OkOvana Crkva u HrvatskOj KOMENTARI GLASA KONCILA (1987. – 1990.)
4
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ
Komentari Glasa Koncila (1987. – 1990.) Svezak IV.
Okovana Crkva u Hrvatskoj, Komentari Glasa Koncila (1987. – 1990.), Svezak IV., Glas Koncila, Zagreb, 2013. Izdavač: Glas Koncila, Kaptol 8, Zagreb Za izdavača: Ivan Miklenić Biblioteka: Komentari Glasa Koncila Knjiga 1 – Svezak IV. Urednik: Tomislav Vuković Usklađivanje teksta i korektura: Vlatka Plazzeriano i Irena Puljić Grafička priprema: Glas Koncila, Kaptol 8, Zagreb Računalna obrada: Siniša Kolar, Danijel Lončar i Dragica Šantić Oblikovanje naslovnice: Tomislav Kučko Tisak: Grafika Markulin, Lukavec Tiskano u rujnu 2013. ISBN 978-953-241-401-1 (cjelina) ISBN 978-953-241-400-4 (Sv. 4) CIP zapis dostupan u računalnome katalogu Nacionalne i sveučilišne knjižnice u Zagrebu pod brojem 852637.
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ Komentari Glasa Koncila (1987. – 1990.) Svezak IV.
¤ Zagreb, 2013.
1987. Glas Koncila
Glas Koncila (1) 4. siječnja 1987.
Pred tri događaja u siječnju
U
ovom mjesecu siječnju pred nama su tri crkvena događaja koja svaki na svoj način naznačuju poglavite zadatke vjerničke zajednice u sadašnjem trenutku i napose u novoj godini. To su: Molitvena osmina za kršćansko jedinstvo, Teološko-pastoralni tjedan za svećenike i Katehetska zimska škola za redovnice. Molitvena osmina za kršćansko jedinstvo događa se ove godine nakon višegodišnjih naših ekumenskih pokušaja i iskustava, a nadasve nakon prošlogodišnjeg molitvenog susreta za mir u Asizu. Taj događaj i naša iskustva postaju svjetlo za praksu. Unatoč svim dobrim namjerama, prošlogodišnja Molitvena osmina u Zagrebu pobudila je i neke bojazni od katoličkog prozelitizma. Iako smo pišući o završnom slavlju u katedrali istaknuli kako je bilo očito da se svi vraćamo u kuću Očevu i da nitko od nas nije domaćin osim našega Gospodina, da smo svi povratnici s različitih naših povijesnih stramputica, jedan uvaženi pentekostalni brat napisao je da još uvijek na pretkoncilski način sanjamo o povratku sviju u rimski ovčinjak. Srećom je asiški događaj pokazao da Rimska Crkva u razmjerima svijeta doista sasvim drugačije misli i da joj glavnina kršćanskog i religioznog čovječanstva ima razloga vjerovati. Ovogodišnja naša molitvena osmina u zajedništvu sa svim kršćanima koji, svaki na svoj način, budu htjeli sudjelovali mora osobito jasno pokazati tu novost katoličkog pristupa ekumenizmu. Nemamo modela ni prikrivenih namjera za kršćansko jedinstvo; ono je zadatak što ga svi moramo ponizno i pokajnički rješavati istražujući Kristovu volju u poslušnosti Duhu. Ista načela i isti pristup moraju nas voditi i u neizbježnom dijalogu s ljudima, sunarodnjacima i sugrađanima koji nisu vjernici. Obostrane bojazni od prikrivenih namjera imaju temelja u teškim povijesnim iskustvima. Nije teško pronaći veći ili manji broj činjenica koje svjedoče da među crkvenim ljudima nije sasvim prevladan duh konzervativnog trijumfalizma. Također nije teško pronaći dokaze da naši ateisti u dijelu ustaljene prakse, osobito u vojsci i prosvjeti, još uvijek kao da više vjeruju u sustavnu ateizaciju nego u iskreni pluralistički suživot. Pitanje je samo da li se takve činjenice ističu s namjerom da se dijalog obeskrijepi kao iluzija ili da se ukrijepi s povjerenjem da se zaostaci prevladanih shvaćanja i prakse doista mogu progresivno uklanjati. Čini se da se djelatnici dijaloga naročito moraju oboružati hrabrošću za sučeljavanje sa zluradošću koja se hvata svakog podatka koji može obeskrijepiti nadu. Tako je podatak o provođenju protuustavne ateizatorske ankete u nekim zagrebačkim školama zajedno s podatkom o protuvjerskim točkama u vojnom Pravilu službe bio dovoljan da 6
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ – IV.
dio vjerničke javnosti pomisli kako su himbena sva drugačija obećanja i izjave odgovornih. Također je izjava u kardinalovoj božićnoj poruci da bez Boga ne može biti dobra na svijetu u zagrebačkom »Vjesniku« protumačena kao vrijeđanje ateista. A trebalo se samo sjetiti da je Bog kršćanima praiskonska ljubav te da smatraju njegovim djetetom i svojim bratom svakoga koji se nesebično zauzima za ljubav, slobodu i pravdu, bez obzira kojoj religijskoj tradiciji pripadao i koji svjetonazor ispovijedao. Istina je da takvo katoličko pravovjerje treba tek provesti u najširoj katehezi, što posebno aktualizira važnost Katehetske škole za redovnice i svakog analognog katehetskog skupa; da tim duhom treba prožeti svakog člana Crkve, i sve vjernike laike, te je nadasve dragocjeno što je tema ovogodišnjeg Teološko-pastoralnog tjedna »Odgovornost vjernika laika za Crkvu i svijet«.
Komentari Glasa Koncila
7
Sadržaj 1987. Pred tri događaja u siječnju.......................................................................................................................................6 Sloboda ili povlastica?......................................................................................................................................................8 Neopravdani božićni izostanci............................................................................................................................10 Prijatelji svoga naroda................................................................................................................................................... 12 Očenaš na svadbi...............................................................................................................................................................14 Dragocjeni poticaj Tjedna........................................................................................................................................16 Koga »Danas« brani, a koga predaje?.........................................................................................................18 Marijino doba........................................................................................................................................................................20 Zaštitnik doma i domovine.....................................................................................................................................22 Sveti Josip i aveti.................................................................................................................................................................. 24 Vjernici se znaju nadati................................................................................................................................................26 Što bi sve trebalo zakonom zaštititi?............................................................................................................28 Protiv novog »rasizma«.............................................................................................................................................30 Dijalog u slijepoj ulici..................................................................................................................................................... 32 Opet oružje iz ropotarnice......................................................................................................................................34 Uskrsni smisao suvremenih cvjetnica..........................................................................................................36 Krvožedna dezinformacija.......................................................................................................................................38 Čemu izmišljati neprijatelje?..................................................................................................................................40 Djelo na vidjelo.................................................................................................................................................................... 42 Umjesto odgovora – iste optužbe..................................................................................................................44 Majka pluralizma................................................................................................................................................................46 U svjetlu novih otkrića.................................................................................................................................................48 »Majka i Učiteljica«.........................................................................................................................................................50 Neugodna pitanja?........................................................................................................................................................... 52 Ne polonizacija, nego pluralizam.....................................................................................................................54 Komentari Glasa Koncila
361
Zrelo i odgovorno..............................................................................................................................................................56 Fatima i Međugorje u Marijinoj godini......................................................................................................58 »Kraljica Hrvata«...............................................................................................................................................................60 Smijemo li istraživati?.................................................................................................................................................... 62 Za život – razumno.........................................................................................................................................................64 Šutimo li o Kosovu?.........................................................................................................................................................66 Kad je papa prorokovao.............................................................................................................................................68 Marija i materijalizam...................................................................................................................................................70 Jauk polomljenih križeva...........................................................................................................................................72 Za blagdan Marka Križevčanina......................................................................................................................... 74 Vjeronauk po Mariji........................................................................................................................................................76 Dedijerova (ne)znanstvenost................................................................................................................................78 Laici u uznemirenim župama...............................................................................................................................80 S čime ćemo pred Sinodu?.......................................................................................................................................82 Kršćani i komunisti pred promjenama Ustava SFRJ....................................................................84 Koncil protiv »opijuma za narod«.................................................................................................................86 Prava rada i prava naroda.........................................................................................................................................88 Ne kao partner vlasti.....................................................................................................................................................90 Čemu se to nadamo?......................................................................................................................................................92 Slabo prikrivena zabuna.............................................................................................................................................94 Sinoda – uspjeh ili neuspjeh?................................................................................................................................96 O čemu to govori Celestin Sardelić................................................................................................................98 Zar je država marksistička?...................................................................................................................................100 Zabrana u Mostaru.......................................................................................................................................................102 Uzaludno zataškivanje..............................................................................................................................................104 »Bogu ništa nije nemoguće«..............................................................................................................................106
362
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ – IV.
1988. Zar je sustavni vjeronauk ilegalan?...............................................................................................................110 Dani pamćenja i nade.................................................................................................................................................112 Slobodna Crkva bez političke moći.............................................................................................................114 Poticaj iz Sarajeva........................................................................................................................................................... 116 Incident u Osmini.......................................................................................................................................................... 118 Doba Duha i Žene..........................................................................................................................................................120 Tko ne može podnijeti Papin dolazak?.................................................................................................... 122 Znakovita preosjetljivost..........................................................................................................................................124 Šanse strpljivosti............................................................................................................................................................... 126 Za slobodu rađanja.......................................................................................................................................................128 Nesvrstanost sedme enciklike..........................................................................................................................130 Smiju li naši komunisti vjerovati u Boga?...............................................................................................132 Suvremene poruke Cvjetnice.............................................................................................................................134 Isusa je ubila – birokracija.....................................................................................................................................136 S čime se Crkva identificira..................................................................................................................................138 Strah od laika.......................................................................................................................................................................140 Ateizacija – sustavna ili prisilna?..................................................................................................................... 142 Bojimo li se iznenađenja?........................................................................................................................................144 Rodu i jeziku.........................................................................................................................................................................146 Buđenje vjere ili magije?...........................................................................................................................................148 Marijansko plodno domoljublje.....................................................................................................................150 Kome smeta Kraljica mira?....................................................................................................................................152 Vjernici kao društvena opasnost...................................................................................................................154 Poruke moskovskog susreta................................................................................................................................156 Utiranje vlastita puta..................................................................................................................................................158 Crkva i »perestrojka«................................................................................................................................................160 S Papom u gostima....................................................................................................................................................... 162 Raskol kao rasplet..........................................................................................................................................................164 Dogma hrvatske krivnje..........................................................................................................................................166 Komentari Glasa Koncila
363
Moskva – Vatikan, dijalog bez kompromisa.....................................................................................168 U znaku kneza Branimira.......................................................................................................................................170 Što bi nam danas rekao Stjepan Radić?.................................................................................................. 172 Što smo učinili s Marijinom godinom?.....................................................................................................174 Narodnost kao način življenja čovječnosti......................................................................................... 176 Protiv krvavog mita o »čistoj krvi«............................................................................................................178 Nismo prokleti...................................................................................................................................................................180 Dar Providnosti................................................................................................................................................................. 182 Kršćanski realizam političkog trenutka..................................................................................................184 Majčinsko lice Crkve u Hrvata..........................................................................................................................186 Naše novine i crkvena javnost..........................................................................................................................188 Ukorak s vremenom....................................................................................................................................................190 Dostojanstvo žene......................................................................................................................................................... 192 Moralnom obnovom iz krize.............................................................................................................................194 Obnoviti obnovu.............................................................................................................................................................196 Jezik Crkve u Hrvata....................................................................................................................................................198 Dedijer nas kleveće po Europi..........................................................................................................................200 Crkva na političkom području.........................................................................................................................202 Katolici u pluralističkom narodu...................................................................................................................204 »Crkva hrvatskoga jezika«....................................................................................................................................206 Biblija ljudskog prava..................................................................................................................................................208 Tko i zašto šuti?.................................................................................................................................................................210
364
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ – IV.
1989. Narodi u državi.................................................................................................................................................................. 214 Biskupi o hrvatskom jeziku..................................................................................................................................216 »Neću šutjeti«....................................................................................................................................................................218 Aktualno, otvoreno, oprezno.............................................................................................................................220 Susret nade u tjeskobi................................................................................................................................................222 Dokle svjetonazor u Ustavu?..............................................................................................................................224 Kakva je to istina.............................................................................................................................................................226 Poziv na izdaju....................................................................................................................................................................228 Kajanje ili žaljenje............................................................................................................................................................230 Sve nezaobilaznija istina..........................................................................................................................................232 Droge za gladni narod...............................................................................................................................................234 Tko to provjerava koliko je Crkva slaba?................................................................................................236 Nemoć nasilja.....................................................................................................................................................................238 »Tim gore po činjenice!«.........................................................................................................................................240 Zar je naša Crkva takva?...........................................................................................................................................242 Na Kosovu nema vjerskog rata........................................................................................................................244 Je li vrijeme iskrenosti?..............................................................................................................................................246 Pluralizam bez pretvaranja...................................................................................................................................248 Kakvo kršćanstvo mijenja svijet......................................................................................................................250 Kardinalovo i naše doba..........................................................................................................................................252 Bog iz Amerike?.................................................................................................................................................................254 Sloboda ili geto?................................................................................................................................................................256 Ne samo Crkva i Partija...........................................................................................................................................258 Jeziku vjerni...........................................................................................................................................................................260 Božja demokracija..........................................................................................................................................................262 Pohvale s »packama«................................................................................................................................................264 Novi zov Velikog zavjeta.........................................................................................................................................266 Ne slavimo ničije poraze.........................................................................................................................................268 Grijeh naroda......................................................................................................................................................................270 Komentari Glasa Koncila
365
Pitanje hrvatskoga opstanka ili nestanka.............................................................................................272 Kakav smo mi to narod?.......................................................................................................................................... 274 Bog i revolucija...................................................................................................................................................................276 Čiji su Stepinčevi dnevnici?...................................................................................................................................278 Korov i paučina.................................................................................................................................................................280 Nin nas zove.........................................................................................................................................................................282 Zvonimir i mi u Europi...............................................................................................................................................284 Dostojanstveni narod.................................................................................................................................................286 Opasna propaganda....................................................................................................................................................288 Naumljeno bezumlje...................................................................................................................................................290 Vlast tame...............................................................................................................................................................................292 Providnosni znak.............................................................................................................................................................294 Biskupi i Jelačić...................................................................................................................................................................296 Od mitropolita – tužno...........................................................................................................................................298 Dan mrtvih i Božić........................................................................................................................................................ 300 Zar bi vjernici u SK?.......................................................................................................................................................302 Protivnik nije zločinac................................................................................................................................................304 Tavelićeva poruka............................................................................................................................................................306 Zašto Crkva »miruje«?..............................................................................................................................................308 Što nas čeka?........................................................................................................................................................................310 Svijeće i kameleoni.........................................................................................................................................................312 Neradni Božić?................................................................................................................................................................... 314
366
OKOVANA CRKVA U HRVATSKOJ – IV.
1990. Crkva za političke slobode....................................................................................................................................318 Odgoj za slobodne izbore......................................................................................................................................320 Granice središnje vlasti.............................................................................................................................................322 Otmjeno i jasno................................................................................................................................................................ 324 Pleme ili nacija....................................................................................................................................................................326 Laži ne pomažu.................................................................................................................................................................328 Savjest na Kosovu...........................................................................................................................................................330 Nacionalno pomirenje............................................................................................................................................... 332 Crkva se ne da manipulirati................................................................................................................................334 Tko to plaši birače?........................................................................................................................................................336 U predizbornim mukama......................................................................................................................................338 »Za mirna i sigurna vremena«..........................................................................................................................340 U sjeni pištolja....................................................................................................................................................................342 Evangelizacija politike................................................................................................................................................344 Čega se treba bojati......................................................................................................................................................346 Tko izaziva »sveti rat«?.............................................................................................................................................348 Zakonitost i opraštanje.............................................................................................................................................350 Zar je vojska iznad naroda?................................................................................................................................... 352 Nije li tako moralo biti?............................................................................................................................................354 Jasnoća plebiscita...........................................................................................................................................................356 Molitva za trijeznost...................................................................................................................................................358
Komentari Glasa Koncila
367
Biblioteka Komentari Glasa Koncila
Okovana Crkva u Hrvatskoj Svezak 1. 1968. – 1974. Svezak 2. 1975. – 1981. Svezak 3. 1982. – 1986. Svezak 4. 1987. – 1990.
KOMENTARI GLASA KONCILA (1987. – 1990.)
OkOvana Crkva u HrvatskOj
T
reba, međutim, razlikovati pojam naroda od pojma države i pojam društva od pojma poretka. Crkva se – poput Krista koji se »u stanovitom smislu identificira sa svakim čovjekom« – doista mora spasenjski »u dimenziji križa« identificirati sa svakim narodom i društvom u kome živi, ne da bi njima vladala, nego da bi im u neizbježnom pluralizmu služila. Kad je pak riječ o političkim strukturama, o državnom i društvenom uređenju, Crkva ih priznaje kao okvire u kojima narod živi te i ona u njima djeluje, ali se nikad i nipošto ne smije s njima identificirati. Crkva je, naime, rastavljena od države a ne od naroda, od poretka a ne od društva. S čime se Crkva identificira Glas Koncila (15) 10. travnja 1988.
ISBN 978-953-241-400-4
www.glas-koncila.hr
100 kuna