Veterinair maart 2023

Veterinair

Veilig dieren verplaatsen met het openbaar register in VeeOnline

Veehouders kunnen in het openbaar register in VeeOnline op elk moment zien wat de huidige gezondheidsstatus van een bedrijf is. Ook kunnen zij daar uitgebreide rundgegevens opvragen en hun aan- en afvoerlijsten beheren.

Wij adviseren veehouders om de status op VeeOnline te controleren vóór zij een koop sluiten en dat op de dag van aanvoer nogmaals te doen. De status van een bedrijf kan tussen de overeenkomst en de daadwerkelijke aanvoer namelijk zijn veranderd. Heeft een herkomstbedrijf geen toestemming gegeven voor het openbaar register? Dan kunnen ze het best op de dag van aankoop een actueel bedrijfscertificaat opvragen. Dierenartsen kunnen in VeeOnline de statussen van hun klanten via de klantenlijst bekijken. Ook veehandelaren kunnen het openbaar register raadplegen. Lianne van Dongen, veterinair directeur van Vee&Logistiek Nederland, zegt hierover: “We willen graag dat veehandelaren ook goed weten wat ze in de veewagen krijgen. Dat voorkomt vervelende verrassingen achteraf”.

SCAN DE QR-CODE VOOR MEER INFORMATIE

Anne Veenbaas-penning: nominaties insturen kan weer tot 1 april

De Anne Veenbaas-penning wordt alweer voor de derde keer uitgereikt. Na Jan Hulsen en Joep Driesen (2021) en Rudolf Raymakers (2020) is het Anne Veenbaas-fonds weer op zoek naar kandidaten die veel hebben gedaan voor de diergezondheid en het dierenwelzijn in Nederland.

De benadering van Anne Veenbaas, het in het veld gebruiken van bestaande en nieuwe kennis, wil het Anne Veenbaas-fonds graag uitdragen. Met als doel gezonde dieren, afwezigheid van dierziektes en een goed dierenwelzijn. De penning en bijbehorende financiële waardering van 500 euro worden uitgereikt aan een persoon of een groep die een significante bijdrage heeft geleverd aan het verbeteren van de diergezondheid of het dierenwelzijn in Nederland. Iedereen die hieraan een bijdrage levert, komt in aanmerking, zoals een veehouder, dierenarts of onderzoeker, al vele jaren werkzaam binnen een diersector, net gestart of nog aan het studeren. Zowel grote als kleine initiatieven maken kans: op het eigen bedrijf, met enkele collega’s, in de regio of landelijk. De bijdrage kan wetenschappelijk zijn, maar ook praktisch. We zijn benieuwd naar de inzendingen!

dr. Geart Benedictus , voorzitter Anne Veenbaas-fonds

Agenda GD Academy

De komende periode is er weer een interessant aanbod:

• 21 maart, 4 en 18 april, 9 mei: masterclass voeding melkvee

• 17 april: Postgraduate Poultry Health Science, module 7 coccidiose

• 18 april: basiscursus parasitologie rund, schaap en paard

• 1 juni: cursus rund, iedere verwerper is één te veel

De Veekijker: voor alle veterinaire vragen

Voor veterinaire vragen is de Veekijker rechtstreeks te bereiken op 088 20 25 555. Via een keuzemenu kiest u de diersoort waar u informatie over wilt hebben. Voor de verschillende dier soorten gelden andere openingstijden:

Rund: 08.30 – 12.00 uur en

12.45 – 17.00 uur

Rund uiergezondheid:

15.00 – 17.00 uur

Kleine Herkauwers: 15.00 – 17.00 uur

Varken: 08.30 – 12.00 uur en

12.45 – 17.00 uur

Pluimvee: 08.30 – 17.00 uur, spoedgevallen 24/7

Paard (Helpdesk): alleen voor infectieuze aan doeningen 15.00 – 17.00 uur

Tara de Haan, MSc, projectleider paard

Geslaagde Klinische Avonden Paard

De Klinische Avonden Paard (KAP) zijn een begrip onder paardendierenartsen. GD, Virbac en Pavo organiseren deze nascholing al voor de zeventiende keer. Ook dit jaar kijken we terug op succesvolle dagen.

De eerste bijeenkomst was 14 februari in het ruitercafé van Ruitersport Equidrôme in Venlo. Bij Stichting De Paardenkamp in Soest werd de tweede bijeenkomst gehouden op 16 februari. Deze was fysiek en digitaal te volgen. Op beide dagen werden de deelnemers verwelkomd door een bestuurslid van Cluster Paard van de KNMvD. Daarnaast waren wij verheugd met Charlotte Dekker (hoofd M&C van KWPN) als presentator tijdens de bijeenkomst in Soest.

Dr. Kees van Maanen trapte de lezingen af over diarree bij paarden en de toegevoegde waarde van diagnostiek aan de hand van verschillende casussen. Vervolgens gaf dr. Joop Lomans een verdieping van het beroep ‘paardendierenarts’, met de focus op het aantrekkelijk houden van dit vak voor de toekomstige generatie dierenartsen. Dr. Cornélie Westermann sloot de avond af met een lezing over spierproblemen bij paarden met als vraagstelling: hoe kunnen eerstelijns dierenartsen hier in de dagelijkse praktijk het beste mee omgaan qua diagnostiek en behandeling.

Halverwege het programma werd een stamppotbuffet geserveerd en kregen de dierenartsen in Venlo een demonstratie westernrijden en in Soest een rondleiding op de locatie. Niet alleen leerzaam dus, maar ook gezellig. Wij zijn als GD trots om op deze manier een bijdrage te leveren aan nascholing voor paardendierenartsen.

Trends Mastitis Tankmelk-uitslagen

Elk jaar evalueren we de resultaten uit het Mastitis Tankmelk Onderzoek om ontwikkelingen en trends in de gaten te houden. De afgelopen jaren zien we een toename in het aandeel omgevingsgebonden kiemen. Met name het aantal tankmelkmonsters waarin Streptococcus uberis en Klebsiella spp. worden aangetoond, laat een stijging zien. Ook het langjarig gemiddelde laat voor beide mastitisverwekkers een stijging zien.

De stijging van het aantal tankmelkmonsters dat positief is voor Klebsiella spp. zien we sinds 2017. Gedurende het jaar is er een duidelijke piek te zien in de zomer en het najaar. Ook S. uberis wordt de laatste jaren vaker aangetoond in tankmelkmonsters. We zien hier een duidelijke toename in het najaar. Ook als verwekker van klinische mastitis speelt S. uberis een belangrijke rol en is het de kiem die het vaakst wordt aangetoond in de individuele melkmonsters.

Hier staat tegenover dat het aandeel koegebonden kiemen in tankmelkmonsters is afgenomen. Zo worden Staphylococcus aureus en Streptococcus dysgalactiae minder vaak aangetoond. Voor Streptococcus agalactiae zagen we sinds 2017 een lichte toename, maar dit heeft zich de laatste drie jaar gestabiliseerd. De Mastitis Tankmelkuitslag geeft inzage in welke mastitisverwekkers er spelen op deelnemende melkveebedrijven. Het biedt de mogelijkheid om gerichte maatregelen te nemen voor het verbeteren van de uiergezondheid en het evalueren van het management.

drs. Betsie Krattley, dierenarts rund

Navelbreuken of navelbloeden als bedrijfsprobleem

De Veekijker kreeg een telefonische vraag om eens mee te denken over een bedrijfsprobleem waar in werpweken tot 16 procent uitval voor het spenen was als gevolg van wat op navelbreuken of navelbloedingen lijkt. In sommige tomen was de helft aangedaan met verdikkingen onder de buik, die zich lieten aanzien voor navelbreuken.

Sommige biggen vielen al in de eerste week uit. Andere biggen redden het tot de batterijperiode, vielen daar terug en werden slijters. In overleg is een aantal aangetaste biggen van jonger dan 1 week voor sectie ingestuurd om te bekijken wat de aandoening was. Bij sectie bleek geen sprake te zijn van een klassieke breukpoort, maar van een met huid bedekte uitstulping met aan het uiteinde een ingedroogde navelstreng. In deze uitstulping bevonden zich direct onder de huid een gedilateerde en met bloed gevulde umbilicale vene en de gecontraheerde en gesloten restanten van de umbilicale arteriën en de ductus urachus. Er was rond de navelvaten geen passabele ruimte, er leek geen ruimte voor insluiting van darmlussen. Er waren geen verschijnselen van navelontsteking. Aan de binnenzijde van de buikwand was het peritoneum doorlopend en er waren geen overtuigende aanwijzingen voor een uitzakking van het peritoneum. Dat iets niet altijd is wat het lijkt te zijn.

Voor navelbreuken is het altijd belangrijk goed te kijken wat de etiologie is om gericht te kunnen adviseren ten aanzien van de preventie. Navelbloedingen kunnen voorkomen als gevolg van het te kort afscheuren van de navelstreng, of de bloedvaten sluiten zich niet voldoende of niet snel genoeg door vroeggeboorten. Bepaalde medicijnen, zoals aspirine, kunnen aanleiding geven tot een verhoogde bloedingsneiging. Het gebruik van oxytocine kan weer aanleiding geven tot fysiek meer persen, waardoor de kans op navelbloedingen toe kan nemen. Bij een te vroeg ingezette geboorte-inductie door middel van prostaglandines kunnen navelbloedingen optreden, maar ook bepaalde stoffen in zaagsel van behandeld hout kunnen dergelijke verschijnselen geven. Mogelijke spelen erfelijke factoren ook een rol.

drs. Bas Engel , dierenarts varken

Monitoring Brucella melitensis

In opdracht van het ministerie van LNV voert GD ook in 2023 de monitoring op Brucella melitensis uit. Door deze monitoring is Nederland officieel vrij verklaard van Brucella melitensis

De ziektevrije status is vastgelegd in een Europese verordening. Deze verordening schrijft voor dat jaarlijks ten minste 1.475 bedrijven in Nederland moeten worden onderzocht om de ziektevrije status te behouden. Voor houders is het verplicht om aan deze monitoring mee te werken.

Voor deze monitoring wordt jaarlijks een steekproef genomen door de overheid. Alle UBN’s met een veegroep schaap en/of geit en meer dan tien dieren ouder dan 6 maanden op de stallijst worden geselecteerd. UBN’s die de afgelopen twee jaar zijn aangestuurd, worden er vervolgens uitgefilterd. Uit de overgebleven groep wordt een steekproef van het benodigde aantal bedrijven getrokken en deze UBN’s worden aangestuurd. Een UBN zit dus hoogstens één keer per drie jaar in de monitoring.

Bedrijven die zijn geselecteerd hebben een brief van de NVWA en van GD ontvangen waarin wordt gevraagd om een afspraak te maken met hun eigen dierenarts om bij dertien dieren ouder dan 6 maanden bloed te tappen. De kosten van monstername en onderzoek worden betaald uit het Diergezondheidsfonds. U ontvangt een vaste vergoeding van €131,67 per getapt bedrijf. Dit bedrag is tot stand gekomen door afspraken tussen het ministerie van LNV, KNMvD en CPD. De monsters kunt u digitaal inschrijven via VeeOnline. Selecteer het projectnummer: 2080064 Brucella melitensis. Alleen dan worden de monsters voor de monitoring onderzocht en krijgt u uw vergoeding automatisch.

Kunnen wij weer op uw medewerking rekenen? Mocht u een update van de UBN’s uit uw praktijk willen, stuur dan een e-mail naar c.t.bogt@gddiergezondheid.nl.

Wanneer vogelgriep is uitgesloten

De H5N1-uitbraak die in november van 2021 begon, bleef de Nederlandse pluimveesector heel 2022 helaas in zijn greep houden. Na een melding van een vogelgriepverdenking aan de NVWA komt een specialistenteam namens de overheid de dieren bemonsteren voor onderzoek op het vogelgriepvirus. In deze casus bespreken we een dergelijk geval bij vleeskuikens met verhoogde uitval. Tijdens het bezoek kwam het team met de bedrijfsdierenarts tot de conclusie dat op basis van het sepsisbeeld, pericarditis en artritis, een bacteriële infectie de vermoedelijke oorzaak van de uitval was.

Na ontvangst van een negatieve uitslag op aviair influenzavirus, afkomstig van Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) in Lelystad, werden kuikens opgestuurd naar GD voor uitgebreid pathologisch onderzoek. Ook deze kuikens vertoonden een sepsisbeeld, gepaard gaande met lever- en miltzwelling, pericarditis en (peri)artritis van de hakgewrichten en tevens breekbare femurkoppen. Uit beenmerg, gewrichten en hartzakjes werd Enterococcus cecorum gekweekt. Deze bacterie veroorzaakt vaker problemen bij vleeskuikens, maar op dit bedrijf was de uitval zo hoog dat de bedrijfsdierenarts een verdenking van vogelgriep meldde bij de NVWA.

Wanneer u melding maakt bij de NVWA van een verdenking van vogelgriep, dan bezoekt een specialistenteam, bestaande uit een NVWA-, GD- en de bedrijfsdierenarts, het bedrijf en worden de ambtelijke monsters genomen, die door WBVR worden onderzocht. Na uitsluiting van vogelgriep is het uiteraard van belang om een diagnose te stellen. Wij verzoeken u in dit geval om dieren voor nader onderzoek in te sturen naar GD. De resultaten van pathologisch onderzoek bij GD maken tevens deel uit van de monitoringsystematiek. Met dierziektemonitoring komen trends en nieuwe aandoeningen aan het licht, die worden gedeeld met de sector. In de monitoringsrapportage kunt u de diagnoses vinden van gevallen van vogelgriepverdenkingen (geanonimiseerd) waarbij geen AI-virus werd aangetoond. De rapportage over 2022 volgt in het eerste kwartaal van 2023.

drs. Robert Jan Molenaar, dierenarts pluimvee

Correct gebruik van het voetbad

Ter preventie van met name infectieuze klauwaandoeningen wordt op veel bedrijven gebruikgemaakt van voetbaden, vooral met formaline. Regelmatig wordt aan GD gevraagd hoeveel formaldehyde 37% (formaline) je moet gebruiken voor de juiste toepassing.

Een koe moet bij iedere doorgang twee stappen in het bad zetten en daartoe moet het bad minimaal 3 meter lang zijn. Bijvoorbeeld een bad met een binnenmaat van 3 meter lengte en 0,7 meter breedte, gevuld tot 12 centimeter diep heeft een volume van 252 liter. Om een voetbadoplossing met een concentratie van 4 procent formaline te krijgen moet er 10 liter formaldehyde 37% aangelengd worden met 242 liter water.

Pas formaline eens in de veertien dagen toe in het voetbad, en laat het minimaal twee passages per koe staan. Dit komt meestal neer op twee melkbeurten. Als vuistregel kan er per liter voetbadoplossing één koe door het bad lopen, daarna moet het worden ververst.

Gebruikt de veehouder een alternatief desinfectiemiddel? Dan is het de eerste twee maanden noodzakelijk dit drie tot vier keer per week toe te passen, waarna bij een goed resultaat de frequentie van toepassing kan worden gehalveerd. Vraag bij het volgende bedrijfsbezoek eens hoe de veehouder het voetbad precies toepast. Onbedoeld worden er vaak fouten gemaakt in de concentratie van de voetbadoplossing en frequentie van voetbaden.

Met het product Klauwgezondheid Tankmelk wordt onder andere de status van Mortellaro gemonitord.

Carlijn ter Bogt-Kappert MSc , projectleider kleine herkauwers

dr. Menno Holzhauer en drs. Arne Vanhoudt , dierenartsen rund en specialisten rundergezondheid

Nieuws en mededelingen

Voortaan CIBG-nummer verplicht op BBP/BGP

Vanuit de Stichting Geborgde Dierenarts (SGD) is het vermelden van het CIBG-nummer op het BBP en BGP verplicht. GD onderzoekt of het nummer toegevoegd kan worden in de templates van de plannen op VeeOnline. Tot die tijd kunt u het nummer via VeeOnline toevoegen aan de velden:

• BGP: Evaluatie of Actiepunten

• BBP: Telefoon DAP of Aanvullende informatie

Voor melkvee kunt u geen gebruikmaken van het BGP-template op VeeOnline. U kunt gebruikmaken van de BGP-tool van SGD of KoeKompas.

Aangepaste dienstregeling ophaaldienst met Pasen

Voor het ophalen van monstermateriaal werken we samen met PS Nachtdistributie. Zij halen op tweede paasdag (10 april) geen monstermateriaal op. U kunt monsters voor de eerstvolgende werkdag in het portaal of via de app aanmelden en tot 18.00 uur wijzigingen doorgeven. PS Nachtdistributie haalt de monsters de eerstvolgende nacht waarin wordt gereden weer op. De ophaaldienst voor sectiemateriaal rijdt ook niet. De ophaaldienst kan indien gewenst tegen het vaste spoedtarief dieren ophalen en gekoeld bewaren tot de eerstvolgende werkdag.

Ritmiek BVD-bewakingsonderzoek aanpassen

Aan veehouders die hun BVD-vrijstatus bewaken via bloedonderzoek op BVDantistoffen, vraagt GD twee keer per jaar een steekproef te doen bij vijf stuks jongvee in de leeftijdscategorie 8 tot 12 maanden. Voor sommige bedrijven valt dit bewakingsonderzoek in de zomer; een moment dat voor bedrijven met weidegang niet altijd even praktisch is. Het is mogelijk deze ritmiek eenmalig aan te passen, zodat voor dit onderzoek niet meer in de zomer getapt hoeft te worden. Veehouders kunnen hiervoor contact opnemen met de klantenservice van GD via 088 20 25 500 (optie 1).

Labonderzoek salmonella rundvee GD op witte lijst

De laboratoriumtesten van GD om actieve salmonelladragers op te sporen in mest, melk en bloed zijn door Wageningen Bioveterinary Research (WBVR) opnieuw als geschikt beoordeeld. GD blijft daarom op de witte lijst van de NZO. Deze lijst geeft melkveehouders en dierenartsen inzicht in welke laboratoria goede prestaties leveren ten aanzien van salmonellaonderzoek. Om tot de samenstelling van een witte lijst te komen, voert WBVR rondzendoefeningen uit die de kwaliteit van laboratoria toetsen.

Veterinair is een uitgave van Royal GD | Redactie: Marian Aalberts, Tara de Haan, Daphne de Leeuw, Katrien van den Brink, Annemieke Medema, Klaas

Peperkamp | Eindredactie: Jessica Fiks |

Vormgeving: Dock35 Media B.V. | Druk:

Senefelder Misset Doetinchem B.V. |

Uitgever: GD | Verschijnings frequentie: 12 keer per jaar

Overname van artikelen is toegestaan na schriftelijke toestemming van GD.

ISSN 1388-4042

Postbus 9, 7400 AA Deventer

T. 088 20 25 500, www.gddiergezondheid.nl info@gddiergezondheid.nl

Alle genoemde tarieven zijn exclusief btw en basiskosten.

Masterclass voeding melkvee

In deze masterclass deelt onze dierenarts Ant Koopmans de laatste ins en outs met u over het belang van goed ruwvoer (21 maart), subacute pensverzuring (4 en 18 april) en optimale drogestofopname (9 mei). Met deze nieuw opgedane kennis kunt u, samen met de veehouder, de mineralenkringloop op melkveebedrijven optimaliseren. U kunt de modules ook apart volgen. Als u zich aanmeldt voor alle vier dagdelen, dan ontvangt u het vierde dagdeel gratis.

Basiscursus parasitologie rund, schaap en paard

Op 18 april organiseert GD Academy de Basiscursus parasitologie rund, schaap en paard. Hierin komen verschillende wormsoorten en hun resistentie aan bod. We gaan in op het voorkomen van resistentie en u gaat zelf aan de slag met parasitologisch faecesonderzoek. Ook is er gelegenheid om met onze expert casussen uit het veld te bespreken.