Mindful brei(e)n: uit de bol met handwerk

Uit de bol met handwerk

Inwoner Griet Van Beveren schrijft boek over de invloed van breien en haken op ons brein

Wat yoga is voor sommigen, is handwerk voor anderen. Griet Van Beveren uit Overmere en Veerle De Niel uit Sint-Niklaas creëerden het boek De Woldoeners over hoe breien en haken mensen ontspanning, veerkracht en geluk biedt in moeilijke tijden. “Handwerk geeft mensen perspectief, steek per steek”, vertelt Griet.

Haken en breien, het is een eeuwenoude traditie. Ik zie mijn grootmoeder in haar fauteuil, breinaald onder de oksel, een en al focus op een nieuwe trui voor haar achterkleinkind. Handwerk doet wat met een mens, vandaag misschien nog meer dan vroeger. Sommigen bezweren de stress, voor anderen is het een uitlaatklep bij groot verdriet, tegenslag of ziekte. In het boek De Woldoeners tonen negentien, jawel, woldoeners, wat ze gemaakt hebben. Maar ze delen ook hun levensverhaal: open, eerlijk, onverbloemd. “Een ‘woldoener’ is iemand die ‘wel’ doet met wol”, steekt Griet van wal.

“Ze doen ‘wel’ voor zichzelf en voor hun omgeving. Deze mensen komen ook al jaren in Pand Zestien, de outof-the-box breiwolwinkel van Veerle De Niel in Sint-Niklaas. Elke woensdag vindt daar een breicafé plaats; mensen uit gans Vlaanderen komen er om samen te breien of te haken. Daar hoorde Veerle zoveel verhalen over mensen die veerkracht vinden in handwerk na ziekte of scheiding, of erdoor emotioneel in evenwicht blijven. Zo groeide het idee om die verhalen te bundelen en te delen.”

GRIET VAN BEVEREN

Het is wetenschappelijk bewezen dat handwerk je in een meditatieve staat brengt.”

Dopamines

Hun boek is echter veel meer dan een verzameling levensverhalen. Verschillende experten en wetenschappers leggen uit waarom handwerk zo heilzaam is. Griet: “Neuroloog Steven Laureys, gekend voor zijn meditatieboeken, kwam tot de conclusie dat handwerk hetzelfde effect op de hersenen heeft als meditatie. Marathonloopster Mieke Gorissen nam tijdens de Olympische Spelen zelfs breiwerk mee om in stressvolle situaties tot rust te komen. Focussen op één ding creëert veel ruimte in je hoofd. En eenmaal je handwerk af is, komen er ook heel wat neurotransmitters vrij in je hersenen, zoals dopamines. Je zelfvertrouwen krijgt een boost. Het is wetenschappelijk bewezen dat handwerk je in een meditatieve staat brengt.”

Ook psychiater Dirk De Wachter duikt op in De Woldoeners. Griet: “Hij is enorme fan. Er is aan zijn psychiatrische afdeling zelfs een breiclub verbonden waar hij vanop de eerste rij getuige is van de verbindende werking van breien. Hij stelt dat je eigenlijk in zo’n staat moet komen dat je op het einde opnieuw alles kan ‘uittrekken’, net zoals de visser soms zijn vis teruggooit. Het gaat voor hem vooral over het proces en minder over het resultaat. Hij gaat ook dieper in op het belang van de intergenerationele relaties. Of hoe je de band met je (groot)moeder versterkt door aan handwerk te doen.” De moeder van Griet herviel een jaar geleden van borstkanker. “Ik kocht wol en begon te haken. Dat was geen eenvoudig proces, want ik kan het niet zo goed. Ik zette toch door en dat liep parallel met het genezingsproces van mijn moeder. Toen het af was, was mijn handwerkje het mooiste cadeau dat ik haar ooit heb kunnen geven. Het was ook een manier om mijn eigen emoties kwijt te kunnen.”

Breigoed als herinnering

In deze woelige coronatijden kan breien of haken ook een manier zijn om je mentaal evenwicht in balans te houden. “Het is een laagdrempelige manier om even die stress door angst en onzekerheid weg te nemen: thuis, op de bus, op de trein, overal eigenlijk.” Griet legt graag een link naar positieve gezondheid en preventieve gezondheidszorg. “We hebben een beetje de verantwoordelijkheid voor onze gezondheid – zowel fysiek als mentaal – uit handen gegeven. We wachten tot iemand ons zegt wanneer we welk pilletje moeten nemen of we hopen dat een vaccin alles oplost. Maar we moeten ook zelf terug dingen beginnen te doen om het beter te maken voor onszelf en onze omgeving. En waarom niet met handwerk dat eeuwenlang zijn nut heeft bewezen?”

Een jonge vrouw in het boek, met terminale botkanker, breit niet meer voor zichzelf, maar voor iedereen die ze liefheeft in haar omgeving. Op die manier, zegt ze zelf, laat ze overal een stukje van haarzelf achter. “Dat zijn stukjes van Ilse die voor altijd zullen gekoesterd worden”, zegt Griet. “Het zijn duurzame stukken, in vele opzichten, veel meer dan een stuk dat je in de keten naamloos hebt gekocht.”

Ook voor mannen

In het breicafé komen maandelijks ook mannen over de vloer. “In ons boek staat een man die een ongelooflijke technische kennis etaleert. Hij overtreft zelfs bijna alle vrouwen”, lacht Griet.

Zie het als een hobby, sport of therapie, handwerk is trending. “We beweren helemaal niet dat wij dé oplossing hebben voor iedereen. Yoga werkt, net als fietsen, potten draaien, vogels kijken... maar handwerk dus ook”, lacht Griet.

Tekst: Sam De Kegel

De Woldoeners, steek per steek naar een mindful brein: 262 pagina’s leesplezier met authentieke levensverhalen van ‘woldoeners’, interessante visies van experten (van o.a. psychiater Dirk De Wachter en neuroloog Steven Laureys) én patronen voor creatieve brei- en haakprojecten.

Ook uit te lenen in de Berlaarse bib.