Brimfaxi 2.tbl 2013 by Goggur

T Ă m a r i t L a n d s s a m b a n d s s m ĂĄ b ĂĄta e i g e n d a 2 . t b l . 2 0 1 3

Við óskum landsmönnum gleði og friðar yfir hátíðarnar. Njótum birtu kertaljósanna en skiljum þau ekki eftir logandi. Gáum að veðurspánni áður en við heimsækjum vini og ættingja og höldum örugg til móts við nýtt ár í hlýjum faðmi fjölskyldunnar. Hátíðarkveðjur, starfsfólk Varðar

VIÐ VILJUM KYNNAST ÞÉR BETUR

ÍSLENSKA / SIA.IS/ VOR 66907 12/13

GLEÐILEG JÓL OG FARSÆLT KOMANDI ÁR

Það á alltaf að vera helsta takmark okkar sem höfum það hlutverk að veiða fiskinn, að ganga vel um auðlindina og skila sem bestu hráefni á land.

Leiðari

flameðferð er mér ofarlega í huga í þessum pistli og kemur þar tvennt til, sögusagnir um slæma aflameðferð og ónóga kælingu hjá trillukörlum og stærðarflokkun á fiski sem fer á markað. Blóðgun og blæðing fisks í sjó er algert lykilatriði til að hægt sé að byrja á því að fá þann fisk sem innbyrtur er, í hágæðahráefni. Það er ekkert stórmál fyrir trillukarla að vera með eitt kar klárt sem blóðgunarkar þar sem í rennur sjór eftir þörfum eða honum ausið í karið og fiskinum blæðir þar, í dágóða stund. Þaðan er fiskurinn tekinn og stærðarflokkaður í nokkur kör sem búið er að setja í tvær til þrjár skóflur af ís og sjó þannig að að ísinn fljóti vel. Þegar magn fisksins eykst í körunum þá er ísað í kar annað slagið til að kælingin haldist rétt. Auðvelt er að fylgjast með bráðnuninni á ísnum í körunum og ef enginn ís er sjáanlegur í þeim þegar verið er á veiðum þá er það augljóst að ekki er nógu mikið ísað í fiskinn. Þetta hljómar kannski eins og uppskrift að einhverju sem á að fara að baka eða matreiða, en það er tilgangurinn með skrifunum og útkoman ætti að verða hágæðahráefni sem er eftirsótt í helstu matvöruverslunum heims eða beint á matardiskinn hjá okkur sjálfum. Ég set þetta á prent og vona að þessar upplýsingar verði einhverjum að gagni, því að allt sem verður til þess að auka gæði hráefnis er allra hagur. Aflameðferðin á við um alla sjómenn, því ekki er hægt að framleiða 100% vöru úr lélegu hráefni. Það ætti að vera einfalt fyrir strandveiðimenn að skila frá sér besta hráefni sem hægt er að fá upp úr sjó hérna við strendur Íslands, því að dagsafli hvers báts má ekki vera meiri en 650 Þorskígildi og útiverutími báta á þessum veiðum 14 tímar og því ætti að gefast nægur tími til að meðhöndla fiskinn rétt. Strandveiðar eru komnar til að vera og þar held ég að menn horfi til þess að meiri sátt sé að skapast innan greinarinnar og nauðsynlegt sé að líta þannig á að handfæraveiðar hafi verið og sé hluti af menningu okkar og verði svo um ófyrirsjáanlega framtíð. Þarna eru menningarsöguleg verðmæti í fullu gildi og þeim viðhaldið, auk verðmæta sem skapast þegar bátar eru endurnýjaðir og sá sem dettur úr miklum sóknarþunga fái annað hlutverk. Þá hafa ferðamenn sem koma hingað til lands sýnt aukinn áhuga á smábátahöfnum, löndunum úr smábátum og þeirri vinnu sem þar fer fram. Oftar en ekki sjást þeir vera að mynda sjálfa sig og vini sína með fisk eða báta í bakgrunninn. Þetta er umhverfi sem að margir hverjir eða flestir þeirra hafa aldrei komist í nánd

við og er mikil upplifun fyrir þá að sjá hlutina gerast. Umhverfisvernd, sjálfbærni, umhverfisvottanir á fiskistofnum, veiðum og vinnslu eru að verða að skilyrðum fyrir því að ýmsar matvörukeðjur taki ákveðnar fisktegundir í fiskborðin til sín. Þar eru vörur eins og færa- eða línuveiddur fiskur seldur á hæsta verði. Viðskiptavinurinn vill helst sjá fyrir sér trillukarl á bát sínum, sléttan hreinan sjó og umhverfisvænar veiðar, en togari með botntroll á ekki eins auðveldlega upp á pallborð kaupandans. Þarna stöndum við trillukarlar mjög framarlega og erum þar að auki að skila öllu hráefni að landi. Skemmum botninn lítið sem ekkert með kyrrstæðum veiðarfærum og skiljum ekkert eftir við veiðar. Þarna er ég að bera okkur saman við vinnsluskipin sem vinna aflann úti á sjó og henda frá sér tuga milljarða verðmæti á ári hverju af hausum, hryggjum, roði, innyflum og afskurði sem allt er orðið hráefni til matar og í líftækniiðnaðinn sem veltir orðið milljörðum á ári hverju og er að nýta þær afurðir sem til falla frá vinnslum í landi. Það á alltaf að vera helsta takmark okkar sem höfum það hlutverk að veiða fiskinn, að ganga vel um auðlindina og skila sem bestu hráefni á land, þannig tel ég að við séum að standa okkur í því sem við erum fengnir til að gera. Ráðherra sjávarútvegsmála mætti líta meira til þessara hluta og reyna að beina veiðum meira í þá átt að sjálfbærni og umhverfisþættir spili meira inn í úthlutanir og ívilnanir við veiðar. Ég tel að bæta mætti við úthlutun strandveiðipottsins næsta sumar um 2000 tonn vegna góðrar stöðu þorskstofnsins og þar benda allar líkur til þess að aflamark í þorski verði aukið. Þá værum við komin að þeim mörkum þar sem að allflestir gætu veitt flesta daga mánaðarins með þeim takmörkunum sem nú eru innan kerfisins. Makríllinn er farinn að ganga meira upp að ströndum landsins í ætisleit og eirir þar engu og líkjum við sjómennirnir honum oft við engisprettufaraldur en bæði sjófugl og seiði hafa ekkert í þennan hraðsynda fisk sem er ekki hér í neinni kurteisisheimsókn. Hann hreinsar upp átu, svif og síli. Smábátasjómenn hafa reynt að fóta sig í makrílveiðunum og tóku Norðmenn þar til fyrirmyndar og eru búnir að útbúa sig á veiðar. Nú hafa þeir veitt makríl með handfærum í nokkur ár og er reynsla manna vaxandi ár frá ári. Steingrímur J Sigfússon gaf út 3200 tonna makrílkvóta til færaveiða á árinu 2013 og taldi vel í lagt frá árinu á undan þegar smábátar veiddu 1100 tonn.

Sigurður Ingi Jóhannsson tók við embætti sjávarútvegsráðherra í vor og bætti hann við heimildir til færaveiða á makríl og fór heildarveiðin í tæp 4.700 tonn og stunduðu um 100 bátar veiðarnar. Það sýnir sig að smábátar eru enn að marka sér spor við veiðar og yrðu það gæfuspor ef að smábátunum eða færaveiðunum yrði haldið í sér potti innan heildaraflamarksins og vonandi að ráðherra hafi þá framtíðarsýn í þeim efnum. Á sama tíma og umræðan um skiptingu makrílsins í okkar lögsögu gengur yfir erum við Íslendingar að deila um hlutdeild okkar í þessum flökkustofni við ESB og Noreg og eigum við undir högg að sækja vegna þvingana um löndunarbann og sölu á afurðum. Þá er almenningsálitið í Evrópu örugglega ekki með okkur vegna þess að þeir telja okkur ofveiða úr stofni sem ekki er samið um veiðar á. Þetta gerir það að verkum að við verðum annaðhvort að semja um hlutdeild í flökkustofni eða eiga á hættu að missa ýmsar vörur okkar niður í léleg verð eða ekkert verð. Varðandi skiptingu makrílsins á stóru skipin ætla ég mér ekki að hafa skoðun á þeim hlutum en geri mér jafnframt grein fyrir því að það þarf að veiða fiskinn til að gera úr honum verðmæti, hvað sem að það svo er. En umræðan hér á landi sýnist mér að snúist fyrst og fremst um hvað eigi að ná miklum hluta aflaverðmætisins í veiðigjöld, þannig að það fer að verða spurning hvort borgar sig yfirleitt að vera að veiða vegna kostnaðar sem þarf að leggja í, áður en hægt er að hefja þær. Vonandi verða þeir sem að reiknuðu út veiðigjöldin fyrir síðustu ríkisstjórn ekki hafðir með í ráðum varðandi álagningu veiðigjalda í framtíðinni þar sem að öllum sjávarútvegi var hrært í einn pott og svo reiknað út eitt gjald á alla. Ég vil þakka þessari ríkisstjórn fyrir að taka til baka þá hækkun sem hefði orðið á veiðigjöldum ef að lögin hefðu náð fram að ganga, því það hefði orðið allflestum smábátaútgerðum á Íslandi ofraun að standa undir því. Óska þess að við getum náð meiri sátt um sjávarútveg í nánustu framtíð og að kraftar okkar fari í auknum mæli að beinast að því að hugsa meira um hvað við sjálf getum gert til að bæta umræðu og auka vinnu og verðmætasköpun í þjóðfélaginu öllu. Óska öllum smábátasjómönnum, fjölskyldum þeirra og Íslendingum öllum, gleðilegra jóla og farsæls nýs árs. Halldór Ármannsson formaður Landssambands smábátaeigenda.

Efnisyfirlit

Aldrei fiskað meira

Trillukarl á Alþingi

Síldarævintýri í Kolgrafafirði

Lélegir árgangar sex ár í röð

Útgefandi: Landssamband smábátaeigenda. Formaður: Halldór Ármannsson. Framkvæmdastjóri: Örn Pálsson. Ritstjóri: Sigurjón M. Egilsson. Ritnefnd: Halldór Ármannsson, Sigurjón M. Egilsson og Örn Pálsson. Ábyrgðarmaður: Örn Pálsson. Umsjón með útgáfu: Goggur ehf. Umbrot: Goggur ehf. Auglýsingar: Goggur ehf. Prentvinnsla: Oddi. Upplag: 1.500 eintök.

desember 2013

Óskum landsmönnum öllum gleðiríkrar hátíðar og farsældar á nýju ári Starfsfólk Ísfells

www.isfell.is Ísfell ehf • Óseyrarbraut 28 • 220 Hafnarfjörður • Sími 5200 500 • isfell@isfell.is

Óskum sjómönnum til hamingju með daginn

Á ársfundinum hvatti framkvæmdastjóri LS stjórn sjóðsins til að kynna fyrir sjóðfélögum heimild þeirra til töku lifeyris við 60 ára aldur.

Fá Upp UndiR 600 kRónUR Íslendingar og Grænlendingar standa fyrir um 80-90 prósent af grásleppuhrognunum í heiminum. Heildarveiðin á Íslandi stefnir í 16-17 þúsund tunnur á þessu ári. Heildarveiðin hefur farið yfir 20 þúsund tunnur í heiminum á ári síðustu ár. Grásleppukarlar hafa fengið upp undir 600 krónur á kílóið af hrognunum.

Lífeyrissjóðsmál Hafnir Ísafjarðarbæjar

Hafrannsóknarstofnin

Örn Pálsson eru út væri leiðandi því þar kæmi fram inn eigi að eiga fulltrúa grásleppukarlanna. Gangi áætlanir um minnkun veiða nú skilyrðislaust gætu að hefji viðkomandi töku lífeyris við 65 stjórná félaga grásleppukarlar endurheimt að nokkru fyrri stöðuí sína vertíð-sem hann fjárfestir í. LS Sjómannaog vélstjórafélag Grindavíkur ára aldur fengi hann ákveðna upphæð hefur flutt tillögu um þetta efni sem S hefur á undanförnum árum fylgst afar inni 2014,“ segir hann. greidda mánaðarlega, en ef hann mundi jafnan hefur verið felld. grannt með starfsemi Gildi lífeyrissjóðs. Á lífeyri frá 67 ára aldri hefði mánsjóðsins í apríl sl. bar það til tíðGríðarlega háan kostnað við endurstefnaársfundi á rússlandsmarkað Sjómannafélagtaka Eyjafjarðar inda verksmiðjur að fulltrúar fráhér landssambandinu sátu í kavíar fyrsta í krukku skoðun úr hefur aðargreiðslan hækkað umtalsvert. SjóðTvær á landi framleiða grá-LS margsinnis gagnrýnt. sinn sem fullgildir fulltrúar það er Fluttmarkaðurtillögu í nokkur ár um að skipt verði félögum væru ekki kynntar aðrar leiðir. sleppuhrognunum og seljaá áfundinum, erlenda markaði. Stærsti Sjómannasamband íslands þeirerhöfðu atkvæðisrétt. Það varð til þess keyptum endurskoðunarskrifstofu. Hún hefur Á tímum mikils atvinnuleysis hjá ungu inn í Frakklandi, í Svíþjóð og þó svoekki er töluvert í Þýskalandi Örn Pálsson. tillögurEvrópuþjóðum. LS rynnu í gegnum ársfundinn, þvertíáheimi jafnan verið felld. Nú hefur stjórn sjóðsfólki og flótta þess úr landi glímir annar ogaðöðrum Mestu hrognaætur eru hinsvegar hf. vinnuálag. Töluverður móti voru þær allar felldar. hópur við óhóflegt ins ákveðið að fyrir árið 2014 verði leitaðísfélag vestmannaeyja Rússar. Þeir virðast sólgnir í allar hrognategundir nema grásleppuÞó LS sem eitt af aðildarfélögum sjóðsins hluti þess hóps væri á sjötugs aldri. Framkvæmdatilboða í endurskoðun á ársreikningi sjóðsins. hrogn. Íslendingar hafa því ekkert selt inn á rússneska markaðinn. hafi loksins öðlast réttindi það mikið stjóri LS sagði það sína skoðun að Gildi lífeyrisBaader „Viðnú höfum verið aðþessi skoða þann ermarkað og álítum að það sé umhugsunarefni hvers vegna er jafn Gildi verði leiðandi í að auka sjóður ætti að vera leiðandi í breytingum á þessu kannski ekki eftirspurn eftir sjóðurinn hinum hefðbundna kavíar úr grálokaður almennum félagsmanni raun ber vitni. lífsmynstri. Þannig yrði fólki markvisst kynnt að atvinnutækifæri sleppunni. En við erum að skoðaoguppskriftir sem Rússar hafa bent ungs fólks ísfiskur ehf. Tillögum var ogverið er ætlað að rjúfa þann múr semvonirÁ við það gæti tekið út t.d. 50% af lífeyrinum við 60 ársfundinum okkur á aðLSgætu vænlegar. Við bindum að ná ár- hvatti framkvæmdastjóri LS reistur hefur verið í þessum ára aldur samtímis og það minnkar við sig vinnu. stjórn sjóðsins til að kynna fyrir sjóðfélögum angri í þessu,“ segir hann. tilgangi. ehf störf losna og yngra fólk fengi tækiÞannig mundu heimild þeirra til töku lífeyris við 60 ára aldur. Gjögur n Mörgum sjóðfélaganna væri hreinlega ekki Fulltrúaráð færi til að komast inn á vinnumarkaðinn. VissuDauft hljóð sjóðsins verði lagt niður vélsmiðja ehf.við 60 ára aldur skerðast, n Öllum kunnugt um þennan möguleika. Yfirlit sem send sjóðfélögum verði tryggður lega ísafjarðar mundi taka lífeyris Frekar dauft hljóð hefur verið í grásleppukörlum undanfarið. Örn en að sama skapi væru tryggð full réttindi á því milliliðalaus atkvæðisréttur segir að þeim finnist verðið alltof lágt og ættu þeir því ekki að n Sjóðfélagi sem sæti áfram inni í sjóðnum. Með þessu yrði geti boðiðsé sighinsvegar fram til setu í ekki sé að neinu öðru að vera á veiðum. Staðan sú að Súðavíkurhreppur v Súðavíkurhafnar opnuð leið fyrir sjóðfélaga til að minnka við sig stjórnallt sjóðsins hlotið kosningu hverfa, sé heyog í harðindum eins og einn viðmælandi hans tók Þannig yrði fólki markvisst vinnu í áföngum og njóta samhliða greiðslu frá á ársfundi. til orða. „Við höfum séð á útflutningstölum á kavíarnum að hann verkalýðs-og Bolungarvíkur kynnt að það gæti tekið útsjómannafélag hefur ekki lækkað eins mikið í verði og kaupendur eru að fá hrognlífeyrissjóðnum á móti tekjuskerðingu við lægra inDropinn á, það gefur von um að þegar tekst að ná meira jafnvægi á 50% af lífeyrinum við starfshlutfall. Síðast en ekki síst að geta miðlað holarokkur steininn t.d. framboð og ekki eftirspurn hækka,“ reynslu sinni til ungs fólks sem væri að koma inn Það er þó svo aðmuni þettaverðið brölt beri ekki segir ein- Örn. 60 ára aldur samtímis og „Þettaárangur. er kvikurBúið markaður og þvíhluthafastefnu verður umfram allt að laga veiðá vinnumarkaðinn. Með tímanum mundi starfshvern er að breyta það minnkar við sig vinnu. aldur lækka og atvinnuleysi minnka. n ina að markaðsaðstæðum sinni,“ hann. sjóðsins þannig að nú er hverju talið brýnt aðsegir sjóður-

Vökvakerfislausnir Vökvadælur Vökvamótorar Stjórnbúnaður Danfoss hf 6

desember 2013

Skútuvogi 6 • 104 Reykjavík • Sími 510 4100 • www.danfoss.is júní 2013

VELDU RAFGEYMI SEM HENTAR ÞÍNUM BÁT Nýju gæðarafgeymarnir frá Exide eru áreiðanlegir og endast lengur en gengur og gerist. Þeir henta fyrir vélaræsingu, útvarps- og leiðsögutæki, ljós o.fl.

Equipment-rafgeymirinn er fyrir báta með mörg tæki sem ganga fyrir rafmagni. Hann þolir djúpafhleðslu í notkun fyrir tækjabúnað og getur tekið við kröftugri endurhleðslu sem tryggir nóg af rafmagni og lengri líftíma. Afkastageta frá 290Wh til 2400Wh. *Wh

Rafgeymarnir fást í útibúum Olís um allt land. Fáðu upplýsingar hjá sérfræðingum okkar í síma 515 1257 eða sendu fyrirspurn á kjartans@olis.is

133738

TÆKJABÚNAÐUR

•

Dual-rafgeymirinn er fyrir báta sem þurfa kraft í vélaræsingu og straum fyrir önnur raftæki. Hann er hannaður til þess að gefa mikinn straum í upphafi ferðar og breytilegan kraft á meðan siglingu stendur. Afkastageta frá 350Wh til 2100Wh. *Wh.

SÍA

VÉLARÆSING OG TÆKJABÚNAÐUR

•

Start-rafgeymirinn er fyrir báta sem þurfa mikinn kraft við ræsingu en nota annars ekki rafmagn. Hann er hannaður fyrir einfalda báta en getur einnig verið notaður í tæknivæddustu snekkjur. Rafall hleður rafgeyminn eftir hverja notkun svo hann er alltaf fullhlaðinn. Afkastageta frá 500A til 1400A. *MCA.

PIPAR\TBWA

VÉLARÆSING

Haraldur Bjarnason

alldór Ármannsson var kjörinn formaður Landssambands smábátaeigenda á síðasta aðalfundi en þá gaf Arthur Bogason, fyrrverandi formaður, ekki kost á sér lengur. Halldór er uppalinn til átta ára aldurs á Drangsnesi en flutti árið 1971 með foreldrum sínum til Sandgerðis. Hann hóf sjómennsku sína með föður sínum Ármanni Halldórssyni við grásleppuveiðar en fór á sína fyrstu netavertíð á stærri báti 16 ára gamall árið 1979. „Pabbi hafði verið á vertíðum fyrir sunnan að beita áður en að við fluttum suður og grásleppuvertíðin var síðan tekin á vorin fyrir norðan. Grásleppumynstrið hélt sér eftir að við fórum suður og komum við mamma og systkini mín norður á Drangsnes eftir að skóla lauk, þá um miðjan maí og hjálpuðum til við að greiða grásleppunet eða fara með á sjó ef veður var gott. Pabbi átti síðast 5 tonna trillu 1984 en seldi hana þá eftir að henni hafði verið róið frá Sandgerði á færi og grásleppu með frekar slökum árangri. Árið 1995 var „línutvöföldunin“ tekin af og lítið um beitningu, þannig að pabbi, þá tæplega sextugur, lagði til að við myndum kaupa okkur bát saman. Það gekk eftir og í febrúar 1996 eignuðumst við fyrsta bátinn saman. Við vorum fyrst í sóknardagakerfinu, sem þá var og höfðum 84 daga til að róa innan ársins. Á þeim tíma vann ég við pípulagnir, tók sveinspróf í þeim og var við þær frá 1992-2004. Vinnuveitendur mínir voru það liðlegir við mig á þessum tíma að þetta gekk allt upp. Ég var í hlutastarfi á sjónum með pabba, sem beitti fyrir okkur, felldi grásleppunet eða reri með mér á handfærum þannig að hann hafði vinnu og einhver laun. Ég fór svo alveg í þetta 2004 og vorum við þá komnir með tvo báta en þegar þorskkvótinn var skertur um 33% árið 2007 hættum við að vera með tvær áhafnir á bátunum og nú er bara ein áhöfn á þeim báðum. Pabbi beitir ennþá, orðinn 76 ára og fer létt með það og svo eru tveir til þrír aðrir að beita með honum“. Bátarnir tveir, sem þeir feðgar eiga, eru báðir um 11 metra Gáskabátar og heita Guðrún Petrína og Stella. „Við höfum verið með annan bátinn okkar á Drangsnesi á línu og grásleppu en erum núna á Skagaströnd og tökum við beitta línuna með okkur frá Sandgerði og látum einnig senda okkur línuna þangað með flutningabílum. Við höfum reynt að sækja meira í þorsk á Skagagrunnið og vorum einnig á handfærum á Hornbanka í sumar og er það liður í því að reyna að forðast ýsu þar sem kvótastaða útgerðarinnar er vægast sagt slæm, eftir niðurskurð síðustu ára. Það skrýtnasta við þetta er að allir eru í tómum vandræðum að reyna að forðast ýsuna en Hafró menn virðast fá minnst af henni í þessum röllum sínum, enda eru þau flest öll tekin utan 12 mílna markanna, en mest af ýsunni er á grunnslóðinni, sem er aðal veiðislóð smábáta“.

desember 2013

n Halldór Ármannsson nýkjörinn formaður LS

Lengi tekið þátt í félagsmálum LS Mismunandi skoðanir í samtökum með breiðan hóp félagsmanna Halldór byrjaði snemma að taka þátt í félagsstörfum hjá LS. „Um leið og ég byrjaði að opna munninn á fundum í smábátafélaginu okkar, sem heitir Reykjanes, var ég kosinn í stjórn og fór á fyrsta aðalfund LS strax 1996. Ég held að ég eigi öll aðalfundargögn alveg frá þeim tíma.“ Hann segist hafa velt fyrir sér framboði til formanns bæði í fyrra og árið áður þegar hann var hvattur til þess. „Það eru auðvitað mismunandi skoðanir í svona samtökum enda ólík sjónarmið þegar menn eru með misstóra báta á mismunandi veiðarfærum og eru þar að auki í landshlutafélögum um land allt. Arthur hefur fengið

mótframboð síðustu ár en ég ákvað að láta ekki verða af því að bjóða mig fram fyrr en núna þegar hann ákvað að hætta og þá eftir að búið var að ýta við mér.“ Margir keyptu sig inn í kerfið úr aflamarkinu Smábátur og smábátur er síður en svo það sama í dag. Þeir geta verið frá smá hornum og upp í 15 metra, 30 tonna báta. Upphaflega voru smábátaeigendur einyrkjar með nánustu fjölskyldu með sér en nú er allt breytt. „Umhverfið er orðið allt annað en var. Sum fyrirtæki eru með 5-6 báta sem gerðir eru út allt árið og upp í 10-15 báta með strandveiðibátum á sumrin. Sjómennirnir á þessum bátum eru í sínum sjó-

Arthur hefur fengið mótframboð síðustu ár en ég ákvað að láta ekki verða af því að bjóða mig fram fyrr en núna þegar hann ákvað að hætta og þá eftir að búið var að ýta við mér. mannafélögum og umhverfið er gjörbreytt, því í dag eru mörg útgerðarfélög sem falla undir skilgreiningu LS. Það kom þrýstingur frá vissum útgerðarmönnum að kljúfa sig út úr LS í fyrra. Þetta eru fyrst og fremst menn með stóra báta sem fannst þeir ekki eiga samleið með okkur hinum. Við gátum ekkert farið að henda út aðalfundarsamþykktum eins og ekkert væri. Þar var kveðið á um að smábátar væru 15 tonn og ekki stærri, þannig að við gátum ekki farið að breyta því til að þóknast nokkrum mönnum og segja að við vildum stækka bátana upp í 15 metra lengd. Ég get nefnt sem dæmi að Bíldsey SH og Kristinn SH eru 15 metra, 30 tonna bátar. Kristinn er með meiri afla í nóvember, þessi eini bátur, heldur en 10-12 smærri bátar eins og ég er með. Hann fer með 60 bjóð í veiðiferð og hefur verið að róa frá Skagaströnd eins og við en kemst mun oftar á sjó en við vegna veðurs. Þessi bátur getur náð 20 róðrum í mánuðinum á meðan við getum róið í 5-8 daga. Ég hef ekkert á móti því að mikill afli berist á land og veit að eigendur þessara báta eru öflugir menn. En þeir þurfa að leigja til sín meira af fiski og þá er auðvitað minna til skiptanna fyrir okkur hina sem eftir erum. Þannig soga þeir til sín kvótann og þannig kemst hann á færri hendur. Þeir sem flokkaðir eru til smábáta veiddu 82 þúsund tonn á síðasta ári og ef við myndum áætla að einn svona öflugur bátur veiddi um 1.500 til 2.000 tonn á ári, þá þyrfti ekki nema um 40 – 50 sambærilega báta til að veiða þennan afla.“ Halldór bendir jafnframt á að margir frá stærri útgerðunum hafi keypt sig inn í smábátakerfið á sínum tíma til að ná í ódýrari kvóta og þeir hafa síðan verið að laga sig að þessu kerfi smátt og smátt. Á tæpum 30 árum hefur smábátaaflinn tífaldast Halldór ítrekar að auðvitað séu margar og mismunandi skoðanir uppi í samtökum eins og LS enda hafi nú trillukarlar yfirleitt ekki verið þekktir fyrir mikla samstöðu í gegnum tíðina. „Menn hafa mismunandi sýn á hvernig eigi að vinna að sameiginlegum hagsmunamálum, sem betur

Landað úr Stellu GK á Skagaströnd.

Ármann Halldórsson, faðir Halldórs, sem séð hefur um beitininguna fyrir útgerð þeirra feðga frá upphafi.

fer, má kannski segja. Þessi samtök voru stofnuð 5. desember 1985 og því styttist í 30 ára afmælið. Sundrungin er þó ekki meiri en það að LS hefur lifað í öll þessi ár. Landssambandið er búið að áorka mjög miklu á þessum áratugum. Sem dæmi um það sjáum við að heildarafli smábáta hefur farið úr 8 til 9 þúsund tonnum upp í 82-83 þúsund tonn á síðasta fiskveiðiári. Það hefur líklega enginn getað ímyndað sér þessar breytingar í upphafi. Margir 15 tonna bátar eru að róa með 48 bala u.þ.b. 22.000 króka í dag, sem er meira en stórir vertíðarbátar reru með í upphafi LS. Í dag er öllum fiski landað en keilu og öðrum meðafla ekki hent eins og þá var gert, sá afli skilaði sér ekki með í heildaraflanum í þá daga.“ Umhverfissamtök ráðast gegn grásleppuveiðum Halldór viðurkennir að aukin afli smábáta hafi að hluta til komið úr aflamarkskerfinu enda hafi kvótar verið skertir þar. Hann segir makrílveið-

arnar í sumar hafi verið barning hjá smábátunum. „Sumir voru heppnir við þessar veiðar en það var mikil ferð á makrílnum. Hann hagar sér undarlega. Stundum bulllóðar á honum en svo er hann horfinn þegar menn hafa gert sig klára. Svo getur það gerst að menn haldi allt dautt en þá gýs hann upp aftur. Flestir eiga eftir að læra meira á þetta kvikindi en það kemur með reynslunni. Svo er ekki alveg óljóst enn hvaða áhrif hann hefur á annað líf í sjónum, það er auðvitað ekki fullrannsakað ennþá.“ Halldór segir afkomu smábátaeigenda þokkalega síðustu ár eftir að gengið hrundi. „Grásleppan var búin að vera gullnáma frá 2008 og til 2010. Útkoman þar var ömurleg núna þótt veiðin væri góð. Umhverfissamtök telja grásleppu líka í útrýmingarhættu og hún er á válista hjá þeim. Hafró hefur engan veginn sinnt grásleppurannsóknum nógu vel. Þar mæla menn grásleppustofninn eftir útkomunni í togararalli en flestir vita að grásleppan er ekki botnlæg fyrr en hún kemur á hrygningarslóðir. Hún er uppsjávarfiskur á göngu sinni þangað. Nær væri að skoða hvað kemur af henni í flottroll. Þrátt fyrir að Hafró fái lélega útkomu var metveiði á síðustu vertíð og þó var veiðidögum fækkað og netafjöldi minnkaður. Tunnan af grásleppuhrognum tæplega sexfaldaðist í verði frá 2007-2010 og er verðið á niðurleið aftur og fengust um 60 þúsund krónur fyrir tunnuna í ár. Það stendur til að nokkrar vinnslur fái umhverfisvottun á grásleppuveiðar við Ísland en sú vottun þarf auðvitað að byggja á mælingum Hafró, svo það er spurning hvort ástandið breytist eitthvað við það,“ sagði Halldór Ármannson, formaður Landssambands smábátaeigenda. n

desember 2013

n Stór útgerðarmaður úr Stykkishólmi á Alþingi

„Hef ekki svitnað svona í Haraldur Bjarnason

g held að ég hafi nú ekki svitnað eins mikið áður í jakkafötum. Hér hafa ekki verið virt nein vökulög eða lög um hvíldartíma,“ sagði Sigurður Páll Jónsson trillukarl úr Stykkishólmi sem settist á þing sem varamaður Ásmundar Einars Daðasonar í byrjun desember. Sigurður Páll var í fimmta sæti á lista Framsóknarflokksins í Norðvesturkjördæmi fyrir síðustu kosningar og segist því ekki hafa búist við því að setjast á þing á kjörtímabilinu. „Ég fékk eiginlega loforð fyrir því að ég þyrfti ekkert að gera nema að setja nafn mitt á listann. Það fór hins vegar á annan veg því flokkurinn jók fylgi sitt mjög mikið í kjördæminu í þessum kosningum og fékk fjóra menn kjörna hér. Ég var því allt í einu orðinn fyrsti varaþingmaðurinn. Svo þurfti Ásmundur Einar að fara í aðgerð á hné vegna eymsla sem voru búin að hrjá hann lengi og því settist ég á þing núna í byrjun desember.“ Sigurður Páll segir aðdragandann hafa verið nokkurn svo hann hafi getað hagrætt sjómennskunni vegna fyrirhugaðra þingstarfa. „Ég hef nú aðallega verið að róa einn að undanförnu og svo var kvótinn farinn að minnka hjá mér þannig að það breytir litlu að stoppa aðeins núna. Ég fæ svo mann með mér á bátinn eftir áramót en þá verð ég búinn hér á Alþingi en gert er ráð fyrir að ég verði hér fram að jólafríi. Ég var að róa með línu og það var ágætis afli búinn að vera, yfirleitt um hundrað kíló á bala og að mestu þorskur,“ segir Sigurður Páll en mikil törn er á þingi þessa síðustu daga fyrir jól og mörg mál eftir sem þarf að afgreiða fyrir jólafrí. Jómfrúarræðan um síldina í Breiðafirði Sigurður Páll var ekki búinn að sitja lengi á Alþingi þegar hann flutti jómfrúarræðu sína. Þá tók hann þátt í umræðum um síldina í Kolgrafafirði, enda hæg heimatök og hann kunnugur málinu. Í ræðu sinni sagði hann m.a. að allt frá því að vart hefði orðið við síld í Breiðafirði, Grundarfirði og Kolgrafafirði um 2006 hafi verið mikið um síld þar og mörg skip sótt þangað til veiða. Síðan sagði hann orðrétt „Það má til gagns og gamans geta að um 1950 voru síldveiðar stundaðar í Breiðafirði. Í annálum og skjölum frá síðustu öld má finna frásagnir af því að í kringum 1943 fóru menn að ganga fjörur í Kolgrafafirði til að tína síld sér til matar. Ég hef heyrt svipaðar sögur af síldar-

desember 2013

Sigurður Páll Jónsson í vinnugalla trillukarls á bryggjunni í Stykkishólmi. Nú eru jakkafötin vinnugalli.

dauða allt aftur til 1908. Allt er þetta fyrir tíma þverunar fjarðarins. Í dag vita fræðimenn að þetta er sumargotssíld sem fitar sig eftir hrygningu og leitar síðan að stöðum til vetrardvalar og þá helst í kaldari og vatnskenndari sjó, sem er að finna inni á fjörðum og flóum, og gengur á vorin til hrygningar. Síldin er mikið ólíkindatól eins og hún hefur sýnt og sannað síðustu áratugi. Síldardauðinn í Kolgrafafirði á síðasta ári vakti mikla athygli og var talað um að þarna hefðu gengið á land tugir þúsunda tonna og magnið af síld í firðinum væri 250 þúsund tonn. Orsakir síldardauðans gætu átt sér nokkrar skýringar, segja menn. Súrefnismettun var mjög lítil og er talið að það sé hluti af skýringunni. Það er líka athyglis-

Myndir: Haraldur Bjarnason

vert að í bæði skiptin sem síldin gekk á land var stórstreymi, heiðskírt og tunglið skínandi bjart á vesturhimni. Núna í haust er síldin enn og aftur komin í Kolgrafafjörð, eins og flestir landsmenn vita. Þó mælist minna magn, eða um 70 þúsund tonn, og virðist súrefnismettun vera í góðu lagi. Þó að sjálfsagt sé að fylgjast með gangi mála þarna, hefði ekki mátt bíða átekta og sjá hverju fram vindur í staðinn fyrir þessar tilraunir með síldarsmölun sem hafa verið prófaðar? En mögulega getum við lært af þessu.“ Rafvirki, trillukarl og nú alþingismaður Trillukarlinn á þingi segir þingstarfið hafa komið sér skemmtilega fyrir sjónir og sér hafi

jakkafötum áður“ Ég fékk eiginlega loforð fyrir því að ég þyrfti ekkert að gera nema að setja nafn mitt á listann. verið einstaklega vel tekið. Hann segir létt yfir fólki á Alþingi þrátt fyrir miklar annir og ábyrgð. „Þegar Ásmundur Einar tilkynnti þingflokkinum að hann yrði frá þingstörfum um tíma og að ég kæmi í staðinn sagði hann víst að varamaðurinn væri stór útgerðarmaður úr Stykkishólmi. Menn fóru því að skoða kvótastöðu mína og sögðu honum strax að þetta væri nú ekki stórútgerð hjá mér. Hann samsinnti því en bætti við að víst væri ég stór útgerðarmaður, því ég væri bæði stór og þrekinn,“ segir Siggi Palli og hlær. Hann hefur stundað sjóinn í þrjátíu ár, frá 1983, en Sigurður Páll er lærður rafvirki og

Kári SH, bátur Sigurðar Páls Jónssonar núverandi alþingismanns

starfaði við þá iðn í mörg ár áður en lagði sjómennsku fyrir sig. Frá 1988 hefur hann svo verið sjálfstætt starfandi útgerðarmaður og

sjómaður og gerir úr bátinn Kára frá Stykkishólmi. Sjómennsku sína byrjaði hann á báti með sama nafni sem afi hans átti og reri á. n

desember 2013

n Höskuldur Björnsson hjá Hafrannsóknastofnun

Lélegir árgangar sex ár í röð

desember 2013

Röllin benda til þess að ýsuárgangar 2008-2013 séu allir frekar litlir og í vor var talið að hver þeirra gæfi ekki meira en 30 þúsund tonna afla, sem yrði þá ársaflinn eftir tvö ár þegar lítið verður eftir af 2007 árganginum.

Haraldur Bjarnason

Það skiptir ekki máli hvort línan er lögð á harðan eða mjúkan botn,“ sagði Eymar, sem er með landbeitta línu.

mánuðum en aðra mánuði ársins. Ýsan gengur því inn á grunnslóð seint á sumrin en út aftur kringum áramót. Allir þessir þættir valda því að hluti sjómanna í flotanum upplifir vandræði með of mikla ýsu sem meðafla og þegar dregið er úr veiðiálagi verður vandamálið meira auk þess sem leiguverð á kvóta hækkar. Skipting kvóta er því lykilþáttur í því hvernig menn upplifa skerðingu á kvóta. Þeim sem eiga lítinn kvóta finnst alltaf of mikið af tegundinni.

S Fiskmarkaður Suðurnesja amkvæmt okkar gögnum hefur alltaf verið mikið af ýsu á grunnslóð á haustin og því kemur það í raun ekki á óvart að mikið af ýsu veiðist nú á grunnslóð. 2007 árgangurinn, sem er orðinn tveggja kílóa ýsa var stór en árgangar 2008-2012 lítill. Þess vegna getum við sagt að slatti sé til af stórri ýsu en hins vegar er frekar lítið af smærri ýsu,“ segir Höskuldur Björnsson, verkfræðingur á veiðiráðgjafarsviði Hafrannsóknarstofnunar, þegar hann er spurður um ástand ýsustofnsins og hvernig standi á því að mikið af ýsu veiðist ár eftir ár á grunnslóð þrátt fyrir að ýsukvóti hafi verið skorinn niður í mörg ár.

Aflabrögð geta verið góð Höskuldur segir að ef sókn í ákveðinn fiskistofn sé hófleg þá veiðist jafnan stærri fiskur og fyrirhöfnin við að ná honum sé minni. „Þannig er þetta með ýsuna núna. Það er talsvert af stórri ýsu í þessum afla og jafnvel stundum meira af henni en hinni smærri. Svo eru mörg atriði í þessu, sem við á stofnuninni ráðum ekki, eins og hver á kvótann og hvernig skiptingin er milli veiðiaðferða, skipting milli norðurmiða og suðurmiða og svo framvegis. Þetta allt skiptir miklu máli í sambandi við veiðina. Við höfum séð að á haustin, frá ágúst og fram í desember er meiri ýsuveiði á línu heldur en í botnvörpu. Svona hefur þetta verið í mörg ár en hina mánuði ársins fæst meira í botnvörpu. Sama sést í röllunum en í haustrallinu hjá okkur hefur verið hlutfallslega miklu meira af ýsu á grunnslóð heldur en í vorrallinu. Þetta sést líka ef skoðaðar eru löndunarskýrslur langt aftur í tímann. Þar sést að yfirleitt er mun meira veitt af ýsu á línu á haust-

Þjónustusími Aðalskrifstofa: Grindavík: Sandgerði: Reykjanesbær: Hafnarfjörður: Ísafjörður: Höfn:

Góð ýsuveiði á línu í Faxaflóa Bátar hafa að undanförnu verið að fá mikið af ýsu á línuna. Eymar Einarsson á Ebba AK var til dæmis yfirleitt að landa 4-5 tonnum úr róðri í lok nóvember og hann segist aldrei áður hafa séð svo mikla ýsu á grunnslóð við Akranes og er hann þó búinn að stunda sjóróðra alla ævi. „Við höfum verið að fá allt að 500 kíló á bjóð og ýsan er alls staðar.

422 2400 422 2420 422 2410 422 2410 422 2460 422 2430 422 2450

www.fms.is

Ýsan kemur vel fram í togararallinu „Ýsan kemur mjög vel fram í röllunum og mikið fæst af öllum stærðarflokkum, einnig þeirri ýsu sem er of smá til að koma fram í veiði fiskiskipa,“ segir Höskuldur. „Því liggja fyrir nokkuð góðar hugmyndir um stærð árgangs strax við eins árs aldur þ.e tveimur til þremur árum áður en hann kemur í veiðina. Ýsa kemur lítið fram í netarallinu sem bendir til þess að ekki sé mikið til af ýsu, sem er nógu stór til að koma í þorskanet. Það var síðast árin 1985-1986 sem mikið fékkst af ýsu í net en þá var stór árgangur af henni frá 1976 að klárast. Svo hefur sýnt sig að ef ýsan er látin í friði að hún er ekki eins skammlíf og menn

Gsm: Gsm: Gsm: Gsm: Gsm: Gsm: Gsm:

420 2311 824 2403 824 2401 824 2401 824 2406 824 2404 824 2407

Til þjónustu reiðubúnir! Fiskmarkaður Suðurnesja Fiskmarkaður Suðurnesja www.fms.is Þjónustusími Aðalskrifstofa: Þjónustusími Grindavík:

422 2400 422 2420 Sandgerði: 422 2410 Aðalskrifstofa: 422 2400 Reykjanesbær: 422 2410 Grindavík: 422 2420 Hafnarfjörður: 422 2460 Sandgerði: 422 2410 Ísafjörður: 422 2430 Höfn: 422 2450 Reykjanesbær: 422 2410

www.fms.is

Gsm: 420 2311 Gsm: 824 2403 Gsm: 824 2401 Gsm: 420 2311 Gsm: 824 2401 Gsm: 824 2403 Gsm: 824 2406 Gsm: 824 2401 Gsm: 824 2404 Gsm: 824 2407 Gsm: 824 2401

Hafnarfjörður: 422 2460 Gsm: 824 2406 Ísafjörður: 422 2430 Gsm: 824 2404 Til þjónustu reiðubúnir! Höfn: 422 2450 Gsm: 824 2407

Til þjónustu reiðubúnir!

desember 2013

höfðu haldið. Einhverjir fiskar geta líklega orðið 15 ára. Ýsan er örugglega skammlífari en þorskur og ufsi, en náttúruleg afföll hækka eftir níu ára aldurinn ef ekki fyrr.“ Ýsan er líklega ekki í samkeppni við makrílinn Um samkeppnina við makrílinn um æti segist Höskuldur ekki hafa mikla trú að hún sé mikil. „Ýsan er svo botnlæg en makrílinn er meira upp í sjó. Ef menn hins vegar hafa trú á að makríllinn sé að gera út af við sandsílið, þá getur það haft neikvæð áhrif á ýsuna sem étur töluvert af síli. Mér finnst ekki augljóst að ástand sandsílastofnsins sé makrílnum að kenna því við vorum farnir að sjá hnignandi sandsílastofn áður en makríllinn fór að ganga að einhverju marki hér upp að ströndinni. Það er samt öruggt að makríll étur talsvert af sandsíli, mest smátt síli.“ Hvalaskoðunarfólk hefur kvartað yfir að hrefnan væri að hverfa úr Faxaflóa en sandsíli var aðalfæða hennar þar. „Við mennirnir höfum enga þekkingu til að hafa áhrif á eða að stjórna vistkerfi sjávar í framtíðinni. Það ræðst af svo mörgum þáttum sem við skiljum ekki. Við eigum bara að nýta það sem er til staðar á skynsamlegan hátt. Ég held t.d. að hrefna sé að hugsa meira um fæðið sem hún nær í en hitastigið í sjónum, hitastigið hefur hins vegar áhrif á afkomu fæðutegundanna. Hún er mikill tækifærissinni og getur

FA Friðrik A. J Jónsson ehf

étið fisk og átu. Hún er skíðishvalur og ætti því ekki samkvæmt öllu að éta stóran fisk. Það hefur komið verulega á óvart þegar talsvert af stórum þorski hefur fundist í hrefnumögum. Þetta er ekki talin venja hjá skíðishvölum og merkilegt að þorskurinn skuli láta hanka sig svona,“ segir Höskuldur. „Röllin benda til þess að ýsuárgangar 20082013 séu allir frekar litlir og í vor var talið að hver þeirra gæfi ekki meira en 30 þúsund tonna afla, sem yrði þá ársaflinn eftir tvö ár þegar lítið verður eftir af 2007 árganginum,“ segir Höskuldur. Fimm lélegir árgangar í röð sáust síðast fyrir um 30 árum en árgangar 1979-1983 voru allir frekar lélegir. Eitthvað gæti ræst úr nýjustu árgöngunum því ekki

Mér finnst aukinn fjöldi frekar lítilla báta með stórar vélar vafasöm þróun. Það þarf tiltekna stærð af bátum til að sækja á sjó í vondum veðrum.

er víst að aflinn þurfi að fara niður fyrir 35 þúsund tonn. Eftir seinni heimstyrjöld hefur ýsuafli aldrei farið niður fyrir 40 þúsund tonn, sem segir ekkert til um hvað getur gerst í framtíðinni. Sem dæmi má nefna, var meðalýsuafli við Færeyjar um 6.000 tonn á árunum 19911996 en minnsti afli frá seinni heimsstyrjöld fram til 1991 var 15 þúsund tonn. Undanfarin ár hefur nýliðun ýsu við Færeyjar einnig verið mjög lítil og aflinn um þrjú þúsund tonn árin 2011 og 2012. Ég held að ástand ýsunnar við Færyjar sé mikið verra en hér við land. Ýsa er þekkt fyrir miklar sveiflur í nýliðun og afla og næsta niðursveifla getur alltaf orðið dýpri en þær sem sést hafa nokkra síðustu áratugi. Við getum með skynsamlegri nýtingu geymt ýsu frá lélegu tímabili yfir á góð tímabil en þetta er auðvitað erfiðara þegar lélegu árgangarnir eru orðnir 6-7 í röð. Ýsan er ekki nógu langlíf til að hægt sé að geyma góðu árgangana það lengi.“ Stóru „smábátarnir“ eru vafasöm þróun Á síðasta ári var samþykkt aflaregla fyrir ýsuna sem á að leiða til skynsamlegrar nýtingar á stofninum. Stærsta vandamálið á næstu árum verður skoða betur hvernig skuli fara með blandaðar veiðar. Höskuldur segir töluverðar breytingar hafa átt sér stað í ýsusókn á undanförnum árum.

Fagleg ráðgjöf, sala og þjónusta Bjóðum aðeins viðurkenndan búnað

S AIL OR

Friðrik A. Jónsson ehf Miðhrauni 13 - 210 Garðabæ S: +354 552 2111 - F: + 354 552 2115 www.faj.is

DSL-1000-180 Digital sónar SAILOR VHF 6222

SAILOR Inmarsat-C og Mini-C

ÍSLENSK VALMYND

Kallkerfi Peltor og SAILOR

Nýr digital sónar frá JMC. Hann er á 180kHz sem hentar vel fyrir makrílveiðar.

Sjá www.faj.is

AP70

Hámarkaðu afköstin á sjó með tækjum frá Friðrik A. Jónssyni ehf 14

desember 2013

Eymar Einarsson landar ýsu úr báti sínum Ebba á AK á Akranesi í lok nóvember sl. Mynd: Haraldur Bjarnason

„Línubátar voru yfirleitt að veiða á grunnslóð en núna er þetta orðið breytt með stóru línubátunum sem veiða út um allt. Þeir sem kallast smábátar í dag hafa margir mjög stórar vélar og geta fiskað víða ef vel viðrar. Mér finnst aukinn fjöldi frekar lítilla báta með stórar vélar vafasöm þróun. Það þarf tiltekna stærð af bátum til að sækja á sjó í vondum veðrum. Ástæðan fyrir togaravæðingunni á sínum tíma var að tryggja öryggi í afhendingu hráefnis. Það er auðvitað hægt að veiða allt sem veiða má með aðeins hluta af þeim flota sem er til í dag,“ segir Höskuldur.

Ýsuveiði að aukast úti fyrir Norðurlandi Útbreiðslumynstur ýsu hefur líka breyst talsvert á síðustu árum, að mati Höskuldar. „Það er hærra hlutfall af stórri ýsu nú fyrir Norðurlandi en var. Á árunum eftir 1965 sást ekkert af ætri ýsu fyrir Norðurlandi en fyrir 1965 hafði verið töluvert af henni þar. Undanfarin ár hefur hlutfall ýsunnar verið að aukast fyrir norðan. Svo spilar kvótakerfið inn í þetta, eins og oftar, því ýsukvótinn er mestur fyrir sunnan og veiðiálagið þar af leiðandi meira þar. Kvótinn var settur á miðað við veiðireynslu áranna áður en kvótakerfið kom til

en þá var lítið af ýsu fyrir norðan,“ sagði Höskuldur Björnsson verkfræðingur hjá Hafrannsóknarstofnun, sem segist þó hafa unnið að fiskifræði meira síðustu árin. „Þetta er allt tölvuleikur sem byggist á reiknilíkönum. Við megum heldur ekki gleyma því að menn geta séð hlutina mismunandi augum eftir því hvar þeir búa á landinu því fiskurinn færir sig milli svæða. Einnig er þekkt, að ef við drögum úr sókn í einhvern fiskistofn þá fáum við betri aflabrögð, jafnvel þótt stofninn stækki lítið. Þetta sést ef fiskimið eru hvíld í eina viku“ sagði Höskuldur að lokum. n

Fagleg ráðgjöf, sala og þjónusta Bjóðum aðeins viðurkenndan búnað

Sendum sjómönnum og fjölskyldum þeirra hugheilar jóla- og nýárskveðjur með ósk um gæfuríkt komandi ár.

Kraftur Ending Sparneytni Áreiðanleiki Hliðarskrúfur

Alternatorar og DC rafalar

Marás ehf. Miðhraun 13 - 210 Garðabær Sími: 555 6444 - Fax: 565 7230 www.maras.is

Stjórntæki og gírar

Mótorpúðar

Ál fórnarskaut og zink

Allt fyrir nýsmíðina

Sjóinntök, lokar, sjósíur og fl.

Allt fyrir sjávarútveginn

desember 2013

n Jón Bernódusson, verkfræðingur á samhæfingarsviði Samgöngustofu.

Eigin skoðun skipa er ódýrari kostur Haraldur Bjarnason

jálfskoðun fiskiskipa er til athugunar hjá Siglingastofnun eða Samgöngustofu sem Siglingastofnun nú tilheyrir eftir nýlega sameiningu. Sjálfskoðun skipa, eða eiginskoðun, hefur verið reynd í Noregi um áratug eða svo og hér er til reglugerð um sjálfskoðun þar sem eigendur skemmtibáta geta gert milliskoðanir sjálfir. Nú er verið að skoða hvort ekki er hægt að þróa þetta verkefni yfir í fiskiskip líka. Sjálfskoðun eða eigin skoðun er einfaldari og um leið ódýrari skoðun en nú er framkvæmd af viðurkenndum skoðunarstofum. Eigandi skips fær þá í hendur ákveðinn tékklista sem hann þarf að fylla út og sannreyna hvort allt á honum er í lagi um borð í skipinu. Síðan skilar hann þeim lista útfylltum en svo er reiknað með að löggildar skoðunarstofur fari tilviljunakennt í skyndiskoðanir á skipum með slíka skoðun. Verkefnisstjórn áætlunar um öryggi sjófarenda fékk þetta verkefni í hendur á sínum tíma og er verkefnið þar til skoðunar. Jón Bernódusson, hjá Siglingastofnun, hefur unnið að þessu verkefni og þekkir það mjög vel. „Í fyrsta lagi var þetta sett inn í verkefni áætlunar um öryggi sjófarenda. Verkefnastjórn þess verkefnis lagði til að framhald þessa verkefnis. Síðan var þetta tekið líka inn sem rannsóknarverkefni hjá Siglingastofnun þar sem við ætluðum að fylgja því eftir sem gert hafði verið í Noregi, víðar á Norðurlöndunum og ESB-ríkjum. Þar fylla eigendur út þessa tékklista og senda inn til eftirlisstofnunnar, sem hér er þá Samgöngustofa. Síðan getur Samgöngustofa látið gera skyndiskoðanir til að sannreyna hvort allt á þessum lista sé rétt og hvort mönnum sé treystandi til að gera þessa skoðun. Síðan er líka möguleiki að hafa þetta þannig að skipaeigendur sæki um heimild til eigin skoðunar til Samgöngustofu og þegar sú heimild er veitt fær viðkomandi skjal því til staðfestingar. Þetta er auðvitað allt ennþá á hugmyndastigi og ekki búið að útfæra þetta endanlega. Síðan verða stjórnvöld að

desember 2013

„Þetta er auðvitað allt á frumstigi hér ennþá og verður ekki raunverulegt fyrr en allir eru sammála um að þetta verði gert,“ Jón Bernódusson hjá Siglingastofnun.

Sýnishorn af síðu úr „tékklista“ fyrir eigin skoðun íslensks skemmtibáts.

taka ákvörðun um hvort þessi valkostur sé möguleiki eða ekki.“ Jón segir að inni í þessu hafi hugmyndin að hafa báta undir 15 metrum. Skipaeigendur myndu þá fylla út tékklistann og senda hann inn til Samgöngustofu þar sem farið yrði yfir hann og sannreynt hvort allt sé í lagi. „Þetta er auðvitað allt á frumstigi hér ennþá og verður ekki raunverulegt fyrr en allir eru sammála um að þetta verði gert. Norðmenn hafa verið með svona eigin skoðanir í á annan áratug en þeir tóku þetta fyrst og fremst upp vegna þess hve mikið er af skemmtibátum þar. Þeir hafa líka sett fiskibáta undir 10,6 metra inn í þetta. Þar er þetta enn í þróunarferli og ekki allir sáttir þótt Norðmenn séu búnir að vera með þessa eiginskoðun báta í meira en 10 ár. Menn spyrja sig t.d. hvort það eigi að fara með þetta yfir í skip sem séu gerð út í atvinnuskyni“ Jón segir að hér sé horft til smábáta í fyrstu vegna þess að skoðun þeirra sé einfaldari og kannski þekki enginn skipið betur en eigand-

„Þeir hafa líka sett fiskibáta undir 10,6 metra inn í þetta. Þar er þetta enn í þróunarferli og ekki allir sáttir þótt Norðmenn séu búnir að vera með þessa eiginskoðun báta í meira ein 10 ár. Menn spyrja sig t.d. hvort eigi að fara með þetta yfir í skip sem séu gerð út í atvinnuskyni,“ segir Jón Bernódusson hjá Siglingastofnun. Myndir: Haraldur Bjarnason

Þetta er auðvitað allt á frumstigi hér ennþá og verður ekki raunverulegt fyrr en allir eru sammála um að þetta verði gert. Norðmenn hafa verið með svona eigin skoðun í á annan áratug en þeir tóku þetta fyrst og fremst upp vegna þess hve mikið er af skemmtibátum þar. inn. „Framhaldið á þessari eigin skoðun væri kannski önnur skip kæmu þarna inn og að áhöfn hvers skips tæki að sér þessa skoðun. Þetta er auðvitað bara hugmynd, sem verið er að skoða, sem valkost í eftirliti. Þetta yrði gert til að minnka eftirlitshlutverkið, gera það einfaldara og jafnvel kannski ódýrara auk þess sem það er fært nær eigandanum sjálfum. Það sem fagmenn þurfa hins vegar alltaf að sinna við skoðun eru vél, rafmagn og skrokkur skips. Eigandinn ætti hins vegar að geta skoðað öryggisbúnað skipsins ásamt ýmsu öðru. Rafmagn, vél og skrokk þarf hins vegar ekki að skoða á hverju

ári og þess vegna er þetta spurningar um hvort allar öryggisskoðanir séu í lagi og hvort við treystum mönnunum sem eru háðir öryggisbúnaðinum til að gefa réttar upplýsingar svo að þeim verði nú bjargað ef eitthvað kemur upp á.“ Jón bendir líka á að í dag sé það stefna stjórnvalda að einfalda eftirlitskerfið og að eigin skoðun skipa sé ein leiðin til að koma til móts við þá hugmyndafræði. „Ef við tökum samanburð við bifreiðaskoðun þá er þetta þannig þar að skoðunarstofa skoðar bílinn og ef eitthvað finnst að eru ákveðin bifreiðaverkstæði með heimild til endurskoðunar. Við viljum sleppa þeirri þróun og fara

beint frá eftirlitsstofu yfir í eiganda með skoðun báta. Milliliðir, eins og smíðaverkstæði til dæmis, geta tekið að sér eftirlit með rafbúnaði, vélbúnaði og skrokki. Ef verkstæðin í landi taka að sér það eftirlit þá getur það sparað mikið ef bátur er t.d. á Norðfirði, Bakkafirði eða Þórshöfn. Ef verkstæðið sér ástæðu til að þykktarmæla bátinn kallar það til sérfræðing í þykktarmælingu. Þykktarmælingarmaður þarf hins vegar ekki að skoða öryggisbúnað um borð. Þetta er útfærsluatriði sem allir hlutaðeigandur þurfa að koma sér saman um. Við erum tilbúin til að setja fram hugmyndafræðina og líka lokaútfærsluna. Þannig sé ég þetta fyrir mér í framkvæmd. Jafn öruggt en einfaldara og ódýrara Ég ítreka svo að þetta er gert í samræmi við óskir stjórnvalda um að einfalda allt eftirlitskerfi.“ segir Jón Bernódusson, verkfræðingur á samhæfingarsviði Samgöngustofu. n desember 2013

n Tæplega 1200 smábátar lönduðu tæpum 83 þúsund tonnum

Smábátar hafa aldrei fiskað meira Örn Pálsson

amanlagður afli smábáta á aflamarki, strandveiðibáta og krókaaflamarksbáta hefur aldrei verið meiri en á sl. fiskveiðiári. Alls lönduðu 1.156 bátar 82.712 tonnum. Hlutur þeirra í heildarafla einstakra tegunda sló einnig út allar fyrri viðmiðanir. Þorskaflinn var rétt við 50 þúsund tonna mörkin aðeins vantaði 762 tonn upp á, sem jafngildir 23,7% af heildarþorksaflanum. Krókaaflamarksbátar veiddu 29,5% af allri ýsu og aflamarksbátar sáu um að setja hlutdeild smábáta yfir 30%. Síðast en ekki síst var það steinbíturinn, en 48% af heildarafla hans var veiddur af smábátum. Aflahæsti smábáturinn varð Fríða Dagmar ÍS 103 frá Bolungarvík með 1.924 tonn. Á Fríðu Dagmar er tvöföld áhöfn, 3 um borð hverju sinni. Skipstjórar á hvorri vakt eru Sigurgeir Þórarinsson og Hagbarður Marinósson.

Þorskaflinn var rétt við 50 þúsund tonna mörkin aðeins vantaði 762 tonn upp á, sem jafngildir 23,7% af heildarþorksaflanum.

Aflaverðmæti Aflaverðmæti smábáta á sl. fiskveiðiári nam 26,6 milljörðum og má því láta nærri að útflutningsverðmætið hafi verið 53 milljarðar og það er eins með aflaverðmætið, það slær öll fyrri met. Til samanburðar við aflaverðmæti sl. árs er hlutdeild smábáta 17%. n

Hlutur smábáta í heildarafla Íslendinga fiskveiðiárið 2012/2013

82.172

Afli smábáta fiskveiðiárið 2012/2013

Útflutningsverðmæti

Steinbítur

desember 2013

Ufsi

Steinbítur

Ýsa

Þorskur

Heildarafli

83 milljarðar króna

48,6%

Ýsa

3.321 4.340

75 milljarðar króna

30,4%

Þorskur

12.302

54 milljarðar króna

23,7%

49.938

Afli smábáta 2012/2013

Loðna, síld, makríll 2012

Þorskur 2012

SKOÐUM

SKIP LAND ALLT

BETRI STOFAN

ÞÍNIR MENN Í SKIPASKOÐUN -áratuga reynsla Stefán Hans Stephensen Axel Axelsson Einar Hilmarsson Guðmundur Hanning Kristinsson Guðgeir Svavarsson Guðmundur G. Guðmundsson

Skipaskoðunarsvið

s. 8608378 s. 8608379 s. 8651490 s. 8608377 s. 8953102 s. 8953103

stefans@frumherji.is axela@frumherji.is einarjh@frumherji.is

ENNEMM /SÍA / NM34292

Óskum sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegra jóla

> Saman náum við árangri – um allan heim Hjá Samskipum fara saman kraftur og sóknarhugur nýrrar kynslóðar og ómetanleg áratuga reynsla. Við leggjum metnað okkar í að veita viðskiptavinum áreiðanlegar heildarlausnir á sviði flutninga um allan heim og höfum byggt upp samhentan hóp og traust flutningakerfi sem tryggja skjóta og örugga þjónustu jafnt innanlands sem utan.

N A R VEI Ð A R www.samskip.is

Saman náum við árangri

efur verið með útgerð og fisk-

fimm línuskip og geta þau veitt

ð, þar sem fyrirtækið er með

úpavogi og í Grindavík. Þannig

miðum og gæðahráefni hverju því að veiða eingöngu á línu

Fjórlitur 76c + 8m 100c + 65m + 30k Letur svart

hf. sitt af mörkum í að vernda

g fiskistofnana við landið.

•

Fjórlitur 76c + 8m 100c + 65m + 30k

www.visirhf.is

Kveðja frá félögum smábátaeigenda Klettur, félag smábátaeigenda á Norðurlandi eystra

Sæljón, félag smábátaeigenda á Akranesi

Skalli, félag smábátaeigenda á Norðurlandi vestra

Báran, félag smábátaeigenda í Hafnarfirði og Garðabæ

Smábátafélagið Strandir

Reykjanes, félag smábátaeigenda á Reykjanesi

Elding, félag smábátaeigenda í Ísafjarðarsýslum

Farsæll, félag smábátaeigenda í Vestmannaeyjum

Strandveiðifélagið Krókur Snæfell, félag smábátaeigenda á Snæfellsnesi

desember 2013

Hrollaugur, félag smábátaeigenda á Hornafirði

DoubleWear Mascara - litur, svartur Gentle Eye Makeup Remover 30ml – augnfarðahreinsir

Soft Clean Cleanser 30ml – Hreinsir fyrir andli Fallega snyrtitösku

Óskum sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegra jó

Gjöfin inniheldur: Verðgildi kr. 21.938.nniheldur: Advanced Night Repair 7ml – kraftaverkadropa Time Zone 15ml – dagkrem gegn línum og hrukkum *meðan endast gegn línum og hrukkum d Night Repair 7ml – kraftaverkadropa Time Zone 15ml – birgðir dagkrem Eyeshadow duo – box með tveimur augnskuggum Pure ow duo – box með tveimur augnskuggum Pure Color Crystal Lipstick – litur, crystalColor coralCrystal Lipstick – litur, crystal coral DoubleWear Mascara litur, svartur Soft Clean Cleanser 30ml – Hreinsir fyrir andlit Wear Mascara - litur, svartur Soft Clean Cleanser – Hreinsir fyrir andlit Ráðgjafi30ml frá Estée LauderFallega verður í snyrtitösku versluninni föstudaginn 21. maí Gentle Eye Makeup Remover 30ml – augnfarðahreinsir ye Makeup Remover 30ml – augnfarðahreinsir Fallega snyrtitösku

etta fyrir þig ef þú verslar vörur frá Estée Lauder 5.900 kr. eða meira

Óskum sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegra jóla

Óseyrarbraut 29 220 Hafnarfjörður sjómönnum þeirra gleðilegra Smiðjuvellir jóla32, Akranesi - Sími 431 5090 - Fax 431 5091 - www.apvest.is ki21.938.Vesturlands dagana og 20. – fjölskyldum 26. maí. Löndun ehf sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík og

Verðgildi kr. 21.938.-

gðir endast

*meðan birgðir endast

Opið: Virka daga 9-18, laugard. 10-14, sunnudaga 12-14. Frí heimsendingaþjónusta

Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða og skjóta þjónustu. Býður einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnað og úrval manna sem reiðubúnir eru með stuttum fyrirvara að landa úr skipum.

niheldur: Ráðgjafi frá Estée Lauder verður í versluninni föstudaginn 21. maí EstéeRepair Lauder 7ml verður í versluninni föstudaginn 21.Time maí Zone 15ml – dagkrem gegn línum og hrukkum dráNight – kraftaverkadropa ow duo – box með tveimur augnskuggum Pure Color Crystal Lipstick – litur, crystal coral Wear Mascara - litur, svartur Soft Clean Cleanser 30ml –- Sími Hreinsir fyrir andlit Óseyrarbraut 29 220 Hafnarfjörður Smiðjuvellir 32, Akranesi 431 5090 - Fax 431 5091 - www.apvest.is ður Smiðjuvellir 32, Akranesi - Sími 431 5090 - Fax 431 5091 www.apvest.is Löndun ehf sér sér um skipaafgreiðslu skipaafgreiðslu Reykjavík og Löndun íí-Reykjavík og Löndun ehf.ehf sér um um skipaafgreiðslu í ye Makeup Remover 30ml – augnfarðahreinsir Reykjavík Fallega snyrtitösku Opið: Virka daga 9-18, laugard. 10-14, sunnudaga 12-14. Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða vandaða og og skjóta skjóta og Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir Opið: Virka daga 9-18, laugard. 10-14, sunnudaga 12-14. APÓTEK veitir vandaða og skjóta þjónustu. þjónustu. Býður einnig upp ááBýður nauðsynlegan tækjabúnað tækjabúnað þjónustu. Býður einnig upp nauðsynlegan Frí heimsendingaþjónusta einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnað og Frí heimsendingaþjónusta og úrval úrval manna sem sem reiðubúnir eru með með stuttum stuttum VESTURLANDS og eru 21.938.úrval mannamanna sem reiðubúnirreiðubúnir eru með Löndun ehf ehf sér sérum umskipaafgreiðslu skipaafgreiðsluí Reykjavík í Reykjavík Löndun ogog Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækiðveitir veitirvandaða vandaðaogog skjóta Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið skjóta þjónustu. Býður einnig einnigupp uppáánauðsynlegan nauðsynlegantækjabúnað tækjabúnað þjónustu. Býður og úrval úrval manna mannasem semreiðubúnir reiðubúnireru erumeð meðstuttum stuttum og fyrirvaraað aðlanda landaúrúrskipum. skipum. fyrirvara

APÓTEK VESTURLANDS

Löndun ehf sér um skipaafgreiðslu í Reykjavík og Hafnarfjarðarhöfn. Fyrirtækið veitir vandaða og skjóta þjónustu. Býður einnig upp á nauðsynlegan tækjabúnað og úrval manna sem reiðubúnir eru með stuttum fyrirvara að landa úr skipum.

sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegra jóla Fiskmarkaður Bolungarvíkur Fyrirhyggja, lipurð ogúr fyrirvara aðútlanda landa úrsamviskusemi skipum. stuttum fyrirvara að landa skipum. fyrirvara að skipum.

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi einkenna þá þjónustu sem við veitum einkenna þá einkenna þáþjónustu þjónustusem semvið viðveitum veitum

ðir endast

og Suðureyrar ehf

KB Hi g] [ V '* &&% GZn`_V

rá Estée Lauder verður í versluninni föstudaginn 21. maí Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi

ður

rvíkur f

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

einkenna þá þjónustu sem við veitum

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

Fyrirhyggja, lipurð og samviskusemi samviskusemi Smiðjuvellir 32, Akranesi - Sími 431 Fyrirhyggja, 5090 - Faxlipurð 431og 5091 - www.apvest.is einkenna þá þá þjónustu þjónustu sem sem við við veitum veitum einkenna Opið: Virka daga 9-18, laugard. 10-14, sunnudaga 12-14. Frí heimsendingaþjónusta Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

ónusta r sf. ds

APÓTEK VESTURLANDS

VM Stórhöfða 25 110 Reykjavík KB Hi g] [ V '* &&% GZn`_Vk ` h b^ *,* .-%% lll#kb#^h

www.vm.

Hafrannsóknarstofnin

Bolungarvíkurhöfn KB Hi g] [ V '* &&% GZn`_Vk ` h b^ *,* .-%% lll#kb#^h

ÍSLENSKT HUGVIT – ÍSLENSK FR

GoGGur útGáfufélaG

Slippurinn Akureyri ehf. – Naustatanga 2 – 600 Akureyri – sími 460 2900 – fax 460 2

Hafrannsóknarstofnin

Bolungarvíkurhöfn

Gúmíbátaþjónusta Norðurlands sf. Gúmmísteypa Þ. Lárusson ehf. ÍSLENSKT HUGVIT – ÍSLENSK

Vestmannaeyjahöfn

Hafnir Fjallabygg

Vopnafjarðarhreppur

GPG Fiskverkun

FRAMLEIÐSLA Raftíðni

Fiskmarkaður Patreksfirði

Hafrannsóknarstofnin ÖLL ALMENN SKIPAÞJÓNUSTA Seyðisfjarðarhöfn Slippurinn Akureyri ehf. – Naustatanga 2 – 600 Akureyri – sími 460 2900 – fax 460 2901 – www.dng.is – dng@dng.is 9 9 9 9 9 9 9 9

Stálsmíði Vélvirkjun Háþrýstiþvottur og málun Sandblástur Vinnslubúnaður Trésmíði Skrúfuviðgerðir Vatnsskurðarvél

Faxaflóhafnir

Frostfiskur ehf

DNG alsjálfvirka handfæravindan hefur fyrir löngu sannað yfirburði sína á sínu sviði. Vindan er íslensk gæðaframleiðsla og er framleidd, seld og þjónustuð frá okkur. Nánar á www.dng.is

Íslands Sjómannasamband Íslands Sjómannasamband Síldarvinnslan Vestmannaeyjahöfn Hafnir Fjallabyggð

Fiskmarkaður Vestmannaeyja Reykjaneshöfn Hafnir Fjallabyggð

ÍSLENSKTFiskvinnslan HUGVIT – ÍSLENSK FRAMLEIÐSLA Íslandssaga hf Vélsmiðja Ísafjarðar ehf.

Seyðisfjarðarhöfn Vopnafjarðarhreppur

Baader GPG Fiskverkun

Ísfélag Slippurinn Akureyri ehf. – Naustatanga 2 – 600 Akureyri – sími 460 2900 – fax 460 2901 – www.dng.is – Vestmannaeyja dng@dng.is árusson ehf. Fiskmarkaður Gúmmíbátaþjónusta Raftíðni Hafnarsjóður Þorlákshafnar Vestmannaeyja Norðurlands DIS atreksfirði Seyðisfjarðarhöfn Ísfélag Vestmannaeyja hf. Fiskmarkaður Gúmmísteypa Þ Lárusson Faxaflóahafnir fnir ónusta Vestmannaeyjahöfn Hafnir Fjallabyggð Fiskmarkaður Tálknafjarðarhöfn Vestmannaeyja Fiskmarkaður Patreksfirðir Fiskvinnsla Íslandssaga ds sf. r ehf Vestmannaeyja Vopnafjarðarhreppur GPG Fiskverkunhf. Síldarvinnslan Reykjaneshöfn Frostfiskur Vestmannaeyjahöfn árusson ehf. nd Íslands Reykjaneshöfn Raftíðni Hafnarsjóður Þorlákshafnar Loðnuvinnslan Hafnarsjóður Þorlákshafnar Vopnafjarðahreppur Raftíðni atreksfirðihf andssaga Vélsmiðja Ísafjarðar ehf. Seyðisfjarðarhöfn Ísfélag Vestmannaeyja hf. Baader fnir Fiskmarkaður Tálknafjarðarhöfn desember 2013 r ehf Vestmannaeyja desember 2012 27 Síldarvinnslan hf.

Bolungarvík

sími 575 9800

Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is Löndun ehf. - Kjalarvogi 21, 104 Reykjavík - Sími 552 9844 - Fax 562 9844 - londun@londun.is

víkur

APÓT VESTURL

Slippurinn Akureyri ehf. ● DNG ● Naustatanga 2 ● 600 Akureyri Sími: 460 2900 ● Fax: 460 2901 ● www.slipp.is ● www.dng.is

Hafnarsjóður Þorláks

Ísfélag Vestmannaey

Tálknafjarðarhö

Síldarvinnslan h

Loðnuvinnslan Baader

desember 2012

n Góð síldveiði smábáta innan brúar Kolgrafafirði

Síldarævintýri í Kolgrafafirði

Haraldur Bjarnason

íldveiðar smábáta í Breiðafirði og innan brúar í Kolgrafafirði hafa gengið vel í haust og vetur þótt tregara væri hjá nótaveiðiskipunum. Sjór hefur verið frekar hlýr miðað við árstíma og því hefur síldin ekki þétt sig eins mikið í stórar torfur og hún gerði ef sjór væri kaldari. Innan brúar eru bátarnir yfirleitt fljótir að fylla sig en verða oft að bíða þar í nokkra klukktíma eftir útfalli eftir að netin hafa verið dregin til að komast undir brúna aftur. Síldarverð til smábáta hefur farið heldur lækkandi en framan af borguðu vinnslurnar 80 krónur fyrir kílóið. Að undanförnu hefur verðið verið frá 60 til 80 krónur fyrir kílóið eftir stærð síldarinnar. Smábátsjómenn eru ósáttir við að þrátt fyrir lækkandi verð fyrir síldina innheimti ríkið alltaf 13 krónur á kíló í leiguverð fyrir þann litla kvóta sem bátunum er skammtaður. Hver bátur fær úthlutað 8 tonnum á viku og þarf að veiða að lágmarki 80% af þeim afla til að fá úthlutun fyrir næstu viku. Margar áhafnir báta fara því á milli báta til að hafa nóg að gera alla vikuna og ekki síst til að hafa nægar tekjur fyrir vinnuna eftir að síldarverðið lækkaði. Smábátasjómönnum finnst hart að ríkissjóður skuli ekki taka tillit til lækkaðs síldarverðs og segja greinilegt að innheimtan á gjöldum vegna veiða sé ekki alltaf háð afkomu eins og látið sé að liggja þegar stóru skipin eigi í hlut.

desember 2013

Skaddaða síldin sem veiddist í Kolgrafafirði.

Sködduð síld úr Kolgrafafirði

Myndir: Símon Sturluson

Smábátasjómönnum finnst hart að ríkissjóður skuli ekki taka tillit til lækkaðs síldarverðs og segja greinilegt að innheimtan á gjöldum vegna veiða sé ekki alltaf háð afkomu eins og látið sé að liggja þegar stóru skipin eigi í hlut.

Meðfylgjandi myndir af síldarbátum í vetur tók Símon Sturluson sjómaður í Stykkishólmi en hann stundar síldveiðar á tveimur bátum um þessar mundir. Hann rær á eigin báti Ronju SH og einnig á Sigrúnu AK en báðir

bátarnir hafa verið við veiðar í lagnet innan brúar í Kolgrafafirði að undanförnu. Síldin af bátunum fer ýmist til vinnslu hjá Agusston í Stykkishólmi eða hjá Vigni G. Jónssyni á Akranesi. n

Þessi síld kom í lagnet smábáts innan brúar í Kolgrafafirði um miðjan desember. Sjómaðurinn sem fékk síldina segir að þeir hafi fengið nokkrar síldar sem eru skaddaðar á svipaðan hátt og þessi. Þær væru ýmist dauðar eða lifandi en þessi var lifandi þegar hún kom um borð. Eins segist hann hafa séð nokkuð af dauðri síld á floti í firðinum. Hann sagðist ekki átta sig almennilega á hvað hefði komið fyrir síldina en óneitanlega veltu menn fyrir sér hvort þetta væri vegna sýkingar sem var í síldartofninum, eða vegna áhrifa af sprengingum sem gerðar voru í firðinum til að freista þess að fæla síldina út undir brúna yfir Kolgrafafjörð. Sprengingar, af hvaða toga sem er til að fæla síld, hafa verið mjög umdeildar og eru enn. Norðmenn bönnuðu allar slíkar sprengingar fyrir 30 árum en niðurstöður rannsóknar þar á afleiðingum þeirra leittu í ljós að síldin yrði fyrir innvortis blæðingum sem leiddu hana til dauða á mislöngum tíma. Þriðji möguleikinn væri svo að um einhvers konar bit væri að ræða. Þorsteinn Sigurðsson sviðstjóri nytjastofna hjá Hafrannsóknastofnun segir að stofnunin þyrfti að sjá nokkrar mismunandi síldar til að geta áttað sig betur á þessu. „Það er þó nokkuð samdóma álit manna sem ég hef borið þetta undir að þetta hljóti að vera eftir rándýr (sel eða smáhveli).“ Þorsteinn sagði jafnframt að gott væri að stofnunin kæmist í samband við sjómenn sem yrðu varir við síldar með þessi einkenni svo hægt væri að átta sig betur á hvað valdi sködduninni og rannsaka hana frekar. Ekkert skal fullyrt hér um ástæður þessa skaða á síldinni fyrr en frekari rannsóknir liggja fyrir en ljót er hún.

desember 2013

Fjöldi verkefna bíður Örn Pálsson

hönd fer nýtt ár – 2014 – þar sem mörg verkefni bíða Landssamband smábátaeigenda. Hér verður gerð grein fyrir nokkrum þeirra.

Endurnýjun kjarasamnings Kjarasamningar sem undirritaðir voru 29. ágúst 2012 eru lausir 31. janúar. Við samningsgerðina var LS undir miklum þrýstingi þar sem fyrir lá að stjórnvöld ætluðu að fara samningaleiðina við stjórn fiskveiða. Hún fólst í að gera samning við hvern og einn aflahlutdeildarhafa til langs tíma um nýtingu auðlindarinnar. Eitt af skilyrðum fyrir samningi yrði að viðkomandi hefði gert kjarasamning við áhöfnina. Ljóst er að núverandi endurskoðun mun byggja á sömu hugmyndum, byggt verður á starfi sáttanefndar þar sem m.a. var lögð áhersla á að nýtingaréttur yrði tryggður. Engum blöðum er um það að fletta að samningarnir efldu landssambandið. Samningurinn tryggir lágmarkskjör sjómanna og heldur þétt utan um starfsumhverfið og stöðu LS gagnvart stjórnvöldum. Á fundi stjórnar LS sem haldinn var 7. nóvember sl. var samþykkt að eftirtaldir skipuðu samninganefnd LS: n Halldór Ármannsson, formaður LS n Þorvaldur Garðarsson, varaformaður LS n Örn Pálsson, framkvæmdastjóri n Alexander Kristinsson, Rifi n Guðlaugur Birgisson, Djúpavogi n Óttar Ingvason, Akureyri n Sigurður Kjartan Hálfdánsson, Bolungarvík n Þorlákur Halldórsson, Grindavík Þrír þeir fyrst töldu yrðu í sjálfum viðræðunum í nánu samstarfi við alla nefndina. Bjartsýni ríkir hjá LS um væntanlegar viðræður við sjómannasamtökin. Félagsmenn hafa komið með ábendingar um fjölmargt sem þarft er að ræða. Dæmi þar um eru: n Samræming réttindamála m.t.t. stækkunar krókaaflamarksbáta. n Hlutfall uppstokkunar í fullri beitningu. n Tryggingamál m.t. til ákvæða í sjómannalögum, n Launaprósenta. n Kauptryggingu. n Ákvörðun fiskverðs ofl. Félagsmenn eru hvattir til að hafa samband við samninganefndarmenn og skrifstofu LS um

desember 2013

atriði sem þeir telja að verði að ræða við endurnýjun kjarasamninga. Sterkt landssamband Landssamband smábátaeigenda stendur nú á nokkrum tímamótum. Við umræður á Alþingi um breytingar á lögum um stjórn fiskveiða á sumarþingi var hart tekist á um stærðarmörk krókaaflamarksbáta. Nokkrum félagsmönnum stærri báta mislíkaði að LS skyldi leggjast gegn stækkun og töldu sig ekki eiga lengur samleið. Undirrituðum þótti þetta miður en eins og svo margt sem gert er í hita augnabliksins leita á menn spurningar um hvort ákvörðun hafi verið rétt. Menn ræða saman og skoða málin. Engin er í vafa um að sjónarmið smábátaeigenda veikist þegar þeir tala ekki einni röddu, eins og þeir hafa gert í gegnum órofið Landssamband smábátaeigenda. Erfiðara mun verða að ná fram breytingum á lögum og reglugerðum. Viðmælendur geta skotið sér á bakvið ósamstöðu og því sé ekki réttlætanlegt að gera breytingar. Eitt stærsta verkefni sem framundan er hjá LS er að sameina trillukarla. Að þeir klæðist

landssambands peysunni á nýjan leik og komi fram sem ein heild. Engan hef ég hitt hvorki trillukarla innan né utan LS, sem mótmælir þessu sjónarmiði. Verkefnið framundan hjá forystu LS er og verður að berja í brestina sem myndast hafa. Á fundum svæðisfélaganna í haust var ekki að merkja neinn kala útí þá félagsmenn sem hafa sagt sig úr félaginu. Þeir væru boðnir velkomnir aftur. Endurskoðun laga um stjórn fiskveiða Samningaleiðin Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnar Framsóknarflokksins og Sjálfstæðisflokksins er eftirfarandi að finna í kaflanum um sjávarútveg: „Grundvöllur fiskveiðistjórnunar verður aflamarkskerfi. Ríkisstjórnin vill efla sátt um framtíðarskipulag greinarinnar. Áfram verður unnið með tillögu sáttanefndar sem starfaði á liðnu kjörtímabili um að samningsbundin réttindi um nýtingu aflaheimilda taki við af varanlegri úthlutun. Samningarnir feli í sér rétt til endurnýjunar að uppfylltum skilyrðum sem samningarnir kveði á um.“

LS á árinu 2014 hvað taki við af samningstíma loknum og hvernig veiðiréttur viðkomandi ávaxti sig í sem mestum verðmætum. Í stefnuyfirlýsingunni er gert ráð fyrir að samningur feli í sér rétt til endurnýjunar að uppfylltum skilyrðum. Þau skilyrði verða að skýr, þar sem reynt verði að koma í veg fyrir óvissu. Óhjákvæmilegt er að þau taki mið af þeim reglum sem nú gilda um lög um stjórn fiskveiða þar sem grundvöllur fiskveiðistjórnunarinnar verður áfram aflamarkskerfi. Strandveiðar, byggðakvóti, línuívilnun Í stefnuyfirlýsingunni er einnig kafli um sértækar aðgerðir. „Stuðst verður áfram við þau félagslegu, byggðalegu og atvinnulegu úrræði sem gildandi fiskveiðistjórnarlöggjöf kveður á um. Í samráði við sveitarstjórnir og samtök í sjávarútvegi verður fyrirkomulag þessa endurskoðað.“

Engum blöðum er um það að fletta að samningarnir efldu landssambandið. Samningurinn tryggir lágmarkskjör sjómanna og heldur þétt utan um starfsumhverfið og stöðu LS gagnvart stjórnvöldum. Gera má ráð fyrir að frumvarp sem inniheldur framangreindar áherslur komi fram á Alþingi snemma á næsta ári. Áður en það gerist er hægt að reikna með að hagsmunaaðilum verði gefinn kostur á að koma að málinu og viðra sín sjónarmið. Góður samhljómur hefur verið meðal smábátaeigenda um að veiðiréttindi þeirra verði tryggð í samningi til langs tíma eins og hugmyndir hafa verið um. Tryggja þarf einnig

Engu minni ástæða er til að LS láti sig þennan lið varða jafnt og þegar kemur að gerð samninga um veiðiréttin. Félagsmenn hafa verulega hagsmuni af því að þættir eins strandveiðar, byggðakvóti og línuívilnun verði áfram sterkir þættir. LS leggur áherslu á að um strandveiðar gildi sömu reglur og nú eru utan þess að ekki komi til stöðvunar veiða þó vel veiðist í einhverja mánuði á tilteknu svæði. Veiða megi 4 virka daga í viku hverri í 4 mánuði. LS mun óska eftir að reglum um byggðakvóta verði breytt þannig að hann sé eingöngu fyrir dagróðrabáta og ívilnunarkerfi verði tekið upp, þ.e. að við löndun komi byggðakvóti. Byggðakvótinn mundi þannig parast við sambærilegt magn veiðiferðarinnar sem mundi því ekki dragast frá nýttu aflamarki. Línuívilnun var komið á með breytingum á lögum um stjórn fiskveiða 15. desember 2003. 1. febrúar 2004 kom hún til framkvæmda fyrir ýsu og steinbít og þorskurinn kom svo inn við upphaf fiskveiðiársins sem hófst 1. september 2004. LS leggur áherslu á að línuívilnun verði aukinn og hún nái til allra dagróðrabáta. Sveigjanleiki í nýtingarstefnu Þriðji þáttur stefnuyfirlýsingarinnar sem hér er fjallað um er eftirfarandi: Stefnt er að því að auka sveigjanleika í nýtingarstefnu án þess að fórna ábyrgri stjórnun og nýtingu veiðistofna.

Hér er áríðandi að vel takist til. Ákveðinni nýtingarstefnu er fylgt í þorski, ýsu og ufsa sem byggist á aflareglu. Brýnt er að aflareglan hafi í sér ákveðinn sveigjanleika þannig að hægt sé að taka tillit til sjónarmiða sjómanna og í sumum tilvikum markaðarins. Gríðarleg ýsugengd á grunnslóð undanfarinna ára minnir okkur á mikilvægi þessara þátta. Þorskróðrarnir skila í sumum tilvikum meira af ýsu en þorski. Ráðgjöf Hafrannsóknastofnunar sem stjórnvöld fylgja í einu og öllu, leyfa að veitt verði 214,4 þús. tonn af þorski og 38 þús. tonn af ýsu, samsetning uppá 1,7 tonn af ýsu fyrir hver 10 tonn af þorski. Samsetningin er langt frá því að vera þannig á grunnslóðinni þar sem smábátar stunda veiðar. Enginn vafi leikur á að ósveigjanleiki í laga- og reglugerðarumhverfinu hefur leitt af sér tjón. Dæmi þar um er stóraukinn kostnaður við þorskveiðar smábáta þegar leigja verður ýsuna á 300 kr/kg. Hér skal einnig bent á að hér er ástæða til að setja orðið „kvótaleiga“ innan gæsalappa, þar sem hún á fátt skilt við það sem sjómanninum er bannað að taka þátt í samkvæmt ákvæðum kjarasamninga. Við setningu þess óraði menn ekki fyrir að upp kæmi það sem hér hefur verið lýst að smábátaeigendur kæmust ekki á sjó nema leggja í umtalsverðan kostnað. Óhjákvæmilegt er því að þessi vandi verði ræddur við endurnýjun kjarasamninga sem verður laus 31. janúar nk. Sérstakt veiðigjald Í stefnuyfirlýsingu ríkisstjórnarinnar segir eftirfarandi um veiðigjöld: Lög um veiðigjöld verða endurskoðuð. Almennt gjald skal endurspegla afkomu útgerðarinnar í heild en sérstakt gjald taka sem mest mið af afkomu einstakra fyrirtækja. Smábátaeigendur hafa fundið fyrir sérstaka veiðigjaldinu sem lagt var á. Síðustu greiðslur fyrir lækkun þess tóku verulega í. Órofin samstaða útgerðaraðila skilaði sér í lagabreytingu hjá núverandi ríkisstjórn. Sérstakt veiðigjald var lækkað úr 23,20 á ígildið niður í 7,38. LS er ekki andvígt því að greiða veiðigjald, félagið hefur aftur á móti eins og kollegar þeirra á stærri skipum gagnrýnt að gjaldið skuli ekki taka mið af rekstrinum hjá þeim. Fæstir þeirra eru t.d. með vinnslu. Því er tekið undir það sem fram kemur í stefnuyfirlýsingunni að „sérstakt gjald taki sem mest mið af afkomu einstakra fyrirtækja“. n desember 2013

Ágústa sníður laxaroð og fleira sem hún skreytir með hrosshárum.

n Ágústa Margrét Arnardóttir á Djúpavogi

Framleiðir tískuvörur úr fiskiroði Haraldur Bjarnason

egar Ágústa Margrét Arnardóttir var á sextánda ári 1994 að alast upp á Hornafirði og vann í frystihúsinu hjá Borgey fannst henni eiginlega glórulaust að vinna þar fyrir þau laun sem voru í boði. Hún og vinkona hennar fóru því í einum kaffitímanum út í Silfurnes SF og báðu Grétar Vilbergs skipstjóra um að taka þær með í einn túr sem gesti. Grétar tók þeim fagnandi og bauð þær velkomnar um borð. Þetta varð byrjunin á sjómennskunni hjá henni en stuttu seinna fór Ágústa yfir á frystitogarann Andey og var þar í tvö sumur, 15 og 16 ára gömul og kunni vel við sig.

Tilbreytingalaust líf á frystitogara „Mér fannst þetta nú samt frekar tilbreytingalaust þarna í frystingunni á Andey en það lagaðist aðeins þegar við fórum í Smuguna meðan deila um hana við Norðmenn stóð yfir. Smá ævintýraljómi var yfir því , sérstaklega þegar tveir norskir gæsluliðar voru látnir síga til okkur um borð úr þyrlu síðasta dag túrsins. Norðmennirnir vildu meina að veiðar okkar væru ólöglegar og mögulega yrði skipið látið sigla til Noregs. Gæslumennirnir tveir voru hjá okkur í

desember 2013

Ágústa með vænan þorsk um borð í Daðey Gk. í einum af síðustu túrunum mínum árið 2005.

nokkra klukktíma og mér, 15 ára sjóstelpunni fannst þetta súper sætir gæjar. Ég vonaði því hálfpartinn að við myndum sigla til Noregs í stað þess að fara heim enda hafði ég heyrt af ævintýrunum í siglingum íslenskra sjómanna til Hull og Grimsby áður fyrr. Mér varð nú ekki að ósk minni og okkur var tjáð að við mættum fara heim. Í sárabót fékk ég koss frá sætari gæslugæjanum sem bjargaði auðvitað alveg lífinu hjá mér 15 ára sjóstelpunni í Smugunni.“ Eftir þetta var Ágústa Margrét meira og minna til sjós með námi eða í fullu starfi. „Ég var á nokkrum bátum fyrir austan, var t.d. vaktformaður á línuveiðurunum Melavík og Garðey, vinnslustjóri á frystitogaranum Sunnutindi

SU og háseti á netabátnum Hafdís á þremur frábærum vertíðum. Ég lauk svo sjómannsferlinum, í bili, á trillunni Daðey frá Grindavík sem þá var gerð út frá Djúpavogi. Ég var þar um borð þar til um miðjan desember fyrir nákvæmlega átta árum en tíu mánuðum síðar eignaðist ég mitt fyrsta barn og ákvað að leggja sjóstakkinn á hilluna..... í bili.“ Ágústa segist alltaf hafa verið mikið fyrir handverk og hún hafi búið til töskur, fatnað, innanstokksmuni og skraut meðan hún var á sjónum auk þess að prjóna, hekla og sauma. Hún fór í Iðnskólann í Hafnarfirði árið 2003 þá orðin 25 ára og bjó þar til lampa, ljós, púsl og fleira. „Á þessum árum keypti ég fyrst sútað laxaroð og heillaðist algjörlega af þessu ótrúlega hráefni.“ Þar með var framtíðin ráðin hjá henni. „Alveg frá því ég sá og snerti sútað fiskroð í fyrsta sinn varð ég heilluð af því. Ég keypti fyrst lítilsháttar af því í heildverslun í Reykjavík og tímdi varla að vinna úr því. Samt prófaði ég mig áfram og sá að í þessu voru endalausir möguleikar. Eftir tveggja ár Iðnskólanám fór ég svo til Ítalíu og lærði þar skó- og fylgihlutahönnun með það í huga að vinna í framtíðinni tískuvörur úr fiskiroði og fleiru,“ segir Ágústa.

Í lúxuslínunni eru flóknari vörur með alls konar „lúxus“ t.d. armtaska sem breytist í bakpoka, töskur sem lokað er með hreindýrshorni og skreyttar með hrosshárum og ýmislegt annað. Kynntist manninum á sjónum Þegar Ágústa var um borð í Sunnutindi frá Djúpavogi kynntist hún manninum sínum, Guðlaugi Birgissyni. „Við vorum síðar saman á Hafdísinni og á trillu. Þegar ég kom heim frá Ítalíu ákváðum við að setjast að í heimabæ hans Djúpavogi og eignast fullt af börnum. Hans fólk er allt á Djúpavogi og hér er hann í sinni draumvinnu, er skipstjóri og útgerðarmaður auk þess að reka kafaraþjónustu með félaga sínum og vera í slökkviliðinu. Okkur finnst forréttindi að geta starfað við það sem okkur finnst skemmtilegast og börnin eru orðin þrjú; fjögurra, fimm og sjö ára. Hér á Djúpavogi var nú ekkert starf að hafa fyrir skó- og fylgihlutahönnuð á þeim tíma og engin verslun heldur sem seldi sérvörur. Ég stofnaði því einkahlutafélagið Arfleifð ehf. sem er hönnunar- og framleiðslufyrirtæki sem sérhæfir sig í hönnun og framleiðslu á töskum, fylgihlutum og fatnaði úr íslenskum hráefnum. Síðustu sjö árin hef ég svo unnið að uppbyggingu þessa fyrirtækis.“ Ágústa notar karfa,hlýra,- laxa,- og þorskroð í sína framleiðslu. Hún segir þau öll hafa sína sérstöðu. „Karfinn er grófastur með stærstu hreysturvasana, laxinn er með millistóra hreysturvasa og þorskurinn er með minnstu hreysturvasana, í senn grófur og fínn. Hlýrinn er svo alveg sléttur en sérkennin eru doppurnar. Um leið og ég fæ skammt af roðum kannski svona 300 stykki í einu, skipti ég þeim upp eftir tegundum, litum, stærð og þykkt. Núna eftir margra ára vöruþróun vitum við mjög vel hvaða roð fer best í hvað.“ Fær hreindýra og selshúðir frá veiðimönnum Handtöskur í mörgum stærðum og gerðum fyrir dömur eru meginframleiðsla Arfleifðar. „Svo gerum við líka belti, armbönd, kraga, seðlaveski, pils, toppa og ýmislegt annað fyrir konur. Í gegnum tíðina höfum við gert lítilsháttar af herravörum en alls ekki af áhugaleysi, heldur tímaleysi. Stefnan er þó að setja leður- og skinnfatnaðinn í pásu árið 2014 og vinna meira í herralínunni, gera þá tölvutöskur, bakpoka, snyrtibuddur, peninga- og kortaveski, belti, armbönd og fleira.“ Sjávarleður og Loðskinn á Sauðárkróki súta öll skinn fyrir Arfleifð. „Fiskiroð og kindaskinn koma frá fiskvinnslum og sláturhúsum en ég er í miklu og góðu sambandi við veiðimenn og fæ hreindýra- og selshúðir beint frá veiðimönnum, ég (eða öllu heldur maðurinn minn) setjum húðirnar í frost, sendum á Sauðárkrók og fáum þau

Unnið að stóru undirpilsi undir leðurpils.

svo tilbúin til okkar, lituð og með þeirri áferð sem við óskum eftir.“ Upprunavottun liggur fyrir Með þessu ferli getum við upprunavottað öll hráefnin „Við erum líklega eina, eða eitt af mjög fáum fyrirtækjum í heiminum, sem getur upprunavottað hvaðan öll hráefnin koma. Við notum bara íslenskar aukaafurðir frá matvælaframleiðslu og notum engin dýr sem alin eru við illar aðstæður. Við fáum öll okkar leður og skinn hér á Íslandi og erum að auka verðgildi afurðanna sem unnin eru hér á landi til manneldis. Kannski bara ofur smátt núna en þegar við erum farin að kaupa nokkur þúsund fiskiroð á ári hlýtur það að telja.“ Ágústa segir vöxt í fyrirtækinu sínu og er bjartsýn á framhaldið. „Arfleifð er ört vaxandi fyrirtæki, sem ég sé fyrir mér að geti vaxið og dafnað mjög vel. Frá því í maí á þessu ári hafa starfsmenn verið þrír og nú er fyrirséð að við verðum allar áfram árið 2014 og tveir hönnunarnemar frá Danmörku, sem ætla að taka starfsnámið sitt hjá okkur, bætast svo við í febrúar. Þá verðum við fimm og ég get ekki líst því hvað ég er spennt og ánægð með það. Mér finnst skipta svakalegu máli að skapa atvinnu og byggja upp eitthvað hér á landi. Ég hef endalausa trú á Arfleifð. Með aukinni reynslu og þekkingu eftir sjö ára hörku puð og púl vitum við betur hvað er vinsælt, hvað virkar og hvað ekki. Framleiðslugetan hefur aukist gríðarlega, sem og salan. Salan er samt árstíðarbundin og eru erlendir ferðamenn langstærstu kaupendur. Sem þýðir að júní og júlí er æði en í október og janúar er nánast engin sala. Þannig að þetta er nokkurs konar vertíðarvinna, framleiðslubrjálæði í janúar- maí og október-nóvember síðan sölubrjálaði um sumar og þegar nær dregur jólum. Til að byrja með í rekstri eru þessar sveiflu á innkomu erfiðustu hjallarnir en eftir því sem árssalan eykst er auðveldara að fleyta sér yfir dauðu mánuðina. Við erum að auka söluna til Íslendinga jafnt og þétt ár frá ári, sérstaklega til karlmanna

sem kaupa þetta sem gjöf fyrir sína nánustu. Þannig að þetta verður alltaf örlítið auðveldara með tímanum en tekur tíma að byggja upp eins hvert annað fyrirtæki.“ Afurðirnar seldar um allt land Ágústa og þær stöllur í Arfleifð bjóða upp á tvær vörulínur fyrir konur. „Þær köllum við Klassík og Lúxus og þær eru báðar mjög vinsælar en við gerum mun færri vörur í Lúxus línunni, það eru dýrari vörur og eingöngu unnar úr íslenskum hráefnum. Í klassík línunni blöndum við stundum leðurlíki við og höldum okkur við einfalda og fljótlega hönnun, þannig getum við boðið upp vörurnar á mjög góðu verði td. armbönd, belti og töskur á verðbilinu 3.000-21.000 kr. Sem er ekki mikið miðað við vinnuna, hráefnin og notagildið. Í lúxuslínunni eru flóknari vörur með alls konar „lúxus“ t.d. armtaska sem breytist í bakpoka, töskur sem lokað er með hreindýrshorni og skreyttar með hrosshárum og ýmislegt annað.“ Vörurnar frá Arfleifð má svo nálgast á ýmsan hátt. „Þær fást í sérverslun Arfleifðar á Djúpavogi, sem og í verslunum á Hornafirði, Sauðárkróki og Reykjavík. Vöruúrvalið og allar upplýsingar eru á www.facebook.com/ arfleifd einnig eru upplýsingar á www.arfleifd. is og við bjóðum upp á persónulega ráðgjöf og aðstoð við gjafakaup fyrir þá sem eru óvissir með hvað skal kaupa eða finnst leiðinlegt að kupa inn gjafir. Við fáum upplýsingar um frúnna, kærustuna, mömmuna, ömmuna, dótturina eða vinkonuna og finnum út í sameiningu hvað hentar henni. Vöruúrvalið er svo fjölbreytt að við ættum að geta fundið eitthvað sem slær í gegn fyrir allar konur, sama hvort það sé áberandi eða hlédræg týpa, stór eða smá kona, litrík eða dökk og þessháttar. Allt þetta skiptir máli og partur af rekstri okkar er aðstoða alla og finna réttu vöruna,“ segir fyrrverandi sjómaðurinn og núverandi hönnuður og iðnrekandi á Djúpavogi, Ágústa Margrét Arnardóttir. n desember 2013

n Línudreginn makríll er hágæðavara

Fyrirtæki með samlagshugsun P

ort-Ice er sölu- og markaðsfyrirtæki sem einbeitir sér að sölu og markaðssetningu á krókaveiddum makríl í nánu samstarfi við smábátaútgerðir og fiskvinnslur á landsbyggðinni. Port-Ice markaðssetur gæði krókaveidds makríls þar sem öflugt gæðakerfi skiptir miklu frá veiðum til markaða. Aðalmarkaðirnir eru í Asíu og Rússlandi.

Selja í umboðssölu Eitt af því sem gerir Port-ice sérstakt er að fyrirtækið kaupir ekki fiskinn af smábátunum heldur selur hann í umboðssölu og Kristinn segir að fyrirtækið sé í raun kaupfélag, eða fyrirtæki sem rekið sé með samlagshugsun. Fiskinum er pakkað í umbúðir sem ber vörumerki Port-ice sem hefur verið byggt upp í Asíu og Rússlandi. „Merkið náði strax athygli og hefur síðan smátt og smátt orðið þekktara,“ segir Kristinn Hjálmarsson hjá Port-Ice. Kristinn segir Port-ice hafa hannað ákveðið kerfi sem haldi utan um veiðarnar, vinnsluna og söluna. „Bátar og vinnslur í Port-Ice hópnum vinna síðan eftir þeim leið-

leg fyrir kaupendur og segir Kristinn að bætt verði frekar í þær upplýsingar á næsta ári. „Við erum að svara því sem markaðurinn kallar eftir og spyrjum hvers konar makríl vantar þig og hvaða upplýsingar viltu fá með honum, umfram það sem þegar tíðkast.“

beiningum enda eru þær grunnurinn að þessu gæðavörumerki okkar, Port-ice, sem byggir á því að fiskurinn sé veiddur með umhverfisvænum krókaveiðum. Við byggjum því á gæðum en ekki magni.“ Fiskurinn sé meðhöndlaður sem einstaklingur; allt frá því að hann sé veiddur á krók upp úr sjónum og þar til hann skili sér til kaupenda. Lítið magn sé í hverjum kassa sem geri það auðveldara að afþíða fiskinn og því væri raunar hægt að selja hann sem ferskan ef svo ber undir. Afurðin er að sjálfsögðu rekjan-

Lykilorðið er samvinna Þegar Port-ice fór af stað með makrílverkefnið var byrjað á að funda með öllum sem að því komu, vinnslum og smábátaútgerðarmönnum, og gekk það mjög vel að sögn Kristins. „Mönnum fannst þetta áhugavert og þeir fannst gaman að tilheyra hópi, sem getur verið gott þegar maður rekur lítið fyrirtæki í útgerð.“ Meðan verkefnið var í gangi hafi menn líka rætt mikið saman og skipst á skoðunum, enda hafi það komið öllum til góða að veitt væri sem mest með áherslu á gæði hráefnisins. Samvinna hafi þarna verið lykilorð því allir þurfi að leggjast á eitt svo gæði afurðarinnar séu sem mest. „Það má enginn klikka,“ segir Kristinn. „Ef það finnst einn skemmdur fiskur er það högg fyrir alla.“

Óskum sjómönnum og fjölskyldum þeirra gleðilegra jóla

Snæfellsbær

Tálknafjarðarhöfn

Dalvíkurbyggð - Hafnarsjóður

Stykkishólmur

Ísafjarðarhöfn

Fiskmarkaður Þorlákshafnar

Gjögur

desember 2013

Auðvitað eru til markaðir alls staðar fyrir hvaða gæði sem er en við höfum verið að horfa til Japan sem er tryggur í sessi sem hágæðamarkaður sem krefst hæstu gæða.

„Ef það finnst einn skemmdur fiskur er það högg fyrir alla,“ segir Kristinn Hjálmarsson hjá Port-Ice.

Markaðssetning gengið afar vel Kristinn segir að eftir þetta fyrsta tímabil hafi vörumerkið verið kynnt fyrir stórum kaupendum í Rússlandi og Asíu og byggt verði á því 2014. Port-ice horfi aðallega á Asíu og þá sérstaklega Japan en þangað fóru um 60% vörunnar. „Auðvitað eru til markaðir alls staðar fyrir

hvaða gæði sem er en við höfum verið að horfa til Japan sem er tryggur í sessi sem hágæðamarkaður sem krefst hæstu gæða.“ Hann segir íslenska makrílinn ekki hafa farið glæsilega af stað á sínum tíma og þeir berjist enn við neikvæða gæðaímynd í mörgum löndum svo markaðssetningin krefjist mikillar vinnu. „Þetta hefur samt verið að ganga framar öllum vonum,“ segir hann. Verkefnið byrjaði í maí 2013 og segir Kristinn að tími hafi verið kominn á hugmyndina. Þeir hafi rætt við mögulega samstarfsaðila og margir hafi verið hrifnir af hugmyndinni. „Samstarfsaðilar í útgerð þurftu auðvitað að taka áhættu með því að fara inn í óþekkt verkefni og það krafðist þolinmæði frá öllum í sumar svo allt gengi upp. Allir sýndu hana, enda kom í ljós að það borgaði sig því nú er búið að leggja grunninn að verðmætu vörumerki,“ segir Kristinn. Mikil og jákvæð áhrif á byggðir landsins Kristinn segir að krókapotturinn hafi gríðarlega mikla þýðingu fyrir smábátaútgerðir og

NÝ ÞJÓNUSTUDEILD Í REYKJAVÍK AÐ

byggðir landsins þótt hann hafi ekki verið nema 4800 tonn í lok vertíðar 2013, en átti upphaflega átti hann aðeins að vera 3200 tonn. „Þarna fékk fólk vinnu sem hefði mögulega ekki fengið vinnu annars, hvort sem það var við löndun, flutninga eða vinnslu. Í kringum þetta litla magn var mikil hreyfing og þetta hafði mikil og jákvæð áhrif á samfélagið umhverfis landið. Bara sjómennirnir í verkefninu voru milli 150 og 200 og má áætla að svipaður fjöldi hafi unnið í vinnslum í landi,“ segir hann. Hvað framtíðaráætlanir varðar segir Kristinn að þegar verkefnið hafi verið keyrt í tvö ár með góðum árangri verði kominn grundvöllur til að horfa víðar. „Að því gefnu að stjórnvöld taki góðar ákvarðanir sem henta vel smábátaútgerð höldum við áfram að byggja upp premium vörumerki í samvinnu við smábátaútgerðir og bæta ímynd íslensks makríls á erlendum markaði og þar með ná hærra verði,“ segir hann. Næsta ár stefni Port-ice því á að selja enn meira magn af línuveiddum íslenskum makríl en síðasta ár. n

ROTEX Í ALLAR GERÐIR BÁTA

FISKISLÓÐ 73 3X Technology ehf - www.3x.is - sales@3xtechnology.com - Sími: 450 5000 desember 2013

n Ástand hafs og stofna lykilatriði við ákvörðun kvóta

Nauðsynlegt að kerfið sé stöðugt Sigrún Erna Geirsdóttir

iðfangsefni auðlindahagfræði eru vandamál sem upp koma þegar ráðstafa skal takmörkuðum náttúruauðlindum og hvernig skynsamlegast sé að nýta þær. ,,Sjávarútvegurinn er lifandi og endurnýjanleg auðlind og það sem við auðlindahagfræðingar skoðum er t.d hvernig megi nýta þessa auðlind með sjálfbærum hætti um um ókomna tíð til hagsbóta fyrir samfélagið,“ segir Daði Már Kristófersson hagfræðingur, nýráðinn forseti Félagsvísindasviðs Háskóla Íslands en hann hefur sérhæft sig í auðlindahagfræði. Sjálfbær nýting endurnýjanlegra auðlinda sé einn af þeim forsendum auðlindahagfræðin gengur út á. Pólitísk sjónarmið vega of þungt Þegar Daði er spurður hvort nægilegt tillit sé tekið til sérfræðisjónarmiða á borð við auðlindahagfræði við stjórnun fiskveiða svarar hann að freistandi sé að segja nei. Hins vegar sé ekki hægt að neita því að Íslendingar hafi verið duglegri við það en margar aðrar þjóðir. ,,En vissulega ættu stjórnvöld að taka meira tillit til sérfræðinga í t.d auðlindahagfræði og vistfræði hafsins þegar unnið er að stjórnun fiskveiða.“ Mikilvægt sé að viðhafa hlutlaust, vísindalegt sjónarmið þegar það er ákveðið hversu mikið má veiða úr auðlindinni. Mörg skref hafi verið tekin í þá átt, nú séu t.d við lýði aflareglur fyrir þorsk, loðnu, ufsa og ýsu og fleiri séu í smíðum sem sé skynsamleg þróun. ,,Auðvitað er alltaf hægt að deila um gæði reglnanna en þarna er um að ræða rétta hugmyndafræði. Ástand stofnanna og ástand hafsins er á þennan hátt lykilatriði þegar umfang veiða er ákveðið en ekki pólitík,“ segir Daði. Hins vegar sé það þó þannig að pólitísk sjónarmið vegi enn of þungt og margt í okkar

desember 2013

löggjöf stuðli ekki að sem hagkvæmastri nýtingu auðlindarinnar. ,,Skiljanlega þarf að taka tillit til annarra sjónarmiða, eins og t.d byggðar, en það er varasamt að blanda saman atvinnustefnu eða öðrum pólitískum markmiðum við löggjöf sjávarútvegsins.“

tengjast náttúruauðlindum. Við þurfum að velta því vandlega fyrir okkur hvort þessi blanda skili okkur bestri nýtingu á auðlindinni.“

Nauðsynlegt að kerfið sé stöðugt Sennilega vita flestir af þeirri gjá sem hefur myndast milli hagsmunaaðila í Daði Már sjávarútvegi og almennings hvað varðar Kostnaður við Kristófersson. fiskveiðistjórnunarkerfið, og ekki síst byggðastefnuna falinn fiskveiðigjaldið, og segir Daði það vera mjög Daði segir að þegar að byggðastefnu sé blandað óheppilegt. Nauðsynlegt sé að vinna að meiri sátt á þennan hátt við fiskveiðistjórnun sé kostnog fá stöðugt kerfi. Ef greinin búi ekki við stöðugaður við byggðastefnuna falinn. ,,Þegar þetta er gert veistu ekki hvað t.d. byggðamarkmiðin leika dragi það úr hvata fyrir skynsamlegum kosta eða hvort árangurinn réttlæti kostnaðinn. fjárfestingum, langtímaverkefnum og þar með Í ofanálag getur þetta leitt til niðurstöðu sem vexti. ,,Ef óvissa ríkir um það hvort menn fá kvóta ekki er í takti við það sem stefnt var að í uppeða ekki dregur það úr áhuga á öllum langtímahafi.“ Hægt væri að nýta auðlindir sjávar með verkefnum, eins og t.d rannsóknum, vöruþróun hagkvæmari hætti en nú er gert og þar með fari og markaðsstarfi.“ arður forgörðum sem hægt væri að nýta til að Daði segir hins vegar eðlilegt að sjávarútvegfjármagna ýmsar aðrar aðgerðir af hálfu ríkisurinn greiði fyrir aðgang að auðlindinni, hann skapi jú umtalsverð verðmæti fyrir greinina. ins. Daði segir brýnt að samfélagið taki afstöðu ,,Það þýðir ekki að mér þyki núverandi gjald til mikilvægis byggðastefnu í samhengi við skynsamlegt, það hefði verið heppilegra að fiskveiðistjórnun. Það sé fín lína milli þess að leita að markaðslausn varðandi gjaldtöku. Útstanda vörð um byggð annars vegar og þess að hefta eðlilega þróun atvinnulífs hins vegar. ,,Það gerðin má hins vegar ekki heyra á það minnst.“ hlýtur að þurfa að réttlæta það vandlega þegar Aftur á móti verði að skoða gjaldtökuna í samfrelsi í einni atvinnugrein er takmarkað.“ Ekki hengi við ýmsa hluti, t.d leigutíma kvótans. Því þurfi annað en að horfa til Evrópu til að sjá afleiðlengri sem leigutíminn sé því hærra megi gjaldingar þess þegar byggðastefna ræður ferðinni ið vera. Þetta hafi hins vegar steytt á mörgum við stjórnun fiskveiða. Þar sé þessi atvinnugrein skerjum. ,,Ég tel fyrningarleið skynsamlegri en óarðbær og háð styrkjum, rétt eins og landbúnnúverandi fyrirkomulag enda hefur hún marga kosti. Menn verða samt að átta sig á því að þegaðurinn hérlendis. ,,Þegar atvinnugreinar eru þvingaðar til þess að haga rekstri sínum í takt við ar breyta á svo gömlu kerfi eins og kvótakerfið pólitísk sjónarmið fer arðsemin versnandi. Þessi er þá þarf að gera það varfærnislega, ekki síst kokteill byggðastefnu og fiskveiðistjórnunar er með tilliti til þess að mörg sjávarútvegsfyrirekki heppilegur að mínu mati, sérstaklega ekki tækjanna eru nýbúin að ganga gegnum hagfyrir okkur Íslendinga sem höfum á brattan er ræðingarferli og hafa verið í nokkrum ólgusjó,“ að sækja í flestum atvinnugreinum sem ekki segir Daði að lokum. n

Við bjóðum fyrirtækjum sérþekkingu

Okkar vinna snýst um að þín vinna gangi vel. Við leggjum okkur fram um að setja okkur vel inn í það sem þú ert að gera, og þó að við þekkjum kannski ekki viðfangsefnin í þínu starfi jafn vel og þú, þá vitum við hvað starfið gengur út á.

Hallgrímur Magnús Sigurjónsson hefur yfir 30 ára reynslu af sjávarútvegi og fjármögnun sjávarútvegs.

Starfsfólk Íslandsbanka býr yfir áratugareynslu í þjónustu við sjávarútveginn og hjá bankanum starfar stór hópur fólks með sérþekkingu á greininni. Þannig getum við ávallt tryggt fyrirtækjum í þessari undirstöðuatvinnugrein þjóðarinnar þá bankaþjónustu sem hún þarfnast.

Magnús er útibússtjóri hjá Íslandsbanka.

Þekking sprettur af áhuga.

Við bjóðum góða þjónustu islandsbanki.is | Sími 440 4000