e magazine september GGZ by GGZTotaal

E-MAGAZINE VOOR DE TOTALE GGZ - september 2015

Over de top Winnaars column wedstrijd Over de top, inkomens in de GGZ De cost gaet voor de baet uyt â&#x20AC;&#x201C; ook in de GGZ Boekrecensie: Diagnose depressie Via vrijwilligerswerk naar een betaalde baan

INHOUD

INHOUDSOPGAVE

September 2015 3. Over de Top Het magazine van september 4. De mooiste verhalen van onze lezers 6. Column Goud “Looks can be deceiving” Geschreven door A-Typist 7. Column Zilver Geschreven door Daisy Beuwer 8. Over de top, inkomens in de GGZ Willem Gotink 14. Column Brons “Koekjesdag” Geschreven door Roland Hoven 15. Column “Frietje speciaal” Geschreven door Kitty van den Berg 16. De cost gaet voor de baet uyt – ook in de GGZ Cees Banning

19. Congres Mobile Healthcare (Advertorial) 20. Column “Mooi beschadigd” Louise Brouwer 21. Column “Niet a la Facebook” Roselien Brandy 22. Boekrecensie Diagnose depressie van Robert Schoevers – Selma Parmentier Johan Atsma 24. Via vrijwilligerswerk naar een betaalde baan Linda Slagter 26. Column Sanne Rondink 27. Column Heleen de Wilde

Over de top In dit magazine de mooiste verhalen van onze lezers: uit alle inzendingen koos een jury de top drie en wij plaatsten die met de gehele short-list van acht verhalen. We hopen dat u er net zo van geniet als wij hebben gedaan.    Een heel andere top staat in het artikel over de best-betaalde bestuurders in de GGZ, een traditie die wij van het tijdschrift Psy overnamen: de twintig bestuurders die in 2014 het best hebben verdiend. Het samenstellen van de lijst kostte nogal wat hoofdbrekens, maar dat kunt u zelf lezen in het artikel.  Oordeel zelf, de redactie geeft slechts de feiten, maar heeft wel degelijk een mening: een inkomen boven de twee ton is in deze tijden van bezuinigingen best veel.   In dat licht begrijpen we twee dingen écht niet. Minister Plasterk heeft eind 2014 geprobeerd het inkomen van de zorgbestuurders te verlagen naar het niveau van een ministersinkomen. Nog steeds niet heel weinig, maar je kan die mensen ook niet op het minimumloon zetten, dat begrijpen we best. Nu zijn er twee instanties die om het hardst roepen dat er bezuinigd moet worden. Dat zijn het ministerie en de zorgverzekeringen. De zorg wordt in hun ogen te duur en misschien hebben ze wel gelijk.  Ons eerste onbegrip: weet u wie dat voorstel tegenhield? Precies, die minister die zo hard werkt aan die bezuinigingen.   En ons tweede onbegrip: weet u voor wie die verlaging sowieso niet geldt? Precies, voor de bestuurders van de zorgverzekeringen, die zich ook erg inspannen om de zorg goedkoper te maken!   Het blijft nog even over geld gaan in het pleidooi van Cees Banning: “De cost gaet voor de baet uyt”. Kijk meer naar wat de (geestelijke) gezondheidszorg opbrengt, betoogt hij, en niet alleen naar wat het kost. De verleiding is groot om hier een toespeling op die hoge salarissen te maken, maar dat doen we niet. Wie niet over geld of aanverwante zaken wil lezen, gaat naar de lezersverhalen. Of naar het interview met Sander, die via de Vrijwilligers Centrale Amsterdam een betaalde baan vond. Of naar de boekrecensie van Johan Atsma. U vindt wel iets van uw gading.

3- GGZTotaal

COLUMN

Louise Brouwer

De mooiste verhalen van onze lezers

Laten we eerlijk zijn: toen we net als vorig jaar de verhalenwedstrijd

Je vertelt me dat je je niet begrepen voelt Laat me horen welke muziek verhaalt wat je bedoelt Muziek die door je moeder wordt afgezworen Ook je vrienden lijken haar niet te bekoren

uitschreven, verwachtten we dat er ook wel verhalen zouden worden

Ik zie een klein jong meisje, een puber nog maar Geloof in eigen schoonheid is voor haar onbereikbaar Ik zie een klein jong meisje, een puber nog maar Ga je mee op reis, misschien wel naar de zon aldaar?

ingestuurd over bezuinigingen, over hulpverleners die niet lang

Het zonnetje is soms lastig te vinden Gemakkelijk door wolken te verslinden, Maar klein jong meisje, geloof me maar Ook voor jou is geluk bereikbaar

genoeg mochten behandelen van de verzekering of over lange wachttijden. Het zou een mooie link zijn naar twee artikelen waarin geld centraal staat: de top twintig van best-verdienende bestuurders en het artikel over kosten en baten in de GGZ.   Onze lezers volgden onze verwachting niet: de inzendingen gingen over ongeveer alles, behalve over geld, of het tekort er aan. Maar desondanks hebben we genoten van veel prachtige inzendingen.

Rosalien Brondy

In deze wereld van perfectie, schrijf ik juist over imperfectie. Ik wil laten zien dat het leven niet altijd à la Facebook is. Ik heb een ‘bipolaire stoornis’ of in gewoon Nederlands een ‘manisch depressieve stoornis’. Velen in mijn omgeving zijn begripvol, maar ze verwachten wel dat je er ‘normaal’ lees maatschappelijk verantwoord mee omgaat. Kennissen, collega’s van mij of onbekenden vragen me het hemd van het lijf als ik vertel dat ik bipolair ben en ook nog 2 psychoses heb gehad. ‘Wat is het precies, wat doe je dan en hoe ziet het eruit in een psychose?’ zijn enkele vragen. ’Ik vraag me altijd af of het nieuwsgierigheid is of echte interesse. Ik antwoord dan: ‘je tript zonder dat je drugs gebruikt, Je leeft dan in een nachtmerrie.’ Maar bipolair zijn heeft ook goede kanten; het geeft me inspiratie om gedichten te schrijven of brengt me op ‘prachtige’ hersenspinsels. Zo dacht ik in m’n psychose dat ik Jezus was en ik bomen genas. Elke boom op mijn pad omhelsde ik en sprak ik toe met de woorden: ‘ groei maar. Je leeft, je leeft! In een manie ziet de wereld er prachtig uit. Helaas ben je in een psychose ook vaak heel angstig. Je leeft dan in een nachtmerrie die niet overgaat. Dit heb ik ook moeten ervaren. Vreselijk.

De jury

Soms snap ik het onbegrip voor psychiatrische patiënten wel. Mensen denken aan de lokale dorpsgek of aan een zwerver als ze het woord psychotisch of schizofreen horen. Zij denken dat je anderen kwaad doet of in jezelf praat en er als een gek bijloopt. Ik dacht precies hetzelfde, sterker nog ik had nooit van bipolair of psychotisch gehoord totdat ik zelf ziek werd. Het overkomt jaarlijks 1 op de 100 mensen. Vooral jongeren zijn kwetsbaar.

Drie mensen met een totaal verschillende achtergrond vormden onze jury:

Ik wist niet wat me overkwam. Ik dacht dat anderen ziek waren, niet ik! Ik was degene die mijn HBO studie zou afmaken en niet zou terechtkomen op een psychiatrische afdeling. Maar toch was het de realiteit. Nu na een lange zoektocht naar de juiste medicatie, komt het acceptatieproces van mijn ziekte op gang. De grote denkers, schrijvers, componisten en artiesten zoals Socrates, Charles Dickens, Beethoven, Vincent van Gogh, Michaelangelo en vele anderen waren net zoals ik ‘Bipolair. Ik bevind me dus in goed gezelschap. Ik hoop dat er meer begrip komt voor mensen die niet aan de standaard voldoen.  Ieder mens is een waardevol individu en niet alleen patiënt.

• Gisele Vranckx: ervaringsdeskundige en schrijfster van twee erg mooie dichtbundels (aanraders!), • Hilbert van Doorne: SPV bij het VIP-team in Amsterdam en redacteur van Sociale Psychiatrie, het vakblad van de SPV. • Jeannet Appelo, eigenaar van ‘de Taalkamer’, schrijfster en specialist in alles wat met Noorwegen te maken heeft.

We vroegen de jury om ieder voor zich vier verhalen uit te kiezen die

Hij was toen al met haar, de vrouw die er zo gelukkig uitziet, naast hem op de foto. Hij wilde met haar verder, schreef hij mij ongevraagd en onttrok zich met dat excuus aan iedere verantwoordelijkheid. Alsof ik met hem verder wilde.

Drie jaar lang wilde ik niets liever dan in zijn armen liggen. Me door hem laten

hen op de één of andere manier raakten, of die ze om een andere

beschermen tegen de chaos en de dreiging van de therapiegroep. Bij hem voelde ik me klein, geborgen en veilig. En verward. Want hij was mijn eerst verantwoordelijke verpleegkundige en liet zich niet verleiden. En hoe boos of verdrietig ik daar ook van werd, het doorbrak een schema uit mijn jeugd waarin ik gewend was dat alle mannen maar één ding willen: seks. Of die man nou familielid, leraar, baas of vriend is. Behalve deze man dus. En zo leerde ik langzaam maar zeker nabijheid zonder seks verdragen.

reden mooi of belangrijk vonden. Overigens zonder dat zij wisten

wie de schrijvers of schrijfsters waren, dat zou hen onbedoeld

in vertrouwen. Hij vroeg om raad, en vervolgens om meer. Het voelde allemaal zo vanzelfsprekend en bekend dat ik me zonder reserves aan hem gaf. Drie geheime afspraken hadden we. De zinderende spanning van de eerste afspraak sloeg binnen een week om in een grimmige sfeer. Ik klampte me wanhopig aan hem vast en hij duwde me resoluut weg.

Ik mocht er met niemand over praten. Ik zou hem kapot maken. Tussen neus en lippen door zei hij: “Vergeet niet dat ik dingen van jou weet die niemand mag weten”.

kunnen beïnvloeden. Acht verhalen bereikten zo de shortlist, en die

Ik mocht hem niet bellen of mailen en voelde me vertrapt, vermorzeld. En werd depressiever dan ooit. Ik wilde hem niet eens meer op die manier, voelde inmiddels maar al te goed hoe fout het was. Wat ik wilde was bevestiging dat hij om me gaf. Dat hij zich zorgen om me maakte. Maar dat bracht hij niet op. Hij was bezig zijn eigen hachje te redden. Toen ik na drie slopende maanden het zwijgen doorbrak verklaarde hij dat ik, als manipulatieve borderliner,

shortlist werd in zijn geheel in het magazine geplaatst.

hem verleid had toen hij zwak was.

De man die mij moest helpen mijn vertrouwen in mensen te herstellen maakte ernstig misbruik van zijn positie en mijn kwetsbaarheid. Negen en een half jaar later viert hij zijn jubileum. Zou hij nog wel eens aan me denken? En wanneer zal ik eindelijk verlost zijn van hem?

Hoe lastig het is om te bepalen welk verhaal vervolgens het beste is, valt te concluderen uit een paar citaten van de jury. “Jammer dat dit verhaal geen titel had, anders had ik het hoger gewaardeerd”, schreef Appelo bij de samenstelling van haar short-list. “Toen ik dit

verhaal gisteren herlas, vond ik het veel mooier dan de eerste keer”, zei Vranckx tijdens de gezamenlijke discussie. En van Doorne, over een verhaal dat de top drie niet haalde: “Het greep me naar de strot.” Het is maar dat u het weet: met een andere jury, of op een andere dag, had nummer tien zomaar nummer één kunnen zijn.

4- GGZTotaal

Natuurlijk heb je het gezien, dacht ik altijd, hoe kan je zoiets nou niet zien. Sinds kort besef ik dat je het helemaal niet weet omdat ik er nooit iets over heb gezegd, ik dacht dat het niet nodig, je was er immers zelf bij. De dag dat ik opnieuw ging leven.

GOUD A-typist

De top drie

plek gaan zitten? Een golf van opluchting gaat door mijn lijf als de deur van mijn psychologe opengaat en ze me op komt halen uit de wachtkamer. ‘Wil je wat drinken?’ vraagt ze. ‘Water,’ antwoord ik. ‘Weet je het zeker? Je neemt altijd water. Geen thee of chocomelk?’ Ik houd het bij water.

Net als vorig jaar kwam er een fors aantal inzendingen binnen.

Als mijn psychologe verder de gang in loopt om het drinken te halen, zegt de man die naast me zit zachtjes: ‘De volgende keer zou ik om een cola vragen als ik jou was.’ Ik moet lachen. Zijn stem klinkt zachtaardig en als ik even opzij kijk, zie ik dat zijn ogen er net zo zachtaardig uitzien.

Maar het profiel van de inzenders lag duidelijk anders dan

Mijn beeld van de man stelt zich bij. We zitten hier in de wachtkamer van het autismeteam. Misschien wist hij niet dat het sociaal gezien wat ongepast is om in een lege wachtkamer precies naast een jonge vrouw te gaan zitten? Als ik iets geleerd heb de afgelopen jaren is het dat je iemand nooit moet veroordelen op zijn eerste verschijning. Vooral niet in de ggz.

vorig jaar. Was de verdeling tussen behandelaars, ervaringsdeskundigen en mantelzorgers toen ongeveer gelijk, dit jaar waren de mantelzorgers (inclusief de ouders) volledig

ZILVER

afwezig en hadden de ervaringsdeskundigen duidelijk de

Eindelijk, na een periode vol heftige

word ik al terug geroepen. Medicatiecontrole.

gebeurtenissen en meerdere separaties, is het

Het voelt alsof mijn laatste stukje

vandaag tijd voor een nieuwe start. De hele dag

verantwoordelijkheid, dat kleine beetje gevoel

werk ik onwijs hard om me staande te houden.

van eigenwaarde dat ik nog heb, me wordt

Ik blijf in contact met groepsleiding, maak

afgenomen. Gekwetst, wanhopig en vol

afspraken en neem rustmomenten. Het gevecht

frustratie loop ik naar mijn kamer, vliegensvlug

tegen de suïcidale drang en chaos in mijn hoofd,

pak ik een mok mee uit de keuken.

vreet echter al mijn energie op. Ik kan dit niet

Groepsleiding sprint me achter na. Op mijn

meer, ik wil niet meer. Tegen bedtijd vindt

kamer probeert ze op me in te praten, ze

groepsleiding me op de grond; een zoveelste

probeert er voor me te zijn. Ik hoor haar praten,

suïcidepoging. Met mijn laatste kracht verzet ik

maar de woorden komen niet binnen. Gevoelens

me, maar ik beland wederom tussen die kille

van machteloosheid en wanhoop nemen het

muren van de separeer. Eenzaam en verslagen

over. De begeleidster draait zich om, om hulp te

blijft ik achter. Tot zover mijn nieuwe start…

roepen voor een separatie en ik benut mijn kans.

De volgende dag krijg ik rond één uur ’s middags

De mok breekt, de scherf krast al over mijn arm,

toestemming om de separeerruimte te verlaten.

maar ik voel niets. Vliegensvlug pakt ze me vast

Er zal nagedacht worden over een nieuw beleid.

en ik breek. Zelfs energie om te vechten tegen

Later krijg ik te horen dat ik een time-out krijg

de tranen, ontbreekt. Puur, intens verdriet.

voor een week. De controle over mezelf en mijn

Voorzichtig pakt ze de scherf uit mijn handen.

leven, ligt nu in de handen van de groepsleiding.

“Kom, geef me maar een hand” zegt ze op een

Ergens geeft dat idee me rust, maar

meelevende toon. Intens verdrietig, wanhopig

tegelijkertijd beangstigd het me. Ik leg me neer

en machteloos loop ik mee naar de voorruimte

bij het besluit. Eén week zonder vrijheden, één

van de separeer. Ik voel haar arm op mijn

week slapen in de separeer en één week continu

schouder en heel even voel ik, dat ik er niet

nabijheid. Verstandelijk begrijp ik dat deze time-

alleen voor sta. De begeleiders die zich hadden

out voor mijn veiligheid en mijn best wil is,

voorbereid op een separatie, worden

maar wat heb ik gefaald. Het frustreert me

weggestuurd. We spelen een spelletje en zo

enorm, dat ik niet sterk genoeg blijk om mezelf

stroom ik na een halfuur weer rustig in, op de

staande te houden.

afdeling. Doodmoe, maar eventjes ervaar ik een

Een uur of twee later loop ik met een bekertje

gevoel van rust en veiligheid. De strijd is

water naar het kantoor en neem ik mijn

voorlopig nog niet gestreden, maar ooit zal ik

medicatie in. Nog voor ik me heb omgedraaid,

overwinnen!

overhand. Slechts éénderde van de inzenders was behandelaar. Die verhouding spiegelde zich ook af in de top 3: twee ervaringsdeskundigen, één behandelaar. Voor een blad dat een verbinding wil leggen tussen verschillende groepen in de GGZ geen slechte score. Op drie: ‘Koekjesdag’, van Roland Hoven. “Een luchtig beeld van een verschillend inzicht in therapeutische normen en waarden”, vond de jury. Op twee: ‘Column’, van Daisy Beuwer. “Een aangrijpend verhaal,” vond de jury, dat “extra impact krijgt door het kale

BRONS ‘de inloop' binnen. Daar kunnen cliënten overdag

Vooral voor Appelo, zonder ervaring in de GGZ, was dit verhaal heftig lezen. “Echt verschrikkelijk.”

door Roland Hoven

over, al heb ik een verzachtende observatie gedaan. Op

vertellen, het functioneel houden van haar eigen rol.”

Koekjesdag

Tussen mijn geplande gesprekken door, loop ik af en toe

Tot slot de winnaar: “Looks can be deceiving”, van A-typist, die

Een paar dagen later tref ik hem in de gang. Hij spreekt me meteen aan, zachtmoedig maar met gepaste scherpte. Een vaderlijke toon. 'Beste Roland, dat moet je

vorig jaar het zilveren verhaal inzond. “Goed dat het over

echt nooit meer zeggen! Als je met ons praat, ben je toch ook wat aan het doen.' Ik was blij dat hij me wees op mijn onbedoeld lummelige woordenkeuze, en beloofde iets wat nou juist voor dokters zo moeilijk is. Beterschap.

stigma gaat en hoe ze haar eigen vooroordeel bijstelt”, zegt de

De koekerige vrijdag daarop liep ik zoals gebruikelijk even de inloop binnen. Ik kon een minuutje vijf rustig bijpraten, maar moest daarna de deur uit voor een huisbezoek. 'Beste mensen, er wacht iemand op mij’, zei ik met mijn

jury. En ook: “Mooi hoe ze beschrijft hoe ze zich voelt en hoe ze

blik gericht op de gastheer, ‘Dus ja, ik moet nu echt even iets ánders gaan doen’. Tevredenheid alom bij de inlopers van de dag. Ze gaven hun psychiater een extra koekje als beloning.

vanuit haar eigen perspectief vertelt”.    De boekenbonnen gaan deze week op de bus naar de drie winnaars, de lezers mogen verder zelf hun oordeel vellen. Overigens zonder de mogelijkheid over de uitslag te

Frietje speciaal.. Daar zitten we dan. Zij met een frietje speciaal en

corresponderen, want die staat vast. Kitty van den Berg

Dat bleek een goede zet. Een beetje rommelen in de

een cola. Ik met een kopje koffie d’r bij. Ze hield haar

schoenendoos (vol plaatjes uit tijdschriften) op zoek

jas aan.

naar beelden en woorden die bij haar pasten, maakte

Vandaag was een speciale dag. Roos en ik zouden

dat we in een hele andere sfeer terecht kwamen. We

afscheid nemen. Een jaartje daarvoor waren we

zaten gemoedelijk op de grond.......haar jas ging

samen gestart en nu zou ze het weer op eigen kracht

uit.......en al zoekend en plakkend kwamen we met

gaan proberen. Proberen was geen woord voor haar.

elkaar in gesprek. Over wie zij was en wie zij wilde

Ze zou het gewoon doen!

worden. En over haar moeder.........Over de tijd van

Roos was 16 toen ze kwam en had niet zoveel zin in

haar ziekbed, haar liefde, het verdriet en de frustratie

therapie. Haar voogd en haar mentor vonden dat ze

die ze voelde. Over de goedbedoelde adviezen dat ze

opener moest worden en meer van haar leven moest

haar verdriet achter zich moest laten. Het maakte

gaan delen met de groep.

haar boos. “Hoe kun je nu loslaten wat je het meest

Roos zei niet veel meer dan ‘mwaah’ toen ik vroeg of

dierbaar is?”

zij het eens was met deze, door anderen

De boodschap was helder. Luister, heb geduld en

geformuleerde, doelstellingen...... Als het dan toch

probeer mij niet te stimuleren de ‘bright side of live’

echt moest, wilde ze misschien wel over haar moeder

te gaan zien. Zo leuk was het allemaal niet!

praten. Haar moeder was overleden. Twee jaar nu

We bleken aan elkaar gewaagd. Met een mix van

alweer, maar de pijn die bleef.

humor, speelsheid, geduld en erkenning, lukte het

Roos liet haar jas aan tijdens de sessies. Ze wilde

ons om steeds meer paadjes van haar binnenwereld

nooit iets drinken. Als ik niets vroeg, bleef het stil......

te exploreren.

Het enige onderwerp waar ze uit zichzelf wel eens

Zachtjes aan begonnen dingen te

over begon was eten......... Nou ja, eigenlijk alleen

veranderen...........Ze bleef geen week meer op haar

over friet en ander snackbarvoer...... Daar kon je haar

kamer rondom de sterfdag van haar moeder en bleef

’s nachts voor wakker maken. Soms stimuleerde ik

maar twee dagen weg van school. Op de groep

haar tot gezondere eetgewoontes. Altijd met een

vonden ze haar opener en met haar, soms cynische

kwinkslag, want “ He, ik was haar moeder niet!”

humor, had ze een positieve invloed op de groep.

Soms vroeg ik naar haar moeder. Dan vertelde ze wel

Op mijn vraag hoe zij onze contacten wilde afsluiten

eens wat, maar meer dan dat ik al wist uit het

glimlachte ze, keek me ondeugend aan en zweeg.

dossier, kwam er eigenlijk niet.

“OK, doen we”, zei ik.

Ik besloot het over een andere boeg te gooien! Ik

“ Een frietje speciaal voor een speciale jongedame!”

stelde voor een collage te maken, even niet praten maar doen..........

5- GGZTotaal

COLUMN

GOUD Looks can be deceiving- A-typist

Ik kom er niet meer zo vaak; het ggz-gebouw waar het autismeteam zich bevindt. Als het nodig is kan ik terecht bij mijn psycholoog, maar verder is de zorg tegenwoordig in en om mijn huis gecentreerd. Ik heb nooit gelet op hoe het gebouw eruit ziet. Als ik er binnenkom, krijg ik een warm gevoel. Ik kreeg er mijn leven terug en ik ontmoette er mensen die het iets kon schelen hoe het met mij ging. Mijn ouders vinden het er vreselijk: kil, ziekenhuisachtig en er lopen enge, vreemde mensen rond. Ik neem plaats in de lege wachtkamer. Opgelucht, want er is niemand waartegen ik goedendag moet zeggen. Af en toe komen er psychologen langs op hard tikkende hakschoenen. Mijn trommelvliezen krijgen een optater bij elke tik. Ik houd mijn blik op mijn telefoon gericht, om de visuele omgevingsprikkels dan in ieder geval maar te ontwijken. In mijn ooghoeken zie ik een grote verschijning opdoemen. Ik kijk toch even op. Een grote, dikke man vol met tatoeages komt de wachtkamer binnenlopen. Hij heeft een kaal hoofd en is gekleed alsof hij net bij de plaatselijke motorclub vandaan komt. Ondanks dat de wachtkamer helemaal leeg is, komt hij op het stoeltje precies naast mij zitten. Zouden mijn ouders gelijk hebben en lopen er hier enge mensen rond? Ik voel me er niet prettig bij en bedenk hoe ik uit deze situatie zou kunnen ontsnappen. Zal ik even naar de wc lopen en daarna op een andere plek gaan zitten? Een golf van opluchting gaat door mijn lijf als de deur van mijn psychologe opengaat en ze me op komt halen uit de wachtkamer. ‘Wil je wat drinken?’ vraagt ze. ‘Water,’ antwoord ik. ‘Weet je het zeker? Je neemt altijd water. Geen thee of chocomelk?’ Ik houd het bij water. Als mijn psychologe verder de gang in loopt om het drinken te halen, zegt de man die naast me zit zachtjes: ‘De volgende keer zou ik om een cola vragen als ik jou was.’ Ik moet lachen. Zijn stem klinkt zachtaardig en als ik even opzij kijk, zie ik dat zijn ogen er net zo zachtaardig uitzien. Mijn beeld van de man stelt zich bij. We zitten hier in de wachtkamer van het autismeteam. Misschien wist hij niet dat het sociaal gezien wat ongepast is om in een lege wachtkamer precies naast een jonge vrouw te gaan zitten? Als ik iets geleerd heb de afgelopen jaren is het dat je iemand nooit moet veroordelen op zijn eerste verschijning. Vooral niet in de ggz.

6- GGZTotaal

COLUMN

ZILVER - Door Daisy Beuwer Eindelijk, na een periode vol heftige

word ik al terug geroepen. Medicatiecontrole.

gebeurtenissen en meerdere separaties, is het

Het voelt alsof mijn laatste stukje

vandaag tijd voor een nieuwe start. De hele dag

verantwoordelijkheid, dat kleine beetje gevoel

werk ik onwijs hard om me staande te houden.

van eigenwaarde dat ik nog heb, me wordt

Ik blijf in contact met groepsleiding, maak

afgenomen. Gekwetst, wanhopig en vol

afspraken en neem rustmomenten. Het gevecht

frustratie loop ik naar mijn kamer, vliegensvlug

tegen de suïcidale drang en chaos in mijn hoofd,

pak ik een mok mee uit de keuken.

vreet echter al mijn energie op. Ik kan dit niet

Groepsleiding sprint me achter na. Op mijn

meer, ik wil niet meer. Tegen bedtijd vindt de

kamer probeert ze op me in te praten, ze

groepsleiding me op de grond; een zoveelste

probeert er voor me te zijn. Ik hoor haar praten,

suïcidepoging. Met mijn laatste kracht verzet ik

maar de woorden komen niet binnen. Gevoelens

me, maar ik beland wederom tussen die kille

van machteloosheid en wanhoop nemen het

muren van de separeer. Eenzaam en verslagen

over. De begeleidster draait zich om, om hulp te

blijft ik achter. Tot zover mijn nieuwe start…

roepen voor een separatie en ik benut mijn kans.

De volgende dag krijg ik rond één uur ’s middags

De mok breekt, de scherf krast al over mijn arm,

toestemming om de separeerruimte te verlaten.

maar ik voel niets. Vliegensvlug pakt ze me vast

Er zal nagedacht worden over een nieuw beleid.

en ik breek. Zelfs energie om te vechten tegen

Later krijg ik te horen dat ik een time-out krijg

de tranen, ontbreekt. Puur, intens verdriet.

voor een week. De controle over mezelf en mijn

Voorzichtig pakt ze de scherf uit mijn handen.

leven, ligt nu in de handen van de groepsleiding.

“Kom, geef me maar een hand” zegt ze op een

Ergens geeft dat idee me rust, maar

meelevende toon. Intens verdrietig, wanhopig

tegelijkertijd beangstigt het me. Ik leg me neer

en machteloos loop ik mee naar de voorruimte

bij het besluit. Eén week zonder vrijheden, één

van de separeer. Ik voel haar arm op mijn

week slapen in de separeer en één week continu

schouder en heel even voel ik, dat ik er niet

nabijheid. Verstandelijk begrijp ik dat deze time-

alleen voor sta. De begeleiders die zich hadden

out voor mijn veiligheid en mijn bestwil is, maar

voorbereid op een separatie, worden

wat heb ik gefaald. Het frustreert me enorm, dat

weggestuurd. We spelen een spelletje en zo

ik niet sterk genoeg blijk om mezelf staande te

stroom ik na een halfuur weer rustig in, op de

houden.

afdeling. Doodmoe, maar eventjes ervaar ik een

Een uur of twee later loop ik met een bekertje

gevoel van rust en veiligheid. De strijd is

water naar het kantoor en neem ik mijn

voorlopig nog niet gestreden, maar ooit zal ik

medicatie in. Nog voor ik me heb omgedraaid,

overwinnen!

7- GGZTotaal

ARTIKEL Vorig jaar pakte GGZTotaal de traditie op die het tijdschrift Psy in 2012 noodgedwongen liet liggen: het publiceren van een lijst met de best betaalde bestuurders in de GGZ. Het samenstellen van zo’n lijst levert altijd mooie inzichten op, inzichten die minstens zo interessant zijn als de lijst zelf. Ongeveer 70 bestuurders in de GGZ boven de twee ton  Minister Plasterk lijkt een behoorlijk resultaat te hebben bereikt met zijn Wet Normering Topinkomens (zie kader). Kwamen wij vorig jaar nog ontslagvergoedingen tegen van een kwart en zelfs één van een half miljoen euro, dit jaar was dat keurig gemaximaliseerd tot € 75.000,- , op één uitzondering van € 88.000 (het betreft een manager bij Rivierduinen, die uiteindelijk de top-20 niet haalde). Nog steeds een mooi bedrag, maar een huis kun je er niet meer van kopen. Ook de jaarsalarissen in de top 20 lijken iets aanvaardbaarder, al mag daar wat ons betreft nog best over gediscussieerd worden.  Net als vorig jaar waren we verbaasd over de inkomens die bestuurders krijgen of zichzelf toe-eigenen. We vonden maar liefst zeventig bestuurders die meer dan twee ton verdienden. Bij de kleinere instellingen lijkt een inkomen van meer dan een ton heel normaal te zijn. Het algemene beeld dat opdoemt is nog steeds dat besturen, in ieder geval financieel, (veel) meer gewaardeerd wordt dan de spreekwoordelijke handen aan het bed.  Over Raden van Toezicht zouden we een apart artikel kunnen schrijven. We kwamen bedragen tegen tot € 15.000,- We zijn erg benieuwd of één van onze lezers ons zou kan vertellen wat daarvoor precies de tegenprestatie is.  En tot slot, pikant detail: de zorgverzekeraars. Die zijn natuurlijk vreselijk in de weer met het indammen van al die uit de hand lopende kosten in de (geestelijke) gezondheidszorg. Hun eigen salaris loopt blijkbaar niet uit de hand: de voorzitter van CZ kreeg in 2014 bijna € 450.000,-, de tweede man aldaar miste € 600,- om zijn vierde ton af te tikken. Bij Achmea zijn ze bescheidener: de ‘big four’ die kregen slechts € 300.000 tot € 400.000 in het loonzakje.

8- GGZTotaal

Schuift dat nog wat, die psychiatrie?

Over de top, inkomens in de GGZ - Willem Gotink

VERANTWOORDING  De gepubliceerde gegevens hebben wij betrokken van het ministerie van VWS, volgens de ‘Wettelijk Verplichte Bijlagen Jaardocument Maatschappelijke Verantwoording’. Of, als die ontbrak, uit de jaarrekening zelf.  Aan alle betrokken instellingen zijn de cijfers ter controle voorgelegd. Voor zover instellingen daarop hebben gereageerd, zijn evidente fouten gecorrigeerd. Waar cijfers niet beschikbaar waren en instellingen ook niet bereid waren die te verschaffen (of niet op ons verzoek hebben gereageerd), hebben wij de cijfers van 2013 gebruikt, als de betreffende bestuurders naar ons beste weten nog werkzaam waren in de instelling. Dat staat aangegeven in de lijst.

Eenvoudig is het niet: onze top-3 van obstakels  Het samenstellen van de lijst bleek geen sinecure. Aanvankelijk leek een simpel Excel-sheet te voldoen, maar al gauw ontstonden problemen die niet voorzien waren. Menig redactielid heeft zich dan ook afgevraagd waar we aan waren begonnen. We willen u onze top-3 van obstakels niet onthouden. Niet om onszelf te beklagen, maar om duidelijk te maken dat er mogelijk wat gebreken in de lijst zitten. Fouten in de jaarverslagen  Op de site www.jaarverslagenzorg.nl - onze belangrijkste informatiebron - moeten alle zorginstellingen hun jaarverslagen publiceren. Ook de gegevens van bestuurders die boven de WNTnorm verdienen (WNT staat voor Wet Normering Topinkomens, zie kader). Daar blijkt nog wel eens een fout in te staan. Onze controle bij de instellingen zelf leverde dan ook meer dan eens een paniekerig telefoontje op van een bestuurder die een factor tien minder verdiende dan op de site stond aangegeven. Meestal ging dat om een fout in de parttime factor, of was er een volledig jaarsalaris ingevuld voor een periode van enkele maanden. Soms stond ook gewoon de komma verkeerd. Bestuurders die zo onbedoeld in de lijst terecht kwamen, zijn er weer uitgehaald. Omgekeerd geldt dat niet: als de komma teveel naar links stond, is de kans groot dat we dat niet gemerkt hebben.

9- GGZTotaal

BALKENENDE, WNT, PLASTERK EN SCHIPPERS  Volgens de Wet Normering Topinkomens (WNT) is het niet toegestaan dat bestuurders in de (semi-)publieke sector meer verdienen dan 130 procent van het ministerssalaris, wat neerkomt op een slordige € 230.000,-, inclusief onkostenvergoeding en pensioenbijdrage werkgever).  Ook de ‘gouden handdruk’ ligt met de wet aan banden: maximaal € 75.000,- Oude rechten blijven bestaan en er is een overgangsregeling van enkele jaren. De wet geldt voor bestuurders, niet voor andere functionarissen, voor bestuurders van zorgverzekeringen geldt een hoger bedrag.

De WNT kwam tot stand als gevolg van de toenemende maatschappelijke discussie over de hoge salarissen en ontslagvergoedingen voor openbare bestuurders, vooral als er sprake was van slecht functionerende bestuurders. Aanvankelijk was er sprake van de Balkenende-norm: dezelfde norm, maar op vrijwillige basis. Dat vrijwillige bleek niet zoveel indruk te maken op de bestuurders, vandaar dat minister Plasterk de norm tot een verplichting maakte. Eind december 2014 kreeg Plasterk een aangescherpte wet door de Kamer: per 1 januari 2015 mochten bestuurders in de zorg niet méér verdienen dan een ministersalaris, wat neerkomt op ‘slechts’ € 176.000,-. Hoewel de wet door de Kamer werd aangenomen, weigerden de ministers Blok en Schippers de wet per 1 januari 2015 uit te voeren, omdat daarvoor te kort tijd was. De weigering werd algemeen gezien als een wraakneming op de PvdA, die kort daarvoor de afschaffing van de vrije artsenkeuze had geblokkeerd.

Wie levert GGZ, en wie niet?  Door alle fusies, substitutieregelingen en uitbreidingen van het takenpakket is het niet altijd duidelijk wat een GGZ-instelling is en wat niet. Veel thuiszorgorganisaties (bijvoorbeeld Cordaan) doen ook ‘íets’ in de begeleiding van psychiatrische patiënten, jeugdpsychiatrie valt volledig onder de gemeentes en is als zodanig niet meer herkenbaar als GGZ-instelling en de directie van bijvoorbeeld Espria (een zorgverzekeraar die ook de baas is van GGZDrenthe) is tevens de directie van Woonzorg Nederland. Beide voor de helft van de tijd. Onoverzichtelijk geheel.  We hebben er uiteindelijk voor gekozen om elke bestuurder van elke instelling die GGZ-problematiek behandelt mee te nemen, ook al is dat deel maar tien procent van alle werkzaamheden. ‘Dat hoeven we u niet te vertellen’  Het derde struikelblok dat wij tegenkwamen is de onwil van een aantal instellingen om hun gegevens prijs te geven. Dat zit zo: de GGZ-sector heeft tot 1 december 2015 uitstel gekregen om de jaarverslagen te publiceren, eerder bleek niet haalbaar. Dat geldt niet voor de WNT-gegevens, die moesten wél voor 1 juli zijn gepubliceerd. Dat wil zeggen: bij het ministerie. En dat ministerie zet de WNT-gegevens pas op de site als de jaarverslagen compleet zijn. Gevolg: de WNT-gegevens zijn voor ons niet inzichtelijk.   Sommige instellingen zijn zo genereus om de WNT-gegevens wel al op de site te zetten, of gaven ons in ieder geval inzage. Anderen doen dat niet, want ‘ze zijn het niet verplicht’. Formeel en juridisch is dat natuurlijk helemaal correct, maar in onze ogen wel een beetje flauw. In die gevallen (en wanneer instellingen helemaal niet hebben gereageerd) hebben we ons gebaseerd op de gegevens van 2013.

10- GGZTotaal

De Top twintig Plaats op basis van

Totaal inkomen

(fictief) fulltime jaarsalaris

€ 288.420

€ 284.590

Dhr. J.V. Muller - Arkin

€ 288.420

Dhr. F.G.M. De Wolff - Kwadrant

€ 142.295

Werkte minder dan zes maanden bij Kwadrant.

(Voor <6 maanden)

Dhr. A. Tj. M. Zuure - Espria € 282.810

(Werkte halftime bij Espria, waar GGZ Drenthe onder valt.   Bij Woonzorg Nederland ontving hij een soortgelijk bedrag)

€ 269.382

€ 264.621

€ 261.733

€ 252.595

€ 250.480

€ 250.000

€ 247.449

(voor 0,5 fte)

Dhr. M.P.O. Stoop - GGZ InGeest

€ 172,191

(Werkte tot 30 juni bij GGZ InGeest, en kreeg een ontslagvergoeding

(Voor 6 maanden +

van € 75.000,-)

ontslagvergoeding)

Dhr. RJM de Jong - Pluryn Hoenderloo Groep

€ 264.621

Dhr. H.J. van der Hoek - Lentis (Geschat inkomen op basis gegevens 2013)

Dhr. M.A. Polak - De Kijvelanden Dhr. J.L. Kauffeld - Espria

€ 141.405

(Werkte halftime bij Espria, waar GGZ Drenthe onder valt. Bij Woonzorg Nederland ontving hij een soortgelijk bedrag)

€ 261.733

€ 252.595

€ 125.240  (Voor 0,5 fte)

Dhr. A.T.F. Beekman- GGZ InGeest

€ 82.500

(Werkte 0,33% bij GGZ InGeest)

(Voor 0,33%)

Dhr. R.A. Valk - Parnassia Groep (Geschat inkomen op basis gegevens 2013)

11- GGZTotaal

€ 247.449

ANDERE BESTUURDERS VERDIENEN:  Ziekenhuis: Zorgverzekering: Provinciale Bureau’s jeugdzorg

€ 200 000 - € 327 000  € 250 000 - € 440 000  € 120 000 - € 175 000

Plaats op basis van

Totaal inkomen

(fictief) fulltime jaarsalaris

€ 245.319

Dhr. R. Jonkers - Kwadrant

€ 245.319

€ 243.843

Dhr. C. Sterk- Orbis GGZ/Zuyderland

€ 243.843

€ 243.738

€ 242.726

€ 242.566

€ 236.968

€ 236.115

Dhr. A. Jansen – GGZ Friesland (Geschat inkomen op basis gegevens 2013) Dhr. J.N. Schreuder – GGZ Centraal (Geschat inkomen op basis gegevens 2013) Mw. T.J. Heeren – GGZ Centraal (Geschat inkomen op basis gegevens 2013) Dhr. R. Akkerman – Pro Persona Dhr. H.H.W. de Veen - Mondriaan (Geschat inkomen op basis gegevens 2013) M. Meerdink – Espria

€ 235.405

€ 235.022

€ 234.327

(Werkte 0,52% bij Espria, waar GGZ Drenthe onder valt.   Bij Woonzorg Nederland ontving hij een soortgelijk bedrag)

€ 243.738

€ 242.726

€ 242.566

€ 236.968

€ 236.115

€ 122.411,(voor 0,52%)

Mw. R.H.M. Vernimmen – Altrecht

€ 235.022

Dhr. C. Bruinsma - Lentis

€ 234.327

(Geschat inkomen op basis gegevens 2013)

12- GGZTotaal

Schuift dat nog wat, die psychiatrie?

Eerder dit jaar maakte de AbvaKabo een lijst van de 50 best-verdienende bestuurders in de ouderenzorg. Met een knipoog naar de Quote 500, noemde de bond de lijst Actiz-top 50. Op deze lijst waren de eerste vijf:

1 - Wander Blaauw, Zorgpartners Friesland 2 - Maarten de Bloois, Stichting Hanzeheerd 3 - Petra Groeneweg, Stichting ZorgBreed 4 - Lidy Hartemink Zorgcombinatie Noordenboog 5 - Eelco Damen, Cordaan

Bruto inkomen: € 314.506 € 58.231 € 82.956 € 193.031 € 262.026

Ontslagvergoeding: € 300.000 € 217.000 € 75.000

Totaal € 392.928 € 366.847 € 317.069 € 313.417  € 298.621

(voor de hele Actiz-top 50 zie: www.fnvvoorzorg.nl )

Werknemers in de GGZ, volgens de CAO  (de inschaling kan per instelling verschillen, de gangbare inschalingen staan vermeld. Met dank aan de AbvaKabo) Min Max Secretaresse FWG 30 - 40 € 1593,€ 2746,Managementassistent FWG 30 - 45 € 1565,€ 2955,-  Psychiatrisch verpleegkundige FWG 40 - 50 € 1768,€ 3325,Vaktherapeut FWG 45 - 55 € 1768,€ 3735,Sociaal Psychiatrisch Verpleegkundige FWG 55 - 60 € 2209,€ 4177,Psycholoog FWG 60 - 70 € 2679,€ 5935,Psychotherapeut /Psychiater FWG 70 - 80 € 3803,€ 8388,Psychiater FWG 70 - 80 € 3738,€ 8244,Let op: in tegenstelling tot de bestuurders-salarissen gaat het hier om bruto maandinkomens, exclusief vakantiegeld, eventuele toelages, werkgeverspremies en onkostenvergoeding. Een vergelijking met bovenstaande bedragen is dus niet zondermeer te maken.

COLUMN

BRONS ‘de inloop' binnen. Daar kunnen cliënten overdag

langskomen, zonder afspraak en in een ongedwongen sfeer. Er wordt koffie gedronken, op internet gesurft, of gewoon gezelschap gezocht. Een kleine, vaste groep cliënten neemt de rol van gastvrouw of gastheer op zich. Op vrijdagen zijn er meestal koekjes, het lijken wel zoete magneetjes. Ze trekken me net wat vaker de inloop binnen. Een beetje schuldig voel ik me daar wel koekjesdagen zijn ook de cliënten beter vertegenwoordigd. Met een chocoladevriend in de hand, druk, het vorige, én het volgende gesprek al weer in mijn hoofd, zeg ik tegen de gastheer van de dag, 'Oké, nou wie weet tot straks. Ik moet weer even wat gaan doen'. Een paar dagen later tref ik hem in de gang. Hij spreekt me meteen aan, zachtmoedig maar met gepaste scherpte. Een vaderlijke toon. 'Beste Roland, dat moet je echt nooit meer zeggen! Als je met ons praat, ben je toch ook wat aan het doen.' Ik was blij dat hij me wees op mijn onbedoeld lummelige woordenkeuze, en beloofde iets wat nou juist voor dokters zo moeilijk is. Beterschap. De koekerige vrijdag daarop liep ik zoals gebruikelijk even de inloop binnen. Ik kon een minuutje vijf rustig bijpraten, maar moest daarna de deur uit voor een huisbezoek. 'Beste mensen, er wacht iemand op mij’, zei ik met mijn blik gericht op de gastheer, ‘Dus ja, ik moet nu echt even iets ánders gaan doen’. Tevredenheid alom bij de inlopers van de dag. Ze gaven hun psychiater een extra koekje als beloning.

14- GGZTotaal

door Roland Hoven

over, al heb ik een verzachtende observatie gedaan. Op

Koekjesdag

Tussen mijn geplande gesprekken door, loop ik af en toe

COLUMN

Frietje speciaal.. -

Kitty van den Berg

Daar zitten we dan. Zij met een frietje speciaal en

Dat bleek een goede zet. Een beetje rommelen in de

een cola. Ik met een kopje koffie d’r bij. Ze hield haar

schoenendoos (vol plaatjes uit tijdschriften) op zoek

jas aan.

naar beelden en woorden die bij haar pasten, maakte

Vandaag was een speciale dag. Roos en ik zouden

dat we in een hele andere sfeer terecht kwamen. We

afscheid nemen. Een jaartje daarvoor waren we

zaten gemoedelijk op de grond.......haar jas ging

samen gestart en nu zou ze het weer op eigen kracht

uit.......en al zoekend en plakkend kwamen we met

gaan proberen. Proberen was geen woord voor haar.

elkaar in gesprek. Over wie zij was en wie zij wilde

Ze zou het gewoon doen!

worden. En over haar moeder.........Over de tijd van

Roos was 16 toen ze kwam en had niet zoveel zin in

haar ziekbed, haar liefde, het verdriet en de frustratie

therapie. Haar voogd en haar mentor vonden dat ze

die ze voelde. Over de goedbedoelde adviezen dat ze

opener moest worden en meer van haar leven moest

haar verdriet achter zich moest laten. Het maakte

gaan delen met de groep.

haar boos. “Hoe kun je nu loslaten wat je het meest

Roos zei niet veel meer dan ‘mwaah’ toen ik vroeg of

dierbaar is?”

zij het eens was met deze, door anderen

De boodschap was helder. Luister, heb geduld en

geformuleerde, doelstellingen...... Als het dan toch

probeer mij niet te stimuleren de ‘bright side of live’

echt moest, wilde ze misschien wel over haar moeder

te gaan zien. Zo leuk was het allemaal niet!

praten. Haar moeder was overleden. Twee jaar nu

We bleken aan elkaar gewaagd. Met een mix van

alweer, maar de pijn die bleef.

humor, speelsheid, geduld en erkenning, lukte het

Roos liet haar jas aan tijdens de sessies. Ze wilde

ons om steeds meer paadjes van haar binnenwereld

nooit iets drinken. Als ik niets vroeg, bleef het stil......

te exploreren.

Het enige onderwerp waar ze uit zichzelf wel eens

Zachtjes aan begonnen dingen te veranderen……..

over begon was eten......... Nou ja, eigenlijk alleen

Ze bleef geen week meer op haar kamer rondom de

over friet en ander snackbarvoer...... Daar kon je haar

sterfdag van haar moeder en bleef maar twee dagen

’s nachts voor wakker maken. Soms stimuleerde ik

weg van school. Op de groep vonden ze haar opener

haar tot gezondere eetgewoontes. Altijd met een

en met haar, soms cynische humor, had ze een

kwinkslag, want “He, ik was haar moeder niet!”

positieve invloed op de groep.

Soms vroeg ik naar haar moeder. Dan vertelde ze wel

Op mijn vraag hoe zij onze contacten wilde afsluiten

eens wat, maar meer dan dat ik al wist uit het

glimlachte ze, keek me ondeugend aan en zweeg.

dossier, kwam er eigenlijk niet.

“OK, doen we”, zei ik.

Ik besloot het over een andere boeg te gooien! Ik

“ Een frietje speciaal voor een speciale jongedame!”

stelde voor een collage te maken, even niet praten maar doen..........

15- GGZTotaal

ARTIKEL

DE COST GAET VOOR DE BAET UYT– OOK IN DE GGZ Cees Banning

Kosten, kosten, kosten – in de discussie over de

medische technologieën creëren voortdurend nieuwe

gezondheidszorg staat dit onderwerp centraal. Het

mogelijkheden voor behandeling en diagnose.

afgelopen decennium publiceerden de media bijna

De uitgaven aan geestelijke gezondheidszorg stegen

dagelijks berichten over de kosten, en vaak ging het

procentueel iets meer dan de totale kosten voor zorg

dan om kostenoverschrijding. Gezondheidszorg,

en welzijn, namelijk met bijna 14 procent tot 6

inclusief de geestelijke gezondheidszorg, wordt

miljard euro. “Niet duidelijk is waardoor de kosten in

gezien als de ‘stroppenpot van Den Haag’. De missie

de geestelijke gezondheidszorg precies zijn gestegen

van het huidige kabinet is dan ook om greep te

in de afgelopen decennia omdat trendstudies

krijgen op deze stroppenpot. “De groei van de

ontbreken”, zegt prof. dr. Guus Schrijvers, auteur van

zorgkosten is op het laagste niveau van deze eeuw”,

het vorig jaar verschenen boek Zorginnovatie volgens

constateerde minister Edith Schippers van

het cappuccinomodel. De gezondheidseconoom heeft

Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) dan ook

voor zijn boek internationale publicaties bestudeerd

bijna euforisch een jaar geleden bij de presentatie

van landen waar wel dergelijke trendstudies zijn

van de Miljoenennota 2015. Deze maand, op

gedaan. Schrijvers komt tot drie trends die volgens

Prinsjesdag, wordt duidelijk of de minister een reden

hem ook voor Nederland gelden:

heeft voor echte euforie.

• de kostenstijging werd vooral veroorzaakt door de groei van het aantal cliënten/patiënten dat hulp

“Niet duidelijk is waardoor de kosten in de geestelijke gezondheidszorg precies zijn gestegen..” prof. dr. Guus Schrijvers

ging zoeken; • er bestaat nog steeds een grote mate van onderbehandeling van mensen met ernstig psychisch lijden; • behandelingen die indirecte kosten reduceren zijn sneller kosteneffectief. “Meer onderzoek is dringend gewenst, want er zijn

De afgelopen vijf jaar zijn, volgens cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek, de kosten van zorg en welzijn met bijna 12 procent gestegen tot 93,9 miljard euro. De groei van de uitgaven voor de gezondheidszorg wordt niet alleen veroorzaakt door demografische factoren, zoals de vergrijzing. Nieuwe

nog veel vragen te formuleren bij de kostenontwikkeling”, aldus Schrijvers. “Helemaal door de nieuwe maatregelen die dit jaar zijn doorgevoerd.”

“..is het niet verstandiger om meer oog te hebben voor de investeringen in de gezondheidszorg?”

Voor dit jaar verwacht het ministerie van VWS dat de

CPB in de publicatie Gezondheid loont. Tussen keuze

kosten met 8,1 procent voor de hele

en solidariteit levert de zorg alleen al, doordat

gezondheidszorg zullen stijgen ten opzichte van

Nederlanders langer èn gezonder leven, een

2014. Een groot deel van de stijging wordt

jaarlijkse gezondheidswinst op van 4 tot 11 procent

veroorzaakt door de overheveling van de

van het nationaal inkomen.

wijkverpleging van de AWBZ naar de Zorgverzekeringswet. Bij de kostenontwikkeling in de

Investeren in gezondheidszorg loont dus. Een goede

geestelijke gezondheidszorg wordt een daling

maatschappelijke kosten-baten analyse (MKBA)

verwacht van 14 procent. Dit komt onder meer

levert op het terrein van volksgezondheid en zorg

omdat de langdurige geestelijke gezondheidszorg

een nuttige bijdrage aan de beleidsvoorbereiding en

wordt overgeheveld van de AWBZ naar de

beleidsbeslissingen. Zo’n analyse biedt een overzicht

Zorgverzekeringswet en de overheveling van de

van de voor- en nadelen van een maatregel voor de

jeugdzorg naar gemeenten met ingang van 1 januari

maatschappij als geheel. In Den Haag wordt deze

2015. Door alle maatregelen wordt een daling

methode ook in de gezondheidszorg gebruikt, maar

verwacht van de GGZ-kosten binnen de

er moeten nog wel enkele methodologische

Zorgverzekeringswet van 4,1 miljard euro naar 3,6

aspecten worden uitgewerkt en bediscussieerd,

miljard euro in 2015.

bijvoorbeeld: effecten op de verdeling van welvaart tussen groepen mensen en de waarde van

Kosten, kosten, kosten… in de maatschappelijke

gezondheid in euro’s.

discussie ligt het accent op de kosten van de gezondheidszorg, maar is het niet verstandiger om

Een goede kosten-baten analyse kan bijdragen aan

meer oog te hebben voor de investeringen in de

een fundamentele discussies over de kosten, ook in

gezondheidszorg? Ook in de gezondheidszorg geldt:

de geestelijke gezondheidszorg. Zijn de GGZ-uitgaven

de cost gaet voor de baet uyt. Investeren in

kosten of juist investeringen? Kijken we bijvoorbeeld

gezondheidszorg levert baten op voor de economie.

naar de uitgaven voor de behandeling van

Zo is de levensverwachting sinds 1950 met negen

psychische aandoeningen. Tijdens een economische

jaar toegenomen, waarvan ruim de helft kan worden

crisis zijn de kansen op het ontwikkelen van

toegeschreven aan een verbetering van de

depressies bij mensen groter dan in een periode van

gezondheidszorg. Ook bij de behandeling van

hoogconjunctuur. Ontslag, faillissement, schulden

chronische aandoeningen wordt voortdurend

dragen bij aan het ontstaan en instandhouding van

vooruitgang geboekt. Volgens een schatting van het

een depressie.

•

Er bestaan effectieve methoden om het ontstaan

Mensen die langer leven, genieten immers ook

van een depressie te voorkomen, om depressieve

langer een pensioen.

stoornissen te behandelen en te voorkomen dat een depressie niet terug komt. Behandeling van deze

Gezondheid leidt tot welvaart. Sinds

psychische aandoeningen is dus te beschouwen als

Nobelprijswinnaar Robert Fogel heeft laten zien dat

een investering in plaats van een kostenpost. En het

de economische groei sinds de Franse Revolutie

is een aantrekkelijke investering. Volgens een

(1789-1799) voor zeker een derde het gevolg is

schatting van het World Economic Forum heeft de

geweest van betere voeding en verbetering van de

wereldeconomie in 2010 als gevolg van depressie

gezondheidszorg kan niemand meer om het belang

2,5 triljoen dollar schade geleden en bestaat het

van een gezonde (beroeps)bevolking heen.

risico dat die schade oploopt tot 6 triljoen dollar. Op dit moment heeft circa 30 procent van het

Health is wealth

ziekteverzuim te maken met psychische klachten

Investeren in gezondheidszorg loont. Een gezonde

zoals depressie, stress en burn-out. Deze totale

bevolking is niet alleen van belang voor de

kosten worden door het ministerie van Sociale

arbeidsparticipatie, maar draagt ook bij aan de

Zaken en Werkgelegenheid geschat tussen de 7 en

maatschappelijke participatie. De gezondheidszorg

17 miljard euro. Vooral een activerende begeleiding

draagt rechtstreeks bij aan het maatschappelijk

en werkgerichte behandeling bij werknemers met

welbevinden.

veelvoorkomende psychische klachten en screening

Hoe de gezondheidszorg er in de toekomst uitziet,

en preventie van verzuim door depressie leveren

is niet te voorspellen – maar dat de zorg gaat

volgens het ministerie potentieel veel besparingen

veranderen is zeker. De voortdurende

op.

uitgavenstijging in de zorg vereist fundamentele keuzes over de inrichting en de financiering van de

Gezondheid vormt samen met onderwijs de

zorg. Dat is voor de GGZ niet anders. Politici en

belangrijkste bouwsteen van menselijk kapitaal.

beleidsmakers zouden daarbij meer oog moeten

Gezonde mensen zijn gelukkiger, leven langer en

hebben voor de baten van de gezondheidszorg.

dragen ook meer bij aan de economie.

Uitgangspunt is vaak dat zorg ‘nuttig’ moet zijn, dat

De baten van gezond leven zijn in de eerste plaats

wil zeggen een meetbaar rendement moet

voor het individu zelf. Eén jaar langer leven, levert

opleveren. Daar schuilt het gevaar in dat

een welvaartswinst op gelijk aan 1 tot 3 procent

belangrijke aspecten als sociale relaties en

van het inkomen over de gehele levensloop. En

aandacht niet worden meegerekend. Niet alles van

gezond leven draagt positief bij aan de

waarde is meetbaar, zeker niet in de GGZ. Door de

economische ontwikkeling; de jaarlijkse kosten

focus op meetbaar rendement dreigen niet-

voor zorg en ziekteverzuim dalen en gezonde

meetbare aspecten onderbelicht te blijven.

mensen werken gemiddeld langer door. De

Beleidsmakers, politici, ‘producenten’ en

overheid heeft baat bij mensen die gezonder leven

‘consumenten’ van gezondheidszorg let op uw zaak.

en langer werken. Maar er zijn ook extra kosten,

Cees Banning is econoom, docent economie en

bijvoorbeeld de hogere pensioenuitkeringen.

journalist.

Reageren op dit artikel? Mail dan naar: ingezonden@ggztotaal.nl

10- GGZTotaal

•

(Advertorial)

COLUMN

Mooi beschadigd -

Louise Brouwer

Daar zit je dan, tegenover me in de stoel Zoekend naar waar ik met mijn vragen op doel Een klein jong meisje, een puber nog maar Eentje met veel pijn, lijkt voor haar omgeving onbereikbaar Ik zie een meisje met mooie grote ogen en een prima figuur Alleen heeft ze zich verscholen achter een mega hoge muur Blijf daar maar even zitten meisje, veilig voor even Ik beweeg met je mee en zal je genoeg tijd geven Hopende dat je me leert vertrouwen En ik met jou je muur mag afbouwen Misschien laat je me over de rand turen En mag ik soms zelfs even mee sturen Tot die tijd volg ik je blik en luister naar je verhalen Ik zie tranen en laat je regelmatig afdwalen Afdwalen naar die pijnlijke plek van binnen Hoor hoe je vertelt, zonder woorden, dat je straks weer wilt beginnen Ik zie dat je eigenlijk helemaal niet wil beginnen Je liever op iets anders zou bezinnen Maar het lucht je op en geeft je kracht En zorgt ervoor dat je masker weer lacht Je vertelt me dat je je niet begrepen voelt Laat me horen welke muziek verhaalt wat je bedoelt Muziek die door je moeder wordt afgezworen Ook je vrienden lijken haar niet te bekoren Ik zie een klein jong meisje, een puber nog maar Geloof in eigen schoonheid is voor haar onbereikbaar Ik zie een klein jong meisje, een puber nog maar Ga je mee op reis, misschien wel naar de zon aldaar? Het zonnetje is soms lastig te vinden Gemakkelijk door wolken te verslinden, Maar klein jong meisje, geloof me maar Ook voor jou is geluk bereikbaar

20- GGZTotaal

COLUMN

Niet à la Facebook-

Roselien Brondy

In deze wereld van perfectie, schrijf ik juist over imperfectie. Ik wil laten zien dat het leven niet altijd à la Facebook is. Ik heb een ‘bipolaire stoornis’ of in gewoon Nederlands een ‘manisch depressieve stoornis’. Velen in mijn omgeving zijn begripvol, maar ze verwachten wel dat je er ‘normaal’ lees maatschappelijk verantwoord mee omgaat. Kennissen, collega’s van mij of onbekenden vragen me het hemd van het lijf als ik vertel dat ik bipolair ben en ook nog 2 psychoses heb gehad. ‘Wat is het precies, wat doe je dan en hoe ziet het eruit in een psychose?’ zijn enkele vragen. ’Ik vraag me altijd af of het nieuwsgierigheid is of echte interesse. Ik antwoord dan: ‘je tript zonder dat je drugs gebruikt, Je leeft dan in een nachtmerrie.’ Maar bipolair zijn heeft ook goede kanten; het geeft me inspiratie om gedichten te schrijven of brengt me op ‘prachtige’ hersenspinsels. Zo dacht ik in m’n psychose dat ik Jezus was en ik bomen genas. Elke boom op mijn pad omhelsde ik en sprak ik toe met de woorden: ‘groei maar. Je leeft, je leeft!’ In een manie ziet de wereld er prachtig uit. Helaas ben je in een psychose ook vaak heel angstig. Je leeft dan in een nachtmerrie die niet overgaat. Dit heb ik ook moeten ervaren. Vreselijk.

Onbegrip

Goed gezelschap

Ik wist niet wat me overkwam. Ik dacht dat anderen ziek waren, niet ik! Ik was degene die mijn HBO studie zou afmaken en niet zou terechtkomen op een psychiatrische afdeling. Maar toch was het de realiteit. Nu na een lange zoektocht naar de juiste medicatie, komt het acceptatieproces van mijn ziekte op gang. De grote denkers, schrijvers, componisten en artiesten zoals Socrates, Charles Dickens, Beethoven, Vincent van Gogh, Michelangelo en vele anderen waren net zoals ik, bipolair. Ik bevind me dus in goed gezelschap. Ik hoop dat er meer begrip komt voor mensen die niet aan de standaard voldoen.  Ieder mens is een waardevol individu en niet alleen patiënt.

21- GGZTotaal

BOEKRECENSIE

Maandelijks bespreekt GGZTotaal een recent uitgegeven boek, dat betrekking heeft op de GGZ. Onderstaande recensie is van

Boekrecensie - Johan Atsma

Johan Atsma, docent/coach MBO verpleegkunde.

Diagnose depressie. Robert Schoevers – Selma Parmentier  Psychiater en patiënt over de dagelijkse werkelijkheid, de behandeling en de toekomst diagnostiek van depressie is dat ook nare gevoelens bij het leven horen.” Diagnostiek, behandeling, opname, suïcide, preventie, naasten, de hulpverlener, het komt allemaal aan bod. Depressie is een begrip dat iedereen wel kent, iedereen heeft er ook een beeld bij. Somberheid, een slechte dag, een mislukt gevoel, chagrijn, noem maar op. Het woord ‘depressief’ wordt te pas en te onpas, vaak ten onrechte, gebruikt. Dit boek doet daar wat aan. Duidelijk wordt gemaakt dat het ziektebeeld depressie uit ander hout gesneden is. De door Parmentier geschreven cursieven als begin van elk hoofdstuk maken klip en klaar dat de diagnose depressie het begrip ‘nare gevoelens’ ruimschoots Een boek dat precies doet wat het belooft, dat kom je

overschrijdt. Dat is wellicht geen nieuws, maar

niet elke dag tegen: ‘Diagnose depressie’ belicht de

Parmentier weet in haar teksten haar lijden zonder

medische en persoonlijke kant van depressie voor een

drama volstrekt duidelijk te schetsen. Aan de

groot publiek. Diverse aspecten van depressie worden

diagnostiek besteedt Schoevers ruim aandacht, evenals

per hoofdstuk belicht vanuit een dubbelperspectief:

aan oorzaken en soorten depressie. Een rode draad

hulpvrager en hulpverlener.

door het boek geweven is het persoonlijk karakter van elke depressie, hoe daar mee om te gaan en welke

Selma Parmentier lijdt sinds 1995 aan depressies en

grove missers daar soms mee worden gemaakt.

perioden van psychotische depressie. Ze schrijft helder

Parmentier laat zien hoe je als persoon soms zelfs

en zonder poespas over wat ze heeft ervaren en nog

geschoffeerd wordt door de benadering van een

ervaart. Robert Schoevers is hoogleraar en

hulpverlener. “U bent een verknipte persoonlijkheid,

afdelingshoofd psychiatrie van het Universitair

pillen helpen bij u niet.” Bij haar ook voorbeelden van

Centrum Psychiatrie Groningen. Hij bespreekt naar

therapeuten die vooral hun eigen visie volgen zonder

aanleiding van de teksten van Parmentier telkens een

goed te kijken wie er voor hun zit, de patiënt wordt in

aspect van de ziekte Depressie. Met daarbij de

het therapeutisch keurslijf geduwd. Gelukkig schrijft ze

nuchtere kanttekening: “Het ingewikkelde aan de

ook over positieve ervaringen in de hulpverlening.

22- GGZTotaal

“Maar juist als je kampt met een depressieve aanleg blijven slechte ervaringen langer hangen. En dat is gewoon ontzettend jammer”. Dat lijkt me een understatement! Ook Schoevers op zijn beurt benadrukt meer dan eens dat oog voor het individu essentieel is: “Regel één in willekeurig welke behandeling dan ook is dat behandelaar en patiënt samen moeten bespreken welke behandeling het meest past bij de klachten en de diagnose, bij de persoonlijke voorkeuren van de patiënt en binnen de opleiding en ervaring van de behandelaar.” En ook al is dit boek geen gebruiksaanwijzing in de behandeling van depressie, de denkrichting van Schoevers mag duidelijk zijn: “Psychotherapie heeft als doel om ervoor te zorgen dat je op een zo reëel mogelijke manier tegen je eigen situatie, tegen je gevoel en gedachten aan kijkt, met de bedoeling om daar vervolgens iets mee te kunnen - in plaats van dat je er door wordt geregeerd”. Psychotherapie is, evenals medicatie overigens, dienend aan het proces dat de patiënt doormaakt op weg naar hanteren van haar depressie. Het boek eindigt met een blik op de toekomst; nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen en therapeutische mogelijkheden worden geschetst. Parmentier eindigt positief met “...dat ik een ziekte heb, maar die ziekte niet ben”. Belangrijke doorbraken, grootse visies en vergezichten, diepgaande analyses en indrukwekkende getuigenissen moet je niet verwachten. ‘Diagnose depressie’ doet inderdaad wat het beloofd: het is helder en toegankelijk geschreven met als toegevoegde waarde de impressies van Parmentier.

23- GGZTotaal

Robert Schoevers – Selma Parmentier Diagnose depressie  Psychiater en patiënt over de dagelijkse werkelijkheid, de behandeling en de toekomst Uitgeverij: Uitgeverij Balans ISBN: 978 94 600 3886 0 222 pagina’s; prijs: 19,95

INTERVIEW

Via vrijwilligerswerk naar een betaalde baan -Linda Slagter Vrijwilligers in actie (niet Sander)

Vrijwilligerswerk past bij jou! Ook interesse?   ...of benieuwd naar openstaande vacatures in Amsterdam? Neem dan contact op met Vrijwilligers Centrale Amsterdam (telefoon: 020-5301220)  Reageren op dit artikel? Mail dan naar: ingezonden@ggztotaal.nl Vrijwilligers Centrale Amsterdam geeft elke maand een oriëntatiebijeenkomst over vrijwilligerswerk. Daar kun je meer horen over de mogelijkheden in de stad. Of je maakt een afspraak voor een bemiddelingsgesprek, dan kijken we samen wat er bij jou past!

Nuttige webadressen: voor vrijwilligers:

www.vca.nu/voor-vrijwilligers

voor verwijzers van instanties:

http://www.vca.nu/voor-verwijzers/ is-uw-client-toe-aanvrijwilligerswerk/

voor een overzicht van bemiddelende organisaties in Amsterdam:

www.vrijwilligerswerkinamsterdam.nl

voor een overzicht van vrijwilligerscentrales in Nederland:

https://vrijwilligerswerk.nl/

'Toen er een vacature vrij kwam, begon het te kriebelen' Sander (34) heeft een drugsverslaving met veel psychische problemen gehad. Via een vrijwillige opname heeft hij uiteindelijk de lijn omhoog gevonden. Vrijwilligerswerk heeft hem hierbij geholpen. Het heeft zelfs geresulteerd in een betaalde baan, bij lunchroom de Buren in Amsterdam. “Wiet, hasj; het heeft mij sinds jongs af aan al getrokken. Ik was nieuwsgierig, ik wilde dit uitproberen. Op mijn zeventiende rookte ik mijn eerste joint. Alleen, het ging van kwaad tot erger, ik ging om met de verkeerde mensen en het liep nogal uit de hand. Ik verloor mezelf totaal in de drugs. Dagelijks blowde ik voor meer dan dertig euro; 24/7 ging ik door. Met rood doorlopen ogen verscheen ik soms op mijn werk; ik had diverse baantjes via het uitzendbureau. Bij iedere joint werd ik een beetje gekker. Tot ik op mijn drieëntwintigste in een psychose belandde; en paniekaanvallen kreeg, niet meer kon slapen. Heel heftig was dat. Niet alleen voor mij - ik herkende mezelf niet meer en was compleet paranoïde - ook voor mijn ouders en omgeving. Ik woonde nog thuis destijds, bij mijn moeder (mijn ouders zijn gescheiden). Ze wist wel dat ik af en toe drugs gebruikte, maar niet dat het zo erg was. Ze schrok enorm.”

Opname “Zo wilde ik niet meer leven, besefte ik. Ik kreeg medicijnen en heb er voor gekozen mij vrijwillig te laten opnemen bij psychiatrisch centrum AMC de Meren. Omdat ik wilde werken aan mijn herstel. Het was geen volledige opname, ik sliep wel thuis. Overdag kreeg ik therapie en af en toe was er een sportactiviteit. Eindelijk gingen mijn ogen open, de drugs heb ik vanaf dat moment afgezworen. De knop ging om. Ik wilde mezelf niet de schuld hoeven geven dat er weer iets naars zou gebeuren omdat ik zelf iets stoms had gedaan.”

24- GGZTotaal

Twee komkommers snijden

Vrijwilligers Centrale Amsterdam VCA (Vrijwilligers Centrale Amsterdam) helpt iedereen die op zoek is naar vrijwilligerswerk. Als je lang werkloos bent of psychosociale problemen hebt, kan vrijwilligerswerk een manier zijn om werkervaring op te doen of om te wennen aan werkritme. In het vrijwilligerswerk gaat het om een win-win situatie: de vrijwilligersorganisatie kan mede door jouw bijdrage zijn doel bereiken. Jij krijgt meer zelfvertrouwen als je merkt dat je iets waardevols doet voor een ander en je leert nieuwe mensen kennen. VCA richt zich ook op bemiddeling van (voormalig) GGZ cliënten.    Er is heel veel verschillend vrijwilligerswerk te doen: bij een lokaal radiostation kun je de techniek doen, bij een ouderencentrum kun je spelletjes doen met de bewoners, bij een kinderboerderij kun je de dieren verzorgen. En zo is er nog veel meer! Als je vrijwilligerswerk wilt gaan doen is het goed om je af te vragen: Waarom wil ik dit gaan doen? Wat wil ik er voor mezelf uithalen? Wat zijn mijn talenten en wat zijn mijn beperkingen? Zoek vervolgens een vrijwilligersplek die hierop aansluit.

“De medicijnen en therapieën sloegen aan, ik maakte stappen vooruit. Werken was nog geen optie, maar via het AMC kwam ik wel in aanraking met andere activiteiten, zoals een computercursus bij de Windroos en vrijwilligerswerk bij de Waterheuvel, een clubhuis voor mensen met psychische problemen. Mijn eerste ervaring met vrijwilligerswerk. Niet iets waar ik in eerste instantie zelf aan zou denken, maar het bleek best leuk. Een dagdeel per week kookte ik daar een avondmaal voor ongeveer dertig mensen en daarna aten we samen. Ik kon op mijn eigen tempo werken - als ik alleen twee komkommers sneed was het ook goed - en de sfeer was ontspannen. Na afloop ging ik altijd met een voldaan gevoel naar huis.”

Tommy Teleshopping “In 2008 stroomde ik als vrijwilliger door naar de naastgelegen Sociale Lunchroom de Buren. Hier lag het niveau iets hoger. Er kwamen geregeld klanten binnen en ik maakte broodjes op bestelling. Het horecawerk vond ik verrassend leuk, daarom ging ik beetje bij beetje steeds meer uren werken. En meer taken op mij nemen. Dit heeft mij enorm geholpen om weer op gang te komen. Van hele dagen thuis zitten en naar Oprah en Tommy Teleshopping kijken werd ik namelijk ook niet vrolijk.”

Vreugdedans “Toen er in 2009 een vacature vrij kwam voor assistent bedrijfsleider bij de Buren begon het te kriebelen. Zou ik het kunnen? Zou ik het willen? Ik besloot het te proberen en tot mijn grote blijdschap werd ik aangenomen! Toen heb ik echt een vreugdedans gemaakt. En was ik ook best een beetje trots op mezelf. In mijn functie begeleid ik de vrijwilligers op de werkvloer, en houd ik me bezig met boekhouding en bestellingen. En dat gaat al zes jaar lang heel goed!”

Beloning “Als ik terugkijk op de afgelopen tien jaar ben ik nu zoveel rustiger, wijzer en geduldiger. Ik denk nu langer na voordat ik iets doe. En, hoe gek het misschien ook klinkt, ik ben ergens ook blij dat het een periode zo slecht met mij is gegaan. Want daardoor ben ik tot inzichten gekomen en heb ik een omslag kunnen maken. Het doen van vrijwilligerswerk heeft mij hierbij ook zeker geholpen. Ik kon rustig opbouwen, zonder druk, en er was goede begeleiding. En zie waar het in mijn geval toe heeft geleid! Ik heb weer het gevoel dat ik midden in het leven sta. Met een leuke baan, fijne vrienden, een weer gezonde geest in een gezond lichaam. En, vorig jaar heb ik zelfs een huis gekocht, een nieuwbouwwoning in Amsterdam. Echt een mooie beloning voor mezelf!”

•

Interview: Linda Slagter, Vrijwilligers Centrale Amsterdam

25- GGZTotaal

COLUMN

Zonder titel Sanne Rondink Vanaf haar Facebook pagina kijken ze me aan: ontspannen, gelukkig. “Tien jaar bij elkaar, en dat vieren we”, luidt het onderschrift. Het raakt me onverwacht hard. Het is nog geen tien jaar geleden dat hij me angstig en verdrietig achterliet op een donker parkeerterrein. Hij reed de straat al uit op zijn motor toen ik tussen de autostoelen mijn kleren nog bijeen moest rapen. Hij was toen al met haar, de vrouw die er zo gelukkig uitziet, naast hem op de foto. Hij wilde met haar verder, schreef hij mij ongevraagd en onttrok zich met dat excuus aan iedere verantwoordelijkheid. Alsof ik met hem verder wilde.

Drie jaar lang wilde ik niets liever dan in zijn armen liggen. Me door hem laten beschermen tegen de chaos en de dreiging van de therapiegroep. Bij hem voelde ik me klein, geborgen en veilig. En verward. Want hij was mijn eerst verantwoordelijke verpleegkundige en liet zich niet verleiden. En hoe boos of verdrietig ik daar ook van werd, het doorbrak een schema uit mijn jeugd waarin ik gewend was dat alle mannen maar één ding willen: seks. Of die man nou familielid, leraar, baas of vriend is. Behalve deze man dus. En zo leerde ik langzaam maar zeker nabijheid zonder seks verdragen.

Maar juist toen ik sterker werd en wat afstand van hem begon te nemen ging het mis. Nu was hij het die labiel was en een zooitje van zijn leven maakte. Met een vriendin, maar ook een vrouw en kinderen die hij niet in de steek wilde laten. Hij draaide de rollen om en nam mij in vertrouwen. Hij vroeg om raad, en vervolgens om meer. Het voelde allemaal zo vanzelfsprekend en bekend dat ik me zonder reserves aan hem gaf. Drie geheime afspraken hadden we. De zinderende spanning van de eerste afspraak sloeg binnen een week om in een grimmige sfeer. Ik klampte me wanhopig aan hem vast en hij duwde me resoluut weg.

Ik mocht er met niemand over praten. Ik zou hem kapot maken. Tussen neus en lippen door zei hij: “Vergeet niet dat ik dingen van jou weet die niemand mag weten”.

26- GGZTotaal

COLUMN

Zonder titel  Heleen de Wilde Je zat bij het hoofdeinde van de matras en hield mijn hoofd vast met een hand op mijn voorhoofd en een hand in mijn nek, dat had je al wel vaker gedaan en dan kon ik mijn gedachten meestal gemakkelijker loslaten en voelen wat er te voelen viel in mijn lijf.  Ik zou niet weten waar we over gepraat hebben die sessie en óf we wel gepraat hebben. Nadat je me had losgelaten voelde ik ineens mijn gezicht, nat en plakkerig van de tranen. Daarna voelde ik me helemaal zo plakkerig, paars en verkreukeld. Liggend aan jouw voeten.    Natuurlijk heb je het gezien, dacht ik altijd, hoe kan je zoiets nou niet zien. Sinds kort besef ik dat je het helemaal niet weet omdat ik er nooit iets over heb gezegd, ik dacht dat het niet nodig, je was er immers zelf bij. De dag dat ik opnieuw ging leven.

27- GGZTotaal

ontwerp e-magazine: Ingrid Huismans

september 2015

Kijk voor meer informatie op onze website: www.ggztotaal.nl