ความสุขเล็กๆ

ค ว า ม สุ ข เ ล็ ก ๆ ข วั ญ เ พี ย ง ห ทั ย

ค ว า ม สุ ข เ ล็ ก ๆ ข วั ญ เ พี ย ง ห ทั ย

จัดพิมพ์โดย ส�านักพิมพ์เรือนขวัญ 914 ถนนพระราม 5 แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 โทรศัพท์ 02 243 1279 ท่านสามารถมอบหนังสือนี้เป็นของขวัญแด่คนที่คุณรักโดย โอนเงินผ่าน ธนาคารไทยพาณิชย์สาขาราชวัตร ชื่อบัญชี นายโก้ แซ่อึ๊ง เลขที่บัญชีออมทรัพย์ 130-2-15154-5 แล้วส่งใบฝากเงินพร้อมชื่อที่อยู่ เบอร์โทรศัพท์ของท่านได้ที่ : ฝ่ายจัดการ คุณวิมลลักษณ์ อาศัยพานิชย์ โทรศัพท์ 02 243 1279 โทรสาร 02 241 6622 หากเป็นธนาณัติกรุณาสั่งจ่าย ปท.ดุสิต ในนาม นายโก้ แซ่อึ๊ง 914 ถนนพระราม 5 แขวงถนนนครไชยศรี เขตดุสิต กรุงเทพฯ 10300 ราคาเล่มละ 120 บาท ค่าส่งฟรี

2

บนโลกอั น สวยงามใบนี้ ทุ ก เมื อ งที่ ท ่ อ งเที่ ย วไป เราจะพบผลึ ก ของ ประวั ติ ศ าสตร์ ร อคอยที่ จ ะเล่ า ถึ ง สั จ ธรรมของความไม่ เ ที่ ย งให้ ฟ ั ง เราจะ เห็ น โบสถ์ เ ก่ า ที่ ใ ช้ เ วลาสร้ า งห้ า ร้ อ ยปี ห รื อ วั ง ที่ รั บ ใช้ ร าชวงศ์ ม ายาวนาน เป็ น ร้ อ ยปี เราจะได้ รั บ ฟั ง ความเฟื ่ อ งฟู ห รื อ ล่ ม สลายของยุ ค สมั ย และ ในที่ สุ ด ไม่ มี ผ ู้ ช นะที่ แ ท้ จ ริ ง ทุ ก คนพ่ า ยแพ้ แ ก่ สั จ ธรรมและกาลเวลา มี เ พี ย งค� า เล่ า ขานซุ ก ซ่ อ นอยู่ ใ นความเงี ย บของขุ น เขาชรา ในความนิ่ ง ของผิ ว น�้ า ในทะเลสาบ ในความรื่ น เริ ง ของดอกไม้ ไ หว และในชี วิ ต ของ ชาวบ้ า นผู้ ใ ฝ่ สั น ติ สุ ข นั ก ท่ อ งเที่ ย วเสาะหาต� า นานจากซอกมุ ม เล็ ก ๆ เหล่ า นี้ ด ้ ว ยความสุ ข ในหนั ง สื อ เล่ ม นี้ ฉั น ขอพาท่ า นไปชมธรรมชาติ อั น งดงามที่ โ ลกมอบให้ สลั บ กั บ บทความที่ ฉั น เขี ย นลงในเฟซบุ ๊ ค อั น เป็ น บั น ทึ ก ความคิ ด ทาง ธรรมะที่ ไ ด้ เ รี ย นรู้ จ ากผู้ ร ู้ ทั้ ง หลาย เพื่ อ สื บ ต่ อ และเผยแพร่ ก ารมี ธ รรมะ ในชี วิ ต ประจ� า วั น ออกไปให้ ก ว้ า งขวางและเป็ น ประโยชน์ แ ก่ สั ง คม อั น เป็ น งานที่ ฉั น ปรารถนาจะท� า เสมอมา ความเพลิดเพลินพอใจของท่าน คือความสุขใจอันยิ่งของฉัน ขอขอบคุณ จากส่ ว นลึ ก ของจิ ต ใจที่ ท ่ า นได้ ใ ห้ ก ารสนั บ สนุ น เสมอมา ขอให้ ท ่ า น มี ค วามสุ ข ด้ ว ยความปรารถนาดี ขวั ญ เพี ย งหทั ย www.facebook.com/pangvarapa 3

4

เมื อ งเชสกี ก รุ ม ลอฟ ประเทศเช็ ก เมื อ งเชสกี ก รุ ม ลอฟ (Cesky Krumlov) อยู่ ท างตอนใต้ ข องสาธารณรั ฐ เช็ ก ใกล้ ชายแดนออสเตรี ย ตั้ ง อยู่ ริ ม ฝั ่ ง แม่ น�้ า วั ล ตาวาตอนต้ น ใกล้ แ หล่ ง ก� า เนิ ด ของแม่ น�้ า ก่ อ น จะไหลต่ อ ไปเป็ น กระแสน�้ า สายใหญ่ ผ ่ า นกรุ ง ปราก ช่ ว งที่ แ ม่ น�้ า วั ล ตาวาไหลผ่ า นเชสกี กรุ ม ลอฟ ดู เ หมื อ นเป็ น เพี ย งล� า ธารสายเล็ ก ๆ สายน�้ า คดไปเคี้ ย วมาเหมื อ นรู ป ตั ว เอส จนท� า ให้ ภู มิ ทั ศ น์ ข องตั ว เมื อ งดู ร าวหยดน�้ า ที่ ก� า ลั ง จะหล่ น จากขั้ ว และภาพผั ง เมื อ งที่ โดดเด่ น นี้ จึ ง กลายเป็ น ภาพโปสเตอร์ จ� า หน่ า ยเพื่ อ เป็ น ของที่ ร ะลึ ก แก่ นั ก ท่ อ งเที่ ย ว เนื่ อ งจากไม่ ถู ก ท� า ลายจากสงครามโลกทั้ ง สองครั้ ง และช่ ว งที่ ป กครองโดยคอมมิ ว นิ ส ต์ คนต่ า งถิ่ น ก็ แ ทบไม่ มี โ อกาสเข้ า ไปเยื อ น จึ ง ท� า ให้ เ ชสกี ก รุ ม ลอฟ คงเอกลั ก ษณ์ ดั้ ง เดิ ม ไว้ ไ ด้ ทั้ ง หมด จนได้ รั บ การยกย่ อ งจากองค์ ก ารยู เ นสโกให้ เ ป็ น เมื อ งมรดกโลก ปี ค.ศ. 1992

5

6

ปราสาทกรุ ม ลอฟใหญ่ เ ป็ น อั น ดั บ สองในดิ น แดนเช็ ก รองจากปราสาทกรุ ง ปราก ศิ ล ปะ ภายนอกแปลกตรงที่ ผ นั ง เรี ย บ แต่ ท าสี ใ ห้ เ ล่ น เงาแล้ ว ดู เ หมื อ นประกอบด้ ว ยผนั ง หิ น ก้ อ นๆ มาเรี ย งไว้ เมื อ งนี้ ช อบทาสี ผ นั ง ภายนอกมากเลย สิ่ ง ที่ โ ดดเด่ น คื อ หอคอยสี ช มพู เป็ น ศิ ล ปะแบบเรอเนสซองซ์ แ ทนของดั้ ง เดิ ม ที่ เ ป็ น กอธิ ค โดยสถาปนิ ก ชาวอิ ต าเลี ย น เมื่ อ ศตวรรษที่ 16 เมื่ อ ขึ้ น ไปบนปราสาทกรุ ม ลอฟมองลงมาจะเห็ น เมื อ งทั้ ง เมื อ ง และในสายน�้ า ที่ ล ้ อ มรอบ อยู่ นั้ น ก็ มี ค นพายเรื อ เล่ น ทั้ ง วั น และเขาท� า ระดั บ น�้ า ให้ แ ตกต่ า งเกิ ด เป็ น แก่ ง เล็ ก ๆ พอสนุ ก ให้ ด ้ ว ย โรงแรมอยู่ ใ นเมื อ งนี้ เ อง ดั ด แปลงมาจากโรงนา เป็ น ห้ อ งเล็ ก ๆ แต่ ก็ ส บาย เปิ ด หน้ า ต่ า งออกไปชมวิ ว ก็ มี เ สี ย งเพลงจากงานที่ จั ด ในสนามข้ า งริ ม น�้ า ดั ง เข้ า มา ท� า ให้ รู้ สึ ก ดี ม ากเลย ตอนเย็ น ไกด์ พ าไปทานอาหารพื้ น เมื อ ง ให้ เ ป็ ด มาครึ่ ง ตั ว ใหญ่ ก ว่ า นกหน่ อ ย รู้ สึ ก แย่ มากกกก รู้ สึ ก บาบาเลี่ ย นมากเลยอ่ ะ กิ น ไปหน่ อ ยหนึ่ ง แล้ ว รี บ บ๊ า ยบาย ออกไป เดิ น เที่ ย วดี ก ว่ า ไปเดิ น ชมเมื อ งได้ อี ก รอบ เพราะพระอาทิ ต ย์ ยั ง ไม่ ย อมกลั บ บ้ า น

7

8

9

10

11

เมฆในถ้ ว ยชำ ค� ำ ถำมที่ ฉั น มั ก จะได้ รั บ เสมอ คื อ ใช้ ธ รรมะข้ อ ไหนในกำรเปลี่ ย นแปลงชี วิ ต ฉั น ตอบว่ ำ เรำไม่ ส ำมำรถใช้ ธ รรมะข้ อ เดี ย วมำเปลี่ ย นแปลงชี วิ ต ได้ ห รอก สิ่ ง ที่ ส� ำ คั ญ กว่ ำ คื อ เรำอยำกเปลี่ ย นแปลงมั้ ย ต่ ำ งหำก ถ้ ำ เรำอยำกเปลี่ ย นแปลง เรำก็ ฝ ึ ก ฝนสิ่ ง ที่ เรี ย นรู ้ ม ำไปเรื่ อ ยๆ สะสมไปแล้ ว ก็ จ ะเปลี่ ย นแปลงไปเอง เหมื อ นเอำก้ อ นเกลื อ ไปวำง ไว้ ใ นน�้ ำ นำนไปก็ ล ะลำยเอง สิ่ ง ที่ ค นไม่ ไ ด้ ใ ฝ่ ธ รรมะคิ ด ก็ คื อ นึ ก ไม่ อ อกว่ ำ ธรรมะท� ำ งำนอย่ ำ งไร แก้ ไ ขปั ญ หำชี วิ ต ได้ อ ย่ ำ งไร แล้ ว พอได้ ห นึ่ ง ค� ำ ตอบก็ เ ลยมี ข ้ อ โต้ แ ย้ ง มำกมำยตำมควำมคิ ด เดิ ม ที่ มี อ ยู ่ ท� ำ ให้ ฟ ั ง ดู เ หมื อ นธรรมะจะเดี้ ย งไปเลย ส� ำ หรั บ เขำแล้ ว ถ้ ำ จะแก้ ป ั ญ หำสั ก อย่ ำ งเขำจะ ใช้เครื่องมือและวิธีกำรหลำยอย่ำงมำรวมกันเพื่อจัดกำร เช่น จะซ่อมรถ เขำก็จะยอมรับ ว่ ำ ต้ อ งใช้ ม ำกกว่ ำ ไขควงอั น เดี ย ว แต่ พ อกั บ ธรรมะเขำกลั บ รู ้ สึ ก ว่ ำ คื อ ไม้ เ ท้ ำ กำยสิ ท ธิ์ ที่ เคำะปิ ๊ ง ๆ ให้ อ ะไรเกิ ด ขึ้ น ตำมที่ อ ธิ ษ ฐำน ถ้ ำ มี ป ั ญ หำก็ ใ ห้ ห ำยวั บ ไปในบั ด ดล แต่ ควำมจริ ง ก็ คื อ กำรแก้ ป ั ญ หำก็ ต ้ อ งใช้ ธ รรมะหลำยข้ อ ใช้ ค วำมเข้ ำ ใจของผู ้ ฝ ึ ก ฝน และใช้ เ วลำ เหมื อ นกั บ ช่ ำ งซ่ อ มรถ สิ่ ง ที่ ค นเริ่ ม ใฝ่ ธ รรมะใหม่ ๆ คิ ด ก็ คื อ อยำกให้ ผ ลเกิ ด ขึ้ น เร็ ว ๆ กำรเปลี่ ย นแปลงเกิ ด ขึ้ น เร็ ว ๆ ซึ่ ง เรื่ อ งนี้ ก็ เ หมื อ นกั บ กำรปลู ก ต้ น ไม้ ต้ อ งใช้ เ วลำ กว่ ำ ต้ น ไม้ จ ะโตและออกลู ก มำให้ กิ น เรำไม่ ส ำมำรถหดเวลำให้ สั้ น ลงได้ กำรสะสมควำมรู ้ แ ละฝึ ก ฝนต้ อ งใช้ เ วลำ เป็ น เครื่ อ งผสม รวมทั้ ง กำรวิ เ ครำะห์ วิ จั ย กำรยอมรั บ และควำมอดทน มะม่ ว งเมื่ อ ถึ ง เวลำควรสุ ก ไม่ อ ำจไม่ สุ ก ได้ เทน�้ ำ ลงแก้ ว ยั ง ไงต้ อ งเต็ ม กิ น ข้ ำ วที ล ะค� ำ ยั ง ไงต้ อ งอิ่ ม เมื่ อ ถึ ง เวลำ 12

ทุ ก อย่ า งมี เ ส้ น ทาง น�้ า ในมหาสมุ ท รระเหยเป็ น ก้ อ นเมฆ กลายเป็ น ฝนตกลงใน ล� า ธาร เราตั ก น�้ า ในล� า ธารมาต้ ม เป็ น ชาใส่ ถ ้ ว ย เมื่ อ เราดื่ ม ชา เราได้ ดื่ ม เมฆก้ อ นนั้ น ด้ ว ย ต่ า งคนเราต่ า งมี วิ ธี เ ข้ า ถึ ง ธรรมะต่ า งกั น แล้ ว แต่ ใ จชอบ แสวงหาไปเถิ ด ในมุ ม ของ ตั ว เอง เพื่ อ ไปสู ่ จุ ด หมายเดี ย วกั น สิ่ ง ที่ ต ้ อ งรู ้ คื อ รู ้ จั ก ตั ว เองว่ า ทางใดง่ า ยส� า หรั บ เรา แล้ ว ค่ อ ยๆ ไป ส� า หรั บ ฉั น ฉั น ตอบค� า ถามของคนที่ โ ยนค� า ถามนี้ ม าไม่ ไ ด้ ฉั น ใช้ ห ลายอย่ า งมาก เพราะฉั น ไม่ ฉ ลาดนั ก หรอก แถมยั ง ขี้ ลื ม พระสอนให้ ใ ห้ อ ภั ย ฉั น ก็ บ อกว่ า ให้ อ ภั ย แต่ พอนึ ก ถึ ง ฉั น ก็ เ ปิ ด แผลเป็ น ในใจขึ้ น มาอี ก ฉั น อ่ า นวิ ธี ใ ห้ อ ภั ย จากหนั ง สื อ หลายเล่ ม ให้ อ ภั ย เถอะนะ ชาติ ก ่ อ นอาจเป็ น ญาติ กั น (ชาติ นี้ ญ าติ ก็ ท� า ให้ เ ราเหนื่ อ ยพออยู ่ แ ล้ ว นี่ น า) ให้ อ ภั ย เถอะนะ เมตตาเข้ า ไว้ (เมตตาไม่ พ อ ขาดตลาด) ให้ อ ภั ย เถอะนะมั น เป็ น อดี ต ไปแล้ ว (ยั ง มั น เพิ่ ง คิ ด เมื่ อ ตะกี๊ นี้ เ อง) ให้ อ ภั ย เถอะนะก็ เ พื่ อ นกั น (แล้ ว เพื่ อ นท� า ไมท� า กั บ เราล่ ะ ) ฯลฯ ฯลฯ ฯลฯ จนเมื่ อ มี ค� า แนะน� า ว่ า เขี ย นออกมาสิ ระบายลงในกระดาษด้ ว ยลายมื อ เขี ย นเข้ า ไป เขี ย นเข้ า ไป อยากพู ด ว่ า อะไรก็ พู ด เต็ ม ที่ เ ลย เขี ย นจนหมดใจ แล้ ว เอาไปเผาทิ้ ง จะหาย โกรธได้ ฉั น ลองท� า ดู มั น เป็ น วิ ธี ที่ เ ป็ น รู ป ธรรมดี ลองแล้ ว พบว่ า หายจริ ง ๆ อภั ย ได้ เ ลย พอดี วั น หนึ่ ง ผ่ า นไปเจอค� า สรุ ป ค� า หนึ่ ง ที่ ท� า ให้ ก ารอภั ย ของฉั น จบลง “อภั ย คื อ การไม่ ถื อ สา บิ น สู ง บิ น ผ่ า นปั ญ หาที่ อ ยู ่ เ บื้ อ งล่ า ง” 13

อภั ย คื อ การไม่ ถื อ สา ง่ า ยๆ แค่ เ นี้ ย ะ ไปอยู ่ ที่ ไ หนมาตั้ ง นาน ไม่ ม าให้ ฉั น พบ ปล่ อ ยให้ ฉั น ซมซานอยู ่ เ ป็ น นาน อ๋ อ เพิ่ ง นึ ก ขึ้ น มาได้ เ ดี๋ ย วนี้ เ องว่ า คนโบราณบ้ า นเราก็ ช อบพู ด นี่ น ะว่ า “เออ อย่ า ไปถื อ สา มั น เลย” เราโง่ อี ก แล้ ว นี่ แ หละที่ เ ขาว่ า เวลายั ง มาไม่ ถึ ง ของอยู ่ ต รงหน้ า ก็ จ ะมองไม่ เ ห็ น พั ก หลั ง นี้ จ ะพบค� า สอนพระอาจารย์ ห ลายท่ า นสอนว่ า ท� า ไปเรื่ อ ย อย่ า รี บ ร้ อ น ไม่ ต ้ อ ง คาดหวั ง เช่ น พระอาจารย์ ไ พศาล วิ ส าโล และท่ า นอาจารย์ ก� า พล ทองบุ ญ นุ ่ ม เป็ น ต้ น ตอนนี้ ก็ เ ลยรู ้ สึ ก อบอุ ่ น มากในการ (ค่ อ ยๆ) ฝึ ก ใจ

14

ก� า แพงเหตุ ผ ล การมี เ หตุ ผ ลเป็ น สิ่ ง ดี ใ นการแก้ ป ั ญ หา แต่ ชี วิ ต ไม่ ไ ด้ มี ด ้ า นเดี ย ว บางครั้ ง เราต้ อ งเปิ ด ช่ อ งว่ า งให้ กั บ การไร้ เ หตุ ผ ลบ้ า ง กระโดด ข้ า มก� า แพงเหตุ ผ ลไปเพื่ อ จะได้ ท� า ในสิ่ ง ที่ ต ้ อ งการจะท� า คุ ณ เคยไหมที่ อ ยากท� า อะไรสั ก อย่ า งมานานแล้ ว แต่ ไ ม่ เ คยได้ ท� า สั ก ที และทุ ก ๆ ที นั้ น มี เ หตุ ผ ลมาสนั บ สนุ น เพี ย บแปล้ ยั ง ไม่ ว ่ า ง ต้ อ งการเวลามากกว่ า นี้ รู ้ สึ ก ไม่ ค ่ อ ยสบายขึ้ น มาทั น ที เดี๋ ย วคนเขาจะว่ า เอานะ เดี๋ ย วท� า ไม่ ส� า เร็ จ ขายหน้ า เพื่ อ น ยังต้องท�าอันนั้นก่อนจึงจะท�าอันนี้ได้ ฯลฯ และ ฯลฯ มี ค� า กล่ า วว่ า การใช้ ชี วิ ต แบบมี เ หตุ ผ ล ท� า ให้ ใ ช้ ชี วิ ต ได้ น ้ อ ยที่ สุ ด ถ้ า ไม่ ใ ช่ เ รื่ อ งการงานที่ เ กี่ ย วข้ อ งกั บ คนอื่ น เป็ น เรื่ อ งที่ เ รา อยากท� า กั บ ชี วิ ต ของเราเอง ลองก้ า วข้ า มเหตุ ผ ลไปบ้ า ง เพื่ อ เพิ่ ม พลั ง ให้ จิ ต วิ ญ ญาณของตั ว เอง แต่ บ างเรื่ อ งแม้ เ กี่ ย วกั บ คนอื่ น ก็ ยั ง ใช้ ไ ด้ ภรรยาเคยขอร้ อ งให้ ส ามี น วดหลั ง ให้ บ ้ า ง สามี ไ ด้ แ ต่ รั บ ปาก ไม่ เ คยท� า มี เ หตุ ผ ลสารพั ด วั น หนึ่ ง เขาคิ ด ว่ า อยากจะเอาใจภรรยา เหตุ ผ ลเก่ า ประดั ง ขึ้ น มา เขาบอกว่ า พวกเจ้ า จงหลบไปก่ อ น วั น นี้ ไ ม่ มี เ หตุ ผ ล ฉั น จะนวดให้ แ ฟน แล้ ว เขาก็ ไ ด้ ท� า ผู ้ ห ญิ ง คนหนึ่ ง อยากไปเดิ น ทางท่ อ งเที่ ย ว แต่ ส ามี ไ ม่ ว ่ า ง วั น นี้ เ ธอเดิ น ทางไปหาเพื่ อ นที่ อ ยู ่ ไ กล ไปคนเดี ย ว เช้ า วั น หนึ่ ง ที่ ฉั น รู ้ สึ ก หงุ ด หงิ ด กั บ เรื่ อ งเล็ ก ๆ น้ อ ยๆ เจ้ า ความคิ ด ตั ว ดี มั น งอแงอยากไปวิ ส าสะกั บ ความหงุ ด หงิ ด นั้ น แต่ ฉั น ไม่ อ ยาก ฉั น ไม่ ต ้ อ งการอยู ่ กั บ เจ้ า ตั ว ร้ า ยนาน เรายื้ อ กั น อยู ่ ค รู ่ เ ล็ ก ๆ แล้ ว ฉั น ก็ นึ ก วิ ธี ขึ้ น มาได้ ปล่ อ ยวางโดยไร้ เ หตุ ผ ล ไม่ ต ้ อ งวางเพื่ อ จะเป็ น คนดี ไม่ ต ้ อ งวางเพื่ อ จะไม่ ห งุ ด หงิ ด ใครลั บ หลั ง ไม่ ต ้ อ งวางเพื่ อ เข้ า บทฝึ ก คิ ด บวกอย่ า คิ ด ลบ ไม่ ต ้ อ งมาพร�่ า เหตุ ผ ลอะไรกั บ ฉั น เพื่ อ เจ้ า จะได้ อ ยู ่ ใ นหั ว ฉั น ต่ อ ไปอี ก หน่ อ ย ปล่ อ ยไปเลย ทิ้ ง ไปเฉยๆ ง่ า ยๆ อย่ า งนั้ น แหละที่ ฉั น ต้ อ งการและต้ อ งท� า ไม่ ส นใจเหตุ ผ ลอะไรทั้ ง นั้ น ได้ ผ ลแฮะ มั น หลุ ด ไปเลย บางเรื่ อ งบางเวลา งดใช้ เ หตุ ผ ล เพื่ อ ...มี ชี วิ ต 15

ชั ย ชนะของคนแพ้ ผู ้ ช ายคนหนึ่ ง มากั บ กลุ ่ ม เพื่ อ นที่ ม าเยี่ ย มสวนธรรม ถามว่ า การที่ เ ราจะใช้ ชี วิ ต แบบ มี ธ รรมะนั้ น ท� า ยั ง ไง ฉั น ตอบเขาว่ า “คุ ณ ต้ อ งตั ด สิ น ใจว่ า คุ ณ จะเลื อ กทางนี้ ” สุ ้ ม เสี ย งเขาค่ อ นข้ า งแปลกใจเล็ ก น้ อ ย “ต้ อ งตั ด สิ น ใจเลยหรื อ ครั บ ” ใช่ การมี ชี วิ ต ที่ มี ธ รรมะนั้ น เราต้ อ งตั ด สิ น ใจ มั น เป็ น การเลื อ กวิ ถี ชี วิ ต การตั ด สิ น ใจจะช่ ว ยพยุ ง ให้ เ ราหนั ก แน่ น ขึ้ น คล้ า ยๆ มี ห ลั ก ยึ ด เวลาที่ เ ราพบทางสองแพร่ ง ธรรมะจะชี้ ท างให้ เ รา ธรรมะมี ค� า ตอบสุ ด ท้ า ย ให้ เ รา ถ้ า เราไม่ ดื้ อ แต่ ค นที่ ตั ด สิ น ใจแล้ ว จะไม่ ดื้ อ หรอก เพราะเขารู ้ ว ่ า ผลมั น จะดี ไปงานเลี้ ย ง บ๋ อ ยยกถาดมา จะหยิ บ แก้ ว เหล้ า หรื อ แก้ ว น�้ า ไปเที่ ย วห้ า ง จะถอยกระเป๋ า หรู ห รื อ ไม่ ถ อย พบคนที่ เ กลี ย ด จะเกลี ย ดต่ อ หรื อ จะให้ อ ภั ย เมื่ อ ให้ อ ภั ย จะรู ้ สึ ก แพ้ เ ขาหรื อ ชนะตั ว เอง เมื่ อ มี ป ั ญ หาในครอบครั ว จะรั ก ษาครอบครั ว ไว้ ห รื อ จะพั ง มั น ให้ รู ้ กั น ไป พบคู ่ ข องคนอื่ น ถู ก ใจจนใจละลาย จะหั น หลั ง หนี ห รื อ จะหนี ต ามกั น ไป เวลากลุ ้ ม ใจ จะเปิ ด สนามรบในสมองไปอี ก สามวั น หรื อ จะไปขุ ด ดิ น ให้ เ หนื่ อ ยจะได้ ท� า แปลงผั ก ธรรมะเป็ น เรื่ อ งสวนกระแส มั น ยากหรอก เพราะงั้ น สิ พ ระพุ ท ธเจ้ า จึ ง ทรงตรองอยู ่ หลายวั น ว่ า จะสอนพวกเราดี มั้ ย น้ อ งในที่ ท� า งานคนหนึ่ ง กลุ ้ ม ใจมาหา แต่ พ อพู ด เรื่ อ งธรรมะก็ จ ะหั ว เราะแหะ แหะ แล้ ว หายหน้ า ไปกลุ ้ ม ต่ อ เขาคิ ด ว่ า ธรรมะช่ ว ยไม่ ไ ด้ ธรรมะเป็ น เรื่ อ งไกลตั ว เชยและยาก กะว่ า คงจะโดนสอนให้ นั่ ง สมาธิ แ น่ ๆ เป็ น เรื่ อ งน่ า เบื่ อ ท� า ไม่ ไ ด้ ไม่ อ ยากท� า 16

ความจริงฉันจะไม่สอนเรื่องนั่งสมาธิหรอก แต่จะเล่าว่าพระพุทธเจ้าสอนอะไร สอน ให้ คิ ด อย่ า งไรเมื่ อ มี ทุ ก ข์ สอนให้ ม องชี วิ ต อย่ า งไรให้ เ ป็ น สุ ข ต้ อ งใช้ ค วามเข้ า ใจมากพอ สมควร มั น ยากจริ ง ๆ นะ ทว่ า ท� า ได้ ถ ้ า อยากท� า แต่ ต ้ อ งให้ เ วลากั บ ตั ว เอง ธรรมะไม่ ใ ช่ กวดวิ ช า จะได้ ใ ช้ เ วลาสั้ น ๆ เราต้ อ งประสบสถานการณ์ ต ่ า งๆ จึ ง จะมองเห็ น ธรรมะ การฟั ง ประสบการณ์ ข องคนอื่ น ช่ ว ยได้ น ้ อ ยมาก คนที่ ไ ม่ ตั ด สิ น ใจจริ ง ด้ ว ยใจจะคอยแย้ ง เพื่ อ ลดหย่ อ นให้ ตั ว เอง หลวงพ่ อ ชา สุ ภั ท โท ตอบพระหนุ ่ ม ที่ ม าขออยู ่ วั ด ของท่ า นและขอเก็ บ เงิ น ไว้ โดย จะไม่ ห ลงเงิ น “กิ น เกลื อ สั ก กะทอหนึ่ ง แล้ ว มาบอกว่ า ไม่ เ ค็ ม สิ จ ะเชื่ อ ผมไม่ ใ ห้ พ ระถื อ เงิ น ถ้ า ท่ า น ไม่ ท� า ผมไม่ ใ ห้ อ ยู ่ ” เมื่ อ เราตั ด สิ น ใจแล้ ว ว่ า จะยึ ด ธรรมะเป็ น สรณะ จงสร้ า งศรั ท ธาให้ ม ากพอที่ จ ะวาง ความดื้ อ ลง วางข้ อ แม้ ล ง วางค� า ถามลง ทิ้ ง ตั ว เองลงในทะเลธรรม เราจะพบว่ า ธรรมะ คุ ้ ม ครองเราได้ จ ริ ง ปริ ญ ญาทางธรรมก็ เ หมื อ นปริ ญ ญาทางโลก ต้ อ งสอบให้ ผ ่ า น ถ้ า ไม่ ผ ่ า นสอบซ่ อ ม ไปเรื่ อ ยได้ ทางโลกสอบไม่ ผ ่ า นไม่ ไ ด้ ป ริ ญ ญา ออกไปหางานท� า ไม่ ไ ด้ ปริ ญ ญาทางธรรม สอบไม่ ผ ่ า นไม่ พ ้ น ทุ ก ข์ ต่ า งกั น ที่ ท างธรรม ผ่ า นเป็ น เรื่ อ งๆ ได้ พ้ น ทุ ก ข์ เ ป็ น เรื่ อ งๆ ได้ ต้ อ งคิ ด ว่ า เป็ น เรื่ อ งสนุ ก ของชี วิ ต ที่ จ ะเอาชนะคู ่ แ ข่ ง คื อ ความอ่ อ นแอของตั ว เอง ตอนนั้นจะสนุกกับการเป็นลูกศิษย์พระพุทธเจ้า ในความสงบของธรรมะที่เหมือนครูใหญ่ ชราผู ้ ต กผลึ ก แล้ ว เราลู ก ศิ ษ ย์ ผู ้ ล ้ ม ลุ ก คลุ ก คลานจะได้ ส นุ ก กั บ บทเรี ย นที่ จ ะเช็ ด น�้ า ตา ตั ว เองให้ แ ห้ ง เมื่ อ คิ ด ว่ า มั น สนุ ก การพบข้ อ ทดสอบยากๆ ย่ อ มเป็ น เรื่ อ งรื่ น รมย์ 17

18

ไม่ งั้ น คงไม่ มี ใ ครพิ ชิ ต ยอดเขาหรื อ ไต่ ห น้ า ผาสู ง ชั น หรื อ ล่ อ งแก่ ง โหด หรื อ ด� า ลงไป ก้ น ทะเล มั น สนุ ก น่ า สนใจส� า หรั บ เขา ความสนใจท� า ให้ รู ้ สึ ก ท้ า ทาย ธรรมะยากกว่ า นั้ น แต่ ผ ลลั พ ธ์ เ ลิ ศ กว่ า นั้ น มากมาย ตอนนี้ ฉั น ก� า ลั ง นึ ก ถึ ง หนั ง ญี่ ปุ ่ น เรื่ อ งหนึ่ ง ในวั ย เด็ ก ซั น ชิ โ รจอมใจร้ อ น ใจร้ อ น จนเกิ ด เรื่ อ งอยู ่ เ รื่ อ ย พระอาจารย์ ตั ด สิ น ใจท� า ให้ เ ขาใจเย็ น ซั น ชิ โ รต้ อ งลงไปยื น ในสระที่ น�้ า เย็ น ยะเยื อ ก กอดเสาไม้ ไ ผ่ ไ ว้ พ ยุ ง กาย กลางดึ ก ฝนกระหน�่ า กลางวั น แดดเปรี้ ย ง อดข้ า วด้ ว ย ยื น หลายวั น หลายคื น ...จนกว่ า จะใจเย็ น คนดู ส งสารกั น ทั่ ว เมื อ ง ซั น ชิ โ รไม่ ร้ อ งไห้ แต่ ค นดู ร ้ อ งไห้ หลั ง จากนั้ น ซั น ชิ โ รเท่ ม าก ฉั น เป็ น คนดื้ อ ทุ ก ข์ ท รมานกั บ พระธรรมข้ อ ขั ด ใจ การกระท� า ของคนบางคนยากให้ อภั ย แต่ ธ รรมะสอนว่ า ให้ อ ภั ย เวลาเรามองตรงไป การอภั ย นั้ น เป็ น การตอบแทนที่ ง ่ า ย เกิ น ไป เขายั ง ไม่ ไ ด้ ช ดใช้ เ ลย อย่ า งนี้ เ ขาก็ ส บายสิ อย่ า งนี้ เ ราก็ เ สี ย เปรี ย บสิ อย่ า งนี้ เ รา ก็ โ ง่ สิ อย่ า งนี้ เ ขาจะท� า ยั ง ไงก็ ไ ด้ สิ ท� า ไมฉั น ต้ อ งยอมเขา มั น เป็ น การลดตั ว ลงไปหรื อ เปล่ า ไปยอมให้ เ ขาหั ว เราะเยาะหรื อ ไร มั น ไม่ คุ ้ ม นะ ยั ง ไงก็ ไ ม่ คุ ้ ม ฉั น ไม่ ไ ด้ รู ้ ตั ว เลยว่ า ฉั น มองตรงไปที่ เ ขา และไม่ ไ ด้ ม องมาที่ ตั ว เรา เราแพ้ ตั้ ง แต่ เ ราทุ ก ข์ เ พราะเขาแล้ ว ธรรมะต่ า งหากที่ ถู ก เพราะสอนให้ เ ราอภั ย เราจะพ้ น ทุ ก ข์ ธรรมะมุ ่ ง ที่ เ รา แต่ เ รามุ ่ ง ที่ เ ขา ธรรมะสนใจเรา ธรรมะไม่ ส นใจเขา เพราะเขาท� า เราเขาได้ ท� า กรรมแล้ ว วั น หลั ง กรรมจะสนองเขาเอง ไม่ ใ ช่ ห น้ า ที่ ข องเราที่ จ ะลงไปจั ด การให้ เ ขาได้ รั บ การชดใช้ โดยเฉพาะอย่ า งยิ่ ง ชดใช้ จ ากเรา เพราะนั่ น หมายความว่ า เราท� า กรรมใหม่ ต ่ อ เขาแล้ ว อนาคตเราต้ อ งชดใช้ ก รรมใหม่ นี้ อี ก ทอดหนึ่ ง เป็ น ความเสี ย หายของชี วิ ต ที่ เ ราสร้ า งไว้ ใ ห้ กั บ ตั ว เองในภายหน้ า

กว่ า จะได้ ต ระหนั ก กว่ า จะเข้ า ใจ กว่ า จะยอมได้ น่ ว มสิ พระองค์ ห นึ่ ง เคยเทศน์ ว ่ า “ขั ด ใจไว้ ขั ด ไว้ ขั ด จนขึ้ น เงา” ธรรมะมุ ่ ง ให้ ช นะตั ว เอง ชนะความโกรธของตั ว เอง ชนะนั ก เลงในเม็ ด เลื อ ดแดง ชนะการให้ ค ่ า กั บ คนที่ ท� า ร้ า ยเรา ชนะอหั ง การของความหลงตั ว เองว่ า ฆ่ า ได้ ห ยามไม่ ไ ด้ ชนะความร้ อ นรุ ่ ม ที่ เ ผาผลาญแม้ ใ นยามฝั น ชนะการไม่ อ ดทน ชนะการรั ก ษานรกในใจ เอาไว้ ธรรมะมุ ่ ง ปลอบประโลมและโอบกอดเราไว้ ใ นการไม่ ถื อ สา ผ่ อ นคลายด้ ว ยความ ศรั ท ธาในกฎแห่ ง กรรม ธรรมะพาเราทอดทิ้ ง อารมณ์ ร ้ า ยและพาเราไปชมดอกไม้ ง ามที่ บานเต็ ม ลานบุ ญ มี ส ายรุ ้ ง อี ก หลายสายให้ เ ราพบพาน ชี วิ ต เหมื อ นเสื้ อ ขาวตั ว หนึ่ ง ที่ ก ้ น กระเป๋ า เลอะหมึ ก จากปากกาที่ เ คยเสี ย บไว้ เรามั ก มองแต่ ที่ ร อยหมึ ก ทั้ ง ที่ ยั ง มี ส ่ ว นของสี ข าวอี ก ทั้ ง ตั ว ธรรมะสอนให้ เ รามองแต่ สี ข าว และ ไม่ ใ ห้ ค วามสนใจกั บ รอยเปื ้ อ นเล็ ก ๆ นั้ น มั น เป็ น ความไม่ ส มบู ร ณ์ แ บบในความสมบู ร ณ์ แ บบ และรอยหมึ ก นั้ น มั น เป็ น ความสมบู ร ณ์ แ บบของความบกพร่ อ ง ทุ ก ทางสองแพร่ ง ธรรมะชี้ ท างให้ เ ลื อ ก ถ้ า เราตั ด สิ น ใจแน่ ว แน่ ว ่ า จะอยู ่ ใ นวิ ถี ธ รรม เราจะยิ น ดี เ ลื อ กทางที่ ธ รรมะเลื อ กให้ โดยไม่ ส งสั ย ใดๆ อี ก และนั่ น ท� า ให้ เ ราได้ พ บความ สงบใจสุ ข ใจที่ ป ลายทาง ท่ า นชยสาโร ภิ ก ขุ เคยสอนว่ า “การมี ธ รรมะเหมื อ นเราอยู ่ ใ นห้ อ งกระจกติ ด แอร์ ข้ า งนอกฝนตกเราเห็ น แต่ เ รา ไม่ เ ปี ย ก ข้ า งนอกแดดออกเราเห็ น แต่ เ ราไม่ ร ้ อ น” ธรรมย่ อ มคุ ้ ม ครองผู ้ ป ระพฤติ ธ รรม เหมื อ นร่ ม คั น ใหญ่ ใ นฤดู ฝ น 19

20

เมื อ งคาร์ โ ลวี ว ารี ประเทศเช็ ก เมื อ งนี้ มี ก ารค้ น พบน�้ า แร่ โ ดยพระเจ้ า ชาร์ ล ส์ ที่ 4 ซึ่ ง เป็ น จั ก รพรรดิ แ ห่ ง จั ก รวรรดิ โ รมั น อั น ศั ก ดิ์ สิ ท ธิ์ โดยพระองค์ อ อกไปล่ า สั ต ว์ เมื่ อ ยิ ง สั ต ว์ แ ล้ ว สุ นั ข ต้ อ งไปคาบมั น มาให้ แต่ สุ นั ข หายไปนาน จึ ง ตามไปดู พ บว่ า มั น ตกลงไปในบ่ อ น�้ า แร่ เลยมาสร้ า งเมื อ งที่ นี่ เ พื่ อ เป็ น ที่ พั ก ผ่ อ น สปาที่ เ มื อ งนี้ มี ชื่ อ ไปทั่ ว โลกว่ า เป็ น ศู น ย์ ก ลางบ� า บั ด โรคภั ย ต่ า งๆ มี เ จ้ า นายหลายพระองค์ เ คยเสด็ จ เยื อ น เช่ น จั ก รพรรดิ นี ม าเรี ย เทเรซ่ า แห่ ง ออสเตรี ย นอกจากนี้ ยั ง ได้ ชื่ อ ว่ า เป็ น ที่ ชุ ม นุ ม ของศิ ล ปิ น ชื่ อ ดั ง ด้ ว ย เช่ น เกอเธ่ บาค บี โ ธเฟ่ น วากเนอร์ จนกระทั่ ง เดี๋ ย วนี้ ชื่ อ เสี ย งทางด้ า นสปาก็ ยั ง คงอยู่ ขั้ น ตอนการรั ก ษาโรคได้ ถู ก พั ฒ นา โดยการบ� า บั ด ตามธรรมชาติ ค วบคู่ ไ ปกั บ การ รั ก ษาด้ ว ยการแพทย์ ส มั ย ใหม่ เพราะเป็ น เมื อ งแห่ ง สปาที่ โ ด่ ง ดั ง ที่ สุ ด ในโลก ในพิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ น�้ า แร่ ธ รรมชาติ มี แ ท่ น น�้ า พุ น�้ า แร่ อุ ณ หภู มิ ตั้ ง แต่ 30, 50 และ 72 องศาเซลเซี ย สให้ ล องดื่ ม เมื่ อ เดิ น เที่ ย วชมเมื อ ง จะพบว่ า น�้ า แร่ ที่ นี่ มี ทั่ ว ไป ทางเมื อ งได้ จั ด เป็ น จุ ด เล็ ก ๆ ที่ โ น่ น ที่ นี่ นั ก ท่ อ งเที่ ย วสามารถรองดื่ ม ได้ (ได้ ข ่ า วว่ า ไม่ อ ร่ อ ย) และมี เหยื อ กแบบพิ เ ศษส� า หรั บ ดื่ ม น�้ า แร่ โ ดยเฉพาะคื อ มี ก ้ า นด้ า นข้ า งไว้ ใ ห้ ดู ด น�้ า ขึ้ น มาได้ เ ลย จึ ง เกิ ด อาชี พ ขายถ้ ว ยขึ้ น อี ก อย่ า งหนึ่ ง ด้ ว ย

21

22

23

24

ท า ง เ ดิ น เ ลี ย บ ล� า น�้ า เ ท ป ล า ประมาณหนึ่ ง กิ โ ลเมตร เดิ น ลึ ก เข้ า ไปมี ส วนสาธารณะที่ ร ่ ม รื่ น มาก มี นั ก วาดรู ป คอยวาดรู ป ให้ ผู้ ส นใจจะมี ข องที่ ร ะลึ ก ส่ ว นตั ว ฉั น ถ่ า ยภาพหญิ ง สาวนั ก วาดรู ป ที่ ยั ง ไม่ มี ลู ก ค้ า เธอสวยมาก ก า ร เ ดิ น ใ น ส ว น ส า ธ า ร ณ ะ ที่ นี่ ท� า ให้ เ สี ย ดายวั น เวลาที่ ผ่ า นไปของต้ น ไม้ บ ้ า นเรา ที่ ไ ม่ มี โอกาสได้ มี อ ายุ ยื น ยาวเยี่ ย งนี้ เหลื อ เกิ น

26

27

28

บนทางเท้ า ที่ ท อดยาวมี ม ้ า นั่ ง มากมายเรี ย งรายให้ นั่ ง พั ก ผ่ อ น และที่ น ่ า รั ก คื อ มี พื้ น เล็ ก ๆ ที่ ใ ห้ เ ด็ ก เล่ น คื อ เดิ น ไปมามี เ สี ย งด้ ว ย ถ้ า เก่ ง ๆ ก็ อ าจย�่ า เป็ น เพลงได้ ในล� า น�้ า มี เ ป็ ด น้ อ ยเที่ ย วว่ า ยเล่ น ไปมา ท� า ให้ ส ายน�้ า มี ชี วิ ต ชี ว า และมี อ ย่ า งหนึ่ ง ที่ ฉั น เพิ่ ง เคยเห็ น คื อ เป็ ด มั น มุ ด น�้ า ลงไปกิ น อาหาร มั น ไม่ ไ ด้ เ พี ย งแต่ มุ ด หั ว ลงไปในน�้ า เหมื อ นเป็ ด บ้ า นเรา แต่ มุ ด จนตั ว ตั้ ง ตรง และตอนมุ ด มั น จะพุ ้ ย ตี น ถี่ ม ากเป็ น พิ เ ศษ ดั ง จ๋ อ มแจ๋ ม ๆๆ ดู แ ล้ ว ก็ ข� า ดี เป็ น ยามบ่ า ยที่ เ พลิ ด เพลิ น

29

จะถามไปท� า ไมเหรอ มี ห ลายคนบอกว่ า ฉั น เป็ น คนขี้ ส งสั ย ตอนแรกฉั น เถี ย ง ฉั น คิ ด ว่ า ก็ เ ราควรจะรู ้ เรื่ อ งราวทั้ ง หลายให้ ค รบถ้ ว นก่ อ นด้ ว ยการถามไม่ ใ ช่ ห รื อ แต่ ต อนหลั ง เมื่ อ ฉั น ค่ อ ยๆ นั่ ง ลงพิ นิ จ ดู ตั ว เอง ฉั น ก็ พ บว่ า เรื่ อ งที่ ก� า ลั ง ลงมื อ ท� า ต่ า งหากที่ ค วรถามมากหน่ อ ย ส่ ว นเรื่ อ ง ที่ ยั ง เป็ น วิ ม านในอากาศนั้ น ถามน้ อ ยหน่ อ ยหรื อ ไม่ ถ ามเลยก็ ไ ด้ เพราะยั ง ไงก็ ต ามไม่ มี ค� า ตอบที่ แ ท้ จ ริ ง เกิ ด ขึ้ น ได้ ห รอก ค� า ตอบที่ ใ ห้ ไ ว้ พรุ ่ ง นี้ ก็ เ ปลี่ ย นไปแล้ ว สรุ ป แล้ ว ฉั น เป็ น คนขี้ ส งสั ย จริ ง ๆ อาการค่ อ นข้ า งหนั ก ในหนั ง สื อ Eat Pray Love ของ อลิ ซ าเบธ กิ ล เบิ ร ์ ต เป็ น หนั ง สื อ ที่ เ ขี ย นเล่ า เรื่ อ งราวชี วิ ต หลั ง ความรู ้ สึ ก ล้ ม เหลว และเธอเดิ น ทางไปเยี ย วยาตั ว เองในต่ า งแดน เป็ น หนั ง สื อ ที่ ห นาพอสมควร ฉั น อ่ า นอย่ า งซาบซึ้ ง ใจในฐานะคนอ่ า นที่ เ อาใจอยู ่ เ คี ย งข้ า งเธอ แต่ ทั้ ง หมดทั้ ง มวล สิ่ ง ที่ ติ ด ออกมาจากหนั ง สื อ เมื่ อ อ่ า นจบด้ ว ยความอิ่ ม เอมแล้ ว กลั บ เป็ น ประโยคหนึ่ ง ของเพื่ อ นเธอ ตอนที่ เ ธอเล่ า ว่ า เธอนั่ ง คุ ย กั บ เพื่ อ นถึ ง เรื่ อ งต่ า งๆ ทุ ก เรื่ อ ง ถามไปเรื่ อ ยๆ จนทะลุ ไ ปถึ ง เรื่ อ งจั ก รวาลไปโน่ น เลย ในที่ สุ ด เพื่ อ นก็ ถ ามเธอว่ า “จะถามไปท� า ไมเหรอ” ฉั น มี อ าการเดี ย วกั บ ลิ ซ เลย เออ นั่ น สิ น ะ จะถามไปท� า ไมเหรอ

30

มี ห ลายครั้ ง ในวั น ที่ ว ่ า งพอจะให้ ค วามคิ ด ทั้ ง หลายมารุ ม ทึ้ ง จะมี เ รื่ อ งประมาณว่ า หนึ่ ง หั ว ข้ อ ใหญ่ แ ละพั น ค� า ถามราวกั บ จะก่ อ การใหญ่ อ ะไรสั ก อย่ า ง เจ้ า ความคิ ด จะมี ห ลายตั ว เลยมารุ ม จิ ก ถามฉั น คนเดี ย วอย่ า งน่ า สงสารจนฉั น เหนื่ อ ย ทั้ ง ค� า ถามส� า หรั บ เวลาอั น ใกล้ และค� า ถามเผื่ อ เวลาอั น ไกล เจ้ า ตั ว ร้ า ยที่ สุ ด คื อ เลขาคณะกรรมการสอบถามคราวนี้ ที่ มั น คอยโยนค� า ถามล่ อ ว่ า “แล้ ว ถ้ า ไม่ เ ป็ น อย่ า งนั้ น ล่ ะ จะท� า ยั ง ไง” เจ้ า ตั ว เล็ ก ตั ว น้ อ ยอื่ น ๆ ก็ จ ะแย่ ง กั น แก้ ป ั ญ หาต่ อ ไป ฉั น ผู ้ ฟ ั ง เวี ย นหั ว ในที่ สุ ด ฉั น ก็ นึ ก ขึ้ น มาได้ จึ ง ตวาดมั น ออกไปว่ า “จะถามไปท� า ไมเหรอ” นั่ น สิ จะถามไปท� า ไมเหรอ ไม่ มี อ ะไรเกิ ด ขึ้ น อย่ า งที่ ค วามคิ ด บ้ า ๆ ก� า ลั ง ถกเถี ย งกั น หรอก ไม่ มี ใ ครรู ้ ว ่ า พรุ ่ ง นี้ จ ะเกิ ด อะไรขึ้ น ทุ ก อย่ า งเป็ น การเดาทั้ ง นั้ น รอให้ มั น เกิ ด ขึ้ น ก่ อ นก็ ไ ด้ ทุ ก ปั ญ หามาพร้ อ มทางออกเสมอแหละ ปั ญ หาก็ เ ป็ น อนิ จ จั ง เหมื อ นกั น มั น ไม่ สามารถคงอยู ่ ไ ด้ มั น ต้ อ งจบลงด้ ว ยวิ ธี ใ ดวิ ธี ห นึ่ ง จนได้ นั่ น เป็ น วิ ถี ข องโลกและชี วิ ต แล้ ว ฉั น ก็ ไ ด้ ก ลั บ สู ่ ค วามสงบสุ ข อี ก ครั้ ง กั บ ความเงี ย บ ชี วิ ต ได้ จั ด วางไว้ แ ล้ ว เราไม่ ต ้ อ งถามมากนั ก ก็ ไ ด้ เซนบอกว่ า เซนคื อ ยอมรั บ สิ่ ง ที่ ก� า ลั ง เกิ ด ขึ้ น ตามความเป็ น จริ ง ในปั จ จุ บั น ขณะโดยไม่ ต ้ อ งคิ ด ไม่ ต ้ อ งวิ จ ารณ์ มาอยู ่ กั บ เซนตรงนี้ ดี ก ว่ า แต่ ต ้ อ งเข้ า ใจความแตกต่ า งของการยอมรั บ สิ่ ง ที่ ชี วิ ต ให้ ม า

31

1. ยอมรั บ อย่ า งปล่ อ ยไปตามยถากรรม ชี วิ ต แห้ ง แล้ ง จ� า ใจ ไม่ มี ค วามสุ ข ไม่ มี ความอยากจะท� า ให้ ดี ขึ้ น 2. ยอมรั บ อย่ า งเข้ า ใจว่ า นั่ น เป็ น สิ่ ง ที่ เ กิ ด ขึ้ น แล้ ว ไม่ ต ่ อ ต้ า น ไม่ ตั ด สิ น ปล่ อ ยวาง นั่ น เป็ น ธรรมดาของโลกและชี วิ ต มั น เป็ น อย่ า งนั้ น เอง ท� า ใจให้ ส บาย มี ค วามสุ ข ท� า สิ่ ง ที่ ท� า ได้ ต ่ อ ไปอย่ า งไม่ ห วั่ น ไหว สิ่ ง ส� า คั ญ คื อ การยอมรั บ การยอมรั บ ไม่ ใ ช่ ก ารยอมแพ้ การหมดคุ ณ ค่ า หมดความหมาย การยอมรั บ คื อ ความนิ่ ง ของใจที่ เ ข้ า ใจโลกและความธรรมดาของสรรพสิ่ ง เมื่ อ เรายอมรั บ ความเป็ น เช่ น นั้ น เองของโลกแล้ ว ละก็ ยั ง จะถามอะไรไปท� า ไมเหรอ

32

ความสุ ข ฝึ ก ได้ สมองคนเรามีสองส่วน ความคิดด้านลบจะติดแน่นกับเราเหมือนแถบเวลโก้ ในขณะ ที่ ค วามสุ ข จะลื่ น หลุ ด จากเราไปเหมื อ นสารเทฟลอน ดั ง นั้ น ความขมขื่ น จึ ง อยู ่ กั บ เรายาวนาน เรื่ อ งผ่ า นไปเป็ น สิ บ ปี เ ราก็ ยั ง เจ็ บ ปวดอยู ่ ราวกั บ ว่ า เพิ่ ง เกิ ด ขึ้ น ลองทบทวนดู วั น หนึ่ ง ถ้ า เราพบเรื่ อ งธรรมดา 4 เรื่ อ ง พบเรื่ อ งทุ ก ข์ 1 เรื่ อ ง พบ เรื่ อ งสุ ข 2 เรื่ อ ง ตอนเย็ น เราจะจ� า เรื่ อ งใดได้ ใช่ เราจ� า เรื่ อ งร้ า ยได้ ความรู ้ ที่ นั ก วิ ช าการพบคื อ ความคิ ด ใหม่ แ ละความคิ ด ที่ ต ่ า งไปจากเดิ ม สร้ า งเส้ น ทางของเซลล์ ป ระสาทขึ้ น ใหม่ ได้ เมื่ อ เปลี่ ย นความคิ ด เรามาสนั บ สนุ น ความสุ ข เส้ น ทางของเซลล์ ป ระสาทที่ เ ป็ น ด้ า นลบจะหดลง และเส้ น ทางของเซลล์ ป ระสาทด้ า นบวกจะขยายกว้ า ง ซึ่ ง จะท� า ให้ ง ่ า ย ขึ้ น และเป็ น ไปโดยอั ต โนมั ติ ม ากขึ้ น ในการคิ ด บวกมากกว่ า เดิ ม จากความรู ้ นี้ บวกกั บ ธรรมะที่ ส อนให้ เ รามี ส ติ แ ละอยู ่ กั บ ปั จ จุ บั น ขณะ ท� า ให้ เ รารู ้ ว ่ า เราฝึ ก มี ค วามสุ ข ได้ เมื่ อ ความคิ ด ที่ เ จ็ บ ปวดจากเรื่ อ งในอดี ต ผุ ด ขึ้ น มา เรามี ส ติ กลั บ มาอยู ่ กั บ ตรงนี้ เดี๋ ย วนี้ ความคิ ด ลบจะหายไป หายใจเข้ า ผ่ อ นคลาย หายใจออกผ่ อ นคลาย เมื่อมีความสุขง่ายๆ เข้ามา เช่น กับข้าวอร่อยแนะ อ้อยอิ่งกับความสุขนี้นานๆ หน่อย เห็ น ความสุ ข ให้ ง ่ า ยให้ บ ่ อ ย สร้ า งร่ อ งรอยความสุ ข ในสมองเข้ า ไว้ คิ ด ถึ ง แต่ เ รื่ อ งดี ๆ หัวเราะง่ายๆ (มีคนหนึ่งเขากันเวลาไว้หัวเราะ 10 นาทีทุกวัน) แล้วเราจะเริ่มมีความสุข

33

ดั บ ไฟอิ จ ฉา เราอาจจะรู ้ สึ ก อายตั ว เองถ้ า จะยอมรั บ ว่ า เราอิ จ ฉาหมอนั่ น จั ง เลย การอิ จ ฉาไม่ ต ้ อ งใช้ ค วามพยายาม แต่ เ ราไม่ มี ค วามสุ ข เมื่ อ เราอิ จ ฉาใคร ใจมั น ร้ อ นรุ ่ ม เหลื อ หลาย อยากท� า ให้ ห มอนั่ น ด้ อ ยลง แต่ ท� า ไม่ ไ ด้ อยากท� า ให้ ตั ว เองดี แ ซงหน้ า หมอนั่ น แต่ ท� า ไม่ ไ ด้ โอ๊ ย เจ็ บ ใจ เดิ น อ้ อ มหมอนั่ น ไปดู อี ก ด้ า นหนึ่ ง เปลี่ ย นมุ ม มอง ความจริ ง ก็ คื อ “คนที่ เ ราอิ จ ฉาคื อ คนในอุ ด มคติ ข องเรา” เราอยากเป็ น อย่ า งที่ เ ขา เป็ น แต่ ยั ง ไม่ ไ ด้ คนขายก๋ ว ยเตี๋ ย วไม่ อิ จ ฉาศั ล ยแพทย์ ผู ้ เ ชี่ ย วชาญ มี แ ต่ แ พทย์ ที่ ยั ง เชี่ ย วไม่ พ อ เท่ า นั้ น ที่ จ ะอิ จ ฉา แต่ ค นขายก๋ ว ยเตี๋ ย วจะอิ จ ฉาเจ้ า ของภั ต ตาคาร มี 2 วิ ธี ที่ จ ะกลั บ สู ่ ค วามสุ ข 1. เปลี่ ย นใจไปชื่ น ชมหมอนั่ น ที่ ไ ด้ ท� า สิ่ ง ที่ เ ราอยากท� า แสดงว่ า สิ่ ง ที่ เ ราอยากท� า เป็ น สิ่ ง ที่ เ กิ ด ขึ้ น ได้ ไม่ ใ ช่ ค วามฝั น เลื่ อ นลอย ใช้ เ ขาเป็ น ตั ว อย่ า งและเป็ น ก� า ลั ง ใจให้ ตั ว เอง ก้ า วไปตามความฝั น อี ก ทั้ ง ยั ง ได้ ใ ช้ ก ฎแห่ ง แรงดึ ง ดู ด ที่ ว ่ า สิ่ ง ที่ เ หมื อ นกั น จะดึ ง ดู ด เข้ า หา กั น เมื่ อ เราชื่ น ชมสิ่ ง นั้ น ในคนอื่ น กระแสพลั ง จะถู ก ส่ ง ออกไปและดึ ง ดู ด ความชื่ น ชมนั้ น (คื อ ความส� า เร็ จ ของเราที่ อ ยู ่ ใ นอวกาศ) ให้ เ ข้ า มาหาเราด้ ว ย

34

โดยนัยเดียวกัน ถ้าเราเห็นเขาส�าเร็จเรื่องนั้นแล้วรู้สึกไม่ชอบ อิจฉา ร้อนอกร้อนใจ กฎแรงดึ ง ดู ด จะเข้ า ใจไปว่ า เราไม่ ช อบความส� า เร็ จ นั้ น จึ ง เมื่ อ เห็ น ความส� า เร็ จ แล้ ว รู ้ สึ ก ขุ ่ น มั ว ทุ ก ที มั น ก็ จ ะปกป้ อ งคุ ณ ไม่ ใ ห้ ต ้ อ งขุ ่ น มั ว ด้ ว ยการท� า ให้ คุ ณ ท� า ไม่ ส� า เร็ จ ดั ง นั้ น จงชื่ น ชม อวยพร อนุ โ มทนากั บ ความส� า เร็ จ ของผู ้ อื่ น 2. แน่ ใ จแล้ ว ว่ า ท� า ไม่ ไ ด้ ก็ ใ ห้ เ ลิ ก ฝั น นั้ น ไปเลย ไปสร้ า งฝั น อื่ น ใหม่ ที่ เ รามี ท างจะ ท� า ได้ สิ่ ง ที่ เ ราต้ อ งท� า คื อ จริ ง ใจกั บ ตั ว เอง ถ้ า คุ ณ อิ จ ฉาแต่ ไ ม่ ก ล้ า ยอมรั บ ตั ว เองว่ า อิ จ ฉา เพราะท� า ให้ คุ ณ รู ้ สึ ก ดู ไ ม่ ดี คุ ณ ก็ จ ะไม่ ไ ด้ ดั บ ไฟในใจ ยั ง คงจมทุ ก ข์ อ ยู ่ แต่ ถ ้ า คุ ณ หวั ง ดี กั บ ตั ว เองก็ ต ้ อ งดั บ ไฟนั้ น ลง การอวยพรคนที่ เ ราอิ จ ฉาหรื อ การเปลี่ ย นเป้ า หมายความคิ ด เลื อ กทางใดทางหนึ่ ง แล้ ว มั น จะช่ ว ยปลดปล่ อ ยคุ ณ

35

ฉากหน้ า ของความกลั ว ในห้ อ งอบรมการพั ฒ นาชี วิ ต อาจารย์ ตั้ ง ค� า ถามกั บ 3 คนในกลุ ่ ม ว่ า นาที แ รกที่ เ ข้ า มาในห้ อ งที่ มี แ ต่ ค นแปลกหน้ า นี้ คุ ณ รู ้ สึ ก อย่ า งไรและแสดงออกอย่ า งไร คนแรกตอบว่ า ผมกลั ว ผมไม่ รู ้ จั ก ใคร ผมจึ ง ท� า ขรึ ม ๆ ให้ ดู ดี เ ข้ า ไว้ คนที่ ส องตอบว่ า ผมกลั ว จะเป็ น จุ ด เด่ น ผมจึ ง นิ่ ง ๆ และไปหาที่ นั่ ง อย่ า งเรี ย บร้ อ ย คนที่ ส ามตอบว่ า ผมกลั ว เข้ า กั บ ใครไม่ ไ ด้ ผมจึ ง ท� า ร่ า เริ ง เข้ า ไว้ ชวนคุ ย พยายามมี มนุ ษ ยสั ม พั น ธ์ ดี จะได้ มี เ พื่ อ น อาจารย์ บ อกว่ า เราทุ ก คนกลั ว คนอื่ น แต่ เ ราไม่ รู ้ ว ่ า คนอื่ น ก็ ก ลั ว เราเหมื อ นกั น ความกลั ว คื อ สิ่ ง ที่ ซ ่ อ นลึ ก อยู ่ ใ นใจเรา และวิ ธี ที่ เ ราใช้ ชี วิ ต ทุ ก วั น ก็ ม าจากสิ่ ง ที่ ค วามกลั ว สั่ ง ให้ เ ราท� า เราไม่ ก ล้ า ท� า สิ่ ง นี้ เ ดี๋ ย วจะโดนคนอื่ น ว่ า เราไม่ อ ยากท� า สิ่ ง นั้ น เดี๋ ย วจะดู ไ ม่ ดี ฉั น ต้ อ ง ดู ดี ดู เ ท่ อ ยู ่ เ สมอ ฉั น ไม่ แ สดงแบบนี้ เ ดี๋ ย วคนจะว่ า ฉั น ขี้ ข ลาด สรุ ป แล้ ว ชี วิ ต เราขึ้ น อยู ่ กั บ ความคิ ด ของคนอื่ น เราต้ อ งเป็ น คนดี ข องทุ ก คนจนไม่ เ ป็ น ตั ว ของตั ว เอง ความกลั ว คื อ ก้ น บึ้ ง ของชี วิ ต เรากลั ว อะไรบ้ า ง กลั ว ดู ไ ม่ ดี กลั ว แพ้ กลั ว เสี ย หน้ า กลั ว ถู ก คนอื่ น ข่ ม (บางที เ ลยรี บ ท� า ข่ ม คนอื่ น ก่ อ น) กลั ว ไม่ ดี พ อ กลั ว สู ญ เสี ย กลั ว โดนต� า หนิ กลั ว ถู ก วิ จ ารณ์ ฯลฯ และ ฯลฯ

36

นอกจากเรากลั ว คนอื่ น แล้ ว เรายั ง กลั ว ตั ว เองด้ ว ย เราไม่ ก ล้ า ยอมรั บ ว่ า เราอิ จ ฉา ไม่ ก ล้ า ยอมรั บ ว่ า เราผิ ด เพราะการยอมรั บ นั้ น ท� า ให้ ดู ไ ม่ ดี ส� า หรั บ ตั ว เองด้ ว ย เคล็ ด ลั บ คื อ เวลาเรามี ป ั ญ หา เราถามตั ว เองลงไปให้ ลึ ก ผ่ า นความกลั ว ลงไป แม้ ค� า ตอบจะไม่ ดี ก็ ต ้ อ งยอมรั บ แล้ ว จะมี ค� า ถามตามมา ตอบไปเรื่ อ ยๆ อย่ า งกล้ า หาญจริ ง ใจ กั บ ตั ว เอง แล้ ว ทางออกจะเปิ ด และเมื่ อ เรารู ้ ใ จตั ว เองว่ า เกิ ด อะไรขึ้ น แล้ ว ก็ โ น้ ม น� า ธรรมะว่ า ให้ เ ราตั้ ง ชี วิ ต อยู ่ ใ น กุ ศ ลจิ ต คิ ด ดี ท� า ดี พู ด ดี ให้ ค� า ตอบที่ เ ราจะเลื อ กท� า อยู ่ ใ นทางธรรม เราก็ จ ะไม่ ผิ ด พลาด และวางปั ญ หาลงในแนวทางที่ น� า ไปสู ่ ค วามสงบสุ ข ได้

38

กรุ ง ปราก ประเทศเช็ ก ปรากเป็ น เมื อ งหลวงของสาธารณรั ฐ เช็ ก เป็ น ประเทศที่ เพิ่ ง เกิ ด ขึ้ น ในโลกนี้ เ พี ย งไม่ ถึ ง 20 ปี ที่ ผ ่ า นมานี้ เ อง แต่ จริงๆ แล้วดินแดนแถบนี้มีประวัติศาสตร์ยาวนานนับพันปี ดิ น แดนแถบนี้ แ ต่ เ ดิ ม เรี ย กว่ า แคว้ น โบฮี เ มี ย ซึ่ ง มี ศู น ย์ กลางอยู่ ที่ น ครปรากแห่ ง นี้ แต่ ต ่ อ มาโบฮี เ มี ย ถู ก ปกครอง ด้ ว ยประเทศมหาอ� า นาจมาโดยตลอด จนหลั ง สงครามโลก ครั้ ง ที่ 1 อาณาจั ก รออสโตร-ฮั ง การี ล ่ ม สลายลง ดิ น แดน แถบนี้ จึ ง รวมตั ว กั น ประกาศอิ ส รภาพเป็ น ประเทศเช็ ก โกสโลวาเกี ย แต่ ห ลั ง ได้ รั บ อิ ส รภาพไม่ น านก็ ถู ก ครอบครอง โดยนาซี เ ยอรมั น แล้ ว ต่ อ ด้ ว ยคอมมิ ว นิ ส ต์ โ ซเวี ย ต หลั ง สงครามโลกครั้ ง ที่ 2 กว่ า จะได้ รั บ อิ ส รภาพแบบ ประชาธิปไตยโดยสมบูรณ์ก็ล่วงเลยมาจนถึงปี พ.ศ. 2533 และสุ ด ท้ า ยแยกออกเป็ น สาธารณรั ฐ เช็ ก และสาธารณรั ฐ สโลวั ก เมื่ อ ปี พ.ศ. 2536 ปราสาทแห่ ง กรุ ง ปราก ศิ ล ปะแบบกอธิ ค ได้ รั บ การรั บ รอง จากกิ น เนสส์ บุ ๊ ค ว่ า เป็ น ปราสาทโบราณที่ ใ หญ่ ที่ สุ ด ในโลก (เฉพาะที่ โ บราณ) 39

40

ปั จ จุ บั น มี ส ่ ว นหนึ่ ง เป็ น ที่ พ� ำ นั ก ของประธำนำธิ บ ดี ส ำธำรณรั ฐ เช็ ก โชคดี ที่ ป รำกไม่ ใ ช่ จุ ด ยุ ท ธศำสตร์ จึ ง ไม่ ถู ก พิ ษ ของสงครำมโลกท� ำ ลำยเหมื อ นเมื อ งอื่ น ๆ ในยุ โ รป ปรำกจึ ง เปรี ย บ เหมื อ นพิ พิ ธ ภั ณ ฑ์ ก ลำงแจ้ ง ที่ เ ก็ บ รั ก ษำอดี ต อั น รุ่ ง เรื อ งของยุ โ รปไว้ ไ ด้ ส มต� ำ แหน่ ง มรดกโลก เนื่ อ งจำกปรำสำท อยู่ สู ง จึ ง กลำยเป็ น จุ ด ชมเมื อ งไปด้ ว ย มี ท หำรยำมหล่ อ ๆ หน้ ำ บึ้ ง ๆ ยื น ไม่ ยิ้ ม อยู่ อ ย่ ำ งขะมั ก เขม้ น ปั จ จุ บั น มี ก ำรท� ำ รำวเหล็ ก เกื อ บรอบตั ว นำยทหำรหนุ่ ม เพื่ อ กั น ไม่ ใ ห้ ส ำวๆ เข้ ำ ใกล้ เ กิ น ไป มี ส ำวคนหนึ่ ง ล่ ว งล�้ ำ อำณำเขต เขำกระแทกด้ ำ มปื น ลงที่ พื้ น และว้ ำ กด้ ว ยเสี ย ง อั น ดั ง สนั่ น ก็ บ อกแล้ ว ว่ ำ ห้ ำ มเข้ ำ ใกล้ เห็ น หล่ อ ๆ อย่ ำ งนี้ น ่ ะ ดุ ช ะมั ด ถั ด จำกปรำสำทเข้ ำ ไปเป็ น โบสถ์ เ ซนท์ ไ วตั ส เป็ น โบสถ์ ที่ ใ หญ่ ที่ สุ ด ในประเทศและเป็ น โบสถ์ ส� ำ คั ญ คู่ บ ้ ำ นคู่ เ มื อ ง มำนำนนั บ พั น ปี ภำยในมี ก ระจกสเตนกลำสเป็ น รู ป เรื่ อ งรำวของศำสนำอย่ ำ งงดงำม และมี หี บ ศพเงิ น ของนั ก บุ ญ เซนต์ จอห์ น เนโปมุ ก ซึ่ ง เป็ น นั ก บุ ญ ที่ เ ป็ น ที่ รั ก ของประชำชนมำกอยู่ ที่ นี่ ด ้ ว ย

41

42

43

44

แหล่ ง ท่ อ งเที่ ย วอี ก แห่ ง คื อ สะพาน ชาร์ ล ส์ สมั ย โบราณชื่ อ สะพานจู ดิ ธ โดนน�้ า ท่ ว มเสี ย หาย จึ ง สร้ า งสะพาน ใหม่ ใ นจุ ด เดิ ม ในสมั ย ของพระเจ้ า ชาร์ ล ส์ ที่ 4 จึ ง ใช้ ชื่ อ ว่ า สะพาน ชาร์ ล ส์ ซึ่ ง สะพานนี้ เ ป็ น แหล่ ง เดิ น เที่ ย วที่ มี สี สั น มาก

45

46

จั ตุ รั ส ใจกลางเมื อ งเป็ น ที่ ตั้ ง ของวิ ห ารติ น ส์ ด้ า นนอกวิ ห ารจะมี น าฬิ ก าดาราศาสตร์ โ บราณสวยงามมาก เมื่ อ ตี บ อกเวลา หน้ า ต่ า งบานเล็ ก ๆ จะเปิ ด ออก มี รู ป หุ่ น นั ก บุ ญ ให้ ช ม เล่ า กั น ว่ า สมั ย ที่ ส ร้ า งนาฬิ ก าเสร็ จ เป็ น เครื่ อ งแรกในโลก มี บ อกเวลา บอกจั ก รราศี สวยงามมาก พระราชา ชอบมาก ตอนกลางคื น ให้ ท หารไปเคาะประตู บ ้ า นช่ า งนาฬิ ก าแล้ ว แทงตาให้ บ อด เพื่ อ จะได้ ไ ม่ ไ ปท� า อี ก เป็ น เรื่ อ งเศร้ า โบราณ ความที่ ป ระมาท ถื อ ดี ว ่ า กล้ อ งมี ซู ม ยื น ตรงนี้ ก็ ไ ด้ น ่ า คิ ด ในใจ พอนาฬิ ก าตี หน้ า ต่ า งเปิ ด ก็ ย กกล้ อ งขึ้ น ซู ม ความที่ ไ กลมาก กล้ อ งงง ซู ม เบลอ ถอยลดซู ม ลงเป็ น ปกติ ก ่ อ นเพื่ อ ให้ ห านาฬิ ก าเจอ แล้ ว ค่ อ ยซู ม ใหม่ เจอแล้ ว หน้ า ต่ า ง อ๊ า กกกก ฝรั่ ง ใส่ ห มวกแก๊ ป ขยั บ ปิ ด บั ง หน้ า เลนส์ มิ ด เลย ก้ า วซ้ า ยหลบหั ว ฝรั่ ง หน้ า ต่ า งปิ ด เรี ย บร้ อ ย

47

48

ตามร้ า นขายของมี แ ม่ ม ดขายเยอะมาก ไม่ ร ู้ ข ่ า วเหมื อ นกั น ว่ า เหตุ อั น ใด ถ้ า เราตบมื อ เสี ย งดั ง ยายแม่ ม ด ที่ ถู ก แขวนอยู่ ก็ จ ะดิ้ น ได้ ด ้ อ งแด้ ง ๆ และก็ เ หมื อ นทุ ก ๆ เมื อ งของทุ ก ประเทศในยุ โ รปที่ จ ะมี ถ นนคนเดิ น ซึ่ ง เดิ น กั น อย่ า งมหกรรม เดิ น เล่ น แต่ ท างเดิ น กว้ า งร้ า นค้ า ก็ ส วยงาม ไม่ ไ ด้ เ ป็ น ซอกเป็ น ซอยขนาดจิ๋ ว ๆ แบบบ้ า นเรา พู ด แล้ ว เดี๋ ย วหาว่ า ไม่ รั ก บ้ า น ดู อ ะไรเล่ น เพลิ น ๆ ดี ก ว่ า นะคะ

49

นั ก บุ ญ เนโปมุ ก ในกรุ ง ปราก มี โ บสถ์ ใ หญ่ ชื่ อ เซนท์ ไ วตั ส อยู ่ ติ ด กั บ พระราชวั ง โบราณที่ ใ หญ่ ที่ สุ ด ในโลก ในโบสถ์ นี้ มี ต� า นานที่ น ่ า สนใจเรื่ อ งหนึ่ ง ของนั ก บุ ญ เนโปมุ ก เวเซลาสเป็ น พระราชาที่ ดี และท� า นุ บ� า รุ ง ศาสนามาก ประชาชนรั ก มาก พระองค์ ถู ก น้ อ งชายฆ่ า ชิ ง บั ล ลั ง ก์ น้ อ งชายขึ้ น ครองราชย์ ใ นชื่ อ ว่ า เวเซลาสที่ 4 50

มเหสี ข องเวเซลาสที่ 4 มั ก จะไปสารภาพบาปกั บ พระเนโปมุ ก บ่ อ ยมาก พระองค์ จึ ง เรี ย กเนโปมุ ก มาสอบถามว่ า มเหสี พู ด เรื่ อ งอะไรบ้ า ง ซึ่ ง พระที่ ดี อ ย่ า งเนโปมุ ก ย่ อ มเก็ บ ค� า สารภาพบาปไว้ เ ป็ น ความลั บ เขาไม่ ย อมตอบค� า ถามของพระราชา ต่ อ มาก็ ท รงทรมานเขา และเมื่ อ ท� า ให้ เ ขาพู ด ไม่ ส� า เร็ จ ในที่ สุ ด พระองค์ ก็ ใ ห้ ตั ด ลิ้ น ของเขาเสี ย เมื่ อ เนโปมุ ก ตาย ศพของเขาถู ก โยนลงในแม่ น�้ า วอลตาวา เมื่ อ ร่ า งของเขาจมลงก็ เ กิ ด ปาฏิ ห าริ ย ์ มี ด าวห้ า ดวงลอยขึ้ น มาจากผิ ว น�้ า เป็ น ที่ ป รากฏแก่ ป ระชาชนทั่ ว ไป ต่ อ มาได้ เ อา ศพขึ้ น จากแม่ น�้ า และฝั ง ไว้ แ ถวๆ ริ ม น�้ า นั่ น เอง ประชาชนรั ก เนโปมุ ก มาก ต่ า งพากั น ร้ อ งขอให้ แ ต่ ง ตั้ ง เขาเป็ น นั ก บุ ญ แต่ ก ฎของการ เป็ น นั ก บุ ญ คื อ ต้ อ งตายแล้ ว และมี ป าฏิ ห าริ ย ์ ส องครั้ ง ดั ง นั้ น จึ ง ยั ง ไม่ ส ามารถแต่ ง ตั้ ง เนโปมุ ก ได้ จนกระทั่ ง 90 ปี ต ่ อ มา ได้ มี ก ารเปิ ด โลงศพดู ก็ พ บลิ้ น ที่ ถู ก ตั ด ของเนโปมุ ก อยู ่ ใ น สภาพดี (ตอนที่ ฝ ั ง นั้ น ไม่ มี ลิ้ น ) นี่ นั บ เป็ น ปาฏิ ห าริ ย ์ ค รั้ ง ที่ ส อง ดั ง นั้ น เนโปมุ ก จึ ง ได้ รั บ การ แต่ ง ตั้ ง ให้ เ ป็ น นั ก บุ ญ เพื่ อ ให้ ส มเกี ย รติ จึ ง น� า ศพไปบรรจุ ใ นโลงใหม่ ที่ ท� า ด้ ว ยเงิ น หนั ก สองตั น เป็ น เงิ น ที่ น� า มาจากเมื อ งคุ ด นาฮอร่ า ซึ่ ง อยู ่ ไ กลมาก โลงเงิ น นี้ ตั้ ง อยู ่ ใ นโบสถ์ เ ซนท์ ไ วตั ส แม่น�้าวอลตาวา มีสะพานชาร์ลส์ที่ใหญ่มาก สองข้างสะพานประดับด้วยรูปปั้นนักบุญ รวม 28 องค์ หนึ่ ง ในนั้ น คื อ รู ป ปั ้ น ของเนโปมุ ก และตรงจุ ด ที่ เ ขาถู ก โยนลงน�้ า ก็ มี ก ารสร้ า งที่ ร ะลึ ก เป็ น รู ป ดาวห้ า ดวงไว้ ซึ่ ง คุ ณ สามารถอธิ ษ ฐานได้ โ ดยวางมื อ ลงบนรู ป ดาวนั้ น เรื่ อ งนี้ ช วนคิ ด หลายอย่ า ง ลองคิ ด ผิ ว เผิ น ว่ า ถ้ า เนโปมุ ก ตอบพระราชาไปด้ ว ยถ้ อ ยค� า ที่ ไ ม่ ใ ช่ ค� า สารภาพบาปจริ ง ของมเหสี ที่ เ รี ย กว่ า บาปสี ข าว คื อ โกหกเพื่ อ เอาตั ว รอด น่ า จะ ดี ก ว่ า ยอมตาย 51

ถ้ า คิ ด วิ น าที เ ดี ย วอาจจะใช่ แต่ ถ ้ า เราลองจิ น ตนาการต่ อ ไปว่ า โดยนิ สั ย พระราชา ก็ จ ะต้ อ งออกค� า สั่ ง ว่า งั้นต่อไปทุกๆ ครั้งที่มเหสีมาพบก็ให้เอามาเล่าให้ฟังทุกวันไป เอ ถ้าอย่างนี้ คงจะปั้นเรื่องกันต่อไปไม่ไหว อีกทั้งตัวเองก็บาปมากขึ้นทุกวันเพราะโกหกเป็น ไฟทุ ก วั น อี ก ทั้ ง เรื่ อ งที่ เ ล่ า ให้ พ ระราชาฟั ง ไม่ ว ่ า จะเป็ น เรื่ อ งจริ ง หรื อ เรื่ อ งโกหก พระราชาก็ ค งไปเอาเรื่ อ งกั บ มเหสี จ นได้ ถ้ า เรื่ อ งนั้ น พระองค์ เ กิ ด ไม่ ช อบใจ ยิ่ ง นานวั น จะพั ล วั น กั น ไปใหญ่ การที่ เ นโปมุ ก เป็ น พระที่ ดี รั ก ษาสั ต ย์ รั ก ษาจรรยาบรรณของพระผู ้ ฟ ั ง ค� า สารภาพบาปนั้ น จึ ง เป็ น สิ่ ง ที่ ค วรยกย่ อ งแม้ จ ะแลกด้ ว ยชี วิ ต คนไม่ ก ลั ว ตายเท่ า นั้ น จึ ง จะคิ ด อย่ า งนี้ ไ ด้ เราเรี ย นลู ก เสื อ กั น มาตั้ ง แต่ เ ด็ ก ๆ ‘เสี ย ชี พ อย่ า เสี ย สั ต ย์ ’ แต่ ก็ เ อาไว้ ผ ่ า น ข้ อ สอบเท่ า นั้ น ออกจากโรงเรี ย นแล้ ว ลื ม ไป กลายเป็ น เสี ย สั ต ย์ เ พื่ อ เลี้ ย งชี พ โตมาพอเริ่ ม รั บ ศี ล ห้ า เราก็ กั ง วลอี ก เรื่ อ งห้ า มพู ด ปด คนที่ โ กหกไม่ เ ป็ น (มี น ะคะ) ไม่ กั ง วลเรื่ อ งนี้ เ ลย สบายมาก พระพุ ท ธเจ้ า สอนว่ า การพู ด สิ่ ง ใดให้ ดู ก าลเทศะ พู ด เมื่ อ สมควรพู ด พู ด เมื่ อ มี ป ระโยชน์ ถ้ า พู ด แล้ ว ไม่ มี ป ระโยชน์ ไ ม่ ต ้ อ งพู ด ก็ ไ ด้ อาจารย์ เ คยเล่ า เรื่ อ งแม่ ชี เมื่ อ มี ผู ้ ร ้ า ยวิ่ ง ผ่ า นมา แล้ ว ต่ อ มาต� า รวจวิ่ ง มาตาม ถามแม่ ชี ว ่ า เห็ น ผู ้ ร ้ า ย ผ่ า นมาทางนี้ มั้ ย แม่ ชี เ ดิ น ออกจากจุ ด ที่ ยื น อยู ่ ต อนที่ ผู ้ ร ้ า ยผ่ า นมา ไปยื น อี ก ที่ ห นึ่ ง แล้ ว ตอบต� า รวจว่ า ยื น อยู ่ ต รงนี้ ไ ม่ เ ห็ น ใคร แม่ ชี รั ก ษาสั ต ย์ ไม่ พู ด ปด และรั ก ษาชี วิ ต ตั ว เองด้ ว ย 52

(แต่เนโปมุกเจอเรื่องใหญ่กว่านี้ จึงต้อง ยึ ด มั่ น ในอุ ด มการณ์ ) การใช้ ชี วิ ต เป็ น เรื่ อ งง่ า ยๆ ได้ ก็ จ ริ ง แต่ ในบางสถานการณ์ ชี วิ ต ก็ เ ป็ น เรื่ อ งยากจริ ง ๆ และเราไม่ รู ้ ลึ ก ซึ้ ง ถึ ง ความคิ ด และ ค�าตอบหรอก จนกว่าเราจะเผชิญหน้ากับมัน ด้ ว ยตั ว เอง และนั่ น แหละจะถึ ง บทพิ สู จ น์ ว ่ า เราจะ เลื อ กอย่ า งไหนให้ กั บ ตั ว เอง อยู ่ ห รื อ ตาย อย่ า งที่ เ นโปมุ ก เลื อ ก เพื่ อ รั ก ษาคุ ณ ค่ า ของตั ว เองและรั ก ษาความปลอดภั ย ของ มเหสี ขอให้ เ ราไม่ ต ้ อ งพบกั บ เรื่ อ งยากขนาด นั้ น เหมื อ นคุ ณ เลย เนโปมุ ก

53

ความลั บ ของความเครี ย ด

54

ธรรมชาติ ใ ห้ ก� า เนิ ด เรามาและให้ เ รามี สั ญ ชาตญาณเอาตั ว รอด เพื่ อ ไม่ ใ ห้ เ ราตายง่ า ย หรื อ เป็ น อั น ตรายง่ า ย เพื่ อ เราจะได้ ด� า รงอยู ่ แ ละสื บ เผ่ า พั น ธ์ุ ต ่ อ ไป ตั ว อย่ า งง่ า ยๆ เช่ น เราจะกะพริ บ ตาเมื่ อ มี สิ่ ง ใดเข้ า มาใกล้ ต า การป้ อ งกั น ภั ย เมื่ อ เกิ ด การเผชิ ญ หน้ า เช่ น พบเสื อ ร่ า งกายจะหลั่ ง สารออกมาให้ เรามี แ รงวิ่ ง หนี ม ากกว่ า ปกติ หรื อ เมื่ อ จวนตั ว มี แ รงหั น ไปสู ้ เ สื อ เต็ ม ก� า ลั ง เป็ ด เวลามั น แสดงอ� า นาจต่ อ กั น มั น จะโผเข้ า หากั น อย่ า งกั บ จะเข้ า ไปฆ่ า ให้ ต าย ในบั ด ดล แต่ พ อถึ ง ตั ว กั น มั น กลั บ หยุ ด เสี ย เฉยๆ แล้ ว สลายสารในตั ว ด้ ว ยการกระพื อ ปี ก สั ญ ชาตญาณการวิ่ ง หนี ห รื อ ต่ อ สู ้ ข องคนอาจเป็ น ชี วิ ต สมั ย ก่ อ นที่ ยั ง อยู ่ ป ่ า หาของป่ า ฯลฯ วิ่ ง หนี เ สื อ หนี สิ ง โตอยู ่ บ ่ อ ยๆ แต่ ป ั จ จุ บั น เราท� า งานออฟฟิ ศ เราได้ มี พ ฤติ ก รรม สวนทางกั บ ธรรมชาติ เวลาเราถู ก เจ้ า นายด่ า เราโมโห ในใจเราอยากจะชกหน้ า นาย ร่ า งกายได้ ห ลั่ ง สาร ออกมา แต่ เ ราไม่ ไ ด้ ใ ช้ พ ละก� า ลั ง ที่ ถู ก สร้ า งขึ้ น เพื่ อ การนี้ เรากลั บ นั่ ง นิ่ ง เงี ย บ หรื อ บางที ฝื น ยิ้ ม ด้ ว ยซ�้ า เมื่ อ ออกจากห้ อ งเจ้ า นาย เราจึ ง เครี ย ด เพราะสารที่ อ อกมามากมายยั ง แขวนลอยอยู ่ ใ นเส้ น เลื อ ด เป็ น จ� า นวนมากกว่ า ที่ ร ่ า งกายต้ อ งการ เพราะไม่ ไ ด้ ใ ช้ ออกไป เราจึ ง ต้ อ งลดสารด้ ว ยการออกแรงหรื อ เที ย บกั บ เป็ ด ก็ คื อ กระพื อ ปี ก นั่ น เอง ในทางธรรมะสอนว่ า เมื่ อ เราโกรธให้ เ ราออกจากจุ ด ที่ ท� า ให้ โ กรธ และหั น ไปท� า อย่ า ง อื่ น เช่ น กวาดลานวั ด (วั ด จะเกลี้ ย งมากในวั น นั้ น ) ท่ า นเรี ย กว่ า เปลี่ ย นอารมณ์ ห้ า มจม อยู ่ กั บ อารมณ์ ร ้ า ย หั น ความสนใจไปที่ ล มหายใจ ให้ ค วามคิ ด ท่ อ งพุ ท โธแทนคิ ด ค� า ด่ า ต่ า งๆ ให้อยู่กับปัจจุบันให้ใกล้ชิดที่สุด (ถ้าคุณท่องพุทโธไม่ไหว อาจท่องว่า “กวาดเข้าไป กวาด เข้ า ไป” ก็ ไ ด้ )

การรู ้ ที่ ม าที่ ไ ปทางวิ ท ยาศาสตร์ ก็ ช ่ ว ยให้ เ ราจั ด การกั บ สิ่ ง ที่ ก� า ลั ง เกิ ด ขึ้ น ได้ ง ่ า ยขึ้ น เหมื อ นกั น เราไม่ ต ้ อ งมาถามว่ า ท� า ไมฉั น ยั ง โกรธอยู ่ ท� า ไมฉั น โกรธนาน ท� า ไมท่ า นสอน ให้ เ ปลี่ ย นอารมณ์ ดู มั น ยอมแพ้ ยั ง ไงพิ ก ล ตอนนี้ เ ราจะรู ้ แ ล้ ว ว่ า ส่ ว นหนึ่ ง เพราะเรายั ง ขั บ สารโมโหออกไปไม่ ห มดเท่ า นั้ น เอง แล้ ว ธรรมะก็ จ ะสอนว่ า “อย่ า สงสั ย มาก”

เสพติ ด ความทุ ก ข์ คนเรามี แ นวโน้ ม ที่ จ ะคิ ด เรื่ อ งที่ ท� า ให้ ทุ ก ข์ อ ยู ่ บ ่ อ ยๆ จนบางที เ ราคิ ด ว่ า นี่ เ ป็ น ธรรมชาติ ข องเรา เราจึ ง ยอมรั บ และจมอยู ่ กั บ ความทุ ก ข์ นั้ น อย่ า งทรมานและไม่ มี ท างออก มั น ท� า ให้ เ ราคิ ด ว่ า เราไม่ เ หมื อ นใครในโลกนี้ เป็ น ราชิ นี ค วามเศร้ า ดราม่ า มาก นั ก พั ฒ นาจิ ต แสดงสถิ ติ อ อกมาว่ า คนทั่ ว โลก 93 เปอร์ เ ซ็ น ต์ เ ป็ น คนชอบเศร้ า ค� า ตอบนี้ ช ่ ว ยปลดปล่ อ ยเราให้ รู ้ ว ่ า เราเป็ น คนปกติ แต่ เ ราออกจากทุ ก ข์ ไ ด้ ด ้ ว ยความรู ้ อี ก ข้ อ หนึ่ ง คื อ เราก� า ลั ง เสพติ ด ความทุ ก ข์ เป็นความจริงที่เหมือนเป็นตลกร้าย ใครอยากจะทุกข์เล่า เราไปเสพติดมันเข้าตั้งแต่ เมื่ อ ไหร่ กลไกของมั น เป็ น ดั ง นี้ ตั ว ทุ ก ข์ เ ป็ น พลั ง งานที่ อ ยู ่ ใ นตั ว เราที่ เ กิ ด ขึ้ น จากอารมณ์ มั น ต้ อ งกิ น อาหาร อาหารของมั น คื อ ความคิ ด ด้ า นลบ มี บ างสิ่ ง ในตั ว เราคอยหาอารมณ์ ด ้ า นลบมาป้ อ นมั น ตั ว ทุ ก ข์ จ ะครอบง� า เราได้ ส นิ ท เมื่ อ ได้ กิ น อาหาร ดั ง นั้ น จึ ง ไม่ แ ปลกเมื่ อ เราเกิ ด มี ค วามคิ ด เรื่ อ งขุ ่ น ใจที่ เ กิ ด มานานแล้ ว พุ ่ ง เข้ า ในหั ว ทั้ ง ที่ ไ ม่ ไ ด้ เ ชิ ญ มาแล้ ว ไม่ ย อมไป ความคิ ด ของเราจะเริ่ ม ไปคุ ย กั บ มั น แล้ ว เราจะหยุ ด ไม่ ไ ด้ เรารู ้ สึ ก ทุ ก ข์ โกรธ มี อ ารมณ์ ม ากเท่ า ตอนที่ เ กิ ด เหตุ ก ารณ์ เ มื่ อ ครั้ ง กระโน้ น แต่ ที่ เ ราไม่ รู ้ คื อ ลึ ก ลงไปในจิ ต ใต้ ส� า นึ ก ที่ เ ราสั ม ผั ส ไม่ ไ ด้ มั น ก� า ลั ง มี ค วามสุ ข สุ ข ที่ ได้ ทุ ก ข์

56

มั น เป็ น การเสพติ ด ความทุ ก ข์ เหมื อ นคนติ ด ยาที่ ไ ด้ เ สพยาตอนลงแดง วงจรอุ บ าทว์ ไ ด้ ท� า งาน ความคิ ด เป็ น อาหารให้ ตั ว ทุ ก ข์ แล้ ว ตั ว ทุ ก ข์ ก็ ส ร้ า งความคิ ด ให้ ม ากขึ้ น จนมั น เติ ม ตั ว เองเต็ ม ที่ สองสามชั่ ว โมงหรื อ สองสามวั น แล้ ว กลั บ สู ่ ค วามสงบ เพราะอิ่ ม แล้ ว โดยทิ้ ง ชี วิ ต ที่ ห มดเรี่ ย วแรงเอาไว้ ใ ห้ เ รา ความรู ้ นี้ จ ะช่ ว ยให้ เ ราหลบออกจากวงจรนี้ ไ ด้ อ ย่ า งไร เราต้ อ งท� า ความเข้ า ใจกระบวนการข้ า งต้ น นี้ แ ละคอยสั ง เกตเมื่ อ มั น เกิ ด ขึ้ น ธรรมะสอนให้ มี ส ติ รู ้ ทั น อารมณ์ ว ่ า นี่ เ ราก� า ลั ง เริ่ ม ทุ ก ข์ อี ก แล้ ว นะ อย่ า ให้ มั น เริ่ ม นาน รู ้ ใ ห้ ทั น เร็ ว ๆ เคล็ ด ลั บ คื อ ให้ อ าหารที่ ค วามทุ ก ข์ ย ่ อ ยไม่ ไ ด้ นั่ น คื อ ความสุ ข เมื่ อ คุ ณ มี ส ติ รู ้ ทั น ความทุ ก ข์ ที่ ก� า ลั ง เกิ ด ขึ้ น สติ จ ะท� า ให้ ค วามคิ ด เรื่ อ งทุ ก ข์ ดั บ ไป ชั่ ว ขณะ แล้ ว ความทุ ก ข์ จ ะกลั บ มาใหม่ ช่ ว งนั้ น เองที่ เ ราหั น ไปคิ ด ถึ ง สิ่ ง ที่ เ ป็ น ความสุ ข ของเรา แล้ ว เมื่ อ ไม่ ไ ด้ อ าหาร ความทุ ก ข์ ก็ จ ะฝ่ อ ตายไป ปฏิ บั ติ ก ารสู ่ ค วามสุ ข ซ�้ า ๆ ท� า ให้ ส มองเคยชิ น กั บ การมี ค วามสุ ข จิ ต ได้ รั บ ความสุ ข จิ ต จะเบิ ก บาน เรี ย นรู ้ ว ่ า ความสุ ข ดี อ ย่ า งนี้ เ อง โอ้ ย ยยย เลิ ก เศร้ า เลิ ก ทุ ก ข์ ดี ก ว่ า แล้ ว จิ ต ก็ จ ะจั ด การปฏิ เ สธความคิ ด เรื่ อ งทุ ก ข์ ไ ปเอง บอกลาความทุ ก ข์ กั น นะคะ

57

58

กรุ ง บราติ ส ลาวา ประเทศสโลวั ก บราติ ส ลาวาเป็ น เมื อ งหลวงของสโลวั ก เป็ น เมื อ งเล็ ก ๆ น่ า รั ก บนฝั ่ ง แม่ น�้ า ดานู บ แต่ เ ป็ น เมื อ งใหญ่ ที่ สุ ด ของประเทศ สมั ย ก่ อ นเป็ น ประเทศเช็ ก โกสโลวาเกี ย อยู่ ใ นอาณาจั ก รออสโตร-ฮั ง การี เมื่ อ อาณาจั ก รล่ ม สลาย เช็ ก โกสโลวาเกี ย ก็ แ ยกออกมา กาลต่ อ มาอยู่ ด ้ ว ยกั น ไม่ ไ หวก็ แ ยกจากกั น ด้ ว ยดี โ ดยให้ เ วลาชาวประชาตั ด สิ น ใจ และขยั บ ขยายกั น เองว่ า จะอยู่ ป ระเทศใด พอได้ เ วลาก็ แ ยกชั ด เจนว่ า เป็ น ประเทศเช็ ก มี เ มื อ งหลวงคื อ ปราก กั บ ประเทศสโลวั ก มี เ มื อ งหลวงคื อ บราติ ส ลาวา จุ ด ที่ ใ ห้ เ ที่ ย วเป็ น จั ตุ รั ส ทางเดิ น ยาวเหมื อ นราชด� า เนิ น บ้ า นเรา สุ ด ทางเดิ น เป็ น ลานปู หิ น บนพื้ น เป็ น รู ป ดอกไม้ และมี อ าคารสี เ หลื อ งเป็ น โรงละคร ช่ ว งใกล้ จั ตุ รั ส เป็ น แนวร้ า นค้ า ที่ ส ร้ า งซุ ้ ม ไว้ ใ ห้ อ ย่ า งสวยงามเป็ น ระเบี ย บเรี ย บร้ อ ย

59

ริ ม ทางมี รู ป ปั ้ น คนโผล่ อ อกจากท่ อ ระบายน�้ า เล่ า ว่ า มี นั ย ว่ า เคยเป็ น ประเทศคอมมิ ว นิ ส ต์ ม านาน ต่ อ ไปนี้ ฉั น ได้ โ ผล่ อ อกมาดู แ สงแดดดู โ ลก กั บ เขาบ้ า งแล้ ว

ชายหนุ่ ม แต่ ง ตั ว สี เ งิ น เวลาเขาขยั บ ตัวจะมีเสียงดังเอี๊ยดๆ เบาๆ ทุกขณะ ขยั บ เขาจะเล่ น กั บ เด็ ก ๆ ซึ่ ง เด็ ก ๆ จะชอบมาก บางครั้ ง เขาถึ ง กั บ ลงมา จากแท่ น ค่ อ ยๆ เดิ น เข้ า หาเด็ ก ท� า ให้ เด็ ก วิ่ ง หนี แ ต่ ก็ อ ยากหั น มาดู เขาต้ อ ง ขยั บ ตั ว บ่ อ ยๆ เพื่ อ ให้ มี เ สี ย ง เพราะ ชุ ด ของเขาเรี ย กร้ อ งความสนใจไม่ พ อ คนชอบดู แต่ ไ ม่ ค ่ อ ยมี ใ ครให้ ส ตางค์ เขาเท่ า ไหร่ นั ก 60

61

ที่ จั ตุ รั ส เล็ ก เดิ น เข้ า ไปในซอยจะมี อ าคารสี ช มพู ห ลั ง ใหญ่ เป็ น สถานที่ ที่ น โปเลี ย นเซ็ น สั ญ ญาสงบศึ ก กั บ เจ้ า เมื อ งเพรสบวร์ ก เรี ย กว่ า สั ญ ญาเพรสบวร์ ก ต่ อ มาเจ้ า เมื อ งได้ ย กลู ก สาวให้ น โปเลี ย น ครั้ น ตอนที่ น โปเลี ย นถู ก เนรเทศไปอยู่ เ กาะ เธอก็ ไ ด้ หอบลู ก กลั บ มาอยู่ ที่ นี่ ต ามเดิ ม เพราะไม่ ไ ด้ แ ต่ ง งานด้ ว ยความรั ก

62

ที่นี่มีงานฝีมือมาก ผ้าปูโต๊ะปักลาย นิตติ้งรูปนางฟ้า แผ่ น ไม้ เ ล็ ก ๆ รู ป นางฟ้ า นางฟ้ า เยอะมาก มี ง าน เซรามิ ก รู ป เกื อ กม้ า และรู ป หมวกเพ้ น ท์ ด อกไม้ หวานๆ สวยงาม เป็ น เมื อ งที่ ส งบน่ า สบายดี ค ่ ะ 63

สวั ส ดี ค วามเศร้ า ถึ ง แม้ ว ่ า คนส่ ว นใหญ่ จ ะชอบเรื่ อ งตลกรื่ น เริ ง แต่ ว ่ า จะใช่ ห รื อ ไม่ ที่ ถ ้ า สาวลึ ก ลงไป ก็ คื อ เพื่ อ หลี ก หนี ค วามเศร้ า ถึ ง แม้ ว ่ า คนส่ ว นใหญ่ จ ะไม่ ช อบความเศร้ า แต่ เ ราก็ จ ะดื่ ม ด�่ า กั บ ความเศร้ า ในค�่ า คื น ที่ โ กโบริ ก� า ลั ง จะตาย ผู ้ ช มส่ ว นใหญ่ จ ะไม่ ห นี จ ากหน้ า จอโทรทั ศ น์ โกโบริ บาดเจ็ บ สาหั ส มาก แต่ ก็ มี ก� า ลั ง พอที่ จ ะเอื้ อ นเอ่ ย ถึ ง การรอคอยที่ จ ะได้ พ บกั น บนทาง ช้ า งเผื อ กได้ ย าวนานเกื อ บครึ่ ง ชั่ ว โมง น�้ า ตาของอั ง ศุ ม าลิ น หลั่ ง ไหลไปทั่ ว เมื อ ง คื น นั้ น ทุ ก คนเป็ น อั ง ศุ ม าลิ น ที่ ก� า ลั ง ร้ า วรานปานจะขาดใจ ถ้ า ใครเดิ น ไปปิ ด โทรทั ศ น์ แถวนั้ น คงมี ก ารฆาตกรรม นิ ย ายที่ ไ ม่ เ คยตายมั ก เป็ น เรื่ อ งเศร้ า ตั้ ง แต่ ด าวพระศุ ก ร์ นางทาส สโนว์ ไ วท์ และ คนดู ค อยลุ ้ น ให้ ซิ น เดอเรลล่ า มี โ อกาสเล็ ด ลอดจากห้ อ งที่ แ ม่ เ ลี้ ย งขั ง ไว้ เพื่ อ มาลองสวม รองเท้ า แก้ ว “แล้ ว ก็ มี ค วามสุ ข นั บ ตั้ ง แต่ นั้ น มาจนชั่ ว นิ รั น ดร์ ” นี่ คื อ ค� า จบที่ ค ลาสสิ ก ซึ่ ง ทุ ก คน อยากได้ ไ ว้ ใ นชี วิ ต ของตั ว เองบ้ า ง คนที่ มี ค วามเศร้ า จะมี ป ฏิ กิ ริ ย าออกมาสองรู ป แบบ 1. พยายามจะออกจากความเศร้ า ซึ่ ง ต้ อ งใช้ ก� า ลั ง ใจอย่ า งมาก 2. อยากจะจมอยู ่ กั บ ความเศร้ า นั้ น ตลอดไป คนในแบบข้ อ 2 จะรู ้ สึ ก สงสารตั ว เองและอยากได้ ค วามเห็ น ใจจากผู ้ อื่ น เป็ น จ� า นวน มาก (อั ต ราความสงสาร ไม่ ใ ช่ จ� า นวนคน) นานไปเกิ ด ความเคยชิ น อยากเรี ย กร้ อ งผล ของความสงสารเป็ น อย่ า งอื่ น โดยไม่ รู ้ ตั ว และอาจลึ ก ลงไปถึ ง การกลั ว ว่ า ความเศร้ า ความน่ า สงสารนั้ น จะหายไปหมดไป 64

นี่ เ ป็ น เรื่ อ งเศร้ า อี ก อย่ า งหนึ่ ง อาจต้ อ งอาศั ย บุ ญ เก่ า ก้ อ นใหญ่ ม าช่ ว ยเปิ ด ตาให้ ส ว่ า ง เพราะความเศร้ า ชนิ ด นี้ เ หมื อ นไม้ เ ลื้ อ ย มั น จะพั น ขึ้ น ไปถึ ง ยอดต้ น ไม้ แ ละปกคลุ ม จน ต้ น ไม้ ไ ด้ รั บ แสงแดดไม่ เ พี ย งพอ เรื่ อ งราวปลี ก ย่ อ ยมากมายที่ มั น ค่ อ ยๆ ร้ อ งขอจะพั น กั น นั ว เนี ย จนตั ว เองแก้ ไ ม่ ไ ด้ แ ละท� า ชี วิ ต ที่ น ่ า จะสดใสหายไป เมื่ อ เรามี ค วามเศร้ า เราควรจะพยายามเดิ น ออกจากมั น (คื อ มั น ไม่ มี วั น เดิ น ออกจาก เราหรอก) หลวงพ่ อ พุ ท ธทาสสอนว่ า “เราไม่ ไ ด้ เ กิ ด มาเพื่ อ จะทุ ก ข์ ” ในธั ม มจั ก กั ป ปวั ต นสู ต ร ท่ า นสอนว่ า สิ่ ง ที่ เ ราควรหลี ก เลี่ ย งคื อ ความสุ ด โต่ ง สองอย่ า ง คื อ หลงสุ ข กั บ หลงทุ ก ข์ แล้ ว ท่ า นก็ ส อนให้ เ ราเดิ น ทางสายกลาง การจมอยู ่ กั บ ความเศร้ า เป็ น การหลงทุ ก ข์ ช นิ ด หนึ่ ง พระอาจารย์ ไ พศาล วิ ส าโล อธิ บ ายว่ า เรามั ก เข้ า ใจผิ ด ว่ า ทางสายกลางคื อ การ ไม่ ห ลงทุ ก ข์ หรื อ การไม่ ห ลงสุ ข ทางใดทางหนึ่ ง เราก็ คิ ด ว่ า เราท� า ถู ก แล้ ว เราทุ ก ข์ นิ ด หน่ อ ย ไม่ ไ ด้ โ ถมไปมาก หรื อ เราสุ ข นิ ด หน่ อ ย ไม่ ไ ด้ ห ลงไปมาก เราพอใจตั ว เองแล้ ว คิ ด ว่ า เราสายกลางแล้ ว เราเป็ น คนเดิ น ทางที่ พ อดี ๆ ไม่ ม ากไม่ น ้ อ ย ท่ า นว่ า นั่ น เป็ น ‘ระดั บ ’ ของค� า ว่ า ‘พอดี ’ เป็ น เรื่ อ งของปริ ม าณ ซึ่ ง ยั ง ไม่ ใ ช่ ความหมายที่ ถู ก ต้ อ งของค� า ว่ า ‘ทางสายกลาง’ ‘ทางสายกลาง’ ที่ แ ท้ จ ริ ง คื อ ไม่ ไ ปหลงทุ ก ข์ (ไม่ ว ่ า มากหรื อ น้ อ ย) และไม่ ไ ป หลงสุ ข (ไม่ ว ่ า มากหรื อ น้ อ ย) ทางสายกลางคื อ รู ้ ทั น ความสุ ด โต่ ง ทั้ ง สองข้ า ง (ไม่ ว ่ า มาก หรื อ น้ อ ย) ที่ ก� า ลั ง เกิ ด ขึ้ น เป็ น การปฏิ บั ติ อี ก ประเภทหนึ่ ง เป็ น เรื่ อ งของ ‘คุ ณ ภาพ’ ของทางสายที่ ส าม ทางที่ เ ราควรเดิ น มี ห ลั ก วิ ธี เ ดิ น อยู ่ ใ นอริ ย มรรคมี อ งค์ 8 65

เราควรจะท� า อย่ า งไรเมื่ อ เราเศร้ า เราจะเดิ น ออกจากความเศร้ า ได้ อ ย่ า งไร เมื่ อ เราเศร้ า เราปฏิ บั ติ ท างสายกลาง รู ้ ทั น อารมณ์ เ ศร้ า ที่ ก� า ลั ง ฟ้ อ นร� า ดู แ ละรู ้ มั น ไปเฉยๆ ไม่ มี อ ารมณ์ ร ่ ว ม รู ้ ว ่ า มั น เป็ น เรื่ อ งธรรมดาของโลกและชี วิ ต เมื่ อ เราเข้ า ใจว่ า มั น เป็ น ธรรมดา ความเศร้ า ก็ จ ะกลายเป็ น เรื่ อ งธรรมดา แล้ ว ลอยหายไปกั บ สายลม โจ วิ เ ทล นั ก พู ด เพื่ อ การพั ฒ นาจิ ต เขี ย นไว้ ใ นหนั ง สื อ ของเขาเรื่ อ งการออกจาก ความทุ ก ข์ ห ลายข้ อ มี ข ้ อ หนึ่ ง บอกว่ า ให้ คุ ณ นั่ ง นิ่ ง ๆ ดู เ ข้ า ไปที่ เ รื่ อ งเศร้ า นั้ น แล้ ว ด� า ดิ่ ง ลงไปในอารมณ์ แ ละเรื่ อ งราวนั้ น ด� า ลงไปให้ ลึ ก ที่ สุ ด ดื่ ม ด�่ า อยู ่ ใ นทะเลเศร้ า อย่ า งลึ ก ซึ้ ง ที่ สุ ด แล้ ว ไม่ น านมั น จะจากไป ท่ า นติ ช นั ท ฮั น ท์ อธิ บ ายว่ า จิ ต ของเราเหมื อ นบ้ า นสองชั้ น ชั้ น บนเป็ น ห้ อ งรั บ แขก ชั้ น ล่ า งเป็ น ห้ อ งใต้ ดิ น เมื่ อ เราอยู ่ ใ นห้ อ งรั บ แขก ความเศร้ า จะเดิ น ขึ้ น มาจากห้ อ งใต้ ดิ น ถ้ า เราคุ ย กั บ มั น มั น จะเข้ ม แข็ ง และท� า ให้ เ ราเศร้ า ลงเรื่ อ ยๆ จนจิ ต ใจย�่ า แย่ ไ ป ท่ า นสอนว่ า ให้ เ รารู ้ ว ่ า มั น เดิ น ขึ้ น มาจากห้ อ งใต้ ดิ น แล้ ว เผชิ ญ หน้ า กั บ มั น อย่ า งปกติ “สวั ส ดี ค วามเศร้ า เธอมาหรื อ นั่ ง ที่ โ ซฟานี่ สิ แต่ ฉั น จะไม่ คุ ย กั บ เธอ” เมื่ อ เราเผชิ ญ หน้ า กั บ ความเศร้ า โดยสงบและรู ้ ตั ว ไม่ ใ ส่ ใ จกั บ มั น อยู ่ ด ้ ว ยกั น ไป เงี ย บๆ ไม่ น านความเศร้ า จะอ่ อ นแอลง เมื่ อ มั น ไม่ ไ ด้ รั บ อาหารคื อ ความสนใจของเรา มั น จะหิ ว หมดแรง และตายไปเลย ยั ง มี ชี วิ ต สดใสรออยู ่ เ มื่ อ เราเลิ ก เศร้ า อย่ า สงสารตั ว เองว่ า มี เ รื่ อ งให้ เ ศร้ า ให้ ส งสารตั ว เองที่ ไ ม่ ย อมเลิ ก เศร้ า แล้ ว รี บ เลิ ก ดี ก ว่ า

66

ทางช้ า งเผื อ กยั ง มี โ กโบริ ร ออยู ่ ที่ จ ะมี ค วามสุ ข ด้ ว ยกั น ซิ น เดอเรลล่ า ได้ ส วมรองเท้ า แก้ ว แล้ ว เธอก� า ลั ง จะแต่ ง งานกั บ เจ้ า ชาย “แล้ ว ก็ มี ค วามสุ ข นั บ ตั้ ง แต่ นั้ น มาจนชั่ ว นิ รั น ดร์ ” เราก็ มี ค วามสุ ข ได้ เ ช่ น กั น มี ค� า กล่ า วหนึ่ ง บอกไว้ ว ่ า “วั น ที่ ป กติ ไม่ มี เ รื่ อ งร้ า ยเกิ ด ขึ้ น วั น ธรรมดานั้ น คื อ วั น ที่ วิ เ ศษที่ สุ ด แล้ ว ”

67

สำยน�้ ำ แห่ ง กำรเปลี่ ย นแปลง ฉั น จ� ำ ไม่ ไ ด้ ว ่ ำ ฉั น จดข้ อ ควำมนี้ ม ำจำกไหน อำจจะก� ำ ลั ง สนใจฟั ง อยู ่ ใ นตอนนั้ น จึ ง ลื ม จดที่ ม ำเอำไว้ ข้ อ ควำมนั้ น กล่ ำ วว่ ำ “เรำไม่ ต ้ อ งกลั ว ควำมเปลี่ ย นแปลง เพรำะตั ว เรำเองก็ เ ป็ น กระแสของควำม เปลี่ ย นแปลง เรำกลั ว เพรำะเรำหลงยึ ด มั่ น ในอั ต ตำตั ว ตน เรำคิ ด ว่ ำ เรำตั ว เล็ ก ๆ อยู ่ ใ นโลกที่ อ ยู ่ ในควำมเปลี่ ย นแปลง แล้ ว เรำจะเจอกั บ อะไรบ้ ำ งนะ” ส่ ว นใหญ่ เ รำจะอยู ่ กั บ ควำมเคยชิ น เรำจะอยู ่ กั บ สิ่ ง ที่ เ รำรู ้ จั ก ดี ท� ำ ให้ เ รำรู ้ สึ ก ปลอดภั ย เรำกลั ว สิ่ ง แปลกหน้ ำ ที่ เ ข้ ำ มำหำ รู ้ สึ ก อยำกให้ ทุ ก อย่ ำ งคงเดิ ม นั่ น เป็ น ควำม รู ้ สึ ก ธรรมดำที่ ใ ครๆ ก็ เ ป็ น กั น แต่ จ ริ ง ๆ แล้ ว เรำอยู ่ กั บ ควำมเปลี่ ย นแปลงตลอดเวลำ เพี ย งแต่ เ ป็ น สิ่ ง ที่ ม องเห็ น ได้ ไ ม่ ชั ด เจน จนกระทั่ ง ถึ ง มองไม่ เ ห็ น เลย เช่ น เรำแก่ ไ ปทุ ก วั น เรำไม่ เ ห็ น แต่ เ วลำ ดู ห นั ง เรำเห็ น ดำรำที่ เ รำรู ้ จั ก แก่ ไ ปมำกมำย เรำว่ ำ วั น นี้ ท� ำ ไมมั น แก่ จั ง (วะ) ช่ ว งหกเดื อ นหลั ง นี้ มี สิ่ ง รอบตั ว ฉั น เปลี่ ย นแปลงมำกมำยหลำยเรื่ อ ง เรื่ อ งญำติ เรื่ อ ง บริวำร เรื่องงำน หรือแม้แต่เรื่องที่ไม่เกี่ยวกับฉันเลยแม้แต่น้อย เช่น วัดที่ฉันไปประจ�ำ มี ก ำรเปลี่ ย นเจ้ ำ อำวำส เป็ น ต้ น นั บ ว่ ำ เป็ น ฤดู ก ำลแห่ ง กำรเปลี่ ย นแปลงจริ ง ๆ ฉั น แปลกใจตั ว เองอยู ่ เ หมื อ นกั น ตรงที่ ค รำวนี้ ฉั น ไม่ ไ ด้ เ ต้ น แร้ ง เต้ น กำ หวื อ หวำ รั บ ลู ก เล่ น ที่ พ ระเจ้ ำ ส่ ง มำให้ ปล่ อ ยให้ พ ระเจ้ ำ สนุ ก อยู ่ ข ้ ำ งเดี ย ว ฉั น เพี ย งแต่ นั่ ง เฉยๆ เหมือนนั่งอยู่ริมฝั่งน�้ำ เฝ้ ำมองดูกอผักตบชวำที่มีดอกสีม่วงลอยผ่ ำนไปอย่ ำงไม่มีอำรมณ์ ปะทะสั ง สรรค์ 68

ฉั น ไม่ รู ้ ห รอกว่ า เกิ ด อะไรขึ้ น กั บ ตั ว เอง แต่ ก็ ดี ใ จที่ ไ ม่ ต ้ อ งเหนื่ อ ยเหมื อ นเมื่ อ ก่ อ น ฉั น ปล่ อ ยให้ เ รื่ อ งราวที่ ท ยอยกั น เกิ ด ขึ้ น นั้ น บ่ ม เพาะและแก้ ไ ขด้ ว ยตั ว มั น เองบ้ า ง ยกบางเรื่ อ ง ให้ ลู ก ชายช่ ว ยไปจั ด การบ้ า ง ยกบางเรื่ อ งให้ ค วามเงี ย บไปจั ด การบ้ า ง แล้ ว มั น ก็ ผ ่ า นไป มี บ างเรื่ อ งที่ ใ จตื่ น อยากเข้ า ไปจั ด การ แต่ ก็ บ อกตั ว เองว่ า ไม่ ต ้ อ ง สงบเข้ า ไว้ สั ต ว์ โ ลก ย่ อ มเป็ น ไปตามกรรม พระพุ ท ธเจ้ า สอนว่ า “อย่ า เที่ ย วแส่ ยุ ่ ง เรื่ อ งของคนอื่ น เรื่ อ งของตั ว เองท� า เสร็ จ หรื อ ยั ง ” นึ ก ดั ง นั้ น แล้ ว ก็ ก อดความสงบไว้ แ ล้ ว เปิ ด ฟั ง เทศน์ ต ามที่ ตั้ ง ใจไว้ ว ่ า เป็ น หน้ า ที่ ห นึ่ ง ของวั น ที่ จ ะต้ อ งท� า ซึ่ ง การท� า ดั ง นี้ เ ป็ น การฝึ ก หยุ ด ความ ‘ใจร้ อ น’ และ ‘ชอบจั ด การ’ ของตั ว เองไว้ ด ้ ว ย นั บ ว่ า เป็ น ผลพลอยได้ ที่ ดี ฉั น เคยคิ ด ว่ า ฉั น จะต้ อ งหาอะไรมาท� า เพิ่ ม เพื่ อ ให้ ยุ ่ ง มากขึ้ น อี ก หน่ อ ย เพราะอยู ่ ว ่ า งๆ ไม่ ค ่ อ ยเป็ น ก็ พ ลั น สวรรค์ โ ปรด ที่ ไ ด้ เ ปิ ด ไปพบบทสั ม ภาษณ์ ข องอาจารย์ ป ระมวล เพ็ ง จั น ทร์ ท่ า นบอกไว้ ว ่ า “ผมไม่ มี ภ ารกิ จ อะไร ผมมี ห น้ า ที่ ที่ จ ะมี ชี วิ ต อย่ า งมี ค วามสุ ข ” ท� า ให้ คิ ด ถึ ง ค� า ของหลวงพ่ อ ชา สุ ภั ท โท สอนว่ า “เราไม่ จ� า เป็ น ต้ อ งเป็ น อะไรสั ก อย่ า ง”

69

อาจารย์ ป ระมวล เพ็ ง จั น ทร์ เคยเขี ย นไว้ ใ นหนั ง สื อ จาริ ก ด้ า นใน ว่ า ท่ า นใช้ ชี วิ ต เหมื อ นสายน�้ า สายน�้ า จะไหลไปเรื่ อ ยโดยไม่ มี ก ารวางแผน เมื่ อ เจออุ ป สรรคสายน�้ า ก็ จ ะ หาทางไปอี ก ทางหนึ่ ง จนได้ แล้ ว ก็ ไ หลต่ อ ไปเรื่ อ ยๆ ไม่ มี ค วามกั ง วลใดๆ ซึ่ ง สิ่ ง ที่ ท ่ า น บอกนี้ ท� า ให้ หั ว ใจของฉั น เป็ น สุ ข มากและปรารถนาที่ จ ะเดิ น ตามรอยท่ า น การเปลี่ ย นแปลงเกิ ด ขึ้ น ได้ เ สมอและในความจริ ง มั น เกิ ด ขึ้ น ตลอดเวลา เพี ย งแต่ เราจะรู ้ สึ ก ว่ า มี ก ารเปลี่ ย นแปลงเกิ ด ขึ้ น เมื่ อ มั น เป็ น เรื่ อ งใหญ่ ๆ จนสั ง เกตได้ และ ตั ว เราเองก็ เ ป็ น ส่ ว นหนึ่ ง ของกระแสการเปลี่ ย นแปลงนั้ น ไม่ ม ากก็ น ้ อ ย เราต่ า งอยู ่ ใ น เกลี ย วคลื่ น เดี ย วกั น เพี ย งแต่ ท างด้ า นความรู ้ สึ ก ถ้ า เราสามารถเอาใจไปนั่ ง บนตลิ่ ง แล้ ว มองทุ ก อย่ า งที่ เ ปลี่ ย นแปลงเหมื อ นสิ่ ง ที่ ล อยน�้ า มาแล้ ว ลอยน�้ า ไป เราก็ จ ะสงบลงได้ และ ฉั น คิ ด ว่ า ฉั น เริ่ ม ได้ เ รี ย นรู ้ แ ล้ ว อย่ า งน้ อ ยก็ ไ ด้ เ ริ่ ม ต้ น เริ่ ม ต้ น ที่ จ ะไม่ ก ลั ว การเปลี่ ย นแปลง เริ่ ม ต้ น ที่ จ ะใช้ ชี วิ ต เดิ น หน้ า ไปเหมื อ นสายน�้ า และมี ห น้ า ที่ ที่ จ ะมี ชี วิ ต อยู ่ อ ย่ า งมี ค วามสุ ข โดยไม่ ต ้ อ งพยายามจะเป็ น อะไรสั ก อย่ า ง

70

ชี วิ ต คื อ เครื่ อ งปั ่ น น�้ ำ ผลไม้ เครื่ อ งปั ่ น น�้ ำ ผลไม้ มี ห น้ ำ ที่ ข องมั น อย่ ำ งเดี ย วคื อ เอำอะไรใส่ ล งไปแล้ ว กด มั น ก็ จ ะปั ่ น ปั ่ น ปั ่ น และปั ่ น ชี วิ ต คื อ ควำมว่ ำ งเปล่ ำ เมื่ อ เอำอะไรใส่ ล งไป มั น ก็ จ ะปรุ ง แต่ ง ปรุ ง แต่ ง และ ปรุ ง แต่ ง เสร็ จ แล้ ว ใจเรำก็ จ ะกิ น สิ่ ง ที่ ป รุ ง แต่ ง แล้ ว นั้ น แล้ ว ร้ อ งไห้ แล้ ว หั ว เรำะ แล้ ว โกรธแค้ น แล้ ว ล้ ม ละลำยทำงจิ ต วิ ญ ญำณ เรำไม่ ไ ด้ เ ป็ น อะไร นอกจำกเครื่ อ งจั ก รปรุ ง แต่ ง เรำไม่ รู ้ ว ่ ำ เรำปรุ ง ถู ก หรื อ ผิ ด เวลำมี เ รื่ อ งอะไรเข้ ำ มำ เรำสรุ ป ก่ อ นถำมที ห ลั ง ร้ อ งไห้ ก ่ อ นรั บ ค� ำ อธิ บ ำยที ห ลั ง บำงที เ จ็ บ ปวดเพรำะคิ ด ไปเอง บำงที ป วดร้ ำ วเพรำะคำดกำรณ์ จ ำกเงื่ อ นไขของ ตั ว เอง สรุ ป คนอื่ น แล้ ว มำร้ อ งไห้ เ องโดยที่ เ ขำไม่ ไ ด้ คิ ด อย่ ำ งนั้ น สั ก หน่ อ ย ธรรมะสอนให้ ร ะวั ง กำรปรุ ง แต่ ง อยู ่ ค นเดี ย วให้ ร ะวั ง ควำมคิ ด อยู ่ กั บ มิ ต รให้ ร ะวั ง วำจำ เมื่ อ จิ ต คิ ด รู ้ ทั น บ่ อ ยๆ อย่ ำ กดปุ ่ ม เครื่ อ งปั ่ น ง่ ำ ยเกิ น ไป เร็ ว เกิ น ไป แล้ ว จะหยุ ด น�้ ำ ตำหยดนั้ น ได้

71

72

นครบู ด าเปสต์ ประเทศฮั ง การี ชาวฮั ง การี เ รี ย กตั ว เองว่ า แม็ ก ย่ า แม่ น�้ า ดานู บ ทอดยาวสวยงามมาก ฝั ่ ง หนึ่ ง เป็ น เนิ น เขาเรี ย กว่ า บู ด ้ า อีกฝั่งหนึ่งเรียบเหมือนกระดาษเรียกว่าเปสต์ รวมสองฝั่งเรียกว่าบูดาเปสต์ การเที่ยวเริ่มที่จัตุรัสฮีโร่ เป็นลานกว้างมาก ท�าเป็นประตูใหญ่มีรูปปั้นซึ่งดูทรงพลังมาก ครั้งหนึ่งเคยเป็น ทางเข้าของงานเวิลด์ เอ็กซ์โป ตอนนี้เป็นที่ท่องเที่ยว ด้านหลังมีสวนสาธารณะและสวนสัตว์ บริเวณด้านหน้าอนุสาวรีย์เป็นหลุมฝังศพทหารนิรนามผู้เสียสละชีวิตเพื่อปกป้องประเทศชาติ ที่ตัวอนุสาวรีย์ มีรูปหล่อโลหะของบรรดากษัตริย์ในอดีตที่เป็นผู้รวบรวมก่อตั้งประเทศฮังการีด้วย ฉั น ชอบงานประติ ม ากรรมเหล่ า นี้ ที่ ท� า ให้ คิ ด ถึ ง คนสร้ า งว่ า ช่ า งมี พ ลั ง ใจมหาศาลและส่ ง พลั ง นั้ น ออกมาได้ แต่จริงๆ แล้วทุกคนมาถ่ายรูปมุมกว้าง ฉันจึงดึงรูปใกล้มาเก็บไว้

73

74

สถานที่ต่อมาเป็นเนินเขาชื่อคาสเซิลฮิลล์ เป็นที่ตั้งของป้อมปราการชาวประมง ความจริงไม่ใช่ ของชาวประมง เพี ย งแต่ บ ริ เ วณนั้ น เคยเป็ น ตลาดปลาก็ ขี้ เ กี ย จตั้ ง ชื่ อ เว้ า กั น ซื่ อ ๆ ไปเลย ป้อมปราการชาวประมง แต่ก็ไม่เคยใช้งานในฐานะของป้อมปราการ คงใช้เป็นที่ชมวิวเฉยๆ ในบริเวณเดียวกันมีวิหารแมทเธียส หลังคาจะประดับด้วยกระเบื้องดินเผาสีสดๆ ตัววิหาร มีลวดลายเขียนสีและทองเป็นเอกลักษณ์ของศิลปะตระกูลช่างฮังกาเรียนอย่างดี ในวิ ห ารเคยเป็ น ที่ ป ระกอบพิ ธี ก รรมต่ า งๆ ของกษั ต ริ ย ์ ฮั ง การี ในอดี ต พระจั ก รพรรดิ นี อลิซาเบธ หรือ sissi (Empress of Austria) ที่ชาวออสเตรียรักและชื่นชมมากก็มาประกอบ พิธีส�าคัญต่างๆ ที่นี่ ซึ่งเธอมีอีกต�าแหน่งหนึ่งคือ Queen of Hungary ด้วย ลานกว้ า งหน้ า วิ ห ารแมทเธี ย สมี รู ป ปั ้ น King Stephen ปฐมกษั ต ริ ย ์ ข องชาวฮั ง การี นั่งเด่นเป็นสง่าอยู่บนหลังม้า 75

76

ที่เมืองนี้มีเทพีเสรีภาพด้วย ยืนชูช่อมะกอกอยู่ เธอยืน โดดเด่นอยู่ที่ยอดเขา มองลงไปเห็ น แม่ น�้ า ดานู บ ไหลเนิ บ ฝั ่ ง ตรงข้ า มเป็ น อาคารรัฐสภาที่ใหญ่มากจนมีค�าถามว่าท�าไมประเทศเล็ก นิดเดียวจึงมีรัฐสภาใหญ่นัก ตอนที่ ส ร้ า งนั้ น ยั ง เป็ น อาณาจั ก รยิ่ ง ใหญ่ อ อสโตรฮั ง การี แต่ พ อแยกประเทศแล้ ว เหลื อ ประเทศเล็ ก นิ ด เดียว แต่รัฐสภาตั้งอยู่ที่นี่ จึงดูเหมือนไม่ค่อยสมดุลนัก แต่ ก็ ง ดงามมาก เป็ น อาคารที่ อ อกแบบได้ ส วยงามสง่ า ยิ่งใหญ่มาก สีขาว อยู่ริมฝั่งแม่น�้าดานูบ เมื่อล่องเรือในแม่น�้าดานูบถ่ายภาพจะได้อีกอารมณ์หนึ่ง ไม่ เ หมื อ นกั บ ตอนถ่ า ยภาพจากปราสาท ในเรื อ มี หู ฟ ั ง ให้ แ ขกทุ ก คนในการฟั ง บรรยายบ้ า นเมื อ งสองฝั ่ ง มีภาษาไทยด้วยค่ะ ค่อยยังชั่ว การล่องเรือเป็นเสน่ห์อย่างหนึ่งของการเดินทาง

77

78

ยามค�่ า คื น ของบู ด าเปสต์ พระราชวั ง มี แ สงไฟส่ อ งดู เ รื อ งรองดั่ ง ทองอยู่ ใ น ความมืด ท�าให้บูดาเปสต์เป็นดั่งสรวงสวรรค์อันงดงามตระการตา 79

กฎของความอลหม่ า น กฎของความอลหม่านหรือทฤษฎีไร้ระเบียบ อธิบายได้ง่ายๆ ว่า แม้พื้นผิวจะดูสับสน อลหม่ า น แต่ ลึ ก ลงไปกลั บ เป็ น ระเบี ย บอย่ า งยิ่ ง เพื่ อ ให้ เ ห็ น ภาพ เราลองนึ ก ดู ส ถานี ร ถไฟใหญ่ ๆ ผู ้ ค นต่ า งเดิ น สวนกั น ไปมาดู สั บ สน วุ ่ น วาย แต่ ที่ จ ริ ง แล้ ว ทุ ก คนก� า ลั ง อยู ่ ใ นระเบี ย บคื อ เดิ น ไปที่ ช านชาลาหมายเลขที่ ต ้ อ งไป รอขึ้ น รถ นี่ เ ป็ น ภาพที่ ดู เ หมื อ นไร้ ร ะเบี ย บ ดู วุ ่ น วายสั บ สนจนน่ า เวี ย นหั ว ทั น ใดนั้ น เสี ย งประกาศเปลี่ ย นหมายเลขชานชาลาก็ ดั ง ขึ้ น ขอให้ ผู ้ ที่ ร อรถที่ ช านชาลา หมายเลข 2 ไปรอรถของท่ า นที่ ห มายเลข 5 ความอลหม่านขนานใหญ่ก็เกิดขึ้น ดูสับสนวุ่นวายมากขึ้น แต่แท้ที่จริงแล้วมีระเบียบ อยู ่ เ บื้ อ งหลั ง อย่ า งมั่ น คง นั่ น คื อ ทุ ก คนไปที่ ช านชาลาหมายเลข 5 นี่ เ ป็ น ทฤษฎี ที่ นั ก ฟิ สิ ก ส์ ใ ช้ อ ธิ บ ายทุ ก อย่ า งตั้ ง แต่ ก ารหมุ น ตามวงโคจรของดวงดาว ในจั ก รวาล ลงไปถึ ง สิ่ ง ที่ เ ล็ ก กว่ า อะตอม ทุ ก อย่ า งทุ ก เรื่ อ งแม้ แ ต่ เ รื่ อ งที่ ส ถานี ร ถไฟ ข้ า งต้ น เราจะเอาทฤษฎี นี้ ม าใช้ กั บ ตั ว เราได้ อ ย่ า งไร แน่ น อน ในชี วิ ต ของเราคนเดี ย วก็ มี ค วามอลหม่ า นเล็ ก ๆ ส� า หรั บ เราเหมื อ นกั น เช่ น ของใช้ ป ระจ� า ตั ว ของเรา กระเป๋ า บั ต รเครดิ ต หรื อ กุ ญ แจรถที่ เ ที่ ย วได้ ว างที่ โ น้ น ที่ นี่ พอ เกิ ด เหตุ เ ร่ ง ด่ ว นก็ ห าไม่ เ จอ

80

สามี ฉั น ก็ ช อบวางกุ ญ แจรถไว้ โ น่ น ไว้ นี่ จะไปไหนที เ ดิ น หากุ ญ แจรถ ฉั น จึ ง เอาถาดสวยๆ วางไว้ ที่ หิ้ ง ขอร้ อ งว่ า ทุ ก ครั้ ง ที่ เ ดิ น เข้ า ห้ อ งมาช่ ว ยวางกุ ญ แจ ในถาดนี้ ไม่ ว ่ า จะมี โ มงยามที่ วุ ่ น วายขนาดไหน ทั น ที ที่ คุ ณ ต้ อ งการกุ ญ แจรถ มั น จะอยู ่ ที่ นั่ น เสมอ คื อ จั ด ที่ พั ก ไว้ ใ ห้ ค วามสั บ สนมั น นั่ ง ความจริ ง ทฤษฎี อ ลหม่ า นเป็ น เรื่ อ งง่ า ยๆ บนโต๊ ะ ตั้ ง ขวดน�้ า เข้ า แถวไว้ ส ามแถว แถวละสี่ ข วด นายอลหม่ า นมาหยิ บ ไปเทน�้ า กิ น แล้ ว ไปยื น ตรงไหนตั้ ง ขวดน�้ า ตรงนั้ น ไม่ น าน ขวด 12 ใบกระจายไปทั่ ว ต้ อ ง ‘เสี ย เวลา’ มาจั ด อี ก ที ไม่ มี เ วลาจะเสี ย บ้ า นรก นายทฤษฎี ม าหยิ บ ไปเทน�้ า กิ น แล้ ว เทเสร็ จ ตั้ ง ขวดไว้ ใ นแถวตามเดิ ม กิ น จนหมด ทุ ก ขวดแล้ ว ขวดทั้ ง 12 ใบอยู ่ ใ นแถวเรี ย บร้ อ ยไม่ ต ้ อ งตามมาจั ด เก็ บ เรี ย กว่ า ท� า งานโดย ไม่ ต ้ อ งท� า งาน ในทฤษฎี ค วามอลหม่ า นมี ร ะเบี ย บอยู ่ ใ นนั้ น ความยุ ่ ง ๆ ทั้ ง หลายมี จุ ด หมายปลายทางแน่ น อน ดั ง นั้ น บางคนสร้ า งความอลหม่ า นขึ้ น เอง ที่ เ ล่ า มานี้ เ ป็ น ตั ว อย่ า งที่ ตื้ น ชั้ น เดี ย วเพื่ อ ให้ เ ห็ น ง่ า ย

81

แต่ ใ นชี วิ ต ส่ ว นตั ว ของเราคนเดี ย วนี้ มี ห ลายเรื่ อ งและมั ก มาประดั ง พร้ อ มกั น ท� า ให้ เรางง เหน็ ด เหนื่ อ ย สั บ สน และเลยดู เ หมื อ นชี วิ ต ยุ ่ ง เหยิ ง เพราะเราคิ ด พร้ อ มกั น ทุ ก เรื่ อ งและท� า ให้ เ งื่ อ นไขพั น กั น เป็ น กลุ ่ ม ด้ า ยยุ ่ ง ๆ หากเราตั ด สิ น ใจตั้ ง จุ ด หมายของแต่ ล ะเรื่ อ งเหมื อ นหมายเลขชานชาลารถไฟ แยก ปั ญ หาที่ ดู เ หมื อ นกลุ ่ ม ออกเป็ น ปั ญ หาเดี่ ย วๆ แต่ ห ลายข้ อ แต่ ล ะข้ อ มี เ ป้ า หมายว่ า จะท� า อย่ า งนี้ เราจะได้ ห ายใจสบายขึ้ น เมื่ อ สร้ า งเป้ า หมายก็ เ หมื อ นสร้ า งระเบี ย บขึ้ น มี ห มายเลขชานชาลาที่ แ น่ น อน รู ้ ว ่ า เมื่ อ เรื่ อ งนี้ ม าถึ ง จะวิ่ ง ไปที่ ห มายเลขใด ในท่ า มกลางความอลหม่ า นของวั น เราจะมี ระเบี ย บอยู ่ ภ ายใต้ ค วามอลหม่ า นนั้ น แล้ ว ทุ ก อย่ า งจะผ่ า นไปได้ อ ย่ า งน่ า แปลกใจว่ า เฮ้ ย ท� า ไมเราท� า หลายอย่ า งได้ พ ร้ อ มกั น หรื อ ความสั บ สนในใจมั น ปลอดโปร่ ง มี ช ่ อ งว่ า งให้ หายใจมากขึ้ น เพี ย งเรารั บ รู ้ ว ่ า แต่ ล ะเรื่ อ ง เราแบ่ ง เป็ น กล่ อ งๆ แยกกั น แล้ ว ด้ า ย ยุ ่ ง ๆ กลุ ่ ม นั้ น ได้ ห ายไปแล้ ว มี แ ต่ ด ้ า ยตรงๆ แต่ ล ะเส้ น ที่ ร อให้ เ ราจั ด การตามที่ ว างแผน ไว้ ต ่ อ ไป ทุ ก ปั ญ หามี ท างออก ถ้ า เราหาไม่ เ จอ ทางออกมั น จะมาหาเราเอง เพราะทุ ก อย่ า ง ต้ อ งเคลื่ อ นไปด้ ว ยตั ว มั น เองอยู ่ แ ล้ ว ลองใช้ ท ฤษฎี นี้ ช ่ ว ยจั ด วางให้ หั ว ใจได้ ผ ่ อ นคลาย หลวงพ่ อ ชา สุ ภั ท โท สอนว่ า “เมื่ อ มั น หนั ก ก็ ว างมั น ลง” ญี่ ปุ ่ น มองว่ า เมื่ อ มองปั ญ หาของสั ง คมและโลกแล้ ว “ปั ญ หาของเราเป็ น เพี ย งเรื่ อ งเล็ ก น้ อ ย”

82

อี ก ด้ ำ นหนึ่ ง ของควำมกั ง วล สมั ย ที่ ฉั น ยั ง ให้ ห มอดู ท� ำ นำยอยู ่ มี ห มอดู ล ำยมื อ คนหนึ่ ง บอกฉั น ว่ ำ คุ ณ จะแก้ ป ั ญ หำได้ ด ้ ว ยควำมกั ง วล ตอนแรกที่ ฟ ั ง ก็ ไ ม่ ไ ด้ คิ ด อะไร ยอมรั บ อยู ่ แ ล้ ว ว่ ำ ตั ว เองเป็ น คนขี้ กั ง วลระดั บ ชำติ หลั ง พำยุ ก ำรแก้ ป ั ญ หำสงบลง ผ่ ำ นไปนำนก็ ห วนมำคิ ด ค� ำ ท� ำ นำยนี้ มี 2 นั ย คื อ แก้ ป ั ญ หำไปด้ ว ยมี ค วำมกั ง วลในใจไปด้ ว ย ควำมกั ง วลนี้ ไ ม่ ไ ด้ ช ่ ว ยอะไรนอกจำกช่ ว ยให้ ผ่ ำ นยำกขึ้ น หนื ด มำกขึ้ น เหมื อ นเดิ น ในโคลน หรื อ อี ก นั ย หนึ่ ง ใช้ ค วำมกั ง วลในกำร วำงแผนแก้ ป ั ญ หำ ซึ่ ง ท� ำ ให้ มี ค วำมระวั ง จุ ด โน้ น จุ ด นี้ คอยดู ใ ห้ ร อบ กั ง วลไว้ ว ่ ำ จะดี หรื อ ยั ง ท� ำ ให้ ร อบคอบขึ้ น ผิ ด พลำดน้ อ ยลง พิ จ ำรณำดู แ ล้ ว เห็ น ว่ ำ น่ ำ จะเป็ น แบบที่ ส อง แต่ ที่ แ น่ ๆ คื อ มั น ท� ำ ให้ ฉั น แทบไม่ ไ ด้ สั ม ผั ส ชี วิ ต เลย มี แ ต่ ง ำน กำรแก้ ป ั ญ หำ และ กำรลุ ้ น รอคอยให้ เ รื่ อ งรำวมั น เป็ น ไปตำมแผน ซึ่ ง พอถึ ง เวลำจริ ง ๆ ต้ อ งเปลี่ ย นแผน ทุ ก วั น บำงที วั น ละหลำยรอบ หลวงพ่ อ ชำสอนว่ ำ เมื่ อ เจออะไรก็ ใ ห้ บ อกตั ว เองว่ ำ มั น ไม่ แ น่ ห รอก ฉั น ก็ ยึ ด ค� ำ นี้ ม ำตลอด เตรี ย มพร้ อ มที่ จ ะรั บ ควำมไม่ แ น่ ควำมเปลี่ ย นแปลง ด้ ว ย ควำมกั ง วล เครี ย ด และหวำดกลั ว ควำมเปลี่ ย นแปลงที่ จ ะมำถึ ง จนวั น หนึ่ ง ฉั น ได้ อ ่ ำ นหนั ง สื อ ของ ดี พั ค โชปรำ ที่ เ ผยให้ ฉั น เห็ น ควำมกว้ ำ งไกลของ ค� ำ ว่ ำ ไม่ แ น่

83

84

เขาบอกว่ า “ทุ ก สิ่ ง ไม่ แ น่ นั่ น เป็ น เรื่ อ งดี เพราะแปลว่ า อะไรๆ ก็ เ กิ ด ขึ้ น ได้ ยิ่ ง ไม่ แน่ ม ากเท่ า ใด ก็ ยิ่ ง มี โ อกาสใหม่ ๆ มากขึ้ น เท่ า นั้ น ” เราไม่ รู ้ ห รอกว่ า จั ก รวาลจะจั ด สรรอะไรให้ กั บ เรา เราจะรู ้ เ ฉพาะสิ่ ง ที่ เ รารู ้ ที่ เ ราเคยมี ประสบการณ์ เราไม่ รู ้ ม ากไปกว่ า นั้ น แต่ จั ก รวาลรู ้ และมั น จะให้ ม าเอง มั น อาจจะเกิ ด สิ่ ง ที่ ดี ก ว่ า ที่ เ ราวางแผนไว้ ก็ ไ ด้ ดั ง นั้ น ค� า ว่ า ไม่ แ น่ จึ ง ไม่ ไ ด้ มี แ ต่ ค วามน่ า หวั่ น ใจเท่ า นั้ น หากแต่ เ ป็ น ความตื่ น เต้ น ว่ า จะเกิ ด อะไรขึ้ น ได้ บ ้ า ง มี ค วามเป็ น ไปได้ ม หาศาล มี โ อกาสเป็ น พั น ล้ า นโอกาสที่ จ ะเกิ ด อะไรขึ้ น ในวั น ของเรา และเมื่ อ เราคาดหวั ง สิ่ ง ดี ๆ มั น จะดึ ง ดู ด สิ่ ง ดี ๆ เข้ า มา มี ค� า สองค� า ของผู ้ รู ้ ที่ ส อนกั น มา และฟั ง ดู เ หมื อ นจะขั ด กั น 1. จงคาดหวั ง แต่ สิ่ ง ที่ ดี ที่ สุ ด เสมอ แล้ ว คุ ณ จะพบว่ า ผลลั พ ธ์ จ ะเป็ น ไปตามนั้ น 2. เมื่ อ คุ ณ เลิ ก คาดหวั ง ความทุ ก ข์ ที่ คุ ณ สร้ า งขึ้ น เองจะหมดไป แต่ ก็ ใ ช้ ไ ด้ ทั้ ง สองข้ อ เมื่ อ เราต้ อ งคาดหวั ง อะไรสั ก อย่ า ง ก็ จ งคาดหวั ง ถึ ง สิ่ ง ที่ ดี ที่ สุ ด ส่ ง ความรู ้ สึ ก ออกไป หลั ง จากนั้ น ปล่ อ ยวาง ไม่ ต ้ อ งกั ง วลว่ า เมื่ อ ไหร่ จ ะได้ รั บ ผลที่ ต ้ อ งการ ไม่ ต ้ อ งคอยรั ก ษา ความคาดหวั ง ไว้ ต ลอดเวลา เมื่ อ ไม่ ค าดหวั ง ปล่ อ ยวาง ก็ จ ะไม่ ทุ ก ข์ ใ จ ดี พั ค โชปรา อธิ บ ายว่ า เราควรมี ชี วิ ต ที่ รื่ น เริ ง ชื่ น บาน เห็ น คุ ณ ค่ า ของชี วิ ต ในความ มี ชี วิ ต ชี ว า รพิ น ทรนาถ ฐากู ร กล่ า วไว้ ว ่ า “กระแสธารชี วิ ต ที่ ไ หลหล่ อ เลี้ ย งโลกคื อ กระแสธาร เดี ย วกั บ ที่ ไ หลผ่ า นเส้ น เลื อ ดของข้ า ทั้ ง กลางวั น และกลางคื น และเริ ง ระบ� า เป็ น จั ง หวะ ท� า นอง ชี วิ ต นั้ น ก็ คื อ ชี วิ ต เดี ย วกั น กั บ ชี วิ ต ที่ ผ ลิ บ านอย่ า งรื่ น รมย์ จ ากธุ ลี ดิ น งอกงามเป็ น ผื น หญ้ า ระบั ด และคลื่ น ดอกไม้ ที่ โ บกสะบั ด ” ท่ า นเรี ย กสิ่ ง นี้ ว ่ า “ชี พ จรชี วิ ต อั น ยาวนาน ซึ่ ง เริ ง ระบ� า ในสายเลื อ ดข้ า พเจ้ า ในเวลานี้ ”

ดี พั ค โชปรา กล่ า วว่ า การสั ม ผั ส ชี พ จรชี วิ ต อั น ยาวนานซึ่ ง เริ ง ระบ� า ในสายเลื อ ด ของเราในเวลานี้ คื อ การมี ค วามรื่ น เริ ง ชื่ น บานในชี วิ ต หรื อ การเผชิ ญ หน้ า กั บ สิ่ ง ที่ ไ ม่ อ าจ หยั่ ง รู ้ ด ้ ว ยเสรี ภ าพและความไร้ กั ง วล ในความไม่ แ น่ นั้ น เราไม่ รู ้ ว ่ า จะเกิ ด อะไรขึ้ น บ้ า ง แต่ ทุ ก สิ่ ง ทุ ก อย่ า งเกิ ด ขึ้ น ได้ ต ลอด เวลา และนี่ คื อ อิ ส รภาพ สิ่ ง ที่ จ ะเกิ ด ขึ้ น ใหม่ ไม่ จ� า เป็ น ต้ อ งเหมื อ นเรื่ อ งที่ เ ราเคยพบมา ไม่ อ ยู ่ ใ นเวลาที่ เ ราก� า หนด และไม่ อ ยู ่ ใ นเงื่ อ นไขผู ก มั ด ใดๆ พู ด ง่ า ยๆ คื อ ในความไม่ แ น่ นั้ น เปิ ด โอกาสเต็ ม ที่ ใ ห้ อ ะไรๆ ใหม่ ๆ เกิ ด ขึ้ น ได้ ม ากมาย มหาศาล ไม่ มี ขี ด จ� า กั ด อาจจะดี ก ว่ า ที่ เ ราคิ ด คาดหวั ง ไว้ ก็ ไ ด้ การ์ โ ลส กั ส ตาเนดา นั ก เขี ย นอเมริ กั น เขี ย นไว้ ว ่ า “ไม่ ส� า คั ญ ว่ า ชะตาชี วิ ต เราจะลิ ขิ ต เช่ น ใด ตราบที่ เ ราเผชิ ญ หน้ า มั น อย่ า งไม่ ไ ยดี สั ก น้ อ ย” นี่ แ หละคื อ ความไร้ กั ง วล คื อ ความสุ ข สดชื่ น คื อ อิ ส รภาพ คื อ ความรื่ น เริ ง ของชี วิ ต ถ้ า เราวางใจได้ อ ย่ า งที่ ท ่ า นผู ้ รู ้ เ หล่ า นี้ ส อน ใช้ ชี วิ ต อย่ า งไร้ กั ง วล ปล่ อ ยให้ ค วาม ไม่ แ น่ น อนท� า งานไป พร้ อ มจะพบกั บ อะไรก็ ไ ด้ ที่ จ ะเกิ ด มา (ความจริ ง ไม่ พ ร้ อ มแล้ ว มั น เกิ ด ก็ ต ้ อ งรั บ อยู ่ ดี ) เราคงได้ สั ม ผั ส ชี วิ ต มากขึ้ น ได้ หั ว เราะมากขึ้ น ได้ โ ปร่ ง เบามากขึ้ น และเห็ น ค่ า ของการไร้ กั ง วลมากขึ้ น

85

86

เมื อ งฮั ล ล์ ส ตั ท ท์ ประเทศออสเตรี ย หมู่ บ ้ า นเล็ ก ๆ ริ ม ทะเลสาบฮั ล ล์ ส ตั ท ท์ เ ทอร์ ซึ่ ง มี โ บสถ์ ค ริ ส ต์ Chiestuskurche เป็ น สั ญ ลั ก ษณ์ ที่ ส วยงามโดดเด่ น ได้ รั บ การจดทะเบี ย นเป็ น มรดกโลกจาก UNESCO ประเภท Historic Cultural Landscape ปี 1977 เป็นประเภทของ ชุ ม ชนที่ มี ก ารผสมผสานกั น อย่ า งกลมกลื น ของภู มิ ป ระเทศที่ ส วยงามกั บ วั ฒ นธรรม ที่เก่าแก่ เมืองนี้อายุ 4,500 ปี เป็นเมืองโรแมนติกของภูมิภาคซาลส์คัมเมอร์กุต ในออสเตรีย เป็นเมืองไข่มุกแห่งออสเตรีย มีทะเลสาบสวยๆ 76 แห่ง จุ ด ชมวิ ว ของที่ นี่ ส วยงามมาก เมื่ อ มองไปยั ง ทะเลสาบที่ ผิ ว น�้ า ใสสงบนิ่ ง มี เ กาะ สี ค รามอยู่ โ ดยรอบ โบสถ์ ง ดงามอยู่ ท ่ า มกลางบ้ า นเรื อ นที่ น ่ า รั ก ท� า ให้ ภ าพจาก มุมมองนี้ถูกน�าไปท�าเป็นภาพติดผนังบ้านที่ได้รับความนิยม ร้านค้ามีสินค้าหัตถกรรมและริมหน้าต่างเต็มไปด้วยดอกไม้ เป็นเส้นทางเดินที่น่า รื่นรมย์ประทับใจมาก

87

88

89

90

91

92

93

94

95

สงสั ย ไร้ ส าระ ในห้ อ งเรี ย นธรรมะวั น อาทิ ต ย์ วั น หนึ่ ง อาจารย์ ว ศิ น อิ น ทสระ เล่ า ถึ ง ประวั ติ พระพุ ท ธเจ้ า มี ก ารแวะจอดป้ า ยให้ ผู ้ เ รี ย นถกเถี ย งอะไรกั น บ้ า งนิ ด หน่ อ ย ในประวั ติ พระพุ ท ธเจ้ า นั้ น ย่ อ มมี ป าฏิ ห าริ ย ์ เช่ น ทรงเดิ น 7 ก้ า วมี ด อกบั ว รองรั บ เป็ น ต้ น อาจารย์ ก็ จ ะตอบว่ า เป็ น ธรรมดาของผู ้ ที่ จ ะได้ เ ป็ น พระพุ ท ธเจ้ า พวกเราก็ ยั ง ไม่ ห ยุ ด ฉั น ถามว่ า “ตรงจุ ด ที่ พ ระองค์ ล อยถาดทองค� า แล้ ว ถาดลอยทวนน�้ า จมลงไปที่ พญานาคนอนหลั บ ถาดไปซ้ อ นถาดพระพุ ท ธเจ้ า องค์ ก ่ อ นๆ ดั ง กริ๊ ก นั้ น อะไรจะไปตรง ริ ม ฝั ่ ง จุ ด นั้ น พอดี เ ป๊ ะ ขนาดน้ า น” อาจารย์ ส ่ า ยหน้ า หั ว เราะเบาๆ และพู ด อย่ า งอยากจะถอนหายใจว่ า “ก็ มั ว แต่ ม าสงสั ย อะไรพรรค์ นี้ กั น อยู ่ อ ย่ า งนี้ แ หละน้ า ” แล้ ว พวกเราก็ หั ว เราะกั น ครื น บางที เ ราใส่ ใ จกั บ เปลื อ กมากมายโดยไม่ รู ้ สึ ก ว่ า เสี ย เวลา ลื ม ไปว่ า มี พ ระธรรม อี ก มากที่ เ ป็ น ของแท้ อั น ควรแก่ ก ารสนใจศึ ก ษา เราไม่ อ าจข้ า มความสงสั ย อั น เป็ น เรื่ อ ง รู ป ธรรมไปได้ เ พราะความกลั ว ในใจของเรา กลั ว อะไร กลั ว ไม่ ไ ด้ บุ ญ เวลาฟั ง เทศน์ เราจะพบว่ า มี ค� า ถามประเภทที่ เ กี่ ย วกั บ รู ป ธรรมมาก เช่ น จุ ด ธู ป สามดอกเวลาปั ก ปั ก ดอกไหนก่ อ น ที่ วั ด ชลประทาน หลวงพ่ อ จะคอยบอกบ่ อ ยๆ ว่ า ไม่ ต ้ อ งซื้ อ ดอกไม้ ม า ก็ มี ค นกองดอกไม้ ห น้ า พระพุ ท ธรู ป ประจ� า เวลากรวดน�้ า บางคน ต้ อ งเอานิ้ ว ชี้ ร องน�้ า คนเราชอบสิ่ ง ที่ ม องเห็ น ได้ จ ริ ง ๆ ขอให้ ไ ด้ ท� า อะไรสั ก อย่ า ง มั น ค่ อ ยรู ้ สึ ก ได้ ท� า อะไร แลกบุ ญ 96

ดั ง นั้ น เวลาบอกว่ า นั่ ง สมาธิ ไ ด้ บุ ญ มากกว่ า จั ด กฐิ น สามล้ า นไปวั ด ไกลสุ ด แผ่ น ดิ น นั้ น จึ ง ฟั ง ดู ไ ม่ น ่ า เป็ น ไปได้ เรื่ อ งที่ ห ลวงพ่ อ ชาเล่ า ว่ า ตอนที่ ท ่ า นอยู ่ กั บ พระอาจารย์ กิ น รี ท่ า นรี บ ชุ น จี ว ร จะให้ เ สร็ จ เร็ ว ๆ พระอาจารย์ ถ ามว่ า ท� า ไมดู รี บ จั ง ท่ า นตอบว่ า จะได้ เ สร็ จ แล้ ว จะไปเดิ น จงกรม เพราะท่ า นรู ้ สึ ก ว่ า การภาวนาคื อ เดิ น จงกรม พระอาจาย์ กิ น รี บ อกว่ า การเย็ บ ผ้ า ก็ เ ป็ น ภาวนาได้ หลวงพ่ อ ชาจึ ง รู ้ ว ่ า กิ จ ในชี วิ ต ประจ� า วั น ทุ ก อย่ า งเป็ น การภาวนาได้ หลวงพ่ อ ชาสอนว่ า การประพฤติ ธ รรมปฏิ บั ติ ธ รรมอยู ่ ที่ ก ายที่ ใ จเรานี้ ไม่ ใ ช่ ที่ อื่ น ดู ก ายเรานี้ ดู ใ จเรานี้ หลวงพ่ อ ชาสอนว่ า มี อ ะไรเกิ ด ขึ้ น ก็ พู ด กั บ มั น ว่ า ไม่ แ น่ หลวงพ่ อ ชาสอนว่ า อย่ า ไปสงสั ย มั น เลย ปล่ อ ยวางมั น เสี ย ดั ง นั้ น เราจงดู ล มหายใจ นี่ เ ป็ น บุ ญ ภาวนาของเราแล้ ว ตั้ ง ใจฝึ ก ไป ส่ ว นของชี วิ ต เรื่ อ งใดๆ ก็ ต าม ถ้ า เราไม่ รู ้ ว ่ า เอ จะท� า ดี ไ หมน้ อ นี่ มั น ท� า แล้ ว จะผิ ด หรื อ ถู ก ก็ ใ ห้ ยึ ด ตามหลวงปู ่ มั่ น ภู ริ ทั ต โต ค� า เดี ย วที่ ว ่ า “ถ้ า สงสั ย แล้ ว ก็ อ ย่ า ท� า เลย” นี่ เ ป็ น สงสั ย เดี ย วที่ มี ส าระ แล้ ว เราจะปฏิ บั ติ ธ รรมได้ โ ดยสะดวกสบาย

97

วั น ที่ ยั ง มี กั น พระอาจารย์ ไ พศาลท่ า นเล่ า ว่ า ในการอบรมครั้ ง หนึ่ ง ท่ า นให้ ผู ้ เ ข้ า อบรมเล่ น เกม โดยให้ ทุ ก คนเขี ย นชื่ อ สิ่ ง ของหรื อ คนที่ รั ก ลงในกระดาษใบเล็ ก ชื่ อ ละหนึ่ ง แผ่ น จากนั้ น ก็ เ ริ่ ม เล่ น เกม ท่ า นบอกเหตุ ก ารณ์ อ ย่ า งหนึ่ ง ให้ และทุ ก คนต้ อ งเอาชื่ อ ในแผ่ น ใดแผ่ น หนึ่ ง ออกไป เริ่ ม ด้ ว ย รถคว�่ า ตามด้ ว ย ไฟไหม้ ต่ อ ด้ ว ย น�้ า ท่ ว ม เติ ม ด้ ว ย สึ น ามิ ฯลฯ มี ค นดึ ง ชื่ อ ไม่ อ อก มี ค นร้ อ งไห้ มี ค นขอเลิ ก เล่ น แม้ จ ะเป็ น เพี ย งเรื่ อ งสมมุ ติ แต่ ใ จไม่ อ าจทานทน เมื่ อ นึ ก ขึ้ น มาได้ ว ่ า “ถ้ า เป็ น อย่ า งนั้ น จริ ง ...” เมื่ อ วานนี้ ฉั น ไปนั่ ง คุ ย เล่ น ที่ บ ้ า นเพื่ อ น เขาเล่ า ให้ ฟ ั ง ถึ ง มหาเศรษฐี ค นหนึ่ ง วั น หนึ่ ง ภรรยาของเขาขั บ รถออกไปแล้ ว ไม่ ก ลั บ มา ไม่ มี ก ารขนข้ า วของ ไม่ มี ก ารเอาเงิ น ไป ไม่ มี ก ารบอกใคร ไม่ มี ก ารบอกเขา ไม่ มี วี่ แ ววใดๆ ล่ ว งหน้ า ไปเลยเงี ย บๆ เฉี ย บพลั น

98

เขายั ง เล่ า โยงไปถึ ง เพื่ อ นเก่ า อี ก คนด้ ว ยว่ า นั่ น ก็ เ หมื อ นกั น เห็ น แต่ ง ตั ว อยู ่ ถามว่ า จะไปไหน เมี ย ตอบว่ า จะไปซื้ อ ราดหน้ า เขาหั ว เราะ ไม่ รู ้ ซื้ อ ราดหน้ า ที่ ไ หน 20 ปี แ ล้ ว ยั ง ไม่ ก ลั บ มา ฉั น บอกว่ า เรื่ อ งอย่ า งนี้ ใ ช้ ค� า ว่ า จู ่ ๆ ก็ ห ายไปไม่ ไ ด้ มั น ไม่ ใ ช่ จู ่ ๆ แสดงว่ า เก็ บ กดมา นานแล้ ว จนล้ น ออกมา ทั้ ง สองเรื่ อ งนี้ เรื่ อ งหนึ่ ง สมมุ ติ ว ่ า จากตาย เรื่ อ งหนึ่ ง จริ ง ว่ า จากเป็ น แต่ ทั้ ง สองเรื่ อ งคนที่ เ หลื อ อยู ่ ท นไม่ ไ ด้ แม้ จ ะรู ้ ว ่ า สั จ ธรรมคื อ พลั ด พรากจากสิ่ ง ที่ รั ก เป็ น ทุ ก ข์ แต่ คิ ด ว่ า เวลาแห่ ง การจากพรากจะไม่ ม าถึ ง ตั ว ฉั น เชื่ อ ว่ า ในชี วิ ต คู ่ นั้ น ไม่ มี คู ่ ใ ดที่ มี แ ต่ ค วามราบรื่ น ตั้ ง แต่ แ ต่ ง งานจนแก่ เ ฒ่ า คน สองคนต้ อ งเรี ย นรู ้ ซึ่ ง กั น และกั น ไปตลอดชี วิ ต เหตุ ก ารณ์ ที่ เ ข้ า มาตามวาระ ผู ้ ค นที่ เ ข้ า มา เกี่ ย วข้ อ ง นิ สั ย ตามอายุ เหล่ า นี้ จ ะเข้ ม ข้ น มากโดยเฉพาะในช่ ว งวั ย ของการท� า มาหากิ น ความอดทน และอารมณ์ เ ป็ น ลู ก บิ ด ที่ ท ้ า ทายว่ า เราจะหมุ น มั น เพื่ อ เปิ ด ออกไป เป็ น การจบมั น ลงหรื อ ไม่ มี ห ลายสาเหตุ ที่ ท� า ให้ อ ดทน ทนเพื่ อ ลู ก ทนเพื่ อ รั ก ษาความเป็ น ครอบครั ว เอาไว้ ทนเพราะรั ก เขา ทนเพราะเข้ า ใจเขา ทนเพราะสงสารเขา ฯลฯ

99

ถ้ า โชคดี พ ายุ ร ้ า ยจะผ่ า นไปตามวั ย ทั้ ง ผ่ า นไปเพราะทุ ก อย่ า งต้ อ งผ่ า นไป ทั้ ง ผ่ า นไปเพราะได้ เ รี ย นรู ้ ต ามวั ย ที่ เ พิ่ ม ขึ้ น ประสบการณ์ ที่ เ พิ่ ม ขึ้ น ทั้ ง ผ่ า นไปเพราะได้ หั น กลั บ มามองเห็ น ความส� า คั ญ ของคนข้ า งตั ว เพิ่ ม ขึ้ น การดู แ ลกั น และกั น เป็ น สิ่ ง ที่ คู ่ ชี วิ ต ต้ อ งการ ไม่ ว ่ า จะอายุ ม ากสั ก เท่ า ใด การได้ ท บทวนและยอมรั บ ว่ า ได้ รั บ การ ‘เคี ย งข้ า ง’ จากคนข้ า งตั ว ท� า ให้ คู ่ ชี วิ ต อบอุ ่ น ใจ เป็ น ความรู ้ สึ ก ดี ที่ จ ะได้ แ ก่ ไ ปด้ ว ยกั น อย่ า งเอื้ อ อาทรกั น อย่ า งน้ อ ยในสามปี ม านี้ ฉั น ได้ เ รี ย นรู ้ แ ละรั บ ฟั ง เรื่ อ งราวของชี วิ ต คู ่ ม าหลายคู ่ และ น่ า แปลกที่ ทุ ก คู ่ จ ะคล้ า ยๆ กั น เริ่มต้นที่วัยหนุ่มสาวท�างานสร้างครอบครัวกันอย่างไม่รู้เหนือรู้ใต้ ดั้นด้นฝ่าฟันปัญหา การงานและความเหนื่ อ ยยากมาด้ ว ยกั น แล้ ว ฝ่ า ยชาย (ขออภั ย เผอิ ญ ในหลายคู ่ นี้ เ ป็ น ฝ่ายชายจริงๆ) ก็ท�าตามวิถีชีวิตที่ตนต้องการ ล้มคว�่าคะม�าหงาย ฝ่ายหญิงก็ต้องอดทนจน สมควรได้รับถังรางวัล (คือถ้วยมันเล็กไปเลยล่ะ) บั ด นี้ เ ฒ่ า ชะแลแก่ ช รา ชายหยุ ด พยศแล้ ว คลื่ น ลมได้ ส งบลง ชี วิ ต ตั้ ง อยู ่ บ นฐานราก ที่มั่นคง เพราะหญิงอดทนมาจนเป็นคานเสริมเหล็กเรียบร้อย อะไรมาก็บ่ยั่น ชินเสียแล้ว ยั ง ดี ที่ ค ลื่ น ลมพั ด มาเกยที่ ช ายหาด หั ว ใจของทั้ ง คู ่ เ มื่ อ ลื ม เรื่ อ งเก่ า ๆ ไปหมดแล้ ว ก็ ไม่ได้บุบสลาย ตอนนี้จึงเป็นคู่ชราที่รักกันมากกว่าเดิม มีแต่วันนี้คือปัจจุบันขณะที่อบอุ่น ฉั น จะรั ก เพื่ อ นผู ้ ห ญิ ง เหล่ า นี้ ม ากเป็ น พิ เ ศษเพราะเห็ น ใจในชีิ วิ ต ที่ ผ ่ า นมาของเธอ และดี ใ จที่ เ ธอมี ค วามสุ ข กั น ในวั น นี้

100

เมื่ อ เพื่ อ นเล่ า เรื่ อ งของคนที่ ภ รรยาจู ่ ๆ หายไป ฉั น จึ ง รู ้ สึ ก ห่ ว งใยเธอผู ้ นั้ น อยู ่ ใ นใจ ทั้ ง ๆ ที่ ไ ม่ รู ้ จั ก ขออวยพรให้ เ ธอพบทางสงบในจิ ต ใจ ขอให้ ค นที่ รั ก กั น แต่ ยั ง ไม่ ไ ด้ ต ระหนั ก ถึ ง การพลั ด พรากจงได้ ต ระหนั ก ขอให้ ค นรั ก กั น ที่ ยั ง ไม่ ไ ด้ ท บทวนสิ่ ง ที่ ไ ด้ รั บ จากคนข้ า งตั ว จงได้ ท บทวน ขอให้ ค นรั ก กั น ที่ ยั ง ไม่ ซึ้ ง ใจในคนที่ รั ก เราจงได้ เ ห็ น อย่ า งแจ่ ม ชั ด แล้ ว จะได้ ดู แ ลกั น และได้ มี ค วามสุ ข ร่ ว มกั น อย่ า งแท้ จ ริ ง ก่ อ นที่ วั น จากพรากจะมาถึ ง

101

102

เมื อ งซาลส์ บ วร์ ก ประเทศออสเตรี ย ถ้าใครเคยดูหนังเรื่อง เดอะ ซาวด์ ออฟ มิวสิค ที่ท�าให้ จูลี่ แอนดรูว์ โด่งดังไปทั่วโลก ก็จะรู้จัก เมื อ งนี้ เราเดิ น เล่ น ไปจะพบจั ตุ รั ส ที่ มี น�้ า พุ ซึ่ ง เป็ น ฉากที่ จู ลี่ พ าเด็ ก ๆ มาเต้ น วนรอบน�้ า พุ ใ นเพลง โดเรมี สวนมิ ร าเบล สวนใหญ่ ข องพระราชวั ง เดิ ม ผู้ ค นพากั น หลบแดดไปพั ก ผ่ อ นอยู่ ด ้ า นข้ า งแทน ส่ ว น เด็กๆ ยังพอวิ่งเล่นไล่จับกันได้สนุกอยู่

103

สะพานข้ า มแม่ น�้ า ซาลซ่ า มี รั ก นิ รั น ดรแขวนไว้ เ ต็ ม ไปหมด ปั จ จุ บั น นี้ นั ก ท่ อ งเที่ ย วอาการหนั ก กั บ การเที่ ย วเอากุ ญ แจเขี ย นชื่ อ แล้ ว ล็ อ กไว้ เ ป็ น สั ญ ญาว่ า เราจะไม่ พ รากจากกั น จนกว่ า กุ ญ แจจะหั ก และเชื่ อ ใจกั น และกั น ได้ โ ดยโยนกุ ญ แจทิ้ ง ไป สถานที่ ท ่ อ งเที่ ย ว หลายแห่งหลายประเทศโดนความรักล็อกไว้มาแล้วทั้งนั้น 104

ริ ม ฝั ่ ง แม่ น�้ ำ มี ร ้ ำ นค้ ำ และร้ ำ นอำหำรยำวเหยี ย ดไปตลอดแนว ดู แ ล้ ว เดิ น ไม่ ค ่ อ ยไหว แต่สวย ถ่ำยภำพมำไว้ดูอย่ำงเดียวพอ

105

ย่ า นการค้ า เป็ น ซอยกว้ า งพอประมาณ เสน่ ห ์ ข องมั น คื อ ลวดลายของเหล็ ก ดั ด ส� า หรั บ แขวนป้ า ยร้ า น ในย่ า นนี้ มี คู ห าหนึ่ ง ทาสี เ หลื อ ง เขี ย นบอกให้ ร ู้ ว ่ า เป็ น บ้ า นของโมสาร์ ต นั ก ดนตรี เ อก ซึ่ ง ปั จ จุ บั น ใครๆ ก็เอาชื่อเขามาใช้ จึงมีร้านค้า คาเฟ่ ช็อกโกแลต ฯลฯ ที่เป็นชื่อเขา 106

ตั้งแต่เที่ยวมาได้พบ คนที่แต่งกายเพื่อให้ คนมาถ่ า ยรู ป ด้ ว ย แล้ ว ให้ ทิ ป ก็ ม ากอยู่ แต่ ม าเจอคนนี้ เ จ๋ ง มาก เวลาเข้ า ไป ถ่ า ยรู ป กั บ เขา เขา จะแจกรูปโปสการ์ด เป็ น วิ ว เมื อ ง แต่ มี ชื่ อ เขาอยู่ ด ้ ว ย คุ ณ ลองคิ ด ดู ว ่ า เขาลอย อยู่ได้อย่างไร สนุก นะคะ

107

108

ได้ ยิ น แต่ ไ ม่ ไ ด้ ยิ น ปกติ ฉั น เป็ น คนที่ ไ ม่ ช อบเสี ย งที่ ไ ม่ ไ ด้ รั บ เชิ ญ เช่ น เสี ย งมอเตอร์ ไ ซค์ ที่ แ ผดมา ยามดึ ก เสี ย งหมาเห่ า ตลอดคื น เสี ย งเพลงที่ ไ ม่ เ พราะจากร้ า นคาราโอเกะ เป็ น ต้ น เวลาต้องอยู่ในสภาพทนเสียง ฉันมักจะหงุดหงิดทั้งๆ ที่รู้ว่าท�าอะไรไม่ได้ แต่ท�าร้าย ตั ว เองด้ ว ยการ ‘อยาก’ ให้ มั น เงี ย บซะที ฉั น เสี ย ค่ า โง่ น านๆ เสมอ หลวงพ่ อ ชาเคยสอนว่ า “เสี ย งไม่ ไ ด้ ม ากวนเราหรอก เราต่ า งหากที่ ไ ปกวนเสี ย ง เสี ย งมั น ก็ อ ยู ่ ข องมั น อย่ า ง นั้ น ” คื น หนึ่ ง ที่ วั ด ใกล้ บ ้ า นมี ง าน แน่ น อนเสี ย งดั ง เกื อ บทั้ ง คื น คื น แรกมวยเลิ ก เที่ ย งคื น คื น ที่ ส องร� า วงเลิ ก ตี สี่ ฉั น ตั้ ง ใจไว้ ตั้ ง แต่ หั ว ค�่ า ว่ า เราจะไม่ ส นใจเสี ย ง ไม่ ห งุ ด หงิ ด เราอยู ่ กั บ ลมหายใจ อยู ่ กั บ เสี ย งเทศน์ ห ลวงพ่ อ ที่ เ ปิ ด ไว้ ข ้ า งหมอน อยู ่ กั บ ความสงบใจ สบายใจ ไม่ รั บ เสียงอื่น ปล่อยให้มันเป็นเพียงเสียงในสภาพแวดล้อมทั่วไป เป็นเพียงเสียงในบรรยากาศ เหมื อ นเสี ย งระงมของกลางคื น ที่ ล อยมาตามปกติ ที่ เ ล่ า มานี้ เ พราะแปลกใจว่ า มั น ไม่ ห งุ ด หงิ ด ได้ จ ริ ง ๆ อย่ า งไม่ น ่ า เชื่ อ บางครั้ ง เผลอ ไม่ ไ ด้ ยิ น ไปเลย บางครั้ ง นึ ก ได้ มั น ได้ ยิ น แผ่ ว ๆ ไม่ ร บกวนเลย ดี ใ จ เล่ า มาเผื่ อ เพื่ อ นคนไหนมี อ าการเดี ย วกั น จะได้ ล องท� า ดู ต ามที่ ห ลวงพ่ อ ชาสอน

109

จงเลื อ กที่ จ ะเลื อ ก อาจารย์ ท ่ า นหนึ่ ง เคยสอนว่ า ถ้ า เรามี จ านสองใบ ใบหนึ่ ง มี เ ค้ ก อี ก ใบมี ข นมไข่ เราก็ เ ลื อ กอย่ า งใดอย่ า งหนึ่ ง ที่ เ รา ชอบได้ แต่ ใ นชี วิ ต เรา ในเรื่ อ งเรื่ อ งหนึ่ ง มั ก จะมี จ านเดี ย ว มี ข นมเค้ ก อยู ่ เรื่ อ งก็ คื อ ว่ า เราจะเลื อ กหรื อ ไม่ เ ลื อ ก เลื อ กได้ แ ค่ กิ น หรื อ ไม่ กิ น นี่ แ หละคื อ ปั ญ หาของเรา บางที เ ราเลื อ กที่ จ ะไม่ เ ลื อ ก ท� า ให้ เ ราจมอยู ่ กั บ ปั ญ หาที่ เกิ ด ขึ้ น และกลุ ้ ม ใจไปเรื่ อ ยๆ อาจารย์ บ อกว่ า เคล็ ด ลั บ ก็ คื อ จงเลื อ ก จงหยิ บ ขนมออกมาเพื่ อ ท� า ให้ จ านว่ า งเปล่ า จะได้ มี ที่ ท างให้ สิ่ ง ใหม่ ม าวางได้ เราต้ อ งท� า ให้ จ านนั้ น ว่ า ง ถ้ า เลื อ กแล้ ว สิ่ ง ใหม่ ที่ เ ข้ า มา ไม่ ถู ก ใจเราก็ ห ยิ บ ออกอี ก ได้ คนเราชอบความคุ ้ น เคย เรากลั ว การเปลี่ ย นแปลง เราคิ ด ว่ า เราไม่ รู ้ ว ่ า สิ่ ง ใหม่ จ ะดี หรื อ เปล่ า ทนอยู ่ กั บ สิ่ ง เก่ า ที่ คุ ้ น เคยดี ก ว่ า มี น ้ อ ยคนจะกล้ า เปลี่ ย นแปลง ความจริ ง ก็ คื อ เราลื ม ไปว่ า ถ้ า สิ่ ง ใหม่ ไ ม่ ดี เ ราก็ เ ปลี่ ย นใหม่ อี ก ได้ ฉั น ทบทวนตั ว เองว่ า เคยเป็ น อย่ า งนั้ น แหละ อาจารย์ บ อกว่ า จงเลื อ กที่ จ ะเลื อ ก เพื่ อ ให้ ตั ว เองได้ รั บ สิ่ ง ใหม่ ที่ ดี ๆ เพื่ อ ให้ ป ั ญ หาตรงหน้ า ที่ ค ้ า งคา มานานหมดไป เพื่ อ ให้ โ อกาสใหม่ ๆ กั บ ตั ว เอง ธรรมะสอนว่ า อย่ า จมอยู ่ กั บ อดี ต อย่ า กั ง วลกั บ อนาคต ให้ อ ยู ่ กั บ ปั จ จุ บั น ท� า สิ่ ง ที่ ดี ส� า หรั บ ปั จ จุ บั น วั น นี้ ท� า วั น นี้ ใ ห้ ดี บางที ก ารท� า วั น นี้ ใ ห้ ดี อาจจะเป็ น การท� า จานนี้ ใ ห้ ว ่ า ง ปล่ อ ยความทุ ก ข์ ที่ จ อง จานนี้ ม านานให้ เ ลื่ อ นหลุ ด ไป เพื่ อ มี ค วามสุ ข ใหม่ เ ข้ า มาปรากฏบนจานนี้ ข องเรา 110

ซ� า มั ก ในหั ว ใจ บนสนามหญ้ า นวลน้ อ ยที่ ส วยงาม จะมี ห ญ้ า อี ก ชนิ ด หนึ่ ง แอบเติ บ โตขึ้ น มาเงี ย บๆ เป็ น ใบเล็ ก ๆ กอดกั น เป็ น แพ ฉั น ไม่ รู ้ ว ่ า มั น ชื่ อ อะไร เรี ย กมั น เล่ น ๆ ว่ า ซ� า มั ก เจ้ า ซ� า มั ก มั น ค่ อ ยๆ ขยายกิ่ ง ก้ า นแนบไปกั บ พื้ น รอบทิ ศ คื บ คลานไปคลุ ม หญ้ า นวลน้อยให้หายนวล และหายไปเลยถ้าเจ้าซ�ามักชนะสิบทิศ หญ้านวลน้อยจะไม่มีโอกาส รั บ แสงตะวั น จะหม่ น เศร้ า อยู ่ ใ ต้ รั ศ มี บ ดบั ง ของเจ้ า ซ� า มั ก ไปจนตาย ในชี วิ ต ของเราก็ มี เ จ้ า ซ� า มั ก อยู ่ ใ นใจ ลั ก ษณะของมั น คื อ ฝั ง ลึ ก กั บ เรื่ อ งราวหนึ่ ง อย่ า ง เหนี ย วแน่ น นานนั บ เป็ น ปี ๆ อาจมี อ ายุ เ ป็ น สิ บ ปี ไ ด้ ถ ้ า ได้ รั บ การหล่ อ เลี้ ย งดี ๆ จากเรา ทุ ก ครั้ ง ที่ มี อ ะไรเฉี ย ดเข้ า มาใกล้ เ รื่ อ งราวนี้ เจ้ า ซ� า มั ก ก็ จ ะออกมาอาละวาด ยกตั ว อย่ า ง สมมุ ติ ว ่ า เราซื้ อ รถมาคั น หนึ่ ง แต่ พ อครอบครองเรี ย บร้ อ ยแล้ ว มี ค นมาบอกจุ ด อ่ อ น ให้ เ ราฟั ง จนเราคล้ อ ยตาม เราจะเริ่ ม ซ� า มั ก กั บ รถของเรา เราจะรู ้ สึ ก ว่ า เออ คิ ด ผิ ด ว่ ะ ที่ เ ลื อ กรถคั น นี้ ถั ง แก๊ ส มั น ก็ เ ติ ม ได้ น ้ อ ยกว่ า คนอื่ น ไป ต่ อ แถวเติ ม แก๊ ส ก็ ย าวน่ า เบื่ อ เอ้ ย แอร์ ก็ ไ ม่ เ ย็ น แถมยั ง เสี ย งดั ง อี๊ ย ์ เครื่ อ งเสี ย งก็ เ ล่ น เพลงไม่ เ พราะ เราไปบ่ น กั บ คนขายรถให้ เ รา เพื่ อ จะได้ ข ่ ม เขา ได้ ตั ด สิ น เขา ได้ ต ่ อ ว่ า คนแนะน� า ได้ บ ่ น ปั ๊ ม ขายแก๊ ส ชี วิ ต เราจะวนเวี ย นอยู ่ กั บ ความระคายเคื อ งทุ ก อย่ า งเมื่ อ เข้ า ใกล้ ร ถคั น นี้ นี่ แ ค่ ร ถนะ ลองคิ ด ดู ว ่ า ถ้ า เราซ� า มั ก กั บ ใครสั ก คนหนึ่ ง เป็ น สิ บ ปี อารมณ์ แ ละชี วิ ต ของเราจะล้ ม ละลายขนาดไหน 111

ลั ก ษณะจ� ำ เพำะของซ� ำ มั ก 1. เมื่ อ แสดงออกไปแล้ ว ได้ เ ป็ น คนถู ก บำงเรื่ อ งอยำกเป็ น คนผิ ด ก็ จ ะได้ เ ป็ น คนผิ ด ตำมที่ ใ จเรำต้ อ งกำร (อย่ ำ คิ ด ว่ ำ ไม่ มี บำงเรื่ อ งเรำอยำกเป็ น คนผิ ด อำจเพื่ อ เรี ย กควำม สนใจหรื อ อะไรก็ แ ล้ ว แต่ ) 2. กำรได้ ข ่ ม คนอื่ น หรื อ หลี ก เลี่ ย งกำรถู ก ข่ ม 3. กำรได้ เ ข้ ำ ข้ ำ งตั ว เอง หรื อ กำรได้ ตั ด สิ น ผู ้ อื่ น 4. กำรได้ ช นะ หรื อ กำรพ่ ำ ยแพ้ ทุ ก อย่ ำ งในโลกนี้ มี ร ำคำ เมื่ อ เรำมี ซ� ำ มั ก ไว้ ใ นครอบครอง เรำจะต้ อ งจ่ ำ ยบำงอย่ ำ งออกไป (โดยไม่ รู ้ ตั ว ) 1. ควำมรั ก หรื อ ควำมสั ม พั น ธ์ ที่ ไ ม่ เ ติ บ โต 2. ควำมมี ชี วิ ต ชี ว ำที่ ห ำยไป หรื อ สุ ข ภำพที่ ย�่ ำ แย่ 3. กำรแสดงออกอย่ ำ งเต็ ม ที่ ข องเรำจะถู ก หยุ ด ยั้ ง ไว้ 4. ควำมพึ ง พอใจในชี วิ ต หรื อ กำรเติ ม เต็ ม ให้ ตั ว เรำเองจะบกพร่ อ ง คิ ก คั ก เป็ น พี่ ช ำยคนโต รู ้ สึ ก ภู มิ ใ จในตั ว เองที่ เ ลี้ ย งดู น ้ อ งสำวมำแต่ เ ล็ ก แต่ น ้ อ ย แต่ บั ด นี้ น ้ อ งสำวโตแล้ ว เธอคิ ด ว่ ำ เธอตั ด สิ น ชี วิ ต ของตั ว เองได้ จึ ง ย้ ำ ยออกไปอยู ่ ค อนโดฯ คนเดี ย วตำมประสำคนรุ ่ น ใหม่ คิ ก คั ก เกิ ด ซ� ำ มั ก ขึ้ น ในใจว่ ำ ท� ำ ไมย้ ำ ยไปโดยไม่ ป รึ ก ษำ ซ� ำ มั ก ว่ ำ ชั้ น เลี้ ย งเธอมำนะ น่ ำ จะเคำรพกั น บ้ ำ ง ปี ก กล้ ำ ขำแข็ ง แล้ ว ละหรื อ ทุ ก ครั้ ง ที่ เ จอน้ อ งสำว คิ ก คั ก จะบ่ น ว่ ำ ท� ำ นองนี้ จ นน้ อ งสำวไม่ อ ยำกพบหน้ ำ เขำ แต่ เขำอยำกให้ น ้ อ งสำวรั บ รู ้ ตั ว ตนของเขำ น้ อ งควรจะเข้ ำ ใจเขำสิ

112

วั น หนึ่ ง น้ อ งสาวบอกความในใจว่ า “ความจริ ง หนู เ คารพพี่ น ะ แต่ ถ ้ า หนู ป รึ ก ษาพี่ พี่ ก็ จ ะไม่ ใ ห้ ไ ป พี่ ท� า กั บ หนู เ หมื อ นตอนที่ ห นู เ ป็ น เด็ ก เลย แต่ ห นู โ ตแล้ ว ถ้ า พี่ ฟ ั ง หนู หนู ก็ ค งปรึ ก ษาพี่ ” ซ� า มั ก ท� า ให้ คิ ก คั ก รู ้ สึ ก ชี วิ ต ถู ก ผู ก อยู ่ กั บ ความหงุ ด หงิ ด ผิ ด หวั ง เมื่ อ พบน้ อ งสาว เขา เป็ น คนถู ก น้ อ งสาวผิ ด เขาเข้ า ข้ า งตั ว เองว่ า ควรชี้ น� า น้ อ งสาวได้ ไ ม่ ว ่ า จะอายุ เ ท่ า ไหร่ แ ล้ ว ก็ เ ถอะ เขาอยากจะข่ ม ให้ เ ธอตระหนั ก ว่ า เขาเป็ น พี่ ที่ เ ลี้ ย งเธอมานะ มี บุ ญ คุ ณ ขนาดไหน เขาอยากชนะเธอ เขาอยากให้ เ ธอพึ่ ง พาเขาเหมื อ นที่ ผ ่ า นมาสมั ย เด็ ก ๆ ซ� า มั ก ท� า ให้ คิ ก คั ก สู ญ เสี ย ความสั ม พั น ธ์ ที่ ดี กั บ น้ อ งสาว ความรั ก ของน้ อ งที่ มี ต ่ อ เขา เริ่ ม พร่ อ งไป ความเครียดท�าให้คิกคักเสียสุขภาพ เขาไม่มีชีวิตชีวา เวลาพบน้องเขาแสดงความรัก ที่ มี ต ่ อ น้ อ งได้ ไ ม่ เ ต็ ม ที่ เ ท่ า ที่ อ ยากท� า มั น ขวางๆ อยู ่ ใ นใจ เขาไม่ ส ามารถเติ ม เต็ ม ชี วิ ต ของ ตั ว เองได้ เพราะเขาไม่ มี ค วามสุ ข เขาผู ก ติ ด อยู ่ กั บ เจ้ า ซ� า มั ก ค� า ตอบของน้ อ งสาวท� า ให้ คิ ก คั ก ตื่ น เขาเห็ น ซ� า มั ก ที่ น อนยิ้ ม เขลงอยู ่ ใ นใจและ ครอบครองจิ ต วิ ญ ญาณของเขาไว้ ใ นก� า มื อ เขาตระหนั ก วั น นี้ เ องว่ า จริ ง น้ อ งสาวโตแล้ ว ไม่ ใ ช่ น ้ อ งน้ อ ยอี ก ต่ อ ไป เขาจะต้ อ งคิ ด กั บ เธออย่ า งคนที่ โ ตแล้ ว เช่ น ให้ ค� า ปรึ ก ษาในการ ช่ ว ยเลื อ กคอนโดฯ ที่ ดี แ ละปลอดภั ย ซ� า มั ก ให้ โ อกาสเราที่ จ ะปล่ อ ยวาง เมื่ อ เราจั บ ไต๋ มั น ได้ เราจะเปลี่ ย นมุ ม มองไปเอง เราจะตระหนั ก ว่ า ยั ง มี ห นทางที่ ส องที่ ดี ก ว่ า ความคิ ด ดั้ ง เดิ ม ที่ เ ราเคยมี ต อนที่ ยั ง ไม่ ฆ ่ า เจ้ า ซ� า มั ก ทิ้ ง เราสามารถปลดปล่ อ ยจิ ต วิ ญ ญาณออกจาก เรื่ อ งที่ ข มวดสมองเรามาเนิ่ น นานได้ แล้ ว เราจะเป็ น อิ ส ระ 113

เราจะมี ชี วิ ต ชี ว า เราจะมี ค วามสั ม พั น ธ์ ที่ ดี ขึ้ น เราจะ ได้ รั บ ความรั ก เราจะสามารถเติ ม เต็ ม ความรู ้ สึ ก ของเรา และเราได้ เ ปิ ด โอกาสให้ สิ่ ง ดี ๆ อื่ น ๆ เข้ า มาในชี วิ ต ของเรา ซ� า มั ก จะเกิ ด ขึ้ น ใหม่ ไ ด้ เ รื่ อ ยๆ บางที มั น อาจพั ฒ นา ความแยบยลขึ้ น อี ก ด้ ว ย เราจะต้ อ งมี ส ติ และคอยรู ้ ทั น ว่ า เรามี อ ะไรบ้ า งที่ เ ป็ น ซ� า มั ก ของเรา และรี บ ขุ ด มั น ออกไป เสี ย ตอนนี้ ค นงานมี เ วลาว่ า งมากพอที่ จ ะพากั น มาระดม ขุ ด รากซ� า มั ก ออกจากสนามหญ้ า มั น ไม่ ย ากเท่ า ไหร่ เพราะเพี ย งสาวแนวก้ า นยาวๆ รอบทิ ศ ขึ้ น มา ให้ มั น พา ไปหาว่ า ต้ น ตอมั น อยู ่ ต รงไหนแล้ ว ขุ ด ขึ้ น มา ซ� า มั ก บริ เ วณ นั้ น ก็ ห ลุ ด ออกมาทั้ ง แพ แล้ ว วั น นี้ ห ญ้ า นวลน้ อ ยก็ ไ ด้ ทั ก ทายแสงแดดยามเช้ า ลองหาซ� า มั ก ในใจคุ ณ ดู สิ ค ะ แล้ ว ขุ ด มั น ทิ้ ง ไป แล้ ว คุ ณ จะพบรุ ่ ง อรุ ณ ฉายแสงอยู ่ ต รงนั้ น

114

115

หอมดอกพิ กุ ล ทอง นิ ท านพื้ น บ้ า นเรื่ อ ง พิ กุ ล ทอง เธอเป็ น คนพู ด เพราะ นางไม้ ใ ห้ พ รว่ า เวลาพู ด จะมี พิ กุ ล ทองร่ ว งจากปาก สุ น ทรภู ่ ก็ เ คยสอนว่ า “ถึ ง บางพู ด พู ด ดี เ ป็ น ศรี ศั ก ดิ์ มี ค นรั ก รสถ้ อ ยอร่ อ ยจิ ต แม้ พู ด ชั่ ว ตั ว ตายท� า ลายมิ ต ร จะชอบผิ ด ในมนุ ษ ย์ เ พราะพู ด จา” พระพุ ท ธเจ้ า สอนให้ เ ราพู ด ดี เ สมอ ในศี ล 5 ท่ า นห้ า มโกหก ในศี ล ที่ สู ง กว่ า นั้ น ห้ า ม ส่ อ เสี ย ด ห้ า มหยาบคาย ห้ า มเพ้ อ เจ้ อ ท่ า นว่ า เวลาคุ ย ให้ คุ ย ธรรมะ หรื อ ไม่ ก็ อ ย่ า คุ ย อะไรเลย มี น ้ อ งคนหนึ่ ง ชอบพู ด ว่ า “หนู พู ด ไม่ เ พราะ เพราะหนู เ ป็ น คนพู ด ตรง” แต่ ค วามจริ ง เราพู ด เรื่ อ งจริ ง เรื่ อ งตรงๆ อย่ า งสุ ภ าพนุ ่ ม นวลได้ ดังนั้นค�าพูดจึงเป็นเรื่องส�าคัญในชีวิตของเรา ค�าพูดน�ามาซึ่งสิ่งดีอย่างน่าประหลาดใจ และสิ่ ง ร้ า ยอย่ า งน่ า ตกใจ ส� า หรั บ ตั ว เราเอง ค� า พู ด ในหั ว ที่ ค ล้ า ยเสี ย งกระซิ บ คุ ย กั บ ตั ว เองก็ ส� า คั ญ ในแวดวงสนทนาเรื่ อ งการพั ฒ นาจิ ต และชี วิ ต จะเน้ น เรื่ อ งถ้ อ ยค� า ที่ เ ราส่ ง ออกไปสู ่ กระแสคลื่นของจักรวาลและดึงดูดสิ่งที่เราพูดออกไปกลับมาหาเรา ไม่เพียงถ้อยค�าที่เปล่ง ออกมา หากแต่ ถ ้ อ ยค� า ในความคิ ด ของเราด้ ว ย

116

ดั ง นั้ น เขาจึ ง แนะน� า ให้ เ ราคิ ด ดี เ สมอ เพื่ อ จะได้ ดึ ง ดู ด สิ่ ง ดี ๆ กลั บ มาหาเรา กฎแห่ ง แรงดึ ง ดู ด ‘สิ่ ง ที่ เ หมื อ นกั น จะดึ ง ดู ด เข้ า หากั น ’ เมื่ อ พู ด ถึ ง ความสุ ข บ่ อ ยๆ จะมี ค วามสุ ข เข้ า มาหาเรา เมื่ อ พู ด เรื่ อ งทุ ก ข์ บ ่ อ ยๆ ความทุ ก ข์ จ ะเพิ่ ม พู น ขึ้ น ในหนั ง สื อ บางเล่ ม ให้ ค วามหมายว่ า จั ก รวาลคื อ สมองของเราเอง บ้ า งว่ า คื อ จิ ต ใต้ ส� า นึ ก ของเราเอง ฉั น คิ ด ว่ า นั่ น คงมาจากการที่ เ ราและธรรมชาติ ร วมทั้ ง จั ก รวาล เป็ น หนึ่ ง เดี ย วกั น มี ค วามเชื่ อ มโยงกั น แต่ ก ระนั้ น ก็ ยั ง มี ร ายละเอี ย ดที่ ต ้ อ งเข้ า ใจลึ ก ลงไปอี ก ด้ ว ย โฉมเฉลาบอกตั ว เองว่ า “ฉั น ไม่ อ ยากไปสายเลย ท� า ไมตอนเช้ า มั น ยุ ่ ง วุ ่ น วายจริ ง นะ” นี่ คื อ เจตนาดี ที่ จ ะไปให้ ทั น ที่ จ ะไม่ ไ ปสาย แต่ เ ธอพู ด ผิ ด เพราะสมองไม่ ส ามารถ ประมวลด้ า นลบได้ ดั ง นั้ น เมื่ อ เราคิ ด ว่ า ไม่ อ ยากไปสาย ข้ อ ความประธานในประโยค อยู ่ ที่ ‘ไปสาย’ อยากหรื อ ไม่ อ ยากสมองไม่ รั บ รู ้ การท� า งานของมั น คื อ ไปสายเท่ า ไหร่ สายมากสายน้ อ ย แต่ ยั ง ไงก็ ส ายล่ ะ มั น จั ด การให้ คุ ณ ได้ ไ ปสายแน่ โฉมเฉลาต้ อ งพู ด ใหม่ “ฉั น อยากไปเช้ า ” มั น จะจั ด การให้ คุ ณ ได้ ไ ปแต่ เ ช้ า ๆ

117

เมื่ อ เราพู ด ว่ า “ฉั น ไม่ อ ยากเครี ย ด” สมองจะเปิ ด แฟ้ ม ความเครี ย ด แล้ ว จะถามว่ า ไม่อยากเครียดระดับไหน มันเข้าไปเลือกในแฟ้มความทรงจ�าที่ว่าด้วยความเครียด แล้ว ปล่อยความเครี ยดที่ เราพยายามหลีก เลี่ยงออกมา พร้ อมกับคอยจ้ องมองหาความเครียด ใหม่ ๆ มาให้ ทั้ ง วั น เราจึ ง ต้ อ งบอกตั ว เองว่ า “วั น นี้ ฉั น อยากสงบสุ ข ” ด้ ว ยทฤษฎี ด ้ า นสมองดั ง กล่ า ว เราจึ ง ต้ อ งเรี ย นรู ้ ที่ จ ะ ‘พู ด ดี ๆ ’ กั บ ตั ว เองเอาไว้ เสมอ ให้ ก� า ลั ง ใจตั ว เอง ในประโยคที่ ป ระกอบด้ ว ยเรื่ อ งดี ดั ง นั้ น ต้ อ งระวั ง การเลื อ กค� า ที่ ค วามหมายเดี ย วกั น แต่ เ ป็ น ด้ า นบวก เปลี่ ย นจาก “ฉั น ไม่ อ ยากโกรธ” มาเป็ น “ฉั น อยากใจเย็ น ” พระอาจารย์ ไ พศาลสอนว่ า เมื่ อ มี สิ่ ง ที่ ผิ ด พลาด “อย่ า คร�่ า ครวญ แต่ ใ ห้ ใ คร่ ค รวญ” ว่ า ผิ ด อย่ า งไร ต่ อ ไปจะได้ ไ ม่ ท� า อี ก แค่ นั้ น พอ การเอาแต่ ค ร�่ า ครวญ เราจะจมอยู ่ แ ต่ กั บ ความคิ ด และถ้ อ ยค� า ที่ ล ้ ว นท� า ร้ า ยตั ว เอง อย่ า งไม่ จ บสิ้ น และไม่ ไ ด้ ก ่ อ เกิ ด ผลดี ใ ดๆ เลย เพราะไม่ มี เ วลาใคร่ ค รวญข้ อ บกพร่ อ ง เพื่อน�าไปสู่การแก้ไข สังเกตไหมว่าเวลาที่เราคร�่าครวญเราจะพร�่าอยู่แต่เนื้อหาที่สูญเสีย ที่ เ สี ย หายที่ ผิ ด หวั ง จมอยู ่ ใ นทะเลระทมอย่ า งไม่ ลื ม หู ลื ม ตา เราก� า ลั ง บั น ทึ ก ข้ อ ความร้ า ยๆ ลงในจิ ต ใต้ ส� า นึ ก ของเรา ผู ้ ห ญิ ง คนหนึ่ ง ให้ สั ม ภาษณ์ ถึ ง ชี วิ ต ที่ ผ ่ า นมา เธอถู ก คนใส่ ร ้ า ยถู ก ฟ้ อ งจนต้ อ งหนี ไ ป อยู่เมืองนอกนานนับสิบปี อยู่ในห้องเช่าเล็กๆ ที่ว่างเปล่า นอนกับพื้นที่กว้างแค่เหยียด ตั ว นอน เมื่ อ หมดอายุ ค วาม เธอกลั บ มา สวรรค์ ช ่ ว ยให้ น ้ อ งที่ เ คยท� า งานด้ ว ยเก็ บ เอกสาร ส� า คั ญ ที่ เ คยถู ก สั่ ง ให้ ทิ้ ง แต่ เ ธอไม่ ทิ้ ง แล้ ว เอกสารนั้ น กลั บ มาช่ ว ยให้ เ ธอแก้ ค ดี จ นพ้ น ผิ ด

118

เธอบอกว่ า วั น นี้ เ ธอมี แ ต่ เ ดิ น หน้ า และไม่ ถ ามค� า ว่ า “ท� า ไม” กั บ ชี วิ ต และสิ่ ง ที่ เ กิ ด ขึ้ น อี ก ต่ อ ไป มี แ ต่ ง านๆๆๆ มี ป ั ญ หาก็ แ ก้ ๆ ๆๆ แต่ จ ะไม่ มี ค� า ว่ า “ท� า ไม” เมื่ อ มั น เกิ ด ขึ้ น มั น เป็ น อดี ต ไปแล้ ว เดิ น หน้ า แก้ ไ ข ไม่ ต ้ อ งถอยหลั ง ไปถามว่ า ท� า ไม (อย่ า งเพลงท� า ไมถึ ง ท� า กั บ ฉั น ด้ า ยยยยยย) เดี๋ ย วนี้ เ ธอเจริ ญ ก้ า วหน้ า มากมายกั บ บริ ษั ท ของเธอ สิ่ ง ที่ เ ราท� า ในวั น นี้ คื อ สิ่ ง ที่ จ ะส่ ง ผลในวั น หน้ า การคิ ด แต่ สิ่ ง ดี ๆ ด้ ว ยถ้ อ ยค� า ดี ๆ ให้ ตั ว เองก็ จ ะส่ ง ผลดี ใ นวั น หน้ า เช่ น กั น เตรี ย มกระเช้ า ใบงามไว้ วั น หนึ่ ง พิ กุ ล ทองจะร่ ว งลงเต็ ม กระเช้ า พู ด อะไรได้ ดั ง ใจ ไปหมด

119

ค ว า ม สุ ข คื อ ก า ร มี เ พื่ อ น สั ก ค น ที่ จ ะ คุ ย กั น อ ย่ า ง จ ริ ง ใ จ

120