ n ch ế về thời gian

Ti ế n từng bước nh ỏ L à m v ì chính m ì nh Bảng chú thích thu ậ t ngữ

182

KINH DOANH

SẢN PHẨM THỦ CÔNG

TẠI THỊ TRƯỜNG VIỆT NAM

Bản đ ồ đa d ạ ng c ủ a ng à nh th ủ công Vi ệ t: Có tiềm năng nhưng còn nhiều b ấ t c ậ p

S ự bền vững l à chưa đ ủ để kh á ch h à ng “rút ví” S ự s á ng t ạ o trong sản phẩm th ủ công Vi ệ t đ ế n từ đâu? Sản phẩm th ủ công ‒Cầu n ố i từ ngh ệ nhân đ ế n kh á ch h à ng

From Local to Global: Chi ế n lược marketing cho sản phẩm th ủ công cần linh ho ạ t theo từng mục tiêu B á n sản phẩm th ủ công t ạ i c ử a h à ng ký g ử i: Cần tiêu chuẩn rõ r à ng hơn

Bonus: Một v à i c ử a h à ng ký g ử i v à hội chợ th ủ công

198 210 220 230 240 252 266

PHẦN I KIÊN THÚC NÊN TANG

CRAFT | KHỞI SỰ KINH DOANH SẢN PHẨM THỦ CÔNG

TỰ MÌNH LÀM NÊN Chương 1

Hi ệ n nay, nhiều ngh ệ nhân b ắ t đ ầ u xây d ự ng thương hi ệ u t ừ s ở thích l à m v à b á n đồ thủ công cho bạn bè hay ngư ờ i nh à . Khi vi ệ c buôn b á n dần m ở rộng, nhiều người trong s ố đ ó s ẽ mu ố n tr ở nên chuyên nghi ệ p hơn b ằ ng vi ệ c m ở một doanh nghi ệ p kinh doanh sản phẩm th ủ công. Vi ệ c b á n s ả n ph ẩ m m ì nh l à m ra chẳng có g ì kh ó, vấn đ ề l à có lãi hay không. Bạn sẽ c ầ n quyết đ ị nh m ì nh sẽ tạo ra s ả n ph ẩ m g ì , x á c định xem có đ ủ thị trường cho s ả n ph ẩ m của m ì nh v à t ì m hiểu xem b ạ n có đ ủ kh ả năng để ti ế p c ậ n thị trường đ ó hay không. Ch ỉ v ì bạn thích l à m m ộ t m ó n đ ồ thủ công, không có ngh ĩ a bạn sẽ yêu tất c ả nh ữ ng vi ệ c phải l à m khi vận h à nh một doanh nghi ệ p kinh doanh trong th ự c t ế 18 Rố t cuộc th ì ngh ệ thu ậ t v à th ủ công mỹ ngh ệ l à g ì ? 21 Kh ở i đầu

TIẾN HÀNH

NHỮNG BƯỚC ĐẦU TIÊN

Một trong những điểm h ấ p d ẫ n c ủ a vi ệ c kinh doanh đ ồ th ủ công l à b ạ n có thể l ự a chọn những g ì m ì nh mu ố n. B ạ n s ẽ phải d à nh phần lớn thời gian trong ng à y để l à m ra sản phẩm, v ậ y nên hãy chọn l à m những th ứ m ì nh th ự c s ự yêu thích.

Nhưng d ù việc tạo ra các s ả n ph ẩ m thủ công có mang lại cho bạn bao nhiêu niềm vui, để không l ạ c l ố i ngay từ những bước đầu tiên, b ạ n v ẫ n cần s ự nghiêm túc v à th ự c t ế khi định hướng kế ho ạ ch kinh doanh cho doanh nghi ệ p c ủ a m ì nh. Chúng không khô khan như b ạ n nghĩ, th ậ m chí còn giúp b ạ n nh ì n rõ con đường m à thương hi ệ u cần đi qua. Vi ệ c chuyển đổi từ nghi ệ p dư sang chuyên nghi ệ p s ẽ r ấ t kh ó khăn, v ậ y nên b ạ n s ẽ cần bắt đầu với những ki ế n th ứ c kinh doanh cơ bản. 30

Những điều tiên quy ế t 31

Vi ế t ra kế ho ạ ch kinh doanh 32

Tr ở nên chuyên nghi ệ p

Tất nhiên, bư ớ c đ ầ u tiên là quyết đ ị nh xem bạn sẽ chế tác ra s ả n ph ẩ m th ủ công nào. Quyết đ ị nh ph ụ thu ộ c hoàn toàn vào bạn. Có thể bạn đ ã có ý tưởng v ề những loại hình thủ công m ì nh muốn thực hiện, nhưng h ã y c ù ng xem nh ữ ng s ả n ph ẩ m ph ổ biến nh ấ t:

• Đồ gốm. Những người thợ g ố m thường l à m b ì nh v à cố c, nhưng b ạ n cũng có thể làm b á t đĩa, ho ạ ti ế t đ ắ p n ổ i, đ ồ trang trí v à c á c v ậ t dụng kh á c.

• Hoa thủ công . Đề c ậ p đ ế n m ọ i v ậ t dụng được l à m từ hoa nhân t ạ o hoặc hoa khô, g ồ m đồ bài tr í trên b à n, trang trí tường v à các b ó hoa.

• Nến . N ế n r ấ t phổ bi ế n v à dễ tiêu thụ, đ ồ ng nghĩa với vi ệ c khách hàng sẽ sử d ụ ng và quay lại v ớ i bạn thường xuyên hơn.

• Đồ trang sức . B ạ n có thể l à m t ấ t cả mọi lo ạ i đồ trang s ứ c – nhẫn, dây chuyền, vòng tay, khuyên tai v à trang sức cho c á c bộ ph ậ n cơ thể kh á c nhau – ở b ấ t kỳ m ứ c gi á n à o v ớ i những nguyên vật liệu đa dạng.

• Đ ồ may . Hàng may thủ công bao gồm m ộ t lư ợ ng l ớ n các m ặ t hàng, như qu ầ n áo, th ú nhồi bông, đồ n ộ i thất và đồ v ả i lanh (linen).

• Sản phẩm thêu thùa . Thêu th ủ công gồm may chữ th ậ p (crossstitch) và may mũi kim (needlepoint). B ạ n có thể l à m m ó c treo tường, t ấ m trang trí b à n ăn, đ ồ trang trí cho các d ị p l ễ , khăn ăn v à khăn trải b à n.

• Đ ồ đan lát . B ạ n có thể m ó c v à đan c á c v ậ t dụng kh á c nhau như chăn, quần á o v à phụ ki ệ n trang trí.

• Đ ồ gỗ . B ạ n có thể l à m nhiều mặt h à ng từ gỗ, bao g ồ m đ ồ chơi, đ ồ nội th ấ t v à c á c mặt h à ng trang trí kh á c nhau.

• Khắc gỗ . Những người thợ khắc s ử dụng gỗ để mô tả động v ậ t, con người hoặc c á c thi ế t kế ngh ệ thu ậ t.

• Đ ồ chần bông . Những ai kiên nhẫn và sử d ụ ng máy may thành thạo có thể th ử tay ngh ề của h ọ v ớ i đồ ch ầ n bông. Những m ó n đồ ch ầ n bông lạ m ắ t hoặc đư ợ c thiết kế riêng có th ể mang lại mức giá đáng kể.

• Th ủ y tinh . Ngh ệ nhân ch ế t á c th ủ y tinh thường t ạ o ra các s ả n ph ẩ m kính m à u hoặc điêu khắc th ủ y tinh (glass sculptures) và bình hoa.

• Tranh . B ạ n có thể sản xu ấ t tranh ở mọi kích thước – d ù thường l à cỡ nh ỏ – đ ể làm đồ trang tr í ho ặ c đi ể m nhấn trong bài tr í

Một trong những điểm thu hút c ủ a vi ệ c v ậ n h à nh thương hi ệ u đồ th ủ công c ủ a riêng m ì nh l à b ạ n có thể t ạ o ra những g ì mình mu ố n, v à không bị giới h ạ n trong một lo ạ i mặt h à ng. Trên th ự c t ế , những người thợ th ủ công có kinh nghi ệ m thường khuyế n khích b ạ n r ằ ng hãy cung c ấ p những phiên b ả n khác nhau của cùng một m ặ t hàng, ho ặ c đa dạng chúng lên. V í d ụ , nếu bạn làm vò ng hoa, đ ừ ng làm m ọ i s ả n ph ẩ m bằng thân cây nho, mà h ã y làm vài cái bằng rơm. Hoặc nếu bạn làm trang sức, đ ừ ng tự gi ớ i hạn mình v ớ i v ò ng cổ, h ã y làm c ả v ò ng tay, nhẫn và khuyên tai. N ế u sản phẩm c ủ a b ạ n có công năng c ụ th ể , h ã y cung cấp đa dạng k í ch thư ớ c, h ì nh d ạ ng và màu s ắ c. V í d ụ , nếu bạn làm bình gốm, đ ừ ng làm m ọ i cái như m ộ t – d ù bạn có đ ặ c biệt yêu th í ch m ộ t thiết kế, h ã y cho khách hàng của bạn đư ợ c ch ọ n lựa.

Ý tưởng hay ho

Luôn mang thứ gì đó mới mẻ tới gian hàng của bạn tại các hội chợ thủ công, để những người từng đến thăm gian hàng sẽ không lướt qua với suy nghĩ họ đã xem hết mọi mặt hàng của bạn rồi. Ví dụ, mỗi năm, thợ làm búp bê Deb Farish lại làm búp bê cổ vũ dựa trên hai đội bóng bầu dục tham dự trận SuperBowl. Cô chia sẻ: “Vẫn nên giữ sản phẩm cốt lõi của bạn, nhưng hãy thêm một điều gì đó mới mẻ để khiến khách hàng quay trở lại”.

XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG Chương 3

Thị trường h à ng th ủ công s ẽ bao g ồ m hai mảng chính l à b á n l ẻ v à b á n buôn. B ằ ng vi ệ c x á c định thị trường, b ạ n s ẽ không ch ỉ bi ế t những kh á ch h à ng tiềm năng sẵn s à ng mua sản phẩm c ủ a m ì nh l à ai, độ tuổi bao nhiêu, giới tính l à g ì , l ố i s ố ng th ế n à o, s ở thích ra sao,… m à còn s ở hữu dữ li ệ u cho marketing. Trên th ự c t ế , b ạ n s ẽ r ấ t kh ó để ph á t triển c á c chi ế n lược như phân khúc thị trường v à kh á c bi ệ t h ó a sản phẩm n ế u không ti ế n h à nh nghiên c ứ u thị trường. V ậ y nên có thể n ó i vi ệ c ti ế n h à nh khảo s á t thị trường l à nền tảng c ủ a mọi doanh nghi ệ p th à nh công. 38 Thị trường b á n l ẻ 38 Thị trường b á n buôn 40 X á c định thị trường 43

B ạ n có đang theo đuổi s ứ m ệ nh n à o không? Tuyên ngôn ngh ệ thu ậ t

Sau khi đã x á c định được sản phẩm mu ố n l à m, b ạ n s ẽ cần t ì m ra người mu ố n mua n ó. Thị trường được h ì nh th à nh từ những kh á ch h à ng tiềm năng có nhu cầu hoặc mong mu ố n s ở hữu sản phẩm c ủ a b ạ n, đ ồ ng thời đ ủ khả năng chi trả cho chúng. Nh ì n chung, thị trường h à ng th ủ công được chia th à nh hai mảng chính: b á n l ẻ v à b á n buôn. Khi b á n l ẻ sản phẩm, b ạ n s ẽ b á n h à ng tr ự c ti ế p cho người dùng cu ố i – nghĩa l à người mua s ẽ giữ l ạ i sản phẩm hoặc s ử dụng n ó như một m ó n qu à , nhưng s ẽ không đem n ó ra b á n l ạ i. Khi b á n buôn sản phẩm, b ạ n đang b á n chúng cho một người trung gian, người s ẽ định gi á v à b á n l ạ i n ó, thường l à cho người dùng cu ố i, hoặc có thể l à cho một người trung gian kh á c.

THỊ TRƯỜNG BÁN LẺ

Thị trường b á n l ẻ hoặc tiêu dùng c ủ a h à ng th ủ công ch ủ yế u bao g ồ m những người trư ở ng th à nh mu ố n mua đ ồ để trang trí nh à c ử a hoặc để l à m qu à tặng. Mặt h à ng th ủ công có thể trải d à i từ những m ó n đ ồ r ẻ tiền như mi ế ng d á n nam châm cho t ủ l ạ nh hoặc b ì nh g ố m nh ỏ, đ ế n mặt h à ng có gi á cao hơn như chăn g ố i hoặc quần á o, v à cả những mặt h à ng đắt tiền hơn nữa như nội th ấ t v à đ ồ trang s ứ c. Những thợ th ủ công từng trưng b à y sản phẩm t ạ i triển lãm cho bi ế t công vi ệ c kinh doanh c ủ a họ v ẫ n ổn định b ấ t ch ấ p suy tho á i kinh t ế , ch ỉ cần mặt h à ng c ủ a họ có gi á hợp lý. Khi nền kinh t ế ổn định, kh á ch h à ng s ẽ chi m ạ nh tay hơn để mua những m ó n h à ng đắt tiền do thợ th ủ công chuyên nghi ệ p sản xu ấ t.

THỊ TRƯỜNG BÁN BUÔN

C á c c ử a h à ng b á n l ẻ l à kh á ch h à ng b á n buôn phổ bi ế n nh ấ t c ủ a thợ th ủ công, v à họ l à thị trường vô cùng quan trọng. B ạ n có thể b á n h à ng h ó a c ủ a m ì nh cho họ với gi á b á n buôn hoặc ti ế n h à nh ký g ử i. Một s ố kiểu c ử a h à ng b á n l ẻ có thể s ẽ nh ậ p h à ng th ủ công từ c á c nh à sản xu ấ t độc l ậ p:

• Cửa hàng bán đồ cưới s ẽ quan tâm nh ấ t đ ế n m ạ ng che mặt, b ó hoa giả v à c á c mặt h à ng có liên quan tới đ á m cưới kh á c.

• Cửa hàng quần áo có thể s ẽ nh ậ p quần á o v à phụ ki ệ n tr ẻ em, th ậ m chí l à cả trang phục cho nữ.

• Cửa hàng bách hóa có thể nh ậ p quần á o, chăn g ố i v à đ ồ nội th ấ t.

• Cửa hàng dược phẩm thường nh ậ p qu à v à đ ồ trang trí r ẻ tiền như mi ế ng d á n nam châm cho t ủ l ạ nh hay lọ hoa nh ỏ

Ý tưởng hay ho

Khu vực thu hút nhiều khách du lịch thường mang đến cơ hội lớn hơn cho thợ thủ công làm ra những món đồ đậm chất địa phương hoặc thích hợp để dùng làm quà lưu niệm. Nếu bạn đang sống trong khu vực như vậy, hãy cân nhắc xem bạn có thể làm cách nào để điều chỉnh sản phẩm của mình trở nên phù hợp với khách du lịch.

• Cửa hàng hoa có thể s ẽ mu ố n nh ậ p c á c mặt h à ng th ủ công thông thường v à sản phẩm trang trí như b ì nh hoa, lọ hoa khô, nh à cho chim v à vòng hoa.

• Cửa hàng đồ nội thất có thể sẽ bán đồ nội thất và phụ kiện thủ công.

• Cửa hàng quà tặng và đồ lưu niệm thường nh ậ p những mặt h à ng r ẻ tiền như lọ hoa nh ỏ, trang s ứ c mỹ ký, búp bê v à mi ế ng d á n nam châm t ủ l ạ nh.

• Cửa hàng mô hình và đồ chơi t ì m ki ế m c á c m ó n đ ồ chơi v à sản phẩm giải trí n ó i chung.

• Cửa hàng văn phòng phẩm thường nh ậ p kho những m ó n qu à nh ỏ v à r ẻ tiền.

• Cửa hàng thuốc lá có thể b á n đ ồ th ủ công dùng l à m qu à tặng cho nam giới, ch ẳ ng h ạ n như cố c đ ự ng kem c ạ o râu v à c á c m ó n đ ồ ch ạ m khắc.

• Cửa hàng quần áo nữ có thể b á n đ ồ trang s ứ c v à một s ố lo ạ i quần á o l à m b ằ ng tay.

N ế u đã quy ế t định b á n sản phẩm cho c ử a h à ng b á n l ẻ , b ạ n nên bắt đầu từ doanh nghi ệ p nh ỏ v à ho ạ t động độc l ậ p, nơi b ạ n có thể tr ự c ti ế p giao dịch với ch ủ c ử a h à ng. Thường th ì ch ủ doanh nghi ệ p nh ỏ s ẽ dễ ch ấ p nh ậ n c á c nh à cung c ấ p v à ch ủ doanh nghi ệ p nh ỏ kh á c hơn. Khi b ạ n đã xây d ự ng được nhiều m ố i quan h ệ cùng ch ủ c ử a h à ng hoặc đã thuê đ ạ i di ệ n b á n h à ng độc l ậ p, c á c c ử a h à ng lớn có thể s ẽ cở i m ở v à sẵn s à ng nh ậ p h à ng c ủ a b ạ n hơn. Nhân viên phụ tr á ch mua h à ng ở c á c c ử a h à ng b á ch h ó a lớn s ẽ nắm rõ nhu cầu c ủ a người tiêu dùng với mặt h à ng th ủ công, v à n ế u họ nghĩ sản phẩm c ủ a b ạ n có tiềm năng, họ có thể đặt hàng với số lượng lớn – từ một chục đến vài trăm – tùy thuộc vào quy mô của họ.

XÁC ĐỊNH THỊ TRƯỜNG

Mẹo thông minh

Bạn cần hiểu rõ về các đối thủ cạnh tranh. Dù có sản xuất mặt hàng độc nhất vô nhị thì bạn vẫn sẽ gặp phải sự cạnh tranh đến từ những thợ thủ công khác, cũng như từ nhà sản xuất những mặt hàng giá rẻ hàng loạt được bán trong nhiều cửa hàng bán lẻ. Hãy chuẩn bị tinh thần rằng bạn sẽ không chỉ phải cạnh tranh với những người bán các mặt hàng tương tự, mà là với tất cả những nhà sản xuất khác, cũng như nhà bán lẻ trong khu vực.

Thị trường c ủ a b ạ n không thể bao trùm h ế t to à n bộ th ế giới, dù b ạ n có mu ố n điều đ ó xảy ra đ ế n m ứ c n à o đi chăng nữa. Ngay cả nh à sản xu ấ t c ủ a c á c sản phẩm đầu ng à nh có m ứ c độ phổ bi ế n vô cùng lớn, ch ẳ ng h ạ n như nước giải kh á t hoặc đ ồ đi ệ n t ử gia dụng, cũng hiểu điều đ ó. Họ có thể n ó i với b ạ n về t ệ p kh á ch h à ng c ủ a m ì nh: bao nhiêu tuổi, l à nam hay nữ, ki ế m được bao nhiêu tiền, có khả năng thích l ố i s ố ng n à o. V à b ạ n cần có khả năng l à m điều tương t ự với thị trường c ủ a m ì nh.

Melony Bell, thợ l à m n ế n ở Fort Meade (Florida, Mỹ) đã t ì m ra lý do khi ế n mọi người mua n ế n: th ứ nh ấ t l à v ì mùi hương, th ứ hai l à để t ạ o ra bầu không khí thư giãn trong nh à , v à th ứ ba l à những lý do theo mùa. “Kh á ch mua n ế n l à những người từ 16 đ ế n 50 tuổi” cô cho bi ế t.

Vi ệ c nắm được l ố i suy nghĩ khi ế n kh á ch h à ng mua sản phẩm c ủ a b ạ n cũng r ấ t quan trọng. B ạ n có đang t ạ o ra những sản phẩm thu hút với m ứ c gi á r ẻ hay không? Kh á ch h à ng có cần cân nhắc tới những v ấ n đề như m ẫ u mã, m à u sắc, kích thước trước khi đưa ra quyế t định không? “Sản phẩm c ủ a chúng tôi không phải l à m ó n h à ng thu hút v à s ẽ ch ẳ ng ích g ì n ế u trưng b à y chúng ở nơi m à mọi người ch ỉ mu ố n mua sắm tùy h ứ ng v à t ì m ki ế m những m ó n đ ồ trị gi á 5 hoặc 6 đô-la”, Jay Norman n ó i về sản phẩm th ủ công b ằ ng gỗ c ủ a m ì nh, bao g ồ m những chi ế c t ủ nh ỏ có ngăn kéo, hộp đ ự ng trang s ứ c v à rương cỡ lớn. Nghiên c ứ u về thị trường s ẽ cung c ấ p cho b ạ n dữ li ệ u liên quan để giải quy ế t hoặc tr á nh kh ỏ i c á c v ấ n đề liên quan tới marketing. Vi ệ c ti ế n h à nh khảo s á t thị trường kỹ lưỡng l à nền tảng c ủ a mọi doanh nghi ệ p th à nh công, v à b ạ n cũng không phải ngo ạ i l ệ . B ạ n s ẽ không thể ph á t triển c á c chi ế n lược như phân khúc thị trường (x á c định phân khúc cụ thể trong thị trường) v à kh á c bi ệ t h ó a sản phẩm (t ạ o ra bản sắc cho sản phẩm c ủ a b ạ n để t á ch bi ệ t chúng với sản phẩm c ủ a đ ố i th ủ c ạ nh tranh) n ế u không ti ế n h à nh nghiên c ứ u thị trường.

Nguy hiểm: Những đối thủ cạnh tranh không lộ mặt

Khi trưng bày sản phẩm tại buổi triển lãm hàng thủ công, mục tiêu chính của bạn là khiến khách hàng bỏ tiền ra mua sản phẩm – và chắc chắn những thợ thủ công khác sẽ cạnh tranh với bạn đến cùng. Tuy nhiên, vẫn còn những đối thủ có cùng mục tiêu bòn rút ví tiền khách hàng mà bạn cần xét tới, bao gồm:

► Vé vào cửa. Một số chương trình và lễ hội thu vé vào cửa. Mặc dù nhìn chung con số không quá lớ n, nhưng nó vẫn làm giảm số tiền khách hàng sẽ chi trả khi họ đến gian hàng của bạn.

► Bãi đỗ xe. Điển hình ở các khu vực trung tâm thành phố và tại nhiều địa điểm thương mại, khách hàng sẽ phải trả phí gửi xe – loại chi phí trong

khuôn khổ chương trình có thể làm ảnh hưở ng đến mức chi tiêu của họ.

► Chuỗi quầy bán thực phẩm. Các loại bánh mì kẹp, đồ uống và đồ ăn nhẹ do nhà cung cấp bày bán có thể cắn lẹm ví tiền của một gia đình, và thường buộc họ phải chọn lựa giữa việc thưởng thức món ăn yêu thích tại lễ hội và việc mua sản phẩm thủ công từ bạn.

► Các sự kiện khác. Các sự kiện gần đó có thể làm tăng lượ ng người qua lại nhưng cũng đồng nghĩa sẽ làm gia tăng tính cạnh tranh đối với tiền trong túi người mua.

Những yếu tố cạnh tranh kể trên không phải lúc nào cũng tiêu cực. Ví dụ, trong những chương trình cao cấp hơn, vé vào cửa và phí gửi xe có thể giúp phân loại người thực sự muốn mua hàng và người chỉ dạo chơi cho vui. Vấn đề ở đây là hãy nhận thức những thứ diễn ra trong chương trình có thể làm giảm sức mua đến từ những khách hàng tiềm năng của bạn.

Qu á tr ì nh nghiên c ứ u thị trường phải cho b ạ n bi ế t:

• Thị trường d à nh cho sản phẩm c ủ a b ạ n có t ồ n t ạ i không?

• N ế u thị trường t ồ n t ạ i th ì dữ li ệ u nhân khẩu học c ủ a n ó ra sao?

• Đâu l à c á ch t ố t nh ấ t để ti ế p c ậ n thị trường?

• C á c sản phẩm c ủ a b ạ n có thể đa d ạ ng đ ế n đâu?

• Thị trường sẵn s à ng trả bao nhiêu cho sản phẩm c ủ a b ạ n?

Để th ấ y được b ứ c tranh rõ nét hơn về thị trường h à ng th ủ công, hãy ghé thăm c á c hội chợ hoặc triển lãm h à ng th ủ công địa phương. Hiển nhiên l à b ạ n s ẽ mu ố n t ì m hiểu xem những người tham gia l à ai v à họ đang b á n g ì , nhưng b ạ n cũng nên nghiên c ứ u kỹ những vị kh á ch tham d ự . Họ ch ủ y ế u l à nam hay nữ? Thuộc độ tuổi n à o? Đang t ì m ki ế m qu à tặng hay đ ồ trang trí? Th ự c s ự mua hay ch ỉ đang ngắm? Deb Farish – thợ l à m búp bê ở Manchester (Missouri, Mỹ) cho bi ế t cô s ẽ tham d ự c á c buổi tr ì nh diễn

m à cô ấ y đang xem xét trưng b à y để gặp kh á ch h à ng. “Tôi mu ố n xem li ệ u người ta ch ỉ h ỏ i cho vui hay s ẽ th ự c s ự chịu b ỏ tiền” cô n ó i. Cô cũng thăm dò những người b á n kh á c để xem có bao nhiêu người đang b á n búp bê v à những m ó n h à ng th ủ công được đem ra b á n l à g ì .

B ạ n có thể thu được b ứ c tranh tương đ ố i chính x á c về thị trường h à ng th ủ công trong khu v ự c c ủ a m ì nh ch ỉ b ằ ng c á ch quan s á t một s ố buổi triển lãm, nhưng b ạ n cũng nên ghé thăm c á c c ử a h à ng b á n l ẻ v à nghiên c ứ u dữ li ệ u nhân khẩu học. Sau khi ho à n t ấ t qu á tr ì nh nghiên c ứ u thị trường, b ạ n s ẽ có thể ph á t triển kế ho ạ ch marketing để b á n sản phẩm. Nh ằ m giữ cho kế ho ạ ch marketing c ủ a m ì nh luôn bắt kịp với xu th ế , hãy ti ế p tục nghiên c ứ u v à t ì m hiểu về thị trường. S ử dụng Bảng kê ở trang 48 để theo dõi c á c kh á ch h à ng hi ệ n t ạ i v à tiềm năng. B ạ n có thể đọc chương 9 để bi ế t thêm về marketing.

BẠN CÓ ĐANG THEO ĐUỔI SỨ MỆNH NÀO

KHÔNG?

Khi đã nghiêm túc với công vi ệ c kinh doanh, b ạ n s ẽ l à m vi ệ c c ậ t l ự c để ph á t triển một s ứ m ệ nh – nghĩa l à x á c định được m ì nh đang l à m g ì , c á ch th ứ c v à vị trí để th ự c hi ệ n n ó cũng như kh á ch h à ng c ủ a b ạ n l à ai. Tuy nhiên, v ấ n đề có thể nảy sinh khi s ứ m ệ nh đ ó không được tr ì nh b à y rõ r à ng th à nh một tuyên b ố, được vi ế t ra v à truyền đ ạ t cho người kh á c. “Tuyên b ố s ứ m ệ nh s ẽ giúp x á c định bản ch ấ t c ủ a tổ ch ứ c, lý do n ó được sinh ra v à lý do để n ó t ồ n t ạ i”. Trích lời Gerald Graham, c ự u trư ở ng khoa Trường Kinh doanh W. Frank Barton t ạ i Đ ạ i học Bang Wichita ở Kansas: “Vi ệ c vi ế t ra v à truyền đ ạ t n ó cho người kh á c s ẽ t ạ o ra cảm gi á c s ẻ chia v à l à c á ch ti ế p c ậ n chặt ch ẽ hơn với những g ì b ạ n đang cố gắng l à m”.

Ý

tưởng hay ho

Đừng bao giờ nói không với khách hàng. Khi ai đó hỏi về sản phẩm bạn không có, hãy tư vấn một sản phẩm thay thế.

GIỮ CHO DÒNG TIỀN

LIÊN TỤC LUÂN CHUYỂN

Kh ở i nghi ệ p kinh doanh b ằ ng t ì nh yêu với đ ồ th ủ công, r ấ t nhiều người sợ động đ ế n t à i chính do không đ ủ kỹ năng x ử lý. Tuy v ậ y, vi ệ c giữ cho dòng tiền đều đặn nên l à ưu tiên c ủ a b ạ n n ế u mu ố n đưa thương hi ệ u ph á t triển. Nh ằ m bảo đảm ngu ồ n tiền luôn thông su ố t, b ạ n s ẽ cần x á c định c á c ngu ồ n tiền cho quỹ kh ở i nghi ệ p, đ ồ ng thời định gi á sản phẩm b ằ ng c á ch ti ế n h à nh tính to á n chi ti ế t những chi phí cần bao g ồ m trong gi á b á n. Vi ệ c á p dụng công th ứ c tính to á n cụ thể l à r ấ t cần thi ế t, nhưng trong chương n à y, cu ố n s á ch cũng s ẽ cung c ấ p một v à i ví dụ về c á ch c á c thương hi ệ u trong th ự c t ế đang á p dụng. B ạ n ho à n to à n có thể t ự s á ng t ạ o v à á p dụng công th ứ c cho riêng m ì nh, miễn l à n ó phù hợp.

72

C á c ngu ồ n tiền cho quỹ kh ở i nghi ệ p

Định gi á sản phẩm th ủ công c ủ a b ạ n

73

Ti ế n h à nh tính to á n

C á c thợ th ủ công tính phí những g ì ?

Hầu h ế t c á c thợ th ủ công được chúng tôi ph ỏ ng v ấ n trong cu ố n s á ch n à y đều bắt đầu công vi ệ c kinh doanh b ằ ng những thi ế t bị được tích lũy từ h ồ i còn l à m đ ồ th ủ công ch ỉ v ì s ở thích, v ậ y nên chi phí kh ở i nghi ệ p c ủ a họ được giữ ở m ứ c t ố i thiểu. Tùy thuộc v à o mặt h à ng họ sản xu ấ t m à khoản chi d à nh cho thi ế t bị s ẽ có thay đổi đ á ng kể. Bộ sưu t ậ p c á c công cụ ch ế bi ế n gỗ c ủ a Jay Norman – người đ ứ ng sau công ty Organize with Wood ở DeLand, Florida – đã được anh tích g ó p trong su ố t cuộc đời. “Đây l à một s ự ph á t triển ch ứ không ch ỉ l à một cục tiền” anh n ó i. T ấ t nhiên, với c á c sản phẩm l à m từ gỗ – đặc bi ệ t l à những sản phẩm có kích thước lớn – chi phí nguyên li ệ u thô thường đắt hơn so với c á c mặt h à ng th ủ công kh á c. Ban đầu, Jay v à vợ anh, Dianne, s ử dụng doanh thu từ một buổi triển lãm để bổ sung kho v ậ t li ệ u cho buổi triển lãm ti ế p theo. “B ạ n có thể bắt đầu ch ỉ với lượng nguyên v ậ t li ệ u đ ủ cho một buổi triển lãm v à ti ế p tục t á i đầu tư” Dianne n ó i.

Judy Infinger, người đ ứ ng sau công ty Wood and Threads ở Altamonte Springs (bang Florida, Mỹ) cũng có sẵn c á c thi ế t bị ch ế bi ế n gỗ, v ì v ậ y chi phí kh ở i nghi ệ p c ủ a cô ch ủ y ế u đ ế n từ vi ệ c đăng ký mã s ố thu ế v à th à nh l ậ p tên doanh nghi ệ p. V à o thời điểm Gladys Johnson ở Bunn (Bắc Carolina, Mỹ) quy ế t định kh ở i nghi ệ p b á n búp bê s ứ thông qua công ty Dolls by Gladys, cô đã có đầy đ ủ c á c thi ế t bị cần thi ế t v ố n được mua từ h ồ i công vi ệ c còn l à một s ở thích. “Khoản chi phí để theo đuổi thú vui n à y không r ẻ chút n à o” cô lưu ý. “N ế u mu ố n s ở hữu một chi ế c lò nung, b ạ n có thể s ẽ phải trả từ 1.000 đô-la tr ở lên. Gi á c ủ a những chi ế c khuôn dao động từ 150 đ ế n 400 đô-la”.

Tiền ra nhỏ giọt

Deb Farish đ ế n từ Manchester (Missouri, Mỹ) ti ế t lộ chi phí kh ở i nghi ệ p cho công ty Dolls by Deb c ủ a cô gần như không đ á ng kể, bao g ồ m tiền mua vải v à c á c v ậ t dụng l à m búp bê kh á c. “Tôi thanh to á n b ằ ng th ẻ tín dụng để được hư ở ng lợi khi mua vải muslin, v ậ t li ệ u nh ồ i v à o búp bê v à những

dụng cụ m à tôi s ử dụng nhiều nh ấ t với s ố lượng lớn” cô n ó i. “B ằ ng c á ch đ ó, tôi có thể ti ế t ki ệ m tiền mặt để trả tiền đăng ký tham gia triển lãm”. Lynn Korff đã t ố n khoảng 500 đô-la để xây d ự ng trang web cho Korff Ceramic Originals. (Tuy nhiên, n ế u b ạ n mu ố n có một trang web được thi ế t kế riêng phù hợp với mục đích thương m ạ i đi ệ n t ử , hãy chuẩn bị tinh thần chi ra ít nh ấ t 4.000 đô-la. C á c c ử a h à ng tr ự c tuy ế n d ự a trên m ẫ u có sẵn với gi á r ẻ hơn có thể được xây d ự ng thông qua c á c dịch vụ thương m ạ i đi ệ n t ử có sẵn, ví dụ như ProStores c ủ a eBay). Lynn đã có sẵn c á c thi ế t bị từ h ồ i còn m ở c ử a h à ng g ố m s ứ , v ậ y nên khoản đầu tư c ủ a cô d à nh cho công vi ệ c kinh doanh hi ệ n t ạ i ch ỉ ở m ứ c t ố i thiểu. Melony Bell đã vay 500 đô-la từ doanh nghi ệ p c ủ a ch ồ ng để bắt đầu công vi ệ c l à m n ế n ở Fort Meade (Florida, Mỹ). Cô nhanh ch ó ng ho à n trả được khoản tiền đ ó v à ti ế p tục ph á t triển công ty c ủ a m ì nh b ằ ng c á ch t á i đầu tư lợi nhu ậ n. Chi phí kh ở i nghi ệ p th ấ p ch ủ yế u xu ấ t ph á t từ vi ệ c cô đã mua sẵn c á c thi ế t bị để đ á p ứ ng s ở thích c á nhân. N ế u phải bắt đầu từ v ạ ch xu ấ t ph á t, Melony ước tính s ẽ m ấ t từ 8.000 đ ế n 10.000 đô-la để mua m á y n ấ u s á p, s á p ong, một lượng lớn dầu v à c á c nguyên v ậ t li ệ u cần thi ế t kh á c. Dù b ạ n đã s ở hữu những thi ế t bị n à o, một khi đã bi ế n s ở thích th à nh công vi ệ c kinh doanh nghiêm túc, b ạ n v ẫ n cần mua sắm một v à i th ứ . Ví dụ, n ế u định b á n h à ng t ạ i c á c buổi triển lãm h à ng th ủ công, b ạ n s ẽ cần nhãn m á c, danh thi ế p, tờ rơi quảng c á o, túi x á ch, gi ấ y g ó i... B ạ n cũng s ẽ cần mang c á c sản phẩm, nguyên v ậ t li ệ u v à thi ế t bị gian h à ng đ ế n v à đi kh ỏ i buổi triển lãm, điều đ ó có thể đ ồ ng nghĩa với vi ệ c b ạ n cần mua một chi ế c xe mới v à /hoặc một xe m ó c kéo. N ế u định b á n h à ng qua Internet, theo đơn đặt h à ng riêng hoặc qua thư, b ạ n s ẽ cần nguyên li ệ u v ậ n chuyển (hộp, gi ấ y g ó i, băng keo, nhãn d á n...). Trong mọi trường hợp, b ạ n đều s ẽ cần đ ế n c á c mặt h à ng liên quan tới quản trị v à kế to á n như h ó a đơn, biên lai, thi ế t bị đọc th ẻ tín dụng, phần mềm lưu trữ h ồ sơ v à kho d ự trữ. V ậ y b ạ n phải l ấ y tiền ở đâu để mua t ấ t cả những th ứ n à y trước khi bắt đầu b á n c á c mặt h à ng c ủ a m ì nh?

CÁC NGUỒN TIỀN CHO QUỸ

KHỞI NGHIỆP

Khi b ạ n ti ế n h à nh l ậ p kế ho ạ ch t à i chính, hãy xem xét c á c ngu ồ n vố n kh ở i nghi ệ p sau:

• Tiềm lực kinh tế của chính bạn. Kiểm kê l ạ i t ấ t cả những t à i sản b ạ n đang s ở hữu. Mọi người thường s ở hữu nhiều t à i sản hơn những g ì họ thường nghĩ. N ó có thể bao g ồ m t à i khoản ti ế t ki ệ m, cổ phần s ở hữu b ấ t động sản, t à i khoản hưu trí, xe cộ, thi ế t bị giải trí, bộ sưu t ậ p c á nhân v à c á c khoản đầu tư kh á c. B ạ n có thể b á n t à i sản để l ấ y tiền hoặc s ử dụng chúng l à m t à i sản th ế ch ấ p cho một khoản vay. B ạ n cũng nên kiểm tra h ạ n m ứ c tín dụng c á nhân c ủ a m ì nh – hầu h ế t c á c thi ế t bị v à v ậ t tư m à b ạ n cần đều có b á n t ạ i c á c c ử a h à ng b á n l ẻ ch ấ p nh ậ n thanh to á n b ằ ng th ẻ tín dụng.

• Bạn bè và gia đình . Sau khi đã gom g ó p c á c ngu ồ n l ự c c á nhân, bước đi hợp lý ti ế p theo b ạ n nên l à m l à liên h ệ b ạ n bè v à gia đ ì nh, những người tin tư ở ng v à mu ố n giúp b ạ n th à nh công. Hãy th ậ n trọng khi l à m v ậ y. Dù m ố i quan h ệ có khăng khít đ ế n đâu, hãy thể hi ệ n bản thân một c á ch chuyên nghi ệ p, tr ì nh b à y mọi th ứ b ằ ng văn bản v à chắc chắn r ằ ng những người m à b ạ n liên h ệ có đ ủ khả năng ch ấ p nh ậ n r ủ i ro khi đầu tư v à o doanh nghi ệ p c ủ a b ạ n. • Đối tác . Dù hầu h ế t c á c doanh nghi ệ p đ ồ th ủ công ch ỉ do một người l à m ch ủ , b ạ n v ẫ n có thể cân nhắc đ ế n vi ệ c s ử dụng nguyên tắc “s ứ c m ạ nh c ủ a đ á m đông” v à t ì m ki ế m ai đ ó mu ố n hợp t á c cùng b ạ n để ti ế n h à nh d ự á n. B ạ n có thể chọn người có tiềm l ự c t à i chính v à mu ố n s á t c á nh cùng b ạ n trong công vi ệ c kinh doanh. Hoặc b ạ n có thể t ì m th ấ y người có tiền để đầu tư nhưng không mu ố n phải động tay l à m vi ệ c. Hãy bảo đảm r ằ ng b ạ n có th ỏ a thu ậ n đ ố i t á c b ằ ng văn bản x á c định rõ r à ng c á c quyền, tr á ch nhi ệ m v à nghĩa vụ c ủ a b ạ n.

• Các chương trình của chính phủ . Có vô s ố chương tr ì nh do địa phương, tiểu bang v à liên bang thi ế t kế để hỗ trợ c á c doanh nghi ệ p nh ỏ m à b ạ n có thể t ậ n dụng. Hãy bắt đầu với SBA (Small Business Administration – Cục Quản lý Doanh nghi ệ p nh ỏ Hoa Kỳ), sau đ ó ti ế n h à nh nghiên c ứ u thêm nhiều chương tr ì nh kh á c. Phụ nữ, người dân tộc thiểu s ố v à c ự u chi ế n binh nên nghiên c ứ u về c á c chương tr ì nh hỗ trợ t à i chính phù hợp được thi ế t kế để giúp họ tham gia kinh doanh. Khu v ự c s á ch kinh doanh t ạ i thư vi ệ n địa phương l à một địa điểm lý tư ở ng để b ạ n bắt đầu nghiên c ứ u.

ĐỊNH GIÁ CÁC SẢN PHẨM THỦ CÔNG CỦA BẠN

Một v ấ n đề t à i chính quan trọng kh á c l à quyế t định xem b ạ n s ẽ tính phí bao nhiêu cho sản phẩm c ủ a m ì nh. Vi ệ c định gi á có thể kh á t ẻ nh ạ t v à t ố n thời gian, đặc bi ệ t l à n ế u b ạ n không gi ỏ i vi ệ c tính to á n cho lắm. N ế u định gi á qu á th ấ p, b ạ n s ẽ t ự cướp m ấ t lợi nhu ậ n c ủ a m ì nh hoặc buộc phải cắt giảm ch ấ t lượng sản phẩm để có lãi. Nhưng n ế u định gi á qu á cao, b ạ n có thể s ẽ b ỏ lỡ giao dịch. Trên th ự c t ế , nhiều thợ th ủ công sợ r ằ ng n ế u họ định gi á h à ng h ó a theo đúng gi á trị th ì s ẽ không ai b ỏ tiền ra mua chúng.

Khi định gi á một mặt h à ng, b ạ n cần tính đ ế n chi phí nguyên v ậ t li ệ u được s ử dụng để t ạ o ra sản phẩm, phí v ậ n chuyển (n ế u có), thù lao cho nhân công, tỷ l ệ chi phí gi á n ti ế p (bao g ồ m cả chi phí kinh doanh cố định v à không cố định) v à một m ứ c lợi nhu ậ n hợp lý. Sau khi đã tính đ ế n t ấ t cả c á c yế u t ố n à y, có thể một v à i kh á ch h à ng s ẽ cho r ằ ng b ạ n đang đưa ra m ứ c gi á b ấ t hợp lý. Khi đ ó, b ạ n cần quyế t định xem m ì nh s ẽ giữ nguyên con s ố đ ó, hay t ì m ra c á ch để giảm gi á m à v ẫ n thu được lợi nhu ậ n hợp lý. Nhiều thợ th ủ công cảm th ấ y họ không bao giờ nh ậ n được thù lao tương x ứ ng với công s ứ c đã b ỏ ra, nhưng b ở i r ấ t yêu thích công vi ệ c đang l à m, họ sẵn s à ng ch ấ p nh ậ n điều đ ó

tiêu dùng. Trên

à

á

dụng tư duy kinh doanh cũ th ì thương hi ệ

c

b ạ

cũng kh ó lòng ti ế n bước. Thương trường khắc nghi ệ t ngo à i kia luôn đòi h ỏ i s ự b ì nh tĩnh, t ỉ nh t á o v à cẩn th ậ n c ủ a để có thể vượt qua những kh ó khăn, sai lầm trong giai đo ạ n đầu kh ở i nghi ệ p. Ở phần ti ế p theo c ủ a “Craft - Kh ở i s ự kinh doanh sản phẩm th ủ công”, RIO Book đã xây d ự ng nội dung với những thông tin về thị trường nội địa Vi ệ t Nam nh ằ m giúp độc giả có c á i nh ì n to à n cảnh b ứ c tranh tổng quan v à th ự c t ế về ng à nh th ủ công đầy tiềm năng n à y. Với 6 b à i vi ế t, tương ứ ng với 6 yế u t ố quan trọng cần khai th á c thêm thông tin: thị trường, sản phẩm, sự sáng tạo, con người, marketing và hệ thống phân phối , phần hai s ẽ lần lượt đề c ậ p đ ế n kh ó khăn, trăn tr ở c ủ a những người có kinh nghi ệ m trong nghề. Với mỗi vị trí kh á c nhau, g ó c nh ì n c ủ a họ cũng s ẽ kh á c nhau. Tuy v ậ y, thông qua r ấ t nhiều lăng kính được c á c kh á ch mời cung c ấ p, s ẽ có đôi lần b ạ n th ấ y những suy nghĩ v à tư duy giao nhau ở nhiều điểm. Cu ố i cùng, dù đang đ ứ ng ở đâu trong dòng chảy, c á c kh á ch mời cũng đều bắt đầu h à nh tr ì nh c ủ a m ì nh b ằ ng t ì nh yêu với c á c sản phẩm th ủ công. Đây l à điểm h ấ p d ẫ n nh ấ t khi n ó i về ng à nh n à y, v à RIO Book hy vọng b ạ n s ẽ c ấ t bước với kh ố i ó c m ạ nh m ẽ cùng tr á i tim tr à n đầy nhi ệ t huy ế t.

SẢN PHẨM THỦ CÔNG, SỰ BỀN VỮNG

CHƯA ĐỦ ĐỂ KHÁCH HÀNG “RÚT VÍ”

#sanpham #benvung #moitruong

Khách mời chuyên môn: TRẦN KIỀU ANH

Founder Dòng Dòng Sài Gòn

Với hơn 10 năm kinh nghiệm học tập và làm việc trong ngành thiết kế tại Anh, chị Trần Kiều Anh đã để tương lai ổn định lại sau lưng và về Việt Nam phát triển Dòng Dòng. Đây là thương hiệu chứa đựng nét hài hoà giữa hiểu biết kỹ thuật cùng tầm nhìn về sản xuất bền vững của phương Tây với nền văn hoá đậm đà và giàu có của Việt Nam. Thông qua những sản phẩm làm từ bạt tái chế, chị Kiều Anh và đội ngũ mong muốn góp phần giảm thiểu tình trạng rác thải nhựa, đồng thời đưa những sản phẩm bền đẹp và tiện dụng tới khách hàng. Đến nay Dòng Dòng đã bước sang tuổi thứ ba và là thương hiệu thời trang bền vững trẻ được nhiều khách hàng cả trong và ngoài nước yêu mến.

Biên tập bài viết: Key

Thiết kế và minh họa: Quỳnh Anh

↘ Khi nói tới sự bền vững, không chỉ người tiêu dùng mà ngay chính các doanh nghiệp cũng thường nghĩ đến yếu tố môi trường. Kết quả là khi gõ từ khóa “sản phẩm thủ công”, không khó để bắt gặp những lời quảng cáo như “sản phẩm bền vững”, “thân thiện với môi trường”, “nguyên liệu tự nhiên an toàn cho người sử dụng”,... Đây cũng là hình ảnh mặc định gắn liền với các sản phẩm thủ công mỹ nghệ. Chọn một con đường khác với số đông, đến nay Dòng Dòng Sài Gòn đã thành công khi chứng minh sự bền vững của sản phẩm không chỉ nằm ở việc sử dụng những chất liệu thân thiện với môi trường. Thực tế, người tiêu dùng cần nhiều yếu tố hơn thế để quyết định gắn bó với thương hiệu.

SẢN PHẨM CHỈ CÓ YẾU TỐ BỀN VỮNG: CHƯA ĐỦ ĐỂ THUYẾT PHỤC KHÁCH HÀNG

Không ch ỉ kh á ch h à ng, r ấ t nhiều ngh ệ nhân mới v à o nghề cũng quan ni ệ m r ằ ng sản phẩm bền vững ch ỉ đơn giản l à sản phẩm s ử dụng nguyên li ệ u thân thi ệ n với môi trường như gi ấ y, vải, rơm hay gỗ. Nhưng nguyên li ệ u ch ỉ l à một phần r ấ t nh ỏ để c ấ u th à nh một sản phẩm bền vững. B ạ n đọc đúng r ồ i đ ấ y, r ấ t nh ỏ ! Kh á i ni ệ m bền vững không ch ỉ đề c ậ p đ ế n ch ấ t li ệ u t ạ o ra sản phẩm, m à còn bao g ồ m cả những gi á trị sản phẩm mang đ ế n cho kh á ch h à ng, cũng như gi á trị n ằ m trong chính sản phẩm. Nhưng hãy b à n kỹ lưỡng hơn đ ế n hai khía c ạ nh n à y ở phần sau. Trong phần một, tôi mu ố n nh ấ n m ạ nh với b ạ n vi ệ c n ế u mu ố n ph á t triển lâu d à i cùng thị trường th ì sản phẩm nên mang đ ế n nhiều gi á trị cho kh á ch h à ng hơn l à ch ỉ dừng l ạ i ở y ế u t ố bền vững.

N ế u mu ố n thuy ế t phục kh á ch h à ng th ì về lâu d à i, b ạ n đừng nên dùng tính ch ấ t bền vững l à lý do chính để b á n h à ng. Khi phải l ự a chọn, r ấ t nhiều người s ẽ nghiêng về một sản phẩm kém bền vững nhưng vừa túi tiền hơn. Điều n à y không ch ỉ đúng t ạ i thị trường Vi ệ t Nam m à còn ở cả nước ngo à i – dù kh á ch h à ng t ạ i đ ó có thể quan tâm nhiều hơn tới v ấ n đề môi trường v à bi ế n đổi khí h ậ u. Vi ệ c t ạ o ra sản phẩm để kh á ch h à ng mua v ì “thương t ì nh” s ẽ không phải l à phương ph á p kinh doanh lâu d à i, khi họ ch ỉ mua một lần duy nh ấ t r ồ i thôi.

B ạ n nên đặt bản thân v à o vị trí c ủ a kh á ch h à ng, v à t ự h ỏ i m ì nh s ẽ dùng sản phẩm n à y để l à m g ì ? T ấ t nhiên “s ự bền vững” hay “nguyên li ệ u t ự nhiên” s ẽ không phải l à câu trả lời đầu tiên c ủ a b ạ n. T ạ i Dòng Dòng, th ỉ nh thoảng thông qua câu chuy ệ n thu gom những t ấ m b ạ t, chúng tôi v ẫ n truyền tải thông đi ệ p ph á t triển bền vững một c á ch nh ẹ nh à ng nh ằ m giúp kh á ch h à ng hiểu được lý tư ở ng c ủ a m ì nh. Nhưng cũng ch ỉ nên dừng ở đ ó thôi. N ế u d ạ y đời qu á nhiều, tôi nghĩ cũng ch ẳ ng ai mu ố n nghe.

CẦN ĐƯA CHO KHÁCH HÀNG NHIỀU LÝ DO HƠN THẾ

T ấ t nhiên, n ế u đã quyế t định r ằ ng y ế u t ố bền vững l à một trong những gi á trị cố t lõi c ủ a thương hi ệ u, th ì dù thương hi ệ u có thay đổi ra sao: ph á t triển thêm nhiều dòng sản phẩm kh á c, m ở rộng mô h ì nh kinh doanh, chuyển sang quy tr ì nh sản xu ấ t h à ng lo ạ t,... gi á trị n à y v ẫ n cần b á m s á t c á c sản phẩm c ủ a b ạ n. Th ẳ ng thắn m à n ó i, n ế u lo ạ i b ỏ yế u t ố môi trường th ì Dòng Dòng kh ó có khả năng c ạ nh tranh với những sản phẩm sản xu ấ t h à ng lo ạ t. V ậ y nên tôi nghĩ m ì nh v ẫ n s ẽ đi theo con đường đã chọn. Nhưng nh ì n xa hơn, để đ ủ s ứ c c ạ nh tranh trên thị trường, sản phẩm

cần trao cho người tiêu dùng nhiều gi á trị hơn nữa để thuyế t phục họ mua h à ng, đ ồ ng thời cho họ lý do để quay l ạ i với thương hi ệ u. Nhưng kh á ch h à ng đang t ì m ki ế m điều g ì ở một sản phẩm th ủ công?

trao cho khách hàng cảm giác độc nhất

Do được l à m từ b ạ t cũ, r ấ t kh ó để bảo đảm những sản phẩm c ủ a Dòng Dòng có kiểu d á ng luôn gi ố ng nhau. Thường chúng tôi s ẽ giải thích trước cho kh á ch h à ng về vi ệ c tuỳ từng lo ạ i b ạ t m à m à u sắc th à nh phẩm s ẽ có

đôi chút kh á c bi ệ t. Nhưng thay v ì nghĩ c á ch khắc phục, tôi cho r ằ ng chính điều n à y s ẽ t ạ o ra s ự độc đ á o cho sản phẩm. Tuy những t ấ m b ạ t đem về đều s ẽ được x ử lý kỹ để s ự kh á c bi ệ t n à y l à t ố i thiểu, nhưng đ ồ ng thời chính s ự kh á c bi ệ t đã l à m tăng thêm gi á trị cho sản phẩm. Hai người b ạ n có thể cùng mua một m ẫ u túi, nhưng hai c á i chưa chắc đã như nhau. Đây chính l à s ự thú vị c ủ a sản phẩm.

Khi quan s á t, tôi nh ậ n th ấ y r ấ t nhiều kh á ch h à ng l ự a chọn sản phẩm n à o đ ó đơn giản v ì mu ố n bản thân kh á c bi ệ t so với s ố đông. V ậ y nên c á c sản phẩm th ủ công mang trong m ì nh tính ch ấ t “độc nh ấ t vô nhị” đã th ỏ a mãn mong mu ố n c ủ a họ. Đây l à nhu cầu có th ậ t, v à n ó đòi h ỏ i b ạ n cần x á c định rõ r à ng gi á trị mới l ạ m à m ì nh mang đ ế n cho kh á ch h à ng l à g ì . Hãy th ử đặt sản phẩm lên b à n cân để xem xét những y ế u t ố m à c á c thương hi ệ u kh á c kh ó lòng c ạ nh tranh, có thể b ạ n s ẽ ng ạ c nhiên với những lợi th ế tuy ệ t vời m à m ì nh đang s ở hữu.

luôn sáng tạo với những gì đang có

Mỗi thương hi ệ u s ẽ ch ỉ s ở hữu một v à i sản phẩm th ế m ạ nh riêng, nhưng vi ệ c s á ng t ạ o d ự a trên những g ì đang c ó s ẽ mang đ ế n r ấ t nhiều lợi ích. Tôi nghĩ vi ệ c nhiều thương hi ệ u nh ỏ ch ỉ chọn l à m một v à i sản phẩm cố định th ì hơi m ạ o hiểm.

Th ứ nh ấ t l à v ì c á c b ạ n s ẽ kh ó có thể khai th á c h ế t tiềm năng kh á ch h à ng ch ỉ qua v à i sản phẩm. Th ứ hai l à n ế u kh á ch h à ng đã mua lần một, họ s ẽ không có lý do mua lần hai. V ậ y nên vi ệ c ph á t triển đa d ạ ng còn giúp những kh á ch h à ng đã ưng ý với ch ấ t lượng sản phẩm có cơ hội quay l ạ i. Dĩ nhiên điều n à y cũng s ẽ đặt á p l ự c lên dây chuyền sản xu ấ t, nhưng đây l à b à i to á n c á c thương hi ệ u tr ẻ phải trả lời.

Bản thân Dòng Dòng cũng đang có kh á nhiều m ẫ u mã. Tôi nghĩ một trong những lý do chính l à v ì chúng tôi còn tr ẻ v à v ẫ n đang trong qu á tr ì nh kh á m ph á để hiểu kh á ch h à ng mu ố n g ì . Ví dụ như hi ệ n nay kh á ch h à ng chính c ủ a Dòng Dòng l à c á c b ạ n tr ẻ , v ậ y nên sản phẩm chính s ẽ l à túi ba lô. Nhưng để h ạ n ch ế lãng phí b ạ t h ế t m ứ c có thể, những sản phẩm nh ỏ hơn mới được ph á t triển thêm như ví, dây đeo th ẻ ,… Chính nhờ m ẫ u mã đa d ạ ng m à chúng tôi có dịp quan s á t kh á ch h à ng, hiểu được t ạ i sao m ẫ u n à y được yêu m ế n, t ạ i sao m ẫ u kia không b á n được. Đây chính l à câu trả lời kh á ch h à ng d à nh cho thương hi ệ u, để c á c b ạ n có thể rút kinh nghi ệ m cho những sản phẩm ti ế p theo.

sự minh bạch trong thông tin

Hi ệ n nay, bên c ạ nh yế u t ố ch ấ t lượng hay m ẫ u mã, người tiêu dùng ng à y c à ng khắt khe trong vi ệ c t ì m hiểu ngu ồ n g ố c sản phẩm. Những thương hi ệ u có thể giữ s ự minh b ạ ch trong thông tin sản phẩm chính l à những thương hi ệ u chi ế m được cảm t ì nh c ủ a kh á ch h à ng. Có r ấ t nhiều c á ch để thông tin đ ế n được với người tiêu dùng, nhưng Dòng Dòng đã chọn c á ch gắn những t ấ m sticker ghi ngu ồ n g ố c b ạ t lên trên sản phẩm. Có hai lý do cho s ự ra đời c ủ a những mi ế ng sticker: Đầu tiên, tôi mu ố n minh b ạ ch thông tin để kh á ch h à ng bi ế t được nguyên li ệ u c ủ a sản phẩm th ự c s ự đ ế n từ đâu. Th ứ hai, đây l à c á ch súc tích nh ấ t để kể về vòng đời trước c ủ a những t ấ m b ạ t cũ. Nhờ s ở hữu câu chuy ệ n thú vị c ủ a riêng m ì nh, gi á trị c ủ a từng sản phẩm trong mắt kh á ch h à ng s ẽ tăng lên r ấ t nhiều. Tôi nh ậ n ra r ằ ng khi xế p những sản phẩm c ủ a Dòng Dòng lên kệ , m ì nh s ẽ không bao giờ có đ ủ không gian để kể câu chuy ệ n c ủ a từng chi ế c túi. Những mi ế ng sticker l à c á ch đơn giản nh ấ t để kh á ch h à ng cảm nh ậ n được câu chuy ệ n c ủ a chi ế c túi họ s ẽ mua. Khi đã hiểu được câu chuy ệ n đ ằ ng sau, kh á ch h à ng s ẽ có cảm gi á c kế t n ố i cùng sản phẩm.

TÍNH BỀN VỮNG CỦA SẢN PHẨM NÊN ĐẾN TỪ CHÍNH SẢN PHẨM

Khi n ó i về một sản phẩm bền vững, nhiều doanh nghi ệ p s ử dụng ch ấ t li ệ u gi ấ y hoặc vải để t ạ o cảm gi á c “xanh” cho người tiêu dùng. Đây có thể l à c á i “b ẫ y” môi trường khi vòng đời c ủ a sản phẩm qu á ngắn, trong khi nguyên li ệ u s ử dụng để sản xu ấ t l ạ i qu á nhiều. Tôi cho r ằ ng tính bền vững c ủ a sản phẩm nên đ ế n từ chính sản phẩm, ch ứ không phụ thuộc v à o một yế u t ố duy nh ấ t n à o. Ở thời điểm n à y, “bền vững” không ch ỉ n ó i về vi ệ c sản phẩm phải có ch ấ t lượng t ố t, m à còn phải phù hợp để đ ồ ng h à nh lâu d à i cùng kh á ch h à ng. Nhưng như th ế n à o l à “phù hợp”? sản phẩm phải đủ bền để sử dụng trong thời gian dài Thay v ì đưa ra một kh á i ni ệ m mơ h ồ như “đưa yế u t ố bền vững”, chúng ta nên rút gọn mục tiêu v à o một yế u t ố quan trọng: độ bền c ủ a sản phẩm. Để l à m được điều đ ó, c á c thương hi ệ u cần giữ ch ấ t lượng sản phẩm luôn đ ồ ng đều, kiểu d á ng, phom v à t ỉ l ệ phải không bị lỗi thời hay bị thay th ế sớm, không nên đi theo phong c á ch hay tr à o lưu n à o. Chính nhờ s ự t ố i giản, trung tính c ủ a sản phẩm m à kh á ch h à ng s ẽ cảm th ấ y đ ồ th ủ công hỗ trợ t ố t cho cuộc s ố ng m à không bị nh à m ch á n hay dần tr ở nên không phù hợp.

Một nhu cầu thi ế t y ế u đang được nhiều thương hi ệ u lưu ý, đ ó l à hầu h ế t kh á ch h à ng đều mu ố n mua một sản phẩm “Made in Vietnam” với vẻ ngo à i mới l ạ hơn so với những th ứ đang phổ bi ế n trên thị trường, m à v ẫ n phù hợp với thời ti ế t nhi ệ t đới, đặc bi ệ t l à đ ủ bền để chịu được s ự khắc nghi ệ t c ủ a mùa mưa. V ậ y nên Dòng Dòng đã ph á t triển dòng sản phẩm được l à m từ b ạ t t á i ch ế , giúp ch ố ng nước hi ệ u quả nhưng v ẫ n giữ được độ bền v à m à u sắc tươi tắn. Khi x á c định mục đích s ử dụng sản phẩm, doanh nghi ệ p nên t ậ p trung v à o nhu cầu s ử dụng c ủ a t ệ p kh á ch h à ng mục tiêu, nh ằ m t ạ o ra sản phẩm đ á p ứ ng được những đòi h ỏ i đ ó. S ự bền vững ch ỉ l à yế u t ố đ ế n sau, khi đã thoả mãn được những yế u t ố đ á p ứ ng nhu cầu c ủ a kh á ch h à ng. sản phẩm không nhất thiết phải làm từ giấy Ch ỉ mới v à i năm trước, khi kh á i ni ệ m “s ố ng xanh” mới tr ở nên phổ bi ế n, b ạ n có thể th ấ y nhiều nhãn h à ng quảng c á o y ế u t ố thân thi ệ n với môi trường khi thay ố ng hút nh ự a b ằ ng ố ng hút gi ấ y. Đ ố i với Dòng Dòng, tôi nghĩ vi ệ c trao thân ph ậ n mới cho những t ấ m b ạ t cũ, b ạ t vụn th ự c ra l ạ i l à h à nh động kh á thân thi ệ n với môi trường. Không ch ỉ t ậ n dụng những nguyên li ệ u bị coi l à b ỏ đi, độ bền không quản mưa nắng c ủ a b ạ t còn giúp vòng đời c ủ a sản phẩm được kéo d à i, từ đ ó giúp giảm lượng r á c thải ra môi trường. Với những ngh ệ nhân chuẩn bị kh ở i nghi ệ p, tôi mu ố n nh ấ n m ạ nh r ằ ng chưa chắc dùng gi ấ y đã t ố t hơn dùng nh ự a. C á c b ạ n cũng không nh ấ t thi ế t phải mua mới nguyên li ệ u b ằ ng gi ấ y mới gọi l à t ố t cho môi trường hay tăng tính bền vững cho sản phẩm.

sản phẩm cần được chuẩn hóa quy trình sản xuất Tuy điểm đặc bi ệ t c ủ a ng à nh th ủ công l à không sản phẩm n à o gi ố ng nhau ho à n to à n, nhưng c á c b ạ n ngh ệ nhân cần có ý th ứ c rõ r à ng s ự kh á c nhau giữa sản phẩm độc đ á o v à sản phẩm có ch ấ t lượng không đ ồ ng đều. C á c sản phẩm th ủ công khi b á n ra đều cần ch ấ t lượng tương đương nhau ch ứ không thể tr ồ i sụt th ấ t thường, v à độ chênh n à y nên d ự a trên một tiêu chuẩn chắc chắn. Đặc bi ệ t l à với những thương hi ệ u hướng tới cả thị trường trong nước l ẫ n nước ngo à i, vi ệ c sản phẩm có ch ấ t lượng v à m ẫ u mã ổn định s ẽ giảm tải r ấ t nhiều cho công t á c truyền thông v à b á n h à ng, từ đ ó c á c b ạ n s ẽ ti ế t ki ệ m được r ấ t nhiều công s ứ c v à thời gian. Sản phẩm có

ch ấ t lượng được chuẩn ho á th ì khả năng ph ủ rộng ra qu ố c t ế l à ho à n to à n có thể.

Tôi từng bi ế t kh á nhiều ngh ệ nhân th ủ công l à m sản phẩm theo phương ph á p ng ẫ u h ứ ng. Nhưng thị trường đã ch ỉ ra r ằ ng chính những thương hi ệ u bi ế t chuẩn h ó a sản phẩm mới có thể ti ế n xa.

Tôi nghĩ hi ệ n nay có thể chia c á c nh à sản xu ấ t sản phẩm ra l à m hai nh ó m: nh ó m l à m th ủ công phong c á ch ng ẫ u h ứ ng v à nh ó m l à m đ ồ th ủ công được chuẩn ho á . Điều n à y phụ thuộc v à o tính c á ch v à định hướng c ủ a từng thương hi ệ u. Nhưng dù theo hướng n à o, ch ấ t lượng sản phẩm v ẫ n cần giữ được s ự đ ồ ng đều. Với nh ó m đầu tiên, vi ệ c m ẫ u mã có s ự thay đổi chính l à điểm h ấ p d ẫ n, nhưng n ế u ch ấ t lượng sản phẩm b ấ p bênh th ì không một kh á ch h à ng n à o có thể gắn b ó lâu d à i.

đôi khi sẽ cần có sự can thiệp của máy móc

N ế u mu ố n chuẩn h ó a sản phẩm, s ự tham gia c ủ a m á y m ó c trong một v à i khâu l à r ấ t cần thi ế t. Điều n à y d ẫ n đ ế n một v ấ n đề l à tính th ủ công s ẽ không còn được đảm bảo. Đây l à điều c á c thương hi ệ u cần x á c định từ trước. Nhưng n ế u trong quy tr ì nh sản xu ấ t đã phân định rõ đâu l à khâu cần s ự x ử lý b ở i b à n tay người v à đâu l à khâu có thể t ự động h ó a, sản phẩm cu ố i cùng v ẫ n s ẽ không m ấ t đi c á i h ồ n v à s ự độc đ á o vố n có

đừng bỏ qua vấn đề tài chính

Tương t ự với vi ệ c không phải c ứ dùng gi ấ y l à bền vững, không phải c ứ l à m ho à n to à n b ằ ng s ứ c người l à hay. Vi ệ c thay th ế ở những công đo ạ n có thể dùng m á y m ó c s ẽ giúp thương hi ệ u ti ế t ki ệ m nhiều thời gian v à công s ứ c. Nhưng ch ấ t lượng c ủ a sản phẩm th ủ công v ẫ n phụ thuộc nhiều v à o b à n tay ngh ệ nhân, còn m á y m ó c ch ỉ thay th ế được v à i công đo ạ n m à thôi. Th ự c t ế m á y m ó c hi ệ n nay không có lo ạ i n à o chuyên dùng để may b ạ t, v ậ y nên khi mua m á y về, chúng tôi cũng cần ch ỉ nh s ử a l ạ i để có thể x ử lý v à v ậ n h à nh chúng như mong mu ố n. Do đ ó, tôi th ấ y đây l à s ự kế t hợp giữa con người v à m á y m ó c th ì đúng hơn. Điều n à y s ẽ giúp sản xu ấ t nhanh hơn, đ ồ ng thời giảm gi á th à nh xu ố ng một chút.

Nhiều người khi l ậ p ra thương hi ệ u th ủ công r ấ t ng ạ i khi phải n ó i về t à i chính. Th ự c t ế , đã l à m kinh doanh th ì câu chuyệ n lãi lời luôn l à th ứ cần cân đo đong đ ế m. Kh á c với những gi á trị sản phẩm mang l ạ i cho kh á ch h à ng, t à i chính l à y ế u t ố mang l ạ i gi á trị tr ự c ti ế p cho thương hi ệ u, v à gần như l à yế u t ố bắt buộc phải x ử lý trơn tru để có thể đưa thương hi ệ u đi ti ế p. H ẳ n ai đi m á y bay cũng thuộc n ằ m lòng hướng d ẫ n đeo mặt n ạ dưỡng khí: đeo cho bản thân trước, r ồ i mới giúp những người xung quanh. B ạ n s ẽ ch ẳ ng thể giúp đỡ ai n ế u bản thân cũng đang kh ó th ở. Nghĩ rộng ra, trong trường hợp không đ ủ t à i chính để đi ti ế p, thương hi ệ u c ủ a b ạ n sớm muộn cũng “h ế t ôxi”. N ế u thương hi ệ u không thể trụ l ạ i, b ạ n cũng ch ẳ ng thể cung c ấ p thêm gi á trị g ì cho thị trường.

Khi mới bắt đầu ph á t triển thương hi ệ u, không ch ỉ tôi m à r ấ t nhiều b ạ n tr ẻ đều kh á ngây thơ, dễ d à ng cảm th ấ y ph ấ n khích v ì nghĩ m ì nh đã t ạ o ra sản phẩm có gi á trị. Nhưng n ế u c ứ cắm đầu v à o l à m m à không suy nghĩ, ngu ồ n vố n c ủ a b ạ n s ẽ b ạ n ki ệ t với t ố c độ nhanh hơn b ạ n tư ở ng tượng. Khi s ố tiền để d à nh kh ở i nghi ệ p c ạ n dần v à câu chuyệ n bắt đầu kh ó khăn hơn, b ạ n s ẽ buộc phải nh ì n v à o th ự c t ế . Nh ậ n xét th ẳ ng thắn th ì những con s ố không đ á ng sợ như b ạ n nghĩ. Ch ỉ cần ng ồ i xu ố ng v à vi ế t ra

rõ r à ng, b ạ n s ẽ không rơi v à o tr ạ ng th á i bị động phải cố suy nghĩ về vi ệ c tăng đầu ra cho sản phẩm khi túi tiền c ủ a thương hi ệ u đã “c ạ n đ á y”. Rõ r à ng, vi ệ c trang bị ki ế n th ứ c t à i chính l à chuy ệ n sớm muộn b ạ n cũng phải bắt tay v à o l à m n ế u mu ố n thương hi ệ u c ủ a m ì nh ph á t triển lâu d à i. Hãy x á c định rõ những th ứ cần được m ạ nh d ạ n đầu tư, v à những th ứ có thể ti ế t ki ệ m. Quay tr ở l ạ i với câu chuy ệ n c ủ a Dòng Dòng, nguyên li ệ u l à một trong những th ứ tôi luôn ưu tiên đầu tư. Th ự c t ế l à nhiều lần Dòng Dòng phải mua b ạ t cũ với gi á tương đương b ạ t mới, nhưng tôi cho r ằ ng những t ấ m b ạ t n à y r ấ t x ứ ng đ á ng với gi á trị c ủ a n ó. Ví dụ như b ạ t m à u h ồ ng, dù có v à o nh à m á y cũng không thể mua được, v ì thường hi ế m nơi đặt

s ố lượng lớn những m à u nổi như h ồ ng hay tím, v ậ y nên n ế u gặp những nơi b á n m à u đặc bi ệ t th ì dù có đắt tôi cũng cố gắng mua. Hoặc trong trường hợp t ấ m b ạ t có m à u sắc phổ bi ế n, nhưng dính tên bảng hi ệ u như ph ở, ố c,… tôi v ẫ n th ấ y được gi á trị c ủ a n ó. V ì tôi hiểu rõ những c á i túi m ì nh l à m ra s ẽ l à độc nh ấ t, v à gi á trị c ủ a n ó s ẽ tăng cao. Đây l à lý do tôi khuyên b ạ n nên b ì nh tĩnh ng ồ i xu ố ng, li ệ t kê những khoản tiền cần trả để duy tr ì thương hi ệ u. Hãy chọn ra những khoản cần đầu tư v à những khoản có thể cắt giảm, sau đ ó nêu rõ lý do cho mỗi quyế t định c ủ a m ì nh. Nh ì n v à o gi ấ y trắng m ự c đen, b ạ n s ẽ có b ứ c tranh to à n cảnh về v ấ n đề t à i chính c ủ a thương hi ệ u, đ ồ ng thời hiểu rõ m ì nh cần l à m g ì v à t ạ i sao m ì nh cần l à m như v ậ y. Điều n à y r ấ t quan trọng, b ạ n đừng “đi trong sương mù” khi n ó i về t à i chính.

GIỮ VỮNG TÂM THẾ KHI ĐI THEO CON ĐƯỜNG BỀN VỮNG

Tôi mu ố n g ử i đ ế n c á c b ạ n hai lời khuyên. Đầu tiên l à hãy kiên tr ì . Con đường kinh doanh đ ồ th ủ công chắc chắn c ự c khổ hơn r ấ t nhiều so với những g ì b ạ n đang tư ở ng tượng. S á u th á ng, hoặc th ậ m chí một năm đầu s ẽ l à khoảng thời gian b ạ n say mê nh ấ t, nhưng những kh ó khăn sau đ ó s ẽ sớm l à m b ạ n nhụt chí. Kinh doanh l à lĩnh v ự c đòi h ỏ i s ự bền b ỉ để vượt qua th ử th á ch. Hãy kiên tr ì cùng một kế ho ạ ch cụ thể để có thể s ố ng s ó t trong một, hai năm đầu ngay cả khi t ì nh h ì nh kinh doanh tr ì tr ệ . Khi đã đ ủ kinh nghi ệ m, b ạ n s ẽ hiểu rõ kh á ch h à ng c ủ a m ì nh cũng như những v ấ n đề cần cải thi ệ n, v à câu chuy ệ n cũng s ẽ t ố t đ ẹ p hơn.

Lời khuyên th ứ hai cũng l à mục tiêu c ủ a r ấ t nhiều thương hi ệ u hi ệ n nay: hãy g ó p phần lo ạ i b ỏ định ki ế n r ằ ng đ ồ th ủ công ch ỉ có thể l à m quy mô nh ỏ l ẻ . Chúng ta ho à n to à n có thể l à m ra những sản phẩm th ủ công với m ẫ u mã hi ệ n đ ạ i cùng tính ứ ng dụng cao. Đừng ch ỉ giới h ạ n tư duy ở những m ó n đ ồ lưu ni ệ m, trang trí. Hãy nghĩ xem li ệ u m ó n đ ồ m ì nh l à m ra có t á c dụng g ì trong cuộc s ố ng h à ng ng à y c ủ a kh á ch h à ng hay không? Hãy nghĩ tới những nhược điểm c ủ a một sản phẩm th ủ công v à t ì m ra những c á ch l à m kh á c bi ệ t để cải thi ệ n n ó

Rõ r à ng bên c ạ nh vi ệ c s ử dụng ch ấ t li ệ u thân thi ệ n với môi trường, kh á i ni ệ m bền vững còn đề c ậ p đ ế n s ự gắn kế t lâu d à i với kh á ch h à ng cũng như chính những người đã t ạ o ra sản phẩm, đ ồ ng thời đ ó ng g ó p những gi á trị nh ấ t định cho cộng đ ồ ng. Đừng nghĩ r ằ ng những đ ó ng g ó p cho cộng đ ồ ng n ó i riêng v à xã hội n ó i chung l à uổng phí. Xã hội l à một vòng tròn khép kín, những g ì b ạ n trao đi hôm nay s ẽ giúp môi trường lao động cũng như chính môi trường kinh doanh ng à y mai tr ở nên l à nh m ạ nh hơn.

Khách mời chuyên môn: TRẦN MAI PHƯƠNG Marketing Manager tại Maztermind

Tốt nghiệp khoa Tài chính ngân hàng tại Đại học Ngoại Thương, chị Trần Mai Phương đã thử sức ở nhiều vị trí khác nhau nhằm thấu hiểu mục tiêu doanh nghiệp cũng như có cái nhìn bao quát về cách vận hành của nhiều mô hình khởi nghiệp đa dạng. LỰa chọn đồng hành cùng Maztermind, đến giờ chị Phương vẫn đang trăn trở với bài toán mang những sản phẩm thủ công đầy chất sáng tạo Việt bước ra quốc tế.

Biên soạn bài viết: Key

Thiết kế và minh hoạ: Nguyệt Minh Lê

↘ Không quá khi nói rằng một trong những mối quan tâm lớn nhất của rất nhiều doanh nghiệp trên thị trường hiện nay chính là marketing. Chỉ với vài thao tác tìm kiếm, bạn có thể dễ dàng tìm được những phương pháp marketing phổ biến. Tuy vậy, khi đi ra “biển lớn”, bạn sẽ cần nhìn lại kế hoạch marketing của mình để có thể điều chỉnh phù hợp hơn cho thị trường mục tiêu và đặc thù của sản phẩm thủ công. Sự phát triển của Internet đã tạo ra môi trường tiềm năng để ngay cả các thương hiệu khởi nghiệp cũng có khả năng tiếp cận với phần còn lại của thế giới. Vấn đề hiện giờ bạn cần giải quyết, là làm thế nào để tiếng nói của thương hiệu đến được với khách hàng một cách hiệu quả?