Rebelión en Torre Animal

Page 1

Rebelión en Torre Animal

GEORGE ORWELL

9

Rebelión en Torre Animal

No estió casolidá que, dimpuesas d'o suyo paso por a guerra zebil española, George Orwell prexinase o corpus d'Animal Farm; rilato que con o tiempo ha plegau a estar una d'as obras más siñaleras d'o sieglo bente y clau alazetal t'a suya enterpretazión. Rebelión en Torre Animal conta en traza de falordia a istoria d'una torre en a que os animals, fartos d'estar esclaus de l'Ombre, se debantan ta conquerir una bida plena y dinna. Rebelión... ye un chilo en contras de cualsiquier mena de totalitarismo, en a fabor d’a liber tá presonal y de pensamiento; en contras d’as leyaltaz inestricallables que, a la finitiba, se tornan en aparatos de control d'as libertaz. Ya siga en tot un país, u en un ligallo de presonas. Agora, que arriban tiempos de globalizazión y pensamiento unico, no ye pordemás remerar o rilato d'Orwell. No xublidar ye o primer trango ta no tornar-ie.

GEORGE ORWELL

Rebelión en Torre Animal

Gara d’Edizions quiere, con iste libro, recordar a l’autor de 1984 y as suyas bisionarias predizions.

ISBN 84-8094-009-3

9 788480 940092

Libros de Pocha




Rebeliテウn en ToRRe AnimAl GeoRGe oRwell TRAduziテウn miGuel テ]chel bARcos


Tetulo orixinal: Animal Farm Traduzión: Miguel Ánchel Barcos Portalada: Fernando Lasheras

Primera edizión: mayo, 2001

© State of Mrs S Orwell © Ta ista edizión, GARA D’EDIZIONS Abda. Nabarra, 8 50010 ZARAGOZA http://come.to/gara gara@retemail.es

I.S.B.N.: 84-8094-009-3 D. L.: ZImprentau por: Sender Edizions Borja 50010 ZARAGOZA Imprentau en Aragón Printed in Aragón


ENDIZ A libertรก de prensa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7 I . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21 II . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29 III . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .37 IV . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45 V . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .51 VI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .61 VII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .71 VIII . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83 IX . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .97 X . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .109



A LIBERTÁ DE PRENSA George Orwell Iste libro estió repensau ya fa prou de tiempo. A suya ideya prenzipal data de 1937, pero a suya redazión no s’acotoló dica finals de 1943. En a puenda en a que s’escribió, yera esclatero que trobaría barraches t’a suya edizión -á penar de que o chicorrón numero de libros esistens guaranziaba que cualsiquier bolumen impreso se bendería- y, efeutibamén, o libro estió refusau por cuatro editors. Solo que uno d’ellos lo fazió por motibos ideyoloxicos; atros dos eban publicau libros anti-rusos muitas d’añadas y o cuatreno no teneba ideyas politicas definidas. Uno d’ellos yera dezidiu á editar-lo pero, dimpués d’un primer alcuerdo, prefirió consultar con o Ministerio d’Informazión que, parixe estar, l’eba albertiu y mesmo trucau seriosamén sobre a suya publicazión. Aquí bi ye un escai d’una carta de l’editor, en relazión con a consulta feita: «Me refiero á la reyaizión que he puesto alufrar en un importán funzionario d’o Ministerio d’Informazión respeutibe á Animal Farm… Tiengo que confesar que a suya ambista m’ha dau muito á pensar-ne... Agora paro cuenta d’o perigloso que puede estar publicar-lo en istos intes porque, si a faloria estase adedicada á toz os ditadors y á todas as ditaduras en cheneral, a suya publicazión no estaría mal bista, pero a trama sigue tan fidelmén a endrezera istorica d’a Rusia d’os Sobiets y d’os suyos dos ditadors que nomás que puede encletar-se á ixe país, dixando de costau cualsiquier atro reximen ditatorial. Y atra cosa: estaría menos ofensiba si a casta dominán que amanixe en a faloria no estase a 1 d’os cochins . Creigo que a eslezión d’istos animals puede estar ofensiba, y de traza espezial, ta os que son una mica repensaus, como ye o caso d’os rusos.» 1. No ye esclatero quí ha soxeriu ista modificazión, si ye ideya mesma de Sr. X... u si remane d’o mesmo Ministerio. Pero parixe tener marchamo ofizial. (Nota de George Orwell.)

7


George orwell Afers d’ista mena son siempre dolens. Como ye de dar, cosa bi ha menos deseyable que un trestallo ministerial que tienga facultaz ta zensurar libros (eszeuzión feita d’ixos que toquen á la seguranza nazional, caso que, en puenda de guerra, no puede merexer denguna oxezión) que no sigan emparaus ofizialmén. Pero o más gran periglo t’a libertá d’esprisión y de pensamiento no biene d’os barraches direutos d’o Ministerio d’Informazión u de cualsiquier organismo ofizial. Si os direutors y editors d’os periodicos s’aforzan en pribar cualques temas no ye por medrana á una denunzia: ye porque le fa miedo a opinión publica. En iste país, a cobardía inteleutual ye o pior enemigo á o que han que enfrontinar-se escritors y periodistas en cheneral. Ye íste un feito muito grau que, á la mia ambista, no ha estau debatiu con l’amplaria que en merexe. Cualsiquier presona chusta y con esperenzia periodistica tendrá que almitir que, en toda ista guerra, a zensura ofizial no ha estau espezialmén enullosa. No emos estau somesos á garra mena de “endrezera” u “cordinazión” de caráuter totalitario, bella cosa que con tot y con ixo mesmo ese estau de sentiu almitir. Talmén a prensa tienga bels motibos de quexa chustificaus pero, en cheneral, l’autuazión d’o gubierno ha estau de toleranzia t’as opinions minoritarias. O feito más grau en relazión con a zensura literaria en o nuestro país ha estau prenzipalmén de carauter boluntario. As ideyas impopulars, seguntes s’ha bisto, pueden estar acalladas y os feitos desagradables amagar-sen sin estar menister brenca pribadura ofizial. Cualsiquier presona que aiga bibiu bel tiempo en un país forano podrá contar casos de notizias sensazionalistas que plenaban tetulars y empliban espazios mesmo desaxeraus t’o suyo conteniu. Pues bien, ixas mesmas notizias son bedadas d’amanixer por a prensa britanica, no porque o gubierno las aiga bedadas, sino porque esiste un alcuerdo cheneral y tazito sobre cualques feitos que “no ye custión” de siñalar-sen. Isto ye fázil d’entender mientras a prensa britanica contine igual como ye: muito zentralizada y propiedá, en a suya 8


A libertá de prensa gran parti, de bels pocos ombres con diners que tienen muitas enchaquias ta no estar masiau transparens en charrar de bels temas importans. Pero ista mesma mena de zensura amagada autúa tamién sobre os libros y as publicazions en cheneral, igual como sobre o zine, o teyatro y a radio. O suyo orixen ye esclatero: en un inte dau se creya una ortodocsia, un puyal d’ideyas que son adempribiadas por as presonas bienpensans y trasquidas sin de discuta. No ye que siga bedau concretamén dezir “ísto” u “íxo”, ye que “no ye bien” dezir cualques cosas, d’a mesma traza que en a puenda bitoriana no se nombraban os pantalons debán d’una dama. Y cualsiquiera que gose concarar-se con a debandita ortodocsia se trobará acallau con sosprendén prezisión. Ye por isto que cuasi nunca no se gosa fer caso á una opinión reyalmén independién, ni en a prensa popular, ni en as publicazions minoritarias y inteleutuals. En iste tiempo, a ortodocsia dominán desixe una almirazión enta Rusia sin brenca cretica. Toda a chen ye sabedora d’iste feito y, como ye de dar, toda a chen autúa en consonanzia. Cualsiquier cretica seriosa á o reximen sobietico, cualsiquier rebelazión de feitos que o gubierno ruso preferise dixar amagaus, no saldrá t’a carrera. Y o pior ye que ista conspirazión nazional ta afalagar á o nuestro aliato se produz á penar d’unos prebaus costumbres de toleranzia inteleutual muito enradigaus entre nusatros. Y asinas beyemos, escontraditoriamén, que no se premite creticar á o gubierno sobietico, mientras se’n ye libre de fer-lo con o de nusatros. Estará difízil que belún pueda publicar un ataque contra Stalin, pero ye costumbre atacar á Churchill dende toda mena de libro u periodico. Y en zinco añadas de guerra -en dos u tres d’ellas luitemos por a nuestra superbibenzia- s’escribión incontables libros, articlos y panfletos que proposaban, sin garra problema, plegar ta una paz de compromís, y toz ellos amanixión sin prebocar garra mena de cretica u zensura. De mientras no se prebase de comprometer o prestixio d’a Chunta Sobietica, l’alazet d’a libertá d’esprisión ha puesto mantener-se guallardamén. Ye berdá 9


George orwell que en esisten d’atros temas punchudos, pero l’autitú enta l’A.R.S.S. (Aunión de Republicas Sozialistas Sobieticas) ye a laquia más sinnificatiba. Y tiene una carauteristicas de raso espontanias, libres d’influyenzias de cualsiquier colla de presión. O serbilismo con o que a más gran parti d’a intelligentsia britanica ha trasquiu y repetiu as deleras d’a propaganda rusa dende 1941 estaría sosprendén, si no estase porque o feito no ye nuebo y ha alcurriu ya en atras ocasions. Publicazión zaga publicazión, sin mica discuta, s’han iu adempribiando y estendillando as ambistas sobieticas con un desprezio total ent’a berdá istorica y ent’a seriosidá inteleutual. Por zitar nomás que un exemplo: a BBC zelebró o XXV cabodaño d’a creyazión de l’Exerzito Royo sin zitar ta cosa á Trotsky, lo que estió bella cosa parellana á remerar a baralla de Trafalgar sin charrar de Nelson. Y, sin dembargo, o feito no prebocó a más chiqueta protesta por parti d’os nuestros inteleutuals. En as luitas d’a Resistenzia d’os países ocupaus por os alemans, a prensa anglesa se metió á o canto d’as collas refirmadas por Rusia, entre que atras fauzions yeran amagadas (bella bez con omisión de feitos prebaus) con a ideya de chustificar istas midas. Un caso particularmén sinnificatibo estió o d’o coronel Mijailovich, líder d’os chetniks chugoeslabos. Os rusos teneban o suyo propio cadiello en a presona d’o mariscal Tito y acusón á Mijailovich de colaborazión con os alemans. Ista acusazión estió auto contino repetida por a prensa britanica. Á os partidarios de Mijailovich no les ne dión garra oportunidá ta rebilcar istas acusazions y mesmo estión tapaus feitos que las rebilcaban, pribando a suya publicazión. En chulio de 1943 os alemans ufrión una bocha de 100.000 coronas d’oro por a presa de Tito y atra igual por a de Mijailovich. A prensa anglesa embalguó muito lo ufriu por Tito, entre que un periodico nomás (y en letra chicorrona) zitaba la ufrida por Mijailovich. Y, entremistanto, as acusazions de colaborazionismo no aturaban... Feitos muito parellanos alcurrión en España en a Guerra Zebil. Tamién allora as collas republicanas á qui os rusos eban dezidiu acotolar estión 10


A libertá de prensa acusadas entre a indiferenzia d’a nuestra prensa de cuchas; y cualsiquier escrito en a suya esfensa, anque estase una simpla carta á o direutor, beyó refusada a suya publicazión. En ixos tiempos no solo se consideraba refusable cualsiquier mena de cretica enta l’A.R.S.S., sino que mesmo se manteneba secreta. Por exemplo: Trotsky eba escrito poco antis de morir una biografía sobre Stalin. Ye de pensar que, si bien no yera una obra de raso imparzial, podeba estar publicable y, por ixo, bendible. Un editor americano se fazió cargo d’a suya publicazión y o libro i yera ya en prensas. Creigo que ya eban estau correxidas as prebas, cuan l’A.R.S.S. dentró en a guerra mundial. O libro estió retirau á l’inte. De l’afer no se dizió mica palabra en a prensa britanica, anque a mesma esistenzia d’o libro y a suya amortadura yeran feitos dinnos d’estar notizia. Creigo que ye importán saber esbarrar entre a mena de zensura que s’imposan boluntariamén os inteleutuals angleses y a que plega dende as collas de presión. Como ye de dar, esisten bels temas que no deben custionar-sen por causa d’os intereses creyaus que los arrodían. Un caso bien conoxiu ye o referén á os medicos sin d’escruplos. Tamién a Ilesia catolica tiene buena cosa d’influyenzia en a prensa, una influyenzia capaz de callar muitas creticas. Un escandalo en o que se beiga metiu un mosén catolico ye cualcosa á la que nunca no se dará espardidura, bien que si isto alcurre con uno anglicano, ye muito posible que se i cale en primera paxina, como alcurrió con o caso d’o retor de Stiffkey. Asinasmesmo, ye muito estranio que un espeutaclo de linias anticatolicas amanexca en os nuestros eszenarios u en as nuestras pantallas. Cualsiquier autor puede churar que una obra de teyatro u una pelicla que se’n rida d’a Ilesia catolica gosa estar amagada por os periodicos y condenada á l’esculipie. Pero ista mena de feitos son comprensibles y antimás inofensibos. Toda gran organizazión cusira os suyos intereses o millor que puede y, si ixo se’n fa á trabiés d’una propaganda descubierta, no bi ha cosa que dezir. Uno no debe asperar que o Daily Worker publi11


George orwell que bella cosa no pas en a fabor de l’A.R.S.S., ni que o Catholic Herald charre mal d’o Papa. Isto no puede estraniar á no dengún, pero o que sí ye dandaloso ye que, doquiera que influiga l’A.R.S.S. con as suyas particulars menas d’autuar, siga imposible asperar cualsiquier traza de cretica intelixén ni sinzera por parti d’escritors d’ideyas liberals inmunes á toda mena de presión direuta que podese fer-les falseyar as suyas opinions. Stalin ye sacrosanto y muitos aspeutos d’a suya politica son por denzima de cualsiquier mena de discuta. Ye una lei que ha estau mantenida cuasi unibersalmén dende 1941 pero que yera apañada de tal mena que o suyo orixen parixeba plegar ta diez añadas d’antis. En tot ixe tiempo as creticas enta o reximen sobietico exerzidas dende a cucha teneban mui poqueta audenzia. Bi eba, sí, una gran cantidá de literatura antisobietica, pero cuasi toda beniba dende dembas conserbadoras y yera esclateramén plena de deleras, difuera de tiempo y espardida por foscos motibos. Por l’atro costau bi abió una produzión igual d’agundán, y cuasi igual de plena de deleras, d’enfiladura pro-rusa, que trayeba un boicot á tot qui prebase de discutar á fundo cualsiquier custión importán. Profes que yera posible publicar libros anti-rusos, pero fer-lo sinnificaba condenar-se á estar innorau por a parti más gran d’os periodicos importans. O mesmo publica que pribadamén se bibiba sabedor de que ixo “no caleba” fer-se y, anque se dezise que o que ficaba yera berdá, a rispuesta yera clamar-lo “no pas oportuno” y “á o serbizio de” intereses reyazionarios. Ista autitú estió mantenida refirmando-se en a situgazión entrenazional y en a urxén nesezidá de sustener l’alianza anglo-rusa; pero yera esclatero que se deziba por pura razionalizazión. A más gran parti d’os inteleutuals britanicos eba pautau una leyaltá de mena nazionalista enta l’AuniónSobietica y, menaus por a suya debozión enta ella, sentiban que fer dandaliar sobre a sapenzia de Stalin yera cuasi una blasfemia. Feitos parellanos alcurrius en Rusia y en atros países se chuzgaban seguntes distintos criterios. As sinrematables execuzions feitas en as purgas de 1936 ta 1938 yeran 12


A libertá de prensa aprebadas por ombres que eban pasau a suya bida refusando a pena capital, d’a mesma traza que, si bien no bi eba problema en charrar d’a fambre en India, s’amagaba a que penaba Ukrania. Y si tot isto yera esclatero antis d’a guerra, ista morfuga inteleutual no ye, agora, en beras millor. Tornando ta o mio libro, soi seguro de que a reyazión que prebocará en a parti más gran d’os inteleutuals angleses estará muito simpla: “No tenió que estar publicau”. Como ye de dar, istos creticos, muito abezaus en l’arte de disfamar, no lo enrestirán en o terreno politico, sino en lo inteleutual. Dirán que ye un libro simplo y fato y que a suya edizión no ha estau que un malfurrie de papel. Y yo digo que isto puede estar berdá, pero no “toda a berdá” d’a custión. No se puede afirmar que un libro no debe estar editau nomás que porque siga malo. Á penar d’ixo, cada diya s’imprimen zentenars de paxinas de basuera y dengún no le da importanzia. La intelligentsia britanica, á lo menos en a suya gran parti, creticará iste libro porque en él se cretica á o suyo líder y con ixo se perchudica a causa d’o progreso. Si estase o caso de rebés, cosa tendrían que oxetar anque os suyos defeutos literarios estasen diez bezes más grans y plateros. Por exemplo, l’esito d’as edizions d’o Left Book Club en ixas zinco añadas contrimuestra quiento tolerán se puede plegar á estar en cuanti á lo sanselo y á la mala literatura que s’edita, siempre mientras diga o que ellos quieren sentir. O tema que se discuta aquí ye muito senzillo: Merexe estar escuitada toda mena d’opinión, por impopular que siga? Planteyaz ista pregunta en istos terminos y cuasi toz os angleses sentirán que o suyo quefer ye responder: “Sí”. Pero dar-le una forma concreta y preguntar: Qué tos parixe si atacamos á Stalin? Tenemos dreito á estar sentius? Y a rispuesta más natural estará: “No pas”. En iste caso a pregunta representa un concaramiento á la opinión ortodocsa reinán y, por ixo mesmo, o prenzipio de libertá d’esprisión dentra en crisis. De tot ixo resulta que, cuan en 13


George orwell istos intes se demanda libertá d’esprisión, de feito no se demanda autentica libertá. Soi d’alcuerdo en que siempre bi abrá u deberá d’aber bel grau de zensura mientras que esistan as soziedaz organizadas. Pero “libertá”, como dize Rosa Luxemburg, ye “libertá ta otri”. O mesmo alazet contienen as palabras de Voltaire: “Me fa fastio o que dizes, pero esfendería dica a muerte o tuyo dreito á dezir-lo”. Si a libertá indibidual ha estau sin garra dandalo uno d’os alazez d’a zibilizazión ozidental, u no sinnifica cosa u sinnifica que cadagún puede tener dreito pleno ta dezir y ta imprimir lo que él creye que ye a berdá, siempre que íxo no pribe a posibilidá de que a resta d’a comunidá tienga a posibilidá d’esprisar-se por os mesmos berdaders camins. O mesmo a democrazia capitalista que as bersions ozidentals d’o sozialismo han guaranziau dica fa poco ixos alazez. O nuestro gubierno en fa de grans contrimostrazions. A chen d’a carrera -en parti talmén porque no ye sufizienmén zabucada d’istas ideyas dica o punto de fer-se intolerán en a suya esfensa- contina pensando-se en ixo de: “Suposo que toda presona tiene dreito á esprisar a suya opinión”. Por ixo pertoca prenzipalmén á la inteleutualidá zentifica y literaria o papel de cusirador d’ixa libertá que se ye prenzipiando á fer de menos en a tioria y en a prautica. Uno d’os casos más particulars d’o nuestro tiempo ye o que ufre o liberal reblau. Os marsistas aclaman por toz os costaus que a “libertá burguesa” ye nomás que fumo, entre que una creyenzia muito estendillada autualmén argumenta dezindo que a unica traza d’esfender a libertá ye emplegando meyos totalitarios. Si uno aima a democrazia, contina ista argumentazión, bi ha que esclafar á os enemigos sin aber d’importanzia os meyos bi emplegaus. Y quí son istos enemigos? Parixe que no solo os que l’atacan dreita y fundamén, sino tamién ixos que “oxetibamén” la perchudican espardindo dotrinas entibocadas. D’atra traza: esfendendo a democrazia trayen a destruzión de tot pensamiento independién. Iste estió o caso d’os que prebón de chustificar as purgas rusas. Dica o más animoso rusofilo tenió dificultaz ta cre14


A libertá de prensa yer que todas as bitimas estasen culpables d’os cargos que les n’imputaban. Pero o feito d’aber susteniu opinions eterodocsas ripresentaba un perchudizio ta o reximen y, por ixo, a matazía estió un feito tan normal como as falsas acusazions d’as que estión bitimas. Istos mesmos argumentos s’emplegón ta chustificar as falsedaz espardidas por a prensa de cuchas á redol d’os trotskistas y atras collas republicanas en a Guerra Zebil española. Y a mesma faloria se repitió ta creticar ubiertamén o habeas corpus conzediu á Mosley cuan estió liberau en 1943. Toz os que mantienen istas midas no paran cuenta de que, en refirmar os metodos totalitarios, plegará un inte en que istos metodos estarán emplegaus “en contras” d’ellos y no “ta” ellos. Fez un costumbre de l’engarcholamiento de faxistas sin de chuizio prebio y talmén ixe prozeso no s’amugue á os faxistas. Poco dimpués de que á o Daily Worker l’estase debantada a suspensión, charré en un College d’o sur de Londra. L’auditorio yera furniu por treballadors y profesionals d’a baxa clase meya, alto u baxo o mesmo publico que gosaba bier-se en os arrocles d’o Left Book Club. A mia parolada charraba d’a libertá de prensa y, en rematar a mesma y con gran sospresa, se debantón bels espeutadors ta preguntar-me si baxo a mia ambista eba estau una error debantar a orden que bedaba a publicazión d’o Daily Worker. Tenié que demardar-les o porqué y toz dizión que “yera un papel de leyaltá dandalosa y por íxo no caleba a suya publicazión en tiempos de guerra”. O caso ye que me trobé esfendendo á o periodico que más d’una bez s’eba saliu de tiesto ta atacar-me. Dó eban aprendiu ixas chens ambistas tan totalitarias? Con toda seguranza debión d’aprender-las d’os mesmos comunistas. A toleranzia y a integridá inteleutual son muito enradigadas en Anglaterra, pero no son pas inestricallables y si continan mantenendo-se ye, en buena parti, con muito esfuerzo. As resultas de pedricar dotrinas totalitarias son as que leban á os pueblos libres á trafucar o que ye perigloso y o que no en ye. O caso de Mosley 15


George orwell ye, á iste efeuto, muito ilustratibo. En 1940 yera de raso loxico internar-lo, o mesmo si yera culpable que si no lo yera. Yéranos allora luitando por a nuestra esistenzia y no podébanos premitir que un posible colaborazionista estase suelto. Por contras, mantener-lo engarcholau en 1943, sin que meyase prozeso dengún, yera espernible. L’aquieszenzia cheneral en adempribiar iste feito estió un mal siñal, un mal zeño, anque ye zierto que as manifestazions en contras d’a liberazión de Mosley estión en gran parti fitizias y, en chiqueta parti, manifestazions d’atros motibos de descontento. Sin dembargo, quiénto esclatero resulta, en l’autual eslenadura enta os sistemas faxistas, os rastros d’os antifaxismos d’os zaguers diez años y a manca d’escruplos emplegada por ellos! Ye importán beyer que a corrién rusofila ye nomás que una laquia de l’esculipie cheneral d’a tradizión liberal. Si o Ministerio d’Informazión ese bedau finitibamén a publicazión d’iste libro, a más gran parti d’os inteleutuals no i ese bisto cosa percutidera. A leyaltá difuera de toda cretica enta l’A.R.S.S. pasa á tornar-se en ortodocsia, y, doquiera que sigan en chuego os intereses sobieticos, i son disposaus no solo que a tolerar a zensura sino antimás á falseyar á ideya a Istoria. Por nombrar nomás que un caso. Á la muerte de John Reed, l’autor de Diez diyas que fazión tremolar á o mundo -un rilato de primera man d’as chornadas clau d’a Reboluzión Rusa-, os dreitos d’o libro pasón á poder d’o Partiu Comunista britanico, á qui l’autor, seguntes creigo, los eba legau. Bellas añadas más tardi, os comunistas angleses crebón en gran parti a edizión orixinal, sacando dimpués una bersión apañada en as que pribón as menzions á Trostky, asinas como a porteta escrita por o mesmo Lenin. Si ese esistiu una autentica inteleutualidá liberal en Gran Bretaña, iste auto de piratería ese estau contrimostrau y denunziau en toz os periodicos d’o país. A reyalidá ye que as protestas estión pocas u denguna. Á muitos, ixo les parixió a cosa más natural. Ista toleranzia que plega ta o fastioso ye más sinnificatiba encara que a corrién d’almirazión enta Rusia que s’ha imposau en istos diyas. Pero prebablemén ista moda no 16


A libertá de prensa durará. Estoi que, cuan iste libro se publique, a mia ambista d’o reximen sobietico estará a más adempribiada. Qué puede sinnificar isto? Cambear una ortodocsia por atra no suposa nesezariamén un progreso, porque o berdadero enemigo i ye en a creyazión d’una mentalidá “gramofonica” repititiba, o mesmo si se’n ye como si no se’n ye d’alcuerdo con o disco que sona en ixe inte. Conoxco toz os argumentos que s’amuestran en contras d’a libertá d’esprisión y de pensamiento, argumentos que mantienen que no “debe” que no “puede” esistir. Yo, senzillamén, respondo á toz ellos dezindo-les que no me’n combenzen y que a nuestra zibilizazión i ye alazetada en a codesistenzia de criterios concaraus dende fa más de 400 años. En toda una decada he creyiu que o reximen esistén en Rusia yera una cosa dolén y he demandau o mio dreito á dezir-lo, á penar de que sigamos aliaus d’os rusos en una guerra que deseyo bier ganada. Si yo tenese que trigar un testo ta chustificar-me á yo mesmo, trigaría una frase de Milton que diz asinas: “Por os conoxius regles d’a biella libertá”. A palabra biella refirma o feito de que a libertá inteleutual ye una tradizión fundamén enradigada y que, sin d’ella, a nuestra cultura ozidental malamén podría esistir. Muitos inteleutuals s’han mirau t’atro costau y no pas ta ista tradizión, adempribiando o prenzipio de que una obra deberá estar publicada u bedada, nombrada u condenada, no por as suyas balguas sino seguntes a suya oportunidá ideyoloxica u politica. Y atros, que no s’apachan con ista ambista, lo adempribian, sin dembargo, por cobardía. Un buen exemplo d’isto lo estatueze a fallita de muitos pazifistas incapazes de debantar as suyas bozes en contras d’o melitarismo ruso. D’alcuerdo con istos pazifistas, toda biolenzia be d’estar condenada, y ellos mesmo no han dandaliau en demandar una paz negoziada en os tiempos más furos d’a guerra. Pero, cuán han declarau que a guerra tamién ye zensurable anque la faiga l’Exerzito Royo? En primeras, os rusos tienen tot o suyo dreito á 17


George orwell esfender-sen, de mientras nusatros, si lo femos, cayemos en pecau mortal. Ista escontradizión nomás puede esplicar-se que por a cobardía d’una gran parti d’os inteleutuals angleses cualo patriotismo, á lo parixer, ye más endrezau ta l’A.R.S.S. que ent’a Gran Bretaña. Conoxco muito bien as razons por as que os inteleutuals d’o nuestro país contrimuestran a suya febleza y malfeitura; conoxco por esperenzia os argumentos con os que preban de chustificarsen á ellos mesmos. Pero, por ixo mesmo, estaría millor que reblasen en as comeyas de prebar d’esfender a libertá contra o faxismo. Si a libertá sinnifica cualcosa, ye o dreito de dezir-les á os demás o que no quieren sentir. A chen contina tobamén afillada á ixa dotrina y autúa seguntes ella le dita. En l’autualidá, en o nuestro país -y no ha estau asinas en atros, como en a republicana Franzia u en os Estaus Aunius de güei- os liberals le tienen miedo á la libertá y os inteleutuals no dandalían en espernir a intelixenzia: ye ta se pare cuenta sobre istos feitos por o que he escrito iste prelogo.

18


Rebelión en ToRRe AnimAl Una falordia de fadas

1

1 O tetulo orixinal d’orwell yera: Animal Farm: A fairy story. A conoxenzia d’o tetulo castellano nos ha feito dezidir-nos por adibir-ie una referenzia, igual como en atras fablas chirmanas. O sotetulo A fairy story, estió refusau en poco tiempo por as editorials, en no querer contrimostrar con él que a nobela no yera que ta ninos. En tot caso aquí se i fica por o suyo caráuter somardón y por a propia boluntá de l’autor. (N d T)



I Siñor Jones, l’amo d’a Torre Manor, trancó os corrals en fer-se de nueis, pero iba masiau zorro ta parar cuenta de que dixaba ubiertas as finestretas. Con o rolde de luz d’a suya lampa dondiando d’un costau t’atro cruzó o corral, se tiró os borzeguins debán d’a puerta falsa, se paró un zaguer beire de biera d’a pipa que bi eba en a cozina, y se’n fuo dreito ta o leito, do ya i gramaba siñora Jones. En amortar-se a luz de l’alcoba prenzipió l’estrapaluzio en 2 a torre entera. De diyas s’eba sentiu a remor de que Mairal , o cochín ganador d’o premio Middle White, eba teniu un estranio suenio anuitardi y que deseyaba rezentar-lo á la resta d’animals. Eban alcordau chuntar-sen toz en o pallar gran ta que siñor Jones no podese estorbar-los. Mairal (asinas le deziban siempre, anque estió presentau en a esposizión con o nombre de Willingdon Beauty) yera tan nombrau en a torre, que toz se sacarían una oreta de suenio ta sentir o que tenese que dezir-les. En un costau d’o pallar gran, denzima d’una mena de plataforma altera, Mairal se trobaba ya posau en o suyo leito de palla, debaxo d’una lampa que penchaba d’una biega. Teneba doze añadas d’edá y en zagueras s’eba metiu prou gordo, pero encara yera un cochín maxestoso d’aspeuto saputo y buenaz, á penar de que os suyos catirons nunca no eban estau retallaus. Feba un ratet que eban prenzipiau á plegar-ie a resta d’animals y á meter-sen bien coflaus, cadagún á la suya traza. En primeras bi plegón os tres cans, Zimbeleta, Yesica y Pizcador; y dimpués os cochins, que se coflón en a palla debán d’a plataforma. As pirinas se fincón en o rafe d’as finestras, as palomas esbolarzión ent’as zer2

Old Major, en l’orixinal. (N d T)

21


George orwell chas d’as biegas, as obellas y as bacas se chitón dezaga d’os cochins y se metión á gramar. Os dos abríos, Bóxer y Tefla, bi dentrón chuntos, caminando á monico y fincando con muita cuenta as suyas grans uñetas peludas, por miedo que bel animalet podese estar amagau en a palla. Tefla yera una yegua zereña, ya de bella edá y d’aspeuto maternal que no eba puesto remontar a fegura suya dimpués d’a cuatrena cría. Bóxer yera un animal grandaz, de cuasi cuatro metros y meyo d’altaria y fortal como dos caballerías chuntas. Una raya blanca d’un costau ta l’atro d’os suyos morros le daba un aspeuto de desustanziau y, en beras, no yera guaire intelixén, pero sí respetau por toz por o suyo caráuter y a suya fuerza t’o treballo. Dimpués d’os abríos i plegón Muriel, a craba blanca, y Benchamín, o burro. Benchamín yera l’animal más biello y de pior caráuter d’a torre. Tasamén charraba y, cuan lo feba, á sobén yera ta fer bel repunte somardón; deziba, por exemplo, que “Dios l’eba dau una coda ta abentar as moscas, pero que él ese preferiu no tener-ne ni de coda ni de moscas”. Yera l’unico d’os animals d’a torre que mica bez se’n rediba. Si le’n preguntaban por qué, respondeba que no teneba enchaquia ta fer-lo. Sin dembargo, sin d’almitir-lo de traza platera, sentiba afeuto por Bóxer; os dos pasaban cutianamén os domingos en o chiquet prau dezaga de l’ortal, apaxentando chuntos, sin tartir. Cuasi no s’eban posau os dos abríos, cuan una crica de guites que eban tresbatiu á la mai dentró en o pallar piulando feblemén y mirando-sen de trobar un puesto do no tenesen periglo de que los pataquiasen. Tefla fazió una mena de parete con a suya fortal pata debantera y os guitez se i cubillón, dormisquiando-sen deseguida. Á zaguera ora, Mollie, a polida y pega yegua blanca que tiraba d’o coche de siñor Jones, dentró á moniquet amosegando un tormo de zucre. Se posó debán, bomboliniando os suyos blancos clins 22


Rebelión en Torre Animal

GEORGE ORWELL

9

Rebelión en Torre Animal

No estió casolidá que, dimpuesas d'o suyo paso por a guerra zebil española, George Orwell prexinase o corpus d'Animal Farm; rilato que con o tiempo ha plegau a estar una d'as obras más siñaleras d'o sieglo bente y clau alazetal t'a suya enterpretazión. Rebelión en Torre Animal conta en traza de falordia a istoria d'una torre en a que os animals, fartos d'estar esclaus de l'Ombre, se debantan ta conquerir una bida plena y dinna. Rebelión... ye un chilo en contras de cualsiquier mena de totalitarismo, en a fabor d’a liber tá presonal y de pensamiento; en contras d’as leyaltaz inestricallables que, a la finitiba, se tornan en aparatos de control d'as libertaz. Ya siga en tot un país, u en un ligallo de presonas. Agora, que arriban tiempos de globalizazión y pensamiento unico, no ye pordemás remerar o rilato d'Orwell. No xublidar ye o primer trango ta no tornar-ie.

GEORGE ORWELL

Rebelión en Torre Animal

Gara d’Edizions quiere, con iste libro, recordar a l’autor de 1984 y as suyas bisionarias predizions.

ISBN 84-8094-009-3

9 788480 940092

Libros de Pocha


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.