GG Magazine 3/21 (flemish)

ENGEL & VÖLKERS MAGAZINE

THE WATER ISSUE Water: onze waardevolste bron & basis van alle leven Toegewijde persoonlijkheden & hun inspirerende projecten

BENJAMIN ADRION

Viva con Agua – schoon drinkwater voor iedereen

WATER ARCHITECTUUR

Wonen in drijvende gebouwen

SYLVIA EARLE

De oceanograaf en haar Hope Spots

PL ASTIC KUNST

Schoonheid uit afval – een kunsternaarsappel

No. 3/21

België € 6

JUNI / JULI / AUGUSTUS

U N M I S T A K A B LY A S T O N M A R T I N

astonmartin.com/en/models/dbx

Official WLTP fuel consumption figures in litres/100km (mpg) for the 2020 Aston Martin DBX: Low 23.2 (12.2); Medium 13.6 (20.8); High 12 (23.5); Extra High 13.4 (21.1); Combined 14.3 (19.8). CO2 emissions 323g/km. The mpg/fuel economy figures quoted are sourced from official regulated test results obtained through laboratory testing. They are for comparability purposes only and may not reflect your real driving experience, which may vary depending on factors including road conditions, weather, vehicle load and driving style.

B U Y A N D F LY W I T H C O N F I D E N C E

p h on e + 4 9 1 7 1 7 1 3 7 1 6 7 s a l e s @ h e r re os . e u w w w. h e r re os . e u

HOME FROM A NEW PERSPECTIVE.

YOUR PARTNER FOR PRE-OWNED AIRCRAFT WITH HERREOS AVIATION, CLIENTS KNOW THEY’RE GETTING NOT ONLY FIRST-CLASS KNOWHOW BUT ALSO TRADITIONAL FAMILY BUSINESS VALUES. THEY KNOW THAT OUR AIM IS NOT JUST TO MAKE A CLIENT, BUT TO KEEP ONE. YOURS EBERHARD HERR

p h o n e + 4 9 1 7 1 7 1 3 716 7 . s a l es @her reos . eu . w w w. her reos . eu

AUSTRALIA Icon Radford LP 3121 Richmond Victoria 00613 9818 7799 AUSTRIA Dekor Berger 4840 Voecklabruck 0043 767272646 Weber Interior Design & Decoration GmbH 5700 Zell am See 0043 6542 72233 BELGIUM Alinee Home & Textile Agency 9810 Nazareth 0032 9 333 77 05 BRAZIL

By Tri Brands Rep. Com. Imp. Exp. Ltda 01014-003 São Paulo 00 5511 3062 2410 CHINA Yada Tissu 100020 Chaoyang District Beijing 00 86 1058 702195 CYPRUS L.I. Christofides 1100 Nicosia 0035722 772939 DENMARK Zenout 2900 Hellerup 00 45 2074 6877 FINLAND Naccanil 00270 Helsinki 00358 10 3213580 FRANCE Designers Guild Sarl 75002 Paris 00 33 1 44 67 80 71 GERMANY Cramer Moebel + Design GmbH 22525 Hamburg 0049 (0) 40 5473780 Cubio Die Wand - Stoffe - Wohnen Gbr 53173 Bonn 0049 (0) 228 1809525 Designers Guild Einrichtungs Gmbh 80333 München 0049 (0) 89 / 203 03 285 Innenleben Stoffhaus und Einrichtungen 60316 Frankfurt 0049 (0) 69 438687 Merz & Benzing GmbH 70173 Stuttgart 0049 (0) 711 239840 Eckstein Beratung & Konzeption GmbH 81479 Muenchen 0049 (0) 89 890526922 Stoffhaus Einrichtungs GmbH 82049 Pullach 0049 (0) 89 51399770 GREECE Eurotextile 10673 Athens 0030 210927 3288 HOLLAND WVA Agenturen 1018 Bh Amsterdam 0031 20 6405060 HONG KONG Avant Garde Designs 00 852 2 5527533 INDIA Décor Home Fabrics Pvt Ltd Mumbai 0091 2266782000 I T A LY Designers Guild Ltd London W10 6QT 0044 (0)20 7893 7400 JAPAN (FAB RIC) Mesatex 106-0047 Tokyo 0081 362772411

JAPAN ( WALLPAP E R) Tecido Ltd Tokyo 171-0031 0081 339816127 KOREA Sedec 135893 Seoul 00822 549 6701 KO R E A ( WALLPAP E R) Dav Gangnam-gu Seoul 00822 512 8590 M A L AY S I A Janine 50450 Kuala Lumpur 00603 4260 2743 MEXICO Artell Delgn. Alvaro Obregon. C.P 01460 00 5255 54824500 NEW ZEALAND Icon Radford LP 1021 Auckland 0064 9 3021653 N O R WAY Riis Interior 0375 Oslo 0047 22 13 66 80 PORTUGAL Settes 4450-290 Matosinhos 00352 224 910437 RUSSIA (DG & CL) Manders 105043 Moscow 00 74 959 886403 SINGAPORE Romanez 238931 Singapore 00 65 6463 9330 SOUTH AFRICA Home Fabrics 2148 Johannesburg 00 27 11 262 3492 S PA I N Designers Guild Ltd London W10 6QT 0044 (0)20 7893 7400 SWEDEN Designers Guild Sweden 11334 Stockholm 0046 8 32 20 20 SWITZERLAND Fries Innendekoration 6005 Luzern 0041 41 3607415 Style Your Home By Galeria Doina Ag 8803 Rueschlikon (near Zuerich) 0041 43 5371003 TA I WA N Andari Group Taipei 10557 008862 87518807 TURKEY Homteks 34365 Istanbul 0090 212 2304422 UK Designers Guild Ltd London SW3 5EN 0044 (0)20 7893 7400 U N I T E D A R A B E M I R AT E S Maison D’Art 58111 Dubai 00 971 4380 9960 USA (F&W) Osborne & Little Inc 6902 Stamford 00 1 203 359 1500

Showroom: Ottostr. 5, 80333 München, munich@designersguild.com T. 089 203 03 285 Schweiz: Style your Home, Seestrasse 107, 8803 Rueschlikon, T: 0041 43 5371003 | Oesterreich: T. 019 286539 Bei Anruf aus dem Festnetz sowie Mobilnetz, können je nach Anbieter des Kunden höhere Kosten entstehen.

designersguild.com

Sleek sofa with bolster cushions

View our digital brochure

Queluz Noir weave, Tanjore Berry embroidery, Fioravanti Noir wallpaper and Tanjore Berry cushion

fabric

|

wallpaper

|

paint

|

furniture

|

accessories

WELCOME

oor mij is de nabijheid van het water ­evenzeer een deel van het leven als het ­ademen van lucht. Sinds mijn jeugd woon ik aan de rivier de Elbe in Hamburg, die een ­onuitwisbaar stempel op mij heeft ­gedrukt. Als ik tijdens mijn dagelijkse wandelingen de ­grote containerschepen de haven zie binnenvaren, komen er onvergetelijke herinneringen boven aan hoe ik hier als tiener heb leren zeilen op zogenaamde kotters. Slechts een paar minuten verderop, aan de legendarische ­Elbchaussee, richtte ik meer dan veertig jaar geleden ­Engel & Völkers op, en we bouwden ook ons huidige hoofdkantoor aan de waterkant – in Hamburgs HafenCity – op een zichtlocatie aan de Elbe.

Ik beschouw het als een voorrecht te mogen leven in een plaats die een nauwe band heeft met dit element waartoe wij zo magisch worden aangetrokken.

Het goede nieuws: de vraag naar vastgoed aan het water blijft onveranderd groot. Onze kantoren in de Verenigde Staten melden sinds het uitbreken van de corona­pandemie een recordvraag naar huizen met toegang tot het water plus aanlegsteigers in Florida. En onze E&V-ranglijst van locaties aan een meer, waarin we kijken naar de topprijzen voor woningen in meergebieden die wij in de markt zetten, laat ook zien hoe hoog dergelijke woningen geprijsd zijn: koploper is een villa aan Lake Austin in Texas met een prijs van 34,5 miljoen euro, gevolgd door immo’s aan het Franse Lac de Sainte-Croix en het meer van Lugano in Zwitserland. De zeldzaamheid en begeerlijkheid maken een landgoed op deze locatie tot een absoluut topobject. Klanten uit de hele wereld zoeken ­bijvoorbeeld aan de Côte d’Azur. Maar vastgoed dat te koop staat met zeezicht of zelfs een eigen toegang tot de zee is een absolute ­uitzondering. Dan is er de grootte van het terrein en de voorzieningen.

Doorslag­gevende criteria bij de aankoop zijn ook de nabijheid van de natuur en de wens naar privacy. Met het uitbreken van corona is deze trend versterkt.

Hartelijke groet,

Voor dit ­nummer van GG ­hebben we een paar droomhuizen uitgezocht met het ­ruisende geluid van de zee en uitzicht op water. Laat de volgende pagina’s u ­inspireren. Veel plezier met deze nieuwe GG!

Christian Völkers

8

www.gg-magazine.com

FOTO: CHRISTIAN SCHOPPE

Directe toegang tot het water staat helemaal bovenaan het verlanglijstje.

A NEW SENSE OF TIME DESIGN ICON AND PIECE OF ART IN ONE QLOCKTWO provides a chance to tell the time and admire a unique piece of art. QLOCKTWO has received a large number of design awards, and is available in different sizes, various colors and materials.

Handcrafted in Germany. www.qlocktwo.com

WELCOME

Summer Splash!

Er is nauwelijks een tijd van het jaar waarin we zo naar het element

water verlangen als nu in de zomer. We drinken het ijskoud, ravotten met onze kinderen in het zwembad of dromen van vakanties aan zee.

Waar komt dit verlangen vandaan? Misschien omdat wij zelf uit het water voortkomen en ons menselijk lichaam nog steeds voor zeventig procent uit water ­bestaat. Tegelijkertijd is het ons belangrijkste levensmiddel. De mens heeft zes tot acht glazen per dag nodig om gezond te blijven – en we kunnen niet ­langer dan drie dagen zonder. Twee derde van het aardoppervlak ­bestaat uit water, slechts ongeveer 29 procent is landmassa. Geïnspireerd door de fascinatie voor het koele water is dit nummer ontstaan. Ontmoet boeiende persoonlijkheden die zich inzetten voor gezonde o ­ ceanen en schoon drinkwater. Beide worden steeds zeldzamer. Lees over voormalig prof­voetballer Benjamin Adrion, die met zijn organisatie Viva con Agua al drie miljoen mensen toegang tot d ­ rinkwater gegeven heeft en nu nog meer projecten in Zuid-Afrika begint.

Of over de o ­ nvermoeibare toewijding van de 85-jarige zeebiologe Sylvia Earle, die met haar Hope Spots strijdt voor het b ­ ehoud van de oceanen en hun bewoners. Bewonder kunst die is gemaakt van aangespoeld plastic afval en de boel wil opschudden. Dompel u onder in drijvende architectuur­dromen waarvan ­sommige al w ­ orden ­gerealiseerd. En als u gewoon graag in de buurt van de zee bent en altijd al stiekem g ­ edroomd hebt van een leven op het water: laat ons u mee­ nemen aan boord van de moderne t­ weemaster Rox Star.

Ik wens u een geweldige zomer!

FOTO’S: CHRISTIAN SCHOPPE (1), NETFLIX (1)

Michaela Cordes

Tip: de Netflix-documentaire Seaspiracy legt de dubieuze technieken van de industriële visserij bloot en bracht daarmee een beweging op gang ondanks zware kritiek. GG vindt: absoluut de moeite waard!

10

www.gg-magazine.com

TAMARA COMOLLI Boutiques Munich · Lake Tegernsee · Sylt Southampton · Palm Beach · Marbella www.tamaracomolli.com

THANK YOU

Kip Evans Aan de meervoudig bekroonde fotograaf en filmmaker Kip Evans hebben we de g ­ eweldige beelden te danken van ­oceaan­onderzoeker Sylvia Earle. Hij had de ideale ingang: twaalf jaar lang was hij ­directeur ­fotografie en expedities voor Earle’s ­organisatie Mission Blue.

Andrin Fretz De Zwitserse fotograaf Andrin Fretz reisde voor onze covershoot naar Kaapstad, waar hij sociaal ondernemer Benjamin Adrion portretteerde. Diens organisatie Viva con Agua steunt waterprojecten in Zuid-Afrika. Ze bouwen waterputten of z­ orgen voor ­sanitaire voorzieningen op momenteel vijftig scholen. “Een prachtige ­locatie in c­ ombinatie met zo’n inspirerende persoonlijkheid maakt mijn job als f­ otograaf tot een roeping”, zei Fretz over de ontmoeting.

Maximilian Stamm Maximilian Stamm is verantwoordelijk voor ­business development bij Private Office, het internationale premium segment van Engel & Völkers.

De Home Story vanaf pagina 94 komt uit de ­exclusieve portefeuille van de off-market-immo’s.

Daarnaast heeft het team van Private Office een selectie gemaakt van topvastgoed aan het water.

Die staan op www.evprivateoffice.com/gg

12

Seeda Ahmad-Kreuzer Bij de covershoot met Benjamin Adrion, ­oprichter van Viva con Agua, hield producer Seeda Ahmad-Kreuzer alle touwtjes in ­handen. “Zuid-Afrika heeft ons werk een stuk vergemakkelijkt”, zegt ze. “Het licht en het landschap – gewoon adembenemend.”

www.gg-magazine.com

Traditional art of knotting meets modern design.

The long-established company Haghnazari Teppiche represents distinctive quality and exclusiveness since 1932. Our unique carpet range includes beautiful antique carpets, modern, unique pieces with a traditional pattern and award-winning current designs. „TENNO“ of the „SPECTRUM“ collection by Jan Kath.

hag h na zar i te pp i c he Adress Berliner Straße 25, 60311 Frankfurt/ Main Telephone 069.460 996 01 E-mail info@haghnazariteppiche.com www. h agh na za rit eppich e .com

INSIDE

36

Benjamin Adrion

84

New Home

22

Art & Design

PLAYGROUND 58

SYLVIA EARLE De legendarische oceaanonderzoeker is 85 en heeft haar leven gewijd aan het redden van de oceanen

ART & DESIGN Deze designtafel van gerecycleerde plastic deeltjes geeft oceaanplastic een nieuw gezicht

66

VUILNISWERKEN Plastic in de oceaan doodt vissen en vogels, steeds meer kunstenaars weigeren weg te kijken

24 INTERVIEW Met zijn jongerenorganisatie hielp Seth Maxwell

74

TRAVEL Droomlocatie op de Malediven: The Nautilus is een zeer exclusief toevluchtsoord met eigen koraalrif

20 COOL CITY Dubai – de stad van superlatieven aan de Perzische Golf richt zich nu volledig op duurzaamheid

al zo’n 500.000 mensen aan schoon drinkwater

26

NEWS FROM THE CEO Sven Odia, CEO van Engel & Völkers, over trends op de vastgoedmarkt

28

WOMAN Deze producten zijn een blauw wonder

30

MAN Zo ben je op de hoogte van alle trucjes

32

BOOKS Indrukwekkende geïllustreerde boeken en verhalen over het leven op, onder en met water

FOR SALE ADVERTENTIEDEEL 84

NEW HOME Leven op het water: op het 40 meter lange zeiljacht Rox Star lukt dat op uiterst elegante wijze

94

NEW HOME Deze villa op de kliffen van Mallorca biedt het hoogste comfort op een spectaculaire locatie

100 RESIDENTIAL & COMMERCIAL Villa’s, herenhuizen en

194 PERSONAL In de Caraïben wil de kleinzoon van onderwater-

bedrijfsruimtes – het mooiste vastgoed

pionier Jacques Cousteau het ISS van de zee bouwen

ALWAYS

AT HOME 36

BENJAMIN ADRION De ex-profvoetballer over het nieuwe hoofdstuk van zijn non-profitorganisatie Viva con Agua

48

WATERGEBOUWEN Toonaangevende architecten ­ontwikkelen drijvende huizen, musea en zelfs hele steden

8

FOREWORD Voorwoord bij het nieuwe nummer

10

EDITORIAL Summer Splash!

192 ADDRESSES Namen, adressen en productinformatie 193 STAFF Colofon

14

www.gg-magazine.com

FOTO’S: ANDRIN FRETZ (1), ALEXIS ARMANET (1)

22

F i n d e n S i e I h re n S a u m & V i e b a h n P a r t n e r i n i h re r N ä h e . Q R - C o d e s c a n n e n o d e r u n t e r w w w. s a u m - u n d -v i e b a h n . d e

EDGY BY BRETZ SHOWROOM: ALEXANDER-BRETZ-STR. 2  D-55457 GENSINGEN TEL. 0049-6727-895-0  INFO@BRETZ.DE  BRETZ.DE

In de wijk Sustainable City in Dubai wonen rond de 2700 mensen.

Auto’s en plastic zijn hier verboden.

PLAYGROUND

COOL CITY ∙ ART & DESIGN ∙ INTERVIEW ∙ NEWS FROM THE CEO ∙ WOMAN ∙ MAN ∙ BOOKS

19

COOL CITY

Woestijn aan het water Fonkelende gevels, glinsterende golven: Dubai in de Verenigde Arabische Emiraten staat bekend om superlatieven – nu wil de stad aan de P ­ erzische Golf het eco-record vestigen.

TEKST: Christina Libuda ILLUSTRATIE: Asia Orlando

20

www.gg-magazine.com

Spice Souk Al Fahidi

The World Islands

1

Global Village

Atlantis, The Palm

Burj Al Arab

Burj Khalifa

Dubai Opera

Dubai Frame Dubai Mall

Dubai Fountain

Ski Dubai

Camel Racing Club

Stad van de toekomst

FOTO’S: 1 – MAURITIUS IMAGES / EYEEM / ALAMY, 2 – MAURITIUS IMAGES / WESTEND61 / STEFAN KUNERT, 3 – MAURITIUS IMAGES / JOCHEN TACK / ALAMY, 4 – WWW.ATLANTIS.COM/DUBAI

1 PALM JUMEIRAH Deze kunstmatige eilandengroep is gemodelleerd naar een palmboom en werd gebouwd in 2001. Hier vindt u hotels, pretparken, restaurants. 2 THE SUSTAINABLE CITY Ongeveer 2700 mensen wonen in Dubais visionaire stadsdeel. Auto’s zijn hier verboden en op sommige plaatsen ook het gebruik van plastic.

3 AQUARIUM Een 48 meter lange glazen tunnel leidt door het reusachtige aquarium. 4 HOTEL ATLANTIS Voor de ramen van onderwatersuite Neptun zwemmen haaien en roggen.

2 3

lleen al de ligging doet vermoeden dat deze stad allesbehalve gewoon is: met zijn rug naar de dorre woestijn opent Dubai zich naar het ondiepe water van de Perzische Golf. Bijna zestig kilometer kustlijn heeft de unieke metropool. De stad van superlatieven met zijn wolkenkrabbers en kunsteilanden heeft meer dan vierhonderd wereldrecords.

Daarbij gold tot nu toe: hoe meer, hoe beter.

Des te verrassender is echter het ­record waar Dubai nu naar streeft. Tegen 2050 wil de metro­pool 75 procent van zijn ­energie uit duurzame bronnen halen, wat hem ’s w ­ erelds k limaatvriendelijkste stad zou ­ ­ maken. De ­regering van de ­Verenigde ­A rabische ­Emiraten besteedt steeds meer aandacht aan ­milieu- en klimaat­bescherming. 25 kilo­meter ­buiten het stadscentrum laat de ­ecowijk The ­Sustainable City zien welke kant het opgaat met elektro­ mobiliteit, zonne­technologie en een ­geweldige klimaatvoet­afdruk. Alle ­huizen zijn ­gebouwd volgens een duurzaam concept, auto’s zijn hier ­verboden. Een park met 2500 bomen moet de lucht­ k waliteit ­ verbeteren. Het ­ gebruik van wegwerp­plastic is in delen van de stad verboden. Hier dragen de ­ ­ mensen ­ stoffen tasjes en ­drinken uit een van de vele water­ dispensers. Afval­water wordt volledig g ­ efilterd en stroomt dan bijvoorbeeld in de twee kunstmatig aan­ gelegde meren. Een huis kost ­minstens een miljoen dollar, er wonen al 2700 mensen in deze stad van de toekomst.

Nog dit jaar wordt ook het Museum of the ­Future geopend – voor presentatie en ­promotie van ­ innovatieve en duurzame concepten.

Het ovale gebouw met een open centrum is ­ontworpen door architectenbureau Killa ­Design. Het doet denken aan een oog dat over de stad waakt. Op ongeveer 50 kilometer daar vandaan wordt bovendien ’s w ­ erelds g ­ rootste zonnepark gebouwd. Het bij­behorende in­no­ vatiecentrum van de Dubai Electricity & Water

21

­ uthority (DEWA) wil uitgroeien tot de wereldA wijde hub voor duurzame energie­productie.

Tegelijkertijd is het verbazingwekkend weinig milieuvriendelijk dat de inwoners ­ van Dubai, verwijzend naar de onbeschrijflijke h ­ itte, zelfs de kortste afstanden per auto ­afleggen. Vooral toeristen hebben te kampen met temperaturen tot vijftig graden. Daarom zijn zelfs golf banen, bushaltes en beachclubs hier voorzien van airconditioning.

Temidden van indrukwekkende wolkenkrabbers en futuristische woonwijken is het moeilijk voor te stellen dat dit alles in slechts vijftig jaar uit het zand is gestampt. Aan het begin van de twintigste eeuw ontwikkelde de havenstad Dubai zich tot een internationaal handelscentrum voor goederen uit Perzië en India. De ontdekking van olie veranderde a­ lles – met de eerste olie-exporten in 1969 begon de transformatie tot een megastad, de basis van de huidige samenleving. Een inkijkje hoe het was vóór de boom, biedt de historische wijk Al Fahidi. Ongeveer vijftig traditionele g ­ ebouwen van steen, palmhout en klei omzomen de kronkelige steegjes. Het daar gevestigde Dubai Museum vertelt de geschiedenis van de stad.

Daar­toe behoren ook de kame­ lenraces van Al Marmoum, waarvan de traditie dateert uit de zevende eeuw en die ook nu nog plaatsvinden.

Meer weten over dit onderwerp?

4

Zeeplateau

Oceaanplastic is geen afval maar een kans om iets nieuws te ­creëren. Dat is de mening van de Australische ontwerper B ­ rodie Neill, die de Gyro Table maakte van ontelbare kleine s­ tukjes ­plastic. Het v­ erwerkte oceaanplastic is af komstig van stranden over de hele wereld – verzameld en ingezonden door een ­uitgebreid ­netwerk van mensen die Neill mobiliseert via sociale media. De naam Gyro Table staat voor de circulerende oceaanstromingen.

Ook het kleurverloop van het tafelblad is geïnspireerd op het idee van deze wervelingen. De spikkels doen denken aan een terrazzo­ vloer van marmer of graniet. Een internationaal team van onder­ zoekers, ingenieurs en wetenschappers hielp Neill bij de ­verwerking van de plastic stukjes. Zij weerspiegelen de facetten van de zee in de kleuren wit, blauw en zwart. De ontwerper wil het materiaal nu verfijnen, zodat het op industriële schaal kan worden gebruikt.

De Gyro Table is speciaal vervaardigd voor de London Design Biennale 2016, dat als thema Utopia by Design had.

Meer weten over dit onderwerp?

22

www.gg-magazine.com

TEKST: CHRISTINA LIBUDA; FOTO: BRODIE NEILL

ART & DESIGN

WE DEVELOP THE

POTENTIAL

OF YOUR PROPERTY

BIRGIT HAGHNAZARI, NÉE PAHLKE | B.A. ARCHITECTURE ARMIN HAGHNAZARI | DIPL.- ING. TU CIVIL ENGINEER | M.SC. ARCHITECTURE & ENVIRONMENT

INTERVIEW

Studentenbeweging Met zijn organisatie Thirst Project heeft Seth Maxwell al zo’n 500.000 ­mensen aan schoon drinkwater geholpen.

Thirst Project is ’s werelds leidende jongeren­ organisatie in de strijd tegen de watercrisis – wat houdt dat precies in?

Wij zijn een internationaal netwerk van ­scholieren en studenten die werken aan het ­beëindigen van de wereldwijde watercrisis.

Wij richten ons specifiek op jongeren omdat zij de sterkste krachten voor sociale v­ erandering in de wereld zijn – de generatie die alles ­veranderen kan.

Hoe bereik je zo veel jonge mensen?

We geven nog steeds lezingen op scholen om jongeren voor te lichten. Bovendien k ­ ennen we onze doelgroep en gebruiken we ­Instagram, TikTok enzovoort om hen voor te lichten. Wij waren de eersten daarmee. Het hielp ook dat tienersterren zoals acteur Ansel Elgort en ­Modern Family-ster Nolan Gould de aandacht op ons vestigden door inzamelingsacties.

Waarom concentreert u uw werk momenteel op het koninkrijk Swaziland in Zuid-Afrika?

Het heeft het hoogste aids-cijfer ter wereld – vooral voor hiv-positieve mensen is vuil ­water een doodvonnis. Het is ook vrij klein, met een bevolking van 1,1 miljoen. Wij willen heel ­Swaziland voorzien van schoon drinkwater ­tegen 2022.

Wereldwijd hebben 2,2 miljard mensen geen ­toegang tot schoon drinkwater. Thirst Project strijdt met hulp van ­jongeren voor het einde van deze watercrisis.

Meer weten over dit onderwerp?

24

www.gg-magazine.com

INTERVIEW: CHRISTINA LIBUDA; FOTO’S: THIRST PROJECT

U was zelf 19 jaar en student toen u hoorde dat miljarden mensen geen toegang hebben tot schoon water. En toen?

Ik heb het mijn vrienden verteld, en we ­hebben scholieren en studenten voorgelicht over deze watercrisis. Hun reacties hierop en hun i­nitiatieven waren overweldigend. Ze hebben meer dan 12.000 dollar opgehaald om waterputten in Afrika te slaan. Toen ben ik het Thirst Project begonnen. Dat was in 2008.

Sindsdien hebben we met meer dan 500.000 studenten gesproken – zij zijn de drijvende kracht erachter dat we sindsdien meer dan tien miljoen dollar ingezameld hebben en schoon drinkwater geleverd hebben aan ­bijna 500.000 mensen in dertien landen.

WWW.OBJECT-CARPET.COM/OCXIFG

NEWS FROM THE CEO

Dubai – een stad van (vastgoed-) hoogtepunten

D

ubai is de dichtstbevolkte van de in ­totaal ­zeven Verenigde ­A rabische ­E­miraten. De gelijknamige ­hoofdstad ­ontwikkelde zich in ­korte tijd van een klein vissersdorp tot een ­pulserende mega­stad en inspireert door zijn b ­ uitengewone ligging ­t ussen zee en woestijn. Dubai ­International Airport is een van de ­grootste luchthavens ter wereld en garandeert een ­ontspannen reis ­vanuit bijna elke ­bestemming – een enorm voordeel voor de ­toeristische en de ­immo­sector. In Dubai zelf kunnen ­bezoekers een ­luxueuze l­evensstijl, een hoge mate van v­ eiligheid en een hele reeks superlatieven ­verwachten. Zo beschikt de stad ­ halifa niet met de 828 meter hoge Burj K alleen over het hoogste gebouw ter w ­ ereld, maar met de Dubai Mall ook over het ­grootste ­w inkel­centrum. Dubai toont zijn ­oosterse ziel in de levendige soeks. Op deze t­ raditionele ­A rabische markten vindt u ­juwelen, ­specerijen, textiel en nog veel meer.

En wie de drukte van de stad wil o­ ntvluchten, vindt rust en ontspanning in de ­woestijn of in een van de ontelbare tophotels.

Het is deze diversiteit die vastgoed­kopers uit de hele wereld aantrekt. Ook inter­nationale beroemdheden bezitten eigen­dommen in Dubai, onder wie David en ­Victoria ­Beckham en superster Madonna. Het huis van de Queen of Pop ligt gedeeltelijk o ­ nder w ­ ater, zodat ze vanuit de woonkamer de vissen en dolfijnen kan zien r­ ondzwemmen. Maar niet alleen huiseigenaren k ­ unnen op deze ­bijzondere manier van de o­ nderwaterwereld genieten. In het beroemde hotel ­Atlantis The Palm op het kunstmatige eiland The Palm ­Jumeirah, kunnen de gasten van de Underwater Suite door ramen van vloer tot plafond het aquarium observeren dat bewoond wordt door meer dan zestigduizend zeedieren.

Ondanks de coronapandemie werd in Dubai in de eerste helft van 2020 voor 16,3 ­miljard euro aan vastgoedtransacties v­ erricht. ­Volgens de laatste cijfers van het Dubai Land Department steeg het aantal ­bemiddelde ­woningen in januari 2021 met meer dan 10 procent ten opzichte van een jaar eerder.

De meeste k­ opers zijn afkomstig uit India, Saoedi-­A rabië, China, Groot-Brittannië en de ­Verenigde Arabische Emiraten zelf. Wij zien echter ook een toenemende vraag uit ­Europa, met name uit Duitsland, Frankrijk, Italië, Spanje en Zwitserland. Villa’s en heren­huizen, evenals appartementen met toegang tot het strand, zijn momenteel bijzonder in trek.

Deskundigen verwachten dat de ­vastgoed­­­­­prijzen in Dubai met 5 tot 10 procent z­ ullen stijgen, mede door de Expo die daar in o ­ ktober van start moet gaan.

Het ­evenement moest een jaar ­worden uitgesteld ­vanwege ­COVID-19. Het is de eerste ­wereld­tentoonstelling op het ­A rabisch Schiereiland. Het belooft een evenement van ­superlatieven te ­worden met meer dan 190 l­anden­paviljoens, een veelheid aan ­evenementen en een indruk­­­­wekkende architectuur.

Persoonlijk ben ik telkens opnieuw o­ nder de indruk van Dubai. Bij elk van mijn bezoeken was er weer een s­ pectaculair p ­ roject ontstaan en het lijkt wel of er geen ­grenzen zijn aan de verbeelding – er is niets wat je niet in Dubai zult vinden. De p ­ ortefeuille van ons Market Center in Dubai – een ­bijzonder groot k­ antoor – weer­spiegelt deze ­enorme bandbreedte. Het vastgoed­aanbod varieert van ­moderne luxe l­and­goederen tot elegante villa’s en p ­ enthouses met ­uitzicht op de Burj K ­ halifa. Plan z­ eker een reis naar Dubai: want deze stad van ­grote ­v isioenen moet je gewoon zelf beleven!

26

‘Ondanks de corona­pandemie werd in Dubai in de ­eerste helft van 2020 voor 16,3 miljard euro aan vastgoed­ transacties verricht’ SVEN ODIA, CEO VAN ENGEL & VÖLKERS AG

HEEL OPWINDEND: IN DUBAI IS MET SUSTAINABLE CITY EEN DUURZAAM WOONPROJECT MET 500 VILLA’S EN 2700 BEWONERS ONTSTAAN. PARKEERPLAATSEN EN TERRASSEN ZIJN ONDER MEER VOORZIEN VAN ZONNEPANELEN – HIERDOOR WORDT MEER ELEKTRICITEIT GEPRODUCEERD DAN NODIG IS VOOR VERBRUIK. www.gg-magazine.com

TEKST: SVEN ODIA; FOTO’S: ENGEL & VÖLKERS AG / KLAUS WOLTER (1), OBAMABOOK.COM (1); ILLUSTRATIE: MONG TING ZHU

Toekomst en traditie vormen een unieke mix in de oogverblindende woestijnmetropool Dubai.

Moskeeën en soeks staan zij aan zij met futuristische wolkenkrabbers en visionaire architectonische hoogstandjes. Deze opwindende mengeling fascineert investeerders van over de hele wereld.

ENGEL & VÖLKERS

TOP 5 WIJ STEUNEN GRÁÁG HET PROJECT VAN VIVA CON AGUA Momenteel een aantrekkelijke markt voor investeerders – de Griekse eilanden! Tot mijn top vijf behoren naast de populaire hotspots Rhodos, Santorini en Mykonos ook Paros en het kleinere eiland Milos.

Wist u dat ...

www.evprivateoffice.com

WAT IK NU LEES: A Promised Land van Barack Obama – het indrukwekkende levensverhaal van een man die altijd trouw is ­gebleven aan zijn opvattingen en waarden.

Ik word geïnspireerd door persoonlijk­ van onze meer dan heden die gepassio­ 10.000 vastgoed­ neerd zijn over wat adviseurs wereldwijd zich een selecte groep ze doen en hun van 250 Private Of­ ­visies waarmaken. fice ­Advisors bezig- Benjamin Adrion, houdt met de behoef- de oprichter van ten van de ­vermogende Viva con Agua, is zo particulieren ­onder ­iemand. Benjamin onze klanten. is voor mij al jaren een goede vriend FOLLOW ME ON en ik ben onder de ­indruk van zijn vasthoudend­heid @sven.odia en ­enthousiasme ­waarmee hij zijn visie van ‘­water voor CLUBHOUSE ­iedereen’ nastreeft.

27

WOMAN

Zo dicht bij de ­hemel

4

1

De kleur blauw staat voor afstand, verlangen en ­helderheid. Hier is dit ­allemaal gecombineerd.

5

6

2

3

8

1 EEN ZUCHTJE Als water in een zachte bries

oppervlak. Mathieu Lehanneur, prijs op aan-

vaatwasmachinetabs met limoengeur worden

omarmt de japon van Christian Dior zijn ­draagster.

vraag 4 ZEEMANS­LIEFDE Lust voor de zee:

­geleverd in een p ­ apieren zakje. Everdrop, 80 tabs

KOMT IN GOLVEN De vaas uit de serie Ground

­creëerde o ­ ntwerper Kit Kemp de porselein­

en zijde was, is nu oceanic, een stof gemaakt van

Zomercollectie 2021, prijs op aanvraag 2 ALLES

samen met de ­traditionele firma Wedgwood

Vase is een handgemaakt uniek stuk van eiken-

collectie Sailor’s Farewell. Via F ­ irmdale Hotels,

narsdottir, prijs op aanvraag 3 CAUGHT IN THE

­topaashanger Mikado Bouquet XL schittert

hout van de IJslandse ontwerpster Ragna RagACT Een groots golvenspel: salontafel ­Liquid

Aluminium Low Table toont ’t glinsterend water-

ca. € 175 5 ZEEBLAUW De licht­gevende

als de o ­ ceaan in het zonlicht. Tamara C ­ omolli,

ca. € 6.000 6 NO P ­ LASTIC De veganistische

28

ca. € 30 7 ­FIJNE STOFFEN Wat ooit kasjmier ­gerecycleerd oceaanplastic. De stoffen van

­C amira zijn verkrijgbaar via Seaqual, prijs op aanvraag 8 SAVE THE OCEAN Voor elke armband

wordt een halve kilo afval uit de zee verwijderd.

Maak deel uit van de beweging! 4ocean, ca. € 16.

www.gg-magazine.com

TEKST: CHRISTINA LIBUDA; FOTO’S: GORUNWAY.COM (1), MATHIEULEHANNEUR.FR (1), SIMON BROWN PHOTOGRAPHY (1), SEAQUAL.ORG (1), 4OCEAN.COM (1)

7

Lars Beusker »Shazam« customized sizes (in exhibition 126 x 146 cm), edition of 10, non-reflective museum glass

As Germany‘s leading gallery in wildlife photography we are pleased to welcome you in our new showroom on Sylt, Germany: 25980 Keitum/Sylt . Gurtstig . www.159.gallery

MAN

Hemelsblauw

5

1

Van de grootste golf tot de laatste slok – met deze ­producten kunt u elke ­uitdaging aan.

2

6

7

3

8

1 MARINEOFFICIER De ontwerpen van

wordt achtergelaten in unieke designstukken.

van gerecycleerd materiaal is bestand tegen elke

overtuigen met duidelijke lijnen. Hermès, prijs

­H YDRATED Drinken voor een goed doel: voor

betalen pakte nog nooit zo goed uit met de

­balance board Osheen 2021 wordt geleverd met

plastic uit zee opgevist. Ocean Bottle, ca. € 48

­Véronique Nichanian uit de zomercollectie 2021 op aanvraag 2 ALLES IN EVENWICHT Houten

een rol milieuvriendelijke Portugese kurk. Costa-

Bottle-up Foundation, prijs op aanvraag 4 STAY elke verkochte thermodrinkfles wordt elf kilo 5 RUGZAK MET IMPACT ’s Werelds eerste

board, ca. € 180 3 GLASHELDER De ­ontwerpers

­oprolbare rugzak van oceaanplastic is er in vier

dat door toeristen op de stranden van Z ­ anzibar

broek Sunseeker in de kleur pistache en gemaakt

achter het project Bottle-up maken van glasafval

­kleuren. Got Bag, € 149 6 ­BADMEESTER Zwem-

30

golfslag. Ché, € 110 7 AFREKENEN! Cashloos Ocean Reader gemaakt van gerecycleerde vis-

netten. Twintig procent van de verkoopprijs gaat

naar projecten om de oceanen schoon te maken.

Zettle, ca. € 136 8 GOEDE VANGST De hand­ gemaakte mat Starboard Lights is van gerecy-

cleerd kreeftenvistouw. WharfWarp, ca. € 157.

www.gg-magazine.com

TEKST: CHRISTINA LIBUDA; FOTO’S: GORUNWAY.COM (1), MICHAEL GIZICKI (1), CHÉ STUDIOS (1), WWW.BOTTLE-UP.ORG (1)

4

THE SMART ENTRY TO YOUR HOME DoorBird is your smart video intercom in over 50 different materials and colors.

See and speak with visitors and open the door using your smartphone.

Design your own with the 3D Configurator!

DoorBird combines exclusive design with innovative IP technology in the field of door communication.

www.doorbird.com

BOOKS

Water

Het is de oorsprong van alle leven en een van de belangrijkste krachten die onze ­aarde vormgeven: water. Dat blijkt uit de lucht­foto’s van de meervoudig b ­ ekroonde ­fotograaf Bernhard ­Edmaier, die ons met zijn foto­boek een ontzagwekkend beeld geeft van onze p ­ laneet. De ­beelden van ­water in al zijn v­ ormen – in r­ ivieren en ­beken, ­delta’s en uiter­waarden, aan ­k usten en in ­oceanen, bevroren in g ­ letsjers of als nevelwolken boven hete bronnen – ­laten ook de veranderingen zien die onze ­aarde en haar watersystemen ondergaan als gevolg van de klimaatverandering.

Met dit boek heeft de Duitse fotograaf, ­avonturier en auteur York Hovest een p ­ odium ­ gecreëerd voor mensen die hun leven wijden aan het redden van de oceanen. Het unieke fotoboek toont de lezer onverbloemd de schoonheid maar ook de ­k wetsbaarheid van de zeeën – het gaat over plastic­vervuiling, industriële visserij en klimaatverandering. Maar bovenal gaat de aandacht uit naar de geportretteerde wetenschappers, ­activisten en visionairs, die zich ­hiertegen verzetten en de mariene eco­systemen ­w illen beschermen. Bij het boek is een ­mee­slepende documentairefilm uitgebracht.

Sebastiaan Bedaux, Lannoo, ca. € 40

Bernhard Edmaier, Prestel, ca. € 30

York Hovest, TeNeues, ca. € 50

Op welk eiland zou je graag willen stranden?

Het boek Wish I Was Here helpt bij het dagdromen. De verzameling van paradijselijke plekken aan en in het water is af komstig van twintig invloedrijke Instagram-accounts en reisblogs. Indrukwekkende lucht- en onderwaterfoto’s tonen op 240 pagina’s een ­selectie van ecoresorts en afgelegen eilanden. Uit­ gestrekte oceanen worden afgewisseld met steden aan het water op een manier zoals we ze slechts zelden zien. De fotografen ­nodigen u uit om te zeilen en te duiken in azuurblauw water. En ze onthullen hun ­persoonlijke ­paradijs aan zee in exclusieve interviews.

32

Helden der zeeën

www.gg-magazine.com

TEKST: CHRISTINA LIBUDA; FOTO’S: LANNOO.COM (1), BERNHARD EDMAIER (1), © 2019 YORK HOVEST / TENEUES (1)

Wish I Was Here

©mint.architektur

®

All the world‘s a stage – VIA terrazzo for better building.

CEMENT TILES | TErrazzo TILES | TroTToIr TILES | TErrazzo | CHaLK PaINT

viaplatten.de

FOTO: ANDRIN FRETZ

In Kaapstad begint ex-profvoetballer Benjamin Adrion aan een nieuw Viva con Aqua-hoofdstuk.

H 2OHH!

Zomer – dat is ook verlangen naar het element water. Reis met ons mee naar Zuid-Afrika en ontmoet de oprichter van Viva con Agua (foto boven), duik diep met Sylvia Earle, bewonder plastic kunst en drijvende bouwwerken.

35

De waterman

Sociaal engagement met plezier – met deze ­instelling richtte ex-profvoetballer Benjamin ­Adrion vijftien jaar geleden de non-­profit­ organisatie Viva con Agua op. Sindsdien zijn al 3,6 miljoen mensen bereikt. In Zuid-Afrika begint de vader van twee nu aan het volgende hoofdstuk van zijn succes met de eerste Villa Viva.

INTERVIEW: Michaela Cordes FOTO’S: Andrin Fretz PRODUCTIE: GG & Seeda Ahmad-Kreuzer

36

Nu even snel de wereld redden. ­Benjamin Adrion is onlangs verhuisd naar Kaapstad voor zijn organisatie.

‘15 jaar geleden w ­ aren we met z'n tweeën, nu met 15.000 mensen’ BENJAMIN ADRION

38

Beroemdheden als Sting, Billie Eilish en ­Manuel Neuer steunden de Viva con Aguacampagne ‘Water is een mensenrecht’.

B

enjamin Adrion was pas 25 toen hij na een reis naar Cuba ­besloot zijn profvoetbalschoenen aan de wilgen te ­hangen en zich te ­wijden aan maar één doel: alle mensen op de ­wereld ­toegang ­geven tot schoon drinkwater. Vijftien jaar en het D ­ uitse Kruis van ­Verdienste later heeft hij Viva con Agua ­opgericht, een wereld­wijde beweging die met actieve organisaties in ­Duitsland, ­Oostenrijk, Zwitserland en Oeganda en ongeveer 15.000 ­vrijwilligers actief is. Met de opening van Villa Viva in Kaapstad begint de s­ ociaal ondernemer nu aan een nog internationalere toekomst.

Bijna vijftien jaar geleden nam u een m ­ oedige stap en veranderde u uw leven volledig. In plaats van een nieuw contract te tekenen stopte u met profvoetbal en richtte u Viva con Agua op, toen nog een kleine vereniging zonder winstoogmerk.

Als u gevoelsmatig terug in de tijd kijkt: hoe ­voelde dat toen?

Natuurlijk was dat een ingrijpend moment.

Zes jaar lang had ik op die manier mijn brood verdiend. Ik begon competitievoetbal te ­spelen toen ik tien of twaalf was op zijn laatst.

Ik ­haalde het nationale team toen ik v­ eertien was. Toen ik achttien was, ben ik al eens ­negen ­maanden ­gestopt met ­voetballen ­omdat de sleur me t­egen begon te staan. Ik v­ oelde dat ik me steeds v­ aker af begon te v­ ragen: ­wanneer begint het leven na het ­voetbal? Ik ben Duits kampioen geweest, ­speelde voor VfB ­Stuttgart, voor de Duitse jeugd­kampioen.

Dat was allemaal serieus toen. Maar toen ik stopte had ik niet het gevoel: ach, ik ben wel erg vroeg gestopt. Maar eerder: ik heb het ­eerste derde deel van mijn leven veel tijd doorgebracht met voetballen.

De organisatie krijgt veel aandacht voor haar mineraalwater. Alle winst gaat naar sociale projecten.

www.gg-magazine.com

Hoe kwam u toen uitgerekend op het onderwerp van schoon drinkwater voor iedereen?

Dat was een toevallige samenloop van omstandigheden. Het eerste idee was e­ igenlijk om het netwerk rond mijn toen­malige club FC St. Pauli te gebruiken om een ­andere, v rolijke en leuke benadering van s­ociale ­ ­betrokken­heid te bieden. Het idee was: netwerk, ­community en nu rock-’n-roll voor een betere wereld! En dan helemaal ‘all-­profit’, want non-­profit klinkt zo vreugde­loos. Het ging mij in het begin om de beweging, het platform, om samen-­ k unnen-we-dat-voorelkaar-krijgen. Dat is waar ‘Viva’ voor staat en dat zie je v­ ijftien jaar l­ater ook nog: Viva con Agua, Villa Viva, ons ­nieuwe ontmoetings­ huis en hoofd­k wartier in het m ­ idden van Kaapstad, het blijft allemaal Viva. Het gaat bovenal om verbinding, om ­genieten van

41

het leven en wat je bij kunt dragen aan een ­betere w ­ ereld. De inzet voor schoon drink­ water kwam toen tot stand met de j­uiste partner. Na het trainingskamp in Cuba ­ werd contact g ­elegd met W ­ elthungerhilfe (­ Duitse o ­rganisatie voor ontwikkelings­ samenwerking en noodhulp, red.) – en zij hadden een water­ project ter p ­laatse. Een ­gelukkig toeval, want water is ­essentieel voor alle leven, dat b ­ egrijpt iedereen. Maar voor mij ging het in het ­begin niet alleen om het water, maar ook om de ­sterke boodschap: hé, we hebben zo veel o ­ verschotten en zo veel ­mogelijkheden, het kan toch niet waar zijn dat we de wereld niet in beweging ­k unnen krijgen om samen iets op gang te brengen.

In samenwerking met Welthungerhilfe ­bouwde u vanaf 2005 drinkwaterautomaten in 153 kleuter­ scholen. Vandaag zetten zo’n 15.000 vrijwilligers zich in voor Viva con Agua, ­ van Duitsland, Oosten­ r ijk, Zwitserland en ­Nederland tot Oeganda. Vorig jaar werd Viva con Agua South ­Africa opgericht. Waar komt die grote belangstelling voor sociaal engagement vandaan – bent u ermee o­ pgegroeid?

Dat kan ik zo niet zeggen. Ik ben opgegroeid in Stuttgart, als oudste van drie broers en z­ussen. Ik heb het altijd gemakkelijk ­gevonden om een leidersrol in een groep op me te nemen, als klassenvoorzitter of teamcaptain bij het voetbal. Een groot thema is ook altijd mijn gevoel voor rechtvaardigheid ­geweest. Ik merk dit tot op de dag van ­vandaag, zelfs als mijn zoon een ­onaardige opmerking maakt tegen zijn ­v riendje, gaat er bij mij een alarmbel rinkelen.

Was er een bepaalde aanleiding, een moment dat het begin vertegenwoordigt van uw sociale betrokkenheid?

Op de terugweg van een reis naar ­Jamaica, dat bijzondere eiland met zijn o ­ orspronkelijke sfeer en rastacultuur, verbleven we een

‘Er zijn bijna 600 miljoen mensen die geen toegang hebben tot drinkwater.

Daar wil ik iets aan doen!’ BENJAMIN ADRION

42

Nieuw hoofdstuk: Adrion is verhuisd naar Kaapstad, waar hij Viva con Agua ­South Africa en Villa Viva wil opbouwen.

‘Er was een moment waarop ik ­mezelf afvroeg: wanneer begint het leven na het voetbal?’ BENJAMIN ADRION

Volgend doel: er worden toiletten en drinkwaterputten gebouwd voor 20.000 leerlingen op 50 scholen in Zuid-Afrika.

dag en een nacht in Miami Beach. ’s Avonds gingen we naar Ocean D ­ rive en stonden we plotseling midden ­ t ussen de limousines en mensen die iets aan hun ­ uiterlijk hadden laten doen. Ze zagen er ­ ­allemaal uit alsof ze op een cool feest waren, maar als je b ­ eter keek zag je a­ llemaal p ­ lastic, hol vanbinnen, geen k ­ waliteit, r­ otzooi! Het was zo’n contrast met ­Jamaica, een ­echte schok. Man, dacht ik, dit moet nu vooruitgang zijn? Dit wordt ons als ­begeerlijk ­verkocht?

Noemen we dat ­ ontwikkeling? Het zijn ­omhulsels, dit heeft niets te m ­ aken met wat essentieel is. Ik was toen 23 en ik ­realiseerde me voor het eerst hoe scheef onze prioriteiten lagen. Een e­ chte eyeopener. T ­ egenwoordig denk ik dat het zeer aan te bevelen is af en toe tijd door te b ­ rengen in l­anden waar de westerse norm niet de o ­ verhand heeft, waar­ door je een a­ nder p ­ erspectief krijgt en beseft hoe bevoorrecht wij zijn.

l­iter ­water nodig om slechts één kilo rund­ vlees te ­‘produceren’, red). Koffie, avocado en ­katoen ­hebben ook een zeer grote water­ voetafdruk – en ons verbruik neemt ­alleen maar toe. ­Vroeger kwam er maar één keer per week vlees bij ons op tafel. Tegenwoordig is vlees ­dagelijks b ­ eschikbaar voor ­consumptie in de ­westerse wereld. Deze ontwikkeling komt nu met v­ ertraging in andere landen aan. ­Bijvoorbeeld in Zuid-Afrika: op het platte­land is vlees zeer zeldzaam, het is de u ­ itzondering op feest­dagen. Maar in Kaapstad is het al ­anders. Ik beschouw dit als een ­natuurlijke ­ontwikkeling, die niet alleen v­ erband houdt met vlees­consumptie. Iedereen streeft wat zijn eigen levens­omstandigheden ­betreft naar het best m ­ ogelijke, naar een eigen huis, ­iedereen wil een auto, iedereen wil deze o ­ ntwikkeling waarmee wij in de w ­ esterse w ­ ereld voorop hebben gelopen. Het ­probleem is: waarmee we vooropliepen is niet ­duurzaam.

Sinds de oprichting van Viva con Agua is de drinkwatersituatie over de hele wereld verbeterd.

Terwijl vijftien jaar geleden 1,2 miljard ­mensen geen toegang hadden tot schoon drinkwater, heeft nu nog maar de helft van hen dat. Dat klinkt als een groot succes. Is de nood gehalveerd?

Ja, enerzijds is dat enorm ­ bemoedigend.

Het werk zet dus zoden aan de dijk. ­Daarbij komt dat de Verenigde ­ Naties in 2010 ­toegang tot schoon water en veilige s­ anitaire voorzieningen als mensenrecht ­ ­ hebben erkend. En dat Viva con Agua met haar ­ ­projecten de levens­omstandigheden van 3,6 miljoen ­mensen heeft kunnen ­verbeteren. En gestaag de bewust­wording van het ­probleem heeft k ­ unnen ­vergroten. Aan de a­ ndere kant zijn er nog steeds bijna 600 miljoen ­mensen die geen toegang hebben tot schoon ­water – meer ­mensen dan er in de hele ­Europese Unie ­wonen – en meer dan twee miljard mensen ­ hebben geen ­ toegang tot goed ­functionerende ­sanitaire ­voorzieningen.

Over het geheel g ­ enomen ­stevenen we af op een water­crisis. Slechts tien ­procent van de waterbehoefte is voor ­persoonlijk ­verbruik.

De resterende ­negentig procent gaat naar de industrie en de landbouw – en deze vraag blijft stijgen. Daar komt nog de klimaat­ verandering bij. Het ­echte nieuws is dus: ­geweldig – meer ­mensen ­hebben ­toegang tot deze v­ oorzieningen, goede o ­ ntwikkeling, ga zo door! Maar ­tegelijkertijd mag je niet ­zelfvoldaan worden en achteroverleunen.

U bedoelt dat pas wanneer een bepaald welvaarts­peil is bereikt, mensen gaan nadenken over het feit dat het helemaal niet kan werken?

Ja, op een gegeven moment realiseren we ons: al dat geld op mijn bankrekening maakt me helemaal niet gelukkig. Die nieuwe auto geeft twee weken plezier en daarna ben ik eraan ­gewend geraakt. Bovendien hebben we een ­onhoudbaar model afgeleverd en kunnen we nu niet gaan zeggen: “Ja, het was goed voor ons, maar dat geldt niet voor jullie.” De druk op de watersystemen blijft dan ook enorm en neemt zelfs gestaag toe. Dit geldt ook voor ­andere gebieden: ik las onlangs een rapport waarin stond dat er nu voor het eerst meer door de mens geproduceerde massa is op onze ­planeet dan biomassa.

Bedoelt u dan de virtuele waterproblematiek?

De hoeveelheid water die daadwerkelijk wordt ­gebruikt om een product te vervaardigen?

Precies. Het is geen geheim dat ­bijvoorbeeld rundvlees bij de productie veel water ­verbruikt (er is tot zeven kilo voer en 15.300

45

Denkt u dat er enige hoop is dat corona het ­bewustzijn heeft veranderd? Misschien omdat de ­pandemie de mensheid voor het eerst deed ­beseffen dat wij een planeet delen en dat onze daden g­ evolgen hebben voor anderen?

Voor een deel wel. Maar er is ook een t­ endens die laat zien dat afzonderlijke landen zich ­plotseling erg op zichzelf gaan richten. In ­Duitsland bijvoorbeeld merk ik dat ­mensen klagen over hoe catastrofaal het vaccineren ­verloopt o ­ mdat de bevolking niet tegen juli ­volledig zal zijn g ­ evaccineerd maar pas in ­september of, als het slecht gaat, in oktober.

Dat meer dan h ­ onderd landen op deze p ­ laneet nog geen enkel vaccin­ atiepakket gezien ­hebben, is slechts bijzaak. ­Bovendien baart het mij zorgen te zien hoe de kloof tussen rijk en arm tijdens de pandemie is g ­ egroeid.

Wat hebt u van de coronacrisis gemerkt?

Van de ene dag op de andere v­ erloren we veel m ­ ogelijkheden om giften in te

b­ etrokkenheid via het etiket. U gebruikt alle winst voor uw projecten. Hoe gaat dat dan ­precies in zijn werk?

Honderd procent van de winst van de licentie­ vergoedingen vloeit terug in de sociale kring­ loop. Zestig procent gaat naar Viva con Agua, veertig procent naar de vennoten, die het geld investeren in nieuwe sociale bedrijfs­ modellen. Dus alles wat extra binnenkomt, wordt telkens weer ­ opnieuw geïnvesteerd voor sociale doeleinden.

‘Corona was een stomp in je maag – veel fondsenwerving viel gewoon helemaal weg’ BENJAMIN ADRION zamelen ­ ­ terwijl we alleen daardoor ­ efinancierd w g ­ orden. Viva con Agua werkt vooral op evenementen, op plaatsen waar veel m ­ ensen samenkomen ­zoals festivals, concerten en in voetbal­stadions. ­Corona was dus een stoot in de maag voor ons en het hart van Viva con Agua werd geraakt. Des te ­verbazingwekkender dat we desondanks het laatste jaar goed d ­ oorgekomen zijn, vooral met de club in D ­ uitsland. De t­ otale ­inkomsten daar waren in 2020 slechts drie p ­ rocent lager dan in 2019 – en we ­konden meer donaties aan water­projecten b ­ esteden dan ooit t­ evoren.

Meer dan drie miljoen euro – een ­record! Dit heeft ook te ­maken met het feit dat we vrij zuinig w ­ ­ aren door werktijd­ verkorting en minder uitgaven. Dat is ­verheugend en toont aan dat Viva con Agua nu zo fl ­ exibel is dat wij sterker uit een ­dergelijke crisis t­evoorschijn kunnen komen. Diamanten ­ontstaan door druk. Zo is het ook bij ons. ­A lleen bij onze Wasser GmbH ziet het er niet zo fraai uit. ­Omdat de horeca ­gesloten was, konden wij slechts 27 miljoen flessen ­verkopen in plaats van de geplande bijna 40 miljoen.

IETS DONEREN? Viva con Agua de Sankt Pauli e. V. IBAN: DE58 2005 0550 1268 1351 81 BIC: HASPDEHHXXX

Het mineraalwater van Viva con Agua is een eenvoudige manier om u te ondersteunen: het is in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland bij vele drankhandelaren te koop. T ­ egelijk is mineraal­ water een krachtig marketing­ instrument.

Viva con Agua vestigt de aandacht op haar

Intussen is uit de Hamburgse vereniging Viva con Agua een internationaal actieve o­ rganisatie voortgekomen. Wordt er overwogen om nu de krachten te bundelen met figuren als Bill Gates, die soortgelijke doelen nastreven?

Bill Gates heeft nog niet gebeld, maar ik wacht natuurlijk elke dag op een t­ elefoontje van hem (lacht). Er zijn al wel contacten ­geweest met de Bill & Melinda Gates F ­ oundation, ­aangezien zij ook waterprojecten steunen. Wie weet wat voor samenwerking hier uit voort kan ­komen.

Ons doel voor de komende vijftien jaar is heel ­duidelijk: een nog i­nternationalere a­ anpak. ­Villa Viva in ­K aapstad, die ­gefinancierd werd door ­bevriende ­investeerders en waar wij ons Zuid-­ Afrikaans hoofdkwartier w ­ illen ­oprichten, is al d ­ ertig jaar een bestemming voor rugzak­ toeristen. De gasten die hier ­logeerden, k ­ wamen uit de hele w ­ ereld: uit Brazilië, Noorwegen of ­ ­ Kenia. Dat wil ik graag zo ­houden. ­K aapstad is een ­radicale, ­nog ­internationalere start voor ons!

Bereik je als voormalig profvoetballer ­makkelijker een doel? In hoeverre heeft uw professionele voetbal­carrière u voorbereid op uw huidige werk met Viva con Agua?

Er zijn eigenlijk veel parallellen in termen van de samenleving of organisaties. De kern­waarden in het voetbal zijn universeel: fair play. Jij behandelt mij goed, ik ­behandel jou goed. Er is deze uitspraak van Thomas ­Müller, nadat Bayern München nog nooit zo goed g ­ evoetbald had als in het afgelopen Champions League-seizoen. Hij zei: “We ­ vechten over wie het snelst de ander kan ­helpen.” Als je die ­mentaliteit in je team hebt, zul je succesvol zijn. Dit geldt niet alleen voor voetbal. Eens kijken, misschien moeten we er ooit een boek over schrijven.

Een laatste vraag: in 2009 werd u door toen­malig bondspresident Horst Köhler ­ onderscheiden met het Kruis van Verdienste op lint. U nam uw o­ uders mee naar de ceremoniële uitreiking – zijn ze trots op hun zoon?

Ik heb een zeer goede relatie met mijn ouders en ik kan aan hen zien dat ze het goed vinden wat we doen.

Meer weten over dit onderwerp?

46

PHOTO: WWW.ANTHONYBOYD.GRAPHICS

Follow us on Instagram:

@gg_magazine For background stories, videos and more outstanding real estate:

gg-magazine.com

Want the print version? Sign up for a subscription:

gg-magazine.com/abonnement

FEEST OP HET WATER

Ruimte op het land wordt steeds zeldzamer en kostbaarder.

Vooruitziende architecten maken daarom plannen voor leven op het water. Ze ontwikkelen drijvende studenten­woningen, hotels, golfbanen, theaters en zelfs hele steden.

FOTO: BIG, BJARKE INGELS GROUP

TEKST: Silke Bender

48

OCEANIX CITY

De toekomst ziet er blauw uit: Oceanix City, een drijvende stad die door het Deense architectenbureau Bjarke Ingels Group (BIG) is voorgesteld voor het Habitat-programma van de VN.

‘Ik zie mezelf niet als architect maar als een stadsdokter – en water is mijn m ­ edicijn’ KOEN OLTHUIS, WATERSTUDIO

50

FOTO: ARCHITECT KOEN OLTHUIS - WATERSTUDIO.NL

PARTHENON, THE FLOATING SEA WALL

Geen tempel van het verzonken Atlantis maar een waterdoorlaatbare, drijvende golfbreker die oceaankracht omzet in elektriciteit. Wat ontworpen werd voor de haven van New York, bouwt Waterstudio binnenkort in Noorwegen.

’Het Louvre Abu Dhabi is een van de beste werken die ik heb mogen realiseren’ JEAN NOUVEL

52

FOTO: MOHAMED SOMJI

LOUVRE ABU DHABI

De spectaculaire koepel van ongeveer 8000 metalen sterren filtert het zonlicht.

Met reflecties op het water en de muren wordt zo een magisch sprankelende, ­eeuwige regen van licht gecreëerd.

‘Een gebouw ontwerpen met een ­minimale ecologische voet­afdruk vonden we belangrijk’ KJETIL TRÆDAL THORSEN, SNØHETTA

SVART HOTEL

Als een reddingsboei op de poolcirkel: het hotel – ontworpen door Snøhetta – wil het eerste worden dat meer energie opwekt dan verbruikt. De opening is dit jaar.

54

e zeespiegel stijgt, o ­ verstromingen en erosie zijn een steeds g ­ rotere ­bedreiging voor bewoners van ­kustregio’s. Hoogste tijd om ­water als nieuwe bouwgrond te zien.

Het is niet voor niets dat Koen Olthuis uit Den Haag uitgegroeid is tot een van de meester­ breinen van architectuur op het water: “Ik zeg altijd bij wijze van grap: we zijn een fake-­land.

De helft van Nederland ligt onder de zee­spiegel.

We hebben ons land aan over­ stromingen ­onttrokken. Al onze stedenbouw is gevormd door de strijd tegen het water.” Dus dacht de architect (1971) bij zichzelf: “Waarom stoppen we daar niet mee en kijken we in plaats daarvan naar water als nieuwe ­bouwgrond?”

Nu al is meer dan twee derde van de ­aarde ­bedekt met water en veel van ’s werelds ­grootste steden liggen aan zee. Als de zee­spiegel blijft stijgen ten gevolge van de op­warming van de aarde, dan zal de ruimte op het land nog beperkter worden. Volgens voorspellingen ­ zwelt de wereldbevolking tegen 2050 aan tot ongeveer 9,7 miljard mensen, waarvan zo’n 70 procent in grote steden zal wonen.

Tot dusver zijn de meeste inspanningen om bouwgrond te vermeerderen gegaan naar landwinningsprojecten: zo is er het eiland Odaiba in Tokio en de Songdo Smart City in Zuid-­Korea. Ook is er de gigantische ­nieuwe culturele wijk West Kowloon in Hongkong, met zijn opera­ gebouw, kunst­ museum en ­concertzalen. En last but not least de Palm ­Islands in Dubai. ­Zulke ­extreme ingrepen in de natuur zijn meestal ­ecologische catastrofes – zowel op het land, waar het b ­ enodigde zand wordt geroofd, als onder water, waar het naar­ toe ­gebracht wordt.

“We moeten omdenken: groen is goed, maar blauw is beter”, zegt Olthuis, aan vaders­kant kleinzoon van een architect en aan moeders­ kant van een scheepsbouwer. Hij denkt aan een synthese: het is beter om ­drijvend te b ­ ouwen dan statisch. “Ik beschouw me­ zelf niet echt als een architect”, zegt hij.

“Veel meer als een stadsdokter – en water is mijn ­medicijn.” Sinds de oprichting van zijn architecten­bureau Water­studio in 2003 ­hebben hij en zijn team zo’n 300 drijvende woningen en ­kantoren ­gebouwd – de meeste in Neder­ land. De BBC noemde hem toepasselijk: ‘de drijvende H ­ ­ ollander’. Zijn team plant ook ­drijvende v­ illa’s, dorpen en golfterreinen op de ­Malediven en hele stadswijken in Nederland.

Veel van zijn visionaire ideeën zijn nau­ welijks verder gekomen dan het ontwerp­ stadium, maar dat gaat veranderen: Arkup is

een ­hybride van een jacht en een huis, een nul-­ emissie luxe villa die op zonne-energie loopt en zijn eigen afvalbeheer, regenwateropvang en waterzuiverings­systemen heeft. Er wordt zelfs gezegd dat ze bestand is tegen orkanen en overstromingen door flexibel op en neer te deinen. Arkup is net verkocht voor 5,5 miljoen dollar, veel goedkoper dan de meeste ­grote jach­ ten. De eerste door hem ontworpen Sea Tree – een drijvende woontoren alleen voor dieren om de biodiversiteit en de waterkwaliteit in grote ­steden te verbeteren – wordt nog in de zomer van 2021 voltooid in Kunming in C ­ hina. En het Parthenon – een soort ­drijvende, waterdoorlaat­ bare dijk die golfslag omzet in e­ lektriciteit – wordt binnenkort aan de Noorse kust geplaatst.

Olthuis maakt niet alleen plannen voor de happy few van deze aarde: drijvende huizen zouden ook een oplossing kunnen zijn voor de groeiende sloppenwijken in ­zogenaamde wetslums, zoals die voorkomen in de kust­steden van Afrika en Azië. Zijn zogenaamde ­Floating City Apps, containerachtige vlotten, kunnen indien nodig infrastructuur leveren. Of er nu huisvesting nodig is of rioolwater­zuivering, of mobiele scholen ontbreken, er meer ­elektriciteit nodig is of ruimte om v­ oedsel te verbouwen. Er bestaan reeds zes van deze vlotten – in coro­ natijden doen zij dienst als communicatiehub voor de bemanning van containerschepen.

Het eerste woord dat de jonge zoon van ­architect Bjarke Ingels en zijn Spaanse vrouw Rut Otero zou hebben gezegd, was ‘agua’, w ­ ater.

De Deen hoort met zijn kantoor BIG (­Bjarke In­ gels Group) tot de grote vijf in de ­sector. Hij bouwt momenteel niet alleen het nieuwe hoofd­ kwartier van Google in Silicon Valley, maar ook musea en culturele centra van ­Bordeaux tot Mexico, banktorens in ­Frankfurt en een eco­ logische afvalverbrandings­installatie in Dene­ marken. Hij is onlangs ­verhuisd naar zijn nieu­ we huis in de haven van ­Kopenhagen: een uit de vaart genomen veerboot van ­circa 38 meter lang. Overal waar je door de patrijs­poorten en ramen kijkt, zie je water.

Het schip is een privémogelijkheid voor Ingels om op kleine schaal in praktijk te ­ brengen wat hij op grote schaal predikt. ­ ­“Drijvende huizen zijn de meest v­ eerkrachtige architectuur”, zei hij in het A ­ merikaanse AD. “Als de zeespiegel stijgt, zullen woon­boten dat ook doen.” Het schip ligt nu voor anker

In de haven van Rotterdam bouwt Waterstudio een drijvende kantoortoren van kruislaaghout, glas en beton. Hij wordt 40 meter hoog en is de eerste in zijn soort.

FOTO’S: ARCHITECT KOEN OLTHUIS - WATERSTUDIO.NL

FLOATING TIMBER TOWER

TINY FLOATS Voor de gelijknamige aanbieder ontwierp Waterstudio drijvende prefabwoningen. Deze kleinste ­variant van 18 m² is te koop vanaf 65.000 euro excl. btw.

naast het project Urban Rigger, dat hij ook heeft ontwikkeld: gestandaardiseerde, drijvende containers die dienst doen als betaalbare studentenhuisvesting in Kopenhagen.

Zijn visie voor Oceanix City, die hij in 2019 aan VN-Habitat voorstelde als een oplossings­ model voor toekomstige stadsplanning, gaat nog verder. Zij stelt een ­drijvende stad voor die voorziet in duurzame, modulaire s­ tructuren voor maximaal 10.000 m ­ ensen – een soort blauwdruk voor een ­eerste ­maritieme metropool. De m ­ odules zijn zo ontworpen dat ze in de loop van de tijd ­groter kunnen ­worden en verschuiven, om van buurten via dorpen naar steden te ­groeien. Oceanix City zou voor de kust van ­grotere steden ­k unnen liggen, maar in ­geval van een ramp naar ­elders kunnen ­worden ­gesleept. Als ­extra veiligheids­maatregel ­worden alle ­modules zo ontworpen dat ze ­bestand zijn tegen overstromingen, ­ tsunami’s en zelfs ­orkanen van ­categorie 5. ­Oceanix City is bedoeld als een emissievrije stad: zij zou worden ­aangedreven door schone water- en zonne-­ energie. De zoetwatervoor­ ziening gebeurt via de m ­ odernste stoomdistillatie­technologie, atmosferische w ­ ­atergeneratoren en regenopvangsystemen. Gesloten recycleercircuits ­moeten ervoor ­zorgen dat er geen w ­ ater wordt verspild en geen afval ontstaat.

Waar de poolijskappen smelten en de zeespiegel stijgt, op de noordpoolcirkel in Noorwegen, wordt in 2021 het Svart H ­ otel g­ eopend, gebouwd door het bekroonde ­Noorse architecten­bureau Snøhetta. Het noemt zichzelf het eerste h ­ otel ter wereld dat meer ­energie produceert dan het v­ erbruikt. Als een reddings­boei op h ­ outen ­palen steekt het uit in de fjord aan de voet van de donker­blauwe S ­ vartisen-gletsjer waaraan het zijn naam o ­ ntleent. Het kan alleen per boot ­worden ­bereikt. Deze 360 gradenconstructie op het w ­ ater werd gekozen om alle zonne-­

energie o­ ptimaal op te vangen met c­ ollectoren op het dak, in elk seizoen en op elk moment van de dag – en natuurlijk ook om hotel­gasten een ­panoramisch uitzicht te bieden op gletsjers en het s­ pektakel van het noorderlicht. Het doel van het Svart ­Hotel is om binnen vijf jaar na de opening ­volledig off-grid en zelf­voorzienend te zijn: met eigen kassen en een energie­neutrale boot­shuttle van en naar de dichtstbijzijnde stad, Bodø.

In woestijnstaat Abu Dhabi, rijk aan olie en zon en arm aan zoet- en regenwater, wordt het kostbare nat beschouwd als een geschenk uit de hemel. Zo is water het overheersende architectonische thema van het prestigieuze L ­ ouvre Abu Dhabi, dat Jean Nouvel in 2017 v­ oltooide.

Het gebouw, dat Nouvel zelf een van zijn ­beste noemt, ontvouwt een grootse spirituele kracht door zijn geraffineerde spel met licht, ­schaduw en water. De blikvanger van het gebouw, dat aan de oever van de Golf lijkt te drijven op het water, is de platte koepel met een ­diameter van 180 meter: de meerlagige, netvormige c­ onstructie, die doet denken aan Arabische mozaïeken, bestaat uit 8000 metalen sterren.

Wanneer het zonlicht door de koepel valt en weerkaatst op de wanden en de wateropper­vlakken, ontstaat een permanente ­optische ­regen van licht. Als het gebouw echt zou k ­ unnen d ­ rijven, zou het nog beter zijn, vindt Koen Olthuis. Omdat het als ­mobiel m ­ useum kunst en cultuur naar andere ­k usten zou ­k unnen brengen als een soort van deel­economie. ­Misschien is het binnenkort in de Golf-­regio zover: Qatar heeft hem al g ­evraagd om een d ­ rijvend ­ museum te ontwerpen. Om te b ­ eginnen bouwt W ­ aterstudio een maatje ­k leiner: L'île O, een drijvend theater, wordt volgens plan ­in 2022 geopend in Lyon.

Meer weten over dit onderwerp?

57

Sylvia Earle is een godsgeschenk voor onze oceanen. Hun bescherming is het levensdoel van de beroemde zee­bioloog.

Op haar 85ste vecht ze nog onvermoeibaar. Haar bericht: the time is now! Het gaat om ons overleven. TEKST: Steffi Kammerer 58

FOTO: KIP EVANS

Her ­Deepness

Sylvia Earle heeft meer dan 7000 uur van haar lange leven onder water doorgebracht.

‘Behandel de oceaan alsof je leven ervan afhangt. Want dat is precies hoe het is’ SYLVIA EARLE

60

FOTO: DAVID DOUBILET / MISSION BLUE

De mini-onderzeeër Deep Rover heeft de oceanograaf ontwikkeld met haar ex-man.

FOTO’S: BETTMANN / GETTY IMAGES (1), WHITE HOUSE PHOTO / ALAMY STOCK PHOTO (1)

Voormalig president Barack Obama en de ­onderzoeker zijn fans van elkaar. Links: in 1979 br­ak Earle een wereldrecord door 381 meter te duiken in een atmosferisch pak.

Z

ij is een veelbekroonde wetenschapper, maar ook – en deze combinatie is zeldzaam – een goed verteller. Een die haar boodschappen verpakt in pakkende zinnen die blijven hangen als slogans.

www.gg-magazine.com

“No water, no life. No blue, no green”, zo vat ­Sylvia Earle het samen in haar toespraken.

“Waar geen water is, is geen leven; zonder blauw, is er geen groen.” En nog korter: “No ocean, no us.” Als ze wat uitweidt, zegt ze het zo: “Behandel de oceaan alsof je leven ervan af­ hangt, want dat is precies hoe het is.” Simpel­ weg omdat de oceanen meer dan de helft van de zuurstof leveren die wij inademen, omdat nergens meer CO₂ wordt afgebroken dan in hun diepten. Omdat er bijna geen tijd meer is!

En dan voegt zij eraan toe dat in de ­laatste vijftig jaar meer dan negentig procent van de ­grote vissen uit de oceanen zijn v­ erdwenen, maar hoe vitaal haaien zijn voor het eco­ systeem. Hoe essentieel ook koraalriffen zijn.

“Maar we zijn de helft van de riffen in de ­wereld kwijt.” Ze vertelt welke ongelooflijke

63

v­ ernietiging we h ­ ebben aangericht in slechts één ­generatie. E ­ arle kan het als bijna geen ­ander b ­ eoordelen, zij heeft met eigen ogen ­gezien hoe het leven ­onder water de laatste ­decennia is veranderd. Zwaardvissen, klaagde ze eens, zouden hun broedleeftijd niet eens ­bereiken: “Het eten van deze vissen is als het eten van de laatste ­Bengaalse tijgers.”

Haar duidelijke taal kwam de oceanen in 2006 te hulp. Toen zat de Amerikaanse – de ­beroemdste oceanografe van haar g ­ eneratie – tijdens een diner naast de toenmalige ­president George W. Bush. Sylvia Earle greep haar kans. En George W. Bush, die tot dusver niet ­bekend stond als milieuactivist, ­luisterde naar haar. Ze zei: “Als vissers willen overleven, hebben ze vis nodig.” En die zouden schuil­ plaatsen nodig hebben, anders zou er spoedig niets meer over zijn. Kort daarna verbaasde Bush meer dan ­alleen zijn critici: hij ­creëerde toen ’s ­werelds grootste zeereservaat voor de kust van Hawaii, het Papahanaumokuakea Marine N ­ ational M ­ onument. De president zei tijdens de onder­tekeningsceremonie dat ­Earle hem een “­behoorlijk goede lezing over het ­leven” had gegeven. Het ging om 140.000 vier­ kante mijl. Of, zoals Bush zelf zei, een g ­ ebied dat ­honderd keer groter is dan ­Yosemite

‘Zwaardvis eten is als de laatste Bengaalse tijger opeten’ SYLVIA EARLE

Earle, hier met een murene, had veel gevaarlijke ­ontmoetingen in de diepzee. Rechts: haar vriend, filmmaker James Cameron, noemt Sylvia Earle de 'Jeanne d'Arc van de zeeën'.

FOTO’S: DAVID DOUBILET / MISSION BLUE (1), LAURA CAVANAUGH/FILMMAGIC / GETTY IMAGES (1)

­National Park. In 2009, t­ ijdens zijn l­ aatste dagen in functie, voegde hij iets ­minder dan anderhalf keer het areaal toe. En zeven jaar later verviervoudigde zijn opvolger Barack ­ ­Obama het beschermde gebied.

Sylvia Earle wist al vroeg dat ze weten­ schapper wilde worden. Ze promoveerde aan de Duke University in algen. Vandaag is ze 85 jaar oud. Ze heeft meer dan 7000 uur van haar lange leven onder water doorgebracht – meer dan negen maanden. Ze werd omringd door tientallen haaien en had toch telkens maar één wens: weer af te dalen in de onontdekte oceaan, dieper in de duisternis waar nog nooit iemand voor haar geweest was. “Onward and downward”, zo vat ze haar verlangen samen.

In 1979 daalde zij zonder aangelijnd te zijn af tot een diepte van meer dan 381 meter in een duikpak dat eruitziet alsof het voor de maan is gemaakt. Een wereldrecord tot op de dag van vandaag, twee uur lang bleef ze alleen op de oceaanbodem.

Earle was drie jaar oud toen ze voor het eerst in contact kwam met de oceaan. Op dat ­moment was ze op het strand in New Jersey met haar ouders en broers. Ze ging onder in een golf. Ze beschreef het moment van deze schok als volgt: “Daarmee had de zee mijn aandacht.” Toen ze twaalf was, verhuisde het ­gezin naar Florida en werd de Golf van Mexico haar speelterrein. Zij heeft in de loop van haar ­carrière meer dan honderd expedities geleid, meer dan een dozijn boeken geschreven en is een voortdurende pionier geweest. Ze nam ook tijd voor een privéleven, ze was drie keer ­getrouwd en heeft drie kinderen.

In 1964 was zij de enige vrouw op een expeditie met zeventig mannen. Zes jaar ­ ­later verbleef ze twee weken onder water: ze ­leidde een groep van vijf vrouwen die onder­ zoek ­deden in een lab op vijftien meter ­diepte.

Een primeur, er waren tot dan toe nog geen vrouwe­lijke aquanauten geweest, zelfs vrouwe­ lijke astronauten werden pas acht jaar later op­ geleid. De media stortten zich op de vrouwe­ lijke bemanning en noemden hen aquababes, aquachicks en aquanaughties. Chicago vierde haar terugkeer met een confettiparade.

Sylvia Earle werd de eerste vrouwelijke hoofd­ wetenschapper bij de National Oceanographic and Atmospheric Administration in Washing­ ton, D.C. In 2017 zette Time ­Magazine haar op de cover. Mission Blue, de Netflix-­documentaire over haar leven en haar inzet voor de oceanen, is door miljoenen mensen bekeken. Voor ­jonge activisten en wetenschappers is Sylvia ­Earle een idool. Tegenwoordig woont ze in Oak­land, in het San Francisco Bay Area. Ze duikt nog steeds, spreekt ­studenten en VN-­delegaties toe, twittert en spoort aan. Nieuwsgierig als ze is, heeft ze ook een Instagram-account. Meer dan dertienduizend mensen volgen haar, ook

al heeft ze maar vijf berichten geplaatst. Zij heeft twee bedrijven opgericht, waarvan er een mini-onderzeeërs bouwt. Als duiker weet Earle zelf het best hoe een mechanische grijparm in elkaar moet zitten om haar in de donkere diep­ zee van nut te kunnen zijn. Met haar ex-man, de Britse ingenieur Graham Hawkes, ontwik­ kelde zij de onderzeeër Deep Rover die diepten tot duizend meter kan bereiken.

In 2009 gaf Sylvia Earle een veel ­bekeken TED Talk. Toen zei ze dat het volgende ­decennium zou beslissen over de volgende tienduizend jaar. Ze won de jaarlijkse TEDprijs, die toen honderdduizend dollar waard was. De prijs is bedoeld voor een wens die de wereld zou k ­ unnen veranderen. De hare was: de oceaan moet net zo goed beschermd ­worden als het land. Ze gebruikte het prijzen­ geld om een stichting op te richten, Mission Blue, en begon samen te werken met meer dan tweehonderd partners om zogenaamde Hope Spots vast te leggen. Beschermde zones in de ­oceanen om de zee en haar bewoners te ­helpen regenereren. Het zijn gebieden met een ­bijzondere biodiversiteit, zoals de 17.000 kilo­ meter kustlijn van Nieuw-Zeeland. Vandaag de dag zijn er wereldwijd meer dan 130 van ­dergelijke Hope Spots.

Toen Earle ruim tien jaar geleden haar TED Talk gaf, was slechts één procent van de oceanen beschermd. Nu ligt dat cijfer op iets m ­ inder dan zes – en met de hulp van haar Hope Spots moet het ­stijgen naar dertig procent. Dat is het doel dat de redder der zeeën zich voor 2030 heeft gesteld.

Meer weten over dit onderwerp?

65

TRASH FLOW

Plasticvervuiling van de wereldzeeën vormt een steeds grotere bedreiging. Deskundigen voor­ spellen dat er over dertig jaar meer micro­plastic in de zee zal zijn dan vis. Deze feiten hebben tot nu toe niet tot andere gedachten geleid. Daarom ­komen er nu kunstenaars in actie. TEKST: Martin Tschechne

FOTO: © MANDY BARKER, HONG KONG SOUP: 1826 - LIGHTER

MANDY BARKER Hong Kong Soup: 1826 – voor deze serie raapte de kunstenares meer dan 350 afgedankte aanstekers van stranden op.

67

FOTO: TESS FELIX, DAVID BOWIE, 2019, TESSFELIXARTIST.COM

TESS FELIX David Bowie – de kunstenares begon meer dan tien jaar geleden met het maken van portretten van strandafval.

68

FOTO: ALEJANDRO DURÁN, DERRAME (SPILL), 2010

ALEJANDRO DURÁN Derrame (Spill) – het werk maakt deel uit van de fotoserie Washed Up. De M ­ exicaanse kunstenaar ordent gevonden plastic op kleur.

FOTO: BENJAMIN VON WONG, WWW.450YEARS.COM

BENJAMIN VON WONG Mermaids Hate Plastic – voor deze gestrande zeemeermin rangschikte de kunstenaar en activist ­tienduizend lege plastic flessen.

Tegen 2050 zal er meer p ­ lastic in de oceanen rond­dwarrelen dan er vissen in zwemmen

71

CHRIS HERMS-GLANG Angeschwemmt – de Hamburgse ­kunstenares transformeert haveloze en dodelijke visnetten in pruiken.

FOTO: ADELE MARSCHNER

Elk jaar sterven 135.000 zeezoogdieren en een miljoen zeevogels

K

an kunst de oceanen redden? Z ­ eker kan ze ogen openen. En misschien wordt op die manier eindelijk d ­ uidelijk ­hoezeer onze levensstijl de planeet in ­gevaar brengt. Het zou hoopvol zijn.

Het spul lag tussen het zeewier en de s­ chelpen op het strand. Fel blauw en oranje, vreemd en griezelig in deze omgeving maar op een of ­andere manier ook geweldig. Chris HermsGlang was met haar dochter van Hamburg naar de Noordzee gereden. Lekker een beetje uitwaaien en het zand onder hun voeten voelen.

Wat je zoal doet in St. Peter-Ording.

De strandbezoekster liep naar de auto, ­haalde een paar plastic zakken en propte die vol met slierten en knopen, door elkaar en vervild met veren, schelpen en zeewier ertussen. Thuis ­v ulde ze er oude kussenslopen mee en s­ topte alles bij elkaar in de wasmachine. En later – de nu schone maar nog steeds stugge, door zout water verharde kluwen lagen nu op haar werktafel – kwam zij erachter dat het ­haveloze, in de war geraakte visnetten waren, die een veel te mooie, bijna poëtische naam hadden: spooknetten. En dat een enorme hoeveelheid ervan onbeheerd in de oceaan ronddobbert.

Het idee met de pruiken kwam gewoon in haar op. Na jaren als grafisch ontwerpster te hebben gewerkt, volgde zij een ­studie aan de kunstacademie; performance ­fascineerde haar, het idee van een verband ­t ussen kunst en l­ ichaam en de confrontatie met o ­ ngewone, eigenzinnige materialen. En zagen de kluwen in haar atelier er niet bijna uit als pompeus g ­ etoupeerde kapsels, pakweg ergens tussen rococo en popart?

Kunstenares of milieuactiviste, kiezen voor het een of het ander wil ze niet: “Ik vind het ­opwindend”, zegt ze, “om een voor de kunst nog nieuw materiaal te verkennen.” De ­formele mogelijkheden, de kleuren, de ­ ­ esthetiek, zelfs de banaliteit van het dagelijks leven die ­inherent is aan het materiaal, zijn vermogen om terloops te vertellen over de toestand van de beschaving – dat zijn thema’s van a­ rtistiek onderzoek. Dan grijpt ze in haar handtas en haalt er een klein groen boekje uit, Plastic van Pia ­Ratzesberger. Ze slaat het open en tikt op een geschetste kaart van de wereldzeeën. In de jaren n ­ egentig, legt zij uit, en plotseling klinkt haar stem ­beschuldigend en scherp, werd t­ ussen Hawaï en Californië een enorme draaikolk van plastic afval ontdekt, vier keer zo groot als Duitsland: de Great Pacific Garbage Patch. V ­ andaag de dag zijn er wereldwijd vijf van d ­ ergelijke afvalkolken.

Visnetten, petflessen, boodschappen­tasjes,

73

r­ ietjes, speelgoed, koffiebekers, jerrycans, bierkratten, wegwerpservies. Jaarlijks b ­ elandt er meer dan vijf miljoen ton in zee. Of acht of dertien, af hankelijk van de schattingen van het Wereld Natuur Fonds, het Alfred ­Wegener ­Instituut of de Verenigde Naties, niemand weet het precies. Elk jaar sterven 135.000 zeezoog­ dieren en een miljoen zeevogels, om over de ­v issen nog maar te zwijgen. En dan hebben we het nog niet eens over microplastic dat via ­v issen en vogels heel snel op ons bord terecht­ komt. Tegen 2050, zo voorspellen milieu- en mariene wetenschappers, zal er meer ­plastic ­afval door de oceanen dwarrelen of op de b ­ odem terechtkomen dan er vissen in ­zwemmen.

Ontzetting maakt zich van iedereen ­meester die het onderwerp van dichtbij bekijkt. Of ze nu, zoals Chris Herms-Glang, ­aanvankelijk ­gegrepen werden door de broze charme van het materiaal, of dat ze abrupt stuiten op het ­dodelijke gevaar – bijvoorbeeld door b ­ eelden van schildpadden die in plastic waren gestikt, of van gewurgde zeehonden, dolfijnen en zilver­meeuwen. Of de walvis die uitgehongerd was omdat zijn maag verstopt zat met tachtig boodschappentasjes. Voor velen was het maar een kleine stap van daar naar de vraag: hoe maak je die verbanden duidelijk aan hen die verantwoordelijk zijn voor al deze ellende? ­Namelijk wij allemaal.

Door verleiding. Door esthetisering. Door provocatie. Ook door entertainment. ­Omdat dit alles zoveel meer doet dan ­vermanende ­toespraken en droevige cijfers. Wie g ­ eleerd heeft weg te kijken of niet scherp te ­kijken – die moet uit de tent gelokt worden. ­Mandy Barker doet dit vertaalwerk al tientallen ­ jaren. De ­ ­ meermaals bekroonde ­ Engelse fotografe gaat mee op ­ ­ wetenschappelijke expedities van de Noordelijke IJszee tot de Pitcairn­ eilanden in de Stille Zuidzee; ze ­documenteert wat ze daar in het water of op de stranden vindt en ­componeert er universums van v­ olmaakte ­schoonheid uit. Los van de tijd en ­gebondenheid aan de aarde ­zweven plastic flessen, kunst­ bloemen en kinder­ speelgoed door de r­ uimte; zelfs g ­ eschrobde tandenborstels en plat­ gewalste voetballen krijgen in de haarscherpe prenten iets van een ­ontzagwekkend aura. Zit hier i­ronie in? Een dramaturgisch vertragings­effect?

Lees verder op blz. 128

JUST DIVE IN!

74

Dit droomeiland in de Indische Oceaan ontleent zijn naam aan de beroemde onderzeeër uit de romans van Jules Verne. Het is onweerstaanbaar, niet alleen in tijden van corona. Welkom op The Nautilus. TEKST: Michaela Cordes FOTO’S: The Nautilus Maldives

FOTO: ISTOCK / FILIPPOBACCI

Vakantie op het Baa-atol biedt pure, ­ónvergetelijke momenten: naast rifhaaien zijn er walvishaaien in het heldere water.

Unieke natuurervaring: er zijn over de tweeduizend vissoorten en meer dan tweehonderd soorten koraal in de wateren rond de Malediven

77

Snorkelen voor het ontbijt of genieten van de zonsopkomst op het eigen terras: dat zijn de e ­ nige vragen die de ochtend in de Ocean ­Residence ons stelt.

N

a twaalf uur vliegen, ver weg van pandemienieuws en d ­ iscussies over lockdowns, bereiken we het paradijs. Ik haal het mondmasker van mijn gezicht en ...

... neem een duik. Nadat hij ons onze indrukwekkende Ocean Residence Villa heeft ­laten zien, biedt onze butler Aslam aan om de ­koffers voor ons uit te pakken. In plaats van ons bezig te houden met zoiets saais, stelt hij voor om eerst te gaan snorkelen aan de rand van het eigen rif. Ik knipper met mijn ogen ­t­egen de zon in en kijk uit over ons privé­zwembad naar de verschillende tinten blauw van de ­Indische Oceaan. Onmiddellijk ­ontdek ik in het kristal­heldere water de ­eerste zwartpuntrif ­haai die in het ondiepe water voor ons terras zijn r­ ondjes draait. “Maak je geen ­zorgen!”, stelt Aslam me gerust, “dit soort haaien is niet g ­ evaarlijk.” Z ­ onder h ­ aaien geen ­gezond rif – dit feit h ­ erinner ik me uit de ­fascinerende tv-­documentaire A Life on Our Planet van Sir D ­ avid Attenborough. Vanwege mijn pas ­ontdekte ­enthousiasme voor de w ­ ildernis o ­ nder water is even s­ norkelen een welkom idee. The Nautilus ligt, zoals de m ­ eeste ­resorts op de ­Malediven, op een soort afgekoelde onder­watervulkaan die het rif vormt. Eromheen ­beweegt zich een ­grote verscheidenheid aan exotische wezens: mantaroggen, walvishaaien, schildpadden – alleen al op de Malediven zijn tot nu toe zo’n tweeduizend verschillende vissoorten ontdekt plus meer dan tweehonderd soorten koraal.

Ik zwem vanaf ons strand met vinnen en duikbril weg en even later ben ik omringd door een kleurrijke onderwaterwereld. Binnen in het rif is het water nog relatief ondiep en ik zie onmiddellijk een octopus uitkijken vanuit zijn goed gekozen schuilplaats temidden van een dicht koraalwoud. Twee grote, kogel­ronde ogen lijken elke beweging van mij nauwlettend in de gaten te houden. Voor mijn reis heb ik de Netflix-­documentaire My Octopus ­Teacher ­gezien. Ik weet dus dat deze wezens niet a­ lleen zeer intelligent zijn, maar ook dat je ze heel langzaam en voorzichtig tegemoet moet ­treden. En daar heb je ’t al! Nadat ik verder weg ben gezwommen, komen twee van zijn acht armen plotseling behendig uit zijn schuilplaats.

Alleen met veel concentratie kan ik de ­octopus in de gaten houden, ter bescherming tegen vijanden kan hij zich als een kameleon aanpassen aan zijn omgeving. Nee – hij lijkt me niet zo te vertrouwen. En floeps – daar is hij weer helemaal in zijn schuilplaats verdwe-

79

nen. Ik ga verder met snorkelen en zie een felgroene moeraal die op de loer ligt in een ander groot koraal. Zwermen zonnegele vissen trekken aan me voorbij met daartussen een paar grote, schitterende, blauwgroene papegaai­ ­ vissen. Ze knagen zo hard aan het koraal dat ik het onder water kan horen als een gedempt geluid.

Het ziet er grappig uit als ze wolken van zand achter zich laten als ze zwemmen.

“Dat zijn verteerde stukjes koraal. In feite ­produceren deze vissen het fijne zand”, legt duik­instructeur Mariana later uit. Kleurrijk als een regenboog is de wereld hier beneden en ik merk hoe mijn ziel langzaam tot rust komt in de onderwaterwereld. Ver weg zijn eventuele stressproblemen. Toch zijn er nog maar twee uur voorbij sinds we aangekomen zijn op The Nautilus.

120 kilometer of beter gezegd twintig ­minuten per watervliegtuig van Malé, het hoofdeiland van de Malediven, ligt de weste­lijke eilandenketen Baa-atol, een inheemse af korting van Maalhosmadulhu Dhekunuburi-­atol. Het 4,88 vierkante kilometer grote atol met zijn 75 eilanden werd tien jaar ­geleden als enige van de Malediven door de U ­ NESCO uitgeroepen tot biosfeerreservaat en wordt b ­ eschouwd als een paradijs voor onderwater­freaks.

Het luxe resort The Nautilus, geopend in 2018, is gebouwd op een van de kleinste ­eilanden van het Baa-atol – waarvan er slechts ­dertien bewoond zijn – en meet slechts 242 bij 249 meter. Oorspronkelijk opgericht door ­Ibrahim Umar Maniku, de onlangs over­leden legendarische Maldivische onder­ nemer, en zijn bedrijf Universal Enterprises and ­Resorts. De voormalige anesthesioloog, die zijn o ­ pleiding in Leipzig voltooide, streefde slechts één doel na: The Nautilus was bedoeld voor de inter­nationale vermogende reiziger die op zoek is naar de ultieme, zeer persoonlijke resort-­ervaring. Het plan werkte en The ­Nautilus had al snel internationaal succes.

Onlangs nog werd het door reismagazine Condé Nast Traveller uitgeroepen tot ‘Best R ­ esort in the Indian Ocean’ en belandde het op de derde plaats op de lijst van ‘Best R ­ esorts ­Worldwide’. Toen kwam de coronapandemie en daarmee de vijf maanden durende sluiting. “Een grote uitda-

Als een modern beeldhouwwerk staan er elf ­watervilla’s, elk minstens 450 m² groot, op een rij. Rechts: een mantarog.

ging voor ons, zoals voor alle resorts op de Malediven”, verklaart ­Mohamed Ashraf, de general manager van The ­Nautilus en een van de zeer w ­ einige l­okale hotelmanagers op de ­Malediven. “We hebben het beste van deze maanden g ­ emaakt door d ­ iscrete ­zeeweringen te bouwen om de e­rosie van onze stranden ­tegen te gaan en door ­nieuwe, veiligere hygiëne­concepten te ­ontwikkelen.”

Van april tot s­ eptember v­ orig jaar heeft het hele Nautilus-­team zich met zijn e­ ersteklas service aangepast aan de u ­ itdagingen van de ­pandemie en biedt het zijn gasten nu vrijwel ­gegarandeerde veiligheid. De over­zichtelijke

‘Als paar, met familie of vrienden.

Wij bieden de meest persoonlijke ­ervaring’ MOHAMED ASHRAF – GENERAL MANAGER THE NAUTILUS

FOTO RECHTS: © MAURITIUS IMAGES/SIMON HILBOURNE/ALAMY

grootte van het ­eiland helpt daarbij uiteraard een handje. Op ­andere ­eilanden van de Malediven vind je ­honderden gastenvilla’s, maar op The Nautilus zijn er slechts 26. Iets ­minder dan de helft is ­gebouwd op palen ­boven de ­sprankelende ­Indische ­Oceaan, ­terwijl de rest, even ­luxueus ­ingerichte strandvilla’s, zich nestelen in het aaibare z­ achte zandstrand.

Naast een ­eigen huisbar en een privéterras met zwembad, b ­ ieden ze vooral extreem veel ­r uimte. En dus verblijven bijna alle gasten overdag voor­namelijk in hun villa. Dankzij de royale ­afmetingen van de accommodaties kunt u hier ook met z’n tweeën tegelijk Zoom-­ meetings bijwonen zonder claustrofobisch te worden. Nog voor het begin van de reis zijn alle gasten negatief getest op ­COVID-19 en ­moeten zij een schriftelijke bevestiging bijvoegen bij een ­gezondheidsformulier van de overheid. Bovendien eisen zowel Emirates als E ­ tihad A ­ irways – die respectievelijk via Dubai en Abu Dhabi naar Malé vliegen – een ­negatieve corona­test voor vertrek.

Op het eiland zelf draagt elk van de 145 werknemers een mondmasker. En hoe wordt er voor de terugreis getest? “We hebben een tes­ t laboratorium aan onze gemeenschap ­geschonken om het proces voor onze gasten zo eenvoudig mogelijk te houden”, legt ­Mohamed Ashraf uit. De vereiste PCR-test voor de terugvlucht is inbegrepen en wordt door een arts via een huisbezoek in de eigen villa uitgevoerd. Het laboratorium bevindt zich op een nabij­gelegen buureiland. Deze vanzelfsprekende houding tegenover de nieuwe coronahygiëneregels zorgt voor ontspanning.

Als gast merk ik meteen dat ik me heel veilig voelen kan en me dus volledig concentreren kan op het g ­ enieten van het resort. ’s Avonds ­bezoeken we na een spectaculaire zonsonder-

gang de N ­ aiboli Poolside Bar, die de volgende tien ­dagen onze ­favoriete plek wordt. Enkele l­ ichten in het zwembad lijken de prachtige, wolken­loze ­sterrenhemel te weerspiegelen.

Op de klanken van Stings Fragile zien we bij kaarslicht voor het eerst sinds onze aankomst andere gasten, die langskomen voor een d ­ rankje na hun diner in een van de vier uit­ stekende r­estaurants in het hotel. Men ­begroet elkaar ­discreet vanuit de verte – ook hier houdt men elegant afstand. Onze hoogtepunten bij het ­diner zijn de verfijnde menucreaties van de jonge I­ ndiase chef-kok Saravana in r­ estaurant Zeytoun boven de lagune en de teppanyaki-­ervaring in restaurant Ocaso, dat ­gespecialiseerd is in de ­Japanse keuken met invloeden uit Peru en Mexico. Nadat we onze menuwensen voor de avond afgegeven hebben, stelt Aslam a­ ctiviteiten voor de ­volgende dag voor.

Een absolute must-do is het Private ­Barbecue Dinner op een zandbank. Op de heenweg per boot worden we plotseling verrast door een school dolfijnen, die ons enkele m ­ inuten vergezellen en ons boeien met ongelooflijk ­artistieke luchtsprongen. Een ander hoogtepunt blijft onze scuba-trip met Mariana en een andere instructeur. We gaan op ontdekkingstocht op een diepte van elf meter.

In tegen­stelling tot snorkelen, waarbij je van boven­af naar de dieren kijkt, worden we nu één met de wereld onder water. We zien een kreeft die alleen te ­herkennen is aan zijn antennes, kleurrijke zeesterren, ­oranje clownvissen die rondzwemmen tussen ­anemonen.

Dan tikt Mariana me plotseling aan en wijst naar een grot. Ik kan mijn ogen bijna niet geloven: op maar een armlengte afstand ligt een slapende verpleegsterhaai van ongeveer drie meter lang! Passief, nachtactief en alleen ­agressief als hij wordt uitgelokt. Nou, hopelijk is het allemaal waar, denk ik terwijl we voorzichtig verder ­zwemmen. Deze onvergetelijke ­ontmoeting blijft nadien nog lang als een foto in mijn ­geheugen gebrand.

Hongerig van het duiken bewonderen we voor het eerst het uitgebreide ontbijtbuffet in restaurant Thyme. De verscheidenheid aan gerechten weerspiegelt de nationaliteiten van de gasten: er is sushi, sashimi, roerei, nacho’s, bagels, pannenkoeken. Voor de middag ­boekte Aslam een massage van zestig minuten voor ons bij Solasta Spa. Daarvoor ren ik mijn dagelijkse vijf kilometer in de zeer goed ­uitgeruste fitnessruimte – een groot pluspunt op dit k ­ leine eiland. Op de laatste avond bewonder ik in de avondbries het blauw gloeiende plankton in de golven die tegen het strand klotsen en ben ik immens dankbaar voor zo’n buitengewone ­vakantie in deze ongewone tijden.

Meer weten over dit onderwerp?

www.gg-magazine.com

81

BREATHTAKING CONNECTIONS BETWEEN INSIDE AND OUTSIDE. SLIDING DOORS FROM SCHÜCO.

From large-scale Panorama Design sliding doors to lift-and-slide doors and bi-fold solutions, sliding systems from Schüco let boundaries melt away, opening up new spaces. www.schueco.com/my-sliding-door

FOTO: ALEXIS ARMANET

Heerlijk leven op het water. Op het zeiljacht Rox Star lukt dat met tien gasten uiterst elegant.

FOR SALE

Redactie: Inken Becker & Christina Libuda, aangeboden door ENGEL & VÖLKERS. Advertenties op pagina’s 84 – 191.

83

De 40 meter lange Rox Star trekt alom bekijks. Ze is gebouwd door de Turkse scheepswerf Bodrum Oğuz Marin.

ADVERTENTIE

Rox Star of the Seas

Zij is een van de mooiste hedendaagse zeiljachten.

De Rox Star, gebouwd in Turkije, voert gasten mee naar de wereld van rock-’n-roll en combineert ­moderne voorzieningen met klassieke waarden.

TEKST: Christina Libuda FOTO’S: Alexis Armanet

85

ADVERTENTIE

Een groot zonnedek en een buiten­eethoek bieden maximaal comfort aan boord.

86

In de zogenaamde beachclub op de achtersteven kunt u heerlijk alleen genieten van de zee

Een rock-’n-roll-ziel en zo ­zeewaardig dat je met haar de wereld kunt rondzeilen ...

ADVERTENTIE

Metallic accenten en een glanzend zwarte romp maken de Rox Star tot een elegant superzeiljacht.

89

ADVERTENTIE

Majestueus en toch sportief glijdt de Rox Star over het water met een ­snelheid van twaalf knopen.

T

erwijl de elegante zeilen hoog in de lucht reiken, baant de glanzend zwar­ te romp van de Rox Star zich drama­ tisch een weg door de golven. De open oceaan is de thuis­haven van het sportieve zeiljacht – hier t­riomfeert zij over alle natuurkrach­ ten en is zij de ster aan de horizon. Aan dek zijn de s­terke staalconstructies, die ook als ­dramatische design­elementen kunnen ­worden geïnterpreteerd, indrukwekkend. Ze geven het jacht, ­gebouwd in 2015, een ­bijzonder op­ vallend ­gezicht. De scheepswerf Bodrum Oguz Marin heeft met de Rox Star een meester­werk ­gecreëerd – klaar om de w ­ ereld rond te v­ aren.

Zij is het tweede grote ontwerpsucces van de Turkse scheepsbouwers, die al e­ erder het indruk­wekkende jacht Regina op zee b ­ rachten – te zien in de ­James Bond-film Skyfall. De prachtige Rox Star werd al succesvol onthuld op de Monaco Yacht Show van 2018.

Al op het eerste gezicht onderscheidt de Rox Star zich duidelijk van andere zeil­jachten.

Reeds de vorm van de romp maakt haar ­anders dan andere 40 meterzeilers. Haar vrij­ boord is ongeveer een halve meter lager dan dat van een standaard zeilboot, waardoor ze er veel s­lanker uitziet. De hele constructie van het schip, dat volledig met de hand werd ­gemaakt, getuigt van passie en liefde voor ­details. De lampen zijn speciaal vervaardigd en ook de v­ loeren ­werden speciaal op maat ­gemaakt. Het uit ­Italië af­komstige marmer dat in de bad­kamers werd gebruikt, werd zo aan­ gepast dat de n ­ erven ononder­broken over de ­hoeken ­lopen. Het ­interieur aan boord neemt de g ­ asten mee in de wereld van de rock-’n-roll.

De meer­voudig bekroonde Z ­ witserse ontwerp­ studio K-­ Architectes, ­ gevestigd in Genève, creëerde een unieke stijl voor het interieur­ ontwerp om het rockconcept op creatieve en ­zelfverzekerde w ­ ijze tot uiting te brengen. ­Terwijl het i­ nterieurconcept van ­andere jachten vaak beperkt blijft tot klassiek of modern, werd voor de Rox Star op speelse wijze een uniek, tijdloos ontwerp geschapen.

Metallic accenten, hoogwaardig zwart ­leder, de mooiste houten lambriseringen en foto’s van rocklegendes aan de muren – het e­ legante ­interieur creëert een gezellige doch coole sfeer.

De grote ramen werken als ­schilderijlijsten en bieden een ongelooflijk uitzicht op de uit­ gestrektheid van de oceaan. Onopvallende lichtkoepels zorgen voor een groter ruimte­ gevoel door het natuurlijke licht te versterken – zoals bij de cocktailbar in de loungeruimte.

De Rox Star biedt moderne en verfijnde accommodatie voor maximaal tien gasten ­ in vijf ruime tweepersoonshutten. Ze biedt boven­dien plaats aan zes bemanningsleden.

De hutten zijn elk uitgerust met een eigen bad­ kamer en terminals voor hightech entertain­ ment. De mastersuite beschikt over nog een ander hoogtepunt – zij heeft een marmeren bad speciaal ontworpen voor het jacht, plus een Turks stoombad. Hier kun je op uiterst ont­ spannen wijze genieten van je tijd aan boord.

Ongebruikelijk voor een zeiljacht is ook de ­eigen beachclub, die zich aan de achtersteven van het schip bevindt en rechtstreeks toegang tot de zee mogelijk maakt. Hier vind je ook ver­ schillend waterspeelgoed. De Rox Star is veel meer dan een schip – zij is een levensstijl.

Verkoopprijs EUR 7,95 Mio. Lengte ca. 39,9 m Hutten 5 Scheepswerf Bodrum Oğuz Marin E&V ID YAT-253190

ENGEL & VÖLKERS Engel & Völkers Yachting Monaco (MC) Tel. +377 97 77 60 02 E-mail monacoyachting@engelvoelkers.com

Edison Yachting Monaco S.à.r.l. – 10 Avenue de la Libération – 06600 Antibes – Licentiepartner van Edison Yachting SA

91

GG PROMOTION

Turning Water into Wellness Owning your own pool is the perfect way to express your taste and personality. For those looking for a pool with superb water quality and outstanding technology, Ospa is the ideal partner.

Why not enjoy a holiday in your own garden? The pools become almost a natural extension of your grounds, blending in elegantly with the natural surroundings and architecture of your home.

PHOTOS: THILO HÄRDTLEIN (1), THOMAS EICHKORN, POOLAESTHETICS (1), TOM PHILIPPI (2)

Ospa aims to make pool water as natural as possible for owners, without compromising on hygiene. Systems like Ospa EcoClean superfilter technology with activated carbon filtration, and gentle Ospa BlueClear disinfection with natural salt, ensure hygienic, crystal-clear water without the need for any unpleasant chlorine smells.

Fully automated for your convenience: In addition to the water quality, Ospa stands out for just how easy its fully automated technology is to use. The BlueControl touchscreen system enables simple and energy-efficient control of the pool, as well water features, ventilation, covers and lighting. The system can be integrated into the building automation too, or controlled at any time using a smartphone or tablet. The Ospa BlueCheck cloud app keeps the user informed about the condition of their pool. Ospa has fitted over 68,000 pools with its technology so far. In-house production, expert consultation, thorough planning and factory customer service ensure a successful installation and a noticeably better long-term user experience.

Committed to sustainability: For a long time now, Ospa has been dedicated to both energy efficiency and climate protection. In 2021, the company, located in southwest Germany, intensified its efforts in this area, becoming the very first climate-neutral business in the sector.

Delivering clear advantages as a system supplier: Ospa is the only manufacturer to provide German-quality pool technology from one source. The company develops and manufactures all of its products in house, ensuring full compatibility and the finest quality of both materials and craftsmanship. Ospa’s durable systems are built to last, guaranteeing many years of perfect water quality.

To find out more please visit www.ospa.info

93

Show Time!

Op de kliffen in het zuidwesten van Mallorca ligt deze prachtige villa, een ­ontwerp van de Spaanse architect Guillermo Reynés. Zij maakt deel uit van de exclusieve villawijk Cap Adriano in Santa Ponsa. Hoogste woon­comfort en absolute privacy op een spectaculaire locatie. TEKST: Christina Libuda FOTO’S: Eduardo Marquez

ADVERTENTIE

Deze villa is gebouwd in 2018 en maakt deel uit van de residentie Cap Adriano met conciërgeservice en 24 uursbeveiliging.

95

De blik dwaalt over de e ­ indeloze uitgestrektheid en een gevoel van vrijheid verspreidt zich

96

ADVERTENTIE

De zon zakt achter de Malgrats-eilanden in zee. Op een heldere dag zijn zelfs de contouren van buureiland Ibiza te zien.

ADVERTENTIE

Lichte kleuren en natuurlijke materialen: de ­Berlijnse designstudio Sibel Huhn heeft een heel bijzonder woongevoel gecreëerd. Topstukken van het Italiaanse meubelmerk Minotti ­harmoniëren met moderne kunstwerken.

W

ie er altijd al van gedroomd heeft – en wie heeft dat niet – om aan zee te wonen, kan met deze v­ illa aan de zuidwestkust van ­Mallorca een droom in ­v­ervulling laten gaan. Het overweldigende uitzicht reikt tot ver voorbij de Malgrats-eilanden voor de kust, waar de zon ’s avonds in dramatische kleuren in zee zakt.

In Nova Santa Ponsa tref je romantische kustlandschappen naast een charmante woonomgeving. De nabijheid van hoofdstad Palma en de internationale luchthaven, op slechts 25 minuten rijden met de auto, ­maken dit tot een topadres in het zuidwesten van ­Mallorca.

Op slechts drie minuten afstand liggen drie ­prestigieuze golf banen, waarmee de comfortabele locatie wel genoeg duidelijk gemaakt is. Ook aantrekkelijk is de loopafstand naar de jacht­haven Port Adriano. Die werd in 2012 ontworpen door Philippe Starck, de gerenommeerde Franse architect. Deze jachthaven wordt beschouwd als een van de modernste van de Middellandse Zee. Designerboetieks en talrijke bars en restaurants dragen bij tot de mediterrane charme van de omgeving.

De villa zelf is gelegen op de zogenaamde Cap Adriano, een exclusief residentieel ­ project aan de rotsachtige kust dat in 2018 ­gebouwd werd naar een ontwerp van architect­G ­uillermo Reynés van GRAS ­A rquitectos. In totaal omvat het geheel acht ­appartementen, twee pent­houses en negen villa’s met ­conciërgeservice en beveiliging. De daken van de villa’s zijn ­beplant met rozemarijn, zodat ze perfect opgaan in het landschap.

Hetzelfde geldt voor de stenen ­elementen, die deels in het huis en deels rondom het huis zijn v­ erwerkt. Ze w ­ erden blootgelegd tijdens de bouw van de v­ illa’s en hebben de roodachtige tint die ­t ypisch is voor de streek.

De woonruimte van 800 vierkante meter strekt zich uit over drie verdiepingen. Door de volledig glazen kant naar de zee kan vanuit ­bijna alle kamers van een onbelemmerd uitzicht op de uitgestrektheid worden genoten.

Op de begane grond bevinden zich naast de ruime woonvertrekken twee gastensuites. Hier zijn drie slaapkamers, waarvan twee met badkamer en suite. Op de bovenverdieping is de hoofdslaapkamer met een eigen woon­gedeelte en nog twee suites, ook met badkamer. Een spa, fitnessruimte en wijnkelder bevinden zich in de onderverdieping. Alle woonlagen zijn met een lift verbonden. Een ruime indeling en veel licht zorgen voor een l­uchtig woon­gevoel.

Het interieur is o ­ ntworpen door het B ­ erlijnse architectuur­ bureau S ­ ibel Huhn. Lichte ­k leuren en natuurlijke materialen ­vormen een ­harmonieuze combinatie van ­modern design en traditionele invloeden.

De ruime terrassen werden omzoomd met breuksteenwerk en mede daardoor heeft de ­v illa een mediterraan karakter gekregen. Op het terrein van 1.844 vierkante meter nodigen een zwembad van 16 ­meter en een barbecueplaats uit om heerlijk buiten te leven. Aan het einde van het perceel bevindt zich het absolute hoogte­punt: een klein pad leidt langs de rotsen naar een privétoegang tot de zee. Wat zou een mens nog meer kunnen dromen?

Verkoopprijs EUR 13,95 Mio. Woonoppervlakte ca. 800 m² Terrein ca. 1.844 m² E&V ID W-02GB9B

ENGEL & VÖLKERS Mallorca Southwest – Santa Ponsa (ES) Tel. +34 971 69 90 63 E-mail mallorca@engelvoelkers.com

Engel Mallorca Invest S.L. – Avenida Rey Jaume I 111 – 07180 Santa Ponsa / Makelaar – Licentiepartner van Balearev GmbH

99

Mallorca

Amber Village – nieuwbouwproject met 24 exclusieve woningen en ­heerlijk uitzicht op Port Andratx

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/ HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 18,4 kWh/m²a – BOUWJAAR: 2022 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A

Balearen, Spanje Verkoopprijs EUR 1,87 – 2,33 mln.

Woonoppervlakte ca. 170 – 191 m² Aantal kamers 4 E&V ID D-000A1J

ENGEL & VÖLKERS Mallorca Puerto de Andratx (ES) Tel. +34 971 67 47 80 E-mail andratx@engelvoelkers.com

Engel Mallorca Invest, S.L. – C/. Isaac Peral, 50 – 07157 Puerto de Andratx / Makelaar – Licentiepartner van Balearev GmbH

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

101

VISUALISATIES: BERGA GONZÁLEZ – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Mallorca

Casa Jobim – moderne architectuur, natuurlijke materialen en mediterrane flair

Balearen, Spanje Grondprijs EUR 4,5 mln.

Woonoppervlakte ca. 568 m² Terrein ca. 1.020 m² E&V ID W-02LFUY

ENGEL & VÖLKERS Mallorca Puerto de Andratx (ES) Tel. +34 971 67 47 80 E-mail andratx@engelvoelkers.com

Engel Mallorca Invest, S.L. – C/. Isaac Peral, 50 – 07157 Puerto de Andratx / Makelaar – Licentiepartner van Balearev GmbH

103

Wenen

Uniek penthouse met adembenemend uitzicht langs de oever van de Donau

VISUALISATIES: MARINA TOWER HOLDING GMBH © ZOOM VP,ISOCHROM – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 0,75–0,77 kWh/m²a – ENERGIEBRON: STADSVERWARMING – BOUWJAAR: 2021 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A

Wenen, Oostenrijk Verkoopprijs EUR 3,391 mln.

Woonoppervlakte ca. 218 m² Aantal kamers 4 E&V ID W-02KXXP

ENGEL & VÖLKERS Wien MMC (AT) Tel. +43 1 961 50 00 E-mail wien@engelvoelkers.com

EuV Immobilien GmbH – Opernring 5 – 1010 Wenen / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

105

St. Peter-Ording

Exclusief en rietgedekt nieuwbouwproject aan de Noordzee

VISUALISATIES: KONZEPT3D – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/ TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 39,31 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GEOTHERMISCHE ENERGIE – BOUWJAAR: 2022 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

ENGEL & VÖLKERS St. Peter-Ording (DE) Tel. +49 4863 970 90 10 E-mail st.peter-ording@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Sleeswijk-Holstein, Duitsland Verkoopprijs EUR 2,95 mln.

Totale oppervlakte ca. 244 m² Terrein ca. 1.226 m² E&V ID W-02KXUE

EuV Wohnen GmbH – Badallee 3 – 25826 St. Peter-Ording / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

107

Berlijn

FRAME. Creatieve vrije ruimte, inspiratie en grootsheid door Herzog & de Meuron

VISUALISATIES: XOIO EN BLOOMIMAGES, BERLIN – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 48,4 kWh/m²a – ENERGIEBRON: STADSVERWARMING – BOUWJAAR: 2020–2023 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A

ENGEL & VÖLKERS Berlin Development Services (DE) Contact Team Am Tacheles Tel. +49 30 203 46 51 00 E-mail berlinprojekte@engelvoelkers.com Geen kopersprovisie

Berlijn, Duitsland Verkoopprijs vanaf EUR 2,47 mln.

Woonoppervlakte ca. 137 – 170 m² Aantal kamers 2 – 4 E&V ID BE-11

EuV Projekte Berlin GmbH – Joachimsthaler Straße 1 – 10623 Berlijn / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

109

Brussel

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2020

Thurn & Taxis – fantastisch penthouse op 12de verdieping van Brooklyn building

Brussel, België Verkoopprijs EUR 1,6 mln.

Woonoppervlakte ca. 217 m² Aantal kamers 2 E&V ID W-02L0M9

ENGEL & VÖLKERS Brussels Projects (BE) Tel. +32 10 47 50 00 E-mail brusselsprojects@engelvoelkers.com

EV Brubel S.A. – Louizalaan 544 – 1050 Brussel / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

111

Grand Cayman

FOTO’S: LONNEY LOVE – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2020

Rum Point Club – de nieuwe benchmark voor beach living

Kaaimaneilanden, Caribisch Gebied Verkoopprijs USD 2.633.100 Woonoppervlakte ca. 2.316 ft² Aantal slaapkamers 3 E&V ID AM-190284

ENGEL & VÖLKERS Cayman Islands (KY) Contact Heidi Kiss Tel. +1 345 525 1126 E-mail heidi.kiss@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Cayman Islands – Tropic Centre Suite #7, 18 Earth Close – George Town, Grand Cayman KY1-1201 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

114

Old Fort Bay

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Op Bali geïnspireerde woning aan het water

Bahama’s, Caribisch Gebied Verkoopprijs USD 3,895 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.300 ft² Terrein ca. 9.815 ft² E&V ID AM-192823

ENGEL & VÖLKERS The Bahamas (BS) Contact Claire Thackray Tel. +1 242 376 6027 E-mail claire.thackray@engelvoelkers.com

Engel & Völkers The Bahamas – Lyford Manor, East Building, Lyford Cay – New Providence, Bahama’s / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

115

Los Cabos

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Het échte Cabo – een buitengewoon resort aan zee

Baja California Sur, Mexico Verkoopprijs USD 37,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 26.932 ft² Terrein ca. 111.829 ft² E&V ID AM-113020

ENGEL & VÖLKERS Los Cabos (MX) Contact Catherine Buchanan Tel. +1 503 545 1767 E-mail catherine.buchanan@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Los Cabos – Carreterra Transpeninsular KM 27,5 – San Jose del Cabo, BCS 23400 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

116

Beverly Hills

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Ontworpen en gebouwd door een architect voor een architect

Californië, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 5,999 mln.

Woonoppervlakte ca. 9.516 ft² Aantal slaapkamers 7 E&V ID AM-189228

ENGEL & VÖLKERS Beverly Hills (US) Contact John Steiner Tel. +1 310 666 1454 E-mail beverlyhills@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Beverly Hills – 340-B North Camden Drive – Beverly Hills, CA 90210 / Makelaar – Licentiepartner van EV Real Estate Inc.

117

Solvang

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2009

Luxe landgoed op heuvel met ongeëvenaarde privacy en groots uitzicht

Californië, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 3,795 mln.

Woonoppervlakte ca. 7.793 ft² Terrein ca. 5,02 acres E&V ID AM-188856

ENGEL & VÖLKERS Santa Ynez (US) Contact Kris Johnston Tel. +1 805 689 4777 E-mail kris.johnston@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Santa Ynez – 1090 Edison Street, Suite 102 – Santa Ynez, CA 93460 / Makelaar – Licentiepartner van EV Real Estate Inc.

118

Millville

FOTO’S: AIMEE CAMPBELL, ERIC MARBLE – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1981

Paardenlandgoed in het noorden van Utah

Utah, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 1,599 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.306 ft² Terrein ca. 8,35 acres E&V ID AM-194790

ENGEL & VÖLKERS Logan (US) Contact Jette Youngblood Tel. +1 435 770 8840 E-mail jette.youngblood@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Logan – 112 E. 100 N. – Logan, UT 84332 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

119

Big Sky

FOTO’S: STACY OSSORIO & COURTNEY KING – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Fantastische woning aan de beroemde Gallatin River

Montana, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 2,795 mln.

Woonoppervlakte ca. 3.692 ft² Terrein ca. 3,6 acres E&V ID AM-194170

ENGEL & VÖLKERS Bozeman (US) Contact Stacy Ossorio & Courtney King Tel. +1 406 539 8553 & +1 406 581 4078 E-mail stacy.ossorio@engelvoelkers.com & courtney.king@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Bozeman – 319 E Mendenhall – Bozeman, MT 59715 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

120

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2007

Victor

Luxueus paardenlandgoed in Montana

Montana, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 4,225 mln.

Woonoppervlakte ca. 9.198 ft² Terrein ca. 25,11 acres E&V ID AM-190082

ENGEL & VÖLKERS Missoula (US) Contact Dawn Maddux Tel. +1 406 550 4131 E-mail dawn.maddux@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Missoula – 321 N. Higgins Ave – Missoula, MT 59802 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

121

Queen Creek

FOTO’S: LAUREN GETTMAN – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2005

Wonen in resortstijl met privézwembad en sportfaciliteiten

Arizona, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 1,025 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.211 ft² Terrein ca. 35.205 ft² E&V ID AM-194332

ENGEL & VÖLKERS Gilbert (US) Contact Sheryl Robinson Tel. +1 602 614 0416 E-mail sheryl.robinson@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Gilbert – 1849 E Williams Field Rd., Suite 107 – Gilbert, AZ 85295 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

122

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2020

Scottsdale

Hedendaags meesterwerk in de woestijn

Arizona, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 9,75 mln.

Woonoppervlakte ca. 8.514 ft² Terrein ca. 406.939 ft² E&V ID AM-188997

ENGEL & VÖLKERS Scottsdale (US) Contact Dana Bloom Tel. +1 480 600 6606 E-mail dana.bloom@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Scottsdale – 20707 North Pima Road, Suite 135 – Scottsdale, AZ 85255 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

123

Aspen

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Eengezinswoning dicht bij Aspen Mountain

Colorado, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 21,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 6.411 ft² Terrein ca. 6.000 ft² E&V ID AM-182638

ENGEL & VÖLKERS Aspen (US) Contact Erik Cavarra & Tara Slidell Tel. +1 970 925 8400 E-mail erik.cavarra@engelvoelkers.com & tara.slidell@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Aspen – 720 East Hyman Avenue – Aspen, CO 81611 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

124

FOTO’S: ZAK SMITH – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2008

Colorado Springs

Schitterend landgoed in Colorado’s beroemde Black Forest

Colorado, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 3 mln.

Woonoppervlakte ca. 5.977 ft² Terrein ca. 5,74 acres E&V ID AM-194914

ENGEL & VÖLKERS Colorado Springs (US) Contact Amie Streater Tel. +1 719 358 9707 E-mail amie.streater@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Colorado Springs – 5214 N. Nevada Ave., Suite 100 – Colorado Springs, CO 80918 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

125

Golden

FOTO’S: DENVER CREATIVE GROUP – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2018

Moderne bergwoning in Toscaanse stijl in Colorado

Colorado, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 4,95 mln.

Woonoppervlakte ca. 9.842 ft² Terrein ca. 5,03 acres E&V ID AM-194941

ENGEL & VÖLKERS Denver (US) Contact Tad Snell Tel. +1 214 205 7871 E-mail t.snell@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Denver – 2049 Larimer Street – Denver, CO 80205 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

126

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2014

Southlake

Spectaculaire bungalow op landgoed dicht bij uitmuntende scholen

Texas, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 3,2 mln.

Woonoppervlakte ca. 5.175 ft² Terrein ca. 4,4 acres E&V ID AM-194841

ENGEL & VÖLKERS Dallas Southlake (US) Contact Roxann Taylor Tel. +1 817 312 7100 E-mail roxann.taylor@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Dallas Southlake – 1111 East Southlake Boulevard, Suite 460 – Southlake, TX 76092 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

127

Vervolg van blz. 73

De bedreiging die de zeeën van afval vormen voor de aarde wordt pas in tweede instantie duidelijk. Maar dan voor langere tijd?

Wat de Mexicaan Alejandro Durán daaren­ tegen op de droomstranden van zijn vader­ land verzameld heeft, behoeft geen ­verdere bewerking op de computer. Die d ­ ­ingen ­werden immers gemaakt, zo redeneert de ­k unstenaar, om gezien te worden. Om koop­ lust op te ­wekken. Optische ruis is een voor­ waarde voor hun bestaan. Zo verzamelt hij eigele boterkuipjes uit Haïti, zwarte shampoo­ flessen uit Zuid-Korea en azuurblauwe flessen toilet­reinigers uit Noorwegen. Om het afval ­vervolgens, gesorteerd op kleur, op rotsen te draperen in zijn land-kunst-installaties of het te laten schitteren tussen het strandgras van het Caribische schiereiland Yucatán.

Bijzonder kenmerk: de Sian Ka’an-regio wordt beschouwd als UNESCO Werelderf­ goed vanwege haar schoonheid – maar het is hier dat Alejandro Durán plastic afval uit 58 ­landen gedocumenteerd heeft. De kunstenaar is hier g ­ eboren. Hij wenst dat hij op een dag geen ­materiaal meer heeft. Zeer optimistisch

is hij daar echter niet over.

Ook Tess Felix vindt het materiaal voor haar werk vlak voor haar deur. Een orkaan elf jaar geleden kwakte het neer. “Achteraf kon je het strand niet eens meer zien door al het plastic afval”, aldus de Californische.

Sindsdien pikt ze alles op wat aanspoelt in de San F ­ rancisco Bay Area: schroefdoppen, plastic buizen, n ­ ylon koorden, lunchtrom­ mels. Maar dan o ­ nttrekt de kunstenaar uit de gevonden voorwerpen elk restje van hun oude betekenis.

Ze laat ze uitsluitend meetellen als ­materiaal voor haar portretten van ­v rienden, popsterren, pin-upgirls en milieuhelden – en realiseert zo wat Franse filosoof Roland ­Barthes in 1957 over plastic heeft verklaard: het is, schreef hij in zijn Mythologieën, niet simpelweg een substantie, maar ‘het idee van haar ­ oneindige transformatie’. Tandpasta­ tubes in kunst­werken veranderen? Precies!

Wie wil, ontdekt in de portretten van Tess ­Felix ook zoiets als optimisme: geen stof is zo klein dat er geen h ­ ogere betekenis in ­gevonden kan worden.

Benjamin Von Wong staat boven zulke

s­ emantische uiteenzettingen. In zijn s­ tudio stelt de Canadese fotokunstenaar licht in, schminkt modellen tot zeemeerminnen en ­stapelt plastic rietjes op tot golven zo hoog als huizen of spreidt lege waterflessen uit tot ­glinsterende oceanen – in hun esthetiek ­nauwelijks te onderscheiden van de dromen over de Stille Zuidzee uit de reclame. En net als bij reclame is voorzichtigheid g ­ eboden, want het blijft tenslotte plastic. Op ­over­weldiging volgt echter zeer spoedig twijfel: wacht eens even, zijn het niet juist die verleidingen die ons gebracht hebben waar we beland zijn? Het uitsterven van soorten, de vervuiling van de ­zeeën, de klimaatverandering.

Als het doel van kunst is om bekeken en herkend te worden, dan opent Chris HermsGlang nieuwe fora voor haar boodschap. Ze ensceneert. Ze zet videoclips op het web. Twee jaar geleden trad ze zelfs op in de o ­ pera in Olso met haar stugge pruiken. Het is een kunst die zal blijven, zegt de Hamburgse, en ook in deze zin schuilt een zinderende ­dubbelzinnigheid.

“Ik garandeer dat ze driehon­ derd jaar meegaan.”

Meer weten over dit onderwerp?

FOR SALE ENERGIEWAARDEN Mallorca

Mallorca

PAGINA 102 – 103 E&V ID D-000A1J

BALEAREN, SPANJE

Mallorca

PAGINA 148 E&V ID D-000FMV

BALEAREN, SPANJE

PAGINA 149 E&V ID W-02L2TF

BALEAREN, SPANJE

106.43

26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

%"%&4 %& - &%*'*$*

%"%&4 %& - &%*'*$*

%& - &%*'*$* "$"#"5 &5IQUETA EDIFICIOS DE VIVIENDAS MADRID

Madrid

NBE1979

MADRID, SPANJE

/PSNBUJWB WJHFOU DPOTUSVDDJÊ SFIBCJMJUBDJÊ

Barcelona

PAGINA 153 E&V ID W-02L2VV

5JQVT E FEJGJDJ "ESF¾B

PAGINA 155 Municipi E&V ID W-02KVYR

Abans de 1979

CATALONIË, SPANJE 3FGFS¿ODJB DBEBTUSBM

28010

5945913DF2854F0001OR

MADRID

%& - &%*'*$* "$"#"5 &5IQUETA

Habitatge unifamiliar

/PSNBUJWB WJHFOU DPOTUSVDDJÊ SFIBCJMJUBDJÊ

Sitges

Avinguda Vallvidrera 63

C. AutÉnoma

Catalunya

1758607DF0615N0004PM

&4$"-" %& -" 26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

125

26

5JQVT E FEJGJDJ /PSNBUJWB WJHFOU DPOTUSVDDJÊ SFIBCJMJUBDJÊ 05/707863.9/21 "ESF¾B

PAGINA 158 Municipi E&V ID W-02JN2M

C. AutÉnoma

10

NFOZT FGJDJFOU

%"%&4 %& - &%*'*$* /PSNBUJWB WJHFOU DPOTUSVDDJÊ SFIBCJMJUBDJÊ

Disseminat Veïnat Caseriu Arnera-Coll de l'Hospital 3 Darnius

Cerdanya

PAGINA 159 Municipi E&V ID W-02GVNI

4851222DG0945S0001XQ

294 NFOZT FGJDJFOU

58

A B C D E F G

C.P.

17539

C. AutÉnoma

Catalunya

192 NFOZT FGJDJFOU

08/06/2029

128

Catalunya

NÀT FGJDJFOU

189 39 NFOZT FGJDJFOU

23/09/2026

ESPAÑA Directiva 2010 / 31 / UE

ESPAÑA Directiva 2010 / 31 / UE

Isòvol

02MV00MVZ

ESPAÑA Directiva 2010 / 31 / UE

08870

Urbanització PRAT DE LA SERRA 18 ALL

NÀT FGJDJFOU

20/04/2029 7S9144MGN

Sitges

C. AutÉnoma

TBQVDHY5N

Habitatge unifamiliar

REGISTR&

REGISTR&

Carrer Creu de Sant Gregori 52 D

REGISTR&

&4$"-" %& -" 26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

NÀT FGJDJFOU

A B C D E F G

18/02/2031

5JQVT E FEJGJDJ "ESF¾B

NBE-CT-79

CATALONIË, SPANJE 3FGFS¿ODJB DBEBTUSBM

Catalunya

&4$"-" %& -" 26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

A B C D E F G

55

VMQJYQH2W

Habitatge unifamiliar

0889565712205751013587 17722 C.P. CATALONIË, SPANJE 3FGFS¿ODJB DBEBTUSBM 000200600DG88H0001LW

NÀT FGJDJFOU

%& - &%*'*$* "$"#"5 &5IQUETA REGISTR& 23/03/2031

%"%&4 %& - &%*'*$*

La autenticidad de este documento se puede comprobar en www.madrid.org/cove NBE-CT-79 mediante el siguiente código seguro de verificación:0889565712205751013587

Habitatge unifamiliar

C.P.

&4$"-" %& -" 26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

26"-*'*$"$*ª &/&3( 5*$"

%& - &%*'*$* "$"#"5 &5IQUETA

Costa Brava

A B C D E F G

PAGINA 156 Municipi E&V ID W-02I69O

CATALONIË, SPANJE 3FGFS¿ODJB DBEBTUSBM

08017

5JQVT E FEJGJDJ "ESF¾B

NBE-CT-79

Barcelona

C.P.

ESPAÑA Directiva 2010 / 31 / UE

33

TEKST: MARTIN TSCHECHNE

TRASH FLOW

Houston

FOTO’S: TK IMAGES – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1999

Verborgen juweel ideaal voor een entertainende lifestyle

Texas, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 2.498.500 Woonoppervlakte ca. 6.461 ft² Terrein ca. 7.754 ft² E&V ID AM-194708

ENGEL & VÖLKERS Houston (US) Contact Victoria Waltrip Tel. +1 832 491 0009 E-mail victoria.waltrip@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Houston – 309 Gray Street, Suite 108 – Houston, TX 77002 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

129

Lakeland

FOTO’S: SPACECRAFTING – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2014

Modern bergchalet aan de St. Croix

Minnesota, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 3,395 mln.

Woonoppervlakte ca. 6.846 ft² Terrein ca. 2,5 acres E&V ID AM-194362

ENGEL & VÖLKERS Minneapolis Downtown (US) Contact Ryan Pertile Tel. +1 612 805 0059 E-mail ryan.pertile@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Minneapolis – 1601 Hennepin Ave. – Minneapolis, MN 55403 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

130

Washington

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – MONUMENT – ENERGIEBRON: ELEKTRICITEIT – BOUWJAAR: 1830

Spectaculair landgoed aan de oever van de rivier de Missouri

Missouri, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 999.989 Woonoppervlakte ca. 3.520 ft² Terrein ca. 7,95 acres E&V ID AM-194945

ENGEL & VÖLKERS St. Louis (US) Contact Damian Gerard Tel. +1 314 614 4377 E-mail damian.gerard@engelvoelkers.com

Engel & Völkers St. Louis – 6 West County Center – St. Louis, MO 63131 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

131

New Orleans

FOTO’S: IMOTO PHOTO – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: ELEKTRICITEIT – BOUWJAAR: 2008

Nonchalante elegantie tussen de eiken aan Fairway Drive

Louisiana, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 2,25 mln.

Woonoppervlakte ca. 5.384 ft² Terrein ca. 0,21 acres E&V ID AM-192886

ENGEL & VÖLKERS New Orleans Metairie (US) Contact Joyce Delery Tel. +1 504 400 5516 E-mail joyce.delery@engelvoelkers.com

Engel & Völkers New Orleans Metairie – 722 Martin Behrman Avenue – Metairie, LA 70005 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

132

FOTO’S: FOTOSOLD – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1936

New Orleans

Verrukkelijk complex voor twee gezinnen

Louisiana, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 899.000 Woonoppervlakte ca. 4.828 ft² Aantal slaapkamers 8 E&V ID AM-190609

ENGEL & VÖLKERS Slidell Mandeville (US) Contact Justin Goutierrez Tel. +1 985 646 2111 E-mail justin.goutierrez@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Slidell Mandeville – 820 Oak Harbor Boulevard – Slidell, LA 70458 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

133

Huntsville

FOTO’S: RICH ORTIZ – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2007

Magnifiek landhuis voor meer generaties op golfbaan

Alabama, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 2.999.500 Woonoppervlakte ca. 14.102 ft² Terrein ca. 0,4 acres E&V ID AM-188648

ENGEL & VÖLKERS Huntsville (US) Contact Angie Kloote Tel. +1 256 520 7983 E-mail angie.kloote@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Huntsville – 320 The Bridge Street, Suite 104 – Huntsville, AL 35806 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

134

Lighthouse Point

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2019

Meesterwerk in Venetiaanse stijl

ENGEL & VÖLKERS Fort Lauderdale (US) Contact Francisco Garcia & Cheryl Bosa Tel. +1 561 722 8905 & +1 305 778 4575 E-mail francisco.garcia@engelvoelkers.com & cheryl.bosa@engelvoelkers.com

Florida, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 13,5 mln.

Woonoppervlakte ca. 9.027 ft² Terrein ca. 19.500 ft² E&V ID AM-190957

Engel & Völkers Fort Lauderdale – 3301 N Ocean Blvd. – Ft. Lauderdale, FL 33308 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Voelkers Florida Residential, LLC

135

Winter Park

FOTO’S: MIKE MITCHELL/OVERHEAD FILMS – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – MONUMENT – ENERGIEBRON: ELEKTRICITEIT – BOUWJAAR: 1912

Bekroond historisch huis, nauwgezet gerestaureerd tot perfectie

Florida, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 932.000 Woonoppervlakte ca. 3.019 ft² Terrein ca. 0,18 acres E&V ID AM-189975

ENGEL & VÖLKERS Orlando Winter Park (US) Contact Haley Doyle Tel. +1 832 296 6261 E-mail orlandowinterpark@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Orlando Winter Park – 558 W. New England Avenue, Suite 120 – Winter Park, FL, 32789 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Voelkers Florida Residential, LLC

136

Sapphire

FOTO’S: BERNIE COLSON/MIRROR LAKE PHOTOGRAPHY – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2009

Woning aan het meer in prachtig Whisper Lake

North Carolina, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 1,6 mln.

Woonoppervlakte ca. 3.400 ft² Terrein ca. 0,64 acres E&V ID AM-193668

ENGEL & VÖLKERS Highlands Cashiers (US) Contact Ken Fernandez Tel. +1 828 507 3156 E-mail ken.fernandez@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Highlands Cashiers – 16 Old Cashiers Square – Cashiers, NC 28717 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

137

Brooklyn

FOTO’S: TINA GALLO/ALEX LUCACI – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1850

Exquise penthouse met besloten dakterras en uitzicht over het water

New York, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 3,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 2.414 ft² Aantal slaapkamers 4 E&V ID AM-174970

ENGEL & VÖLKERS Brooklyn Cobble Hill (US) Contact Donald Brennan Tel. +1 917 568 6525 E-mail donald.brennan@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Brooklyn Cobble Hill – 221A Court Street – Brooklyn, NY 11201 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

138

Brooklyn

FOTO’S: ALEX LUCACI – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1900

Onberispelijke typische ‘brownstone’-woning op eersteklas locatie

New York, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 7,75 mln.

Woonoppervlakte ca. 6.075 ft² Terrein ca. 2.000 ft² E&V ID AM-174753

ENGEL & VÖLKERS Brooklyn Cobble Hill (US) Contact Donald Brennan Tel. +1 917 568 6525 E-mail donald.brennan@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Brooklyn Cobble Hill – 221A Court Street – Brooklyn, NY 11201 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

139

Brooklyn

FOTO’S: ALEX LUCACI – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1861

Bekroonde ‘brownstone’-woning in Brooklyn Heights

New York, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 7,75 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.210 ft² Terrein ca. 2.000 ft² E&V ID AM-184342

ENGEL & VÖLKERS Brooklyn Cobble Hill (US) Contact Donald Brennan Tel. +1 917 568 6525 E-mail donald.brennan@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Brooklyn Cobble Hill – 221A Court Street – Brooklyn, NY 11201 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

140

New York City

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1892

Spectaculaire duplex loft

New York, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 9,75 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.275 ft² Aantal slaapkamers 4 E&V ID AM-188141

ENGEL & VÖLKERS New York City MMC (US) Contact Elizabeth Mercedes Berk Tel. +1 212 452 3073 E-mail elizabeth.mercedesberk@engelvoelkers.com

Engel & Völkers New York City MMC – 430 Park Avenue, 11th Floor – New York, NY 10022 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

141

Lake Placid

FOTO’S: SPLITROCK PRODUCTIONS – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: OLIE – BOUWJAAR: 1961

Een stukje van de hemel in het Adirondack Park in upstate New York

New York, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 8,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 6.500 ft² Terrein ca. 250 acres E&V ID AM-186542

ENGEL & VÖLKERS Lake Placid (US) Tel. +1 518 523 4404 E-mail lakeplacid@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Lake Placid – 2284 Saranac Avenue – Lake Placid, NY 12946 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

142

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2013

Barrington

Panoramisch waterzicht over de beroemde Narragansett Bay

Rhode Island, Verenigde Staten Verkoopprijs USD 2,3 mln.

Woonoppervlakte ca. 3.083 ft² Terrein ca. 1 acre E&V ID AM-194824

ENGEL & VÖLKERS East Greenwich (US) Contact Emilio DiSpirito Tel. +1 401 359 2338 E-mail emilio.dispirito@engelvoelkers.com

Engel & Völkers East Greenwich – 3970 Post Road Floor 2, Suite 2 – Warwick, RI 02886 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Americas, Inc.

143

Lunenburg

FOTO’S: HARBOURTOWN PHOTOGRAPHY – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: ELEKTRICITEIT

Historische woning op UNESCO Werelderfgoedlijst

Nova Scotia, Canada Verkoopprijs CAD 1,95 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.453 ft² Terrein ca. 12.088 ft² E&V ID AM-193471

ENGEL & VÖLKERS Nova Scotia Halifax (CA) Contact Donna Harding & John Powers Tel. +1 902 223 1000 E-mail donna.harding@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Nova Scotia Halifax – 1901 Gottingen Street, Suite 2 – Halifax, NS B3J 0C6 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Canada Inc.

144

Upper Kingsburg

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS

Hedendaags doch tijdloos Smith-huis op prijswinnende Shobac-boerderij

ENGEL & VÖLKERS Halifax (CA) Contact Alexandra Vallee & Julie Kells Tel. +1 902 789 7403 & +1 902 802 6512 E-mail alexandra.vallee@engelvoelkers.com & julie.kells@engelvoelkers.com

Nova Scotia, Canada Verkoopprijs CAD 3,75 mln.

Woonoppervlakte ca. 2.775 ft² Terrein ca. 50.965 & 39.842 ft² E&V ID AM-187524

Engel & Völkers Halifax – 1901 Gottingen Street, Suite 2 – Halifax, NS B3J 0C6 / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Canada Inc.

145

Meaford

FOTO’S: ALAN SHISKO – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2017

Kustlandgoed met 240 feet oever aan Georgian Bay

Ontario, Canada Verkoopprijs CAD 3,725 mln.

Woonoppervlakte ca. 4.972 ft² Terrein ca. 3 acres E&V ID AM-194805

ENGEL & VÖLKERS Collingwood (CA) Contact James McGregor & Max Hahne Tel. +1 226 974 2144 E-mail james.mcgregor@engelvoelkers.com

Engel & Völkers Collingwood – 321 Hurontario Street – Collingwood, ON L9Y 2M5 / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Canada Inc.

146

Lissabon

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR BOUWJAAR: 18DE EEUW – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: D

18de-eeuwse villa in het centrum van Chiado

Lissabon, Portugal Verkoopprijs EUR 5,6 mln.

Woonoppervlakte ca. 475 m² Terrein ca. 500 m² E&V ID W-02IA0Z

ENGEL & VÖLKERS Lisboa MMC (PT) Tel. +351 210 20 04 90 E-mail lisboa@engelvoelkers.com

EV MMC Portugal - Mediação Imobiliária Unipessoal Lda. – Avenida Liberdade 196, 7º andar – 1250-096 Lissabon / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

147

Mallorca

FOTO’S: RALI ROUSSEVA – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/ HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 42,59 kWh/m²a – EMISSIE 13,37 kgCO2/m²a

Indrukwekkend designproject White Med Villas met 16 units

Balearen, Spanje Verkoopprijs EUR 2,3 mln.

Woonoppervlakte ca. 227 m² Terrein ca. 837 m² E&V ID D-000FMV

ENGEL & VÖLKERS Mallorca South (ES) Tel. +34 871 57 00 00 E-mail llucmajor@engelvoelkers.com

EV Mallorca Property S.L. – Ronda Migjorn 147 A – 07620 Llucmajor / Makelaar – Licentiepartner van Balearev GmbH

148

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

FOTO’S: XISCO FUSTER – ENERGIELABEL: EMISSIE 106,43 kgCO2/m²a – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: D

Mallorca

Fantastische villa met zeezicht in Valldemossa

Balearen, Spanje Verkoopprijs EUR 4,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 296 m² Terrein ca. 1.877 m² E&V ID W-02L2TF

ENGEL & VÖLKERS Mallorca Deià (ES) Tel. +34 971 63 63 63 E-mail deia@engelvoelkers.com

Balearics Property Partners, S.L. – C/ Archiduque Luis Salvador, 1 – 07179 Deià / Makelaar – Licentiepartner van Balearev GmbH

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

149

Marbella

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Exclusief landgoed in gated community met eigen spa

Andalusië, Spanje Verkoopprijs EUR 11,95 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.700 m² Terrein ca. 19.500 m² E&V ID W-021KU6

ENGEL & VÖLKERS Marbella Puerto Banús (ES) Tel. +34 952 85 98 60 E-mail marbella@engelvoelkers.com

Mazal Realty, S.L. – Av. Manolete, 529 – 29660 Nueva Andalucía, Marbella / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

150

Benissa Costa

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Woning met zeezicht op loopafstand van het strand in La Fustera

Alicante, Spanje Verkoopprijs EUR 920.000 Woonoppervlakte ca. 297 m² Terrein ca. 1.309 m² E&V ID W-02HA5W

ENGEL & VÖLKERS Moraira (ES) Tel. +34 96 550 81 81 E-mail moraira@engelvoelkers.com

EV La Fustera, S.L. – Avda. de la Paz 23 – 03724 Moraira / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

151

Costa Blanca

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2007

Exclusieve villa aan de kust in Jávea

Alicante, Spanje Verkoopprijs EUR 12,5 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.800 m² Terrein ca. 5.541 m² E&V ID W-02JKUI

ENGEL & VÖLKERS Jávea (ES) Tel. +34 965 76 95 58 E-mail javea@engelvoelkers.com

Ferrando Exclusive Residential SL – Avd de la Libertad, 47 C, Playa del Arenal – 03730 Jávea / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

152

FOTO’S: SARAI ÁVILA – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 125 kWh/m²a – EMISSIE 26 kgCO2/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1989 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: D

Madrid

Exclusief appartement met garage in Chamberí-Almagro

Madrid, Spanje Verkoopprijs EUR 2,395 mln.

Woonoppervlakte ca. 266 m² Aantal slaapkamers 4 E&V ID W-02L2VV

ENGEL & VÖLKERS Madrid MMC (ES) Tel. +34 91 277 45 00 E-mail madrid@engelvoelkers.com

EV MMC SPAIN, S.L.U. – Génova, 27 5ª planta – 28004 Madrid / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

153

Tarragona

FOTO’S: PIERRE GRUBIUS – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2015

Schitterend mediterraan herenhuis in Tamarit

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 2,3 mln.

Woonoppervlakte ca. 492 m² Terrein ca. 1.090 m² E&V ID W-02GOJ5

ENGEL & VÖLKERS Tarragona (ES) Tel. +34 977 07 96 00 E-mail tarragona@engelvoelkers.com

Tulibet, S.L. – Calle Emperador August, 23 – 43003 Tarragona / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

154

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 55 kWh/m²a – EMISSIE 10 kgCO2/m²a – BOUWJAAR: 1930 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Barcelona

Luxueuze modernistische villa in upper Sarriá

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 4,7 mln.

Woonoppervlakte ca. 621 m² Terrein ca. 1.834 m² E&V ID W-02KVYR

ENGEL & VÖLKERS Barcelona MMC (ES) Tel. +34 93 515 44 44 E-mail barcelona@engelvoelkers.com

EV MMC SPAIN, S.L.U. – Avda. Diagonal 640 – 08017 Barcelona / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

155

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 675.000 Woonoppervlakte ca. 120 m² Aantal slaapkamers 2 E&V ID W-02I69O

ENGEL & VÖLKERS Sitges (ES) Tel. +34 938 11 44 44 E-mail sitges@engelvoelkers.com

Finest Properties S. L. – Paseo Vilanova 30 – 08870 Sitges / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

156

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 189 kWh/m²a – EMISSIE 39 kgCO2/m²a – ENERGIEBRON: WARMTEPOMP – BOUWJAAR: 2006 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: E

Sitges

Knusse en toch ruime duplex, ideaal voor zeeliefhebbers

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1983

Costa Brava

Villa met spectaculair uitzicht op unieke locatie in Roses

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 1,39 mln.

Woonoppervlakte ca. 395 m² Terrein ca. 2.455 m² E&V ID W-02KNAD

ENGEL & VÖLKERS Roses (ES) Tel. +34 972 15 47 96 E-mail roses@engelvoelkers.com

Prats & Wendt, S.L. – Av. de Rhode, 291 – 17480 Roses (Girona) / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

157

Costa Brava Nord-Empordà

FOTO’S: NURI BUSQUETS – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 294 kWh/m²a – EMISSIE 58 kgCO2/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1700 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: F

Buitengewone boerderijwoning op besloten locatie

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 1,455 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.470 m² Terrein ca. 21.000 m² E&V ID W-02JN2M

ENGEL & VÖLKERS Costa Brava Nord-Empordà (ES) Tel. +34 872 20 14 88 E-mail costabravanord-emporda@engelvoelkers.com

Prats & Wendt, S.L. – Av. Jaume 1., 6, Vila 2 – 17491 Peralada (Girona) / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

158

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 192 kWh/m²a – ENERGIEBRON: ELEKTRICITEIT – BOUWJAAR: 2001 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: E

Cerdanya

Zonovergoten woning met verwarmd zwembad in Prat de la Serra

Catalonië, Spanje Verkoopprijs EUR 850.000 Woonoppervlakte ca. 242 m² Terrein ca. 584 m² E&V ID W-02GVNI

ENGEL & VÖLKERS Cerdanya (ES) Tel. +34 972 14 12 06 E-mail cerdanya@engelvoelkers.com

Iniciatives Nova Era SL – Passeig 10 d’Abril, 29 – 17520 Puigcerdà / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

Overige energiewaarden staan op blz. 128.

159

Villefranche-sur-Mer

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Moderne villa met uitzicht over de baai van Villefranche en cap Ferrat

Côte d’Azur, Frankrijk Verkoopprijs EUR 5,2 mln.

Woonoppervlakte ca. 250 m² Terrein ca. 643 m² E&V ID W-02L45O

ENGEL & VÖLKERS Côte d’Azur MMC (FR) Tel. +33 4 93 54 93 42 E-mail cotedazur@engelvoelkers.com

EV MMC France S.A.S. – 1, Avenue Denis Séméria – 06230 Saint-Jean-Cap-Ferrat / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

160

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1800

Parijs

Gerenoveerde woning verdeeld over vier verdiepingen

Parijs, Frankrijk Verkoopprijs EUR 5.055.000 Woonoppervlakte ca. 296 m² Aantal slaapkamers 4 E&V ID W-02JREJ

ENGEL & VÖLKERS Paris (FR) Tel. +33 1 45 64 30 30 E-mail paris@engelvoelkers.com

EV MMC France S.A.S. – 24 bis Rue de Berri – 75008 Parijs / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

161

Liechtenstein

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1973

Villa met panoramazicht op het Rijndal en de Alpen

Oberland, Liechtenstein Verkoopprijs CHF 4,21 mln.

Woonoppervlakte ca. 449 m² Terrein ca. 1.482 m² E&V ID W-02LHRT

ENGEL & VÖLKERS Vaduz (LI) Tel. +423 231 30 03 E-mail vaduz@engelvoelkers.com

Heinz Senn Immobilien – Herrengasse 7 – 9490 Vaduz / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Wohnen Schweiz AG

162

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2020

Baar

Villa Modernity – het summum van elegantie en luxe

Zug, Zwitserland Verkoopprijs CHF 14,29 mln.

Woonoppervlakte ca. 400 m² Terrein ca. 823 m² E&V ID W-02C78X

ENGEL & VÖLKERS Zug (CH) Tel. +41 41 728 77 11 E-mail zug@engelvoelkers.com

E&V Zug Properties AG – Neugasse 15 – 6300 Zug / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Wohnen Schweiz AG

163

Affoltern am Albis

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GEOTHERMISCHE ENERGIE – BOUWJAAR: 2014

Hoogwaardige maisonettewoning op centrale locatie

Zürich, Zwitserland Verkoopprijs CHF 1,85 mln.

Woonoppervlakte ca. 204 m² Aantal kamers 7 E&V ID W-02KUJ7

ENGEL & VÖLKERS Affoltern am Albis (CH) Tel. +41 786 86 04 64 E-mail affoltern@engelvoelkers.com

Jereb Immobilien Consulting GmbH – Obere Bahnhofstrasse 4 – 8910 Affoltern am Albis / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Wohnen Schweiz AG

164

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1830

Bergdietikon

Historische fabrikantenvilla

Aargau, Zwitserland Verkoopprijs CHF 3,02 mln.

Woonoppervlakte ca. 533 m² Terrein ca. 1.726 m² E&V ID W-02JH4J

ENGEL & VÖLKERS Dietikon (CH) Tel. +41 43 500 25 25 E-mail dietikon@engelvoelkers.com

Casaprima Immobilien AG – Bremgartnerstrasse 11 – 8953 Dietikon / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Wohnen Schweiz AG

165

FOTO’S: DANIEL TÖCHTERLE – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 313,42 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS, ZONNE-ENERGIE – BOUWJAAR: 1912 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: G

Merano

Historische villa met veel ruimte voor welzijn

Zuid-Tirol, Italië Verkoopprijs EUR 3,35 mln.

Woonoppervlakte ca. 502 m² Terrein ca. 978 m² E&V ID W-02JU0U

ENGEL & VÖLKERS Meran (IT) Tel. +39 0473 23 43 49 E-mail meran@engelvoelkers.com

Real Estate International S.r.l. – Corso della Libertà, 69 – 39012 Merano / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

166

FOTO’S: DANIEL TÖCHTERLE – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 176 kWh/m²a – I.P.E. – ENERGIEBRON: GAS – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: E

Kaltern an der Weinstraße

Villa in het groen met uitzicht op het meer

Zuid-Tirol, Italië Verkoopprijs EUR 3 mln.

Woonoppervlakte ca. 235 m² Terrein ca. 2.840 m² E&V ID W-02HGLU

ENGEL & VÖLKERS Bozen (IT) Tel. +39 0471 97 95 10 E-mail bozen@engelvoelkers.com

Real Estate International S.r.l. – Piazza Walther, 8 – 39100 Bolzano / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

167

FOTO’S: CRISTIAN PARRAVICINI – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A

Monza

Exclusieve villa naast de Villa Reale

Lombardije, Italië Verkoopprijs EUR 12 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.185 m² Terrein ca. 1.400 m² E&V ID W-02K7D8

ENGEL & VÖLKERS Monza (IT) Tel. +39 039 232 62 13 E-mail monza@engelvoelkers.com

Teodolinda S.r.l. – Via Zucchi 28 – 20900 Monza / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

168

Milaan

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 291,84 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1920 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: G

Lichte woning op bovenste verdieping van historisch gebouw

Lombardije, Italië Verkoopprijs EUR 1,23 mln.

Woonoppervlakte ca. 190 m² Aantal slaapkamers 4 E&V ID W-02LIP6

ENGEL & VÖLKERS Milano Porta Venezia (IT) Tel. +39 02 94 43 33 61 E-mail milanoportavenezia@engelvoelkers.com

M&M Real Estate S.P.A. – Via Eustachi 19 – 20129 Milaan / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

169

Basiglio

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2020

Wonen in de groene gordel rond Milaan

Lombardije, Italië Verkoopprijs EUR 1,44 mln.

Woonoppervlakte ca. 390 m² Terrein ca. 200 m² E&V ID W-02LGSF

ENGEL & VÖLKERS Buccinasco (IT) Tel. +39 02 39 28 88 19 E-mail buccinasco@engelvoelkers.com

Roberto Zimbardo impresa individuale – Via Emilia, 3/b – 20090 Buccinasco / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

170

Carate Urio

FOTO’S: ROBERTO MARI – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1839

Unieke villa op toplocatie aan het Comomeer

Lombardije, Italië Verkoopprijs EUR 12,5 mln.

Woonoppervlakte ca. 600 m² Terrein ca. 1.300 m² E&V ID W-02A6LW

ENGEL & VÖLKERS Cernobbio (IT) Tel. +39 0315 130 99 E-mail cernobbio@engelvoelkers.com

Finest Italian Estates S.R.L. – Via Regina, 43 – 22012 Cernobbio (CO) / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

171

Meer van Iseo

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 2019

Nieuwe villa aan het meer in ’t hart van Sarnico

Lombardije, Italië Verkoopprijs EUR 1,79 mln.

Woonoppervlakte ca. 345 m² Terrein ca. 500 m² E&V ID W-02524Y

ENGEL & VÖLKERS Lago d’Iseo (IT) Tel. +39 03 05 78 04 99 E-mail lagodiseo@engelvoelkers.com

Reactive S.r.l. – Via Lungolago Marconi 10 – 25049 Iseo (BS) / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

172

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 62,38 kWh/m²a – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A

Lazise

Exclusieve lifestyle aan de oever van het Gardameer

Veneto, Italië Verkoopprijs EUR 4,5 mln.

Totale oppervlakte ca. 296 m² Terrein ca. 2.500 m² E&V ID W-02IW4D

ENGEL & VÖLKERS Bardolino (IT) Tel. +39 045 721 02 79 E-mail bardolino@engelvoelkers.com

Quattro S.r.l. – Via Dante Alighieri 26 – 37011 Bardolino / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

173

Carpeneto

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1850

Charmante historische residentie in het hart van middeleeuws dorp

Piëmont, Italië Verkoopprijs EUR 1,3 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.290 m² Terrein ca. 1.800 m² E&V ID W-02L4UP

ENGEL & VÖLKERS Asti-Monferrato (IT) Tel. +39 0141 176 65 70 E-mail asti-monferrato@engelvoelkers.com

Stela S.r.l. – Piazza Medici 30 – 14100 Asti / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

174

Riccione

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR

Penthouse met zeezicht

Emilia-Romagna, Italië Verkoopprijs EUR 1,32 mln.

Woonoppervlakte ca. 230 m² Aantal slaapkamers 3 E&V ID W-0272RK

ENGEL & VÖLKERS Riccione (IT) Tel. +39 0541 41 88 19 E-mail riccione@engelvoelkers.com

FCF Real Estate S.R.L. – Viale Dante Alighieri, 88 – 47838 Riccione (RN) / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

175

FOTO’S: ANDREA DAL PRATO – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 218,9 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1300 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: G

Siena

Luxueuze villa met zwembad in Casole d’Elsa

Toscane, Italië Verkoopprijs EUR 2,95 mln.

Woonoppervlakte ca. 711 m² Terrein ca. 8 ha E&V ID W-02GKG5

ENGEL & VÖLKERS Siena (IT) Tel. +39 0577 28 84 16 E-mail siena@engelvoelkers.com

Siena Shire S.r.l. – Via delle Terme 78 – 53100 Siena / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

176

FOTO’S: PAMELA BRALIA – ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – BOUWJAAR: 1895

Castiglioncello

Exclusieve villa in Liberty-stijl aan de Toscaanse kust

Toscane, Italië Verkoopprijs EUR 6 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.000 m² Terrein ca. 4.000 m² E&V ID W-02I2H9

ENGEL & VÖLKERS Castiglione della Pescaia (IT) Tel. +39 0564 172 24 46 E-mail castiglionedellapescaia@engelvoelkers.com

Maremma Country Chic RE S.r.l. – Via Ponte Giorgini, n. 35/39 – 58043 Castiglione della Pescaia / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

177

Taormina

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 58,93 kWh/m²a – ENERGIEBRON: WARMTEPOMP, GAS – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: A1

Buitengewone villa aan de kust met privétoegang tot het strand

Sicilië, Italië Verkoopprijs EUR 9,7 mln.

Woonoppervlakte ca. 535 m² Terrein ca. 688 m² E&V ID W-02D21P

ENGEL & VÖLKERS Taormina-Etna (IT) Tel. +39 0942 62 00 78 E-mail taormina@engelvoelkers.com

Deux Real Estate S.r.l. – Piazzetta Leone 2 – 98039 Taormina / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Italia S.R.L.

178

Edegem

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 328 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1955

Magnifiek landhuis in parktuin

Antwerpen, België Verkoopprijs EUR 3,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 750 m² Terrein ca. 8.008 m² E&V ID W-026176

ENGEL & VÖLKERS Antwerpen-Zuid (BE) Tel. +32 3 303 43 30 E-mail antwerpenzuid@engelvoelkers.com

EV Antwerpen-Zuid B.V. – Hovestraat 19 – 2650 Edegem / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

179

Beringen

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK : 275 kWh/m²a – UC: 20201119-0002339025-RES-1 – ENERGIEBRON: GAS – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: C

Prachtige villa in parktuin met zeven slaapkamers in Beringen

Limburg, België Verkoopprijs EUR 1,399 mln.

Woonoppervlakte ca. 630 m² Terrein ca. 7.721 m² E&V ID W-02K3P3

ENGEL & VÖLKERS Noord-Limburg (BE) Tel. +32 11 66 46 60 E-mail noord-limburg@engelvoelkers.com

GERALDI BVBA – Lommelsebaan 1 – 3940 Hechtel-Eksel / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

180

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 167 kWh/m²a – UC: 1963416 – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1911 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Brugge

Stijlvolle stadsvilla aan het water met magnifieke afwerking

West-Vlaanderen, België Verkoopprijs EUR 2,87 mln.

Woonoppervlakte ca. 395 m² Terrein ca. 538 m² E&V ID W-02G1R3

ENGEL & VÖLKERS Brugge (BE) Tel. +32 50 61 66 30 E-mail brugge@engelvoelkers.com

EV Brugge BVBA – Noordzandstraat 16 – 8000 Brugge / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

181

ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 215 kWh/m²a – UC: 2289102 – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1995 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: C

Brasschaat

Ruime villa op prachtig perceel

Antwerpen, België Verkoopprijs EUR 2,295 mln.

Woonoppervlakte ca. 730 m² Terrein ca. 7.779 m² E&V ID W-02JRMZ

ENGEL & VÖLKERS Brasschaat (BE) Tel. +32 3 658 12 00 E-mail brasschaat@engelvoelkers.com

EV Antwerpen Noord Bvba – Bredabaan 280 – 2930 Brasschaat / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

182

Schilde

UC: EP05035/A001 – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2010 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Domein ‘Catershoek’ in ’s-Gravenwezel

Antwerpen, België Verkoopprijs EUR 2,975 mln.

Woonoppervlakte ca. 500 m² Terrein ca. 25.100 m² E&V ID W-02LDAW

ENGEL & VÖLKERS Schilde (BE) Tel. +32 3 309 09 99 E-mail schilde@engelvoelkers.com

EV Antwerpen Noord Bvba – Wijnegemsteenweg 49 A – 2970 Schilde / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

183

Kapellen

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1900

Gerenoveerde voormalige rentmeesterswoning

Antwerpen, België Verkoopprijs EUR 1,795 mln.

Woonoppervlakte ca. 250 m² Terrein ca. 95.000 m² E&V ID W-02LK11

ENGEL & VÖLKERS Kalmthout (BE) Tel. +32 36 66 00 90 E-mail kalmthout@engelvoelkers.com

EV Antwerpen Noord Bvba – Heidestatiestraat 53 – 2920 Heide-Kalmthout / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

184

FOTO’S: FRAME 24 – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 119 kWh/m²a – UC: 2370475 – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2018 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Kapellen

Luxe villa met unieke afwerkingsgraad

Antwerpen, België Verkoopprijs EUR 5,1 mln.

Woonoppervlakte ca. 1.600 m² Terrein ca. 6.400 m² E&V ID W-02L5AY

ENGEL & VÖLKERS Kalmthout (BE) Tel. +32 36 66 00 90 E-mail kalmthout@engelvoelkers.com

EV Antwerpen Noord Bvba – Heidestatiestraat 53 – 2920 Heide-Kalmthout / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

185

ENERGIELABEL NIET BESCHIKBAAR – MONUMENT – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1904

Sylt

Charmante villa in Bäderstijl

ENGEL & VÖLKERS Sylt (DE) Tel. +49 4651 985 70 E-mail sylt@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Sleeswijk-Holstein, Duitsland Verkoopprijs EUR 3,4 mln.

Woonoppervlakte ca. 288 m² Terrein ca. 600 m² E&V ID W-02IS8L

EV Sylt Immobilien GmbH & Co. KG – Hauptstraße 2 – 25999 Kampen/Sylt / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

186

FOTO’S: LAAS TIETJE – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 70 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2011 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Hamburg

Moderne stadsvilla op rustige en groene locatie

ENGEL & VÖLKERS Hamburg Wellingsbüttel (DE) Contact Sven-Oliver Böhning Tel. +49 40 532 03 60 E-mail sven.boehning@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Hamburg, Duitsland Verkoopprijs EUR 1,497 mln.

Woonoppervlakte ca. 184 m² Terrein ca. 941 m² E&V ID W-02LFZ8

Engel & Völkers Alstertal GmbH – Wellingsbüttler Weg 117 – 22391 Hamburg / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

187

ENGEL & VÖLKERS Rügen (DE) Contact Britta Rosengarth Tel. +49 160 617 58 53 E-mail britta.rosengarth@engelvoelkers.com De provisie van 7,14% boven op de verkoopprijs incl. wettelijke btw komt voor rekening van de koper

Mecklenburg-Voor-Pommeren, Duitsland Verkoopprijs EUR 1,9 mln.

Woonoppervlakte ca. 554 m² Terrein ca. 17.320 m² E&V ID W-02IB9Y

EuV Ostsee GmbH – Schillerstraße 1 – 18609 Binz / Makelaar – Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

188

FOTO’S: NICO OFFERMANN – ENERGIELABEL: ENERGIEBEHOEFTECERTIFICAAT/TOTALE ENERGIEBEHOEFTE 98,04 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 1780 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: C

Eiland Rügen

Herenhuis in Ralswiek

FOTO’S: DAVID STRASSBURGER – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 66,9 kWh/m²a – ENERGIEBRON: GAS – BOUWJAAR: 2018 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: B

Frankfurt

Unieke woondroom op toplocatie in stadsdeel Westend

ENGEL & VÖLKERS Frankfurt (DE) Contact Dr. Amin Aschdjai-Benissi Tel. +49 69 24 44 49 49 E-mail frankfurt@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Hessen, Duitsland Verkoopprijs EUR 8,25 mln.

Woonoppervlakte ca. 463 m² Aantal kamers 6 E&V ID W-02JZ6B

GDA-Immobilien GmbH – Bockenheimer Landstraße 1 – 60325 Frankfurt a. M. / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

189

ENGEL & VÖLKERS Köln City (DE) Tel. +49 221 258 83 10 E-mail koeln@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Noordrijn-Westfalen, Duitsland Verkoopprijs EUR 2,475 mln.

Woonoppervlakte ca. 158 m² Aantal kamers 3 E&V ID W-02C68Q

Engel & Völkers Immobilien Deutschland GmbH – Mittelstraße 13 – 50672 Keulen / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

190

FOTO’S: JULIAN HOFFMANN – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 76 kWh/m²a – ENERGIEBRON: BLOK-/STADSVERWARMING – BOUWJAAR: 2010

Keulen

Kranhaus – luxeappartement boven de Rijn

FOTO’S: CHRISTINE DEMPF – ENERGIELABEL: ENERGIEVERBRUIKCERTIFICAAT/HET TOTALE ENERGIEVERBRUIK 194,20 kWh/m²a – ENERGIEBRON: AARDGAS – BOUWJAAR: 1978 – ENERGIE-EFFICIËNTIEKLASSE: F

München

Unieke tuinwoning in het Herzogpark

ENGEL & VÖLKERS München Bogenhausen (DE) Tel. +49 89 998 99 60 E-mail muenchen@engelvoelkers.com Provisieverdeling tussen koper en verkoper volgens nieuwe wettelijke regeling (in werking getreden op 23-12-2020)

Beieren, Duitsland Verkoopprijs EUR 5,39 mln.

Totale oppervlakte ca. 270 & 97 m² Aantal kamers 4 E&V ID W-02L8F7

Engel & Völkers Immobilien Deutschland GmbH – Ismaninger Straße 78 – 81675 München / Makelaar Licentiepartner van Engel & Völkers Residential GmbH

191

ADDRESSES GG 3/21

LAST MINUTE

BENJAMIN ADRION

Grijstinten passen niet bij de zomer: dan willen we licht en schaduw, vanille-ijs met espresso en een paar passende souvenirs.

THE ENGEL & VÖLKERS MAGAZINE

WATER ARCHITECTURE

THE WATER ISSUE It’s our most important resource and the essence of life.

Dedicated personalities & their inspiring projects

SYLVIA EARLE

BENJAMIN ADRION

From soccer pro to social entrepreneur with Viva con Agua

WATER ARCHITECTURE

Why building on water is the next big thing

SYLVIA EARLE

The iconic marine scientist and her Hope Spots

PLASTIC ART

PLASTIC ART

A wake up call – sculptures made from garbage

1

No. 3/21

THE FINEST REAL ESTATE WORLDWIDE

Spain 8.20 EUR

JUNE / JULY / AUGUST

CREDITS

FOTO: Andrin Fretz PRODUCTIE: GG & Seeda Ahmad-Kreuzer

WELCOME EDITORIAL pagina 10 NETFLIX

www.netflix.com

PLAYGROUND COOL CITY pagina 20 THE SUSTAINABLE CITY

BOOKS pagina 32 LANNOO PUBLISHERS

www.lannoopublishers.com

PRESTEL

www.thesustainablecity.ae

prestelpublishing.penguinrandomhouse.de

ART & DESIGN pagina 22

www.books-teneues.com

BRODIE NEILL

www.brodieneill.com

INTERVIEW pagina 24 THIRST PROJECT www.thirstproject.org

WOMAN pagina 28 CHRISTIAN DIOR

www.dior.com

EVERDROP

www.everdrop.de

KIT KEMP

www.kitkemp.com

MATHIEU LEHANNEUR www.mathieulehanneur.fr

RAGNA RAGNARSDOTTIR www.ragna.co

SEAQUAL

www.seaqual.org

TAMARA COMOLLI

TENEUES

AT HOME

BENJAMIN ADRION pagina 36

VIVA CON AGUA

www.vivaconagua.org

WATERGEBOUWEN pagina 48 www.big.dk

LOUVRE ABU DHABI www.louvreabudhabi.ae

SVART HOTEL www.svart.no

WATERSTUDIO.NL www.waterstudio.nl

SYLVIA EARLE pagina 58 MISSION BLUE

www.mission-blue.org

www.tamaracomolli.com

VUILNISWERKEN pagina 66

www.4ocean.com

www.alejandroduran.com

MAN pagina 30

blog.vonwong.com

4OCEAN

BOTTLE-UP FOUNDATION

www.bottle-up.org

CHÉ

www.chestudios.com

COSTABOARD

www.costaboard.com

GOT BAG

www.got-bag.com

HERMÈS

www.hermes.com

2

BJARKE INGELS GROUP

3

ALEJANDRO DURÁN

BENJAMIN VON WONG CHRIS HERMS-GLANG www.hermsglang.com

MANDY BARKER

www.mandy-barker.com

TESS FELIX

www.tessfelixartist.com

TRAVEL pagina 74 THE NAUTILUS

www.thenautilusmaldives.com

OCEAN BOTTLE

www.oceanbottle.co

WHARFWARP

www.wharfwarp.com ZETTLE www.zettle.com

4

1 Boek Inspire Writing, prijs op aanvraag, assouline.com 2 Vaas Coral Reef, € 227, polspotten.nl 3 Microdrink Nero, € 9, eu.waterdrop.com 4 Haspel Tasman, € 325, zee.be

PERSONAL pagina 194 FABIEN COUSTEAU

www.fabiencousteauolc.org

192

www.gg-magazine.com

MASTHEAD

verschijnt vier keer per jaar bij GRUND GENUG Verlag und Werbe GmbH UITGEVERIJ GRUND GENUG Verlag und Werbe GmbH, Vancouverstraße 2a, D-20457 Hamburg, vertegenwoordigd door managers Sven Odia en Mirko Hewecker REDACTIEADRES Vancouverstraße 2a, D-20457 Hamburg, Tel. +49 40 36 13 11 40, fax +49 40 36 13 11 44, info@gg-magazine.com, www.gg-magazine.com UITGEVER Christian Völkers REDACTIE Internationaal & lokaal Hoofdredacteur Michaela Cordes michaela.cordes@gg-magazine.com Chef-tekstredacteur STEFFI KAMMERER steffi.kammerer@gg-magazine.com Artdirector MARIA MUNDT maria.mundt@gg-magazine.com Chef-redacteur ALEXANDER HALTER alexander.halter@gg-magazine.com Vormgeving internationaal MONG TING ZHU mongting.zhu@gg-magazine.com Manager sectie Playground CHRISTINA LIBUDA christina.libuda@gg-magazine.com Vormgeving lokaal ANNA GEHRMANN-PHILIPPI anna.gehrmann-philippi@gg-magazine.com Redactiecoördinator & onlinemanagement JANINA REEGER janina.reeger@gg-magazine.com Vertaling & eindredactie (artikelen & vastgoedadvertenties) Caroline Rott (ES), Susana Silva Ollet (ES), Catherine B. Fischer (FR), Marie-Christine Fischer (FR), Rachel Kretz (EN), Robert Smales (EN), Katja Iseler (IT), Jan Willem Papo (NL), Alex Valk (NL) & Lektornet Medewerkers aan dit nummer Uta Abendroth, Seeda Ahmad-Kreuzer, Silke Bender, Andrin Fretz, Mariko Obermeier, Asia Orlando, Martin Tschechne Verantwoordelijk onder Duits persrecht Michaela Cordes, Vancouverstraße 2a, D-20457 Hamburg, Duitsland ADVERTENTIES

Verantwoordelijk voor de advertenties HABIB FEROGH, Tel. +49 170 227 16 38 habib.ferogh@gg-magazine.com Nationaal MONIKA SCHIFFMANN, Tel. +49 172 646 16 66 monika.schiffmann@engelvoelkers.com KLAUS RIEMENSCHNEIDER, Tel. +49 172 491 20 58 klaus.riemenschneider@gg-magazine.com Benelux DEBORAH UBACHS EN ERIK MOOIBROEK, Tel. +31 6 51007334 info@salesexpertise.nl Assistance Media Sales HELENA MICHALKE, Tel. +49 40 36 13 11 55 helena.michalke@gg-magazine.com VASTGOEDADVERTENTIES AANGEBODEN DOOR ENGEL & VÖLKERS Internationaal & lokaal Global Head of Real Estate Ads INKEN BECKER inken.becker@gg-magazine.com Layout advertorial ANNA GEHRMANN-PHILIPPI anna.gehrmann-philippi@gg-magazine.com Vormgeving classic lokaal ANNA GEHRMANN-PHILIPPI anna.gehrmann-philippi@gg-magazine.com Coördinatie New Home CHRISTINA LIBUDA christina.libuda@gg-magazine.com Assistentie classic JENNIFER GRAUBAUM jennifer.graubaum@gg-magazine.com GG Hamburg Uitgever NICLAS GYLLENSVÄRD, PHILIP BONHOEFFER EN LENA SOYKE Advertenties & coördinatie RACHEL STERN rachel.stern@engelvoelkers.com NADINE WILBRANDT nadine.wilbrandt@engelvoelkers.com GG Madrid Uitgever ÓSCAR LARREA oscar.larrea@engelvoelkers.com Marketingmanager ELENA CISNEROS elena.cisneros@engelvoelkers.com GG Barcelona Uitgever ORIOL CANAL Marketingmanager OLGA MASRIERA olga.masriera@engelvoelkers.com

GG Berlijn Uitgever CHRISTIAN VÖLKERS, RACKHAM F. SCHRÖDER* EN NICOLAS JEISSING* Leiding advertenties RACKHAM F. SCHRÖDER rackham.schroeder@engelvoelkers.com Advertenties & coördinatie ANKE FORTKAMP anke.fortkamp@engelvoelkers.com *Bedrijfsleider van Engel & Völkers Gewerbe Berlin GmbH & Co. KG

GG Rome Uitgever HELIO CORDEIRO TEIXEIRA Advertenties & coördinatie BENEDETTA BONOLIS benedetta.bonolis@engelvoelkers.com GG München/Kitzbühel Uitgever FLORIAN FREYTAG-GROSS, FLORIAN HOFER EN MARIA RAUSCHER Advertenties & coördinatie BARBARA WEGER barbara.weger@engelvoelkers.com

DISTRIBUTIE Internationaal & lokaal Global Head of Administration Management INKEN BECKER inken.becker@gg-magazine.com Administration Management JENNIFER GRAUBAUM jennifer.graubaum@gg-magazine.com IPS Pressevertrieb Hamburg GmbH, Nordendstraße 2, D-64546 Mörfelden-Walldorf, Tel. +49 6105 975 06 25, vertrieb@ips.de PrimaNeo GmbH & Co. KG, Postfach 10 40 40, D-20027 Hamburg, Tel. +49 40 23 67 03 04, Fax +49 40 23 67 03 01, grundgenug@primaneo.de PRODUCTIE MICHAELA MÖLLENBECK moellenbeck@bertheau-druck.de, INKEN BECKER inken.becker@gg-magazine.com, ALEXANDER HALTER alexander.halter@gg-magazine.com Digitaal voorstadium BERTHEAU DRUCK GMBH, info@bertheau-druck.de, Tel. +49 4321 952 67 60 DRUK Internationaal & lokaal NEEF + STUMME GmbH, Burchardstraße 13, D-20095 Hamburg, Tel. +49 40 37 84 50, Fax +49 40 70 70 99 70 USA KPC-NY dba Dual Print and Mail, 340 Nagel Drive, NY 14225 Cheektowaga, Tel. +1 71 66 84 38 25, Fax +1 71 66 84 38 28 ABONNEMENTEN Internationaal Jaarabonnement (vier nummers) België en Nederland € 32 incl. porto, incl 7% btw. Het abonnement wordt telkens met een jaar verlengd, tenzij zes weken voor verlooptijd schriftelijk wordt opgezegd. Hergebruik van de inhoud is alleen toegestaan met schriftelijke toestemming van de uitgever. De redactionele inhoud is zorgvuldig samengesteld.

Desondanks is de uitgever niet aansprakelijk voor de juistheid van specificaties, aanduidingen en adviezen evenals voor eventuele drukfouten. Informatie over het vastgoedaanbod (gegevens, beschrijvingen) wordt door derden verstrekt en niet door de uitgever onderzocht. Aansprakelijkheid van de uitgever voor de juistheid en ­ volledigheid van dit aanbod evenals voor de beschikbaarheid ervan is derhalve uitgesloten. Alle objecten zijn provisieplichtig, behalve die met een P aangeduid zijn.

ISSN 0941-5203, GG · Nr. 3/21 · 33ste jaargang MANAGEMENT Sven Odia, Mirko Hewecker

De volgende GG verschijnt op 3 september 2021 www.gg-magazine.com

193

PERSONAL

ISS van de zee

Meer dan 65 procent van de aarde is ­bedekt met water. Maar zelfs de achterkant van de maan is grondiger onderzocht dan de ­donkere ­uitgestrektheid van de wereld­zeeën – volgens schattingen slechts vijf procent. Aquanaut en zeebeschermer Fabien ­ Cousteau, klein­ zoon van de legendarische oceaan­onderzoeker ­Jacques Cousteau, wil daar verandering in bren­ gen. Samen met industrieel ­ontwerper Yves Béhar ontwierp hij het ­grootste onderwater­ onderzoeksstation ter wereld.

Het modulaire station meet ongeveer 372 vier­ kante meter en wordt gebouwd op ruim twin­ tig meter onder het oppervlak van de Caribische Zee bij Curaçao. Het draagt de naam Proteus, naar een zeegod uit de Griekse mythologie en is de onderwaterversie van het ­Internationale Ruimtestation (ISS), waar ­overheidsinstanties, wetenschappers en particuliere bedrijven ­samenwerken in de zoektocht naar ­collectieve kennis. Naast het laboratorium biedt ­Proteus ook woonruimte aan het internationale onder­ zoeksteam, dat onderzoek zal verrichten naar onderwerpen als milieuverontreiniging, ­behoud van soorten en klimaatverandering.

De cirkelvormige structuur van twee verdie­ pingen wordt met palen aan de zeebodem ver­ ankerd. Wind-, zonne- en geothermische ener­ gie moeten voor stroom zorgen en ook de eerste onderzeese kas is gepland. Voor de bouw van Proteus is drie jaar uitgetrokken. Een begin­ datum is nog niet vastgesteld.

Fabien Cousteau bracht 31 dagen door in een drukkamer op twintig meter diepte.

Meer weten over dit onderwerp?

194

TEKST: CHRISTINA LIBUDA; FOTO’S: PROTEUS (2), CHRISTOPHER MARKS (1)

Het internationale onderzoeksstation Proteus dat twintig meter onder de zeespiegel komt te l­iggen, moet het onderzoek in onze oceanen bevorderen.

ENOUGH DREAMING: GO FOR A RIDE AGAIN Want to just get riding and clear your head? With the BMW R 18, your return to riding has never been cooler. Boasting a drop-shaped tank that emphasizes the typical, elongated flyline, it will bring back memories of early cruisers’ timeless design. But you won’t miss out on state-of-the-art technology for a perfect riding feeling either. And so that you can fully relish the experience, our RIDE AGAIN Training powered by ADAC will help you regain the confidence and safe riding skills to handle a motorcycle.

Find out more at bmw-motorrad.de/r18 and bmw-motorrad.de/wiederaufsteiger #soulfuel