Γονείς&Παιδί 2016

Γονείς & Παιδί

ΓΟΝΕΙΣ &

ΕΤΗΣΙΑ ΕΚΔΟΣΗ ΤΕΥΧΟΣ 5 2016

ΧΑΝΙΑ * interviews Ιωάννης Γιακουμάκης Παρασκευή Ορφανουδάκη Μιχάλης Τζανακάκης Γεώργιος Τσιλεδάκης Ιωάννα Τσιριωτάκη Πόπη Χαϊδεμενάκη Σήφης Βιγλάκης Κώστας Τζιλιβάκης Παναγιώτης Παρτσινέβελος Αργυρώ Σπυριδάκη Βασίλης Πατσής

• Γενική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική • Ορθοπεδική & Τραυματολογία • Ωτορινολαρυγγολογία • Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου • Ουρολογία • Γυναικολογία - Μαιευτική • Παθολογία

FRESH MEAT MARKET ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΟΥΝΑΚΗΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ (απέναντι από ΚΕΠ), ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ - ΧΑΝΙΑ EL. VENIZELOU (opposite of ΚΕΡ), KOUNOUPIDIANA, CHANIA Τ. 28210 49222 & 6974 034 543

FRESH MEAT MARKET ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΓΟΥΝΑΚΗΣ ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ (απέναντι από ΚΕΠ), ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ - ΧΑΝΙΑ EL. VENIZELOU (opposite of ΚΕΡ), KOUNOUPIDIANA, CHANIA Τ. 28210 49222 & 6974 034 543

Σ

τον απόηχο των πρωτοχρονιάτικων ευχών ξετρυπώσαμε και ΄μείς σάν το φλουρί που περιμένει να βρεθεί σε μια ξεχασμένη βασιλόπιτα. Ευχές πολλές να στείλουμε σε κάθε γωνιά της πόλης, για μια χρονιά γεμάτη Υγεία, Αγάπη, Δημιουργία, Χαμόγελο και Αισιοδοξία. Το 5ο τεύχος είναι εδώ και το κρατάτε στα χέρια σας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς, σε όλους εσάς, τους χορηγούς, που με τη συμβολή σας συντελείτε στο να υπάρχουμε, να δημιουργούμε και να ενημερώνουμε με θέματα που αφορούν το παιδί και την οικογένεια. Χάρη σε σας λοιπόν, τους ιδιοκτήτες μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων που κοπιάζετε καθημερινά, δίνοντας τον δικό σας δύσκολο αγώνα να κρατήσετε την πόλη ζωντανή, δίχως λουκέτα και ταμπέλες πτώχευσης. Στους ανθρώπους της τέχνης και της παράδοσης που ακολουθούν αντέχοντας τη φθορά του χρόνου μια πορεία από το παρελθόν προς το παρόν και αντίστροφα, μεταλαμπαδεύοντας ήθη και αξίες από γενιά σε γενιά. Στους γιατρούς που προσπαθούν να φανούν αντάξιοι στον όρκο του Ιπποκράτη, μπροστά σε ένα σύστημα υγείας που προσπαθεί να επιβιώσει. Στους ανθρώπους της εκπαίδευσης και της επιστήμης που ¨παλεύουν¨ με τα ανώμαλα ρήματα και τις εξισώσεις, κάνουν έρευνες και μελέτες προσπαθώντας να ανακαλύψουν και να δώσουν ερεθίσματα, που θα οδηγήσουν τα παιδιά μας στην εξέλιξη, τη δημιουργικότητα και την εφευρετικότητά τους.

C

M

Y

CM

Για να μπορούν με το κεφάλι ψηλά να ατενίζουν το μέλλον που τους ανήκει και να ονειρεύονται…..

MY

CY

CMY

Το «ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ» μας ταξιδεύει σε ηλικίες που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε μέσα από τις ζωές των παιδιών μας. Από την ημέρα της σύλληψης μέχρι τα πρώτα τους ερωτικά σκιρτήματα και την αγωνία των πανελλαδικών εξετάσεων.

K

Διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ. Κυκλοφορεί σε 4.000 αντίτυπα. Σε ιατρεία, διαγνωστικά κέντρα, εκπαιδευτικά ιδρύματα, παιδικούς σταθμούς, παιδότοπους, εμπορικά καταστήματα, καφέ-εστιατόρια κ.α.΄΄ Αναζητήστε το !!! 

Μην σταματάς να ελπίζεις ακόμα και αν τα εμπόδια φαίνονται ανυπέρβλητα !!! Γονείς & Παιδί

Με αγάπη, για το «ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ» Δώρα Τζατζάνη

XaniaLife

Σ

τον απόηχο των πρωτοχρονιάτικων ευχών ξετρυπώσαμε και ΄μείς σάν το φλουρί που περιμένει να βρεθεί σε μια ξεχασμένη βασιλόπιτα. Ευχές πολλές να στείλουμε σε κάθε γωνιά της πόλης, για μια χρονιά γεμάτη Υγεία, Αγάπη, Δημιουργία, Χαμόγελο και Αισιοδοξία. Το 5ο τεύχος είναι εδώ και το κρατάτε στα χέρια σας. Ένα μεγάλο ευχαριστώ από καρδιάς, σε όλους εσάς, τους χορηγούς, που με τη συμβολή σας συντελείτε στο να υπάρχουμε, να δημιουργούμε και να ενημερώνουμε με θέματα που αφορούν το παιδί και την οικογένεια. Χάρη σε σας λοιπόν, τους ιδιοκτήτες μικρών και μεγάλων επιχειρήσεων που κοπιάζετε καθημερινά, δίνοντας τον δικό σας δύσκολο αγώνα να κρατήσετε την πόλη ζωντανή, δίχως λουκέτα και ταμπέλες πτώχευσης. Στους ανθρώπους της τέχνης και της παράδοσης που ακολουθούν αντέχοντας τη φθορά του χρόνου μια πορεία από το παρελθόν προς το παρόν και αντίστροφα, μεταλαμπαδεύοντας ήθη και αξίες από γενιά σε γενιά. Στους γιατρούς που προσπαθούν να φανούν αντάξιοι στον όρκο του Ιπποκράτη, μπροστά σε ένα σύστημα υγείας που προσπαθεί να επιβιώσει. Στους ανθρώπους της εκπαίδευσης και της επιστήμης που ¨παλεύουν¨ με τα ανώμαλα ρήματα και τις εξισώσεις, κάνουν έρευνες και μελέτες προσπαθώντας να ανακαλύψουν και να δώσουν ερεθίσματα, που θα οδηγήσουν τα παιδιά μας στην εξέλιξη, τη δημιουργικότητα και την εφευρετικότητά τους.

C

M

Y

CM

Για να μπορούν με το κεφάλι ψηλά να ατενίζουν το μέλλον που τους ανήκει και να ονειρεύονται…..

MY

CY

CMY

Το «ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ» μας ταξιδεύει σε ηλικίες που βιώσαμε και συνεχίζουμε να βιώνουμε μέσα από τις ζωές των παιδιών μας. Από την ημέρα της σύλληψης μέχρι τα πρώτα τους ερωτικά σκιρτήματα και την αγωνία των πανελλαδικών εξετάσεων.

K

Διανέμεται ΔΩΡΕΑΝ. Κυκλοφορεί σε 4.000 αντίτυπα. Σε ιατρεία, διαγνωστικά κέντρα, εκπαιδευτικά ιδρύματα, παιδικούς σταθμούς, παιδότοπους, εμπορικά καταστήματα, καφέ-εστιατόρια κ.α.΄΄ Αναζητήστε το !!! 

Μην σταματάς να ελπίζεις ακόμα και αν τα εμπόδια φαίνονται ανυπέρβλητα !!! Γονείς & Παιδί

Με αγάπη, για το «ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ» Δώρα Τζατζάνη

XaniaLife

περιεχόμενα ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ 16 ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ Ιωάννης Μαρινάκης Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ 20 ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΜΙΚΡΟΕΛΛΕΙΠΤΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ευαγγελία Σκλαβούνου M.Sc, Ph.D Κυτταρογενετίστρια

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΛΛΙΣΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ 24 ΗΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΕΙ ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ιωάννης Γιακουμάκης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

Παιδίατρος

50 Μάρθα Ρενιέρη

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

ΣΤΡΩΜΑ ΚΡΕΒΑΤΙ

.............. και για ξενοδοχεία

Παιδίατρος

ΟΠΛΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ 54 ΤΟ Η ΕΓΚΥΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Συνέντευξη Μιχάλης Τζανακάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου

ΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΠΟΥ ΤΑΛΑΙΠΩΡΕΙ 60 ΒΗΧΑΣ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ Αθηνά Τζώρτζη - Καντεράκη Παιδίατρος

ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 30 15ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

Η CANDIA STROM είναι η μόνη εταρεία στον κόσμο που κάνει επεξεργασία υφάσματος με λάδι ελιάς. Με την επεξεργασία αυτή, το ύφασμα παρέχει αντιβακτηριακή προστασία και όλες τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου στην επιδερμίδα. Βαμβακερά υφάσματα με πιστοποίηση Oekotex Standard 100 (ασφαλή για την επαφή με τον ανθρώπινο οργανισμό). Απολύτως καμμία χρήση χημικών ουσιών για την τεχνητή διόγκωση των υλικών.

ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ 64 ΟΜαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη

Σπυρίδων Πεπές Μαιευτήρας Γυναικολόγος

36

ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 44 ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη

Ο ΥΠΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ Για να μπορέσετε να απολαύσετε έναν ξεκούραστο ύπνο, δεν αρκεί ένα οποιοδήποτε στρώμα. Στη CANDIA STROM έχουμε επιλέξει πρώτες ύλες που παρέχουν σωστή στήριξη για την σπονδυλική στήλη, αλλά ταυτόχρονα και άνεση για να μην πιέζουν τους ώμους ή τους γοφούς σας. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούμε έχουν υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να πληρούν τα κριτήρια υγιεινής ενός στρώματος.

ΚΕΝΤΙΑ ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ

Παιδίατρος

ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΔΙΑΦΥΛΑΞΟΥΜΕ Συνέντευξη Παρασκευή Ορφανουδάκη Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 40 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Αθηνά Τζώρτζη - Καντεράκη

Το Candia Xsensor εξασφαλίζει με επιστημονικό τρόπο, το καταλληλότερο στρώμα για εσάς και το σωματότυπό σας, ανεξάρτητα από την τιμή!

ΣΕΝΤΟΝΙΑ ΠΑΠΛΩΜΑΤΟΘΗΚΕΣ ΚΟΥΒΕΡΤΕΣ ΠΑΠΛΩΜΑΤΑ ΕΙΔΗ ΒΕΒΕ ΠΕΤΣΕΤΕΣ ΜΠΟΥΡΝΟΥΖΙΑ ΡΙΧΤΑΡΙΑ

ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 68 ΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ 70 ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Άννα Δρούγκα Ιατρός - Μικροβιολόγος - Βιοπαθολόγος

Παιδίατρος

ΓΟΝΕΙΣ &

ΕΤΗΣΙΑ

ΕΚΔΟΤΗΣ

ΕΚΔΟΣΗ

ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ 5

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ

2016

ΧΑΝΙΑ

ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΗΛΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΟ ΕΠΙΠΛΟ

ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Το υλικό του παρόντος εντύπου αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του εκδότη. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή του και κάθε χρήση σε έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσο χωρίς την έγγραφη ή προφορική άδεια του εκδότη.

ΛΙΑΝΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μ. Μπότσαρη - Κουνουπιδιανά, Ακρωτήρι Χανίων Κιν.: 6945 58 60 68 tzilivakis.ekdoseis@gmail.com | www.goneiskaipaidi.com

ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ 62-64 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ. 28210 76476 | 28210 92042 | 697 991 4458 www.dokos.com.gr | mpdokos1@yahoo.gr

ΣΤΗΜΑ Α Τ Α Κ Ο Ε μνο Ν 2 - 4, Ρέθυ

Χατζηδάκηαχυδρομείου) (έναντι τ 310 51507 ΤΗΛ. 28

περιεχόμενα ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ 16 ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ Ιωάννης Μαρινάκης Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ 20 ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΕΛΕΓΧΟΥ: Η ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΗΣ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΑΝΙΧΝΕΥΣΗ ΜΙΚΡΟΕΛΛΕΙΠΤΙΚΩΝ ΣΥΝΔΡΟΜΩΝ Ευαγγελία Σκλαβούνου M.Sc, Ph.D Κυτταρογενετίστρια

ΕΛΛΑΔΑ ΚΑΛΛΙΣΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ 24 ΗΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΕΙ ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣ

ΓΙΑ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΥΠΟΒΟΗΘΟΥΜΕΝΗΣ ΑΝΑΠΑΡΑΓΩΓΗΣ Ιωάννης Γιακουμάκης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

Παιδίατρος

50 Μάρθα Ρενιέρη

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

ΣΤΡΩΜΑ ΚΡΕΒΑΤΙ

.............. και για ξενοδοχεία

Παιδίατρος

ΟΠΛΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ 54 ΤΟ Η ΕΓΚΥΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ Συνέντευξη Μιχάλης Τζανακάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Κεφαλής & Τραχήλου

ΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΠΟΥ ΤΑΛΑΙΠΩΡΕΙ 60 ΒΗΧΑΣ, ΓΟΝΕΙΣ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΑ Αθηνά Τζώρτζη - Καντεράκη Παιδίατρος

ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ 30 15ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

Η CANDIA STROM είναι η μόνη εταρεία στον κόσμο που κάνει επεξεργασία υφάσματος με λάδι ελιάς. Με την επεξεργασία αυτή, το ύφασμα παρέχει αντιβακτηριακή προστασία και όλες τις ευεργετικές ιδιότητες του ελαιόλαδου στην επιδερμίδα. Βαμβακερά υφάσματα με πιστοποίηση Oekotex Standard 100 (ασφαλή για την επαφή με τον ανθρώπινο οργανισμό). Απολύτως καμμία χρήση χημικών ουσιών για την τεχνητή διόγκωση των υλικών.

ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ 64 ΟΜαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη

Σπυρίδων Πεπές Μαιευτήρας Γυναικολόγος

36

ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ 44 ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη

Ο ΥΠΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΧΝΗ Για να μπορέσετε να απολαύσετε έναν ξεκούραστο ύπνο, δεν αρκεί ένα οποιοδήποτε στρώμα. Στη CANDIA STROM έχουμε επιλέξει πρώτες ύλες που παρέχουν σωστή στήριξη για την σπονδυλική στήλη, αλλά ταυτόχρονα και άνεση για να μην πιέζουν τους ώμους ή τους γοφούς σας. Όλα τα υλικά που χρησιμοποιούμε έχουν υποστεί την κατάλληλη επεξεργασία, ώστε να πληρούν τα κριτήρια υγιεινής ενός στρώματος.

ΚΕΝΤΙΑ ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ

Παιδίατρος

ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΕΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΘΗΣΑΥΡΟΣ ΜΑΣ ΚΑΙ ΟΦΕΙΛΟΥΜΕ ΝΑ ΤΟΝ ΔΙΑΦΥΛΑΞΟΥΜΕ Συνέντευξη Παρασκευή Ορφανουδάκη Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ 40 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Αθηνά Τζώρτζη - Καντεράκη

Το Candia Xsensor εξασφαλίζει με επιστημονικό τρόπο, το καταλληλότερο στρώμα για εσάς και το σωματότυπό σας, ανεξάρτητα από την τιμή!

ΣΕΝΤΟΝΙΑ ΠΑΠΛΩΜΑΤΟΘΗΚΕΣ ΚΟΥΒΕΡΤΕΣ ΠΑΠΛΩΜΑΤΑ ΕΙΔΗ ΒΕΒΕ ΠΕΤΣΕΤΕΣ ΜΠΟΥΡΝΟΥΖΙΑ ΡΙΧΤΑΡΙΑ

ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ 68 ΕΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ

ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ 70 ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ Άννα Δρούγκα Ιατρός - Μικροβιολόγος - Βιοπαθολόγος

Παιδίατρος

ΓΟΝΕΙΣ &

ΕΤΗΣΙΑ

ΕΚΔΟΤΗΣ

ΕΚΔΟΣΗ

ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΗΛΙΑΣ

ΤΕΥΧΟΣ 5

ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΩΝ

2016

ΧΑΝΙΑ

ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΗΛΙΑΣ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ

ΠΑΙΔΙΚΟ ΕΠΙΠΛΟ

ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ ΤΜΗΜΑ

ΔΙΑΝΕΜΕΤΑΙ ΔΩΡΕΑΝ Το υλικό του παρόντος εντύπου αποτελεί πνευματική ιδιοκτησία του εκδότη. Απαγορεύεται η αναπαραγωγή του και κάθε χρήση σε έντυπο ή ηλεκτρονικό μέσο χωρίς την έγγραφη ή προφορική άδεια του εκδότη.

ΛΙΑΝΑ ΑΝΑΓΝΩΣΤΑΚΗ ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

Μ. Μπότσαρη - Κουνουπιδιανά, Ακρωτήρι Χανίων Κιν.: 6945 58 60 68 tzilivakis.ekdoseis@gmail.com | www.goneiskaipaidi.com

ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ 62-64 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ. 28210 76476 | 28210 92042 | 697 991 4458 www.dokos.com.gr | mpdokos1@yahoo.gr

ΣΤΗΜΑ Α Τ Α Κ Ο Ε μνο Ν 2 - 4, Ρέθυ

Χατζηδάκηαχυδρομείου) (έναντι τ 310 51507 ΤΗΛ. 28

περιεχόμενα 74 ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Κοινό Διαγνωστικό Εργαστήριο Απεικονίσεων ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ

Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ 78 ΟΤΑΝ ΕΞΑΛΕΙΦΕΙ ΚΑΘΕ ΡΙΣΚΟ Συνέντευξη Γεώργιος Τσιλεδάκης Γενικός Χειρουργός Λαπαροσκόπος - Χειρουργός τραύματος

ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ 86 ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Ιωάννης Μαρινάκης Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

88 Συνέντευξη

ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 102 ΣΚΟΛΙΩΣΗ Καντανολέων Σοφία Ε. Χειρουργός Ορθοπαιδικός

& ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ 106 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Μαρία Λαντζάκη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (MSc)

ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ; 110 ΠΟΝΑΕΙ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ 112 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ροβιθάκη Νάνσυ Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ιωάννα Κ. Τσιριωτάκη PhD BA (Honors) Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας MA Special Educational Needs / dyslexia

92 Ειρήνη Σχοινιωτάκη

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

96 Παρασκευή Ορφανουδάκη ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

97 Παρασκευή Ορφανουδάκη

ΞΗΡΩΤΙΚΗ ΒΑΛΑΝΙΤΙΔΑ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

98 Τζεορτζέτα Δουλαβέρη

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος

114

C

ΠΟΤΕ ΤΟ ΜΠΟΥΚΩΜΑ ΣΤΗ ΜΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

M

Y

CM

MY

CY

116

ΒΑΡΗΚΟΪΑ ΑΠΟ ΘΟΡΥΒΟ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΘΟΡΥΒΩΔΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ 118 ΚΑΡΚΙΝΟΣ Κωνσταντινίδης Ι. Κωνσταντίνος MD FEBGH Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Επεμβατικός Ενδοσκόπος

ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ 122 ΑΠΟΦΡΑΞΗ Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος

ΠΑΙΔΙΑ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΤΟΥΣ 126 ΤΑΣυνέντευξη Πόπη Χαϊδεμενάκη Λογοθεραπεύτρια

CMY

K

περιεχόμενα 74 ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Κοινό Διαγνωστικό Εργαστήριο Απεικονίσεων ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ

Η ΑΓΑΠΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΑΤΡΙΔΑ 78 ΟΤΑΝ ΕΞΑΛΕΙΦΕΙ ΚΑΘΕ ΡΙΣΚΟ Συνέντευξη Γεώργιος Τσιλεδάκης Γενικός Χειρουργός Λαπαροσκόπος - Χειρουργός τραύματος

ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ 86 ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ Ιωάννης Μαρινάκης Μαιευτήρας Χειρουργός Γυναικολόγος

88 Συνέντευξη

ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ 102 ΣΚΟΛΙΩΣΗ Καντανολέων Σοφία Ε. Χειρουργός Ορθοπαιδικός

& ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ 106 ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΛΗΨΗ ΤΟΥ ΚΑΡΚΙΝΟΥ Μαρία Λαντζάκη Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (MSc)

ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ; 110 ΠΟΝΑΕΙ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ 112 ΔΙΑΤΡΟΦΗ Ροβιθάκη Νάνσυ Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

ΔΥΣΛΕΞΙΑ ΚΑΙ ΑΓΓΛΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ Ιωάννα Κ. Τσιριωτάκη PhD BA (Honors) Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας MA Special Educational Needs / dyslexia

92 Ειρήνη Σχοινιωτάκη

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

96 Παρασκευή Ορφανουδάκη ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

97 Παρασκευή Ορφανουδάκη

ΞΗΡΩΤΙΚΗ ΒΑΛΑΝΙΤΙΔΑ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός - Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

98 Τζεορτζέτα Δουλαβέρη

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος

114

C

ΠΟΤΕ ΤΟ ΜΠΟΥΚΩΜΑ ΣΤΗ ΜΥΤΗ ΕΙΝΑΙ ΙΓΜΟΡΙΤΙΔΑ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

M

Y

CM

MY

CY

116

ΒΑΡΗΚΟΪΑ ΑΠΟ ΘΟΡΥΒΟ. ΑΠΑΡΑΙΤΗΤΗ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΩΝ ΣΕ ΘΟΡΥΒΩΔΕΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ Ιωάννης Μαρακομιχελάκης ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων

ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ 118 ΚΑΡΚΙΝΟΣ Κωνσταντινίδης Ι. Κωνσταντίνος MD FEBGH Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Επεμβατικός Ενδοσκόπος

ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ 122 ΑΠΟΦΡΑΞΗ Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος

ΠΑΙΔΙΑ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΝΤΑΙ ΤΗ ΔΥΣΚΟΛΙΑ ΤΟΥΣ 126 ΤΑΣυνέντευξη Πόπη Χαϊδεμενάκη Λογοθεραπεύτρια

CMY

K

περιεχόμενα ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ 130 ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ 170 Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Μαρία Βλαχάκη & Μάνος Λουπασάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Φαρμακοποιοί

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΧΟΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΣ ΜΟΥ 138 ΟΣυνέντευξη 174 ΗΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ Σήφης Βιγλάκης Βιγλάτορες

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

ΠΕΡΙ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ & ΤΕΣΤ 178 144 ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ Ελένη Ξηρουχάκη Ναταλί Βαλυράκη Ψυχολόγος

148 Μαρία Κωσταριδάκη

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Λογοθεραπεύτρια - Εκπαιδεύτρια Θεραπευτικής Ιππασίας

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ 182 ΠΩΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΙΠΠΑΣΙΑΣ ΠΗΓΑΣΟΣ

Φιλόλογος

THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) 152 PLAY Ναταλί Βαλυράκη

ΚΡΗΤΗΣ 184 ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Συνέντευξη Παρτσινέβελος Παναγιώτης

Ψυχολόγος

156

ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ «ΧΑΠ», Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ Στυλιανός Κ. Βιττωράκης, Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος

162 Παντελής Ηλ. Πατεράκης

ΥΓΕΙΑ & ΕΥΕΞΙΑ 188 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ARTEMIS FITNESS ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ 190 Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΟΥΡΗΤΗΡΑ Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

ΠΟΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ 164 ΣΕΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΣΟΙ ΓΥΜΝΑΖΟΝΤΑΙ Εμμανουήλ Ι. Αλιφιεράκης Ειδικός Καρδιολόγος

ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΣ ΣΕ ΟΠΟΙΟ ΣΚΑΛΙ ΤΟΥ 166 ΟΒΑΘΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΒΡΕΘΕΙ, ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Κώστας Τζιλιβάκης Προπονητής Κολύμβησης Ν.Ο.Χ.

ΝΑ ΑΚΟΥΝΕ ΟΛΟΙ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ 192 ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΜΑΣ Συνέντευξη Αργυρώ Σπυριδάκη Πρόεδρος, Εμπνεύστρια και δημιουργός της δράσης «ΔΙΑΒΑΖΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ»

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ 196 ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ Έλενα Παπαδομαρκετάκη Ψυχολόγος

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

περιεχόμενα ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ 130 ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ 170 Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Μαρία Βλαχάκη & Μάνος Λουπασάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος

Φαρμακοποιοί

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΧΟΡΟΣ ΕΙΝΑΙ Ο ΜΟΝΟΣ ΕΘΙΣΜΟΣ ΜΟΥ 138 ΟΣυνέντευξη 174 ΗΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ Σήφης Βιγλάκης Βιγλάτορες

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

ΠΕΡΙ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ & ΤΕΣΤ 178 144 ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ Ελένη Ξηρουχάκη Ναταλί Βαλυράκη Ψυχολόγος

148 Μαρία Κωσταριδάκη

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Λογοθεραπεύτρια - Εκπαιδεύτρια Θεραπευτικής Ιππασίας

ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ 182 ΠΩΣ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ ΚΕΝΤΡΟ ΙΠΠΑΣΙΑΣ ΠΗΓΑΣΟΣ

Φιλόλογος

THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) 152 PLAY Ναταλί Βαλυράκη

ΚΡΗΤΗΣ 184 ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ Συνέντευξη Παρτσινέβελος Παναγιώτης

Ψυχολόγος

156

ΧΡΟΝΙΑ ΑΠΟΦΡΑΚΤΙΚΗ ΠΝΕΥΜΟΝΟΠΑΘΕΙΑ «ΧΑΠ», Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ Στυλιανός Κ. Βιττωράκης, Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος

162 Παντελής Ηλ. Πατεράκης

ΥΓΕΙΑ & ΕΥΕΞΙΑ 188 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ ARTEMIS FITNESS ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ 190 Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΛΙΘΙΑΣΗΣ ΟΥΡΗΤΗΡΑ Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

ΠΟΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ 164 ΣΕΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΣΟΙ ΓΥΜΝΑΖΟΝΤΑΙ Εμμανουήλ Ι. Αλιφιεράκης Ειδικός Καρδιολόγος

ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΣ ΣΕ ΟΠΟΙΟ ΣΚΑΛΙ ΤΟΥ 166 ΟΒΑΘΡΟΥ ΚΑΙ ΑΝ ΒΡΕΘΕΙ, ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΟΛΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΘΡΩΠΟΣ Κώστας Τζιλιβάκης Προπονητής Κολύμβησης Ν.Ο.Χ.

ΝΑ ΑΚΟΥΝΕ ΟΛΟΙ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΜΑΣ ΚΑΙ 192 ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΥΝ ΜΕ ΤΗ ΦΩΝΗ ΜΑΣ Συνέντευξη Αργυρώ Σπυριδάκη Πρόεδρος, Εμπνεύστρια και δημιουργός της δράσης «ΔΙΑΒΑΖΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ»

ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ 196 ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ Έλενα Παπαδομαρκετάκη Ψυχολόγος

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

περιεχόμενα ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ 200 ΤΟ ON BY CHANIA

Ιατρός Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ 202 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ JO POWER STUDIO

Εμμανουέλα Σαρχιανάκη-Νταουκάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης

- BRAZILIAN JIU JITSU 204 TAEKWONDO MUAY THAI ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΠΑΔΟΥΚΑΚΗΣ

ΓΙΑ ΟΜΟΡΦΕΣ 206 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΠΟΔΗΛΑΤΟΒΟΛΤΕΣ Φραγκιουδάκης Αντώνης

ΜΥΤΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ 208 ΚΑΘΑΡΗ Ειρήνη Σχοινιωτάκη Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

210

ΚΑΝΤΕ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΣΑΣ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΖΩΗΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ «ΨΥΧΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ» Μπατζακάκη Μικαέλα Μαία – Ψυχοπροφυλάκτρια

ΟΥΡΩΝ 222 ΑΚΡΑΤΕΙΑ Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 224 ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΤΣΙΓΑΡΟ

Στυλιανός Κ. Βιττωράκης, Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος

Ο «ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ» 228 ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ: ΤΩΝ ΑΝΤΡΩΝ Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

Δημήτρης Μουντάκης Οικονομολόγος Μεσίτης Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων

ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 214 ΚΝΙΔΩΣΗ, ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Γιώργος Μαυρολέων, Ιατρός Αλλεργιολόγος ενηλίκων και παίδων

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D 220 ΤΙ(25-OH ΒΙΤΑΜΙΝΗ D); Μάρκος Νταουκάκης Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ Ευαγγελία Παπαδάκη-Νταουκάκη

M

Y

CM

MY

230 Εμμανουήλ Ι. Αλιφιεράκης

ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος

ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ 212 ΤΕΛΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΖΕΙΣ (ΜΟΝΟ) ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ

C

ΜΑΓΕΙΡΕΥΕΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ 234 ΠΡΩΤΑ Συνέντευξη Βασίλης Πατσής Μάγειρας

242 ΒΑΠΤΙΣΗ Συνέντευξη Πρωτοπρεσβύτερος Νεκτάριος Χριστοδουλάκης, Εφημέριος του Ι. Ν. Αγίου Νεκταρίου Σούδας

ΔΕ ΓΥΝΗ ΙΝΑ ΦΟΒΗΤΑΙ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ 250 ΗΔώρα Τζατζάνη

CY

CMY

K

περιεχόμενα ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ 200 ΤΟ ON BY CHANIA

Ιατρός Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών

ΚΑΙ ΣΥΓΧΡΟΝΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ 202 ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ JO POWER STUDIO

Εμμανουέλα Σαρχιανάκη-Νταουκάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης

- BRAZILIAN JIU JITSU 204 TAEKWONDO MUAY THAI ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΚΑΠΑΔΟΥΚΑΚΗΣ

ΓΙΑ ΟΜΟΡΦΕΣ 206 ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ ΠΟΔΗΛΑΤΟΒΟΛΤΕΣ Φραγκιουδάκης Αντώνης

ΜΥΤΗ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ 208 ΚΑΘΑΡΗ Ειρήνη Σχοινιωτάκη Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

210

ΚΑΝΤΕ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ ΣΑΣ ΜΙΑ ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ ΖΩΗΣ, ΜΕ ΤΗΝ ΜΕΘΟΔΟ ΤΗΣ «ΨΥΧΟΠΡΟΦΥΛΑΞΗΣ» Μπατζακάκη Μικαέλα Μαία – Ψυχοπροφυλάκτρια

ΟΥΡΩΝ 222 ΑΚΡΑΤΕΙΑ Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ, 224 ΙΑΤΡΕΙΟ ΤΟ ΔΙΑΒΑΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΜΙΑ ΝΕΑ ΖΩΗ ΧΩΡΙΣ ΤΣΙΓΑΡΟ

Στυλιανός Κ. Βιττωράκης, Πνευμονολόγος - Φυματιολόγος

Ο «ΠΟΝΟΚΕΦΑΛΟΣ» 228 ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ: ΤΩΝ ΑΝΤΡΩΝ Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος

Δημήτρης Μουντάκης Οικονομολόγος Μεσίτης Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων

ΕΝΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ 214 ΚΝΙΔΩΣΗ, ΜΕ ΠΟΛΛΕΣ ΜΟΡΦΕΣ Γιώργος Μαυρολέων, Ιατρός Αλλεργιολόγος ενηλίκων και παίδων

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D 220 ΤΙ(25-OH ΒΙΤΑΜΙΝΗ D); Μάρκος Νταουκάκης Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ Ευαγγελία Παπαδάκη-Νταουκάκη

M

Y

CM

MY

230 Εμμανουήλ Ι. Αλιφιεράκης

ΚΟΚΚΙΝΟ ΚΡΕΑΣ ΚΑΙ ΚΑΡΚΙΝΟΣ Ειδικός Καρδιολόγος

ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ 212 ΤΕΛΙΚΑ ΑΣΦΑΛΙΖΕΙΣ (ΜΟΝΟ) ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ

C

ΜΑΓΕΙΡΕΥΕΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑ ΑΝΑΠΝΕΕΙ 234 ΠΡΩΤΑ Συνέντευξη Βασίλης Πατσής Μάγειρας

242 ΒΑΠΤΙΣΗ Συνέντευξη Πρωτοπρεσβύτερος Νεκτάριος Χριστοδουλάκης, Εφημέριος του Ι. Ν. Αγίου Νεκταρίου Σούδας

ΔΕ ΓΥΝΗ ΙΝΑ ΦΟΒΗΤΑΙ ΤΟΝ ΑΝΤΡΑ 250 ΗΔώρα Τζατζάνη

CY

CMY

K

Δημιουργήσαμε... έναν πολυχώρο όπου από το πρωί στις 8:00 μπορείτε να ασχοληθείτε με διάφορες επιμορφωτικές δραστηριότητες απολαμβάνοντας τον καφέ σας, το σνακ ή το γλυκό σας και από τις 11:00 ένα πλήρες μενού. και έναν ειδικά διαμορφωμένο, ασφαλή, χώρο-παιδότοπο, για τους μικρούς μας φίλους, με συνεχή επίβλεψη από το προσωπικό μας.

Τηλ.: 28210 45045 Κιν.: 6978 196 177

ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ:

Ηρώων Πολυτεχνείου 29, Χανιά

Ώρες Διανομής και Σερβιρίσματος: από 08:00 το πρωί μέχρι 2:00 το βράδυ

Δημιουργήσαμε... έναν πολυχώρο όπου από το πρωί στις 8:00 μπορείτε να ασχοληθείτε με διάφορες επιμορφωτικές δραστηριότητες απολαμβάνοντας τον καφέ σας, το σνακ ή το γλυκό σας και από τις 11:00 ένα πλήρες μενού. και έναν ειδικά διαμορφωμένο, ασφαλή, χώρο-παιδότοπο, για τους μικρούς μας φίλους, με συνεχή επίβλεψη από το προσωπικό μας.

Τηλ.: 28210 45045 Κιν.: 6978 196 177

ΝΕΟ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑ:

Ηρώων Πολυτεχνείου 29, Χανιά

Ώρες Διανομής και Σερβιρίσματος: από 08:00 το πρωί μέχρι 2:00 το βράδυ

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Αρχοντάκη 2 Χανιά 73132 Τηλ.28210 41100 FAX. 28210 41780 Email: iomarinakis@yahoo.com Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Μετεκπαιδευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Εξωσωματική Γονιμοποίηση στο University College Hospital του Λονδίνου Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκόπησης

Η

ενδομητρίωση είναι μια καλοήθης νόσος της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας. Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 25-30 έτη. Είναι αρκετά συχνή, αφού αφορά το 10-20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και το 30-40% των υπογόνιμων γυναικών.

18 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αιτιολογία Υπάρχουν αρκετές θεωρίες, όμως καμία δεν μπορεί να εξηγήσει επαρκώς την έναρξη και εξέλιξη της νόσου. Οι επικρατέστερες, είναι η θεωρία της εμφύ-

ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ

Ολοκληρωμένες Μαιευτικές και Γυναικολογικές Υπηρεσίες

τευσης ενδομητρικών κυττάρων μέσω της παλίνδρομης ροής του αίματος απ’ τις σάλπιγγες στην πύελο, κατά τη διάρκεια της περιόδου και η θεωρία μεταφοράς των κυττάρων δια της λεμφικής οδού. Σταδιοποίηση Η ενδομητρίωση αφορά κυρίως την πύελο, παρουσιάζεται με τη μορφή περιτοναϊκών κηλίδων (spots), συμφύσεων, σοκολατοειδών κύστεων ωοθηκών (ενδομητριώματα) και όζων. Σπανιότερα,μπορεί να εμφανιστεί και σε απομακρυσμένα όργανα εκτός της πυέλου Σταδιοποιείται σε 4 κατηγορίες (I-IV ελάχιστη έως σοβαρή) ανάλογα με τη θέση, την έκταση, το βάθος και την παρουσία των ως άνω μορφών. Συμπτωματολογία Συχνά η ενδομητρίωση είναι ασυμπτωματική και μπορεί να διαγνωσθεί τυχαία, σ’ έναν υπερηχογραφικό έλεγχο ή κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης που γίνεται για άλλο λόγο.

Τι είναι η ενδομητρίωση Είναι η έκτοπη ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού (δηλαδή εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου εκτός της φυσιολογικής του θέσης που είναι η κοιλότητα της μήτρας).

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ

• Πλήρης Προγεννητικός Έλεγχος • Αμνιοπαρακέντηση • Βιοφυσικό προφίλ εμβρύου - Καρδιοτοκογράφημα • Θεραπευτικές εφαρμογές CO2 Laser για θεραπεία κονδυλωμάτων και δυσπλαστικών βλαβών τραχήλου μήτρας • Πλήρης γυναικολογική - μαιευτική παρακολούθηση • Υπερηχογράφημα γυναικολογικό - κύησης • Κολποσκόπηση • Λαπαροσκοπικές - Υστεροσκοπικές επεμβάσεις • Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή - Εξωσωματική γονιμοποίηση Αρχοντακη 2, 73132 Χανιά Τηλ: 2821041100 • Fax: 2821041780 • Ε-mail: iomarinakis@yahoo.com www.gynaikologos-chania.gr

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Αρχοντάκη 2 Χανιά 73132 Τηλ.28210 41100 FAX. 28210 41780 Email: iomarinakis@yahoo.com Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Μετεκπαιδευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Εξωσωματική Γονιμοποίηση στο University College Hospital του Λονδίνου Μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Ενδοσκόπησης

Η

ενδομητρίωση είναι μια καλοήθης νόσος της αναπαραγωγικής ηλικίας της γυναίκας. Εμφανίζεται συνήθως μετά τα 25-30 έτη. Είναι αρκετά συχνή, αφού αφορά το 10-20% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας και το 30-40% των υπογόνιμων γυναικών.

18 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αιτιολογία Υπάρχουν αρκετές θεωρίες, όμως καμία δεν μπορεί να εξηγήσει επαρκώς την έναρξη και εξέλιξη της νόσου. Οι επικρατέστερες, είναι η θεωρία της εμφύ-

ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ

Ολοκληρωμένες Μαιευτικές και Γυναικολογικές Υπηρεσίες

τευσης ενδομητρικών κυττάρων μέσω της παλίνδρομης ροής του αίματος απ’ τις σάλπιγγες στην πύελο, κατά τη διάρκεια της περιόδου και η θεωρία μεταφοράς των κυττάρων δια της λεμφικής οδού. Σταδιοποίηση Η ενδομητρίωση αφορά κυρίως την πύελο, παρουσιάζεται με τη μορφή περιτοναϊκών κηλίδων (spots), συμφύσεων, σοκολατοειδών κύστεων ωοθηκών (ενδομητριώματα) και όζων. Σπανιότερα,μπορεί να εμφανιστεί και σε απομακρυσμένα όργανα εκτός της πυέλου Σταδιοποιείται σε 4 κατηγορίες (I-IV ελάχιστη έως σοβαρή) ανάλογα με τη θέση, την έκταση, το βάθος και την παρουσία των ως άνω μορφών. Συμπτωματολογία Συχνά η ενδομητρίωση είναι ασυμπτωματική και μπορεί να διαγνωσθεί τυχαία, σ’ έναν υπερηχογραφικό έλεγχο ή κατά τη διάρκεια μιας χειρουργικής επέμβασης που γίνεται για άλλο λόγο.

Τι είναι η ενδομητρίωση Είναι η έκτοπη ανάπτυξη ενδομητρικού ιστού (δηλαδή εμφύτευση κυττάρων του ενδομητρίου εκτός της φυσιολογικής του θέσης που είναι η κοιλότητα της μήτρας).

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ

• Πλήρης Προγεννητικός Έλεγχος • Αμνιοπαρακέντηση • Βιοφυσικό προφίλ εμβρύου - Καρδιοτοκογράφημα • Θεραπευτικές εφαρμογές CO2 Laser για θεραπεία κονδυλωμάτων και δυσπλαστικών βλαβών τραχήλου μήτρας • Πλήρης γυναικολογική - μαιευτική παρακολούθηση • Υπερηχογράφημα γυναικολογικό - κύησης • Κολποσκόπηση • Λαπαροσκοπικές - Υστεροσκοπικές επεμβάσεις • Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή - Εξωσωματική γονιμοποίηση Αρχοντακη 2, 73132 Χανιά Τηλ: 2821041100 • Fax: 2821041780 • Ε-mail: iomarinakis@yahoo.com www.gynaikologos-chania.gr

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

Συχνά όμως προκαλεί : • Χρόνιο υπογάστριο άλγος • Δυσπαρεύνια (πόνος περιόδου που συνήθως είναι δευτεροπαθής, δηλαδή εμφανίζεται χρόνια μετά την έναρξη του καταμήνιου κύκλου) • Ελαφριά αιμόρροια τις μέρες πριν την περίοδο • Υπογονιμότητα Θεραπεία Η ενδομητρίωση είναι μια συχνά εξελικτική νόσος, για την οποία υπάρχουν διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης που περιλαμβάνουν συντηρητικές και χειρουργικές πρακτικές. Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί: • Η χορήγηση ορμονικών σκευασμάτων (αντισυλληπτικά, προγεστερινοειδή) Δεν θεραπεύουν τη νόσο, αλλά φαίνεται να επιβραδύνουν ή και να αναστέλουν την εξέλιξή της. Επίσης, φαίνεται να ελαττώνουν τον πόνο (δυσπαρεύνια, δυσμηνόρροια) • Η λαπαροσκόπηση είναι η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας της νόσου, καθώς μπορούμε μέσω μικρών τομών στην κοιλιακή χώρα και με είσοδο μικροκάμερας και χειρουργικών εργαλείων να επιτύχουμε α) εξαίρεση ενδομητριωμάτων και όζων, β) λύση συμφύσεων και αποκατάσταση της ανατομίας των γεννητικών οργάνων, γ) καυτηρίαση ή laser εξάχνωση των εστιών (spots) της ενδομητρίωσης. Επομένως με τη λαπαροσκόπηση αφαιρούμε τη νόσο, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και αύξηση της γονιμότητας (40% των υπογόνιμων γυναικών εξαιτίας ενδομητρίωσης, θα έχουν αυτόματη σύλληψη και κύηση τα επόμενα 1-2 χρόνια) • Ενέσιμα σκευάσματα που καταστέλλουν τον κύκλο έχουν θέση μόνο επικουρικά μετά τη λαπαροσκόπηση και μόνο επί εκτεταμένης νόσου για πρόληψη υποτροπής και ενίσχυση της γονιμότητας. Ενδομητρίωση και υπογονιμότητα Η ενδομητρίωση επηρεάζει τη γονιμότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών: • Οι συμφύσεις στις σάλπιγγες πιθανά διαταράσουν τη φυσιολογική ανατομική σχέση • Επηρεάζει τον αριθμό και την ποιότητα των ωαρίων • Επηρεάζει την υποδεκτικότητα του ενδομητρίου κατά την εμφύτευση μέσω τροποποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος • Αναστέλλει την ωοθυλακιορρηξία μέσω της δημιουργίας άτρητων ωοθυλακίων (LUF syndrome) Αποτελεί λοιπόν η ενδομητρίωση, ισχυρό παράγοντα αδυναμίας τεκνοποίησης, αφού ενοχοποιείται για τις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις γυναικείας υπογονιμότητας. Επίσης φαίνεται ότι κρυφές μορφές της νόσου είναι αιτία υπογονιμότητας στο 40 - 50% των ζευγαριών που με τις συνήθεις εξετάσεις ρουτίνας (χωρίς να έχει προηγηθεί λαπαροσκοπικός έλεγχος) δεν ανευρίσκεται κάποιος άλλος παράγοντας – αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα-

20 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

κύηση, δεν θεωρείται λανθασμένη πρακτική, ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες. Η πιθανότητα η ενδομητρίωση να επηρεάσει δυσμενώς μια κύηση είναι μικρή (μικρή αύξηση παλίνδρομων κυήσεων α’ τριμήνου) Αντίθετα, η κύηση φαίνεται να μειώνει τη βαρύτητα της νόσου και να βελτιώνει τα συμπτώματά της. Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής , τόσο για την οριστική διάγνωση της νόσου, όσο και για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, με την προϋπόθεση ότι δεν συνυπάρχουν παράγοντες άλλοι που επηρεάζουν τη γονιμότητα του ζεύγους. Πάντως, σε γυναίκες άνω των 35 ετών που η ηλικία τους ήδη αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, είναι προτιμότερες πιο επιθετικές στρατηγικές αντιμετώπισης (κατά κύριο λόγο η εξωσωματική γονιμοποίηση)

Πρόληψη Η ενδομητρίωση φαίνεται να έχει μια αξιοσημείωτη γενετική επιβάρυνση και δεν μπορεί – τουλάχιστον με τις μέχρι τώρα γνώσεις μας- να προληφθεί. Μπορούν όμως οι ασθενείς με τη νόσο να επηρεάσουν την εξελικτική της πορεία 1. Με τη δίαιτα. Βοηθάει η ελάττωση της καφεΐνης καθώς και η ελάττωση στην κατανάλωση κρέατος. Επίσης βοηθάει η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών καθώς και οι βιταμίνες Ε και C. 2. Η άσκηση. Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο γιατί αυξάνει τα οιστρογόνα που συμβάλουν στην εξασθένηση των συμπτωμάτων. Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η ενδομητρίωση είναι μια γυναικεία νόσος πολύ συχνή, ευτυχώς καλοήθης, που μπορεί να επηρεάσει τη γυναίκα ασθενή σε πολλά επίπεδα, τόσο σωματικά, όσο και ψυχικά. Παρ’ όλα αυτά, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, η ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση, η σωστή και εμπεριστατωμένη θεραπευτική προσέγγιση, θα οδηγήσουν στην ευνοϊκότερη εξέλιξη της νόσου, σε ύφεση των συμπτωμάτων και στην επιδιωκόμενη κυοφορία και τεκνοποίηση. 

Αντιμετώπιση της υπογονιμότητας Η ενδομητρίωση δεν επηρεάζει πάντα τη γονιμότητα. Η βραχύχρονη αναμονή για πιθανή αυτόματη σύλληψη και

ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

ΕΝΔΟΜΗΤΡΙΩΣΗ: ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΠΩΣ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΖΕΤΑΙ

Συχνά όμως προκαλεί : • Χρόνιο υπογάστριο άλγος • Δυσπαρεύνια (πόνος περιόδου που συνήθως είναι δευτεροπαθής, δηλαδή εμφανίζεται χρόνια μετά την έναρξη του καταμήνιου κύκλου) • Ελαφριά αιμόρροια τις μέρες πριν την περίοδο • Υπογονιμότητα Θεραπεία Η ενδομητρίωση είναι μια συχνά εξελικτική νόσος, για την οποία υπάρχουν διάφορες στρατηγικές αντιμετώπισης που περιλαμβάνουν συντηρητικές και χειρουργικές πρακτικές. Ενδεικτικά, μπορεί να αναφερθεί: • Η χορήγηση ορμονικών σκευασμάτων (αντισυλληπτικά, προγεστερινοειδή) Δεν θεραπεύουν τη νόσο, αλλά φαίνεται να επιβραδύνουν ή και να αναστέλουν την εξέλιξή της. Επίσης, φαίνεται να ελαττώνουν τον πόνο (δυσπαρεύνια, δυσμηνόρροια) • Η λαπαροσκόπηση είναι η πλέον ενδεδειγμένη μέθοδος διάγνωσης και θεραπείας της νόσου, καθώς μπορούμε μέσω μικρών τομών στην κοιλιακή χώρα και με είσοδο μικροκάμερας και χειρουργικών εργαλείων να επιτύχουμε α) εξαίρεση ενδομητριωμάτων και όζων, β) λύση συμφύσεων και αποκατάσταση της ανατομίας των γεννητικών οργάνων, γ) καυτηρίαση ή laser εξάχνωση των εστιών (spots) της ενδομητρίωσης. Επομένως με τη λαπαροσκόπηση αφαιρούμε τη νόσο, προσφέροντας καλύτερη ποιότητα ζωής αλλά και αύξηση της γονιμότητας (40% των υπογόνιμων γυναικών εξαιτίας ενδομητρίωσης, θα έχουν αυτόματη σύλληψη και κύηση τα επόμενα 1-2 χρόνια) • Ενέσιμα σκευάσματα που καταστέλλουν τον κύκλο έχουν θέση μόνο επικουρικά μετά τη λαπαροσκόπηση και μόνο επί εκτεταμένης νόσου για πρόληψη υποτροπής και ενίσχυση της γονιμότητας. Ενδομητρίωση και υπογονιμότητα Η ενδομητρίωση επηρεάζει τη γονιμότητα μέσω διαφόρων μηχανισμών: • Οι συμφύσεις στις σάλπιγγες πιθανά διαταράσουν τη φυσιολογική ανατομική σχέση • Επηρεάζει τον αριθμό και την ποιότητα των ωαρίων • Επηρεάζει την υποδεκτικότητα του ενδομητρίου κατά την εμφύτευση μέσω τροποποίησης του ανοσοποιητικού συστήματος • Αναστέλλει την ωοθυλακιορρηξία μέσω της δημιουργίας άτρητων ωοθυλακίων (LUF syndrome) Αποτελεί λοιπόν η ενδομητρίωση, ισχυρό παράγοντα αδυναμίας τεκνοποίησης, αφού ενοχοποιείται για τις μισές τουλάχιστον περιπτώσεις γυναικείας υπογονιμότητας. Επίσης φαίνεται ότι κρυφές μορφές της νόσου είναι αιτία υπογονιμότητας στο 40 - 50% των ζευγαριών που με τις συνήθεις εξετάσεις ρουτίνας (χωρίς να έχει προηγηθεί λαπαροσκοπικός έλεγχος) δεν ανευρίσκεται κάποιος άλλος παράγοντας – αγνώστου αιτιολογίας υπογονιμότητα-

20 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

κύηση, δεν θεωρείται λανθασμένη πρακτική, ιδιαίτερα σε νέες γυναίκες. Η πιθανότητα η ενδομητρίωση να επηρεάσει δυσμενώς μια κύηση είναι μικρή (μικρή αύξηση παλίνδρομων κυήσεων α’ τριμήνου) Αντίθετα, η κύηση φαίνεται να μειώνει τη βαρύτητα της νόσου και να βελτιώνει τα συμπτώματά της. Η λαπαροσκόπηση είναι η μέθοδος εκλογής , τόσο για την οριστική διάγνωση της νόσου, όσο και για την αντιμετώπιση της υπογονιμότητας, με την προϋπόθεση ότι δεν συνυπάρχουν παράγοντες άλλοι που επηρεάζουν τη γονιμότητα του ζεύγους. Πάντως, σε γυναίκες άνω των 35 ετών που η ηλικία τους ήδη αποτελεί επιβαρυντικό παράγοντα, είναι προτιμότερες πιο επιθετικές στρατηγικές αντιμετώπισης (κατά κύριο λόγο η εξωσωματική γονιμοποίηση)

Πρόληψη Η ενδομητρίωση φαίνεται να έχει μια αξιοσημείωτη γενετική επιβάρυνση και δεν μπορεί – τουλάχιστον με τις μέχρι τώρα γνώσεις μας- να προληφθεί. Μπορούν όμως οι ασθενείς με τη νόσο να επηρεάσουν την εξελικτική της πορεία 1. Με τη δίαιτα. Βοηθάει η ελάττωση της καφεΐνης καθώς και η ελάττωση στην κατανάλωση κρέατος. Επίσης βοηθάει η αύξηση της κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών καθώς και οι βιταμίνες Ε και C. 2. Η άσκηση. Παίζει πολύ σημαντικό ρόλο γιατί αυξάνει τα οιστρογόνα που συμβάλουν στην εξασθένηση των συμπτωμάτων. Συμπερασματικά, φαίνεται ότι η ενδομητρίωση είναι μια γυναικεία νόσος πολύ συχνή, ευτυχώς καλοήθης, που μπορεί να επηρεάσει τη γυναίκα ασθενή σε πολλά επίπεδα, τόσο σωματικά, όσο και ψυχικά. Παρ’ όλα αυτά, με τη χρήση των νέων τεχνολογιών, η ιατρική καθοδήγηση και παρακολούθηση, η σωστή και εμπεριστατωμένη θεραπευτική προσέγγιση, θα οδηγήσουν στην ευνοϊκότερη εξέλιξη της νόσου, σε ύφεση των συμπτωμάτων και στην επιδιωκόμενη κυοφορία και τεκνοποίηση. 

Αντιμετώπιση της υπογονιμότητας Η ενδομητρίωση δεν επηρεάζει πάντα τη γονιμότητα. Η βραχύχρονη αναμονή για πιθανή αυτόματη σύλληψη και

ΦΑΡΜΑΚΕΙΟ

ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ: Η εφαρμογή της μοριακής γενετικής στην ανίχνευση μικροελλειπτικών συνδρόμων

Ευαγγελία Σκλαβούνου M.Sc, Ph.D Κυτταρογενετίστρια - Διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Γλασκόβης, Σκωτία. Τηλ. 28210 28472, e-mail: info@batakis-eleftho.gr

C

M

Y

CM

MY

Τ

ην τελευταία πενταετία το εύρος ανίχνευσης γενετικών ανωμαλιών σε επίπεδο προγεννητικού ελέγχου έχει διευρυνθεί θεαματικά με την αξιοποίηση νέων μεθόδων μοριακής γενετικής. Πέρα από τις κλασσικές αριθμητικές και δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες που συνήθως εντοπίζονται στον κλασσικό προγεννητικό έλεγχο (με τη μέθοδο ταχείας ανίχνευσης ανευπλοειδιών QF-PCR και τον καρυότυπο) είναι πλέον δυνατή η προγεννητική διάγνωση μιας κατηγορίας σοβαρών γενετικών διαταραχών αποτελούμενη από τα σύνδρομα μικροέλλειψης-μικροδιπλασιασμού.

22 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι είναι τα μικροελλειπτικά σύνδρομα? Τα μικροελλειπτικά σύνδρομα είναι μία κατηγορία γενετικών διαταραχών που οφείλονται σε τυχαίες ελλείψεις ή διπλασιασμούς γενετικού υλικού σε συγκεκριμένες χρωμοσωμικές περιοχές. Είναι σποραδικές, και συνήθως μη-κληρονομούμενες βλάβες στο DNA οι οποίες σπάνια σχετίζονται με οικογενειακό ιστορικό. Τα μικροελλειπτικά σύνδρομα χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους από σοβαρές λειτουργικές ανωμαλίες, δυσμορφία και αναπτυξιακή ή/και ψυχοκινητική υστέρηση. Στο κλινικό φάσμα των λειτουργικών ανωμαλιών συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων δυσλειτουργία του καρδιαγγειακού, ανοσοποιητικού, ουροποιητικού, σκελετικού συστήματος κ.ά. Οι δυσμορφίες τις περισσότερες φορές υφίστανται ως χαρακτηριστικό «προσωπείο» του εκάστοτε συνδρόμου. Η ψυχοκινητική υστέρηση επίσης παρουσιάζεται ως φάσμα και ανάλογα με το

CY

εν λόγω σύνδρομο κυμαίνεται από ήπιες μαθησιακές δυσκολίες ως βαριάς μορφής νοητική υστέρηση με ψυχιατρική συννοσηρότητα. Μπορεί ο κλασσικός προγεννητικός έλεγχος να ανιχνεύσει την ύπαρξη μικροελλειπτικού συνδρόμου στο έμβρυο? Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων όχι. Οι γενετικές βλάβες στις οποίες οφείλονται τα μικροελλειπτικά σύνδρομα είναι υπομικροσκοπικές. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να διαγνωσθούν με τη μέθοδο του χρωμοσωμικού προγεννητικού ελέγχου (καρυότυπος). Σπάνιες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα αποτελούν περιπτώσεις όπου η μικροέλλειψη έχει προκύψει από μία μικροσκοπικά εμφανή δομική αναδιάταξη κάποιου χρωμοσώματος ή όταν στον καρυότυπο παρουσιάζεται εμφανής δομική έλλειψη χρωμοσωμικής περιοχής. Επιπρόσθετα, μόνο ένα μικρό ποσοστό των συνδρόμων αυτών εμφανίζει παθολογικά ευρήματα στον υπέρηχο β’ επιπέδου (π.χ. το σύνδρομο Sotos και το σύνδρομο Beckwith-Wiedemann), ενώ τα περισσότερα θεωρούνται υπερηχογραφικά μη-διαγνώσιμα. Επίσης όπως προαναφέρθηκε, τα μικροελλειπτικά σύνδρομα εμφανίζονται συνήθως σποραδικά και εκ νέου (de novo). Συνεπώς τις περισσότερες φορές η διερεύνησή τους δεν συμπεριλαμβάνεται στον προγεννητικό έλεγχο ρουτίνας ως παραπομπή οικογενειακού ιστορικού.

CMY

K

ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ: Η εφαρμογή της μοριακής γενετικής στην ανίχνευση μικροελλειπτικών συνδρόμων

Ευαγγελία Σκλαβούνου M.Sc, Ph.D Κυτταρογενετίστρια - Διδάκτωρ Μοριακής Βιολογίας του Πανεπιστημίου Γλασκόβης, Σκωτία. Τηλ. 28210 28472, e-mail: info@batakis-eleftho.gr

C

M

Y

CM

MY

Τ

ην τελευταία πενταετία το εύρος ανίχνευσης γενετικών ανωμαλιών σε επίπεδο προγεννητικού ελέγχου έχει διευρυνθεί θεαματικά με την αξιοποίηση νέων μεθόδων μοριακής γενετικής. Πέρα από τις κλασσικές αριθμητικές και δομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες που συνήθως εντοπίζονται στον κλασσικό προγεννητικό έλεγχο (με τη μέθοδο ταχείας ανίχνευσης ανευπλοειδιών QF-PCR και τον καρυότυπο) είναι πλέον δυνατή η προγεννητική διάγνωση μιας κατηγορίας σοβαρών γενετικών διαταραχών αποτελούμενη από τα σύνδρομα μικροέλλειψης-μικροδιπλασιασμού.

22 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι είναι τα μικροελλειπτικά σύνδρομα? Τα μικροελλειπτικά σύνδρομα είναι μία κατηγορία γενετικών διαταραχών που οφείλονται σε τυχαίες ελλείψεις ή διπλασιασμούς γενετικού υλικού σε συγκεκριμένες χρωμοσωμικές περιοχές. Είναι σποραδικές, και συνήθως μη-κληρονομούμενες βλάβες στο DNA οι οποίες σπάνια σχετίζονται με οικογενειακό ιστορικό. Τα μικροελλειπτικά σύνδρομα χαρακτηρίζονται στο σύνολό τους από σοβαρές λειτουργικές ανωμαλίες, δυσμορφία και αναπτυξιακή ή/και ψυχοκινητική υστέρηση. Στο κλινικό φάσμα των λειτουργικών ανωμαλιών συμπεριλαμβάνεται μεταξύ άλλων δυσλειτουργία του καρδιαγγειακού, ανοσοποιητικού, ουροποιητικού, σκελετικού συστήματος κ.ά. Οι δυσμορφίες τις περισσότερες φορές υφίστανται ως χαρακτηριστικό «προσωπείο» του εκάστοτε συνδρόμου. Η ψυχοκινητική υστέρηση επίσης παρουσιάζεται ως φάσμα και ανάλογα με το

CY

εν λόγω σύνδρομο κυμαίνεται από ήπιες μαθησιακές δυσκολίες ως βαριάς μορφής νοητική υστέρηση με ψυχιατρική συννοσηρότητα. Μπορεί ο κλασσικός προγεννητικός έλεγχος να ανιχνεύσει την ύπαρξη μικροελλειπτικού συνδρόμου στο έμβρυο? Στην συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων όχι. Οι γενετικές βλάβες στις οποίες οφείλονται τα μικροελλειπτικά σύνδρομα είναι υπομικροσκοπικές. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να διαγνωσθούν με τη μέθοδο του χρωμοσωμικού προγεννητικού ελέγχου (καρυότυπος). Σπάνιες εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα αποτελούν περιπτώσεις όπου η μικροέλλειψη έχει προκύψει από μία μικροσκοπικά εμφανή δομική αναδιάταξη κάποιου χρωμοσώματος ή όταν στον καρυότυπο παρουσιάζεται εμφανής δομική έλλειψη χρωμοσωμικής περιοχής. Επιπρόσθετα, μόνο ένα μικρό ποσοστό των συνδρόμων αυτών εμφανίζει παθολογικά ευρήματα στον υπέρηχο β’ επιπέδου (π.χ. το σύνδρομο Sotos και το σύνδρομο Beckwith-Wiedemann), ενώ τα περισσότερα θεωρούνται υπερηχογραφικά μη-διαγνώσιμα. Επίσης όπως προαναφέρθηκε, τα μικροελλειπτικά σύνδρομα εμφανίζονται συνήθως σποραδικά και εκ νέου (de novo). Συνεπώς τις περισσότερες φορές η διερεύνησή τους δεν συμπεριλαμβάνεται στον προγεννητικό έλεγχο ρουτίνας ως παραπομπή οικογενειακού ιστορικού.

CMY

K

ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

24 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Με ποια μέθοδο ανιχνεύονται τα μικροελλειπτικά σύνδρομα και ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης? Η μέθοδος ονομάζεται MLPA (Multiplex Ligationdependent Probe Amplification). Όλα τα εργαστήρια γενετικής παρέχουν πλέον σαν υπηρεσία τον μοριακό προγεννητικό έλεγχο τουλάχιστον 23 μικροελλειπτικών συνδρόμων με την μέθοδο MLPA. Tα 23 αυτά σύνδρομα έχουν επιλεχθεί μεταξύ άλλων στον συμπληρωματικό έλεγχο ρουτίνας εξ αιτίας της μεγαλύτερης συχνότητας τους σε σύγκριση με άλλα. Η διαδικασία της εξέτασης είναι επεμβατική και πανομοιότυπη με αυτή που προηγείται του κλασσικού κυτταρογενετικού ελέγχου. Πιο αναλυτικά, με τη μέθοδο της αμνιοπαρακέντησης (16η-20η εβδ. κύησης) ή της βιοψίας τροφοβλάστης (11η-14η εβδ. κύησης) απομονώνεται αμνιακό υγρό ή χοριακές λάχνες αντίστοιχα. Κατόπιν καλλιέργειας του ιστού διενεργείται ο κυτταρογενετικός έλεγχος (καρυότυπος), ο οποίος αποσκοπεί στην ανίχνευση αριθμητικών ή δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών, ενώ παράλληλα, το έμβρυο ελέγχεται συμπληρωματικά για τα 23 μικροελλειπτικά σύνδρομα με τη μοριακή μέθοδο MLPA.

σωπικούς/προληπτικούς λόγους ή στην περίπτωση που έχει παραπεμφθεί σε αυτόν από τον μαιευτήραγυναικολόγο.

Ποιες κατηγορίες εγκύων αφορά η εξέταση MLPA ? Αφορά όλες τις γυναίκες που κυοφορούν. Η συχνότητα μερικών μικροελλειπτικών συνδρόμων ανέρχεται σε ποσοστό 1/4000. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε 4,000 γεννήσεις αντιστοιχεί ένα παιδί που πάσχει από μικροελλειπτικό σύνδρομο. Ένα παράδειγμα είναι το σύνδρομο DiGeorge, το οποίο έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στον καυκάσιο πληθυσμό. Το σύνδρομο DiGeorge προκύπτει από έλλειψη γενετικού υλικού στην περιοχή q11.2 του χρωμοσώματος 22. Χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων από διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος (π.χ. τετραλογία Fallot), νεογνική υπασβεστιαιμία, ήπια νοητική υστέρηση, ευρύ φάσμα ψυχιατρικών διαταραχών (π.χ. σχιζοφρένεια ή κατάθλιψη) και χαρακτηριστικό προσωπείο. Λόγω της κρισιμότητας του φαινοτύπου που χαρακτηρίζει τα μικροελλειπτικά σύνδρομα στο σύνολό τους - ο έλεγχός τους είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνεται πάντα στον κλασσικό προγεννητικό έλεγχο εφόσον η έγκυος έχει αποφασίσει να μπει στη διαδικασία του επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου ρουτίνας για προ-

Βιβλιογραφία https://www.mlpa.com Chen C.P. Prenatal findings and the genetic diagnosis of fetal overgrowth disorders: Simpson-Golabi-Behmel syndrome, Sotos syndrome, and Beckwith-Wiedemann syndrome. Taiwan J Obstet Gynecol. 2012 Jun; 51(2):186-91 Goumy C. et al. Prenatal detection of cr yptic rearrangements by multiplex ligation probe amplification in fetuses with ultrasound abnormalities. Genetics in Medicine. 2010 Mar; 12: 376–380 Konialis C. et al. Uncovering recurrent microdeletion syndromes and subtelomeric deletions/duplications through non-selective application of a MLPA-based extended prenatal panel in routine prenatal diagnosis.

Prenat. Diagn. 2011 Jun; 31(6): 571-7 Vorstman J.A.S et al. MLPA: A Rapid, Reliable, and Sensitive Method for Detection and Analysis of Abnormalities of 22q. Hum Mutat. 2006 Aug; 27(8): 814-821

Τα 23 μικροελλειπτικά σύνδρομα τα οποία ελέγχονται συμπληρωματικά στον προγεννητικό έλεγχο ρουτίνας είναι τα εξής: 1p36 deletion syndrome, 2p16 microdeletion, 2q23 microdeletion/MBD5, 2q33 microdeletion/SATB2, 3q29 microdeletion, 9q22.3 microdeletion, 15q24 deletion syndrome, 17q21 microdeletion, 22q13 / PhelanMcDermid, Cri du Chat syndrome (5p15), DiGeorge syndrome (22q11), Distal 22q11 region, DiGeorge region 2 (10p15), Langer-Giedion syndrome (8q), Miller-Dieker syndrome (17p), NF1 microdeletion syndrome, PraderWilli / Angelman (15q12), MECP2 / Xq28 duplication, Rubinstein-Taybi syndrome, Smith-Magenis syndrome, Sotos syndrome (5q35.30), Williams syndrome, WolfHirschhorn syndrome (4p16.3). 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΠΡΟΗΓΜΕΝΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΥ ΕΛΕΓΧΟΥ

24 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Με ποια μέθοδο ανιχνεύονται τα μικροελλειπτικά σύνδρομα και ποια είναι η διαδικασία της εξέτασης? Η μέθοδος ονομάζεται MLPA (Multiplex Ligationdependent Probe Amplification). Όλα τα εργαστήρια γενετικής παρέχουν πλέον σαν υπηρεσία τον μοριακό προγεννητικό έλεγχο τουλάχιστον 23 μικροελλειπτικών συνδρόμων με την μέθοδο MLPA. Tα 23 αυτά σύνδρομα έχουν επιλεχθεί μεταξύ άλλων στον συμπληρωματικό έλεγχο ρουτίνας εξ αιτίας της μεγαλύτερης συχνότητας τους σε σύγκριση με άλλα. Η διαδικασία της εξέτασης είναι επεμβατική και πανομοιότυπη με αυτή που προηγείται του κλασσικού κυτταρογενετικού ελέγχου. Πιο αναλυτικά, με τη μέθοδο της αμνιοπαρακέντησης (16η-20η εβδ. κύησης) ή της βιοψίας τροφοβλάστης (11η-14η εβδ. κύησης) απομονώνεται αμνιακό υγρό ή χοριακές λάχνες αντίστοιχα. Κατόπιν καλλιέργειας του ιστού διενεργείται ο κυτταρογενετικός έλεγχος (καρυότυπος), ο οποίος αποσκοπεί στην ανίχνευση αριθμητικών ή δομικών χρωμοσωμικών ανωμαλιών, ενώ παράλληλα, το έμβρυο ελέγχεται συμπληρωματικά για τα 23 μικροελλειπτικά σύνδρομα με τη μοριακή μέθοδο MLPA.

σωπικούς/προληπτικούς λόγους ή στην περίπτωση που έχει παραπεμφθεί σε αυτόν από τον μαιευτήραγυναικολόγο.

Ποιες κατηγορίες εγκύων αφορά η εξέταση MLPA ? Αφορά όλες τις γυναίκες που κυοφορούν. Η συχνότητα μερικών μικροελλειπτικών συνδρόμων ανέρχεται σε ποσοστό 1/4000. Αυτό σημαίνει ότι σε κάθε 4,000 γεννήσεις αντιστοιχεί ένα παιδί που πάσχει από μικροελλειπτικό σύνδρομο. Ένα παράδειγμα είναι το σύνδρομο DiGeorge, το οποίο έχει τη μεγαλύτερη συχνότητα εμφάνισης στον καυκάσιο πληθυσμό. Το σύνδρομο DiGeorge προκύπτει από έλλειψη γενετικού υλικού στην περιοχή q11.2 του χρωμοσώματος 22. Χαρακτηρίζεται μεταξύ άλλων από διαταραχές του καρδιαγγειακού συστήματος (π.χ. τετραλογία Fallot), νεογνική υπασβεστιαιμία, ήπια νοητική υστέρηση, ευρύ φάσμα ψυχιατρικών διαταραχών (π.χ. σχιζοφρένεια ή κατάθλιψη) και χαρακτηριστικό προσωπείο. Λόγω της κρισιμότητας του φαινοτύπου που χαρακτηρίζει τα μικροελλειπτικά σύνδρομα στο σύνολό τους - ο έλεγχός τους είναι σημαντικό να συμπεριλαμβάνεται πάντα στον κλασσικό προγεννητικό έλεγχο εφόσον η έγκυος έχει αποφασίσει να μπει στη διαδικασία του επεμβατικού προγεννητικού ελέγχου ρουτίνας για προ-

Βιβλιογραφία https://www.mlpa.com Chen C.P. Prenatal findings and the genetic diagnosis of fetal overgrowth disorders: Simpson-Golabi-Behmel syndrome, Sotos syndrome, and Beckwith-Wiedemann syndrome. Taiwan J Obstet Gynecol. 2012 Jun; 51(2):186-91 Goumy C. et al. Prenatal detection of cr yptic rearrangements by multiplex ligation probe amplification in fetuses with ultrasound abnormalities. Genetics in Medicine. 2010 Mar; 12: 376–380 Konialis C. et al. Uncovering recurrent microdeletion syndromes and subtelomeric deletions/duplications through non-selective application of a MLPA-based extended prenatal panel in routine prenatal diagnosis.

Prenat. Diagn. 2011 Jun; 31(6): 571-7 Vorstman J.A.S et al. MLPA: A Rapid, Reliable, and Sensitive Method for Detection and Analysis of Abnormalities of 22q. Hum Mutat. 2006 Aug; 27(8): 814-821

Τα 23 μικροελλειπτικά σύνδρομα τα οποία ελέγχονται συμπληρωματικά στον προγεννητικό έλεγχο ρουτίνας είναι τα εξής: 1p36 deletion syndrome, 2p16 microdeletion, 2q23 microdeletion/MBD5, 2q33 microdeletion/SATB2, 3q29 microdeletion, 9q22.3 microdeletion, 15q24 deletion syndrome, 17q21 microdeletion, 22q13 / PhelanMcDermid, Cri du Chat syndrome (5p15), DiGeorge syndrome (22q11), Distal 22q11 region, DiGeorge region 2 (10p15), Langer-Giedion syndrome (8q), Miller-Dieker syndrome (17p), NF1 microdeletion syndrome, PraderWilli / Angelman (15q12), MECP2 / Xq28 duplication, Rubinstein-Taybi syndrome, Smith-Magenis syndrome, Sotos syndrome (5q35.30), Williams syndrome, WolfHirschhorn syndrome (4p16.3). 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Η Ελλάδα κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως παράδεισος για εφαρμογή προγραμμάτων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Γιακουμάκης Ιωάννης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

Α

Φωτογραφία από συμμετοχή του Δρα Ιωάννη Γιακουμάκη σε επιστημονική συνάντηση που έγινε πρόσφατα στο Λονδίνο

26 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

πό την εποχή που ήταν μαθητής Γυμνασίου, είχε εκδηλώσει την επιθυμία να ακολουθήσει την ιατρική. Ήταν τα χρόνια του ρομαντισμού, οι αμφισβητήσεις και οι ανατροπές της εφηβείας … δεν θυμάται πια. Το μόνο που γνωρίζει είναι ο σκληρός αγώνας που έδωσε για να το πετύχει. Η ειδικότητα του Μαιευτήρα – Γυναικολόγου ήταν αυτή που τον συνεπήρε από τα πρώτα χρόνια της φοιτητικής του ζωής. ¨Χαρούμενη ιατρική¨ την αποκαλεί και μας το αιτιολογεί λέγοντας «…εδώ υπάρχει ένας συνδυασμός της ιατρικής και της χειρουργικής, όπου πέρα από ασθένειες έχεις τη χαρά να βλέπεις την … ¨ανατολή¨ μιας καινούργιας ζωής. Τη μαγεία της γέννησης»!!

Έβλεπε πάντα με μεγάλο σεβασμό το γυναικείο φύλο. Εμπέδωσε μέσα του την ιδέα, ότι θα είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει μια γυναίκα να βελτιώσει ή και να λύσει προβλήματα σχετικά με τη σεξουαλική ή αναπαραγωγική της υγεία. Ανυπομονούσε να κάνει πράξη, τα όσα η θεωρία και οι νόμοι του Ιπποκράτη τον δίδαξαν. Πριν όμως από αυτό η μετεκπαίδευση στο εξωτερικό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της καριέρας του. Η διεύρυνση του γνωστικού πεδίου και της συνεχούς επιμόρφωσης ήταν το βασικότερο συστατικό της επιτυχίας του.

Η Ιταλία και η Γερμανία υπήρξαν μεγάλοι σταθμοί της σταδιοδρομίας του, καθώς έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία του στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπου οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Όλη αυτή η εμπειρία τον ¨όπλισε¨ με αυτοπεποίθηση δίνοντάς του τη δυνατότητα να λειτουργεί όχι μόνο με ένστικτο και υγιή ανταγωνισμό, αλλά με απόλυτο επαγγελματισμό, με σκληρή δουλειά και υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στον ¨ασθενή¨. Βασιζόμενος στο συν-θετικό ¨συν¨ στηρίζει τη θεωρία του για το επάγγελμα – λειτούργημα ¨Γιατρός¨ και μας το εξηγεί: «Από την πρώτη ΣΥΝ-άντηση με την ασθενή, ΣΥΝ-(μ)πάσχω μαζί της και ΣΥΝ-(μ)μετέχω ΣΥΝ-ειδητά στην περιπέτειά της. Ουσιαστικά γίνομαι ΣΥΝ-οδοιπόρος σε όλη την πορεία της θεραπείας, με ΣΥΝ-εχή επικοινωνία. Γιατί η απόφαση ενός γιατρού, οποιασδήποτε ειδικότητας, να επιλέξει αυτό το επάγγελμα – λειτούργημα και να ΣΥΝ-ταχθεί με τις αρχές του Ιπποκράτη, συνειδητοποίηση των ευθυνών που απορρέουν και αποδοχή του μεριδίου της θυσίας που πρέπει να κάνει. Όλα τα άλλα έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Καλώς ή κακώς». Μυστικά επιτυχίας για τον Δρα Γιακουμάκη δεν υπάρχουν. Το ¨γνώθι σαυτόν¨ αρκεί για μια επιτυχημένη σταδιοδρομία. Δεν ονειροβατεί, επεξεργάζεται τα θέλω του, ξέρει να θέτει στόχους εφικτούς και μια καλή στρατηγική για να τους φέρει εις πέρας. Συνδυάζει την εργατικότητα με την διαρκή ενημέρωση. Για πάνω από 35 χρόνια υπηρετεί την Μαιευτική και την Γυναικολογία. Το Μεσογειακό Κέντρο Γονιμότητας είναι το δημιούργημά του, μια ιδέα που από το 1992 κατάφερε να την κάνει ορόσημο για τη επαγγελματική του καριέρα. Τόλμησε αυτό που άλλοι δύσκολα θα τολμούσαν. Να δώσει την δυνατότητα στους συμπατριώτες του – και όχι μόνο - να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα. Με

Η Ελλάδα κάλλιστα μπορεί να χαρακτηριστεί ως παράδεισος για εφαρμογή προγραμμάτων υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Γιακουμάκης Ιωάννης Μαιευτήρας – Γυναικολόγος

Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

Α

Φωτογραφία από συμμετοχή του Δρα Ιωάννη Γιακουμάκη σε επιστημονική συνάντηση που έγινε πρόσφατα στο Λονδίνο

26 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

πό την εποχή που ήταν μαθητής Γυμνασίου, είχε εκδηλώσει την επιθυμία να ακολουθήσει την ιατρική. Ήταν τα χρόνια του ρομαντισμού, οι αμφισβητήσεις και οι ανατροπές της εφηβείας … δεν θυμάται πια. Το μόνο που γνωρίζει είναι ο σκληρός αγώνας που έδωσε για να το πετύχει. Η ειδικότητα του Μαιευτήρα – Γυναικολόγου ήταν αυτή που τον συνεπήρε από τα πρώτα χρόνια της φοιτητικής του ζωής. ¨Χαρούμενη ιατρική¨ την αποκαλεί και μας το αιτιολογεί λέγοντας «…εδώ υπάρχει ένας συνδυασμός της ιατρικής και της χειρουργικής, όπου πέρα από ασθένειες έχεις τη χαρά να βλέπεις την … ¨ανατολή¨ μιας καινούργιας ζωής. Τη μαγεία της γέννησης»!!

Έβλεπε πάντα με μεγάλο σεβασμό το γυναικείο φύλο. Εμπέδωσε μέσα του την ιδέα, ότι θα είχε τη δυνατότητα να βοηθήσει μια γυναίκα να βελτιώσει ή και να λύσει προβλήματα σχετικά με τη σεξουαλική ή αναπαραγωγική της υγεία. Ανυπομονούσε να κάνει πράξη, τα όσα η θεωρία και οι νόμοι του Ιπποκράτη τον δίδαξαν. Πριν όμως από αυτό η μετεκπαίδευση στο εξωτερικό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της καριέρας του. Η διεύρυνση του γνωστικού πεδίου και της συνεχούς επιμόρφωσης ήταν το βασικότερο συστατικό της επιτυχίας του.

Η Ιταλία και η Γερμανία υπήρξαν μεγάλοι σταθμοί της σταδιοδρομίας του, καθώς έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην μετέπειτα πορεία του στο χώρο της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, όπου οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Όλη αυτή η εμπειρία τον ¨όπλισε¨ με αυτοπεποίθηση δίνοντάς του τη δυνατότητα να λειτουργεί όχι μόνο με ένστικτο και υγιή ανταγωνισμό, αλλά με απόλυτο επαγγελματισμό, με σκληρή δουλειά και υψηλό αίσθημα ευθύνης απέναντι στον ¨ασθενή¨. Βασιζόμενος στο συν-θετικό ¨συν¨ στηρίζει τη θεωρία του για το επάγγελμα – λειτούργημα ¨Γιατρός¨ και μας το εξηγεί: «Από την πρώτη ΣΥΝ-άντηση με την ασθενή, ΣΥΝ-(μ)πάσχω μαζί της και ΣΥΝ-(μ)μετέχω ΣΥΝ-ειδητά στην περιπέτειά της. Ουσιαστικά γίνομαι ΣΥΝ-οδοιπόρος σε όλη την πορεία της θεραπείας, με ΣΥΝ-εχή επικοινωνία. Γιατί η απόφαση ενός γιατρού, οποιασδήποτε ειδικότητας, να επιλέξει αυτό το επάγγελμα – λειτούργημα και να ΣΥΝ-ταχθεί με τις αρχές του Ιπποκράτη, συνειδητοποίηση των ευθυνών που απορρέουν και αποδοχή του μεριδίου της θυσίας που πρέπει να κάνει. Όλα τα άλλα έρχονται σε δεύτερη μοίρα. Καλώς ή κακώς». Μυστικά επιτυχίας για τον Δρα Γιακουμάκη δεν υπάρχουν. Το ¨γνώθι σαυτόν¨ αρκεί για μια επιτυχημένη σταδιοδρομία. Δεν ονειροβατεί, επεξεργάζεται τα θέλω του, ξέρει να θέτει στόχους εφικτούς και μια καλή στρατηγική για να τους φέρει εις πέρας. Συνδυάζει την εργατικότητα με την διαρκή ενημέρωση. Για πάνω από 35 χρόνια υπηρετεί την Μαιευτική και την Γυναικολογία. Το Μεσογειακό Κέντρο Γονιμότητας είναι το δημιούργημά του, μια ιδέα που από το 1992 κατάφερε να την κάνει ορόσημο για τη επαγγελματική του καριέρα. Τόλμησε αυτό που άλλοι δύσκολα θα τολμούσαν. Να δώσει την δυνατότητα στους συμπατριώτες του – και όχι μόνο - να κάνουν το όνειρο τους πραγματικότητα. Με

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ

την βοήθεια ενός άριστα εκπαιδευμένου ιατρικού και επιστημονικού προσωπικού ξεκίνησε η πραγμάτωση ενός ονείρου με υψηλό ρίσκο και μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Σήμερα το MEDITERRANEAN FERTILITY INSTITUTE (ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ) κοσμεί την πόλη των Χανίων, δίνοντας μια άλλη διάσταση στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και τεχνολογικό εξοπλισμό υψηλών προδιαγραφών, εγγυάται εξαιρετικά μεγάλα ποσοστά επιτυχίας. Παράλληλα, δίνει μεγάλη βαρύτητα στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου ή του ζευγαριού που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί. Με ανθρώπινη αντιμετώπιση και ιδιαίτερη επιστημονική προσέγγιση, γίνεται διάγνωση και θεραπεία κάθε μορφής υπογονιμότητας, ώστε το στρες να εκλείψει και η διαδικασία να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν ομαλά, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της κάθε προσπάθειας. Τι κι αν το Μεσογειακό Κέντρο Γονιμότητας δραστηριοποιείται σε μια επαρχιακή πόλη όπως τα Χανιά. Και σε μια χώρα που τον τελευταίο καιρό λοιδορείται και βάλλεται ποικιλοτρόπως. Υπάρχει και υλικοτεχνική υποδομή και επιστημονική επάρκεια. Οπως ο ίδιος δεν διστάζει να πει «σε πολλές περιπτώσεις η Ελλάδα προηγείται και για το λόγο αυτό αποτελεί πόλο έλξης υπογόνιμων ζευγαριών, τα οποία αναζητούν και τελικά βρίσκουν λύσεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι αυτός που επινόησε την ηχογραφικά καθοδηγούμενη εμβρυομεταφορά ήταν Έλληνας». Ο κ.Γιακουμάκης πάει ακόμη παραπέρα κάνοντας λόγο για τον Ιατρικό Τουρισμό που μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος και στο χώρο της εξωσωματικής. «Σε έρευνα που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής ανακάλυψε μεγάλη κινητικότητα υπογόνιμων ζευγαριών προς Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Σλοβενία, Ισπανία και Ελβετία.

Γιατί όχι και προς την Ελλάδα, δεδομένου ότι το βασικό πλεονέκτημα είναι το νομικό πλαίσιο, το οποίο στη χώρα μας είναι τέτοιο, που ευνοεί την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού» λέει χαρακτηριστικά φέρνοντας σαν παράδειγμα τις διαδικασίες της δωρεάς ωαρίων και της παρένθετης μητρότητας που ευνοούνται στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες όπου το νομικό και θεσμικό πλαίσιο λειτουργούν ανασταλτικά». 

«Αν πεις την αλήθεια, γίνεται μέρος του παρελθόντος σου. Αν πεις ψέματα, γίνεται μέρος του μέλλοντος σου». (Φράση που τον αντιπροσωπεύει απόλυτα)

«Είχαν περάσει μόλις 14 χρόνια από τη γέννηση του πρώτου ”παιδιού του σωλήνα” στη Βρετανία, όταν τόλμησα με τους στενούς μου συνεργάτες να ξεκινήσω αυτό το δύσκολο ταξίδι»

28 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΙΩΑΝΝΗΣ ΓΙΑΚΟΥΜΑΚΗΣ

την βοήθεια ενός άριστα εκπαιδευμένου ιατρικού και επιστημονικού προσωπικού ξεκίνησε η πραγμάτωση ενός ονείρου με υψηλό ρίσκο και μεγάλο βαθμό δυσκολίας. Σήμερα το MEDITERRANEAN FERTILITY INSTITUTE (ΜΕΣΟΓΕΙΑΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑΣ) κοσμεί την πόλη των Χανίων, δίνοντας μια άλλη διάσταση στον τομέα της υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Με υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις και τεχνολογικό εξοπλισμό υψηλών προδιαγραφών, εγγυάται εξαιρετικά μεγάλα ποσοστά επιτυχίας. Παράλληλα, δίνει μεγάλη βαρύτητα στην ψυχολογική κατάσταση του ατόμου ή του ζευγαριού που προσπαθεί να αποκτήσει παιδί. Με ανθρώπινη αντιμετώπιση και ιδιαίτερη επιστημονική προσέγγιση, γίνεται διάγνωση και θεραπεία κάθε μορφής υπογονιμότητας, ώστε το στρες να εκλείψει και η διαδικασία να ολοκληρωθεί όσο το δυνατόν ομαλά, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της κάθε προσπάθειας. Τι κι αν το Μεσογειακό Κέντρο Γονιμότητας δραστηριοποιείται σε μια επαρχιακή πόλη όπως τα Χανιά. Και σε μια χώρα που τον τελευταίο καιρό λοιδορείται και βάλλεται ποικιλοτρόπως. Υπάρχει και υλικοτεχνική υποδομή και επιστημονική επάρκεια. Οπως ο ίδιος δεν διστάζει να πει «σε πολλές περιπτώσεις η Ελλάδα προηγείται και για το λόγο αυτό αποτελεί πόλο έλξης υπογόνιμων ζευγαριών, τα οποία αναζητούν και τελικά βρίσκουν λύσεις στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο το γεγονός ότι αυτός που επινόησε την ηχογραφικά καθοδηγούμενη εμβρυομεταφορά ήταν Έλληνας». Ο κ.Γιακουμάκης πάει ακόμη παραπέρα κάνοντας λόγο για τον Ιατρικό Τουρισμό που μπορεί να βρει πρόσφορο έδαφος και στο χώρο της εξωσωματικής. «Σε έρευνα που διεξήγαγε η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής ανακάλυψε μεγάλη κινητικότητα υπογόνιμων ζευγαριών προς Βέλγιο, Τσεχία, Δανία, Σλοβενία, Ισπανία και Ελβετία.

Γιατί όχι και προς την Ελλάδα, δεδομένου ότι το βασικό πλεονέκτημα είναι το νομικό πλαίσιο, το οποίο στη χώρα μας είναι τέτοιο, που ευνοεί την ανάπτυξη του Ιατρικού Τουρισμού» λέει χαρακτηριστικά φέρνοντας σαν παράδειγμα τις διαδικασίες της δωρεάς ωαρίων και της παρένθετης μητρότητας που ευνοούνται στην Ελλάδα σε σχέση με άλλες χώρες όπου το νομικό και θεσμικό πλαίσιο λειτουργούν ανασταλτικά». 

«Αν πεις την αλήθεια, γίνεται μέρος του παρελθόντος σου. Αν πεις ψέματα, γίνεται μέρος του μέλλοντος σου». (Φράση που τον αντιπροσωπεύει απόλυτα)

«Είχαν περάσει μόλις 14 χρόνια από τη γέννηση του πρώτου ”παιδιού του σωλήνα” στη Βρετανία, όταν τόλμησα με τους στενούς μου συνεργάτες να ξεκινήσω αυτό το δύσκολο ταξίδι»

28 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Φροντίδα για τις μικρές ηλικίες!

HYDROVIT BABY MILK

Καθημερινός καθαρισμός και υγιεινή με επιστημονική φροντίδα

Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα συμβάλλουν στη διατήρηση της ακεραιότητας του υδρολιπιδικού φραγμού στην επιδερμίδα και αυξάνουν τα επίπεδα ενυδάτωσης του δέρματος. Η Πανθενόλη προάγει την ενυδάτωση και την ελαστικότητα του δέρματος, επιταχύνει την επιθηλιοποίηση και μει-

HYDROVIT Intim Intimcare pH 4,5

ώνει τη φλεγμονή. Επίσης, μειώνει σημαντικά το ερύθημα και τους ερεθισμούς και οδηγεί σε ταχύτερη επούλωση του δερματικού ιστού. Η Βιταμίνη Α βοηθά στο σχηματισμό νέων κυττάρων και διεγείρει τους μηχανισμούς συσσώρευσης κολλαγόνου στο δέρμα. Η Βιταμίνη Ε έχει μαλακτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Επίσης, εμφανίζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση κα-

Δεν προκαλεί ερεθισμό και ξηρότητα Χωρίς σαπούνι, χρώμα, άρωμα Ιδανικό για παιδιά και ενήλικες

150ml

θώς καταπολέμα τις ελεύθερες ρίζες και μειώνει τόσο τη

Καθημερινή χρήση: Καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής (pH 4,5 όμοιο με το φυσιολογικό pH του κόλπου) Προσφέρει ήπια αντισηπτική και αποσμητική δράση χωρίς να επηρεάζει τη φυσιολογική χλωρίδα Προτείνεται σε: Δυσανεξία σε κοινά σαπούνια Αιδοιίτιδες, αιδοιοκολπίτιδες, ουρολοιμώξεις, μυκητιάσεις Περιστατικά φυσιολογικών ή παθολογικών υπερεκκρίσεων υγρών, π.χ. κύηση έμμηνος ρύση (δυσοσμία) Αιμορροΐδες μετά τον τοκετό (κνησμός) Καθαρίζει ενώ δίνει αίσθηση δροσιάς και αποτρέπει τον κνησμό

συχνότητα όσο και την ένταση των οξειδωτικών βλαβών. Η Βιταμίνη Η (Βιοτίνη) βοηθά στη διατήρηση της υγείας

HYDROVIT Mild Softsoap pH 5,5

του δέρματος και η έλλειψή της έχει σχετισθεί με σοβα-

Τ

ρές διαταραχές στο δερματικό ιστό όπως η αλωπεκία και η ο Hydrovit Baby Body Milk είναι ένα ειδικά

ερυθηματώδης δερματίτιδα.

σχεδιασμένο γαλάκτωμα για την ενυδάτωση

Η α-Βισαβολόλη αποτελεί ένα από τα κύρια τερπενοει-

της φυσιολογικής, ευαίσθητης και ατοπικής

δή του χαμομηλιού. Έχει αντιφλεγμονώδεις και ήπιες αντι-

επιδερμίδας. Βοηθά στη διατήρηση της ισορ-

βακτηριακές ιδιότητες. Επίσης, μειώνει τα ερυθήματα, τις

ροπίας του υδρολιπιδικού μανδύα και είναι κατάλληλο για

φλογώσεις και τις αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα.

συχνή χρήση σε περιπτώσεις έντονης αφυδάτωσης και

Τα προϊόντα Hydrovit Babycare δεν περιέχουν Parabens,

ξηροδερμίας. Χρησιμοποιείται για τη καθημερινή, μετά

χρωστικές και αρώματα. Συνιστώνται από παιδιάτρους και

το μπανάκι, φροντίδα της ευαίσθητης νεογνικής και βρε-

μπορείτε να τα βρείτε μόνο σε φαρμακεία!

φικής επιδερμίδας, καθώς και μετά την έκθεση στον ήλιο,

Σχεδιάζονται και παράγονται στην Ελλάδα, από την Ελ-

όπου δροσίζει και ανακουφίζει το δέρμα, απορροφώντας

ληνική φαρμακευτική εταιρία Target Pharma, η οποία

κάθε μορφή ερεθισμού.

δραστηριοποιείται στο σχεδιασμό, την παραγωγή και την

Με ένα μοναδικό συνδυασμό συστατικών, εξασφαλίζει την

εμπορία δερμοκαλλυντικών προϊόντων και φαρμακευτι-

υγεία και την ελαστικότητα του δέρματος:

κών σκευασμάτων.

Δεν προκαλεί ερεθισμό και ξηρότητα Χωρίς σαπούνι, χρώμα, άρωμα Ιδανικό για βρέφη, παιδιά και ενήλικες Ιδανικό για κάθε τύπο δέρματος

Δερματολογικά ελεγμένα

150ml

Καθημερινή χρήση: Ήπιος καθαρισμός και ανανέωση της φυσικής υγρασίας της ευαίσθητης περιοχής Προτείνεται σε: Δυσανεξία σε κοινά σαπούνια Περιγεννητική ξηρότητα (μείωση των οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση, λήψη φαρμάκων) Περιστατικά ερεθισμένης επιδερμίδας (δερματίτιδα πρωκτού, ξύρισμα περιοχής bikini, χρήση σερβιετών) Γυναικολογικές επεμβάσεις Καθαρίζει ενώ ενυδατώνει και ανακουφίζει από τους μικροερεθισμούς

Διατίθενται μόνο στα φαρμακεία

Έδρα: Μενάνδρου 54, 104 31 Αθήνα, τηλ.: 210 5224830, fax: 210 5224838 Υποκατάστημα: Πρωτομαγιάς 17, 543 52 Κωνσταντινοπολίτικα Θεσ/νίκη, τηλ. & fax: 2310 942896 e-mail: info@targetpharma.gr, http://www.targetpharma.gr

target_intim_new.indd 1

209508

22/7/2013 1:27:55 µµ

Φροντίδα για τις μικρές ηλικίες!

HYDROVIT BABY MILK

Καθημερινός καθαρισμός και υγιεινή με επιστημονική φροντίδα

Τα ω-3 και ω-6 λιπαρά οξέα συμβάλλουν στη διατήρηση της ακεραιότητας του υδρολιπιδικού φραγμού στην επιδερμίδα και αυξάνουν τα επίπεδα ενυδάτωσης του δέρματος. Η Πανθενόλη προάγει την ενυδάτωση και την ελαστικότητα του δέρματος, επιταχύνει την επιθηλιοποίηση και μει-

HYDROVIT Intim Intimcare pH 4,5

ώνει τη φλεγμονή. Επίσης, μειώνει σημαντικά το ερύθημα και τους ερεθισμούς και οδηγεί σε ταχύτερη επούλωση του δερματικού ιστού. Η Βιταμίνη Α βοηθά στο σχηματισμό νέων κυττάρων και διεγείρει τους μηχανισμούς συσσώρευσης κολλαγόνου στο δέρμα. Η Βιταμίνη Ε έχει μαλακτικές και αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Επίσης, εμφανίζει ισχυρή αντιοξειδωτική δράση κα-

Δεν προκαλεί ερεθισμό και ξηρότητα Χωρίς σαπούνι, χρώμα, άρωμα Ιδανικό για παιδιά και ενήλικες

150ml

θώς καταπολέμα τις ελεύθερες ρίζες και μειώνει τόσο τη

Καθημερινή χρήση: Καθαρισμός της ευαίσθητης περιοχής (pH 4,5 όμοιο με το φυσιολογικό pH του κόλπου) Προσφέρει ήπια αντισηπτική και αποσμητική δράση χωρίς να επηρεάζει τη φυσιολογική χλωρίδα Προτείνεται σε: Δυσανεξία σε κοινά σαπούνια Αιδοιίτιδες, αιδοιοκολπίτιδες, ουρολοιμώξεις, μυκητιάσεις Περιστατικά φυσιολογικών ή παθολογικών υπερεκκρίσεων υγρών, π.χ. κύηση έμμηνος ρύση (δυσοσμία) Αιμορροΐδες μετά τον τοκετό (κνησμός) Καθαρίζει ενώ δίνει αίσθηση δροσιάς και αποτρέπει τον κνησμό

συχνότητα όσο και την ένταση των οξειδωτικών βλαβών. Η Βιταμίνη Η (Βιοτίνη) βοηθά στη διατήρηση της υγείας

HYDROVIT Mild Softsoap pH 5,5

του δέρματος και η έλλειψή της έχει σχετισθεί με σοβα-

Τ

ρές διαταραχές στο δερματικό ιστό όπως η αλωπεκία και η ο Hydrovit Baby Body Milk είναι ένα ειδικά

ερυθηματώδης δερματίτιδα.

σχεδιασμένο γαλάκτωμα για την ενυδάτωση

Η α-Βισαβολόλη αποτελεί ένα από τα κύρια τερπενοει-

της φυσιολογικής, ευαίσθητης και ατοπικής

δή του χαμομηλιού. Έχει αντιφλεγμονώδεις και ήπιες αντι-

επιδερμίδας. Βοηθά στη διατήρηση της ισορ-

βακτηριακές ιδιότητες. Επίσης, μειώνει τα ερυθήματα, τις

ροπίας του υδρολιπιδικού μανδύα και είναι κατάλληλο για

φλογώσεις και τις αλλεργικές αντιδράσεις στο δέρμα.

συχνή χρήση σε περιπτώσεις έντονης αφυδάτωσης και

Τα προϊόντα Hydrovit Babycare δεν περιέχουν Parabens,

ξηροδερμίας. Χρησιμοποιείται για τη καθημερινή, μετά

χρωστικές και αρώματα. Συνιστώνται από παιδιάτρους και

το μπανάκι, φροντίδα της ευαίσθητης νεογνικής και βρε-

μπορείτε να τα βρείτε μόνο σε φαρμακεία!

φικής επιδερμίδας, καθώς και μετά την έκθεση στον ήλιο,

Σχεδιάζονται και παράγονται στην Ελλάδα, από την Ελ-

όπου δροσίζει και ανακουφίζει το δέρμα, απορροφώντας

ληνική φαρμακευτική εταιρία Target Pharma, η οποία

κάθε μορφή ερεθισμού.

δραστηριοποιείται στο σχεδιασμό, την παραγωγή και την

Με ένα μοναδικό συνδυασμό συστατικών, εξασφαλίζει την

εμπορία δερμοκαλλυντικών προϊόντων και φαρμακευτι-

υγεία και την ελαστικότητα του δέρματος:

κών σκευασμάτων.

Δεν προκαλεί ερεθισμό και ξηρότητα Χωρίς σαπούνι, χρώμα, άρωμα Ιδανικό για βρέφη, παιδιά και ενήλικες Ιδανικό για κάθε τύπο δέρματος

Δερματολογικά ελεγμένα

150ml

Καθημερινή χρήση: Ήπιος καθαρισμός και ανανέωση της φυσικής υγρασίας της ευαίσθητης περιοχής Προτείνεται σε: Δυσανεξία σε κοινά σαπούνια Περιγεννητική ξηρότητα (μείωση των οιστρογόνων στην εμμηνόπαυση, λήψη φαρμάκων) Περιστατικά ερεθισμένης επιδερμίδας (δερματίτιδα πρωκτού, ξύρισμα περιοχής bikini, χρήση σερβιετών) Γυναικολογικές επεμβάσεις Καθαρίζει ενώ ενυδατώνει και ανακουφίζει από τους μικροερεθισμούς

Διατίθενται μόνο στα φαρμακεία

Έδρα: Μενάνδρου 54, 104 31 Αθήνα, τηλ.: 210 5224830, fax: 210 5224838 Υποκατάστημα: Πρωτομαγιάς 17, 543 52 Κωνσταντινοπολίτικα Θεσ/νίκη, τηλ. & fax: 2310 942896 e-mail: info@targetpharma.gr, http://www.targetpharma.gr

target_intim_new.indd 1

209508

22/7/2013 1:27:55 µµ

15 ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

Dr ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΕΠΕΣ Μαιευτήρας Γυναικολόγος Εξειδικευθείς επί τριετία στον Προγεννητικό Έλεγχο στο Νοσοκομείο Kings College Λονδίνου RCR/RCOG Διπλωματούχος στην Προηγμένη Μαιευτική Υπερηχογραφία Πιστοποιημένος από το Fetal Medicine Foundation Περίδου 24, Χανιά Τηλ.:2821070834,2821400401- Κιν.:6974582128 E-mail:spirospepes@hotmail.com

Εχω μείνει έγκυος και έκανα όλες τις εξετάσεις που μου ζήτησε ο θεράπων μαιευτήρας γυναικολόγος μου. Εχω τελειώσει με τον προγεννητικό έλεγχο; Οχι, δεν έχετε καν υποβληθεί σε προγεννητικό έλεγχο. Αυτές οι εξετάσεις στην πλειοψηφία τους είναι για να μας δείξουν την κατάσταση της μητέρας, που πρέπει να είναι καλά για να φέρει σε πέρας μια εγκυμοσύνη ή αν θα πρέπει η μητέρα να κάνει ειδικές εξετάσεις στην εγκυμοσύνη (π.χ. αν έχει στίγμα μεσογειακής αναιμίας). Ο προγεννητικός έλεγχος αφορά το έμβρυο και είναι μια σειρά εξετάσεων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με σκοπό τη γέννηση υγιών παιδιών και την ομαλή εξέλιξη της κυήσεως. Η αξιοπιστία του εξαρτάται τόσο από την εξειδίκευση του μαιευτήρα – γυναικολόγου, που πραγματοποιεί την εξέταση, όσο και από τα υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα υπερήχων και μπορεί να αγγίξει το 80%. Τι εξετάσεις περιλαμβάνει ο προγεννητικός έλεγχος; Οι εξετάσεις διακρίνονται σε υπερηχογραφικές και επεμβατικές. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αφορά όλες ανεξαρτήτως τις έγκυες γυναίκες, ενώ ο επεμβατικός προτείνεται στις περιπτώσεις που απαιτείται ειδικότερη διερεύνηση.

32 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είμαι μόλις 25 χρονών, με αφορούν και εμένα οι εξετάσεις αυτές; Μέχρι πρότινος πιστεύαμε πως ο προγεννητικός έλεγχος

δεν ήταν απαραίτητος παρά μόνο σε λίγες ιδιαίτερες περιπτώσεις κυήσεως. Σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητη γνώση και αλήθεια ότι όλες ανεξαρτήτως οι έγκυες πρέπει να κάνουν προγεννητικό έλεγχο, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το κληρονομικό ιστορικό τους, τον αριθμό των κυήσεων, τη φυλή ή την καταγωγή τους.

KAMARIANAKIS CHRISTOS • Pharmacy Shop

Πότε πρέπει να γίνεται ο υπερηχογραφικός έλεγχος της κυήσεως και τι ελέγχουμε σε κάθε φάση; Ο υπερηχογραφικός έλεγχος της κυήσεως γίνεται ανά τρίμηνο, ώστε να παρακολουθούμε την εξέλιξή της σε όλη τη διάρκειά της (40 εβδομάδες). Ετσι αντίστοιχα έχουμε την αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο, την εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler) στο τρίτο τρίμηνο. Πότε θα πρέπει να κάνω την εξέταση της αυχενικής διαφάνειας; Μεταξύ 11ης – 14ης εβδομάδος γίνεται το στρατηγικής σημασίας υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας με το οποίο γίνονται μετρήσεις: 1) της αυχενικής διαφάνειας (το υγρό στον αυχένα του εμβρύου).

2) του ρινικού οστού.

3) της αιματικής ροής διαμέσου του φλεβώδους πόρου.

4) της αιματικής ροής διαμέσου της τριγλώχινας βαλβίδας της εμβρυϊκής καρδιάς.

ΒΡΕΦΙΚΑ & ΠΑΙΔΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ελ. Βενιζέλου - Κουνουπιδιανά • Τηλ.: 28210 20750 BABY & KIDS ITEMS • DIAGNOSTIC ITEMS • FOOD SUPPLEMENTS • COSMETICS

El. Venizelou, Kounoupidiana • Τel.: +30 28210 20750

15 ΕΡΩΤΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟ ΕΛΕΓΧΟ

Dr ΣΠΥΡΙΔΩΝ ΠΕΠΕΣ Μαιευτήρας Γυναικολόγος Εξειδικευθείς επί τριετία στον Προγεννητικό Έλεγχο στο Νοσοκομείο Kings College Λονδίνου RCR/RCOG Διπλωματούχος στην Προηγμένη Μαιευτική Υπερηχογραφία Πιστοποιημένος από το Fetal Medicine Foundation Περίδου 24, Χανιά Τηλ.:2821070834,2821400401- Κιν.:6974582128 E-mail:spirospepes@hotmail.com

Εχω μείνει έγκυος και έκανα όλες τις εξετάσεις που μου ζήτησε ο θεράπων μαιευτήρας γυναικολόγος μου. Εχω τελειώσει με τον προγεννητικό έλεγχο; Οχι, δεν έχετε καν υποβληθεί σε προγεννητικό έλεγχο. Αυτές οι εξετάσεις στην πλειοψηφία τους είναι για να μας δείξουν την κατάσταση της μητέρας, που πρέπει να είναι καλά για να φέρει σε πέρας μια εγκυμοσύνη ή αν θα πρέπει η μητέρα να κάνει ειδικές εξετάσεις στην εγκυμοσύνη (π.χ. αν έχει στίγμα μεσογειακής αναιμίας). Ο προγεννητικός έλεγχος αφορά το έμβρυο και είναι μια σειρά εξετάσεων κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, με σκοπό τη γέννηση υγιών παιδιών και την ομαλή εξέλιξη της κυήσεως. Η αξιοπιστία του εξαρτάται τόσο από την εξειδίκευση του μαιευτήρα – γυναικολόγου, που πραγματοποιεί την εξέταση, όσο και από τα υψηλής τεχνολογίας μηχανήματα υπερήχων και μπορεί να αγγίξει το 80%. Τι εξετάσεις περιλαμβάνει ο προγεννητικός έλεγχος; Οι εξετάσεις διακρίνονται σε υπερηχογραφικές και επεμβατικές. Ο υπερηχογραφικός έλεγχος αφορά όλες ανεξαρτήτως τις έγκυες γυναίκες, ενώ ο επεμβατικός προτείνεται στις περιπτώσεις που απαιτείται ειδικότερη διερεύνηση.

32 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είμαι μόλις 25 χρονών, με αφορούν και εμένα οι εξετάσεις αυτές; Μέχρι πρότινος πιστεύαμε πως ο προγεννητικός έλεγχος

δεν ήταν απαραίτητος παρά μόνο σε λίγες ιδιαίτερες περιπτώσεις κυήσεως. Σήμερα αποτελεί αδιαμφισβήτητη γνώση και αλήθεια ότι όλες ανεξαρτήτως οι έγκυες πρέπει να κάνουν προγεννητικό έλεγχο, ανεξάρτητα από την ηλικία τους, το κληρονομικό ιστορικό τους, τον αριθμό των κυήσεων, τη φυλή ή την καταγωγή τους.

KAMARIANAKIS CHRISTOS • Pharmacy Shop

Πότε πρέπει να γίνεται ο υπερηχογραφικός έλεγχος της κυήσεως και τι ελέγχουμε σε κάθε φάση; Ο υπερηχογραφικός έλεγχος της κυήσεως γίνεται ανά τρίμηνο, ώστε να παρακολουθούμε την εξέλιξή της σε όλη τη διάρκειά της (40 εβδομάδες). Ετσι αντίστοιχα έχουμε την αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο, την εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler) στο τρίτο τρίμηνο. Πότε θα πρέπει να κάνω την εξέταση της αυχενικής διαφάνειας; Μεταξύ 11ης – 14ης εβδομάδος γίνεται το στρατηγικής σημασίας υπερηχογράφημα της αυχενικής διαφάνειας με το οποίο γίνονται μετρήσεις: 1) της αυχενικής διαφάνειας (το υγρό στον αυχένα του εμβρύου).

2) του ρινικού οστού.

3) της αιματικής ροής διαμέσου του φλεβώδους πόρου.

4) της αιματικής ροής διαμέσου της τριγλώχινας βαλβίδας της εμβρυϊκής καρδιάς.

ΒΡΕΦΙΚΑ & ΠΑΙΔΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ Ελ. Βενιζέλου - Κουνουπιδιανά • Τηλ.: 28210 20750 BABY & KIDS ITEMS • DIAGNOSTIC ITEMS • FOOD SUPPLEMENTS • COSMETICS

El. Venizelou, Kounoupidiana • Τel.: +30 28210 20750

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

5) της γναθομετωπιαίας γωνίας του προσώπου.

6) της πραγματικής ηλικίας της κυήσεως ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες που αγνοούμε την ακριβή ημερομηνία της τελευταίας περιόδου της μητέρας.

7) της ανατομίας του εμβρύου (απεικονίζοντας το κρανίο, τον εγκέφαλο, τον θώρακα, την καρδιά, το κοιλιακό τοίχωμα, το στομάχι, την ουροδόχο κύστη, τα 3 αγγεία του ομφάλιου λώρου, τα γεννητικά όργανα, τα άνω και τα κάτω άκρα) ώστε να ανιχνεύσουμε νωρίς εμβρυϊκές ανατομικές ανωμαλίες, όπως ανεγκεφαλία, ομφαλοκήλη, γαστρόσχιση, μηνιγγομυελοκήλη, σοβαρή καρδιοπάθεια, σκελετικές ανωμαλίες κ.ά. Ειδικά στις πολύδυμες κυήσεις εκτιμάται η χοριονικότητα, δηλαδή το εάν τα έμβρυα έχουν ξεχωριστούς πλακούντες ή κοινό πλακούντα, πληροφορία η οποία καθορίζει την εξέλιξη της κύησης και τον τρόπο παρακολούθησής της. Κατά τη διεξαγωγή του ανωτέρω υπερηχογραφήματος ελέγχουμε επίσης με την τεχνική των Doppler, την αιματική ροή των μητριαίων αρτηριών της μητέρας. Με τον τρόπο αυτό συμπεραίνουμε για την καλή ή μη πλακουντοποίηση, τη σωστή δηλαδή ανάπτυξη της εμβρυο-πλακουντιακής κυκλοφορίας, που σχετίζεται με τον κίνδυνο εμφάνισης αργότερα ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου και προεκλαμψίας (υπερτασικής νόσου) της μητέρας. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας μητρικό αίμα, μετράμε την PAPP-A και την ελεύθερη β-χοριακή γοναδοτροπίνη (free β-hCG), ώστε να αυξάνεται η αξιοπιστία της εξέτασης για την ανίχνευση του συνδρόμου Down ως και στο 95%. Για την αξιοπιστία της ως άνω εξέτασης, σύμφωνα με το Fetal Medicine Foundation, θα πρέπει η εξέταση των βιοχημικών δεικτών να γίνεται με το σύστημα που ο διεθνής οργανισμός υποδεικνύει ως το πιο αξιόπιστο. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι ο πιο σωστός και αξιόπιστος τρόπος μέτρησης της αυχενικής διαφάνειας είναι αυτός που έχει καθιερώσει το Fetal Medicine Foundation με τις αυστηρές προϋποθέσεις που ορίζει όπως: ειδική εκπαίδευση του ιατρού που εκτελεί την εξέταση και ετήσιο έλεγχο των μετρήσεων του προκειμένου να ανανεώνεται η ικανότητά του για την πραγματοποίηση της αυχενικής διαφάνειας (πιστοποίηση). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στα αντίστοιχα links: http://www.fetalmedicine.com/fmf/training-

34 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

certification/certificates-of-competence https://courses.fetalmedicine.com/lists/specialist Αν στην αυχενική διαφάνεια όλα είναι καλά καθώς και οι πιθανότητες για χρωμοσωμικές ανωμαλίες πολύ χαμηλές, μπορεί να αλλάξει κάτι στην εξέταση Β’ Επιπέδου; Ναι, καθότι το έμβρυο βρίσκεται διαρκώς σε μια συνεχή ανάπτυξη και εξέλιξη είναι πιθανό κάτι να διαφοροποιηθεί τόσο στο υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο όσο και στο υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler) στο τρίτο τρίμηνο. Τι ακριβώς εξετάζει ο γιατρός με το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου; Στην εξέταση αυτή γίνεται κατά την 22η – 24η εβδομάδα της κύησης λεπτομερής έλεγχος της βιομετρίας, της ανατομίας του εμβρύου καθώς και των δεικτών για χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Επίσης γίνεται έλεγχος με Doppler της αιματικής ροής των αγγείων του εμβρύου (ομφαλικές αρτηρίες, φλεβώδης πόρος, μέση εγκεφαλική αρτηρία) και των μητριαίων αρτηριών της μητέρας που σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης αργότερα ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου και προεκλαμψίας (υπερτασικής νόσου) της μητέρας. Επιπλέον γίνεται με διακολπικό υπερηχογράφημα ακριβής μέτρηση του μήκους του τραχήλου (κάτω τμήματος της μήτρας) ώστε να εκτιμηθεί σωστά και με άδεια την ουροδόχο κύστη το ρίσκο της εγκυμοσύνης για πρόωρο τοκετό. Φοβάμαι να κάνω τον κολπικό υπέρηχο όταν θα κάνω την υπερηχογραφική εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο. Μία φίλη μου είπε ότι κινδυνεύει το μωρό και αυξάνονται οι πιθανότητες για μόλυνση. Με το διακολπικό υπερηχογράφημα μετράμε το μήκος του τραχήλου της μήτρας και μπορούμε να κάνουμε πρόγνωση ενός πρόωρου τοκετού. Εάν ο τράχηλος έχει βραχυνθεί σημαντικά (μικρότερος από 20 χιλιοστά) αυξάνει κατά πολύ ο κίνδυνος για πρόωρο τοκετό (πριν την 34η εβδομάδα). Σε αυτή την περίπτωση ο μαιευτήρας θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία (λήψη προγεστερόνης ή τραχηλική περίδεση) για να μειωθεί η πιθανότητα αυτής της σοβαρής επιπλοκής. Οι τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι με τον τρόπο αυτό μπορεί να ελαττωθεί κατά τουλάχιστον 50% η συχνότητα του πολύ πρόωρου τοκετού. Η εξέταση βέβαια είναι απολύτως ασφαλής για το μωρό και τη μαμά. Ο γιατρός βλέπει τα πάντα στην υπερηχογραφική εξέταση Β’ Επιπέδου; Θα είμαι απολύτως σίγουρη ότι το μωρό μου είναι 100% υγιές; Με το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου εξετάζουμε πάρα πολύ αναλυτικά την ανατομία του εμβρύου σύμφωνα με τις αρχές που ορίζουν τα ελληνικά και τα διεθνή ερευνητικά κέντρα. Περίπου 60% – 70% από τις μεγάλες ανωμαλίες που προκαλούν σοβαρές βλάβες στο έμβρυο, θα απεικονιστούν στο υπερηχογράφημα αλλά κάποιες δεν θα απεικονιστούν. Ειδικά στις εγκύους με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) ή δυσχερούς υφής των κοιλιακών τοιχωμάτων περιορίζεται το ποσοστό ανίχνευσης των ανατομικών ανωμαλιών στο 50%.

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Πρέπει επίσης να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι κάποιες από τις ανωμαλίες που ενδεχομένως έχει ένα έμβρυο παρουσιάζονται προς το τέλος της εγκυμοσύνης ή ακόμα και μετά τη γέννηση (π.χ. ατρησία εντέρου, όψιμη υδροκεφαλία, υδρονέφρωση, οστεοχονδροδυσπλασίες κ.ά.) Επομένως ακόμη και εάν ένα υπερηχογράφημα είναι φυσιολογικό υπάρχει πάντα μία μικρή πιθανότητα το έμβρυο να έχει τελικά κάποιο πρόβλημα. Εκανα το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου και δεν βρέθηκε κάτι μη φυσιολογικό. Πρέπει στο τρίτο τρίμηνο να κάνω και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler); Συνιστάται πάντα στο τρίτο τρίμηνο κατά την 28η – 32η εβδομάδα να επιβεβαιωθεί η κανονική ανάπτυξη και το «καλώς έχειν» του εμβρύου με το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler). Με την εξέταση αυτή εξετάζονται υπερηχογραφικά: 1) Η συμμετρική ανάπτυξη του εμβρύου.

2) Το εκτιμώμενο βάρος του.

3) Η ποσότητα του αμνιακού υγρού.

4) Η ωρίμαση του πλακούντα.

5) Η ροή του αίματος στα αγγεία του εμβρύου (ομφαλικές αρτηρίες, φλεβώδης πόρος, μέση εγκεφαλική αρτηρία).

6) Η ροή του αίματος αμφοτερόπλευρα στις μητριαίες αρτηρίες με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση της ανεπάρκειας – γήρανσης του πλακούντα και της υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου, αλλά και της προεκλαμψίας – υπερτασικής νόσου της μητέρας. Ταυτόχρονα γίνεται επανέλεγχος όλης της ανατομίας του εμβρύου, ώστε να ανιχνευθούν ανωμαλίες που δεν ήταν ορατές νωρίτερα κατά το υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου και να εντοπιστούν πιθανές μεταβολές της ανατομίας κατά τη διάρκεια της εξελικτικής ανάπτυξης του εμβρύου. Αφού ο υπερηχογραφικός έλεγχος δεν μπορεί να διαγνώσει 100% την υγιή κατάσταση του εμβρύου για ποιον λόγο να τον κάνω; Οπως έχουν μέχρι σήμερα τα ελληνικά και διεθνή ιατρικά δεδομένα δεν υπάρχει καμία απολύτως εξέταση, σε κανένα σημείο στον κόσμο που να μας βεβαιώνει 100% για την έλλειψη κάθε χρωμοσωμικής – γενετικής – ανατομικής ανωμαλίας του εμβρύου. Δεδομένου όμως ότι ο υπερηχογραφικός προγενετικός έλεγχος είναι απολύτως ασφαλής για τη μητέρα και το έμβρυο και μπορεί να εντοπίσει περίπου μέχρι και το 75% από τις σοβαρές ανωμαλίες του εμβρύου (ενώ δεν μπορεί να εντοπίσει το 25% από αυτές καθώς και τις μισές από τις ελαφρές συγγενείς ανωμαλίες) θεωρείται ότι συνολικά έχει αρκετά υψηλά ποσοστά διαγνωστικότητας ιδιαίτερα σε σχέση με προηγούμενες εποχές όπου αγνοούσαμε σχεδόν τα πάντα για το έμβρυο και την ανάπτυξή του. Αν προσθέσουμε επιπλέον και τις επεμβατικές εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου (λήψη τροφοβλάστης και αμνιοπαρακέντηση) με τις οποίες είμαστε σε θέση να αποκλείσουμε έναν σημαντικό αριθμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων (αν και όχι όλων όσων έχουν καταγραφεί παγκοσμίως) μπορούμε πλέον με πολύ μεγαλύτερη σιγουριά να αποκλείσουμε συχνά εμφανιζόμενες ανατομικές – γενετικές – χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου.

Τι ακριβώς είναι η λήψη τροφοβλάστης – χοριακών λαχνών και πια η διαφορά της από την αμνιοπαρακέντηση; Τόσο η λήψη τροφοβλάστης ή χοριακών λαχνών όσο και η αμνιοπαρακέντηση ανήκουν στην κατηγορία των επεμβατικών εξετάσεων με την οποίες δύναται να διαγνωστούν χρωμοσωμικές και γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο. Και οι δύο μέθοδοι μπορούν να προκαλέσουν αποβολή σε ποσοστό κάτω του 1% των περιπτώσεων εφόσον γίνουν από εξειδικευμένο ιατρό. Η αμνιοπαρακέντηση πραγματοποιείται στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης όπου με τη χρήση μίας λεπτής βελόνας λαμβάνουμε λίγο αμνιακό υγρό από την ενδομήτρια κοιλότητα, το οποίο στέλνουμε σε γενετικό εργαστήριο για χρωμοσωμικό – γονιδιακό έλεγχο. Η λήψη τροφοβλάστης γίνεται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης όπου πάλι με τη χρήση βελόνας παίρνουμε από τον πλακούντα του εμβρύου μία μικρή ποσότητα χοριακών λαχνών που στέλνουμε σε εργαστήριο γενετικής για χρωμοσωμικό – γονιδιακό έλεγχο. Ενώ για τον ιατρό που θα πραγματοποιήσει την επεμβατική αυτή μέθοδο η τεχνική είναι πιο δύσκολη για την έγκυο τα ποσοστά αποβολής είναι τα ίδια με αυτά της αμνιοπαρακέντησης. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της λήψης τροφοβλάστης είναι ότι μπορεί να γίνει ήδη από την 11η εβδομάδα, σαφώς νωρίτερα από την αμνιοπαρακέντηση που πρέπει να γίνει πολύ αργότερα μετά την

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 35

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

5) της γναθομετωπιαίας γωνίας του προσώπου.

6) της πραγματικής ηλικίας της κυήσεως ειδικά στις περιπτώσεις εκείνες που αγνοούμε την ακριβή ημερομηνία της τελευταίας περιόδου της μητέρας.

7) της ανατομίας του εμβρύου (απεικονίζοντας το κρανίο, τον εγκέφαλο, τον θώρακα, την καρδιά, το κοιλιακό τοίχωμα, το στομάχι, την ουροδόχο κύστη, τα 3 αγγεία του ομφάλιου λώρου, τα γεννητικά όργανα, τα άνω και τα κάτω άκρα) ώστε να ανιχνεύσουμε νωρίς εμβρυϊκές ανατομικές ανωμαλίες, όπως ανεγκεφαλία, ομφαλοκήλη, γαστρόσχιση, μηνιγγομυελοκήλη, σοβαρή καρδιοπάθεια, σκελετικές ανωμαλίες κ.ά. Ειδικά στις πολύδυμες κυήσεις εκτιμάται η χοριονικότητα, δηλαδή το εάν τα έμβρυα έχουν ξεχωριστούς πλακούντες ή κοινό πλακούντα, πληροφορία η οποία καθορίζει την εξέλιξη της κύησης και τον τρόπο παρακολούθησής της. Κατά τη διεξαγωγή του ανωτέρω υπερηχογραφήματος ελέγχουμε επίσης με την τεχνική των Doppler, την αιματική ροή των μητριαίων αρτηριών της μητέρας. Με τον τρόπο αυτό συμπεραίνουμε για την καλή ή μη πλακουντοποίηση, τη σωστή δηλαδή ανάπτυξη της εμβρυο-πλακουντιακής κυκλοφορίας, που σχετίζεται με τον κίνδυνο εμφάνισης αργότερα ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου και προεκλαμψίας (υπερτασικής νόσου) της μητέρας. Ταυτόχρονα, λαμβάνοντας μητρικό αίμα, μετράμε την PAPP-A και την ελεύθερη β-χοριακή γοναδοτροπίνη (free β-hCG), ώστε να αυξάνεται η αξιοπιστία της εξέτασης για την ανίχνευση του συνδρόμου Down ως και στο 95%. Για την αξιοπιστία της ως άνω εξέτασης, σύμφωνα με το Fetal Medicine Foundation, θα πρέπει η εξέταση των βιοχημικών δεικτών να γίνεται με το σύστημα που ο διεθνής οργανισμός υποδεικνύει ως το πιο αξιόπιστο. Πρέπει επίσης να επισημανθεί ότι ο πιο σωστός και αξιόπιστος τρόπος μέτρησης της αυχενικής διαφάνειας είναι αυτός που έχει καθιερώσει το Fetal Medicine Foundation με τις αυστηρές προϋποθέσεις που ορίζει όπως: ειδική εκπαίδευση του ιατρού που εκτελεί την εξέταση και ετήσιο έλεγχο των μετρήσεων του προκειμένου να ανανεώνεται η ικανότητά του για την πραγματοποίηση της αυχενικής διαφάνειας (πιστοποίηση). Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να ανατρέξετε στα αντίστοιχα links: http://www.fetalmedicine.com/fmf/training-

34 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

certification/certificates-of-competence https://courses.fetalmedicine.com/lists/specialist Αν στην αυχενική διαφάνεια όλα είναι καλά καθώς και οι πιθανότητες για χρωμοσωμικές ανωμαλίες πολύ χαμηλές, μπορεί να αλλάξει κάτι στην εξέταση Β’ Επιπέδου; Ναι, καθότι το έμβρυο βρίσκεται διαρκώς σε μια συνεχή ανάπτυξη και εξέλιξη είναι πιθανό κάτι να διαφοροποιηθεί τόσο στο υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο όσο και στο υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler) στο τρίτο τρίμηνο. Τι ακριβώς εξετάζει ο γιατρός με το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου; Στην εξέταση αυτή γίνεται κατά την 22η – 24η εβδομάδα της κύησης λεπτομερής έλεγχος της βιομετρίας, της ανατομίας του εμβρύου καθώς και των δεικτών για χρωμοσωμικές ανωμαλίες. Επίσης γίνεται έλεγχος με Doppler της αιματικής ροής των αγγείων του εμβρύου (ομφαλικές αρτηρίες, φλεβώδης πόρος, μέση εγκεφαλική αρτηρία) και των μητριαίων αρτηριών της μητέρας που σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης αργότερα ενδομήτριας υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου και προεκλαμψίας (υπερτασικής νόσου) της μητέρας. Επιπλέον γίνεται με διακολπικό υπερηχογράφημα ακριβής μέτρηση του μήκους του τραχήλου (κάτω τμήματος της μήτρας) ώστε να εκτιμηθεί σωστά και με άδεια την ουροδόχο κύστη το ρίσκο της εγκυμοσύνης για πρόωρο τοκετό. Φοβάμαι να κάνω τον κολπικό υπέρηχο όταν θα κάνω την υπερηχογραφική εξέταση Β’ Επιπέδου στο δεύτερο τρίμηνο. Μία φίλη μου είπε ότι κινδυνεύει το μωρό και αυξάνονται οι πιθανότητες για μόλυνση. Με το διακολπικό υπερηχογράφημα μετράμε το μήκος του τραχήλου της μήτρας και μπορούμε να κάνουμε πρόγνωση ενός πρόωρου τοκετού. Εάν ο τράχηλος έχει βραχυνθεί σημαντικά (μικρότερος από 20 χιλιοστά) αυξάνει κατά πολύ ο κίνδυνος για πρόωρο τοκετό (πριν την 34η εβδομάδα). Σε αυτή την περίπτωση ο μαιευτήρας θα σας προτείνει την κατάλληλη θεραπεία (λήψη προγεστερόνης ή τραχηλική περίδεση) για να μειωθεί η πιθανότητα αυτής της σοβαρής επιπλοκής. Οι τελευταίες μελέτες έχουν δείξει ότι με τον τρόπο αυτό μπορεί να ελαττωθεί κατά τουλάχιστον 50% η συχνότητα του πολύ πρόωρου τοκετού. Η εξέταση βέβαια είναι απολύτως ασφαλής για το μωρό και τη μαμά. Ο γιατρός βλέπει τα πάντα στην υπερηχογραφική εξέταση Β’ Επιπέδου; Θα είμαι απολύτως σίγουρη ότι το μωρό μου είναι 100% υγιές; Με το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου εξετάζουμε πάρα πολύ αναλυτικά την ανατομία του εμβρύου σύμφωνα με τις αρχές που ορίζουν τα ελληνικά και τα διεθνή ερευνητικά κέντρα. Περίπου 60% – 70% από τις μεγάλες ανωμαλίες που προκαλούν σοβαρές βλάβες στο έμβρυο, θα απεικονιστούν στο υπερηχογράφημα αλλά κάποιες δεν θα απεικονιστούν. Ειδικά στις εγκύους με αυξημένο δείκτη μάζας σώματος (ΒΜΙ) ή δυσχερούς υφής των κοιλιακών τοιχωμάτων περιορίζεται το ποσοστό ανίχνευσης των ανατομικών ανωμαλιών στο 50%.

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

Πρέπει επίσης να έχουμε υπ’ όψιν μας ότι κάποιες από τις ανωμαλίες που ενδεχομένως έχει ένα έμβρυο παρουσιάζονται προς το τέλος της εγκυμοσύνης ή ακόμα και μετά τη γέννηση (π.χ. ατρησία εντέρου, όψιμη υδροκεφαλία, υδρονέφρωση, οστεοχονδροδυσπλασίες κ.ά.) Επομένως ακόμη και εάν ένα υπερηχογράφημα είναι φυσιολογικό υπάρχει πάντα μία μικρή πιθανότητα το έμβρυο να έχει τελικά κάποιο πρόβλημα. Εκανα το υπερηχογράφημα Β’ Επιπέδου και δεν βρέθηκε κάτι μη φυσιολογικό. Πρέπει στο τρίτο τρίμηνο να κάνω και το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler); Συνιστάται πάντα στο τρίτο τρίμηνο κατά την 28η – 32η εβδομάδα να επιβεβαιωθεί η κανονική ανάπτυξη και το «καλώς έχειν» του εμβρύου με το υπερηχογράφημα ανάπτυξης (Doppler). Με την εξέταση αυτή εξετάζονται υπερηχογραφικά: 1) Η συμμετρική ανάπτυξη του εμβρύου.

2) Το εκτιμώμενο βάρος του.

3) Η ποσότητα του αμνιακού υγρού.

4) Η ωρίμαση του πλακούντα.

5) Η ροή του αίματος στα αγγεία του εμβρύου (ομφαλικές αρτηρίες, φλεβώδης πόρος, μέση εγκεφαλική αρτηρία).

6) Η ροή του αίματος αμφοτερόπλευρα στις μητριαίες αρτηρίες με σκοπό την έγκαιρη ανίχνευση της ανεπάρκειας – γήρανσης του πλακούντα και της υπολειπόμενης ανάπτυξης του εμβρύου, αλλά και της προεκλαμψίας – υπερτασικής νόσου της μητέρας. Ταυτόχρονα γίνεται επανέλεγχος όλης της ανατομίας του εμβρύου, ώστε να ανιχνευθούν ανωμαλίες που δεν ήταν ορατές νωρίτερα κατά το υπερηχογράφημα Β’ επιπέδου και να εντοπιστούν πιθανές μεταβολές της ανατομίας κατά τη διάρκεια της εξελικτικής ανάπτυξης του εμβρύου. Αφού ο υπερηχογραφικός έλεγχος δεν μπορεί να διαγνώσει 100% την υγιή κατάσταση του εμβρύου για ποιον λόγο να τον κάνω; Οπως έχουν μέχρι σήμερα τα ελληνικά και διεθνή ιατρικά δεδομένα δεν υπάρχει καμία απολύτως εξέταση, σε κανένα σημείο στον κόσμο που να μας βεβαιώνει 100% για την έλλειψη κάθε χρωμοσωμικής – γενετικής – ανατομικής ανωμαλίας του εμβρύου. Δεδομένου όμως ότι ο υπερηχογραφικός προγενετικός έλεγχος είναι απολύτως ασφαλής για τη μητέρα και το έμβρυο και μπορεί να εντοπίσει περίπου μέχρι και το 75% από τις σοβαρές ανωμαλίες του εμβρύου (ενώ δεν μπορεί να εντοπίσει το 25% από αυτές καθώς και τις μισές από τις ελαφρές συγγενείς ανωμαλίες) θεωρείται ότι συνολικά έχει αρκετά υψηλά ποσοστά διαγνωστικότητας ιδιαίτερα σε σχέση με προηγούμενες εποχές όπου αγνοούσαμε σχεδόν τα πάντα για το έμβρυο και την ανάπτυξή του. Αν προσθέσουμε επιπλέον και τις επεμβατικές εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου (λήψη τροφοβλάστης και αμνιοπαρακέντηση) με τις οποίες είμαστε σε θέση να αποκλείσουμε έναν σημαντικό αριθμό χρωμοσωμικών και γενετικών παθήσεων (αν και όχι όλων όσων έχουν καταγραφεί παγκοσμίως) μπορούμε πλέον με πολύ μεγαλύτερη σιγουριά να αποκλείσουμε συχνά εμφανιζόμενες ανατομικές – γενετικές – χρωμοσωμικές ανωμαλίες του εμβρύου.

Τι ακριβώς είναι η λήψη τροφοβλάστης – χοριακών λαχνών και πια η διαφορά της από την αμνιοπαρακέντηση; Τόσο η λήψη τροφοβλάστης ή χοριακών λαχνών όσο και η αμνιοπαρακέντηση ανήκουν στην κατηγορία των επεμβατικών εξετάσεων με την οποίες δύναται να διαγνωστούν χρωμοσωμικές και γενετικές ανωμαλίες στο έμβρυο. Και οι δύο μέθοδοι μπορούν να προκαλέσουν αποβολή σε ποσοστό κάτω του 1% των περιπτώσεων εφόσον γίνουν από εξειδικευμένο ιατρό. Η αμνιοπαρακέντηση πραγματοποιείται στο δεύτερο τρίμηνο της εγκυμοσύνης όπου με τη χρήση μίας λεπτής βελόνας λαμβάνουμε λίγο αμνιακό υγρό από την ενδομήτρια κοιλότητα, το οποίο στέλνουμε σε γενετικό εργαστήριο για χρωμοσωμικό – γονιδιακό έλεγχο. Η λήψη τροφοβλάστης γίνεται κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης όπου πάλι με τη χρήση βελόνας παίρνουμε από τον πλακούντα του εμβρύου μία μικρή ποσότητα χοριακών λαχνών που στέλνουμε σε εργαστήριο γενετικής για χρωμοσωμικό – γονιδιακό έλεγχο. Ενώ για τον ιατρό που θα πραγματοποιήσει την επεμβατική αυτή μέθοδο η τεχνική είναι πιο δύσκολη για την έγκυο τα ποσοστά αποβολής είναι τα ίδια με αυτά της αμνιοπαρακέντησης. Το σημαντικότερο πλεονέκτημα της λήψης τροφοβλάστης είναι ότι μπορεί να γίνει ήδη από την 11η εβδομάδα, σαφώς νωρίτερα από την αμνιοπαρακέντηση που πρέπει να γίνει πολύ αργότερα μετά την

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 35

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

16η – 17η εβδομάδα της κύησης. Ετσι η μέλλουσα μητέρα μπορεί να γνωρίζει για την υγεία του μωρού της πολύ πιο γρήγορα και να αποφύγει το μαρτύριο της αγωνίας μέχρι το δεύτερο τρίμηνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν χρειάζεται κάποια επεμβατική μέθοδος τα περισσότερα κέντρα του εξωτερικού αλλά πλέον και της Ελλάδας προτιμούν την λήψη τροφοβλάστης από την αμνιοπαρακέντηση.

Επειδή φοβάμαι να κάνω επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση) μπορώ να κάνω το μη επεμβατικό τεστ (NIPT); Πρόκειται για μια πρόσφατη μέθοδο με την οποία σε ένα δείγμα μητρικού αίματος από την 10η εβδομάδα της κύησης μπορεί να ανιχνεύτει ελεύθερο εμβρυικό DNA στην κυκλοφορία της μητέρας. Αποτελεί ένα screening τεστ για μερικές τρισωμίες και λίγα μικροελλειπτικά σύνδρομα. Έχει σχετικά αυξημένη ευαισθησία ανίχνευσης έως και 99% για το σύνδρομο Down, δεν είναι όμως ακόμα ένα 100% διαγνωστικό τεστ όπως είναι η λήψη τροφοβλάστης και η αμνιοπαρακέντηση που μας αποκλείουν εντελώς όλες τις χρωμοσωμικές ανωμαλίες και πάρα πολλά γενετικά σύνδρομα. Αφού έχω υποβληθεί σε επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση) θα πρέπει να κάνω και υπερηχογραφική εξέταση; Η λήψη τροφοβλάστης και η αμνιοπαρακέντηση ανήκουν στις λεγόμενες επεμβατικές εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου και έχουν να κάνουν με την εξέταση του γενετικού υλικού των κυττάρων του μωρού για συγκεκριμένες γενετικές ασθένειες ή χρωμοσωμικές παθήσεις και συνεπώς δεν ελέγχουν με κανένα τρόπο την ανατομική ανάπτυξη του εμβρύου κατά τη διάρκεια των 40 εβδομάδων της κύησης.

36 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είμαι πάνω από τριανταπέντε ετών έγκυος και λόγω ηλικίας έχω αποφασίσει να υποβληθώ σε επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση). Πρέπει να κάνω και αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο; Με την αυχενική διαφάνεια ελέγχουμε εκτός από δείκτες χρωμοσωμικών ανωμαλιών και την ανατομία του εμβρύου κατά το 1ο τρίμηνο της ανάπτυξης του, συνεπώς αν υποβληθούμε μόνο σε αμνιοπαρακέντηση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

μετά την 17η εβδομάδα της κύησης κινδυνεύουμε να μην έχουμε καμία πληροφορία για την ανατομική ανάπτυξη και διάπλαση του εμβρύου στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης. Εχω ήδη υποβληθεί σε λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακεντηση. Αφού τα αποτελέσματα βγήκαν αρνητικά υπάρχει περίπτωση το μωρό μου να έχει κάποια άλλη γενετική – γονιδιακή πάθηση; Το δείγμα που στέλνεται προς εξέταση στο εξειδικευμένο εργαστήριο εξετάζεται συνήθως για τις πιο συχνές χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως για παράδειγμα το σύνδρομο Down. Δεδομένου όμως ότι οι γενετικές ανωμαλίες ανέρχονται σε μερικές χιλιάδες και δεν είναι εφικτό να εξεταστούν όλες, δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι το έμβρυο νοσεί από κάποια που δεν ζητήθηκε η ανίχνευση της. Είμαστε στην αυγή μιας νέας εποχής. Οι εξελίξεις τρέχουν καθημερινά και η έρευνα προχωρά αλματωδώς. Τα όπλα που διαθέτει σήμερα ο προγεννητικός έλεγχος είναι πάρα πολλά και πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν χρειάζεται. Την τελική απόφαση βέβαια πάντα την παίρνουν οι γονείς μετά από συμβουλευτική από τον ειδικό στον προγεννητικό έλεγχο εμβρυομητρικό ιατρό με τη συμμετοχή και του μαιευτήρα. 

Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 74, ΧΑΝΙΑ Τηλ.: 28210 45634 • Fax: 28210 51465 E-mail: bio.med08@hotmail.com

EliteΤΜ | Επαγγελματικό, νοσοκομειακό, ηλεκτρικό θήλαστρο διπλής άντλησης είναι διαθέσιμη προς ενοικίαση Συστήνεται από μαίες, παιδιάτρους, συμβούλους θηλασμού και μητέρες.

Mια ακόμα νοσοκομειακή αντλία της Ameda, η οποία λειτουργεί με πιστόνια. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Κατάλληλο για επαγγελματική χρήση ή καθημερινή άντληση όλων των γευμάτων • Αποτελεσματικό για επαναγαλακτισμό, ενίσχυση και διατήρηση της παραγωγής μητρικού γάλακτος (ιδανικό για μητέρες με βρέφη στη ΜΕΝΝ ή για εργαζόμενες) • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήγματος του μωρού • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά (ζυγίζει μόνο 2,2kg) • Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda

Lactaline PersonalΤΜ | Hλεκτρικό θήλαστρο διπλής άντλησης είναι διαθέσιμη προς πώληση και ενοικίαση

Το παγκοσμίως μικρότερο φορητό, ηλεκτρικό θήλαστρο, διπλής άντλησης. Συνδυάζει τη νοσοσκομειακή τεχνολογία που απαιτείται με φιλικά προς τη μητέρα χαρακτηριστικά, για απόλυτη ευχέρεια κινήσεων! ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Ιδανικό για εργαζόμενες μητέρες και για καθημερινή άντληση όλων των γευμάτων • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήματος του μωρού • Το διπλό σετ άντλησης υψηλής υγιεινής που συμπεριλαμβάνεται στη συσκευασία μειώνει το χρόνο άντλησης έως και 50% • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά. Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda • Λειτουργεί με συνδετικό AC, μπαταρίες ΑΑ ή προαιρετικά με φορτιστή αυτοκινήτου

Purely Yours UnaΤΜ | Hλεκτρικό θήλαστρο μονής άντλησης είναι διαθέσιμη προς πώληση Το παγκοσμίως μικρότερο φορητό, ηλεκτρικό θήλαστρο, μονής άντλησης για απόλυτη ευχέρεια κινήσεων. Είναι μια ακόμη προθήκη προϊόντος στην οικογένεια θηλάστρων Ameda! ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Ιδανικό για εργαζόμενες μητέρες που επιλέγουν τη μονή άντληση • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήματος του μωρού • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά. Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda • Λειτουργεί με συνδετικό AC, μπαταρίες ΑΑ ή προαιρετικά με φορτιστή αυτοκινήτου

Εκεί όπου τα ΘΗΛΑΣΤΡΑ γεννήθηκαν και εξελίχθηκαν

ΠΡΟΓΕΝΝΗΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ

16η – 17η εβδομάδα της κύησης. Ετσι η μέλλουσα μητέρα μπορεί να γνωρίζει για την υγεία του μωρού της πολύ πιο γρήγορα και να αποφύγει το μαρτύριο της αγωνίας μέχρι το δεύτερο τρίμηνο. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν χρειάζεται κάποια επεμβατική μέθοδος τα περισσότερα κέντρα του εξωτερικού αλλά πλέον και της Ελλάδας προτιμούν την λήψη τροφοβλάστης από την αμνιοπαρακέντηση.

Επειδή φοβάμαι να κάνω επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση) μπορώ να κάνω το μη επεμβατικό τεστ (NIPT); Πρόκειται για μια πρόσφατη μέθοδο με την οποία σε ένα δείγμα μητρικού αίματος από την 10η εβδομάδα της κύησης μπορεί να ανιχνεύτει ελεύθερο εμβρυικό DNA στην κυκλοφορία της μητέρας. Αποτελεί ένα screening τεστ για μερικές τρισωμίες και λίγα μικροελλειπτικά σύνδρομα. Έχει σχετικά αυξημένη ευαισθησία ανίχνευσης έως και 99% για το σύνδρομο Down, δεν είναι όμως ακόμα ένα 100% διαγνωστικό τεστ όπως είναι η λήψη τροφοβλάστης και η αμνιοπαρακέντηση που μας αποκλείουν εντελώς όλες τις χρωμοσωμικές ανωμαλίες και πάρα πολλά γενετικά σύνδρομα. Αφού έχω υποβληθεί σε επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση) θα πρέπει να κάνω και υπερηχογραφική εξέταση; Η λήψη τροφοβλάστης και η αμνιοπαρακέντηση ανήκουν στις λεγόμενες επεμβατικές εξετάσεις του προγεννητικού ελέγχου και έχουν να κάνουν με την εξέταση του γενετικού υλικού των κυττάρων του μωρού για συγκεκριμένες γενετικές ασθένειες ή χρωμοσωμικές παθήσεις και συνεπώς δεν ελέγχουν με κανένα τρόπο την ανατομική ανάπτυξη του εμβρύου κατά τη διάρκεια των 40 εβδομάδων της κύησης.

36 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είμαι πάνω από τριανταπέντε ετών έγκυος και λόγω ηλικίας έχω αποφασίσει να υποβληθώ σε επεμβατική εξέταση (λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακέντηση). Πρέπει να κάνω και αυχενική διαφάνεια στο πρώτο τρίμηνο; Με την αυχενική διαφάνεια ελέγχουμε εκτός από δείκτες χρωμοσωμικών ανωμαλιών και την ανατομία του εμβρύου κατά το 1ο τρίμηνο της ανάπτυξης του, συνεπώς αν υποβληθούμε μόνο σε αμνιοπαρακέντηση

ΙΑΤΡΙΚΑ - ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΑΝΑΠΝΕΥΣΤΙΚΕΣ ΣΥΣΚΕΥΕΣ

μετά την 17η εβδομάδα της κύησης κινδυνεύουμε να μην έχουμε καμία πληροφορία για την ανατομική ανάπτυξη και διάπλαση του εμβρύου στο πρώτο μισό της εγκυμοσύνης. Εχω ήδη υποβληθεί σε λήψη τροφοβλάστης ή αμνιοπαρακεντηση. Αφού τα αποτελέσματα βγήκαν αρνητικά υπάρχει περίπτωση το μωρό μου να έχει κάποια άλλη γενετική – γονιδιακή πάθηση; Το δείγμα που στέλνεται προς εξέταση στο εξειδικευμένο εργαστήριο εξετάζεται συνήθως για τις πιο συχνές χρωμοσωμικές ανωμαλίες, όπως για παράδειγμα το σύνδρομο Down. Δεδομένου όμως ότι οι γενετικές ανωμαλίες ανέρχονται σε μερικές χιλιάδες και δεν είναι εφικτό να εξεταστούν όλες, δεν μπορεί να αποκλειστεί ότι το έμβρυο νοσεί από κάποια που δεν ζητήθηκε η ανίχνευση της. Είμαστε στην αυγή μιας νέας εποχής. Οι εξελίξεις τρέχουν καθημερινά και η έρευνα προχωρά αλματωδώς. Τα όπλα που διαθέτει σήμερα ο προγεννητικός έλεγχος είναι πάρα πολλά και πρέπει να χρησιμοποιούνται όταν χρειάζεται. Την τελική απόφαση βέβαια πάντα την παίρνουν οι γονείς μετά από συμβουλευτική από τον ειδικό στον προγεννητικό έλεγχο εμβρυομητρικό ιατρό με τη συμμετοχή και του μαιευτήρα. 

Α. ΠΑΠΑΝΔΡΕΟΥ 74, ΧΑΝΙΑ Τηλ.: 28210 45634 • Fax: 28210 51465 E-mail: bio.med08@hotmail.com

EliteΤΜ | Επαγγελματικό, νοσοκομειακό, ηλεκτρικό θήλαστρο διπλής άντλησης είναι διαθέσιμη προς ενοικίαση Συστήνεται από μαίες, παιδιάτρους, συμβούλους θηλασμού και μητέρες.

Mια ακόμα νοσοκομειακή αντλία της Ameda, η οποία λειτουργεί με πιστόνια. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Κατάλληλο για επαγγελματική χρήση ή καθημερινή άντληση όλων των γευμάτων • Αποτελεσματικό για επαναγαλακτισμό, ενίσχυση και διατήρηση της παραγωγής μητρικού γάλακτος (ιδανικό για μητέρες με βρέφη στη ΜΕΝΝ ή για εργαζόμενες) • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήγματος του μωρού • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά (ζυγίζει μόνο 2,2kg) • Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda

Lactaline PersonalΤΜ | Hλεκτρικό θήλαστρο διπλής άντλησης είναι διαθέσιμη προς πώληση και ενοικίαση

Το παγκοσμίως μικρότερο φορητό, ηλεκτρικό θήλαστρο, διπλής άντλησης. Συνδυάζει τη νοσοσκομειακή τεχνολογία που απαιτείται με φιλικά προς τη μητέρα χαρακτηριστικά, για απόλυτη ευχέρεια κινήσεων! ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Ιδανικό για εργαζόμενες μητέρες και για καθημερινή άντληση όλων των γευμάτων • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήματος του μωρού • Το διπλό σετ άντλησης υψηλής υγιεινής που συμπεριλαμβάνεται στη συσκευασία μειώνει το χρόνο άντλησης έως και 50% • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά. Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda • Λειτουργεί με συνδετικό AC, μπαταρίες ΑΑ ή προαιρετικά με φορτιστή αυτοκινήτου

Purely Yours UnaΤΜ | Hλεκτρικό θήλαστρο μονής άντλησης είναι διαθέσιμη προς πώληση Το παγκοσμίως μικρότερο φορητό, ηλεκτρικό θήλαστρο, μονής άντλησης για απόλυτη ευχέρεια κινήσεων. Είναι μια ακόμη προθήκη προϊόντος στην οικογένεια θηλάστρων Ameda! ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ • Ασφαλές, χωρίς BPA & DEHP, καλύπτει τις υψηλότερες απαιτήσεις υγιεινής • Με πιστοποίηση από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων Fda • Ιδανικό για εργαζόμενες μητέρες που επιλέγουν τη μονή άντληση • Μιμείται τέλεια το φυσικό ρυθμό ρουφήματος του μωρού • Αθόρυβο, εύκολο στη χρήση και τη μεταφορά. Συμβατό με κάθε σύστημα άντλησης Ameda • Λειτουργεί με συνδετικό AC, μπαταρίες ΑΑ ή προαιρετικά με φορτιστή αυτοκινήτου

Εκεί όπου τα ΘΗΛΑΣΤΡΑ γεννήθηκαν και εξελίχθηκαν

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ

«Οι επιστήμονες είναι ο θησαυρός μας και οφείλουμε να τον διαφυλάξουμε!» Δρ. ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός | Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Η

κ. Ορφανουδάκη Παρασκευή γεννήθηκε στα Χανιά. Σε πρώιμη παιδική ηλικία μεταναστεύει με τους γονείς της στη Γερμανία. Μαζί με την ελληνική και η γερμανική, γίνεται η μητρική της γλώσσα. Μεγαλώνοντας σε μια τεχνοκρατικά προηγμένη χώρα, ανάμεσα σε μπαρόκ και μοντέρνες παραστάσεις, μαθαίνει για την τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και τον τρόπο ζωής και σκέψης τους. Μετά την αποφοίτησή της από την Ιατρική Σχολή και την επιτυχή αποπεράτωση του διδακτορικού στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (LMU-Muenchen) εργάζεται στη Πανεπιστημιακή Παιδοχειρουργική Κλινική του Μονάχου (Dr. V. Hauner’sches Kinderspital) και στο Περιγεννετικό Κέντρο στο Regensburg (klinik St.Hedwig), βορειοδυτικά του Μονάχου. Πλούσια η εκπαίδευσή της στην Χειρουργική/ Παιδοχειρουργική, την Παιδιατρική και την Εντατική Παίδων. Τo 2000 κλείνει ένα κεφάλαιο ζωής και επαναπατρίζεται. Είναι όμορφο το να προσφέρει κανείς στο τόπο του και να βοηθάει τους συμπατριώτες του όσο το δυνατόν καλύτερα. Πιστεύει ότι έχει πάρει όλα τα καλά στοιχεία της γερμανικής νοοτροπίας όσον αφορά την εργασία της. «Κατ’ αρχάς πρέπει να είσαι πειθαρχημένος. Υπάρχει μια ιεραρχία που πρέπει να τηρείτε. Εδώ στην Ελλάδα το χάνουμε λίγο, αλλά... το παλεύουμε», μας λέει χαρακτηριστικά, με ύφος σοβαρό και επιτακτικό, όπως άλλωστε αρμόζει σε μια άψογη επαγγελματία, όπου η πειθαρχία και η στρατηγική την κάνουν να ξεχωρίζει στο χώρο. Δούλεψε πέντε χρόνια περίπου στο Γ.Ν.Χ στην Α΄ και Β΄ Χειρουργική και τα ΤΕΠ. Το 2006 εισέρχεται στον ιδιωτικό τομέα, ανοίγοντας το δικό της ιατρείο στην οδό Αρχοντάκη 3 στο κέντρο των Χανίων. Ενεργό μέλος του Ιατρικού Συλλόγου, επί σειρά ετών, ενώ από της 12-10-2014 εκλέγεται πρόεδρος, δίνοντας το δικό της αγώνα, σε μια συλλογική προσπάθεια, να βοηθηθούν όχι μόνο οι ασθενείς, αλλά και οι συνάδελφοι της ιατροί που προσπαθούν και επιμένουν να είναι άξιοι λειτουργοί του Ιπποκράτη, μπροστά σε ένα σύστημα υγείας που ίσα να επιβιώσει. . <<

38 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πριν οκτώ μήνες εκλεχτήκατε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων. Παρότρυνση συναδέλφων, ή προσωπική επιθυμία η υποψηφιότητά σας; Ήταν συνδυαστικά και τα δύο. Έπαιξε ρόλο το ότι ήθελα να προσφέρω στον κλάδο και σαυτό με βοήθησαν οι συνάδελφοι που με στηρίξανε. Βάσει της Ιατρικής Νομοθεσίας μεταξύ των 11 εκλεγμένων, προτείνεται ένας ή περισσότεροι για κάθε αξίωμα του Δ.Σ. και ξαναγίνεται ψηφοφορία. Δεν είναι προκαθορισμένο ότι αυτός που θα εκλεγεί στους 11, πρώτος σε ψήφους, γίνεται και πρόεδρος. Ο Ιατρικός Σύλλογος Χανίων είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Δεν είμαστε απλό συνδικαλιστικό σωματείο, αλλά επιστημονικός φορέας. Αντιπροσωπεύουμε το σύνολο των ιατρικών του νομού Χανίων, ιδιώτες και ιατρούς του Δημοσίου και λειτουργούμε βάσει του Κώδικα Ιατρικής Δεοντο-

λογίας. Ήμουν μέλος και στο προηγούμενο Δ.Σ με πρόεδρο τον κ.Μιλτιάδη Καστανάκη. Αναπτύξαμε μεγάλη δραστηριότητα και στον κοινωνικό τομέα, ιδρύοντας τότε μαζί με τον φαρμακευτικό σύλλογο και το εργατικό Κέντρο, το Κοινωνικό Ιατρείο – Φαρμακείο Χανίων, στηριζόμενοι στην προσπάθεια αυτή και από την Ιερά Μονή Γουβερνέτου και άλλους φορείς των Χανίων. Θέλουμε να συνεχίσουμε και να επεκταθούμε και σε άλλα προβλήματα που έχει ο κλάδος μας. Να καλυτερεύσουμε τις συνθήκες άσκησης του λειτουργήματος μας, με αποτέλεσμα και την καλύτερη φροντίδα των ασθενών μας. ΕΡ.: Οι πολλές αλλαγές στο χώρο της υγείας τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς δεν αγγίξαν την ουσία των προβλημάτων, αντιθέτως μάλιστα δημιούργησαν

ένα αίσθημα ανασφάλειας σε γιατρούς και ασθενείς. Ποια η γνώμη σας; Θέλω να πω ότι από το 2000 που ζω αυτό το σύστημα υγείας, μονίμως υποχρηματοδοτείτε και μονίμως δημιουργούνται αντί να λύνονται προβλήματα. Αποδομείται συστηματικά ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας (ΕΣΥ, ασφαλιστικά Ταμεία) φέρνοντας τα αποτελέσματα που έχουμε τώρα. Ένα σχεδόν σε διάλυση, ευρισκόμενο δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο βέβαια συμπαρασείρει και όλο τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα, έχουμε φτάσει και ίσως πλέον ξεπεράσει τα όρια της αντοχής μας, ασφαλισμένοι και ιατροί! Αυτό ήταν και ένα από τα πολλά θέματα που συζητήθηκε, στις επαφές που είχαμε πρόσφατα με τον υφυπουργό και τον υπουργό υγείας. ΕΡ.: Ποια είναι τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο ιατρικός κόσμος; Είναι πολλά τα προβλήματα. Όσον αφορά το δημόσιο τομέα, είναι η έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, για να μπορούνε οι συνάδελφοι να εργάζονται αξιοπρεπώς και βάσει των επιστημονικών προδιαγραφών αυτής της χιλιετίας. Βέβαια υπάρχει και η μείωση των αποδοχών τους, που δυσκολεύει την διαβίωσή τους, όπως και στους εργαζόμενους όλων των κλάδων. Όσες εφημερίες και να κάνεις το μήνα, δεν πρόκειται ούτε το συνολικό ποσό που θα αντιστοιχεί να πληρωθείς, αλλά θα πληρωθείς και πολλούς μήνες αργότερα. Αυτή τη στιγμή χρωστάνε στους γιατρούς του ΕΣΥ τέσσερις μήνες από το τρέχον έτος, πέραν έχουν των οφειλόμενων του 2012 και 2013. Στους ιδιώτες ιατρούς τα πράγματα δεν διαφέρουν πολύ. Τα ταμεία χρωστάνε προς τους ιδιώτες πάρα πολλές ληξιπρόθεσμες οφειλές των ετών 2011, 2012, 2013 αλλά και όσοι συνεργάζονται με το ΕΟΠΥΥ, έχουν και αυτοί καθυστερήσεις στις πληρωμές τους. Εξίσου σοβαρό είναι ότι ο μέσος Έλληνας δεν μπορεί πλέον να διαθέσει πολλά χρήματα για την υγεία του. Είναι μια αλυσίδα όλο αυτό. Χαλάει ο ένας κρίκος, χαλάει όλη η αλυσίδα. Το βασικό είναι να αρχίσουμε από τη στελέχωση και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Τα περιφερειακά ιατρεία, τα κέντρα υγείας το ΠΕΔΥ και βέβαια τον ιδιωτικό τομέα, γιατί όλα αυτά αποτελούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Αν οργανωθεί αυτό καλά, θα αποσυμφορηθεί και το νοσοκομείο. Θα μπορεί πλέον να λειτουργεί σαν νοσοκομείο και μόνο και όχι σαν ένα μεγάλο κέντρο υγείας. Γιατί αυτή τη στιγμή στα επείγοντα αυτή η δουλειά γίνεται. Αυτό όμως εμποδίζει τη σωστή και ομαλή λειτουργία του νοσοκομείου. Το νοσοκομείο είναι κάτι άλλο. Πρέπει να αποδέχεται περιστατικά μόνο από παραπομπή συναδέλφων και κέντρων υγείας. Αυτό είναι το σωστό. Μας υποσχέθηκε τώρα ο υπουργός ότι το επεξεργάζεται και σύντομα θα έχει μια καλή πρόταση πάνω σε αυτό, καθώς και ότι θα προβεί σε προσλήψεις πανελλαδικά. Διότι όλοι οι συνάδελφοι που υπάρχουν στο δημόσιο τομέα δουλεύουν πέρα από τα φυσικά όρια τους. Το ότι υπάρχει αυτό το σύστημα υγείας ακόμα όρθιο, επαφίεται στο φιλότιμο, την αντοχή και στην εργατικότητα αυτών των ανθρώπων. Περιμένουμε να δούμε. Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να τονιστεί είναι ο μέσος πολίτης, για κάποιο λόγο χρησιμοποιεί τους εργαζόμενους στο χώρο υγείας σαν μοναδικούς

υπαίτιους των πάντων. Έχουν παρουσιαστεί το τελευταίο καιρό αυξημένα κρούσματα βίας απέναντι σε συναδέλφους σε κέντρα υγείας και νοσοκομεία. Όμως ο μέσος πολίτης θα πρέπει να αναλογιστεί τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουνε καθώς και τη γενική κατάσταση και να ελέγχει – κυριαρχεί την επιθετικότητά του. ΕΡ. : Ως Ιατρικός Σύλλογος, ποιες είναι οι προτεραιότητες που έχετε βάλει; Ως ιατρικός σύλλογος έχουμε συμβάλει στην ενίσχυση του κοινωνικού έργου. Συνεχίζουμε δηλαδή να στηρίζουμε τη λειτουργία του κοινωνικού ιατρείου – φαρμακείου και όταν υπάρχει ανάγκη και μας καλέσουν, πηγαίνουμε σε διάφορες περιφέρειες, όπως στα Σφακιά και στο Σέλινο και παρέχουμε υπηρεσίες αφιλοκερδώς. Θέλουμε να προωθήσουμε σε συνεργασία με το Υπουργείο, την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, έτσι ώστε να αναδιαμορφωθεί λίγο ο υγειονομικός χάρτης του νομού Χανίων αλλά και όλης της Κρήτης συνολικά, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Στον ιδιωτικό τομέα, θεωρούμε πως συμβάσεις με τον ΕΟΠΥ θα πρέπει να έχουν όλοι οι γιατροί. Έτσι όπως είναι το σύστημα τώρα, δεν λειτουργεί και δεν νομίζω ότι κοστίζει και λιγότερα στο κράτος, από ότι θα κόστιζε εάν έκανε συμβάσεις σε όλους τους ιατρούς. Με την ολοκληρωμένη μηχανοργάνωση θα μπορούσε να ελέγχει το σύστημα σε πραγματικό χρόνο, ώστε όταν δει τυχόν παρανομία να την αποτρέπει. Αναμόρφωση του κρατικού τιμολογίου και πληρωμή κατά πράξη και περίπτωση είναι αναγκαία. Επίσης θέλουμε να γίνει πιο εύχρηστο το σύστημα συνταγογράφισης, το οποίο αυτή τη στιγμή δεν είναι τόσο αποτελεσματικό. Σε ώρες αιχμής δεν βρίσκεις άκρη. Σπαταλούνται άπειρες εργατοώρες για την συνταγογράφηση τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στο νοσοκομείο και στα αγροτικά ιατρεία. Στις περιοχές που δεν υπάρχει INTERNET, πρέπει να πληρώνουν δορυφορικό internet, το οποίο κοστίζει πολλά χρήματα. Ποιος θα τα χρεωθεί όλα αυτά; Ο αγροτικός γιατρός δεν μπορεί να το χρεωθεί από το πενιχρό του εισόδημα. Το χρεώνονται οι δήμοι. Και πόσοι δήμοι μπορούν να τα ανταποκριθούν; Δεν γίνεται έτσι. Για τα χρήματα που έχει κοστίσει αυτό το σύστημα, θα πρέπει να ήταν πιο εύχρηστο. Όπως επίσης έχουν βάλει πλαφόν, σε μικροβιολογικές εξετάσεις. Αυτή η μετακύλιση του κόστους τελικά στον φορολογούμενο-ασφαλισμένο, δεν είναι σωστό. Το σωστό θα ήταν να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική κάρτα υγείας και να μπει πλαφόν ανά ασθενή και ασθένεια. Ο χρόνιος ασθενής, σαφώς θα έχει διαφορετικό πλαφόν να χρησιμοποιήσει το χρόνο, ανάλογα με την ασθένειά του. Αυτό θα ήταν το πιο σωστό και το πιο δίκαιο. Να εξορθολογηστούν οι δαπάνες. Μπορούμε να κάνουμε πολλά. Αυτά είναι κάποια ενδεικτικά. ΕΡ.: Το ΕΣΠΑ στηρίζει την επιχειρηματικότητα των γιατρών ώστε να ενισχυθούν νέες δράσεις; Το ΕΣΠΑ κατά διαστήματα στηρίζει νέους γιατρούς. Τώρα πρόσφατα δεν είδα κάτι γενικά για τους γιατρούς. Ένα διάστημα μας έλεγαν ότι υπήρξε πρόγραμμα ΕΣΠΑ, για αλλαγή εξοπλισμών στα ιατρεία. Τελικά αυτό δεν ευόδωσε, γιατί δεν ήταν ελκυστικές οι προδιαγραφές.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 39

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ

«Οι επιστήμονες είναι ο θησαυρός μας και οφείλουμε να τον διαφυλάξουμε!» Δρ. ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός | Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Η

κ. Ορφανουδάκη Παρασκευή γεννήθηκε στα Χανιά. Σε πρώιμη παιδική ηλικία μεταναστεύει με τους γονείς της στη Γερμανία. Μαζί με την ελληνική και η γερμανική, γίνεται η μητρική της γλώσσα. Μεγαλώνοντας σε μια τεχνοκρατικά προηγμένη χώρα, ανάμεσα σε μπαρόκ και μοντέρνες παραστάσεις, μαθαίνει για την τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και τον τρόπο ζωής και σκέψης τους. Μετά την αποφοίτησή της από την Ιατρική Σχολή και την επιτυχή αποπεράτωση του διδακτορικού στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου (LMU-Muenchen) εργάζεται στη Πανεπιστημιακή Παιδοχειρουργική Κλινική του Μονάχου (Dr. V. Hauner’sches Kinderspital) και στο Περιγεννετικό Κέντρο στο Regensburg (klinik St.Hedwig), βορειοδυτικά του Μονάχου. Πλούσια η εκπαίδευσή της στην Χειρουργική/ Παιδοχειρουργική, την Παιδιατρική και την Εντατική Παίδων. Τo 2000 κλείνει ένα κεφάλαιο ζωής και επαναπατρίζεται. Είναι όμορφο το να προσφέρει κανείς στο τόπο του και να βοηθάει τους συμπατριώτες του όσο το δυνατόν καλύτερα. Πιστεύει ότι έχει πάρει όλα τα καλά στοιχεία της γερμανικής νοοτροπίας όσον αφορά την εργασία της. «Κατ’ αρχάς πρέπει να είσαι πειθαρχημένος. Υπάρχει μια ιεραρχία που πρέπει να τηρείτε. Εδώ στην Ελλάδα το χάνουμε λίγο, αλλά... το παλεύουμε», μας λέει χαρακτηριστικά, με ύφος σοβαρό και επιτακτικό, όπως άλλωστε αρμόζει σε μια άψογη επαγγελματία, όπου η πειθαρχία και η στρατηγική την κάνουν να ξεχωρίζει στο χώρο. Δούλεψε πέντε χρόνια περίπου στο Γ.Ν.Χ στην Α΄ και Β΄ Χειρουργική και τα ΤΕΠ. Το 2006 εισέρχεται στον ιδιωτικό τομέα, ανοίγοντας το δικό της ιατρείο στην οδό Αρχοντάκη 3 στο κέντρο των Χανίων. Ενεργό μέλος του Ιατρικού Συλλόγου, επί σειρά ετών, ενώ από της 12-10-2014 εκλέγεται πρόεδρος, δίνοντας το δικό της αγώνα, σε μια συλλογική προσπάθεια, να βοηθηθούν όχι μόνο οι ασθενείς, αλλά και οι συνάδελφοι της ιατροί που προσπαθούν και επιμένουν να είναι άξιοι λειτουργοί του Ιπποκράτη, μπροστά σε ένα σύστημα υγείας που ίσα να επιβιώσει. . <<

38 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πριν οκτώ μήνες εκλεχτήκατε πρόεδρος του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων. Παρότρυνση συναδέλφων, ή προσωπική επιθυμία η υποψηφιότητά σας; Ήταν συνδυαστικά και τα δύο. Έπαιξε ρόλο το ότι ήθελα να προσφέρω στον κλάδο και σαυτό με βοήθησαν οι συνάδελφοι που με στηρίξανε. Βάσει της Ιατρικής Νομοθεσίας μεταξύ των 11 εκλεγμένων, προτείνεται ένας ή περισσότεροι για κάθε αξίωμα του Δ.Σ. και ξαναγίνεται ψηφοφορία. Δεν είναι προκαθορισμένο ότι αυτός που θα εκλεγεί στους 11, πρώτος σε ψήφους, γίνεται και πρόεδρος. Ο Ιατρικός Σύλλογος Χανίων είναι νομικό πρόσωπο δημοσίου δικαίου. Δεν είμαστε απλό συνδικαλιστικό σωματείο, αλλά επιστημονικός φορέας. Αντιπροσωπεύουμε το σύνολο των ιατρικών του νομού Χανίων, ιδιώτες και ιατρούς του Δημοσίου και λειτουργούμε βάσει του Κώδικα Ιατρικής Δεοντο-

λογίας. Ήμουν μέλος και στο προηγούμενο Δ.Σ με πρόεδρο τον κ.Μιλτιάδη Καστανάκη. Αναπτύξαμε μεγάλη δραστηριότητα και στον κοινωνικό τομέα, ιδρύοντας τότε μαζί με τον φαρμακευτικό σύλλογο και το εργατικό Κέντρο, το Κοινωνικό Ιατρείο – Φαρμακείο Χανίων, στηριζόμενοι στην προσπάθεια αυτή και από την Ιερά Μονή Γουβερνέτου και άλλους φορείς των Χανίων. Θέλουμε να συνεχίσουμε και να επεκταθούμε και σε άλλα προβλήματα που έχει ο κλάδος μας. Να καλυτερεύσουμε τις συνθήκες άσκησης του λειτουργήματος μας, με αποτέλεσμα και την καλύτερη φροντίδα των ασθενών μας. ΕΡ.: Οι πολλές αλλαγές στο χώρο της υγείας τα τελευταία χρόνια, δυστυχώς δεν αγγίξαν την ουσία των προβλημάτων, αντιθέτως μάλιστα δημιούργησαν

ένα αίσθημα ανασφάλειας σε γιατρούς και ασθενείς. Ποια η γνώμη σας; Θέλω να πω ότι από το 2000 που ζω αυτό το σύστημα υγείας, μονίμως υποχρηματοδοτείτε και μονίμως δημιουργούνται αντί να λύνονται προβλήματα. Αποδομείται συστηματικά ο ιδιωτικός και δημόσιος τομέας (ΕΣΥ, ασφαλιστικά Ταμεία) φέρνοντας τα αποτελέσματα που έχουμε τώρα. Ένα σχεδόν σε διάλυση, ευρισκόμενο δημόσιο σύστημα υγείας, το οποίο βέβαια συμπαρασείρει και όλο τον ιδιωτικό τομέα, ο οποίος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της Πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Αυτό πρέπει να αλλάξει άμεσα, έχουμε φτάσει και ίσως πλέον ξεπεράσει τα όρια της αντοχής μας, ασφαλισμένοι και ιατροί! Αυτό ήταν και ένα από τα πολλά θέματα που συζητήθηκε, στις επαφές που είχαμε πρόσφατα με τον υφυπουργό και τον υπουργό υγείας. ΕΡ.: Ποια είναι τα σοβαρότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα ο ιατρικός κόσμος; Είναι πολλά τα προβλήματα. Όσον αφορά το δημόσιο τομέα, είναι η έλλειψη υλικοτεχνικής υποδομής, για να μπορούνε οι συνάδελφοι να εργάζονται αξιοπρεπώς και βάσει των επιστημονικών προδιαγραφών αυτής της χιλιετίας. Βέβαια υπάρχει και η μείωση των αποδοχών τους, που δυσκολεύει την διαβίωσή τους, όπως και στους εργαζόμενους όλων των κλάδων. Όσες εφημερίες και να κάνεις το μήνα, δεν πρόκειται ούτε το συνολικό ποσό που θα αντιστοιχεί να πληρωθείς, αλλά θα πληρωθείς και πολλούς μήνες αργότερα. Αυτή τη στιγμή χρωστάνε στους γιατρούς του ΕΣΥ τέσσερις μήνες από το τρέχον έτος, πέραν έχουν των οφειλόμενων του 2012 και 2013. Στους ιδιώτες ιατρούς τα πράγματα δεν διαφέρουν πολύ. Τα ταμεία χρωστάνε προς τους ιδιώτες πάρα πολλές ληξιπρόθεσμες οφειλές των ετών 2011, 2012, 2013 αλλά και όσοι συνεργάζονται με το ΕΟΠΥΥ, έχουν και αυτοί καθυστερήσεις στις πληρωμές τους. Εξίσου σοβαρό είναι ότι ο μέσος Έλληνας δεν μπορεί πλέον να διαθέσει πολλά χρήματα για την υγεία του. Είναι μια αλυσίδα όλο αυτό. Χαλάει ο ένας κρίκος, χαλάει όλη η αλυσίδα. Το βασικό είναι να αρχίσουμε από τη στελέχωση και ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Τα περιφερειακά ιατρεία, τα κέντρα υγείας το ΠΕΔΥ και βέβαια τον ιδιωτικό τομέα, γιατί όλα αυτά αποτελούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Αν οργανωθεί αυτό καλά, θα αποσυμφορηθεί και το νοσοκομείο. Θα μπορεί πλέον να λειτουργεί σαν νοσοκομείο και μόνο και όχι σαν ένα μεγάλο κέντρο υγείας. Γιατί αυτή τη στιγμή στα επείγοντα αυτή η δουλειά γίνεται. Αυτό όμως εμποδίζει τη σωστή και ομαλή λειτουργία του νοσοκομείου. Το νοσοκομείο είναι κάτι άλλο. Πρέπει να αποδέχεται περιστατικά μόνο από παραπομπή συναδέλφων και κέντρων υγείας. Αυτό είναι το σωστό. Μας υποσχέθηκε τώρα ο υπουργός ότι το επεξεργάζεται και σύντομα θα έχει μια καλή πρόταση πάνω σε αυτό, καθώς και ότι θα προβεί σε προσλήψεις πανελλαδικά. Διότι όλοι οι συνάδελφοι που υπάρχουν στο δημόσιο τομέα δουλεύουν πέρα από τα φυσικά όρια τους. Το ότι υπάρχει αυτό το σύστημα υγείας ακόμα όρθιο, επαφίεται στο φιλότιμο, την αντοχή και στην εργατικότητα αυτών των ανθρώπων. Περιμένουμε να δούμε. Ένα άλλο πρόβλημα που πρέπει να τονιστεί είναι ο μέσος πολίτης, για κάποιο λόγο χρησιμοποιεί τους εργαζόμενους στο χώρο υγείας σαν μοναδικούς

υπαίτιους των πάντων. Έχουν παρουσιαστεί το τελευταίο καιρό αυξημένα κρούσματα βίας απέναντι σε συναδέλφους σε κέντρα υγείας και νοσοκομεία. Όμως ο μέσος πολίτης θα πρέπει να αναλογιστεί τις συνθήκες κάτω από τις οποίες δουλεύουνε καθώς και τη γενική κατάσταση και να ελέγχει – κυριαρχεί την επιθετικότητά του. ΕΡ. : Ως Ιατρικός Σύλλογος, ποιες είναι οι προτεραιότητες που έχετε βάλει; Ως ιατρικός σύλλογος έχουμε συμβάλει στην ενίσχυση του κοινωνικού έργου. Συνεχίζουμε δηλαδή να στηρίζουμε τη λειτουργία του κοινωνικού ιατρείου – φαρμακείου και όταν υπάρχει ανάγκη και μας καλέσουν, πηγαίνουμε σε διάφορες περιφέρειες, όπως στα Σφακιά και στο Σέλινο και παρέχουμε υπηρεσίες αφιλοκερδώς. Θέλουμε να προωθήσουμε σε συνεργασία με το Υπουργείο, την ενίσχυση της πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας, έτσι ώστε να αναδιαμορφωθεί λίγο ο υγειονομικός χάρτης του νομού Χανίων αλλά και όλης της Κρήτης συνολικά, με βάση τα σημερινά δεδομένα. Στον ιδιωτικό τομέα, θεωρούμε πως συμβάσεις με τον ΕΟΠΥ θα πρέπει να έχουν όλοι οι γιατροί. Έτσι όπως είναι το σύστημα τώρα, δεν λειτουργεί και δεν νομίζω ότι κοστίζει και λιγότερα στο κράτος, από ότι θα κόστιζε εάν έκανε συμβάσεις σε όλους τους ιατρούς. Με την ολοκληρωμένη μηχανοργάνωση θα μπορούσε να ελέγχει το σύστημα σε πραγματικό χρόνο, ώστε όταν δει τυχόν παρανομία να την αποτρέπει. Αναμόρφωση του κρατικού τιμολογίου και πληρωμή κατά πράξη και περίπτωση είναι αναγκαία. Επίσης θέλουμε να γίνει πιο εύχρηστο το σύστημα συνταγογράφισης, το οποίο αυτή τη στιγμή δεν είναι τόσο αποτελεσματικό. Σε ώρες αιχμής δεν βρίσκεις άκρη. Σπαταλούνται άπειρες εργατοώρες για την συνταγογράφηση τόσο στον ιδιωτικό τομέα όσο και στο νοσοκομείο και στα αγροτικά ιατρεία. Στις περιοχές που δεν υπάρχει INTERNET, πρέπει να πληρώνουν δορυφορικό internet, το οποίο κοστίζει πολλά χρήματα. Ποιος θα τα χρεωθεί όλα αυτά; Ο αγροτικός γιατρός δεν μπορεί να το χρεωθεί από το πενιχρό του εισόδημα. Το χρεώνονται οι δήμοι. Και πόσοι δήμοι μπορούν να τα ανταποκριθούν; Δεν γίνεται έτσι. Για τα χρήματα που έχει κοστίσει αυτό το σύστημα, θα πρέπει να ήταν πιο εύχρηστο. Όπως επίσης έχουν βάλει πλαφόν, σε μικροβιολογικές εξετάσεις. Αυτή η μετακύλιση του κόστους τελικά στον φορολογούμενο-ασφαλισμένο, δεν είναι σωστό. Το σωστό θα ήταν να εφαρμοστεί η ηλεκτρονική κάρτα υγείας και να μπει πλαφόν ανά ασθενή και ασθένεια. Ο χρόνιος ασθενής, σαφώς θα έχει διαφορετικό πλαφόν να χρησιμοποιήσει το χρόνο, ανάλογα με την ασθένειά του. Αυτό θα ήταν το πιο σωστό και το πιο δίκαιο. Να εξορθολογηστούν οι δαπάνες. Μπορούμε να κάνουμε πολλά. Αυτά είναι κάποια ενδεικτικά. ΕΡ.: Το ΕΣΠΑ στηρίζει την επιχειρηματικότητα των γιατρών ώστε να ενισχυθούν νέες δράσεις; Το ΕΣΠΑ κατά διαστήματα στηρίζει νέους γιατρούς. Τώρα πρόσφατα δεν είδα κάτι γενικά για τους γιατρούς. Ένα διάστημα μας έλεγαν ότι υπήρξε πρόγραμμα ΕΣΠΑ, για αλλαγή εξοπλισμών στα ιατρεία. Τελικά αυτό δεν ευόδωσε, γιατί δεν ήταν ελκυστικές οι προδιαγραφές.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 39

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ

ΕΡ.: Διαβάσαμε (www. Ischanion.gr) τις προτάσεις του συλλόγου σας, προς την επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου. Βλέπετε να υπάρχει κάποια κινητικότητα ως προς την εξέταση των προτάσεων; Προς το παρόν έχει γίνει μια συνεδρίαση, από ότι μας είπε ο αντιπρόσωπός μας στη επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου. Θέλω να πιστεύω ότι είναι νωρίς και το επεξεργάζονται ακόμα. ΕΡ.: Υπάρχει η ανάγκη, η επιθυμία των γιατρών για συνεχή εκπαίδευση υπό τη μορφή σεμιναρίων, συνεδρίων ακόμα και επιστημονικών ταξιδιών ώστε να υπάρχει εξέλιξη στην ικανότητα διάγνωσης και θεραπείας; Υπάρχουν κάθε χρόνο πάρα πολλά συνέδρια και ημερίδες. Το θέμα είναι πως για να πας στο συνέδριο πρέπει να το χρηματοδοτήσεις μόνος σου. Όμως και τα δικά μας εισοδήματα έχουν μειωθεί και των ιδιωτών και των γιατρών του δημοσίου. Προσπαθούν όμως, συμμετέχοντας σε όσα γίνονται στην Κρήτη αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η επιθυμία υπάρχει. Εξάλλου αυτό φαίνεται στις διοργανώσεις. Γίνονται παγκρήτια συνέδρια κάθε χρόνο και υπάρχει συνεχιζόμενη εκπαίδευση από τις ιατρικές εταιρίες. Θέλουμε και μείς να το στηρίξουμε όλο αυτό, να το αυξήσουμε. Να βάλουμε και εμείς ένα λιθαράκι. Να μην μείνουμε στα καθιερωμένα. Να αναπτύξουμε τη θεματολογία για όλες τις ειδικότητες, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τον ιατρικό κόσμο.

40 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πολλοί νέοι επιστήμονές του κλάδου υγείας, πιστεύουν πως η φυγή στο εξωτερικό αποτελεί μονόδρομο καριέρας, λόγω των συνθηκών. Ποια είναι η γνώμη σας και τι θα τους προτείνατε; Να γίνει πιο ελκυστική η Ελλάδα. Να χρηματοδοτήσει τους νέους επιστήμονες. Είναι έτοιμο επιστημονικό δυναμικό που το εκμεταλλεύονται οι ξένες χώρες, ενώ εμείς σαν χώρα έχομε επενδύσει στην εκπαίδευσή τους. Αυτή τη στιγμή βιομηχανική παραγωγή δεν έχουμε. Αυτή είναι η δική μας παραγωγή. Επιστήμονες, που δεν έχουν τα άλλα κράτη. Τους στέλνουμε έτοιμους. Αυτό όμως είναι ο δικός μας ο θησαυρός και πρέπει να τον διαφυλάξουμε. Πρέπει να γίνουν πιο ελκυστικά τα δεδομένα για εργασία στα νοσοκομεία, που πρέπει ιδιαιτέρως να στηρίξουμε, για να μείνουν οι συνάδελφοι ειδικευόμενοι εδώ. Γιατί ουσιαστικά αυτή είναι η παραγωγική ηλικία. Το προσωπικό αυτή τη στιγμή του δημόσιου τομέα είναι γερασμένο. Από τα εξήντα και μετά δεν μπορείς να λειτουργήσεις, όπως όταν είσαι στα τριάντα πέντε σου. Αυτό χρειαζόμαστε. Θα τους έλεγα λοιπόν να κάνουν λίγο υπομονή και να μείνουν εδώ. Να επιμείνουν στην δημιουργία καλύτερων συνθηκών. Τη στήριξη από εμάς θα την έχουν. Το ίδιο ακούγεται σε όλες τις συνεδριάσεις πανελλαδικά. Το Υπουργείο είναι διατεθειμένο να τους στηρίξει, γιατί βλέπει την αναγκαιότητα. Και σίγουρα οι συνθήκες διαβίωσης δεν είναι καλύτερες στο εξωτερικό. Αλλιώς είναι να είσαι μεγαλωμένος σε έναν χώρο και αλλιώς είναι να πας κάπου από ανάγκη. Έχουμε αρκετές μαρτυρίες που ομολογούν ότι «ωραία είναι εκεί, αλλά... δεν είναι το σπίτι μας». Για κάποιον που έχει μεγαλώσει στο εξωτερικό, έχει ζήσει για πάρα πολλά χρόνια, η διαφορά είναι μεγάλη. Εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ ξένη εκεί. Έβλεπα όμως τους συναδέλφους που ερχόντουσαν για εργασία από άλλα κράτη. Η περίοδος προσαρμογής πολλών

διαρκούσε όσο και η παραμονή τους εκεί. Εγώ νομίζω ότι πρέπει να μείνουν και να το παλέψουν εδώ. Για να δημιουργήσουν αυτοί και τις καλύτερες συνθήκες και τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις, για την ειδικότητά τους και την ζωή τους. Αυτοί είναι το μέλλον. 

ΘΕΜΑ: Σύνθεση νέου Δ.Σ. Ιατρικού Συλλόγου Χανίων. Μετά την επικύρωση των αποτελεσμάτων των εκλογών της 12-10-2014 του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων από την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων με την υπ΄αριθμ.

5883/29-10-2014 απόφαση, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου κατά την συνεδρίαση του συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παιδοχειρουργός ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΚΡΑΣΟΥΔΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Νευροχειρουργός ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ Ωτορινολαρυγγολόγος ΤΑΜΙΑΣ: ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ Ωτορινολαρυγγολόγος ΜΕΛΗ: ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ορθοπεδικός ΛΙΟΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Αναισθησιολόγος ΜΑΝΙΜΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Ορθοπεδικός ΜΠΑΡΔΑΤΣΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΙΔΟΥ Ν. Αναισθησιολόγος ΜΠΑΤΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Μαιευτήρας –Γυν/γος ΠΑΠΑΔΑΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ Νευροχειρουργός ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ειδικ/μενος Χειρ/γικής

ΛΕΝΑ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗ Κισσάμου 138, Χανιά • Τηλ.: 28214 01749 • Κιν.: 6932 334 088 Το Πολύχρωμο E-mail: lenamalandraki@hotmail.com •

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ

ΕΡ.: Διαβάσαμε (www. Ischanion.gr) τις προτάσεις του συλλόγου σας, προς την επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου. Βλέπετε να υπάρχει κάποια κινητικότητα ως προς την εξέταση των προτάσεων; Προς το παρόν έχει γίνει μια συνεδρίαση, από ότι μας είπε ο αντιπρόσωπός μας στη επιτροπή διαβούλευσης του Δήμου. Θέλω να πιστεύω ότι είναι νωρίς και το επεξεργάζονται ακόμα. ΕΡ.: Υπάρχει η ανάγκη, η επιθυμία των γιατρών για συνεχή εκπαίδευση υπό τη μορφή σεμιναρίων, συνεδρίων ακόμα και επιστημονικών ταξιδιών ώστε να υπάρχει εξέλιξη στην ικανότητα διάγνωσης και θεραπείας; Υπάρχουν κάθε χρόνο πάρα πολλά συνέδρια και ημερίδες. Το θέμα είναι πως για να πας στο συνέδριο πρέπει να το χρηματοδοτήσεις μόνος σου. Όμως και τα δικά μας εισοδήματα έχουν μειωθεί και των ιδιωτών και των γιατρών του δημοσίου. Προσπαθούν όμως, συμμετέχοντας σε όσα γίνονται στην Κρήτη αλλά και στην υπόλοιπη Ελλάδα. Η επιθυμία υπάρχει. Εξάλλου αυτό φαίνεται στις διοργανώσεις. Γίνονται παγκρήτια συνέδρια κάθε χρόνο και υπάρχει συνεχιζόμενη εκπαίδευση από τις ιατρικές εταιρίες. Θέλουμε και μείς να το στηρίξουμε όλο αυτό, να το αυξήσουμε. Να βάλουμε και εμείς ένα λιθαράκι. Να μην μείνουμε στα καθιερωμένα. Να αναπτύξουμε τη θεματολογία για όλες τις ειδικότητες, ώστε να υπάρξει μεγαλύτερο ενδιαφέρον από τον ιατρικό κόσμο.

40 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πολλοί νέοι επιστήμονές του κλάδου υγείας, πιστεύουν πως η φυγή στο εξωτερικό αποτελεί μονόδρομο καριέρας, λόγω των συνθηκών. Ποια είναι η γνώμη σας και τι θα τους προτείνατε; Να γίνει πιο ελκυστική η Ελλάδα. Να χρηματοδοτήσει τους νέους επιστήμονες. Είναι έτοιμο επιστημονικό δυναμικό που το εκμεταλλεύονται οι ξένες χώρες, ενώ εμείς σαν χώρα έχομε επενδύσει στην εκπαίδευσή τους. Αυτή τη στιγμή βιομηχανική παραγωγή δεν έχουμε. Αυτή είναι η δική μας παραγωγή. Επιστήμονες, που δεν έχουν τα άλλα κράτη. Τους στέλνουμε έτοιμους. Αυτό όμως είναι ο δικός μας ο θησαυρός και πρέπει να τον διαφυλάξουμε. Πρέπει να γίνουν πιο ελκυστικά τα δεδομένα για εργασία στα νοσοκομεία, που πρέπει ιδιαιτέρως να στηρίξουμε, για να μείνουν οι συνάδελφοι ειδικευόμενοι εδώ. Γιατί ουσιαστικά αυτή είναι η παραγωγική ηλικία. Το προσωπικό αυτή τη στιγμή του δημόσιου τομέα είναι γερασμένο. Από τα εξήντα και μετά δεν μπορείς να λειτουργήσεις, όπως όταν είσαι στα τριάντα πέντε σου. Αυτό χρειαζόμαστε. Θα τους έλεγα λοιπόν να κάνουν λίγο υπομονή και να μείνουν εδώ. Να επιμείνουν στην δημιουργία καλύτερων συνθηκών. Τη στήριξη από εμάς θα την έχουν. Το ίδιο ακούγεται σε όλες τις συνεδριάσεις πανελλαδικά. Το Υπουργείο είναι διατεθειμένο να τους στηρίξει, γιατί βλέπει την αναγκαιότητα. Και σίγουρα οι συνθήκες διαβίωσης δεν είναι καλύτερες στο εξωτερικό. Αλλιώς είναι να είσαι μεγαλωμένος σε έναν χώρο και αλλιώς είναι να πας κάπου από ανάγκη. Έχουμε αρκετές μαρτυρίες που ομολογούν ότι «ωραία είναι εκεί, αλλά... δεν είναι το σπίτι μας». Για κάποιον που έχει μεγαλώσει στο εξωτερικό, έχει ζήσει για πάρα πολλά χρόνια, η διαφορά είναι μεγάλη. Εγώ δεν αισθάνθηκα ποτέ ξένη εκεί. Έβλεπα όμως τους συναδέλφους που ερχόντουσαν για εργασία από άλλα κράτη. Η περίοδος προσαρμογής πολλών

διαρκούσε όσο και η παραμονή τους εκεί. Εγώ νομίζω ότι πρέπει να μείνουν και να το παλέψουν εδώ. Για να δημιουργήσουν αυτοί και τις καλύτερες συνθήκες και τις καλύτερες δυνατές προϋποθέσεις, για την ειδικότητά τους και την ζωή τους. Αυτοί είναι το μέλλον. 

ΘΕΜΑ: Σύνθεση νέου Δ.Σ. Ιατρικού Συλλόγου Χανίων. Μετά την επικύρωση των αποτελεσμάτων των εκλογών της 12-10-2014 του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων από την Περιφερειακή Ενότητα Χανίων με την υπ΄αριθμ.

5883/29-10-2014 απόφαση, το νέο Διοικητικό Συμβούλιο του Συλλόγου κατά την συνεδρίαση του συγκροτήθηκε σε σώμα ως εξής: ΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ Παιδοχειρουργός ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ: ΚΡΑΣΟΥΔΑΚΗΣ ΑΝΤΩΝΙΟΣ Νευροχειρουργός ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ: ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ Ωτορινολαρυγγολόγος ΤΑΜΙΑΣ: ΘΕΟΔΩΡΑΚΗ ΕΜΜΑΝΟΥΕΛΑ Ωτορινολαρυγγολόγος ΜΕΛΗ: ΠΕΤΡΟΥΛΑΚΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Ορθοπεδικός ΛΙΟΝΑΚΗ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Αναισθησιολόγος ΜΑΝΙΜΑΝΑΚΗ ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ Ορθοπεδικός ΜΠΑΡΔΑΤΣΟΥ ΒΟΥΛΓΑΡΙΔΟΥ Ν. Αναισθησιολόγος ΜΠΑΤΑΚΗΣ ΧΑΡΑΛΑΜΠΟΣ Μαιευτήρας –Γυν/γος ΠΑΠΑΔΑΚΑΚΗΣ ΜΙΧΑΗΛ Νευροχειρουργός ΠΕΤΡΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ειδικ/μενος Χειρ/γικής

ΛΕΝΑ ΜΑΛΑΝΔΡΑΚΗ Κισσάμου 138, Χανιά • Τηλ.: 28214 01749 • Κιν.: 6932 334 088 Το Πολύχρωμο E-mail: lenamalandraki@hotmail.com •

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Διατροφή στον πρώτο χρόνο της ζωής

ΑΘΗΝΑ ΤΖΩΡΤΖΗ ΚΑΝΤΕΡΑΚΗ Παιδίατρος Πλ. Ελευθερίας 2, Χανιά (Μεγαρο Φειδίας-5ος όροφος) Τηλ. 28210 08754 Κιν.: 6979 773 143 Ε-mail: athtzortzi@yahoo.gr

Ο

μητρικός θηλασμός αποτελεί αναμφισβήτητα τον ιδανικό τρόπο διατροφής του βρέφους. Με τη μοναδική σύστασή του το μητρικό γάλα εξασφαλίζει την άριστη ανάπτυξή του καθώς περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το μωρό στην ιδανική αναλογία και ποιότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους, τη συνέχισή του για το δεύτερο εξάμηνο παράλληλα με την εισαγωγή στερεών τροφών, καθώς και τη διατήρησή του στο δεύτερο χρόνο, για όσο διάστημα επιθυμούν μητέρα και μωρό.

42 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού τόσο για το μωρό όσο και για τη μητέρα είναι τεράστια. Για το βρέφος: - Το μητρικό γάλα έχει ιδανική σύσταση για άριστη ανάπτυξη.

- Προάγει το συναισθηματικό δέσιμο μητέρας-παιδιού.

- Υπάρχει πάντα διαθέσιμο, καθαρό, στη σωστή θερμοκρασία.

- Παρέχει προστασία από λοιμώξεις (γαστρεντερικού και αναπνευστικού).

- Μειώνει τον κίνδυνο του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

- Παρέχει προφύλαξη από αλλεργίες.

- Προλαμβάνει την παχυσαρκία και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι.

- Προστατεύει από μερικές μορφές παιδικού καρκίνου.

Για τη μητέρα: - Βοηθάει στο συναισθηματικό δέσιμο με το μωρό της.

- Αποτελεί προσφορά ιδανικής τροφής με μηδενικό κόστος.

- Βοηθάει στη γρηγορότερη επάνοδο της μήτρας στο φυσιολογικό μέγεθος.

- Προσφέρει αντισύλληψη μέσω αμηνόρροιας.

- Μειώνει την πιθανότητα καρκίνου του μαστού και ωοθηκών. Παράγοντες που ευνοούν την επιτυχία του μητρικού θηλασμού. Παρά το γεγονός ότι ο μητρικός θηλασμός είναι μία φυσική διαδικασία, οι μητέρες χρειάζονται υποστήριξη και εκπαίδευση. Έτσι μία μητέρα πρέπει να ενημερώνεται σωστά από επαγγελματίες υγείας που γνωρίζουν και στηρίζουν το μητρικό θηλασμό τόσο πριν όσο και μετά τον τοκετό. Μία κατάλληλη προετοιμασία της μητέρας πριν τον τοκετό βοηθάει να γίνουν σωστά τα πρώτα βήματα μετά τη γέννηση.

- Έτσι είναι σημαντικό το νεογέννητο να μπει στο στήθος της μητέρας αμέσως μετά τον τοκετό. Η επαφή δέρμα με δέρμα, ενώ το μωρό είναι γυμνό αλλά στεγνό και καλυμμένο με σκέπασμα, βοηθάει το μωρό να διατηρήσει σταθερή θερμοκρασία, σφύξεις και επίπεδα σακχάρου αίματος, ενώ προάγει την επιτυχή έναρξη του θηλασμού.

- Στη συνέχεια το μωρό πρέπει να θηλάζει χωρίς πρόγραμμα. Πρέπει να μπαίνει στο στήθος όσο συχνά

θέλει και για όσο χρονικό διάστημα θέλει. Συχνός θηλασμός και μεγάλη διάρκεια θηλασμού βοηθούν να παραχθεί μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος.

- Η συνδιαμονή μητέρας και μωρού στο δωμάτιο του μαιευτηρίου (roοoming in), συμβάλλει στην επιτυχία του θηλασμού και πρέπει να ενθαρρύνεται. Με τον τρόπο αυτό η μητέρα γνωρίζει γρηγορότερα το μωρό της και καταφέρνει να θηλάσει το μωρό της κατ’ απαίτηση και όχι με πρόγραμμα.

- Είναι σημαντικό να μην προσφέρεται στο νεογέννητο τίποτε άλλο εκτός από μητρικό γάλα εκτός αν υπάρχει συγκεκριμένη ιατρική ένδειξη.

- Η χρήση πιπίλας επίσης πρέπει να αποφεύγεται τις πρώτες 40 ημέρες ζωής, μέχρι να εδραιωθεί ο θηλασμός.

- Η μητέρα πρέπει να συμβουλεύεται κάποιον επαγγελματία υγείας που να στηρίζει το θηλασμό, τόσο τις πρώτες μέρες στο μαιευτήριο, όσο και μετά. Εκείνος θα της δείξει τις σωστές θέσεις θηλασμού, θα διορθώσει λάθη που τυχόν κάνει και θα την ενθαρρύνει σε περιπτώσεις που η συνέχεια του θηλασμού απειλείται από πονεμένες θηλές, μαστίτιδα, έντονη ανησυχία του βρέφους, προβλήματα που είναι συχνά κατά τον πρώτο μήνα ζωής.

- Τέλος είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η μητέρα πρέπει οπωσδήποτε να έχει τη στήριξη του οικογενειακού της περιβάλλοντος τόσο ηθικά όσο και πρακτικά καθώς πρέπει να αφιερωθεί αναπόσπαστα στο νεογέννητό μωρό της, που χρειάζεται την 24ωρη σχεδόν φροντίδα της. Σίτιση με τροποποιημένο γάλα Υπάρχουν περιπτώσεις που οι μητέρες για συγκεκριμένους λόγους δεν μπορούν να θηλάσουν ή αντενδείκνυται να θηλάσουν (όπως σε περίπτωση κάποιας σοβαρής ασθένειας ή σε λήψη κάποιας φαρμακευτικής αγωγής). Και άλλες περιπτώσεις που απαιτείται συμπληρωματική διατροφή ή μία μητέρα δε θέλει να θηλάσει. Τότε η σίτιση του βρέφους γίνεται με τροποποιημένο γάλα (φόρμουλα), γάλα δηλαδή που προέρχεται από γάλα αγελάδας το οποίο όμως έχει τροποποιηθεί, ώστε να προσομοιάζει όσο το δυνατό στο μητρικό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε η προετοιμασία του γάλακτος να γίνεται σωστά, με την ενδεικνυόμενη αναλογία νερού-σκόνης και να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και αποστείρωσης. Η χορήγηση φρέσκου αγελαδινού γάλακτος δε συνιστάται για όλο τον πρώτο χρόνο ζωής. Το φρέσκο αγελαδινό γάλα δεν περιέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του βρέφους, μπορεί να προκαλέσει αλλεργία ή μικροαιμορραγία στο γαστρεντερικό σύστημα του βρέφους και μπορεί να επιβαρύνει τη νεφρική λειτουργία. Για τους ίδιους λόγους δε συνιστάται η χορήγηση γάλακτος αγελάδος σε μορφή εβαπορέ. Εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους. Πότε πρέπει να δώσουμε στο μωρό στερέες τροφές Τα περισσότερα βρέφη είναι έτοιμα να ξεκινήσουν στερέες τροφές μεταξύ 5ου και 6ου μήνα ζωής και οπωσδήποτε όχι πριν τους 4 μήνες. Στην ηλικία αυτή τα περισσότερα βρέφη στηρίζουν καλά το κεφάλι και τον αυχένα, κάθονται με υποστήριξη, και δε σπρώχνουν

το φαγητό με τη γλώσσα έξω από το στόμα τους. Επίσης τα περισσότερα μωρά σ’ αυτή την ηλικία δείχνουν ενδιαφέρον για το φαγητό που τρώει η υπόλοιπη οικογένεια. Οδηγίες για την εισαγωγή στερεών τροφών • Η σειρά με την οποία εισάγονται οι στερέες τροφές στο διαιτολόγιο του βρέφους δεν είναι αυστηρή. Οι τροφές με τις οποίες ξεκινάμε είναι τα δημητριακά, το κρέας, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ το αυγό και το ψάρι, τροφές περισσότερο αλλεργιογόνες, δίνονται αργότερα. Τροφές με γλουτένη πρέπει να δίνονται μεταξύ 4ου-7ου μήνα.

• Είναι σημαντικό η εισαγωγή των νέων τροφών να γίνεται ενώ το μωρό θηλάζει ακόμη, γιατί έτσι η πιθανότητα αλλεργίας είναι μικρότερη.

• Η γενική οδηγία είναι να δοκιμάζεται κάθε φορά μία μόνο νέα τροφή και αυτή να δίνεται καθημερινά για 3-4 ημέρες ώστε να διαπιστωθεί πιθανή αλλεργία ή δυσανεξία.

• Συμπτώματα όπως εξάνθημα, έμετοι, διαρροϊκές κενώσεις, βήχας ή συριγμός και δυσκολία στην αναπνοή, ιδιαίτερα όταν έχουν αιφνίδια έναρξη και εμφανίζονται μετά τη λήψη μίας νέας τροφής είναι πιθανό να είναι αποτέλεσμα αλλεργίας. Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ενημερώνεται αμέσως ο παιδίατρος.

• Οι τροφές παρασκευάζονται με προσοχή, τηρώντας τους κανόνες υγιεινής, πολτοποιούνται (αλέθονται) και δίνονται στο βρέφος με υπομονή. Το μωρό είναι καλό να πεινάει όχι όμως τόσο ώστε να είναι εκνευρισμένο.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Διατροφή στον πρώτο χρόνο της ζωής

ΑΘΗΝΑ ΤΖΩΡΤΖΗ ΚΑΝΤΕΡΑΚΗ Παιδίατρος Πλ. Ελευθερίας 2, Χανιά (Μεγαρο Φειδίας-5ος όροφος) Τηλ. 28210 08754 Κιν.: 6979 773 143 Ε-mail: athtzortzi@yahoo.gr

Ο

μητρικός θηλασμός αποτελεί αναμφισβήτητα τον ιδανικό τρόπο διατροφής του βρέφους. Με τη μοναδική σύστασή του το μητρικό γάλα εξασφαλίζει την άριστη ανάπτυξή του καθώς περιέχει όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται το μωρό στην ιδανική αναλογία και ποιότητα. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας συνιστά τον αποκλειστικό μητρικό θηλασμό για τους πρώτους έξι μήνες ζωής του βρέφους, τη συνέχισή του για το δεύτερο εξάμηνο παράλληλα με την εισαγωγή στερεών τροφών, καθώς και τη διατήρησή του στο δεύτερο χρόνο, για όσο διάστημα επιθυμούν μητέρα και μωρό.

42 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα οφέλη του μητρικού θηλασμού τόσο για το μωρό όσο και για τη μητέρα είναι τεράστια. Για το βρέφος: - Το μητρικό γάλα έχει ιδανική σύσταση για άριστη ανάπτυξη.

- Προάγει το συναισθηματικό δέσιμο μητέρας-παιδιού.

- Υπάρχει πάντα διαθέσιμο, καθαρό, στη σωστή θερμοκρασία.

- Παρέχει προστασία από λοιμώξεις (γαστρεντερικού και αναπνευστικού).

- Μειώνει τον κίνδυνο του συνδρόμου αιφνίδιου βρεφικού θανάτου.

- Παρέχει προφύλαξη από αλλεργίες.

- Προλαμβάνει την παχυσαρκία και τον σακχαρώδη διαβήτη τύπου Ι.

- Προστατεύει από μερικές μορφές παιδικού καρκίνου.

Για τη μητέρα: - Βοηθάει στο συναισθηματικό δέσιμο με το μωρό της.

- Αποτελεί προσφορά ιδανικής τροφής με μηδενικό κόστος.

- Βοηθάει στη γρηγορότερη επάνοδο της μήτρας στο φυσιολογικό μέγεθος.

- Προσφέρει αντισύλληψη μέσω αμηνόρροιας.

- Μειώνει την πιθανότητα καρκίνου του μαστού και ωοθηκών. Παράγοντες που ευνοούν την επιτυχία του μητρικού θηλασμού. Παρά το γεγονός ότι ο μητρικός θηλασμός είναι μία φυσική διαδικασία, οι μητέρες χρειάζονται υποστήριξη και εκπαίδευση. Έτσι μία μητέρα πρέπει να ενημερώνεται σωστά από επαγγελματίες υγείας που γνωρίζουν και στηρίζουν το μητρικό θηλασμό τόσο πριν όσο και μετά τον τοκετό. Μία κατάλληλη προετοιμασία της μητέρας πριν τον τοκετό βοηθάει να γίνουν σωστά τα πρώτα βήματα μετά τη γέννηση.

- Έτσι είναι σημαντικό το νεογέννητο να μπει στο στήθος της μητέρας αμέσως μετά τον τοκετό. Η επαφή δέρμα με δέρμα, ενώ το μωρό είναι γυμνό αλλά στεγνό και καλυμμένο με σκέπασμα, βοηθάει το μωρό να διατηρήσει σταθερή θερμοκρασία, σφύξεις και επίπεδα σακχάρου αίματος, ενώ προάγει την επιτυχή έναρξη του θηλασμού.

- Στη συνέχεια το μωρό πρέπει να θηλάζει χωρίς πρόγραμμα. Πρέπει να μπαίνει στο στήθος όσο συχνά

θέλει και για όσο χρονικό διάστημα θέλει. Συχνός θηλασμός και μεγάλη διάρκεια θηλασμού βοηθούν να παραχθεί μεγαλύτερη ποσότητα γάλακτος.

- Η συνδιαμονή μητέρας και μωρού στο δωμάτιο του μαιευτηρίου (roοoming in), συμβάλλει στην επιτυχία του θηλασμού και πρέπει να ενθαρρύνεται. Με τον τρόπο αυτό η μητέρα γνωρίζει γρηγορότερα το μωρό της και καταφέρνει να θηλάσει το μωρό της κατ’ απαίτηση και όχι με πρόγραμμα.

- Είναι σημαντικό να μην προσφέρεται στο νεογέννητο τίποτε άλλο εκτός από μητρικό γάλα εκτός αν υπάρχει συγκεκριμένη ιατρική ένδειξη.

- Η χρήση πιπίλας επίσης πρέπει να αποφεύγεται τις πρώτες 40 ημέρες ζωής, μέχρι να εδραιωθεί ο θηλασμός.

- Η μητέρα πρέπει να συμβουλεύεται κάποιον επαγγελματία υγείας που να στηρίζει το θηλασμό, τόσο τις πρώτες μέρες στο μαιευτήριο, όσο και μετά. Εκείνος θα της δείξει τις σωστές θέσεις θηλασμού, θα διορθώσει λάθη που τυχόν κάνει και θα την ενθαρρύνει σε περιπτώσεις που η συνέχεια του θηλασμού απειλείται από πονεμένες θηλές, μαστίτιδα, έντονη ανησυχία του βρέφους, προβλήματα που είναι συχνά κατά τον πρώτο μήνα ζωής.

- Τέλος είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η μητέρα πρέπει οπωσδήποτε να έχει τη στήριξη του οικογενειακού της περιβάλλοντος τόσο ηθικά όσο και πρακτικά καθώς πρέπει να αφιερωθεί αναπόσπαστα στο νεογέννητό μωρό της, που χρειάζεται την 24ωρη σχεδόν φροντίδα της. Σίτιση με τροποποιημένο γάλα Υπάρχουν περιπτώσεις που οι μητέρες για συγκεκριμένους λόγους δεν μπορούν να θηλάσουν ή αντενδείκνυται να θηλάσουν (όπως σε περίπτωση κάποιας σοβαρής ασθένειας ή σε λήψη κάποιας φαρμακευτικής αγωγής). Και άλλες περιπτώσεις που απαιτείται συμπληρωματική διατροφή ή μία μητέρα δε θέλει να θηλάσει. Τότε η σίτιση του βρέφους γίνεται με τροποποιημένο γάλα (φόρμουλα), γάλα δηλαδή που προέρχεται από γάλα αγελάδας το οποίο όμως έχει τροποποιηθεί, ώστε να προσομοιάζει όσο το δυνατό στο μητρικό. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί ώστε η προετοιμασία του γάλακτος να γίνεται σωστά, με την ενδεικνυόμενη αναλογία νερού-σκόνης και να τηρούνται οι κανόνες υγιεινής και αποστείρωσης. Η χορήγηση φρέσκου αγελαδινού γάλακτος δε συνιστάται για όλο τον πρώτο χρόνο ζωής. Το φρέσκο αγελαδινό γάλα δεν περιέχει τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ανάπτυξη του βρέφους, μπορεί να προκαλέσει αλλεργία ή μικροαιμορραγία στο γαστρεντερικό σύστημα του βρέφους και μπορεί να επιβαρύνει τη νεφρική λειτουργία. Για τους ίδιους λόγους δε συνιστάται η χορήγηση γάλακτος αγελάδος σε μορφή εβαπορέ. Εισαγωγή στερεών τροφών στη διατροφή του βρέφους. Πότε πρέπει να δώσουμε στο μωρό στερέες τροφές Τα περισσότερα βρέφη είναι έτοιμα να ξεκινήσουν στερέες τροφές μεταξύ 5ου και 6ου μήνα ζωής και οπωσδήποτε όχι πριν τους 4 μήνες. Στην ηλικία αυτή τα περισσότερα βρέφη στηρίζουν καλά το κεφάλι και τον αυχένα, κάθονται με υποστήριξη, και δε σπρώχνουν

το φαγητό με τη γλώσσα έξω από το στόμα τους. Επίσης τα περισσότερα μωρά σ’ αυτή την ηλικία δείχνουν ενδιαφέρον για το φαγητό που τρώει η υπόλοιπη οικογένεια. Οδηγίες για την εισαγωγή στερεών τροφών • Η σειρά με την οποία εισάγονται οι στερέες τροφές στο διαιτολόγιο του βρέφους δεν είναι αυστηρή. Οι τροφές με τις οποίες ξεκινάμε είναι τα δημητριακά, το κρέας, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενώ το αυγό και το ψάρι, τροφές περισσότερο αλλεργιογόνες, δίνονται αργότερα. Τροφές με γλουτένη πρέπει να δίνονται μεταξύ 4ου-7ου μήνα.

• Είναι σημαντικό η εισαγωγή των νέων τροφών να γίνεται ενώ το μωρό θηλάζει ακόμη, γιατί έτσι η πιθανότητα αλλεργίας είναι μικρότερη.

• Η γενική οδηγία είναι να δοκιμάζεται κάθε φορά μία μόνο νέα τροφή και αυτή να δίνεται καθημερινά για 3-4 ημέρες ώστε να διαπιστωθεί πιθανή αλλεργία ή δυσανεξία.

• Συμπτώματα όπως εξάνθημα, έμετοι, διαρροϊκές κενώσεις, βήχας ή συριγμός και δυσκολία στην αναπνοή, ιδιαίτερα όταν έχουν αιφνίδια έναρξη και εμφανίζονται μετά τη λήψη μίας νέας τροφής είναι πιθανό να είναι αποτέλεσμα αλλεργίας. Σ’ αυτή την περίπτωση θα πρέπει να ενημερώνεται αμέσως ο παιδίατρος.

• Οι τροφές παρασκευάζονται με προσοχή, τηρώντας τους κανόνες υγιεινής, πολτοποιούνται (αλέθονται) και δίνονται στο βρέφος με υπομονή. Το μωρό είναι καλό να πεινάει όχι όμως τόσο ώστε να είναι εκνευρισμένο.

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Μία νέα τροφή ενδέχεται να χρειαστεί να τη δώσουμε αρκετές φορές ώσπου να τη δεχτεί το μωρό.

• Παράλληλα με τις τροφές δίνουμε στο μωρό νερό.

• Δεν προσθέτουμε στις τροφές αλάτι, ζάχαρη ή μέλι για όλο τον πρώτο χρόνο ζωής.

• Δεν προτιμάμε τις έτοιμες παιδικές τροφές. Αντίθετα συστήνονται τροφές που μαγειρεύουν οι ίδιοι οι γονείς από φρέσκες πρώτες ύλες, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

• Χυμούς φρούτων μπορεί να πίνει το μωρό από την ηλικία των 6 μηνών και μετά. Η ποσότητα όμως δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 180ml/ημέρα.

• Το αυγό θα πρέπει να βράζεται καλά (6 min) ώστε να δίνεται στο μωρό σφιχτό. Δε δίνουμε τροφές που περιέχουν ωμά αυγά.

• Το βρέφος είναι καλό να κάθεται στο καρεκλάκι του και πάντα να τρώει με την επίβλεψη ενήλικα για τον κίνδυνο πνιγμονής. Για τον ίδιο λόγο δε δίνονται στο μωρό σκληρές τροφές σε κομμάτια (μήλα, καρότα) ή μικρές στρογγυλές τροφές (όπως σταφύλια).

• Η μετάβαση από τις καλά αλεσμένες τροφές σε μέτρια αλεσμένες και στη συνέχεια σε μαλακά κομμάτια γίνεται σταδιακά. Μετά την ηλικία των 8 μηνών δίνουμε σιγά σιγά στο μωρό ψωμί ή μπισκότο ή μαλακά φρούτα σε φέτες, όπως μπανάνα, να φάει μόνο του.

• Δεν ταΐζουμε ποτέ το μωρό μπροστά στην τηλεόραση και δεν το πιέζουμε να φάει μεγάλη ποσότητα αν εκείνο δε θέλει.

Η εισαγωγή στερεάς τροφής στο βρέφος είναι μία διαδικασία ενδιαφέρουσα για τους γονείς και το παιδί, που απαιτεί υπομονή και επιμονή. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι για το μωρό μας το φαγητό είναι μια νέα εμπειρία, ένας τρόπος να εξερευνήσει το περιβάλλον γύρω του και γι αυτό θα πρέπει να του δώσουμε το χρόνο που θέλει και την ευκαιρία να δοκιμάσει ξανά και ξανά μια νέα τροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι το τραπεζι για όλη την οικογένεια και για το μωρό μας πρέπει να είναι αφορμή για συνάντηση και επικοινωνία και πρέπει να λαμβάνει χώρα σε ευχάριστη ατμόσφαιρα χωρίς συγκρούσεις. Ας θυμόμαστε όμως παράλληλα ότι οι συνήθειες στη διατροφή μας εδραιώνονται ακόμη από τη βρεφική ηλικία. Ετσι είναι σωστό να υπάρχει ποικιλία στις γεύσεις που δοκιμάζει ένα μωρό, το φαγητό να περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών, να μην υπάρχει εθισμός σε γλυκιές γεύσεις, αλλά ακόμη ένα υγιές μωρό να μπορεί να καθορίσει εκείνο την ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσει. Σε ένα βρέφος αρέσει να υπάρχει ρουτίνα, όπως στα υπόλοιπα, έτσι και στα γεύματά του. Και κυρίως ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μας μιμούνται! Οπότε μια ισορροπημένη διατροφή στο τραπέζι των ενηλίκων, μια τακτικότητα στα γεύματα αντί για «παραμπούκισμα» κι ένα ευχάριστο κλίμα επικοινωνίας χωρίς εντάσεις και βιασύνες είναι το καλύτερο πρότυπο για σωστές συνήθειες διατροφής. 

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΧΡΟΝΟ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Μία νέα τροφή ενδέχεται να χρειαστεί να τη δώσουμε αρκετές φορές ώσπου να τη δεχτεί το μωρό.

• Παράλληλα με τις τροφές δίνουμε στο μωρό νερό.

• Δεν προσθέτουμε στις τροφές αλάτι, ζάχαρη ή μέλι για όλο τον πρώτο χρόνο ζωής.

• Δεν προτιμάμε τις έτοιμες παιδικές τροφές. Αντίθετα συστήνονται τροφές που μαγειρεύουν οι ίδιοι οι γονείς από φρέσκες πρώτες ύλες, φρέσκα φρούτα και λαχανικά.

• Χυμούς φρούτων μπορεί να πίνει το μωρό από την ηλικία των 6 μηνών και μετά. Η ποσότητα όμως δεν πρέπει να ξεπερνάει τα 180ml/ημέρα.

• Το αυγό θα πρέπει να βράζεται καλά (6 min) ώστε να δίνεται στο μωρό σφιχτό. Δε δίνουμε τροφές που περιέχουν ωμά αυγά.

• Το βρέφος είναι καλό να κάθεται στο καρεκλάκι του και πάντα να τρώει με την επίβλεψη ενήλικα για τον κίνδυνο πνιγμονής. Για τον ίδιο λόγο δε δίνονται στο μωρό σκληρές τροφές σε κομμάτια (μήλα, καρότα) ή μικρές στρογγυλές τροφές (όπως σταφύλια).

• Η μετάβαση από τις καλά αλεσμένες τροφές σε μέτρια αλεσμένες και στη συνέχεια σε μαλακά κομμάτια γίνεται σταδιακά. Μετά την ηλικία των 8 μηνών δίνουμε σιγά σιγά στο μωρό ψωμί ή μπισκότο ή μαλακά φρούτα σε φέτες, όπως μπανάνα, να φάει μόνο του.

• Δεν ταΐζουμε ποτέ το μωρό μπροστά στην τηλεόραση και δεν το πιέζουμε να φάει μεγάλη ποσότητα αν εκείνο δε θέλει.

Η εισαγωγή στερεάς τροφής στο βρέφος είναι μία διαδικασία ενδιαφέρουσα για τους γονείς και το παιδί, που απαιτεί υπομονή και επιμονή. Είναι σημαντικό να καταλάβουμε ότι για το μωρό μας το φαγητό είναι μια νέα εμπειρία, ένας τρόπος να εξερευνήσει το περιβάλλον γύρω του και γι αυτό θα πρέπει να του δώσουμε το χρόνο που θέλει και την ευκαιρία να δοκιμάσει ξανά και ξανά μια νέα τροφή. Ας μην ξεχνάμε ότι το τραπεζι για όλη την οικογένεια και για το μωρό μας πρέπει να είναι αφορμή για συνάντηση και επικοινωνία και πρέπει να λαμβάνει χώρα σε ευχάριστη ατμόσφαιρα χωρίς συγκρούσεις. Ας θυμόμαστε όμως παράλληλα ότι οι συνήθειες στη διατροφή μας εδραιώνονται ακόμη από τη βρεφική ηλικία. Ετσι είναι σωστό να υπάρχει ποικιλία στις γεύσεις που δοκιμάζει ένα μωρό, το φαγητό να περιέχει πληθώρα θρεπτικών συστατικών, να μην υπάρχει εθισμός σε γλυκιές γεύσεις, αλλά ακόμη ένα υγιές μωρό να μπορεί να καθορίσει εκείνο την ποσότητα του φαγητού που θα καταναλώσει. Σε ένα βρέφος αρέσει να υπάρχει ρουτίνα, όπως στα υπόλοιπα, έτσι και στα γεύματά του. Και κυρίως ας μην ξεχνάμε ότι τα παιδιά μας μιμούνται! Οπότε μια ισορροπημένη διατροφή στο τραπέζι των ενηλίκων, μια τακτικότητα στα γεύματα αντί για «παραμπούκισμα» κι ένα ευχάριστο κλίμα επικοινωνίας χωρίς εντάσεις και βιασύνες είναι το καλύτερο πρότυπο για σωστές συνήθειες διατροφής. 

Αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά

Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη Παιδίατρος Εθνάρχου Βενιζέλου 52 , Σούδα Τηλ: 2821081108, 6973341748

Η

46 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

αλλεργική ρινίτιδα (ΑΡ) είναι μια από τις συχνότερες μορφές ρινίτιδας στα παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας, το δε 40% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα αφορά σε παιδιά. Είναι η πιο συχνή μορφή μη λοιμώδους ρινίτιδας. Υπολογίζεται ότι το 15% των παιδιών 6-7 ετών και το 40% των 13-14 ετών πάσχουν από συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας, ενώ κάτω των δύο ετών είναι πολύ σπάνια. Τα αγόρια έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν ΑΡ.

Πολύ συχνά το παιδί ακουμπά την παλάμη του χεριού του στην άκρη της μύτης και την πιέζει επειδή το φαγουρίζει («αλλεργικός χαιρετισμός»). Τα συμπτώματα είναι παρόντα για δύο ή περισσότερες μέρες για περισσότερο από μια ώρα στην πλειονότητα των ημερών. Η κορύφωση των συμπτωμάτων ακολουθεί χρονικά τη μέγιστη έκθεση σε αλλεργιογόνο, όμως αυτά εμμένουν ακόμα και μετά την απομάκρυνση του αλλεργιογόνου από το περιβάλλον.

Ορισμός Ως ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης. Η φλεγμονή μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσβολής του βλεννογόνου από κάποιο μικρόβιο ή ιό, αποτέλεσμα τραυματισμού του, ή αποτέλεσμα επαφής με κάποια ουσία στην οποία είναι αλλεργικό το άτομο. Συνεπώς ΑΡ είναι η χρόνια φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης σαν αποτέλεσμα της επαφής με κάποιο αλλεργιογόνο.

Άλλα νοσήματα συνδεόμενα με την ΑΡ είναι το άσθμα, η παραρρινοκολπίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, η μέση ωτίτιδα με υγρό, η υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων, οι διαταραχές λόγου, η ανεπαρκής ανάπτυξη και το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου.

Συμπτώματα Η ΑΡ χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως ρινική καταρροή, φταρνίσματα, ρινική συμφόρηση και κνησμό της μύτης. Μπορεί να συνοδεύεται από «φαγούρα» στον ουρανίσκο του στόματος, δακρύρροια και κεφαλαλγία.

Συχνότερα εκλυτικά αίτια («αλλεργιογόνα») είναι οι γύρεις (ποσοστο>50%), και ακολουθούν η οικιακή σκόνη, τα γρασίδια, η αλλαγή του καιρού και τα τριχίδια των ζώων. Αναφορικά με την εποχή εμφάνισης το 60% των παιδιών εμφανίζουν εποχικά συμπτώματα ( κυρίως την άνοιξη). Η ΑΡ διαχωρίζεται πλέον σε διαλείπουσα και επίμονη (κι όχι εποχική κι ολοετής όπως παλιότερα). Στη διαλείπουσα τα συμπτώματα διαρκούν <4 μέρες τη βδομάδα ή <4 συνεχόμενες βδομάδες, ενώ η επίμονη

Β. Κτιστάκη 7, Χανιά | Τηλ.: 28210 46114 | E-mail: info@happymoments.gr www.happymoments.gr |

Happy Moments

Αλλεργική ρινίτιδα στα παιδιά

Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη Παιδίατρος Εθνάρχου Βενιζέλου 52 , Σούδα Τηλ: 2821081108, 6973341748

Η

46 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

αλλεργική ρινίτιδα (ΑΡ) είναι μια από τις συχνότερες μορφές ρινίτιδας στα παιδιά σχολικής και εφηβικής ηλικίας, το δε 40% των ατόμων με αλλεργική ρινίτιδα αφορά σε παιδιά. Είναι η πιο συχνή μορφή μη λοιμώδους ρινίτιδας. Υπολογίζεται ότι το 15% των παιδιών 6-7 ετών και το 40% των 13-14 ετών πάσχουν από συμπτώματα αλλεργικής ρινίτιδας, ενώ κάτω των δύο ετών είναι πολύ σπάνια. Τα αγόρια έχουν διπλάσια πιθανότητα να εμφανίσουν ΑΡ.

Πολύ συχνά το παιδί ακουμπά την παλάμη του χεριού του στην άκρη της μύτης και την πιέζει επειδή το φαγουρίζει («αλλεργικός χαιρετισμός»). Τα συμπτώματα είναι παρόντα για δύο ή περισσότερες μέρες για περισσότερο από μια ώρα στην πλειονότητα των ημερών. Η κορύφωση των συμπτωμάτων ακολουθεί χρονικά τη μέγιστη έκθεση σε αλλεργιογόνο, όμως αυτά εμμένουν ακόμα και μετά την απομάκρυνση του αλλεργιογόνου από το περιβάλλον.

Ορισμός Ως ρινίτιδα ορίζεται η φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης. Η φλεγμονή μπορεί να είναι αποτέλεσμα προσβολής του βλεννογόνου από κάποιο μικρόβιο ή ιό, αποτέλεσμα τραυματισμού του, ή αποτέλεσμα επαφής με κάποια ουσία στην οποία είναι αλλεργικό το άτομο. Συνεπώς ΑΡ είναι η χρόνια φλεγμονή του βλεννογόνου της μύτης σαν αποτέλεσμα της επαφής με κάποιο αλλεργιογόνο.

Άλλα νοσήματα συνδεόμενα με την ΑΡ είναι το άσθμα, η παραρρινοκολπίτιδα, οι ρινικοί πολύποδες, η μέση ωτίτιδα με υγρό, η υπερτροφία αδενοειδών εκβλαστήσεων, οι διαταραχές λόγου, η ανεπαρκής ανάπτυξη και το σύνδρομο αποφρακτικής άπνοιας του ύπνου.

Συμπτώματα Η ΑΡ χαρακτηρίζεται από συμπτώματα όπως ρινική καταρροή, φταρνίσματα, ρινική συμφόρηση και κνησμό της μύτης. Μπορεί να συνοδεύεται από «φαγούρα» στον ουρανίσκο του στόματος, δακρύρροια και κεφαλαλγία.

Συχνότερα εκλυτικά αίτια («αλλεργιογόνα») είναι οι γύρεις (ποσοστο>50%), και ακολουθούν η οικιακή σκόνη, τα γρασίδια, η αλλαγή του καιρού και τα τριχίδια των ζώων. Αναφορικά με την εποχή εμφάνισης το 60% των παιδιών εμφανίζουν εποχικά συμπτώματα ( κυρίως την άνοιξη). Η ΑΡ διαχωρίζεται πλέον σε διαλείπουσα και επίμονη (κι όχι εποχική κι ολοετής όπως παλιότερα). Στη διαλείπουσα τα συμπτώματα διαρκούν <4 μέρες τη βδομάδα ή <4 συνεχόμενες βδομάδες, ενώ η επίμονη

Β. Κτιστάκη 7, Χανιά | Τηλ.: 28210 46114 | E-mail: info@happymoments.gr www.happymoments.gr |

Happy Moments

ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

διαρκεί >4 μέρες τη βδομάδα και για > 4 βδομάδες. Αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή. Επίδραση της ΑΡ στην ποιότητα ζωής Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί επικίνδυνη για τη ζωή νόσο, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, την κοινωνικότητα, τις επιδόσεις στο σχολείο στα παιδιά και στη δουλειά στους ενήλικες. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια χαμένων ημερών από το σχολείο, ενώ συχνά η φυσική παρουσία των μαθητών στο σχολείο συνυπάρχει με «απουσία» από τη γνωστική διαδικασία λόγω των συμπτωμάτων της ρινίτιδας. Έχει συσχετιστεί με διαταραχές της συμπεριφοράς, όπως σύγχυση, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, απομόνωση, αδυναμία προσήλωσης, άγχος, διαταραχές ύπνου με σημαντική υπνηλία στη διάρκεια της μέρας, απάθεια, ακόμα και κατάθλιψη. Τα αλλεργικά άτομα στην περίοδο της γυρεοφορίας των αλλεργιογόνων παρουσιάζουν μειωμένη ενέργεια, ευχαρίστηση και διάθεση για δραστηριότητα και ταυτόχρονα αυξημένη κόπωση κυρίως πνευματική. Στα παραπάνω προστίθενται και οι ανεπιθύμητες ενέργειες των παλαιότερων αντιισταμινικών και αποσυμφορητικών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρινίτιδας, όπως ευερεθιστότητα ή καταστολή επηρεάζοντας περαιτέρω τη σχολική απόδοση και ικανότητα μάθησης. Η διάγνωση της ΑΡ είναι πρωτίστως κλινική και στηρίζεται στο ιστορικό και τα συμπτώματα, ενώ έλεγχος με δερματικές δοκιμασίες και αιματολογικές εξετάσεις θα οδηγήσει στα ενδεχόμενα αλλεργιογόνα και θα βοηθήσει στη συνολική θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.

48 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται : 1. Στην αποφυγή του αλλεργιογόνου, όπου αυτό είναι εφικτό. Επίσης καλό είναι να αποφεύγονται και άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες, όπως κάπνισμα γονιών στο

σπίτι, έντονες οσμές, απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, στρεσογόνες καταστάσεις κλπ.

2. Στη φαρμακευτική αγωγή που έχει ως στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και περιλαμβάνει τα αντιισταμινικά (κυρίως πλέον τα νεότερα), τα τοπικά (ρινικά) κορτικοστεροειδή και τα αντιλευκοτριενικά. Τα αντιβιοτικά και τα αποσυμφορητικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της ΑΡ, ενώ μακροχρόνια χρήση τοπικών αποσυμφορητικών (άνω των 5 ημερών) ενέχει τον κίνδυνο της φαρμακευτικής ρινίτιδας.

3. Στην ειδική ανοσοθεραπεία που γίνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις βαριάς ΑΡ και αποτελεί τη μόνη οριστική θεραπεία της ΑΡ. Πρόκειται για μακροχρόνια αγωγή με «εμβόλια» που στόχο έχει την απευαισθητοποίηση του ασθενούς. Συμπέρασμα Η αλλεργική ρινίτιδα έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των παιδιών και των οικογενειών τους. Η μη θεραπεία ή η θεραπεία της με κατασταλτικά φάρμακα επιδεινώνουν περισσότερο τη σχολική επίδοση και τις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά και τους ενήλικες. Αντίθετα, η αποτελεσματική θεραπεία των παιδιών με ρινίτιδα με νεότερα αντιισταμινικά, ρινικά στεροειδή ή/και αντιλευκοτριενικά σύμφωνα με την κρίση του γιατρού τους, βελτιώνει σημαντικά τις επιδόσεις και την κοινωνικότητά τους και αυξάνει την αυτοπεποίθηση τους και γι’ αυτό οφείλουμε και πρέπει να την παρέχουμε. 

ΑΛΛΕΡΓΙΚΗ ΡΙΝΙΤΙΔΑ ΣΤΑ ΠΑΙΔΙΑ

διαρκεί >4 μέρες τη βδομάδα και για > 4 βδομάδες. Αναλόγως της βαρύτητας των συμπτωμάτων μπορεί να είναι ήπια, μέτρια ή σοβαρή. Επίδραση της ΑΡ στην ποιότητα ζωής Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί επικίνδυνη για τη ζωή νόσο, επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα ζωής, την κοινωνικότητα, τις επιδόσεις στο σχολείο στα παιδιά και στη δουλειά στους ενήλικες. Αποτελεί ένα από τα συχνότερα αίτια χαμένων ημερών από το σχολείο, ενώ συχνά η φυσική παρουσία των μαθητών στο σχολείο συνυπάρχει με «απουσία» από τη γνωστική διαδικασία λόγω των συμπτωμάτων της ρινίτιδας. Έχει συσχετιστεί με διαταραχές της συμπεριφοράς, όπως σύγχυση, ευερεθιστότητα, επιθετικότητα, απομόνωση, αδυναμία προσήλωσης, άγχος, διαταραχές ύπνου με σημαντική υπνηλία στη διάρκεια της μέρας, απάθεια, ακόμα και κατάθλιψη. Τα αλλεργικά άτομα στην περίοδο της γυρεοφορίας των αλλεργιογόνων παρουσιάζουν μειωμένη ενέργεια, ευχαρίστηση και διάθεση για δραστηριότητα και ταυτόχρονα αυξημένη κόπωση κυρίως πνευματική. Στα παραπάνω προστίθενται και οι ανεπιθύμητες ενέργειες των παλαιότερων αντιισταμινικών και αποσυμφορητικών που χρησιμοποιούνται για τη θεραπεία της ρινίτιδας, όπως ευερεθιστότητα ή καταστολή επηρεάζοντας περαιτέρω τη σχολική απόδοση και ικανότητα μάθησης. Η διάγνωση της ΑΡ είναι πρωτίστως κλινική και στηρίζεται στο ιστορικό και τα συμπτώματα, ενώ έλεγχος με δερματικές δοκιμασίες και αιματολογικές εξετάσεις θα οδηγήσει στα ενδεχόμενα αλλεργιογόνα και θα βοηθήσει στη συνολική θεραπευτική αντιμετώπιση του ασθενούς.

48 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η θεραπεία της αλλεργικής ρινίτιδας βασίζεται : 1. Στην αποφυγή του αλλεργιογόνου, όπου αυτό είναι εφικτό. Επίσης καλό είναι να αποφεύγονται και άλλοι ερεθιστικοί παράγοντες, όπως κάπνισμα γονιών στο

σπίτι, έντονες οσμές, απότομες αλλαγές θερμοκρασίας, στρεσογόνες καταστάσεις κλπ.

2. Στη φαρμακευτική αγωγή που έχει ως στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και περιλαμβάνει τα αντιισταμινικά (κυρίως πλέον τα νεότερα), τα τοπικά (ρινικά) κορτικοστεροειδή και τα αντιλευκοτριενικά. Τα αντιβιοτικά και τα αποσυμφορητικά δεν έχουν θέση στη θεραπεία της ΑΡ, ενώ μακροχρόνια χρήση τοπικών αποσυμφορητικών (άνω των 5 ημερών) ενέχει τον κίνδυνο της φαρμακευτικής ρινίτιδας.

3. Στην ειδική ανοσοθεραπεία που γίνεται σε επιλεγμένες περιπτώσεις βαριάς ΑΡ και αποτελεί τη μόνη οριστική θεραπεία της ΑΡ. Πρόκειται για μακροχρόνια αγωγή με «εμβόλια» που στόχο έχει την απευαισθητοποίηση του ασθενούς. Συμπέρασμα Η αλλεργική ρινίτιδα έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην ποιότητα ζωής των παιδιών και των οικογενειών τους. Η μη θεραπεία ή η θεραπεία της με κατασταλτικά φάρμακα επιδεινώνουν περισσότερο τη σχολική επίδοση και τις σχέσεις του με τα άλλα παιδιά και τους ενήλικες. Αντίθετα, η αποτελεσματική θεραπεία των παιδιών με ρινίτιδα με νεότερα αντιισταμινικά, ρινικά στεροειδή ή/και αντιλευκοτριενικά σύμφωνα με την κρίση του γιατρού τους, βελτιώνει σημαντικά τις επιδόσεις και την κοινωνικότητά τους και αυξάνει την αυτοπεποίθηση τους και γι’ αυτό οφείλουμε και πρέπει να την παρέχουμε. 

Η αξία του παιχνιδιού

Μάρθα Ρενιέρη Παιδίατρος Α. Γιάνναρη 7Α, Χανιά Κρήτης, TK73134 Τηλ. Ιατρείου: 2821503031 Κιν.: 695 60 33 882 renieri@live.com

Ω

52 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ς παιχνίδι ορίζεται η δραστηριότητα που ελεύθερα επιλέγει να κάνει ένα παιδί επειδή του προσφέρει ευχαρίστηση και δεν έχει συγκεκριμένο σκοπό. Το παιχνίδι διαφοροποιείται από τον όρο διασκέδαση που ορίζεται ως η δραστηριότητα που βοηθάει τους ενήλικες να αμβλύνουν τις στρεσογόνες καταστάσεις της καθημερινότητας και προέρχεται από το αρχαίο ρήμα διασκεδάννυμι (=εξανεμίζω). Το παιχνίδι στα χέρια των γονέων μπορεί να αποτελέσει εργαλείο προσέγγισης των παιδιών και τόνωσης των οικογενειακών δεσμών, στα χέρια των εκπαιδευτικών μπορεί να αποτελέσει εργαλείο εκμάθησης, στα χέρια των ειδικών ψυχοσωματικής υγείας εργαλείο διάγνωσης αλλά και θεραπείας. Το παιδί θέλει να χαρεί τη ζωή με το παιχνίδι αλλά και διαμέσου αυτού να γνωρίσει τη ζωή. Ένα παιδί μπορεί να παίζει ατελείωτη ώρα στην άμμο με απόλυτη ευχαρίστηση χωρίς όμως να στοχεύει απαραίτητα στην δημιουργία ενός κάστρου. Για τους ενήλικες πολλές από τις δραστηριότητες που τα παιδιά θεωρούν παιχνίδι δεν είναι για αυτούς με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σημεία τριβής. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να παίζει ευχάριστα με τις λάσπες δημιουργώντας ακαταστασία γύρω του, γεγονός που δεν θα ευχαριστήσει τον ενήλικα που θα αναλάβει τον καθαρισμό. Το παιχνίδι μπορεί να είναι ελεύθερο (πχ. παιχνίδι στην φύση) ή οργανωμένο (πχ αθλητικές δραστηριότητες). Και στις δύο περιπτώσεις στο παιχνίδι υπάρχουν κα-

νόνες. Ο βασικότερος απαράβατος κανόνας είναι η ασφάλεια του χώρου και η ασφάλεια του παιδιού. Βάσει μελετών, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας παίζουν με βάση τους δικούς τους νοερούς κανόνες. Από την ανάλυση των παιχνιδιών αποδεικνύεται ότι κάθε φανταστική κατάσταση ορίζεται από κανόνες συμπεριφοράς (προσχολική ηλικία) αλλά και κάθε παιχνίδι με κανόνες (σχολική ηλικία) δημιουργεί μια φανταστική κατάσταση. Το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να αναπτύξει το σώμα του ως βιολογική οντότητα αλλά και να ολοκληρώσει τις αναπτυξιακές του δεξιότητες. Στην διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού, πέρα από τις σωματομετρήσεις, ο παιδίατρος καταγράφει και τα αναπτυξιακά ορόσημα τα οποία αφορούν στην κινητικότητα (αδρή & λεπτή, ισορροπία & ιδιοδεκτικότητα), στην αισθητικότητα (γεύση, όραση, ακοή, αφή, όσφρηση), στον λόγο (αντίληψη και εκφορά), στην αντίληψη και στις κοινωνικές δεξιότητες-προσαρμοστικότητα. Επιπλέον το παιχνίδι δεν σταματά ποτέ να αποτελεί μέσο έκφρασης της φαντασίας αλλά και των συναισθημάτων του παιδιού ενώ παίζει σημαντικό ρόλο στην τόνωση της αυτοπεποίθησής του. Το παιχνίδι είναι ο καθρέπτης της ψυχοσωματικής υγείας του παιδιού. Η ψυχοκινητική ανάπτυξη μέσα από το παιχνίδι: 1. Προαγωγή της αδρής κινητικότητας: Η αδρή κινητικότητα αφορά στις κινήσεις των μεγάλων μυών ολόκληρου του σώματος. Πρόκειται ουσιαστικά για τις κινήσεις

Η αξία του παιχνιδιού

Μάρθα Ρενιέρη Παιδίατρος Α. Γιάνναρη 7Α, Χανιά Κρήτης, TK73134 Τηλ. Ιατρείου: 2821503031 Κιν.: 695 60 33 882 renieri@live.com

Ω

52 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ς παιχνίδι ορίζεται η δραστηριότητα που ελεύθερα επιλέγει να κάνει ένα παιδί επειδή του προσφέρει ευχαρίστηση και δεν έχει συγκεκριμένο σκοπό. Το παιχνίδι διαφοροποιείται από τον όρο διασκέδαση που ορίζεται ως η δραστηριότητα που βοηθάει τους ενήλικες να αμβλύνουν τις στρεσογόνες καταστάσεις της καθημερινότητας και προέρχεται από το αρχαίο ρήμα διασκεδάννυμι (=εξανεμίζω). Το παιχνίδι στα χέρια των γονέων μπορεί να αποτελέσει εργαλείο προσέγγισης των παιδιών και τόνωσης των οικογενειακών δεσμών, στα χέρια των εκπαιδευτικών μπορεί να αποτελέσει εργαλείο εκμάθησης, στα χέρια των ειδικών ψυχοσωματικής υγείας εργαλείο διάγνωσης αλλά και θεραπείας. Το παιδί θέλει να χαρεί τη ζωή με το παιχνίδι αλλά και διαμέσου αυτού να γνωρίσει τη ζωή. Ένα παιδί μπορεί να παίζει ατελείωτη ώρα στην άμμο με απόλυτη ευχαρίστηση χωρίς όμως να στοχεύει απαραίτητα στην δημιουργία ενός κάστρου. Για τους ενήλικες πολλές από τις δραστηριότητες που τα παιδιά θεωρούν παιχνίδι δεν είναι για αυτούς με αποτέλεσμα να δημιουργούνται σημεία τριβής. Για παράδειγμα ένα παιδί μπορεί να παίζει ευχάριστα με τις λάσπες δημιουργώντας ακαταστασία γύρω του, γεγονός που δεν θα ευχαριστήσει τον ενήλικα που θα αναλάβει τον καθαρισμό. Το παιχνίδι μπορεί να είναι ελεύθερο (πχ. παιχνίδι στην φύση) ή οργανωμένο (πχ αθλητικές δραστηριότητες). Και στις δύο περιπτώσεις στο παιχνίδι υπάρχουν κα-

νόνες. Ο βασικότερος απαράβατος κανόνας είναι η ασφάλεια του χώρου και η ασφάλεια του παιδιού. Βάσει μελετών, τα παιδιά προσχολικής ηλικίας παίζουν με βάση τους δικούς τους νοερούς κανόνες. Από την ανάλυση των παιχνιδιών αποδεικνύεται ότι κάθε φανταστική κατάσταση ορίζεται από κανόνες συμπεριφοράς (προσχολική ηλικία) αλλά και κάθε παιχνίδι με κανόνες (σχολική ηλικία) δημιουργεί μια φανταστική κατάσταση. Το παιχνίδι βοηθάει το παιδί να αναπτύξει το σώμα του ως βιολογική οντότητα αλλά και να ολοκληρώσει τις αναπτυξιακές του δεξιότητες. Στην διάρκεια της ανάπτυξης του παιδιού, πέρα από τις σωματομετρήσεις, ο παιδίατρος καταγράφει και τα αναπτυξιακά ορόσημα τα οποία αφορούν στην κινητικότητα (αδρή & λεπτή, ισορροπία & ιδιοδεκτικότητα), στην αισθητικότητα (γεύση, όραση, ακοή, αφή, όσφρηση), στον λόγο (αντίληψη και εκφορά), στην αντίληψη και στις κοινωνικές δεξιότητες-προσαρμοστικότητα. Επιπλέον το παιχνίδι δεν σταματά ποτέ να αποτελεί μέσο έκφρασης της φαντασίας αλλά και των συναισθημάτων του παιδιού ενώ παίζει σημαντικό ρόλο στην τόνωση της αυτοπεποίθησής του. Το παιχνίδι είναι ο καθρέπτης της ψυχοσωματικής υγείας του παιδιού. Η ψυχοκινητική ανάπτυξη μέσα από το παιχνίδι: 1. Προαγωγή της αδρής κινητικότητας: Η αδρή κινητικότητα αφορά στις κινήσεις των μεγάλων μυών ολόκληρου του σώματος. Πρόκειται ουσιαστικά για τις κινήσεις

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

που κάνει το παιδί προκειμένου να αρχικά να στηριχτεί, στη συνέχεια να μετακινηθεί και τέλος να μπορέσει να κουβαλήσει, να πετάξει αντικείμενα, να κλωτσήσει. Το ενεργητικό παιχνίδι (active play) προάγει την αδρή κινητικότητα αυξάνοντας την μυϊκή ισχύ, βοηθάει στην εξάσκηση της ισορροπίας καθώς και στον συγχρονισμό της κίνησης, εξασκεί την ευλυγισία και δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αντιληφθεί τα όρια των ικανοτήτων του. Τα μικρά βρέφη παίζουν με τα χέρια και τα πόδια στην ύπτια θέση με αντικείμενα που αιωρούνται δίπλα ή πάνω τους. Η πρόκληση για την ηλικία αυτή είναι να σταθεροποιήσουν το κεφάλι και στη συνέχεια να μπορούν να το στρέφουν δεξιά-αριστερά. Στους δύο μήνες αρχίζουν να παίζουν στην πρηνή θέση (tummy time) με αντικείμενα που βρίσκονται μπροστά τους ενδυναμώνοντας έτσι τους μύες του αυχένα και της ωμικής ζώνης. Στους έξι μήνες μπορούν να παίξουν στην καθιστή θέση, και όσο σταθεροποιείται ο κορμός στην θέση καθίσματος, τόσο περισσότερο αποδεσμεύονται τα χέρια τους ώστε να διαφοροποιηθεί η χρήση τους.

αγκαλιά των γονιών ή αγαπημένων τους προσώπων με τραγούδια (έμμετρος λόγος) και αργότερα με παραμύθια (πεζός λόγος).

Στους επτά με οκτώ μήνες μπουσουλώντας μπορούν να ακολουθήσουν ένα κινούμενο παιχνίδι και μετακινούμενα στο χώρο να τον εξερευνήσουν. Στους εννέα μήνες συνήθως στεκούμενα μπορούν να παίξουν σε περισσότερα επίπεδα πέρα του πατώματος και κάνοντας πλάγια βήματα να φτάσουν πιο απομακρυσμένα αντικείμενα που τους κινούν την περιέργεια. Η ισορρόπηση της κίνησης με τα δύο κάτω άκρα αρχίζει στους δώδεκα μήνες και τελειοποιείται στους δεκαοκτώ. Μέχρι τα τρία χρόνια τα παιδιά είναι σε θέση να κάνουν πετάλι, να χοροπηδάνε και να πηδάνε από μικρό ύψος ενώ στα τέσσερα μπορούν να κάνουν κουτσό. Στα πέντε χρόνια συνήθως τα παιδιά μπορούν να ισορροπήσουν στο ποδήλατο, να υπερπηδήσουν μικρά εμπόδια και να κάνουν σχοινάκι. Μετά τα έξι χρόνια τα παιδιά είναι αρκετά ώριμα να συμμετέχουν σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες.

5. Προαγωγή της αντίληψης: Όταν το παιδί έρχεται σε επαφή με ένα αντικείμενο αρχίζει να το περιεργάζεται οπτικά αλλά και με τα χέρια και εντυπωσιάζεται όταν ανακαλύπτει τις ιδιότητες που αυτό έχει. Τα ρευστά υλικά όπως το νερό, το χώμα, μπορούν να μεταφερθούν από δοχείο σε δοχείο δίνοντας πληροφορίες την ποσότητα, το μέγεθος, το σχήμα, τη δράση της βαρύτητας. Αντίστοιχα το ζυμάρι, η πλαστελίνη ή ο πηλός μπορούν να πάρουν διάφορα σχήματα και να αλλάξουν μορφή αποκτώντας μια εικόνα που υπάρχει προσχεδιασμένη στο παιδικό μυαλό. Ένα δοχείο γεμάτο νερό δίνει πληροφορίες για την πλευστότητα των υλικών αλλά και την αντοχή τους στο υγρό στοιχείο. Στα παιχνίδια που προάγουν την αντίληψη εντάσσονται και τα παιχνίδια προσφέρονται για ταξινόμηση, στοίβαγμα ή συναρμολόγηση.

2. Προαγωγή της λεπτής κινητικότητας-οπτικοκινητικού συντονισμού: Η λεπτή κινητικότητα σχετίζεται με την ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί τα δάκτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα. Πρόκειται για μια δεξιότητα η καλλιέργεια της οποίας βοηθάει σημαντικά το παιδί σε διάφορους τομείς μεταξύ των οποίων είναι και το γράψιμο. Στην λεπτή κινητικότητα συνεισφέρουν δραστηριότητες στις οποίες το παιδί καλείται να χρησιμοποιήσει τα χεράκια του ή κάποιο εργαλείο προκειμένου να κάνει μικρές αλλαγές σε αντικείμενα ή να κάνει λεπτές κινήσεις (όπως για παράδειγμα το πέρασμα νήματος μέσα από χάντρα).

3. Προαγωγή του λόγου: Η γλωσσική ανάπτυξη στο σύνολό της αφορά στην άρθρωση αλλά και στην ανάπτυξη λεξιλογίου και σωστών γραμματικών και συντακτικών δομών. Ο λόγος ξεκινάει από απλά φωνήματα που παράγει το βρέφος και εάν υπάρξει ανταπόκριση από τον γονέα, το παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει ότι με τον λόγο μπορεί να επικοινωνήσει. Τα απλά παιδικά τραγουδάκια (όπως ‘μια ωραία πεταλούδα’) που στα αυτιά μας ηχούν ανούσια, έχουν μεγάλη σημασία για κάποιον που προσπαθεί να βρει τρόπο να μιλήσει. Σχεδόν όλα τα παιχνίδια μπορούν να δώσουν ερεθίσματα για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων των παιδιών. Το ιδανικότερο για τα παιδιά είναι να μεγαλώνουν στην

4. Προαγωγή των αισθήσεων: Το φυσικό περιβάλλον μπορεί να προσφέρει πληθώρα ερεθισμάτων που διεγείρουν τις αισθήσεις της όρασης, της ακοής, της όσφρησης, της γεύσης, και της αφής. Η συμμετοχή του παιδιού στις δραστηριότητες της κουζίνας μπορεί εξίσου να δώσει μια πληθώρα ερεθισμάτων που αφορούν στην όσφρηση, στη γεύση και στην αφή. Σύμφωνα με καινοτόμες έρευνες, πολύ σημαντική είναι η πολυαισθητηριακή διέγερση, δηλαδή η ταυτόχρονη διέγερση των πέντε αισθήσεων καθώς έχει βρεθεί ότι συμβάλλει στην προώθηση της μακρόχρονης διατήρησης των συναπτικών συνδέσεων των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Η πολυαισθητηριακή διέγερση μπορεί να προκύψει και από απλές ρουτίνες του παιδιού όπως για παράδειγμα το μπάνιο (ιδίως όταν συνοδεύεται από μουσική).

6. Προαγωγή των κοινωνικών δεξιοτήτων: Οι κοινωνικές δεξιότητες δεν πρέπει να συγχέονται με την ευγένεια και τους καλούς τρόπους. Οι κοινωνικές δεξιότητες περιλαμβάνουν τόσο λεκτικές όσο και μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας. Τα βρέφη κάτω των δύο ετών παίζουν μόνα τους απορροφημένα με τα παιχνίδια τους χωρίς να δείχνουν ενδιαφέρον για τα άλλα παιδιά που παίζουν στον ίδιο χώρο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους τα παιδιά μαθαίνουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους και δεν γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να παίξουν με άλλα παιδιά. Μετά το δεύτερο έτος ζωής τα παιδιά αρχίζουν να παίζουν παράλληλα, παίζουν δηλαδή το ένα δίπλα στο άλλο με τα παιχνίδια τους χωρίς να αλληλεπιδρούν. Τα παιδιά άνω των 3 ετών ξεκινάνε να αλληλεπιδρούν στο παιχνίδι (associative play) χωρίς ωστόσο να συνεργάζονται προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος στόχος. Το τελικό στάδιο παιχνιδιού ονομάζεται συνεργατικό παιχνίδι (cooperative play) και αφορά παιδιά άνω των 4 ετών. Πρόκειται για το τελευταίο και πιο ώριμο στάδιο παιχνιδιού. Το παιχνίδι πλέον αποτελεί μια οργανωμένη δραστηριότητα με σαφή επιδιωκόμενο στόχο και κανόνες δράσης και συνεργασίας. Αρχίζουν να κατανοούν και να σέβονται την έννοια της ιδιοκτησίας, μαθαίνουν να ζητούν άδεια για να χρησιμοποιήσουν ένα ξένο παιχνίδι και μοιράζονται τα δικά τους. Επιπλέον συμμετέχουν σε ομαδικά παιχνίδια και πειθαρχούν σε όρους-κανόνες.

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Ο Εγωκεντρισμός υποχωρεί και η κοινωνική συμμετοχή αυξάνεται. Έκφραση και η δημιουργικότητα μέσα από το παιχνίδι: Ήδη από την πρώιμη βρεφική ηλικία τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους μέσα από το παιχνίδι. Με το πρώτο εκούσιο χαμόγελο δείχνουν την χαρά που τους προσφέρουν τα λόγια, τα χαμόγελα, οι γκριμάτσες ή οι χειρονομίες των αγαπημένων τους προσώπων. Αργότερα μεγαλώνοντας, αποκτούν τη δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματα, τη σκέψη, την αντίληψη, τις επιθυμίες ή τους προβληματισμούς τους μέσα από τις δημιουργίες τους. Τα βρέφη και τα παιδιά κάτω των δυο ετών δεν έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τα συναισθήματά τους από τα συναισθήματα των άλλων. Τα παιδιά όμως της προσχολικής ηλικίας είναι ικανά να δείξουν ευαισθησία στους άλλους. Η δημιουργία είναι το αποτέλεσμα της έκφρασης των εμπειριών, των γνώσεων, της φαντασίας, των συναισθημάτων. Η μίμηση και η φαντασία: Το πρώτο παιχνίδι για ένα βρέφος είναι η μίμηση των ήχων της φωνής των ανθρώπων που το φροντίζει. Στα πρώτα τους γενέθλια τα βρέφη αρχίζουν να μιμούνται τόσο τον τρόπο με τον οποίο άλλοι παίζουν με τα παιχνίδια τους όσο και και τους γονείς τους στην καθημερινότητά τους. Το είδος αυτού του παιχνιδιού ονομάζεται παιχνίδι μίμησης (imitative play). Τα παιδιά αρχίζουν να φαντάζονται ότι ένα αντικείμενο αναπαριστά ένα άλλο. Έτσι, στο συμβολικό παιχνίδι ένα σπιρτόκουτο μπορεί να γίνει αυτοκινητάκι, ένα κουμπί να γίνει νόμισμα, ένας χάρακας τραμπάλα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ευγένιος Τριβιζάς ‘τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν 145 χρήσεις του συνδετήρα. Οι ενήλικες μόνο 10-15. Μετά το τρίτο έτος ζωής, η μίμηση σε συνδυασμό με την φαντασία, δίνει ένα νέο είδος παιχνιδιού, το παιχνίδι προσποίησης ή αλλιώς το παιχνίδι ρόλων (pretend or make-believe play) όπου τα παιδιά προσποιούνται πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις. Μέσα από το παιχνίδι προσποίησης μπορούν να αναλάβουν τον ρόλο των γονιών που φροντίζουν την κούκλα-μωρό. Αναλαμβάνουν δηλαδή κοινωνικούς ρόλους γεγονός που τα βοηθάει να ενταχθούν στο κοινωνικό πλαίσιο που τα περιβάλλει. Ποιο είναι το καλό παιχνίδι; Ένα παιχνίδι για να χαρακτηρισθεί ως καλό θα πρέπει πρώτα από όλα να είναι ασφαλές για την ηλικία του παιδιού. Όλα τα παιχνίδια πρέπει να φέρουν σήμανση «CE» που αποτελεί δήλωση του κατασκευαστή ότι το παιχνίδι είναι κατασκευασμένο σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα παιχνίδια που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τη ψυχική υγεία των παιδιών, στα παιχνίδια που προτρέπουν σε βίαιες συμπεριφορές καθώς και στα παιχνίδια που προβαίνουν σε διακρίσεις (πχ ρατσισμό) ή παροτρύνουν σε επιβλαβείς εθισμούς και δραστηριότητες. Το καλό παιχνίδι, είναι αυτό που προάγει την πρωτοβουλία, την ευρηματικότητα, τη δημιουργικότητα και τις δεξιότητες του παιδιού. Σε καμία περίπτωση το καλό παιχνίδι δεν είναι το ακριβό δώρο, αλλά αυτό που ται-

ριάζει στην ηλικία, στην προσωπικότητα και ωριμότητα ενός παιδιού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο μεγάλος συγγραφέας Ευγένιος Τριβιζάς, ‘...τα παιδιά... θέλουν μία επικοινωνία να μιλήσεις μαζί τους, κάτι να τους πεις κάτι να σε ρωτήσουν και αυτό παίρνει χρόνο. Χρειάζονται ποιοτικό χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπάνε και όχι ακριβά δώρα. Πολλές φορές για να τους προσφέρουμε τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά, τα στερούμε το πολυτιμότερο, τον χρόνο μας. Τα δώρα τα χρησιμοποιούμε συχνά ως υποκατάστατο στοργής ίσως και από τύψεις για την απουσία μας. Θυμάμαι όταν διάβαζα την ‘Λωξάντρα’ της Ιωαννίδου που της έδινε η γιαγιά της ένα σακούλι με κουμπιά και ήταν ευτυχισμένη. Συνήθως δεν τα αφήνουμε να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους απλά τους δίνουμε ένα καινούργιο παιχνίδι, το οποίο σε λίγο καιρό θα βαρεθούν και μετά του παίρνουμε και άλλο και άλλο...’ Η οθόνη: Η οθόνη (υπολογιστής, τηλεόραση) αποτελεί πλέον αναπόφευκτο μέρος της ζωής των παιδιών. Η πολύωρη ωστόσο προσκόλλησή τους στην οθόνη καταναλώνει τον χρόνο τους και δρα σε βάρος του παιχνιδιού τους. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής (American Academy of Pediatrics) συνιστά τα παιδιά ηλικίας <2 ετών να μην έρχονται σε επαφή με την οθόνη ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά δεν θα πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 1-2 ώρες την ημέρα. Η έκθεση στην οθόνη θα πρέπει να έχει και αυτή δημιουργικό χαρακτήρα με την έννοια του να προσφέρει πληροφορίες που θα μπορέσει το παιδί να αξιοποιήσει μέσα από το παιχνίδι του. 

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

που κάνει το παιδί προκειμένου να αρχικά να στηριχτεί, στη συνέχεια να μετακινηθεί και τέλος να μπορέσει να κουβαλήσει, να πετάξει αντικείμενα, να κλωτσήσει. Το ενεργητικό παιχνίδι (active play) προάγει την αδρή κινητικότητα αυξάνοντας την μυϊκή ισχύ, βοηθάει στην εξάσκηση της ισορροπίας καθώς και στον συγχρονισμό της κίνησης, εξασκεί την ευλυγισία και δίνει τη δυνατότητα στο παιδί να αντιληφθεί τα όρια των ικανοτήτων του. Τα μικρά βρέφη παίζουν με τα χέρια και τα πόδια στην ύπτια θέση με αντικείμενα που αιωρούνται δίπλα ή πάνω τους. Η πρόκληση για την ηλικία αυτή είναι να σταθεροποιήσουν το κεφάλι και στη συνέχεια να μπορούν να το στρέφουν δεξιά-αριστερά. Στους δύο μήνες αρχίζουν να παίζουν στην πρηνή θέση (tummy time) με αντικείμενα που βρίσκονται μπροστά τους ενδυναμώνοντας έτσι τους μύες του αυχένα και της ωμικής ζώνης. Στους έξι μήνες μπορούν να παίξουν στην καθιστή θέση, και όσο σταθεροποιείται ο κορμός στην θέση καθίσματος, τόσο περισσότερο αποδεσμεύονται τα χέρια τους ώστε να διαφοροποιηθεί η χρήση τους.

αγκαλιά των γονιών ή αγαπημένων τους προσώπων με τραγούδια (έμμετρος λόγος) και αργότερα με παραμύθια (πεζός λόγος).

Στους επτά με οκτώ μήνες μπουσουλώντας μπορούν να ακολουθήσουν ένα κινούμενο παιχνίδι και μετακινούμενα στο χώρο να τον εξερευνήσουν. Στους εννέα μήνες συνήθως στεκούμενα μπορούν να παίξουν σε περισσότερα επίπεδα πέρα του πατώματος και κάνοντας πλάγια βήματα να φτάσουν πιο απομακρυσμένα αντικείμενα που τους κινούν την περιέργεια. Η ισορρόπηση της κίνησης με τα δύο κάτω άκρα αρχίζει στους δώδεκα μήνες και τελειοποιείται στους δεκαοκτώ. Μέχρι τα τρία χρόνια τα παιδιά είναι σε θέση να κάνουν πετάλι, να χοροπηδάνε και να πηδάνε από μικρό ύψος ενώ στα τέσσερα μπορούν να κάνουν κουτσό. Στα πέντε χρόνια συνήθως τα παιδιά μπορούν να ισορροπήσουν στο ποδήλατο, να υπερπηδήσουν μικρά εμπόδια και να κάνουν σχοινάκι. Μετά τα έξι χρόνια τα παιδιά είναι αρκετά ώριμα να συμμετέχουν σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες.

5. Προαγωγή της αντίληψης: Όταν το παιδί έρχεται σε επαφή με ένα αντικείμενο αρχίζει να το περιεργάζεται οπτικά αλλά και με τα χέρια και εντυπωσιάζεται όταν ανακαλύπτει τις ιδιότητες που αυτό έχει. Τα ρευστά υλικά όπως το νερό, το χώμα, μπορούν να μεταφερθούν από δοχείο σε δοχείο δίνοντας πληροφορίες την ποσότητα, το μέγεθος, το σχήμα, τη δράση της βαρύτητας. Αντίστοιχα το ζυμάρι, η πλαστελίνη ή ο πηλός μπορούν να πάρουν διάφορα σχήματα και να αλλάξουν μορφή αποκτώντας μια εικόνα που υπάρχει προσχεδιασμένη στο παιδικό μυαλό. Ένα δοχείο γεμάτο νερό δίνει πληροφορίες για την πλευστότητα των υλικών αλλά και την αντοχή τους στο υγρό στοιχείο. Στα παιχνίδια που προάγουν την αντίληψη εντάσσονται και τα παιχνίδια προσφέρονται για ταξινόμηση, στοίβαγμα ή συναρμολόγηση.

2. Προαγωγή της λεπτής κινητικότητας-οπτικοκινητικού συντονισμού: Η λεπτή κινητικότητα σχετίζεται με την ικανότητα του παιδιού να χρησιμοποιεί τα δάκτυλά του για να χειρίζεται με επιδεξιότητα διάφορα αντικείμενα. Πρόκειται για μια δεξιότητα η καλλιέργεια της οποίας βοηθάει σημαντικά το παιδί σε διάφορους τομείς μεταξύ των οποίων είναι και το γράψιμο. Στην λεπτή κινητικότητα συνεισφέρουν δραστηριότητες στις οποίες το παιδί καλείται να χρησιμοποιήσει τα χεράκια του ή κάποιο εργαλείο προκειμένου να κάνει μικρές αλλαγές σε αντικείμενα ή να κάνει λεπτές κινήσεις (όπως για παράδειγμα το πέρασμα νήματος μέσα από χάντρα).

3. Προαγωγή του λόγου: Η γλωσσική ανάπτυξη στο σύνολό της αφορά στην άρθρωση αλλά και στην ανάπτυξη λεξιλογίου και σωστών γραμματικών και συντακτικών δομών. Ο λόγος ξεκινάει από απλά φωνήματα που παράγει το βρέφος και εάν υπάρξει ανταπόκριση από τον γονέα, το παιδί αρχίζει να καταλαβαίνει ότι με τον λόγο μπορεί να επικοινωνήσει. Τα απλά παιδικά τραγουδάκια (όπως ‘μια ωραία πεταλούδα’) που στα αυτιά μας ηχούν ανούσια, έχουν μεγάλη σημασία για κάποιον που προσπαθεί να βρει τρόπο να μιλήσει. Σχεδόν όλα τα παιχνίδια μπορούν να δώσουν ερεθίσματα για την ανάπτυξη των γλωσσικών ικανοτήτων των παιδιών. Το ιδανικότερο για τα παιδιά είναι να μεγαλώνουν στην

4. Προαγωγή των αισθήσεων: Το φυσικό περιβάλλον μπορεί να προσφέρει πληθώρα ερεθισμάτων που διεγείρουν τις αισθήσεις της όρασης, της ακοής, της όσφρησης, της γεύσης, και της αφής. Η συμμετοχή του παιδιού στις δραστηριότητες της κουζίνας μπορεί εξίσου να δώσει μια πληθώρα ερεθισμάτων που αφορούν στην όσφρηση, στη γεύση και στην αφή. Σύμφωνα με καινοτόμες έρευνες, πολύ σημαντική είναι η πολυαισθητηριακή διέγερση, δηλαδή η ταυτόχρονη διέγερση των πέντε αισθήσεων καθώς έχει βρεθεί ότι συμβάλλει στην προώθηση της μακρόχρονης διατήρησης των συναπτικών συνδέσεων των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Η πολυαισθητηριακή διέγερση μπορεί να προκύψει και από απλές ρουτίνες του παιδιού όπως για παράδειγμα το μπάνιο (ιδίως όταν συνοδεύεται από μουσική).

6. Προαγωγή των κοινωνικών δεξιοτήτων: Οι κοινωνικές δεξιότητες δεν πρέπει να συγχέονται με την ευγένεια και τους καλούς τρόπους. Οι κοινωνικές δεξιότητες περιλαμβάνουν τόσο λεκτικές όσο και μη λεκτικές μορφές επικοινωνίας. Τα βρέφη κάτω των δύο ετών παίζουν μόνα τους απορροφημένα με τα παιχνίδια τους χωρίς να δείχνουν ενδιαφέρον για τα άλλα παιδιά που παίζουν στον ίδιο χώρο. Αυτό συμβαίνει γιατί τα δύο πρώτα χρόνια της ζωής τους τα παιδιά μαθαίνουν τον εαυτό τους και τον κόσμο γύρω τους και δεν γνωρίζουν τον τρόπο με τον οποίο μπορούν να παίξουν με άλλα παιδιά. Μετά το δεύτερο έτος ζωής τα παιδιά αρχίζουν να παίζουν παράλληλα, παίζουν δηλαδή το ένα δίπλα στο άλλο με τα παιχνίδια τους χωρίς να αλληλεπιδρούν. Τα παιδιά άνω των 3 ετών ξεκινάνε να αλληλεπιδρούν στο παιχνίδι (associative play) χωρίς ωστόσο να συνεργάζονται προκειμένου να επιτευχθεί κάποιος στόχος. Το τελικό στάδιο παιχνιδιού ονομάζεται συνεργατικό παιχνίδι (cooperative play) και αφορά παιδιά άνω των 4 ετών. Πρόκειται για το τελευταίο και πιο ώριμο στάδιο παιχνιδιού. Το παιχνίδι πλέον αποτελεί μια οργανωμένη δραστηριότητα με σαφή επιδιωκόμενο στόχο και κανόνες δράσης και συνεργασίας. Αρχίζουν να κατανοούν και να σέβονται την έννοια της ιδιοκτησίας, μαθαίνουν να ζητούν άδεια για να χρησιμοποιήσουν ένα ξένο παιχνίδι και μοιράζονται τα δικά τους. Επιπλέον συμμετέχουν σε ομαδικά παιχνίδια και πειθαρχούν σε όρους-κανόνες.

Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΠΑΙΧΝΙΔΙΟΥ

Ο Εγωκεντρισμός υποχωρεί και η κοινωνική συμμετοχή αυξάνεται. Έκφραση και η δημιουργικότητα μέσα από το παιχνίδι: Ήδη από την πρώιμη βρεφική ηλικία τα παιδιά εκφράζουν τα συναισθήματά τους μέσα από το παιχνίδι. Με το πρώτο εκούσιο χαμόγελο δείχνουν την χαρά που τους προσφέρουν τα λόγια, τα χαμόγελα, οι γκριμάτσες ή οι χειρονομίες των αγαπημένων τους προσώπων. Αργότερα μεγαλώνοντας, αποκτούν τη δυνατότητα να εκφράσουν τα συναισθήματα, τη σκέψη, την αντίληψη, τις επιθυμίες ή τους προβληματισμούς τους μέσα από τις δημιουργίες τους. Τα βρέφη και τα παιδιά κάτω των δυο ετών δεν έχουν την ικανότητα να διακρίνουν τα συναισθήματά τους από τα συναισθήματα των άλλων. Τα παιδιά όμως της προσχολικής ηλικίας είναι ικανά να δείξουν ευαισθησία στους άλλους. Η δημιουργία είναι το αποτέλεσμα της έκφρασης των εμπειριών, των γνώσεων, της φαντασίας, των συναισθημάτων. Η μίμηση και η φαντασία: Το πρώτο παιχνίδι για ένα βρέφος είναι η μίμηση των ήχων της φωνής των ανθρώπων που το φροντίζει. Στα πρώτα τους γενέθλια τα βρέφη αρχίζουν να μιμούνται τόσο τον τρόπο με τον οποίο άλλοι παίζουν με τα παιχνίδια τους όσο και και τους γονείς τους στην καθημερινότητά τους. Το είδος αυτού του παιχνιδιού ονομάζεται παιχνίδι μίμησης (imitative play). Τα παιδιά αρχίζουν να φαντάζονται ότι ένα αντικείμενο αναπαριστά ένα άλλο. Έτσι, στο συμβολικό παιχνίδι ένα σπιρτόκουτο μπορεί να γίνει αυτοκινητάκι, ένα κουμπί να γίνει νόμισμα, ένας χάρακας τραμπάλα. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Ευγένιος Τριβιζάς ‘τα παιδιά μπορούν να σκεφτούν 145 χρήσεις του συνδετήρα. Οι ενήλικες μόνο 10-15. Μετά το τρίτο έτος ζωής, η μίμηση σε συνδυασμό με την φαντασία, δίνει ένα νέο είδος παιχνιδιού, το παιχνίδι προσποίησης ή αλλιώς το παιχνίδι ρόλων (pretend or make-believe play) όπου τα παιδιά προσποιούνται πρόσωπα, γεγονότα και καταστάσεις. Μέσα από το παιχνίδι προσποίησης μπορούν να αναλάβουν τον ρόλο των γονιών που φροντίζουν την κούκλα-μωρό. Αναλαμβάνουν δηλαδή κοινωνικούς ρόλους γεγονός που τα βοηθάει να ενταχθούν στο κοινωνικό πλαίσιο που τα περιβάλλει. Ποιο είναι το καλό παιχνίδι; Ένα παιχνίδι για να χαρακτηρισθεί ως καλό θα πρέπει πρώτα από όλα να είναι ασφαλές για την ηλικία του παιδιού. Όλα τα παιχνίδια πρέπει να φέρουν σήμανση «CE» που αποτελεί δήλωση του κατασκευαστή ότι το παιχνίδι είναι κατασκευασμένο σύμφωνα με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ασφαλείας. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στα παιχνίδια που ενδέχεται να επηρεάσουν αρνητικά τη ψυχική υγεία των παιδιών, στα παιχνίδια που προτρέπουν σε βίαιες συμπεριφορές καθώς και στα παιχνίδια που προβαίνουν σε διακρίσεις (πχ ρατσισμό) ή παροτρύνουν σε επιβλαβείς εθισμούς και δραστηριότητες. Το καλό παιχνίδι, είναι αυτό που προάγει την πρωτοβουλία, την ευρηματικότητα, τη δημιουργικότητα και τις δεξιότητες του παιδιού. Σε καμία περίπτωση το καλό παιχνίδι δεν είναι το ακριβό δώρο, αλλά αυτό που ται-

ριάζει στην ηλικία, στην προσωπικότητα και ωριμότητα ενός παιδιού. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο μεγάλος συγγραφέας Ευγένιος Τριβιζάς, ‘...τα παιδιά... θέλουν μία επικοινωνία να μιλήσεις μαζί τους, κάτι να τους πεις κάτι να σε ρωτήσουν και αυτό παίρνει χρόνο. Χρειάζονται ποιοτικό χρόνο με τους ανθρώπους που αγαπάνε και όχι ακριβά δώρα. Πολλές φορές για να τους προσφέρουμε τα διάφορα καταναλωτικά αγαθά, τα στερούμε το πολυτιμότερο, τον χρόνο μας. Τα δώρα τα χρησιμοποιούμε συχνά ως υποκατάστατο στοργής ίσως και από τύψεις για την απουσία μας. Θυμάμαι όταν διάβαζα την ‘Λωξάντρα’ της Ιωαννίδου που της έδινε η γιαγιά της ένα σακούλι με κουμπιά και ήταν ευτυχισμένη. Συνήθως δεν τα αφήνουμε να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους απλά τους δίνουμε ένα καινούργιο παιχνίδι, το οποίο σε λίγο καιρό θα βαρεθούν και μετά του παίρνουμε και άλλο και άλλο...’ Η οθόνη: Η οθόνη (υπολογιστής, τηλεόραση) αποτελεί πλέον αναπόφευκτο μέρος της ζωής των παιδιών. Η πολύωρη ωστόσο προσκόλλησή τους στην οθόνη καταναλώνει τον χρόνο τους και δρα σε βάρος του παιχνιδιού τους. Η Αμερικάνικη Ακαδημία Παιδιατρικής (American Academy of Pediatrics) συνιστά τα παιδιά ηλικίας <2 ετών να μην έρχονται σε επαφή με την οθόνη ενώ τα μεγαλύτερα παιδιά δεν θα πρέπει να καταναλώνουν πάνω από 1-2 ώρες την ημέρα. Η έκθεση στην οθόνη θα πρέπει να έχει και αυτή δημιουργικό χαρακτήρα με την έννοια του να προσφέρει πληροφορίες που θα μπορέσει το παιδί να αξιοποιήσει μέσα από το παιχνίδι του. 

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΓΚΥΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ ΩΡΛ - Χειρούργος Κεφαλής & Τραχήλου Πειραιώς 1 & Σκαλίδη Τηλ. 2821093355 – κιν. 6947809577

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Ε

ίναι νέος, πρόσχαρος, γεμάτος ενέργεια και δράση. Το πλούσιο βιογραφικό του κάνει γνωστή την δράση του και την αρκετά μεγάλη εκπαίδευσή του γύρω από την επιστήμη του. Το 2001 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Verona. Μετά το αγροτικό του, σειρά είχαν τα χρόνια της ειδίκευσης. Εκπαιδεύτηκε στην Ωτορινολαρυγγολογία, παίρνοντας το τίτλο της ειδικότητας από το Γ.Ν. Χανίων, κάνοντας μία στάση για ένα χρόνο και από το Γ.Ν. Ρεθύμνου. Η Ανίχνευση Νεογνικής Βαρηκοΐας στο Ν. Χανίων ήταν το θέμα της Διδακτορικής Διατριβής του. Η Μετεκπαίδευσή και η παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και συνεδρίων σε χώρες του εξωτερικού: Αμερική, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία, εξελίσσουν και εκσυγχρονίζουν τις γνώσεις του πάνω στην Πλαστική Χειρουργική, στην Ενδοσκοπική Χειρουργική Παραρρινίων, την Ωτοχειρουργική, στις Διαταραχές Φώνησης και στην Αλλεργία. Παράλληλα συνεχίζει τις σπουδές συμμετέχοντας σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα (Master) στην Ρινολογία – Ρινοχειρουργική, στο Πανεπιστήμιο Θράκης. Συμμετείχε σε 100 περίπου συνέδρια και παρουσιάσεις εργασιών σε Ελλάδα και Εξωτερικό, ενώ άρθρα του δημοσιεύθηκαν σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά με Ελληνική και Διεθνή προβολή. Είναι μέλος της Πανευρωπαϊκής Ρινολογικής Εταιρείας. Από το 2011 είναι ενεργό μέλος του ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων στο οποίο είναι γραμματέας από το 2014. Εδώ και πέντε χρόνια ασκεί το επάγγελμα του ΩΡΛ σε ένα όμορφο και φιλόξενο χώρο προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις ενός ιατρείου. Οι μικροί ασθενείς τον θεωρούν φίλο, καθώς κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να διώξει το φόβο τους και να τους κάνει συμμάχους και «συνεργάτες» στην διαδικασία εξέτασης και θεραπείας τους. Είναι έγγαμος με δύο παιδιά, τον Γιώργο και τον Άγγελο. Η ατζέντα του γεμάτη καθημερινά από ραντεβού ασθενών και χειρουργεία. Στον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο του, ο φιλές των γηπέδων τένις και beach volley γίνεται ανάσα εκτόνωσης και ηρεμίας για τον γιατρό Μιχάλη Τζανακάκη που μόλις πάτησε τα 40. <<

56 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πως αποφασίσατε να επιλέξετε αυτή την ειδικότητα; Η Ωτορινολαρυγγολογία είναι μία ιδιαίτερη ειδικότητα όπου μπορεί και καταφέρνει να συνδυάζει τόσο το χειρουργικό μέρος, όσο και το παθολογικό κομμάτι που πραγματοποιείται καθημερινά στο ιατρείο. Δεν σου κρύβω ότι είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη ειδικότητα, ειδικά στο χειρουργικό κομμάτι. Γιατί οι απαιτήσεις είναι πάρα πολύ μεγάλες. Έχεις να κάνεις με μια πληθώρα περιστατικών που δεν περιορίζονται σε ένα μόνο μέρος του κεφαλιού αλλά σε πάρα πολλά. Περιοχή δική μας είναι η μύτη, φάρυγγας, ο λαιμός, καθώς επίσης το αυτί και ο τράχηλος. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με μια πληθώρα επεμβάσεων από τις πιο απλές μέχρι

τις πιο σύνθετες, που ευτυχώς έχουμε την τύχη και μια καλή υποδομή στις ιδιωτικές κλινικές των Χανίων και μπορούμε έτσι να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα με ασφάλεια για τους ασθενείς και με υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών. Στον τόπο μας η Ωτορινολαρυγγολογία ήταν στο παρελθόν μια παρεξηγημένη ειδικότητα. Διότι δεν υπήρχε η κατάλληλη υποδομή και έτσι περιοριζόταν μόνο στη διάγνωση και όχι στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων. Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την κατάλληλη εκπαίδευση των ιατρών μας δίνεται η δυνατότητα να μπορούμε να πραγματοποιούμε επεμβάσεις στα Χανιά και να δίνουμε λύσεις σε πολλά παθολογικά προβλήματα.

Τα συμπτώματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή σε έναν ΩΡΛ ποικίλουν: ένας απλός πονόλαιμος, μια δυσκολία στην αναπνοή, μια βραχνάδα στη φωνή που επιμένει, οι ρινικές αλλεργίες, το ροχαλητό και η υπνική άπνοια, προβλήματα στην ακοή και θέματα που έχουν να κάνουν με το λαβύρινθο όπως είναι η ζάλη και ο ίλιγγος. ΕΡ.: Αλλεργική ρινίτιδα. Που οφείλεται η μεγάλη έξαρση και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισής της. Σήμερα υπάρχει μια τεράστια αύξηση στο θέμα των αλλεργιών για πολλούς και διαφόρους λόγους, περιβαλλοντικούς κυρίως που έχουν να κάνουν με την μόλυνση του περιβάλλοντος, αλλά και τον τρόπο ζωής μας, την καθημερινότητά μας. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βασανίζονται, με κάτι το οποίο είναι μεν απλό αλλά απαιτεί εξειδίκευση στην διάγνωση, στην αντιμετώπιση και στη σωστή θεραπεία των ασθενών, προκειμένου αυτά τα «μικρά» συμπτώματα τα οποία μπορεί να φτάσουν να σε ταλαιπωρήσουν πάρα πολύ, να περιοριστούν και να μπορεί ένας άνθρωπος να έχει μια φυσιολογική ζωή. Υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα στο θέμα της διάγνωσης της αλλεργικής ρινίτιδας, διότι ο κόσμος δεν είναι σωστά ενημερωμένος. Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις. Για να γίνει και να μπει μια σωστή βάση για την αντιμετώπισή της, πρέπει καταρχάς να ληφθεί ένα σωστό ιστορικό, να γίνει μια ενδοσκόπηση στη μύτη ένας καλός αλλεργιολογικός έλεγχος. Στη συνέχεια αφού τελειώσουμε με όλον αυτόν τον έλεγχο θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας που έχει το όφελος του ασθενή. Ο λόγος της αύξησης είναι ακόμα προς «υπό διερεύνηση». Σαφώς έχει βρεθεί ότι επηρεάζεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και από τις κλιματολογικές αλλαγές τις οποίες έχουμε. Όλοι έχουμε παρατηρήσει, πως υπάρχει μια παράταση της εαρινής περιόδου καθώς και ότι ο κόσμος έχει γυρίσει πλέον στη πόλη και με το να υπάρχει αυτή η συγκέντρωση στη πόλη και σε μέρη όπου έχουν ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, μακριά από τη φύση είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρχει μια αύξηση. Γενετικοί παράγοντες, κληρονομικότητα παίζουν τεράστιο λόγο. Η πιθανότητα να είναι κάποιος αλλεργικός όταν έχει δύο γονείς αλλεργικούς, είναι πολύ μεγαλύτερη, από κάποιον που δεν έχει θετικό οικογενειακό ιστορικό. Εξωγενείς παράγοντες ακόμα και το κάπνισμα της μαμάς στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή το παθητικό κάπνισμα φαίνεται να ενοχοποιούνται στην δημιουργία της αλλεργικής ρινίτιδας στο παιδί αργότερα. Λέω πολλές φορές ότι και η υπερπροστασία βλάπτει καμιά φορά. Το να κλείνουμε τα παιδιά μας μέσα σε ένα δωμάτιο το οποίο να είναι αποστειρωμένο και να μην έρχεται σε επαφή με ουσίες από το εξωτερικό περιβάλλον, σίγουρα δεν ωφελεί. Αν σκεφτείς αυτή τη στιγμή το κόστος για μια πολύ συνηθισμένη πάθηση όπως η αλλεργική ρινίτιδα στο κόσμο (ετήσιο κόστος), αγγίζει περίπου τα 2.500.000.000 $ το χρόνο. Το νούμερο είναι τρομακτικό αλλά αν συμπεριλάβεις το κόστος σε απώλεια εργασίας, σε κακή ποιότητα ζωής και σε φάρμακα τα οποία ξοδεύονται καθημερινά μπορείς εύκολα να καταλάβεις αυτό το νούμερο.

Αυτόματα αυτό σημαίνει ότι αποτελεί προτεραιότητα να βάλεις τους ασθενείς σε ένα σωστό δρόμο, με την έννοια να τους δώσεις την κατάλληλη αγωγή για να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής, χωρίς να έχουν περαιτέρω προβλήματα στην καθημερινότητα. Δεν θεραπεύεται με την κλασική και την συμβατική έννοια της θεραπείας. Χρειάζεται μια συνέπεια. Μια καλή συνεργασία μεταξύ γιατρού και ασθενή. Χρειάζεται ο ασθενής να συζητάει με το γιατρό και να καταστρώνουν μαζί το θεραπευτικό πλάνο προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη συμμόρφωση στις θεραπευτικές προτάσεις του γιατρού. Γενικά είναι κάτι που χρειάζεται μια συνεχή παρακολούθηση. ΕΡ.: Παιδική βαρηκοΐα. Συμπτώματα Μου αγγίξατε μια πολύ ευαίσθητη χορδή. Γιατί η νεογνική βαρηκοΐα είναι και το αντικείμενο της ενασχόλησης της διδακτορικής μου διατριβής. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι κάτι τόσο σπάνιο όσο φανταζόμασταν κάποτε. Υπάρχουν πολλών ειδών βαρηκοΐες. Καταρχήν να ξεχωρίσουμε ότι η βαρηκοΐα αφορά είτε στο σύστημα μεταφοράς του ήχου μέχρι το ακουστικό νεύρο, όπου μιλάμε για βαρηκοΐα αγωγιμότητας, είτε μιλάμε για νεύροαισθητήρια βαρηκοΐα όταν έχει να κάνει αμιγώς με το ακουστικό νεύρο. Οι δύο μορφές αυτές πρέπει να ξεχωρίζονται γιατί η αντιμετώπισή τους είναι τελείως διαφορετική. Η αντιμετώπιση στην περίπτωση της νευροαισθητήριας βαρηκοΐας γίνεται είτε με κάποιο ακουστικό βαρηκοΐας, είτε με κοχλιακό εμφύτευμα. Από την άλλη μεριά η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, που είναι πάρα πολύ συχνή ειδικά στα παιδιά, αντιμετωπίζεται με φαρμακευτικά ή χειρουργικά μέσα πολύ πιο εύκολα όταν χρειάζεται. Έχει να κάνει με παράγοντες που επηρεάζονται από την ηλικία και για αυτό είναι πιο συχνή στα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Όσον αφορά την νεογνική βαρηκοΐα να ξέρεις, ότι περίπου 6 με 7 παιδιά στα 1000 γεννιούνται με κάποιο βαθμό μικρής, μεσαίας ή μεγάλης βαρηκοΐας στο ένα αυτί είτε και στα δύο, ανεξάρτητα με το αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου όπως η κληρονομικότητα. Ο μόνος τρόπος να ελέγξεις ένα νεογνό (γιατί δεν μπορεί το ίδιο να σου μεταφέρει την πληροφορία), είναι με την χρήση συσκευής ωτακουστικών εκπομπών όπως λέγεται. Η διαδικασία είναι απλή (διαρκεί λίγα λεπτά) και ανώδυνη για το νεογνό. Στην Ελλάδα πασχίσαμε, να γίνει υποχρεωτικός και καθολικός ο έλεγχος νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται, όπως είναι στο εξωτερικό. Υπήρξαν πολλά εμπόδια σε αυτό. Η αλήθεια είναι ότι αυτά ξεπερνιόνταν ένα ένα στη πορεία, μέχρι που φτάσαμε πλέον τον Οκτώβριο του 2015 όπου είναι πλέον υποχρεωτικός ο έλεγχος και η ανίχνευση νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις. Γιατί αν βρεις ένα παιδί το οποίο έχει κάποιο πρόβλημα το πρώτο 2μηνο, 3μηνο της ζωής του, μπορείς να παρέμβεις ώστε να μην έχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου. Ένα παιδί το οποίο ακούει, θα μπορεί να μιλήσει. Δεν υπάρχει κωφάλαλος, υπάρχει κωφός. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι αν πάρουμε ένα παιδί που κάνει τον έλεγχο νεογνικής βαρηκοΐας και έχει εντοπιστεί πρόβλημα στο ακουστικό νεύρο και προχωρήσουμε άμεσα σε

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 57

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

ΤΟ ΟΠΛΟ ΜΑΣ ΣΤΗΝ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ Η ΕΓΚΥΡΗ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΙΧΑΗΛ Γ. ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ ΩΡΛ - Χειρούργος Κεφαλής & Τραχήλου Πειραιώς 1 & Σκαλίδη Τηλ. 2821093355 – κιν. 6947809577

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Ε

ίναι νέος, πρόσχαρος, γεμάτος ενέργεια και δράση. Το πλούσιο βιογραφικό του κάνει γνωστή την δράση του και την αρκετά μεγάλη εκπαίδευσή του γύρω από την επιστήμη του. Το 2001 ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου της Verona. Μετά το αγροτικό του, σειρά είχαν τα χρόνια της ειδίκευσης. Εκπαιδεύτηκε στην Ωτορινολαρυγγολογία, παίρνοντας το τίτλο της ειδικότητας από το Γ.Ν. Χανίων, κάνοντας μία στάση για ένα χρόνο και από το Γ.Ν. Ρεθύμνου. Η Ανίχνευση Νεογνικής Βαρηκοΐας στο Ν. Χανίων ήταν το θέμα της Διδακτορικής Διατριβής του. Η Μετεκπαίδευσή και η παρακολούθηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων και συνεδρίων σε χώρες του εξωτερικού: Αμερική, Αγγλία, Γερμανία, Γαλλία, Αυστρία, εξελίσσουν και εκσυγχρονίζουν τις γνώσεις του πάνω στην Πλαστική Χειρουργική, στην Ενδοσκοπική Χειρουργική Παραρρινίων, την Ωτοχειρουργική, στις Διαταραχές Φώνησης και στην Αλλεργία. Παράλληλα συνεχίζει τις σπουδές συμμετέχοντας σε μεταπτυχιακό πρόγραμμα (Master) στην Ρινολογία – Ρινοχειρουργική, στο Πανεπιστήμιο Θράκης. Συμμετείχε σε 100 περίπου συνέδρια και παρουσιάσεις εργασιών σε Ελλάδα και Εξωτερικό, ενώ άρθρα του δημοσιεύθηκαν σε έγκριτα επιστημονικά περιοδικά με Ελληνική και Διεθνή προβολή. Είναι μέλος της Πανευρωπαϊκής Ρινολογικής Εταιρείας. Από το 2011 είναι ενεργό μέλος του ΔΣ του Ιατρικού Συλλόγου Χανίων στο οποίο είναι γραμματέας από το 2014. Εδώ και πέντε χρόνια ασκεί το επάγγελμα του ΩΡΛ σε ένα όμορφο και φιλόξενο χώρο προσαρμοσμένο στις απαιτήσεις ενός ιατρείου. Οι μικροί ασθενείς τον θεωρούν φίλο, καθώς κάνει ότι περνάει από το χέρι του για να διώξει το φόβο τους και να τους κάνει συμμάχους και «συνεργάτες» στην διαδικασία εξέτασης και θεραπείας τους. Είναι έγγαμος με δύο παιδιά, τον Γιώργο και τον Άγγελο. Η ατζέντα του γεμάτη καθημερινά από ραντεβού ασθενών και χειρουργεία. Στον περιορισμένο ελεύθερο χρόνο του, ο φιλές των γηπέδων τένις και beach volley γίνεται ανάσα εκτόνωσης και ηρεμίας για τον γιατρό Μιχάλη Τζανακάκη που μόλις πάτησε τα 40. <<

56 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πως αποφασίσατε να επιλέξετε αυτή την ειδικότητα; Η Ωτορινολαρυγγολογία είναι μία ιδιαίτερη ειδικότητα όπου μπορεί και καταφέρνει να συνδυάζει τόσο το χειρουργικό μέρος, όσο και το παθολογικό κομμάτι που πραγματοποιείται καθημερινά στο ιατρείο. Δεν σου κρύβω ότι είναι μια ιδιαίτερα δύσκολη ειδικότητα, ειδικά στο χειρουργικό κομμάτι. Γιατί οι απαιτήσεις είναι πάρα πολύ μεγάλες. Έχεις να κάνεις με μια πληθώρα περιστατικών που δεν περιορίζονται σε ένα μόνο μέρος του κεφαλιού αλλά σε πάρα πολλά. Περιοχή δική μας είναι η μύτη, φάρυγγας, ο λαιμός, καθώς επίσης το αυτί και ο τράχηλος. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε να κάνουμε με μια πληθώρα επεμβάσεων από τις πιο απλές μέχρι

τις πιο σύνθετες, που ευτυχώς έχουμε την τύχη και μια καλή υποδομή στις ιδιωτικές κλινικές των Χανίων και μπορούμε έτσι να κάνουμε πάρα πολλά πράγματα με ασφάλεια για τους ασθενείς και με υψηλό επίπεδο παροχής υπηρεσιών. Στον τόπο μας η Ωτορινολαρυγγολογία ήταν στο παρελθόν μια παρεξηγημένη ειδικότητα. Διότι δεν υπήρχε η κατάλληλη υποδομή και έτσι περιοριζόταν μόνο στη διάγνωση και όχι στην αντιμετώπιση πολλών παθήσεων. Τα τελευταία χρόνια με την εξέλιξη της τεχνολογίας και την κατάλληλη εκπαίδευση των ιατρών μας δίνεται η δυνατότητα να μπορούμε να πραγματοποιούμε επεμβάσεις στα Χανιά και να δίνουμε λύσεις σε πολλά παθολογικά προβλήματα.

Τα συμπτώματα που θα οδηγήσουν τον ασθενή σε έναν ΩΡΛ ποικίλουν: ένας απλός πονόλαιμος, μια δυσκολία στην αναπνοή, μια βραχνάδα στη φωνή που επιμένει, οι ρινικές αλλεργίες, το ροχαλητό και η υπνική άπνοια, προβλήματα στην ακοή και θέματα που έχουν να κάνουν με το λαβύρινθο όπως είναι η ζάλη και ο ίλιγγος. ΕΡ.: Αλλεργική ρινίτιδα. Που οφείλεται η μεγάλη έξαρση και ποιοι οι τρόποι αντιμετώπισής της. Σήμερα υπάρχει μια τεράστια αύξηση στο θέμα των αλλεργιών για πολλούς και διαφόρους λόγους, περιβαλλοντικούς κυρίως που έχουν να κάνουν με την μόλυνση του περιβάλλοντος, αλλά και τον τρόπο ζωής μας, την καθημερινότητά μας. Ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι βασανίζονται, με κάτι το οποίο είναι μεν απλό αλλά απαιτεί εξειδίκευση στην διάγνωση, στην αντιμετώπιση και στη σωστή θεραπεία των ασθενών, προκειμένου αυτά τα «μικρά» συμπτώματα τα οποία μπορεί να φτάσουν να σε ταλαιπωρήσουν πάρα πολύ, να περιοριστούν και να μπορεί ένας άνθρωπος να έχει μια φυσιολογική ζωή. Υπάρχει ένα τεράστιο πρόβλημα στο θέμα της διάγνωσης της αλλεργικής ρινίτιδας, διότι ο κόσμος δεν είναι σωστά ενημερωμένος. Η αντιμετώπιση της αλλεργικής ρινίτιδας απαιτεί εξειδικευμένες γνώσεις. Για να γίνει και να μπει μια σωστή βάση για την αντιμετώπισή της, πρέπει καταρχάς να ληφθεί ένα σωστό ιστορικό, να γίνει μια ενδοσκόπηση στη μύτη ένας καλός αλλεργιολογικός έλεγχος. Στη συνέχεια αφού τελειώσουμε με όλον αυτόν τον έλεγχο θα μπορέσουμε να προχωρήσουμε στον σχεδιασμό της κατάλληλης θεραπείας που έχει το όφελος του ασθενή. Ο λόγος της αύξησης είναι ακόμα προς «υπό διερεύνηση». Σαφώς έχει βρεθεί ότι επηρεάζεται από τις περιβαλλοντικές συνθήκες και από τις κλιματολογικές αλλαγές τις οποίες έχουμε. Όλοι έχουμε παρατηρήσει, πως υπάρχει μια παράταση της εαρινής περιόδου καθώς και ότι ο κόσμος έχει γυρίσει πλέον στη πόλη και με το να υπάρχει αυτή η συγκέντρωση στη πόλη και σε μέρη όπου έχουν ένα συγκεκριμένο περιβάλλον, μακριά από τη φύση είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρχει μια αύξηση. Γενετικοί παράγοντες, κληρονομικότητα παίζουν τεράστιο λόγο. Η πιθανότητα να είναι κάποιος αλλεργικός όταν έχει δύο γονείς αλλεργικούς, είναι πολύ μεγαλύτερη, από κάποιον που δεν έχει θετικό οικογενειακό ιστορικό. Εξωγενείς παράγοντες ακόμα και το κάπνισμα της μαμάς στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή το παθητικό κάπνισμα φαίνεται να ενοχοποιούνται στην δημιουργία της αλλεργικής ρινίτιδας στο παιδί αργότερα. Λέω πολλές φορές ότι και η υπερπροστασία βλάπτει καμιά φορά. Το να κλείνουμε τα παιδιά μας μέσα σε ένα δωμάτιο το οποίο να είναι αποστειρωμένο και να μην έρχεται σε επαφή με ουσίες από το εξωτερικό περιβάλλον, σίγουρα δεν ωφελεί. Αν σκεφτείς αυτή τη στιγμή το κόστος για μια πολύ συνηθισμένη πάθηση όπως η αλλεργική ρινίτιδα στο κόσμο (ετήσιο κόστος), αγγίζει περίπου τα 2.500.000.000 $ το χρόνο. Το νούμερο είναι τρομακτικό αλλά αν συμπεριλάβεις το κόστος σε απώλεια εργασίας, σε κακή ποιότητα ζωής και σε φάρμακα τα οποία ξοδεύονται καθημερινά μπορείς εύκολα να καταλάβεις αυτό το νούμερο.

Αυτόματα αυτό σημαίνει ότι αποτελεί προτεραιότητα να βάλεις τους ασθενείς σε ένα σωστό δρόμο, με την έννοια να τους δώσεις την κατάλληλη αγωγή για να έχουν μια καλή ποιότητα ζωής, χωρίς να έχουν περαιτέρω προβλήματα στην καθημερινότητα. Δεν θεραπεύεται με την κλασική και την συμβατική έννοια της θεραπείας. Χρειάζεται μια συνέπεια. Μια καλή συνεργασία μεταξύ γιατρού και ασθενή. Χρειάζεται ο ασθενής να συζητάει με το γιατρό και να καταστρώνουν μαζί το θεραπευτικό πλάνο προκειμένου να επιτευχθεί καλύτερη συμμόρφωση στις θεραπευτικές προτάσεις του γιατρού. Γενικά είναι κάτι που χρειάζεται μια συνεχή παρακολούθηση. ΕΡ.: Παιδική βαρηκοΐα. Συμπτώματα Μου αγγίξατε μια πολύ ευαίσθητη χορδή. Γιατί η νεογνική βαρηκοΐα είναι και το αντικείμενο της ενασχόλησης της διδακτορικής μου διατριβής. Η αλήθεια είναι ότι δεν είναι κάτι τόσο σπάνιο όσο φανταζόμασταν κάποτε. Υπάρχουν πολλών ειδών βαρηκοΐες. Καταρχήν να ξεχωρίσουμε ότι η βαρηκοΐα αφορά είτε στο σύστημα μεταφοράς του ήχου μέχρι το ακουστικό νεύρο, όπου μιλάμε για βαρηκοΐα αγωγιμότητας, είτε μιλάμε για νεύροαισθητήρια βαρηκοΐα όταν έχει να κάνει αμιγώς με το ακουστικό νεύρο. Οι δύο μορφές αυτές πρέπει να ξεχωρίζονται γιατί η αντιμετώπισή τους είναι τελείως διαφορετική. Η αντιμετώπιση στην περίπτωση της νευροαισθητήριας βαρηκοΐας γίνεται είτε με κάποιο ακουστικό βαρηκοΐας, είτε με κοχλιακό εμφύτευμα. Από την άλλη μεριά η βαρηκοΐα αγωγιμότητας, που είναι πάρα πολύ συχνή ειδικά στα παιδιά, αντιμετωπίζεται με φαρμακευτικά ή χειρουργικά μέσα πολύ πιο εύκολα όταν χρειάζεται. Έχει να κάνει με παράγοντες που επηρεάζονται από την ηλικία και για αυτό είναι πιο συχνή στα παιδιά προσχολικής και σχολικής ηλικίας. Όσον αφορά την νεογνική βαρηκοΐα να ξέρεις, ότι περίπου 6 με 7 παιδιά στα 1000 γεννιούνται με κάποιο βαθμό μικρής, μεσαίας ή μεγάλης βαρηκοΐας στο ένα αυτί είτε και στα δύο, ανεξάρτητα με το αν υπάρχουν παράγοντες κινδύνου όπως η κληρονομικότητα. Ο μόνος τρόπος να ελέγξεις ένα νεογνό (γιατί δεν μπορεί το ίδιο να σου μεταφέρει την πληροφορία), είναι με την χρήση συσκευής ωτακουστικών εκπομπών όπως λέγεται. Η διαδικασία είναι απλή (διαρκεί λίγα λεπτά) και ανώδυνη για το νεογνό. Στην Ελλάδα πασχίσαμε, να γίνει υποχρεωτικός και καθολικός ο έλεγχος νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται, όπως είναι στο εξωτερικό. Υπήρξαν πολλά εμπόδια σε αυτό. Η αλήθεια είναι ότι αυτά ξεπερνιόνταν ένα ένα στη πορεία, μέχρι που φτάσαμε πλέον τον Οκτώβριο του 2015 όπου είναι πλέον υποχρεωτικός ο έλεγχος και η ανίχνευση νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά που γεννιούνται. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνεις. Γιατί αν βρεις ένα παιδί το οποίο έχει κάποιο πρόβλημα το πρώτο 2μηνο, 3μηνο της ζωής του, μπορείς να παρέμβεις ώστε να μην έχει καθυστέρηση στην ανάπτυξη του λόγου. Ένα παιδί το οποίο ακούει, θα μπορεί να μιλήσει. Δεν υπάρχει κωφάλαλος, υπάρχει κωφός. Αντιλαμβάνεστε λοιπόν ότι αν πάρουμε ένα παιδί που κάνει τον έλεγχο νεογνικής βαρηκοΐας και έχει εντοπιστεί πρόβλημα στο ακουστικό νεύρο και προχωρήσουμε άμεσα σε

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 57

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

κάποια εφαρμογή βοηθητικών μέσων βαρηκοΐας, το παιδί θα ακούσει, άρα θα μπορεί να μιλήσει. Συνεπώς ο γονέας πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος, να ακούει τις συμβουλές του παιδιάτρου, που όλοι πλέον οι παιδίατροι λένε και ζητούν έλεγχο νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά. Σε μεγαλύτερες ηλικίες - κυρίως στις προσχολικές ή στις σχολικές ηλικίες - το πρόβλημα μετατοπίζεται από το ακουστικό νεύρο στο σύστημα αγωγής του ήχου και έτσι η πιο συχνή πάθηση αφορά σε βαρηκοΐα αγωγιμότητας. Η πιο συχνή αιτία είναι η εκκριτική ωτίτιδα η οποία είναι μια κατάσταση που δεν θα σε οδηγήσει στο γιατρό λόγω πόνου μιας και το μόνο σύμπτωμα είναι η προσωρινή βαρηκοΐα. Δηλαδή το πιο συχνό φαινόμενο που θα σου συμβεί στο ιατρείο, είναι να σου φέρουν το παιδί και να σου πουν «γιατρέ το παιδί νομίζω ότι δεν ακούει καλά, σαν να του φωνάζω και να μην με ακούει», ή «η δασκάλα μου λέει ότι είναι λίγο αφηρημένος στη τάξη». Σε αυτή τη περίπτωση ο ΩΡΛ είναι υποχρεωμένος να κάνει μια ώτομικροσποπιση και να προχωρήσει σε κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες είναι το τυμπανόγραμμα και το ακοόγραμμα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Αυτό θα μας δείξει και θα μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την ακουστική κατάσταση του παιδιού. Ένα όπλο έχουμε αυτή την στιγμή στην ιατρική στα χέρια μας και είναι η έγκυρη διάγνωση. Δυστυχώς η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει τους ασθενείς να πηγαίνουν στο γιατρό όταν πλέον η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Και αυτό θα το δούμε σε μερικά χρόνια, σαν συνέπεια στο γενικό πληθυσμό.

58 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Οξεία κα χρόνια αμυγδαλίτιδα. Μύθοι και αλήθειες γύρω από αυτή. Οι αμυγδαλές δεν αποτελούν «φίλτρο» του οργανισμού. Είναι μια λανθασμένη αντίληψη. Ο αμυγδαλικός ιστός αποτελεί καταρχάς μέρος ενός σύνθετου λεμφοεπιθηλικού ιστού, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή του φάρυγγα και του ρινοφάρυγγα. Αν σε ρωτήσω πόσες αμυγδαλές έχουμε θα μου απαντήσεις δύο. Η απάντηση είναι λανθασμένη, γιατί έχουμε και άλλες αμυγδαλές, στην περιοχή του στοματοφάρυγγα και του ρινοφάρυγγα. Έχουμε τις σαλπιγγικές αμυγδαλές, τις αμυγδαλές του Gerlach και τις γλωσσικές αμυγδαλές που αποτελούν το λεγόμενο δακτύλιο του Waldayer. Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και αν χρειαστεί ύστερα από αυστηρές ενδείξεις να αφαιρεθούν οι παρίσθμιες αμυγδαλές, να είστε σίγουροι ότι οι υπόλοιπες αμυγδαλές συνεχίζουν μια χαρά την λειτουργία τους. Παρόλα αυτά για να ξεκαθαρίσουμε και να βγάλουμε το μύθο από τη μέση, οι αμυγδαλές χρειάζονται στην αρχή, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού δεν είναι ακόμα ανεπτυγμένο. Χρειάζονται γιατί είναι αυτές που παρουσιάζουν κατά μια έννοια τους εισβολείς, είτε είναι μικρόβια είτε είναι ιοί, στον οργανισμό και συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού, αλλά αυτό συμβαίνει στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού. Αυτός είναι ο λόγος που αποφεύγουμε να κάνουμε αμυγδαλεκτομή σε παιδιά κάτω των 2 ετών. Μετά από αυτή την ηλικία δεν περιμένουμε από τις αμυγδαλές να κάνουν τη δουλειά της άμυνας του οργανισμού. Άρα είναι μύθος πως αν βγάλεις τις

αμυγδαλές θα αρρωσταίνεις πιο πολύ, θα κολλάς ιώσεις κ.α. Δεν υφίσταται αυτό σαν έννοια και έχει καταρριφθεί επιστημονικά πριν πολλά χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι όταν τις αφαιρέσουμε δεν θα έχουμε πρόβλημα με το ανοσοποιητικό μας. Άλλωστε, δεν έχει παρατηρηθεί κανένα πρόβλημα με το ανοσοποιητικό σύστημα σε παιδιά στα οποία αφαιρέθηκαν οι αμυγδαλές ή και τα κρεατάκια. Αντίθετα! Μ΄ αυτόν τον τρόπο, θα απομακρυνθεί από τον οργανισμό του παιδιού μία εστία φλεγμονής! Παρόλα αυτά δεν βγάζουμε τις αμυγδαλές με το παραμικρό και δεν είμαστε «εύκολοι» στα χειρουργεία. Είμαστε αρκετά αυστηροί στο θέμα των ενδείξεων. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις για το πότε πρέπει να προτείνεις αμυγδαλεκτομή στους γονείς. Διεθνώς η μόνη απόλυτη ένδειξη που υπάρχει για το θέμα της αμυγδαλεκτομής, είναι η υπνική άπνοια. Δηλαδή όταν οι αμυγδαλές είναι τόσο μεγάλες που προκαλούν διαταραχές στον ύπνο του παιδιού όπως ροχαλητό ή παύσεις στην αναπνοή. Ο γονέας θα σου μεταφέρει πολύτιμες πληροφορίες που έχουν να κάνουν με τον ύπνο του παιδιού, όπως αν το παιδί ροχαλίζει, αν σταματάει και κόβεται η ανάσα του, ή έμμεσα συμπτώματα που έχουν να κάνουν με κακό ύπνο όπως το ότι το πρωί ξυπνάει κουρασμένο, δεν έχει πολύ όρεξη, νυστάζει συνέχεια. Αυτά είναι συμπτώματα υπνικής άπνοιας, η οποία είναι πολύ συχνή στα παιδιά. Αν λοιπόν αποδειχθεί ότι το παιδί κάνει υπνική άπνοια έχει απόλυτη ένδειξη να κάνει αμυγδαλεκτομή. Η σωστή αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας είναι η αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) και των αμυγδαλών ταυτόχρονα. Είναι μεγάλη η ικανοποίηση που εισπράττουμε μετά από ένα τέτοιο χειρουργείο, από τα λόγια που ακούμε από τους γονείς, που παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού. Επίσης αν το παιδί κάνει συχνά υποτροπιάζουσες πυώδεις αμυγδαλίτιδες, δηλαδή φλεγμονές στις αμυγδαλές οι οποίες έχουν μπει σε μια κατάσταση χρόνιας αμυγδαλίτιδας, αν ο αριθμός των επεισοδίων ξεπερνά ένα συγκεκριμένο αριθμό το χρόνο, πρέπει να προταθεί στους γονείς ή αμυγδαλεκτομή μαζί με αδενετομή αν και εφόσον υπάρχουν κρεατάκια. Οι αμυγδαλές είναι επικίνδυνες γιατί μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές στις βαλβίδες της καρδιάς, στα νεφρά ή στις αρθρώσεις (όταν το μικρόβιο που τις προκαλεί «φύγει» από τις αμυγδαλές και μεταφερθεί, μέσω του αίματος, σε άλλα όργανα). Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι είναι προτιμότερο να μπει το παιδί στο χειρουργείο, εφόσον υπάρχει η ένδειξη, από το να παίρνει πολλές φορές το χρόνο αντιβίωση. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει και σήμερα η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται με σύγχρονες μεθόδους. Η κλασική μέθοδος με την οποία γινότανε στο παρελθόν τείνει να σταματήσει. Πλέον χρησιμοποιούμε εξελιγμένες μεθόδους, όπως το Coblation που είναι σχετικά αναίμακτες και ανώδυνες. Η τεχνολογία αυτή είναι ίσως η πιο σύγχρονη και υπάρχει και στα Χανιά. Ειδικά στα παιδιά είναι γενικά πιο εύκολη η διαδικασία. Με έναν κατάλληλο προεγχειρητικό έλεγχο, με σωστή αντιμετώπιση από τους αναισθησιολόγους (όπου είμαστε πολύ τυχεροί στα Χανιά διότι έχουμε πολύ έμπειρους αναισθησιολόγους), το χειρουργικό κομμάτι είναι σχετικά εύκολο όταν και εφόσον χρησιμοποιηθούν κάποιες

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

κάποια εφαρμογή βοηθητικών μέσων βαρηκοΐας, το παιδί θα ακούσει, άρα θα μπορεί να μιλήσει. Συνεπώς ο γονέας πρέπει να είναι ευαισθητοποιημένος, να ακούει τις συμβουλές του παιδιάτρου, που όλοι πλέον οι παιδίατροι λένε και ζητούν έλεγχο νεογνικής βαρηκοΐας σε όλα τα παιδιά. Σε μεγαλύτερες ηλικίες - κυρίως στις προσχολικές ή στις σχολικές ηλικίες - το πρόβλημα μετατοπίζεται από το ακουστικό νεύρο στο σύστημα αγωγής του ήχου και έτσι η πιο συχνή πάθηση αφορά σε βαρηκοΐα αγωγιμότητας. Η πιο συχνή αιτία είναι η εκκριτική ωτίτιδα η οποία είναι μια κατάσταση που δεν θα σε οδηγήσει στο γιατρό λόγω πόνου μιας και το μόνο σύμπτωμα είναι η προσωρινή βαρηκοΐα. Δηλαδή το πιο συχνό φαινόμενο που θα σου συμβεί στο ιατρείο, είναι να σου φέρουν το παιδί και να σου πουν «γιατρέ το παιδί νομίζω ότι δεν ακούει καλά, σαν να του φωνάζω και να μην με ακούει», ή «η δασκάλα μου λέει ότι είναι λίγο αφηρημένος στη τάξη». Σε αυτή τη περίπτωση ο ΩΡΛ είναι υποχρεωμένος να κάνει μια ώτομικροσποπιση και να προχωρήσει σε κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες είναι το τυμπανόγραμμα και το ακοόγραμμα ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Αυτό θα μας δείξει και θα μας δώσει πολύτιμες πληροφορίες για την ακουστική κατάσταση του παιδιού. Ένα όπλο έχουμε αυτή την στιγμή στην ιατρική στα χέρια μας και είναι η έγκυρη διάγνωση. Δυστυχώς η οικονομική κρίση έχει οδηγήσει τους ασθενείς να πηγαίνουν στο γιατρό όταν πλέον η κατάσταση έχει φτάσει στο απροχώρητο. Και αυτό θα το δούμε σε μερικά χρόνια, σαν συνέπεια στο γενικό πληθυσμό.

58 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Οξεία κα χρόνια αμυγδαλίτιδα. Μύθοι και αλήθειες γύρω από αυτή. Οι αμυγδαλές δεν αποτελούν «φίλτρο» του οργανισμού. Είναι μια λανθασμένη αντίληψη. Ο αμυγδαλικός ιστός αποτελεί καταρχάς μέρος ενός σύνθετου λεμφοεπιθηλικού ιστού, ο οποίος βρίσκεται στην περιοχή του φάρυγγα και του ρινοφάρυγγα. Αν σε ρωτήσω πόσες αμυγδαλές έχουμε θα μου απαντήσεις δύο. Η απάντηση είναι λανθασμένη, γιατί έχουμε και άλλες αμυγδαλές, στην περιοχή του στοματοφάρυγγα και του ρινοφάρυγγα. Έχουμε τις σαλπιγγικές αμυγδαλές, τις αμυγδαλές του Gerlach και τις γλωσσικές αμυγδαλές που αποτελούν το λεγόμενο δακτύλιο του Waldayer. Αυτό σημαίνει, ότι ακόμη και αν χρειαστεί ύστερα από αυστηρές ενδείξεις να αφαιρεθούν οι παρίσθμιες αμυγδαλές, να είστε σίγουροι ότι οι υπόλοιπες αμυγδαλές συνεχίζουν μια χαρά την λειτουργία τους. Παρόλα αυτά για να ξεκαθαρίσουμε και να βγάλουμε το μύθο από τη μέση, οι αμυγδαλές χρειάζονται στην αρχή, όταν το ανοσοποιητικό σύστημα του παιδιού δεν είναι ακόμα ανεπτυγμένο. Χρειάζονται γιατί είναι αυτές που παρουσιάζουν κατά μια έννοια τους εισβολείς, είτε είναι μικρόβια είτε είναι ιοί, στον οργανισμό και συμμετέχουν στην άμυνα του οργανισμού, αλλά αυτό συμβαίνει στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού. Αυτός είναι ο λόγος που αποφεύγουμε να κάνουμε αμυγδαλεκτομή σε παιδιά κάτω των 2 ετών. Μετά από αυτή την ηλικία δεν περιμένουμε από τις αμυγδαλές να κάνουν τη δουλειά της άμυνας του οργανισμού. Άρα είναι μύθος πως αν βγάλεις τις

αμυγδαλές θα αρρωσταίνεις πιο πολύ, θα κολλάς ιώσεις κ.α. Δεν υφίσταται αυτό σαν έννοια και έχει καταρριφθεί επιστημονικά πριν πολλά χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι όταν τις αφαιρέσουμε δεν θα έχουμε πρόβλημα με το ανοσοποιητικό μας. Άλλωστε, δεν έχει παρατηρηθεί κανένα πρόβλημα με το ανοσοποιητικό σύστημα σε παιδιά στα οποία αφαιρέθηκαν οι αμυγδαλές ή και τα κρεατάκια. Αντίθετα! Μ΄ αυτόν τον τρόπο, θα απομακρυνθεί από τον οργανισμό του παιδιού μία εστία φλεγμονής! Παρόλα αυτά δεν βγάζουμε τις αμυγδαλές με το παραμικρό και δεν είμαστε «εύκολοι» στα χειρουργεία. Είμαστε αρκετά αυστηροί στο θέμα των ενδείξεων. Υπάρχουν συγκεκριμένες ενδείξεις για το πότε πρέπει να προτείνεις αμυγδαλεκτομή στους γονείς. Διεθνώς η μόνη απόλυτη ένδειξη που υπάρχει για το θέμα της αμυγδαλεκτομής, είναι η υπνική άπνοια. Δηλαδή όταν οι αμυγδαλές είναι τόσο μεγάλες που προκαλούν διαταραχές στον ύπνο του παιδιού όπως ροχαλητό ή παύσεις στην αναπνοή. Ο γονέας θα σου μεταφέρει πολύτιμες πληροφορίες που έχουν να κάνουν με τον ύπνο του παιδιού, όπως αν το παιδί ροχαλίζει, αν σταματάει και κόβεται η ανάσα του, ή έμμεσα συμπτώματα που έχουν να κάνουν με κακό ύπνο όπως το ότι το πρωί ξυπνάει κουρασμένο, δεν έχει πολύ όρεξη, νυστάζει συνέχεια. Αυτά είναι συμπτώματα υπνικής άπνοιας, η οποία είναι πολύ συχνή στα παιδιά. Αν λοιπόν αποδειχθεί ότι το παιδί κάνει υπνική άπνοια έχει απόλυτη ένδειξη να κάνει αμυγδαλεκτομή. Η σωστή αντιμετώπιση της υπνικής άπνοιας είναι η αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων (κρεατάκια) και των αμυγδαλών ταυτόχρονα. Είναι μεγάλη η ικανοποίηση που εισπράττουμε μετά από ένα τέτοιο χειρουργείο, από τα λόγια που ακούμε από τους γονείς, που παρατηρούν τις αλλαγές στη συμπεριφορά του παιδιού. Επίσης αν το παιδί κάνει συχνά υποτροπιάζουσες πυώδεις αμυγδαλίτιδες, δηλαδή φλεγμονές στις αμυγδαλές οι οποίες έχουν μπει σε μια κατάσταση χρόνιας αμυγδαλίτιδας, αν ο αριθμός των επεισοδίων ξεπερνά ένα συγκεκριμένο αριθμό το χρόνο, πρέπει να προταθεί στους γονείς ή αμυγδαλεκτομή μαζί με αδενετομή αν και εφόσον υπάρχουν κρεατάκια. Οι αμυγδαλές είναι επικίνδυνες γιατί μπορεί να προκαλέσουν επιπλοκές στις βαλβίδες της καρδιάς, στα νεφρά ή στις αρθρώσεις (όταν το μικρόβιο που τις προκαλεί «φύγει» από τις αμυγδαλές και μεταφερθεί, μέσω του αίματος, σε άλλα όργανα). Αντιλαμβάνεστε λοιπόν, ότι είναι προτιμότερο να μπει το παιδί στο χειρουργείο, εφόσον υπάρχει η ένδειξη, από το να παίρνει πολλές φορές το χρόνο αντιβίωση. Η τεχνολογία έχει προχωρήσει και σήμερα η επέμβαση αυτή πραγματοποιείται με σύγχρονες μεθόδους. Η κλασική μέθοδος με την οποία γινότανε στο παρελθόν τείνει να σταματήσει. Πλέον χρησιμοποιούμε εξελιγμένες μεθόδους, όπως το Coblation που είναι σχετικά αναίμακτες και ανώδυνες. Η τεχνολογία αυτή είναι ίσως η πιο σύγχρονη και υπάρχει και στα Χανιά. Ειδικά στα παιδιά είναι γενικά πιο εύκολη η διαδικασία. Με έναν κατάλληλο προεγχειρητικό έλεγχο, με σωστή αντιμετώπιση από τους αναισθησιολόγους (όπου είμαστε πολύ τυχεροί στα Χανιά διότι έχουμε πολύ έμπειρους αναισθησιολόγους), το χειρουργικό κομμάτι είναι σχετικά εύκολο όταν και εφόσον χρησιμοποιηθούν κάποιες

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

Το παιδί μπαίνει το πρωί στο χειρουργείο και κατά κανόνα το απόγευμα είναι στο σπίτι του. Θα ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διατροφής για ένα μικρό χρονικό διάστημα και το παιδί μετά από λίγες ημέρες μπορεί να επιστρέψει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες. ΕΡ.: Οι κεφαλαλγίες πόσο επηρεάζονται από το ωτορινολαρρυγκολογικό σύστημα; Ο πονοκέφαλος είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα της παιδικής ηλικίας, που προκαλεί αναστάτωση και φόβο τόσο στο παιδί όσο και στην οικογένεια και που επηρεάζει τη συμμετοχή και την επίδοσή του, σε σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το ποσοστό της κεφαλαλγίας κυμαίνεται από 4-20% στην προσχολική ηλικία, αυξάνεται στο 40-50% με την είσοδο στο σχολείο και φτάνει το 50-80% στην εφηβεία. Μελέτες, καταδεικνύουν ραγδαία αύξηση της κεφαλαλγίας στα παιδιά τα τελευταία 30 χρόνια. Πρέπει να γίνει μια καλή διερεύνηση ενός καλού ιστορικού, γιατί από κει θα προκύψουν πολύτιμες πληροφορίες για το τι πραγματικά φταίει και το παιδί έχει πονοκεφάλους. Η ποιο συχνή αιτία πονοκεφάλου στα παιδιά από ωτορινολαρυγγολογικής άποψης οφείλεται σε λοιμώξεις όπως η ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα), η αμυγδαλίτιδα και το κοινό κρυολόγημα. Όταν η μύτη σου είναι βουλωμένη, όταν δεν κοιμάσαι καλά, είναι απόλυτα φυσιολογικό την επόμενη μέρα να ξυπνήσεις με πονοκέφαλο. Άρα η ρινίτιδα και η ρινοκολπίτιδα η οποία υπάρχει στα παιδιά, χρήζει σωστής αντιμετώπισης. Πρέπει να γίνει μια σωστή ενδοσκόπηση για να διαπιστωθούν τα αίτια της ρινίτιδας, να διερευνηθεί αν υπάρχει αλλεργικό υπόβαθρο και να προχωρήσουμε στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κεφαλαλγία είναι δυνατόν να μην έχει οργανική βάση και να οφείλεται σε λειτουργικά αίτια. Σε αυτές τις περιπτώσεις χαρακτηριστικά η κεφαλαλγία σχετίζεται με συγκεκριμένες συνθήκες (λ.χ. σχολείο, επίσκεψη σε συγγενικό πρόσωπο). Ωστόσο, πριν καταλήξουμε στη διάγνωση της ψυχογενούς κεφαλαλγίας πρέπει να είμαστε βέβαιοι για την απουσία οργανικής αιτίας. ΕΡ.: Τι είναι ο τράχηλος και ποιες οι παθήσεις τραχήλου στα παιδιά; Ο τράχηλος είναι ο λαιμός. Όπως και ο τράχηλος της μήτρας είναι ο λαιμός της μήτρας. Η ειδικότητά μας ονομάζεται κεφαλής και τραχήλου. Γιατί έχουμε να κάνουμε με όλες τις παθήσεις που βρίσκονται στο λαιμό και στο κεφάλι αν εξαιρέσεις τα μάτια και τον εγκέφαλο. Υπάρχουν συχνές παθήσεις τραχήλου στα παιδιά. Η πιο συχνή είναι η τραχηλική λεμφαδενοπάθεια. Συνήθως ο γονέας (ή ο κηδεμόνας) θα σου αναφέρει ότι παρατήρησε ένα μικρό ψηλαφητό μόρφωμα στο εξωτερικό του λαιμού του παιδιού. Αυτοί είναι οι λεμφαδένες, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι φυσιολογικοί στις παιδικές ηλικίες αλλά χρειάζεται μια διερεύνηση και υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο με το οποίο διερευνούμε την τραχηλική λεμφαδενοπάθεια στα παιδιά. Χρειάζεται απαραίτητα μια καλή εξέταση όλου του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κάποια νόσος που υποκρύπτεται και 60 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

χρειάζεται μια συγκεκριμένη αντιμετώπιση. Εκτός αυτού υπάρχουν κάποιες συγγενείς παθήσεις στο τράχηλο. Οι παθήσεις αυτές είναι κάποιες κύστες που είναι υπολείμματα της εμβρυακής ζωής. Είναι οι βραγχιακές κύστες που είναι συχνές στα παιδιά. Γενικά οτιδήποτε αφορά το λαιμό ή οτιδήποτε παρατηρήσει κάποιος γονιός ότι υπάρχει στο λαιμό του παιδιού εξωτερικά και φαίνεται και ψηλαφείτε, χρήζει μιας διερεύνησης. Ο κάθε γονιός πρέπει να είναι παρατηρητικός σε ότι αφορά το παιδί του. Από τις παρατηρήσεις τους παίρνουμε πολύτιμες πληροφορίες ώστε να μπορούμε να βοηθήσουμε. ΕΡ.: Η επίσταξη στα παιδιά (Ρινορραγία) είναι κάτι που ανησυχεί τους γονείς; Ένα φαινόμενο πάρα πολύ συχνό. Μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία (ακόμη και πανικό) στην οικογένεια. Χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μια καλή εξέταση με ενδοσκόπηση στη μύτη, προκειμένου να αποκλειστούν κάποιες παθήσεις οι οποίες εκδηλώνονται στην αρχή με ρινορραγία. Συνήθως όμως οι ρινορραγίες στην παιδική ηλικία είναι αθώες. Δηλαδή εφόσον έχει γίνει η ενδοσκόπηση και αποκλειστούν κάποιοι παθολογικοί παράγοντες για τους οποίους γίνεται η ρινορραγία, η αντιμετώπιση είναι πολύ απλή. Καθησυχάζονται οι γονείς γιατί δεν είναι κάτι ανησυχητικό και είναι κάτι αναμενόμενο στις παιδικές ηλικίες. Παίζει ρόλο η θερμοκρασία με την έννοια της ζέστης. Η ζέστη είναι αυτή που προκαλεί κατά κανόνα ρινορραγία και παίζει ρόλο επίσης το σκάλισμα της μύτης, κάτι συνηθισμένο στα παιδιά. Είναι όμως κάτι που δεν πρέπει να πανικοβάλει τους γονείς. Επειδή η ρινορραγία στα παιδιά δημιουργείτε στο πρόσθιο τμήμα της μύτης, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε το παιδί να φυσήξει καλά τη μύτη του. Αν υπάρχει στο σπίτι κάποιο spray όπως Nasosyn ή Otrivin, να το βάλουμε στην μύτη και να κρατάμε πιεσμένο το ρουθούνι για ένα με δύο λεπτά (όπως όταν κάνουμε μια βουτιά και κλείνουμε τη μύτη). Κατά κανόνα μόλις αφήσουμε το χέρι θα έχει σταματήσει η αιμορραγία. Ούτε το κεφάλι πίσω, ούτε μπροστά, αυτά δεν χρειάζονται. Στα παιδιά επειδή έχουν καλούς μηχανισμούς πήξης τους αίματος συνήθως σταματάει. Μετά από όλα αυτά αναρωτιέμαι τελικά αν υπάρχει λόγος να ξεσπιτωνόμαστε μακριά από την πόλη μας, για μια χειρουργική επέμβαση στις αμυγδαλές, τη στιγμή που η Ωτορινολαρυγγολογία στα Χανιά έχει αλλάξει επίπεδο. Νέοι επιστήμονες μεγαλωμένοι με τα ενδοσκόπια, εξιδεικευμένοι στα πιο σύγχρονα μηχανήματα προσπαθούν να εξασφαλίσουν μια υψηλή παροχή υπηρεσιών στους ασθενείς. Υπάρχει η τεχνολογία, η γνώση, η εμπειρία και η όρεξη ώστε να αντιμετωπίσουν μεγάλα περιστατικά εδώ στην πόλη τους, που την αγαπούν και επέστρεψαν μετά από χρόνια σπουδών, για να την βοηθήσουν. 

ΜΙΧΑΛΗΣ ΤΖΑΝΑΚΑΚΗΣ

Το παιδί μπαίνει το πρωί στο χειρουργείο και κατά κανόνα το απόγευμα είναι στο σπίτι του. Θα ακολουθήσει ένα πρόγραμμα διατροφής για ένα μικρό χρονικό διάστημα και το παιδί μετά από λίγες ημέρες μπορεί να επιστρέψει στις φυσιολογικές του δραστηριότητες. ΕΡ.: Οι κεφαλαλγίες πόσο επηρεάζονται από το ωτορινολαρρυγκολογικό σύστημα; Ο πονοκέφαλος είναι ένα πολύ συχνό πρόβλημα της παιδικής ηλικίας, που προκαλεί αναστάτωση και φόβο τόσο στο παιδί όσο και στην οικογένεια και που επηρεάζει τη συμμετοχή και την επίδοσή του, σε σχολικές και εξωσχολικές δραστηριότητες. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το ποσοστό της κεφαλαλγίας κυμαίνεται από 4-20% στην προσχολική ηλικία, αυξάνεται στο 40-50% με την είσοδο στο σχολείο και φτάνει το 50-80% στην εφηβεία. Μελέτες, καταδεικνύουν ραγδαία αύξηση της κεφαλαλγίας στα παιδιά τα τελευταία 30 χρόνια. Πρέπει να γίνει μια καλή διερεύνηση ενός καλού ιστορικού, γιατί από κει θα προκύψουν πολύτιμες πληροφορίες για το τι πραγματικά φταίει και το παιδί έχει πονοκεφάλους. Η ποιο συχνή αιτία πονοκεφάλου στα παιδιά από ωτορινολαρυγγολογικής άποψης οφείλεται σε λοιμώξεις όπως η ρινοκολπίτιδα (ιγμορίτιδα), η αμυγδαλίτιδα και το κοινό κρυολόγημα. Όταν η μύτη σου είναι βουλωμένη, όταν δεν κοιμάσαι καλά, είναι απόλυτα φυσιολογικό την επόμενη μέρα να ξυπνήσεις με πονοκέφαλο. Άρα η ρινίτιδα και η ρινοκολπίτιδα η οποία υπάρχει στα παιδιά, χρήζει σωστής αντιμετώπισης. Πρέπει να γίνει μια σωστή ενδοσκόπηση για να διαπιστωθούν τα αίτια της ρινίτιδας, να διερευνηθεί αν υπάρχει αλλεργικό υπόβαθρο και να προχωρήσουμε στην κατάλληλη θεραπευτική αγωγή. Σε ορισμένες περιπτώσεις η κεφαλαλγία είναι δυνατόν να μην έχει οργανική βάση και να οφείλεται σε λειτουργικά αίτια. Σε αυτές τις περιπτώσεις χαρακτηριστικά η κεφαλαλγία σχετίζεται με συγκεκριμένες συνθήκες (λ.χ. σχολείο, επίσκεψη σε συγγενικό πρόσωπο). Ωστόσο, πριν καταλήξουμε στη διάγνωση της ψυχογενούς κεφαλαλγίας πρέπει να είμαστε βέβαιοι για την απουσία οργανικής αιτίας. ΕΡ.: Τι είναι ο τράχηλος και ποιες οι παθήσεις τραχήλου στα παιδιά; Ο τράχηλος είναι ο λαιμός. Όπως και ο τράχηλος της μήτρας είναι ο λαιμός της μήτρας. Η ειδικότητά μας ονομάζεται κεφαλής και τραχήλου. Γιατί έχουμε να κάνουμε με όλες τις παθήσεις που βρίσκονται στο λαιμό και στο κεφάλι αν εξαιρέσεις τα μάτια και τον εγκέφαλο. Υπάρχουν συχνές παθήσεις τραχήλου στα παιδιά. Η πιο συχνή είναι η τραχηλική λεμφαδενοπάθεια. Συνήθως ο γονέας (ή ο κηδεμόνας) θα σου αναφέρει ότι παρατήρησε ένα μικρό ψηλαφητό μόρφωμα στο εξωτερικό του λαιμού του παιδιού. Αυτοί είναι οι λεμφαδένες, οι οποίοι τις περισσότερες φορές είναι φυσιολογικοί στις παιδικές ηλικίες αλλά χρειάζεται μια διερεύνηση και υπάρχει ένα συγκεκριμένο πρωτόκολλο με το οποίο διερευνούμε την τραχηλική λεμφαδενοπάθεια στα παιδιά. Χρειάζεται απαραίτητα μια καλή εξέταση όλου του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος προκειμένου να είμαστε σίγουροι ότι δεν υπάρχει κάποια νόσος που υποκρύπτεται και 60 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

χρειάζεται μια συγκεκριμένη αντιμετώπιση. Εκτός αυτού υπάρχουν κάποιες συγγενείς παθήσεις στο τράχηλο. Οι παθήσεις αυτές είναι κάποιες κύστες που είναι υπολείμματα της εμβρυακής ζωής. Είναι οι βραγχιακές κύστες που είναι συχνές στα παιδιά. Γενικά οτιδήποτε αφορά το λαιμό ή οτιδήποτε παρατηρήσει κάποιος γονιός ότι υπάρχει στο λαιμό του παιδιού εξωτερικά και φαίνεται και ψηλαφείτε, χρήζει μιας διερεύνησης. Ο κάθε γονιός πρέπει να είναι παρατηρητικός σε ότι αφορά το παιδί του. Από τις παρατηρήσεις τους παίρνουμε πολύτιμες πληροφορίες ώστε να μπορούμε να βοηθήσουμε. ΕΡ.: Η επίσταξη στα παιδιά (Ρινορραγία) είναι κάτι που ανησυχεί τους γονείς; Ένα φαινόμενο πάρα πολύ συχνό. Μπορεί να προκαλέσει έντονη ανησυχία (ακόμη και πανικό) στην οικογένεια. Χρειάζεται να πραγματοποιηθεί μια καλή εξέταση με ενδοσκόπηση στη μύτη, προκειμένου να αποκλειστούν κάποιες παθήσεις οι οποίες εκδηλώνονται στην αρχή με ρινορραγία. Συνήθως όμως οι ρινορραγίες στην παιδική ηλικία είναι αθώες. Δηλαδή εφόσον έχει γίνει η ενδοσκόπηση και αποκλειστούν κάποιοι παθολογικοί παράγοντες για τους οποίους γίνεται η ρινορραγία, η αντιμετώπιση είναι πολύ απλή. Καθησυχάζονται οι γονείς γιατί δεν είναι κάτι ανησυχητικό και είναι κάτι αναμενόμενο στις παιδικές ηλικίες. Παίζει ρόλο η θερμοκρασία με την έννοια της ζέστης. Η ζέστη είναι αυτή που προκαλεί κατά κανόνα ρινορραγία και παίζει ρόλο επίσης το σκάλισμα της μύτης, κάτι συνηθισμένο στα παιδιά. Είναι όμως κάτι που δεν πρέπει να πανικοβάλει τους γονείς. Επειδή η ρινορραγία στα παιδιά δημιουργείτε στο πρόσθιο τμήμα της μύτης, το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνουμε είναι να βάλουμε το παιδί να φυσήξει καλά τη μύτη του. Αν υπάρχει στο σπίτι κάποιο spray όπως Nasosyn ή Otrivin, να το βάλουμε στην μύτη και να κρατάμε πιεσμένο το ρουθούνι για ένα με δύο λεπτά (όπως όταν κάνουμε μια βουτιά και κλείνουμε τη μύτη). Κατά κανόνα μόλις αφήσουμε το χέρι θα έχει σταματήσει η αιμορραγία. Ούτε το κεφάλι πίσω, ούτε μπροστά, αυτά δεν χρειάζονται. Στα παιδιά επειδή έχουν καλούς μηχανισμούς πήξης τους αίματος συνήθως σταματάει. Μετά από όλα αυτά αναρωτιέμαι τελικά αν υπάρχει λόγος να ξεσπιτωνόμαστε μακριά από την πόλη μας, για μια χειρουργική επέμβαση στις αμυγδαλές, τη στιγμή που η Ωτορινολαρυγγολογία στα Χανιά έχει αλλάξει επίπεδο. Νέοι επιστήμονες μεγαλωμένοι με τα ενδοσκόπια, εξιδεικευμένοι στα πιο σύγχρονα μηχανήματα προσπαθούν να εξασφαλίσουν μια υψηλή παροχή υπηρεσιών στους ασθενείς. Υπάρχει η τεχνολογία, η γνώση, η εμπειρία και η όρεξη ώστε να αντιμετωπίσουν μεγάλα περιστατικά εδώ στην πόλη τους, που την αγαπούν και επέστρεψαν μετά από χρόνια σπουδών, για να την βοηθήσουν. 

Βήχας, ένα σύμπτωμα που ταλαιπωρεί γονείς και παιδιά

ΑΘΗΝΑ ΤΖΩΡΤΖΗ ΚΑΝΤΕΡΑΚΗ Παιδίατρος Πλ. Ελευθερίας 2, Χανιά (Μεγαρο Φειδίας-5ος όροφος) Τηλ. 28210 08754 Κιν.: 6979 773 143 Ε-mail: athtzortzi@yahoo.gr

Ο

βήχας είναι ένα σύμπτωμα πολύ συχνό στην παιδική ηλικία. Από τις συνηθέστερες αιτίες επίσκεψης στον παιδίατρο, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες και βασικός λόγος άγχους για τους γονείς. Μπορεί να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό και καταρροή ή να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα. Ας δούμε πρώτα: Ποιες παθήσεις της παιδικής ηλικίας μπορεί να προβάλλουν κυρίως με βήχα; • Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού (ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα) • Λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού (πνευμονία) • Αλλεργική ρινίτιδα, βρογχικό άσθμα • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε βρέφη • Συγγενείς ανωμαλίες σε βρέφη • Εισρόφηση ξένου σώματος • Αναφυλακτική αντίδραση

62 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Για να έχουμε μια πρώτη εικόνα για το βήχα που ταλαιπωρεί το παιδί μας είναι καλό να παρατηρήσουμε το χαρακτήρα που έχει, αν δηλαδή είναι ξηρός ή παραγωγικός (υγρός), τη συχνότητά του, πόσες φορές στη διάρκεια της ημέρας βήχει το παιδί, τη διάρκειά του, αν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, και τέλος αν κάποιοι παράγοντες τον επιτείνουν. Έτσι, βήχας οξύς, ξηρός, μη παραγωγικός που συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό και καταρροή οφείλεται συνήθως σε ιογενείς λοιμώξεις.

Βήχας υγρός παραγωγικός μπορεί να υποδηλώνει λοίμωξη των πνευμόνων. Χαρακτηριστικός είναι ο υλακώδης βήχας (σαν από σκυλάκι) που συνοδεύει τη λαρυγγίτιδα και ο κοντόβηχας, κοφτός και ξηρός, που μαζί με πυρετό μπορεί να συνοδεύει την πνευμονία. Όταν ο βήχας συνοδεύεται από αιμόπτυση πρέπει οπωσδήποτε να ελέγχεται! Παροξυσμικός βήχας μπορεί να είναι αποτέλεσμα βρογχίτιδας, να υποδηλώνει άσθμα ή, σπανιότερα, να συνοδεύει τον κοκκύτη σε ένα ενεμβολίαστο παιδί. Στην περίπτωση βρογχικού άσθματος ο βήχας ενδέχεται να εκδηλώνεται με παροξυσμούς μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου ή το βράδυ μετά την κατάκλιση (νυχτερινό άσθμα) ή να εκλύεται μετά από άσκηση, γέλιο ή κλάμα, έκθεση σε συνήθη αλλεργιογόνα, σε καπνό, σε υγρασία ή με την αλλαγή της θερμοκρασίας. Όταν ο βήχας επιτείνεται μετά την κατάκλιση σε ένα μεγαλύτερο παιδί, μπορεί να οφείλεται σε οπισθορρινική έκκριση που συνοδεύει τις λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού. Αντίθετα σε ένα βρέφος που εμφανίζει βήχα κατά την κατάποση ή μετά το γεύμα και κατά την κατάκλιση θα πρέπει να σκεφτούμε τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή κάποια συγγενή ανωμαλία του γαστρεντερικού. Τέλος, πρέπει να γνωρίζουμε ότι αν ένα παιδί κατά τα άλλα υγιές εμφανίσει αιφνίδια έντονο βήχα, είναι πιθανό είτε να έχει κάνει εισρόφηση ξένου σώματος (πνιγμονή), είτε να βήχει στα πλαίσια κάποιας αλλεργικής

Τηλ.: 28210 98055 Κιν.: 6944 804 615 erimanolika@yahoo.gr

Ελευθερίας 62 Περιβόλια-Χανιά

Βήχας, ένα σύμπτωμα που ταλαιπωρεί γονείς και παιδιά

ΑΘΗΝΑ ΤΖΩΡΤΖΗ ΚΑΝΤΕΡΑΚΗ Παιδίατρος Πλ. Ελευθερίας 2, Χανιά (Μεγαρο Φειδίας-5ος όροφος) Τηλ. 28210 08754 Κιν.: 6979 773 143 Ε-mail: athtzortzi@yahoo.gr

Ο

βήχας είναι ένα σύμπτωμα πολύ συχνό στην παιδική ηλικία. Από τις συνηθέστερες αιτίες επίσκεψης στον παιδίατρο, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες και βασικός λόγος άγχους για τους γονείς. Μπορεί να συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, όπως πυρετό και καταρροή ή να αποτελεί το μοναδικό σύμπτωμα. Ας δούμε πρώτα: Ποιες παθήσεις της παιδικής ηλικίας μπορεί να προβάλλουν κυρίως με βήχα; • Λοίμωξη ανώτερου αναπνευστικού (ρινίτιδα, φαρυγγίτιδα, αμυγδαλίτιδα, λαρυγγίτιδα) • Λοίμωξη κατώτερου αναπνευστικού (πνευμονία) • Αλλεργική ρινίτιδα, βρογχικό άσθμα • Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση σε βρέφη • Συγγενείς ανωμαλίες σε βρέφη • Εισρόφηση ξένου σώματος • Αναφυλακτική αντίδραση

62 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Για να έχουμε μια πρώτη εικόνα για το βήχα που ταλαιπωρεί το παιδί μας είναι καλό να παρατηρήσουμε το χαρακτήρα που έχει, αν δηλαδή είναι ξηρός ή παραγωγικός (υγρός), τη συχνότητά του, πόσες φορές στη διάρκεια της ημέρας βήχει το παιδί, τη διάρκειά του, αν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα, και τέλος αν κάποιοι παράγοντες τον επιτείνουν. Έτσι, βήχας οξύς, ξηρός, μη παραγωγικός που συνοδεύεται από χαμηλό πυρετό και καταρροή οφείλεται συνήθως σε ιογενείς λοιμώξεις.

Βήχας υγρός παραγωγικός μπορεί να υποδηλώνει λοίμωξη των πνευμόνων. Χαρακτηριστικός είναι ο υλακώδης βήχας (σαν από σκυλάκι) που συνοδεύει τη λαρυγγίτιδα και ο κοντόβηχας, κοφτός και ξηρός, που μαζί με πυρετό μπορεί να συνοδεύει την πνευμονία. Όταν ο βήχας συνοδεύεται από αιμόπτυση πρέπει οπωσδήποτε να ελέγχεται! Παροξυσμικός βήχας μπορεί να είναι αποτέλεσμα βρογχίτιδας, να υποδηλώνει άσθμα ή, σπανιότερα, να συνοδεύει τον κοκκύτη σε ένα ενεμβολίαστο παιδί. Στην περίπτωση βρογχικού άσθματος ο βήχας ενδέχεται να εκδηλώνεται με παροξυσμούς μια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου ή το βράδυ μετά την κατάκλιση (νυχτερινό άσθμα) ή να εκλύεται μετά από άσκηση, γέλιο ή κλάμα, έκθεση σε συνήθη αλλεργιογόνα, σε καπνό, σε υγρασία ή με την αλλαγή της θερμοκρασίας. Όταν ο βήχας επιτείνεται μετά την κατάκλιση σε ένα μεγαλύτερο παιδί, μπορεί να οφείλεται σε οπισθορρινική έκκριση που συνοδεύει τις λοιμώξεις ανώτερου αναπνευστικού. Αντίθετα σε ένα βρέφος που εμφανίζει βήχα κατά την κατάποση ή μετά το γεύμα και κατά την κατάκλιση θα πρέπει να σκεφτούμε τη γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση ή κάποια συγγενή ανωμαλία του γαστρεντερικού. Τέλος, πρέπει να γνωρίζουμε ότι αν ένα παιδί κατά τα άλλα υγιές εμφανίσει αιφνίδια έντονο βήχα, είναι πιθανό είτε να έχει κάνει εισρόφηση ξένου σώματος (πνιγμονή), είτε να βήχει στα πλαίσια κάποιας αλλεργικής

Τηλ.: 28210 98055 Κιν.: 6944 804 615 erimanolika@yahoo.gr

Ελευθερίας 62 Περιβόλια-Χανιά

ΒΗΧΑΣ, ΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΠΟΥ ΤΑΛΑΙΠΩΡΕΙ ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙΑ

Παιδικό Ανατομικό Παπούτσι Στρ. Τζανακάκη 9 τ. 28210 54495 e-mail: pantelakisxania@gmail.com

αντίδρασης. Στην πρώτη περίπτωση, το παιδί μπορεί να έχει έντονη σιελόρροια και/ή αφωνία ή δυσφωνία, ενώ πριν την έναρξη του βήχα είτε το παιδί έτρωγε κάτι ή στο περιβάλλον του υπήρχε τροφή ή παιχνίδια σε μικρά κομματάκια. Στη δεύτερη περίπτωση, το παιδί μπορεί να έχει επιπλέον ένα εξάνθημα, κνησμό, αιφνιδίως έντονη καταρροή ή εμετό και στο ιστορικό ενδέχεται να αναφέρεται η εισαγωγή μιας νέας τροφής ή κάποιο δήγμα μέλισσας, σφήκας κτλ. Και οι δύο τελευταίες περιπτώσεις είναι επείγουσες και απαιτούν άμεση επαφή με γιατρό. Πότε ένα παιδί που βήχει έχει δυσκολία στην αναπνοή; Ένα παιδί δυσπνοεί όταν αισθάνεται ότι «δεν του φτάνει ο αέρας» ή αν εμείς διαπιστώσουμε: • Γρήγορες αναπνοές (>40/min) επιφανειακές ή αντίθετα εργώδεις (με προσπάθεια).

• Αναπέταση ρινικών πτερυγίων στα βρέφη.

• Εισολκές ( δηλαδή οι περιοχές ανάμεσα και κάτω από τις πλευρές εισέχουν κατά την εισπνοή).

• Βράγχος φωνής και υλακώδη βήχα.

• Θορυβώδη αναπνοή (βράσιμο, γατάκια ή σφύριγμα κατά την αναπνοή).

64 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πότε ανησυχούμε; Πότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στο γιατρό; • Σε επίμονο βήχα με πυρετό και γρήγορη αναπνοή.

• Σε βήχα που παρατείνεται πέρα από τις τρεις εβδομάδες ή υποτροπιάζει συχνά.

• Σε βήχα που συνοδεύεται από θορυβώδη αναπνοή.

• Σε ταχύπνοια.

• Σε λαρυγγίτιδα.

• Όταν ο βήχας έχει αιφνίδια έναρξη σ ’ένα κατά τα άλλα υγιές παιδί ή συνοδεύεται από σιελόρροια (ξένο σώμα).

• Όταν στο περιβάλλον του παιδιού υπάρχουν ξηροί καρποί ή παιχνίδια με μικρά κομμάτια.

• Όταν υπάρχει ιστορικό σοβαρού νοσήματος (π.χ. από καρδιαγγειακό, αναπνευστικό ή κάποιο μεταβολικό νόσημα).

• Στη βρεφική ηλικία.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που βήχει ή δυσπνοεί; • Ένα παιδί που δυσπνοεί είναι καλό να το ενυδατώσουμε και αν έχει πυρετό να του χορηγήσουμε αντιπυρετικά. Ο πυρετός σε αυτή την περίπτωση επιδεινώνει την κατάσταση του παιδιού.

• Σε περίπτωση λαρυγγίτιδας βοηθάει αν το παιδί εισπνεύσει δροσερό και υγρό αέρα, οπότε μπορούμε να βγάλουμε το παιδί έξω και να το καθησυχάσουμε, καθώς το κλάμα επιτείνει τη δυσκολία στην αναπνοή, ενώ παράλληλα χρειάζεται επικοινωνία με το γιατρό.

• Τα παιδιά δε χρειάζεται να αποβάλλουν τις εκκρίσεις τους, συνήθως τις καταπίνουν.

• Φάρμακα δίνουμε στο παιδί μόνο αν μας το συστήσει ο γιατρός. Και φυσικά δε χρειάζονται πάντα.

• Στον ασθματικό παροξυσμό πρέπει να διαθέτουμε και να ξέρουμε να χρησιμοποιήσουμε εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά για να ανακουφίσουμε το παιδί.

• Αντιβιοτική αγωγή χρειάζεται μόνο αν υπάρχουν ενδείξεις μικροβιακής λοίμωξης. Μεγάλο ποσοστό όμως λοιμώξεων αναπνευστικού στην παιδική ηλικία είναι ιογενείς και δε χρειάζονται θεραπεία. Ο βήχας είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Αποτελεί φυσικό μηχανισμό άμυνας για το παιδί. Γι’αυτό το λόγο δε χρησιμοποιούμε αντιβηχικά σιρόπια στην παιδική ηλικία με σκοπό να σταματήσουμε το βήχα. Είναι αντίθετα σημαντικό να βρούμε και να αντιμετωπίσουμε την αιτία που τον προκαλεί, σε συνεργασία πάντα με τον παιδίατρο. 

ΒΗΧΑΣ, ΕΝΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑ ΠΟΥ ΤΑΛΑΙΠΩΡΕΙ ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙΑ

Παιδικό Ανατομικό Παπούτσι Στρ. Τζανακάκη 9 τ. 28210 54495 e-mail: pantelakisxania@gmail.com

αντίδρασης. Στην πρώτη περίπτωση, το παιδί μπορεί να έχει έντονη σιελόρροια και/ή αφωνία ή δυσφωνία, ενώ πριν την έναρξη του βήχα είτε το παιδί έτρωγε κάτι ή στο περιβάλλον του υπήρχε τροφή ή παιχνίδια σε μικρά κομματάκια. Στη δεύτερη περίπτωση, το παιδί μπορεί να έχει επιπλέον ένα εξάνθημα, κνησμό, αιφνιδίως έντονη καταρροή ή εμετό και στο ιστορικό ενδέχεται να αναφέρεται η εισαγωγή μιας νέας τροφής ή κάποιο δήγμα μέλισσας, σφήκας κτλ. Και οι δύο τελευταίες περιπτώσεις είναι επείγουσες και απαιτούν άμεση επαφή με γιατρό. Πότε ένα παιδί που βήχει έχει δυσκολία στην αναπνοή; Ένα παιδί δυσπνοεί όταν αισθάνεται ότι «δεν του φτάνει ο αέρας» ή αν εμείς διαπιστώσουμε: • Γρήγορες αναπνοές (>40/min) επιφανειακές ή αντίθετα εργώδεις (με προσπάθεια).

• Αναπέταση ρινικών πτερυγίων στα βρέφη.

• Εισολκές ( δηλαδή οι περιοχές ανάμεσα και κάτω από τις πλευρές εισέχουν κατά την εισπνοή).

• Βράγχος φωνής και υλακώδη βήχα.

• Θορυβώδη αναπνοή (βράσιμο, γατάκια ή σφύριγμα κατά την αναπνοή).

64 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πότε ανησυχούμε; Πότε είναι απαραίτητη η επίσκεψη στο γιατρό; • Σε επίμονο βήχα με πυρετό και γρήγορη αναπνοή.

• Σε βήχα που παρατείνεται πέρα από τις τρεις εβδομάδες ή υποτροπιάζει συχνά.

• Σε βήχα που συνοδεύεται από θορυβώδη αναπνοή.

• Σε ταχύπνοια.

• Σε λαρυγγίτιδα.

• Όταν ο βήχας έχει αιφνίδια έναρξη σ ’ένα κατά τα άλλα υγιές παιδί ή συνοδεύεται από σιελόρροια (ξένο σώμα).

• Όταν στο περιβάλλον του παιδιού υπάρχουν ξηροί καρποί ή παιχνίδια με μικρά κομμάτια.

• Όταν υπάρχει ιστορικό σοβαρού νοσήματος (π.χ. από καρδιαγγειακό, αναπνευστικό ή κάποιο μεταβολικό νόσημα).

• Στη βρεφική ηλικία.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα παιδί που βήχει ή δυσπνοεί; • Ένα παιδί που δυσπνοεί είναι καλό να το ενυδατώσουμε και αν έχει πυρετό να του χορηγήσουμε αντιπυρετικά. Ο πυρετός σε αυτή την περίπτωση επιδεινώνει την κατάσταση του παιδιού.

• Σε περίπτωση λαρυγγίτιδας βοηθάει αν το παιδί εισπνεύσει δροσερό και υγρό αέρα, οπότε μπορούμε να βγάλουμε το παιδί έξω και να το καθησυχάσουμε, καθώς το κλάμα επιτείνει τη δυσκολία στην αναπνοή, ενώ παράλληλα χρειάζεται επικοινωνία με το γιατρό.

• Τα παιδιά δε χρειάζεται να αποβάλλουν τις εκκρίσεις τους, συνήθως τις καταπίνουν.

• Φάρμακα δίνουμε στο παιδί μόνο αν μας το συστήσει ο γιατρός. Και φυσικά δε χρειάζονται πάντα.

• Στον ασθματικό παροξυσμό πρέπει να διαθέτουμε και να ξέρουμε να χρησιμοποιήσουμε εισπνεόμενα βρογχοδιασταλτικά για να ανακουφίσουμε το παιδί.

• Αντιβιοτική αγωγή χρειάζεται μόνο αν υπάρχουν ενδείξεις μικροβιακής λοίμωξης. Μεγάλο ποσοστό όμως λοιμώξεων αναπνευστικού στην παιδική ηλικία είναι ιογενείς και δε χρειάζονται θεραπεία. Ο βήχας είναι σύμπτωμα και όχι νόσος. Αποτελεί φυσικό μηχανισμό άμυνας για το παιδί. Γι’αυτό το λόγο δε χρησιμοποιούμε αντιβηχικά σιρόπια στην παιδική ηλικία με σκοπό να σταματήσουμε το βήχα. Είναι αντίθετα σημαντικό να βρούμε και να αντιμετωπίσουμε την αιτία που τον προκαλεί, σε συνεργασία πάντα με τον παιδίατρο. 

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ...με σεβασμό στο παιχνιδι των παιδιών και στον ελεύθερο χρόνο των γονέων!

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ Ο Όμιλος για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων τιμά τον Παιδότοπο “ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ”

παιδότοπος Ανοιχτά Κάθε Μέρα

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ PARTY Για τη δημιουργία των κατασκευών-παιχνιδιών, τηρούνται οι προδιαγραφές που προβλέπονται από το πρότυπο Ε.Λ.Ο.Τ. Ε.Ν. 1166

ΝΕΑ ΧΩΡΑ • Ουέλιγκτον 30 • Τηλ.: 28210 91600 • Κιν 6974 760 889 Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη Παιδίατρος Εθνάρχου Βενιζέλου 52 , Σούδα Τηλ: 2821081108, 6973341748

Π

ΥΡΕΤΟΣ είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό. Είναι το πιο συχνό σύμπτωμα πολλών ασθενειών και συνήθως το πρώτο που αντιλαμβάνονται οι γονείς.

Πού γίνεται η θερμομέτρηση; Tη θερμοκρασία τη μετράμε συνήθως στη μασχάλη, στο ορθό ή στο στόμα με διάφορα θερμόμετρα ή σπανιότερα στο δέρμα με διάφορες ταινίες. Οι τελευταίες όμως δεν είναι πολύ αξιόπιστες. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ακόμα και την ίδια στιγμή η θερμοκρασία δεν είναι η ίδια σε όλα τα σημεία θερμομέτρησης. Έτσι για παράδειγμα στο ορθό η θερμοκρασία είναι συνήθως κατά 0,4-1 βαθμό υψηλότερη από ό,τι στη μασχάλη.

66 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πάνω από ποιά θερμοκρασία λέμε ότι τα παιδιά έχουν πυρετό; Η φυσιολογική θερμοκρασία μετρημένη στη μασχάλη κυμαίνεται από 36,2 °C έως 37,3°C.Τις πρώτες πρωινές ώρες η θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλή, ενώ το απόγευμα, ιδίως στα παιδιά μετά από έντονη άσκηση, η θερμοκρασία ανεβαίνει. Συνεπώς, μπορούμε χοντρικά να πούμε ότι ‘δέκατα’ έχει ένα παιδί με θερμοκρασία ορθού >37,9-38,3°C ή θερμοκρασία μασχάλης >37,4 °C-37,9°C και πυρετό με θερμοκρασία ορθού >38,4 °C

και θερμοκρασία μασχάλης >38 °C. Υψηλός πυρετός θεωρείται ο πυρετός που ξεπερνά τους 40,5°C. Ο τύπος του πυρετού στα παιδιά μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τη φύση της νόσου. Τα νεογνά μπορεί να μην παρουσιάζουν αύξηση της θερμοκρασίας ή να έχουν ακόμα και υποθερμία παρά την ύπαρξη σοβαρής λοίμωξης, ενώ τα νήπια και τα μικρότερα των 5 ετών παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν πολύ υψηλή θερμοκρασία (έως και 40,5°C) ως αντίδραση σε μια σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη ή σε μια ιογενή λοίμωξη. Φοβία για τον πυρετό. Πόσο δικαιολογημένη είναι; Η άγνοια και ο φόβος για τον πυρετό είναι κοινά σε όλους τους γονείς ανεξάρτητα από το μορφωτικό τους επίπεδο. Περίπου 1 στους 4 θεωρεί ως πυρετό θερμοκρασίες μασχάλης ακόμα και μεταξύ 36,8°C και 37,2°C. Περισσότεροι από τους μισούς ονομάζουν υψηλό πυρετό θερμοκρασία >38°C, ενώ περίπου 1 σους 5 νομίζει ότι ο «υψηλός» πυρετός μπορεί να προκαλέσει πυρετικούς σπασμούς ή μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Μήπως και οι ίδιοι οι παιδίατροι δεν αναγκάζονται πολλές φορές να «θεραπεύσουν» τον πυρετό για αντιμετωπίσουν τη φοβία των γονιών; Σήμερα έχει αποδειχτεί ότι ο πυρετός είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο σύμπτωμα, καθώς κινητοποιεί πληθώρα

• Πλούσια παιχνίδια με ιδιαίτερη έμφαση

• Διοργάνωση παιδικών party - γενεθλίων

• Διαφορετικοί χώροι παιχνιδιού ανάλογα

• Κουκλοθέατρο, Καραγκιόζης και άλλες

στην ασφάλεια και στη δημιουργικοτητα

με την ηλικία των παιδιών • Ώρες δημιουργικού παιχνιδιού με συνεχή επίβλεψη του προσωπικού μας

σε ξεχωριστή διαμορφωμένη αίθουσα

παιδαγωγικές εκδηλώσεις κάθε μέρα!

Parking Δωρεάν Άνετο

για περισσότερες πληροφορίες: www.tooneiro.com.gr &

Παιδότοπος “Το όνειρο”

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

ΜΑΖΙ ΣΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2000 ...με σεβασμό στο παιχνιδι των παιδιών και στον ελεύθερο χρόνο των γονέων!

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΔΙΑΚΡΙΣΗ Ο Όμιλος για την UNESCO Πειραιώς και Νήσων τιμά τον Παιδότοπο “ΤΟ ΟΝΕΙΡΟ”

παιδότοπος Ανοιχτά Κάθε Μέρα

ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΚΑΙ PARTY Για τη δημιουργία των κατασκευών-παιχνιδιών, τηρούνται οι προδιαγραφές που προβλέπονται από το πρότυπο Ε.Λ.Ο.Τ. Ε.Ν. 1166

ΝΕΑ ΧΩΡΑ • Ουέλιγκτον 30 • Τηλ.: 28210 91600 • Κιν 6974 760 889 Μαρία Ορφανού- Tσαλατσάνη Παιδίατρος Εθνάρχου Βενιζέλου 52 , Σούδα Τηλ: 2821081108, 6973341748

Π

ΥΡΕΤΟΣ είναι η αύξηση της θερμοκρασίας του σώματος πάνω από το φυσιολογικό. Είναι το πιο συχνό σύμπτωμα πολλών ασθενειών και συνήθως το πρώτο που αντιλαμβάνονται οι γονείς.

Πού γίνεται η θερμομέτρηση; Tη θερμοκρασία τη μετράμε συνήθως στη μασχάλη, στο ορθό ή στο στόμα με διάφορα θερμόμετρα ή σπανιότερα στο δέρμα με διάφορες ταινίες. Οι τελευταίες όμως δεν είναι πολύ αξιόπιστες. Πρέπει να γνωρίζουμε ότι ακόμα και την ίδια στιγμή η θερμοκρασία δεν είναι η ίδια σε όλα τα σημεία θερμομέτρησης. Έτσι για παράδειγμα στο ορθό η θερμοκρασία είναι συνήθως κατά 0,4-1 βαθμό υψηλότερη από ό,τι στη μασχάλη.

66 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πάνω από ποιά θερμοκρασία λέμε ότι τα παιδιά έχουν πυρετό; Η φυσιολογική θερμοκρασία μετρημένη στη μασχάλη κυμαίνεται από 36,2 °C έως 37,3°C.Τις πρώτες πρωινές ώρες η θερμοκρασία του σώματος είναι χαμηλή, ενώ το απόγευμα, ιδίως στα παιδιά μετά από έντονη άσκηση, η θερμοκρασία ανεβαίνει. Συνεπώς, μπορούμε χοντρικά να πούμε ότι ‘δέκατα’ έχει ένα παιδί με θερμοκρασία ορθού >37,9-38,3°C ή θερμοκρασία μασχάλης >37,4 °C-37,9°C και πυρετό με θερμοκρασία ορθού >38,4 °C

και θερμοκρασία μασχάλης >38 °C. Υψηλός πυρετός θεωρείται ο πυρετός που ξεπερνά τους 40,5°C. Ο τύπος του πυρετού στα παιδιά μπορεί να διαφέρει ανάλογα με την ηλικία και τη φύση της νόσου. Τα νεογνά μπορεί να μην παρουσιάζουν αύξηση της θερμοκρασίας ή να έχουν ακόμα και υποθερμία παρά την ύπαρξη σοβαρής λοίμωξης, ενώ τα νήπια και τα μικρότερα των 5 ετών παιδιά μπορεί να παρουσιάζουν πολύ υψηλή θερμοκρασία (έως και 40,5°C) ως αντίδραση σε μια σοβαρή βακτηριακή λοίμωξη ή σε μια ιογενή λοίμωξη. Φοβία για τον πυρετό. Πόσο δικαιολογημένη είναι; Η άγνοια και ο φόβος για τον πυρετό είναι κοινά σε όλους τους γονείς ανεξάρτητα από το μορφωτικό τους επίπεδο. Περίπου 1 στους 4 θεωρεί ως πυρετό θερμοκρασίες μασχάλης ακόμα και μεταξύ 36,8°C και 37,2°C. Περισσότεροι από τους μισούς ονομάζουν υψηλό πυρετό θερμοκρασία >38°C, ενώ περίπου 1 σους 5 νομίζει ότι ο «υψηλός» πυρετός μπορεί να προκαλέσει πυρετικούς σπασμούς ή μόνιμη εγκεφαλική βλάβη. Μήπως και οι ίδιοι οι παιδίατροι δεν αναγκάζονται πολλές φορές να «θεραπεύσουν» τον πυρετό για αντιμετωπίσουν τη φοβία των γονιών; Σήμερα έχει αποδειχτεί ότι ο πυρετός είναι ένα εξαιρετικά χρήσιμο σύμπτωμα, καθώς κινητοποιεί πληθώρα

• Πλούσια παιχνίδια με ιδιαίτερη έμφαση

• Διοργάνωση παιδικών party - γενεθλίων

• Διαφορετικοί χώροι παιχνιδιού ανάλογα

• Κουκλοθέατρο, Καραγκιόζης και άλλες

στην ασφάλεια και στη δημιουργικοτητα

με την ηλικία των παιδιών • Ώρες δημιουργικού παιχνιδιού με συνεχή επίβλεψη του προσωπικού μας

σε ξεχωριστή διαμορφωμένη αίθουσα

παιδαγωγικές εκδηλώσεις κάθε μέρα!

Parking Δωρεάν Άνετο

για περισσότερες πληροφορίες: www.tooneiro.com.gr &

Παιδότοπος “Το όνειρο”

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού, ώστε αυτός να καταπολεμήσει τα μικρόβια ή τους ιούς. Επιπλέον ο πυρετός είναι σύμπτωμα κι όχι αρρώστια και άρα οφείλεται σε πολλά αίτια. Το κυριότερο για τα παιδιά είναι οι λοιμώξεις, από ιούς ή μικρόβια. Μπορεί όμως να είναι εκδήλωση άλλων παθήσεων ή ακόμα και αντίδραση σε φάρμακα. Ως εκ τούτου ο πυρετός από μόνος του δεν είναι επικίνδυνος. Επικίνδυνη, όμως μπορεί να είναι η αιτία που τον προκαλεί. Τούτο φυσικά σημαίνει ότι το παιδί με τον πυρετό πρέπει να εξεταστεί από τον παιδίατρο του, για να διαπιστώσει εκείνος την αιτία του πυρετού. Ένας απλός τρόπος για να διαπιστώσουν οι γονείς αν το παιδί με τον πυρετό έχει κάτι «σοβαρό», είναι να το παρατηρήσουν όταν πέφτει ο πυρετός. Αν το παιδί, όταν μείνει απύρετο, είναι ζωηρό κι έχει κέφι για παιχνίδι, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει σοβαρό πρόβλημα.

68 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πώς αντιμετωπίζουμε τον πυρετό; Ο πυρετός αντιμετωπίζεται με τη χρήση αντιπυρετικών. Αν ληφθεί υπόψη ότι είναι ένα χρήσιμο όπλο του οργανισμού για να καταπολεμά τις λοιμώξεις σωστό θα ήταν να αφήναμε ένα άτομο να έχει πυρετό. Όταν όμως αυτός είναι υψηλός προκαλεί δυσφορία, ανησυχία ,κλάμα κλπ. Συνεπώς καταπολεμούμε τον πυρετό όχι γιατί αυτός είναι επικίνδυνος, αλλά διότι προκαλεί κακουχία στο παιδί. Συνηθίζεται στα παιδιά να δίνουμε αντιπυρετικά φάρμακα σε πυρετό >38,5°C (θερμοκρασία μασχάλης), γιατί συνήθως σ’ αυτήν τη θερμοκρασία τα περισσότερα αισθάνονται άσχημα. Τα αντιπυρετικά φάρμακα κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές (σιρόπια, υπόθετα, χάπια κλπ). Καθεμιά περιέχει ορισμένο ποσό δραστικής ουσίας. Η δόση των αντιπυρετικών καθορίζεται ανάλογα με το βάρος του παιδιού και γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρο. Όταν δίνουμε σιρόπι καλό είναι να είμαστε ακριβείς και να μετρούμε την ποσότητα με μια σύριγγα κι όχι με κουταλάκι του γλυκού. Σε περισσότερα από 50% των παιδιών χορηγούνται λανθασμένες δόσεις φαρμάκων.

Τα αντιπυρετικά περιέχουν διάφορες φαρμακευτικές ουσίες όπως παρακεταμόλη, μεφαιναμικό οξύ ή ιβουπροφαίνη. Η ασπιρίνη που χρησιμοποιούσαμε παλιότερα για την ανακούφιση από τον πυρετό δεν πρέπει να δίνεται στα παιδιά γιατί μπορεί να προκαλέσει ένα σπάνιο, αλλά σοβαρό σύνδρομο (το σύνδρομο Reye), όταν χορηγηθεί σε παιδιά με ορισμένα ιογενή νοσήματα, όπως είναι η γρίπη. Η χορήγηση δύο αντιπυρετικών φαρμάκων σε συνδυασμό για την αντιμετώπιση του πυρετού (συνήθης πρακτική στη χώρα μας) πρέπει να γίνεται με προσοχή και καλό είναι να αποφεύγεται γιατί αυξάνει τον κίνδυνο της τοξικότητας και του κόστους. Αν ο πυρετός είναι υψηλός θα βοηθούσε εκτός από το αντιπυρετικό κι ένα ολόσωμο μπάνιο με χλιαρό νερό (εφ ’όσον το παιδί δέχεται). Το παιδί που έχει πυρετό δεν χρειάζεται υπερβολικό σκέπασμα και πρέπει να μην είναι βαριά ντυμένο. Επίσης η θερμοκρασία στο δωμάτιο πρέπει να είναι κανονική Αντίθετα στη φάση που ανεβαίνει ο πυρετός ή το παιδί έχει ρίγος , κρυώνει και τότε φυσικά το σκεπάζουμε και δεν το κάνουμε μπάνιο. Η χρήση των αντιπυρετικών τα τελευταία χρόνια ολοένα αυξάνεται. Χρέος του παιδιάτρου είναι να συμβουλεύει τους γονείς, έτσι ώστε να χρησιμοποιούν την ελάχιστη δυνατή θεραπεία, γιατί κανένα φάρμακο δεν στερείται παρενεργειών. Ένα παιδί μπορεί να έχει μηνιγγίτιδα με χαμηλό πυρετό ή μια ιογενή λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού με υψηλό πυρετό. Η διαφορά βρίσκεται στο «πόσο άρρωστο είναι το παιδί» κι όχι στο τι δείχνει το θερμόμετρο. 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

Ο ΠΥΡΕΤΟΣ ΚΑΙ Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ

αμυντικών μηχανισμών του οργανισμού, ώστε αυτός να καταπολεμήσει τα μικρόβια ή τους ιούς. Επιπλέον ο πυρετός είναι σύμπτωμα κι όχι αρρώστια και άρα οφείλεται σε πολλά αίτια. Το κυριότερο για τα παιδιά είναι οι λοιμώξεις, από ιούς ή μικρόβια. Μπορεί όμως να είναι εκδήλωση άλλων παθήσεων ή ακόμα και αντίδραση σε φάρμακα. Ως εκ τούτου ο πυρετός από μόνος του δεν είναι επικίνδυνος. Επικίνδυνη, όμως μπορεί να είναι η αιτία που τον προκαλεί. Τούτο φυσικά σημαίνει ότι το παιδί με τον πυρετό πρέπει να εξεταστεί από τον παιδίατρο του, για να διαπιστώσει εκείνος την αιτία του πυρετού. Ένας απλός τρόπος για να διαπιστώσουν οι γονείς αν το παιδί με τον πυρετό έχει κάτι «σοβαρό», είναι να το παρατηρήσουν όταν πέφτει ο πυρετός. Αν το παιδί, όταν μείνει απύρετο, είναι ζωηρό κι έχει κέφι για παιχνίδι, τότε κατά πάσα πιθανότητα δεν έχει σοβαρό πρόβλημα.

68 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πώς αντιμετωπίζουμε τον πυρετό; Ο πυρετός αντιμετωπίζεται με τη χρήση αντιπυρετικών. Αν ληφθεί υπόψη ότι είναι ένα χρήσιμο όπλο του οργανισμού για να καταπολεμά τις λοιμώξεις σωστό θα ήταν να αφήναμε ένα άτομο να έχει πυρετό. Όταν όμως αυτός είναι υψηλός προκαλεί δυσφορία, ανησυχία ,κλάμα κλπ. Συνεπώς καταπολεμούμε τον πυρετό όχι γιατί αυτός είναι επικίνδυνος, αλλά διότι προκαλεί κακουχία στο παιδί. Συνηθίζεται στα παιδιά να δίνουμε αντιπυρετικά φάρμακα σε πυρετό >38,5°C (θερμοκρασία μασχάλης), γιατί συνήθως σ’ αυτήν τη θερμοκρασία τα περισσότερα αισθάνονται άσχημα. Τα αντιπυρετικά φάρμακα κυκλοφορούν σε διάφορες μορφές (σιρόπια, υπόθετα, χάπια κλπ). Καθεμιά περιέχει ορισμένο ποσό δραστικής ουσίας. Η δόση των αντιπυρετικών καθορίζεται ανάλογα με το βάρος του παιδιού και γι’ αυτό οι γονείς πρέπει να συμβουλεύονται τον παιδίατρο. Όταν δίνουμε σιρόπι καλό είναι να είμαστε ακριβείς και να μετρούμε την ποσότητα με μια σύριγγα κι όχι με κουταλάκι του γλυκού. Σε περισσότερα από 50% των παιδιών χορηγούνται λανθασμένες δόσεις φαρμάκων.

Τα αντιπυρετικά περιέχουν διάφορες φαρμακευτικές ουσίες όπως παρακεταμόλη, μεφαιναμικό οξύ ή ιβουπροφαίνη. Η ασπιρίνη που χρησιμοποιούσαμε παλιότερα για την ανακούφιση από τον πυρετό δεν πρέπει να δίνεται στα παιδιά γιατί μπορεί να προκαλέσει ένα σπάνιο, αλλά σοβαρό σύνδρομο (το σύνδρομο Reye), όταν χορηγηθεί σε παιδιά με ορισμένα ιογενή νοσήματα, όπως είναι η γρίπη. Η χορήγηση δύο αντιπυρετικών φαρμάκων σε συνδυασμό για την αντιμετώπιση του πυρετού (συνήθης πρακτική στη χώρα μας) πρέπει να γίνεται με προσοχή και καλό είναι να αποφεύγεται γιατί αυξάνει τον κίνδυνο της τοξικότητας και του κόστους. Αν ο πυρετός είναι υψηλός θα βοηθούσε εκτός από το αντιπυρετικό κι ένα ολόσωμο μπάνιο με χλιαρό νερό (εφ ’όσον το παιδί δέχεται). Το παιδί που έχει πυρετό δεν χρειάζεται υπερβολικό σκέπασμα και πρέπει να μην είναι βαριά ντυμένο. Επίσης η θερμοκρασία στο δωμάτιο πρέπει να είναι κανονική Αντίθετα στη φάση που ανεβαίνει ο πυρετός ή το παιδί έχει ρίγος , κρυώνει και τότε φυσικά το σκεπάζουμε και δεν το κάνουμε μπάνιο. Η χρήση των αντιπυρετικών τα τελευταία χρόνια ολοένα αυξάνεται. Χρέος του παιδιάτρου είναι να συμβουλεύει τους γονείς, έτσι ώστε να χρησιμοποιούν την ελάχιστη δυνατή θεραπεία, γιατί κανένα φάρμακο δεν στερείται παρενεργειών. Ένα παιδί μπορεί να έχει μηνιγγίτιδα με χαμηλό πυρετό ή μια ιογενή λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού με υψηλό πυρετό. Η διαφορά βρίσκεται στο «πόσο άρρωστο είναι το παιδί» κι όχι στο τι δείχνει το θερμόμετρο. 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΕΝΑ ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Τ

ο μοντεσσοριανό σύστημα είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα εκπαίδευσης, που στόχο έχει την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού. Δίνει έμφαση στη διασφάλιση της ψυχικής υγείας αφενός και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου αφετέρου. Αυτό το σύστημα εφαρμόζεται φέτος από τον Σεπτέμβριο του 2015 για πρώτη φορά στα Χανιά για να προσφέρει προσχολική εκπαίδευση υψηλού επιπέδου για όσα παιδιά θέλουν να επωφεληθούν από τα πολλαπλά οφέλη του και να είναι άριστα προετοιμασμένα για το δημοτικό σχολείο, καθώς και για την υπόλοιπη ζωή τους. Γιατί είναι εκπληκτικά ωφέλιμο το Μοντεσσοριανό σύστημα; Τα σύγχρονα ευρήματα των Νευροεπιστημών, που μελετούν τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου, έδειξαν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναπτύσσεται ραγδαία από τη γέννηση του ανθρώπου μέχρι τα 6 του χρόνια. Επιπλέον, αποδείχθηκε ότι για να μπορεί να συμμετέχει εποικοδομητικά το παιδί σε μια διαδικασία μάθησης, χρειάζεται να είναι ισορροπημένο συναισθηματικά και ψυχικά. Ο εγκέφαλος έχει «περιόδους ειδικής ευαισθησίας» ή «παράθυρα ευκαιριών», δηλαδή χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια των οποίων είναι ανοιχτός, βιολογικά προγραμματισμένος για την ανάδυση μιας ικανότητας. Όταν λήξει αυτή περίοδος, η λεγόμενη «χρυσή εποχή» του ανθρώπου, στα 6 περίπου χρόνια, τα νευρωνικά δίκτυα που έχουν ήδη διαμορφωθεί, αναλαμβάνουν πλήρως συγκεκριμένες λειτουργίες και είναι δυνατόν να μη μπορεί πλέον να αναπτυχθεί στην πληρότητά της ή και ομαλά μια ικανότητα ή επιδεξιότητα. Παράθυρα ευκαιρίας

Ηλικία

Συναισθηματική ανάπτυξη 0-2 Όραση 0-4 Κοινωνικοποίηση 0-2 Γλώσσα 0-4 Γραμματική – Σύνταξη 0-6 Ξένη γλώσσα 0-6 Μαθηματικά - λογική 1-4 Μουσική 3-10

Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να προσφέρονται στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του παιδιού κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, τα επαρκή σε ποσότητα και τα κατάλληλα σε ποιότητα ερεθίσματα καθώς και ευκαιρίες για βιωματική μάθηση. Συνεπώς, τα ευρήματα των Νευροεπιστημών, που προαναφέρθηκαν, καθιστούν φανερό τον θεμελιακό ρόλο που μπορεί να παίξει η προσχολική εκπαίδευση στην ανάπτυξη του παιδιού. Ποια όμως εκπαίδευση; Χρειάζεται μια εκπαίδευση, που σέβεται τη φυσική ανάπτυξη του παιδιού και ενδιαφέρεται να την αναδείξει και να την ενισχύσει μέσα από καλά σχεδιασμένα προγράμματα. Χρειάζεται κατάλληλα οργανωμένο και εξοπλισμένο περιβάλλον με πλούσια ερεθίσματα που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και στις ανάγκες των παιδιών. Χρειάζεται μια εκπαίδευση που προσφέρει βιώματα και εφόδια χρήσιμα για τη ζωή των παιδιών. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά έχει η μοντεσσοριανή εκπαίδευση και συγκεκριμένα το μοντέλο «Ζαφρανά». Η κ. Μαρία Ζαφρανά, Ομότιμη Καθηγήτρια Ψυχολογίας του Α.Π.Θ., μελέτησε τον ανθρώπινο εγκέφαλο και συνδύασε αυτές τις γνώσεις με τη διδασκαλία και το παιδαγωγικό υλικό της Μαρίας Μοντεσσόρι, της μεγαλύτερης παιδαγωγού του 20ου αιώνα, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο και πρωτοποριακό μοντέλο εκπαίδευσης με θαυμαστά αποτελέσματα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αυτό το μοντέλο εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο του 2015 για πρώτη φορά στα Χανιά, στον παιδικό σταθμό «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» σε συνεργασία με την κα. Ζαφρανά, η οποία έχει προσαρμόσει το μοντεσσοριανό μοντέλο στις Ελληνικές ανάγκες.

Μαρίνα Κανδηράκη νηπιαγωγός - ιδιοκτήτρια παιδικού σταθμού

ΕΝΑ ΘΑΥΜΑΣΙΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΧΟΛΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

Τ

ο μοντεσσοριανό σύστημα είναι ένα πρωτοποριακό σύστημα εκπαίδευσης, που στόχο έχει την ολόπλευρη ανάπτυξη του παιδιού. Δίνει έμφαση στη διασφάλιση της ψυχικής υγείας αφενός και στην ανάπτυξη του εγκεφάλου αφετέρου. Αυτό το σύστημα εφαρμόζεται φέτος από τον Σεπτέμβριο του 2015 για πρώτη φορά στα Χανιά για να προσφέρει προσχολική εκπαίδευση υψηλού επιπέδου για όσα παιδιά θέλουν να επωφεληθούν από τα πολλαπλά οφέλη του και να είναι άριστα προετοιμασμένα για το δημοτικό σχολείο, καθώς και για την υπόλοιπη ζωή τους. Γιατί είναι εκπληκτικά ωφέλιμο το Μοντεσσοριανό σύστημα; Τα σύγχρονα ευρήματα των Νευροεπιστημών, που μελετούν τη δομή και τη λειτουργία του εγκεφάλου, έδειξαν ότι ο ανθρώπινος εγκέφαλος αναπτύσσεται ραγδαία από τη γέννηση του ανθρώπου μέχρι τα 6 του χρόνια. Επιπλέον, αποδείχθηκε ότι για να μπορεί να συμμετέχει εποικοδομητικά το παιδί σε μια διαδικασία μάθησης, χρειάζεται να είναι ισορροπημένο συναισθηματικά και ψυχικά. Ο εγκέφαλος έχει «περιόδους ειδικής ευαισθησίας» ή «παράθυρα ευκαιριών», δηλαδή χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια των οποίων είναι ανοιχτός, βιολογικά προγραμματισμένος για την ανάδυση μιας ικανότητας. Όταν λήξει αυτή περίοδος, η λεγόμενη «χρυσή εποχή» του ανθρώπου, στα 6 περίπου χρόνια, τα νευρωνικά δίκτυα που έχουν ήδη διαμορφωθεί, αναλαμβάνουν πλήρως συγκεκριμένες λειτουργίες και είναι δυνατόν να μη μπορεί πλέον να αναπτυχθεί στην πληρότητά της ή και ομαλά μια ικανότητα ή επιδεξιότητα. Παράθυρα ευκαιρίας

Ηλικία

Συναισθηματική ανάπτυξη 0-2 Όραση 0-4 Κοινωνικοποίηση 0-2 Γλώσσα 0-4 Γραμματική – Σύνταξη 0-6 Ξένη γλώσσα 0-6 Μαθηματικά - λογική 1-4 Μουσική 3-10

Έχει λοιπόν πολύ μεγάλη σημασία να προσφέρονται στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του παιδιού κατά τη διάρκεια αυτών των περιόδων, τα επαρκή σε ποσότητα και τα κατάλληλα σε ποιότητα ερεθίσματα καθώς και ευκαιρίες για βιωματική μάθηση. Συνεπώς, τα ευρήματα των Νευροεπιστημών, που προαναφέρθηκαν, καθιστούν φανερό τον θεμελιακό ρόλο που μπορεί να παίξει η προσχολική εκπαίδευση στην ανάπτυξη του παιδιού. Ποια όμως εκπαίδευση; Χρειάζεται μια εκπαίδευση, που σέβεται τη φυσική ανάπτυξη του παιδιού και ενδιαφέρεται να την αναδείξει και να την ενισχύσει μέσα από καλά σχεδιασμένα προγράμματα. Χρειάζεται κατάλληλα οργανωμένο και εξοπλισμένο περιβάλλον με πλούσια ερεθίσματα που ανταποκρίνονται στα ενδιαφέροντα και στις ανάγκες των παιδιών. Χρειάζεται μια εκπαίδευση που προσφέρει βιώματα και εφόδια χρήσιμα για τη ζωή των παιδιών. Όλα αυτά τα χαρακτηριστικά έχει η μοντεσσοριανή εκπαίδευση και συγκεκριμένα το μοντέλο «Ζαφρανά». Η κ. Μαρία Ζαφρανά, Ομότιμη Καθηγήτρια Ψυχολογίας του Α.Π.Θ., μελέτησε τον ανθρώπινο εγκέφαλο και συνδύασε αυτές τις γνώσεις με τη διδασκαλία και το παιδαγωγικό υλικό της Μαρίας Μοντεσσόρι, της μεγαλύτερης παιδαγωγού του 20ου αιώνα, δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο και πρωτοποριακό μοντέλο εκπαίδευσης με θαυμαστά αποτελέσματα στα παιδιά προσχολικής ηλικίας. Αυτό το μοντέλο εφαρμόζεται από τον Σεπτέμβριο του 2015 για πρώτη φορά στα Χανιά, στον παιδικό σταθμό «Ο ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΠΑΙΔΙΟΥ» σε συνεργασία με την κα. Ζαφρανά, η οποία έχει προσαρμόσει το μοντεσσοριανό μοντέλο στις Ελληνικές ανάγκες.

Μαρίνα Κανδηράκη νηπιαγωγός - ιδιοκτήτρια παιδικού σταθμού

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΑΝΝΑ ΔΡΟΥΓΚΑ Ιατρός - Μικροβιολόγος - Βιοπαθολόγος Ειδικότητα στο παίδων Αγίας Σοφίας Σκαλίδη 41 -43 | 3ος όροφος | 73100, Χανιά Kρήτης Tηλ.: 28210 02766 | fax: 28210 76645 annadrouga.mbi@gmail.com

Η

72 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ινσουλίνη είναι μια απο τις σημαντηκότερες ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα που στην πράξη ρυθμίζει σχεδόν όλο το ενδοκρινικό σύστημα. Εκκρίνεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος (LANGERHANS). Ρυθμίζει τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα σε συνεργασία με τη γλυκαγόνη η οποια παράγεται στα α-κύτταρα του παγκρέατος. Η Ινσουλίνη έχει αναβολική δράση ενώ η γλυκαγόνη καταβολική. Είναι απαραίτητη η ισορροπία ανάμεσα στις δύο ορμόνες για να εξασφαλιστεί η καλή λειτουργεία του οργανισμού. Η Ινσουλίνη βοηθάει τη γλυκόζη να φύγει από την κυκλοφορία του αίματος και να οδηγηθεί στα κύτταρα. Εκεί τα κύτταρα θα τη χρησιμοποιήσουν ως καύσιμο και θα την μεταβολίσουν με τη βοήθεια οξυγόνου. Συγκεκριμένα η ινσουλίνη δρα σε όλους τους ιστους του σώματος, ιδιαίτερα όμως: - ΣΤΟ ΗΠΑΡ (αυξάνει την παραγωγή και απελευθέρωση γλυκόζης) - ΣΤΟΝ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ(αυξάνει τη λιπόλυση) - ΣΤΟΥΣ ΜΥΕΣ (αυξάνει την πρόσληψη γλυκόζης από τους μύες).

Αν δεν υπάρχει αρκετή ή αν υπάρχει μη αποτελεσματική ινσουλίνη ή αν κύτταρα είναι ανθεκτικά στην επίδραση της (ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ) τα επίπεδα του σακχάρου παραμένουν υψηλά στην κυκλοφορία και τα κύτταρα του σώματος λιμοκτονούν. Η Αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση στην οποία υψηλότερες απο το φυσιολογικό συγκεντρώσεις απαιτούνται για την επίτευξη φυσιολογικής απάντησης ή όπου οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις Ινσουλίνης δεν επαρκούν για την επίτευξη φυσιολογικής μεταβολικής απάντησης. (μειωμενη ευαισθησία των περιφερικών ιστών και κυρίως των μυών στη δράση της Ινσουλίνης όσον αφορά στην ομοιοστασία της γλυκόζης). Ανάμεσα στα αίτια της αντίστασης της Ινσουλίνης συγκαταλέγονται:

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ (ειδικά επί κεντρικής παχυσαρκίας η αύξηση ελευθέρων λιπαρών οξέων που συρρέουν στην πυλαία προκαλούν την εμφάνιση αντίστασης στην Ινσουλίνη στα ηπατικά κύτταρα με αποτέλεσμα την αύξηση της νεογλυκογένεσης και σε επιδείνωση της αντίστασης.) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η Υπερινσουλιναιμία.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις που ζητούνται συχνότερα για την ανίχνευση της αντίστασης στην ινσουλίνη είναι: - ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ (μετά από νηστεία) - ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - GTT (δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης) - ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΟΧΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - ALC (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη που αντικατοπτρίζει τα μέσα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους τελευταίους 3 μήνες μετρώντας το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης που έχει γλυκοζυλιωθη) - hs-CRP (πρόκειται για την μέτρηση χαμηλών επιπέδων φλεγμονής που μπορεί να γίνει ως μέσο ακτίμησης του καρδιακού κινδύνου. Αυξάνεται στην ανθεκτικότητα στην Ινσουλίνη) - ΠΡΟΦΙΛ ΛΙΠΙΔΙΩΝ (HDL, LDL, ολική χοληστερίνη, τριγλυκερίδια). Η αντίσταση στην Ινσουλίνη φαίνεται να είναι ένας από τους κύριους υπαίτιους για τα βασικά προβλήματα υγείας στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό όπως: - ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Αυξημένα επίπεδα Ινσουλίνης προωθούν την αποθήκευση λίπους στον οργανισμό και εμποδίζουν την καύση του ενισχύοντας έτσι την πείνα..

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

ΑΝΝΑ ΔΡΟΥΓΚΑ Ιατρός - Μικροβιολόγος - Βιοπαθολόγος Ειδικότητα στο παίδων Αγίας Σοφίας Σκαλίδη 41 -43 | 3ος όροφος | 73100, Χανιά Kρήτης Tηλ.: 28210 02766 | fax: 28210 76645 annadrouga.mbi@gmail.com

Η

72 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ινσουλίνη είναι μια απο τις σημαντηκότερες ορμόνες στο ανθρώπινο σώμα που στην πράξη ρυθμίζει σχεδόν όλο το ενδοκρινικό σύστημα. Εκκρίνεται από τα β-κύτταρα του παγκρέατος (LANGERHANS). Ρυθμίζει τη συγκέντρωση της γλυκόζης στο αίμα σε συνεργασία με τη γλυκαγόνη η οποια παράγεται στα α-κύτταρα του παγκρέατος. Η Ινσουλίνη έχει αναβολική δράση ενώ η γλυκαγόνη καταβολική. Είναι απαραίτητη η ισορροπία ανάμεσα στις δύο ορμόνες για να εξασφαλιστεί η καλή λειτουργεία του οργανισμού. Η Ινσουλίνη βοηθάει τη γλυκόζη να φύγει από την κυκλοφορία του αίματος και να οδηγηθεί στα κύτταρα. Εκεί τα κύτταρα θα τη χρησιμοποιήσουν ως καύσιμο και θα την μεταβολίσουν με τη βοήθεια οξυγόνου. Συγκεκριμένα η ινσουλίνη δρα σε όλους τους ιστους του σώματος, ιδιαίτερα όμως: - ΣΤΟ ΗΠΑΡ (αυξάνει την παραγωγή και απελευθέρωση γλυκόζης) - ΣΤΟΝ ΛΙΠΩΔΗ ΙΣΤΟ(αυξάνει τη λιπόλυση) - ΣΤΟΥΣ ΜΥΕΣ (αυξάνει την πρόσληψη γλυκόζης από τους μύες).

Αν δεν υπάρχει αρκετή ή αν υπάρχει μη αποτελεσματική ινσουλίνη ή αν κύτταρα είναι ανθεκτικά στην επίδραση της (ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ) τα επίπεδα του σακχάρου παραμένουν υψηλά στην κυκλοφορία και τα κύτταρα του σώματος λιμοκτονούν. Η Αντίσταση στην ινσουλίνη είναι μια κατάσταση στην οποία υψηλότερες απο το φυσιολογικό συγκεντρώσεις απαιτούνται για την επίτευξη φυσιολογικής απάντησης ή όπου οι φυσιολογικές συγκεντρώσεις Ινσουλίνης δεν επαρκούν για την επίτευξη φυσιολογικής μεταβολικής απάντησης. (μειωμενη ευαισθησία των περιφερικών ιστών και κυρίως των μυών στη δράση της Ινσουλίνης όσον αφορά στην ομοιοστασία της γλυκόζης). Ανάμεσα στα αίτια της αντίστασης της Ινσουλίνης συγκαταλέγονται:

ΓΕΝΕΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ (ειδικά επί κεντρικής παχυσαρκίας η αύξηση ελευθέρων λιπαρών οξέων που συρρέουν στην πυλαία προκαλούν την εμφάνιση αντίστασης στην Ινσουλίνη στα ηπατικά κύτταρα με αποτέλεσμα την αύξηση της νεογλυκογένεσης και σε επιδείνωση της αντίστασης.) ΣΑΚΧΑΡΩΔΗΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 2 Αποτέλεσμα των παραπάνω είναι η Υπερινσουλιναιμία.

Οι εργαστηριακές εξετάσεις που ζητούνται συχνότερα για την ανίχνευση της αντίστασης στην ινσουλίνη είναι: - ΜΕΤΡΗΣΗ ΓΛΥΚΟΖΗΣ (μετά από νηστεία) - ΜΕΤΡΗΣΗ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - GTT (δοκιμασία ανοχής της γλυκόζης) - ΔΟΚΙΜΑΣΙΑ ΑΝΟΧΗΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ - ALC (γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη που αντικατοπτρίζει τα μέσα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα τους τελευταίους 3 μήνες μετρώντας το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης που έχει γλυκοζυλιωθη) - hs-CRP (πρόκειται για την μέτρηση χαμηλών επιπέδων φλεγμονής που μπορεί να γίνει ως μέσο ακτίμησης του καρδιακού κινδύνου. Αυξάνεται στην ανθεκτικότητα στην Ινσουλίνη) - ΠΡΟΦΙΛ ΛΙΠΙΔΙΩΝ (HDL, LDL, ολική χοληστερίνη, τριγλυκερίδια). Η αντίσταση στην Ινσουλίνη φαίνεται να είναι ένας από τους κύριους υπαίτιους για τα βασικά προβλήματα υγείας στον σύγχρονο δυτικό πολιτισμό όπως: - ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ Αυξημένα επίπεδα Ινσουλίνης προωθούν την αποθήκευση λίπους στον οργανισμό και εμποδίζουν την καύση του ενισχύοντας έτσι την πείνα..

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

- ΣΤΡΕΣ Η Ινσουλίνη είναι ένας από τους πιο ισχυρούς διεγέρτες του νευρικού συστήματοςκαι η αύξηση της συνδέεται με υπερένταση, ταχυκαρδίες, προβλήματα ύπνου, μείωση σεξουαλικής διάθεσης.

- ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ Η αδυναμία καύσης λίπους αναγκάζει το σώμα μας να στραφεί στις ορμόνες του στρες όπως η ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ και η ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ για κάποιο χρονικό διάστημα που μπορεί να είναι μήνες ή χρόνια ανάλογα με τα αποθέματα του κάθε οργανισμού. Ο οργανισμός μας μπαλώνει το πρόβλημα μέσα από την αυξημένη παραγωγή αυτών των ορμονών που όμως μειώνους περεταίρω την αποτελεσματικότητα της Ινσουλίνης.

- ΥΠΕΡΤΑΣΗ Λόγω σπασμού στα αγγεία από την αυξημένη αδρεναλίνη.

- ΔΙΑΒΗΤΗΣ Αυξημένη ζήτηση Ινσουλίνης οδηγεί σε περισσότερες κυτταρικές διαιρέσεις των κυττάρων LANGERHANS και μείωση του μήκους των τελομερών (τμήμα DNA που ρυθμίζει τη σταδιακή γήρανση των κυττάρων) τους με αποτέλεσμα τον πρόωρο θάνατο (απόπτωση) αυτών των κυττάρων και έτσι μείωση παραγωγής Ινσουλίνης και εμφάνιση διαβήτη. Επίσης η αντίσταση στην Ινσουλίνη παίζει μεγάλο παθογενητικό ρόλο στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου Χ, το οποίο σύμφωνα με τον G.Reaven (1988 καθηγητής στην ιατρική σχολή πανεπιστημίου του Στάνφορντ) περιλαμβάνει αρκετές από τις παραπάνω παθολογικές καταστάσεις καθώς και την διαταραχή λιπιδίων. Ειδικότερα απαιτείται η ταυτόχρονη παρουσία τριών εκ των παρακάτω κριτηρίων.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΕΣΗΣ (ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ) ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

>102cm ΓΙΑ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ >88cm ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ >150mg Η ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

HDL (“ΚΑΛΗ” ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ)

<40mg ΓΙΑ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ <50mg ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Η ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗΣ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ

>135/85 mmHg Η ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΝΤΙ-ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

>110mg Η ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΥΨΗΛΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΝΑΙ

Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά προβλήματα ή και επεισόδεια σε ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι απλά η άθροιση του κινδύνου όλων των παραπάνω παραγόντων αλλά πολλαπλάσιος. Όπως σχεδόν για όλες τις ασθένειες, τόσο η γονιδιακή προδιάθεση όσο και οι συνθήκες της ζωής παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση αυτού του συνόλου ασθενειών. Το οικογενειακό ιστορικό είναι συχνά καθοριστικό για την εξέλιξη των ασθενειών. Το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η ανθυγιεινή διατροφή και το έντονο στρες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που λειτουργούν αθροιστικά με εκείνες της γονιδιακής προδιάθεσης. Ενώ η δραστηριότητα και η άσκηση, η ενσυνείδητη διατροφή με σκοπό τη θρέψη και την υγεία και η ψυχική ηρεμία δρουν προστατευτικά ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις των γονιδίων μας.

74 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Επίσης η διενέργεια εξετάσεων που αφορούν στην μέτρηση των επιπέδων της Ινσουλίνης και των ορμονών που συνεργάζονται μαζί της όπως η ΛΕΠΤΙΝΗ (ορμόνη που παράγεται πρωταρχικώς στον λιπώδη ιστό, ρυθμίζει το μεταβολισμό, την πείνα, τη συμπεριφορά και βρίσκεται υψηλή στο μεταβολικό σύνδρομο ή σε καρδιαγγειακή νόσο) και η ΒΙΤΑΜΙΝΗ D (σύμφωνα με Ιαπωνική έρευνα υπάρχει τρόπος να καθυστερήσουμε ή

ακόμα και να αντιστρέψουμε το μεταβολικό σύνδρομο και τον διαβήτη τύπου 2 με την αύξηση της πρόσληψης της βιταμίνης D3) μας επιτρέπουν να έχουμε ακριβή εικόνα για την κατάσταση του μεταβολικού μας προφίλ. 

ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ

- ΣΤΡΕΣ Η Ινσουλίνη είναι ένας από τους πιο ισχυρούς διεγέρτες του νευρικού συστήματοςκαι η αύξηση της συνδέεται με υπερένταση, ταχυκαρδίες, προβλήματα ύπνου, μείωση σεξουαλικής διάθεσης.

- ΧΡΟΝΙΑ ΚΟΠΩΣΗ Η αδυναμία καύσης λίπους αναγκάζει το σώμα μας να στραφεί στις ορμόνες του στρες όπως η ΑΔΡΕΝΑΛΙΝΗ και η ΚΟΡΤΙΖΟΛΗ για κάποιο χρονικό διάστημα που μπορεί να είναι μήνες ή χρόνια ανάλογα με τα αποθέματα του κάθε οργανισμού. Ο οργανισμός μας μπαλώνει το πρόβλημα μέσα από την αυξημένη παραγωγή αυτών των ορμονών που όμως μειώνους περεταίρω την αποτελεσματικότητα της Ινσουλίνης.

- ΥΠΕΡΤΑΣΗ Λόγω σπασμού στα αγγεία από την αυξημένη αδρεναλίνη.

- ΔΙΑΒΗΤΗΣ Αυξημένη ζήτηση Ινσουλίνης οδηγεί σε περισσότερες κυτταρικές διαιρέσεις των κυττάρων LANGERHANS και μείωση του μήκους των τελομερών (τμήμα DNA που ρυθμίζει τη σταδιακή γήρανση των κυττάρων) τους με αποτέλεσμα τον πρόωρο θάνατο (απόπτωση) αυτών των κυττάρων και έτσι μείωση παραγωγής Ινσουλίνης και εμφάνιση διαβήτη. Επίσης η αντίσταση στην Ινσουλίνη παίζει μεγάλο παθογενητικό ρόλο στην ανάπτυξη του μεταβολικού συνδρόμου Χ, το οποίο σύμφωνα με τον G.Reaven (1988 καθηγητής στην ιατρική σχολή πανεπιστημίου του Στάνφορντ) περιλαμβάνει αρκετές από τις παραπάνω παθολογικές καταστάσεις καθώς και την διαταραχή λιπιδίων. Ειδικότερα απαιτείται η ταυτόχρονη παρουσία τριών εκ των παρακάτω κριτηρίων.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΜΕΤΑΒΟΛΙΚΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΜΕΣΗΣ (ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΠΑΧΥΣΑΡΚΙΑ) ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

>102cm ΓΙΑ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ >88cm ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ >150mg Η ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΤΡΙΓΛΥΚΕΡΙΔΙΑ

HDL (“ΚΑΛΗ” ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗ)

<40mg ΓΙΑ ΑΝΔΡΕΣ ΚΑΙ <50mg ΓΙΑ ΓΥΝΑΙΚΕΣ Η ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΜΕΙΩΣΗ ΧΟΛΗΣΤΕΡΙΝΗΣ

ΑΡΤΗΡΙΑΚΗ ΠΙΕΣΗ

>135/85 mmHg Η ΝΑ ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΑΝΤΙ-ΥΠΕΡΤΑΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ

ΣΑΚΧΑΡΟ ΝΗΣΤΕΙΑΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ ΣΤΗΝ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗ

>110mg Η ΝΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΕ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΓΙΑ ΥΨΗΛΟ ΣΑΚΧΑΡΟ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΣΤΟ ΜΕΤΑΒΟΛΙΣΜΟ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΝΑΙ

Ο κίνδυνος για καρδιαγγειακά προβλήματα ή και επεισόδεια σε ασθενείς με μεταβολικό σύνδρομο δεν είναι απλά η άθροιση του κινδύνου όλων των παραπάνω παραγόντων αλλά πολλαπλάσιος. Όπως σχεδόν για όλες τις ασθένειες, τόσο η γονιδιακή προδιάθεση όσο και οι συνθήκες της ζωής παίζουν εξίσου σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση αυτού του συνόλου ασθενειών. Το οικογενειακό ιστορικό είναι συχνά καθοριστικό για την εξέλιξη των ασθενειών. Το κάπνισμα, η καθιστική ζωή, η ανθυγιεινή διατροφή και το έντονο στρες έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία που λειτουργούν αθροιστικά με εκείνες της γονιδιακής προδιάθεσης. Ενώ η δραστηριότητα και η άσκηση, η ενσυνείδητη διατροφή με σκοπό τη θρέψη και την υγεία και η ψυχική ηρεμία δρουν προστατευτικά ελαχιστοποιώντας τις αρνητικές επιπτώσεις των γονιδίων μας.

74 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Επίσης η διενέργεια εξετάσεων που αφορούν στην μέτρηση των επιπέδων της Ινσουλίνης και των ορμονών που συνεργάζονται μαζί της όπως η ΛΕΠΤΙΝΗ (ορμόνη που παράγεται πρωταρχικώς στον λιπώδη ιστό, ρυθμίζει το μεταβολισμό, την πείνα, τη συμπεριφορά και βρίσκεται υψηλή στο μεταβολικό σύνδρομο ή σε καρδιαγγειακή νόσο) και η ΒΙΤΑΜΙΝΗ D (σύμφωνα με Ιαπωνική έρευνα υπάρχει τρόπος να καθυστερήσουμε ή

ακόμα και να αντιστρέψουμε το μεταβολικό σύνδρομο και τον διαβήτη τύπου 2 με την αύξηση της πρόσληψης της βιταμίνης D3) μας επιτρέπουν να έχουμε ακριβή εικόνα για την κατάσταση του μεταβολικού μας προφίλ. 

ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Το απλό υπερηχογράφημα συμπληρώνεται με τη δυνατότητα ”ψηλάφησης” ΚΟΙΝΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΩΝ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ Κατερίνα Παπαγιαννάκη, ΙΑΤΡΟΣ ΑΚΡΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΡΙΑ Μιχάλης Παπαγιαννάκης, ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ A’ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ SÄS ΣΟΥΗΔΙΑΣ ΥΠΕΥΘ. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΩΝ & ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΥΠΕΡΗΧΟΥ Ανδρέας Φουστέρης, Δ/ΝΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Ν.Ν.Κ. Σφακίων 36, Χανιά 1ος όροφος Τηλ./Fax: 28210 59933 - 28210 56363 E-mail: paprad@hotmail.com

Τ

ι είναι η ελαστογραφία Η ελαστογραφία αποτελεί μία πρωτοποριακή συμπληρωματική μέθοδο του απλού υπερηχογραφήματος (B-mode) δίνοντας τη δυνατότητα εκτίμησης του πόσο σκληρή ή μαλακή είναι μία περιοχή σε σχέση με τους γύρω περιβάλλοντες ιστούς. Για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα στον εξετάζων ιατρό να εκτιμήσει τα μηχανικά χαρακτηριστικά μιας αλλοίωσης. Πως λειτουργεί με απλά μαθηματικά; Η μέθοδος μελετά και καταγράφει την ελαστική παραμόρφωση μιας περιοχής στην οποία εφαρμόζεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα μία ελαφρά πίεση. Η πίεση αυτή μπορεί να είναι εξωτερική ή εσωτερική οπότε η μέθοδος αφορά στην STRAIN-elastography ή στην πίεση που ασκείται μέσω της διάδοσης ειδικών ακουστικών κυμάτων της κεφαλής του υπερήχου οπότε αφορά στην SHEARWAVE elastography. Η πρώτη μέθοδος STRAIN-elastography είναι και η ευρήτερα εφαρμοζόμενη μέχρι σήμερα. Η δεύτερη μέθοδος SHEARWAVE elastography μελετά την παραμόρφωση που προκαλούν ακουστικά κύματα σε μία αλλοίωση και δεν εξαρτάται από εξωτερική πίεση. Αυτή η μέθοδος είναι η πιο σύγχρονη είναι αντικειμενικότερη και έχει επαναληψιμότητα. Και οι δύο μέθοδοι απεικονίζουν με μορφή χρωματικού πίνακα τη σκληρότητα των διαφόρων υπό μελέτη ιστών.

ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ Το απλό υπερηχογράφημα συμπληρώνεται με τη δυνατότητα ”ψηλάφησης” ΚΟΙΝΟ ΔΙΑΓΝΩΣΤΚΟ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΑΠΕΙΚΟΝΙΣΕΩΝ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ Κατερίνα Παπαγιαννάκη, ΙΑΤΡΟΣ ΑΚΡΙΝΟΔΙΑΓΝΩΣΤΡΙΑ Μιχάλης Παπαγιαννάκης, ΕΠΙΜΕΛΗΤΗΣ A’ ΝΟΣΟΚΟΜΕΙΟΥ SÄS ΣΟΥΗΔΙΑΣ ΥΠΕΥΘ. ΤΜΗΜΑΤΟΣ ΣΚΙΑΓΡΑΦΙΚΩΝ & ΜΥΟΣΚΕΛΕΤΙΚΟΥ ΥΠΕΡΗΧΟΥ Ανδρέας Φουστέρης, Δ/ΝΤΗΣ ΑΚΤΙΝΟΛΟΓΙΚΟΥ ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ Ν.Ν.Κ. Σφακίων 36, Χανιά 1ος όροφος Τηλ./Fax: 28210 59933 - 28210 56363 E-mail: paprad@hotmail.com

Τ

ι είναι η ελαστογραφία Η ελαστογραφία αποτελεί μία πρωτοποριακή συμπληρωματική μέθοδο του απλού υπερηχογραφήματος (B-mode) δίνοντας τη δυνατότητα εκτίμησης του πόσο σκληρή ή μαλακή είναι μία περιοχή σε σχέση με τους γύρω περιβάλλοντες ιστούς. Για πρώτη φορά δίνεται η δυνατότητα στον εξετάζων ιατρό να εκτιμήσει τα μηχανικά χαρακτηριστικά μιας αλλοίωσης. Πως λειτουργεί με απλά μαθηματικά; Η μέθοδος μελετά και καταγράφει την ελαστική παραμόρφωση μιας περιοχής στην οποία εφαρμόζεται για περιορισμένο χρονικό διάστημα μία ελαφρά πίεση. Η πίεση αυτή μπορεί να είναι εξωτερική ή εσωτερική οπότε η μέθοδος αφορά στην STRAIN-elastography ή στην πίεση που ασκείται μέσω της διάδοσης ειδικών ακουστικών κυμάτων της κεφαλής του υπερήχου οπότε αφορά στην SHEARWAVE elastography. Η πρώτη μέθοδος STRAIN-elastography είναι και η ευρήτερα εφαρμοζόμενη μέχρι σήμερα. Η δεύτερη μέθοδος SHEARWAVE elastography μελετά την παραμόρφωση που προκαλούν ακουστικά κύματα σε μία αλλοίωση και δεν εξαρτάται από εξωτερική πίεση. Αυτή η μέθοδος είναι η πιο σύγχρονη είναι αντικειμενικότερη και έχει επαναληψιμότητα. Και οι δύο μέθοδοι απεικονίζουν με μορφή χρωματικού πίνακα τη σκληρότητα των διαφόρων υπό μελέτη ιστών.

ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

• ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ Οικολογικά-ΟρθοπεδικάΑνατομικά

Η SHEARWAVE elastography δίνει και αριθμητικές μετρήσεις που αφορούν την ταχύτητα μετάδοσης του ήχου, τιμές οι οποίες σε αρκετά όργανα του σώματος είναι υπό μελέτη ακόμα. Ποία η διαγνωστική της χρησιμότητα? Έχει επιβεβαιωθεί ότι οι κακοήθεις όγκοι χαρακτηρίζονται από αυξημένη σκληρότητα σε σχέση με τους περιβάλλοντες ιστούς. Η μέθοδος λοιπόν αποκαλύπτει εάν μία αλλοίωση είναι σκληρή ή μαλακή και αυτό δίνει περισσότερες ή λιγότερες πιθανότητες αυτή η αλλοίωση να είναι καλοήθης η όχι. Φυσικά η μέθοδος επηρεάζεται από τους περιορισμούς που ισχύουν γενικά στην υπερηχοτομογραφία και επίσης η αξιοπιστία εξαρτάται από το υπο μελέτη όργανο και διάφορα χαρακτηριστικά της απεικονιζόμενης περιοχής που μπορεί να επηρεάσουν τη συμπιεσιμότητά της όπως οι μεγάλες επασβεστώσεις. Για να είναι αξιόπιστο ένα ελαστογράφημα πρέπει πρώτα η περιοχή να εκτιμηθεί υπερηχολογικά με άρτια τεχνική. Σε ποια όργανα εφαρμόζεται? Η μέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στα επιφανειακά κυρίως όργανα. Μαστός Η ελαστογραφία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη στο μαστό.Αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της υπερηχοτομογραφίας του μαστού.Βοηθάει στην διαφορική διάγνωση ανάμεσα σε καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις και στον επανέλεγχο περιπτώσεων με αρνητική βιοψία .Επίσης μειώνει τις ψευδώς αρνητικές περιπτώσεις δηλαδή αλλοίσεις με καλοήθη υπερηχολογικά χαρακτηριστικά που όμως η βιοψία απέδειξε κακοήθεια.

Θυρεοειδής Στον θυρεοειδή αδένα η κατάσταση είναι περιπλοκότερη και η μέθοδος δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη βιοψία, χρησιμεύει όμως επικουρικά στην υπερηχολογική εκτίμηση των όζων και εφαρμόζεται στον επανέλεγχο όζων με αρνητική βιοψία λεπτής βελόνας, ώστε να συμβάλει έγκαιρα στην εκτίμηση αλλαγής των χαρακτηριστικών ενός όζου. Μυοσκελετικό σύστημα Η ελαστογραφία βοηθάει στην πληρέστερη εκτίμηση της τενοτίτιδας ειδικά του αχίλλειου τένοντα .Συμβάλλει στην διαφοροδιάγνωση κυστικών από συμπαγείς εστίες και στην ευκρινέστερη απεικόνιση ρήξεων όπου η B-mode εικόνα δεν μπορεί από μόνη της να θέσει διάγνωση. Στο ακτινολογικό εργαστήριο ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ (το μοναδικό μέχρι τώρα στην ΚΡΗΤΗ) η εξέταση της ελαστογραφίας εκτελείται από το ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2013 ΚΑΙ ΜΕ ΤΙΣ 2 ΜΕΘΟΔΟΥΣ (ποιοτική και ποσοτική) STRAIN & SHEAR WAVE- ARFI (VIRTUAL TOUCH & QUANTIFICATION),ME U/S SIEMENS ACUSON S2000. 

• ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ • ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ • ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ

MEMORY FOAM

AIR FOAM LATEX 100%

LUX 2 ΕΠΟΧΩΝ

AIR MATTRESS NATURA

Πηγή : European Federation of Societies for Ultrasound in Medicine and Biology: Guidelines and Recommendations on the Clinical Use of Ultrasound Elastography NATURA SOFT

ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ BOX SPRINGS

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ ΚΛΑΣΙΚΟ

www.medicalstrom.gr Εργοστάσιο & Έκθεση: Λ. Καζαντζάκη 9 Τηλ.: 28210 79100 & 95623 78 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΙΚΟΥΒΑΡΑΚΗΣ

Έκθεση: Λ. Καζαντζάκη 1 (φανάρια Κλαδισού) Τηλ.: 28210 74488 & 69169 E-mail: info@medicalstrom.gr

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ BODY FIX

SUPER ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ

LATEX ΑΝΑΤΟΜΙΚΟ

LATEX NORMAL

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΣ ΣΟΥΜΙΕΣ

LATEX ΑΥΧΕΝΙΚΟ

ΠΟΥΠΟΥΛΟ

Για μας το στρώμα είναι τέχνη!

ΕΛΑΣΤΟΓΡΑΦΙΑ

• ΣΤΡΩΜΑΤΑ ΝΕΑΣ ΓΕΝΙΑΣ Οικολογικά-ΟρθοπεδικάΑνατομικά

Η SHEARWAVE elastography δίνει και αριθμητικές μετρήσεις που αφορούν την ταχύτητα μετάδοσης του ήχου, τιμές οι οποίες σε αρκετά όργανα του σώματος είναι υπό μελέτη ακόμα. Ποία η διαγνωστική της χρησιμότητα? Έχει επιβεβαιωθεί ότι οι κακοήθεις όγκοι χαρακτηρίζονται από αυξημένη σκληρότητα σε σχέση με τους περιβάλλοντες ιστούς. Η μέθοδος λοιπόν αποκαλύπτει εάν μία αλλοίωση είναι σκληρή ή μαλακή και αυτό δίνει περισσότερες ή λιγότερες πιθανότητες αυτή η αλλοίωση να είναι καλοήθης η όχι. Φυσικά η μέθοδος επηρεάζεται από τους περιορισμούς που ισχύουν γενικά στην υπερηχοτομογραφία και επίσης η αξιοπιστία εξαρτάται από το υπο μελέτη όργανο και διάφορα χαρακτηριστικά της απεικονιζόμενης περιοχής που μπορεί να επηρεάσουν τη συμπιεσιμότητά της όπως οι μεγάλες επασβεστώσεις. Για να είναι αξιόπιστο ένα ελαστογράφημα πρέπει πρώτα η περιοχή να εκτιμηθεί υπερηχολογικά με άρτια τεχνική. Σε ποια όργανα εφαρμόζεται? Η μέθοδος είναι ιδιαίτερα χρήσιμη στα επιφανειακά κυρίως όργανα. Μαστός Η ελαστογραφία έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα χρήσιμη στο μαστό.Αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της υπερηχοτομογραφίας του μαστού.Βοηθάει στην διαφορική διάγνωση ανάμεσα σε καλοήθεις και κακοήθεις αλλοιώσεις και στον επανέλεγχο περιπτώσεων με αρνητική βιοψία .Επίσης μειώνει τις ψευδώς αρνητικές περιπτώσεις δηλαδή αλλοίσεις με καλοήθη υπερηχολογικά χαρακτηριστικά που όμως η βιοψία απέδειξε κακοήθεια.

Θυρεοειδής Στον θυρεοειδή αδένα η κατάσταση είναι περιπλοκότερη και η μέθοδος δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη βιοψία, χρησιμεύει όμως επικουρικά στην υπερηχολογική εκτίμηση των όζων και εφαρμόζεται στον επανέλεγχο όζων με αρνητική βιοψία λεπτής βελόνας, ώστε να συμβάλει έγκαιρα στην εκτίμηση αλλαγής των χαρακτηριστικών ενός όζου. Μυοσκελετικό σύστημα Η ελαστογραφία βοηθάει στην πληρέστερη εκτίμηση της τενοτίτιδας ειδικά του αχίλλειου τένοντα .Συμβάλλει στην διαφοροδιάγνωση κυστικών από συμπαγείς εστίες και στην ευκρινέστερη απεικόνιση ρήξεων όπου η B-mode εικόνα δεν μπορεί από μόνη της να θέσει διάγνωση. Στο ακτινολογικό εργαστήριο ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΑΚΗ (το μοναδικό μέχρι τώρα στην ΚΡΗΤΗ) η εξέταση της ελαστογραφίας εκτελείται από το ΔΕΚΕΜΒΡΙΟ 2013 ΚΑΙ ΜΕ ΤΙΣ 2 ΜΕΘΟΔΟΥΣ (ποιοτική και ποσοτική) STRAIN & SHEAR WAVE- ARFI (VIRTUAL TOUCH & QUANTIFICATION),ME U/S SIEMENS ACUSON S2000. 

• ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ • ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΟΣ ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΣ • ΛΕΥΚΑ ΕΙΔΗ

MEMORY FOAM

AIR FOAM LATEX 100%

LUX 2 ΕΠΟΧΩΝ

AIR MATTRESS NATURA

Πηγή : European Federation of Societies for Ultrasound in Medicine and Biology: Guidelines and Recommendations on the Clinical Use of Ultrasound Elastography NATURA SOFT

ΕΠΙΣΤΡΩΜΑΤΑ

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑΤΑ

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ BOX SPRINGS

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ ΚΛΑΣΙΚΟ

www.medicalstrom.gr Εργοστάσιο & Έκθεση: Λ. Καζαντζάκη 9 Τηλ.: 28210 79100 & 95623 78 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΠΙΚΟΥΒΑΡΑΚΗΣ

Έκθεση: Λ. Καζαντζάκη 1 (φανάρια Κλαδισού) Τηλ.: 28210 74488 & 69169 E-mail: info@medicalstrom.gr

ΥΠΟΣΤΡΩΜΑ BODY FIX

SUPER ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ

LATEX ΑΝΑΤΟΜΙΚΟ

LATEX NORMAL

ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΣ ΑΝΑΤΟΜΙΚΟΣ ΣΟΥΜΙΕΣ

LATEX ΑΥΧΕΝΙΚΟ

ΠΟΥΠΟΥΛΟ

Για μας το στρώμα είναι τέχνη!

ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γενικός χειρούργος Λαπαροσκόπος - Χειρούργος τραύματος Κεντρική Κλινική Τσεπέτη Παπαναστασίου 9 - Χανιά Τηλέφωνο: 28210 47270 | Κινητό: 697 058 57 00

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Γ

εννήθηκε στα Χανιά. Στο Ρέθυμνο έζησε τα παιδικά του χρόνια. Κατάφερε να περάσει στην Ιατρική, αλλά η Γερμανία τον κέρδισε ως φοιτητή, αφού η επιθυμία του ήταν να σπουδάσει εκεί. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Charité - Humboldt Universität zu Berlin, ολοκληρώνοντας την πρακτική του στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Βερολίνου. Έλαβε την ειδικότητα της Χειρουργικής και διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης στα τμήματα Ενδοσκοπικής Χειρουργικής και Τραυματολογίας με εξειδίκευση στις τεχνικές λαπαροσκόπλησης, μικροχειρουργικής και ενδοσκοπικής ορθοπεδικής. Εργάστηκε ως ειδικός χειρούργος στην Χειρουργική και Ορθοπεδική Κλινική καθώς και στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου του Βρανδενβούργου του Βερολίνου. Συμμετείχε ενεργά σαν Ιατρός Έκτακτης Ανάγκης στο Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, ενώ παράλληλα έδειξε τις οργανωτικές του ικανότητες, ως υπεύθυνος ιατρός του τμήματος Αντιμετώπισης Πολυτραυματία. Το 2012 πήρε την μεγάλη απόφαση, να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη, την στιγμή που δεκάδες συνάδελφοι του, εγκαταλείπουν τη χώρα λόγω της κρίσης. Το ρίσκο άξιζε τελικά, αφού η επιστροφή του στην Ελλάδα στέφθηκε με επιτυχία και μηνύματα αισιοδοξίας καθώς ιδρύει το Πρότυπο Επεμβατικό Ιατρείο στα Χανιά. Εδώ και τρία χρόνια έχει αναλάβει τη θέση του επιστημονικού υπευθύνου του Χειρουργικού Τμήματος της Κεντρικής Κλινικής Τσεπέτη. Είναι παντρεμένος και δηλώνει πανέτοιμος να αποκτήσει παιδί. <<

80 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Η προσαρμογή είναι μια διαδικασία που θέλει χρόνο. Σε αυτό το διάστημα συναντήσατε δυσκολίες; Μέχρι στιγμής δεν έχω μετανιώσει για την κάθοδο μου. Οι δυσκολίες που υπήρξαν ήταν κυρίως στο οργανωτικό κομμάτι, παρά στο ιατρικό. Η Γερμανία πάνω σε αυτό έχει κάποια θετικά στοιχεία. Το δύσκολο είναι να μπορεί κανείς να αφομοιώσει τα καλά μόνο και να τα εφαρμόσει. Είμαι ανά τακτικά διαστήματα στο Βερολίνο, κάνω κάποια χειρουργεία εκεί. Είναι σημαντικό να παραμένεις και να βλέπεις πως εξελίσσονται τα πράγματα και σε έναν άλλο τόπο. Στην Γερμανία έχεις την δυνατότητα να κάνεις πολλές ειδικότητες, στην Ελλάδα επιτρέπεται μόνο μία. Εκτός από την Γενική Χειρουργική που καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα της χειρουργικής, στην Γερμανία υπήρχε εξειδίκευση και στην χειρουργική τραύματος, παιδοχειρουργική, (το κομμάτι αυτό δεν συνδυάζετε στην Ελλάδα). Ο χειρούργος τραύματος είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ειδικότητα. Έχει να κάνει με το τραύμα

σαν τραύμα γενικότερα, που μπορεί να αφορά από κάποιο έγκαυμα μέχρι ένα εσωτερικό τραύμα, με συνέπεια την εσωτερική αιμορραγία. Μπορεί να είναι τραύμα στο θώρακα και να συνδυάζεται με κατάγματα στα χέρια ή στα πόδια. Ο χειρουργός τραύματος (το τραυματολογικό κομμάτι) που είναι και η δουλειά μου, είναι η πρώτη γραμμή όταν έρθει κάποιος με ένα ατύχημα σοβαρό. ΕΡ.: Λαπαροσκοπική χειρουργική. Ποιες είναι οι διαφορές με την κλασική χειρουργική επέμβαση; Η Λαπαροσκόπηση είναι μια εξέλιξη στη χειρουργική επιστήμη και έχει γίνει ευρέως γνωστή τα τελευταία χρόνια. Η λαπαροσκόπηση είναι η προσπάθεια μείωσης του τραύματος που χρειάζεται να κάνει ο χειρουργός, για να έχει πρόσβαση εντός του σώματος. Για να φτάσει εκεί πρέπει δυστυχώς να τραυματίσει. Πρέπει δηλαδή να κόψει. Η λαπαροσκόπηση είναι μια προσπάθεια να μειωθεί αυτό το τραύμα. Συγκεκριμένα έχει να κάνει με

Ειδικότητες • Γενική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική • Ορθοπεδική & Τραυματολογία • Ωτορινολαρυγγολογία • Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου • Ουρολογία • Γυναικολογία - Μαιευτική • Παθολογία Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδας μας:

www.ChaniaClinic.com

Η νέα κλι ν ι κή σ α ς σ τα Χα νιά !

Όταν η αγάπη για τη πατρίδα εξαλείφει κάθε ρίσκο

Παπαναστασίου 9, Πλ. Δικαστηρίων, Χανιά Τηλεφ. Κέντρο: 28210 28828 E-mail: info@chaniaclinic.com

Κεντρική Κλινική Τσεπέτη

ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ Γενικός χειρούργος Λαπαροσκόπος - Χειρούργος τραύματος Κεντρική Κλινική Τσεπέτη Παπαναστασίου 9 - Χανιά Τηλέφωνο: 28210 47270 | Κινητό: 697 058 57 00

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Γ

εννήθηκε στα Χανιά. Στο Ρέθυμνο έζησε τα παιδικά του χρόνια. Κατάφερε να περάσει στην Ιατρική, αλλά η Γερμανία τον κέρδισε ως φοιτητή, αφού η επιθυμία του ήταν να σπουδάσει εκεί. Σπούδασε στην Ιατρική Σχολή Charité - Humboldt Universität zu Berlin, ολοκληρώνοντας την πρακτική του στην Πανεπιστημιακή Κλινική του Βερολίνου. Έλαβε την ειδικότητα της Χειρουργικής και διετέλεσε επιστημονικός συνεργάτης στα τμήματα Ενδοσκοπικής Χειρουργικής και Τραυματολογίας με εξειδίκευση στις τεχνικές λαπαροσκόπλησης, μικροχειρουργικής και ενδοσκοπικής ορθοπεδικής. Εργάστηκε ως ειδικός χειρούργος στην Χειρουργική και Ορθοπεδική Κλινική καθώς και στην Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του Νοσοκομείου του Βρανδενβούργου του Βερολίνου. Συμμετείχε ενεργά σαν Ιατρός Έκτακτης Ανάγκης στο Κέντρο Άμεσης Βοήθειας, ενώ παράλληλα έδειξε τις οργανωτικές του ικανότητες, ως υπεύθυνος ιατρός του τμήματος Αντιμετώπισης Πολυτραυματία. Το 2012 πήρε την μεγάλη απόφαση, να επιστρέψει στα πάτρια εδάφη, την στιγμή που δεκάδες συνάδελφοι του, εγκαταλείπουν τη χώρα λόγω της κρίσης. Το ρίσκο άξιζε τελικά, αφού η επιστροφή του στην Ελλάδα στέφθηκε με επιτυχία και μηνύματα αισιοδοξίας καθώς ιδρύει το Πρότυπο Επεμβατικό Ιατρείο στα Χανιά. Εδώ και τρία χρόνια έχει αναλάβει τη θέση του επιστημονικού υπευθύνου του Χειρουργικού Τμήματος της Κεντρικής Κλινικής Τσεπέτη. Είναι παντρεμένος και δηλώνει πανέτοιμος να αποκτήσει παιδί. <<

80 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Η προσαρμογή είναι μια διαδικασία που θέλει χρόνο. Σε αυτό το διάστημα συναντήσατε δυσκολίες; Μέχρι στιγμής δεν έχω μετανιώσει για την κάθοδο μου. Οι δυσκολίες που υπήρξαν ήταν κυρίως στο οργανωτικό κομμάτι, παρά στο ιατρικό. Η Γερμανία πάνω σε αυτό έχει κάποια θετικά στοιχεία. Το δύσκολο είναι να μπορεί κανείς να αφομοιώσει τα καλά μόνο και να τα εφαρμόσει. Είμαι ανά τακτικά διαστήματα στο Βερολίνο, κάνω κάποια χειρουργεία εκεί. Είναι σημαντικό να παραμένεις και να βλέπεις πως εξελίσσονται τα πράγματα και σε έναν άλλο τόπο. Στην Γερμανία έχεις την δυνατότητα να κάνεις πολλές ειδικότητες, στην Ελλάδα επιτρέπεται μόνο μία. Εκτός από την Γενική Χειρουργική που καλύπτει ένα μεγάλο τμήμα της χειρουργικής, στην Γερμανία υπήρχε εξειδίκευση και στην χειρουργική τραύματος, παιδοχειρουργική, (το κομμάτι αυτό δεν συνδυάζετε στην Ελλάδα). Ο χειρούργος τραύματος είναι μια πολύ ενδιαφέρουσα ειδικότητα. Έχει να κάνει με το τραύμα

σαν τραύμα γενικότερα, που μπορεί να αφορά από κάποιο έγκαυμα μέχρι ένα εσωτερικό τραύμα, με συνέπεια την εσωτερική αιμορραγία. Μπορεί να είναι τραύμα στο θώρακα και να συνδυάζεται με κατάγματα στα χέρια ή στα πόδια. Ο χειρουργός τραύματος (το τραυματολογικό κομμάτι) που είναι και η δουλειά μου, είναι η πρώτη γραμμή όταν έρθει κάποιος με ένα ατύχημα σοβαρό. ΕΡ.: Λαπαροσκοπική χειρουργική. Ποιες είναι οι διαφορές με την κλασική χειρουργική επέμβαση; Η Λαπαροσκόπηση είναι μια εξέλιξη στη χειρουργική επιστήμη και έχει γίνει ευρέως γνωστή τα τελευταία χρόνια. Η λαπαροσκόπηση είναι η προσπάθεια μείωσης του τραύματος που χρειάζεται να κάνει ο χειρουργός, για να έχει πρόσβαση εντός του σώματος. Για να φτάσει εκεί πρέπει δυστυχώς να τραυματίσει. Πρέπει δηλαδή να κόψει. Η λαπαροσκόπηση είναι μια προσπάθεια να μειωθεί αυτό το τραύμα. Συγκεκριμένα έχει να κάνει με

Ειδικότητες • Γενική & Λαπαροσκοπική Χειρουργική • Ορθοπεδική & Τραυματολογία • Ωτορινολαρυγγολογία • Χειρουργική Κεφαλής & Τραχήλου • Ουρολογία • Γυναικολογία - Μαιευτική • Παθολογία Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε την ιστοσελίδας μας:

www.ChaniaClinic.com

Η νέα κλι ν ι κή σ α ς σ τα Χα νιά !

Όταν η αγάπη για τη πατρίδα εξαλείφει κάθε ρίσκο

Παπαναστασίου 9, Πλ. Δικαστηρίων, Χανιά Τηλεφ. Κέντρο: 28210 28828 E-mail: info@chaniaclinic.com

Κεντρική Κλινική Τσεπέτη

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ

την τοποθέτηση ειδικών εργαλείων μέσω μικρών οπών (τρύπες) στη κοιλιά. Μπαίνει μια κάμερα, φουσκώνει η κοιλιά με ένα ειδικό αέριο και με μια πολύ μικρή τρυπίτσα μπορείς να δεις τι γίνεται και να δουλέψεις στο σημείο που νοσεί. Το τραύμα είναι μικρότερο. Ο ασθενής συνέρχεται πολύ πιο γρήγορα και επιστρέφει στο καθημερινό του πρόγραμμα. Ο χρόνος επούλωσης είναι ανάλογος με το μήκος του τραύματος. Αν παράδειγμα είναι είκοσι εκατοστά θα χρειαστεί ένα παραπάνω χρονικό διάστημα να επουλωθεί από το αν είναι μισό εκατοστό. Η λαπαροσκόπηση δεν είναι για όλες τις επεμβάσεις και δεν είναι λάθος αυτό. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις η λαπαροσκόπηση έχει πάρα πολλά οφέλη, πάντα όμως υπάρχει και η ανοιχτή η κλασική μέθοδος σαν δεύτερη λύση. Υπάρχουν όμως πολύ άλλοι λόγοι ανατομικοί, φλεγμονών που μπορεί κάτι τέτοιο να μην είναι εφικτό, καθώς κα άλλες επεμβάσεις όπου η λαπαροσκόπηση δεν είναι η πρώτη επιλογή. Ο χειρούργος είναι αυτός που πρέπει να εξηγήσει στον ασθενή ποια από τις δύο μεθόδους θα είναι καλύτερη για τη πάθηση του. ΕΡ.: Ο κόσμος είναι ενημερωμένος; Προτιμάει τη μέθοδο της λαπαροσκόπησης ως θεραπεία; Ο κόσμος βέβαια προτιμάει τη λαπαροσκόπηση. Έχει πάρει μεγάλη έκταση λόγω των μέσω ενημέρωσης. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη πειθώ για το κομμάτι της λαπαροσκόπησης. Συνήθως χρειάζεται περισσότερος χρόνος στο να πείσεις τον ασθενή για το αντίθετο. Ότι δεν υπάρχει λόγος να κάνουμε αυτή τη διαδικασία στο συγκεκριμένο πρόβλημα, αφού μπορούμε να κάνουμε μια μικρή τομή και να το διορθώσουμε πολύ πιο εύκολα και λιγότερο επιβαρυντικά για τον οργανισμό. Πρέπει να υπάρχει μια σωστή επικοινωνία και να εξηγήσει ο γιατρός όσο γίνεται καλύτερα στον ασθενή περί τίνος πρόκειται. Γιατί η δικιά μας η δουλειά είναι αρκετά περίπλοκη και δεν μπορείς να την εξηγήσεις μέσω ενημέρωσης. Είναι εξαιρετικά δύσκολο, γιατί διαφοροποιούνται οι περιπτώσεις.

82 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Εγκαύματα. Τα είδη και η βαρύτητά τους. Τα εγκαύματα είναι πράγματι ένας σχετικός τραυματισμός που συμβαίνει στο σπίτι, στην εργασία ή στο δρόμο. Μπορεί να είναι από έναν μικρό τραυματισμό μέχρι έναν τραυματισμό μεγάλο και επώδυνο έως και αρκετά εκτεταμένο και επικίνδυνο για την ζωή του ανθρώπου. Οι μορφές των εγκαυμάτων αφορούν, τα θερμικά εγκαύματα όπου έχουν να κάνουν με τη άμεση δράση ενός θερμού σώματος πάνω στο δέρμα, (ένα καυτό νερό ή ένα αντικείμενο), τα εγκαύματα ακτινοβολίας που έχουν να κάνουν με τον ήλιο. Υπάρχουν και τα κάπως πιο επικίνδυνα τα χημικά εγκαύματα, που δημιουργούνται από χημικές ουσίες, από δράση κάποιων οξέων. Το πιο συχνό είναι το θερμικό έγκαυμα. Έχουμε ακούσει όλοι μας πολλά γιατροσόφια για την αντιμετώπισή τους. Κάθε οικογένεια έχει την δική της συνταγή από γιαούρτι, οδοντόπαστα κα. Δεν θέλω να απορρίψω κάποια, θέλω όμως να συγκρατήσουμε κάποιες βασικές αρχές. Κάποια από αυτά είναι τελείως σωστά και κάποια τελείως λάθος. Η βασικές αρχές που είναι καλό να επισημάνουμε και να γίνουν κατανοητές

είναι οι εξής: Είναι εξαιρετικά σημαντικό, την ώρα που θα συμβεί το έγκαυμα, να απομακρύνουμε όσο γίνεται περισσότερο την ενέργεια που έχει δράσει στο σημείο και να προσέξουμε να χαμηλώσουμε τη θερμοκρασία του. Δηλαδή, ενστικτωδώς μόλις ακουμπήσουμε κάτι, απομακρύνουμε το χέρι μας πίσω. Το βραστό νερό πρέπει να απομακρυνθεί γρήγορα, το βγάζουμε από κει. Τοπικά λοιπόν στο σημείο εκείνο υπάρχουν νεύρα, η θερμοκρασία ανεβαίνει και μεταδίδεται από το νερό στο δέρμα και για αυτό πονάμε κιόλας. Γιατί είναι τα νεύρα εκεί, ανεβαίνει η θερμοκρασία και αρχίζουν και πονάνε. Αυτή η θερμοκρασία στους 90ο βαθμούς μεταδίδεται από το ένα κύτταρο στο άλλο και εξαπλώνεται ως ένα βαθμό. Το λάθος που κάνουμε είναι, να σκεπάσουμε αυτή τη θερμότητα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι απλώς να την διώξουμε, ανοίγοντας τη βρύση και αφήνοντας τρεχούμενο χλιαρό νερό να τρέξει πολύ, για 10΄ με 15΄ λεπτά στο σημείο που υπέστη το έγκαυμα. Μετά από αυτό νιώθει κανείς μεγάλη ανακούφιση. Είναι πολύ σημαντικό σαν πρώτη αντίδραση αυτό, από οποιαδήποτε πάστα, αλόη ή κάτι άλλο. Εδώ τους πυρηνικούς αντιδραστήρες με νερό τους κρυώνουμε. Πράγματι, υπάρχουν κάποιες αλοιφές σε κάποια τρόφιμα που η επάλειψή τους πάνω στο σημείο, τραβάει τη θερμότητα επειδή είναι κρύα. Μετά όμως από κάποια ώρα έρχονται σε κορεσμό, δεν μπορούν να απορροφήσουν άλλο, έχουν συγκεκριμένη χωρητικότητα θερμότητας. Υπάρχει λοιπόν μια πολύ σοβαρή περίπτωση να εγκλωβίζουμε τη θερμότητα από κάτω. Σημαντικό είναι επίσης να ξέρουμε, ότι θα δημιουργηθεί μια κοκκινίλα στο δέρμα, ένα σημείο που μπορεί να βγάλει φουσκαλίτσα, να κοκκινήσει. Πρέπει να βάλουμε κάτι, μια αποστειρωμένη γάζα ίσως, ώστε να το προστατέψουμε από τις μολύνσεις, Υπάρχουν αλοιφές που βοηθούν στην επούλωσή του τραύματος. Όπως και η αλόη είναι πάρα πολύ καλή, όχι όμως στην αρχή την ώρα που καίει η περιοχή. Εξαρτάται από το μέγεθος. Καλό είναι να ρίξει ο γιατρός μια ματιά, γιατί καμιά φορά είναι βαθύτερα τα εγκαύματα από ότι μπορούμε να φανταστούμε. Ειδικά στις περιπτώσεις που αφορούν χημικές ουσίες. ΕΡ.: Να μιλήσουμε για τραύματα. Όταν λέμε τραύμα φανταζόμαστε κάτι που τρέχει αίμα. Υπάρχουν όμως και τραύματα που δεν έχουν αίμα. Αν στραμπουλήξουμε το πόδι μας είναι ένα τραύμα, για παράδειγμα φουσκώνει εξωτερικά, δεν φαίνεται το αίμα, αλλά έχει τρέξει και έχει δημιουργηθεί ένα οίδημα. Υπάρχουν λοιπόν τραύματα διαφόρων ειδών όπως είναι τα θλαστικά τραύματα, όπου έχει διακοπεί η συνέχεια του δέρματος και κάποια αγγεία αιμορραγούν. Υπάρχουν όμως και τα οξύ τραύματα που μπορεί να είναι από ένα αμβλύ αντικείμενο, να χτυπήσει το πόδι να τραυματιστεί ο μυς να πρηστεί ή και να σπάσει το κόκαλο. Έχει να κάνει με τα κόκαλα με τους μαλακούς ιστούς, τους μυς, το δέρμα τα αγγεία. Αφορά όλο το σώμα και είναι ουσιαστικά μια ολόκληρη ιατρική εξειδίκευση από μόνο του. Η πρώτη λοιπόν αντίδραση, εύκολο να το λες δύσκολα το εφαρμόζεις είναι η ψυχραιμία. Είναι σημαντικό να μην μεταφέρουμε το άγχος μας στο παιδί εκείνη τη στιγμή.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ

την τοποθέτηση ειδικών εργαλείων μέσω μικρών οπών (τρύπες) στη κοιλιά. Μπαίνει μια κάμερα, φουσκώνει η κοιλιά με ένα ειδικό αέριο και με μια πολύ μικρή τρυπίτσα μπορείς να δεις τι γίνεται και να δουλέψεις στο σημείο που νοσεί. Το τραύμα είναι μικρότερο. Ο ασθενής συνέρχεται πολύ πιο γρήγορα και επιστρέφει στο καθημερινό του πρόγραμμα. Ο χρόνος επούλωσης είναι ανάλογος με το μήκος του τραύματος. Αν παράδειγμα είναι είκοσι εκατοστά θα χρειαστεί ένα παραπάνω χρονικό διάστημα να επουλωθεί από το αν είναι μισό εκατοστό. Η λαπαροσκόπηση δεν είναι για όλες τις επεμβάσεις και δεν είναι λάθος αυτό. Σε πάρα πολλές περιπτώσεις η λαπαροσκόπηση έχει πάρα πολλά οφέλη, πάντα όμως υπάρχει και η ανοιχτή η κλασική μέθοδος σαν δεύτερη λύση. Υπάρχουν όμως πολύ άλλοι λόγοι ανατομικοί, φλεγμονών που μπορεί κάτι τέτοιο να μην είναι εφικτό, καθώς κα άλλες επεμβάσεις όπου η λαπαροσκόπηση δεν είναι η πρώτη επιλογή. Ο χειρούργος είναι αυτός που πρέπει να εξηγήσει στον ασθενή ποια από τις δύο μεθόδους θα είναι καλύτερη για τη πάθηση του. ΕΡ.: Ο κόσμος είναι ενημερωμένος; Προτιμάει τη μέθοδο της λαπαροσκόπησης ως θεραπεία; Ο κόσμος βέβαια προτιμάει τη λαπαροσκόπηση. Έχει πάρει μεγάλη έκταση λόγω των μέσω ενημέρωσης. Δεν χρειάζεται ιδιαίτερη πειθώ για το κομμάτι της λαπαροσκόπησης. Συνήθως χρειάζεται περισσότερος χρόνος στο να πείσεις τον ασθενή για το αντίθετο. Ότι δεν υπάρχει λόγος να κάνουμε αυτή τη διαδικασία στο συγκεκριμένο πρόβλημα, αφού μπορούμε να κάνουμε μια μικρή τομή και να το διορθώσουμε πολύ πιο εύκολα και λιγότερο επιβαρυντικά για τον οργανισμό. Πρέπει να υπάρχει μια σωστή επικοινωνία και να εξηγήσει ο γιατρός όσο γίνεται καλύτερα στον ασθενή περί τίνος πρόκειται. Γιατί η δικιά μας η δουλειά είναι αρκετά περίπλοκη και δεν μπορείς να την εξηγήσεις μέσω ενημέρωσης. Είναι εξαιρετικά δύσκολο, γιατί διαφοροποιούνται οι περιπτώσεις.

82 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Εγκαύματα. Τα είδη και η βαρύτητά τους. Τα εγκαύματα είναι πράγματι ένας σχετικός τραυματισμός που συμβαίνει στο σπίτι, στην εργασία ή στο δρόμο. Μπορεί να είναι από έναν μικρό τραυματισμό μέχρι έναν τραυματισμό μεγάλο και επώδυνο έως και αρκετά εκτεταμένο και επικίνδυνο για την ζωή του ανθρώπου. Οι μορφές των εγκαυμάτων αφορούν, τα θερμικά εγκαύματα όπου έχουν να κάνουν με τη άμεση δράση ενός θερμού σώματος πάνω στο δέρμα, (ένα καυτό νερό ή ένα αντικείμενο), τα εγκαύματα ακτινοβολίας που έχουν να κάνουν με τον ήλιο. Υπάρχουν και τα κάπως πιο επικίνδυνα τα χημικά εγκαύματα, που δημιουργούνται από χημικές ουσίες, από δράση κάποιων οξέων. Το πιο συχνό είναι το θερμικό έγκαυμα. Έχουμε ακούσει όλοι μας πολλά γιατροσόφια για την αντιμετώπισή τους. Κάθε οικογένεια έχει την δική της συνταγή από γιαούρτι, οδοντόπαστα κα. Δεν θέλω να απορρίψω κάποια, θέλω όμως να συγκρατήσουμε κάποιες βασικές αρχές. Κάποια από αυτά είναι τελείως σωστά και κάποια τελείως λάθος. Η βασικές αρχές που είναι καλό να επισημάνουμε και να γίνουν κατανοητές

είναι οι εξής: Είναι εξαιρετικά σημαντικό, την ώρα που θα συμβεί το έγκαυμα, να απομακρύνουμε όσο γίνεται περισσότερο την ενέργεια που έχει δράσει στο σημείο και να προσέξουμε να χαμηλώσουμε τη θερμοκρασία του. Δηλαδή, ενστικτωδώς μόλις ακουμπήσουμε κάτι, απομακρύνουμε το χέρι μας πίσω. Το βραστό νερό πρέπει να απομακρυνθεί γρήγορα, το βγάζουμε από κει. Τοπικά λοιπόν στο σημείο εκείνο υπάρχουν νεύρα, η θερμοκρασία ανεβαίνει και μεταδίδεται από το νερό στο δέρμα και για αυτό πονάμε κιόλας. Γιατί είναι τα νεύρα εκεί, ανεβαίνει η θερμοκρασία και αρχίζουν και πονάνε. Αυτή η θερμοκρασία στους 90ο βαθμούς μεταδίδεται από το ένα κύτταρο στο άλλο και εξαπλώνεται ως ένα βαθμό. Το λάθος που κάνουμε είναι, να σκεπάσουμε αυτή τη θερμότητα. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι απλώς να την διώξουμε, ανοίγοντας τη βρύση και αφήνοντας τρεχούμενο χλιαρό νερό να τρέξει πολύ, για 10΄ με 15΄ λεπτά στο σημείο που υπέστη το έγκαυμα. Μετά από αυτό νιώθει κανείς μεγάλη ανακούφιση. Είναι πολύ σημαντικό σαν πρώτη αντίδραση αυτό, από οποιαδήποτε πάστα, αλόη ή κάτι άλλο. Εδώ τους πυρηνικούς αντιδραστήρες με νερό τους κρυώνουμε. Πράγματι, υπάρχουν κάποιες αλοιφές σε κάποια τρόφιμα που η επάλειψή τους πάνω στο σημείο, τραβάει τη θερμότητα επειδή είναι κρύα. Μετά όμως από κάποια ώρα έρχονται σε κορεσμό, δεν μπορούν να απορροφήσουν άλλο, έχουν συγκεκριμένη χωρητικότητα θερμότητας. Υπάρχει λοιπόν μια πολύ σοβαρή περίπτωση να εγκλωβίζουμε τη θερμότητα από κάτω. Σημαντικό είναι επίσης να ξέρουμε, ότι θα δημιουργηθεί μια κοκκινίλα στο δέρμα, ένα σημείο που μπορεί να βγάλει φουσκαλίτσα, να κοκκινήσει. Πρέπει να βάλουμε κάτι, μια αποστειρωμένη γάζα ίσως, ώστε να το προστατέψουμε από τις μολύνσεις, Υπάρχουν αλοιφές που βοηθούν στην επούλωσή του τραύματος. Όπως και η αλόη είναι πάρα πολύ καλή, όχι όμως στην αρχή την ώρα που καίει η περιοχή. Εξαρτάται από το μέγεθος. Καλό είναι να ρίξει ο γιατρός μια ματιά, γιατί καμιά φορά είναι βαθύτερα τα εγκαύματα από ότι μπορούμε να φανταστούμε. Ειδικά στις περιπτώσεις που αφορούν χημικές ουσίες. ΕΡ.: Να μιλήσουμε για τραύματα. Όταν λέμε τραύμα φανταζόμαστε κάτι που τρέχει αίμα. Υπάρχουν όμως και τραύματα που δεν έχουν αίμα. Αν στραμπουλήξουμε το πόδι μας είναι ένα τραύμα, για παράδειγμα φουσκώνει εξωτερικά, δεν φαίνεται το αίμα, αλλά έχει τρέξει και έχει δημιουργηθεί ένα οίδημα. Υπάρχουν λοιπόν τραύματα διαφόρων ειδών όπως είναι τα θλαστικά τραύματα, όπου έχει διακοπεί η συνέχεια του δέρματος και κάποια αγγεία αιμορραγούν. Υπάρχουν όμως και τα οξύ τραύματα που μπορεί να είναι από ένα αμβλύ αντικείμενο, να χτυπήσει το πόδι να τραυματιστεί ο μυς να πρηστεί ή και να σπάσει το κόκαλο. Έχει να κάνει με τα κόκαλα με τους μαλακούς ιστούς, τους μυς, το δέρμα τα αγγεία. Αφορά όλο το σώμα και είναι ουσιαστικά μια ολόκληρη ιατρική εξειδίκευση από μόνο του. Η πρώτη λοιπόν αντίδραση, εύκολο να το λες δύσκολα το εφαρμόζεις είναι η ψυχραιμία. Είναι σημαντικό να μην μεταφέρουμε το άγχος μας στο παιδί εκείνη τη στιγμή.

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ

ΕΦΗΒΙΚΑ | ΠΑΙΔΙΚΑ | ΜΩΡΟΥΔΙΑΚΑ | ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΑ Σε όλα τα μεγέθη από 0 μέχρι 16 χρονών

Το πιο σωστό σε πρώτη φάση είναι να απομακρύνουμε το κίνδυνο και στη συνέχεια να κάνουμε μια γρήγορη αξιολόγηση. Όταν έχουμε ένα θλαστικό τραύμα και το αίμα τρέχει, βάζουμε κάτι πάνω και ασκούμε πίεση. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μπει μια γάζα ή ένα καθαρό πανί. Εάν το παιδί βρίσκεται στα χώματα, καλό είναι να ξεπλύνουμε τη πληγή, ώστε να φύγουν τυχόν ακαθαρσίες. Για τα θλαστικά τραύματα, υπάρχει ένα πράγμα λίγο ύπουλο, με την έννοια ότι υπάρχει αίμα, απλά δεν το βλέπουμε. Γίνεται ένας εσωτερικός τραυματισμός, ο σύνδεσμος για παράδειγμα που κρατάει την άρθρωση, μπορεί να τραβήχτηκε και ένα κομματάκι να μάτωσε και εν συνεχεία να πρήστηκε. Είναι κάτι το οποίο πολύ συχνά δεν φαίνεται στην αρχή, έχεις ένα πόνο αρχικά, χωρίς να είναι πολύ έντονος και στη πορεία φαίνεται το οίδημα, το πρήξιμο. Το κομμάτι της ποδοκνημικής στον αστράγαλο το στραμπούληγμα κοινώς, είναι πάρα πολύ κοινός τραυματισμός. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αυτών των περιπτώσεων δεν χρειάζεται τίποτα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που έχει κόψει ο τένοντας ή έχει σπάσει το κόκαλο. Αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι πολύ εύκολο να τις καταλάβει ο γιατρός χωρίς την βοήθεια μιας ακτινογραφίας ή κάποιας άλλης διαγνωστικής διαδικασίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που είναι πολύ μεγάλα τα κατάγματα χωρίς να υπάρχει μεγάλο οίδημα. Δεν μπορώ να δώσω μια σαφή συμβουλή πότε μπορεί να πάει κάποιος στο γιατρό. Δεν συμβαίνει κάτι τρομερό, μπορούμε να περιμένουμε για λίγο για να δούμε πως εξελίσσετε, εκτός αν πονάει πολύ από την πρώτη στιγμή. Συνήθως ο πόνος αυξάνετε μετά από μερικές ώρες. Πάντως αυτό που οφείλει να κάνει ο γιατρός είναι, να έχει μια καλή εικόνα της εξέτασης και να μην τον στέλνει συνέχεια για ακτινογραφίες. Ειδικά τα μικρά παιδιά δεν είναι σωστό να τα επιβαρύνουμε με ακτινοβολία. Στην πανεπιστημιακή κλινική στο Βερολίνο έβλεπα πως το 90% των ακτινογραφιών που γινόντουσαν, δεν χρειαζόταν καθόλου. ΕΡ.: Τα απαραίτητα που πρέπει να περιέχει το φαρμακευτικό βαλιτσάκι του σπιτιού μας; Όσο αναφορά τα τραύματα καλό είναι να υπάρχει ένα πακέτο γάζες κατά προτίμηση αποστειρωμένες, ένας ελαστικός επίδεσμος και κάποια αλοιφή ή αντισηπτικό διάλλειμα. Καλό είναι να υπάρχει μια παγοκύστη μέσα στο σπίτι ανεξάρτητα από το φαρμακείο. Ειδικά στα τραύματα είναι σημαντικό όταν έχουμε οίδημα, το σημείο που πρήστηκε να το σηκώσουμε λίγο ψηλότερα από ότι συνήθως, τοποθετώντας την παγοκύστη. Αυτό βοηθάει στο να μειωθεί το πρήξιμο. Η παγοκύστη δεν πρέπει να εφάπτεται στο δέρμα, καλό είναι να τοποθετήσουμε μια πετσέτα πριν από αυτή. Γιατί θα προκαλέσουμε θερμική βλάβη. Το αφήνουμε αρκετή ώρα, μέχρι να κρυώσει. Όσο αναφορά τώρα το θέμα των φαρμάκων είμαι διστακτικός. Είναι κάτι περιττό που μπορεί να οδηγήσει και σε λάθη. Το πιο σημαντικό είναι να μπορούμε να επικοινωνήσουμε γρήγορα με το γιατρό.

84 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Τι είναι η σκωληκοειδίτιδα και πως αντιμετωπίζεται; Η σκωληκοειδής απόφυσης είναι ένα όργανο το οποίο βρίσκεται στην αρχή του παχέος εντέρου. Το λεπτό

έντερο στην δεξιά πλευρά της κοιλιάς εισχωρεί μέσα στο παχύ έντερο. Ακριβώς σε αυτό το σημείο το οποίο ονομάζεται τυφλό, υπάρχει η σκωληκοειδής απόφυσης. Αυτό το σημείο πολύ συχνά παθαίνει φλεγμονές που μπορούν αν επεκταθούν. Η δουλειά του καταρχήν είναι να παίρνει μέρος στην αμυντική λειτουργία του οργανισμού, είναι αμυντικό όργανο του εντέρου. Κάποια στιγμή πάνω στη μάχη των μικροβίων χάνει, γεμίζει και γίνεται η φλεγμονή τέτοια που φουσκώνει και μπορεί να ανοίξει, με αποτέλεσμα να αρρωστήσουμε. Αυτό που φοβόμαστε είναι η περιτονίτιδα, γιατί αυτό βρίσκεται ελεύθερο στη κοιλιά, αν πρηστεί πολύ, γεμίζει πύο και ανοίγει, με αποτέλεσμα να αδειάσουν τα περιεχόμενα του εντέρου μέσα εκεί. Μπορεί να επεκταθεί το μικρόβιο και σε όλη τη κοιλιά και να είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Είναι κάτι που αν το παραμελήσει κανείς μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο για τη ζωή του. Συμπτώματα συνήθως είναι ο πόνος και ο πυρετός και γενικότερα η ανορεξία. Όμως ο πόνος και ο πυρετός δεν σημαίνουν απαραίτητα και σκωληκοειδίτιδα. Χρειάζεται εξειδικευμένο γιατρό χειρουργό, παιδοχειρουργό για τα παιδιά, ώστε να γίνεται σωστά. Η διάγνωσή της δεν είναι μια απλή διαδικασία. Χρειάζεται ένας συνδυασμός πραγμάτων. Η μέθοδος της αφαίρεσης στις μέρες μας είναι η λαπαροσκόπηση. Γίνονται καταρχήν μικρές τομές στον αφαλό, μπαίνει μια κάμερα και βλέπεις ακριβώς το σημείο όπου υπάρχει η φλεγμονή. Αποκολλάς από τα γύρω γύρω και με κάποια ειδικά εργαλεία τα απομονώνεις από το υπόλοιπο έντερο. Δεν είναι περίπλοκη διαδικασία, μπορεί όμως να γίνει, αν δεν την προσέξουμε και δεν διαγνωστεί εγκαίρως. Ο χρόνος που χρειάζεται για να επανέλθει ο ασθενής μετά το χειρουργείο, είναι πολύ μικρός. Δεν έχει να κάνει μόνο με την διαδικασία της λαπαροσκόπησης, αλλά αυτό που παίζει ρόλο είναι το στάδιο της φλεγμονής. Αν χειρουργήσεις εγκαίρως μια σκωληκοειδίτιδα που ξεκινάει εκείνη την ώρα, χωρίς να έχει προλάβει να εξελιχθεί, την άλλη μέρα ο ασθενής νιώθει μια χαρά και εκεί τελείωσαν όλα. Αν έχει μπει σε μια διαδικασία μεγάλης φλεγμονής με πυρετούς, και πύο, ακόμα και λαπαροσκόπηση να κάνεις, χρειάζεται να ηρεμίσει ο οργανισμός, κάτι που μπορεί να απαιτεί πολλές μέρες. Σημασία έχει πότε θα κάνεις το χειρουργείο, αν το κάνεις στην ώρα του και με σωστό τρόπο. 

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΤΖΑΝΑΚΑΚΗ 21, ΧΑΝΙΑ | TΗΛ.: 28210 20244 Ε-mail: marenchania@gmail.com

χώρος:

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΤΣΙΛΕΔΑΚΗΣ

ΕΦΗΒΙΚΑ | ΠΑΙΔΙΚΑ | ΜΩΡΟΥΔΙΑΚΑ | ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΑ Σε όλα τα μεγέθη από 0 μέχρι 16 χρονών

Το πιο σωστό σε πρώτη φάση είναι να απομακρύνουμε το κίνδυνο και στη συνέχεια να κάνουμε μια γρήγορη αξιολόγηση. Όταν έχουμε ένα θλαστικό τραύμα και το αίμα τρέχει, βάζουμε κάτι πάνω και ασκούμε πίεση. Το μόνο που χρειάζεται είναι να μπει μια γάζα ή ένα καθαρό πανί. Εάν το παιδί βρίσκεται στα χώματα, καλό είναι να ξεπλύνουμε τη πληγή, ώστε να φύγουν τυχόν ακαθαρσίες. Για τα θλαστικά τραύματα, υπάρχει ένα πράγμα λίγο ύπουλο, με την έννοια ότι υπάρχει αίμα, απλά δεν το βλέπουμε. Γίνεται ένας εσωτερικός τραυματισμός, ο σύνδεσμος για παράδειγμα που κρατάει την άρθρωση, μπορεί να τραβήχτηκε και ένα κομματάκι να μάτωσε και εν συνεχεία να πρήστηκε. Είναι κάτι το οποίο πολύ συχνά δεν φαίνεται στην αρχή, έχεις ένα πόνο αρχικά, χωρίς να είναι πολύ έντονος και στη πορεία φαίνεται το οίδημα, το πρήξιμο. Το κομμάτι της ποδοκνημικής στον αστράγαλο το στραμπούληγμα κοινώς, είναι πάρα πολύ κοινός τραυματισμός. Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό αυτών των περιπτώσεων δεν χρειάζεται τίποτα. Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις που έχει κόψει ο τένοντας ή έχει σπάσει το κόκαλο. Αυτές τις περιπτώσεις δεν είναι πολύ εύκολο να τις καταλάβει ο γιατρός χωρίς την βοήθεια μιας ακτινογραφίας ή κάποιας άλλης διαγνωστικής διαδικασίας. Υπάρχουν περιπτώσεις που είναι πολύ μεγάλα τα κατάγματα χωρίς να υπάρχει μεγάλο οίδημα. Δεν μπορώ να δώσω μια σαφή συμβουλή πότε μπορεί να πάει κάποιος στο γιατρό. Δεν συμβαίνει κάτι τρομερό, μπορούμε να περιμένουμε για λίγο για να δούμε πως εξελίσσετε, εκτός αν πονάει πολύ από την πρώτη στιγμή. Συνήθως ο πόνος αυξάνετε μετά από μερικές ώρες. Πάντως αυτό που οφείλει να κάνει ο γιατρός είναι, να έχει μια καλή εικόνα της εξέτασης και να μην τον στέλνει συνέχεια για ακτινογραφίες. Ειδικά τα μικρά παιδιά δεν είναι σωστό να τα επιβαρύνουμε με ακτινοβολία. Στην πανεπιστημιακή κλινική στο Βερολίνο έβλεπα πως το 90% των ακτινογραφιών που γινόντουσαν, δεν χρειαζόταν καθόλου. ΕΡ.: Τα απαραίτητα που πρέπει να περιέχει το φαρμακευτικό βαλιτσάκι του σπιτιού μας; Όσο αναφορά τα τραύματα καλό είναι να υπάρχει ένα πακέτο γάζες κατά προτίμηση αποστειρωμένες, ένας ελαστικός επίδεσμος και κάποια αλοιφή ή αντισηπτικό διάλλειμα. Καλό είναι να υπάρχει μια παγοκύστη μέσα στο σπίτι ανεξάρτητα από το φαρμακείο. Ειδικά στα τραύματα είναι σημαντικό όταν έχουμε οίδημα, το σημείο που πρήστηκε να το σηκώσουμε λίγο ψηλότερα από ότι συνήθως, τοποθετώντας την παγοκύστη. Αυτό βοηθάει στο να μειωθεί το πρήξιμο. Η παγοκύστη δεν πρέπει να εφάπτεται στο δέρμα, καλό είναι να τοποθετήσουμε μια πετσέτα πριν από αυτή. Γιατί θα προκαλέσουμε θερμική βλάβη. Το αφήνουμε αρκετή ώρα, μέχρι να κρυώσει. Όσο αναφορά τώρα το θέμα των φαρμάκων είμαι διστακτικός. Είναι κάτι περιττό που μπορεί να οδηγήσει και σε λάθη. Το πιο σημαντικό είναι να μπορούμε να επικοινωνήσουμε γρήγορα με το γιατρό.

84 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Τι είναι η σκωληκοειδίτιδα και πως αντιμετωπίζεται; Η σκωληκοειδής απόφυσης είναι ένα όργανο το οποίο βρίσκεται στην αρχή του παχέος εντέρου. Το λεπτό

έντερο στην δεξιά πλευρά της κοιλιάς εισχωρεί μέσα στο παχύ έντερο. Ακριβώς σε αυτό το σημείο το οποίο ονομάζεται τυφλό, υπάρχει η σκωληκοειδής απόφυσης. Αυτό το σημείο πολύ συχνά παθαίνει φλεγμονές που μπορούν αν επεκταθούν. Η δουλειά του καταρχήν είναι να παίρνει μέρος στην αμυντική λειτουργία του οργανισμού, είναι αμυντικό όργανο του εντέρου. Κάποια στιγμή πάνω στη μάχη των μικροβίων χάνει, γεμίζει και γίνεται η φλεγμονή τέτοια που φουσκώνει και μπορεί να ανοίξει, με αποτέλεσμα να αρρωστήσουμε. Αυτό που φοβόμαστε είναι η περιτονίτιδα, γιατί αυτό βρίσκεται ελεύθερο στη κοιλιά, αν πρηστεί πολύ, γεμίζει πύο και ανοίγει, με αποτέλεσμα να αδειάσουν τα περιεχόμενα του εντέρου μέσα εκεί. Μπορεί να επεκταθεί το μικρόβιο και σε όλη τη κοιλιά και να είναι πάρα πολύ επικίνδυνο. Είναι κάτι που αν το παραμελήσει κανείς μπορεί να γίνει πολύ επικίνδυνο για τη ζωή του. Συμπτώματα συνήθως είναι ο πόνος και ο πυρετός και γενικότερα η ανορεξία. Όμως ο πόνος και ο πυρετός δεν σημαίνουν απαραίτητα και σκωληκοειδίτιδα. Χρειάζεται εξειδικευμένο γιατρό χειρουργό, παιδοχειρουργό για τα παιδιά, ώστε να γίνεται σωστά. Η διάγνωσή της δεν είναι μια απλή διαδικασία. Χρειάζεται ένας συνδυασμός πραγμάτων. Η μέθοδος της αφαίρεσης στις μέρες μας είναι η λαπαροσκόπηση. Γίνονται καταρχήν μικρές τομές στον αφαλό, μπαίνει μια κάμερα και βλέπεις ακριβώς το σημείο όπου υπάρχει η φλεγμονή. Αποκολλάς από τα γύρω γύρω και με κάποια ειδικά εργαλεία τα απομονώνεις από το υπόλοιπο έντερο. Δεν είναι περίπλοκη διαδικασία, μπορεί όμως να γίνει, αν δεν την προσέξουμε και δεν διαγνωστεί εγκαίρως. Ο χρόνος που χρειάζεται για να επανέλθει ο ασθενής μετά το χειρουργείο, είναι πολύ μικρός. Δεν έχει να κάνει μόνο με την διαδικασία της λαπαροσκόπησης, αλλά αυτό που παίζει ρόλο είναι το στάδιο της φλεγμονής. Αν χειρουργήσεις εγκαίρως μια σκωληκοειδίτιδα που ξεκινάει εκείνη την ώρα, χωρίς να έχει προλάβει να εξελιχθεί, την άλλη μέρα ο ασθενής νιώθει μια χαρά και εκεί τελείωσαν όλα. Αν έχει μπει σε μια διαδικασία μεγάλης φλεγμονής με πυρετούς, και πύο, ακόμα και λαπαροσκόπηση να κάνεις, χρειάζεται να ηρεμίσει ο οργανισμός, κάτι που μπορεί να απαιτεί πολλές μέρες. Σημασία έχει πότε θα κάνεις το χειρουργείο, αν το κάνεις στην ώρα του και με σωστό τρόπο. 

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΤΖΑΝΑΚΑΚΗ 21, ΧΑΝΙΑ | TΗΛ.: 28210 20244 Ε-mail: marenchania@gmail.com

χώρος:

Φροντίδα για τις μικρές ηλικίες!

HYDROVIT Baby Sun Care SPF 30

Καινοτόμο δροσιστικό & ενυδατικό προϊόν με την τεχνολογία Crackle Effect σε μορφή mousse

Α

υτό το καλοκαίρι, τo αντηλιακό γαλά- ενυδάτωση της επιδερμίδας και παράλληλα τη προκτωμα Hydrovit Baby Sun care SPF 30, στατεύουν από τους ερεθισμούς. Τέλος, ο πολυσακθα σας συνοδεύσει στα παιχνίδια στον χαρίτης Carboxymethyl Beta-Glucan, προστατεύει ήλιο, καθώς προστατεύει αποτελεσμα- τα κύτταρα του δέρματος από τη φωτοανοσοκατα-

τικά την ευαίσθητη βρεφική και παιδική επιδερμίδα στολή. Τα προϊόντα Hydrovit, σχεδιάζονται και πααπό τις επιβλαβείς ηλιακές ακτινοβολίες, ενώ πα- ράγονται στην Ελλάδα, από την Ελληνική φαρμαράλληλα ανακουφίζει το δέρμα, κατά την έκθεση κευτική εταιρία Target Pharma και είναι δερματολοστον ήλιο. Απόλυτα ασφαλές και αποτελεσματικό , γικά ελεγμένα. περιέχει μόνο φυσικά φίλτρα, τα οποία δεν διασπώ- Μπορείτε να τα βρείτε μόνο στα φαρμακεία. Φέτος νται και δεν διαπερνούν την επιδερμίδα. λοιπόν το καλοκαίρι, απολαύστε άφοβα τα παιχνίδια Επιπλέον, περιέχει χαμομήλι, α-Βισαβολόλη, Βιταμί- στον ήλιο, με τη φροντίδα του Hydrovit Baby Sun νη Ε και έλαιο Jojoba, που εξασφαλίζουν τη πλούσια care SPF 30!!!

Καινοτόμο αντηλιακό προϊόν με την τεχνολογία Crackle Effect σε μορφή mousse

Μετά από αισθητικές ή επανορθωτικές επεμβάσεις (laser, αποτρίχωση κ.α.)

Αντιηλιακή προστασία στο σύνολο του φάσματος της ηλιακής ακτινοβολίας (UVB-UVA)

Ιδανικό για το αίσθημα καύσου και τα ερυθήματα (θερμικά, ηλιακά)

UVA κάλυψη σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές συστάσεις

Με απαλή και δροσερή σύνθεση που βοηθάει στην μείωση των οιδημάτων και σε περιστατικά κνησμού

Ισχυρή και άμεση απορροφησιμότητα* των συστατικών *έναντι κοινών γαλακτωμάτων

Προσφέρει ισχυρά καταπραϋντικές, μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες

Μη λιπαρή υφή – oil free

Ισχυρή και άμεση απορροφησιμότητα* των συστατικών *έναντι κοινών γαλακτωμάτων

Προσφέρει καταπραϋντικές και μαλακτικές ιδιότητες

Ενισχύει της επιδερμική κυκλοφορία - «δράση μηχανικού μασάζ» - όταν το προϊόν έρχεται σε επαφή με το δέρμα.

Ενισχύει της επιδερμική κυκλοφορία - «δράση μηχανικού μασάζ» - όταν το προϊόν έρχεται σε επαφή με το δέρμα.

Οι «μικροεκρήξεις» προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία εφαρμογής και παράλληλα αναζωογονητική επίδραση στο δέρμα

Οι «μικροεκρήξεις» προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία εφαρμογής και παράλληλα αναζωογονητική επίδραση στο δέρμα

Φροντίδα για τις μικρές ηλικίες!

HYDROVIT Baby Sun Care SPF 30

Καινοτόμο δροσιστικό & ενυδατικό προϊόν με την τεχνολογία Crackle Effect σε μορφή mousse

Α

υτό το καλοκαίρι, τo αντηλιακό γαλά- ενυδάτωση της επιδερμίδας και παράλληλα τη προκτωμα Hydrovit Baby Sun care SPF 30, στατεύουν από τους ερεθισμούς. Τέλος, ο πολυσακθα σας συνοδεύσει στα παιχνίδια στον χαρίτης Carboxymethyl Beta-Glucan, προστατεύει ήλιο, καθώς προστατεύει αποτελεσμα- τα κύτταρα του δέρματος από τη φωτοανοσοκατα-

τικά την ευαίσθητη βρεφική και παιδική επιδερμίδα στολή. Τα προϊόντα Hydrovit, σχεδιάζονται και πααπό τις επιβλαβείς ηλιακές ακτινοβολίες, ενώ πα- ράγονται στην Ελλάδα, από την Ελληνική φαρμαράλληλα ανακουφίζει το δέρμα, κατά την έκθεση κευτική εταιρία Target Pharma και είναι δερματολοστον ήλιο. Απόλυτα ασφαλές και αποτελεσματικό , γικά ελεγμένα. περιέχει μόνο φυσικά φίλτρα, τα οποία δεν διασπώ- Μπορείτε να τα βρείτε μόνο στα φαρμακεία. Φέτος νται και δεν διαπερνούν την επιδερμίδα. λοιπόν το καλοκαίρι, απολαύστε άφοβα τα παιχνίδια Επιπλέον, περιέχει χαμομήλι, α-Βισαβολόλη, Βιταμί- στον ήλιο, με τη φροντίδα του Hydrovit Baby Sun νη Ε και έλαιο Jojoba, που εξασφαλίζουν τη πλούσια care SPF 30!!!

Καινοτόμο αντηλιακό προϊόν με την τεχνολογία Crackle Effect σε μορφή mousse

Μετά από αισθητικές ή επανορθωτικές επεμβάσεις (laser, αποτρίχωση κ.α.)

Αντιηλιακή προστασία στο σύνολο του φάσματος της ηλιακής ακτινοβολίας (UVB-UVA)

Ιδανικό για το αίσθημα καύσου και τα ερυθήματα (θερμικά, ηλιακά)

UVA κάλυψη σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές συστάσεις

Με απαλή και δροσερή σύνθεση που βοηθάει στην μείωση των οιδημάτων και σε περιστατικά κνησμού

Ισχυρή και άμεση απορροφησιμότητα* των συστατικών *έναντι κοινών γαλακτωμάτων

Προσφέρει ισχυρά καταπραϋντικές, μαλακτικές και ενυδατικές ιδιότητες

Μη λιπαρή υφή – oil free

Ισχυρή και άμεση απορροφησιμότητα* των συστατικών *έναντι κοινών γαλακτωμάτων

Προσφέρει καταπραϋντικές και μαλακτικές ιδιότητες

Ενισχύει της επιδερμική κυκλοφορία - «δράση μηχανικού μασάζ» - όταν το προϊόν έρχεται σε επαφή με το δέρμα.

Ενισχύει της επιδερμική κυκλοφορία - «δράση μηχανικού μασάζ» - όταν το προϊόν έρχεται σε επαφή με το δέρμα.

Οι «μικροεκρήξεις» προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία εφαρμογής και παράλληλα αναζωογονητική επίδραση στο δέρμα

Οι «μικροεκρήξεις» προσφέρουν μια μοναδική εμπειρία εφαρμογής και παράλληλα αναζωογονητική επίδραση στο δέρμα

ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Αρχοντάκη 2 Χανιά 73132 Τηλ.28210 41100 FAX. 28210 41780 Email: iomarinakis@yahoo.com Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Μετεκπαιδευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Εξωσωματική Γονιμοποίηση στο University College Hospital του Λονδίνου Πιστοποιημένος στην Διαγνωστική Κολποσκόπηση απ’την European Federation for Colposcopy

Μ

ε τον όρο ενδοεπιθηλιακή τραχηλική δυσπλασία αναφερόμαστε στις παθολογικές αλλαγές στα επιφανειακά κύτταρα του τραχήλου. Ο τράχηλος είναι τα κατώτερο τμήμα της μήτρας και επισκοπείται μέσα στον κόλπο της γυναίκας. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι καρκίνος, οι σοβαρότερες όμως από αυτές μπορεί υπό προυποθέσεις να εξελιχθούν σε καρκινικές, αν δεν υπάρξει έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπεία. Η τραχηλική δυσπλασία εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μεταξύ 25 και 35 ετών. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις υπεύθυνος είναι ο ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) ο οποίος μεταδίδεται κατά κύριο λόγο σεξουαλικά.

88 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχουν πολλοί τύποι του ιού που προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα της γυναίκας. Μερικοί απ’ αυτούς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή τραχηλική δυσπλασία ή και καρκίνο (υψηλού κινδύνου ιοί), ενώ άλλοι είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία οξυτενών κονδυλωμάτων, κυρίως στα εξω γεννητικά όργανα,δεν πυροδοτούν όμως καρκινογένεση (ιοί χαμηλού κινδύνου) 135. Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μιας δυσπλαστικής βλάβης στον τράχηλο, έχουν να κάνουν με τις

σεξουαλικές συνήθειες των γυναικών (έναρξη σεξουαλικών επαφών σε νεαρή ηλικία, συχνές αλλαγές ερωτικών συντρόφων, επαφές χωρίς προφυλακτικό), τεκνοποίηση σε ιδιαίτερα μικρή ηλικία, το κάπνισμα, καθώς και με ορισμένες ασθένειες ή χρήση φαρμάκων που εξασθενούν το ανοσολογικό σύστημα. Η τραχηλική δυσπλασία συνήθως δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως σύμπτωμα και κανένα κλινικό σημείο, είναι θα λέγαμε μια «σιωπηρή νόσος». Επομένως η διάγνωσή της θα στηριχτεί αποκλειστικά σε παρακλινικές εξετάσεις. Η κυτταρολογική εξέταση (test Παπανικολάου), είναι μια εξέταση προληπτική, που σκοπό έχει την εύρεση στο γενικό πληθυσμό, γυναικών με πιθανή δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας.Πρέπει να γίνεται στο σύνολο των γυναικών 21 ετών και άνω , μετά την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής. Το test Pap αποτέλεσε τις τελευταίες δεκαετίες και εξακολουθεί να αποτελεί στις μέρες μας, την πρωταρχική εξέταση για την ανεύρεση κυττάρων του τραχήλου που έχουν υποστεί παθολογικές αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές, ανάλογα με τη σοβαρότητά τους, αναφέρονται ως χαμηλού βαθμού αλλοιώσεις(LSIL) ή υψηλού βαθμού αλλοιώσεις(HSIL). Σε περίπτωση παθολογικού test Παπανικολάου, η γυναίκα πρέπει να υποβληθεί σε κολποσκόπηση(εξέταση

που επιτρέπει την άμεση οπτική εντόπιση της βλάβης) με ή χωρίς βιοψία. Η ιστολογική εξέταση της βλάβης θα την κατατάξει ανάλογα με τη σοβαρότητά της ,σε ελαφρά δυσπλασία(CIN1),μέτρια(CIN2) και σοβαρή( CIN3). Στη μέτρια και σοβαρή δυσπλασία (CIN2 και CIN3) η θεραπεία είναι εξαρχής επιβεβλημένη, καθώς είναι γνωστό πως μια τέτοια βλάβη μπορεί να εξελιχτεί σε καρκίνο σε ένα διάστημα 10 ή και περισσοτέρων ετών. Συνίσταται σε χειρουργική εξαίρεση της βλάβης με χρήση CO2 Laser ή βρόγχου ηλεκτροδιαθερμίας(loop). Ακολουθεί ένα διάστημα 2 ετών εντατικής παρακολούθησης με test Pap και κολποσκοπικούς ελέγχους. Η ίαση είναι πλήρης αλλά απαιτείται προσοχή καθώς σε ένα ποσοστό 10% μπορεί να υπάρξει υποτροπή. Αντίθετα, οι χαμηλόβαθμες βλάβες(CIN1) συχνά υποχωρούν χωρίς θεραπεία , γι’ αυτό και συνιστούμε αναμονή, με συχνό κυτταρολογικό και κολποσκοπικό έλεγχο. Σημαντική βοήθεια σ’αυτές τις περιπτώσεις προσφέρει και η εξέταση μοριακής βιολογίας (HPV DNA TEST) που ανιχνεύει με υψηλή ευαισθησία και τυποποιεί τα στελέχη του ιού. Αν η δυσπλαστική βλάβη δεν υποχωρεί, ή εξελίσσεται προς το χειρότερο,τότε καταφεύγουμε σε θεραπευτικές λύσεις. Τα τελευταία χρόνια γίνονται διεθνώς μεγάλες προσπάθειες πρόληψης της νόσου που στοχεύουν είτε στην αποφυγή μετάδοσης του ιού,είτε στη διακοπή της εξελικτικής πορείας της δυσπλαστικης βλάβης προς τον καρκίνο.Σύμμαχοί μας στην προσπάθεια αυτή, είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η διακοπή καπνίσματος, η αλλαγή σεξουαλικής συμπεριφοράς και τέλος ο εμβολιασμός των νέων κοριτσιών με το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.



ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΕΝΔΟΕΠΙΘΗΛΙΑΚΕΣ ΔΥΣΠΛΑΣΤΙΚΕΣ ΒΛΑΒΕΣ ΤΟΥ ΤΡΑΧΗΛΟΥ ΤΗΣ ΜΗΤΡΑΣ

ΙΩΑΝΝΗΣ Α. ΜΑΡΙΝΑΚΗΣ ΜΑΙΕΥΤΗΡΑΣ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ Αρχοντάκη 2 Χανιά 73132 Τηλ.28210 41100 FAX. 28210 41780 Email: iomarinakis@yahoo.com Απόφοιτος Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Μετεκπαιδευθείς στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή και Εξωσωματική Γονιμοποίηση στο University College Hospital του Λονδίνου Πιστοποιημένος στην Διαγνωστική Κολποσκόπηση απ’την European Federation for Colposcopy

Μ

ε τον όρο ενδοεπιθηλιακή τραχηλική δυσπλασία αναφερόμαστε στις παθολογικές αλλαγές στα επιφανειακά κύτταρα του τραχήλου. Ο τράχηλος είναι τα κατώτερο τμήμα της μήτρας και επισκοπείται μέσα στον κόλπο της γυναίκας. Οι αλλαγές αυτές δεν είναι καρκίνος, οι σοβαρότερες όμως από αυτές μπορεί υπό προυποθέσεις να εξελιχθούν σε καρκινικές, αν δεν υπάρξει έγκαιρη διάγνωση και σωστή θεραπεία. Η τραχηλική δυσπλασία εμφανίζεται συχνότερα σε γυναίκες μεταξύ 25 και 35 ετών. Σε όλες σχεδόν τις περιπτώσεις υπεύθυνος είναι ο ιός των ανθρωπίνων κονδυλωμάτων (HPV) ο οποίος μεταδίδεται κατά κύριο λόγο σεξουαλικά.

88 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχουν πολλοί τύποι του ιού που προσβάλλουν τα γεννητικά όργανα της γυναίκας. Μερικοί απ’ αυτούς μπορεί να προκαλέσουν σοβαρή τραχηλική δυσπλασία ή και καρκίνο (υψηλού κινδύνου ιοί), ενώ άλλοι είναι υπεύθυνοι για τη δημιουργία οξυτενών κονδυλωμάτων, κυρίως στα εξω γεννητικά όργανα,δεν πυροδοτούν όμως καρκινογένεση (ιοί χαμηλού κινδύνου) 135. Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο μιας δυσπλαστικής βλάβης στον τράχηλο, έχουν να κάνουν με τις

σεξουαλικές συνήθειες των γυναικών (έναρξη σεξουαλικών επαφών σε νεαρή ηλικία, συχνές αλλαγές ερωτικών συντρόφων, επαφές χωρίς προφυλακτικό), τεκνοποίηση σε ιδιαίτερα μικρή ηλικία, το κάπνισμα, καθώς και με ορισμένες ασθένειες ή χρήση φαρμάκων που εξασθενούν το ανοσολογικό σύστημα. Η τραχηλική δυσπλασία συνήθως δεν παρουσιάζει κανένα απολύτως σύμπτωμα και κανένα κλινικό σημείο, είναι θα λέγαμε μια «σιωπηρή νόσος». Επομένως η διάγνωσή της θα στηριχτεί αποκλειστικά σε παρακλινικές εξετάσεις. Η κυτταρολογική εξέταση (test Παπανικολάου), είναι μια εξέταση προληπτική, που σκοπό έχει την εύρεση στο γενικό πληθυσμό, γυναικών με πιθανή δυσπλασία του τραχήλου της μήτρας.Πρέπει να γίνεται στο σύνολο των γυναικών 21 ετών και άνω , μετά την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής. Το test Pap αποτέλεσε τις τελευταίες δεκαετίες και εξακολουθεί να αποτελεί στις μέρες μας, την πρωταρχική εξέταση για την ανεύρεση κυττάρων του τραχήλου που έχουν υποστεί παθολογικές αλλαγές. Οι αλλαγές αυτές, ανάλογα με τη σοβαρότητά τους, αναφέρονται ως χαμηλού βαθμού αλλοιώσεις(LSIL) ή υψηλού βαθμού αλλοιώσεις(HSIL). Σε περίπτωση παθολογικού test Παπανικολάου, η γυναίκα πρέπει να υποβληθεί σε κολποσκόπηση(εξέταση

που επιτρέπει την άμεση οπτική εντόπιση της βλάβης) με ή χωρίς βιοψία. Η ιστολογική εξέταση της βλάβης θα την κατατάξει ανάλογα με τη σοβαρότητά της ,σε ελαφρά δυσπλασία(CIN1),μέτρια(CIN2) και σοβαρή( CIN3). Στη μέτρια και σοβαρή δυσπλασία (CIN2 και CIN3) η θεραπεία είναι εξαρχής επιβεβλημένη, καθώς είναι γνωστό πως μια τέτοια βλάβη μπορεί να εξελιχτεί σε καρκίνο σε ένα διάστημα 10 ή και περισσοτέρων ετών. Συνίσταται σε χειρουργική εξαίρεση της βλάβης με χρήση CO2 Laser ή βρόγχου ηλεκτροδιαθερμίας(loop). Ακολουθεί ένα διάστημα 2 ετών εντατικής παρακολούθησης με test Pap και κολποσκοπικούς ελέγχους. Η ίαση είναι πλήρης αλλά απαιτείται προσοχή καθώς σε ένα ποσοστό 10% μπορεί να υπάρξει υποτροπή. Αντίθετα, οι χαμηλόβαθμες βλάβες(CIN1) συχνά υποχωρούν χωρίς θεραπεία , γι’ αυτό και συνιστούμε αναμονή, με συχνό κυτταρολογικό και κολποσκοπικό έλεγχο. Σημαντική βοήθεια σ’αυτές τις περιπτώσεις προσφέρει και η εξέταση μοριακής βιολογίας (HPV DNA TEST) που ανιχνεύει με υψηλή ευαισθησία και τυποποιεί τα στελέχη του ιού. Αν η δυσπλαστική βλάβη δεν υποχωρεί, ή εξελίσσεται προς το χειρότερο,τότε καταφεύγουμε σε θεραπευτικές λύσεις. Τα τελευταία χρόνια γίνονται διεθνώς μεγάλες προσπάθειες πρόληψης της νόσου που στοχεύουν είτε στην αποφυγή μετάδοσης του ιού,είτε στη διακοπή της εξελικτικής πορείας της δυσπλαστικης βλάβης προς τον καρκίνο.Σύμμαχοί μας στην προσπάθεια αυτή, είναι η υιοθέτηση ενός υγιεινού τρόπου ζωής, η διακοπή καπνίσματος, η αλλαγή σεξουαλικής συμπεριφοράς και τέλος ο εμβολιασμός των νέων κοριτσιών με το εμβόλιο κατά του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας.



Δυσλεξία και Αγγλική Γλώσσα ΙΩΑΝΝΑ Κ. ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ PhD BA (Honors) Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας MA Special Educational Needs / dyslexia Δρ. Ειδικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γεωργίου Χατζηδάκη 39 - ΧΑΝΙΑ Κιν. : 6988618609 ephonology@gmail.com

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

ζήστε αξέχαστες μαγικές στιγμές στη

>>

Γ

εννήθηκε στο Τορόντο του Καναδά με μητρική την Αγγλική Γλώσσα. Απόφοιτη του University of Toronto, του Καναδά, με BA (Honors) στην Αγγλική Φιλολογία. Είναι κάτοχος Master in Education (Special Educational Needs / dyslexia) από το University of Birmingham όπου εξειδικεύτηκε στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συντάκτρια του Παγκόσμιου Επιστημονικού περιοδικού Learning Disabilities: A Contemporary Journal. Ανήκει στην ομάδα Παιδαγωγικού Σχεδιασμού του Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών Πανεπιστημίου Κρήτης. Εδώ και οκτώ χρόνια συμμετέχει, ως εισηγήτρια σε Παγκόσμια συνέδρια και επιμορφώσεις εκπαιδευτικών τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα. Από το 2008 διεξάγει επιμορφωτικά σεμινάρια, όσον αναφορά την «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Αγγλικής Γλώσσας Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών». <<

ΕΡ.: Υπάρχει σήμερα σαφής ενημέρωση γύρω από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία και την εκμάθηση της μητρικής γλώσσας;

90 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Σήμερα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα όταν αναφερόμαστε στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία. Είναι πλέον σαφές, ότι η επιστημονική κοινότητα μετά από πολυετείς έρευνες έχει πλέον ανατρέψει την εικόνα που είχαν μέχρι πρόσφατα γονείς και εκπαιδευτικοί για τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία. Δηλαδή, γνωρίζουμε τώρα πια ότι όλα τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν και κανένα παιδί δεν πρέπει να θεωρείται «τεμπέλης» ή «ανεπίδεκτο μαθήσεως». Επιπλέον, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι ίδιοι οι γονείς είναι ενημερωμένοι για τα ενδεχόμενα συμπτώματα των Ειδικών Μαθησιακών δυσκολιών και της δυσλεξίας. Ταυτόχρονα έχει γίνει σαφές ότι η έγκαιρη (πρώιμη) διάγνωση και παρέμβαση καθίσταται ζωτικής σημασίας για την αποφυγή πιθανών στρεσογόνων συναισθημάτων στο παιδί, για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του και του κινήτρου μάθησης και κυρίως, για την προσωπική του επιτυχία και ευτυχία. Έτσι, μετά από μια διάγνωση,

και σ’όλο τον κόσμο!!!

οι Ειδικοί Παιδαγωγοί σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς στηρίζουν τους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία μέσα από μια εξατομικευμένη διδασκαλία, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες τους. ΕΡ.: Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία μπορούν να μάθουν Αγγλικά ή οποιαδήποτε άλλη ξένη γλώσσα; Η Δυσλεξία δεν αποτελεί εμπόδιο στη εκμάθηση της Αγγλικής ως Ξένης Γλώσσας. Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία (ΕΜΔ/δυσλεξία) έχουν κανονική ή και ανώτερη ευφυία σε σχέση με τους άλλους μαθητές και είναι ιδιαίτερα χαρισματικά. Συνεπώς, μπορούν να μάθουν Αγγλικά ή μια άλλη ξένη γλώσσα όταν η εκμάθηση της βασίζεται αυστηρά τόσο σε μια διαφοροποιημένη προσέγγιση αλλά και μια διαφοροποιημένη φιλοσοφία. Φυσικά, είναι αυτονόητο ότι τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία, όπως στη μητρική, έτσι και στην ξένη γλώσσα χρήζουν εξατομικευμένης διδασκαλίας,

ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ MINOAN LINES ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ - ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ - ΕΚΔΡΟΜΕΣ Ελ. Βενιζέλου 12, Πλ. Αγοράς Χανιά • Τηλ.: 28210 45911 & 45912 • Fax: 28210 45654 • E-mail: travel@nanadakis.gr

Δυσλεξία και Αγγλική Γλώσσα ΙΩΑΝΝΑ Κ. ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ PhD BA (Honors) Καθηγήτρια Αγγλικής Γλώσσας MA Special Educational Needs / dyslexia Δρ. Ειδικής Παιδαγωγικής του Πανεπιστημίου Κρήτης Γεωργίου Χατζηδάκη 39 - ΧΑΝΙΑ Κιν. : 6988618609 ephonology@gmail.com

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

ζήστε αξέχαστες μαγικές στιγμές στη

>>

Γ

εννήθηκε στο Τορόντο του Καναδά με μητρική την Αγγλική Γλώσσα. Απόφοιτη του University of Toronto, του Καναδά, με BA (Honors) στην Αγγλική Φιλολογία. Είναι κάτοχος Master in Education (Special Educational Needs / dyslexia) από το University of Birmingham όπου εξειδικεύτηκε στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία. Είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης και συντάκτρια του Παγκόσμιου Επιστημονικού περιοδικού Learning Disabilities: A Contemporary Journal. Ανήκει στην ομάδα Παιδαγωγικού Σχεδιασμού του Εργαστηρίου Διαπολιτισμικών και Μεταναστευτικών Μελετών Πανεπιστημίου Κρήτης. Εδώ και οκτώ χρόνια συμμετέχει, ως εισηγήτρια σε Παγκόσμια συνέδρια και επιμορφώσεις εκπαιδευτικών τόσο στο εξωτερικό, όσο και στην Ελλάδα. Από το 2008 διεξάγει επιμορφωτικά σεμινάρια, όσον αναφορά την «Επιμόρφωση εκπαιδευτικών Αγγλικής Γλώσσας Α/θμιας και Β/θμιας εκπαίδευσης για την αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών». <<

ΕΡ.: Υπάρχει σήμερα σαφής ενημέρωση γύρω από τις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία και την εκμάθηση της μητρικής γλώσσας;

90 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Σήμερα τα πράγματα είναι ξεκάθαρα όταν αναφερόμαστε στις Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία. Είναι πλέον σαφές, ότι η επιστημονική κοινότητα μετά από πολυετείς έρευνες έχει πλέον ανατρέψει την εικόνα που είχαν μέχρι πρόσφατα γονείς και εκπαιδευτικοί για τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία. Δηλαδή, γνωρίζουμε τώρα πια ότι όλα τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν και κανένα παιδί δεν πρέπει να θεωρείται «τεμπέλης» ή «ανεπίδεκτο μαθήσεως». Επιπλέον, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και οι ίδιοι οι γονείς είναι ενημερωμένοι για τα ενδεχόμενα συμπτώματα των Ειδικών Μαθησιακών δυσκολιών και της δυσλεξίας. Ταυτόχρονα έχει γίνει σαφές ότι η έγκαιρη (πρώιμη) διάγνωση και παρέμβαση καθίσταται ζωτικής σημασίας για την αποφυγή πιθανών στρεσογόνων συναισθημάτων στο παιδί, για την ανάπτυξη της αυτοεκτίμησης του και του κινήτρου μάθησης και κυρίως, για την προσωπική του επιτυχία και ευτυχία. Έτσι, μετά από μια διάγνωση,

και σ’όλο τον κόσμο!!!

οι Ειδικοί Παιδαγωγοί σε συνεργασία με τους εκπαιδευτικούς στηρίζουν τους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία μέσα από μια εξατομικευμένη διδασκαλία, προσαρμοσμένη στις ανάγκες και τις ιδιαιτερότητες τους. ΕΡ.: Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία μπορούν να μάθουν Αγγλικά ή οποιαδήποτε άλλη ξένη γλώσσα; Η Δυσλεξία δεν αποτελεί εμπόδιο στη εκμάθηση της Αγγλικής ως Ξένης Γλώσσας. Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία (ΕΜΔ/δυσλεξία) έχουν κανονική ή και ανώτερη ευφυία σε σχέση με τους άλλους μαθητές και είναι ιδιαίτερα χαρισματικά. Συνεπώς, μπορούν να μάθουν Αγγλικά ή μια άλλη ξένη γλώσσα όταν η εκμάθηση της βασίζεται αυστηρά τόσο σε μια διαφοροποιημένη προσέγγιση αλλά και μια διαφοροποιημένη φιλοσοφία. Φυσικά, είναι αυτονόητο ότι τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία, όπως στη μητρική, έτσι και στην ξένη γλώσσα χρήζουν εξατομικευμένης διδασκαλίας,

ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΕΝΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΕΝΤΡΙΚΟ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΟ MINOAN LINES ΕΙΣΙΤΗΡΙΑ ΑΕΡΟΠΟΡΙΚΑ - ΑΚΤΟΠΛΟΪΚΑ ΤΑΞΙΔΙΑ - ΕΚΔΡΟΜΕΣ Ελ. Βενιζέλου 12, Πλ. Αγοράς Χανιά • Τηλ.: 28210 45911 & 45912 • Fax: 28210 45654 • E-mail: travel@nanadakis.gr

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ

αυστηρά προσαρμοσμένης στις δικές τους ανάγκες και ιδιαιτερότητες από καθηγητές με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή. ΕΡ.: Γίνονται προσπάθειες διάγνωσης και αποκατάστασης των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών / δυσλεξίας για την ξένη γλώσσα; Έχει παρατηρηθεί ότι οι προσπάθειες διάγνωσης και αποκατάστασης των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών / δυσλεξίας επικεντρώνονται δυστυχώς μόνο στην εκμάθηση της μητρικής γλώσσας αφήνοντας στο περιθώριο την κατάκτηση της αγγλικής. Η ενημέρωση όσο αφορά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας για μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία είναι ελλιπής τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους φορείς. ΕΡ.: Η εκπαιδευτική νομοθεσία έχει προβλέψει για τις ανάγκες των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία στα σχολεία; Η Αγγλική γλώσσα διδάσκεται στα Δημόσια σχολεία, άρα είναι υποχρεωτικό μάθημα, από την Τρίτη τάξη του δημοτικού και σε πολλά δημοτικά από την Πρώτη τάξη. Η εκπαιδευτική νομοθεσία όμως, μέχρι σήμερα, δεν έχει προβλέψει ούτε για τις ανάγκες των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία ούτε για τις ανάγκες των Καθηγητών Ξένων Γλωσσών που υποστηρίζουν τους μαθητές αυτούς μέσα σε ένα σχολικό πλαίσιο. ΕΡ.: Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία μπορούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών; Η δυσλεξία, πιθανόν να συνοδεύεται και από άλλες δυσκολίες, εκτός από τις εκπαιδευτικές. Δηλαδή, Διάσπαση Προσοχής, Υπερκινητικότητα και Προβλήματα Συμπεριφοράς. Συνεπώς, τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία αδυνατούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών και οι συνέπειες στη ζωή τους δεν είναι μόνο εκπαιδευτικές, αλλά κυρίως ψυχολογικές και κοινωνικές. ΕΡ.: Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας μαθητής με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία στην εκμάθηση της Αγγλικής;

92 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία, όπως στην μητρική, έτσι και στην Ξένη Γλώσσα χρήζουν

εξατομικευμένης διδασκαλίας, αυστηρά προσαρμοσμένης στις δικές τους ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Επειδή, η Αγγλική Γλώσσα είναι μια δύσκολη γλώσσα. Παρουσιάζει πληθώρα ανώμαλων λέξεων, εξαιρέσεων, αλλά και φωνολογικών ιδιαιτεροτήτων. Σε αντίθεση με την Ελληνική, που είναι μια διαφανής γλώσσα (όπου υπάρχει στενή σχέση μεταξύ γραφήματος/ φωνήματος, και έτσι αυτό που γράφουμε αυτό και διαβάζουμε), η αγγλική είναι γλώσσα χαμηλής διαφάνειας, λόγω της ασυνέπειας του τρόπου που οι λέξεις διαβάζονται ή προφέρονται. Στα Αγγλικά δεν γράφουμε πάντα ό,τι ακούμε και δεν διαβάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε. Παγκόσμιες έρευνες υποστηρίζουν ότι η Αγγλική Γλώσσα εμφανίζει μια από τις πιο δύσκολες Ευρωπαϊκές Ορθογραφίες (European Orthographies) που δυσχεραίνουν την αφομοίωσή της, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που την χαρακτηρίζουν όπως επίσης ότι η εκμάθησή της δυσκολεύει ακόμη και μαθητές που η μητρική γλώσσα είναι η Αγγλική. Είναι αυτονόητο ότι οι ιδιαιτερότητες της Αγγλικής προκαλούν δυσκολίες στους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/ δυσλεξία γιατί βρίσκονται αντιμέτωποι τόσο με τις ιδιαιτερότητες της ίδιας της γλώσσας όσο και με τις γλωσσικές δυσκολίες της μητρικής τους που μεταφέρονται στην ξένη (πχ προβλήματα στο γραπτό λόγο και στην ανάγνωση, σημεία στίξης, κεφαλαία/ πεζά, παράλειψη γραμμάτων, ορθογραφία, δυσκολίες οργάνωσης μελέτης, αυτοσυγκέντρωσης κτλ.). ΕΡ.: Τι επιπτώσεις έχουν αυτές οι μαθησιακές δυσκολίες στις ζωές των παιδιών; Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία που αδυνατούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών, αντιμετωπίζουν ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η ταμπέλα του «παραμελημένου μαθητή» επηρεάζει αρνητικά την αυτοεκτίμηση των μαθητών. Οι μαθητές οδηγούνται στην περιθωριοποίηση, λόγω της διαφορετικότητάς τους. Πολλές φορές βρίσκονται αντιμέτωποι με ερωτήσεις συμμαθητών όπως: «γιατί εσύ δεν κάνεις Αγγλικά;» «τι είναι αυτό που έχεις; τι είναι δυσλεξία;». Η αυτό-εικόνα των δυσλεκτικών στο μάθημα των αγγλικών συνθλίβεται από τα πρώτα χρόνια του δημοτικού, αφού νιώθουν ευάλωτοι, ανίσχυροι, ανίκανοι. Κατά τα πρώτα χρόνια του σχολείου, συγκεκριμένα μέχρι την ηλικία των δέκα, κάθε παιδί πρέπει να επιλύσει τις συγκρούσεις μεταξύ μιας θετικής αυτό-εικόνας και των συναισθημάτων κατωτερότητας. Μετά από αυτή την ηλικία, είναι πάρα πολύ δύσκολο το παιδί να αναπτύξει μια θετική εικόνα του εαυτού του. Αν τα παιδιά δεν πετυχαίνουν στο σχολείο, πως θα αναπτύξουν θετικά αισθήματα για τον εαυτό τους και πως θα πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν στη ζωή; Τα παιδιά, σύμφωνα με δικές τους μαρτυρίες, νιώθουν άγχος, φόβο και απογοήτευση. Ο φόβος και η απογοήτευση κάνουν τα παιδιά να νιώθουν θυμό. Ο θυμός μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς. Νιώθουν σύγχυση και αποστροφή προς το μάθημα των Αγγλικών. Πολλές φορές η δυσαρέσκειά τους στρέφεται προς τον ίδιο τον δάσκαλο, κα στη συνέχεια μπορεί να μεταφέρουν το θυμό αυτό στο σπίτι. Το άγχος τους συνεχώς επιδεινώνεται, γιατί οι μαθητές μπορούν να

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ

προβλέψουν την αποτυχία τους. Στην πραγματικότητα, η διστακτικότητα των δυσλεξικών να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών σχετίζεται περισσότερο με το άγχος και σύγχυση απ’ ότι απάθεια.

• έχουν πολύπλευρη αντίληψη • κινητοποιούν την φαντασία τους • εκμεταλλεύονται την ικανότητα του εγκεφάλου τους να αλλάξουν και να δημιουργήσουν αντιλήψεις

ΕΡ.: Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται «γιατί ένας μαθητής να επιβαρυνθεί με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας όταν έχει ήδη τόσες δυσκολίες στη μητρική;»

Επομένως, τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία που μπορούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών ωφελούνται εκπαιδευτικά, ψυχολογικά και κοινωνικά.

Έχει ήδη τονιστεί ότι: Τα παιδιά με δυσλεξία έχουν κανονική ή και ανώτερη ευφυία, είναι ιδιαίτερα χαρισματικά και ως εκ τούτου μπορούν, να μάθουν Αγγλικά. Η παγκόσμια Επιστημονική Κοινότητα αλλά και οι Διεθνής Σύλλογος Δυσλεξίας (International Dyslexia Association) υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα, αλλά και να δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες, για την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας από μαθητές με ΕΔΜ/δυσλεξία, αρκεί αυτή να βασίζεται τόσο σε μια διαφοροποιημένη προσέγγιση όσο και σε μια διαφοροποιημένη φιλοσοφία. Ουσιαστικά τα αποτελέσματα μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης στην Ξένη Γλώσσα έχουν διττό ρόλο, σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα πολυετών Παγκόσμιων μελετών (Cohen 7 Macaro, 2010; Manchon, R. M., De Larios, J. R., & Murphy, L. 2010) που έχουν αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα αφού: αφενός οι μαθητές κατακτούν μια ξένη γλώσσα μέσα από κατάλληλες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και αφετέρου οι δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές στην ξένη γλώσσα όταν αφομοιώνονται πλήρως, εφαρμόζονται και στη μητρική. ΕΡ.: Ποιες είναι οι δεξιότητες που αποκομίζονται μέσα από την συγκεκριμένη διαφοροποιημένη προσέγγιση, Exceptional English Program; Το Exceptional English Program δίνει βαρύτητα σε δεξιότητες που αφορούν: • στρατηγικές γραπτού λόγου • στρατηγικές ανάγνωσης • στρατηγικές ορθογραφίας • αυτορρύθμιση • αυτοέλεγχος • αυτοδιόρθωση • διαχείριση άγχους • βελτίωση αυτοεκτίμησης • βελτίωση κινήτρου • βελτίωση συγκέντρωσης Επιπλέον, οι μαθητές που υποστηρίζονται μέσο της συγκεκριμένης προσέγγισης αποκτούν δεξιότητες που τους ωφελούν στο σύνολο της ζωής τους και μαθαίνουν να: • διαχειρίζονται τις δυσκολίες τους αποτελεσματικά • εκμεταλλεύονται τις αρετές τους, όπως την έντονη διαίσθηση • έχουν διορατικότητα • σκέφτονται πολυδιάστατα

ΕΡ.: Γιατί χρησιμοποιείται την συγκεκριμένη προσέγγιση; Η προσέγγιση Exceptional English Program είναι μια καινοτόμος προσέγγιση. Βασίζεται στην «βέλτιστη πρακτική» και μοναδική Παγκόσμια προσέγγιση, των Orton-Gillingham, που προτείνει ο Διεθνής Σύλλογος Δυσλεξίας (international Dyslexia Association). Είναι η μοναδική Πανελλήνια προσέγγιση που φέρει την αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα από το University of Nashville Tenessee, USA, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Βάση του Exceptional English Program είναι η χρήση ενός συστήματος ανάγνωσης και γραφής που είναι ταυτόχρονα πολυαισθητηριακός (χρώμα, εικόνα, αφή (κιναισθητική), σώμα/ κίνηση, ήχο), με συστηματική, ρητή, αναλυτική και δομημένη διδασκαλία φωνημάτων- για να καταλάβει ο μαθητής πως η ανάγνωση και η ορθογραφία συνδέονται – και διδασκαλία ρητών στρατηγικών προσαρμοσμένων στο μαθησιακό προφίλ του κάθε μαθητή. Η συγκεκριμένη καινοτόμος ψυχοπαιδαγωγική, διαφοροποιημένη προσέγγιση, βασίζεται σε δομημένες, εφαρμοσμένες Παγκόσμιες έρευνες και φέρει αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα από διεθνή επιστημονικά περιοδικά (Graham, S., & Perin, D. 2007). ΕΡ.: Το συγκεκριμένο σύστημα ανάγνωσης και γραφής απευθύνεται μόνο σε μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία; Οι ωφέλειες της μεθόδου Exceptional English Program δεν περιορίζονται μόνο σε μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία αλλά στο σύνολο των μαθητών (μικρών κα μεγάλων). Πρόκειται ουσιαστικά για μια πρωτοποριακή προσέγγιση, η οποία διευκολύνει όσους επιθυμούν να ασχοληθούν με την κατάκτηση της αγγλικής και δημιουργεί το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον για να ευοδωθεί η προσπάθεια των μαθητών. ΕΡ.: Που εφαρμόζεται η συγκεκριμένη μέθοδος; Το κέντρο English Center of Phonology με απόλυτη επίγνωση των ιδιαιτεροτήτων και δυσκολιών που εμφανίζει η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας από μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία, είναι το μόνο κέντρο Πανελλαδικά που παρέχει την μέθοδο Exceptional English Program.  ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 93

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ

αυστηρά προσαρμοσμένης στις δικές τους ανάγκες και ιδιαιτερότητες από καθηγητές με εξειδίκευση στην Ειδική Αγωγή. ΕΡ.: Γίνονται προσπάθειες διάγνωσης και αποκατάστασης των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών / δυσλεξίας για την ξένη γλώσσα; Έχει παρατηρηθεί ότι οι προσπάθειες διάγνωσης και αποκατάστασης των Ειδικών Μαθησιακών Δυσκολιών / δυσλεξίας επικεντρώνονται δυστυχώς μόνο στην εκμάθηση της μητρικής γλώσσας αφήνοντας στο περιθώριο την κατάκτηση της αγγλικής. Η ενημέρωση όσο αφορά την εκμάθηση της ξένης γλώσσας για μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία είναι ελλιπής τόσο από ιδιωτικούς όσο και από δημόσιους φορείς. ΕΡ.: Η εκπαιδευτική νομοθεσία έχει προβλέψει για τις ανάγκες των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία στα σχολεία; Η Αγγλική γλώσσα διδάσκεται στα Δημόσια σχολεία, άρα είναι υποχρεωτικό μάθημα, από την Τρίτη τάξη του δημοτικού και σε πολλά δημοτικά από την Πρώτη τάξη. Η εκπαιδευτική νομοθεσία όμως, μέχρι σήμερα, δεν έχει προβλέψει ούτε για τις ανάγκες των μαθητών με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία ούτε για τις ανάγκες των Καθηγητών Ξένων Γλωσσών που υποστηρίζουν τους μαθητές αυτούς μέσα σε ένα σχολικό πλαίσιο. ΕΡ.: Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία μπορούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών; Η δυσλεξία, πιθανόν να συνοδεύεται και από άλλες δυσκολίες, εκτός από τις εκπαιδευτικές. Δηλαδή, Διάσπαση Προσοχής, Υπερκινητικότητα και Προβλήματα Συμπεριφοράς. Συνεπώς, τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία αδυνατούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών και οι συνέπειες στη ζωή τους δεν είναι μόνο εκπαιδευτικές, αλλά κυρίως ψυχολογικές και κοινωνικές. ΕΡ.: Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζει ένας μαθητής με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία στην εκμάθηση της Αγγλικής;

92 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/δυσλεξία, όπως στην μητρική, έτσι και στην Ξένη Γλώσσα χρήζουν

εξατομικευμένης διδασκαλίας, αυστηρά προσαρμοσμένης στις δικές τους ανάγκες και ιδιαιτερότητες. Επειδή, η Αγγλική Γλώσσα είναι μια δύσκολη γλώσσα. Παρουσιάζει πληθώρα ανώμαλων λέξεων, εξαιρέσεων, αλλά και φωνολογικών ιδιαιτεροτήτων. Σε αντίθεση με την Ελληνική, που είναι μια διαφανής γλώσσα (όπου υπάρχει στενή σχέση μεταξύ γραφήματος/ φωνήματος, και έτσι αυτό που γράφουμε αυτό και διαβάζουμε), η αγγλική είναι γλώσσα χαμηλής διαφάνειας, λόγω της ασυνέπειας του τρόπου που οι λέξεις διαβάζονται ή προφέρονται. Στα Αγγλικά δεν γράφουμε πάντα ό,τι ακούμε και δεν διαβάζουμε πάντα αυτό που βλέπουμε. Παγκόσμιες έρευνες υποστηρίζουν ότι η Αγγλική Γλώσσα εμφανίζει μια από τις πιο δύσκολες Ευρωπαϊκές Ορθογραφίες (European Orthographies) που δυσχεραίνουν την αφομοίωσή της, λόγω των ιδιαιτεροτήτων που την χαρακτηρίζουν όπως επίσης ότι η εκμάθησή της δυσκολεύει ακόμη και μαθητές που η μητρική γλώσσα είναι η Αγγλική. Είναι αυτονόητο ότι οι ιδιαιτερότητες της Αγγλικής προκαλούν δυσκολίες στους μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες/ δυσλεξία γιατί βρίσκονται αντιμέτωποι τόσο με τις ιδιαιτερότητες της ίδιας της γλώσσας όσο και με τις γλωσσικές δυσκολίες της μητρικής τους που μεταφέρονται στην ξένη (πχ προβλήματα στο γραπτό λόγο και στην ανάγνωση, σημεία στίξης, κεφαλαία/ πεζά, παράλειψη γραμμάτων, ορθογραφία, δυσκολίες οργάνωσης μελέτης, αυτοσυγκέντρωσης κτλ.). ΕΡ.: Τι επιπτώσεις έχουν αυτές οι μαθησιακές δυσκολίες στις ζωές των παιδιών; Τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία που αδυνατούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών, αντιμετωπίζουν ψυχολογικές και κοινωνικές επιπτώσεις. Η ταμπέλα του «παραμελημένου μαθητή» επηρεάζει αρνητικά την αυτοεκτίμηση των μαθητών. Οι μαθητές οδηγούνται στην περιθωριοποίηση, λόγω της διαφορετικότητάς τους. Πολλές φορές βρίσκονται αντιμέτωποι με ερωτήσεις συμμαθητών όπως: «γιατί εσύ δεν κάνεις Αγγλικά;» «τι είναι αυτό που έχεις; τι είναι δυσλεξία;». Η αυτό-εικόνα των δυσλεκτικών στο μάθημα των αγγλικών συνθλίβεται από τα πρώτα χρόνια του δημοτικού, αφού νιώθουν ευάλωτοι, ανίσχυροι, ανίκανοι. Κατά τα πρώτα χρόνια του σχολείου, συγκεκριμένα μέχρι την ηλικία των δέκα, κάθε παιδί πρέπει να επιλύσει τις συγκρούσεις μεταξύ μιας θετικής αυτό-εικόνας και των συναισθημάτων κατωτερότητας. Μετά από αυτή την ηλικία, είναι πάρα πολύ δύσκολο το παιδί να αναπτύξει μια θετική εικόνα του εαυτού του. Αν τα παιδιά δεν πετυχαίνουν στο σχολείο, πως θα αναπτύξουν θετικά αισθήματα για τον εαυτό τους και πως θα πιστεύουν ότι μπορούν να πετύχουν στη ζωή; Τα παιδιά, σύμφωνα με δικές τους μαρτυρίες, νιώθουν άγχος, φόβο και απογοήτευση. Ο φόβος και η απογοήτευση κάνουν τα παιδιά να νιώθουν θυμό. Ο θυμός μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα συμπεριφοράς. Νιώθουν σύγχυση και αποστροφή προς το μάθημα των Αγγλικών. Πολλές φορές η δυσαρέσκειά τους στρέφεται προς τον ίδιο τον δάσκαλο, κα στη συνέχεια μπορεί να μεταφέρουν το θυμό αυτό στο σπίτι. Το άγχος τους συνεχώς επιδεινώνεται, γιατί οι μαθητές μπορούν να

ΙΩΑΝΝΑ ΤΣΙΡΙΩΤΑΚΗ

προβλέψουν την αποτυχία τους. Στην πραγματικότητα, η διστακτικότητα των δυσλεξικών να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών σχετίζεται περισσότερο με το άγχος και σύγχυση απ’ ότι απάθεια.

• έχουν πολύπλευρη αντίληψη • κινητοποιούν την φαντασία τους • εκμεταλλεύονται την ικανότητα του εγκεφάλου τους να αλλάξουν και να δημιουργήσουν αντιλήψεις

ΕΡ.: Οι γονείς συχνά αναρωτιούνται «γιατί ένας μαθητής να επιβαρυνθεί με την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας όταν έχει ήδη τόσες δυσκολίες στη μητρική;»

Επομένως, τα παιδιά με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες /δυσλεξία που μπορούν να συμμετέχουν στο μάθημα των Αγγλικών ωφελούνται εκπαιδευτικά, ψυχολογικά και κοινωνικά.

Έχει ήδη τονιστεί ότι: Τα παιδιά με δυσλεξία έχουν κανονική ή και ανώτερη ευφυία, είναι ιδιαίτερα χαρισματικά και ως εκ τούτου μπορούν, να μάθουν Αγγλικά. Η παγκόσμια Επιστημονική Κοινότητα αλλά και οι Διεθνής Σύλλογος Δυσλεξίας (International Dyslexia Association) υποστηρίζουν ότι είναι σημαντικό να δίνεται η δυνατότητα, αλλά και να δημιουργούνται οι κατάλληλες συνθήκες, για την εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας από μαθητές με ΕΔΜ/δυσλεξία, αρκεί αυτή να βασίζεται τόσο σε μια διαφοροποιημένη προσέγγιση όσο και σε μια διαφοροποιημένη φιλοσοφία. Ουσιαστικά τα αποτελέσματα μιας διαφοροποιημένης προσέγγισης στην Ξένη Γλώσσα έχουν διττό ρόλο, σύμφωνα πάντα με τα ευρήματα πολυετών Παγκόσμιων μελετών (Cohen 7 Macaro, 2010; Manchon, R. M., De Larios, J. R., & Murphy, L. 2010) που έχουν αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα αφού: αφενός οι μαθητές κατακτούν μια ξένη γλώσσα μέσα από κατάλληλες παιδαγωγικές προσεγγίσεις και αφετέρου οι δεξιότητες που αποκτούν οι μαθητές στην ξένη γλώσσα όταν αφομοιώνονται πλήρως, εφαρμόζονται και στη μητρική. ΕΡ.: Ποιες είναι οι δεξιότητες που αποκομίζονται μέσα από την συγκεκριμένη διαφοροποιημένη προσέγγιση, Exceptional English Program; Το Exceptional English Program δίνει βαρύτητα σε δεξιότητες που αφορούν: • στρατηγικές γραπτού λόγου • στρατηγικές ανάγνωσης • στρατηγικές ορθογραφίας • αυτορρύθμιση • αυτοέλεγχος • αυτοδιόρθωση • διαχείριση άγχους • βελτίωση αυτοεκτίμησης • βελτίωση κινήτρου • βελτίωση συγκέντρωσης Επιπλέον, οι μαθητές που υποστηρίζονται μέσο της συγκεκριμένης προσέγγισης αποκτούν δεξιότητες που τους ωφελούν στο σύνολο της ζωής τους και μαθαίνουν να: • διαχειρίζονται τις δυσκολίες τους αποτελεσματικά • εκμεταλλεύονται τις αρετές τους, όπως την έντονη διαίσθηση • έχουν διορατικότητα • σκέφτονται πολυδιάστατα

ΕΡ.: Γιατί χρησιμοποιείται την συγκεκριμένη προσέγγιση; Η προσέγγιση Exceptional English Program είναι μια καινοτόμος προσέγγιση. Βασίζεται στην «βέλτιστη πρακτική» και μοναδική Παγκόσμια προσέγγιση, των Orton-Gillingham, που προτείνει ο Διεθνής Σύλλογος Δυσλεξίας (international Dyslexia Association). Είναι η μοναδική Πανελλήνια προσέγγιση που φέρει την αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα από το University of Nashville Tenessee, USA, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης. Βάση του Exceptional English Program είναι η χρήση ενός συστήματος ανάγνωσης και γραφής που είναι ταυτόχρονα πολυαισθητηριακός (χρώμα, εικόνα, αφή (κιναισθητική), σώμα/ κίνηση, ήχο), με συστηματική, ρητή, αναλυτική και δομημένη διδασκαλία φωνημάτων- για να καταλάβει ο μαθητής πως η ανάγνωση και η ορθογραφία συνδέονται – και διδασκαλία ρητών στρατηγικών προσαρμοσμένων στο μαθησιακό προφίλ του κάθε μαθητή. Η συγκεκριμένη καινοτόμος ψυχοπαιδαγωγική, διαφοροποιημένη προσέγγιση, βασίζεται σε δομημένες, εφαρμοσμένες Παγκόσμιες έρευνες και φέρει αναγνωρισμένη αξιοπιστία και εγκυρότητα από διεθνή επιστημονικά περιοδικά (Graham, S., & Perin, D. 2007). ΕΡ.: Το συγκεκριμένο σύστημα ανάγνωσης και γραφής απευθύνεται μόνο σε μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία; Οι ωφέλειες της μεθόδου Exceptional English Program δεν περιορίζονται μόνο σε μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία αλλά στο σύνολο των μαθητών (μικρών κα μεγάλων). Πρόκειται ουσιαστικά για μια πρωτοποριακή προσέγγιση, η οποία διευκολύνει όσους επιθυμούν να ασχοληθούν με την κατάκτηση της αγγλικής και δημιουργεί το κατάλληλο μαθησιακό περιβάλλον για να ευοδωθεί η προσπάθεια των μαθητών. ΕΡ.: Που εφαρμόζεται η συγκεκριμένη μέθοδος; Το κέντρο English Center of Phonology με απόλυτη επίγνωση των ιδιαιτεροτήτων και δυσκολιών που εμφανίζει η εκμάθηση μιας ξένης γλώσσας από μαθητές με Ειδικές Μαθησιακές Δυσκολίες / δυσλεξία, είναι το μόνο κέντρο Πανελλαδικά που παρέχει την μέθοδο Exceptional English Program.  ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 93

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ!!!!!!!!!!!!!!!!!

Δ Ι Κ Τ Υ Ο

Κ Α Τ Α Σ Τ Η Μ Α Τ Ω Ν

ΕΙΡΗΝΗ ΣΧΟΙΝΙΩΤΑΚΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Ομ. Αμερικής 31, 1ος όροφος, Καστέλι (έναντι Κέντρου Υγείας) Τηλ.: 28220 23350 - Κιν.: 6977 713 511 - E-mail: sxoiniotaki@ yahoo.gr - www.orlsxoiniotaki.com

Φ

ωνή είναι ο ήχος που παράγεται από τον αέρα όταν πάλλει τις φωνητικές χορδές του λάρυγγα και μορφοποιείται από τα όργανα της στοματικής και ρινικής κοιλότητας (ανθρώπων και ζώων). Στον άνθρωπο η φωνή παράγεται με τη λειτουργία του φωνητικού συστήματος. Το φωνητικό σύστημα αποτελείται από τα εξής τμήματα: • Οι "φωνητικές χορδές". Είναι δύο πτυχές του βλεννογόνου που είναι λεπτές και πολύ ευκίνητες.

• Οι "ψευδοχορδές". Αυτές βρίσκονται λίγο πιο πάνω από τις γνήσιες κανονικές χορδές και είναι, σ' αντίθεση με τις προηγούμενες, σκληρές και δυσκίνητες. Ο αέρας που εκπνέεται από τα πνευμόνια θέτει σε παλμική κίνηση τις φωνητικές χορδές. Το ηχείο τούτο αποτελούν οι κοιλότητες του φάρυγγα, του στόματος και της μύτης. Τέλος διαμορφώνεται και παίρνει συγκεκριμένη ελεγχόμενη μορφή η φωνή με τον ουρανίσκο, τη γλώσσα, τα δόντια, τα χείλη κλπ. Ο όλος όμως έλεγχος της φωνής και του φωνητικού συστήματος εξαρτάται από το νευρικό σύστημα.

94 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Το βράχνιασμα είναι μια φωνητική διαταραχή, που συνοδεύεται από αλλαγή της ποιότητας της φωνής. Η φωνή γίνεται πιο βαθειά, άγρια και με αδυναμία χρησιμοποίησης όλων των συχνοτήτων της, που παράγονται από τις φωνητικές χορδές. Κάθε βλάβη ή ερεθισμός των φωνητικών χορδών μπορεί να προκαλέσει αλλαγή της φωνής είτε σε παιδιά είτε σε ενήλικες. Οι φωνητικές χορδές λειαίνονται με την παραγωγή σάλιου από τους όλους τους σιελογόνους αδένες που βρίσκονται σε όλο το βλεννογόνο από το στόμα μέχρι τον λάρυγγα. Οποιαδήποτε αλλαγή φωνής που παραμένει πάνω από επτά ημέρες χρειάζεται ΩΡΛ εξέταση. Η εξέταση των φωνητικών χορδών λέγεται λαρυγγοσκόπηση κ στις

μέρες μας γίνεται με την χρήση ενδοσκοπίων. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί η χρήση τοπικού αναισθητικού, κάποιες άλλες όμως όχι. Δυσκολότερη βέβαια γίνεται όταν πρόκειται για μικρά παιδιά. Οι πιο συχνές παθήσεις λοιπόν που ενοχοποιούνται για αλλαγή της φωνής και βράχνιασμα είναι 1. ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ Φλεγμονή των φωνητικών χορδών με κύριο χαρακτηριστικό το βράχνιασμα. Οξεία λαρυγγίτιδα Είναι η λαρυγγίτιδα που εμφανίζεται ξαφνικά και συνυπάρχει με μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Μπορεί να είναι ιογενής ή μικροβιακή. Είναι πολύ συχνή στα παιδιά και είναι η κυριότερη αιτία βραχνιάσματος στις μικρές ηλικίες. Κατά την εξέταση των φωνητικών χορδών παρατηρείται ερυθρότητα και ελαφρό οίδημα αυτών. Υπάρχει και η περίπτωση που η οξεία λαρυγγίτιδα μπορεί να προκληθεί και από την εισπνοή τοξικών πτητικών ουσιών. Εξαιτίας της αιφνίδιας έναρξης της και της ταχείας εξέλιξης των συμπτωμάτων, συχνά στην οξεία λαρυγγίτιδα δημιουργείται ατμόσφαιρα πανικού. Απαραίτητη είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας ώστε να μπορεί να γίνει σωστή εκτίμηση της κατάστασης και να ενημερωθεί ο θεράπων για να γίνουν τα επόμενα βήματα. Στην ιογενή οξεία λαρυγγίτιδα με την συνύπαρξη λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας (μια επιπλέον λοίμωξη της τραχείας και των βρόγχων) έχουμε υλακώδη βήχα (μοιάζει με γάβγισμα σκύλου), βράγχος φωνής (βραχνάδα), θορυβώδη αναπνοή στη φάση της εισπνοής (σφύριγμα) και σε σοβαρές περιπτώσεις δυσκολία στην αναπνοή. Συνήθως, προηγούνται επί 2-3 ημέρες ήπια

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Τ.: 28210 69717

EL. VENIZELOU, KOUNOUPIDIANA AKROTIRI - CHANIA

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ!!!!!!!!!!!!!!!!!

Δ Ι Κ Τ Υ Ο

Κ Α Τ Α Σ Τ Η Μ Α Τ Ω Ν

ΕΙΡΗΝΗ ΣΧΟΙΝΙΩΤΑΚΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος Ομ. Αμερικής 31, 1ος όροφος, Καστέλι (έναντι Κέντρου Υγείας) Τηλ.: 28220 23350 - Κιν.: 6977 713 511 - E-mail: sxoiniotaki@ yahoo.gr - www.orlsxoiniotaki.com

Φ

ωνή είναι ο ήχος που παράγεται από τον αέρα όταν πάλλει τις φωνητικές χορδές του λάρυγγα και μορφοποιείται από τα όργανα της στοματικής και ρινικής κοιλότητας (ανθρώπων και ζώων). Στον άνθρωπο η φωνή παράγεται με τη λειτουργία του φωνητικού συστήματος. Το φωνητικό σύστημα αποτελείται από τα εξής τμήματα: • Οι "φωνητικές χορδές". Είναι δύο πτυχές του βλεννογόνου που είναι λεπτές και πολύ ευκίνητες.

• Οι "ψευδοχορδές". Αυτές βρίσκονται λίγο πιο πάνω από τις γνήσιες κανονικές χορδές και είναι, σ' αντίθεση με τις προηγούμενες, σκληρές και δυσκίνητες. Ο αέρας που εκπνέεται από τα πνευμόνια θέτει σε παλμική κίνηση τις φωνητικές χορδές. Το ηχείο τούτο αποτελούν οι κοιλότητες του φάρυγγα, του στόματος και της μύτης. Τέλος διαμορφώνεται και παίρνει συγκεκριμένη ελεγχόμενη μορφή η φωνή με τον ουρανίσκο, τη γλώσσα, τα δόντια, τα χείλη κλπ. Ο όλος όμως έλεγχος της φωνής και του φωνητικού συστήματος εξαρτάται από το νευρικό σύστημα.

94 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Το βράχνιασμα είναι μια φωνητική διαταραχή, που συνοδεύεται από αλλαγή της ποιότητας της φωνής. Η φωνή γίνεται πιο βαθειά, άγρια και με αδυναμία χρησιμοποίησης όλων των συχνοτήτων της, που παράγονται από τις φωνητικές χορδές. Κάθε βλάβη ή ερεθισμός των φωνητικών χορδών μπορεί να προκαλέσει αλλαγή της φωνής είτε σε παιδιά είτε σε ενήλικες. Οι φωνητικές χορδές λειαίνονται με την παραγωγή σάλιου από τους όλους τους σιελογόνους αδένες που βρίσκονται σε όλο το βλεννογόνο από το στόμα μέχρι τον λάρυγγα. Οποιαδήποτε αλλαγή φωνής που παραμένει πάνω από επτά ημέρες χρειάζεται ΩΡΛ εξέταση. Η εξέταση των φωνητικών χορδών λέγεται λαρυγγοσκόπηση κ στις

μέρες μας γίνεται με την χρήση ενδοσκοπίων. Κάποιες φορές μπορεί να χρειαστεί η χρήση τοπικού αναισθητικού, κάποιες άλλες όμως όχι. Δυσκολότερη βέβαια γίνεται όταν πρόκειται για μικρά παιδιά. Οι πιο συχνές παθήσεις λοιπόν που ενοχοποιούνται για αλλαγή της φωνής και βράχνιασμα είναι 1. ΛΑΡΥΓΓΙΤΙΔΑ Φλεγμονή των φωνητικών χορδών με κύριο χαρακτηριστικό το βράχνιασμα. Οξεία λαρυγγίτιδα Είναι η λαρυγγίτιδα που εμφανίζεται ξαφνικά και συνυπάρχει με μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού. Μπορεί να είναι ιογενής ή μικροβιακή. Είναι πολύ συχνή στα παιδιά και είναι η κυριότερη αιτία βραχνιάσματος στις μικρές ηλικίες. Κατά την εξέταση των φωνητικών χορδών παρατηρείται ερυθρότητα και ελαφρό οίδημα αυτών. Υπάρχει και η περίπτωση που η οξεία λαρυγγίτιδα μπορεί να προκληθεί και από την εισπνοή τοξικών πτητικών ουσιών. Εξαιτίας της αιφνίδιας έναρξης της και της ταχείας εξέλιξης των συμπτωμάτων, συχνά στην οξεία λαρυγγίτιδα δημιουργείται ατμόσφαιρα πανικού. Απαραίτητη είναι η διατήρηση της ψυχραιμίας ώστε να μπορεί να γίνει σωστή εκτίμηση της κατάστασης και να ενημερωθεί ο θεράπων για να γίνουν τα επόμενα βήματα. Στην ιογενή οξεία λαρυγγίτιδα με την συνύπαρξη λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας (μια επιπλέον λοίμωξη της τραχείας και των βρόγχων) έχουμε υλακώδη βήχα (μοιάζει με γάβγισμα σκύλου), βράγχος φωνής (βραχνάδα), θορυβώδη αναπνοή στη φάση της εισπνοής (σφύριγμα) και σε σοβαρές περιπτώσεις δυσκολία στην αναπνοή. Συνήθως, προηγούνται επί 2-3 ημέρες ήπια

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ Τ.: 28210 69717

EL. VENIZELOU, KOUNOUPIDIANA AKROTIRI - CHANIA

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ

ρινικά συμπτώματα με μπούκωμα της μύτης, καταρροή και χαμηλό πυρετό (μέχρι 38 βαθμούς). Η κλινική εικόνα της οξείας λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη (συνήθως ≥6 μηνών) και νήπια ηλικίας έως 4-5 ετών, αν και δεν αποκλείονται μεγαλύτερες ηλικίες. Περισσότερο συναντάται κατά το δεύτερο-τρίτο έτος της ζωής. Το παιδί με συμπτώματα οξείας λαρυγγίτιδας πρέπει να επισκέπτεται τον παιδίατρο και να μην αντιμετωπίζεται με τηλεφωνικές οδηγίες. Εκείνος μπορεί να αξιολογήσει σωστότερα τη βαρύτητα της νόσου και στη συνέχεια να δώσει τις ανάλογες οδηγίες. Γενικά, η νόσος ταξινομείται με βάση τη βαρύτητα των συμπτωμάτων σε τρία επίπεδα: ήπια, μέτρια και σοβαρή. Όταν υπάρχει μόνον υλακώδης βήχας, βραχνάδα και σιγμός (σφύριγμα) με το κλάμα (ήπια βαρύτητα) ή όταν ακούγεται σιγμός κατά την ηρεμία (μέτρια βαρύτητα), δεν ανησυχούμε, αλλά πάμε στο γιατρό για να εκτιμήσει την κατάσταση σωστότερα. Όταν όμως έχουμε σημάδια σοβαρής απόφραξης του λάρυγγα, ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης, εξάντληση, ταχύπνοια, ο έντονος εισπνευστικός σιγμός σε ηρεμία τότε μιλάμε για μια σοβαρή κατάσταση που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Όσο πιο μικρής ηλικίας είναι το παιδί με τα συμπτώματα αυτά, τόσο η βαρύτητα αυξάνεται. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα βρέφη κάτω των έξι μηνών. Τι θα χρειαστεί… Υδρατμοί Η αξία του «φαρμάκου» αυτού δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά, αλλά εξακολουθεί να συνιστάται, αφού «φαίνεται» ότι βοηθά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι με την εισπνοή «καθαρού αέρα» μπροστά στο ανοικτό παράθυρο ή στη βεράντα, αλλά μπορεί επίσης να δημιουργηθεί ανάλογο περιβάλλον στο μπάνιο ή στην κουζίνα. Εισπνεόμενη αδρεναλίνη Κορτικοστεροειδή (Κορτιζόνη) Άλλοι θεραπευτικοί χειρισμοί Οξυγόνο χορηγείται μόνο σε περίπτωση υποξαιμίας. Η χορήγηση των ψυχρών υδρατμών πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση που συνυπάρχει άσθμα γατί μπορεί να το επιδεινώσει με την πρόκληση βρογχοσύσπασης από τον ψυχρό αέρα. Αντιπυρετικά αναλόγως των αναγκών και λογική χορήγηση υγρών. Χρόνια λαρυγγίτιδα Η χρόνια λαρυγγίτιδα είναι η φλεγμονή των φωνητικών χορδών που διαρκεί για περισσότερο από 3 εβδομάδες. Οφείλεται συνήθως στο κάπνισμα και στην κακή χρήση φωνής. Έχει χρόνια βραχνάδα, η φωνή είναι πιο βαθιά και υπάρχει αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό. Είναι συχνή στους ενήλικες καπνιστές και όχι στα παιδιά. Χρήζει ενδοσκόπηση και Ωρλ εξέταση για να δωθούν οι κατάλληλες οδηγίες και αγωγή στον ασθενή.

96 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχει επίσης η Μυκητιασική λαρυγγίτιδα που μπορεί να εκδηλωθεί με βράχνιασμα, βήχα ή πόνο και στην ενδοσκόπηση να διακρίνονται μικρές λευκές, στικτές βλάβες. Η λοίμωξη μπορεί να εκδηλωθεί σε ανοσοκατεσταλμένους κυρίως ασθενείς και παιδιά, ή μετά από τοπική χρήση

κορτικοστεροειδών (εισπνεόμενα). Η θεραπεία της είναι τα αντιμυκητιασικά. Η λαρυγγική θηλωμάτωση είναι επίσης αιτία βράγχους φωνής αλλά την γίνεται λόγος γι’ αυτή μόνο στους ενήλικες. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ Οι διαταραχές της φωνής λέγονται δυσφωνίες και για μεγαλύτερη ευκολία μπορούμε να τις χωρίσουμε σε δυο μεγάλες ομάδες, οργανικές και λειτουργικές. Οργανικές διαταραχές φώνησης είναι εξαιτίας κάποιων ανατομικών βλαβών των φωνητικών χορδών, οι οποίες βέβαια δεν είναι τόσο συχνές στην παιδική ηλικία αλλά δεν αποκλείονται κιόλας. Οι συχνότερες από αυτές είναι: Φωνητικά οζίδια που οφείλονται σε κακή χρήση φωνής π.χ. φωνές, κραυγές. Συχνό εύρημα στις νεαρές ηλικίες, όχι σπάνιο και στα παιδιά με συνήθεια να φωνάζουν. Τα παιδιά με παρουσία φωνητικών οζιδίων πρέπει να εξετάζονται για πιθανή έκπτωση ακοής. Η λογοθεραπεία έχει αρκετά καλά αποτελέσματα, και σπάνια προχωράμε σε χειρουργική αφαίρεση αυτών. Πάλι όμως μετά χρειάζονται μαθήματα καλής χρήσης φωνής. Πολύποδες των φωνητικών χορδών είναι παθολογία ενηλίκων, καπνιστών, ανθρώπων που μιλάνε πολύ και σπάνια στα παιδιά. Λειτουργικές διαταραχές της φωνής χαρακτηρίζονται από βράγχος φωνής ή αφωνία και ανατομικά ο λάρυγγας είναι φυσιολογικός. Χρήσιμη εδώ δεν είναι η ενδοσκόπηση.

• Υπερλειτουργική δυσφωνία (φώνηση με καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας και κόπωση των μυών του λάρυγγα).

• Υπολειτουργική δυσφωνία με αδύναμη φωνή λόγω ατελούς σύγκλεισης γλωττίδας με διαφυγή αέρα (συχνό αποτέλεσμα παρατεταμένης φωνητικής προφύλαξης μετά από λαρυγγίτιδα ή δευτερογενώς επί γενικής σωματικής ασθένειας).

• Μικτή δυσφωνία που παρουσιάζει συμπτώματα και των δύο ανωτέρω δυσφωνιών. Σε αυτή την ομάδα ανήκει και η ψυχογενής δυσφωνία και η αφωνία που αντιμετωπίζεται από λογοθεραπευτή ή/και ψυχολόγο. Λειτουργικές δυσφωνίες μπορεί να κρύβουν γενικευμένες νευρολογικές παθήσεις π.χ μυασθένεια με χαρακτηριστική πτώση της φωνής μέχρι αφωνία στη διάρκεια της ημέρας. Για τη διάγνωση και θεραπεία χρειάζεται συνεργασία νευρολόγου και ΩΡΛ!!!!. Επίσης υπάρχει η Εφηβοφωνία δηλαδή η παθολογική μεταφορά του ύψους της φωνής, που μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της εφηβείας στα αγόρια. Η φωνή διακυμαίνεται ανάμεσα στους υψηλούς τόνους της παιδικής φωνής και στους μπάσους τόνους της ανδρικής φωνής χωρίς να σταθεροποιείται. Η φωνή κάθε ανθρώπου λοιπόν είναι μοναδική όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα. Παράγεται από τις φωνητικές χορδές αλλά διαμορφώνεται και αποκτά χροιά με τη συμμετοχή της μύτης, της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα και των παραρρινίων κοιλοτήτων. Συνεπώς η πλήρης ΩΡΛ εξέταση παίζει αναμφισβήτητα πρωταγωνιστικό ρόλο στην έγκυρη διάγνωση και ορθή αντιμετώπιση των διαταραχών της φώνησης, μερικές φορές σε συνεργασία με επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων (νευρολόγος, λογοθεραπευτής). 

ΟΤΑΝ ΑΛΛΑΖΕΙ Η ΦΩΝΗ

ρινικά συμπτώματα με μπούκωμα της μύτης, καταρροή και χαμηλό πυρετό (μέχρι 38 βαθμούς). Η κλινική εικόνα της οξείας λαρυγγοτραχειοβρογχίτιδας εμφανίζεται κυρίως σε βρέφη (συνήθως ≥6 μηνών) και νήπια ηλικίας έως 4-5 ετών, αν και δεν αποκλείονται μεγαλύτερες ηλικίες. Περισσότερο συναντάται κατά το δεύτερο-τρίτο έτος της ζωής. Το παιδί με συμπτώματα οξείας λαρυγγίτιδας πρέπει να επισκέπτεται τον παιδίατρο και να μην αντιμετωπίζεται με τηλεφωνικές οδηγίες. Εκείνος μπορεί να αξιολογήσει σωστότερα τη βαρύτητα της νόσου και στη συνέχεια να δώσει τις ανάλογες οδηγίες. Γενικά, η νόσος ταξινομείται με βάση τη βαρύτητα των συμπτωμάτων σε τρία επίπεδα: ήπια, μέτρια και σοβαρή. Όταν υπάρχει μόνον υλακώδης βήχας, βραχνάδα και σιγμός (σφύριγμα) με το κλάμα (ήπια βαρύτητα) ή όταν ακούγεται σιγμός κατά την ηρεμία (μέτρια βαρύτητα), δεν ανησυχούμε, αλλά πάμε στο γιατρό για να εκτιμήσει την κατάσταση σωστότερα. Όταν όμως έχουμε σημάδια σοβαρής απόφραξης του λάρυγγα, ελαττωμένο επίπεδο συνείδησης, εξάντληση, ταχύπνοια, ο έντονος εισπνευστικός σιγμός σε ηρεμία τότε μιλάμε για μια σοβαρή κατάσταση που χρειάζεται άμεση αντιμετώπιση. Όσο πιο μικρής ηλικίας είναι το παιδί με τα συμπτώματα αυτά, τόσο η βαρύτητα αυξάνεται. Ιδιαίτερη περίπτωση αποτελούν τα βρέφη κάτω των έξι μηνών. Τι θα χρειαστεί… Υδρατμοί Η αξία του «φαρμάκου» αυτού δεν έχει επιβεβαιωθεί επιστημονικά, αλλά εξακολουθεί να συνιστάται, αφού «φαίνεται» ότι βοηθά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο σπίτι με την εισπνοή «καθαρού αέρα» μπροστά στο ανοικτό παράθυρο ή στη βεράντα, αλλά μπορεί επίσης να δημιουργηθεί ανάλογο περιβάλλον στο μπάνιο ή στην κουζίνα. Εισπνεόμενη αδρεναλίνη Κορτικοστεροειδή (Κορτιζόνη) Άλλοι θεραπευτικοί χειρισμοί Οξυγόνο χορηγείται μόνο σε περίπτωση υποξαιμίας. Η χορήγηση των ψυχρών υδρατμών πρέπει να αποφεύγεται σε περίπτωση που συνυπάρχει άσθμα γατί μπορεί να το επιδεινώσει με την πρόκληση βρογχοσύσπασης από τον ψυχρό αέρα. Αντιπυρετικά αναλόγως των αναγκών και λογική χορήγηση υγρών. Χρόνια λαρυγγίτιδα Η χρόνια λαρυγγίτιδα είναι η φλεγμονή των φωνητικών χορδών που διαρκεί για περισσότερο από 3 εβδομάδες. Οφείλεται συνήθως στο κάπνισμα και στην κακή χρήση φωνής. Έχει χρόνια βραχνάδα, η φωνή είναι πιο βαθιά και υπάρχει αίσθημα ξηρότητας στο λαιμό. Είναι συχνή στους ενήλικες καπνιστές και όχι στα παιδιά. Χρήζει ενδοσκόπηση και Ωρλ εξέταση για να δωθούν οι κατάλληλες οδηγίες και αγωγή στον ασθενή.

96 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχει επίσης η Μυκητιασική λαρυγγίτιδα που μπορεί να εκδηλωθεί με βράχνιασμα, βήχα ή πόνο και στην ενδοσκόπηση να διακρίνονται μικρές λευκές, στικτές βλάβες. Η λοίμωξη μπορεί να εκδηλωθεί σε ανοσοκατεσταλμένους κυρίως ασθενείς και παιδιά, ή μετά από τοπική χρήση

κορτικοστεροειδών (εισπνεόμενα). Η θεραπεία της είναι τα αντιμυκητιασικά. Η λαρυγγική θηλωμάτωση είναι επίσης αιτία βράγχους φωνής αλλά την γίνεται λόγος γι’ αυτή μόνο στους ενήλικες. ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ ΤΗΣ ΦΩΝΗΣ Οι διαταραχές της φωνής λέγονται δυσφωνίες και για μεγαλύτερη ευκολία μπορούμε να τις χωρίσουμε σε δυο μεγάλες ομάδες, οργανικές και λειτουργικές. Οργανικές διαταραχές φώνησης είναι εξαιτίας κάποιων ανατομικών βλαβών των φωνητικών χορδών, οι οποίες βέβαια δεν είναι τόσο συχνές στην παιδική ηλικία αλλά δεν αποκλείονται κιόλας. Οι συχνότερες από αυτές είναι: Φωνητικά οζίδια που οφείλονται σε κακή χρήση φωνής π.χ. φωνές, κραυγές. Συχνό εύρημα στις νεαρές ηλικίες, όχι σπάνιο και στα παιδιά με συνήθεια να φωνάζουν. Τα παιδιά με παρουσία φωνητικών οζιδίων πρέπει να εξετάζονται για πιθανή έκπτωση ακοής. Η λογοθεραπεία έχει αρκετά καλά αποτελέσματα, και σπάνια προχωράμε σε χειρουργική αφαίρεση αυτών. Πάλι όμως μετά χρειάζονται μαθήματα καλής χρήσης φωνής. Πολύποδες των φωνητικών χορδών είναι παθολογία ενηλίκων, καπνιστών, ανθρώπων που μιλάνε πολύ και σπάνια στα παιδιά. Λειτουργικές διαταραχές της φωνής χαρακτηρίζονται από βράγχος φωνής ή αφωνία και ανατομικά ο λάρυγγας είναι φυσιολογικός. Χρήσιμη εδώ δεν είναι η ενδοσκόπηση.

• Υπερλειτουργική δυσφωνία (φώνηση με καταβολή μεγαλύτερης προσπάθειας και κόπωση των μυών του λάρυγγα).

• Υπολειτουργική δυσφωνία με αδύναμη φωνή λόγω ατελούς σύγκλεισης γλωττίδας με διαφυγή αέρα (συχνό αποτέλεσμα παρατεταμένης φωνητικής προφύλαξης μετά από λαρυγγίτιδα ή δευτερογενώς επί γενικής σωματικής ασθένειας).

• Μικτή δυσφωνία που παρουσιάζει συμπτώματα και των δύο ανωτέρω δυσφωνιών. Σε αυτή την ομάδα ανήκει και η ψυχογενής δυσφωνία και η αφωνία που αντιμετωπίζεται από λογοθεραπευτή ή/και ψυχολόγο. Λειτουργικές δυσφωνίες μπορεί να κρύβουν γενικευμένες νευρολογικές παθήσεις π.χ μυασθένεια με χαρακτηριστική πτώση της φωνής μέχρι αφωνία στη διάρκεια της ημέρας. Για τη διάγνωση και θεραπεία χρειάζεται συνεργασία νευρολόγου και ΩΡΛ!!!!. Επίσης υπάρχει η Εφηβοφωνία δηλαδή η παθολογική μεταφορά του ύψους της φωνής, που μπορεί να εμφανιστεί στην αρχή της εφηβείας στα αγόρια. Η φωνή διακυμαίνεται ανάμεσα στους υψηλούς τόνους της παιδικής φωνής και στους μπάσους τόνους της ανδρικής φωνής χωρίς να σταθεροποιείται. Η φωνή κάθε ανθρώπου λοιπόν είναι μοναδική όπως τα δακτυλικά αποτυπώματα. Παράγεται από τις φωνητικές χορδές αλλά διαμορφώνεται και αποκτά χροιά με τη συμμετοχή της μύτης, της στοματικής κοιλότητας, του φάρυγγα και των παραρρινίων κοιλοτήτων. Συνεπώς η πλήρης ΩΡΛ εξέταση παίζει αναμφισβήτητα πρωταγωνιστικό ρόλο στην έγκυρη διάγνωση και ορθή αντιμετώπιση των διαταραχών της φώνησης, μερικές φορές σε συνεργασία με επιστήμονες άλλων ειδικοτήτων (νευρολόγος, λογοθεραπευτής). 

ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

ΟΞΕΙΑ ΟΡΧΙΔΥΝΙΑ Ο δυνατός πόνος στους όρχεις απαιτεί άμεση ιατρική εξέταση και φροντίδα. Οι όρχεις είναι πολύ ευαίσθητα όργανα. Ο πόνος στους όρχεις μπορεί να εντοπίζεται επάνω τους ή και να εμφανιστεί στο κάτω μέρος της κοιλιάς πολύ πριν εντοπιστεί στους όρχεις. Οι συχνότερες αιτίες πρόκλησης πόνου στους όρχεις είναι: 1) Συστροφή υδατίδας κύστης Morgagni, η πιο συχνή αιτία οξέος ημιόσχεου στην παιδική ηλικία.

2) Φλεγμονή (επιδιδυμίτιδα - ορχίτιδα).

3) Συστροφή των όρχεων, αποτελεί μια επείγουσα ιατρική κατάσταση και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση , καθώς διακόπτεται η παροχή αίματος προς και από τους όρχεις με κίνδυνο να νεκρωθούν.

4) Κήλη (βουβωνο-/οσχεοκήλη - υδροκήλη).

5) Τραυματισμός.

Δρ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός | Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

Η τελική διάγνωση και η επιλογή μεταξύ συντηρητικής ή χειρουργικής αντιμετώπισης γίνεται από τον παιδοχειρουργό. 

Αρχοντάκη 3 (έναντι κλινικής Καπάκη), Χανιά Τηλ.: 28210 50905 - Κιν.: 6972 216 396 Ε-mail: voulaorfanoudaki@yahoo.gr

Η

κρυψορχία είναι η συχνότερη ανωμαλία των γεννητικών οργάνων στα αγόρια. Η κρυψορχία οφείλεται σε ανωμαλία της μετάβασης των όρχεων από την κοιλιακή χώρα πρός το όσχεο, τον σακοειδή θύλακα που περιέχει κανονικά τους όρχεις, κατά τους τελευταίους μήνες της εμβρυικής ζωής. Εμφανίζεται στο 30% των πρόωρα γεννημένων αγοριών και μόνο 4% των τελειόμηνων και μπορεί να είναι μονόή αμφοτερόπλευρη. Στο 50% των αγοριών που παρουσιάζουν κρυψορχία κατά την γέννησή τους οι όρχεις μετακινούνται προς το όσχεο κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής τους. Εάν δεν συμβεί αυτό τότε επιβάλλεται η χειρουργική αποκατάσταση, διότι εάν οι όρχεις παραμείνουν ψηλά κινδυνεύουν να υποστούν μόνιμη βλάβη η να εμφανιστούν άλλα ιατρικά προβλήματα όπως: 1) Στειρότητα εξ΄αιτίας της έκθεσής τους στο σώμα σε υψηλότερη θερμοκρασία 37C έναντι 34C στο όσχεο.

2) Συστροφή του όρχεος λόγω έλλειψης σταθεροποίησης τους με αποτέλεσμα την ελεύθερη κίνηση γύρω από τον άξονά τους και την ελλειπή αιμάτωσή τους, που μπορεί να επιφέρει έως και την νέκρωση του όρχεος.

3)Καρκινοποίηση του όρχεος.

4)Αυξανόμενη πιθανότητα τραυματισμού λόγω της εκτόπου θέσεως του όρχεος.

5)Επιπλοκές λόγω πιθανόν συνυπάρχουσας βουβωνοκήλης.

98 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η αρχική διάγνωση γίνεται κατά την εξέταση από τον

ΞΗΡΩΤΙΚΗ ΒΑΛΑΝΙΤΙΔΑ παιδίατρο, ο οποίος το παραπέμπει για εκτίμηση, παρακολούθηση και τυχόν αποκατάσταση στον παιδοχειρουργό. Σημαντικές πληροφορίες για μέγεθος, ανάπτυξη και αιμάτωση των έκτοπων όρχεων που δεν ψηλαφούνται (περίπου 30% των περιστατικών), καθώς και για την ύπαρξη τυχόν συνοδών ανωμαλιών ( π.χ. βουβωνοκήλη, ενδοκοιλιακοί όρχεις, ανορχία) αντλούνται από τo υπερηχογράφημα και το triplex αγγείων. Ανασπώμενοι όρχεις Σε ορισμένα αγόρια μπορεί οι όρχεις άλλοτε να ευρίσκονται εντός και άλλοτε εκτός του όσχεου, δηλαδή να είναι ανεπαρκώς σταθεροποιημένοι, οπότε χαρακτηρίζονται ως «ανασπώμενοι όρχεις». Στην περίπτωση αυτή απαιτείται λεπτομερής εξέταση και παρακολούθηση από παιδοχειρουργό ώστε να διαλευκανθεί κατά πόσο πρόκειται για μια απλή ανάσπαση του όρχεος ή για μια πραγματική κρυψορχία για την οποία επιβάλλεται έγκαιρη χειρουργική παρέμβαση. Κατά την χειρουργική αποκατάσταση της κρυψορχίας που ονομάζεται ορχεοπηξία ο όρχις τοποθετείται και καθηλώνεται στο όσχεο. Πιθανόν συνυπάρχουσα βουβωνοκήλη αποκαθίσταται κατά την διάρκεια της επέμβασης, από την οποία το παιδί ανακάμπτει μέσα σε μία το πολύ εβδομάδα. Ακολουθεί παρακολούθηση από τον παιδοχειρουργό σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Σταδιακά δημιουργείται υπερτροφική «ουλή» στην ακροποσθία, η οποία γίνεται σκληρή και σταματάει να αποκαλύπτει τη βάλανο. Καθώς τα περισσότερα αγόρια αυτής της ηλικίας ντρέπονται να αναφέρουν στους γονείς τους την ενόχληση, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί τόσο που προκαλείται δυσκολία στην ούρηση.

Ξ

ηρωτική Βαλανίτιδα (Balanitis Xerotica Obliterans) μία δερματική πάθηση, ουσιαστικά άγνωστης αιτιολογίας (ιδιοπαθής, φλεγμονώδης, αυτοάνοσης) και μία από τις απόλυτες ενδείξεις για περιτομή ( επέμβαση στην ακροποσθία ), καθότι προκαλεί πραγματική παθολογική φίμωση! Το 49% επηρεάζει εκτός από το δέρμα ( ακροποσθία) και τη βάλανο (κεφαλή του πέους), ενώ σπανιότερα και το έξω στόμιο της ουρήθρας. Είναι σπάνια πριν την ηλικία των 5 ετών (κυρίως στην ηλικία 9-11 ετών). ΄Εως την ηλικία των 15 ετών 0,6% θα εμφανίσουν ξηρωτική βαλανίτιδα, οπότε δεν είναι ούτε πολύ συχνή, αλλά ούτε και σπάνια ασθένεια. Η εμφάνιση της πάθησης δεν φαίνεται να έχει καμία σχέση με το αν έχουν προηγηθεί παρεμβάσεις στην περιοχή (όπως λύση συμφύσεων) ή έχουν προηγηθεί βαλανοποσθίτιδες ούτε έχει σχέση με την ύπαρξη συμφύσεων ή φυσιολογικής στένωσης στην ακροποσθία. Μπορεί να εμφανιστεί με την ίδια πιθανότητα σε παιδιά που αποκαλυπτόταν πλήρως η βάλανος (φυσικά ή μετά από παρέμβαση) και σε παιδιά που δεν αποκαλυπτόταν.

Τα συμπτώματα είναι: τοπική ενόχληση, κνησμός, μικρή αιμορραγία, ενόχληση κατά την ούρηση, επώδυνες στήσεις. Υπάρχει εμφανής δυσκολία να «τραβηχτεί» η ακροποσθία προς τα πίσω και κάποια στιγμή μπορεί να εμφανιστεί απώλεια ούρων ή νυχτερινή ενούρηση, ενώ προηγουμένως το αγόρι ήταν στεγνό. Στο αρχικό στάδιο της νόσου και μόνο για μικρό διάστημα, μπορεί να γίνει προσπάθεια τοπική εφαρμογή κρέμας κορτικοστεροειδών, με μικρή όμως επιτυχία. Φαίνεται ότι μπορεί να καθυστερήσει την πρόοδο της νόσου, χωρίς να προκαλεί ίαση. Επαφίεται στην κρίση του γιατρού η απόφαση για προσπάθεια με συντηρητική θεραπεία, δεδομένου ότι υπάρχει κίνδυνος η καθυστέρηση της περιτομής να οδηγήσει στην επέκταση της νόσου σε βάλανο και το στόμιο της ουρήθρας Η επέμβαση, περιτομή, γίνεται με γενική αναισθησία, όπως οι περισσότερες επεμβάσεις της Παιδοχειρουργικής και επιβάλλεται να γίνεται άμεσα, διότι όταν πλέον το παιδί φτάσει στο γιατρό υπάρχει ήδη σοβαρή δυσκολία στην ούρηση. Η βάλανος παραμένει μόνιμα μερικώς ή πλήρως ακάλυπτη. Αν έχει προσβληθεί το έξω στόμιο της ουρήθρας, περίπου στο 5% των παιδιών, μπορεί να χρειαστεί και εκεί κάποιου είδους παρέμβαση. Συμπερασματικά: όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες, γι΄ αυτό επιβάλλεται να εκτιμάτε η περιοχή από τον μόνο

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 99

ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

ΚΡΥΨΟΡΧΙΑ

ΟΞΕΙΑ ΟΡΧΙΔΥΝΙΑ Ο δυνατός πόνος στους όρχεις απαιτεί άμεση ιατρική εξέταση και φροντίδα. Οι όρχεις είναι πολύ ευαίσθητα όργανα. Ο πόνος στους όρχεις μπορεί να εντοπίζεται επάνω τους ή και να εμφανιστεί στο κάτω μέρος της κοιλιάς πολύ πριν εντοπιστεί στους όρχεις. Οι συχνότερες αιτίες πρόκλησης πόνου στους όρχεις είναι: 1) Συστροφή υδατίδας κύστης Morgagni, η πιο συχνή αιτία οξέος ημιόσχεου στην παιδική ηλικία.

2) Φλεγμονή (επιδιδυμίτιδα - ορχίτιδα).

3) Συστροφή των όρχεων, αποτελεί μια επείγουσα ιατρική κατάσταση και απαιτεί άμεση αντιμετώπιση , καθώς διακόπτεται η παροχή αίματος προς και από τους όρχεις με κίνδυνο να νεκρωθούν.

4) Κήλη (βουβωνο-/οσχεοκήλη - υδροκήλη).

5) Τραυματισμός.

Δρ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΟΡΦΑΝΟΥΔΑΚΗ Πρόεδρος Ιατρικού Συλλόγου Χανίων Παιδοχειρουργός | Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Μονάχου

Η τελική διάγνωση και η επιλογή μεταξύ συντηρητικής ή χειρουργικής αντιμετώπισης γίνεται από τον παιδοχειρουργό. 

Αρχοντάκη 3 (έναντι κλινικής Καπάκη), Χανιά Τηλ.: 28210 50905 - Κιν.: 6972 216 396 Ε-mail: voulaorfanoudaki@yahoo.gr

Η

κρυψορχία είναι η συχνότερη ανωμαλία των γεννητικών οργάνων στα αγόρια. Η κρυψορχία οφείλεται σε ανωμαλία της μετάβασης των όρχεων από την κοιλιακή χώρα πρός το όσχεο, τον σακοειδή θύλακα που περιέχει κανονικά τους όρχεις, κατά τους τελευταίους μήνες της εμβρυικής ζωής. Εμφανίζεται στο 30% των πρόωρα γεννημένων αγοριών και μόνο 4% των τελειόμηνων και μπορεί να είναι μονόή αμφοτερόπλευρη. Στο 50% των αγοριών που παρουσιάζουν κρυψορχία κατά την γέννησή τους οι όρχεις μετακινούνται προς το όσχεο κατά το πρώτο εξάμηνο της ζωής τους. Εάν δεν συμβεί αυτό τότε επιβάλλεται η χειρουργική αποκατάσταση, διότι εάν οι όρχεις παραμείνουν ψηλά κινδυνεύουν να υποστούν μόνιμη βλάβη η να εμφανιστούν άλλα ιατρικά προβλήματα όπως: 1) Στειρότητα εξ΄αιτίας της έκθεσής τους στο σώμα σε υψηλότερη θερμοκρασία 37C έναντι 34C στο όσχεο.

2) Συστροφή του όρχεος λόγω έλλειψης σταθεροποίησης τους με αποτέλεσμα την ελεύθερη κίνηση γύρω από τον άξονά τους και την ελλειπή αιμάτωσή τους, που μπορεί να επιφέρει έως και την νέκρωση του όρχεος.

3)Καρκινοποίηση του όρχεος.

4)Αυξανόμενη πιθανότητα τραυματισμού λόγω της εκτόπου θέσεως του όρχεος.

5)Επιπλοκές λόγω πιθανόν συνυπάρχουσας βουβωνοκήλης.

98 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η αρχική διάγνωση γίνεται κατά την εξέταση από τον

ΞΗΡΩΤΙΚΗ ΒΑΛΑΝΙΤΙΔΑ παιδίατρο, ο οποίος το παραπέμπει για εκτίμηση, παρακολούθηση και τυχόν αποκατάσταση στον παιδοχειρουργό. Σημαντικές πληροφορίες για μέγεθος, ανάπτυξη και αιμάτωση των έκτοπων όρχεων που δεν ψηλαφούνται (περίπου 30% των περιστατικών), καθώς και για την ύπαρξη τυχόν συνοδών ανωμαλιών ( π.χ. βουβωνοκήλη, ενδοκοιλιακοί όρχεις, ανορχία) αντλούνται από τo υπερηχογράφημα και το triplex αγγείων. Ανασπώμενοι όρχεις Σε ορισμένα αγόρια μπορεί οι όρχεις άλλοτε να ευρίσκονται εντός και άλλοτε εκτός του όσχεου, δηλαδή να είναι ανεπαρκώς σταθεροποιημένοι, οπότε χαρακτηρίζονται ως «ανασπώμενοι όρχεις». Στην περίπτωση αυτή απαιτείται λεπτομερής εξέταση και παρακολούθηση από παιδοχειρουργό ώστε να διαλευκανθεί κατά πόσο πρόκειται για μια απλή ανάσπαση του όρχεος ή για μια πραγματική κρυψορχία για την οποία επιβάλλεται έγκαιρη χειρουργική παρέμβαση. Κατά την χειρουργική αποκατάσταση της κρυψορχίας που ονομάζεται ορχεοπηξία ο όρχις τοποθετείται και καθηλώνεται στο όσχεο. Πιθανόν συνυπάρχουσα βουβωνοκήλη αποκαθίσταται κατά την διάρκεια της επέμβασης, από την οποία το παιδί ανακάμπτει μέσα σε μία το πολύ εβδομάδα. Ακολουθεί παρακολούθηση από τον παιδοχειρουργό σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Σταδιακά δημιουργείται υπερτροφική «ουλή» στην ακροποσθία, η οποία γίνεται σκληρή και σταματάει να αποκαλύπτει τη βάλανο. Καθώς τα περισσότερα αγόρια αυτής της ηλικίας ντρέπονται να αναφέρουν στους γονείς τους την ενόχληση, η κατάσταση μπορεί να επιδεινωθεί τόσο που προκαλείται δυσκολία στην ούρηση.

Ξ

ηρωτική Βαλανίτιδα (Balanitis Xerotica Obliterans) μία δερματική πάθηση, ουσιαστικά άγνωστης αιτιολογίας (ιδιοπαθής, φλεγμονώδης, αυτοάνοσης) και μία από τις απόλυτες ενδείξεις για περιτομή ( επέμβαση στην ακροποσθία ), καθότι προκαλεί πραγματική παθολογική φίμωση! Το 49% επηρεάζει εκτός από το δέρμα ( ακροποσθία) και τη βάλανο (κεφαλή του πέους), ενώ σπανιότερα και το έξω στόμιο της ουρήθρας. Είναι σπάνια πριν την ηλικία των 5 ετών (κυρίως στην ηλικία 9-11 ετών). ΄Εως την ηλικία των 15 ετών 0,6% θα εμφανίσουν ξηρωτική βαλανίτιδα, οπότε δεν είναι ούτε πολύ συχνή, αλλά ούτε και σπάνια ασθένεια. Η εμφάνιση της πάθησης δεν φαίνεται να έχει καμία σχέση με το αν έχουν προηγηθεί παρεμβάσεις στην περιοχή (όπως λύση συμφύσεων) ή έχουν προηγηθεί βαλανοποσθίτιδες ούτε έχει σχέση με την ύπαρξη συμφύσεων ή φυσιολογικής στένωσης στην ακροποσθία. Μπορεί να εμφανιστεί με την ίδια πιθανότητα σε παιδιά που αποκαλυπτόταν πλήρως η βάλανος (φυσικά ή μετά από παρέμβαση) και σε παιδιά που δεν αποκαλυπτόταν.

Τα συμπτώματα είναι: τοπική ενόχληση, κνησμός, μικρή αιμορραγία, ενόχληση κατά την ούρηση, επώδυνες στήσεις. Υπάρχει εμφανής δυσκολία να «τραβηχτεί» η ακροποσθία προς τα πίσω και κάποια στιγμή μπορεί να εμφανιστεί απώλεια ούρων ή νυχτερινή ενούρηση, ενώ προηγουμένως το αγόρι ήταν στεγνό. Στο αρχικό στάδιο της νόσου και μόνο για μικρό διάστημα, μπορεί να γίνει προσπάθεια τοπική εφαρμογή κρέμας κορτικοστεροειδών, με μικρή όμως επιτυχία. Φαίνεται ότι μπορεί να καθυστερήσει την πρόοδο της νόσου, χωρίς να προκαλεί ίαση. Επαφίεται στην κρίση του γιατρού η απόφαση για προσπάθεια με συντηρητική θεραπεία, δεδομένου ότι υπάρχει κίνδυνος η καθυστέρηση της περιτομής να οδηγήσει στην επέκταση της νόσου σε βάλανο και το στόμιο της ουρήθρας Η επέμβαση, περιτομή, γίνεται με γενική αναισθησία, όπως οι περισσότερες επεμβάσεις της Παιδοχειρουργικής και επιβάλλεται να γίνεται άμεσα, διότι όταν πλέον το παιδί φτάσει στο γιατρό υπάρχει ήδη σοβαρή δυσκολία στην ούρηση. Η βάλανος παραμένει μόνιμα μερικώς ή πλήρως ακάλυπτη. Αν έχει προσβληθεί το έξω στόμιο της ουρήθρας, περίπου στο 5% των παιδιών, μπορεί να χρειαστεί και εκεί κάποιου είδους παρέμβαση. Συμπερασματικά: όλες οι περιπτώσεις δεν είναι ίδιες, γι΄ αυτό επιβάλλεται να εκτιμάτε η περιοχή από τον μόνο

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 99

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ

ΔΟΥΛΑΒΕΡΗ ΤΖΕΟΡΤΖΕΤΑ Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος Τ. ιατρός Νοσοκ. «Ανδρέας Συγγρός» ΣΚΑΛΙΔΗ ΚΑΙ ΜΑΝΟΥΣΟΓΙΑΝΝΑΚΗΔΩΝ 1 ΤΗΛ.2821044441 FAX.2821044442 E-mail getad@otenet.gr

Α

τοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα διαταραχή της ανώτερης στιβάδας του δέρματος με έντονο κνησμό και οι πάσχοντες υποφέρουν, το δέρμα είναι κόκκινο, κνησμώδες, με δριφάνες. Ξεκινάει στην παιδική βρεφική ηλικία και μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία ή την ενήλικη ζωή.

ΑΙΤΙΑ Η αιτιοπαθολογία είναι περίπλοκη, τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει μια αιτία, αλλά πολλαπλές καταστάσεις που προκαλούν εξάρσεις και υφέσεις.

100 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

1. Περιβαλλοντικοί παράγοντες - Η υγρασία πυροδοτεί τις εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας.

- Έξαρση το χειμώνα.

- Ύφεση το καλοκαίρι (προσοχή με την υπεριώδη ακτινοβολία).

- Η έκθεση στην σκόνη επίσης προκαλεί έξαρση.

2. Ανοσολογικοί παράγοντες Αύξηση των μονοκυττάρων, αυξημένο ΙgE και θετικά prick test σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα είναι σημαντικά στην ατοπική δερματίτιδα. Οι εξετάσεις αίματος επιβεβαιώνουν την διάγνωση. Πολλές φορές η ατοπική δερματίτιδα συνυπάρχει με την ατοπική ρινίτιδα, ατοπική επιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό άσθμα σαν ατοπικό σύνδρομο.

3. Γενετικοί παράγοντες

Βαριές μορφές ατοπικής δερματίτιδας συνδυάζονται με Χ linked α γ σφαιριναιμία αλλά η Ιg Ε σε αυτές τις περιπτώσεις σχεδόν δεν υπάρχει. Εκδηλώνεται συχνότερα σε οικογένειες με ιστορικό εκζέματος, αλλεργικής ρινίτιδας αλλεργικής επιπεφυκίτιδας ή αλλεργικού βρογχικού άσθματος.

4. Εκλυτικοί παράγοντες - Ψυχολογικοί παράγοντες θυμός, απογοήτευση, άγχος, ανυπομονησία.

- Λοιμώξεις.

- Επαφή με ερεθιστικές ουσίες.

- Ξηροδερμία. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Υπάρχουν δύο μορφές που εμφανίζονται σε διάφορες ηλικίες με διαφορετική κατανομή, σε: 1. Οξεία ατοπική δερματίτιδα – εκδηλώνεται με κνησμώδεις βλατίδες, ερύθημα, φυσαλίδες, εκδορές και υγρό.

2. Χρόνια ατοπική δερματίτιδα – εκδηλώνεται με λειχηνοποίηση, βλατίδες, έντονη ξηροδερμία που επιδεινώνει τον κνησμό. Βρεφικό έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα βρεφών Εντοπίζονται βλάβες σε όλο το σώμα εκτός της περιοχής της πάνας, σε οξεία μορφή και μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με μαλακτικές αγωγές και σπάνια χρήζει φαρμακευτικής αγωγής.

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ

ΔΟΥΛΑΒΕΡΗ ΤΖΕΟΡΤΖΕΤΑ Δερματολόγος-Αφροδισιολόγος Τ. ιατρός Νοσοκ. «Ανδρέας Συγγρός» ΣΚΑΛΙΔΗ ΚΑΙ ΜΑΝΟΥΣΟΓΙΑΝΝΑΚΗΔΩΝ 1 ΤΗΛ.2821044441 FAX.2821044442 E-mail getad@otenet.gr

Α

τοπική δερματίτιδα είναι μια χρόνια υποτροπιάζουσα διαταραχή της ανώτερης στιβάδας του δέρματος με έντονο κνησμό και οι πάσχοντες υποφέρουν, το δέρμα είναι κόκκινο, κνησμώδες, με δριφάνες. Ξεκινάει στην παιδική βρεφική ηλικία και μπορεί να διαρκέσει μέχρι την εφηβεία ή την ενήλικη ζωή.

ΑΙΤΙΑ Η αιτιοπαθολογία είναι περίπλοκη, τις περισσότερες φορές δεν υπάρχει μια αιτία, αλλά πολλαπλές καταστάσεις που προκαλούν εξάρσεις και υφέσεις.

100 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

1. Περιβαλλοντικοί παράγοντες - Η υγρασία πυροδοτεί τις εξάρσεις της ατοπικής δερματίτιδας.

- Έξαρση το χειμώνα.

- Ύφεση το καλοκαίρι (προσοχή με την υπεριώδη ακτινοβολία).

- Η έκθεση στην σκόνη επίσης προκαλεί έξαρση.

2. Ανοσολογικοί παράγοντες Αύξηση των μονοκυττάρων, αυξημένο ΙgE και θετικά prick test σε περιβαλλοντικά αλλεργιογόνα είναι σημαντικά στην ατοπική δερματίτιδα. Οι εξετάσεις αίματος επιβεβαιώνουν την διάγνωση. Πολλές φορές η ατοπική δερματίτιδα συνυπάρχει με την ατοπική ρινίτιδα, ατοπική επιπεφυκίτιδα και το αλλεργικό άσθμα σαν ατοπικό σύνδρομο.

3. Γενετικοί παράγοντες

Βαριές μορφές ατοπικής δερματίτιδας συνδυάζονται με Χ linked α γ σφαιριναιμία αλλά η Ιg Ε σε αυτές τις περιπτώσεις σχεδόν δεν υπάρχει. Εκδηλώνεται συχνότερα σε οικογένειες με ιστορικό εκζέματος, αλλεργικής ρινίτιδας αλλεργικής επιπεφυκίτιδας ή αλλεργικού βρογχικού άσθματος.

4. Εκλυτικοί παράγοντες - Ψυχολογικοί παράγοντες θυμός, απογοήτευση, άγχος, ανυπομονησία.

- Λοιμώξεις.

- Επαφή με ερεθιστικές ουσίες.

- Ξηροδερμία. ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Υπάρχουν δύο μορφές που εμφανίζονται σε διάφορες ηλικίες με διαφορετική κατανομή, σε: 1. Οξεία ατοπική δερματίτιδα – εκδηλώνεται με κνησμώδεις βλατίδες, ερύθημα, φυσαλίδες, εκδορές και υγρό.

2. Χρόνια ατοπική δερματίτιδα – εκδηλώνεται με λειχηνοποίηση, βλατίδες, έντονη ξηροδερμία που επιδεινώνει τον κνησμό. Βρεφικό έκζεμα ή ατοπική δερματίτιδα βρεφών Εντοπίζονται βλάβες σε όλο το σώμα εκτός της περιοχής της πάνας, σε οξεία μορφή και μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο με μαλακτικές αγωγές και σπάνια χρήζει φαρμακευτικής αγωγής.

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ

Ατοπική δερματίτιδα παιδικής ηλικίας Εντοπίζεται στον αυχένα, χέρια και πόδια, κυρίως πίσω από τα γόνατα και μπροστά από τους αγκώνες. Τίθεται υπό έλεγχο με μαλακτικές κρέμες αλλά τις περισσότερες φορές χρήζει και φαρμακευτικής αγωγής.

Ατοπική δερματίτιδα ενήλικα Οι βλάβες είναι περιορισμένες στα άκρα: χέρια, πόδια, μπροστά από τους αγκώνες και πίσω από τα γόνατα. Τις περισσότερες φορές χρήζει συστηματικής φαρμακευτικής αγωγής.

Πρέπει ουσιαστικά να θεραπεύουμε τα συμπτώματα, να προλαβαίνουμε τις επιπλοκές και η αγωγή να μην είναι κουραστική ώστε οι ασθενείς να μπορούν να την ακολουθήσουν σχετικά ευχάριστα και εύκολα. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής. Περιλαμβάνει προληπτική αγωγή ,φαρμακευτική αγωγή και συντηρητική αγωγή. Προληπτική αγωγή Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών: χημικές ουσίες και σκόνη πλυντηρίου όπως επίσης και αποφυγή χρήσης σκούρων ρούχων. Χρήση των ενυδατικών κρεμών και ειδικά σκευάσματα από το φαρμακείο με ισχυρή ενυδατική δράση μετά το μπάνιο και καθημερινά. Χρήση βαμβακερών ρούχων σε άμεση επαφή με το σώμα. Αποφυγή αλλεργιογόνων (Μπορεί να υπάρχει τροφική αλλεργία ή δυσανεξία αν και δεν είναι απαραίτητο). Μέτρα αποφυγής της σκόνης και ακάρεων (καθαρές επιφάνειες, χωρίς χαλιά, συνιστώνται ξύλινα πατώματα). Ψυχοσωματικοί παράγοντες (μείωση του stress,συναισθηματική πίεση.) Υπερβολικός ιδρώτας. Αποφυγή καπνού τσιγάρου. Φαρμακευτική αγωγή Χορήγηση αντιισταμινικών φαρμάκων από το στόμα(ίσως για μεγάλο χρονικό διάστημα). Τοπική αγωγή με κορτικοστεροειδή ή αναστολείς της καλσινευρίνης ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου. Σε βαριές περιπτώσεις υπάρχουν συστηματικές αγωγές με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για την υποχώρηση των συμπτωμάτων.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Οφθαλμολογικές: βλεφαρίτιδα, κερατοεπιπεφυκίτις, κερατόκωνος. Μη ειδική δερματίτιδα από επαφή. Επιλοιμώξεις ΠΡΟΣΟΧΗ Molluscum contagiosum Οι βλάβες μπορούν πολύ εύκολο να μολυνθούν από μικρόβια και κυρίως από το σταφυλόκοκκο του δέρματος (πρόληψη: αποφυγή ξυσμού). Ο ιός του απλού έρπητα μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη λοίμωξη του δέρματος (eczema herpeticum) με σχηματισμό γενικευμένου ερυθήματος, φυσαλίδες που αιμορραγούν με σχηματισμό κρούστας, ενώ μπορεί να συνυπάρχει υψηλός πυρετός. (Απαιτεί νοσοκομειακή νοσηλεία).

Eczema vaccinatum πολύ σοβαρή μορφή ατοπικής δερματίτιδας που ουσιαστικά έχει εξαφανιστεί λόγω των εμβολιασμών (εμβόλιο εναντίον της ευλογιάς).

102 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Είναι σχετικά εύκολη η διάγνωση . Μερικές φορές πρέπει να γίνει μια συνεργασία του παιδίατρου, του δερματολόγου, του οφθαλμιάτρου και του αλλεργιολόγου, επειδή συνυπάρχουν άλλες παθήσεις όπως: αλλεργία, επιπεφυκίτιδα, δυσανεξία σε τροφές, σε φάρμακα, σε υφάσματα, σε χρώματα. Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ είναι πολύπλοκη. Η αιτία της ατοπικής δερματίτιδας είναι ακόμα υπό διερεύνηση.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας είναι η εκπαίδευση των ασθενών για να έχουν λιγότερες υποτροπές και μια καλή ποιότητα ζωής. Προσοχή στις απότομες μεταβολές θερμοκρασίας και υγρασίας. Όχι συχνά μπάνια την ημέρα, χρήση των ειδικών σαπουνιών, μη ερεθιστικών, και με ενυδατικά στοιχεία. Πολύ καλή ενυδάτωση με ειδικές κρέμες, πετσέτες βαμβακερές, σκούπισμα με ταμποναριστές κινήσεις και όχι με τρίψιμο . Χρήση των βαμβακερών και ανοιχτόχρωμων ρούχων σε άμεση επαφή με το δέρμα. Τα νήπια πρέπει να έχουν κομμένα κοντά τα νύχια και καθαρά χέρια, χρειάζονται χρήση βαμβακερών γαντιών για καλύτερη προστασία. Χρησιμοποιείτε την φαρμακευτική αγωγή μόνο με την επίβλεψη του ιατρού σας επειδή η χρήση φαρμάκων άσκοπα έχει παρενέργειες. Μειώστε κατά το δυνατόν την επίδραση των έντονων καταστάσεων. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια κατάσταση την οποία μπορεί να την έχετε υπό έλεγχο με σωστή χρήση των σαπουνιών, των ενυδατικών κρεμών και της σωστής ένδυσης. Φαρμακευτική αγωγή μόνο σε εξάρσεις και με αυστηρή παρακολούθηση από τον ιατρό σας. 

Οδός Καραϊσκάκη, Χανιά (έναντι Πυροσβεστικής) Τ. 28210 91081 info@FootExpert.gr www.FootExpert.gr Chania Podiatry Center Karaiskaki str., Chania (opposite Fire Station)

• Διαβητικό πόδι • Ονυχοκρυπτώσεις • Ορθονυχία • Υπερκερατώσεις • Ονυχομυκητιάσεις • Αντιμετώπιση κάλων • Προσθετική και αποκατάσταση ονύχων • Ραγάδες σε πέλμα και ταρσό • Αντιμετώπιση δυσμορφίας πελμάτων και ονύχων • Πελματογράφημα • Ορθωτικά πέλματα

ΑΤΟΠΙΚΗ ΔΕΡΜΑΤΙΤΙΔΑ

Ατοπική δερματίτιδα παιδικής ηλικίας Εντοπίζεται στον αυχένα, χέρια και πόδια, κυρίως πίσω από τα γόνατα και μπροστά από τους αγκώνες. Τίθεται υπό έλεγχο με μαλακτικές κρέμες αλλά τις περισσότερες φορές χρήζει και φαρμακευτικής αγωγής.

Ατοπική δερματίτιδα ενήλικα Οι βλάβες είναι περιορισμένες στα άκρα: χέρια, πόδια, μπροστά από τους αγκώνες και πίσω από τα γόνατα. Τις περισσότερες φορές χρήζει συστηματικής φαρμακευτικής αγωγής.

Πρέπει ουσιαστικά να θεραπεύουμε τα συμπτώματα, να προλαβαίνουμε τις επιπλοκές και η αγωγή να μην είναι κουραστική ώστε οι ασθενείς να μπορούν να την ακολουθήσουν σχετικά ευχάριστα και εύκολα. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν μια πολύ καλή ποιότητα ζωής. Περιλαμβάνει προληπτική αγωγή ,φαρμακευτική αγωγή και συντηρητική αγωγή. Προληπτική αγωγή Αποφυγή ερεθιστικών ουσιών: χημικές ουσίες και σκόνη πλυντηρίου όπως επίσης και αποφυγή χρήσης σκούρων ρούχων. Χρήση των ενυδατικών κρεμών και ειδικά σκευάσματα από το φαρμακείο με ισχυρή ενυδατική δράση μετά το μπάνιο και καθημερινά. Χρήση βαμβακερών ρούχων σε άμεση επαφή με το σώμα. Αποφυγή αλλεργιογόνων (Μπορεί να υπάρχει τροφική αλλεργία ή δυσανεξία αν και δεν είναι απαραίτητο). Μέτρα αποφυγής της σκόνης και ακάρεων (καθαρές επιφάνειες, χωρίς χαλιά, συνιστώνται ξύλινα πατώματα). Ψυχοσωματικοί παράγοντες (μείωση του stress,συναισθηματική πίεση.) Υπερβολικός ιδρώτας. Αποφυγή καπνού τσιγάρου. Φαρμακευτική αγωγή Χορήγηση αντιισταμινικών φαρμάκων από το στόμα(ίσως για μεγάλο χρονικό διάστημα). Τοπική αγωγή με κορτικοστεροειδή ή αναστολείς της καλσινευρίνης ανάλογα με την βαρύτητα της νόσου. Σε βαριές περιπτώσεις υπάρχουν συστηματικές αγωγές με ανοσοκατασταλτικά φάρμακα για την υποχώρηση των συμπτωμάτων.

ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ Οφθαλμολογικές: βλεφαρίτιδα, κερατοεπιπεφυκίτις, κερατόκωνος. Μη ειδική δερματίτιδα από επαφή. Επιλοιμώξεις ΠΡΟΣΟΧΗ Molluscum contagiosum Οι βλάβες μπορούν πολύ εύκολο να μολυνθούν από μικρόβια και κυρίως από το σταφυλόκοκκο του δέρματος (πρόληψη: αποφυγή ξυσμού). Ο ιός του απλού έρπητα μπορεί να προκαλέσει γενικευμένη λοίμωξη του δέρματος (eczema herpeticum) με σχηματισμό γενικευμένου ερυθήματος, φυσαλίδες που αιμορραγούν με σχηματισμό κρούστας, ενώ μπορεί να συνυπάρχει υψηλός πυρετός. (Απαιτεί νοσοκομειακή νοσηλεία).

Eczema vaccinatum πολύ σοβαρή μορφή ατοπικής δερματίτιδας που ουσιαστικά έχει εξαφανιστεί λόγω των εμβολιασμών (εμβόλιο εναντίον της ευλογιάς).

102 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΔΙΑΓΝΩΣΗ Είναι σχετικά εύκολη η διάγνωση . Μερικές φορές πρέπει να γίνει μια συνεργασία του παιδίατρου, του δερματολόγου, του οφθαλμιάτρου και του αλλεργιολόγου, επειδή συνυπάρχουν άλλες παθήσεις όπως: αλλεργία, επιπεφυκίτιδα, δυσανεξία σε τροφές, σε φάρμακα, σε υφάσματα, σε χρώματα. Η ΘΕΡΑΠΕΙΑ είναι πολύπλοκη. Η αιτία της ατοπικής δερματίτιδας είναι ακόμα υπό διερεύνηση.

ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ Ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της θεραπείας είναι η εκπαίδευση των ασθενών για να έχουν λιγότερες υποτροπές και μια καλή ποιότητα ζωής. Προσοχή στις απότομες μεταβολές θερμοκρασίας και υγρασίας. Όχι συχνά μπάνια την ημέρα, χρήση των ειδικών σαπουνιών, μη ερεθιστικών, και με ενυδατικά στοιχεία. Πολύ καλή ενυδάτωση με ειδικές κρέμες, πετσέτες βαμβακερές, σκούπισμα με ταμποναριστές κινήσεις και όχι με τρίψιμο . Χρήση των βαμβακερών και ανοιχτόχρωμων ρούχων σε άμεση επαφή με το δέρμα. Τα νήπια πρέπει να έχουν κομμένα κοντά τα νύχια και καθαρά χέρια, χρειάζονται χρήση βαμβακερών γαντιών για καλύτερη προστασία. Χρησιμοποιείτε την φαρμακευτική αγωγή μόνο με την επίβλεψη του ιατρού σας επειδή η χρήση φαρμάκων άσκοπα έχει παρενέργειες. Μειώστε κατά το δυνατόν την επίδραση των έντονων καταστάσεων. Η ατοπική δερματίτιδα είναι μια κατάσταση την οποία μπορεί να την έχετε υπό έλεγχο με σωστή χρήση των σαπουνιών, των ενυδατικών κρεμών και της σωστής ένδυσης. Φαρμακευτική αγωγή μόνο σε εξάρσεις και με αυστηρή παρακολούθηση από τον ιατρό σας. 

Οδός Καραϊσκάκη, Χανιά (έναντι Πυροσβεστικής) Τ. 28210 91081 info@FootExpert.gr www.FootExpert.gr Chania Podiatry Center Karaiskaki str., Chania (opposite Fire Station)

• Διαβητικό πόδι • Ονυχοκρυπτώσεις • Ορθονυχία • Υπερκερατώσεις • Ονυχομυκητιάσεις • Αντιμετώπιση κάλων • Προσθετική και αποκατάσταση ονύχων • Ραγάδες σε πέλμα και ταρσό • Αντιμετώπιση δυσμορφίας πελμάτων και ονύχων • Πελματογράφημα • Ορθωτικά πέλματα

Σκολίωση στην παιδική και εφηβική ηλικία

Καντανολέων Σοφία Ε. Χειρουργός Ορθοπαιδικός Πλ. Ελευθερίας 2, 5ος όροφος Μέγαρο Φειδίας, Χανιά 28210 08484

O

όρος σκολίωση προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «σκολιός» που σημαίνει στρεβλός και πρωτοχρησιμοποιήθηκε το Γαληνό (130-201π.Χ.) Στις μέρες μας σκολίωση ορίζεται η τρισδιάστατη παραμόρφωση κατά την οποία η σπονδυλική στήλη αποκλίνει από τον φυσιολογικό κάθετο άξονα και οι σπόνδυλοι στρέφονται με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να παίρνει σχήμα S ή C. Κλινικά η σκολίωση εκφράζεται με κλίση του κορμού, κλίση της λεκάνης, ασυμμετρία των ώμων, προπέτεια της μιας ωμοπλάτης και του ενός στήθους, εικόνα που σε μικρές σκολιώσεις δεν γίνεται ιδιαίτερα εμφανής.

Οι μορφές της σκολίωσης Η σκολίωση διακρίνεται σε : 1. Λειτουργική – όταν το πρόβλημα αφορά άλλο σημείο του σώματος εκτός της σπονδυλικής στήλης (πχ ανισοσκελία) 2. Οργανική η οποία διακρίνεται σε Συγγενή, υπάρχει δηλαδή από τη γέννηση Νευρομυική και Ιδιοπαθή. Είναι η συχνότερη μορφή σκολίωσης η οποία ανάλογα με την ηλικία που εμφανίζεται διακρίνεται σε βρεφική (από τη γέννηση έως 3 ετών), παιδική (3-9 ετών), εφηβική που είναι και η πιο συχνή (80%) και αφορά τις ηλικίες από 9-18 ετών και ενηλίκων Αιτιολογία της σκολίωσης Τα πιο γνωστά αίτια της σκολίωσης είναι οι γενετικοί παράγοντες και το θετικό οικογενειακό ιστορικό, ενώ υπάρχουν και κάποιες θεωρίες για τη συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος στην εμφάνιση της σκολίωσης όπως η ασυμμετρία του εγκεφαλικού στελέχους και ανωμαλία του συστήματος ισορροπίας. Παρόλα αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις (85%) δεν γνωρίζουμε τα αίτια που την προκαλούν και την ονομάζουμε ιδιοπαθή. Η συχνότητα εμφάνισης είναι περίπου 2-3% του πληθυσμού για κυρτώματα πάνω από 10ο, ενώ μειώνεται πολύ (0,1%) για μεγάλα κυρτώματα (άνω των 40ο), με μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης στα κορίτσια.

104 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Διάγνωση της σκολίωσης Στις περισσότερες περιπτώσεις και σε μικρά κυρτώματα η σκολίωση δεν είναι εμφανής με αποτέλεσμα συχνά η διάγνωση να διαφεύγει ή να καθυστερεί. Σημαντικός είναι ο ρόλος του παιδιάτρου καθώς και του γονέα, του δασκάλου, του γυμναστή αλλά και του

Σκολίωση στην παιδική και εφηβική ηλικία

Καντανολέων Σοφία Ε. Χειρουργός Ορθοπαιδικός Πλ. Ελευθερίας 2, 5ος όροφος Μέγαρο Φειδίας, Χανιά 28210 08484

O

όρος σκολίωση προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «σκολιός» που σημαίνει στρεβλός και πρωτοχρησιμοποιήθηκε το Γαληνό (130-201π.Χ.) Στις μέρες μας σκολίωση ορίζεται η τρισδιάστατη παραμόρφωση κατά την οποία η σπονδυλική στήλη αποκλίνει από τον φυσιολογικό κάθετο άξονα και οι σπόνδυλοι στρέφονται με αποτέλεσμα η σπονδυλική στήλη να παίρνει σχήμα S ή C. Κλινικά η σκολίωση εκφράζεται με κλίση του κορμού, κλίση της λεκάνης, ασυμμετρία των ώμων, προπέτεια της μιας ωμοπλάτης και του ενός στήθους, εικόνα που σε μικρές σκολιώσεις δεν γίνεται ιδιαίτερα εμφανής.

Οι μορφές της σκολίωσης Η σκολίωση διακρίνεται σε : 1. Λειτουργική – όταν το πρόβλημα αφορά άλλο σημείο του σώματος εκτός της σπονδυλικής στήλης (πχ ανισοσκελία) 2. Οργανική η οποία διακρίνεται σε Συγγενή, υπάρχει δηλαδή από τη γέννηση Νευρομυική και Ιδιοπαθή. Είναι η συχνότερη μορφή σκολίωσης η οποία ανάλογα με την ηλικία που εμφανίζεται διακρίνεται σε βρεφική (από τη γέννηση έως 3 ετών), παιδική (3-9 ετών), εφηβική που είναι και η πιο συχνή (80%) και αφορά τις ηλικίες από 9-18 ετών και ενηλίκων Αιτιολογία της σκολίωσης Τα πιο γνωστά αίτια της σκολίωσης είναι οι γενετικοί παράγοντες και το θετικό οικογενειακό ιστορικό, ενώ υπάρχουν και κάποιες θεωρίες για τη συμμετοχή του κεντρικού νευρικού συστήματος στην εμφάνιση της σκολίωσης όπως η ασυμμετρία του εγκεφαλικού στελέχους και ανωμαλία του συστήματος ισορροπίας. Παρόλα αυτά στις περισσότερες περιπτώσεις (85%) δεν γνωρίζουμε τα αίτια που την προκαλούν και την ονομάζουμε ιδιοπαθή. Η συχνότητα εμφάνισης είναι περίπου 2-3% του πληθυσμού για κυρτώματα πάνω από 10ο, ενώ μειώνεται πολύ (0,1%) για μεγάλα κυρτώματα (άνω των 40ο), με μεγαλύτερα ποσοστά εμφάνισης στα κορίτσια.

104 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Διάγνωση της σκολίωσης Στις περισσότερες περιπτώσεις και σε μικρά κυρτώματα η σκολίωση δεν είναι εμφανής με αποτέλεσμα συχνά η διάγνωση να διαφεύγει ή να καθυστερεί. Σημαντικός είναι ο ρόλος του παιδιάτρου καθώς και του γονέα, του δασκάλου, του γυμναστή αλλά και του

ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

C

M

Y

CM

MY

CY

προληπτικού ελέγχου (school screening) από εξειδικευμένο προσωπικό. Σε κλινική ένδειξη σκολίωσης συνιστάται έλεγχος από ορθοπεδικό. Η εξέταση περιλαμβάνει έλεγχο για συγγενείς και νευρομυικές παθήσεις, εκτίμηση της ευκαμψίας της σπονδυλικής στήλης καθώς και έλεγχο βάδισης και ανισοσκελίας. Η διάγνωση τίθεται με απλή ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης και το μέγεθος της μετριέται σε μοίρες. Ταυτόχρονα η ακτινογραφία μας δίνει πληροφορίες για άλλες πιθανές παραμορφώσεις καθώς και για τη σκελετική ωρίμανση του εφήβου η οποία αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα για την εξέλιξη της σκολίωσης.

106 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αντιμετώπιση της σκολίωσης Για μικρά κυρτώματα συνιστάται παρακολούθηση ανά 4-6 μήνες έως ότου ολοκληρωθεί η σκελετική ωρίμανση. Για μεγαλύτερα κυρτώματα (>25%) καθώς και σε επιδείνωση της σκολίωσης σε ανώριμα σκελετικά παιδιά συνιστάται η τοποθέτηση ειδικού κηδεμόνα. Η τοποθέτηση κηδεμόνα δεν εξαλείφει τη σκολίωση αλλά αποσκοπεί στην αναχαίτιση της επιδείνωσης της. Καλό είναι να εξηγούμε τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς ότι η θεραπεία με κηδεμόνα θεωρείται επιτυχημένη όταν μετά το πέρας της εφαρμογής του η σκολίωση παραμείνει στο αρχικό της μέγεθος. Σε κυρτώματα άνω των 40-45ο η χρήση κηδεμόνα είναι λιγότερο αποτελεσματική.

Η χειρουργική θεραπεία έχει θέση σε μεγάλα κυρτώματα (άνω των 45ο) . Άλλοι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν σε χειρουργείο είναι όταν το κύρτωμα είναι επώδυνο ή αισθητικά απαράδεκτο. Αποσκοπεί σε μερική διόρθωση της παραμόρφωσης, σταθεροποίηση της καμπύλης και ελάττωση της κλινικής παραμόρφωσης. Δεν υπάρχει τρόπος να προλάβουμε τη σκολίωση, υπάρχει όμως τρόπος να διαφοροποιήσουμε την εξέλιξή της. Γι’ αυτό όλα τα παιδιά πρέπει να ελέγχονται κατά την προσχολική ηλικία και μετά κάθε χρόνο από την προεφηβεία έως τη σκελετική ωρίμανση. 

CMY

K

ΣΚΟΛΙΩΣΗ ΣΤΗΝ ΠΑΙΔΙΚΗ ΚΑΙ ΕΦΗΒΙΚΗ ΗΛΙΚΙΑ

C

M

Y

CM

MY

CY

προληπτικού ελέγχου (school screening) από εξειδικευμένο προσωπικό. Σε κλινική ένδειξη σκολίωσης συνιστάται έλεγχος από ορθοπεδικό. Η εξέταση περιλαμβάνει έλεγχο για συγγενείς και νευρομυικές παθήσεις, εκτίμηση της ευκαμψίας της σπονδυλικής στήλης καθώς και έλεγχο βάδισης και ανισοσκελίας. Η διάγνωση τίθεται με απλή ακτινογραφία ολόκληρης της σπονδυλικής στήλης και το μέγεθος της μετριέται σε μοίρες. Ταυτόχρονα η ακτινογραφία μας δίνει πληροφορίες για άλλες πιθανές παραμορφώσεις καθώς και για τη σκελετική ωρίμανση του εφήβου η οποία αποτελεί σημαντικό προγνωστικό παράγοντα για την εξέλιξη της σκολίωσης.

106 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αντιμετώπιση της σκολίωσης Για μικρά κυρτώματα συνιστάται παρακολούθηση ανά 4-6 μήνες έως ότου ολοκληρωθεί η σκελετική ωρίμανση. Για μεγαλύτερα κυρτώματα (>25%) καθώς και σε επιδείνωση της σκολίωσης σε ανώριμα σκελετικά παιδιά συνιστάται η τοποθέτηση ειδικού κηδεμόνα. Η τοποθέτηση κηδεμόνα δεν εξαλείφει τη σκολίωση αλλά αποσκοπεί στην αναχαίτιση της επιδείνωσης της. Καλό είναι να εξηγούμε τόσο στα παιδιά όσο και στους γονείς ότι η θεραπεία με κηδεμόνα θεωρείται επιτυχημένη όταν μετά το πέρας της εφαρμογής του η σκολίωση παραμείνει στο αρχικό της μέγεθος. Σε κυρτώματα άνω των 40-45ο η χρήση κηδεμόνα είναι λιγότερο αποτελεσματική.

Η χειρουργική θεραπεία έχει θέση σε μεγάλα κυρτώματα (άνω των 45ο) . Άλλοι λόγοι που μπορεί να οδηγήσουν σε χειρουργείο είναι όταν το κύρτωμα είναι επώδυνο ή αισθητικά απαράδεκτο. Αποσκοπεί σε μερική διόρθωση της παραμόρφωσης, σταθεροποίηση της καμπύλης και ελάττωση της κλινικής παραμόρφωσης. Δεν υπάρχει τρόπος να προλάβουμε τη σκολίωση, υπάρχει όμως τρόπος να διαφοροποιήσουμε την εξέλιξή της. Γι’ αυτό όλα τα παιδιά πρέπει να ελέγχονται κατά την προσχολική ηλικία και μετά κάθε χρόνο από την προεφηβεία έως τη σκελετική ωρίμανση. 

CMY

K

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Ο ρόλος της διατροφής για την πρόληψη του καρκίνου

ΛΑΝΤΖΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (MSc) Master Παχυσαρκίας & Ελέγχου Βάρους, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης Ιωνίας 26, Χανιά Τηλ.: 28215 03410 - Κιν.: 6934 654 305 E-mail: marialantzaki@hotmail.com

Π

108 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

όσοι από εμάς δεν έχουν διαβάσει ή έχουν ακούσει για θαυματουργά σκευάσματα ή για super foods που υπόσχονται δράσεις κατά του καρκίνου; Θα έχετε παρατηρήσει μάλιστα ότι στο προσκήνιο εμφανίζονται συνέχεια καινούριες θεωρίες εμπλεκόμενες με το θέμα «καρκίνος» όπως πχ. η βλαβερή κατανάλωση ζάχαρης, η λήψη βιταμινών , μετάλλων και άλλων συμπληρωμάτων διατροφής. Συνήθως δεν είναι γνωστές οι ακριβείς αιτίες που ένας οργανισμός εμφανίζει καρκίνο και κάποιος άλλος όχι. Αυτό που γνωρίζουμε όμως και που έχουμε πληροφορίες βάση ερευνών είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ίδια την νόσο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας (WHO) και το Εθνικό ινστιτούτο καρκίνου(NIH) η ηλικία, το αλκοόλ, η διατροφή, η ακτινοβολία, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ουσίες όπως το κάδμιο, το ακρυλαμίδιο, οι αφλατοξίνες κ.α. περιλαμβάνονται στην λίστα των παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου. Παρακάτω επισημάνονται οι πιθανές συσχετίσεις της διατροφής με την εμφάνιση καρκίνου, όπως μελετήθηκαν από έρευνες και σχολιάστηκαν από εθνικούς και παγκόσμιους οργανισμούς.

- Σύμφωνα με έρευνες υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση της κατανάλωσης αλκοόλ και διαφόρων ειδών καρκίνου (όπως στον οισοφάγο, φάρυγγα, στήθος, συκώτι, παχύ έντερο). Στοιχεία μέχρι τώρα δείχνουν ότι όσο αυξάνεται η κατανάλωση αλκοόλ – συγκεκριμένα όσο αυξάνεται σε τακτική βάση- τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος για εμφάνιση μορφών καρκίνου που σχετίζονται με το αλκοόλ. Αντίθετα, η μετρημένη κατανάλωση κρασιού κατά τα γεύματα (1 ποτηράκι κρασί για τις γυναίκες και 2 ποτηράκια κρασιού για τους άντρες την ημέρα), παρέχει προστασία έναντι της πολύ συχνής στεφανιαίας νόσου.

- Τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου όπως καρκίνο του στήθους (στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση), καρκίνο παχέος εντέρου, οισοφάγου , παγκρέατος, νεφρού και χοληδόχου κύστεως. Αντίθετα, τα άτομα που ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή , είναι δραστήρια και διατηρούν ένα υγιές βάρος μειώνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου. Παράλληλα μειώνεται και ο κίνδυνος για άλλα νοσήματα όπως καρδιοπάθειες, σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ και υπέρταση.

- Η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών φαίνεται ότι μειώνει τον κίνδυνο αρκετών μορφών καρκίνου, κυρίως δε των καρκίνων της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του οισοφάγου. Επιπλέον ορισμένες χημικές ουσίες (HCAs & PAHs) μπορούν να σχηματιστούν είτε στο κρέας είτε στο ψάρι κατά την διάρκεια μαγειρέματος σε υψηλές θερμοκρασίες. Έχει βρεθεί ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα των παραπάνω ουσιών μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε πειραματόζωα. Τα αποτελέσματα από έρευνες σε ανθρώπους δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα.

- Το ακρυλαμίδιο στα τρόφιμα είναι παράγοντας ανησυχίας για τη δημόσια υγεία σύμφωνα με την επιστημονική γνωμοδότηση της EFSA, που παρουσιάζει ο ΕΦΕΤ. Το ακρυλαμίδιο είναι μία χημική ουσία που σχηματίζεται φυσικά σε αμυλώδη τρόφιμα (πατάτα, παξιμάδι, ψωμί, μπισκότα, τσιπς) κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος σε υψηλή θερμοκρασία όπως τηγάνισμα, καβούρδισμα, καθώς και βιομηχανικές διεργασίες επεξεργασίας σε θερμοκρασίες άνω των 120οC σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ: Ο ρόλος της διατροφής για την πρόληψη του καρκίνου

ΛΑΝΤΖΑΚΗ ΜΑΡΙΑ Διαιτολόγος - Διατροφολόγος (MSc) Master Παχυσαρκίας & Ελέγχου Βάρους, Πανεπιστήμιο Γλασκώβης Ιωνίας 26, Χανιά Τηλ.: 28215 03410 - Κιν.: 6934 654 305 E-mail: marialantzaki@hotmail.com

Π

108 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

όσοι από εμάς δεν έχουν διαβάσει ή έχουν ακούσει για θαυματουργά σκευάσματα ή για super foods που υπόσχονται δράσεις κατά του καρκίνου; Θα έχετε παρατηρήσει μάλιστα ότι στο προσκήνιο εμφανίζονται συνέχεια καινούριες θεωρίες εμπλεκόμενες με το θέμα «καρκίνος» όπως πχ. η βλαβερή κατανάλωση ζάχαρης, η λήψη βιταμινών , μετάλλων και άλλων συμπληρωμάτων διατροφής. Συνήθως δεν είναι γνωστές οι ακριβείς αιτίες που ένας οργανισμός εμφανίζει καρκίνο και κάποιος άλλος όχι. Αυτό που γνωρίζουμε όμως και που έχουμε πληροφορίες βάση ερευνών είναι οι παράγοντες κινδύνου για την ίδια την νόσο. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμός Υγείας (WHO) και το Εθνικό ινστιτούτο καρκίνου(NIH) η ηλικία, το αλκοόλ, η διατροφή, η ακτινοβολία, η παχυσαρκία, το κάπνισμα, ουσίες όπως το κάδμιο, το ακρυλαμίδιο, οι αφλατοξίνες κ.α. περιλαμβάνονται στην λίστα των παραγόντων κινδύνου για την ανάπτυξη καρκίνου. Παρακάτω επισημάνονται οι πιθανές συσχετίσεις της διατροφής με την εμφάνιση καρκίνου, όπως μελετήθηκαν από έρευνες και σχολιάστηκαν από εθνικούς και παγκόσμιους οργανισμούς.

- Σύμφωνα με έρευνες υπάρχει μια ισχυρή συσχέτιση της κατανάλωσης αλκοόλ και διαφόρων ειδών καρκίνου (όπως στον οισοφάγο, φάρυγγα, στήθος, συκώτι, παχύ έντερο). Στοιχεία μέχρι τώρα δείχνουν ότι όσο αυξάνεται η κατανάλωση αλκοόλ – συγκεκριμένα όσο αυξάνεται σε τακτική βάση- τόσο αυξάνεται και ο κίνδυνος για εμφάνιση μορφών καρκίνου που σχετίζονται με το αλκοόλ. Αντίθετα, η μετρημένη κατανάλωση κρασιού κατά τα γεύματα (1 ποτηράκι κρασί για τις γυναίκες και 2 ποτηράκια κρασιού για τους άντρες την ημέρα), παρέχει προστασία έναντι της πολύ συχνής στεφανιαίας νόσου.

- Τα παχύσαρκα άτομα έχουν αυξημένο κίνδυνο για διάφορες μορφές καρκίνου όπως καρκίνο του στήθους (στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση), καρκίνο παχέος εντέρου, οισοφάγου , παγκρέατος, νεφρού και χοληδόχου κύστεως. Αντίθετα, τα άτομα που ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή , είναι δραστήρια και διατηρούν ένα υγιές βάρος μειώνουν τον κίνδυνο για εμφάνιση της νόσου. Παράλληλα μειώνεται και ο κίνδυνος για άλλα νοσήματα όπως καρδιοπάθειες, σακχαρώδης διαβήτης τύπου ΙΙ και υπέρταση.

- Η υπερκατανάλωση κόκκινου κρέατος αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου, ενώ η αυξημένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών φαίνεται ότι μειώνει τον κίνδυνο αρκετών μορφών καρκίνου, κυρίως δε των καρκίνων της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, του λάρυγγα και του οισοφάγου. Επιπλέον ορισμένες χημικές ουσίες (HCAs & PAHs) μπορούν να σχηματιστούν είτε στο κρέας είτε στο ψάρι κατά την διάρκεια μαγειρέματος σε υψηλές θερμοκρασίες. Έχει βρεθεί ότι η έκθεση σε υψηλά επίπεδα των παραπάνω ουσιών μπορεί να προκαλέσει καρκίνο σε πειραματόζωα. Τα αποτελέσματα από έρευνες σε ανθρώπους δεν είναι ακόμα ξεκάθαρα.

- Το ακρυλαμίδιο στα τρόφιμα είναι παράγοντας ανησυχίας για τη δημόσια υγεία σύμφωνα με την επιστημονική γνωμοδότηση της EFSA, που παρουσιάζει ο ΕΦΕΤ. Το ακρυλαμίδιο είναι μία χημική ουσία που σχηματίζεται φυσικά σε αμυλώδη τρόφιμα (πατάτα, παξιμάδι, ψωμί, μπισκότα, τσιπς) κατά τη διάρκεια του μαγειρέματος σε υψηλή θερμοκρασία όπως τηγάνισμα, καβούρδισμα, καθώς και βιομηχανικές διεργασίες επεξεργασίας σε θερμοκρασίες άνω των 120οC σε συνθήκες χαμηλής υγρασίας. Έρευνες που έχουν πραγματοποιηθεί σε

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ

πειραματόζωα έχουν συσχετίσει το ακριλαμίδιο με καρκινογόνα και γενοτοξική δράση η οποία προξενεί ζημιά στο DNA προκαλώντας καρκίνο. Παρόλα αυτά τα στοιχεία από μελέτες στους ανθρώπους είναι περιορισμένα και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα.

- Τα κορεσμένα λιπη έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου. Κορεσμένα λίπη βρίσκουμε κυρίως στο λίπος ζωικής προέλευσης όπως στο κόκκινο κρέας, βούτυρο και γαλακτοκομικά προϊόντα. Αντίθετα, υπάρχουν ορισμένες έρευνες που στηρίζουν την άποψη ότι το ελαιόλαδο δρα προστατευτικά για τους καρκίνους της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, τον καρκίνου του μαστού και τον καρκίνου του παχέος εντέρου.

- Τα αντιοξειδωτικά είναι χημικές ουσίες που δεσµεύουν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα. Τέτοιες ουσίες είναι οι βιταµίνες A,C και Ε, τα φλαβονοειδή, το σελήνιο, το Β-καροτένιο, ο ψευδάργυρος, τα διάφορα είδη λυκοπενίων που περιέχονται στην ώριµη ντοµάτα, καθώς και άλλες ουσίες που βρίσκονται στο κόκκινο σταφύλι, στα σταυρανθή, στο σκόρδο και σε άλλα τρόφιμα. Εργαστηριακές έρευνες και έρευνες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι εξωγενείς αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να προστατέψουν την «οξειδωτική καταστροφή» η οποία σχετίζεται με την ανάπτυξη του καρκίνου. Παρόλα αυτά έρευνες σε ανθρώπους δεν έχουν αποδείξει ότι τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών ουσιών μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης του καρκίνου. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι οι έρευνες αυτές μελετούν μεμονωμένα την αντιοξειδωτική ουσία (πχ. συγκεκριμένη ποσότητα βιταμίνης C ή Α ή Ε) και όχι το τρόφιμο που περιέχει συνδυασμό και από άλλες ουσίες.

- Χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην γεωργία , στην κτηνοτροφία και στην βιομηχανία τροφίμων μπορούν να περάσουν στα τρόφιμα που καλλιεργούνται ή επεξεργάζονται και κατ’επέκταση να καταλήξουν στο πιάτο μας. Τέτοια παραδείγματα είναι οι αυξητικές ορμόνες και τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία, ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα για την καλλιέργεια φυτικών τροφίμων, καθώς και ουσίες όπως δισφαινόλη Α (ΒΡΑ) και φθαλικές ενώσεις οι οποίες έρχονται σε επαφή με το φαγητό μέσω της συσκευασίας του τροφίμου . Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία (ACS) ορισμένες από αυτές τις ουσίες δεν είναι άμεσα συσχετιζόμενες με την ανάπτυξη καρκίνου αλλά μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του με άλλους τρόπους – όπως για παράδειγμα δρώντας σαν ουσίες - ορμόνες για το ανθρώπινο σώμα. Άλλες χημικές ουσίες στα τρόφιμα όπως τα βαρέα μέταλλα κάδμιο και υδράργυρος αποτελούν αιτία ανησυχίας και πιθανώς να σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ποσότητα υδραργύρου πάνω από τα επιτρεπτά όρια συναντάμε σε πολλές περιπτώσεις σε μεγάλα ψάρια όπως σολωμός, ξιφίας, τόνος. Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις μόλυνσης από βαρέα μέταλλα στο έδαφος και στο νερό.

110 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

1. Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος. Εάν ανήκετε στην κατηγορία με ΔΜΣ > 25 βάλτε ως στόχο την σταδιακή απώλεια βάρους. Αλλάξτε τρόπο ζωής και βελτιώστε τις διατροφικές σας συνήθειες.

2. Διαβάζετε τις ετικέτες τροφίμων στις συσκευασίες! Πολλές πληροφορίες που βρίσκονται στο πίσω μέρος της συσκευασίας είναι χρήσιμες για την διατροφική αξία του τροφίμου που αγοράζουμε. Μπορούμε να επιλέξουμε τρόφιμα με λιγότερη ζάχαρη, λιγότερα συντηρητικά ,και λιγότερο αλάτι. Ελέγξτε αν το τρόφιμο είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος και αποφύγετε τρόφιμα με συστατικά όπως υδρογονωμένα λίπη ή μερικώς υδρογονωμένα (τα λεγόμενα τρανς λιπαρά) 3. Βάλτε στην καθημερινότητα σας την φυσική δραστηριότητα. Η άσκηση βοηθάει στην διατήρηση ενός υγιή σωματικού βάρους καθώς και στην απώλεια λίπους στα παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα. Περιορίστε το χρόνο που κάθεστε μπροστά από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή, χρησιμοποιείστε σκάλες αντί για ασανσέρ, όταν μπορείτε περπατήστε ή κάνετε ποδήλατο αντί να χρησιμοποιήσετε αυτοκίνητο, βρείτε ενδιαφέροντα χόμπι που θα σας κρατήσουν δραστήριους!

4. Ακολουθήστε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή , με έμφαση στα φρούτα και λαχανικά (τουλάχιστον 2 ½ φλ. καθημερινά). Έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά μειώνει το κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου σε αντίθεση με τη λήψη συμπληρωμάτων όπου τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι ξεκάθαρα. Βέβαια μην ξεχνάτε να πλένετε πάντα καλά τα φρούτα και τα λαχανικά σας ( ξεφλουδίζετε όπου είναι δυνατόν) και να επιλέγετε μόνο φρούτα και λαχανικά εποχής.

5. Επιλέξτε τρόφιμα ολικής άλεσης και όχι επεξεργασμένα. Προτιμήστε μακαρόνια, ρύζι και ψωμί ολικής άλεσης που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες διότι διευκολύνουν την ομαλή λειτουργία του εντέρου αποβάλλοντας πιθανών βλαβερές ουσίες πριν απορροφηθούν από το παχύ έντερο.

6. Περιορίστε την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Αποφύγετε την κατανάλωση αλλαντικών και άλλων κρεατοσκευασμάτων . Κατά την επεξεργασία του κρέατος , προστίθεται στο τρόφιμο αλάτι ή νιτρικά άλατα για την μακρόχρονη συντήρηση του ή το κρέας καπνίζεται για να ενισχυθεί το χρώμα και η γεύση του. Έρευνες έχουν συσχετίσει την αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου. Προτιμήστε λοιπόν ψάρι , πουλερικά και όσπρια και ακολουθήστε την πυραμίδα μεσογειακής διατροφής ως βασικό πλάνο για το εβδομαδιαίο σας διαιτολόγιο.

7. Εάν πίνετε αλκοόλ, περιορίστε την ποσότητα. Συνιστάται οι άντρες να μην ξεπερνούν τα 2 ποτήρια ενώ οι γυναίκες το ένα ποτήρι. Το συνιστώμενο όριο διαφέρει στις γυναίκες λόγω του μικρότερου σωματικού τους μεγέθους και της αργής διάσπασης του αλκοόλ στον οργανισμό τους.

8. Τέλος, ο τρόπος μαγειρέματος μπορεί να αλλάξει την θρεπτική αξία του φαγητού. Προσοχή στο κρέας , στις πατάτες, στο ψάρι και όποια άλλα τρόφιμα ψήνουμε στο γκριλ ή στην σχάρα ή ακόμα και στο φούρνο. Μην καβουρδίζετε ή «ξεροψήνετε» το φαγητό σας. Αποφύγετε το τηγάνισμα και το ψήσιμο σε πολύ μεγάλες θερμοκρασίες. Μπορούμε να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας. Μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες. Μην ξεχνάμε ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. 

ΔΙΑΤΡΟΦΗ & ΚΑΡΚΙΝΟΣ

πειραματόζωα έχουν συσχετίσει το ακριλαμίδιο με καρκινογόνα και γενοτοξική δράση η οποία προξενεί ζημιά στο DNA προκαλώντας καρκίνο. Παρόλα αυτά τα στοιχεία από μελέτες στους ανθρώπους είναι περιορισμένα και χρειάζεται περισσότερη έρευνα για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα.

- Τα κορεσμένα λιπη έχουν ενοχοποιηθεί για τον καρκίνο του μαστού και του παχέος εντέρου. Κορεσμένα λίπη βρίσκουμε κυρίως στο λίπος ζωικής προέλευσης όπως στο κόκκινο κρέας, βούτυρο και γαλακτοκομικά προϊόντα. Αντίθετα, υπάρχουν ορισμένες έρευνες που στηρίζουν την άποψη ότι το ελαιόλαδο δρα προστατευτικά για τους καρκίνους της στοματοφαρυγγικής κοιλότητας, τον καρκίνου του μαστού και τον καρκίνου του παχέος εντέρου.

- Τα αντιοξειδωτικά είναι χημικές ουσίες που δεσµεύουν και εξουδετερώνουν τις ελεύθερες ρίζες οι οποίες μπορούν να βλάψουν τα κύτταρα. Τέτοιες ουσίες είναι οι βιταµίνες A,C και Ε, τα φλαβονοειδή, το σελήνιο, το Β-καροτένιο, ο ψευδάργυρος, τα διάφορα είδη λυκοπενίων που περιέχονται στην ώριµη ντοµάτα, καθώς και άλλες ουσίες που βρίσκονται στο κόκκινο σταφύλι, στα σταυρανθή, στο σκόρδο και σε άλλα τρόφιμα. Εργαστηριακές έρευνες και έρευνες σε πειραματόζωα έχουν δείξει ότι εξωγενείς αντιοξειδωτικές ουσίες μπορούν να προστατέψουν την «οξειδωτική καταστροφή» η οποία σχετίζεται με την ανάπτυξη του καρκίνου. Παρόλα αυτά έρευνες σε ανθρώπους δεν έχουν αποδείξει ότι τα συμπληρώματα αντιοξειδωτικών ουσιών μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο ανάπτυξης του καρκίνου. Πρέπει να σημειωθεί όμως ότι οι έρευνες αυτές μελετούν μεμονωμένα την αντιοξειδωτική ουσία (πχ. συγκεκριμένη ποσότητα βιταμίνης C ή Α ή Ε) και όχι το τρόφιμο που περιέχει συνδυασμό και από άλλες ουσίες.

- Χημικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στην γεωργία , στην κτηνοτροφία και στην βιομηχανία τροφίμων μπορούν να περάσουν στα τρόφιμα που καλλιεργούνται ή επεξεργάζονται και κατ’επέκταση να καταλήξουν στο πιάτο μας. Τέτοια παραδείγματα είναι οι αυξητικές ορμόνες και τα αντιβιοτικά που χρησιμοποιούνται στην κτηνοτροφία, ζιζανιοκτόνα και φυτοφάρμακα για την καλλιέργεια φυτικών τροφίμων, καθώς και ουσίες όπως δισφαινόλη Α (ΒΡΑ) και φθαλικές ενώσεις οι οποίες έρχονται σε επαφή με το φαγητό μέσω της συσκευασίας του τροφίμου . Σύμφωνα με την Αμερικάνικη Αντικαρκινική Εταιρεία (ACS) ορισμένες από αυτές τις ουσίες δεν είναι άμεσα συσχετιζόμενες με την ανάπτυξη καρκίνου αλλά μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του με άλλους τρόπους – όπως για παράδειγμα δρώντας σαν ουσίες - ορμόνες για το ανθρώπινο σώμα. Άλλες χημικές ουσίες στα τρόφιμα όπως τα βαρέα μέταλλα κάδμιο και υδράργυρος αποτελούν αιτία ανησυχίας και πιθανώς να σχετίζονται με τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου. Ποσότητα υδραργύρου πάνω από τα επιτρεπτά όρια συναντάμε σε πολλές περιπτώσεις σε μεγάλα ψάρια όπως σολωμός, ξιφίας, τόνος. Υπάρχουν βέβαια και οι περιπτώσεις μόλυνσης από βαρέα μέταλλα στο έδαφος και στο νερό.

110 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

1. Διατηρήστε ένα υγιές σωματικό βάρος. Εάν ανήκετε στην κατηγορία με ΔΜΣ > 25 βάλτε ως στόχο την σταδιακή απώλεια βάρους. Αλλάξτε τρόπο ζωής και βελτιώστε τις διατροφικές σας συνήθειες.

2. Διαβάζετε τις ετικέτες τροφίμων στις συσκευασίες! Πολλές πληροφορίες που βρίσκονται στο πίσω μέρος της συσκευασίας είναι χρήσιμες για την διατροφική αξία του τροφίμου που αγοράζουμε. Μπορούμε να επιλέξουμε τρόφιμα με λιγότερη ζάχαρη, λιγότερα συντηρητικά ,και λιγότερο αλάτι. Ελέγξτε αν το τρόφιμο είναι πλούσιο σε κορεσμένο λίπος και αποφύγετε τρόφιμα με συστατικά όπως υδρογονωμένα λίπη ή μερικώς υδρογονωμένα (τα λεγόμενα τρανς λιπαρά) 3. Βάλτε στην καθημερινότητα σας την φυσική δραστηριότητα. Η άσκηση βοηθάει στην διατήρηση ενός υγιή σωματικού βάρους καθώς και στην απώλεια λίπους στα παχύσαρκα και υπέρβαρα άτομα. Περιορίστε το χρόνο που κάθεστε μπροστά από την τηλεόραση ή τον υπολογιστή, χρησιμοποιείστε σκάλες αντί για ασανσέρ, όταν μπορείτε περπατήστε ή κάνετε ποδήλατο αντί να χρησιμοποιήσετε αυτοκίνητο, βρείτε ενδιαφέροντα χόμπι που θα σας κρατήσουν δραστήριους!

4. Ακολουθήστε μια υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή , με έμφαση στα φρούτα και λαχανικά (τουλάχιστον 2 ½ φλ. καθημερινά). Έρευνες έχουν δείξει ότι μια διατροφή πλούσια σε φρούτα και λαχανικά μειώνει το κίνδυνο για εμφάνιση καρκίνου σε αντίθεση με τη λήψη συμπληρωμάτων όπου τα αποτελέσματα των ερευνών δεν είναι ξεκάθαρα. Βέβαια μην ξεχνάτε να πλένετε πάντα καλά τα φρούτα και τα λαχανικά σας ( ξεφλουδίζετε όπου είναι δυνατόν) και να επιλέγετε μόνο φρούτα και λαχανικά εποχής.

5. Επιλέξτε τρόφιμα ολικής άλεσης και όχι επεξεργασμένα. Προτιμήστε μακαρόνια, ρύζι και ψωμί ολικής άλεσης που είναι πλούσια σε φυτικές ίνες διότι διευκολύνουν την ομαλή λειτουργία του εντέρου αποβάλλοντας πιθανών βλαβερές ουσίες πριν απορροφηθούν από το παχύ έντερο.

6. Περιορίστε την κατανάλωση κόκκινου και επεξεργασμένου κρέατος. Αποφύγετε την κατανάλωση αλλαντικών και άλλων κρεατοσκευασμάτων . Κατά την επεξεργασία του κρέατος , προστίθεται στο τρόφιμο αλάτι ή νιτρικά άλατα για την μακρόχρονη συντήρηση του ή το κρέας καπνίζεται για να ενισχυθεί το χρώμα και η γεύση του. Έρευνες έχουν συσχετίσει την αυξημένη κατανάλωση επεξεργασμένου κρέατος με αυξημένο κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου. Προτιμήστε λοιπόν ψάρι , πουλερικά και όσπρια και ακολουθήστε την πυραμίδα μεσογειακής διατροφής ως βασικό πλάνο για το εβδομαδιαίο σας διαιτολόγιο.

7. Εάν πίνετε αλκοόλ, περιορίστε την ποσότητα. Συνιστάται οι άντρες να μην ξεπερνούν τα 2 ποτήρια ενώ οι γυναίκες το ένα ποτήρι. Το συνιστώμενο όριο διαφέρει στις γυναίκες λόγω του μικρότερου σωματικού τους μεγέθους και της αργής διάσπασης του αλκοόλ στον οργανισμό τους.

8. Τέλος, ο τρόπος μαγειρέματος μπορεί να αλλάξει την θρεπτική αξία του φαγητού. Προσοχή στο κρέας , στις πατάτες, στο ψάρι και όποια άλλα τρόφιμα ψήνουμε στο γκριλ ή στην σχάρα ή ακόμα και στο φούρνο. Μην καβουρδίζετε ή «ξεροψήνετε» το φαγητό σας. Αποφύγετε το τηγάνισμα και το ψήσιμο σε πολύ μεγάλες θερμοκρασίες. Μπορούμε να βελτιώσουμε τον τρόπο ζωής μας. Μπορούμε να κάνουμε αλλαγές στις διατροφικές μας συνήθειες. Μην ξεχνάμε ότι η καλύτερη θεραπεία είναι η πρόληψη. 

ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ

ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ;

ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Ο

πονόλαιμος θα ενοχλήσει τα περισσότερα παιδιά , αν όχι όλα , μία ή και παραπάνω φορές στη ζωή τους. Εάν το δικό σας ταλαιπωρείται συχνά, τότε χρειάζεται έξτρα προσοχή. Σχεδόν όλα τα παιδιά εμφανίζουν μία ή περισσότερες φορές στη ζωή τους αμυγδαλίτιδα. Πρόκειται για ασθένεια μεταδοτική που συνήθως σχετίζεται με τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (τα κρεατάκια). Οι αμυγδαλές είναι λεμφαδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού. Στα νεογέννητα είναι πολύ μικρές, σταδιακά όμως, καθώς το παιδί μεγαλώνει και έως την ηλικία των έξι ή επτά ετών, οπότε το αναπνευστικό του είναι εκτεθειμένο σε ποικιλία λοιμωδών παραγόντων (μικροοργανισμών), μεγαλώνει και το μέγεθός τους. Μετά την ηλικία των επτά ετών συρρικνώνονται. Οι αμυγδαλές είναι απαραίτητες γιατί βοηθούν στην αντιμετώπιση και στην καταπολέμηση των βακτηρίων που προσπαθούν να εισέλθουν στον οργανισμό και να προκαλέσουν λοίμωξη Η αμυγδαλίτιδα οφείλεται σε βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις στο πίσω μέρος του λαιμού που προκαλούν έντονο πονόλαιμο και δυσκολία στην κατάποση. Μπορεί να προκληθεί από πολλούς μικροοργανισμούς, ιούς και βακτήρια, που ζουν φυσιολογικά στο στόμα μας και «εκμεταλλεύονται» ευκαιρίες κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα είναι κουρασμένο, για να προσβάλουν τις αμυγδαλές.

112 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε ιούς. Ενά παιδί που παραπονιέται για πόνο στο λαιμό, έχει μέτριο πυρετό (κάτω από 39°C), πονάνε τα κόκαλά

του γιατρού σας, ο οποίος θα σας συστήσει μια αγωγή που θα βοηθήσει και θα ανακουφίσει το παιδί, δηλαδή αντιπυρετικά, πολλά υγρά, χλιαρά μπάνια και ελαφρύ φαγητό.

του, αλλά η γενική του κατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα άσχημη, τότε είναι πιθανό να πάσχει από ιογενή αμυγδαλίτιδα. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήταν ο παιδίατρος να ξαναδεί το παιδί και την επόμενη μέρα, ώστε η διάγνωσή του να είναι πιο ασφαλής και να χορηγήσει αντιβίωση μόνο όταν χρειάζεται πραγματικά.

H ιογενής αμυγδαλίτιδα θα περάσει όταν κάνει τον κύκλο της, μετά από 3-5 ημέρες. Για να βοηθήσετε το παιδί να αισθανθεί καλύτερα, προσπαθήστε να περιορίσετε τα συμπτώματα με αντιπυρετικά, αρκετά υγρά, ελαφρύ φαγητό και χλιαρά μπάνια, για να παραμείνει χαμηλά ο πυρετός. Αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε μικρόβια (βακτήρια). Όταν ο πυρετός ανέβει απότομα (39°C και πάνω), αν δείτε πύον σαν κομμάτια πάνω στις αμυγδαλές και το παιδί παραπονιέται και για πόνο στην κοιλιά, τότε πιθανότατα πρόκειται για αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο, συνήθως στρεπτόκοκκο. Ο γιατρός, για να είναι σίγουρος για την αιτία της αμυγδαλίτιδας και την αγωγή που χρειάζεται να συστήσει, χρειάζεται να κάνει μια ειδική εξέταση που ονομάζεται strep test. Αν βγει θετικό, η φλεγμονή οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη και πρέπει να χορηγηθεί αντιβιοτικό, γιατί, αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αμυγδαλίτιδα, μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές. Αν βγει αρνητικό, η λοίμωξη οφείλεται πιθανότατα σε ιό και απαιτείται απλώς θεραπεία για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Φυσικά, και σε αυτήν τη μικροβιακή αμυγδαλίτιδα είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου έχει αμυγδαλίτιδα; Τα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά: Υπάρχει έντονη φαρυγγίτιδα που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυσκολία στην κατάποση, ενώ ταυτόχρονα το παιδί παρουσιάζει -τις περισσότερες φορές- υψηλό πυρετό καθώς και πόνους σε όλο του το σώμα. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν σε λίγες ημέρες. Ωστόσο, ακόμη κι αν το παιδί δείχνει εντελώς καλά, φροντίστε να ολοκληρωθεί η φαρμακευτική αγωγή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Όταν υπάρχει αμυγδαλίτιδα και φαρυγγίτιδα, θα παρατηρήσετε ότι οι αμυγδαλές διογκώνονται και εμφανίζουν φλεγμονή. Μέσα σε λίγες μόνο ώρες το παιδί εμφανίζει πυρετό και μπορεί να νιώσει αδιαθεσία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να κάνει εμπύρετους σπασμούς. Επίσης, τα παιδιά όταν πάσχουν από αμυγδαλίτιδα έχουν συχνά πόνο στην κοιλιά. Οι αδένες στις δύο πλευρές του λαιμού πολλές φορές διογκώνονται, ιδίως στις γωνίες του σαγονιού, και είναι μαλακοί στο άγγιγμα. Στην ψηλάφηση οι αδένες γίνονται αντιληπτοί σαν μικρά καρουμπαλάκια. Ορισμένες φορές η διόγκωση επιμένει για εβδομάδες μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων.

Πάντως, ακόμα κι αν ο γιατρός κρίνει ότι το παιδί πρέπει να βγάλει τις αμυγδαλές του, αυτό δεν σημαίνει ότι θα στερηθεί κάτι σημαντικό για τον οργανισμό του. Μπορεί οι αμυγδαλές και τα κρεατάκια να βοηθούν στο ανοσοποιητικό σύστημα, όμως και χωρίς αυτά το ανοσοποιητικό λειτουργεί μια χαρά. Άλλωστε, δεν έχει παρατηρηθεί κανένα ανάλογο πρόβλημα σε παιδιά των οποίων αφαιρέθηκαν οι αμυγδαλές ή τα κρεατάκια. Το αντίθετο μάλιστα. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνεται από τον οργανισμό του παιδιού μια εστία φλεγμονής. Η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως πριν από την ηλικία των 6 ή 7 ετών. Μετά την ηλικία αυτή, τα επεισόδια αμυγδαλίτιδας γίνονται πιο σπάνια. Η αμυγδαλεκτομή γίνεται σήμερα με σύγχρονες και ασφαλείς μεθόδους από χειρουργό ωτορινολαρυγγολόγο. 

Σε κάθε περίπτωση ο παιδίατρος είναι αυτός που θα αποφασίσει αν χρειάζεται αντιβίωση ή όχι. Πότε είναι αναγκαία η αφαιρέση των αμυγδαλών; Αν τα επεισόδια αμυγδαλίτιδας είναι τόσο συχνά και σοβαρά που επηρεάζουν τη γενική υγεία, την ακοή ή την αναπνοή του παιδιού ή προκαλούν πολλές απουσίες από το σχολείο, τότε ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών (αμυγδαλεκτομή). Οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν αμυγδαλεκτομή μόνο εάν οι θεραπευτικές μέθοδοι δεν είναι επιτυχείς.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 113

ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ

ΠΟΝΑΕΙ ΤΟ ΛΑΙΜΟΥΔΑΚΙ ΤΟΥ; ΝΑ ΑΝΗΣΥΧΗΣΩ;

ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Ο

πονόλαιμος θα ενοχλήσει τα περισσότερα παιδιά , αν όχι όλα , μία ή και παραπάνω φορές στη ζωή τους. Εάν το δικό σας ταλαιπωρείται συχνά, τότε χρειάζεται έξτρα προσοχή. Σχεδόν όλα τα παιδιά εμφανίζουν μία ή περισσότερες φορές στη ζωή τους αμυγδαλίτιδα. Πρόκειται για ασθένεια μεταδοτική που συνήθως σχετίζεται με τις αδενοειδείς εκβλαστήσεις (τα κρεατάκια). Οι αμυγδαλές είναι λεμφαδένες που βρίσκονται στο πίσω μέρος του λαιμού. Στα νεογέννητα είναι πολύ μικρές, σταδιακά όμως, καθώς το παιδί μεγαλώνει και έως την ηλικία των έξι ή επτά ετών, οπότε το αναπνευστικό του είναι εκτεθειμένο σε ποικιλία λοιμωδών παραγόντων (μικροοργανισμών), μεγαλώνει και το μέγεθός τους. Μετά την ηλικία των επτά ετών συρρικνώνονται. Οι αμυγδαλές είναι απαραίτητες γιατί βοηθούν στην αντιμετώπιση και στην καταπολέμηση των βακτηρίων που προσπαθούν να εισέλθουν στον οργανισμό και να προκαλέσουν λοίμωξη Η αμυγδαλίτιδα οφείλεται σε βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις στο πίσω μέρος του λαιμού που προκαλούν έντονο πονόλαιμο και δυσκολία στην κατάποση. Μπορεί να προκληθεί από πολλούς μικροοργανισμούς, ιούς και βακτήρια, που ζουν φυσιολογικά στο στόμα μας και «εκμεταλλεύονται» ευκαιρίες κατά τις οποίες το ανοσοποιητικό σύστημα είναι κουρασμένο, για να προσβάλουν τις αμυγδαλές.

112 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε ιούς. Ενά παιδί που παραπονιέται για πόνο στο λαιμό, έχει μέτριο πυρετό (κάτω από 39°C), πονάνε τα κόκαλά

του γιατρού σας, ο οποίος θα σας συστήσει μια αγωγή που θα βοηθήσει και θα ανακουφίσει το παιδί, δηλαδή αντιπυρετικά, πολλά υγρά, χλιαρά μπάνια και ελαφρύ φαγητό.

του, αλλά η γενική του κατάσταση δεν είναι ιδιαίτερα άσχημη, τότε είναι πιθανό να πάσχει από ιογενή αμυγδαλίτιδα. Στην περίπτωση αυτή καλό θα ήταν ο παιδίατρος να ξαναδεί το παιδί και την επόμενη μέρα, ώστε η διάγνωσή του να είναι πιο ασφαλής και να χορηγήσει αντιβίωση μόνο όταν χρειάζεται πραγματικά.

H ιογενής αμυγδαλίτιδα θα περάσει όταν κάνει τον κύκλο της, μετά από 3-5 ημέρες. Για να βοηθήσετε το παιδί να αισθανθεί καλύτερα, προσπαθήστε να περιορίσετε τα συμπτώματα με αντιπυρετικά, αρκετά υγρά, ελαφρύ φαγητό και χλιαρά μπάνια, για να παραμείνει χαμηλά ο πυρετός. Αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε μικρόβια (βακτήρια). Όταν ο πυρετός ανέβει απότομα (39°C και πάνω), αν δείτε πύον σαν κομμάτια πάνω στις αμυγδαλές και το παιδί παραπονιέται και για πόνο στην κοιλιά, τότε πιθανότατα πρόκειται για αμυγδαλίτιδα που οφείλεται σε κάποιο μικρόβιο, συνήθως στρεπτόκοκκο. Ο γιατρός, για να είναι σίγουρος για την αιτία της αμυγδαλίτιδας και την αγωγή που χρειάζεται να συστήσει, χρειάζεται να κάνει μια ειδική εξέταση που ονομάζεται strep test. Αν βγει θετικό, η φλεγμονή οφείλεται σε βακτηριακή λοίμωξη και πρέπει να χορηγηθεί αντιβιοτικό, γιατί, αν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά η αμυγδαλίτιδα, μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές. Αν βγει αρνητικό, η λοίμωξη οφείλεται πιθανότατα σε ιό και απαιτείται απλώς θεραπεία για την ανακούφιση των συμπτωμάτων. Φυσικά, και σε αυτήν τη μικροβιακή αμυγδαλίτιδα είναι πολύ σημαντικό να ακολουθήσετε πιστά τις οδηγίες

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου έχει αμυγδαλίτιδα; Τα συμπτώματα είναι χαρακτηριστικά: Υπάρχει έντονη φαρυγγίτιδα που μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυσκολία στην κατάποση, ενώ ταυτόχρονα το παιδί παρουσιάζει -τις περισσότερες φορές- υψηλό πυρετό καθώς και πόνους σε όλο του το σώμα. Τα συμπτώματα συνήθως υποχωρούν σε λίγες ημέρες. Ωστόσο, ακόμη κι αν το παιδί δείχνει εντελώς καλά, φροντίστε να ολοκληρωθεί η φαρμακευτική αγωγή σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού. Όταν υπάρχει αμυγδαλίτιδα και φαρυγγίτιδα, θα παρατηρήσετε ότι οι αμυγδαλές διογκώνονται και εμφανίζουν φλεγμονή. Μέσα σε λίγες μόνο ώρες το παιδί εμφανίζει πυρετό και μπορεί να νιώσει αδιαθεσία. Σε σπάνιες περιπτώσεις, μπορεί να κάνει εμπύρετους σπασμούς. Επίσης, τα παιδιά όταν πάσχουν από αμυγδαλίτιδα έχουν συχνά πόνο στην κοιλιά. Οι αδένες στις δύο πλευρές του λαιμού πολλές φορές διογκώνονται, ιδίως στις γωνίες του σαγονιού, και είναι μαλακοί στο άγγιγμα. Στην ψηλάφηση οι αδένες γίνονται αντιληπτοί σαν μικρά καρουμπαλάκια. Ορισμένες φορές η διόγκωση επιμένει για εβδομάδες μετά την υποχώρηση των συμπτωμάτων.

Πάντως, ακόμα κι αν ο γιατρός κρίνει ότι το παιδί πρέπει να βγάλει τις αμυγδαλές του, αυτό δεν σημαίνει ότι θα στερηθεί κάτι σημαντικό για τον οργανισμό του. Μπορεί οι αμυγδαλές και τα κρεατάκια να βοηθούν στο ανοσοποιητικό σύστημα, όμως και χωρίς αυτά το ανοσοποιητικό λειτουργεί μια χαρά. Άλλωστε, δεν έχει παρατηρηθεί κανένα ανάλογο πρόβλημα σε παιδιά των οποίων αφαιρέθηκαν οι αμυγδαλές ή τα κρεατάκια. Το αντίθετο μάλιστα. Με αυτό τον τρόπο απομακρύνεται από τον οργανισμό του παιδιού μια εστία φλεγμονής. Η επέμβαση πραγματοποιείται συνήθως πριν από την ηλικία των 6 ή 7 ετών. Μετά την ηλικία αυτή, τα επεισόδια αμυγδαλίτιδας γίνονται πιο σπάνια. Η αμυγδαλεκτομή γίνεται σήμερα με σύγχρονες και ασφαλείς μεθόδους από χειρουργό ωτορινολαρυγγολόγο. 

Σε κάθε περίπτωση ο παιδίατρος είναι αυτός που θα αποφασίσει αν χρειάζεται αντιβίωση ή όχι. Πότε είναι αναγκαία η αφαιρέση των αμυγδαλών; Αν τα επεισόδια αμυγδαλίτιδας είναι τόσο συχνά και σοβαρά που επηρεάζουν τη γενική υγεία, την ακοή ή την αναπνοή του παιδιού ή προκαλούν πολλές απουσίες από το σχολείο, τότε ο γιατρός μπορεί να συστήσει χειρουργική αφαίρεση των αμυγδαλών (αμυγδαλεκτομή). Οι περισσότεροι γιατροί συνιστούν αμυγδαλεκτομή μόνο εάν οι θεραπευτικές μέθοδοι δεν είναι επιτυχείς.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 113

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Ροβιθάκη Νάνσυ Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Μαιευτικό – Γυναικολογικό Ιατρείο Ιωάννου Α. Μαρινάκη Αρχοντάκη 2 ΧΑΝΙΑ Τηλ.28210 41100 Κιν: 6940923315 Fax. 28210 41780

Τ

α τελευταία χρόνια o σύγχρονος τρόπος ζωής(το στρες, το κάπνισμα αλλά και η κακή διατροφή) φαίνεται να επηρεάζει την γονιμότητα ενός ζευγαριού. Διαταραχές λοιπόν, όπως: η μείωση της ποιότητας του σπέρματος, αλλαγές εμμηνορυσιακού κύκλου, έλλειψη ωοθυλακιορρηξίας μπορούν να διορθωθούν, αρκεί να διαγνωστούν έγκυρα, καθώς με την πάροδο του χρόνου μπορεί να επιδεινωθούν. Η διατροφή μας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην γονιμότητα. Είναι σημαντικό να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφίμων υψηλής θρεπτικής αξίας έτσι ώστε να παίρνουμε τις απαραίτητες βιταμίνες και τα συστατικά.

114 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή για να αυξήσει την γονιμότητα πρέπει να περιλαμβάνει: • Δημητριακά ολικής άλεσης. Η επιλογή ανεπεξέργαστων πλούσιων σε φυτικές ίνες τροφίμων μπορεί να βελτιώσει τη γονιμότητα, ενώ μπορεί να προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη κύησης (Μειώστε την κατανάλωση άσπρου ψωμιού και των απλών υδατανθράκων ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, ζαχαρούχα αναψυκτικά, καθώς όλα τα προαναφερθέντα τρόφιμα αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων ωορρηξίας).

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά (πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία όπως φυλικό οξύ, βιταμίνη C, λυκοπένιο και αντιοξειδωτικές ουσίες) • Ω-3 και Ω-6 λιπαρά (ξηροί καρποί και λιπαρά ψάρια).

• Φυτική πρωτεΐνη,(όσπρια και πράσινα φυλλώδη λαχανικά), αλλά και ζωική όμως σε μικρότερη ποσότητα(κρέας και προϊόντα κρέατος).

• ΝΕΡΟ περίπου 3 λίτρα τη μέρα, αλλά και φρέσκους χυμούς.

• Γαλακτοκομικά, αυγά και κοτόπουλο (θα πρέπει να καταναλώνονται σε λογικές ποσότητες).

• Αποφυγή κορεσμένων λιπαρών (τηγανητά, γλυκά) • Αποφυγή τροφίμων με φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα, ορμόνες, συντηρητικά, βελτιωτικά και αντιβιοτικά. Πολλές από αυτές τις παραπάνω ουσίες, βλάπτουν το συκώτι και απορυθμίζουν τη σωστή λειτουργία των ορμονών στο επίπεδο των ορμονικών υποδοχέων • Μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ. Οι πιο σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία που ενισχύουν την πιθανότητα σύλληψης είναι: • Βιταμίνη E (μπρόκολο, σόγια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και ξηροί καρποί) • Βιταμίνη Α (μπρόκολο, λάχανο και καλαμπόκι) • Βιταμίνης C (πορτοκάλι, φράουλες, πιπεριά) • Βιταμίνης D (γαλακτοκομικά και σολωμό), • Ασβεστίου (γαλακτοκομικά και πράσινα φυλλώδη λαχανικά) • Σιδήρος (ζωική πρωτείνη, σπανάκι και φακές).

• Φυλλικό οξύ (πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ξηροί καρποί και κιτρώδη φρούτα). Λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης φυλλικού οξέος από τη διατροφή χρειάζεται η χρήση συμπληρώματος για τη μείωση της πιθανότητας ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα.

• Σελήνιο (η αυξημένη πρόσληψή του έχει συσχετιστεί με καλύτερη ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, αλλά και αυξημένη γονιμότητα σε άτομα και των δύο φύλων). 

ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΚΑΙ ΓΟΝΙΜΟΤΗΤΑ

Ροβιθάκη Νάνσυ Διαιτολόγος – Διατροφολόγος Μαιευτικό – Γυναικολογικό Ιατρείο Ιωάννου Α. Μαρινάκη Αρχοντάκη 2 ΧΑΝΙΑ Τηλ.28210 41100 Κιν: 6940923315 Fax. 28210 41780

Τ

α τελευταία χρόνια o σύγχρονος τρόπος ζωής(το στρες, το κάπνισμα αλλά και η κακή διατροφή) φαίνεται να επηρεάζει την γονιμότητα ενός ζευγαριού. Διαταραχές λοιπόν, όπως: η μείωση της ποιότητας του σπέρματος, αλλαγές εμμηνορυσιακού κύκλου, έλλειψη ωοθυλακιορρηξίας μπορούν να διορθωθούν, αρκεί να διαγνωστούν έγκυρα, καθώς με την πάροδο του χρόνου μπορεί να επιδεινωθούν. Η διατροφή μας παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην γονιμότητα. Είναι σημαντικό να ακολουθούμε μια ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφίμων υψηλής θρεπτικής αξίας έτσι ώστε να παίρνουμε τις απαραίτητες βιταμίνες και τα συστατικά.

114 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μια σωστή και ισορροπημένη διατροφή για να αυξήσει την γονιμότητα πρέπει να περιλαμβάνει: • Δημητριακά ολικής άλεσης. Η επιλογή ανεπεξέργαστων πλούσιων σε φυτικές ίνες τροφίμων μπορεί να βελτιώσει τη γονιμότητα, ενώ μπορεί να προλαμβάνει την εμφάνιση διαβήτη κύησης (Μειώστε την κατανάλωση άσπρου ψωμιού και των απλών υδατανθράκων ρύζι, πατάτες, ζυμαρικά, ζαχαρούχα αναψυκτικά, καθώς όλα τα προαναφερθέντα τρόφιμα αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης προβλημάτων ωορρηξίας).

• Φρέσκα φρούτα και λαχανικά (πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία όπως φυλικό οξύ, βιταμίνη C, λυκοπένιο και αντιοξειδωτικές ουσίες) • Ω-3 και Ω-6 λιπαρά (ξηροί καρποί και λιπαρά ψάρια).

• Φυτική πρωτεΐνη,(όσπρια και πράσινα φυλλώδη λαχανικά), αλλά και ζωική όμως σε μικρότερη ποσότητα(κρέας και προϊόντα κρέατος).

• ΝΕΡΟ περίπου 3 λίτρα τη μέρα, αλλά και φρέσκους χυμούς.

• Γαλακτοκομικά, αυγά και κοτόπουλο (θα πρέπει να καταναλώνονται σε λογικές ποσότητες).

• Αποφυγή κορεσμένων λιπαρών (τηγανητά, γλυκά) • Αποφυγή τροφίμων με φυτοφάρμακα, παρασιτοκτόνα, ορμόνες, συντηρητικά, βελτιωτικά και αντιβιοτικά. Πολλές από αυτές τις παραπάνω ουσίες, βλάπτουν το συκώτι και απορυθμίζουν τη σωστή λειτουργία των ορμονών στο επίπεδο των ορμονικών υποδοχέων • Μείωση της κατανάλωσης του αλκοόλ. Οι πιο σημαντικές βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία που ενισχύουν την πιθανότητα σύλληψης είναι: • Βιταμίνη E (μπρόκολο, σόγια, πράσινα φυλλώδη λαχανικά και ξηροί καρποί) • Βιταμίνη Α (μπρόκολο, λάχανο και καλαμπόκι) • Βιταμίνης C (πορτοκάλι, φράουλες, πιπεριά) • Βιταμίνης D (γαλακτοκομικά και σολωμό), • Ασβεστίου (γαλακτοκομικά και πράσινα φυλλώδη λαχανικά) • Σιδήρος (ζωική πρωτείνη, σπανάκι και φακές).

• Φυλλικό οξύ (πράσινα φυλλώδη λαχανικά, ξηροί καρποί και κιτρώδη φρούτα). Λόγω ανεπαρκούς πρόσληψης φυλλικού οξέος από τη διατροφή χρειάζεται η χρήση συμπληρώματος για τη μείωση της πιθανότητας ανωμαλιών του νευρικού σωλήνα.

• Σελήνιο (η αυξημένη πρόσληψή του έχει συσχετιστεί με καλύτερη ποιότητα και ποσότητα σπέρματος, αλλά και αυξημένη γονιμότητα σε άτομα και των δύο φύλων). 

Πότε το «μπούκωμα» στη μύτη είναι ιγμορίτιδα

Dr Ζαμέλ Μιουμπής

Οδοντίατρος Ορθοδοντικός Universite de Paris 6

Ελ. Βενιζέλου, Κουνουπιδιανά, Χανιά, Τηλ.: 28210 09150

Κιν.: 6982 481 602

Dr Έφη Βιτσιλάκη

ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Η

ιγμορίτιδα είναι φλεγμονή των ιγμορείων που προκαλείται συνήθως από κρυολόγημα, γρίπη ή κρίση αλλεργικής ρινίτιδας. Επειδή τα συμπτώματα της μοιάζουν με αυτά του κρυολογήματος, πολλοί συγχέουν το κρυολόγημα με την ιγμορίτιδα. Συμπτώματα Σε αντίθεση με το απλό κρυολόγημα, στην ιγμορίτιδα υπάρχει έντονο οίδημα του ρινικού βλεννογόνου και αυξημένη παραγωγή πυώδους βλέννας. Το οίδημα προκαλέι απόφραξη των μικρών αγωγών που συνδέουν τη μύτη με τα ιγμόρεια με αποτέλεσμα την αδυναμία παροχέτευσης αυτών και συνέπεια την εμφάνιση πόνου στο πρόσωπο ή το μέτωπο, ανάμεσα ή πίσω από τα μάτια ή ακόμα στα μάγουλα και τα επάνω δόντια. Όταν δηλάδη το κοινό κρυολόγημα διαρκεί πάνω απο μία εβδομάδα και η απλή βλέννα μετατρέπεται σε πηκτό δύσοσμο πρασινοκίτρινο πύον, υπάρχει ιγμορίτιδα. Στην ιγμορίτιδα μπορεί επίσης να υπάρχει: - Βήχας - Κακοδιαθεσία - Δέκατα - Πόνος στα δόντια - Κακοσμία στόματος

116 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αίτια Η οξεία ιγμορίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα: - Κοινού κρυολογήματος - Φλεγμονών δοντιών της άνω γνάθου - Επιπλεγμένων καταγμάτων του προσώπου (κάταγμα όπου συνυπάρχει τραυματισμός δέρματος) - Κατάδυσης σε μολυσμένα νερά ή κολύμβησης σε μολυσμένες πισίνες.

Τα συχνότερα μικρόβια που ενοχοποιούνται για ιγμορίτιδα είναι ο πνευμονιόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος, ο αιμόφιλος, η μοραξέλα και σπανιότερα αναερόβια βακτήρια, ενώ στα παιδιά ενοχοποιούνται διάφοροι ιοί. Δίαγνωση Η διάγνωση της ιγμορίτιδας γίνεται βάσει λήψης ιστορικού, πρόσθιας ρινοσκόπησης ή ακτινογραφίας παραρρινίων που επιβεβαιώνει τη συλλογή υγρού μέσα στο ιγμόρειο. Παλαιότερα η ακτινογραφία ήταν πολύ διαδεδομένη μέθοδος διάγνωσης της ιγμορίτιδας, τα τελευταία χρόνια όμως έχει εγκαταλειφθεί για να μην επιβαρύνεται ο ασθενής απο την ακτινοβολία. Στο μεγαλύτερο ποσοστό η διάγνωση γίνεται πλέον ή με κλινική εξέταση του ασθενούς ή με ενδοσκοπικά μηχανήματα. Με ένα άκαμπτο ενδοσκόπιο ο γιατρός έχει τη δυνατότητα να δεί όλη τη μύτη, από την είσοδο μέχρι το ρινοφάρυγγα, το στόμιο του ιγμορείου στο μέσο ρινικό πόρο, αν εκεί αναβλύζει πύον, αν υπάρχει οποιαδήποτε ανωμαλία, όπως σκολίωση διαφράγματος, πολύποδες, κρεατάκια ή μια χρόνια ρινίτιδα και να διαπιστώσει αν υπάρχει ιγμορίτιδα ή όχι. Εάν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα, μπορεί να χρειαστεί να χειρουργηθεί, ενώ αν η νόσος έχει προχωρήσει και ο γιατρός υποπτεύεται επιπλοκές, μπορεί να προχωρήσει και σε αξονική τομογραφία. Θεραπεία Η θεραπεία εξαρτάται από τα ευρήματα της διάγνωσης και μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμό και των δύο. 

Οδοντίατρος Ορθοδοντικός Universite de Paris 6 Μάρκου Μπότσαρη 64α, Χανιά Τηλ.: 28210 75600

Πότε το «μπούκωμα» στη μύτη είναι ιγμορίτιδα

Dr Ζαμέλ Μιουμπής

Οδοντίατρος Ορθοδοντικός Universite de Paris 6

Ελ. Βενιζέλου, Κουνουπιδιανά, Χανιά, Τηλ.: 28210 09150

Κιν.: 6982 481 602

Dr Έφη Βιτσιλάκη

ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Η

ιγμορίτιδα είναι φλεγμονή των ιγμορείων που προκαλείται συνήθως από κρυολόγημα, γρίπη ή κρίση αλλεργικής ρινίτιδας. Επειδή τα συμπτώματα της μοιάζουν με αυτά του κρυολογήματος, πολλοί συγχέουν το κρυολόγημα με την ιγμορίτιδα. Συμπτώματα Σε αντίθεση με το απλό κρυολόγημα, στην ιγμορίτιδα υπάρχει έντονο οίδημα του ρινικού βλεννογόνου και αυξημένη παραγωγή πυώδους βλέννας. Το οίδημα προκαλέι απόφραξη των μικρών αγωγών που συνδέουν τη μύτη με τα ιγμόρεια με αποτέλεσμα την αδυναμία παροχέτευσης αυτών και συνέπεια την εμφάνιση πόνου στο πρόσωπο ή το μέτωπο, ανάμεσα ή πίσω από τα μάτια ή ακόμα στα μάγουλα και τα επάνω δόντια. Όταν δηλάδη το κοινό κρυολόγημα διαρκεί πάνω απο μία εβδομάδα και η απλή βλέννα μετατρέπεται σε πηκτό δύσοσμο πρασινοκίτρινο πύον, υπάρχει ιγμορίτιδα. Στην ιγμορίτιδα μπορεί επίσης να υπάρχει: - Βήχας - Κακοδιαθεσία - Δέκατα - Πόνος στα δόντια - Κακοσμία στόματος

116 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αίτια Η οξεία ιγμορίτιδα μπορεί να είναι αποτέλεσμα: - Κοινού κρυολογήματος - Φλεγμονών δοντιών της άνω γνάθου - Επιπλεγμένων καταγμάτων του προσώπου (κάταγμα όπου συνυπάρχει τραυματισμός δέρματος) - Κατάδυσης σε μολυσμένα νερά ή κολύμβησης σε μολυσμένες πισίνες.

Τα συχνότερα μικρόβια που ενοχοποιούνται για ιγμορίτιδα είναι ο πνευμονιόκοκκος, ο στρεπτόκοκκος, ο σταφυλόκοκκος, ο αιμόφιλος, η μοραξέλα και σπανιότερα αναερόβια βακτήρια, ενώ στα παιδιά ενοχοποιούνται διάφοροι ιοί. Δίαγνωση Η διάγνωση της ιγμορίτιδας γίνεται βάσει λήψης ιστορικού, πρόσθιας ρινοσκόπησης ή ακτινογραφίας παραρρινίων που επιβεβαιώνει τη συλλογή υγρού μέσα στο ιγμόρειο. Παλαιότερα η ακτινογραφία ήταν πολύ διαδεδομένη μέθοδος διάγνωσης της ιγμορίτιδας, τα τελευταία χρόνια όμως έχει εγκαταλειφθεί για να μην επιβαρύνεται ο ασθενής απο την ακτινοβολία. Στο μεγαλύτερο ποσοστό η διάγνωση γίνεται πλέον ή με κλινική εξέταση του ασθενούς ή με ενδοσκοπικά μηχανήματα. Με ένα άκαμπτο ενδοσκόπιο ο γιατρός έχει τη δυνατότητα να δεί όλη τη μύτη, από την είσοδο μέχρι το ρινοφάρυγγα, το στόμιο του ιγμορείου στο μέσο ρινικό πόρο, αν εκεί αναβλύζει πύον, αν υπάρχει οποιαδήποτε ανωμαλία, όπως σκολίωση διαφράγματος, πολύποδες, κρεατάκια ή μια χρόνια ρινίτιδα και να διαπιστώσει αν υπάρχει ιγμορίτιδα ή όχι. Εάν ο ασθενής δεν ανταποκρίνεται στα φάρμακα, μπορεί να χρειαστεί να χειρουργηθεί, ενώ αν η νόσος έχει προχωρήσει και ο γιατρός υποπτεύεται επιπλοκές, μπορεί να προχωρήσει και σε αξονική τομογραφία. Θεραπεία Η θεραπεία εξαρτάται από τα ευρήματα της διάγνωσης και μπορεί να περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, χειρουργική επέμβαση ή συνδυασμό και των δύο. 

Οδοντίατρος Ορθοδοντικός Universite de Paris 6 Μάρκου Μπότσαρη 64α, Χανιά Τηλ.: 28210 75600

Βαρηκοΐα από θόρυβο. Απαραίτητη προληπτική εξέταση εργαζομένων σε θορυβώδες περιβάλλον. ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Ο

θόρυβος έχει συσχετισθεί με διαταραχές της λειτουργίας του νευρικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης της ακοής –βαρηκοΐα, από αρχαιοτάτων χρόνων. Δεν είναι ίσως τυχαίο, ούτε αστική ιδιαιτερότητα, το γεγονός ότι οι Συβαρίτες στην Ελλάδα του 600 π.Χ είχαν απαγορεύσει τις μεταλλουργικές εργασίες ακόμη και τη σφυριλάτηση, μέσα στα όρια της πόλης. Εντούτοις, η πρώτη συγκεκριμένη και ιστορικά καταχωρημένη συσχέτιση του θορύβου με την βαρηκοΐα, έγινε τον πρώτο αιώνα μ.Χ από τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο στην Φυσική του Ιστορία. Εκεί αναφέρει ότι πολλοί Αιγύπτιοι που ζούσαν κοντά στους καταρράκτες, αλλά εκατομμύρια άλλοι κατακλύζονται καθημερινά από δυνατούς και ενοχλητικούς θορύβους που έχουν ταυτισθεί με τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Χρειάσθηκε να περάσουν αρκετοί αιώνες μέχρι η σύγχρονη πολιτεία να ενδιαφερθεί για τους ίδιους τους μεταλλουργούς, εκτός από να τους εξοστρακίσει από τα όρια της πόλης, όπως έκαναν οι Συβαρίτες.

118 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είναι πλέον γνωστό ότι οι διαταραχές της ακοής, γνωστές ως βαρηκοΐα, εξαρτώνται απο την ένταση του θορύβου, το είδος της έκθεσης (οξεία ή χρόνια έκθεση) και απο τη διάρκεια έκθεσης στο θόρυβο αυτό. Ήχοι έντασης πάνω από 80-90dB για 6 τουλάχιστον ώρες την ημέρα θεωρούνται επιβλαβείς για την ακουστική λειτουργία. Πολλά επαγγέλματα υπερβαίνουν αυτά τα όρια και μάλιστα πολλοί νέοι τα υπερβαίνουν εθελοντικά, στα κέντρα διασκέδασης ή κατά τη χρήση των φορητών συσκευών αναπαραγωγής μουσικής mp3. Σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες της ΕΟΚ (86/166 και 86/188) που να αφέρονται στον εργασιακό

θόρυβο, την ελάττωση της ακοής που προκαλεί και τα προφυλακτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται. Παρά τις προφανείς οικονομικές επιπτώσεις, αρκετές βιομηχανίες προοδευτικά έλαβαν μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τον εργασιακό θόρυβο και παρείχαν τουλάχιστον ωτοασπίδες και ειδικές κάψες. Η βλαπτική επίδραση του θορύβου στον άνθρωπο είναι πολύπλευρη και εξαρτάται απο τους χαρακτήρες του θυρύβου (συχνότητα, ένταση, διάρκεια) αλλά και απο το ίδιο το άτομο (φυσική κατάσταση, χαρακτήρες, ιδιοσυγκρασία). Έχουν αποδοθεί στο θόρυβο και παθολογικές διαταραχές όπως άυξηση της αρτηριακής πίεσης, αγγειακά νοσήματα, γαστρεντερικές διαταραχές, ακόμα και βιοχημικές μεταβολές με αύξηση της χοληστερίνης και της κορτιζόνης. Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητος ο έλεγχος του εργαζόμενου από ωτορινολαρυγγολόγο και η παρακολούθηση των επιδράσεων του θυρύβου στην ακοή . Ειδικότερα, η βλαπτική επίδραση του θορύβου στη ακοή έχει το εξής χαρακτηριστικό. Στην αρχή προσβάλλει τις συχνότητες γύρω από τις 4000HZ με αποτέλεσμα ο ασθενής συνήθως να μην επηρεάζεται στις καθημερινές δραστηριότητες του και να εξακολουθεί να υφίσταται, εθελοντικά ή μη τη συνέχιση του θυρύβου. Προοδευτικά όμως καταλαμβάνονται και οι άλλες συχνότητες, εκτός απο τις υψηλές, με αποτέλεσμα να υπάρχει αργότερα πρόβλημα και στην αντίληψη της ομιλίας. Πρόκειται λοιπόν για μια αργή και ύπουλη διαδικασία που καταλήγει σε σημαντικές διαταραχές της ακουστικής λειτουργίας, διαταραχές μάλιστα που μετά από ένα χρονικό διάστημα δυνητικής αναστρεψιμότητας ή τουλάχιστον βελτίωσης αν σταματήσει ο θόρυβος, καθίστανται τελικά μόνιμες. 

Καλύπτουμε τις ανάγκες των πελατών μας για κάθε εκδήλωση, δημιουργώντας τούρτες γάμου και γενεθλίων, γλυκά βάπτισης και ειδικές κατασκευές με σχέδια που εσείς έχετε σκεφτεί...

 Μουσούρων 23, Χανιά - Tηλ.: 28210 43528 - E-mail: kronos.chania@gmail.com  Σκαλίδη 54, Χανιά  Ακρωτηρίου 80Α, Χανιά

Βαρηκοΐα από θόρυβο. Απαραίτητη προληπτική εξέταση εργαζομένων σε θορυβώδες περιβάλλον. ΜΑΡΑΚΟΜΙΧΕΛΑΚΗΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΩΡΛ - Χειρουργός Ενηλίκων & Παίδων ΧΑΝΙΑ: Τζανακάκη 74 - Τηλ.: 28210 23350 & 6978 115 362 ΚΙΣΣΑΜΟΣ: Μακεδονομάχων 17 (100 μ. από το S/M Στημαδωράκη) Κιν.: 6978 115 362

Ο

θόρυβος έχει συσχετισθεί με διαταραχές της λειτουργίας του νευρικού συστήματος, συμπεριλαμβανομένης της αίσθησης της ακοής –βαρηκοΐα, από αρχαιοτάτων χρόνων. Δεν είναι ίσως τυχαίο, ούτε αστική ιδιαιτερότητα, το γεγονός ότι οι Συβαρίτες στην Ελλάδα του 600 π.Χ είχαν απαγορεύσει τις μεταλλουργικές εργασίες ακόμη και τη σφυριλάτηση, μέσα στα όρια της πόλης. Εντούτοις, η πρώτη συγκεκριμένη και ιστορικά καταχωρημένη συσχέτιση του θορύβου με την βαρηκοΐα, έγινε τον πρώτο αιώνα μ.Χ από τον Πλίνιο τον πρεσβύτερο στην Φυσική του Ιστορία. Εκεί αναφέρει ότι πολλοί Αιγύπτιοι που ζούσαν κοντά στους καταρράκτες, αλλά εκατομμύρια άλλοι κατακλύζονται καθημερινά από δυνατούς και ενοχλητικούς θορύβους που έχουν ταυτισθεί με τον συγκεκριμένο τρόπο ζωής. Χρειάσθηκε να περάσουν αρκετοί αιώνες μέχρι η σύγχρονη πολιτεία να ενδιαφερθεί για τους ίδιους τους μεταλλουργούς, εκτός από να τους εξοστρακίσει από τα όρια της πόλης, όπως έκαναν οι Συβαρίτες.

118 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Είναι πλέον γνωστό ότι οι διαταραχές της ακοής, γνωστές ως βαρηκοΐα, εξαρτώνται απο την ένταση του θορύβου, το είδος της έκθεσης (οξεία ή χρόνια έκθεση) και απο τη διάρκεια έκθεσης στο θόρυβο αυτό. Ήχοι έντασης πάνω από 80-90dB για 6 τουλάχιστον ώρες την ημέρα θεωρούνται επιβλαβείς για την ακουστική λειτουργία. Πολλά επαγγέλματα υπερβαίνουν αυτά τα όρια και μάλιστα πολλοί νέοι τα υπερβαίνουν εθελοντικά, στα κέντρα διασκέδασης ή κατά τη χρήση των φορητών συσκευών αναπαραγωγής μουσικής mp3. Σήμερα υπάρχουν συγκεκριμένες οδηγίες της ΕΟΚ (86/166 και 86/188) που να αφέρονται στον εργασιακό

θόρυβο, την ελάττωση της ακοής που προκαλεί και τα προφυλακτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται. Παρά τις προφανείς οικονομικές επιπτώσεις, αρκετές βιομηχανίες προοδευτικά έλαβαν μέτρα προστασίας των εργαζομένων από τον εργασιακό θόρυβο και παρείχαν τουλάχιστον ωτοασπίδες και ειδικές κάψες. Η βλαπτική επίδραση του θορύβου στον άνθρωπο είναι πολύπλευρη και εξαρτάται απο τους χαρακτήρες του θυρύβου (συχνότητα, ένταση, διάρκεια) αλλά και απο το ίδιο το άτομο (φυσική κατάσταση, χαρακτήρες, ιδιοσυγκρασία). Έχουν αποδοθεί στο θόρυβο και παθολογικές διαταραχές όπως άυξηση της αρτηριακής πίεσης, αγγειακά νοσήματα, γαστρεντερικές διαταραχές, ακόμα και βιοχημικές μεταβολές με αύξηση της χοληστερίνης και της κορτιζόνης. Γι’ αυτό κρίνεται απαραίτητος ο έλεγχος του εργαζόμενου από ωτορινολαρυγγολόγο και η παρακολούθηση των επιδράσεων του θυρύβου στην ακοή . Ειδικότερα, η βλαπτική επίδραση του θορύβου στη ακοή έχει το εξής χαρακτηριστικό. Στην αρχή προσβάλλει τις συχνότητες γύρω από τις 4000HZ με αποτέλεσμα ο ασθενής συνήθως να μην επηρεάζεται στις καθημερινές δραστηριότητες του και να εξακολουθεί να υφίσταται, εθελοντικά ή μη τη συνέχιση του θυρύβου. Προοδευτικά όμως καταλαμβάνονται και οι άλλες συχνότητες, εκτός απο τις υψηλές, με αποτέλεσμα να υπάρχει αργότερα πρόβλημα και στην αντίληψη της ομιλίας. Πρόκειται λοιπόν για μια αργή και ύπουλη διαδικασία που καταλήγει σε σημαντικές διαταραχές της ακουστικής λειτουργίας, διαταραχές μάλιστα που μετά από ένα χρονικό διάστημα δυνητικής αναστρεψιμότητας ή τουλάχιστον βελτίωσης αν σταματήσει ο θόρυβος, καθίστανται τελικά μόνιμες. 

Καλύπτουμε τις ανάγκες των πελατών μας για κάθε εκδήλωση, δημιουργώντας τούρτες γάμου και γενεθλίων, γλυκά βάπτισης και ειδικές κατασκευές με σχέδια που εσείς έχετε σκεφτεί...

 Μουσούρων 23, Χανιά - Tηλ.: 28210 43528 - E-mail: kronos.chania@gmail.com  Σκαλίδη 54, Χανιά  Ακρωτηρίου 80Α, Χανιά

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Καρκίνος παχέος εντέρου

Κωνσταντινίδης Ι. Κωνσταντίνος MD FEBGH Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Επεμβατικός Ενδοσκόπος τ. Επιμ. Βενιζελείου Νοσοκομείου Ηρακλείου τ. Επικεφαλής Γαστρεντερολογικού τμήματος Γ.Ν. Λεμεσού Πλ. Ελευθερίας 5, 3ος όροφος (Δικαστήρια), Χανιά Τηλ.: 28210 55555 - Fax: 28210 55557 Kιν.: 6945 937 885 Πλ. Ελ. Βενιζέλου 10, 2822022146 (Καστελι) E-mail: konoskonidis@gmail.com www.gastromed.gr

Ο

120 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

καρκίνος του παχέος εντέρου, ο οποίος διακρίνεται σε καρκίνο του κόλου και σε καρκίνο του ορθού, είναι το τρίτο πιο συχνό κακόηθες νεόπλασμα στον ανθρώπινο οργανισμό. Υπολογίζεται ότι περισσότερες από 300.000 νέων περιπτώσεων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη από τους οποίους οι μισοί θα πεθάνουν εξ αιτίας του καρκίνου. Η πιθανότητα ενός ατόμου, να αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής του καρκίνο του παχέος εντέρου πλησιάζει το 6% και για τα δύο φύλα, ενώ περίπου οι μισοί από αυτούς θα πεθάνουν από τη νόσο. Εντούτοις, σήμερα καταγράφεται μείωση στην συχνότητα και την θνησιμότητα από την νόσο σε σχέση με τα τέλη του 20ου αιώνα.

1. Προδιαθεσικοί παράγοντες Στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου προδιαθέτουν περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες που έχουν σχέση κυρίως με τις καθημερινές συνήθειες του ατόμου, γενετικοί παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου καθώς και ορισμένες νόσοι και παθήσεις που θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις. Α. Περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες.

• Ηλικία. Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Το 90% των ασθενών που εμφανίζουν την νόσο είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών. Ενώ η εμφάνιση της νόσου αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας.

• Διατροφή και διατροφικές συνήθειες. Οι διατροφικές συνήθεις αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες στην εμφάνιση της νόσου. Η αυξημένη

κατανάλωση κόκκινου κρέατος, λιπαρών τροφών, τηγανητών και διατροφικών σκευασμάτων με συντηρητικά ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Από τον Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνονται: 1) κατανάλωση λαχανικών και φρούτων κάθε ημέρα, 2) αντικατάσταση του ζωικού λίπους με ελαιόλαδο, 3) αποφυγή του κόκκινου κρέατος και εναλλακτικά κατανάλωση ψαριού και πουλερικών, 4) επιλογή δημητριακών ολικής άλεσης και καστανού ρυζιού αντί των επεξεργασμένων προϊόντων, 5) μείωση της κατανάλωσης αλατιού, και 6) κατανάλωση πολλών υγρών και κυρίως νερού • Κάπνισμα. Σε σειρές μελετών δειχθεί άμεση σχέση του καπνίσματος με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Μάλιστα, έχει ενοχοποιηθεί και για εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου σε νεώτερες ηλικίες.

• Παχυσαρκία. Κυρίως στους άνδρες, η παχυσαρκία συνδέεται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Άνδρες με βάρος σώματος μεγαλύτερο του ιδανικού κατά έχουν 40% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος.

• Σωματική άσκηση και φυσική δραστηριότητα. Η καθιστική ζωή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας προδιαθέτουν σε χρόνια δυσκοιλιότητα δυσλειτουργία του παχέος εντέρου και εκδήλωση της νόσου. Υπολογίζεται ότι οι 2 στους 3 καρκίνους παχέος εντέρου θα μπορούσαν να προληφθούν με αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Συμπληρώματα διατροφής όπως το ασβέστιο, το σελήνιο (ένα ιχνοστοιχείο που περιέχεται σε αρκετές τροφές) το φυλλικό οξύ (μιας βιταμίνης που περιέχεται σε πολλά τρόφιμα φυτικής

προελεύσεως) καθώς και η βιταμίνη D φαίνεται να προστατεύουν το έντερο από την εμφάνιση πολυπόδων και καρκίνου. Β. Γενετικοί παράγοντες. Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ενός ατόμου που εμφάνισε καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αναπτύξουν την ίδια ασθένεια. Ο κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο, εάν στην ίδια οικογένεια έχουν νοσήσει περισσότερα άτομα. Στην περίπτωση αυτή η ασθένεια καλείται οικογενής καρκίνος του παχέος εντέρου. Σήμερα έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένα οικογενή σύνδρομα που οδηγούν σε εκδήλωση του καρκίνου του παχέος εντέρου.

• Οικογενής αδενωματώδης πολύποδες (FAP). Αποτελεί σπάνιο γενετικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πολλών αδενωμτώδων πολυπόδων, ακόμα και από την παιδική ηλικία. Ο αριθμός των πολυπόδων μπορεί να είναι από λίγοι μέχρι και αρκετές χιλιάδες, ενώ ο αριθμός του αυξάνετε με το πέρας της ηλικίας. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου στους ασθενής αυτούς είναι σχεδόν σίγουρη.

• Κληρονομικός μη πολυποδιακός καρκίνος του παχέος εντέρου. Πρόκειται για μορφή κληρονομικού καρκίνου του εντέρου που εμφανίζετε με οικογενειακή κατανομή. Ύποπτος για την νόσο είναι κάθε ένας που έχει τουλάχιστον τρείς πρώτου βαθμού συγγενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου όταν ένα εκ των οποίων διαγνώστηκε σε ηλικία μικρότερης των 40 ετών. Η κληρονομική αυτή μορφή, ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό του καρκίνου του παχέος εντέρου. Γ. Προκαρκινικές καταστάσεις.

• Αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου. Είναι αδιαμφισβήτητη η σχέση αδενωματώδους πολύποδα και καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πιθανότητα εξαλλαγής ενός τέτοιου πολύποδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με το μέγεθος του, τον βαθμό δυσπλασίας και την ηλικία του ασθενούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 50% των αδενωματώδων πολυπόδων με μέγεθος μεγαλύτερο των 2εκατοστών είναι κακοήθεις.

• Ελκώδης κολίτιδα και νόσος Crohn. Πρόκειται για ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις παθήσεις του τοιχώματος του εντέρου. Στην περίπτωση της ελκώδους κολίτιδας ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου έχει απόλυτη σχέση με τη χρονική διάρκεια της νόσου. Ενώ στην νόσο Crohn αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου κατά 2 φορές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

2. Ομάδες υψηλού κινδύνου • Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, αφού είναι διαπιστωμένο ότι ποσοστό 90% των περιστατικών καρκίνου παχέος εντέρου διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ενώ ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πολύ σπάνιος σε ηλικίες κάτω των 45ετών • Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (BMI>40) • Άτομα με διατροφικές συνήθεις που αφορούν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος, διατροφικών σκευασμάτων με συντηρητικά, μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

• Άτομα με πλημμελή σωματική δραστηριότητα και φυσική άσκηση.

• Άτομα με αδενωματώδεις πολύποδες παχέος εντέρου.

• Άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn ή από ελκώδη κολίτιδα.

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου - ορθού.

3. Συμπτώματα Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ασυμπτωματικός στα αρχικά στάδια. Καρκίνοι του δεξιού τμήματος του παχέος εντέρου (δεξιό κόλον) συνήθως αναπτύσσονται περισσότερο πριν προκαλέσουν ενοχλήματα, ενώ αντίθετα καρκίνοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμήμα το εντέρου (αριστερό κόλον) και τον πρωκτό εμφανίζουν πρώιμα συμπτώματα. Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα της νόσο που πρέπει να γνωρίζει κάποιος είναι τα ακόλουθα: • Αναιμία – Αίμα στα κόπρανα. Η αναιμία (και κυρίως η υπόχρωμη μικροκυτταρική) είναι πρώιμη εκδήλωση της νόσου και πρέπει να λαμβάνετε σοβαρά υπόψη και να διερευνάτε. Οφείλεται σε χρόνια λανθάνουσα απώλεια αίματος. Η απώλεια αυτή αίματος, μπορεί να είναι είτε εμφανείς κατά την αφόδευση με παρουσία κόκκινου ή σκουρόχρωμου αίματος που επαλείφει τα κόπρανα, είτε αόρατη.

• Ακαθόριστος βύθιος κοιλιακός πόνος και αδυναμία, αποτελούν επίσης συμπτώματα εμφανιζόμενα σε μεγάλη αναλογία των ασθενών. Ο πόνος μπορεί να γίνεται εντονότερος ιδιαίτερα μετά την λήψη τροφής.

• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου που εκδηλώνετε με διάρροια ή δυσκοιλιότητα χωρίς εμφανή λόγο και διαρκεί για περισσότερο από τρείς εβδομάδες. Επίσης είναι πιθανή και εμφάνιση διαστημάτων δυσκοιλιότητας που εναλλάσσονται με διαστήματα διαρροιών. Κάποιες φορές εμφανίζεται μείωση της διαμέτρου των κοπράνων που αποβάλλονται κατά την αφόδευση.

• Αίσθηση ατελούς αφόδευσης. Αίσθηση ότι, δεν έχει αδειάσει τελείως το έντερο μετά το τέλος της αφόδευσης. Σε αρκετές περιπτώσεις η πρώτη ενόχληση που οδηγεί τον ασθενή στον γιατρό είναι το αίσθημα ότι, το έντερο δεν έχει αδειάσει. Το σύμπτωμα αυτό είναι κοινό και σε άλλες παθήσεις του εντέρου και θα πρέπει να διερευνάται λεπτομερώς.

• Απώλεια βάρους και αίσθημα εύκολης κόπωσης. Αδικαιολόγητη απώλεια βάρους που συχνά συνοδεύεται με εύκολη κόπωση.

4. Διάγνωση Συχνά, η διάγνωση της νόσου αργεί να τεθεί, αφού συμπτώματα όπως η αιμορραγία από το ορθό, οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή ο κοιλιακός πόνος, αποδίδονται από του ασθενείς σε καλοήθεις παθήσεις, όπως για παράδειγμα οι αιμορροΐδες και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου ή της σπαστικής κολίτιδας. Η υποψία καρκίνου του παχέος εντέρου πρέπει να υπάρχει πάντα ειδικά σε ανθρώπους με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn) ή θετικό οικογενειακό ιστορικό ασχέτου της ηλικίας καθώς και σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Η διαγνωστική προσέγγιση της νόσου περιλαμβάνει τα ακόλουθα: • Το ιστορικό του ασθενή. Σε περίπτωση ύπαρξης ύποπτων συμπτωμάτων, πριν αυτά αποδοθούν σε καλοήθεις παθήσεις, πρέπει να ζητάτε η γνώμη του ειδικού ιατρού προκειμένου να γίνει πρώιμα και έγκυρα η διάγνωση της νόσου.

• Δακτυλική εξέταση του ορθού. Είναι η απλούστερη και ίσως σημαντικότερη εξέταση για την διάγνωση του

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 121

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

Καρκίνος παχέος εντέρου

Κωνσταντινίδης Ι. Κωνσταντίνος MD FEBGH Γαστρεντερολόγος - Ηπατολόγος Επεμβατικός Ενδοσκόπος τ. Επιμ. Βενιζελείου Νοσοκομείου Ηρακλείου τ. Επικεφαλής Γαστρεντερολογικού τμήματος Γ.Ν. Λεμεσού Πλ. Ελευθερίας 5, 3ος όροφος (Δικαστήρια), Χανιά Τηλ.: 28210 55555 - Fax: 28210 55557 Kιν.: 6945 937 885 Πλ. Ελ. Βενιζέλου 10, 2822022146 (Καστελι) E-mail: konoskonidis@gmail.com www.gastromed.gr

Ο

120 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

καρκίνος του παχέος εντέρου, ο οποίος διακρίνεται σε καρκίνο του κόλου και σε καρκίνο του ορθού, είναι το τρίτο πιο συχνό κακόηθες νεόπλασμα στον ανθρώπινο οργανισμό. Υπολογίζεται ότι περισσότερες από 300.000 νέων περιπτώσεων διαγιγνώσκονται κάθε χρόνο στην Ευρώπη από τους οποίους οι μισοί θα πεθάνουν εξ αιτίας του καρκίνου. Η πιθανότητα ενός ατόμου, να αναπτύξει στη διάρκεια της ζωής του καρκίνο του παχέος εντέρου πλησιάζει το 6% και για τα δύο φύλα, ενώ περίπου οι μισοί από αυτούς θα πεθάνουν από τη νόσο. Εντούτοις, σήμερα καταγράφεται μείωση στην συχνότητα και την θνησιμότητα από την νόσο σε σχέση με τα τέλη του 20ου αιώνα.

1. Προδιαθεσικοί παράγοντες Στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου προδιαθέτουν περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες που έχουν σχέση κυρίως με τις καθημερινές συνήθειες του ατόμου, γενετικοί παράγοντες που προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου καθώς και ορισμένες νόσοι και παθήσεις που θεωρούνται προκαρκινικές καταστάσεις. Α. Περιβαλλοντικοί και διατροφικοί παράγοντες.

• Ηλικία. Η συχνότητα της νόσου αυξάνεται με την πάροδο της ηλικίας. Το 90% των ασθενών που εμφανίζουν την νόσο είναι ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών. Ενώ η εμφάνιση της νόσου αυξάνεται με την αύξηση της ηλικίας.

• Διατροφή και διατροφικές συνήθειες. Οι διατροφικές συνήθεις αποτελούν ένα από τους σημαντικότερους παράγοντες στην εμφάνιση της νόσου. Η αυξημένη

κατανάλωση κόκκινου κρέατος, λιπαρών τροφών, τηγανητών και διατροφικών σκευασμάτων με συντηρητικά ευνοούν την ανάπτυξη καρκίνου του παχέος εντέρου. Από τον Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προτείνονται: 1) κατανάλωση λαχανικών και φρούτων κάθε ημέρα, 2) αντικατάσταση του ζωικού λίπους με ελαιόλαδο, 3) αποφυγή του κόκκινου κρέατος και εναλλακτικά κατανάλωση ψαριού και πουλερικών, 4) επιλογή δημητριακών ολικής άλεσης και καστανού ρυζιού αντί των επεξεργασμένων προϊόντων, 5) μείωση της κατανάλωσης αλατιού, και 6) κατανάλωση πολλών υγρών και κυρίως νερού • Κάπνισμα. Σε σειρές μελετών δειχθεί άμεση σχέση του καπνίσματος με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Μάλιστα, έχει ενοχοποιηθεί και για εμφάνιση καρκίνου παχέος εντέρου σε νεώτερες ηλικίες.

• Παχυσαρκία. Κυρίως στους άνδρες, η παχυσαρκία συνδέεται με τον καρκίνο του παχέος εντέρου. Άνδρες με βάρος σώματος μεγαλύτερο του ιδανικού κατά έχουν 40% μεγαλύτερη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο του παχέος.

• Σωματική άσκηση και φυσική δραστηριότητα. Η καθιστική ζωή και η έλλειψη σωματικής δραστηριότητας προδιαθέτουν σε χρόνια δυσκοιλιότητα δυσλειτουργία του παχέος εντέρου και εκδήλωση της νόσου. Υπολογίζεται ότι οι 2 στους 3 καρκίνους παχέος εντέρου θα μπορούσαν να προληφθούν με αλλαγές στη διατροφή και τη φυσική άσκηση. Συμπληρώματα διατροφής όπως το ασβέστιο, το σελήνιο (ένα ιχνοστοιχείο που περιέχεται σε αρκετές τροφές) το φυλλικό οξύ (μιας βιταμίνης που περιέχεται σε πολλά τρόφιμα φυτικής

προελεύσεως) καθώς και η βιταμίνη D φαίνεται να προστατεύουν το έντερο από την εμφάνιση πολυπόδων και καρκίνου. Β. Γενετικοί παράγοντες. Οι συγγενείς πρώτου βαθμού ενός ατόμου που εμφάνισε καρκίνο του παχέος εντέρου έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο αναπτύξουν την ίδια ασθένεια. Ο κίνδυνος αυξάνεται περισσότερο, εάν στην ίδια οικογένεια έχουν νοσήσει περισσότερα άτομα. Στην περίπτωση αυτή η ασθένεια καλείται οικογενής καρκίνος του παχέος εντέρου. Σήμερα έχουν αναγνωριστεί συγκεκριμένα οικογενή σύνδρομα που οδηγούν σε εκδήλωση του καρκίνου του παχέος εντέρου.

• Οικογενής αδενωματώδης πολύποδες (FAP). Αποτελεί σπάνιο γενετικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση πολλών αδενωμτώδων πολυπόδων, ακόμα και από την παιδική ηλικία. Ο αριθμός των πολυπόδων μπορεί να είναι από λίγοι μέχρι και αρκετές χιλιάδες, ενώ ο αριθμός του αυξάνετε με το πέρας της ηλικίας. Η πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου στους ασθενής αυτούς είναι σχεδόν σίγουρη.

• Κληρονομικός μη πολυποδιακός καρκίνος του παχέος εντέρου. Πρόκειται για μορφή κληρονομικού καρκίνου του εντέρου που εμφανίζετε με οικογενειακή κατανομή. Ύποπτος για την νόσο είναι κάθε ένας που έχει τουλάχιστον τρείς πρώτου βαθμού συγγενείς με καρκίνο του παχέος εντέρου όταν ένα εκ των οποίων διαγνώστηκε σε ηλικία μικρότερης των 40 ετών. Η κληρονομική αυτή μορφή, ευθύνεται για το μεγαλύτερο ποσοστό του καρκίνου του παχέος εντέρου. Γ. Προκαρκινικές καταστάσεις.

• Αδενωματώδεις πολύποδες του παχέος εντέρου. Είναι αδιαμφισβήτητη η σχέση αδενωματώδους πολύποδα και καρκίνου του παχέος εντέρου. Η πιθανότητα εξαλλαγής ενός τέτοιου πολύποδα είναι άμεσα συνδεδεμένη με το μέγεθος του, τον βαθμό δυσπλασίας και την ηλικία του ασθενούς. Είναι χαρακτηριστικό ότι, το 50% των αδενωματώδων πολυπόδων με μέγεθος μεγαλύτερο των 2εκατοστών είναι κακοήθεις.

• Ελκώδης κολίτιδα και νόσος Crohn. Πρόκειται για ιδιοπαθείς φλεγμονώδεις παθήσεις του τοιχώματος του εντέρου. Στην περίπτωση της ελκώδους κολίτιδας ο κίνδυνος εμφάνισης του καρκίνου του παχέος εντέρου έχει απόλυτη σχέση με τη χρονική διάρκεια της νόσου. Ενώ στην νόσο Crohn αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου κατά 2 φορές σε σχέση με τον γενικό πληθυσμό.

2. Ομάδες υψηλού κινδύνου • Άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών, αφού είναι διαπιστωμένο ότι ποσοστό 90% των περιστατικών καρκίνου παχέος εντέρου διαγιγνώσκεται σε άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών. Ενώ ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι πολύ σπάνιος σε ηλικίες κάτω των 45ετών • Άτομα με νοσογόνο παχυσαρκία (BMI>40) • Άτομα με διατροφικές συνήθεις που αφορούν την κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος, διατροφικών σκευασμάτων με συντηρητικά, μειωμένη κατανάλωση φρούτων και λαχανικών.

• Άτομα με πλημμελή σωματική δραστηριότητα και φυσική άσκηση.

• Άτομα με αδενωματώδεις πολύποδες παχέος εντέρου.

• Άτομα που πάσχουν από τη νόσο του Crohn ή από ελκώδη κολίτιδα.

• Άτομα με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου παχέος εντέρου - ορθού.

3. Συμπτώματα Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι ασυμπτωματικός στα αρχικά στάδια. Καρκίνοι του δεξιού τμήματος του παχέος εντέρου (δεξιό κόλον) συνήθως αναπτύσσονται περισσότερο πριν προκαλέσουν ενοχλήματα, ενώ αντίθετα καρκίνοι που εντοπίζονται στο αριστερό τμήμα το εντέρου (αριστερό κόλον) και τον πρωκτό εμφανίζουν πρώιμα συμπτώματα. Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα της νόσο που πρέπει να γνωρίζει κάποιος είναι τα ακόλουθα: • Αναιμία – Αίμα στα κόπρανα. Η αναιμία (και κυρίως η υπόχρωμη μικροκυτταρική) είναι πρώιμη εκδήλωση της νόσου και πρέπει να λαμβάνετε σοβαρά υπόψη και να διερευνάτε. Οφείλεται σε χρόνια λανθάνουσα απώλεια αίματος. Η απώλεια αυτή αίματος, μπορεί να είναι είτε εμφανείς κατά την αφόδευση με παρουσία κόκκινου ή σκουρόχρωμου αίματος που επαλείφει τα κόπρανα, είτε αόρατη.

• Ακαθόριστος βύθιος κοιλιακός πόνος και αδυναμία, αποτελούν επίσης συμπτώματα εμφανιζόμενα σε μεγάλη αναλογία των ασθενών. Ο πόνος μπορεί να γίνεται εντονότερος ιδιαίτερα μετά την λήψη τροφής.

• Διάρροια ή δυσκοιλιότητα. Διαταραχή της φυσιολογικής λειτουργίας του εντέρου που εκδηλώνετε με διάρροια ή δυσκοιλιότητα χωρίς εμφανή λόγο και διαρκεί για περισσότερο από τρείς εβδομάδες. Επίσης είναι πιθανή και εμφάνιση διαστημάτων δυσκοιλιότητας που εναλλάσσονται με διαστήματα διαρροιών. Κάποιες φορές εμφανίζεται μείωση της διαμέτρου των κοπράνων που αποβάλλονται κατά την αφόδευση.

• Αίσθηση ατελούς αφόδευσης. Αίσθηση ότι, δεν έχει αδειάσει τελείως το έντερο μετά το τέλος της αφόδευσης. Σε αρκετές περιπτώσεις η πρώτη ενόχληση που οδηγεί τον ασθενή στον γιατρό είναι το αίσθημα ότι, το έντερο δεν έχει αδειάσει. Το σύμπτωμα αυτό είναι κοινό και σε άλλες παθήσεις του εντέρου και θα πρέπει να διερευνάται λεπτομερώς.

• Απώλεια βάρους και αίσθημα εύκολης κόπωσης. Αδικαιολόγητη απώλεια βάρους που συχνά συνοδεύεται με εύκολη κόπωση.

4. Διάγνωση Συχνά, η διάγνωση της νόσου αργεί να τεθεί, αφού συμπτώματα όπως η αιμορραγία από το ορθό, οι αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου ή ο κοιλιακός πόνος, αποδίδονται από του ασθενείς σε καλοήθεις παθήσεις, όπως για παράδειγμα οι αιμορροΐδες και το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου ή της σπαστικής κολίτιδας. Η υποψία καρκίνου του παχέος εντέρου πρέπει να υπάρχει πάντα ειδικά σε ανθρώπους με ιδιοπαθή φλεγμονώδη νόσο του εντέρου (ελκώδης κολίτιδα, νόσος Crohn) ή θετικό οικογενειακό ιστορικό ασχέτου της ηλικίας καθώς και σε ανθρώπους μεγάλης ηλικίας. Η διαγνωστική προσέγγιση της νόσου περιλαμβάνει τα ακόλουθα: • Το ιστορικό του ασθενή. Σε περίπτωση ύπαρξης ύποπτων συμπτωμάτων, πριν αυτά αποδοθούν σε καλοήθεις παθήσεις, πρέπει να ζητάτε η γνώμη του ειδικού ιατρού προκειμένου να γίνει πρώιμα και έγκυρα η διάγνωση της νόσου.

• Δακτυλική εξέταση του ορθού. Είναι η απλούστερη και ίσως σημαντικότερη εξέταση για την διάγνωση του

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 121

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

καρκίνου του ορθού, που μπορεί άμεσα να γίνει με την φυσική εξέταση του ασθενούς στο ιατρείο.

• Εργαστηριακές εξετάσεις. Και ειδικά η γενική αίματος μπορεί να δείξει μια χρόνια λανθάνουσα απώλεια αίματος από την αιμορραγία του ορθού με την μορφή της υπόχρωμης μικροκυτταρικής αναιμίας. Οι καρκινικοί δείκτες CEA και CA 19-9 ανευρίσκονται αυξημένοι στους περισσότερους ασθενείς με καρκίνο του εντέρου και χρησιμοποιούνται τόσο στην διάγνωση όσο και την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου.

• Η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα. ( Hem occult test/ FOBT Fecal Occult Blood Test/ Δοκιμασία Mayer). Η δοκιμασία αυτή ανιχνεύει την ύπαρξη αόρατης ποσότητα αίματος στα κόπρανα. Εάν είναι θετική, θέτει την υποψία της νόσου και επιβάλετε περαιτέρω έλεγχος. Σε περίπτωση ανεύρεσης καρκίνου του εντέρου, με τυχαίο, το test αιμοσφαιρίνης κοπράνων έχει δειχθεί ότι ο καρκίνος αυτός έχει εξαιρετικά ευνοϊκή πρόγνωση αφού στο 75% βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο.

• DNA κοπράνων. Το DNA test των κοπράνων είναι μια νέα τεχνολογία. Καταδεικνύει DNA κυττάρων προερχόμενων από δυσπλαστικά κύτταρα όπως είναι τα κύτταρο των πολυπόδων και των καρκίνων. Δεν απαιτείται εντερική προετοιμασία ενώ ελέγχεται ολόκληρο το παχύ έντερο.

• Κολονοσκόπηση. Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου, αναμφισβήτητα αποτελεί την εξέταση εκλογής για την ανεύρεση και την διάγνωση των παθήσεων του παχέος εντέρου. Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει και μειώνει τη θνητότητα από τον ΚΠΕ. Αυτό αποδεικνύεται και στατιστικά, καθώς, όταν εφαρμόζεται ως μέθοδος ελέγχου (screening) ασθενών μέσου κινδύνου για ΚΠΕ, μειώνει την συχνότητα του ΚΠΕ κατά 80%, ενώ οι μέθο-

122 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

δοι ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα μόνο κατά 20%. Επιπλέον η κολονοσκόπηση μπορεί να λειτουργήσει και θεραπευτικά επιτρέποντας την ενδοσκοπική αφαίρεση πολυπόδων από το έντερο. Σήμερα η εξέταση γίνεται με την χρήση λεπτού και εύκαμπτου ενδοσκοπίου ενώ ο ασθενής δεν αισθάνεται απολύτως τίποτα αφού βρίσκεται σε καταστολή (μέθη) με την χρήση ειδικών αναισθησιολογικών φαρμάκων. Σημαντικά πλεονεκτήματα λοιπόν της κολονοσκόπησης αποτελούν η ευρεία διαθεσιμότητα και η δυνατότητα ταυτόχρονης διάγνωσης και θεραπείας σε μια συνεδρία.

• Κολονογραφία ή Εικονική κολονοσκόπηση (κολονοσκόπηση μέσω αξονικού τομογράφου). Πρόκειται για αξονική τομογραφία, μέσω της οποίας με την βοήθεια σύγχρονων λογισμικών, γίνετε ανασύνθεση των εικόνων της αξονικής τομογραφίας και αναπαρίσταται μια πλήρης κολονοσκόπηση. Η εξέταση αυτή μπορεί να γίνει σε ασθενείς, που για ποικίλους λόγους, αποτυγχάνει ο πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος του εντέρου. Ένα πολύ σημαντικό σημείο είναι ότι ασθενείς με ευρήματα στην CT κολονοσκόπηση παραπέμπονται τελικά για κολονοσκόπηση. Ακόμη, υπάρχει υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών ευρημάτων, ενώ δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ο κίνδυνος ακτινοβολίας από την εξέταση ή την επαναλαμβανόμενη έκθεση.

5.Πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου Η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη. Ι.Πρωτογενής πρόληψη. Η πρωτογενής πρόληψη, αφορά την βελτίωση ή/και τροποποίηση επιβαρυντικών παραγόντων που σχετίζονται με την διατροφή και τις καθημερινές συνήθειες. Ια.Διατροφή. Είναι πλήρως τεκμηριωμένη η σχέση

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού με συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες, όπως: 1.Κόκκινο κρέας και ζωικά λίπη. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος, πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης και κορεσμένων λιπών αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του ορθοκολικού καρκίνου. Πληθυσμοί που εμφανίζουν αυξημένο ποσοστό στεφανιαίας νόσου και υψηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

2.Λαχανικά και φρούτα. Η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συνοδεύεται από μείωση της νόσου. Επιπλέον η παρουσία φυτικού υπολείμματος στον αυλό του εντέρου ασκεί προφυλακτική δράση κατά του καρκίνου και βελτιώνει την ομαλή λειτουργία του εντέρου. Για τον καρκίνου του παχέος εντέρου πιστεύεται ότι ευθύνονται προκαρκινικές ουσίες που προέρχονται από τη δραστηριότητα της εντερικής χλωρίδας. Οι ουσίες αυτές αδρανοποιούνται με το άπεπτο φυτικό υπόλειμμα το οποίο διασπώμενο στο παχύ έντερο, αυξάνει τον όγκο των κοπράνων και επιταχύνει την απομάκρυνση των προκαρκινογόνων ουσιών με τα κόπρανα 3.Ελαιόλαδο. Η κατανάλωση του συνοδεύεται από μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του εντέρου. Η ιδιότητα αυτή του ελαιολάδου αποδίδεται στην υψηλή περιεκτικότητα του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φαινόλες και τοκοφερόλες 4.Φαρμακευτικοί παράγοντες. Η χορήγηση ασβεστίου από το στόμα έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Επίσης η χορήγηση των βιταμινών Ε, D και του φυλικού οξέως δρα προστατευτικά στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ειδικά για την Vit D έχει προταθεί η χορήγηση της σε δόσεις μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες ημερησίως δόσης (συνιστώμενη ημερήσια δόση 200-400 IU). Πρόσφατες, επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν τον προστατευτικό ρόλο της ασπιρίνης και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων στην πρόληψη, της εμφάνισης καρκίνου και πολυπόδων του παχέος εντέρου. Ιβ.Καθημερινές συνήθειες και τρόπος ζωής.

1.Παχυσαρκία. Η παχυσαρκία ευνοεί την εκδήλωση της νόσου. Πιθανών και λόγο των κακών διατροφικών συνηθειών. Επομένως η προοδευτική μείωση του σωματικού βάρους λειτουργεί προφυλακτικά στην εμφάνιση του καρκίνου του εντέρου.

2.Σωματική δραστηριότητα. Η κακή φυσική κατάσταση και η καθιστική ζωή προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου. Συνεπώς η βελτίωση της φυσικής κατάστασης και η σωματική άσκηση (ακόμα και το καθημερινό βάδισμα) αποτελούν ένα πολύ ικανοποιητικό τρόπο πρόληψης ενώ ταυτόχρονα βελτιώνουν την λειτουργία του εντέρου δρώντας και κατά της δυσκοιλιότητας.

3.Κάπνισμα. Οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται από τη διάρκεια και την ποσότητα του καπνίσματος ενώ φαίνεται να ελαττώνεται με την διακοπή του καπνίσματος. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι έως και τέσσερεις φορές μεγαλύτερος στους καπνιστές σε σχέση με τους μη καπνιστές. Επιπλέον οι βαρείς καπνιστές έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερη πιθα-

νότητα να εμφανίσουν πολύποδες παχέος εντέρου σε σχέση με τους μη καπνιστές. ΙΙ. Δευτερογενής πρόληψη. Η δευτερογενής πρόληψη συνίσταται στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου και στην αντιμετώπιση γνωστών προκαρκινικών καταστάσεων. Στην δευτερογενή πρόληψη, εντάσσονται εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν συμπτωματικούς ανθρώπους ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών καθώς και εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν ανθρώπους που εντάσσονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Έλεγχος (screening) ασυμπτωματικού γενικού πληθυσμού ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών.

1.Ετήσια δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα. Το ετήσιο Hem occult test σε άτομα άνω των πενήντα ετών συμβάλει δραστικά στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου αφού μπορεί να διαγνώσει το 70-80% των καρκίνων του εντέρου.

2.Κολονοσκόπηση. Η κολονοσκόπηση θα πρέπει να εκτελείται κάθε τρία, με πέντε έτη. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η πλήρης επισκόπηση του αυλού του εντέρου και η αφαίρεση τυχών πολυπόδων. Έλεγχος (screening) ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

1.Θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του παχέος εντέρου. Η παρακολούθηση αυτών των ανθρώπων πρέπει να αρχίζει από την ηλικία των 35 με 40 ετών και περιλαμβάνει FOBT Fecal Occult Blood Test και ολική κολονοσκόπηση.

2.Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση. Στα άτομα αυτά προτείνεται η ολική κολεκτομή με ειλεο-ορθική αναστόμωση και ορθοσκόπηση κάθε 6 μήνες, εφόρου ζωής.

3.Ελκώδης κολίτιδα. Σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα με ενεργό νόσο για περισσότερα από 10 έτη, προτείνεται ολική κολονοσκόπηση κάθε 1 με 2 έτη. 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 123

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

καρκίνου του ορθού, που μπορεί άμεσα να γίνει με την φυσική εξέταση του ασθενούς στο ιατρείο.

• Εργαστηριακές εξετάσεις. Και ειδικά η γενική αίματος μπορεί να δείξει μια χρόνια λανθάνουσα απώλεια αίματος από την αιμορραγία του ορθού με την μορφή της υπόχρωμης μικροκυτταρικής αναιμίας. Οι καρκινικοί δείκτες CEA και CA 19-9 ανευρίσκονται αυξημένοι στους περισσότερους ασθενείς με καρκίνο του εντέρου και χρησιμοποιούνται τόσο στην διάγνωση όσο και την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου.

• Η δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα. ( Hem occult test/ FOBT Fecal Occult Blood Test/ Δοκιμασία Mayer). Η δοκιμασία αυτή ανιχνεύει την ύπαρξη αόρατης ποσότητα αίματος στα κόπρανα. Εάν είναι θετική, θέτει την υποψία της νόσου και επιβάλετε περαιτέρω έλεγχος. Σε περίπτωση ανεύρεσης καρκίνου του εντέρου, με τυχαίο, το test αιμοσφαιρίνης κοπράνων έχει δειχθεί ότι ο καρκίνος αυτός έχει εξαιρετικά ευνοϊκή πρόγνωση αφού στο 75% βρίσκεται σε πολύ πρώιμο στάδιο.

• DNA κοπράνων. Το DNA test των κοπράνων είναι μια νέα τεχνολογία. Καταδεικνύει DNA κυττάρων προερχόμενων από δυσπλαστικά κύτταρα όπως είναι τα κύτταρο των πολυπόδων και των καρκίνων. Δεν απαιτείται εντερική προετοιμασία ενώ ελέγχεται ολόκληρο το παχύ έντερο.

• Κολονοσκόπηση. Η ενδοσκόπηση του παχέος εντέρου, αναμφισβήτητα αποτελεί την εξέταση εκλογής για την ανεύρεση και την διάγνωση των παθήσεων του παχέος εντέρου. Η κολονοσκόπηση προλαμβάνει και μειώνει τη θνητότητα από τον ΚΠΕ. Αυτό αποδεικνύεται και στατιστικά, καθώς, όταν εφαρμόζεται ως μέθοδος ελέγχου (screening) ασθενών μέσου κινδύνου για ΚΠΕ, μειώνει την συχνότητα του ΚΠΕ κατά 80%, ενώ οι μέθο-

122 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

δοι ανίχνευσης αίματος στα κόπρανα μόνο κατά 20%. Επιπλέον η κολονοσκόπηση μπορεί να λειτουργήσει και θεραπευτικά επιτρέποντας την ενδοσκοπική αφαίρεση πολυπόδων από το έντερο. Σήμερα η εξέταση γίνεται με την χρήση λεπτού και εύκαμπτου ενδοσκοπίου ενώ ο ασθενής δεν αισθάνεται απολύτως τίποτα αφού βρίσκεται σε καταστολή (μέθη) με την χρήση ειδικών αναισθησιολογικών φαρμάκων. Σημαντικά πλεονεκτήματα λοιπόν της κολονοσκόπησης αποτελούν η ευρεία διαθεσιμότητα και η δυνατότητα ταυτόχρονης διάγνωσης και θεραπείας σε μια συνεδρία.

• Κολονογραφία ή Εικονική κολονοσκόπηση (κολονοσκόπηση μέσω αξονικού τομογράφου). Πρόκειται για αξονική τομογραφία, μέσω της οποίας με την βοήθεια σύγχρονων λογισμικών, γίνετε ανασύνθεση των εικόνων της αξονικής τομογραφίας και αναπαρίσταται μια πλήρης κολονοσκόπηση. Η εξέταση αυτή μπορεί να γίνει σε ασθενείς, που για ποικίλους λόγους, αποτυγχάνει ο πλήρης ενδοσκοπικός έλεγχος του εντέρου. Ένα πολύ σημαντικό σημείο είναι ότι ασθενείς με ευρήματα στην CT κολονοσκόπηση παραπέμπονται τελικά για κολονοσκόπηση. Ακόμη, υπάρχει υψηλό ποσοστό ψευδώς θετικών ευρημάτων, ενώ δεν έχει μελετηθεί επαρκώς ο κίνδυνος ακτινοβολίας από την εξέταση ή την επαναλαμβανόμενη έκθεση.

5.Πρόληψη καρκίνου παχέος εντέρου Η πρόληψη του καρκίνου του παχέος εντέρου διακρίνεται σε πρωτογενή και δευτερογενή πρόληψη. Ι.Πρωτογενής πρόληψη. Η πρωτογενής πρόληψη, αφορά την βελτίωση ή/και τροποποίηση επιβαρυντικών παραγόντων που σχετίζονται με την διατροφή και τις καθημερινές συνήθειες. Ια.Διατροφή. Είναι πλήρως τεκμηριωμένη η σχέση

ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΧΕΟΣ ΕΝΤΕΡΟΥ

καρκίνου του παχέος εντέρου και του ορθού με συγκεκριμένες διατροφικές συνήθειες, όπως: 1.Κόκκινο κρέας και ζωικά λίπη. Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων κόκκινου κρέατος, πρωτεϊνών ζωικής προέλευσης και κορεσμένων λιπών αυξάνουν την πιθανότητα εμφάνισης του ορθοκολικού καρκίνου. Πληθυσμοί που εμφανίζουν αυξημένο ποσοστό στεφανιαίας νόσου και υψηλά επίπεδα χοληστερίνης έχουν και αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου.

2.Λαχανικά και φρούτα. Η καθημερινή κατανάλωση φρούτων και λαχανικών συνοδεύεται από μείωση της νόσου. Επιπλέον η παρουσία φυτικού υπολείμματος στον αυλό του εντέρου ασκεί προφυλακτική δράση κατά του καρκίνου και βελτιώνει την ομαλή λειτουργία του εντέρου. Για τον καρκίνου του παχέος εντέρου πιστεύεται ότι ευθύνονται προκαρκινικές ουσίες που προέρχονται από τη δραστηριότητα της εντερικής χλωρίδας. Οι ουσίες αυτές αδρανοποιούνται με το άπεπτο φυτικό υπόλειμμα το οποίο διασπώμενο στο παχύ έντερο, αυξάνει τον όγκο των κοπράνων και επιταχύνει την απομάκρυνση των προκαρκινογόνων ουσιών με τα κόπρανα 3.Ελαιόλαδο. Η κατανάλωση του συνοδεύεται από μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης του καρκίνου του εντέρου. Η ιδιότητα αυτή του ελαιολάδου αποδίδεται στην υψηλή περιεκτικότητα του σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα, φαινόλες και τοκοφερόλες 4.Φαρμακευτικοί παράγοντες. Η χορήγηση ασβεστίου από το στόμα έχει διαπιστωθεί ότι μειώνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου. Επίσης η χορήγηση των βιταμινών Ε, D και του φυλικού οξέως δρα προστατευτικά στην εμφάνιση του καρκίνου του παχέος εντέρου. Ειδικά για την Vit D έχει προταθεί η χορήγηση της σε δόσεις μεγαλύτερες από τις συνιστώμενες ημερησίως δόσης (συνιστώμενη ημερήσια δόση 200-400 IU). Πρόσφατες, επιδημιολογικές και κλινικές μελέτες επιβεβαιώνουν τον προστατευτικό ρόλο της ασπιρίνης και των μη στεροειδών αντιφλεγμονωδών φαρμάκων στην πρόληψη, της εμφάνισης καρκίνου και πολυπόδων του παχέος εντέρου. Ιβ.Καθημερινές συνήθειες και τρόπος ζωής.

1.Παχυσαρκία. Η παχυσαρκία ευνοεί την εκδήλωση της νόσου. Πιθανών και λόγο των κακών διατροφικών συνηθειών. Επομένως η προοδευτική μείωση του σωματικού βάρους λειτουργεί προφυλακτικά στην εμφάνιση του καρκίνου του εντέρου.

2.Σωματική δραστηριότητα. Η κακή φυσική κατάσταση και η καθιστική ζωή προδιαθέτουν στην εμφάνιση της νόσου. Συνεπώς η βελτίωση της φυσικής κατάστασης και η σωματική άσκηση (ακόμα και το καθημερινό βάδισμα) αποτελούν ένα πολύ ικανοποιητικό τρόπο πρόληψης ενώ ταυτόχρονα βελτιώνουν την λειτουργία του εντέρου δρώντας και κατά της δυσκοιλιότητας.

3.Κάπνισμα. Οι καπνιστές έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του παχέος εντέρου. Ο κίνδυνος αυτός εξαρτάται από τη διάρκεια και την ποσότητα του καπνίσματος ενώ φαίνεται να ελαττώνεται με την διακοπή του καπνίσματος. Ο κίνδυνος εμφάνισης της νόσου είναι έως και τέσσερεις φορές μεγαλύτερος στους καπνιστές σε σχέση με τους μη καπνιστές. Επιπλέον οι βαρείς καπνιστές έχουν 2-3 φορές μεγαλύτερη πιθα-

νότητα να εμφανίσουν πολύποδες παχέος εντέρου σε σχέση με τους μη καπνιστές. ΙΙ. Δευτερογενής πρόληψη. Η δευτερογενής πρόληψη συνίσταται στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του παχέος εντέρου και στην αντιμετώπιση γνωστών προκαρκινικών καταστάσεων. Στην δευτερογενή πρόληψη, εντάσσονται εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν συμπτωματικούς ανθρώπους ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών καθώς και εργαστηριακές εξετάσεις που αφορούν ανθρώπους που εντάσσονται στην ομάδα υψηλού κινδύνου. Έλεγχος (screening) ασυμπτωματικού γενικού πληθυσμού ηλικίας μεγαλύτερης των 50 ετών.

1.Ετήσια δοκιμασία ανίχνευσης αιμοσφαιρίνης στα κόπρανα. Το ετήσιο Hem occult test σε άτομα άνω των πενήντα ετών συμβάλει δραστικά στην πρώιμη διάγνωση του καρκίνου του εντέρου αφού μπορεί να διαγνώσει το 70-80% των καρκίνων του εντέρου.

2.Κολονοσκόπηση. Η κολονοσκόπηση θα πρέπει να εκτελείται κάθε τρία, με πέντε έτη. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η πλήρης επισκόπηση του αυλού του εντέρου και η αφαίρεση τυχών πολυπόδων. Έλεγχος (screening) ατόμων που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου.

1.Θετικό οικογενειακό ιστορικό για καρκίνο του παχέος εντέρου. Η παρακολούθηση αυτών των ανθρώπων πρέπει να αρχίζει από την ηλικία των 35 με 40 ετών και περιλαμβάνει FOBT Fecal Occult Blood Test και ολική κολονοσκόπηση.

2.Οικογενής αδενωματώδης πολυποδίαση. Στα άτομα αυτά προτείνεται η ολική κολεκτομή με ειλεο-ορθική αναστόμωση και ορθοσκόπηση κάθε 6 μήνες, εφόρου ζωής.

3.Ελκώδης κολίτιδα. Σε ασθενείς με ελκώδη κολίτιδα με ενεργό νόσο για περισσότερα από 10 έτη, προτείνεται ολική κολονοσκόπηση κάθε 1 με 2 έτη. 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 123

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος Στρατιωτικός Ιατρός, Επιμελητής Οφθαλμολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης Διπλωματούχος European Board Opthalmology υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Σκαλίδη 41 - 43, 4ος όροφος, Γραφείο Δ4, Χανιά Τηλ. : 2821083222 | Kιν.: 6906 72 42 36 www.akontaxakis.gr | email: info@akontaxakis.gr

«Το μωρό μου φαίνεται σαν να κλαίει συνέχεια. Τι φταίει;» Μια πολύ συχνή ερώτηση των γονέων προς τον οφθαλμίατρο τους! Το σύμπτωμα αυτό ονομάζεται δακρύρροια και οφείλεται τις περισσότερες φορές στην απόφραξη της δακρυϊκής οδού.

Πως παροχετεύονται φυσιολογικά τα δάκρυα; Τα δάκρυα είναι απαραίτητα για την υγεία και τη φυσιολογική λειτουργία του ματιού. Χρησιμεύουν για τη λίπανση της εξωτερικής επιφάνειάς του, την ενυδάτωση του κερατοειδούς, την απομάκρυνση της σκόνης και άλλων ανάλογων ερεθιστικών παραγόντων, ενώ έχουν ακόμη και μια μικρή αλλά υπολογίσιμη διαθλαστική δύναμη. Φυσιολογικά η εξωτερική επιφάνεια του ματιού μας υπαλείφεται πάντα από ένα λεπτό φιλμ δακρύων. Το λεπτό αυτό στρώμα δακρύων εξατμίζεται ταχύτατα από την επαφή του με τον ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά μερικοί

(ακούσιοι ή εκούσιοι) βλεφαρισμοί (ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων) αρκούν για να το επαναφέρουν. Τα δάκρυα παράγονται από τον κύριο δακρυικό αδένα, που βρίσκεται στην άνω έξω πλευρά μέσα στον οφθαλμικό κόγχο, αλλά και από άλλους μικρότερους αδένες, που βρίσκονται στα βλέφαρα. Υπάρχει μια συνεχής διαδικασία παραγωγής και αποχέτευσης των δακρύων, ώστε η ποσότητά τους στο μάτι να διατηρείται γενικά σταθερή, μια και τόσο η έλλειψη δακρύων όσο και η περίσσειά τους δυσκολεύουν την όραση και ενοχλούν τον ασθενή. Η αποχετευτική οδός κάθε ματιού ξεκινά από δύο μικρά στόμια, τα δακρυϊκά σημεία, που βρίσκονται στο χείλος του άνω και του κάτω βλεφάρου, κοντά στη ρίζα της μύτης. Τα δάκρυα στη συνέχεια περνάνε από τα δακρυϊκά σωληνάρια και μέσω του ρινοδακρυϊκού πόρου καταλήγουν στη μύτη (γι αυτό και όταν κλαίμε «τρέχει» η μύτη μας, διότι παράγεται μεγάλη ποσότητα δακρύων που διοχετεύεται στη μύτη). Απόφραξη σε οποιοδήποτε σημείο της αποχέτευσης έχει ως συνέπεια την εμφάνιση του συμπτώματος της δακρύρροιας, της υπερχείλισης δηλαδή των δακρύων από το μάτι.

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος Στρατιωτικός Ιατρός, Επιμελητής Οφθαλμολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης Διπλωματούχος European Board Opthalmology υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Σκαλίδη 41 - 43, 4ος όροφος, Γραφείο Δ4, Χανιά Τηλ. : 2821083222 | Kιν.: 6906 72 42 36 www.akontaxakis.gr | email: info@akontaxakis.gr

«Το μωρό μου φαίνεται σαν να κλαίει συνέχεια. Τι φταίει;» Μια πολύ συχνή ερώτηση των γονέων προς τον οφθαλμίατρο τους! Το σύμπτωμα αυτό ονομάζεται δακρύρροια και οφείλεται τις περισσότερες φορές στην απόφραξη της δακρυϊκής οδού.

Πως παροχετεύονται φυσιολογικά τα δάκρυα; Τα δάκρυα είναι απαραίτητα για την υγεία και τη φυσιολογική λειτουργία του ματιού. Χρησιμεύουν για τη λίπανση της εξωτερικής επιφάνειάς του, την ενυδάτωση του κερατοειδούς, την απομάκρυνση της σκόνης και άλλων ανάλογων ερεθιστικών παραγόντων, ενώ έχουν ακόμη και μια μικρή αλλά υπολογίσιμη διαθλαστική δύναμη. Φυσιολογικά η εξωτερική επιφάνεια του ματιού μας υπαλείφεται πάντα από ένα λεπτό φιλμ δακρύων. Το λεπτό αυτό στρώμα δακρύων εξατμίζεται ταχύτατα από την επαφή του με τον ατμοσφαιρικό αέρα, αλλά μερικοί

(ακούσιοι ή εκούσιοι) βλεφαρισμοί (ανοιγόκλεισμα των βλεφάρων) αρκούν για να το επαναφέρουν. Τα δάκρυα παράγονται από τον κύριο δακρυικό αδένα, που βρίσκεται στην άνω έξω πλευρά μέσα στον οφθαλμικό κόγχο, αλλά και από άλλους μικρότερους αδένες, που βρίσκονται στα βλέφαρα. Υπάρχει μια συνεχής διαδικασία παραγωγής και αποχέτευσης των δακρύων, ώστε η ποσότητά τους στο μάτι να διατηρείται γενικά σταθερή, μια και τόσο η έλλειψη δακρύων όσο και η περίσσειά τους δυσκολεύουν την όραση και ενοχλούν τον ασθενή. Η αποχετευτική οδός κάθε ματιού ξεκινά από δύο μικρά στόμια, τα δακρυϊκά σημεία, που βρίσκονται στο χείλος του άνω και του κάτω βλεφάρου, κοντά στη ρίζα της μύτης. Τα δάκρυα στη συνέχεια περνάνε από τα δακρυϊκά σωληνάρια και μέσω του ρινοδακρυϊκού πόρου καταλήγουν στη μύτη (γι αυτό και όταν κλαίμε «τρέχει» η μύτη μας, διότι παράγεται μεγάλη ποσότητα δακρύων που διοχετεύεται στη μύτη). Απόφραξη σε οποιοδήποτε σημείο της αποχέτευσης έχει ως συνέπεια την εμφάνιση του συμπτώματος της δακρύρροιας, της υπερχείλισης δηλαδή των δακρύων από το μάτι.

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Τι προκαλεί την απόφραξη της δακρυϊκής οδού; Πολλές φορές η αποχέτευση των δακρύων δεν είναι εντελώς ανοικτή κατά τη γέννηση. Το φαινόμενο μάλιστα είναι τόσο συχνό, που η απόφραξη τους πρώτες μήνες της ζωής θεωρείται σχεδόν φυσιολογική. Το εμπόδιο είναι συνήθως μια λεπτή μεμβράνη στο τέλος της δακρυϊκής οδού, λίγο πριν από την εκβολή της στη μύτη, αλλά μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε ύψος. Πολύ πιο σπάνιες αιτίες απόφραξης αποτελούν οι πολύποδες και οι όγκοι της μύτης ενώ ο τραυματισμός στην περιοχή του ματιού και της μύτης μπορεί να προκαλέσει στη συνέχεια απόφραξη της δακρυϊκής οδού. Ποια τα συμπτώματα της απόφραξης της δακρυϊκής οδού; Τα συμπτώματα δε ξεκινούν κατά ανάγκη με τη γέννηση αλλά μπορεί να καθυστερήσουν μέχρι και την ηλικία των 12 εβδομάδων. Ο λόγος είναι γιατί η παραγωγή των δακρύων τις πρώτες μέρες ζωής είναι ελαττωμένη. Η απόφραξη έχει ως αποτέλεσμα τα δάκρυα να μην αποχετεύονται και να χύνονται από το μάτι στα μάγουλα του παιδιού προκαλώντας ενόχληση και ερεθισμούς. Η όραση δυσκολεύει από τα δάκρυα που λιμνάζουν στα μάτια, αλλά η φυσιολογική ανάπτυξή της δεν φαίνεται να επηρεάζεται. Τα δάκρυα, παρότι φαίνονται λεπτόρρευστα, περιέχουν και μια ποσότητα βλέννας. Αν το υδαρές στοιχείο τους εξατμιστεί, η βλέννα παραμένει στις βλεφαρίδες και τα βλέφαρα του παιδιού κολλάνε μεταξύ τους, ιδίως το πρωί. Η στάση αυτή των δακρύων και της βλέννας ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων. Τέτοιες λοιμώξεις εκδηλώνονται με οίδημα και ερυθρότητα των βλεφάρων, αλλά σπάνια είναι σοβαρές. Η δακρύρροια φαίνεται να χειροτερεύει, αν το παιδί έχει κρυολογήσει. Το οίδημα των ιστών γύρω από τη μύτη, που συνοδεύει το κρυολόγημα, προκαλεί επιπλέον πίεση και απόφραξη της δακρυϊκής αποχέτευσης, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της δακρύρροιας. Η λοίμωξη του δακρυϊκού ασκού (του ευρέος τμήματος της αποχέτευσης σύστοιχα με τη ρίζα της μύτης) λέγεται δακρυοκυστίτιδα και εκδηλώνεται με έντονη δακρύρροια, τσίμπλες, οίδημα, ερυθρότητα και ευαισθησία στην περιοχή. Μπορεί να συμβεί σε όλες τις ηλικίες, αλλά τα βρέφη είναι πιο επιρρεπή, επειδή η ανάπτυξη του δακρυϊκού τους συστήματος δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ορισμένες φορές, κατά τη γέννηση ή λίγες μέρες μετά, είναι ορατό ένα μπλεδίζον «φούσκωμα» από τη μια πλευρά της ρίζας της μύτης. Αυτό είναι ο δακρυϊκός ασκός, που έχει γεμίσει βλέννα λόγω απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου. Η κατάσταση αυτή προδιαθέτει για την ανάπτυξη δακρυοκυστίτιδας, αλλά μπορεί να έχει και άλλες δυσμενέστερες συνέπειες, όπως να δυσκολέψει την αναπνοή του νεογνού, οπότε και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Ποια η θεραπεία της απόφραξης της δακρυϊκής οδού; Η αντιμετώπιση μιας απόφραξης στη δακρυϊκή αποχέτευση εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Στη βρεφική ηλικία οι αποφράξεις έχουν γενικά μια τάση βελτίωσης, οπότε πολλοί οφθαλμίατροι προτιμούν να περιμένουν, πριν προχωρήσουν σε χειρουργικές παρεμβάσεις.

1. Μάλαξη του δακρυϊκού ασκού: Η τεχνική είναι ιδιαίτερα απλή και εφαρμόζεται από τους γονείς στο σπίτι. Αρχικά πιέζουμε απαλά με τον δείκτη του χεριού μας στην περιοχή μεταξύ του ματιού και της ρίζας της μύτης και στη συνέχεια αρχίζουμε απαλές κυκλικές κινήσεις (μασάζ) για αρκετά δευτερόλεπτα. Προσοχή χρειάζεται να θυμόμαστε να πλένουμε πάντα τα χέρια μας πριν από το μασάζ. Αυτό επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 2 φορές το 24ωρο. Κατά την εκτέλεση του χειρισμού το υλικό που είναι εγκλωβισμένο στον δακρυϊκό ασκό μπορεί να βγει από τα δακρυϊκά σημεία, οπότε και πρέπει να το σκουπίσουμε προσεκτικά. Ορισμένες φορές το μασάζ στην περιοχή μπορεί ακόμη και να σπάσει τη μεμβράνη που προκάλεσε την α πόφρα ξη και το πρόβλημα να λυθεί αμέσως.

2. Αντιβιοτικά: Αντιβιοτικά κολλύρια και αλοιφές χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν τη λοίμωξη και να μειώσουν την παραγωγή της βλέννας, αλλά δεν αποτελούν θεραπεία για αυτή καθαυτή την απόφραξη. Ένδειξη χορήγησης έχουν μόνο όταν τα βλέφαρα είναι ιδιαίτερα κόκκινα και οιδηματώδη ή οι εκκρίσεις είναι πολλές. Σε αντίθετη περίπτωση δεν πρέπει να χορηγούνται, μια και τα ίδια τα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό.

3. Καθετηριασμός των δακρυϊκών πόρων: Πρόκειται για μια απλή και αποτελεσματική διαδικασία. Η εγχείρηση είναι καλύτερα να γίνεται στην ηλικία μεταξύ 8-12 μηνών. Τα ποσοστά επιτυχίας σε αυτή την ηλικία είναι 85-95%. Όσο μεγαλώνει το παιδί τόσο μειώνεται και το ποσοστό επιτυχίας. Στα μικρά βρέφη μπορεί να γίνει στο ιατρείο και χωρίς αναισθησία, αλλά σε μεγαλύτερα παιδιά χρειάζεται αναισθησία και συνθήκες χειρουργείου. Ένας ειδικός πολύ λεπτός καθετήρας εισέρχεται από το δακρυϊκό σημείο στον δακρυϊκό πόρο, με σκοπό να σπάσει τη μεμβράνη που προκάλεσε την απόφραξη. Το άκρο του καθετήρα είναι αμβλύ και σε καμία χρονική στιγμή δεν τρυπάμε ή κόβουμε το δέρμα του παιδιού. Μετά τη διάνοιξη της απόφραξης ένα χρωματιστό υγρό χορηγείται από το δακρυϊκό σημείο και αναρροφάται από τη μύτη ως επιβεβαίωση της βατότητας του δακρυϊκού συστήματος. Η όλη διαδικασία κρατά λίγα λεπτά και οι επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες. Το παιδί, μόλις ξυπνήσει από την αναισθησία, είναι έτοιμο να επιστρέψει στο σπίτι του. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά, αλλά για διάφορους

λόγους ένα 10% μπορεί να χρειαστεί επανάληψη ή και κάποια επιπλέον χειρουργική παρέμβαση στη ρινική κοιλότητα. Συνήθως οι περιπτώσεις που αποτυγχάνουν είναι παιδιά που καθετηριάστηκαν αρκετά μετά τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου της ζωής τους. Αν μετά από 2-3 καθετηριασμούς δεν λυθεί η απόφραξη, μπορεί να τοποθετηθούν στον δακρυϊκό πόρο και για μερικούς μήνες ειδικά λεπτά σωληνάκια από σιλικόνη. Συνήθως ο πόρος παραμένει ανοικτός και μετά την αφαίρεσή τους. Αν αποτύχει και αυτή η μέθοδος, τότε καταφεύγουμε στη χειρουργική διάνοιξη επικοινωνίας μεταξύ του δακρυϊκού ασκού και της ρινικής κοιλότητας παρακάμπτοντας τον ρινοδακρυϊκό πόρο. Η επέμβαση αυτή λέγεται δακρυοασκορρινοστομία και η προσπέλαση γίνεται από τη μύτη με ειδικό ενδοσκόπιο. Ευτυχώς είναι εξαιρετικά σπάνιο παιδιά να χρειαστούν αυτή την επέμβαση. Ποια άλλα αίτια προκαλούν δακρύρροια; Η απόφραξη της δακρυϊκής οδού δεν είναι η μόνη αιτία που μπορεί να προκαλέσει αυξημένη έκκριση δακρύων σε ένα παιδί. Μάλιστα η δακρύρροια είναι ένα μάλλον μη ειδικό σύμπτωμα, που εμφανίζεται σε πολλές άλλες παθήσεις που προσβάλλουν το μάτι όπως: - η τριχίαση (μια κατάσταση κατά την οποία οι βλεφαρίδες έχουν φορά προς τα μέσα και προκαλούν ερεθισμό στον κερατοειδή),

- τα ξένα σώματα, - η τραυματική απόπτωση του επιθηλίου του κερατοειδούς, - οι επιπεφυκίτιδες, - διάφορες σπάνιες παθήσεις του κερατοειδούς (δυστροφίες) και - το συγγενές γλαύκωμα (σοβαρότατη πάθηση). Γι αυτό και κάθε παιδί με δακρύρροια πρέπει να εξετάζεται από ειδικό οφθαλμίατρο. Όλες αυτές οι καταστάσεις όμως έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που βοηθούν να τις διακρίνουμε από την απλή απόφραξη της δακρυϊκής οδού. Εξάλλου, αν η δακρυϊκή οδός δεν είναι φραγμένη, η μύτη του παιδιού θα «τρέχει» ταυτόχρονα με τη δακρύρροια, σε αντίθεση με την απόφραξη, όπου τα δάκρυα υπερχειλίζουν και η μύτη παραμένει συνήθως «στεγνή». 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 127

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Τι προκαλεί την απόφραξη της δακρυϊκής οδού; Πολλές φορές η αποχέτευση των δακρύων δεν είναι εντελώς ανοικτή κατά τη γέννηση. Το φαινόμενο μάλιστα είναι τόσο συχνό, που η απόφραξη τους πρώτες μήνες της ζωής θεωρείται σχεδόν φυσιολογική. Το εμπόδιο είναι συνήθως μια λεπτή μεμβράνη στο τέλος της δακρυϊκής οδού, λίγο πριν από την εκβολή της στη μύτη, αλλά μπορεί να βρίσκεται σε οποιοδήποτε ύψος. Πολύ πιο σπάνιες αιτίες απόφραξης αποτελούν οι πολύποδες και οι όγκοι της μύτης ενώ ο τραυματισμός στην περιοχή του ματιού και της μύτης μπορεί να προκαλέσει στη συνέχεια απόφραξη της δακρυϊκής οδού. Ποια τα συμπτώματα της απόφραξης της δακρυϊκής οδού; Τα συμπτώματα δε ξεκινούν κατά ανάγκη με τη γέννηση αλλά μπορεί να καθυστερήσουν μέχρι και την ηλικία των 12 εβδομάδων. Ο λόγος είναι γιατί η παραγωγή των δακρύων τις πρώτες μέρες ζωής είναι ελαττωμένη. Η απόφραξη έχει ως αποτέλεσμα τα δάκρυα να μην αποχετεύονται και να χύνονται από το μάτι στα μάγουλα του παιδιού προκαλώντας ενόχληση και ερεθισμούς. Η όραση δυσκολεύει από τα δάκρυα που λιμνάζουν στα μάτια, αλλά η φυσιολογική ανάπτυξή της δεν φαίνεται να επηρεάζεται. Τα δάκρυα, παρότι φαίνονται λεπτόρρευστα, περιέχουν και μια ποσότητα βλέννας. Αν το υδαρές στοιχείο τους εξατμιστεί, η βλέννα παραμένει στις βλεφαρίδες και τα βλέφαρα του παιδιού κολλάνε μεταξύ τους, ιδίως το πρωί. Η στάση αυτή των δακρύων και της βλέννας ευνοεί την ανάπτυξη μικροβίων. Τέτοιες λοιμώξεις εκδηλώνονται με οίδημα και ερυθρότητα των βλεφάρων, αλλά σπάνια είναι σοβαρές. Η δακρύρροια φαίνεται να χειροτερεύει, αν το παιδί έχει κρυολογήσει. Το οίδημα των ιστών γύρω από τη μύτη, που συνοδεύει το κρυολόγημα, προκαλεί επιπλέον πίεση και απόφραξη της δακρυϊκής αποχέτευσης, με αποτέλεσμα την επιδείνωση της δακρύρροιας. Η λοίμωξη του δακρυϊκού ασκού (του ευρέος τμήματος της αποχέτευσης σύστοιχα με τη ρίζα της μύτης) λέγεται δακρυοκυστίτιδα και εκδηλώνεται με έντονη δακρύρροια, τσίμπλες, οίδημα, ερυθρότητα και ευαισθησία στην περιοχή. Μπορεί να συμβεί σε όλες τις ηλικίες, αλλά τα βρέφη είναι πιο επιρρεπή, επειδή η ανάπτυξη του δακρυϊκού τους συστήματος δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί. Ορισμένες φορές, κατά τη γέννηση ή λίγες μέρες μετά, είναι ορατό ένα μπλεδίζον «φούσκωμα» από τη μια πλευρά της ρίζας της μύτης. Αυτό είναι ο δακρυϊκός ασκός, που έχει γεμίσει βλέννα λόγω απόφραξης του ρινοδακρυϊκού πόρου. Η κατάσταση αυτή προδιαθέτει για την ανάπτυξη δακρυοκυστίτιδας, αλλά μπορεί να έχει και άλλες δυσμενέστερες συνέπειες, όπως να δυσκολέψει την αναπνοή του νεογνού, οπότε και χρειάζεται χειρουργική αντιμετώπιση.

ΑΠΟΦΡΑΞΗ ΤΗΣ ΔΑΚΡΥΪΚΗΣ ΟΔΟΥ

Ποια η θεραπεία της απόφραξης της δακρυϊκής οδού; Η αντιμετώπιση μιας απόφραξης στη δακρυϊκή αποχέτευση εξαρτάται από την ηλικία του παιδιού και τη σοβαρότητα των συμπτωμάτων. Στη βρεφική ηλικία οι αποφράξεις έχουν γενικά μια τάση βελτίωσης, οπότε πολλοί οφθαλμίατροι προτιμούν να περιμένουν, πριν προχωρήσουν σε χειρουργικές παρεμβάσεις.

1. Μάλαξη του δακρυϊκού ασκού: Η τεχνική είναι ιδιαίτερα απλή και εφαρμόζεται από τους γονείς στο σπίτι. Αρχικά πιέζουμε απαλά με τον δείκτη του χεριού μας στην περιοχή μεταξύ του ματιού και της ρίζας της μύτης και στη συνέχεια αρχίζουμε απαλές κυκλικές κινήσεις (μασάζ) για αρκετά δευτερόλεπτα. Προσοχή χρειάζεται να θυμόμαστε να πλένουμε πάντα τα χέρια μας πριν από το μασάζ. Αυτό επαναλαμβάνεται τουλάχιστον 2 φορές το 24ωρο. Κατά την εκτέλεση του χειρισμού το υλικό που είναι εγκλωβισμένο στον δακρυϊκό ασκό μπορεί να βγει από τα δακρυϊκά σημεία, οπότε και πρέπει να το σκουπίσουμε προσεκτικά. Ορισμένες φορές το μασάζ στην περιοχή μπορεί ακόμη και να σπάσει τη μεμβράνη που προκάλεσε την α πόφρα ξη και το πρόβλημα να λυθεί αμέσως.

2. Αντιβιοτικά: Αντιβιοτικά κολλύρια και αλοιφές χρησιμοποιούνται για να ελέγξουν τη λοίμωξη και να μειώσουν την παραγωγή της βλέννας, αλλά δεν αποτελούν θεραπεία για αυτή καθαυτή την απόφραξη. Ένδειξη χορήγησης έχουν μόνο όταν τα βλέφαρα είναι ιδιαίτερα κόκκινα και οιδηματώδη ή οι εκκρίσεις είναι πολλές. Σε αντίθετη περίπτωση δεν πρέπει να χορηγούνται, μια και τα ίδια τα αντιβιοτικά μπορούν να προκαλέσουν ερεθισμό.

3. Καθετηριασμός των δακρυϊκών πόρων: Πρόκειται για μια απλή και αποτελεσματική διαδικασία. Η εγχείρηση είναι καλύτερα να γίνεται στην ηλικία μεταξύ 8-12 μηνών. Τα ποσοστά επιτυχίας σε αυτή την ηλικία είναι 85-95%. Όσο μεγαλώνει το παιδί τόσο μειώνεται και το ποσοστό επιτυχίας. Στα μικρά βρέφη μπορεί να γίνει στο ιατρείο και χωρίς αναισθησία, αλλά σε μεγαλύτερα παιδιά χρειάζεται αναισθησία και συνθήκες χειρουργείου. Ένας ειδικός πολύ λεπτός καθετήρας εισέρχεται από το δακρυϊκό σημείο στον δακρυϊκό πόρο, με σκοπό να σπάσει τη μεμβράνη που προκάλεσε την απόφραξη. Το άκρο του καθετήρα είναι αμβλύ και σε καμία χρονική στιγμή δεν τρυπάμε ή κόβουμε το δέρμα του παιδιού. Μετά τη διάνοιξη της απόφραξης ένα χρωματιστό υγρό χορηγείται από το δακρυϊκό σημείο και αναρροφάται από τη μύτη ως επιβεβαίωση της βατότητας του δακρυϊκού συστήματος. Η όλη διαδικασία κρατά λίγα λεπτά και οι επιπλοκές είναι πολύ σπάνιες. Το παιδί, μόλις ξυπνήσει από την αναισθησία, είναι έτοιμο να επιστρέψει στο σπίτι του. Τα ποσοστά επιτυχίας είναι υψηλά, αλλά για διάφορους

λόγους ένα 10% μπορεί να χρειαστεί επανάληψη ή και κάποια επιπλέον χειρουργική παρέμβαση στη ρινική κοιλότητα. Συνήθως οι περιπτώσεις που αποτυγχάνουν είναι παιδιά που καθετηριάστηκαν αρκετά μετά τη συμπλήρωση του πρώτου χρόνου της ζωής τους. Αν μετά από 2-3 καθετηριασμούς δεν λυθεί η απόφραξη, μπορεί να τοποθετηθούν στον δακρυϊκό πόρο και για μερικούς μήνες ειδικά λεπτά σωληνάκια από σιλικόνη. Συνήθως ο πόρος παραμένει ανοικτός και μετά την αφαίρεσή τους. Αν αποτύχει και αυτή η μέθοδος, τότε καταφεύγουμε στη χειρουργική διάνοιξη επικοινωνίας μεταξύ του δακρυϊκού ασκού και της ρινικής κοιλότητας παρακάμπτοντας τον ρινοδακρυϊκό πόρο. Η επέμβαση αυτή λέγεται δακρυοασκορρινοστομία και η προσπέλαση γίνεται από τη μύτη με ειδικό ενδοσκόπιο. Ευτυχώς είναι εξαιρετικά σπάνιο παιδιά να χρειαστούν αυτή την επέμβαση. Ποια άλλα αίτια προκαλούν δακρύρροια; Η απόφραξη της δακρυϊκής οδού δεν είναι η μόνη αιτία που μπορεί να προκαλέσει αυξημένη έκκριση δακρύων σε ένα παιδί. Μάλιστα η δακρύρροια είναι ένα μάλλον μη ειδικό σύμπτωμα, που εμφανίζεται σε πολλές άλλες παθήσεις που προσβάλλουν το μάτι όπως: - η τριχίαση (μια κατάσταση κατά την οποία οι βλεφαρίδες έχουν φορά προς τα μέσα και προκαλούν ερεθισμό στον κερατοειδή),

- τα ξένα σώματα, - η τραυματική απόπτωση του επιθηλίου του κερατοειδούς, - οι επιπεφυκίτιδες, - διάφορες σπάνιες παθήσεις του κερατοειδούς (δυστροφίες) και - το συγγενές γλαύκωμα (σοβαρότατη πάθηση). Γι αυτό και κάθε παιδί με δακρύρροια πρέπει να εξετάζεται από ειδικό οφθαλμίατρο. Όλες αυτές οι καταστάσεις όμως έχουν ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, που βοηθούν να τις διακρίνουμε από την απλή απόφραξη της δακρυϊκής οδού. Εξάλλου, αν η δακρυϊκή οδός δεν είναι φραγμένη, η μύτη του παιδιού θα «τρέχει» ταυτόχρονα με τη δακρύρροια, σε αντίθεση με την απόφραξη, όπου τα δάκρυα υπερχειλίζουν και η μύτη παραμένει συνήθως «στεγνή». 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 127

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη δυσκολία τους

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ - ΕΦΗΒΟΥ - ΕΝΗΛΙΚΟΥ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Παιδοψυχιατρικές, Ψυχοδιαγνωστικές, Λογοθεραπευτικές & Εργοθεραπευτικές Υπηρεσίες

Πόπη Χαϊδεμενάκη Λογοθεραπεύτρια Ελ. Βενιζέλου 12, 3ος όροφος Χανιά Τηλ. 2821054345 – κιν. 6977 072 050

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Τ

α παλαιότερα χρόνια η λογοθεραπεία ήταν ταμπού. Δεν μπορούσες να μιλήσεις ανοιχτά, θεωρείτο πρόβλημα. Δεν υπήρχαν σχολές ανάλογης κατάρτισης. Τα παιδιά μεγάλωναν και συνήθιζαν να ζουν με αυτή τους την ιδιαιτερότητα. Τα χρόνια όμως πέρασαν. Οι γονείς συζητούν, ενημερώνονται και χτυπούν την πόρτα του ειδικού αναζητώντας βοήθεια. Από τους πρώτους τελειόφοιτους της σχολής Λογοθεραπευτών του ΑΤΕΙ Πάτρας, στην Ελλάδα είναι η κα Χαϊδεμενάκη Πόπη. Στα πλαίσια των σπουδών της δούλεψε σε αρκετές δομές. Απέκτησε πολύ καλές θεωρητικές βάσεις. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Συνέχισε να εκπαιδεύεται, να ψάχνει, να διαβάζει, και να παρατηρεί. Δούλεψε στην ΕΛΕΠΑΠ Χανίων, όπου η συνεργασία της με διάφορες ειδικότητες την βοήθησε να δει πολύπλευρα το κάθε περιστατικό. Εργάστηκε στα ΚΕΔΔΥ και σε ειδικά σχολεία ως Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Εμείς την συναντήσαμε στο δικό της πλέον γραφείο, όπου εδώ και έντεκα χρόνια παρέχει λογοθεραπευτική υποστήριξη σε όποιον την έχει ανάγκη. Γιατί όπως μας λέει και η ίδια, η Λογοθεραπεία είναι ανάγκη και όχι μόδα, όπως την θεωρούν πολλοί. <<

ΕΡ.: Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με αυτό το επάγγελμα; Στην αρχή υπήρχε ένας ενδοιασμός. Η σχολή ήταν καινούργια στη χώρα μας. Ο κόσμος δεν ήξερε τι είναι λογοθεραπεία. Το τόλμησα όμως. Γιατί μου άρεσε ανέκαθεν να ασχολούμαι με τον άνθρωπο, κυρίως τα παιδιά και την ανατροφοδότησή τους. Δεν θα μπορούσα να βρίσκομαι πίσω από ένα γραφείο με άψυχο υλικό. Υπήρξαν φίλοι που με παροτρύναν σε αυτό. Λίγο οι συγκυρίες, λίγο η τύχη, νομίζω τα κατάφερα.

128 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Τι είναι λογοθεραπεία και ποιο το αντικείμενο της εργασίας σας; Ο λογοθεραπευτής δεν ασχολείται μόνο με την καθαρότητα του λόγου, όπως οι περισσότεροι νομίζουν. Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές του λόγου, είτε γραπτού, είτε προφορικού, φωνής, της ροής του λόγου, όπως είναι ο τραυλισμός αλλά και με νευρογενείς διαταραχές της επικοινωνίας π.χ. εγκεφαλικά, δυσφαγίες τραυματισμοί κτλ. Ένα παιδάκι που δεν λέει καθαρά κάποιους ήχους, συνήθως τους γράφει και έτσι. Γιατί πρώτα έρχεται ο προφορικός λόγος και στη συνέχεια ο γραπτός. Στις διαταραχές άρθρωσης, το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στο πώς αρθρώνεται ο κάθε ήχος π.χ. στην τοποθέτηση της γλώσσας στο σωστό σημείο και έτσι ο ήχος παράγεται

λανθασμένα. Συνήθως, όταν έχουμε ένα πρόβλημα στην άρθρωση, έχουμε ένα πρόβλημα ανατομικό. Υπάρχει δηλαδή μια δυσκολία στο να πηγαίνει η γλώσσα πάνω, να έχουμε δηλαδή ένα κοντό χαλινό για παράδειγμα. Ή να έχουμε κακή σύγκλιση δοντιών και το παιδί να μην μπορεί να πει καλά το (σ). Η φωνολογία αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι ήχοι συνδέονται μεταξύ τους και κάνουν συλλαβές και μετά οι συλλαβές κάνουν λέξεις. Όταν ένα παιδί έχει φωνολογικό πρόβλημα, τον ήχο (ρ) την μια το λέει σωστά και την άλλη δεν το λέει σωστά. Έχει δηλαδή μια ασυνέπεια. Ενώ όταν έχουμε ένα πρόβλημα στην άρθρωση, το λάθος είναι πάντα σταθερό. Αυτά είναι τα απλά προβλήματα που έχουν τα παιδιά. Δυσκολίες στην σίτιση, οι λεγόμενες δυσφαγίες. Παρουσιάζονται σε κάποια παιδιά που γεννιούνται πρόωρα δεν θηλάζουν, έτσι δεν χρησιμοποιούν τις δομές του στόματος που σχετίζονται με την ομιλία και γενικά είναι πιο ανώριμα. Αυτά τα παιδιά συνήθως παρουσιάζουν προβλήματα σίτισης αλλά και ομιλίας. Υπάρχουν βέβαια και οι διαταραχές φωνής. Ο λογοθεραπευτής ασχολείται και με ενήλικες οι οποίοι μπορεί να εμφανίσουν κάποιο οργανικό πρόβλημα, όπως οι όζοι των φωνητικών χορδών. Τους οποίους μπορεί να συναντήσουμε και σε παιδιά που φωνάζουν στις αυλές αλλά και σε επαγγελματίες χρήστες φωνής όπως είναι

Δημιουργήσαμε ένα Σύγχρονο χώρο Πρόληψης, Διάγνωσης, Θεραπείας και Αποκατάστασης παιδιού - εφήβου - ενηλίκου - οικογένειας. Η ομάδα μας στελεχώνεται από εξειδικευμένους και έμπειρους ειδικούς: Παιδοψυχίατρο/Οικογενειακό Θεραπευτή, Λογοπεδικούς/Λογοθεραπευτές, Ψυχολόγο και Εργοθεραπευτή, ενώ συνεργάζεται και με άλλες ιατρικές ειδικότητες. Στοχεύουμε στην προσέγγιση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαταραχών μάθησης, λόγου, συναισθήματος και συμπεριφοράς παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, με σεβασμό στην προσωπικότητα και τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Εφαρμόζουμε εξατομικευμένα θεραπευτικά προγράμματα κατόπιν αξιολόγησης, με τη χρήση Ανιχνευτικών Δοκιμασιών (τεστ) από τη δι-επιστημονική μας ομάδα. Αναλαμβάνουμε: • Διαταραχές λόγου, ομιλίας, φωνής και σίτησης • Προβλήματα λόγου, σε άτομα με ελλείματα ακοής • Δυσκολίες λόγου μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

• Διάγνωση & αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών (Δυσλεξία) • Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (Αυτισμός) • Εργοθεραπεία σε άτομα με κινητικές δυσκολίες • Διαταραχές Ελλειματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα • Σωματογνωσία - Αυτοφροντίδα - Κοινωνικοποίηση • Βελτίωση λειτουργικότητας • Βελτίωση αδρής - λεπτής κινητικότητας, οπτικοκινητικού συντονισμού και προσανατολισμού στο χώρο • Συμβουλευτική γονέων - ζεύγους - οικογένειας • Ψυχοθεραπεία ατόμου • Παρέμβαση σε προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος, επιθετικότητα, δυσπροσαρμοστία, πένθος, διαζύγιο, κ.ά.

• Ψυχοθεραπεία ενηλίκων - Υποστήριξη σε χρόνιες ή απειλητικές για τη ζωή νόσους • Παιδοψυχιατρική αξιολόγηση • Ψυχοθεραπεία οικογένειας • Ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία παιδιού και εφήβου

Συνεδρίες ν τεβού κατόπιν ρα

Τυραϊδής Γιάννης - MSc Λογοπεδικός • Κιν. 6974 608 917 Χαϊδεμενάκη Πόπη - Λογοθεραπεύτρια • Κιν. 6977 072 050 Παπαδαντωνάκης Γεώργιος - Ιατρός Παιδοψυχίατρος • Τηλ. 28210 96615 & 6972 429 880

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 12, 3ος Όροφος, ΧΑΝΙΑ - ΤΗΛ.: 28210 54345

Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη δυσκολία τους

ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΕΙΔΙΚΩΝ ΘΕΡΑΠΕΙΩΝ ΠΑΙΔΙΟΥ - ΕΦΗΒΟΥ - ΕΝΗΛΙΚΟΥ - ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΣ Παιδοψυχιατρικές, Ψυχοδιαγνωστικές, Λογοθεραπευτικές & Εργοθεραπευτικές Υπηρεσίες

Πόπη Χαϊδεμενάκη Λογοθεραπεύτρια Ελ. Βενιζέλου 12, 3ος όροφος Χανιά Τηλ. 2821054345 – κιν. 6977 072 050

Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Τ

α παλαιότερα χρόνια η λογοθεραπεία ήταν ταμπού. Δεν μπορούσες να μιλήσεις ανοιχτά, θεωρείτο πρόβλημα. Δεν υπήρχαν σχολές ανάλογης κατάρτισης. Τα παιδιά μεγάλωναν και συνήθιζαν να ζουν με αυτή τους την ιδιαιτερότητα. Τα χρόνια όμως πέρασαν. Οι γονείς συζητούν, ενημερώνονται και χτυπούν την πόρτα του ειδικού αναζητώντας βοήθεια. Από τους πρώτους τελειόφοιτους της σχολής Λογοθεραπευτών του ΑΤΕΙ Πάτρας, στην Ελλάδα είναι η κα Χαϊδεμενάκη Πόπη. Στα πλαίσια των σπουδών της δούλεψε σε αρκετές δομές. Απέκτησε πολύ καλές θεωρητικές βάσεις. Δεν σταμάτησε όμως εκεί. Συνέχισε να εκπαιδεύεται, να ψάχνει, να διαβάζει, και να παρατηρεί. Δούλεψε στην ΕΛΕΠΑΠ Χανίων, όπου η συνεργασία της με διάφορες ειδικότητες την βοήθησε να δει πολύπλευρα το κάθε περιστατικό. Εργάστηκε στα ΚΕΔΔΥ και σε ειδικά σχολεία ως Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό. Εμείς την συναντήσαμε στο δικό της πλέον γραφείο, όπου εδώ και έντεκα χρόνια παρέχει λογοθεραπευτική υποστήριξη σε όποιον την έχει ανάγκη. Γιατί όπως μας λέει και η ίδια, η Λογοθεραπεία είναι ανάγκη και όχι μόδα, όπως την θεωρούν πολλοί. <<

ΕΡ.: Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να ασχοληθείτε με αυτό το επάγγελμα; Στην αρχή υπήρχε ένας ενδοιασμός. Η σχολή ήταν καινούργια στη χώρα μας. Ο κόσμος δεν ήξερε τι είναι λογοθεραπεία. Το τόλμησα όμως. Γιατί μου άρεσε ανέκαθεν να ασχολούμαι με τον άνθρωπο, κυρίως τα παιδιά και την ανατροφοδότησή τους. Δεν θα μπορούσα να βρίσκομαι πίσω από ένα γραφείο με άψυχο υλικό. Υπήρξαν φίλοι που με παροτρύναν σε αυτό. Λίγο οι συγκυρίες, λίγο η τύχη, νομίζω τα κατάφερα.

128 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Τι είναι λογοθεραπεία και ποιο το αντικείμενο της εργασίας σας; Ο λογοθεραπευτής δεν ασχολείται μόνο με την καθαρότητα του λόγου, όπως οι περισσότεροι νομίζουν. Η Λογοθεραπεία είναι η επιστήμη που ασχολείται με τις διαταραχές του λόγου, είτε γραπτού, είτε προφορικού, φωνής, της ροής του λόγου, όπως είναι ο τραυλισμός αλλά και με νευρογενείς διαταραχές της επικοινωνίας π.χ. εγκεφαλικά, δυσφαγίες τραυματισμοί κτλ. Ένα παιδάκι που δεν λέει καθαρά κάποιους ήχους, συνήθως τους γράφει και έτσι. Γιατί πρώτα έρχεται ο προφορικός λόγος και στη συνέχεια ο γραπτός. Στις διαταραχές άρθρωσης, το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στο πώς αρθρώνεται ο κάθε ήχος π.χ. στην τοποθέτηση της γλώσσας στο σωστό σημείο και έτσι ο ήχος παράγεται

λανθασμένα. Συνήθως, όταν έχουμε ένα πρόβλημα στην άρθρωση, έχουμε ένα πρόβλημα ανατομικό. Υπάρχει δηλαδή μια δυσκολία στο να πηγαίνει η γλώσσα πάνω, να έχουμε δηλαδή ένα κοντό χαλινό για παράδειγμα. Ή να έχουμε κακή σύγκλιση δοντιών και το παιδί να μην μπορεί να πει καλά το (σ). Η φωνολογία αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι ήχοι συνδέονται μεταξύ τους και κάνουν συλλαβές και μετά οι συλλαβές κάνουν λέξεις. Όταν ένα παιδί έχει φωνολογικό πρόβλημα, τον ήχο (ρ) την μια το λέει σωστά και την άλλη δεν το λέει σωστά. Έχει δηλαδή μια ασυνέπεια. Ενώ όταν έχουμε ένα πρόβλημα στην άρθρωση, το λάθος είναι πάντα σταθερό. Αυτά είναι τα απλά προβλήματα που έχουν τα παιδιά. Δυσκολίες στην σίτιση, οι λεγόμενες δυσφαγίες. Παρουσιάζονται σε κάποια παιδιά που γεννιούνται πρόωρα δεν θηλάζουν, έτσι δεν χρησιμοποιούν τις δομές του στόματος που σχετίζονται με την ομιλία και γενικά είναι πιο ανώριμα. Αυτά τα παιδιά συνήθως παρουσιάζουν προβλήματα σίτισης αλλά και ομιλίας. Υπάρχουν βέβαια και οι διαταραχές φωνής. Ο λογοθεραπευτής ασχολείται και με ενήλικες οι οποίοι μπορεί να εμφανίσουν κάποιο οργανικό πρόβλημα, όπως οι όζοι των φωνητικών χορδών. Τους οποίους μπορεί να συναντήσουμε και σε παιδιά που φωνάζουν στις αυλές αλλά και σε επαγγελματίες χρήστες φωνής όπως είναι

Δημιουργήσαμε ένα Σύγχρονο χώρο Πρόληψης, Διάγνωσης, Θεραπείας και Αποκατάστασης παιδιού - εφήβου - ενηλίκου - οικογένειας. Η ομάδα μας στελεχώνεται από εξειδικευμένους και έμπειρους ειδικούς: Παιδοψυχίατρο/Οικογενειακό Θεραπευτή, Λογοπεδικούς/Λογοθεραπευτές, Ψυχολόγο και Εργοθεραπευτή, ενώ συνεργάζεται και με άλλες ιατρικές ειδικότητες. Στοχεύουμε στην προσέγγιση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση των διαταραχών μάθησης, λόγου, συναισθήματος και συμπεριφοράς παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, με σεβασμό στην προσωπικότητα και τις ιδιαιτερότητες του καθενός. Εφαρμόζουμε εξατομικευμένα θεραπευτικά προγράμματα κατόπιν αξιολόγησης, με τη χρήση Ανιχνευτικών Δοκιμασιών (τεστ) από τη δι-επιστημονική μας ομάδα. Αναλαμβάνουμε: • Διαταραχές λόγου, ομιλίας, φωνής και σίτησης • Προβλήματα λόγου, σε άτομα με ελλείματα ακοής • Δυσκολίες λόγου μετά από εγκεφαλικό επεισόδιο

• Διάγνωση & αποκατάσταση μαθησιακών δυσκολιών (Δυσλεξία) • Διάχυτες Αναπτυξιακές Διαταραχές (Αυτισμός) • Εργοθεραπεία σε άτομα με κινητικές δυσκολίες • Διαταραχές Ελλειματικής Προσοχής Υπερκινητικότητα • Σωματογνωσία - Αυτοφροντίδα - Κοινωνικοποίηση • Βελτίωση λειτουργικότητας • Βελτίωση αδρής - λεπτής κινητικότητας, οπτικοκινητικού συντονισμού και προσανατολισμού στο χώρο • Συμβουλευτική γονέων - ζεύγους - οικογένειας • Ψυχοθεραπεία ατόμου • Παρέμβαση σε προβλήματα συμπεριφοράς, άγχος, επιθετικότητα, δυσπροσαρμοστία, πένθος, διαζύγιο, κ.ά.

• Ψυχοθεραπεία ενηλίκων - Υποστήριξη σε χρόνιες ή απειλητικές για τη ζωή νόσους • Παιδοψυχιατρική αξιολόγηση • Ψυχοθεραπεία οικογένειας • Ατομική και ομαδική ψυχοθεραπεία παιδιού και εφήβου

Συνεδρίες ν τεβού κατόπιν ρα

Τυραϊδής Γιάννης - MSc Λογοπεδικός • Κιν. 6974 608 917 Χαϊδεμενάκη Πόπη - Λογοθεραπεύτρια • Κιν. 6977 072 050 Παπαδαντωνάκης Γεώργιος - Ιατρός Παιδοψυχίατρος • Τηλ. 28210 96615 & 6972 429 880

ΕΛΕΥΘΕΡΙΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ 12, 3ος Όροφος, ΧΑΝΙΑ - ΤΗΛ.: 28210 54345

ΠΟΠΗ ΧΑΪΔΕΜΕΝΑΚΗ

οι εκπαιδευτικοί. Η φωνή για αυτούς είναι ένα εργαλείο. Οποιοδήποτε πρόβλημα φωνής, πρέπει να αντιμετωπιστεί, για να μην υπάρχουν θέματα εκ των υστέρων. Η αφαίρεση θυροειδούς μπορεί να επηρεάσει τις φωνητικές χορδές. Προβλήματα λόγου και επικοινωνίας συναντάμε και σε περιπτώσεις βαρηκοΐας και αυτισμού. ΕΡ.: Ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να μας αφυπνίσουν και να κλείσουμε ραντεβού με λογοθεραπευτή; Το κομμάτι της επίσημης διάγνωσης πρέπει να είναι πολύπλευρο και έρχεται συνήθως από δημόσιο φορέα, π.χ. από τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας ή τα ΚΕΔΥΥ. Μια πρώτη όμως αξιολόγηση, του επιπέδου του λόγου του παιδιού, μπορεί να την δώσει ο Λογοθεραπευτής. Πολλοί γονείς δεν ξέρουν ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να απευθυνθούν στον Ειδικό. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί πριν πάει στην πρώτη δημοτικού, να έχει ξεπεράσει οποιαδήποτε δυσκολία στον λόγο του, για να μην δυσκολευτεί αργότερα, με το σχολείο του. Πολύ απλά, γιατί αυτό που λέμε, αυτό γράφουμε. Συχνά συναντώ μαμάδες που μου λένε, μήπως το παιδί μου χαϊδεύεται, μήπως βαριέται; Τα παιδιά δεν βαριούνται. Εμείς σαν ενήλικες μπορεί να βαριόμαστε, το παιδί όμως όχι. Τα παιδιά στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν τον λόγο, κάνουν λάθη, τα οποία μέχρι μια ορισμένη ηλικία θεωρούνται φυσιολογικά. Τα λάθη αυτά, δεν είναι τυχαία αλλά συστηματικά και γίνονται στην προσπάθεια των παιδιών, να κατακτήσουν το λόγο του ενήλικα. Στα παιδιά με καλή κεντρική ακουστική επεξεργασία, ο εγκέφαλός τους μεταφράζει σωστά τους ήχους που ακούνε και έτσι καταφέρνουν να μιλάνε καθαρά. Όμως υπάρχουν πολλά παιδάκια που δυσκολεύονται. Και η δυσκολία αυτή, δεν είναι θέμα ακοής, αλλά θέμα κεντρικής ακουστικής επεξεργασίας (ανώτερη λειτουργία), έτσι μπερδεύουν τους ήχους που μοιάζουν. Δηλαδή θα πει το (θ) -> (δ) ή το (ρ) -> (λ) κτλ. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται λογοθεραπεία. Οι γονείς δεν μπορούν από μόνοι τους να διορθώσουν την ομιλία των παιδιών τους. ΕΡ.: Πόσες επισκέψεις χρειάζονται ώστε να αξιολογηθεί ένα πρόβλημα; Εξαρτάται. Ανάλογα πάντα το περιστατικό, το ίδιο παιδί αλλά και το πόσο θα ασχοληθεί ο γονέας στο σπίτι. Δεν μπορείς να βάλεις κάποιο χρονικό όριο, είναι παρακινδυνευμένο. Μου έχει τύχει παιδί να κάνει οκτώ μήνες να μάθει το (δ). Και μου έχει τύχει παιδί σε δέκα μόνο συνεδρίες να το καταφέρει. Οι γονείς έρχονται αγχωμένοι καμιά φορά και αυτό μεταφέρετε στα παιδιά. Πολλές φορές ερχόμαστε σε συνεργασία και με τα σχολεία των παιδιών. Ανάλογα σε ποια βαθμίδα είναι το παιδί. Υπάρχει μια πολύπλευρη αντιμετώπιση.

130 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το οικογενειακό περιβάλλον στην καλή ανάπτυξη του λόγου και ποιος ο βαθμός δυσκολίας; Όσο ποιοτικό χρόνο ενασχόλησης έχεις με το παιδί σου και όχι μόνο όσο αφορά το λόγο, έχεις και τα ανάλογα αποτελέσματα. Σαφώς και στο κομμάτι της λογοθεραπείας πρέπει οι γονείς να ασχολούνται και να προσπαθούν να το βοηθήσουν στο σπίτι. Να μην μένουνε μόνο στις επισκέψεις στον λογοθεραπευτή. Να γίνεται δουλειά και στο σπίτι πάντα με την καθοδήγηση του ειδικού. Υπάρχει ένα τετράδιο επικοινωνίας – εργασίας. Δουλεύουμε πάνω σε αυτό, καταγράφοντας τα πάντα καθόλη τη διάρκεια της θεραπείας. Σε συνεργασία με τους γονείς βρίσκουμε πάντα την λύση. Συνήθως στο σπίτι, όπως είναι και φυσιολογικό, τα παιδιά δεν είναι πάντα συνεργάσιμα.

801 700 7656 (Αστική Χρέωση Πανελλαδικά)

www.earplus.gr

Ενώ στο γραφείο επειδή δεν είναι ο δικός τους χώρος, μπορείς πιο εύκολα να τα οριοθετήσεις. Οι γονείς πλέον αντιλαμβάνονται και αναγνωρίζουν τυχών δυσκολίες του παιδιού τους. Έρχονται με τη θέλησή τους. Το κάθε παιδί θέλει την δική του προσέγγιση. ΕΡ.: Πόση υπομονή χρειάζεται να έχει κανείς που ασχολείται με αυτή την ειδικότητα; Αρκετή υπομονή και επιμονή. Πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ ώστε να μπορέσει αργότερα, να πάει στο σχολείο. Θέλει αγάπη και προσήλωση στο επάγγελμα. Το παιδί δεν πρέπει να νιώσει μόνο του σε αυτή του την προσπάθεια. Έχει αντίληψη, καταλαβαίνει ότι δεν μιλάει σωστά. Όμως τελικά ανταμείβεσαι από πολλές απόψεις. Και μόνο που βλέπεις την ικανοποίηση στα μάτια του, αυτό φτάνει. Αν δεις ότι ένα παιδί κουράζεται πρέπει να το σεβαστείς. Είμαστε λίγο ευέλικτοι και σε αυτό. Δεν είναι καλό να αλλάζει ένα παιδί λογοθεραπευτή, αλλά αν τύχει θα γίνει. Εξάλλου και στο σχολείο δεν έχουμε συνέχεια τον ίδιο δάσκαλο.

Ξεπαπαδάκης Δημήτρης

ΕΡ.: Μετά την αποκατάσταση του προβλήματος, χρειάζεται κάποιος επανέλεγχος; Μπορεί να επανέλθει αργότερα; Συνήθως δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να έχουμε μια ενημέρωση από το γονέα. Θέλουμε να έχουμε μια εικόνα, για το πως κατέκτησε το γραπτό λόγο στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Για τα περισσότερα παιδάκια φυσικής ανάπτυξης λόγου, αυτό που λέει να το αναλύει στους ήχους του και να το συνθέτει, είναι σχετικά εύκολο. Ένα παιδάκι όμως που πραγματικά δυσκολεύεται στο λόγο και έχει ένα σοβαρό φωνολογικό πρόβλημα, αντιμετωπίζει πολύ μεγάλη δυσκολία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη δυσκολία τους. Συχνά οι γονείς κάνουν άθελά τους το εξής λάθος, αντί να προσέχουν τι θέλει να πει το παιδί, δίνουν πολύ έμφαση στο πως το λέει. Και όταν λέμε στο παιδί συνέχεια μίλα καλά, μπορεί να του δημιουργήσουμε και θέμα τραυλισμού. Υπάρχουν επιπτώσεις στη περίπτωση που κάποιο παιδί δεν ξεκινήσει εγκαίρως τη λογοθεραπεία; Τα προβλήματα λόγου-ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν όχι μόνο την ικανότητα του παιδιού για επικοινωνία αλλά τη συμπεριφορά του, την κοινωνικοποίησή του, τη ψυχοσυναισθηματική του ισορροπία και την προσπάθειά του για μάθηση. Γι’ αυτό και η πρώιμη παρέμβαση και αντιμετώπιση οποιασδήποτε δυσκολίας, είναι ζωτικής σημασίας. 

ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΒΑΡΗΚΟΪΑΣ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΑΚΟΗΣ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ - ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ακουστικών όλων των εταιριών

ΧΑΝΙΑ

ΣΦΑΚΙΩΝ 10-12 ΤΗΛ.: 28210 20450

ΡΕΘΥΜΝΟ

ΧΑΡ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ 12 ΤΗΛ.: 28310 58048

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΖΩΓΡΑΦΟΥ 11 ΤΗΛ.: 2810 331 314

ΑΘΗΝΑ

ΑΡΤΗΣ 11 - ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΤΗΛ.: 210 691 1411

ΠΟΠΗ ΧΑΪΔΕΜΕΝΑΚΗ

οι εκπαιδευτικοί. Η φωνή για αυτούς είναι ένα εργαλείο. Οποιοδήποτε πρόβλημα φωνής, πρέπει να αντιμετωπιστεί, για να μην υπάρχουν θέματα εκ των υστέρων. Η αφαίρεση θυροειδούς μπορεί να επηρεάσει τις φωνητικές χορδές. Προβλήματα λόγου και επικοινωνίας συναντάμε και σε περιπτώσεις βαρηκοΐας και αυτισμού. ΕΡ.: Ποια είναι τα σημάδια που πρέπει να μας αφυπνίσουν και να κλείσουμε ραντεβού με λογοθεραπευτή; Το κομμάτι της επίσημης διάγνωσης πρέπει να είναι πολύπλευρο και έρχεται συνήθως από δημόσιο φορέα, π.χ. από τα Κέντρα Ψυχικής Υγείας ή τα ΚΕΔΥΥ. Μια πρώτη όμως αξιολόγηση, του επιπέδου του λόγου του παιδιού, μπορεί να την δώσει ο Λογοθεραπευτής. Πολλοί γονείς δεν ξέρουν ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να απευθυνθούν στον Ειδικό. Είναι πολύ σημαντικό το παιδί πριν πάει στην πρώτη δημοτικού, να έχει ξεπεράσει οποιαδήποτε δυσκολία στον λόγο του, για να μην δυσκολευτεί αργότερα, με το σχολείο του. Πολύ απλά, γιατί αυτό που λέμε, αυτό γράφουμε. Συχνά συναντώ μαμάδες που μου λένε, μήπως το παιδί μου χαϊδεύεται, μήπως βαριέται; Τα παιδιά δεν βαριούνται. Εμείς σαν ενήλικες μπορεί να βαριόμαστε, το παιδί όμως όχι. Τα παιδιά στην προσπάθειά τους να κατακτήσουν τον λόγο, κάνουν λάθη, τα οποία μέχρι μια ορισμένη ηλικία θεωρούνται φυσιολογικά. Τα λάθη αυτά, δεν είναι τυχαία αλλά συστηματικά και γίνονται στην προσπάθεια των παιδιών, να κατακτήσουν το λόγο του ενήλικα. Στα παιδιά με καλή κεντρική ακουστική επεξεργασία, ο εγκέφαλός τους μεταφράζει σωστά τους ήχους που ακούνε και έτσι καταφέρνουν να μιλάνε καθαρά. Όμως υπάρχουν πολλά παιδάκια που δυσκολεύονται. Και η δυσκολία αυτή, δεν είναι θέμα ακοής, αλλά θέμα κεντρικής ακουστικής επεξεργασίας (ανώτερη λειτουργία), έτσι μπερδεύουν τους ήχους που μοιάζουν. Δηλαδή θα πει το (θ) -> (δ) ή το (ρ) -> (λ) κτλ. Τα παιδιά αυτά χρειάζονται λογοθεραπεία. Οι γονείς δεν μπορούν από μόνοι τους να διορθώσουν την ομιλία των παιδιών τους. ΕΡ.: Πόσες επισκέψεις χρειάζονται ώστε να αξιολογηθεί ένα πρόβλημα; Εξαρτάται. Ανάλογα πάντα το περιστατικό, το ίδιο παιδί αλλά και το πόσο θα ασχοληθεί ο γονέας στο σπίτι. Δεν μπορείς να βάλεις κάποιο χρονικό όριο, είναι παρακινδυνευμένο. Μου έχει τύχει παιδί να κάνει οκτώ μήνες να μάθει το (δ). Και μου έχει τύχει παιδί σε δέκα μόνο συνεδρίες να το καταφέρει. Οι γονείς έρχονται αγχωμένοι καμιά φορά και αυτό μεταφέρετε στα παιδιά. Πολλές φορές ερχόμαστε σε συνεργασία και με τα σχολεία των παιδιών. Ανάλογα σε ποια βαθμίδα είναι το παιδί. Υπάρχει μια πολύπλευρη αντιμετώπιση.

130 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πόσο σημαντικό ρόλο παίζει το οικογενειακό περιβάλλον στην καλή ανάπτυξη του λόγου και ποιος ο βαθμός δυσκολίας; Όσο ποιοτικό χρόνο ενασχόλησης έχεις με το παιδί σου και όχι μόνο όσο αφορά το λόγο, έχεις και τα ανάλογα αποτελέσματα. Σαφώς και στο κομμάτι της λογοθεραπείας πρέπει οι γονείς να ασχολούνται και να προσπαθούν να το βοηθήσουν στο σπίτι. Να μην μένουνε μόνο στις επισκέψεις στον λογοθεραπευτή. Να γίνεται δουλειά και στο σπίτι πάντα με την καθοδήγηση του ειδικού. Υπάρχει ένα τετράδιο επικοινωνίας – εργασίας. Δουλεύουμε πάνω σε αυτό, καταγράφοντας τα πάντα καθόλη τη διάρκεια της θεραπείας. Σε συνεργασία με τους γονείς βρίσκουμε πάντα την λύση. Συνήθως στο σπίτι, όπως είναι και φυσιολογικό, τα παιδιά δεν είναι πάντα συνεργάσιμα.

801 700 7656 (Αστική Χρέωση Πανελλαδικά)

www.earplus.gr

Ενώ στο γραφείο επειδή δεν είναι ο δικός τους χώρος, μπορείς πιο εύκολα να τα οριοθετήσεις. Οι γονείς πλέον αντιλαμβάνονται και αναγνωρίζουν τυχών δυσκολίες του παιδιού τους. Έρχονται με τη θέλησή τους. Το κάθε παιδί θέλει την δική του προσέγγιση. ΕΡ.: Πόση υπομονή χρειάζεται να έχει κανείς που ασχολείται με αυτή την ειδικότητα; Αρκετή υπομονή και επιμονή. Πρέπει να προσπαθήσουμε πολύ ώστε να μπορέσει αργότερα, να πάει στο σχολείο. Θέλει αγάπη και προσήλωση στο επάγγελμα. Το παιδί δεν πρέπει να νιώσει μόνο του σε αυτή του την προσπάθεια. Έχει αντίληψη, καταλαβαίνει ότι δεν μιλάει σωστά. Όμως τελικά ανταμείβεσαι από πολλές απόψεις. Και μόνο που βλέπεις την ικανοποίηση στα μάτια του, αυτό φτάνει. Αν δεις ότι ένα παιδί κουράζεται πρέπει να το σεβαστείς. Είμαστε λίγο ευέλικτοι και σε αυτό. Δεν είναι καλό να αλλάζει ένα παιδί λογοθεραπευτή, αλλά αν τύχει θα γίνει. Εξάλλου και στο σχολείο δεν έχουμε συνέχεια τον ίδιο δάσκαλο.

Ξεπαπαδάκης Δημήτρης

ΕΡ.: Μετά την αποκατάσταση του προβλήματος, χρειάζεται κάποιος επανέλεγχος; Μπορεί να επανέλθει αργότερα; Συνήθως δεν υπάρχει κάτι τέτοιο. Εμείς αυτό που θέλουμε είναι να έχουμε μια ενημέρωση από το γονέα. Θέλουμε να έχουμε μια εικόνα, για το πως κατέκτησε το γραπτό λόγο στην πρώτη τάξη του δημοτικού. Για τα περισσότερα παιδάκια φυσικής ανάπτυξης λόγου, αυτό που λέει να το αναλύει στους ήχους του και να το συνθέτει, είναι σχετικά εύκολο. Ένα παιδάκι όμως που πραγματικά δυσκολεύεται στο λόγο και έχει ένα σοβαρό φωνολογικό πρόβλημα, αντιμετωπίζει πολύ μεγάλη δυσκολία. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται τη δυσκολία τους. Συχνά οι γονείς κάνουν άθελά τους το εξής λάθος, αντί να προσέχουν τι θέλει να πει το παιδί, δίνουν πολύ έμφαση στο πως το λέει. Και όταν λέμε στο παιδί συνέχεια μίλα καλά, μπορεί να του δημιουργήσουμε και θέμα τραυλισμού. Υπάρχουν επιπτώσεις στη περίπτωση που κάποιο παιδί δεν ξεκινήσει εγκαίρως τη λογοθεραπεία; Τα προβλήματα λόγου-ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν όχι μόνο την ικανότητα του παιδιού για επικοινωνία αλλά τη συμπεριφορά του, την κοινωνικοποίησή του, τη ψυχοσυναισθηματική του ισορροπία και την προσπάθειά του για μάθηση. Γι’ αυτό και η πρώιμη παρέμβαση και αντιμετώπιση οποιασδήποτε δυσκολίας, είναι ζωτικής σημασίας. 

ΑΚΟΥΣΤΙΚΑ ΒΑΡΗΚΟΪΑΣ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΑΚΟΗΣ ΜΠΑΤΑΡΙΕΣ ΑΝΑΛΩΣΙΜΑ

ΕΠΙΣΚΕΥΕΣ - ΡΥΘΜΙΣΕΙΣ

ακουστικών όλων των εταιριών

ΧΑΝΙΑ

ΣΦΑΚΙΩΝ 10-12 ΤΗΛ.: 28210 20450

ΡΕΘΥΜΝΟ

ΧΑΡ. ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ 12 ΤΗΛ.: 28310 58048

ΗΡΑΚΛΕΙΟ

ΖΩΓΡΑΦΟΥ 11 ΤΗΛ.: 2810 331 314

ΑΘΗΝΑ

ΑΡΤΗΣ 11 - ΑΜΠΕΛΟΚΗΠΟΙ ΤΗΛ.: 210 691 1411

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ - ΓΥΑΛΙΑ ΟΡΑΣΕΩΣ - ΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣ - ΥΓΡΑ ΦΑΚΩΝ ΕΠΑΦΗΣ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ - ΟΠΤΟΜΕΤΡΙΑ

Ρωτήστε μας για τις προσφορές μας σε:

ΠΟΛΥΕΣΤΙΑΚΑ • ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ • ΓΥΑΛΙΑ ΟΡΑΣΕΩΣ ΦΑΚΟΥΣ ΕΠΑΦΗΣ & ΥΓΡΑ ΦΑΚΩΝ ΕΠΑΦΗΣ

Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος Στρατιωτικός Ιατρός, Επιμελητής Οφθαλμολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης Διπλωματούχος European Board Opthalmology υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Σκαλίδη 41 - 43, 4ος όροφος, Γραφείο Δ4, Χανιά Τηλ. : 2821083222 | Kιν.: 6906 72 42 36 www.akontaxakis.gr | email: info@akontaxakis.gr

132 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης; Ο σακχαρώδης διαβήτης, ή πιο απλά διαβήτης, είναι μια ομάδα μεταβολικών νοσημάτων, όπου παρατηρούνται υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Οφείλεται σε ανεπάρκεια της ορμόνης ινσουλίνης ή σε αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στη δράση της ή και στα δύο. Η ινσουλίνη εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη στα κύτταρα, ώστε να μπορούν να προσλαμβάνουν και να χρησιμοποιούν τη γλυκόζη ως πηγή ενέργειας.

Αναγνωρίζονται σήμερα 3 κύριοι τύποι διαβήτη: • Ο διαβήτης τύπου 1 (παλαιότερα γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης), που αποτελεί το 5-10% των περιπτώσεων και εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία.

• Ο διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα γνωστός ως μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης ή διαβήτης των ενηλίκων), που αποτελεί το 90% των περιπτώσεων και εμφανίζεται κυρίως σε υπέρβαρους ενήλικες.

• Ο διαβήτης της κύησης. Τα συμπτώματα του διαβήτη χαρακτηρίζονται από την κλασική τριάδα, πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία. Οι νεφροί δεν μπορούν να επαναρροφήσουν τη γλυκόζη, όταν αυτή αυξηθεί πάνω από κάποια επίπεδα, με αποτέλεσμα να διαφεύγει στα ούρα συμπαρασύροντας μαζί της πολύ νερό (πολυουρία). Η απώλεια νερού με τα ούρα προκαλεί αυξημένη ανάγκη για πρόσληψή του (πολυδιψία), ενώ η αυξημένη όρεξη (πολυφαγία) οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει την ενέργεια που προσλαμβάνει με την τροφή με συνέπεια να εξακολουθεί να πεινάει. Πρόκειται για σοβαρότατη νόσο, που προσβάλλει τα περισσότερα συστήματα του οργανισμού. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει πολλές οξείες και χρόνιες επιπλοκές, ακόμα και το θάνατο. Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει πια λάβει διαστάσεις «επιδημίας» σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με γά λ

Π

ερίπου δυο στους τρεις διαβητικούς ασθενείς κάνουν οφθαλμολογικό έλεγχο, μόνο όταν έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαταραχές στην όραση, όμως όσο καθυστερεί η διάγνωση μειώνονται και οι πιθανότητες αποτελεσματικής θεραπείας.

1ο Κατάστημα:

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 3 - ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ Τηλ.: 28210 64459 - E-mail: petros_andreadakis@yahoo.gr

2o Kατάστημα:

ΚΑΛΥΒΕΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ (κοντά στο ποτάμι) Τηλ.: 28250 31777 - E-mail: andreadakisoptics@gmail.com

ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

η

ι Πο

ε ία σ κι λ

Παιδικά Γυαλιά

ως & Ηλίο Ο ρ ά σε υ

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ - ΓΥΑΛΙΑ ΟΡΑΣΕΩΣ - ΦΑΚΟΙ ΕΠΑΦΗΣ - ΥΓΡΑ ΦΑΚΩΝ ΕΠΑΦΗΣ - ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ - ΟΠΤΟΜΕΤΡΙΑ

Ρωτήστε μας για τις προσφορές μας σε:

ΠΟΛΥΕΣΤΙΑΚΑ • ΓΥΑΛΙΑ ΗΛΙΟΥ • ΓΥΑΛΙΑ ΟΡΑΣΕΩΣ ΦΑΚΟΥΣ ΕΠΑΦΗΣ & ΥΓΡΑ ΦΑΚΩΝ ΕΠΑΦΗΣ

Αναστάσιος Α. Κονταξάκης Χειρουργός Οφθαλμίατρος Στρατιωτικός Ιατρός, Επιμελητής Οφθαλμολογικής Κλινικής Ναυτικού Νοσοκομείου Κρήτης Διπλωματούχος European Board Opthalmology υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Σκαλίδη 41 - 43, 4ος όροφος, Γραφείο Δ4, Χανιά Τηλ. : 2821083222 | Kιν.: 6906 72 42 36 www.akontaxakis.gr | email: info@akontaxakis.gr

132 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης; Ο σακχαρώδης διαβήτης, ή πιο απλά διαβήτης, είναι μια ομάδα μεταβολικών νοσημάτων, όπου παρατηρούνται υψηλά επίπεδα σακχάρου στο αίμα για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Οφείλεται σε ανεπάρκεια της ορμόνης ινσουλίνης ή σε αντίσταση των κυττάρων του οργανισμού στη δράση της ή και στα δύο. Η ινσουλίνη εκκρίνεται από το πάγκρεας και είναι απαραίτητη στα κύτταρα, ώστε να μπορούν να προσλαμβάνουν και να χρησιμοποιούν τη γλυκόζη ως πηγή ενέργειας.

Αναγνωρίζονται σήμερα 3 κύριοι τύποι διαβήτη: • Ο διαβήτης τύπου 1 (παλαιότερα γνωστός ως ινσουλινοεξαρτώμενος ή νεανικός διαβήτης), που αποτελεί το 5-10% των περιπτώσεων και εμφανίζεται κυρίως στην παιδική ηλικία.

• Ο διαβήτης τύπου 2 (παλαιότερα γνωστός ως μη ινσουλινοεξαρτώμενος διαβήτης ή διαβήτης των ενηλίκων), που αποτελεί το 90% των περιπτώσεων και εμφανίζεται κυρίως σε υπέρβαρους ενήλικες.

• Ο διαβήτης της κύησης. Τα συμπτώματα του διαβήτη χαρακτηρίζονται από την κλασική τριάδα, πολυουρία, πολυδιψία, πολυφαγία. Οι νεφροί δεν μπορούν να επαναρροφήσουν τη γλυκόζη, όταν αυτή αυξηθεί πάνω από κάποια επίπεδα, με αποτέλεσμα να διαφεύγει στα ούρα συμπαρασύροντας μαζί της πολύ νερό (πολυουρία). Η απώλεια νερού με τα ούρα προκαλεί αυξημένη ανάγκη για πρόσληψή του (πολυδιψία), ενώ η αυξημένη όρεξη (πολυφαγία) οφείλεται στην αδυναμία του οργανισμού να χρησιμοποιήσει την ενέργεια που προσλαμβάνει με την τροφή με συνέπεια να εξακολουθεί να πεινάει. Πρόκειται για σοβαρότατη νόσο, που προσβάλλει τα περισσότερα συστήματα του οργανισμού. Εάν αφεθεί χωρίς θεραπεία, μπορεί να προκαλέσει πολλές οξείες και χρόνιες επιπλοκές, ακόμα και το θάνατο. Ο σακχαρώδης διαβήτης έχει πια λάβει διαστάσεις «επιδημίας» σε παγκόσμιο επίπεδο.

Με γά λ

Π

ερίπου δυο στους τρεις διαβητικούς ασθενείς κάνουν οφθαλμολογικό έλεγχο, μόνο όταν έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαταραχές στην όραση, όμως όσο καθυστερεί η διάγνωση μειώνονται και οι πιθανότητες αποτελεσματικής θεραπείας.

1ο Κατάστημα:

ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΟΥΣ 3 - ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ Τηλ.: 28210 64459 - E-mail: petros_andreadakis@yahoo.gr

2o Kατάστημα:

ΚΑΛΥΒΕΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ (κοντά στο ποτάμι) Τηλ.: 28250 31777 - E-mail: andreadakisoptics@gmail.com

ΕΚΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ

η

ι Πο

ε ία σ κι λ

Παιδικά Γυαλιά

ως & Ηλίο Ο ρ ά σε υ

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Σήμερα εκτιμάται ότι πάνω από 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διαβήτη και το κόστος από τις συνέπειες της νόσου ξεπέρασε το μισό τρισεκατομμύριο ευρώ το 2014. Στη χώρα μας οι γνωστοί διαβητικοί ανέρχονται σε 400.000, αλλά ο πραγματικός αριθμός μαζί με τις αδιάγνωστες περιπτώσεις μπορεί και να ξεπερνά τις 600.000. Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη, που προσβάλλει το εσωτερικό των ματιών. Οφείλεται στη βλαβερή επίδραση που έχει η παρατεταμένη υπεργλυκαιμία στα μικρά αγγεία του αμφιβληστροειδή, του νευρικού χιτώνα του ματιού που προσλαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα. Είναι μια προοδευτική νόσος και, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την όραση. Ποιοι κινδυνεύουν από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια σοβαρότατη νόσος, που απειλεί την όραση όλων των ασθενών με διαβήτη, ανεξάρτητα από τον τύπο του. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα που ένας ασθενής πάσχει από διαβήτη, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Στον υπολογισμό πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα να προϋπήρχε ο διαβήτης, ακόμα και αρκετά χρόνια πριν τεθεί η διάγνωση. Το 80% των ασθενών με διαβήτη για πάνω από 10 χρόνια και σχεδόν το σύνολο αυτών με διαβήτη για πάνω από 25 εμφανίζει αλλοιώσεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Είναι λυπηρό ότι το 90% αυτών των περιπτώσεων θα είχε προληφθεί, αν οι ασθενείς ακολουθούσαν ένα τακτικό πρόγραμμα οφθαλμολογικών ελέγχων όλα αυτά τα χρόνια. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Όσο ψηλότερα τα επίπεδά του στο αίμα τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος προσβολής. Έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια ότι η μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα δεν είναι από μόνη της αρκετή για να διαπιστωθεί αν κάποιο άτομο πάσχει από διαβήτη, λόγω των διακυμάνσεων που εμφανίζουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και τον επηρεασμό τους από τη λήψη τροφής. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) είναι το αποτέλεσμα της ένωσης της αιμοσφαιρίνης του αίματος με τη γλυκόζη και αντιστοιχεί στο μέσο επίπεδο γλυκόζης του αίματος για τους τελευταίους 3 περίπου μήνες. Η μέτρησή της δεν επηρεάζεται από τη λήψη τροφής και γίνεται με απλή αιμοληψία ή με εξέταση τριχοειδικού αίματος από το δάκτυλο, εφόσον υπάρχει ειδική συσκευή. Αν ο διαβητικός ασθενής έχει και άλλα προβλήματα υγείας, όπως αναιμία, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη ή είναι καπνιστής, ο κίνδυνος αυξάνει ακόμα περισσότερο.

134 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μορφές και παθογένεση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι το αποτέλεσμα της προσβολής των μικρών αγγείων του αμφιβληστροειδή. Τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα

οδηγούν μακροπρόθεσμα στη συσσώρευση παραπροϊόντων, όπως η σορβιτόλη, που βλάπτουν το τοίχωμά τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απόφραξη αυτών των μικρών αγγείων αλλά και την έξοδο υγρού και λιπιδίων από τα τοιχώματά τους, που προκαλεί οιδήματα και άλλες παθολογικές μεταβολές στον αμφιβληστροειδή. Μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

- Οι πρώτες, κλινικά εμφανείς αλλοιώσεις της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας στο βυθό (δηλαδή το εσωτερικό) του ματιού είνα τα μικροανευρύσματα. Πρόκειται για σακοειδείς σχηματισμούς, που εμφανίζονται σε σημεία όπου το τοίχωμα των μικρών αγγείων έχει εξασθενήσει. Συχνά εμφανίζουν διαρροή υγρού ή και σπάνε προκαλώντας ενδοαμφιβληστροειδικές αιμορραγίες.

- Η έξοδος υγρού και λιπιδίων από τα τοιχώματα των αγγείων και η αντίδρασή τους με την άμυνα του οργανισμού προκαλεί οίδημα (τόσο εστιακό όσο και γενικευμένο) καθώς και κίτρινες σαν κερί εναποθέσεις, που ονομάζονται σκληρά εξιδρώματα. Με την πάροδο του χρόνου τα σκληρά εξιδρώματα αυξάνουν σε μέγεθος και αριθμό και μπορεί να απειλήσουν την πιο σημαντική για την όραση περιοχή της ωχράς, το κεντρικό βοθρίο.

- H κυριότερη όμως αιτία μείωσης της όρασης στη μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι το οίδημα της ώχρας κηλίδας. Με τον όρο κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς εννοούμε ένα σύνολο σημείων, που παρατηρεί ο οφθαλμίατρος κατά τη βυθοσκόπηση και δείχνει αυξημένο κίνδυνο για την όραση του ασθενούς. Σε ορισμένες προχωρημένες περιπτώσεις το οίδημα μπορεί να σχηματίσει κύστεις, οπότε μιλάμε για κυστεοειδές οίδημα της ωχράς.

- Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μη παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, όπου το οξυγόνο που φτάνει στον αμφιβληστροειδή δεν επαρκεί, αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια ισχαιμίας, όπως διάταση και κομβολογιοειδής (σαν κομπολόι) εμφάνιση των φλεβών, βαμβακόμορφες κηλίδες και μικροαγγειακές ανωμαλίες (IRMA).

Εικόνα με Διαβητικό οίδημα Κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς σε σοβαρή περίπτωση μη παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας: Διακρίνεται το οίδημα (εντός του κύκλου), μικροανευρύσματα και μικροαιμορραγίες (πράσινα βέλη), σκληρά εξιδρώματα (γαλάζιο βέλος) και βαμβακόμορφες κηλίδες (ροζ βέλη).

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Η δυσλειτουργία των αγγείων του αμφιβληστροειδή οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μειωμένη διαθεσιμότητα οξυγόνου και ισχαιμία. Η παρατεταμένη ισχαιμία αποτελεί ερέθισμα για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης, που λέγεται αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF) και προάγει την δημιουργία νέων αγγείων (νεοαγγείων). Τα νεοαγγεία είναι παθολογικά αγγεία, που αναπτύσσονται στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ αμφιβληστροειδή και υαλοειδούς (του διάφανου ζελέ που γεμίζει την κοιλότητα του ματιού). Είναι ιδιαίτερα εύθραυστα και η ρήξη τους προκαλεί ενδοϋαλοειδική αιμορραγία και άμεση απώλεια της όρασης, αφού το αίμα εμποδίζει το φως να φτάσει στον αμφιβληστροειδή.

Εικόνα με Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια: Ανάπτυξη πολλών νεοαγγείων στην περιοχή πάνω από το οπτικό νεύρο (ροζ βέλος), αλλά και μέσα σε αυτό (πράσινο βέλος). Η επέκτασή τους στην περιοχή της ωχράς (κίτρινο βέλος) εμφάνισε εκροή υγρού και λιπιδίων, που οδήγησε στο σχηματισμό δακτυλίου από σκληρά εξιδρώματα (γαλάζια βέλη) γύρω από τους βρόγχους των νεοαγγείων. Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας; - Στα αρχικά της στάδια η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική και μπορεί να παραμένει έτσι, ακόμα και όταν έχει επέλθει επιδείνωση. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων εξαρτάται από το είδος των βλαβών που προκάλεσε ο διαβήτης στο εσωτερικό του ματιού.

- Η διαρροή υγρού από τα μικροανευρύσματα μπορεί να προκαλέσει εντοπισμένο ή και γενικευμένο οίδημα στον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα τη θόλωση της όρασης. Το οίδημα στην περιοχή της ωχράς είναι η συνηθέστερη αιτία απώλειας όρασης στους διαβητικούς. Όχι σπάνια η ποιότητα της όρασης μπορεί να εμφανίζει διακυμάνσεις, ανάλογες με τη διακύμανση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.

- Η διαρροή αίματος από τα νεοαγγεία στο υαλοειδές, κατά την παραγωγική μορφή της νόσου, δημιουργεί ένα φυσικό εμπόδιο για την όραση. Μικρές διαρροές μπορεί να γίνουν αντιληπτές σαν κινούμενα μαύρα στίγματα ή κουβάρια από κλωστές ή ιστούς αράχνης, που διακρίνονται καλύτερα μπροστά σε κάτι φωτεινό, όπως π.χ. έναν λευκό τοίχο. Μεγαλύτερες αιμορραγίες όμως μπορεί να οδηγήσουν σε σκοτώματα (μαύρες περιοχές στο οπτικό μας πεδίο), ακόμα και σε πλήρη απώλεια της όρασης, αφού το φως δεν μπορεί να περάσει από το αδιαφανές αίμα.

- Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις ο ασθενής δεν

εμφανίζει οφθαλμικό ή άλλο πόνο. Εξαίρεση αποτελεί η πολύ σπάνια και πολύ σοβαρή επιπλοκή της παραγωγικής μορφής που ονομάζεται νεοαγγειακό γλαύκωμα, όπου η απότομη και μεγάλη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης προκαλεί αφόρητο πόνο, φωτοφοβία και τάση για εμετό.

- Σε πολύ προχωρημένες περιπτώσεις της παραγωγικής μορφής η νεοαγγειακή μεμβράνη μπορεί να συρρικνωθεί και να προκαλέσει αποκόλληση του αμφιβληστροειδή, που, αν αφορά την ωχρά και δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, οδηγεί σε μόνιμη απώλεια της όρασης. Κάθε πότε πρέπει να γίνεται ο περιοδικός οφθαλμολογικός έλεγχος στους διαβητικούς ασθενείς; Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας προτείνει οι διαβητικοί ασθενείς, που δεν είχαν ευρήματα αμφιβληστροειδοπάθειας στην πρώτη τους εξέταση, να ελέγχονται μία φορά το χρόνο. Ασθενείς με ήπια ή μέτρια μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται κάθε 6-9 μήνες, ενώ αυτοί με σοβαρή μη παραγωγική κάθε 3 μήνες. Αν η νόσος μεταπέσει στην παραγωγική της μορφή, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ακόμα συχνότερα, ίσως και κάθε 2 μήνες. Έγκυες γυναίκες με αμφιβληστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται και αυτές τουλάχιστον κάθε τρίμηνο, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης που παρατηρείται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις. Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας; Ένας οφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει αρκετές εξετάσεις για να κάνει διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει προσφέρει πολλές εξεταστικές μεθόδους για την πρώιμη διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, την παρακολούθηση της πορείας της και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία. Εξέταση οπτικής οξύτητας Το διάγραμμα οπτικής οξύτητας μετρά την όραση σε διάφορες αποστάσεις. Από μια ορισμένη απόσταση, ο οφθαλμίατρος θα ζητήσει από τον ασθενή να διαβάσει προοδευτικά μικρότερες σειρές με κεφαλαία γράμματα. Βυθοσκόπηση και εξέταση με την σχισμοειδή λυχνία Όργανα που μοιάζουν με μικροσκόπια θα χρησιμοποιηθούν για να εξετάσουν αν υπάρχουν στον αμφιβληστροειδή (βυθός του ματιού) σημάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Ο έλεγχος του βυθού γίνεται ιδανικά μετά από χορήγηση σταγόνων, που προκαλούν διαστολή της κόρης (μυδρίαση). Έτσι ο οφθαλμίατρος μπορεί να ελέγξει πολύ μεγαλύτερο τμήμα του βυθού, από ό,τι αν η κόρη ήταν κλειστή. Ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει θόλωση της όρασης και αυξημένη ευαισθησία στο φως για τις επόμενες λίγες ώρες, μέχρι να παρέλθει η δράση του μυδριατικού κολλυρίου. Γι΄αυτό το λόγο είναι συνετό ο ασθενής μετά το τέλος της εξέτασης στον οφθαλμίατρο να μην οδηγήσει. ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 135

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Σήμερα εκτιμάται ότι πάνω από 400 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο πάσχουν από διαβήτη και το κόστος από τις συνέπειες της νόσου ξεπέρασε το μισό τρισεκατομμύριο ευρώ το 2014. Στη χώρα μας οι γνωστοί διαβητικοί ανέρχονται σε 400.000, αλλά ο πραγματικός αριθμός μαζί με τις αδιάγνωστες περιπτώσεις μπορεί και να ξεπερνά τις 600.000. Τι είναι η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια σοβαρή επιπλοκή του σακχαρώδη διαβήτη, που προσβάλλει το εσωτερικό των ματιών. Οφείλεται στη βλαβερή επίδραση που έχει η παρατεταμένη υπεργλυκαιμία στα μικρά αγγεία του αμφιβληστροειδή, του νευρικού χιτώνα του ματιού που προσλαμβάνει τα οπτικά ερεθίσματα. Είναι μια προοδευτική νόσος και, αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, μπορεί να έχει καταστροφικές συνέπειες για την όραση. Ποιοι κινδυνεύουν από διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι μια σοβαρότατη νόσος, που απειλεί την όραση όλων των ασθενών με διαβήτη, ανεξάρτητα από τον τύπο του. Όσο μεγαλύτερο είναι το χρονικό διάστημα που ένας ασθενής πάσχει από διαβήτη, τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος ανάπτυξης διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Στον υπολογισμό πρέπει πάντα να λαμβάνεται υπόψη η πιθανότητα να προϋπήρχε ο διαβήτης, ακόμα και αρκετά χρόνια πριν τεθεί η διάγνωση. Το 80% των ασθενών με διαβήτη για πάνω από 10 χρόνια και σχεδόν το σύνολο αυτών με διαβήτη για πάνω από 25 εμφανίζει αλλοιώσεις διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Είναι λυπηρό ότι το 90% αυτών των περιπτώσεων θα είχε προληφθεί, αν οι ασθενείς ακολουθούσαν ένα τακτικό πρόγραμμα οφθαλμολογικών ελέγχων όλα αυτά τα χρόνια. Εξαιρετικά σημαντική είναι και η σωστή ρύθμιση του σακχάρου. Όσο ψηλότερα τα επίπεδά του στο αίμα τόσο μεγαλύτερος και ο κίνδυνος προσβολής. Έχει αποδειχθεί τα τελευταία χρόνια ότι η μέτρηση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα δεν είναι από μόνη της αρκετή για να διαπιστωθεί αν κάποιο άτομο πάσχει από διαβήτη, λόγω των διακυμάνσεων που εμφανίζουν κατά τη διάρκεια της ημέρας και τον επηρεασμό τους από τη λήψη τροφής. Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη (HbA1c) είναι το αποτέλεσμα της ένωσης της αιμοσφαιρίνης του αίματος με τη γλυκόζη και αντιστοιχεί στο μέσο επίπεδο γλυκόζης του αίματος για τους τελευταίους 3 περίπου μήνες. Η μέτρησή της δεν επηρεάζεται από τη λήψη τροφής και γίνεται με απλή αιμοληψία ή με εξέταση τριχοειδικού αίματος από το δάκτυλο, εφόσον υπάρχει ειδική συσκευή. Αν ο διαβητικός ασθενής έχει και άλλα προβλήματα υγείας, όπως αναιμία, υπέρταση, υψηλή χοληστερόλη ή είναι καπνιστής, ο κίνδυνος αυξάνει ακόμα περισσότερο.

134 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μορφές και παθογένεση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι το αποτέλεσμα της προσβολής των μικρών αγγείων του αμφιβληστροειδή. Τα αυξημένα επίπεδα γλυκόζης στο αίμα

οδηγούν μακροπρόθεσμα στη συσσώρευση παραπροϊόντων, όπως η σορβιτόλη, που βλάπτουν το τοίχωμά τους. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την απόφραξη αυτών των μικρών αγγείων αλλά και την έξοδο υγρού και λιπιδίων από τα τοιχώματά τους, που προκαλεί οιδήματα και άλλες παθολογικές μεταβολές στον αμφιβληστροειδή. Μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια.

- Οι πρώτες, κλινικά εμφανείς αλλοιώσεις της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας στο βυθό (δηλαδή το εσωτερικό) του ματιού είνα τα μικροανευρύσματα. Πρόκειται για σακοειδείς σχηματισμούς, που εμφανίζονται σε σημεία όπου το τοίχωμα των μικρών αγγείων έχει εξασθενήσει. Συχνά εμφανίζουν διαρροή υγρού ή και σπάνε προκαλώντας ενδοαμφιβληστροειδικές αιμορραγίες.

- Η έξοδος υγρού και λιπιδίων από τα τοιχώματα των αγγείων και η αντίδρασή τους με την άμυνα του οργανισμού προκαλεί οίδημα (τόσο εστιακό όσο και γενικευμένο) καθώς και κίτρινες σαν κερί εναποθέσεις, που ονομάζονται σκληρά εξιδρώματα. Με την πάροδο του χρόνου τα σκληρά εξιδρώματα αυξάνουν σε μέγεθος και αριθμό και μπορεί να απειλήσουν την πιο σημαντική για την όραση περιοχή της ωχράς, το κεντρικό βοθρίο.

- H κυριότερη όμως αιτία μείωσης της όρασης στη μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι το οίδημα της ώχρας κηλίδας. Με τον όρο κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς εννοούμε ένα σύνολο σημείων, που παρατηρεί ο οφθαλμίατρος κατά τη βυθοσκόπηση και δείχνει αυξημένο κίνδυνο για την όραση του ασθενούς. Σε ορισμένες προχωρημένες περιπτώσεις το οίδημα μπορεί να σχηματίσει κύστεις, οπότε μιλάμε για κυστεοειδές οίδημα της ωχράς.

- Σε σοβαρότερες περιπτώσεις μη παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, όπου το οξυγόνο που φτάνει στον αμφιβληστροειδή δεν επαρκεί, αρχίζουν να εμφανίζονται τα πρώτα σημάδια ισχαιμίας, όπως διάταση και κομβολογιοειδής (σαν κομπολόι) εμφάνιση των φλεβών, βαμβακόμορφες κηλίδες και μικροαγγειακές ανωμαλίες (IRMA).

Εικόνα με Διαβητικό οίδημα Κλινικά σημαντικό οίδημα της ωχράς σε σοβαρή περίπτωση μη παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας: Διακρίνεται το οίδημα (εντός του κύκλου), μικροανευρύσματα και μικροαιμορραγίες (πράσινα βέλη), σκληρά εξιδρώματα (γαλάζιο βέλος) και βαμβακόμορφες κηλίδες (ροζ βέλη).

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Η δυσλειτουργία των αγγείων του αμφιβληστροειδή οδηγεί μακροπρόθεσμα σε μειωμένη διαθεσιμότητα οξυγόνου και ισχαιμία. Η παρατεταμένη ισχαιμία αποτελεί ερέθισμα για την παραγωγή μιας πρωτεΐνης, που λέγεται αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF) και προάγει την δημιουργία νέων αγγείων (νεοαγγείων). Τα νεοαγγεία είναι παθολογικά αγγεία, που αναπτύσσονται στον ενδιάμεσο χώρο μεταξύ αμφιβληστροειδή και υαλοειδούς (του διάφανου ζελέ που γεμίζει την κοιλότητα του ματιού). Είναι ιδιαίτερα εύθραυστα και η ρήξη τους προκαλεί ενδοϋαλοειδική αιμορραγία και άμεση απώλεια της όρασης, αφού το αίμα εμποδίζει το φως να φτάσει στον αμφιβληστροειδή.

Εικόνα με Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια: Ανάπτυξη πολλών νεοαγγείων στην περιοχή πάνω από το οπτικό νεύρο (ροζ βέλος), αλλά και μέσα σε αυτό (πράσινο βέλος). Η επέκτασή τους στην περιοχή της ωχράς (κίτρινο βέλος) εμφάνισε εκροή υγρού και λιπιδίων, που οδήγησε στο σχηματισμό δακτυλίου από σκληρά εξιδρώματα (γαλάζια βέλη) γύρω από τους βρόγχους των νεοαγγείων. Ποια είναι τα συμπτώματα της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας; - Στα αρχικά της στάδια η νόσος είναι συνήθως ασυμπτωματική και μπορεί να παραμένει έτσι, ακόμα και όταν έχει επέλθει επιδείνωση. Η εμφάνιση των συμπτωμάτων εξαρτάται από το είδος των βλαβών που προκάλεσε ο διαβήτης στο εσωτερικό του ματιού.

- Η διαρροή υγρού από τα μικροανευρύσματα μπορεί να προκαλέσει εντοπισμένο ή και γενικευμένο οίδημα στον αμφιβληστροειδή, με αποτέλεσμα τη θόλωση της όρασης. Το οίδημα στην περιοχή της ωχράς είναι η συνηθέστερη αιτία απώλειας όρασης στους διαβητικούς. Όχι σπάνια η ποιότητα της όρασης μπορεί να εμφανίζει διακυμάνσεις, ανάλογες με τη διακύμανση των επιπέδων του σακχάρου στο αίμα.

- Η διαρροή αίματος από τα νεοαγγεία στο υαλοειδές, κατά την παραγωγική μορφή της νόσου, δημιουργεί ένα φυσικό εμπόδιο για την όραση. Μικρές διαρροές μπορεί να γίνουν αντιληπτές σαν κινούμενα μαύρα στίγματα ή κουβάρια από κλωστές ή ιστούς αράχνης, που διακρίνονται καλύτερα μπροστά σε κάτι φωτεινό, όπως π.χ. έναν λευκό τοίχο. Μεγαλύτερες αιμορραγίες όμως μπορεί να οδηγήσουν σε σκοτώματα (μαύρες περιοχές στο οπτικό μας πεδίο), ακόμα και σε πλήρη απώλεια της όρασης, αφού το φως δεν μπορεί να περάσει από το αδιαφανές αίμα.

- Σε καμία από αυτές τις περιπτώσεις ο ασθενής δεν

εμφανίζει οφθαλμικό ή άλλο πόνο. Εξαίρεση αποτελεί η πολύ σπάνια και πολύ σοβαρή επιπλοκή της παραγωγικής μορφής που ονομάζεται νεοαγγειακό γλαύκωμα, όπου η απότομη και μεγάλη αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης προκαλεί αφόρητο πόνο, φωτοφοβία και τάση για εμετό.

- Σε πολύ προχωρημένες περιπτώσεις της παραγωγικής μορφής η νεοαγγειακή μεμβράνη μπορεί να συρρικνωθεί και να προκαλέσει αποκόλληση του αμφιβληστροειδή, που, αν αφορά την ωχρά και δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, οδηγεί σε μόνιμη απώλεια της όρασης. Κάθε πότε πρέπει να γίνεται ο περιοδικός οφθαλμολογικός έλεγχος στους διαβητικούς ασθενείς; Η Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας προτείνει οι διαβητικοί ασθενείς, που δεν είχαν ευρήματα αμφιβληστροειδοπάθειας στην πρώτη τους εξέταση, να ελέγχονται μία φορά το χρόνο. Ασθενείς με ήπια ή μέτρια μη παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται κάθε 6-9 μήνες, ενώ αυτοί με σοβαρή μη παραγωγική κάθε 3 μήνες. Αν η νόσος μεταπέσει στην παραγωγική της μορφή, ο έλεγχος πρέπει να γίνεται ακόμα συχνότερα, ίσως και κάθε 2 μήνες. Έγκυες γυναίκες με αμφιβληστροειδοπάθεια πρέπει να ελέγχονται και αυτές τουλάχιστον κάθε τρίμηνο, λόγω της ραγδαίας εξέλιξης που παρατηρείται συχνά σε αυτές τις περιπτώσεις. Ποιες εξετάσεις χρησιμοποιούνται για τη διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας; Ένας οφθαλμίατρος θα χρησιμοποιήσει αρκετές εξετάσεις για να κάνει διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Η σύγχρονη τεχνολογία έχει προσφέρει πολλές εξεταστικές μεθόδους για την πρώιμη διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας, την παρακολούθηση της πορείας της και την ανταπόκρισή της στη θεραπεία. Εξέταση οπτικής οξύτητας Το διάγραμμα οπτικής οξύτητας μετρά την όραση σε διάφορες αποστάσεις. Από μια ορισμένη απόσταση, ο οφθαλμίατρος θα ζητήσει από τον ασθενή να διαβάσει προοδευτικά μικρότερες σειρές με κεφαλαία γράμματα. Βυθοσκόπηση και εξέταση με την σχισμοειδή λυχνία Όργανα που μοιάζουν με μικροσκόπια θα χρησιμοποιηθούν για να εξετάσουν αν υπάρχουν στον αμφιβληστροειδή (βυθός του ματιού) σημάδια διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Ο έλεγχος του βυθού γίνεται ιδανικά μετά από χορήγηση σταγόνων, που προκαλούν διαστολή της κόρης (μυδρίαση). Έτσι ο οφθαλμίατρος μπορεί να ελέγξει πολύ μεγαλύτερο τμήμα του βυθού, από ό,τι αν η κόρη ήταν κλειστή. Ο ασθενής μπορεί να εμφανίζει θόλωση της όρασης και αυξημένη ευαισθησία στο φως για τις επόμενες λίγες ώρες, μέχρι να παρέλθει η δράση του μυδριατικού κολλυρίου. Γι΄αυτό το λόγο είναι συνετό ο ασθενής μετά το τέλος της εξέτασης στον οφθαλμίατρο να μην οδηγήσει. ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 135

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Τονομέτρηση Μετά την χρήση σταγόνων με αναισθητικό, ο οφθαλμίατρος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα τονόμετρο για να μετρήσει την ενδοφθάλμια πίεση η οποία είναι η πίεση των υγρών στο εσωτερικό του ματιού. Φλουοροαγγειογραφία Πρόκειται για ειδική τεχνική φωτογράφησης του βυθού του ματιού, στην οποία προηγείται η χορήγηση ειδικής χρωστικής ουσίας, της φλουοροσεΐνης, με ένεση σε φλέβα του άνω άκρου. Είναι ίσως η σημαντικότερη διαγνωστική μέθοδος για την εκτίμηση της κατάστασης του αγειακού δικτύου του αμφιβληστροειδή και την παρακολούθηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Μπορεί να μας δείξει την έκταση της νόσου, να αναγνωρίσει περιοχές διαρροής ή αιμορραγίας, που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης, αλλά και να αναγνωρίσει έγκαιρα τις ισχαιμικές περιοχές στον αμφιβληστροειδή, όπου είναι πιθανόν να αρχίσουν να αναπτύσσονται νεοαγγεία.

Εικόνα με Φλουοροαγγειογραφία Φλουοροαγγειογραφία: Λήψη 2 λεπτά μετά τη χορήγηση της χρωστικής, που απεικονίζεται με λευκό χρώμα. Τα μικρά άσπρα στίγματα, που ξεχωρίζουν σε διάφορα σημεία, είναι μικροανευρύσματα. Η νεφελώδης εμφάνιση του αμφιβληστροειδή οφείλεται στη διαρροή της χρωστικής. Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) Το OCT είναι ένα απεικονιστικό σύστημα, που επιτρέπει την ανάλυση του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς, παρουσιάζοντάς τον σε εγκάρσιες τομές. Η εξέταση είναι ανώδυνη και ταχύτατη και δεν απαιτεί τη χορήγηση σκιαγραφικού ή χρωστικής. Μια εξέταση με OCT μπορεί να αποκαλύψει και τις πιο μικρές μεταβολές ή αλλοιώσεις στη δομή του αμφιβληστροειδή. Η χρήση του είναι απαραίτητη για την αρχική εκτίμηση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς, αλλά και στη συνέχεια για την παρακολούθησή του και την ανταπόκρισή του στη θεραπεία.

136 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

B-scan υπερηχογραφία Mια σημαντική αιμορραγία στο υαλοειδές δεν εμποδίζει μόνο τον ασθενή να δει αλλά και τον οφθαλμίατρο να εξετάσει απευθείας το βυθό του ματιού πίσω από το αδιαφανές αίμα. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες διαγνωστικές εξετάσεις που βασίζονται στο φως, όπως το OCT και η φλουοροαγγειογραφία. Σε αυτές τις περιπτώσεις σημαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει η B-scan υπερηχογραφία. Είναι και αυτή μια απλή και ανώδυνη εξέταση, που γίνεται με τον ασθενή να έχει τα μάτια κλειστά και τη χρήση ενός ηχοβολέα (probe), που μοιάζει με μαρκαδόρο και έρχεται σε επαφή με το άνω κλειστό βλέφαρο του ασθενή.

Πως θεραπεύεται η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Σε κάθε περίπτωση ο διαβητικός ασθενής πρέπει να έχει απόλυτα ρυθμισμένο το σάκχαρό του αλλά και τους άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, ενώ, αν καπνίζει, πρέπει υποχρεωτικά να διακόψει το κάπνισμα. Αν η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου και ξεκινήσει αμέσως η θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να διαφύγει τον κίνδυνο και να διαφυλάξει την όρασή του. Αν όμως ο ασθενής παραμείνει αρρύθμιστος και χωρίς θεραπεία στα πρώτα 2-3 κρίσιμα χρόνια έναρξης της νόσου, οι επιπτώσεις από τη μετάβαση στην παραγωγική φάση θα είναι δραματικές και θα τον επηρεάζουν για το υπόλοιπο της ζωής του. Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (Αντι-VEGF) Η αύξηση της διαπερατότητας του τοιχώματος των μικρών αγγείων στους διαβητικούς ασθενείς οδηγεί σε έξοδο υγρού και οίδημα (πρήξιμο) του αμφιβληστροειδή. Πέρα από τις άμεσες συνέπειες του οιδήματος στην όραση (αφού διαταράσσει την αρχιτεκτονική του αμφιβληστροειδή), η επιπλέον εξωτερική πίεση που ασκεί στα ήδη αλλοιωμένα αγγεία δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη μεταφορά αίματος και οξυγόνου στους ιστούς. Αυτή η μειωμένη διαθεσιμότητα του οξυγόνου αποτελεί ερέθισμα για την έκκριση μια πρωτεΐνης (VEGF, Vascular EndothelialGrowth Factor), που προάγει τη δημιουργία νέων αγγείων, σε μια προσπάθεια του οργανισμού να αντικαταστήσει τα αγγεία που χάλασαν από το διαβήτη. Δυστυχώς όμως αυτά τα νεοαγγεία δεν είναι λειτουργικά και σπάνε προκαλώντας αιμορραγίες μέσα στην κοιλότητα του ματιού. Από τα πιο σημαντικά θεραπευτικά μέσα που έχουμε διαθέσιμα για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι φάρμακα που δεσμεύουν το VEGF, εμποδίζοντας

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

έτσι τη γένεση των παθολογικών νεοαγγείων. Επειδή όμως η παραγωγή του VEGF από τον οργανισμό είναι συνεχής, τα φάρμακα αυτά, που ονομάζονται αντιαγγειογενετικοί παράγοντες, πρέπει να χορηγούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, αφού δεν εμποδίζουν την παραγωγή του VEGF, αλλά αδρανοποιούν αυτό που ήδη έχει παραχθεί. Επιπλέον, επειδή ο VEGF, εκτός από τη δημιουργία νεοαγγείων, αυξάνει και τη διαπερατότητα του τοιχώματος των αγγείων και την έξοδο υγρού στους ιστούς, οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες συμβάλλουν καθοριστικά και στην ελάττωση του οιδήματος στον αμφιβληστροειδή. Η χορήγηση των αντιαγγειογενετικών παραγόντων γίνεται με ένεση απευθείας στο βολβό του ματιού, μια διαδικασία που είναι απλή και ανώδυνη και διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα.

Εικόνα με ενεση anti-vegf Laser φωτοπηξία Η φωτοπηξία με Laser είναι μια μη επεμβατική μέθοδος, κατά την οποία μια υψηλής ισχύος και ακρίβειας ακτίνα φωτός προκαλεί πηκτικές αλλαγές και στεγανοποίηση στους ιστούς στους οποίους προσπίπτει. Η εφαρμογή του Laser μπορεί να είναι εστιακή (focal), “δίκην δικτύου” (grid pattern) ή παναμφιβληστροειδική (panretinal). Η εστιακή φωτοπηξία εφαρμόζεται πάνω σε εστιακό οίδημα και μικροανευρύσματα, που εμφανίζουν διαρροή, ενώ η «δίκην δικτύου» φωτοπηξία έχει θέση στην αντιμετώπιση του διάχυτου οιδήματος. Και οι δύο αυτές τεχνικές χρησιμοποιούνται στη μη παραγωγική (χωρίς νεοαγγεία) διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Στην περίπτωση παραγωγικής (με νεοαγγεία) νόσου εφαρμόζεται η παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία, όπου καλύπτεται όλος ο αμφιβληστροειδής εκτός από την περιοχή της ωχράς. Σκοπός μιας τέτοιας θεραπείας δεν είναι η βελτίωση της όρασης αλλά η διατήρηση της ήδη υπάρχουσας. Κορτικοστεροειδή Φάρμακα αντίστοιχα της κορτιζόνης (κορτικοστεροειδή) χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του διαβητικού οιδήματος με πολύ καλά αποτελέσματα. Η δράση τους οφείλεται τόσο στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους, όσο και στην ικανότητά τους να εμποδίζουν την έκφραση του VEGF (της ορμόνης που προάγει τη γένεση των νεοαγγείων και επιδεινώνει το οίδημα). Στην αρχική φάση της θεραπείας τα κορτικοστεροειδή φαίνεται να βελτιώνουν την οπτική οξύτητα των ασθενών περισσότερο από τη θεραπεία με Laser, αλλά μακροπρόθεσμα, σε διάστημα μερικών ετών, φαίνεται να υστερούν. Παρότι είναι πολύ αποτελεσματικά φάρμακα, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες, όπως πρώιμη εμφάνιση καταρ-

ράκτη (γι’ αυτό προτιμάται η χορήγηση σε άτομα που ήδη έχουν χειρουργηθεί) καθώς και αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, που μπορεί να οδηγήσει σε γλαύκωμα. Ο οφθαλμίατρος που τα χορηγεί πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει αυτές τις επιπλοκές. Η χορήγησή τους μπορεί να γίνει είτε με ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις περιοδικά (π.χ. κάθε 6 εβδομάδες), είτε με την τοποθέτηση ενός μικροσκοπικού ενδοϋαλοειδικού εμφυτεύματος, το οποίο αποδίδει το φάρμακο σταδιακά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τέτοια εμφυτεύματα είναι το Ozurdex, που διαρκεί 6 μήνες και το Iluvien, που διαρκεί 3-4 χρόνια. Άσχετα όμως από τον τρόπο χορήγησης οι παρενέργειες των κορτικοστεροειδών παραμένουν οι ίδιες. Χειρουργική θεραπεία Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται στην αφαίρεση του υαλοειδούς από την κοιλότητα του ματιού και στην αντικατάστασή του από φυσιολογικό ορό με μια επέμβαση που ονομάζεται pars plana υαλοειδεκτομή. Συνήθως γίνεται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας (σε συνδυασμό με μέθη) και δεν χρειάζεται να παραμείνει ο ασθενής στην κλινική. Στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ο ρόλος της υαλοειδεκτομής είναι και θεραπευτικός αλλά και προληπτικός. Αν η παραγωγική (με νεοαγγεία) μορφή της νόσου οδηγήσει σε ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, με την εγχείρηση θα αφαιρεθεί το αίμα, που εμποδίζει την όραση, μαζί με το υαλοειδές. Η επέμβαση πρέπει να γίνει άμεσα και να ακολουθείται από παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία με Laser, ώστε να προληφθεί μια νέα αιμορραγία, αλλά και να βελτιωθεί η αιμάτωση της περιοχής της ωχράς, που είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση. Ακόμα και πριν συμβεί μια ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, στις περιπτώσεις παραγωγικής νόσου η αφαίρεση του υαλοειδούς απομακρύνει τον κίνδυνο κάποια σύσπασή του να προκαλέσει ρήξη στα εύθραυστα νεοαγγεία και να οδηγήσει σε κατακλυσμιαία αιμορραγία και αιφνίδια απώλεια της όρασης. Επιπλέον επειδή η οπίσθια επιφάνεια του υαλοειδούς λειτουργεί σαν ικρίωμα, πάνω στο οποίο θα αναπτυχθούν τα νεοαγγεία, η αφαίρεσή του προλαμβάνει την ανάπτυξη νεοαγγείων, ενώ φαίνεται και να βελτιώνει την οξυγόνωση του αμφιβληστροειδή, αφού και τα κύτταρα του υαλοειδούς καταναλώνουν οξυγόνο. Επίσης απομακρύνει τον κίνδυνο ελκτικής αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή, μιας σοβαρότατης και εξαιρετικά δύσκολα αντιμετωπίσιμης επιπλοκής. Ποιες άλλες βλάβες μπορεί να προκαλέσει ο σακχαρώδης διαβήτης στα μάτια; • αυξημένος κίνδυνος για γλαύκωμα • πρώιμη εμφάνιση καταρράκτη • μειωμένη ευαισθησία στον κερατοειδή • οπτική νευροπάθεια • παραλύσεις οφθαλμικών μυών και εμφάνιση διπλωπίας

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 137

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Τονομέτρηση Μετά την χρήση σταγόνων με αναισθητικό, ο οφθαλμίατρος μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα τονόμετρο για να μετρήσει την ενδοφθάλμια πίεση η οποία είναι η πίεση των υγρών στο εσωτερικό του ματιού. Φλουοροαγγειογραφία Πρόκειται για ειδική τεχνική φωτογράφησης του βυθού του ματιού, στην οποία προηγείται η χορήγηση ειδικής χρωστικής ουσίας, της φλουοροσεΐνης, με ένεση σε φλέβα του άνω άκρου. Είναι ίσως η σημαντικότερη διαγνωστική μέθοδος για την εκτίμηση της κατάστασης του αγειακού δικτύου του αμφιβληστροειδή και την παρακολούθηση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας. Μπορεί να μας δείξει την έκταση της νόσου, να αναγνωρίσει περιοχές διαρροής ή αιμορραγίας, που μπορεί να οδηγήσουν σε απώλεια της όρασης, αλλά και να αναγνωρίσει έγκαιρα τις ισχαιμικές περιοχές στον αμφιβληστροειδή, όπου είναι πιθανόν να αρχίσουν να αναπτύσσονται νεοαγγεία.

Εικόνα με Φλουοροαγγειογραφία Φλουοροαγγειογραφία: Λήψη 2 λεπτά μετά τη χορήγηση της χρωστικής, που απεικονίζεται με λευκό χρώμα. Τα μικρά άσπρα στίγματα, που ξεχωρίζουν σε διάφορα σημεία, είναι μικροανευρύσματα. Η νεφελώδης εμφάνιση του αμφιβληστροειδή οφείλεται στη διαρροή της χρωστικής. Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) Το OCT είναι ένα απεικονιστικό σύστημα, που επιτρέπει την ανάλυση του αμφιβληστροειδή στην περιοχή της ωχράς, παρουσιάζοντάς τον σε εγκάρσιες τομές. Η εξέταση είναι ανώδυνη και ταχύτατη και δεν απαιτεί τη χορήγηση σκιαγραφικού ή χρωστικής. Μια εξέταση με OCT μπορεί να αποκαλύψει και τις πιο μικρές μεταβολές ή αλλοιώσεις στη δομή του αμφιβληστροειδή. Η χρήση του είναι απαραίτητη για την αρχική εκτίμηση του διαβητικού οιδήματος της ωχράς, αλλά και στη συνέχεια για την παρακολούθησή του και την ανταπόκρισή του στη θεραπεία.

136 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

B-scan υπερηχογραφία Mια σημαντική αιμορραγία στο υαλοειδές δεν εμποδίζει μόνο τον ασθενή να δει αλλά και τον οφθαλμίατρο να εξετάσει απευθείας το βυθό του ματιού πίσω από το αδιαφανές αίμα. Το ίδιο ισχύει και για τις άλλες διαγνωστικές εξετάσεις που βασίζονται στο φως, όπως το OCT και η φλουοροαγγειογραφία. Σε αυτές τις περιπτώσεις σημαντική βοήθεια μπορεί να προσφέρει η B-scan υπερηχογραφία. Είναι και αυτή μια απλή και ανώδυνη εξέταση, που γίνεται με τον ασθενή να έχει τα μάτια κλειστά και τη χρήση ενός ηχοβολέα (probe), που μοιάζει με μαρκαδόρο και έρχεται σε επαφή με το άνω κλειστό βλέφαρο του ασθενή.

Πως θεραπεύεται η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια; Σε κάθε περίπτωση ο διαβητικός ασθενής πρέπει να έχει απόλυτα ρυθμισμένο το σάκχαρό του αλλά και τους άλλους επιβαρυντικούς παράγοντες, όπως την αρτηριακή πίεση και τη χοληστερίνη, ενώ, αν καπνίζει, πρέπει υποχρεωτικά να διακόψει το κάπνισμα. Αν η διάγνωση της διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας γίνει στα αρχικά στάδια της νόσου και ξεκινήσει αμέσως η θεραπεία, ο ασθενής μπορεί να διαφύγει τον κίνδυνο και να διαφυλάξει την όρασή του. Αν όμως ο ασθενής παραμείνει αρρύθμιστος και χωρίς θεραπεία στα πρώτα 2-3 κρίσιμα χρόνια έναρξης της νόσου, οι επιπτώσεις από τη μετάβαση στην παραγωγική φάση θα είναι δραματικές και θα τον επηρεάζουν για το υπόλοιπο της ζωής του. Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες (Αντι-VEGF) Η αύξηση της διαπερατότητας του τοιχώματος των μικρών αγγείων στους διαβητικούς ασθενείς οδηγεί σε έξοδο υγρού και οίδημα (πρήξιμο) του αμφιβληστροειδή. Πέρα από τις άμεσες συνέπειες του οιδήματος στην όραση (αφού διαταράσσει την αρχιτεκτονική του αμφιβληστροειδή), η επιπλέον εξωτερική πίεση που ασκεί στα ήδη αλλοιωμένα αγγεία δυσχεραίνει ακόμα περισσότερο τη μεταφορά αίματος και οξυγόνου στους ιστούς. Αυτή η μειωμένη διαθεσιμότητα του οξυγόνου αποτελεί ερέθισμα για την έκκριση μια πρωτεΐνης (VEGF, Vascular EndothelialGrowth Factor), που προάγει τη δημιουργία νέων αγγείων, σε μια προσπάθεια του οργανισμού να αντικαταστήσει τα αγγεία που χάλασαν από το διαβήτη. Δυστυχώς όμως αυτά τα νεοαγγεία δεν είναι λειτουργικά και σπάνε προκαλώντας αιμορραγίες μέσα στην κοιλότητα του ματιού. Από τα πιο σημαντικά θεραπευτικά μέσα που έχουμε διαθέσιμα για τη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι φάρμακα που δεσμεύουν το VEGF, εμποδίζοντας

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

έτσι τη γένεση των παθολογικών νεοαγγείων. Επειδή όμως η παραγωγή του VEGF από τον οργανισμό είναι συνεχής, τα φάρμακα αυτά, που ονομάζονται αντιαγγειογενετικοί παράγοντες, πρέπει να χορηγούνται σε τακτά χρονικά διαστήματα, αφού δεν εμποδίζουν την παραγωγή του VEGF, αλλά αδρανοποιούν αυτό που ήδη έχει παραχθεί. Επιπλέον, επειδή ο VEGF, εκτός από τη δημιουργία νεοαγγείων, αυξάνει και τη διαπερατότητα του τοιχώματος των αγγείων και την έξοδο υγρού στους ιστούς, οι αντιαγγειογενετικοί παράγοντες συμβάλλουν καθοριστικά και στην ελάττωση του οιδήματος στον αμφιβληστροειδή. Η χορήγηση των αντιαγγειογενετικών παραγόντων γίνεται με ένεση απευθείας στο βολβό του ματιού, μια διαδικασία που είναι απλή και ανώδυνη και διαρκεί μερικά δευτερόλεπτα.

Εικόνα με ενεση anti-vegf Laser φωτοπηξία Η φωτοπηξία με Laser είναι μια μη επεμβατική μέθοδος, κατά την οποία μια υψηλής ισχύος και ακρίβειας ακτίνα φωτός προκαλεί πηκτικές αλλαγές και στεγανοποίηση στους ιστούς στους οποίους προσπίπτει. Η εφαρμογή του Laser μπορεί να είναι εστιακή (focal), “δίκην δικτύου” (grid pattern) ή παναμφιβληστροειδική (panretinal). Η εστιακή φωτοπηξία εφαρμόζεται πάνω σε εστιακό οίδημα και μικροανευρύσματα, που εμφανίζουν διαρροή, ενώ η «δίκην δικτύου» φωτοπηξία έχει θέση στην αντιμετώπιση του διάχυτου οιδήματος. Και οι δύο αυτές τεχνικές χρησιμοποιούνται στη μη παραγωγική (χωρίς νεοαγγεία) διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια. Στην περίπτωση παραγωγικής (με νεοαγγεία) νόσου εφαρμόζεται η παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία, όπου καλύπτεται όλος ο αμφιβληστροειδής εκτός από την περιοχή της ωχράς. Σκοπός μιας τέτοιας θεραπείας δεν είναι η βελτίωση της όρασης αλλά η διατήρηση της ήδη υπάρχουσας. Κορτικοστεροειδή Φάρμακα αντίστοιχα της κορτιζόνης (κορτικοστεροειδή) χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση του διαβητικού οιδήματος με πολύ καλά αποτελέσματα. Η δράση τους οφείλεται τόσο στις αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές τους, όσο και στην ικανότητά τους να εμποδίζουν την έκφραση του VEGF (της ορμόνης που προάγει τη γένεση των νεοαγγείων και επιδεινώνει το οίδημα). Στην αρχική φάση της θεραπείας τα κορτικοστεροειδή φαίνεται να βελτιώνουν την οπτική οξύτητα των ασθενών περισσότερο από τη θεραπεία με Laser, αλλά μακροπρόθεσμα, σε διάστημα μερικών ετών, φαίνεται να υστερούν. Παρότι είναι πολύ αποτελεσματικά φάρμακα, προκαλούν σοβαρές παρενέργειες, όπως πρώιμη εμφάνιση καταρ-

ράκτη (γι’ αυτό προτιμάται η χορήγηση σε άτομα που ήδη έχουν χειρουργηθεί) καθώς και αύξηση της ενδοφθάλμιας πίεσης, που μπορεί να οδηγήσει σε γλαύκωμα. Ο οφθαλμίατρος που τα χορηγεί πρέπει να είναι έτοιμος να αντιμετωπίσει αυτές τις επιπλοκές. Η χορήγησή τους μπορεί να γίνει είτε με ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις περιοδικά (π.χ. κάθε 6 εβδομάδες), είτε με την τοποθέτηση ενός μικροσκοπικού ενδοϋαλοειδικού εμφυτεύματος, το οποίο αποδίδει το φάρμακο σταδιακά για μεγάλο χρονικό διάστημα. Τέτοια εμφυτεύματα είναι το Ozurdex, που διαρκεί 6 μήνες και το Iluvien, που διαρκεί 3-4 χρόνια. Άσχετα όμως από τον τρόπο χορήγησης οι παρενέργειες των κορτικοστεροειδών παραμένουν οι ίδιες. Χειρουργική θεραπεία Η χειρουργική θεραπεία συνίσταται στην αφαίρεση του υαλοειδούς από την κοιλότητα του ματιού και στην αντικατάστασή του από φυσιολογικό ορό με μια επέμβαση που ονομάζεται pars plana υαλοειδεκτομή. Συνήθως γίνεται με τη χρήση τοπικής αναισθησίας (σε συνδυασμό με μέθη) και δεν χρειάζεται να παραμείνει ο ασθενής στην κλινική. Στη διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια ο ρόλος της υαλοειδεκτομής είναι και θεραπευτικός αλλά και προληπτικός. Αν η παραγωγική (με νεοαγγεία) μορφή της νόσου οδηγήσει σε ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, με την εγχείρηση θα αφαιρεθεί το αίμα, που εμποδίζει την όραση, μαζί με το υαλοειδές. Η επέμβαση πρέπει να γίνει άμεσα και να ακολουθείται από παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία με Laser, ώστε να προληφθεί μια νέα αιμορραγία, αλλά και να βελτιωθεί η αιμάτωση της περιοχής της ωχράς, που είναι υπεύθυνη για την κεντρική όραση. Ακόμα και πριν συμβεί μια ενδοϋαλοειδική αιμορραγία, στις περιπτώσεις παραγωγικής νόσου η αφαίρεση του υαλοειδούς απομακρύνει τον κίνδυνο κάποια σύσπασή του να προκαλέσει ρήξη στα εύθραυστα νεοαγγεία και να οδηγήσει σε κατακλυσμιαία αιμορραγία και αιφνίδια απώλεια της όρασης. Επιπλέον επειδή η οπίσθια επιφάνεια του υαλοειδούς λειτουργεί σαν ικρίωμα, πάνω στο οποίο θα αναπτυχθούν τα νεοαγγεία, η αφαίρεσή του προλαμβάνει την ανάπτυξη νεοαγγείων, ενώ φαίνεται και να βελτιώνει την οξυγόνωση του αμφιβληστροειδή, αφού και τα κύτταρα του υαλοειδούς καταναλώνουν οξυγόνο. Επίσης απομακρύνει τον κίνδυνο ελκτικής αποκόλλησης του αμφιβληστροειδή, μιας σοβαρότατης και εξαιρετικά δύσκολα αντιμετωπίσιμης επιπλοκής. Ποιες άλλες βλάβες μπορεί να προκαλέσει ο σακχαρώδης διαβήτης στα μάτια; • αυξημένος κίνδυνος για γλαύκωμα • πρώιμη εμφάνιση καταρράκτη • μειωμένη ευαισθησία στον κερατοειδή • οπτική νευροπάθεια • παραλύσεις οφθαλμικών μυών και εμφάνιση διπλωπίας

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 137

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και παιδί Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) τύπου 1 είναι μια από τις πιο κοινές μεταβολικές διαταραχές στα παιδιά και εμφανίζεται σε περίπου 2 ανά 1.000 παιδιά σχολικής ηλικίας. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (ΔΑ) είναι μία από τις πιο σημαντικές επιπλοκές του ΣΔ τύπου 1 και αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες τύφλωσης σε νεαρούς ενήλικες, καθώς προσβάλλει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος του ματιού. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι σπάνια στα παιδιά, λόγω του μεγάλου σχετικά χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί μεταξύ της εμφάνισης του ΣΔ και της εκδήλωσης ΔΑ. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την εξέλιξη της ΔΑ κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία, καθώς και τις διαθέσιμες θεραπείες, ώστε να αποφύγουμε τυχόν απώλεια όρασης. Μέχρι πρόσφατα, τα παιδιά νοσούσαν σχεδόν αποκλειστικά από ΣΔ τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενο). Ωστόσο, λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας στον παιδιατρικό πληθυσμό, ο ΣΔ τύπου 2 (με αντίσταση στην ινσουλίνη) είναι πλέον πολύ συχνός στα παιδιά και αποτελεί το 8-45% όλων των περιπτώσεων ΣΔ στη νεανική ηλικία. Η επίδραση της ηλικίας στην ανάπτυξη ΔΑ συνδέεται με τη διάρκεια της ασθένειας (ασθενείς με μεγαλύτερη διάρκεια είναι συνήθως μεγαλύτεροι σε ηλικία). Παιδιά ηλικίας κάτω των 10 χρόνων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 διατρέχουν ελάχιστο κίνδυνο για την ανάπτυξη σημαντικών οφθαλμικών επιπλοκών. Γενικά είναι πολύ σπάνιες οι περιπτώσεις ΔΑ πριν από την ηλικία των 10 ετών, ενώ περιπτώσεις παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας πρακτικά δεν έχουν αναφερθεί κατά την πρώτη δεκαετία της ζωής. Επίσης, η ΔΑ εμφανίζεται πολύ συχνότερα στα μετεφηβικά χρόνια (>15 ετών), καθώς ο κίνδυνος εμφάνισης είναι

κατά 4.8 φορές πιο αυξημένος στη μετεφηβική ηλικία σε σχέση με παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας με την ίδια διάρκεια νόσου. Η συσχέτιση αυτή με την εφηβεία οφείλεται τόσο στις αλλαγές που συμβαίνουν στο μεταβολικό προφίλ του οργανισμού, όσο και στην ελάττωση της συμμόρφωσης των ασθενών. Ο καλός έλεγχος της τιμής της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης είναι ίσως πιο δύσκολος σε σχέση με τους ενήλικες, καθώς επηρεάζεται από μια σειρά αλλαγών που συμβαίνουν στα παιδιά και τους εφήβους: ορμονικές διακυμάνσεις, πιθανές ψυχολογικές επιπτώσεις λόγω εφηβείας ή αύξησης βάρους, διατροφικά προβλήματα και ανάγκη για ειδική διατροφή. Γι’ αυτό και απαιτείται υποστήριξη όχι μόνο από την οικογένεια, αλλά και το σχολείο, καθώς και τους συνομήλικους. Δεν υπάρχουν δυστυχώς πολλά στοιχεία για τη θεραπεία της ΔΑ στα παιδιά. Επειδή οι πρώτες βλάβες στη ΔΑ συνήθως εμφανίζονται μετά από 5 χρόνια από τη διάγνωση, η κλινική ΔΑ είναι εξαιρετικά σπάνια πριν την εφηβεία, και πολύ λίγα παιδιά έχουν ΔΑ που να απαιτεί θεραπεία. Σε περιπτώσεις παραγωγικής ΔΑ και οιδήματος ωχράς εφαρμόζεται εστιακή ή παναμφιβληστροειδική λέιζερ φωτοπηξία, ενώ σε πιο βαριές περιπτώσεις πιθανόν να χρειαστεί και χειρουργείο. Η χρήση αντι-αγγειογενετικών παραγόντων στο διαβητικό οίδημα ωχράς ενηλίκων δεν έχει εγκριθεί ακόμη για παιδιατρική χρήση. Παρόλο που η ΔΑ είναι σπάνια στα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη, η τακτική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, δεδομένης της προοδευτικής φύσης της νόσου και του χρόνιου χαρακτήρα της υποκείμενης υπεργλυκαιμίας. Η πιο σημαντική παρέμβαση παραμένει η πρόληψη, μέσω της τήρησης αυστηρού γλυκαιμικού ελέγχου χωρίς επεισόδια υπογλυκαιμίας. 

www.igionomikikritis.gr

ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΕΙΣ - ΜΥΟΚΤΟΝΙΕΣ - ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΕΙΣ Ελ. Βενιζέλου 72, Χανιά Τηλ.: 28210 27480 & 27600 - E-mail: igio@otenet.gr Η “Υγειονομική Κρήτης” αναλαμβάνει την καταπολέμηση εντόμων και τρωκτικών σε κάθε επαγγελματικό και ιδιωτικό χώρο σε Χανιά και Ρέθυμνο. Η πολυετής παρουσία της εταιρίας μας στον τομέα της καταπολέμησης των παρασίτων καθώς και το ευρύ πελατολόγιό μας, μας επιτρέπουν να εκφράσουμε τη δέσμευσή μας, ότι η “Υγεινομική Κρήτης” μπορεί να επιτύχει, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, την καταπολέμηση των παρασίτων και στο δικό σας χώρο. ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΗ: Σκοπός της Απεντόμωσης

είναι η καταπολέμηση παντός είδους εντόμων που δημιουργούν εστίες μέσα και έξω από τα κτίρια. Η παρουσία τους μπορεί να αποβεί επικίνδυνη αφού μεταδίδουν διάφορες ασθένειες απειλώντας την ανθρώπινη υγεία. Η εφαρμογή της Απεντόμωσης διενεργείται με: • λαμπτήρες ακτινοβολίας UV-A και κολλώδη επιφάνεια για την καταπολέμηση των ιπτάμενων εντόμων.

• τις φερομονικές παγίδες για κατσαρίδες.

• τη μέθοδο του ψεκασμού (sprayer ή fogger).

• την εφαρμογή εντομοκτόνων σε μορφή gel σε επιλεγμένους χώρους εσωτερικά των εγκαταστάσεων.

ΜΥΟΚΤΟΝΙΑ: Σκοπός της Μυοκτονίας είναι η καταπολέμηση ποντικών και αρουραίων, η εξαφάνιση των εστιών τους και η όσο το δυνατόν εμπόδιση εξάπλωσής τους στο χώρο, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η εφαρμογή της καταπολέμησης των τρωκτικών διενεργείται με μηχανικές παγίδες που τοποθετούνται εσωτερικά των εγκαταστάσεων και παγιδεύουν τα τρωκτικά, χωρίς τη χρήση χημικών και με δολωματικούς σταθμούς εξωτερικά των εγκαταστάσεων όπου περιέχουν μυοκτόνα δολώματα.

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ: Σκοπός της Απολύμανσης είναι η αδρανοποίηση μολυσματικών παθογόνων εστιών και κάθε είδους μικροβίων, μυκητών, μικροοργανισμών, βακτηριδίων κ.ά. Η εφαρμογή της Απολύμανσης γίνεται με την πλέον εξελιγμένη μέθοδο αντιμετώπισης, προστασίας και εξυγίανσης χώρων με εκνεφωτήρα (fogger), που ατμοποιεί και διαχέει το απολυμαντικό σε κάθε σχισμή ή κρυφό σημείο στο χώρο, ενεργώντας έτσι αποτελεσματικά και προσφέροντας εγγυημένη προστασία.

Παγίδες Σύλληψης Ιπτάμενων Εντόμων ΧΩΡΙΣ ΧΡΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΑΓΙΔΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ - TRIPLE ΤRAP

ΕΝΤΟΜΟΠΑΓΙΔΑ MOEL INSECTIVORO 368G

ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Mια νέα πρωτοποριακή συσκευή παγίδευσης κουνουπιών και άλλων ιπτάμενων εντόμων, η οποία χρησιμοποιείται εντός των κτηρίων και είναι φιλική προς το περιβάλλον. Τα κουνούπια προσελκύονται στους ανθρώπους από διάφορους παράγοντες όπως το διοξείδιο του άνθρακα CO2 που παράγεται είτε από την εκπνοή είτε από το σώμα, τη θερμότητα, το φως και την υγρασία (ιδρώτας). Επίσης, προσελκύονται από ίχνη ατμών αλκοόλ και σκούρα χρώματα (ειδικότερα το μαύρο). Η παγίδα παράγει ή μιμείται τους περισσότερους από τους παραπάνω ελκυστικούς για τα κουνούπια παράγοντες. Τα κουνούπια προσελκύονται και εισέρχονται στο θάλαμο σύλληψης της παγίδας όπου και θανατώνονται με αφυδάτωση. ΤΡΙΠΛΗ ΔΡΑΣΗ: 1. Παγιδεύει τα κουνούπια • 2. Καθαρίζει τον αέρα • 3. Απολυμαίνει το περιβάλλον ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ύψος 32εκ. • Διάμετρος 24 εκ. • Βάρος 850 γρ.

• Λάμπες 2UVA x 18watt • Κάλυψη Χώρου έως 100 τ.μ.

ΠΑΓΙΔΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΙΠΤΑΜΕΝΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ Iδανική για τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις υγιεινής από ιπτάμενα έντομα στους χώρους των εστιατορίων και συγκεκριμένα στο χώρο σερβιρίσματος των φαγητών (μπουφέ). Η συγκεκριμένη εντομοπαγίδα είναι κομψή, διακριτική και κατασκευασμένη για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στους προαναφερόμενους χώρους ακόμα και δίπλα στα τρόφιμα, την ώρα του σερβιρίσματος. Για την καλύτερη παγίδευση των εντόμων χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό μίας λάμπας ακτινοβολίας UV-A, η οποία βοηθά στην καλύτερη προσέλκυση των εντόμων και ενός ανεμιστήρα, ο οποίος απορροφά τα έντομα και τα παγιδεύει σε ένα συρτάρι, χωρίς αυτά να φαίνονται. Είναι αθόρυβη στη λειτουργία της, χωρίς οσμές και σίγουρα είναι πολύ αποτελεσματική ακόμη και για μεγάλα έντομα. ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ισχύς λάμπας 32W • Τάση: 230V/50Hz • Διαστάσεις 24,5x22x34 εκ. • Ακτίνα δράσης 14-16 μ. • Βάρος 2,4 kg • Χρώμα: γκρι

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας

ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ

Διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και παιδί Ο σακχαρώδης διαβήτης (ΣΔ) τύπου 1 είναι μια από τις πιο κοινές μεταβολικές διαταραχές στα παιδιά και εμφανίζεται σε περίπου 2 ανά 1.000 παιδιά σχολικής ηλικίας. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια (ΔΑ) είναι μία από τις πιο σημαντικές επιπλοκές του ΣΔ τύπου 1 και αποτελεί μία από τις κύριες αιτίες τύφλωσης σε νεαρούς ενήλικες, καθώς προσβάλλει τον αμφιβληστροειδή χιτώνα στο πίσω μέρος του ματιού. Η διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια είναι σπάνια στα παιδιά, λόγω του μεγάλου σχετικά χρονικού διαστήματος που μεσολαβεί μεταξύ της εμφάνισης του ΣΔ και της εκδήλωσης ΔΑ. Ωστόσο, είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε την εξέλιξη της ΔΑ κατά την παιδική και την εφηβική ηλικία, καθώς και τις διαθέσιμες θεραπείες, ώστε να αποφύγουμε τυχόν απώλεια όρασης. Μέχρι πρόσφατα, τα παιδιά νοσούσαν σχεδόν αποκλειστικά από ΣΔ τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενο). Ωστόσο, λόγω της αύξησης της παχυσαρκίας στον παιδιατρικό πληθυσμό, ο ΣΔ τύπου 2 (με αντίσταση στην ινσουλίνη) είναι πλέον πολύ συχνός στα παιδιά και αποτελεί το 8-45% όλων των περιπτώσεων ΣΔ στη νεανική ηλικία. Η επίδραση της ηλικίας στην ανάπτυξη ΔΑ συνδέεται με τη διάρκεια της ασθένειας (ασθενείς με μεγαλύτερη διάρκεια είναι συνήθως μεγαλύτεροι σε ηλικία). Παιδιά ηλικίας κάτω των 10 χρόνων με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 διατρέχουν ελάχιστο κίνδυνο για την ανάπτυξη σημαντικών οφθαλμικών επιπλοκών. Γενικά είναι πολύ σπάνιες οι περιπτώσεις ΔΑ πριν από την ηλικία των 10 ετών, ενώ περιπτώσεις παραγωγικής διαβητικής αμφιβληστροειδοπάθειας πρακτικά δεν έχουν αναφερθεί κατά την πρώτη δεκαετία της ζωής. Επίσης, η ΔΑ εμφανίζεται πολύ συχνότερα στα μετεφηβικά χρόνια (>15 ετών), καθώς ο κίνδυνος εμφάνισης είναι

κατά 4.8 φορές πιο αυξημένος στη μετεφηβική ηλικία σε σχέση με παιδιά προεφηβικής και εφηβικής ηλικίας με την ίδια διάρκεια νόσου. Η συσχέτιση αυτή με την εφηβεία οφείλεται τόσο στις αλλαγές που συμβαίνουν στο μεταβολικό προφίλ του οργανισμού, όσο και στην ελάττωση της συμμόρφωσης των ασθενών. Ο καλός έλεγχος της τιμής της γλυκοζυλιωμένης αιμοσφαιρίνης είναι ίσως πιο δύσκολος σε σχέση με τους ενήλικες, καθώς επηρεάζεται από μια σειρά αλλαγών που συμβαίνουν στα παιδιά και τους εφήβους: ορμονικές διακυμάνσεις, πιθανές ψυχολογικές επιπτώσεις λόγω εφηβείας ή αύξησης βάρους, διατροφικά προβλήματα και ανάγκη για ειδική διατροφή. Γι’ αυτό και απαιτείται υποστήριξη όχι μόνο από την οικογένεια, αλλά και το σχολείο, καθώς και τους συνομήλικους. Δεν υπάρχουν δυστυχώς πολλά στοιχεία για τη θεραπεία της ΔΑ στα παιδιά. Επειδή οι πρώτες βλάβες στη ΔΑ συνήθως εμφανίζονται μετά από 5 χρόνια από τη διάγνωση, η κλινική ΔΑ είναι εξαιρετικά σπάνια πριν την εφηβεία, και πολύ λίγα παιδιά έχουν ΔΑ που να απαιτεί θεραπεία. Σε περιπτώσεις παραγωγικής ΔΑ και οιδήματος ωχράς εφαρμόζεται εστιακή ή παναμφιβληστροειδική λέιζερ φωτοπηξία, ενώ σε πιο βαριές περιπτώσεις πιθανόν να χρειαστεί και χειρουργείο. Η χρήση αντι-αγγειογενετικών παραγόντων στο διαβητικό οίδημα ωχράς ενηλίκων δεν έχει εγκριθεί ακόμη για παιδιατρική χρήση. Παρόλο που η ΔΑ είναι σπάνια στα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη, η τακτική παρακολούθηση είναι απαραίτητη, δεδομένης της προοδευτικής φύσης της νόσου και του χρόνιου χαρακτήρα της υποκείμενης υπεργλυκαιμίας. Η πιο σημαντική παρέμβαση παραμένει η πρόληψη, μέσω της τήρησης αυστηρού γλυκαιμικού ελέγχου χωρίς επεισόδια υπογλυκαιμίας. 

www.igionomikikritis.gr

ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΕΙΣ - ΜΥΟΚΤΟΝΙΕΣ - ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΕΙΣ Ελ. Βενιζέλου 72, Χανιά Τηλ.: 28210 27480 & 27600 - E-mail: igio@otenet.gr Η “Υγειονομική Κρήτης” αναλαμβάνει την καταπολέμηση εντόμων και τρωκτικών σε κάθε επαγγελματικό και ιδιωτικό χώρο σε Χανιά και Ρέθυμνο. Η πολυετής παρουσία της εταιρίας μας στον τομέα της καταπολέμησης των παρασίτων καθώς και το ευρύ πελατολόγιό μας, μας επιτρέπουν να εκφράσουμε τη δέσμευσή μας, ότι η “Υγεινομική Κρήτης” μπορεί να επιτύχει, με τον πλέον αποτελεσματικό τρόπο, την καταπολέμηση των παρασίτων και στο δικό σας χώρο. ΑΠΕΝΤΟΜΩΣΗ: Σκοπός της Απεντόμωσης

είναι η καταπολέμηση παντός είδους εντόμων που δημιουργούν εστίες μέσα και έξω από τα κτίρια. Η παρουσία τους μπορεί να αποβεί επικίνδυνη αφού μεταδίδουν διάφορες ασθένειες απειλώντας την ανθρώπινη υγεία. Η εφαρμογή της Απεντόμωσης διενεργείται με: • λαμπτήρες ακτινοβολίας UV-A και κολλώδη επιφάνεια για την καταπολέμηση των ιπτάμενων εντόμων.

• τις φερομονικές παγίδες για κατσαρίδες.

• τη μέθοδο του ψεκασμού (sprayer ή fogger).

• την εφαρμογή εντομοκτόνων σε μορφή gel σε επιλεγμένους χώρους εσωτερικά των εγκαταστάσεων.

ΜΥΟΚΤΟΝΙΑ: Σκοπός της Μυοκτονίας είναι η καταπολέμηση ποντικών και αρουραίων, η εξαφάνιση των εστιών τους και η όσο το δυνατόν εμπόδιση εξάπλωσής τους στο χώρο, γεγονός που εγκυμονεί σοβαρότατους κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Η εφαρμογή της καταπολέμησης των τρωκτικών διενεργείται με μηχανικές παγίδες που τοποθετούνται εσωτερικά των εγκαταστάσεων και παγιδεύουν τα τρωκτικά, χωρίς τη χρήση χημικών και με δολωματικούς σταθμούς εξωτερικά των εγκαταστάσεων όπου περιέχουν μυοκτόνα δολώματα.

ΑΠΟΛΥΜΑΝΣΗ: Σκοπός της Απολύμανσης είναι η αδρανοποίηση μολυσματικών παθογόνων εστιών και κάθε είδους μικροβίων, μυκητών, μικροοργανισμών, βακτηριδίων κ.ά. Η εφαρμογή της Απολύμανσης γίνεται με την πλέον εξελιγμένη μέθοδο αντιμετώπισης, προστασίας και εξυγίανσης χώρων με εκνεφωτήρα (fogger), που ατμοποιεί και διαχέει το απολυμαντικό σε κάθε σχισμή ή κρυφό σημείο στο χώρο, ενεργώντας έτσι αποτελεσματικά και προσφέροντας εγγυημένη προστασία.

Παγίδες Σύλληψης Ιπτάμενων Εντόμων ΧΩΡΙΣ ΧΡΗΣΗ ΧΗΜΙΚΩΝ ΟΥΣΙΩΝ ΠΑΓΙΔΑ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ - TRIPLE ΤRAP

ΕΝΤΟΜΟΠΑΓΙΔΑ MOEL INSECTIVORO 368G

ΝΕΑ ΟΙΚΟΛΟΓΙΚΗ ΛΥΣΗ ΣΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΩΝ ΚΟΥΝΟΥΠΙΩΝ ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΣΠΙΤΙ Mια νέα πρωτοποριακή συσκευή παγίδευσης κουνουπιών και άλλων ιπτάμενων εντόμων, η οποία χρησιμοποιείται εντός των κτηρίων και είναι φιλική προς το περιβάλλον. Τα κουνούπια προσελκύονται στους ανθρώπους από διάφορους παράγοντες όπως το διοξείδιο του άνθρακα CO2 που παράγεται είτε από την εκπνοή είτε από το σώμα, τη θερμότητα, το φως και την υγρασία (ιδρώτας). Επίσης, προσελκύονται από ίχνη ατμών αλκοόλ και σκούρα χρώματα (ειδικότερα το μαύρο). Η παγίδα παράγει ή μιμείται τους περισσότερους από τους παραπάνω ελκυστικούς για τα κουνούπια παράγοντες. Τα κουνούπια προσελκύονται και εισέρχονται στο θάλαμο σύλληψης της παγίδας όπου και θανατώνονται με αφυδάτωση. ΤΡΙΠΛΗ ΔΡΑΣΗ: 1. Παγιδεύει τα κουνούπια • 2. Καθαρίζει τον αέρα • 3. Απολυμαίνει το περιβάλλον ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ύψος 32εκ. • Διάμετρος 24 εκ. • Βάρος 850 γρ.

• Λάμπες 2UVA x 18watt • Κάλυψη Χώρου έως 100 τ.μ.

ΠΑΓΙΔΑ ΣΥΛΛΗΨΗΣ ΙΠΤΑΜΕΝΩΝ ΕΝΤΟΜΩΝ Iδανική για τις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις υγιεινής από ιπτάμενα έντομα στους χώρους των εστιατορίων και συγκεκριμένα στο χώρο σερβιρίσματος των φαγητών (μπουφέ). Η συγκεκριμένη εντομοπαγίδα είναι κομψή, διακριτική και κατασκευασμένη για να μπορεί να χρησιμοποιηθεί με επιτυχία στους προαναφερόμενους χώρους ακόμα και δίπλα στα τρόφιμα, την ώρα του σερβιρίσματος. Για την καλύτερη παγίδευση των εντόμων χρησιμοποιεί ένα συνδυασμό μίας λάμπας ακτινοβολίας UV-A, η οποία βοηθά στην καλύτερη προσέλκυση των εντόμων και ενός ανεμιστήρα, ο οποίος απορροφά τα έντομα και τα παγιδεύει σε ένα συρτάρι, χωρίς αυτά να φαίνονται. Είναι αθόρυβη στη λειτουργία της, χωρίς οσμές και σίγουρα είναι πολύ αποτελεσματική ακόμη και για μεγάλα έντομα. ΤΕΧΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ: Ισχύς λάμπας 32W • Τάση: 230V/50Hz • Διαστάσεις 24,5x22x34 εκ. • Ακτίνα δράσης 14-16 μ. • Βάρος 2,4 kg • Χρώμα: γκρι

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε μαζί μας

Ο χορός είναι ο μόνος εθισμός μου ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ ΒΙΓΛΑΤΟΡΕΣ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Π

ολλά χρόνια πριν από την εποχή της Ενετοκρατίας, εκεί ψηλά στα Λευκά Όρη, άντρες με στιβάνια και βλέμμα σπινθηροβόλο γίνονταν άγρυπνοι φρουροί. Μέσα από τις βίγλες, έβλεπαν τους κουρσάρους και ειδοποιούσαν τους κατοίκους να μπουν στο φαράγγι να προστατευτούν. Οι γνωστοί άγρυπνοι φρουροί της Αγίας Ρουμέλης. Οι ¨Βιγλάτορες¨. Το παρελθόν και η ιστορία του τόπου, συναντάει το παρόν με τρόπο που μοιάζει μαγικό. Μικρά παιδιά που γίνανε άντρες αναπνέοντας τον Σφακιανό αέρα, ακούγοντας την ηχώ από το φαράγγι, τις μαντινάδες της μάνας στα νανουρίσματά, το πεντοζάλι στα πρώτα βήματα. Είναι κρητικόπουλο και αυτό σαν τ´άλλα. Έχει τη λεβεντιά του τόπου, κατάστηθα βαλμένη. Είναι ο Σήφης Βιγλάκης. Ο εμπνευστής της ιδέας για την ίδρυση του παραδοσιακού συλλόγου ¨Βιγλάτορες¨. Με την συγκατάθεση και την πολύτιμη βοήθεια του αδερφού του Αντώνη Βιγλάκη ξεκίνησαν μαζί δυναμικά, με το ίδιο όραμα, τις ίδιες προσδοκίες. Στην ανακοίνωση της ιδέας πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν, πλαισιώνοντας τον σύλλογο με αγάπη και μεράκι, φτάνοντας έτσι σήμερα τα 200 μέλη – χορευτές. Δεν σταματάει όμως, συνεχίζει μέσα από τα δικά του μάτια και το δικό του βίος, να μεταλαμπαδεύει αυτά που άκουσε, χόρεψε και έμαθε από τις βίγλες της Αγιάς Ρουμέλης, μέχρι τα πέρατα του κόσμου, στις καρδιές όλων. Ο στρατός έπαιξε για κείνον σημαντικό ρόλο. Ως εκπαιδευτής καθοδηγούσε τους φαντάρους αλεξιπτωτιστές, ώστε να πορεύονται ασφαλώς στο σκοπό τους. Στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης άναβε ευλαβικά το κερί του και έκανε την προσευχή του. Είχε την ανάγκη να παίρνει την ευλογία και τις ευχές του ιερέα. Κάτι που συνεχίζει να το κάνει μέχρι σήμερα. Γιατί ο δρόμος που διάλεξε είναι μετ εμποδίων. Ξέρει όμως από άλματα, ξέρει και από πειθαρχία. Οι αγκαλιές της κορούλας του ανάσες δροσιάς και καταφύγιο. Η πάντα αγαπημένη του σύζυγος Μαρία Παπαγιαννάκη συνοδοιπόρος στις δράσεις του και με απίστευτη ενέργεια αποτελεί το δυνατό κρίκο, μιας αλυσίδας ανθρώπων που μοχθούν αφιλοκερδώς, για να παραδώσουν τη σκυτάλη της παράδοσης ατόφια, έτσι όπως την παρέλαβαν από τους παλαιότερους. <<

140 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Γιατί επιλέξατε τον Τίμιο Σταυρό ως σύμβολό σας; Ο Σταυρός δηλώνει ότι είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Δεν το θεωρούν παραδοσιακό σύμβολο, όμως εμείς έχουμε την ανάγκη της ευλογίας του. Είναι ο προστάτης μας. Κάθε χρόνο ανήμερα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού ο σύλλογος μας γιορτάζει. Καλούμε όλα τα μέλη σε μια πανηγυρική εκδήλωση, χωρίς καμία επιβάρυνση. Γιατί δεν εμπορευόμαστε τον Τίμιο Σταυρό που τιμάμε, για να ενισχύσουμε το σύλλογό μας. Αλλά ούτε και καμία εκδήλωση δεν γίνεται με σκοπό αυτό. Είναι πολύ βασικό οτιδήποτε κάνεις, να το κάνεις με Θεό. Η πίστη μας αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε μια πάρα πολύ καλή σχέση με την εκκλησία. Με την Μητρόπολή μας και γενικότερα όσες φορές έχουμε πάει στο εξωτερικό, αναζητούμε ορθόδοξες εκκλησίες για να μπορέσουμε να μιλήσουμε μαζί τους και να πάρουμε την ευχή τους.

ΕΡ.: Τι σημαίνει για σένα παράδοση; Βάση της δικής μου αντίληψης η παράδοση δεν είναι στατική. Εμείς που ασχολούμαστε αλλά και ο καθένας που ξέρει, εκφράζεται χορεύοντας στις παρέες του. Βάζει ένα χρώμα μέσα στο ύφος του, μια δυναμικότητα. Έτσι και εμείς βάζουμε τον δυναμισμό μέσα και προσθέτουμε κάποια πράγματα τα οποία όμως δεν διαβάλουν την παράδοση. Η παράδοση πρέπει να παραμένει σταθερή, ατόφια. Την μελετάμε χωρίς να την πειράζουμε. ΕΡ.: Πόσο πιστοί είναι στις παραδόσεις οι νέοι σήμερα; Αυτό έχει να κάνει με τα βιώματα του καθενός και τη παιδεία που έχει από το σπίτι του. Αν ο γονέας τον καθοδηγεί σωστά, παίρνει τις σωστές γνώσεις. Αυτό μένει στο υποσυνείδητο, οπότε και να ξεχαστεί κάποια στιγμή, μεγαλώνοντας θα το αναζητήσει. Η παράδοση είναι

Ο χορός είναι ο μόνος εθισμός μου ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ ΒΙΓΛΑΤΟΡΕΣ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Π

ολλά χρόνια πριν από την εποχή της Ενετοκρατίας, εκεί ψηλά στα Λευκά Όρη, άντρες με στιβάνια και βλέμμα σπινθηροβόλο γίνονταν άγρυπνοι φρουροί. Μέσα από τις βίγλες, έβλεπαν τους κουρσάρους και ειδοποιούσαν τους κατοίκους να μπουν στο φαράγγι να προστατευτούν. Οι γνωστοί άγρυπνοι φρουροί της Αγίας Ρουμέλης. Οι ¨Βιγλάτορες¨. Το παρελθόν και η ιστορία του τόπου, συναντάει το παρόν με τρόπο που μοιάζει μαγικό. Μικρά παιδιά που γίνανε άντρες αναπνέοντας τον Σφακιανό αέρα, ακούγοντας την ηχώ από το φαράγγι, τις μαντινάδες της μάνας στα νανουρίσματά, το πεντοζάλι στα πρώτα βήματα. Είναι κρητικόπουλο και αυτό σαν τ´άλλα. Έχει τη λεβεντιά του τόπου, κατάστηθα βαλμένη. Είναι ο Σήφης Βιγλάκης. Ο εμπνευστής της ιδέας για την ίδρυση του παραδοσιακού συλλόγου ¨Βιγλάτορες¨. Με την συγκατάθεση και την πολύτιμη βοήθεια του αδερφού του Αντώνη Βιγλάκη ξεκίνησαν μαζί δυναμικά, με το ίδιο όραμα, τις ίδιες προσδοκίες. Στην ανακοίνωση της ιδέας πολλοί άνθρωποι ενδιαφέρθηκαν, πλαισιώνοντας τον σύλλογο με αγάπη και μεράκι, φτάνοντας έτσι σήμερα τα 200 μέλη – χορευτές. Δεν σταματάει όμως, συνεχίζει μέσα από τα δικά του μάτια και το δικό του βίος, να μεταλαμπαδεύει αυτά που άκουσε, χόρεψε και έμαθε από τις βίγλες της Αγιάς Ρουμέλης, μέχρι τα πέρατα του κόσμου, στις καρδιές όλων. Ο στρατός έπαιξε για κείνον σημαντικό ρόλο. Ως εκπαιδευτής καθοδηγούσε τους φαντάρους αλεξιπτωτιστές, ώστε να πορεύονται ασφαλώς στο σκοπό τους. Στην εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης άναβε ευλαβικά το κερί του και έκανε την προσευχή του. Είχε την ανάγκη να παίρνει την ευλογία και τις ευχές του ιερέα. Κάτι που συνεχίζει να το κάνει μέχρι σήμερα. Γιατί ο δρόμος που διάλεξε είναι μετ εμποδίων. Ξέρει όμως από άλματα, ξέρει και από πειθαρχία. Οι αγκαλιές της κορούλας του ανάσες δροσιάς και καταφύγιο. Η πάντα αγαπημένη του σύζυγος Μαρία Παπαγιαννάκη συνοδοιπόρος στις δράσεις του και με απίστευτη ενέργεια αποτελεί το δυνατό κρίκο, μιας αλυσίδας ανθρώπων που μοχθούν αφιλοκερδώς, για να παραδώσουν τη σκυτάλη της παράδοσης ατόφια, έτσι όπως την παρέλαβαν από τους παλαιότερους. <<

140 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Γιατί επιλέξατε τον Τίμιο Σταυρό ως σύμβολό σας; Ο Σταυρός δηλώνει ότι είμαστε Ορθόδοξοι Χριστιανοί. Δεν το θεωρούν παραδοσιακό σύμβολο, όμως εμείς έχουμε την ανάγκη της ευλογίας του. Είναι ο προστάτης μας. Κάθε χρόνο ανήμερα της Υψώσεως του Τιμίου Σταυρού ο σύλλογος μας γιορτάζει. Καλούμε όλα τα μέλη σε μια πανηγυρική εκδήλωση, χωρίς καμία επιβάρυνση. Γιατί δεν εμπορευόμαστε τον Τίμιο Σταυρό που τιμάμε, για να ενισχύσουμε το σύλλογό μας. Αλλά ούτε και καμία εκδήλωση δεν γίνεται με σκοπό αυτό. Είναι πολύ βασικό οτιδήποτε κάνεις, να το κάνεις με Θεό. Η πίστη μας αυτή έχει σαν αποτέλεσμα να έχουμε μια πάρα πολύ καλή σχέση με την εκκλησία. Με την Μητρόπολή μας και γενικότερα όσες φορές έχουμε πάει στο εξωτερικό, αναζητούμε ορθόδοξες εκκλησίες για να μπορέσουμε να μιλήσουμε μαζί τους και να πάρουμε την ευχή τους.

ΕΡ.: Τι σημαίνει για σένα παράδοση; Βάση της δικής μου αντίληψης η παράδοση δεν είναι στατική. Εμείς που ασχολούμαστε αλλά και ο καθένας που ξέρει, εκφράζεται χορεύοντας στις παρέες του. Βάζει ένα χρώμα μέσα στο ύφος του, μια δυναμικότητα. Έτσι και εμείς βάζουμε τον δυναμισμό μέσα και προσθέτουμε κάποια πράγματα τα οποία όμως δεν διαβάλουν την παράδοση. Η παράδοση πρέπει να παραμένει σταθερή, ατόφια. Την μελετάμε χωρίς να την πειράζουμε. ΕΡ.: Πόσο πιστοί είναι στις παραδόσεις οι νέοι σήμερα; Αυτό έχει να κάνει με τα βιώματα του καθενός και τη παιδεία που έχει από το σπίτι του. Αν ο γονέας τον καθοδηγεί σωστά, παίρνει τις σωστές γνώσεις. Αυτό μένει στο υποσυνείδητο, οπότε και να ξεχαστεί κάποια στιγμή, μεγαλώνοντας θα το αναζητήσει. Η παράδοση είναι

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

τόσο ζωντανή και προσαρμόζεται με όλες τις ανάγκες της καθημερινής σύγχρονης ζωής μας. Η παράδοση μεταλαμπαδεύετε μέσω των συλλόγων. Οι σύλλογοι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Και οι καλλιτέχνες επίσης. Οι ρομαντικοί καλλιτέχνες μελετάνε την ιστορία της μουσικής μας παράδοσης. Παραμένουν σε ταπεινά πρότυπα και ο κόσμος το αναζητάει αυτό. Οι χορευτές αναζητούν να μάθουν τον τρόπο και τα βήματα, όπως χόρευαν παλαιότερα. Έτσι υπάρχει μια πολύ ωραία αρμονία. Σήμερα προωθούμε την παράδοση και μέσω του διαδικτύου. ¨Εκμεταλλευόμαστε¨ την τεχνολογική εξέλιξη και η φήμη της παράδοσης τρέχει πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει επικοινωνία με συλλόγους από όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

142 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι παραδοσιακοί σύλλογοι δημιουργούνται σε μικρές τοπικές κοινωνίες, εσείς επεκταθείτε με παραρτήματα στα Χανιά και σε όλο το Νομό. Πως το καταφέρατε; Με τα παιδιά ασχολούμαι πολλά χρόνια. Ξεκινώντας το 2009 με την σύσταση του συλλόγου υπήρχαν ήδη παιδιά. Συνεπώς πέντε χρόνια εκμάθησης ενός ώριμου παιδιού όταν ενηλικιωθεί γίνεται πάρα πολύ έμπειρος. Και όταν η εκμάθηση δεν περιορίζεται μόνο σε μια αίθουσα, διότι τα καλοκαίρια χορεύουμε σε παραστάσεις, συνεχίζεται και έξω από τον χώρο διδασκαλίας. Το παιδί παίρνει πολλά βιώματα, τον κρατάω ως πρωτοχορευτή ή πρωτοχορεύτρια και στην διδασκαλία. Τους έχω δηλαδή κοντά μου και στα μαθήματα. Ήταν επόμενο λοιπόν πέρα από τον Αλικιανό που είναι η έδρα του συλλόγου και η σχολή χορού της Μαρίας Παπαγιαννάκη, να δημιουργηθούν τέσσερα παραρτήματα, σε Χανιά, Πλατανιά, Ποτηστήρια, Καλαμάκι. Χάρη στα παιδιά και στον τρόπο που το καλλιεργούμε με το μεράκι και την αγάπη μας, χωρίς να υπάρχει επιχρήμανση ή επαγγελματικό συμφέρον, ήρθαν πρόθυμοι να προχωρήσουμε και σε άλλα μέρη. Στο Καλαμάκι λοιπόν διδάσκει η Στέλλα Μανωλάκη και ο Κωστής Φουρναράκης. Στον Πλατανιά είναι μαζί μου η Αθηνά Καντζάκη και στα Ποτηστήρια η σύζυγός μου Μαρία Παπαγιαννάκη μαζί με τον Αργύρη Φραγκιαδάκη. Στα Χανιά (στο χώρο του γυμναστηρίου Energy), είναι Δήμητρα Κορναράκη και ο Μανώλης Μάρακας. Σε όλα

τα παραρτήματα παραβρίσκομαι και εγώ, αν τύχει όμως και λείπω συνεχίζουν αυτοί. Φέτος κάναμε ένα ακόμα βήμα, ύστερα από πρόσκληση της κας Μαρίας Παρασκευά είμαστε και στον Βαφέ. Εκεί πάει η σύζυγός μου και ο Αργύρης Φραγκιαδάκης. Εδώ στον Αλικιανό διδάσκει ο Σταύρος Ελευθερίου μαζί με τη σύζυγό μου και την Νικολίτσα Ντουσάκη. Όλα αυτά τα παιδιά τα οποία ανέφερα και βοηθάνε, είναι παιδιά τα οποία έχουν βιώσει πάρα πολλές στιγμές με τον σύλλογο και θα ήταν κρίμα να φύγουν. Τους δίνονται κίνητρα να έρθουν εδώ, να δείξουν στα παιδιά, με την αγάπη που έχουν και να τα βοηθήσουν στα πρώτα του χορευτικά βήματα με την καθοδήγησή μου. Σε όλα τα παραρτήματα υπάρχει ζευγάρι πρωτοχορευτών που διδάσκει. Είναι αντιδεοντολογικό να διδάσκει μόνο άντρας ή μόνο γυναίκα, από τη στιγμή που τα τμήματα είναι μεικτά. Τα κορίτσια πρέπει να παίρνουν τη χάρη και το λίκνισμα στις φιγούρες από γυναίκα χοροδιδάσκαλο. Τα αγόρια να μάθουν τη λεβεντιά στα γυρίσματα και τις πατιές από τον άντρα χοροδιδάσκαλο. Πρέπει να γίνεται ένα υγιές μάθημα. Σαν σύλλογος είμαστε γεννημένοι την εποχή της κρίσης. Ο σκοπός που είμαστε σε σε τόσα μέρη είναι γιατί όποιοι δεν μπορούν να έρθουν στην έδρα μας, πάμε εμείς κοντά τους. Πιστεύω ότι δεν είναι μόνο τα βήματα που μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά, είναι και άλλα πράγματα τα οποία θα τους είναι εφόδια, ώστε αύριο να μπορούν να το κάνουν γιατί το αγαπάνε και όχι γιατί απλά ξέρουν να μετράνε τα βήματα.

EΡ.: Θεωρείτε πως μόνο η αγάπη για την παράδοση, φέρνει τόσους μαθητές στις δραστηριότητες του συλλόγου σας; Η αγάπη σε όλα υπερτερεί. Τα υπόλοιπα είναι αποτέλεσμα της αγάπης. Προσωπικά επειδή αγαπάω αυτό που κάνω, θέλω να το πλαισιώνω με πάρα πολλά κίνητρα, τρόπους πολλούς ώστε να μπορεί ο οποιοσδήποτε να επιλέγει να έρθει σε μας. Ένα παιδί καθώς μεγαλώνει μέσα στο σύλλογο ακολουθεί τα εξής στάδια: Να μάθει να χορεύει βήμα βήμα, να μπαίνει σιγά – σιγά στις ετήσιες παραστάσεις και όταν μεγαλώσει να συμμετέχει σε παραστάσεις και εκτός συλλόγου. Τα καλοκαίρια δραστηριοποιούμαστε σε επαγγελματικούς χώρους όπου εκεί το μάθημα συνεχίζεται. Έτσι το παιδί μαθαίνει να συμπεριφέρεται. Φεύγοντας από το χώρο της εκμάθησης, βάζει τη φορεσιά του και πάει να ψυχαγωγήσει τον κόσμο και να ψυχαγωγηθεί και ο ίδιος. Φτάνοντας σε ένα επίπεδο, μπαίνεις σε μια συγκεκριμένη ομάδα, όπου καλείσαι να δείξεις με υπερηφάνεια την τοπική μας παράδοση στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ασχολούμαστε με τους χορούς από όλη τη Κρήτη και την Ελλάδα. Εμείς όμως παρουσιάζουμε μόνο κρητικούς χορούς και τους εκπροσωπούμε επάξια, όσο μπορούμε βέβαια. Ο σκοπός μας δεν ήταν να κάνουμε μόνο χορευτές, αυτή τη στιγμή ετοιμάζουμε ¨δασκάλους¨, παιδιά που είναι πρόθυμα να βοηθήσουν στην μεταλαμπάδευση της χορευτικής μας παράδοσης. Υπάρχει το στάδιο του αρχάριου που γίνεται χορευτής και το στάδιο του χορευτή που γίνεται βοηθός στην εκμάθηση μικρότερων

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

παιδιών. Έτσι γίνεται ένας κύκλος και τα παιδιά αποκτούν κίνητρα και δεν φεύγουν από την παράδοση. Η διοίκηση είναι αυτοκέφαλη και υπάρχουν παιδιά που βοηθάνε. Σκοπός μας επίσης είναι, να μπορέσουμε να περάσουμε μηνύματα ήθους, αξιοπρέπειας, τιμής. Πράγματα που τα μαθαίνεις από την οικογένειά σου. Και στο σχολείο μαθαίνεις πράγματα. Παίρνεις μηνύματα τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής σου και μετά απλά τα αναπτύσσεις. Ένα βασικό πρότυπο το οποίο επιθυμούμε για το παιδί να έχει στο μυαλό του, είναι η πίστη. Όταν το παιδί έχει γνώση του Τριαδικού μας Θεού, αυτό το καθιστά να είναι πολύ σωστός στις επιλογές του αργότερα. Ένα άλλο πρότυπο είναι η τιμή. Να κρατάει το λόγο του. Να υπάρχει σεβασμός. Να ξέρει να σέβεται τους γονείς του πάνω από όλα και αυτούς που ασχολούνται μαζί του, προσφέροντας του τη γνώση. Πολλά παιδιά έχουν φύγει από το σπίτι τους χάρη στον σύλλογο, για να πάνε πρώτη φορά σε μια εκδήλωση ή σε ένα ταξίδι. Το μόνο που ζητάνε οι γονείς είναι να γυρίσει το παιδί γερό. Οπότε είναι πολύ μεγάλη ευθύνη για μας. Είναι άβγαλτο ένα παιδί 15 χρονών. Ο λόγος που η έδρα μας είναι σε χωριό, είναι γιατί στο χωριό τα παιδιά είναι πιο αγνά, πιο καθαρά. Είναι λιγότερο επηρεασμένα από την εξέλιξη των πραγμάτων και έτσι είναι πιο υγιές το αποτέλεσμα. Τους μαθαίνουμε να σέβονται τον εαυτό τους. Να σέβονται τις φορεσιές που φοράνε. Να ντύνονται με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια. Ανήκουν σε ένα σύλλογο. Είναι μια δεύτερη οικογένειά. Όταν φοράς τη φορεσιά και συμμετέχεις στις παραστάσεις πρέπει να έχεις και την ανάλογη συμπεριφορά. Αυτό το παιδί το μαθαίνει. Το έχεις κοντά σου, το γαλουχείς και το προσέχεις. ΕΡ.: Ποια είναι τα οφέλη του χορού και τι αποκομίζουν από αυτό; Από μικρό το παιδί πρέπει να βλέπει τους χορούς, να ακούει τη κρητική μουσική. Παίρνει ερεθίσματα και μεγαλώνοντας, έρχεται και η θέληση. Ένα μεγάλο προσόν μέσα από αυτό είναι η αυτοπεποίθηση. Έχει μια ισχυρή δόση αισιοδοξίας. Έχεις δυο παιδιά υπέρβαρα για παράδειγμα, το παιδί το υπέρβαρο που είναι σε σύλλογο και έχει μάθει να χορεύει έξω στον κόσμο, θα βάλει το μαγιό του και θα βγει το καλοκαίρι στη θάλασσα. Το άλλο όχι. Έχεις δημιουργήσει με το χορό, ένα δικό σου χαρακτήρα και δεν έχεις ίχνος κόμπλεξ κατωτερότητας. Δεν υπάρχει ανώτερος άνθρωπος, υπάρχει ισότητα. Μόνο ο Θεός είναι ο ανώτερος όλων. Έτσι λοιπόν το κάθε παιδί όσο μεγαλώνει αποκτά αυτοπεποίθηση, χαρακτήρα και έτσι δημιουργεί. Επίσης είναι και η εκτόνωση. Όλοι έχουμε προβλήματα λόγω των καταστάσεων που έχουν προκύψει. Τα αφήνουμε όμως έξω από τη πόρτα, όλοι μας. Δεν πρέπει να μας επηρεάζει τίποτα. Μπαίνουμε μέσα να χορέψουμε, να δημιουργήσουμε. ΕΡ.: Τι γίνεται με τα παιδιά εκείνα που η γονείς δεν είναι των παραδόσεων. Όμως κάποια υπόδειξη φίλου τα φέρνει στην πόρτα σας; Το ένα παιδί ήρθε με ερέθισμα από την οικογένεια, η οποία έχει βιώματα και το προωθεί και βάση της παρά-

δοσης που έχει από το σπίτι του, συνεχίζει. Υπάρχουν πολλές επιρροές σε ένα παιδί. Μία από αυτές είναι και ο φίλος. Παρασύρομαι από το φίλο μου λόγω του χαρακτήρα μου ή λόγω του ότι η οικογένειά μου δεν έχει εμπειρία σε αυτό το κομμάτι, οπότε σε αυτό το κομμάτι παίζει πολύ υγιές ρόλο ο φίλος. Επίσης υγιές ρόλο παίζει και ο σύλλογος σε έναν τόπο. Από εκεί και πέρα το παιδί μπαίνοντας σε ένα κύκλο, θα παραμείνει. Είναι όπως το παλιό καλό κρασί, υπάρχει η μαγιά και παραμένει. Όποιο παιδί έρθει εδώ, ο σύλλογος θα τον αγκαλιάσει και θα του περάσει τα μηνύματα με τον τρόπο του, ώστε να τον παρασύρει στο καλό. ΕΡ.: Ποια είναι τα μηνύματα που παίρνετε από τους ομογενείς μας στο εξωτερικό; Εκεί είναι το πολύ συγκινητικό κομμάτι της όλης υπόθεσης. Από το 2009 ο σύλλογος βγαίνει έξω και δείχνει την τοπική μας παράδοση. Η οποία δεν συνοδεύεται μόνο από το βηματισμό, πλαισιώνεται και από τη συμπεριφορά και από τον τρόπο που θα επικοινωνήσουμε και θα αναπτύξουμε σχέσεις με τους ανθρώπους της κάθε περιοχής, σχέσεις αδερφοποίησης. Ο σύλλογος έχει ταξιδέψει στη Κύπρο για παραστάσεις και σεμινάρια χορού, στη Γερμανία και στην Αμερική. Στο Βέλγιο ένα ζευγάρι συνταξιούχων κάθε χρόνο διοργάνωναν ένα φεστιβάλ ελληνικό. Εμείς πήγαμε στα είκοσι χρόνια λειτουργίας του και κάναμε ένα προμοτάρισμα σε διάφορα σημεία της πόλης, χορεύοντας και δώσαμε τρεις παραστάσεις. Όταν αγαπάνε οι ξένοι την Ελλάδα, εμείς τότε πρέπει να την λατρεύουμε. Όταν θαυμάζουνε την παράδοσή μας, εμείς πρέπει να συνεχίζουμε ακόμα πιο πολύ, με περισσότερο ζήλο και περηφάνια. Φέτος πήγαμε και στο Οχάιο. Τα ίδια μηνύματα παίρνουμε από παντού. Είναι πολλοί Χανιώτες όπου εκτός από τον ενθουσιασμό και το χειροκρότημα έρχονται μας αγκαλιάζουν, κλαίνε, λησμονούνε και ρωτάνε. Υπάρχουν βέβαια αυτοί που έχουν την δυνατότητα και έρχονται κάθε χρόνο, αλλά όταν δουν ένα οργανωμένο συγκρότημα που έρχεται ατόφιο από τη Κρήτη, υπάρχει άλλος αέρας. Το συναίσθημα είναι διαφορετικό. Έχουνε κρατήσει πάρα πολλά έθιμα και συνεχίζουν με αξιοπρέπεια την παράδοση εκεί πάνω. Έχουν φτιάξει μια μικρή Κρήτη εκεί που βρίσκονται και δεν τους λείπει τίποτα. Απλά θεωρώ ότι πολλά παιδιά μπαίνουν στη ρουτίνα της πόλης όπου ξενιτεύονται γιατί δεν έχουν την ευκολία να έρθουν. Τους είπα λοιπόν ότι είναι καλό να επενδύσουν χρήματα σε αυτό το κομμάτι. Αν δεν μπορούν να ταξιδέψουν στην Κρήτη, να έρθει η Κρήτη σε αυτούς. Με την συζήτηση να αναπτύξουν σχέσεις. Ίσως έτσι κάποιο παιδί να έχει τη δυνατότητα να φύγει μόνο του, να πάει να φιλοξενηθεί ή βοηθηθεί, γιατί μπορεί να μην υπάρχει οικογένεια. Ο σύλλογος έχει την δυνατότητα να χρηματοδοτήσει όλα τα ταξίδια στο εξωτερικό. Καλύπτει όλα τα έξοδα. Ο σύλλογος με τη βοήθεια των χορηγών τους οποίους ευχαριστούμε πολυ, τους παρέχει όλες τις δυνατότητες να ταξιδέψουν και να μεταφέρουν όλα τα μηνύματα όσο γίνεται πιο καθαρά. Φέτος φιλοξενήσαμε και χορευτικό σύλλογο από την Κύπρο. Πάλι ανταποκρίθηκε ο σύλλογος και κάλυψε όλα τα έξοδά των παιδιών.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 143

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

τόσο ζωντανή και προσαρμόζεται με όλες τις ανάγκες της καθημερινής σύγχρονης ζωής μας. Η παράδοση μεταλαμπαδεύετε μέσω των συλλόγων. Οι σύλλογοι παίζουν πολύ σημαντικό ρόλο. Και οι καλλιτέχνες επίσης. Οι ρομαντικοί καλλιτέχνες μελετάνε την ιστορία της μουσικής μας παράδοσης. Παραμένουν σε ταπεινά πρότυπα και ο κόσμος το αναζητάει αυτό. Οι χορευτές αναζητούν να μάθουν τον τρόπο και τα βήματα, όπως χόρευαν παλαιότερα. Έτσι υπάρχει μια πολύ ωραία αρμονία. Σήμερα προωθούμε την παράδοση και μέσω του διαδικτύου. ¨Εκμεταλλευόμαστε¨ την τεχνολογική εξέλιξη και η φήμη της παράδοσης τρέχει πολύ γρήγορα σε όλο τον κόσμο. Υπάρχει επικοινωνία με συλλόγους από όλη την Ελλάδα αλλά και στο εξωτερικό.

142 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Αν πάρουμε ως δεδομένο ότι παραδοσιακοί σύλλογοι δημιουργούνται σε μικρές τοπικές κοινωνίες, εσείς επεκταθείτε με παραρτήματα στα Χανιά και σε όλο το Νομό. Πως το καταφέρατε; Με τα παιδιά ασχολούμαι πολλά χρόνια. Ξεκινώντας το 2009 με την σύσταση του συλλόγου υπήρχαν ήδη παιδιά. Συνεπώς πέντε χρόνια εκμάθησης ενός ώριμου παιδιού όταν ενηλικιωθεί γίνεται πάρα πολύ έμπειρος. Και όταν η εκμάθηση δεν περιορίζεται μόνο σε μια αίθουσα, διότι τα καλοκαίρια χορεύουμε σε παραστάσεις, συνεχίζεται και έξω από τον χώρο διδασκαλίας. Το παιδί παίρνει πολλά βιώματα, τον κρατάω ως πρωτοχορευτή ή πρωτοχορεύτρια και στην διδασκαλία. Τους έχω δηλαδή κοντά μου και στα μαθήματα. Ήταν επόμενο λοιπόν πέρα από τον Αλικιανό που είναι η έδρα του συλλόγου και η σχολή χορού της Μαρίας Παπαγιαννάκη, να δημιουργηθούν τέσσερα παραρτήματα, σε Χανιά, Πλατανιά, Ποτηστήρια, Καλαμάκι. Χάρη στα παιδιά και στον τρόπο που το καλλιεργούμε με το μεράκι και την αγάπη μας, χωρίς να υπάρχει επιχρήμανση ή επαγγελματικό συμφέρον, ήρθαν πρόθυμοι να προχωρήσουμε και σε άλλα μέρη. Στο Καλαμάκι λοιπόν διδάσκει η Στέλλα Μανωλάκη και ο Κωστής Φουρναράκης. Στον Πλατανιά είναι μαζί μου η Αθηνά Καντζάκη και στα Ποτηστήρια η σύζυγός μου Μαρία Παπαγιαννάκη μαζί με τον Αργύρη Φραγκιαδάκη. Στα Χανιά (στο χώρο του γυμναστηρίου Energy), είναι Δήμητρα Κορναράκη και ο Μανώλης Μάρακας. Σε όλα

τα παραρτήματα παραβρίσκομαι και εγώ, αν τύχει όμως και λείπω συνεχίζουν αυτοί. Φέτος κάναμε ένα ακόμα βήμα, ύστερα από πρόσκληση της κας Μαρίας Παρασκευά είμαστε και στον Βαφέ. Εκεί πάει η σύζυγός μου και ο Αργύρης Φραγκιαδάκης. Εδώ στον Αλικιανό διδάσκει ο Σταύρος Ελευθερίου μαζί με τη σύζυγό μου και την Νικολίτσα Ντουσάκη. Όλα αυτά τα παιδιά τα οποία ανέφερα και βοηθάνε, είναι παιδιά τα οποία έχουν βιώσει πάρα πολλές στιγμές με τον σύλλογο και θα ήταν κρίμα να φύγουν. Τους δίνονται κίνητρα να έρθουν εδώ, να δείξουν στα παιδιά, με την αγάπη που έχουν και να τα βοηθήσουν στα πρώτα του χορευτικά βήματα με την καθοδήγησή μου. Σε όλα τα παραρτήματα υπάρχει ζευγάρι πρωτοχορευτών που διδάσκει. Είναι αντιδεοντολογικό να διδάσκει μόνο άντρας ή μόνο γυναίκα, από τη στιγμή που τα τμήματα είναι μεικτά. Τα κορίτσια πρέπει να παίρνουν τη χάρη και το λίκνισμα στις φιγούρες από γυναίκα χοροδιδάσκαλο. Τα αγόρια να μάθουν τη λεβεντιά στα γυρίσματα και τις πατιές από τον άντρα χοροδιδάσκαλο. Πρέπει να γίνεται ένα υγιές μάθημα. Σαν σύλλογος είμαστε γεννημένοι την εποχή της κρίσης. Ο σκοπός που είμαστε σε σε τόσα μέρη είναι γιατί όποιοι δεν μπορούν να έρθουν στην έδρα μας, πάμε εμείς κοντά τους. Πιστεύω ότι δεν είναι μόνο τα βήματα που μπορούμε να διδάξουμε στα παιδιά, είναι και άλλα πράγματα τα οποία θα τους είναι εφόδια, ώστε αύριο να μπορούν να το κάνουν γιατί το αγαπάνε και όχι γιατί απλά ξέρουν να μετράνε τα βήματα.

EΡ.: Θεωρείτε πως μόνο η αγάπη για την παράδοση, φέρνει τόσους μαθητές στις δραστηριότητες του συλλόγου σας; Η αγάπη σε όλα υπερτερεί. Τα υπόλοιπα είναι αποτέλεσμα της αγάπης. Προσωπικά επειδή αγαπάω αυτό που κάνω, θέλω να το πλαισιώνω με πάρα πολλά κίνητρα, τρόπους πολλούς ώστε να μπορεί ο οποιοσδήποτε να επιλέγει να έρθει σε μας. Ένα παιδί καθώς μεγαλώνει μέσα στο σύλλογο ακολουθεί τα εξής στάδια: Να μάθει να χορεύει βήμα βήμα, να μπαίνει σιγά – σιγά στις ετήσιες παραστάσεις και όταν μεγαλώσει να συμμετέχει σε παραστάσεις και εκτός συλλόγου. Τα καλοκαίρια δραστηριοποιούμαστε σε επαγγελματικούς χώρους όπου εκεί το μάθημα συνεχίζεται. Έτσι το παιδί μαθαίνει να συμπεριφέρεται. Φεύγοντας από το χώρο της εκμάθησης, βάζει τη φορεσιά του και πάει να ψυχαγωγήσει τον κόσμο και να ψυχαγωγηθεί και ο ίδιος. Φτάνοντας σε ένα επίπεδο, μπαίνεις σε μια συγκεκριμένη ομάδα, όπου καλείσαι να δείξεις με υπερηφάνεια την τοπική μας παράδοση στην υπόλοιπη Ελλάδα και στο εξωτερικό. Ασχολούμαστε με τους χορούς από όλη τη Κρήτη και την Ελλάδα. Εμείς όμως παρουσιάζουμε μόνο κρητικούς χορούς και τους εκπροσωπούμε επάξια, όσο μπορούμε βέβαια. Ο σκοπός μας δεν ήταν να κάνουμε μόνο χορευτές, αυτή τη στιγμή ετοιμάζουμε ¨δασκάλους¨, παιδιά που είναι πρόθυμα να βοηθήσουν στην μεταλαμπάδευση της χορευτικής μας παράδοσης. Υπάρχει το στάδιο του αρχάριου που γίνεται χορευτής και το στάδιο του χορευτή που γίνεται βοηθός στην εκμάθηση μικρότερων

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

παιδιών. Έτσι γίνεται ένας κύκλος και τα παιδιά αποκτούν κίνητρα και δεν φεύγουν από την παράδοση. Η διοίκηση είναι αυτοκέφαλη και υπάρχουν παιδιά που βοηθάνε. Σκοπός μας επίσης είναι, να μπορέσουμε να περάσουμε μηνύματα ήθους, αξιοπρέπειας, τιμής. Πράγματα που τα μαθαίνεις από την οικογένειά σου. Και στο σχολείο μαθαίνεις πράγματα. Παίρνεις μηνύματα τα πρώτα έξι χρόνια της ζωής σου και μετά απλά τα αναπτύσσεις. Ένα βασικό πρότυπο το οποίο επιθυμούμε για το παιδί να έχει στο μυαλό του, είναι η πίστη. Όταν το παιδί έχει γνώση του Τριαδικού μας Θεού, αυτό το καθιστά να είναι πολύ σωστός στις επιλογές του αργότερα. Ένα άλλο πρότυπο είναι η τιμή. Να κρατάει το λόγο του. Να υπάρχει σεβασμός. Να ξέρει να σέβεται τους γονείς του πάνω από όλα και αυτούς που ασχολούνται μαζί του, προσφέροντας του τη γνώση. Πολλά παιδιά έχουν φύγει από το σπίτι τους χάρη στον σύλλογο, για να πάνε πρώτη φορά σε μια εκδήλωση ή σε ένα ταξίδι. Το μόνο που ζητάνε οι γονείς είναι να γυρίσει το παιδί γερό. Οπότε είναι πολύ μεγάλη ευθύνη για μας. Είναι άβγαλτο ένα παιδί 15 χρονών. Ο λόγος που η έδρα μας είναι σε χωριό, είναι γιατί στο χωριό τα παιδιά είναι πιο αγνά, πιο καθαρά. Είναι λιγότερο επηρεασμένα από την εξέλιξη των πραγμάτων και έτσι είναι πιο υγιές το αποτέλεσμα. Τους μαθαίνουμε να σέβονται τον εαυτό τους. Να σέβονται τις φορεσιές που φοράνε. Να ντύνονται με υπερηφάνεια και αξιοπρέπεια. Ανήκουν σε ένα σύλλογο. Είναι μια δεύτερη οικογένειά. Όταν φοράς τη φορεσιά και συμμετέχεις στις παραστάσεις πρέπει να έχεις και την ανάλογη συμπεριφορά. Αυτό το παιδί το μαθαίνει. Το έχεις κοντά σου, το γαλουχείς και το προσέχεις. ΕΡ.: Ποια είναι τα οφέλη του χορού και τι αποκομίζουν από αυτό; Από μικρό το παιδί πρέπει να βλέπει τους χορούς, να ακούει τη κρητική μουσική. Παίρνει ερεθίσματα και μεγαλώνοντας, έρχεται και η θέληση. Ένα μεγάλο προσόν μέσα από αυτό είναι η αυτοπεποίθηση. Έχει μια ισχυρή δόση αισιοδοξίας. Έχεις δυο παιδιά υπέρβαρα για παράδειγμα, το παιδί το υπέρβαρο που είναι σε σύλλογο και έχει μάθει να χορεύει έξω στον κόσμο, θα βάλει το μαγιό του και θα βγει το καλοκαίρι στη θάλασσα. Το άλλο όχι. Έχεις δημιουργήσει με το χορό, ένα δικό σου χαρακτήρα και δεν έχεις ίχνος κόμπλεξ κατωτερότητας. Δεν υπάρχει ανώτερος άνθρωπος, υπάρχει ισότητα. Μόνο ο Θεός είναι ο ανώτερος όλων. Έτσι λοιπόν το κάθε παιδί όσο μεγαλώνει αποκτά αυτοπεποίθηση, χαρακτήρα και έτσι δημιουργεί. Επίσης είναι και η εκτόνωση. Όλοι έχουμε προβλήματα λόγω των καταστάσεων που έχουν προκύψει. Τα αφήνουμε όμως έξω από τη πόρτα, όλοι μας. Δεν πρέπει να μας επηρεάζει τίποτα. Μπαίνουμε μέσα να χορέψουμε, να δημιουργήσουμε. ΕΡ.: Τι γίνεται με τα παιδιά εκείνα που η γονείς δεν είναι των παραδόσεων. Όμως κάποια υπόδειξη φίλου τα φέρνει στην πόρτα σας; Το ένα παιδί ήρθε με ερέθισμα από την οικογένεια, η οποία έχει βιώματα και το προωθεί και βάση της παρά-

δοσης που έχει από το σπίτι του, συνεχίζει. Υπάρχουν πολλές επιρροές σε ένα παιδί. Μία από αυτές είναι και ο φίλος. Παρασύρομαι από το φίλο μου λόγω του χαρακτήρα μου ή λόγω του ότι η οικογένειά μου δεν έχει εμπειρία σε αυτό το κομμάτι, οπότε σε αυτό το κομμάτι παίζει πολύ υγιές ρόλο ο φίλος. Επίσης υγιές ρόλο παίζει και ο σύλλογος σε έναν τόπο. Από εκεί και πέρα το παιδί μπαίνοντας σε ένα κύκλο, θα παραμείνει. Είναι όπως το παλιό καλό κρασί, υπάρχει η μαγιά και παραμένει. Όποιο παιδί έρθει εδώ, ο σύλλογος θα τον αγκαλιάσει και θα του περάσει τα μηνύματα με τον τρόπο του, ώστε να τον παρασύρει στο καλό. ΕΡ.: Ποια είναι τα μηνύματα που παίρνετε από τους ομογενείς μας στο εξωτερικό; Εκεί είναι το πολύ συγκινητικό κομμάτι της όλης υπόθεσης. Από το 2009 ο σύλλογος βγαίνει έξω και δείχνει την τοπική μας παράδοση. Η οποία δεν συνοδεύεται μόνο από το βηματισμό, πλαισιώνεται και από τη συμπεριφορά και από τον τρόπο που θα επικοινωνήσουμε και θα αναπτύξουμε σχέσεις με τους ανθρώπους της κάθε περιοχής, σχέσεις αδερφοποίησης. Ο σύλλογος έχει ταξιδέψει στη Κύπρο για παραστάσεις και σεμινάρια χορού, στη Γερμανία και στην Αμερική. Στο Βέλγιο ένα ζευγάρι συνταξιούχων κάθε χρόνο διοργάνωναν ένα φεστιβάλ ελληνικό. Εμείς πήγαμε στα είκοσι χρόνια λειτουργίας του και κάναμε ένα προμοτάρισμα σε διάφορα σημεία της πόλης, χορεύοντας και δώσαμε τρεις παραστάσεις. Όταν αγαπάνε οι ξένοι την Ελλάδα, εμείς τότε πρέπει να την λατρεύουμε. Όταν θαυμάζουνε την παράδοσή μας, εμείς πρέπει να συνεχίζουμε ακόμα πιο πολύ, με περισσότερο ζήλο και περηφάνια. Φέτος πήγαμε και στο Οχάιο. Τα ίδια μηνύματα παίρνουμε από παντού. Είναι πολλοί Χανιώτες όπου εκτός από τον ενθουσιασμό και το χειροκρότημα έρχονται μας αγκαλιάζουν, κλαίνε, λησμονούνε και ρωτάνε. Υπάρχουν βέβαια αυτοί που έχουν την δυνατότητα και έρχονται κάθε χρόνο, αλλά όταν δουν ένα οργανωμένο συγκρότημα που έρχεται ατόφιο από τη Κρήτη, υπάρχει άλλος αέρας. Το συναίσθημα είναι διαφορετικό. Έχουνε κρατήσει πάρα πολλά έθιμα και συνεχίζουν με αξιοπρέπεια την παράδοση εκεί πάνω. Έχουν φτιάξει μια μικρή Κρήτη εκεί που βρίσκονται και δεν τους λείπει τίποτα. Απλά θεωρώ ότι πολλά παιδιά μπαίνουν στη ρουτίνα της πόλης όπου ξενιτεύονται γιατί δεν έχουν την ευκολία να έρθουν. Τους είπα λοιπόν ότι είναι καλό να επενδύσουν χρήματα σε αυτό το κομμάτι. Αν δεν μπορούν να ταξιδέψουν στην Κρήτη, να έρθει η Κρήτη σε αυτούς. Με την συζήτηση να αναπτύξουν σχέσεις. Ίσως έτσι κάποιο παιδί να έχει τη δυνατότητα να φύγει μόνο του, να πάει να φιλοξενηθεί ή βοηθηθεί, γιατί μπορεί να μην υπάρχει οικογένεια. Ο σύλλογος έχει την δυνατότητα να χρηματοδοτήσει όλα τα ταξίδια στο εξωτερικό. Καλύπτει όλα τα έξοδα. Ο σύλλογος με τη βοήθεια των χορηγών τους οποίους ευχαριστούμε πολυ, τους παρέχει όλες τις δυνατότητες να ταξιδέψουν και να μεταφέρουν όλα τα μηνύματα όσο γίνεται πιο καθαρά. Φέτος φιλοξενήσαμε και χορευτικό σύλλογο από την Κύπρο. Πάλι ανταποκρίθηκε ο σύλλογος και κάλυψε όλα τα έξοδά των παιδιών.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 143

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

ΕΡ.: Ως πρόεδρος του χορευτικού συλλόγου αντιμετωπίζεται προβλήματα; Είμαστε υποχρεωμένοι σαν σύλλογος και εγώ ως πρόεδρος, ως χοροδιδάσκαλος, να βρω τους τρόπους να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε και να μην σταματήσει από κανένα παράγοντα. Να υπάρχει αγάπη και ομόνοια μεταξύ μας και γνώση του σκοπού μας. Με τη βοήθεια του Θεού να μπορούμε να βρισκόμαστε εκεί που μας καλούν. Ο σύλλογος μας εκπροσωπεί το αφιλοκερδώς. Υπάρχουν προβλήματα από εξωτερικούς παράγοντες κυρίως. Να μην δέχονται ας πούμε ότι ένα παιδί μπορεί να χορεύει αφιλοκερδώς και να μην αξίζει να του παρέχεις εσύ όλα αυτά. Όμως αν πάμε να εμπορευματοποιήσουμε την παράδοση, θα χαθεί κάθε αξία. Θέλω να είναι άνετος ο χορευτής ώστε να μπορεί να εξυπηρετείτε και να έχει τις ανέσεις του. ΄Όπως είναι οι φορεσιές του, που αγοράζονται και καθαρίζονται κάθε μήνα με έξοδα του συλλόγου. Σκοπός ενός παιδιού που αγαπάει τη παράδοση είναι με το καιρό, με τις οικονομίες του να φτιάξει μια δική του φορεσιά να την έχει. Εμείς όμως είμαστε υποχρεωμένοι να παρέχουμε φορεσιές, για να εκφράζεται πέρα των γνώσεων και των ανέσεων, για να μπορεί να πάει παραπέρα και να κάνει αυτό που έχει μάθει. Είναι κάτι που φαντάζει δύσκολο, αλλά δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν πληρώνεται κανείς γενικότερα, για αυτό που κάνει. Επίσης ο σύλλογος παρέχει ανέσεις. ΄Όπως πληρώνει τα βενζινάδικα τα οποία και υποστηρίζουμε, βάζοντας καύσιμά για να μπορούν να πηγαίνουν στις υποχρεώσεις που εμείς τους αναθέτουμε. Επίσης υπάρχει καθαριστήριο στα Χανιά, το οποίο δέχεται όλες τις φορεσιές τις οποίες καθαρίζει και τις πληρώνει ο σύλλογος. Υπάρχει η ράφτρα μας και ο τσαγκάρης μας για τις επιδιορθώσεις.

144 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πως μπορεί ένας σύλλογος με το υπόβαθρο που έχει, να βοηθήσει ένα παιδί οικονομικά; Να τον βοηθήσει να βρει δουλειά. Με τις γνωριμίες που έχει ο σύλλογος να του βρει δουλειά, να τον αποκαταστήσει επαγγελματικά. Για παράδειγμα φέτος με τις δημόσιες σχέσεις μας, μπήκε για δύο χρόνια μαθητής μας στην Hotelier.

Προοπτική να σπουδάσει δεν είχε. Δώσαμε υποτροφία μέσω της συνεργασίας μας. Επειδή είχαμε χορέψει σε έναν φιλανθρωπικό σκοπό τους, λόγω και της καλής σχέσης που έχουμε με επαγγελματίες του τουρισμού, δώσανε υποτροφία σε ένα μαθητή μας, να σπουδάσει για δύο χρόνια και να γίνει σεφ ή οτιδήποτε άλλο. Είναι έργο της καλής πρόθεσης που υπάρχει εδώ πέρα. Πως μπορούμε όμως να βοηθήσουμε τα παιδιά που δεν είναι ακόμα δρομολογημένα; Πρέπει λοιπόν να τους βρούμε ένα τρόπο να δουλέψουνε. Να μην μάθουνε να ζούνε από έναν σύλλογο. Εδώ να έρχονται με καθαρό μυαλό, να δημιουργούνε και να περνούνε το χρόνο τους υγιές. Σαν ένα μέσο εκτόνωσης. Να ξεφεύγουν από την ρουτίνα τους. Να βάζουν μια όμορφη πινελιά στην καθημερινότητα τους. Είναι ότι πιο όμορφο να μπορείς να βοηθάς έναν άνθρωπο. Όταν ένα παιδί δεν έχει δουλειά είναι άστοχο και άτοπο να του δώσεις λεφτά επειδή χόρεψε. Είναι προτιμότερο αντί να του δώσω χρήματα να τα φάει σε ποτά και τσιγάρα, να τον πάρω και να τον πάω κάπου που δεν θα πήγαινε ποτέ, εκεί να του δώσω τα χρήματα, να τον γεμίσω ψυχολογικά, να τον εμπνεύσω, να αισθανθεί όμορφα και χρήσιμος στην οικογένεια και στην κοινωνία. Σε οικογένειες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ο σύλλογος τις βοηθάει. Τέλος εκτός από τη δουλειά που προσπαθεί να βρει ο σύλλογος σε παιδιά, τα βοηθάει και κατά την διάρκεια των σπουδών τους, στηρίζοντάς τα οικονομικά, ως επιβράβευση για την αφοσίωση στις σπουδές τους. ΕΡ. : Αν η τέχνη γίνει μόδα και η παράδοση χαθεί, πως θα βλέπατε την Κρήτη μελλοντικά από τα παρατηρητήρια εκεί ψηλά ; Θέλω όλα τα παιδιά να είναι καλά. Θέλω να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που κάνουν σε οποιονδήποτε σύλλογο. Γιατί είναι η εθνική μας ταυτότητα η παράδοση. Όπως ο Χριστιανισμός είναι ο λόγος ύπαρξής μας. Γιατί όταν έχει μελετήσει ξέρεις ότι η ζωή δεν τελειώνει εδώ. Έτσι λοιπόν είναι ένας τρόπος να συνεχίσουμε με αγάπη τη παράδοση, να μην τελειώσει και να την πάρουν και άλλες γενιές. Από το να είσαι αυτός που τρέχεις να κρυφτείς, καλύτερα να είσαι αυτός που παρατηρείς και που ορμηνεύεις το καλό και το σωστό ώστε να πορευόμαστε όλοι με αγάπη και ειρήνη. «Βάλε την καρδιά σου μεσ’ το χορό και ο χορός δεν θα αφήσει ποτέ την καρδιά σου» 

ΣΗΦΗΣ ΒΙΓΛΑΚΗΣ

ΕΡ.: Ως πρόεδρος του χορευτικού συλλόγου αντιμετωπίζεται προβλήματα; Είμαστε υποχρεωμένοι σαν σύλλογος και εγώ ως πρόεδρος, ως χοροδιδάσκαλος, να βρω τους τρόπους να συνεχίσουμε αυτό που κάνουμε και να μην σταματήσει από κανένα παράγοντα. Να υπάρχει αγάπη και ομόνοια μεταξύ μας και γνώση του σκοπού μας. Με τη βοήθεια του Θεού να μπορούμε να βρισκόμαστε εκεί που μας καλούν. Ο σύλλογος μας εκπροσωπεί το αφιλοκερδώς. Υπάρχουν προβλήματα από εξωτερικούς παράγοντες κυρίως. Να μην δέχονται ας πούμε ότι ένα παιδί μπορεί να χορεύει αφιλοκερδώς και να μην αξίζει να του παρέχεις εσύ όλα αυτά. Όμως αν πάμε να εμπορευματοποιήσουμε την παράδοση, θα χαθεί κάθε αξία. Θέλω να είναι άνετος ο χορευτής ώστε να μπορεί να εξυπηρετείτε και να έχει τις ανέσεις του. ΄Όπως είναι οι φορεσιές του, που αγοράζονται και καθαρίζονται κάθε μήνα με έξοδα του συλλόγου. Σκοπός ενός παιδιού που αγαπάει τη παράδοση είναι με το καιρό, με τις οικονομίες του να φτιάξει μια δική του φορεσιά να την έχει. Εμείς όμως είμαστε υποχρεωμένοι να παρέχουμε φορεσιές, για να εκφράζεται πέρα των γνώσεων και των ανέσεων, για να μπορεί να πάει παραπέρα και να κάνει αυτό που έχει μάθει. Είναι κάτι που φαντάζει δύσκολο, αλλά δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αυτή τη στιγμή που μιλάμε δεν πληρώνεται κανείς γενικότερα, για αυτό που κάνει. Επίσης ο σύλλογος παρέχει ανέσεις. ΄Όπως πληρώνει τα βενζινάδικα τα οποία και υποστηρίζουμε, βάζοντας καύσιμά για να μπορούν να πηγαίνουν στις υποχρεώσεις που εμείς τους αναθέτουμε. Επίσης υπάρχει καθαριστήριο στα Χανιά, το οποίο δέχεται όλες τις φορεσιές τις οποίες καθαρίζει και τις πληρώνει ο σύλλογος. Υπάρχει η ράφτρα μας και ο τσαγκάρης μας για τις επιδιορθώσεις.

144 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Πως μπορεί ένας σύλλογος με το υπόβαθρο που έχει, να βοηθήσει ένα παιδί οικονομικά; Να τον βοηθήσει να βρει δουλειά. Με τις γνωριμίες που έχει ο σύλλογος να του βρει δουλειά, να τον αποκαταστήσει επαγγελματικά. Για παράδειγμα φέτος με τις δημόσιες σχέσεις μας, μπήκε για δύο χρόνια μαθητής μας στην Hotelier.

Προοπτική να σπουδάσει δεν είχε. Δώσαμε υποτροφία μέσω της συνεργασίας μας. Επειδή είχαμε χορέψει σε έναν φιλανθρωπικό σκοπό τους, λόγω και της καλής σχέσης που έχουμε με επαγγελματίες του τουρισμού, δώσανε υποτροφία σε ένα μαθητή μας, να σπουδάσει για δύο χρόνια και να γίνει σεφ ή οτιδήποτε άλλο. Είναι έργο της καλής πρόθεσης που υπάρχει εδώ πέρα. Πως μπορούμε όμως να βοηθήσουμε τα παιδιά που δεν είναι ακόμα δρομολογημένα; Πρέπει λοιπόν να τους βρούμε ένα τρόπο να δουλέψουνε. Να μην μάθουνε να ζούνε από έναν σύλλογο. Εδώ να έρχονται με καθαρό μυαλό, να δημιουργούνε και να περνούνε το χρόνο τους υγιές. Σαν ένα μέσο εκτόνωσης. Να ξεφεύγουν από την ρουτίνα τους. Να βάζουν μια όμορφη πινελιά στην καθημερινότητα τους. Είναι ότι πιο όμορφο να μπορείς να βοηθάς έναν άνθρωπο. Όταν ένα παιδί δεν έχει δουλειά είναι άστοχο και άτοπο να του δώσεις λεφτά επειδή χόρεψε. Είναι προτιμότερο αντί να του δώσω χρήματα να τα φάει σε ποτά και τσιγάρα, να τον πάρω και να τον πάω κάπου που δεν θα πήγαινε ποτέ, εκεί να του δώσω τα χρήματα, να τον γεμίσω ψυχολογικά, να τον εμπνεύσω, να αισθανθεί όμορφα και χρήσιμος στην οικογένεια και στην κοινωνία. Σε οικογένειες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα ο σύλλογος τις βοηθάει. Τέλος εκτός από τη δουλειά που προσπαθεί να βρει ο σύλλογος σε παιδιά, τα βοηθάει και κατά την διάρκεια των σπουδών τους, στηρίζοντάς τα οικονομικά, ως επιβράβευση για την αφοσίωση στις σπουδές τους. ΕΡ. : Αν η τέχνη γίνει μόδα και η παράδοση χαθεί, πως θα βλέπατε την Κρήτη μελλοντικά από τα παρατηρητήρια εκεί ψηλά ; Θέλω όλα τα παιδιά να είναι καλά. Θέλω να συνεχίσουν να κάνουν αυτό που κάνουν σε οποιονδήποτε σύλλογο. Γιατί είναι η εθνική μας ταυτότητα η παράδοση. Όπως ο Χριστιανισμός είναι ο λόγος ύπαρξής μας. Γιατί όταν έχει μελετήσει ξέρεις ότι η ζωή δεν τελειώνει εδώ. Έτσι λοιπόν είναι ένας τρόπος να συνεχίσουμε με αγάπη τη παράδοση, να μην τελειώσει και να την πάρουν και άλλες γενιές. Από το να είσαι αυτός που τρέχεις να κρυφτείς, καλύτερα να είσαι αυτός που παρατηρείς και που ορμηνεύεις το καλό και το σωστό ώστε να πορευόμαστε όλοι με αγάπη και ειρήνη. «Βάλε την καρδιά σου μεσ’ το χορό και ο χορός δεν θα αφήσει ποτέ την καρδιά σου» 

ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ!

&

Ναταλί Βαλυράκη, Ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού ΤΟΜΑΤΙS Practitioner Level 1 Πιστοποιημένη Συνεργάτης Αriston Tests Πιστοποιημένη Συνεργάτης Gordon Hellas Λεωφ. Κ. Καραμανλή 160, Χανιά. Τ. 28210-88682 Κ. 6944466522 natalyvalyraki@yahoo.gr

ARISTON Learning Styles Ψυχομετρικό Εργαλείο Μάθησης

Τ

ο Ariston Learning Styles (Τεστ Μαθησιακού Προφίλ) είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο διάγνωσης του μαθησιακού προφίλ του ατόμου. Χορηγείται μέσω Η/Υ σε σύντομο χρονικό διάστημα και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και εκπαιδευόμενους κάθε ηλικίας (μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου, φοιτητές εκπαιδευόμενους – καταρτιζόμενους και σε κάθε ενήλικο άτομο). Τα ευρήματα του Ariston Learning Styles, αξιοποιούμενα από τον εκπαιδευτικό, το γονέα αλλά και τον ίδιο τον εκπαιδευόμενο, προσφέρουν τα κατάλληλα ερεθίσματα για να μαθαίνει πιο γρήγορα, πιο άνετα πιο αποτελεσματικά, να συγκρατεί περισσότερα στη μνήμη και να ανακαλεί ευκολότερα πληροφορίες.

146 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Το ARISTON Learning Styles βοηθά: Τους εκπαιδευτικούς να μεταδίδουν αποτελεσματικότερα τη γνώση, να αποβάλλουν αναχρονιστικές απόψεις περί μάθησης και να προσεγγίζουν ακόμη και τους πιο αδύναμους μαθητές. Τους μαθητές να αναπτύσσουν εξατομικευμένες τεχνικές μελέτης, αντικαθιστώντας τη χρονοβόρα, ανα-

Ολιγομελή τμήματα • Νέος ανακαινισμένος χώρος • Άρτια εκπαιδευμένοι καθηγητές • Μηνιαίος έλεγχος επίδοσης μαθητών • Βοηθητικό τμήμα για αδύναμους μαθητές • Έξτρα εξάσκηση της γλώσσας σε ηλεκτρονικό υπολογιστή με το πρόγραμμα BELT Study System • Ειδικά τμήματα για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες • Τμήματα Pre-Juniors για παιδιά 5-7 ετών • Ελάχιστος χρόνος μελέτης στο σπίτι • Σχολή Γονέων • Μικρότερη διάρκεια σπουδών • Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙS (www. tomatis.com) για την ενσωμάτωση της ξένης γλώσσας

ΞΕΝ Ε Σ ΞΕΝΩΝ ΓΛ Ω ΣΣΕΣ ΚΕΝΤΡΑ ΓΛΩΣΣΩΝ ΑΓΓΛΙΚΑ

ποτελεσματική και κουραστική μελέτη. Ο μαθητής, γνωρίζοντας τους ιδιαίτερους μαθησιακούς του τύπους και τον τρόπο που προσλαμβάνει και επεξεργάζεται τις γνωστικές πληροφορίες, «μαθαίνει πώς να μαθαίνει». Αξιοποιώντας το Ariston Learning Styles ο εκπαιδευόμενος: Δεν αγχώνεται για τα μαθήματά του Βρίσκει τα κύρια σημεία του μαθήματος Μπορεί να διαβάζει σε πολύ λιγότερο χρόνο από πριν Θυμάται με μεγαλύτερη ευκολία Δεν αφήνει κενά στα μαθήματά του Συστηματοποιεί το διάβασμά του Έχει ισχυρότερη αυτοπεποίθηση. Όταν τα παιδιά δεν μαθαίνουν με τον τρόπο που διδάσκεις, τότε... διδάσκεις τα παιδιά με τον τρόπο που μαθαίνουν!

ΓΑΛΛΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΡΩΣΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

Ναταλί Βαλυράκη Ψυχολόγος ΜSc Σχολικής Ψυχολογίας α) Λεωφ. Σούδας 160, Καμίνι, Χανιά Τηλ.: 28210-88682 β) Οδός Προκοκεφάλα, Παζινός Ακρωτηρίου Τηλ.: 28210-63939

ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ!

&

Ναταλί Βαλυράκη, Ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού ΤΟΜΑΤΙS Practitioner Level 1 Πιστοποιημένη Συνεργάτης Αriston Tests Πιστοποιημένη Συνεργάτης Gordon Hellas Λεωφ. Κ. Καραμανλή 160, Χανιά. Τ. 28210-88682 Κ. 6944466522 natalyvalyraki@yahoo.gr

ARISTON Learning Styles Ψυχομετρικό Εργαλείο Μάθησης

Τ

ο Ariston Learning Styles (Τεστ Μαθησιακού Προφίλ) είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο διάγνωσης του μαθησιακού προφίλ του ατόμου. Χορηγείται μέσω Η/Υ σε σύντομο χρονικό διάστημα και απευθύνεται σε εκπαιδευτικούς, γονείς και εκπαιδευόμενους κάθε ηλικίας (μαθητές Δημοτικού, Γυμνασίου, Λυκείου, φοιτητές εκπαιδευόμενους – καταρτιζόμενους και σε κάθε ενήλικο άτομο). Τα ευρήματα του Ariston Learning Styles, αξιοποιούμενα από τον εκπαιδευτικό, το γονέα αλλά και τον ίδιο τον εκπαιδευόμενο, προσφέρουν τα κατάλληλα ερεθίσματα για να μαθαίνει πιο γρήγορα, πιο άνετα πιο αποτελεσματικά, να συγκρατεί περισσότερα στη μνήμη και να ανακαλεί ευκολότερα πληροφορίες.

146 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Το ARISTON Learning Styles βοηθά: Τους εκπαιδευτικούς να μεταδίδουν αποτελεσματικότερα τη γνώση, να αποβάλλουν αναχρονιστικές απόψεις περί μάθησης και να προσεγγίζουν ακόμη και τους πιο αδύναμους μαθητές. Τους μαθητές να αναπτύσσουν εξατομικευμένες τεχνικές μελέτης, αντικαθιστώντας τη χρονοβόρα, ανα-

Ολιγομελή τμήματα • Νέος ανακαινισμένος χώρος • Άρτια εκπαιδευμένοι καθηγητές • Μηνιαίος έλεγχος επίδοσης μαθητών • Βοηθητικό τμήμα για αδύναμους μαθητές • Έξτρα εξάσκηση της γλώσσας σε ηλεκτρονικό υπολογιστή με το πρόγραμμα BELT Study System • Ειδικά τμήματα για παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες • Τμήματα Pre-Juniors για παιδιά 5-7 ετών • Ελάχιστος χρόνος μελέτης στο σπίτι • Σχολή Γονέων • Μικρότερη διάρκεια σπουδών • Μέθοδος ΤΟΜΑΤΙS (www. tomatis.com) για την ενσωμάτωση της ξένης γλώσσας

ΞΕΝ Ε Σ ΞΕΝΩΝ ΓΛ Ω ΣΣΕΣ ΚΕΝΤΡΑ ΓΛΩΣΣΩΝ ΑΓΓΛΙΚΑ

ποτελεσματική και κουραστική μελέτη. Ο μαθητής, γνωρίζοντας τους ιδιαίτερους μαθησιακούς του τύπους και τον τρόπο που προσλαμβάνει και επεξεργάζεται τις γνωστικές πληροφορίες, «μαθαίνει πώς να μαθαίνει». Αξιοποιώντας το Ariston Learning Styles ο εκπαιδευόμενος: Δεν αγχώνεται για τα μαθήματά του Βρίσκει τα κύρια σημεία του μαθήματος Μπορεί να διαβάζει σε πολύ λιγότερο χρόνο από πριν Θυμάται με μεγαλύτερη ευκολία Δεν αφήνει κενά στα μαθήματά του Συστηματοποιεί το διάβασμά του Έχει ισχυρότερη αυτοπεποίθηση. Όταν τα παιδιά δεν μαθαίνουν με τον τρόπο που διδάσκεις, τότε... διδάσκεις τα παιδιά με τον τρόπο που μαθαίνουν!

ΓΑΛΛΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΡΩΣΙΚΑ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΚΗ

Ναταλί Βαλυράκη Ψυχολόγος ΜSc Σχολικής Ψυχολογίας α) Λεωφ. Σούδας 160, Καμίνι, Χανιά Τηλ.: 28210-88682 β) Οδός Προκοκεφάλα, Παζινός Ακρωτηρίου Τηλ.: 28210-63939

ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΕΦΗΒΙΚΑ | ΠΑΙΔΙΚΑ | ΜΩΡΟΥΔΙΑΚΑ | ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΑ Σε όλα τα μεγέθη από 0 μέχρι 16 χρονών

ARISTON Kids Ψυχομετρικό Εργαλείο Ανάλυσης Προσωπικότητας Παιδιών Τη σύγχρονη εποχή οι απαιτήσεις ολοένα και αυξάνονται και καθιστούν αδήριτη ανάγκη την παροχή πολλαπλών ερεθισμάτων στα παιδιά. Το Ariston Kids είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο που προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες και περιλαμβάνει τα κάτωθι ερωτηματολόγια:

148 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

• Τεστ Ικανοτήτων και Δεξιοτήτων: Το ερωτηματολόγιο αυτό μελετά την έμφυτη τάση του εγκεφάλου στην πρόσληψη και την επεξεργασία των πληροφοριών. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζει τις Αριθμητικές, τις Γλωσσικές και τις Διαγραμματικές δεξιότητες του παιδιού έως τη στιγμή που υποβάλλεται στο τεστ. Έτσι, ο γονέας και ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να εντοπίσουν τυχόν ελλείψεις και να καλλιεργήσουν περαιτέρω κάποιες ικανότητες που ενδεχομένως υστερούν, σε μια ηλικία που οι δεξιότητες μεταπλάθονται. Επίσης, με την αναγνώριση των «δυνατών σημείων» ενός παιδιού, μπορούμε να το βοηθήσουμε να αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητες του και να αποδώσει στο μέγιστο βαθμό.

• Τεστ Δομής Προσωπικότητας Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο δίνει αποτελέσματα που αφορούν το συνδυασμό διαφόρων χαρακτηριστικών προσωπικό-

τητας. Διερευνώνται οι κλίσεις του παιδιού και δίνονται απαντήσεις σε σχέση με τον τρόπο που εκφράζεται και επικοινωνεί με τους γύρω του.

• Τεστ Αυτοεκτίμησης Μέσα από το ερωτηματολόγιο αυτό διαπιστώνουμε το βαθμό αυτοεκτίμησης, σε σχέση με το αυτοσυναίσθημα, το φιλικό, το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον. Γιατί η καλή αυτοεκτίμηση είναι το στήριγμα μιας ισορροπημένης ζωής!

• Τεστ Εστίας Ελέγχου Το εν λόγω ερωτηματολόγιο μελετά το ποσοστό στο οποίο πιστεύει το παιδί ότι μπορεί να επηρεάσει με τις πράξεις του το περιβάλλον. Έχει άμεση σχέση με τις πρωτοβουλίες που λαμβάνει και τα αποτελέσματα μπορούν να διαγνώσουν, με στόχο τη μελέτη και την πρόληψη, τη διάπλαση μιας εξαρτητικής προσωπικότητας. Η μεθοδολογία των τεστ βασίζεται σε εδραιωμένα ψυχομετρικά μοντέλα, στη διεθνή βιβλιογραφία σύμφωνα με τις θεωρίες των εγκεφαλικών ημισφαιρίων, των μαθησιακών τύπων και των μαθησιακών ικανοτήτων και στα αποτελέσματα πρόσφατων επιστημονικών ερευνών. 

χώρος:

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΤΖΑΝΑΚΑΚΗ 21, ΧΑΝΙΑ | TΗΛ.: 28210 20244 Ε-mail: marenchania@gmail.com

ΤΕΣΤ ΜΑΘΗΣΙΑΚΟΥ ΠΡΟΦΙΛ ΚΑΙ ΤΕΣΤ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ

ΕΦΗΒΙΚΑ | ΠΑΙΔΙΚΑ | ΜΩΡΟΥΔΙΑΚΑ | ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΑ Σε όλα τα μεγέθη από 0 μέχρι 16 χρονών

ARISTON Kids Ψυχομετρικό Εργαλείο Ανάλυσης Προσωπικότητας Παιδιών Τη σύγχρονη εποχή οι απαιτήσεις ολοένα και αυξάνονται και καθιστούν αδήριτη ανάγκη την παροχή πολλαπλών ερεθισμάτων στα παιδιά. Το Ariston Kids είναι ένα ψυχομετρικό εργαλείο που προσφέρει πολύτιμες πληροφορίες και περιλαμβάνει τα κάτωθι ερωτηματολόγια:

148 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

• Τεστ Ικανοτήτων και Δεξιοτήτων: Το ερωτηματολόγιο αυτό μελετά την έμφυτη τάση του εγκεφάλου στην πρόσληψη και την επεξεργασία των πληροφοριών. Πιο συγκεκριμένα, εξετάζει τις Αριθμητικές, τις Γλωσσικές και τις Διαγραμματικές δεξιότητες του παιδιού έως τη στιγμή που υποβάλλεται στο τεστ. Έτσι, ο γονέας και ο εκπαιδευτικός είναι σε θέση να εντοπίσουν τυχόν ελλείψεις και να καλλιεργήσουν περαιτέρω κάποιες ικανότητες που ενδεχομένως υστερούν, σε μια ηλικία που οι δεξιότητες μεταπλάθονται. Επίσης, με την αναγνώριση των «δυνατών σημείων» ενός παιδιού, μπορούμε να το βοηθήσουμε να αναπτύξει περαιτέρω τις ικανότητες του και να αποδώσει στο μέγιστο βαθμό.

• Τεστ Δομής Προσωπικότητας Το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο δίνει αποτελέσματα που αφορούν το συνδυασμό διαφόρων χαρακτηριστικών προσωπικό-

τητας. Διερευνώνται οι κλίσεις του παιδιού και δίνονται απαντήσεις σε σχέση με τον τρόπο που εκφράζεται και επικοινωνεί με τους γύρω του.

• Τεστ Αυτοεκτίμησης Μέσα από το ερωτηματολόγιο αυτό διαπιστώνουμε το βαθμό αυτοεκτίμησης, σε σχέση με το αυτοσυναίσθημα, το φιλικό, το οικογενειακό και το σχολικό περιβάλλον. Γιατί η καλή αυτοεκτίμηση είναι το στήριγμα μιας ισορροπημένης ζωής!

• Τεστ Εστίας Ελέγχου Το εν λόγω ερωτηματολόγιο μελετά το ποσοστό στο οποίο πιστεύει το παιδί ότι μπορεί να επηρεάσει με τις πράξεις του το περιβάλλον. Έχει άμεση σχέση με τις πρωτοβουλίες που λαμβάνει και τα αποτελέσματα μπορούν να διαγνώσουν, με στόχο τη μελέτη και την πρόληψη, τη διάπλαση μιας εξαρτητικής προσωπικότητας. Η μεθοδολογία των τεστ βασίζεται σε εδραιωμένα ψυχομετρικά μοντέλα, στη διεθνή βιβλιογραφία σύμφωνα με τις θεωρίες των εγκεφαλικών ημισφαιρίων, των μαθησιακών τύπων και των μαθησιακών ικανοτήτων και στα αποτελέσματα πρόσφατων επιστημονικών ερευνών. 

χώρος:

ΚΟΥΝΟΥΠΙΔΙΑΝΑ, ΕΛ. ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ

ΤΖΑΝΑΚΑΚΗ 21, ΧΑΝΙΑ | TΗΛ.: 28210 20244 Ε-mail: marenchania@gmail.com

ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

Μαρία Κωσταριδάκη, φιλόλογος. Υπεύθυνη σπουδών φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης «Ακαδημία Λόγου»

ΠΟΝΤΙΚΑΚΗ ΕΦΗ

BA HONS ENGLISH LANGUAGE & LITERATURE MED TESOL

ΑΓΓΛΙΚΑ - ΓΑΛΛΙΚΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ - ΡΩΣΙΚΑ - ΙΣΠΑΝΙΚΑ - ΙΤΑΛΙΚΑ • Πολυετής εμπειρία διδασκαλίας σε Ελλάδα και εξωτερικό • Ολιγομελή τμήματα με χρήση διαδραστικού πίνακα • Junior A & B Αγγλικών σε ένα χρόνο • Έκπτωση 20% σε αδέλφια, 20% για τη δεύτερη γλώσσα • PTE (LONDON UNI), ECCE & ECPE (MICHIGAN) • MSU (MICHIGAN STATE UNI), TIE (UNI. OF IRELAND) • Πρωινά τμήματα για ενήλικες • 50ωρα σεμινάρια ξένων γλωσσών σε ξενοδοχοϋπαλλήλους

ΣΕΛΙΝΟΥ 92 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ.: 28210 02800 - ΚΙΝ.: 6942 475 234

Η

φροντιστηριακή εκπαίδευση αποτελεί θεσμό στην ελληνική πραγματικότητα που λειτουργεί επικουρικά στη διαδικασία του δημόσιου σχολείου. Ο ρόλος του φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης δεν περιορίζεται μόνο στην ατομική επιτυχία που αποτυπώνεται ως υψηλή βαθμολογική επίδοση. Είναι βαθύτατα κοινωνικός ως μελλοντική επένδυση προόδου. Δεν περιορίζεται στην μονοδιάστατη λογική της υψηλής βαθμολογικής επίδοσης· αντίθετα, αποβλέπει στην άρτια θωράκιση του μαθητή με ηθικοπνευματικά ερείσματα για το μέλλον. Με γνώμονα αυτή τη λογική επιδιώκεται η ουσιαστική πρόσληψη και κατανόηση των γνωστικών εφοδίων, μεταδίδει αξίες και καλλιεργεί την παιδική προσωπικότητα θωρακίζοντας με αγωνιστικότητα, υπομονή και κυρίως επιμονή και αυτοπεποίθηση ώστε οι έφηβοι-αυριανοί πολίτες να αντεπεξέλθουν στο ιδιαίτερα απαιτητικό και ανταγωνιστικό κοινωνικό και κυρίως επαγγελματικό περιβάλλον.

150 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι πολυεπίπεδη. Δεν αποβλέπει αποκλειστικά στη μεθοδική προσέγγιση του όγκου της διδακτέας ύλης αλλά και στην ψυχολογική υποστήριξη τόσο των μαθητών όσο και της οικογένειάς τους. Ο εκπαιδευτικός άλλωστε, οφείλει να αποτελεί πρότυπο και ηθικό στήριγμα για το μαθητή. Στα πλαίσια της οργάνωσης αυτής εντάσσεται και η επιλογή ολιγομελών φροντιστηριακών τμημάτων. Τα πλεονεκτήματα του ολιγομελούς τμήματος είναι

ποικίλα και έγκεινται στη δυνατότητα της μη τυποποιημένης διδασκαλίας. Ειδικότερα, στο ολιγομελές τμήμα: • ο εκπαιδευτικός ελέγχει, διαπιστώσει ανάγκες και ικανότητες και οργανώσει βασισμένος σε αυτές το πρόγραμμά του, • ο μαθητής προσλαμβάνει βιωματικά τη γνώση και δεν καθίσταται παθητικός αποδέκτης της. Συμμετέχει αμεσότερα στην εκπαιδευτική διαδικασία βιώνοντας παράλληλα τη χαρά της ανταπόκρισης στις μαθησιακές απαιτήσεις. Έτσι, αναδεικνύονται στο μέγιστο οι μαθησιακές του δυνάμεις, • αναδεικνύονται αμεσότερα τυχόν αδυναμίες και μαθησιακά κενά, • γίνεται ευκρινέστερη και ολοκληρωμένη παρακολούθηση της εκπαιδευτικής πορείας του μαθητή, καθώς αυτή δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την εβδομαδιαία εξέταση αλλά από τη ημερήσια αναλυτική αξιολόγηση.

• υπάρχει άμεση επικοινωνία με τους γονείς δεδομένου ότι η επιτυχία είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μαθητών-καθηγητών-γονέων.

• Ανθρωπιστικές σπουδές Το ερώτημα που τίθεται δεδομένου ότι σήμερα ευημερούν οι θετικές επιστήμες είναι γιατί ο μαθητής να επιλέξει ανθρωπιστικές σπουδές. Δεν πρέπει βεβαίως, να παραβλέπουμε ότι οι ανθρωπιστικές σπουδές αποτελούν το θεμελιακό υπόστρωμα της κοινωνίας. Σε αυτές περικλείεται όλη η γνώση και η κουλτούρα

GREEK LANGUAGE COURCES HELLENIC LANGUAGE SCHOOL ALEXANDER THE GREAT Chania - Crete Selinou 92, Nea Chora +30 28210 02800 & +30 6942 475 234 e-mail: epontikaki@yahoo.gr

ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΦΙΛΟΛΟΓΙΚΟ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟ

Μαρία Κωσταριδάκη, φιλόλογος. Υπεύθυνη σπουδών φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης «Ακαδημία Λόγου»

ΠΟΝΤΙΚΑΚΗ ΕΦΗ

BA HONS ENGLISH LANGUAGE & LITERATURE MED TESOL

ΑΓΓΛΙΚΑ - ΓΑΛΛΙΚΑ - ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ - ΡΩΣΙΚΑ - ΙΣΠΑΝΙΚΑ - ΙΤΑΛΙΚΑ • Πολυετής εμπειρία διδασκαλίας σε Ελλάδα και εξωτερικό • Ολιγομελή τμήματα με χρήση διαδραστικού πίνακα • Junior A & B Αγγλικών σε ένα χρόνο • Έκπτωση 20% σε αδέλφια, 20% για τη δεύτερη γλώσσα • PTE (LONDON UNI), ECCE & ECPE (MICHIGAN) • MSU (MICHIGAN STATE UNI), TIE (UNI. OF IRELAND) • Πρωινά τμήματα για ενήλικες • 50ωρα σεμινάρια ξένων γλωσσών σε ξενοδοχοϋπαλλήλους

ΣΕΛΙΝΟΥ 92 ΧΑΝΙΑ ΤΗΛ.: 28210 02800 - ΚΙΝ.: 6942 475 234

Η

φροντιστηριακή εκπαίδευση αποτελεί θεσμό στην ελληνική πραγματικότητα που λειτουργεί επικουρικά στη διαδικασία του δημόσιου σχολείου. Ο ρόλος του φροντιστηρίου μέσης εκπαίδευσης δεν περιορίζεται μόνο στην ατομική επιτυχία που αποτυπώνεται ως υψηλή βαθμολογική επίδοση. Είναι βαθύτατα κοινωνικός ως μελλοντική επένδυση προόδου. Δεν περιορίζεται στην μονοδιάστατη λογική της υψηλής βαθμολογικής επίδοσης· αντίθετα, αποβλέπει στην άρτια θωράκιση του μαθητή με ηθικοπνευματικά ερείσματα για το μέλλον. Με γνώμονα αυτή τη λογική επιδιώκεται η ουσιαστική πρόσληψη και κατανόηση των γνωστικών εφοδίων, μεταδίδει αξίες και καλλιεργεί την παιδική προσωπικότητα θωρακίζοντας με αγωνιστικότητα, υπομονή και κυρίως επιμονή και αυτοπεποίθηση ώστε οι έφηβοι-αυριανοί πολίτες να αντεπεξέλθουν στο ιδιαίτερα απαιτητικό και ανταγωνιστικό κοινωνικό και κυρίως επαγγελματικό περιβάλλον.

150 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η οργάνωση της εκπαιδευτικής διαδικασίας είναι πολυεπίπεδη. Δεν αποβλέπει αποκλειστικά στη μεθοδική προσέγγιση του όγκου της διδακτέας ύλης αλλά και στην ψυχολογική υποστήριξη τόσο των μαθητών όσο και της οικογένειάς τους. Ο εκπαιδευτικός άλλωστε, οφείλει να αποτελεί πρότυπο και ηθικό στήριγμα για το μαθητή. Στα πλαίσια της οργάνωσης αυτής εντάσσεται και η επιλογή ολιγομελών φροντιστηριακών τμημάτων. Τα πλεονεκτήματα του ολιγομελούς τμήματος είναι

ποικίλα και έγκεινται στη δυνατότητα της μη τυποποιημένης διδασκαλίας. Ειδικότερα, στο ολιγομελές τμήμα: • ο εκπαιδευτικός ελέγχει, διαπιστώσει ανάγκες και ικανότητες και οργανώσει βασισμένος σε αυτές το πρόγραμμά του, • ο μαθητής προσλαμβάνει βιωματικά τη γνώση και δεν καθίσταται παθητικός αποδέκτης της. Συμμετέχει αμεσότερα στην εκπαιδευτική διαδικασία βιώνοντας παράλληλα τη χαρά της ανταπόκρισης στις μαθησιακές απαιτήσεις. Έτσι, αναδεικνύονται στο μέγιστο οι μαθησιακές του δυνάμεις, • αναδεικνύονται αμεσότερα τυχόν αδυναμίες και μαθησιακά κενά, • γίνεται ευκρινέστερη και ολοκληρωμένη παρακολούθηση της εκπαιδευτικής πορείας του μαθητή, καθώς αυτή δεν εξαρτάται αποκλειστικά από την εβδομαδιαία εξέταση αλλά από τη ημερήσια αναλυτική αξιολόγηση.

• υπάρχει άμεση επικοινωνία με τους γονείς δεδομένου ότι η επιτυχία είναι αποτέλεσμα συνεργασίας μαθητών-καθηγητών-γονέων.

• Ανθρωπιστικές σπουδές Το ερώτημα που τίθεται δεδομένου ότι σήμερα ευημερούν οι θετικές επιστήμες είναι γιατί ο μαθητής να επιλέξει ανθρωπιστικές σπουδές. Δεν πρέπει βεβαίως, να παραβλέπουμε ότι οι ανθρωπιστικές σπουδές αποτελούν το θεμελιακό υπόστρωμα της κοινωνίας. Σε αυτές περικλείεται όλη η γνώση και η κουλτούρα

GREEK LANGUAGE COURCES HELLENIC LANGUAGE SCHOOL ALEXANDER THE GREAT Chania - Crete Selinou 92, Nea Chora +30 28210 02800 & +30 6942 475 234 e-mail: epontikaki@yahoo.gr

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Γιατί οι μαθητές πρέπει να συμμετέχουν στις εξετάσεις Palso; Γράφει η Άντζη Κοκόση - 24 χρόνια διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας Η γλωσσομάθεια αποτελεί ένα σημαντικότατο εφόδιο, ένα εργαλείο στη ζωή του ανθρώπου μέσα σε μία πολυπολιτισμική κοινωνία και μία παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας. Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση της προόδου του μαθητή μέσω των έγκυρων εξετάσεων Palso. Η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών διοργανώνει τις εξετάσεις οι οποίες είναι φιλικές προς τους μαθητές και διεξάγονται ταυτόχρονα σε όλους τους νομούς της Ελλάδας σε δημόσια σχολεία σε συνεργασία με την Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι καθηγητές που διδάσκουν στα Κέντρα Ξένων Γλωσσών του Palso είναι έμπειροι καθηγητές οι οποίοι επιμορφώνονται συνεχώς μέσα από εκπαιδευτικά σεμινάρια που οργανώνει ο σύλλογος Palso.

152 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

του ελληνικού παρελθόντος. Η μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, της μητρικής μας γλώσσας, αποκαλύπτει το μέγεθος της αρχαιοελληνικής διανόησης και αντανακλά το υψηλό επίπεδο της ηθικής και πνευματικής συγκρότησης που αποτελεί σημείο αναφοράς και θαυμασμού παγκοσμίως σήμερα. Είναι η παρακαταθήκη για το μέλλον των σύγχρονων Ελλήνων. Η Ιστορία από την άλλη, συντελεί στην αρτιότερη κατανόηση του σύγχρονου κόσμου στο σύνολό του. Δεδομένης της διαχρονικότητας των λαών, η γνώση της πορείας και της εξέλιξής τους αλλά και των εκάστοτε επιλογώνκινήσεων μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης εικόνας της σύγχρονης πραγματικότητας, αιτιολόγησης και κυρίως, ορθολογικής αξιολόγησης της θέσης μας στο σύγχρονο κόσμο. Η Έκθεση και Λογοτεχνία είναι τα κατεξοχήν μαθήματα προβληματισμού και ηθικοποίησης. Δεν ενεργοποιούν μόνο τις νοητικές λειτουργίες της σκέψη και της κρίσης επιτρέποντας την ορθολογιστική προσέγγιση της

πραγματικότητας· καλλιεργούν τη γλωσσική έκφραση αποτρέποντας τον εκφυλισμό της ελληνικής γλώσσας που έντεχνα προωθείται από την άκριτη εισβολή ξενόφερτων πολιτισμικών προτύπων και κυρίως την υποταγή σε καταναλωτικές αξίες. Οι ανθρωπιστικές σπουδές παρέχουν εφόδια απαραίτητα για την υγιή εξέλιξη της κοινωνίας. Διασφαλίζουν την άρτια λειτουργία της καθώς σε αυτήν εντάσσονται άτομα παραγωγικά και σκεπτόμενα, άτομα που εμφορούνται από πνεύμα συλλογικότητας σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού βίου. 

Οι καταξιωμένες εξετάσεις Palso παρέχουν στους μαθητές την ευκαιρία για επανάληψη και εμπέδωση της ύλης που έχουν διδαχθεί με την εγγύηση για την καλή γνώση και την ευχέρεια χρήσης της ξένης γλώσσας. Επίσης επιβραβεύουν ηθικά τους κόπους των μαθητών και των καθηγητών. Οι εξετάσεις γλωσσομάθειας Palso διεξάγονται μία φορά το χρόνο σε τέσσερις γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ιταλικά, είναι οι μοναδικές εξετάσεις που δίνουν στα παιδιά από τα πρώτα βήματα των σπουδών τους την ευκαιρία να συμμετέχουν και να εξεταστούν, καλλιεργώντας από νωρίς τον τρόπο προετοιμασίας και αντιμετώπισης των εξετάσεων, προκειμένου να είναι έτοιμα για ένα ανώτερο πτυχίο βεβαίωσης γνώσης της ξένης γλώσσας.

ΑΓΓΛΙΚΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΙΤΑΛΙΚΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ Αντζη Κοκοση-Πλατσιδακη • • • •

από το 1990

Τμήματα όλων των τάξεων • Ολιγομελή τμήματα (μέχρι 6 άτομα) Καινούργιες κτηριακές εγκαταστάσεις • Κομπιούτερ για κάθε παιδί Διαδραστικός πίνακας που ζωντανεύει το βιβλίο και κάνει ευχάριστο το μάθημα Ειδικά τμήματα για παιδιά Α & Β δημοτικού • Δεκτά παιδιά με ειδικές ανάγκες

Αρώνι Ακρωτηρίου, Χανιά • Τηλ./Fax: 28210 66140 • E-mail: angiekokosi@hotmail.com

ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΑΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ

Γιατί οι μαθητές πρέπει να συμμετέχουν στις εξετάσεις Palso; Γράφει η Άντζη Κοκόση - 24 χρόνια διδασκαλία της Αγγλικής γλώσσας Η γλωσσομάθεια αποτελεί ένα σημαντικότατο εφόδιο, ένα εργαλείο στη ζωή του ανθρώπου μέσα σε μία πολυπολιτισμική κοινωνία και μία παγκοσμιοποιημένη αγορά εργασίας. Γι’ αυτό το λόγο κρίνεται απαραίτητη η συστηματική παρακολούθηση της προόδου του μαθητή μέσω των έγκυρων εξετάσεων Palso. Η Ομοσπονδία Ιδιοκτητών Κέντρων Ξένων Γλωσσών διοργανώνει τις εξετάσεις οι οποίες είναι φιλικές προς τους μαθητές και διεξάγονται ταυτόχρονα σε όλους τους νομούς της Ελλάδας σε δημόσια σχολεία σε συνεργασία με την Διεύθυνση Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης. Οι καθηγητές που διδάσκουν στα Κέντρα Ξένων Γλωσσών του Palso είναι έμπειροι καθηγητές οι οποίοι επιμορφώνονται συνεχώς μέσα από εκπαιδευτικά σεμινάρια που οργανώνει ο σύλλογος Palso.

152 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

του ελληνικού παρελθόντος. Η μελέτη της Αρχαίας Ελληνικής Γλώσσας, της μητρικής μας γλώσσας, αποκαλύπτει το μέγεθος της αρχαιοελληνικής διανόησης και αντανακλά το υψηλό επίπεδο της ηθικής και πνευματικής συγκρότησης που αποτελεί σημείο αναφοράς και θαυμασμού παγκοσμίως σήμερα. Είναι η παρακαταθήκη για το μέλλον των σύγχρονων Ελλήνων. Η Ιστορία από την άλλη, συντελεί στην αρτιότερη κατανόηση του σύγχρονου κόσμου στο σύνολό του. Δεδομένης της διαχρονικότητας των λαών, η γνώση της πορείας και της εξέλιξής τους αλλά και των εκάστοτε επιλογώνκινήσεων μπορεί να αποτελέσει το εφαλτήριο για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης εικόνας της σύγχρονης πραγματικότητας, αιτιολόγησης και κυρίως, ορθολογικής αξιολόγησης της θέσης μας στο σύγχρονο κόσμο. Η Έκθεση και Λογοτεχνία είναι τα κατεξοχήν μαθήματα προβληματισμού και ηθικοποίησης. Δεν ενεργοποιούν μόνο τις νοητικές λειτουργίες της σκέψη και της κρίσης επιτρέποντας την ορθολογιστική προσέγγιση της

πραγματικότητας· καλλιεργούν τη γλωσσική έκφραση αποτρέποντας τον εκφυλισμό της ελληνικής γλώσσας που έντεχνα προωθείται από την άκριτη εισβολή ξενόφερτων πολιτισμικών προτύπων και κυρίως την υποταγή σε καταναλωτικές αξίες. Οι ανθρωπιστικές σπουδές παρέχουν εφόδια απαραίτητα για την υγιή εξέλιξη της κοινωνίας. Διασφαλίζουν την άρτια λειτουργία της καθώς σε αυτήν εντάσσονται άτομα παραγωγικά και σκεπτόμενα, άτομα που εμφορούνται από πνεύμα συλλογικότητας σε όλα τα επίπεδα του κοινωνικού βίου. 

Οι καταξιωμένες εξετάσεις Palso παρέχουν στους μαθητές την ευκαιρία για επανάληψη και εμπέδωση της ύλης που έχουν διδαχθεί με την εγγύηση για την καλή γνώση και την ευχέρεια χρήσης της ξένης γλώσσας. Επίσης επιβραβεύουν ηθικά τους κόπους των μαθητών και των καθηγητών. Οι εξετάσεις γλωσσομάθειας Palso διεξάγονται μία φορά το χρόνο σε τέσσερις γλώσσες: Αγγλικά, Γαλλικά, Γερμανικά και Ιταλικά, είναι οι μοναδικές εξετάσεις που δίνουν στα παιδιά από τα πρώτα βήματα των σπουδών τους την ευκαιρία να συμμετέχουν και να εξεταστούν, καλλιεργώντας από νωρίς τον τρόπο προετοιμασίας και αντιμετώπισης των εξετάσεων, προκειμένου να είναι έτοιμα για ένα ανώτερο πτυχίο βεβαίωσης γνώσης της ξένης γλώσσας.

ΑΓΓΛΙΚΑ ΓΑΛΛΙΚΑ ΓΕΡΜΑΝΙΚΑ ΙΣΠΑΝΙΚΑ ΙΤΑΛΙΚΑ

ΚΕΝΤΡΟ ΞΕΝΩΝ ΓΛΩΣΣΩΝ Αντζη Κοκοση-Πλατσιδακη • • • •

από το 1990

Τμήματα όλων των τάξεων • Ολιγομελή τμήματα (μέχρι 6 άτομα) Καινούργιες κτηριακές εγκαταστάσεις • Κομπιούτερ για κάθε παιδί Διαδραστικός πίνακας που ζωντανεύει το βιβλίο και κάνει ευχάριστο το μάθημα Ειδικά τμήματα για παιδιά Α & Β δημοτικού • Δεκτά παιδιά με ειδικές ανάγκες

Αρώνι Ακρωτηρίου, Χανιά • Τηλ./Fax: 28210 66140 • E-mail: angiekokosi@hotmail.com

PLAY THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) Το παιχνίδι παρέχει στο παιδί τη ζωντανή, δυναμική, ατομική γλώσσα απαραίτητη για την έκφραση των υποκειμενικών συναισθημάτων του, για τα οποία η γλώσσα από μόνη της είναι ανεπαρκής.

(Jean Piaget, 1951) Ναταλί Βαλυράκη, Ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού ΤΟΜΑΤΙS Practitioner Level 1 Πιστοποιημένη Συνεργάτης Αriston Tests Πιστοποιημένη Συνεργάτης Gordon Hellas Λεωφ. Κ. Καραμανλή 160, Χανιά. Τ. 28210-88682 Κ. 6944466522 natalyvalyraki@yahoo.gr

Τ

α παιδιά είναι ικανά από πολύ μικρή ηλικία, να κάνουν επιλογές και να αναλάβουν ευθύνες ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες τους. Αν οι ικανότητες αυτές αναπτυχθούν, τα παιδιά γίνονται χαρούμενα και γεμάτα αυτοπεποίθηση. Mερικές φορές όμως, εξαιτίας των συνθηκών στις οποίες μεγαλώνει ένα παιδί παρόλο που μπορεί να είναι εν δυνάμει ιδανικές, αλλά και των απαιτήσεων της καθημερινότητας, το παιδί μπορεί να εμφανίσει «ξαφνικά» συναισθηματικά προβλήματα, προβλήματα συμπεριφοράς, ανασφάλειες ή και φοβίες. Έτσι, φαίνεται ότι δεν μπορεί αναπτύξει και να εκφράσει στο μέγιστο το δυναμικό του. Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (απογραφή 2011) κατέγραψε 2.122.544 παιδιά ηλικίας 0-19, εκ των οποίων το 5% (425.00) υποφέρει από κάποια ψυχολογική διαταραχή [Venables, (1983), Cox et al. (1975), Jeffers &Fitzgerald (1991)]. Δυστυχώς, σε μικρές ηλικίες οι ομιλητικές θεραπείες μπορούν να προσφέρουν ελάχιστη βοήθεια, καθώς η ομιλία δεν είναι ο φυσικός τρόπος έκφρασης των παιδιών.

154 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΣΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ: • Δεν αντιλαμβάνεται όλο του το δυναμικό ακαδημαϊκά ή κοινωνικά; • Βρίσκει δύσκολο το να συγκεντρωθεί ή να μάθει και έχει χαμηλή σχολική επίδοση;

• Υποφέρει από Διαταραχή Ελλειματικής ΠροσοχήςΥπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ); • Έχει εφιάλτες ή ταραγμένο ύπνο; • Κινδυνεύει να αποβληθεί από το σχολείο ή κάνει πολλές απουσίες χωρίς λόγο; • Υποφέρει από ψυχολογικό τραύμα; • Έχει υποστεί συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση; • Είναι υιοθετημένο; • Υποφέρει εξαιτίας του διαζυγίου των γονιών του; • Υποφέρει από άγχος, στρες και φοβίες; • Υποφέρει από κάποια απώλεια ή πένθος οποιουδήποτε τύπου; • Είναι «κλεισμένο στον εαυτό του» και συνεχώς λυπημένο; • Υποφέρει από κάποια ασθένεια ή αναπηρία; • Δυσκολεύεται να κάνει φίλους; • Καυγαδίζει συχνά με συνομηλίκους και αδέρφια; • Είναι θύμα εκφοβισμού ή ασκεί το ίδιο εκφοβισμό; • Έχει ακατάλληλη συμπεριφορά; • Είναι επιθετικό και έχει πολύ θυμό; • Δεν παίζει; Αν ΝΑΙ, τότε πρέπει να γνωρίσετε πώς οι θεραπείες με παιγνίδι και δημιουργική τέχνη μπορούν να βοηθήσουν! Τι είναι το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία) Το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία) είναι μία κυρίως μη-κατευθυντική θεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί ως μέσο το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες.

PLAY THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) Το παιχνίδι παρέχει στο παιδί τη ζωντανή, δυναμική, ατομική γλώσσα απαραίτητη για την έκφραση των υποκειμενικών συναισθημάτων του, για τα οποία η γλώσσα από μόνη της είναι ανεπαρκής.

(Jean Piaget, 1951) Ναταλί Βαλυράκη, Ψυχολόγος, MSc Σχολικής Ψυχολογίας Ειδικός Θεραπευτικού Παιχνιδιού ΤΟΜΑΤΙS Practitioner Level 1 Πιστοποιημένη Συνεργάτης Αriston Tests Πιστοποιημένη Συνεργάτης Gordon Hellas Λεωφ. Κ. Καραμανλή 160, Χανιά. Τ. 28210-88682 Κ. 6944466522 natalyvalyraki@yahoo.gr

Τ

α παιδιά είναι ικανά από πολύ μικρή ηλικία, να κάνουν επιλογές και να αναλάβουν ευθύνες ανάλογα με την ηλικία και τις ικανότητες τους. Αν οι ικανότητες αυτές αναπτυχθούν, τα παιδιά γίνονται χαρούμενα και γεμάτα αυτοπεποίθηση. Mερικές φορές όμως, εξαιτίας των συνθηκών στις οποίες μεγαλώνει ένα παιδί παρόλο που μπορεί να είναι εν δυνάμει ιδανικές, αλλά και των απαιτήσεων της καθημερινότητας, το παιδί μπορεί να εμφανίσει «ξαφνικά» συναισθηματικά προβλήματα, προβλήματα συμπεριφοράς, ανασφάλειες ή και φοβίες. Έτσι, φαίνεται ότι δεν μπορεί αναπτύξει και να εκφράσει στο μέγιστο το δυναμικό του. Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία (απογραφή 2011) κατέγραψε 2.122.544 παιδιά ηλικίας 0-19, εκ των οποίων το 5% (425.00) υποφέρει από κάποια ψυχολογική διαταραχή [Venables, (1983), Cox et al. (1975), Jeffers &Fitzgerald (1991)]. Δυστυχώς, σε μικρές ηλικίες οι ομιλητικές θεραπείες μπορούν να προσφέρουν ελάχιστη βοήθεια, καθώς η ομιλία δεν είναι ο φυσικός τρόπος έκφρασης των παιδιών.

154 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΣΕΙΣ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΕΝΑ ΠΑΙΔΙ ΠΟΥ: • Δεν αντιλαμβάνεται όλο του το δυναμικό ακαδημαϊκά ή κοινωνικά; • Βρίσκει δύσκολο το να συγκεντρωθεί ή να μάθει και έχει χαμηλή σχολική επίδοση;

• Υποφέρει από Διαταραχή Ελλειματικής ΠροσοχήςΥπερκινητικότητα (ΔΕΠ-Υ); • Έχει εφιάλτες ή ταραγμένο ύπνο; • Κινδυνεύει να αποβληθεί από το σχολείο ή κάνει πολλές απουσίες χωρίς λόγο; • Υποφέρει από ψυχολογικό τραύμα; • Έχει υποστεί συναισθηματική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση; • Είναι υιοθετημένο; • Υποφέρει εξαιτίας του διαζυγίου των γονιών του; • Υποφέρει από άγχος, στρες και φοβίες; • Υποφέρει από κάποια απώλεια ή πένθος οποιουδήποτε τύπου; • Είναι «κλεισμένο στον εαυτό του» και συνεχώς λυπημένο; • Υποφέρει από κάποια ασθένεια ή αναπηρία; • Δυσκολεύεται να κάνει φίλους; • Καυγαδίζει συχνά με συνομηλίκους και αδέρφια; • Είναι θύμα εκφοβισμού ή ασκεί το ίδιο εκφοβισμό; • Έχει ακατάλληλη συμπεριφορά; • Είναι επιθετικό και έχει πολύ θυμό; • Δεν παίζει; Αν ΝΑΙ, τότε πρέπει να γνωρίσετε πώς οι θεραπείες με παιγνίδι και δημιουργική τέχνη μπορούν να βοηθήσουν! Τι είναι το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία) Το Play Therapy (Παιγνιοθεραπεία) είναι μία κυρίως μη-κατευθυντική θεραπευτική προσέγγιση που χρησιμοποιεί ως μέσο το παιχνίδι και τις δημιουργικές τέχνες.

PLAY THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ)

Για τα παιδιά ηλικίας από 4 έως 12 ετών ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας είναι μέσω παιχνιδιού και δημιουργικών τεχνών, καθώς το παιχνίδι είναι για τα παιδιά ένα φυσικό μέσο έκφρασης. Στο Play Therapy το παιδί, με την παρουσία ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου ενήλικα, παίρνει βοήθεια και ανακουφίζεται από συναισθηματικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς. Το Play Therapy χρησιμοποιείται, επίσης, επιτυχώς και για τους εφήβους και τους ενήλικες. Πρόκειται για μία μέθοδο που βοηθά το παιδί με συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, να βοηθήσει τον εαυτό του, ενώ του δίνει την ευκαιρία να «παίξει» τα συναισθήματα και τα προβλήματά του μέσα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, με θεραπευτικό στόχο, χρησιμοποιώντας το φυσικό του τρόπο έκφρασης ο οποίος είναι ουσιώδης για την ανάπτυξή του. Πως δουλεύει το Play Therapy; Ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον επιτρέπει στο παιδί να παίξει με όσο λιγότερα όρια γίνεται, αλλά όσα ακριβώς είναι αναγκαία (για την ασφάλειά του). Αυτή η πρακτική επιτρέπει στη θεραπεία να πραγματοποιηθεί σε πολλά επίπεδα ακολουθώντας τη φυσική, εσωτερική μας τάση προς την υγεία. Το παιχνίδι και η δημιουργικότητα λειτουργούν κυρίως σε επίπεδο ασυνείδητου. Με τη βοήθεια του Play Therapy το παιδί ανακουφίζεται και γίνεται ικανό να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, ενώ ανακτά την ικανότητα ομαλής συναναστροφής με τους γονείς τους δασκάλους και τους φίλους του. Οι γονείς διευκολύνονται με τα παιδιά τους και βελτιώνεται η ποιότητα της οικογενειακής ζωής. Ελεύθερο από συναισθηματικά μπλοκαρίσματα, το παιδί μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά του για μάθηση, καθώς είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο το δυναμικό του. Το Play Therapy μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμο, επίσης, σε περιπτώσεις νοσηλείας, οπότε μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της ιατρικής αγωγής και στην επίτευξη γρήγορης ανάρρωσης.

156 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα οφέλη του Παιχνιδιού • Το παιγνίδι είναι απαραίτητο για την ψυχολογική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού • Ενισχύει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα • Ενθαρρύνει την αυτοπεποίθηση και τη συγκέντρωση • Βοηθάει τα παιδιά να κάνουν φίλους και να μάθουν για τον κόσμο

• Τους επιτρέπει να μάθουν με ασφάλεια από τα λάθη τους • Βοηθά στη διαμόρφωση σχέσεων • Χρησιμοποιείται θεραπευτικά όταν δεν μπορεί να λειτουργήσει η «ομιλητική θεραπεία» (πολύ συχνό στην περίπτωση των παιδιών) Πόσο αποτελεσματικό είναι το Play Therapy; Τα τελευταία ευρήματα (βασίζονται σε ένα δείγμα πάνω από 8000 περιπτώσεων) δείχνουν ότι: Μεταξύ 74% και 83% των παιδιών που έλαβαν θεραπεία μέσω παιχνιδιού από τα μέλη του PTI (Play Therapy International) παρουσιάζουν θετική αλλαγή. Όσο μικρότερο η ηλικία, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό των παιδιών που παρουσιάζουν θετική μεταβολή. Το ποσοστό ανέρχεται σε 80% στις ηλικίες των 6-7. Η πρώιμη βοήθεια είναι πιο αποτελεσματική. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι τα κορίτσια εμφανίζουν ένα υψηλότερο ποσοστό βελτίωσης από τα αγόρια, 79% σε σύγκριση με 73%. Τα παραπάνω αποτελέσματα παρουσιάζονται αναλυτικότερα από το PTI/PTUK (Play Therapy International/ Play Therapy United Kingdom): « Ένας αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση της ευμάρειας των παιδιών και την ανακούφιση συναισθηματικών, συμπεριφορικών προβλημάτων και προβλημάτων ψυχικής υγείας», http://www.playtherapy. org.uk/AboutPTUK/Research1.htm Το περιεχόμενο της παιγνιοθεραπείας του PTI (Play Therapy International) είναι βασισμένο την θεωρία και πρακτική των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων: • Προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers • Της Virginia Axline (“Dip’s in Search of Self”) • Προσέγγιση Gestalt όπως εκφράστηκε από την Violet Oaklander Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει το έργο άλλων θεωρητικών του 20ου αι. όπως John Bowlby, Margaret Lowenfeld,, Donald Winnicott, Rachel Pinney, κτλ., ενώ είναι μία μέθοδος μη επικριτική, μη κατευθυντική και μη καθοδηγητική. Η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι σύμφωνη με τα πρότυπα που έχει καθορίσει το PTUK (Play Therapy United Kingdom) (http://www.playtherapy.org. uk/Standards/PSM/PSM.htm) και έχουν αναγνωριστεί από την Professional Standards Authority (RSA) στο Ηνωμένο Βασίλειο (www.playtherapyregister.org.uk). 

PLAY THERAPY (ΠΑΙΓΝΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ)

Για τα παιδιά ηλικίας από 4 έως 12 ετών ο μόνος αποτελεσματικός τρόπος θεραπείας είναι μέσω παιχνιδιού και δημιουργικών τεχνών, καθώς το παιχνίδι είναι για τα παιδιά ένα φυσικό μέσο έκφρασης. Στο Play Therapy το παιδί, με την παρουσία ενός κατάλληλα εκπαιδευμένου ενήλικα, παίρνει βοήθεια και ανακουφίζεται από συναισθηματικά προβλήματα, καθώς και προβλήματα συμπεριφοράς. Το Play Therapy χρησιμοποιείται, επίσης, επιτυχώς και για τους εφήβους και τους ενήλικες. Πρόκειται για μία μέθοδο που βοηθά το παιδί με συναισθηματικά προβλήματα και προβλήματα συμπεριφοράς, να βοηθήσει τον εαυτό του, ενώ του δίνει την ευκαιρία να «παίξει» τα συναισθήματα και τα προβλήματά του μέσα σε ένα θεραπευτικό πλαίσιο, με θεραπευτικό στόχο, χρησιμοποιώντας το φυσικό του τρόπο έκφρασης ο οποίος είναι ουσιώδης για την ανάπτυξή του. Πως δουλεύει το Play Therapy; Ένα απόλυτα ασφαλές περιβάλλον επιτρέπει στο παιδί να παίξει με όσο λιγότερα όρια γίνεται, αλλά όσα ακριβώς είναι αναγκαία (για την ασφάλειά του). Αυτή η πρακτική επιτρέπει στη θεραπεία να πραγματοποιηθεί σε πολλά επίπεδα ακολουθώντας τη φυσική, εσωτερική μας τάση προς την υγεία. Το παιχνίδι και η δημιουργικότητα λειτουργούν κυρίως σε επίπεδο ασυνείδητου. Με τη βοήθεια του Play Therapy το παιδί ανακουφίζεται και γίνεται ικανό να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του, ενώ ανακτά την ικανότητα ομαλής συναναστροφής με τους γονείς τους δασκάλους και τους φίλους του. Οι γονείς διευκολύνονται με τα παιδιά τους και βελτιώνεται η ποιότητα της οικογενειακής ζωής. Ελεύθερο από συναισθηματικά μπλοκαρίσματα, το παιδί μπορεί να βελτιώσει την ικανότητά του για μάθηση, καθώς είναι σε θέση να χρησιμοποιήσει στο μέγιστο το δυναμικό του. Το Play Therapy μπορεί να αποδειχτεί πολύ χρήσιμο, επίσης, σε περιπτώσεις νοσηλείας, οπότε μπορεί να βοηθήσει στη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της ιατρικής αγωγής και στην επίτευξη γρήγορης ανάρρωσης.

156 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα οφέλη του Παιχνιδιού • Το παιγνίδι είναι απαραίτητο για την ψυχολογική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού • Ενισχύει τη φαντασία και τη δημιουργικότητα • Ενθαρρύνει την αυτοπεποίθηση και τη συγκέντρωση • Βοηθάει τα παιδιά να κάνουν φίλους και να μάθουν για τον κόσμο

• Τους επιτρέπει να μάθουν με ασφάλεια από τα λάθη τους • Βοηθά στη διαμόρφωση σχέσεων • Χρησιμοποιείται θεραπευτικά όταν δεν μπορεί να λειτουργήσει η «ομιλητική θεραπεία» (πολύ συχνό στην περίπτωση των παιδιών) Πόσο αποτελεσματικό είναι το Play Therapy; Τα τελευταία ευρήματα (βασίζονται σε ένα δείγμα πάνω από 8000 περιπτώσεων) δείχνουν ότι: Μεταξύ 74% και 83% των παιδιών που έλαβαν θεραπεία μέσω παιχνιδιού από τα μέλη του PTI (Play Therapy International) παρουσιάζουν θετική αλλαγή. Όσο μικρότερο η ηλικία, τόσο μεγαλύτερο το ποσοστό των παιδιών που παρουσιάζουν θετική μεταβολή. Το ποσοστό ανέρχεται σε 80% στις ηλικίες των 6-7. Η πρώιμη βοήθεια είναι πιο αποτελεσματική. Επιπλέον, έχει παρατηρηθεί ότι τα κορίτσια εμφανίζουν ένα υψηλότερο ποσοστό βελτίωσης από τα αγόρια, 79% σε σύγκριση με 73%. Τα παραπάνω αποτελέσματα παρουσιάζονται αναλυτικότερα από το PTI/PTUK (Play Therapy International/ Play Therapy United Kingdom): « Ένας αποτελεσματικός τρόπος για την προώθηση της ευμάρειας των παιδιών και την ανακούφιση συναισθηματικών, συμπεριφορικών προβλημάτων και προβλημάτων ψυχικής υγείας», http://www.playtherapy. org.uk/AboutPTUK/Research1.htm Το περιεχόμενο της παιγνιοθεραπείας του PTI (Play Therapy International) είναι βασισμένο την θεωρία και πρακτική των ανθρωπιστικών προσεγγίσεων: • Προσωποκεντρική προσέγγιση του Carl Rogers • Της Virginia Axline (“Dip’s in Search of Self”) • Προσέγγιση Gestalt όπως εκφράστηκε από την Violet Oaklander Επιπλέον, συμπεριλαμβάνει το έργο άλλων θεωρητικών του 20ου αι. όπως John Bowlby, Margaret Lowenfeld,, Donald Winnicott, Rachel Pinney, κτλ., ενώ είναι μία μέθοδος μη επικριτική, μη κατευθυντική και μη καθοδηγητική. Η συγκεκριμένη θεραπευτική προσέγγιση είναι σύμφωνη με τα πρότυπα που έχει καθορίσει το PTUK (Play Therapy United Kingdom) (http://www.playtherapy.org. uk/Standards/PSM/PSM.htm) και έχουν αναγνωριστεί από την Professional Standards Authority (RSA) στο Ηνωμένο Βασίλειο (www.playtherapyregister.org.uk). 

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)… η «νόσος των καπνιστών»

Δρ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Κ. ΒΙΤΤΩΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Πνευμονολογίας E.R.S- H.E.R.M.E.S Τέως Ιατρός Κέντρου Άσθματος 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Σωτηρία Αποκορώνου 68-70, Χανιά Τηλ./Fax: 28210 72880 - Κινητό: 6973346237 E-mail: stelios@vittorakis.com - www.vittorakis.com

Η

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ή ΧΑΠ εν συντομία, είναι μία συχνή χρόνια πνευμονική νόσος που συμβαίνει κατεξοχήν σε καπνιστές. Στη ΧΑΠ υπάρχει δυσκολία κατά την δίοδο του αέρα μέσα στους πνεύμονες που συμβαίνει λόγω της μακροχρόνιας καταστροφής που αυτός υφίσταται από τις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου. Η δυσκολία αυτή βιώνεται από τον καπνιστή ως χρόνια δύσπνοια, ‘φούσκωμα’ κατά την άσκηση ή το περπάτημα και βήχας συχνά παραγωγικός (με πτύελα). Στον όρο ΧΑΠ περιλαμβάνονται δύο γνωστότερες έννοιες στο κοινό, η χρόνια βρογχίτιδα (που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεραγωγών-βρόγχων) και το εμφύσημα (που χαρακτηρίζεται από καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος), καταστάσεις που συμβαίνουν ταυτόχρονα και σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε ασθενή. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια στον προσδιορισμό της ΧΑΠ είναι ότι πλέον θεωρείται νόσος που μπορεί να προληφθεί – κυρίως μέσω της διακοπής του καπνίσματος, το οποίο αποτελεί αιτία της ΧΑΠ σε ποσοστό άνω του 90% - και να αντιμετωπιστεί (όχι όμως να ιαθεί) με τις φαρμακευτικές (και μη) θεραπείες που έχουμε πια στη διάθεσή μας.

158 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πως θα καταλάβω αν έχω ΧΑΠ; Εάν παρουσιάζετε δύσπνοια, βήχα με ή χωρίς πτύελα και είστε καπνιστής πάνω από 45 ετών, τότε είναι πολύ πιθανό να έχετε ΧΑΠ. Τα συμπτώματα μάλιστα μπορεί να

έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση έτσι ώστε οι ασθενείς να τα αποδίδουν στο τσιγάρο με το γνωστό ελαφρυντικό: «τσιγαρόβηχας». Δεν είναι όμως μία απλή κατάσταση αλλά μία ύπουλη νόσος που δικαιολογημένα χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως σιωπηλός «δολοφόνος», αφού αποφράσσει τους βρόγχους (τους αεραγωγούς μέσω των οποίων αναπνέουμε) και καταστρέφει κυριολεκτικά τους ιστούς των πνευμόνων με τρόπο μη αναστρέψιμο. Δυστυχώς μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα.

Έχετε βήχα; δύσπνοια; είστε καπνιστής > 45 ετών… είναι πολύ πιθανό να έχετε ΧΑΠ. Η διάγνωση γίνεται σε πνευμονολόγο με την ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ. Σε προχωρημένες μορφές ΧΑΠ ο καπνιστής δυσκολεύεται να εκτελέσει ακόμη και απλές πράξεις της καθημερινότητας του, όπως πχ να δέσει τα παπούτσια του ή να ντυθεί. Για απλές δραστηριότητες χρειάζεται πολύ χρόνο και μεγάλη προσπάθεια ενώ σε τελικά στάδια είναι αναγκαία η χορήγηση οξυγόνου με ειδικές συσκευές ακόμα και για την επιβίωση του.

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ)… η «νόσος των καπνιστών»

Δρ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Κ. ΒΙΤΤΩΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Πνευμονολογίας E.R.S- H.E.R.M.E.S Τέως Ιατρός Κέντρου Άσθματος 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Σωτηρία Αποκορώνου 68-70, Χανιά Τηλ./Fax: 28210 72880 - Κινητό: 6973346237 E-mail: stelios@vittorakis.com - www.vittorakis.com

Η

Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια, ή ΧΑΠ εν συντομία, είναι μία συχνή χρόνια πνευμονική νόσος που συμβαίνει κατεξοχήν σε καπνιστές. Στη ΧΑΠ υπάρχει δυσκολία κατά την δίοδο του αέρα μέσα στους πνεύμονες που συμβαίνει λόγω της μακροχρόνιας καταστροφής που αυτός υφίσταται από τις βλαβερές ουσίες του τσιγάρου. Η δυσκολία αυτή βιώνεται από τον καπνιστή ως χρόνια δύσπνοια, ‘φούσκωμα’ κατά την άσκηση ή το περπάτημα και βήχας συχνά παραγωγικός (με πτύελα). Στον όρο ΧΑΠ περιλαμβάνονται δύο γνωστότερες έννοιες στο κοινό, η χρόνια βρογχίτιδα (που χαρακτηρίζεται από στένωση των αεραγωγών-βρόγχων) και το εμφύσημα (που χαρακτηρίζεται από καταστροφή του πνευμονικού παρεγχύματος), καταστάσεις που συμβαίνουν ταυτόχρονα και σε διαφορετικό βαθμό σε κάθε ασθενή. Αυτό που έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια στον προσδιορισμό της ΧΑΠ είναι ότι πλέον θεωρείται νόσος που μπορεί να προληφθεί – κυρίως μέσω της διακοπής του καπνίσματος, το οποίο αποτελεί αιτία της ΧΑΠ σε ποσοστό άνω του 90% - και να αντιμετωπιστεί (όχι όμως να ιαθεί) με τις φαρμακευτικές (και μη) θεραπείες που έχουμε πια στη διάθεσή μας.

158 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πως θα καταλάβω αν έχω ΧΑΠ; Εάν παρουσιάζετε δύσπνοια, βήχα με ή χωρίς πτύελα και είστε καπνιστής πάνω από 45 ετών, τότε είναι πολύ πιθανό να έχετε ΧΑΠ. Τα συμπτώματα μάλιστα μπορεί να

έχουν τόσο ύπουλη εμφάνιση έτσι ώστε οι ασθενείς να τα αποδίδουν στο τσιγάρο με το γνωστό ελαφρυντικό: «τσιγαρόβηχας». Δεν είναι όμως μία απλή κατάσταση αλλά μία ύπουλη νόσος που δικαιολογημένα χαρακτηρίζεται από τους ειδικούς ως σιωπηλός «δολοφόνος», αφού αποφράσσει τους βρόγχους (τους αεραγωγούς μέσω των οποίων αναπνέουμε) και καταστρέφει κυριολεκτικά τους ιστούς των πνευμόνων με τρόπο μη αναστρέψιμο. Δυστυχώς μόνο αφού καταστραφεί το 50-60% των πνευμόνων ο ασθενής αρχίζει να έχει σοβαρά συμπτώματα.

Έχετε βήχα; δύσπνοια; είστε καπνιστής > 45 ετών… είναι πολύ πιθανό να έχετε ΧΑΠ. Η διάγνωση γίνεται σε πνευμονολόγο με την ΣΠΙΡΟΜΕΤΡΗΣΗ. Σε προχωρημένες μορφές ΧΑΠ ο καπνιστής δυσκολεύεται να εκτελέσει ακόμη και απλές πράξεις της καθημερινότητας του, όπως πχ να δέσει τα παπούτσια του ή να ντυθεί. Για απλές δραστηριότητες χρειάζεται πολύ χρόνο και μεγάλη προσπάθεια ενώ σε τελικά στάδια είναι αναγκαία η χορήγηση οξυγόνου με ειδικές συσκευές ακόμα και για την επιβίωση του.

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Επιδημιολογία της ΧΑΠ. Η ΧΑΠ αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως και η εμφάνιση της ακολουθεί παράλληλη πορεία με αυτή της καπνιστικής συνήθειας. Υπολογίζεται ότι σήμερα από ΧΑΠ νοσούν 210 εκατομμύρια άνθρωποι και ότι ευθύνεται για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία (2012) η ΧΑΠ είναι πλέον η 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως και αυτό διότι εμφανίζεται με ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά στις αναπτυγμένες χώρες. Αποτελεί δε σημαντικότατη αιτία αναπηρίας για τον ασθενή. Για τον λόγο αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ΧΑΠ σε μία από τις 5 πιο επικίνδυνες ασθένειες της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την αντιμετώπισή της. Τα τελευταία δεδομένα στην χώρα μας δείχνουν ότι από ΧΑΠ πάσχει το 8,4% των Ελλήνων (12% ανδρών και 5% γυναικών). Αυτό σημαίνει ότι περίπου 600.000 Έλληνες έχουν ΧΑΠ. Δυστυχώς οι μελέτες δείχνουν ότι οι μισοί από αυτούς δεν το ξέρουν και επομένως στερούνται από τα οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας. Το 7% των Ελλήνων ασθενών με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) που θα νοσηλευτεί στο νοσοκομείο λόγω παρόξυνσης θα πεθάνει εντός τριών μηνών, σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή μελέτη ERS COPD Audit που πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 16.000 ασθενών. Τι συμβαίνει στον πνεύμονα στην ΧΑΠ; Στην ΧΑΠ, όπως είπαμε, περιλαμβάνεται η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Στην χρόνια βρογχίτιδα παρατηρείται στένωση των αεραγωγών μέσα από τους οποίους μεταφέρεται ο αέρας στους πνεύμονες (που ονομάζονται βρόγχοι) Η απόφραξη αυτή συμβαίνει διότι ο καπνός του τσιγάρου δημιουργεί χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή στο τοίχωμα των βρόγχων με αποτέλεσμα να προκαλείται σταδιακά μόνιμη ουλοποίηση τους. Επιπλέον, συμβαίνει αυξημένη παραγωγή βλέννης, δηλαδή πτυέλων στο εσωτερικό των βρόγχων. Τα παραπάνω προκαλούν τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας που είναι η δύσπνοια και ο παραγωγικός βήχα (φλέγματα).

Στο εμφύσημα συμβαίνει καταστροφή των κυψελίδων, οι οποίες είναι μικροσκοπικοί σάκοι βαθειά μέσα στους πνεύμονες και στις οποίους γίνεται η ανταλλαγή των αερίων και η οξυγόνωση του αίματος (πρόσληψη οξυγόνου και αποβολή διοξειδίου του άνθρακα ) . Α ποτ έ λ ε σμα αυτών των αλλοιώσεων είναι η μείωση της εσωτερικής επιφάνειας του πνεύμονα στην οποία διενεργείται η ανταλλαγή αυτή, η μείωση του οξυγόνου στο αίμα και η κατακράτηση διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον όταν οι κυψελίδες ελαττώνονται, χάνουν την ελαστικότητα τους, μειώνεται η φυσιολογική τους τάση να αδειάζουν (ξεφουσκώνουν) και παγιδεύουν αέρα μέσα τους. Το γεγονός αυτό ονομάζεται υπερδιάταση και συμβάλλει ξεχωριστά στην εμφάνιση της δύσπνοιας. Με απλά λόγια φανταστείτε τον πνεύμονα σαν ένα καλαμάκι ( αεραγωγοί-βρόγχοι) που οδηγεί σε ένα πυκνό σφουγγάρι (κυψελίδες). Στην χρόνια βρογχίτιδα υπάρχει δύσπνοια γιατί το καλαμάκι (από το οποίο αναπνέουμε) είναι στενωμένο και ο αέρας μετακινείται με δυσκολία. Στο εμφύσημα το σφουγγάρι (κυψελίδες) έχει καταστραφεί, δεν είναι πλέον πυκνό και δεν κρατάει πολύ νερό (αέρα) και δεν είναι πλέον απορροφητικό (δεν μαζεύει πολύ οξυγόνο). Ο συνδυασμός αυτών των συμβαίνει στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια Τι προκαλεί την ΧΑΠ; Η ΧΑΠ μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως ο καπνός του τσιγάρου, η έκθεση σε βλαβερές ουσίες στον επαγγελματικό χώρο (σκόνη, χημικά, αναθυμιάσεις), η ενδοοικιακή μόλυνση από καύση βιομάζας ( από μαγκάλια, τζάκια, ξυλόσομπες σε μη καλά αεριζόμενους χώρους), η ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ σπάνια, υπάρχει και κληρονομική μορφή που εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες. Το κάπνισμα, ακόμη και το παθητικό, αποτελεί τον σημαντικότερο επιβαρυντικό παράγοντα και σε αυτό οφείλεται το μεγαλύτερο ποσοστό της ΧΑΠ (άνω του 90%) στις ανεπτυγμένες χώρες. Το γενετικό υπόβαθρο είναι σημαντικό καθώς δεν αναπτύσσουν όλοι οι καπνιστές ΧΑΠ. Τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης, η χρήση τζακιών, σομπών και άλλων ρυπογόνων μέσων θέρμανσης, έχει συντελέσει στην επιδείνωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, ειδικά στα αστικά κέντρα, συντελώντας σε έξαρση των συμπτωμάτων των ασθενών με ΧΑΠ. Πως γίνεται η διάγνωση της ΧΑΠ; Παρόλο που η υποψία της ΧΑΠ τίθεται ακόμη και από τον ενημερωμένο ασθενή, η διάγνωση απαιτεί την συμβολή του ειδικού ιατρού, δηλαδή του πνευμονολόγου. Και αυτό διότι σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες για την διάγνωση της ΧΑΠ απαιτείται μέτρηση της πνευμονικής λειτουργίας με σπιρομέτρηση.

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Η λήψη θεραπείας χωρίς να έχει προηγηθεί σπιρομέτρηση ισοδυναμεί με την λήψη αγωγής για την υπέρταση χωρίς να μετριέται η αρτηριακή πίεση. Επιπλέον ο πνευμονολόγος που διαθέτει κατάλληλο εξοπλισμό μπορεί να μετρήσει την υπερδιάταση και τους όγκους του πνεύμονα σας (με την εξέταση των στατικών όγκων), τον βαθμό του εμφυσήματος (με την εξέταση της διάχυσης) και το οξυγόνο στο αίμα σας (με την μέτρηση των αερίων αίματος). Η σπιρομέτρηση είναι η ΜΟΝΗ εξέταση που θα θέσει η θα αποκλείσει την διάγνωση της νόσου σε ένα καπνιστή με συμπτώματα συμβατά με ΧΑΠ. Πως παρακολουθείται η ΧΑΠ; Επειδή η ΧΑΠ είναι χρόνια νόσος είναι αναγκαίο να επισκέπτεστε τακτικά τον πνευμονολόγο σας. Αυτός ρωτώντας για τα συμπτώματα σας, εξετάζοντας σας και κάνοντας ειδικές εξετάσεις μπορεί να κρίνει αν έχει αποτέλεσμα η θεραπεία σας και να προβεί σε αναγκαίες αλλαγές. Μερικές από τις εξετάσεις που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας για να ελέγξει την κατάστασή σας είναι: • Σπιρομέτρηση. Κατά την εξέταση αυτή παίρνετε μία όσο πιο βαθιά ανάσα μπορείτε ώστε να γεμίσετε τους πνεύμονές σας με αέρα και εκπνέετε όσο πιο δυνατά και γρήγορα μπορείτε για τουλάχιστον 6 δευτερόλεπτα μέσα σε ένα μηχάνημα που ονομάζεται σπιρόμετρο. Το σπιρόμετρο μετράει τον τρόπο (την ευκολία ή την δυσκολία) με τον οποίο διέρχεται ο αέρας μέσα στους βρόγχους. Εάν έχετε ΧΑΠ η σπιρομέτρηση σας θα έχει μειωμένες τιμές ανάλογες με τον βαθμό της νόσου. Η σπιρομέτρηση είναι η αναντικατάστατη εξέταση διότι θέτει την διάγνωση της ΧΑΠ, μετράει τον βαθμό της απόφραξής, την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και τέλος βοηθάει στην παρακολούθηση της πορείας της νόσου σε βάθος χρόνου.

• Μέτρηση στατικών πνευμονικών όγκων: Είναι μία ειδική εξέταση που μπορεί να γίνει μόνο σε ειδικά σπιρόμετρα (εικόνα) . Με την εξέταση αυτή μετρώνται με πολύπλοκες και ευαίσθητες μεθόδους το συνολικό μέγεθος και διάφοροι επιμέρους όγκοι του πνεύμονα. Για παράδειγμα μπορεί να μετρηθεί η ποσότητα του αέρα που παραμένει στους πνεύμονες σας λόγω της απόφραξης και ο βαθμός του εμφυσήματος.

• Διάχυση: Η διάχυση είναι επίσης μία πολύ ακριβής και ευαίσθητη μέθοδος με την οποία μετράμε το πόσο καλά ανταλλάσσουν τα αέρια οι πνεύμονες σας, βρί-

σκουμε δηλαδή εάν υπάρχει δυσκολία στην πρόσληψη του οξυγόνου και στην αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα όπως συμβαίνει στο εμφύσημα. Μπορεί να γίνει μόνο με σπιρόμετρα πλήρους λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής.

• Οξυμετρία. Είναι ο απλούστερος τρόπος μέτρησης του οξυγόνου στο αίμα σας. Γίνεται με απλές συσκευές που λέγονται παλμικά οξύμετρα, τα οποία σε μία μικρή οθόνη μας δείχνουν πόσο «γεμάτο» είναι το αίμα μας με οξυγόνο.

• Ανάλογα με την σοβαρότητα της ΧΑΠ μπορεί να χρειαστεί και μέτρηση αερίων αίματος, που εκτός από το οξυγόνο μετράει και το διοξείδιο του άνθρακα που δεν αποβάλλουν οι πνεύμονες σας και κατακρατείται στον οργανισμό σας.

• Ερωτηματολόγια ποιότητας ζωής - ελέγχου της δύσπνοιας. Τα ερωτηματολόγια της ΧΑΠ περιλαμβάνουν ερωτήσεις που εξετάζουν πώς νιώθετε και πόσο έχει επηρεαστεί η καθημερινότητα σας από τη νόσο. Δείχνουν επίσης πόσο βελτιώνει την καθημερινότητα σας η θεραπεία που σας χορηγείται και αν υπάρχει επιδείνωση της νόσου σας. Είναι χρήσιμα για εκτίμηση της αρχικής κατάστασης του οργανισμού σας και για την παρακολούθηση σε βάθος χρόνου. Ποια είναι η θεραπεία στη ΧΑΠ; Μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί φάρμακα που να θεραπεύουν τη ΧΑΠ και αυτό πιθανώς συμβαίνει διότι οι βλάβες του τσιγάρου είναι μη αναστρέψιμες. Η θεραπεία επομένως στοχεύει στη σταθεροποίηση της νόσου και στην υποχώρηση των συμπτωμάτων, όπως ακριβώς γίνεται και σε άλλα χρόνια νοσήματα όπως η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης Πρωταρχικό στην αντιμετώπιση της ΧΑΠ ρόλο έχει η απομάκρυνση από τους βλαβερούς παράγοντες και ειδικά από το κάπνισμα. Ο ευκολότερος τρόπος για να σταματήσει κάποιος το κάπνισμα είναι με τη βοήθεια που θα λάβει σε ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος λειτουργούν στα ιδιωτικά ιατρεία πνευμονολόγων και σε μερικά νοσοκομεία. Οι πνευμονολόγοι που ασχολούνται με τη διακοπή του καπνίσματος έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση τόσο κατά την εξειδίκευση τους όσο και σε ειδικά εντατικά σεμινάρια που οργανώνονται τακτικά από την Ελληνική και την Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρία. Στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος εφαρμόζονται σύγχρονες, μελετημένες και αποδεδειγμένες επιστημονικά μέθοδοι αντιμετώπισης της εξάρτησης από τη νικοτίνη. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, που συνήθως διαρκεί μερικούς μήνες, ο καπνιστής ενδέχεται να λάβει κάποια φαρμακευτική αγωγή που με απόλυτη ασφάλεια θα του μειώσει τα στερητικά συμπτώματα και θα καταστήσει την απεξάρτηση από τη νικοτίνη, μία απλή διαδικασία. Η φαρμακευτική αγωγή που πιθανόν χορηγηθεί είναι εξειδικευμένη και ρυθμισμένη κατάλληλα για τον συγκεκριμένο καπνιστή, διαρκεί 2-3 μήνες και μπορεί να είναι από υποκατάστατα νικοτίνης (έμπλαστρα, τσίχλες, «πιπάκια», spray κα), νεότερα δισκία ή συνδυασμοί αυτών. Η παραπάνω διαδικασία καθιστά την διακοπή μία εύκολη και ασφαλή πραγματικότητα για τον ασθενή με ποσοστά επιτυχίας πάνω από 80%. Και το εντυπωσιακό: o ασθενής συνήθως σταματά να καπνίζει από τις πρώτες κιόλας ημέρες!

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 161

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Επιδημιολογία της ΧΑΠ. Η ΧΑΠ αποτελεί σημαντικό πρόβλημα υγείας παγκοσμίως και η εμφάνιση της ακολουθεί παράλληλη πορεία με αυτή της καπνιστικής συνήθειας. Υπολογίζεται ότι σήμερα από ΧΑΠ νοσούν 210 εκατομμύρια άνθρωποι και ότι ευθύνεται για περισσότερους από τρία εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως κάθε χρόνο.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία (2012) η ΧΑΠ είναι πλέον η 3η αιτία θανάτου παγκοσμίως και αυτό διότι εμφανίζεται με ιδιαίτερα αυξημένα ποσοστά στις αναπτυγμένες χώρες. Αποτελεί δε σημαντικότατη αιτία αναπηρίας για τον ασθενή. Για τον λόγο αυτό ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κατέταξε την ΧΑΠ σε μία από τις 5 πιο επικίνδυνες ασθένειες της επόμενης χιλιετίας και συντονίζει προσπάθειες για την αντιμετώπισή της. Τα τελευταία δεδομένα στην χώρα μας δείχνουν ότι από ΧΑΠ πάσχει το 8,4% των Ελλήνων (12% ανδρών και 5% γυναικών). Αυτό σημαίνει ότι περίπου 600.000 Έλληνες έχουν ΧΑΠ. Δυστυχώς οι μελέτες δείχνουν ότι οι μισοί από αυτούς δεν το ξέρουν και επομένως στερούνται από τα οφέλη της έγκαιρης διάγνωσης και θεραπείας. Το 7% των Ελλήνων ασθενών με χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) που θα νοσηλευτεί στο νοσοκομείο λόγω παρόξυνσης θα πεθάνει εντός τριών μηνών, σύμφωνα με την πανευρωπαϊκή μελέτη ERS COPD Audit που πραγματοποιήθηκε με συμμετοχή 16.000 ασθενών. Τι συμβαίνει στον πνεύμονα στην ΧΑΠ; Στην ΧΑΠ, όπως είπαμε, περιλαμβάνεται η χρόνια βρογχίτιδα και το εμφύσημα. Στην χρόνια βρογχίτιδα παρατηρείται στένωση των αεραγωγών μέσα από τους οποίους μεταφέρεται ο αέρας στους πνεύμονες (που ονομάζονται βρόγχοι) Η απόφραξη αυτή συμβαίνει διότι ο καπνός του τσιγάρου δημιουργεί χρόνιο ερεθισμό και φλεγμονή στο τοίχωμα των βρόγχων με αποτέλεσμα να προκαλείται σταδιακά μόνιμη ουλοποίηση τους. Επιπλέον, συμβαίνει αυξημένη παραγωγή βλέννης, δηλαδή πτυέλων στο εσωτερικό των βρόγχων. Τα παραπάνω προκαλούν τα χαρακτηριστικά συμπτώματα της χρόνιας βρογχίτιδας που είναι η δύσπνοια και ο παραγωγικός βήχα (φλέγματα).

Στο εμφύσημα συμβαίνει καταστροφή των κυψελίδων, οι οποίες είναι μικροσκοπικοί σάκοι βαθειά μέσα στους πνεύμονες και στις οποίους γίνεται η ανταλλαγή των αερίων και η οξυγόνωση του αίματος (πρόσληψη οξυγόνου και αποβολή διοξειδίου του άνθρακα ) . Α ποτ έ λ ε σμα αυτών των αλλοιώσεων είναι η μείωση της εσωτερικής επιφάνειας του πνεύμονα στην οποία διενεργείται η ανταλλαγή αυτή, η μείωση του οξυγόνου στο αίμα και η κατακράτηση διοξειδίου του άνθρακα. Επιπλέον όταν οι κυψελίδες ελαττώνονται, χάνουν την ελαστικότητα τους, μειώνεται η φυσιολογική τους τάση να αδειάζουν (ξεφουσκώνουν) και παγιδεύουν αέρα μέσα τους. Το γεγονός αυτό ονομάζεται υπερδιάταση και συμβάλλει ξεχωριστά στην εμφάνιση της δύσπνοιας. Με απλά λόγια φανταστείτε τον πνεύμονα σαν ένα καλαμάκι ( αεραγωγοί-βρόγχοι) που οδηγεί σε ένα πυκνό σφουγγάρι (κυψελίδες). Στην χρόνια βρογχίτιδα υπάρχει δύσπνοια γιατί το καλαμάκι (από το οποίο αναπνέουμε) είναι στενωμένο και ο αέρας μετακινείται με δυσκολία. Στο εμφύσημα το σφουγγάρι (κυψελίδες) έχει καταστραφεί, δεν είναι πλέον πυκνό και δεν κρατάει πολύ νερό (αέρα) και δεν είναι πλέον απορροφητικό (δεν μαζεύει πολύ οξυγόνο). Ο συνδυασμός αυτών των συμβαίνει στην χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια Τι προκαλεί την ΧΑΠ; Η ΧΑΠ μπορεί να προκληθεί από πολλούς παράγοντες, όπως ο καπνός του τσιγάρου, η έκθεση σε βλαβερές ουσίες στον επαγγελματικό χώρο (σκόνη, χημικά, αναθυμιάσεις), η ενδοοικιακή μόλυνση από καύση βιομάζας ( από μαγκάλια, τζάκια, ξυλόσομπες σε μη καλά αεριζόμενους χώρους), η ατμοσφαιρική ρύπανση, ενώ σπάνια, υπάρχει και κληρονομική μορφή που εμφανίζεται σε νεότερες ηλικίες. Το κάπνισμα, ακόμη και το παθητικό, αποτελεί τον σημαντικότερο επιβαρυντικό παράγοντα και σε αυτό οφείλεται το μεγαλύτερο ποσοστό της ΧΑΠ (άνω του 90%) στις ανεπτυγμένες χώρες. Το γενετικό υπόβαθρο είναι σημαντικό καθώς δεν αναπτύσσουν όλοι οι καπνιστές ΧΑΠ. Τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης, η χρήση τζακιών, σομπών και άλλων ρυπογόνων μέσων θέρμανσης, έχει συντελέσει στην επιδείνωση της ρύπανσης της ατμόσφαιρας, ειδικά στα αστικά κέντρα, συντελώντας σε έξαρση των συμπτωμάτων των ασθενών με ΧΑΠ. Πως γίνεται η διάγνωση της ΧΑΠ; Παρόλο που η υποψία της ΧΑΠ τίθεται ακόμη και από τον ενημερωμένο ασθενή, η διάγνωση απαιτεί την συμβολή του ειδικού ιατρού, δηλαδή του πνευμονολόγου. Και αυτό διότι σύμφωνα με τις διεθνείς οδηγίες για την διάγνωση της ΧΑΠ απαιτείται μέτρηση της πνευμονικής λειτουργίας με σπιρομέτρηση.

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Η λήψη θεραπείας χωρίς να έχει προηγηθεί σπιρομέτρηση ισοδυναμεί με την λήψη αγωγής για την υπέρταση χωρίς να μετριέται η αρτηριακή πίεση. Επιπλέον ο πνευμονολόγος που διαθέτει κατάλληλο εξοπλισμό μπορεί να μετρήσει την υπερδιάταση και τους όγκους του πνεύμονα σας (με την εξέταση των στατικών όγκων), τον βαθμό του εμφυσήματος (με την εξέταση της διάχυσης) και το οξυγόνο στο αίμα σας (με την μέτρηση των αερίων αίματος). Η σπιρομέτρηση είναι η ΜΟΝΗ εξέταση που θα θέσει η θα αποκλείσει την διάγνωση της νόσου σε ένα καπνιστή με συμπτώματα συμβατά με ΧΑΠ. Πως παρακολουθείται η ΧΑΠ; Επειδή η ΧΑΠ είναι χρόνια νόσος είναι αναγκαίο να επισκέπτεστε τακτικά τον πνευμονολόγο σας. Αυτός ρωτώντας για τα συμπτώματα σας, εξετάζοντας σας και κάνοντας ειδικές εξετάσεις μπορεί να κρίνει αν έχει αποτέλεσμα η θεραπεία σας και να προβεί σε αναγκαίες αλλαγές. Μερικές από τις εξετάσεις που μπορεί να κάνει ο γιατρός σας για να ελέγξει την κατάστασή σας είναι: • Σπιρομέτρηση. Κατά την εξέταση αυτή παίρνετε μία όσο πιο βαθιά ανάσα μπορείτε ώστε να γεμίσετε τους πνεύμονές σας με αέρα και εκπνέετε όσο πιο δυνατά και γρήγορα μπορείτε για τουλάχιστον 6 δευτερόλεπτα μέσα σε ένα μηχάνημα που ονομάζεται σπιρόμετρο. Το σπιρόμετρο μετράει τον τρόπο (την ευκολία ή την δυσκολία) με τον οποίο διέρχεται ο αέρας μέσα στους βρόγχους. Εάν έχετε ΧΑΠ η σπιρομέτρηση σας θα έχει μειωμένες τιμές ανάλογες με τον βαθμό της νόσου. Η σπιρομέτρηση είναι η αναντικατάστατη εξέταση διότι θέτει την διάγνωση της ΧΑΠ, μετράει τον βαθμό της απόφραξής, την αποτελεσματικότητα της θεραπείας και τέλος βοηθάει στην παρακολούθηση της πορείας της νόσου σε βάθος χρόνου.

• Μέτρηση στατικών πνευμονικών όγκων: Είναι μία ειδική εξέταση που μπορεί να γίνει μόνο σε ειδικά σπιρόμετρα (εικόνα) . Με την εξέταση αυτή μετρώνται με πολύπλοκες και ευαίσθητες μεθόδους το συνολικό μέγεθος και διάφοροι επιμέρους όγκοι του πνεύμονα. Για παράδειγμα μπορεί να μετρηθεί η ποσότητα του αέρα που παραμένει στους πνεύμονες σας λόγω της απόφραξης και ο βαθμός του εμφυσήματος.

• Διάχυση: Η διάχυση είναι επίσης μία πολύ ακριβής και ευαίσθητη μέθοδος με την οποία μετράμε το πόσο καλά ανταλλάσσουν τα αέρια οι πνεύμονες σας, βρί-

σκουμε δηλαδή εάν υπάρχει δυσκολία στην πρόσληψη του οξυγόνου και στην αποβολή του διοξειδίου του άνθρακα όπως συμβαίνει στο εμφύσημα. Μπορεί να γίνει μόνο με σπιρόμετρα πλήρους λειτουργικού ελέγχου της αναπνοής.

• Οξυμετρία. Είναι ο απλούστερος τρόπος μέτρησης του οξυγόνου στο αίμα σας. Γίνεται με απλές συσκευές που λέγονται παλμικά οξύμετρα, τα οποία σε μία μικρή οθόνη μας δείχνουν πόσο «γεμάτο» είναι το αίμα μας με οξυγόνο.

• Ανάλογα με την σοβαρότητα της ΧΑΠ μπορεί να χρειαστεί και μέτρηση αερίων αίματος, που εκτός από το οξυγόνο μετράει και το διοξείδιο του άνθρακα που δεν αποβάλλουν οι πνεύμονες σας και κατακρατείται στον οργανισμό σας.

• Ερωτηματολόγια ποιότητας ζωής - ελέγχου της δύσπνοιας. Τα ερωτηματολόγια της ΧΑΠ περιλαμβάνουν ερωτήσεις που εξετάζουν πώς νιώθετε και πόσο έχει επηρεαστεί η καθημερινότητα σας από τη νόσο. Δείχνουν επίσης πόσο βελτιώνει την καθημερινότητα σας η θεραπεία που σας χορηγείται και αν υπάρχει επιδείνωση της νόσου σας. Είναι χρήσιμα για εκτίμηση της αρχικής κατάστασης του οργανισμού σας και για την παρακολούθηση σε βάθος χρόνου. Ποια είναι η θεραπεία στη ΧΑΠ; Μέχρι σήμερα δεν έχουν βρεθεί φάρμακα που να θεραπεύουν τη ΧΑΠ και αυτό πιθανώς συμβαίνει διότι οι βλάβες του τσιγάρου είναι μη αναστρέψιμες. Η θεραπεία επομένως στοχεύει στη σταθεροποίηση της νόσου και στην υποχώρηση των συμπτωμάτων, όπως ακριβώς γίνεται και σε άλλα χρόνια νοσήματα όπως η υπέρταση ή ο σακχαρώδης διαβήτης Πρωταρχικό στην αντιμετώπιση της ΧΑΠ ρόλο έχει η απομάκρυνση από τους βλαβερούς παράγοντες και ειδικά από το κάπνισμα. Ο ευκολότερος τρόπος για να σταματήσει κάποιος το κάπνισμα είναι με τη βοήθεια που θα λάβει σε ένα ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Τα ιατρεία διακοπής καπνίσματος λειτουργούν στα ιδιωτικά ιατρεία πνευμονολόγων και σε μερικά νοσοκομεία. Οι πνευμονολόγοι που ασχολούνται με τη διακοπή του καπνίσματος έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση τόσο κατά την εξειδίκευση τους όσο και σε ειδικά εντατικά σεμινάρια που οργανώνονται τακτικά από την Ελληνική και την Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρία. Στα ιατρεία διακοπής καπνίσματος εφαρμόζονται σύγχρονες, μελετημένες και αποδεδειγμένες επιστημονικά μέθοδοι αντιμετώπισης της εξάρτησης από τη νικοτίνη. Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης, που συνήθως διαρκεί μερικούς μήνες, ο καπνιστής ενδέχεται να λάβει κάποια φαρμακευτική αγωγή που με απόλυτη ασφάλεια θα του μειώσει τα στερητικά συμπτώματα και θα καταστήσει την απεξάρτηση από τη νικοτίνη, μία απλή διαδικασία. Η φαρμακευτική αγωγή που πιθανόν χορηγηθεί είναι εξειδικευμένη και ρυθμισμένη κατάλληλα για τον συγκεκριμένο καπνιστή, διαρκεί 2-3 μήνες και μπορεί να είναι από υποκατάστατα νικοτίνης (έμπλαστρα, τσίχλες, «πιπάκια», spray κα), νεότερα δισκία ή συνδυασμοί αυτών. Η παραπάνω διαδικασία καθιστά την διακοπή μία εύκολη και ασφαλή πραγματικότητα για τον ασθενή με ποσοστά επιτυχίας πάνω από 80%. Και το εντυπωσιακό: o ασθενής συνήθως σταματά να καπνίζει από τις πρώτες κιόλας ημέρες!

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 161

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Για την θεραπεία της ΧΑΠ χρησιμοποιούμε κυρίως φάρμακα σε μορφή εισπνοών. Οι εισπνοές αυτές περιέχουν κυρίως βρογχοδιασταλτικές ουσίες που βοηθούν στο να διατηρούνται οι βρόγχοι ανοικτοί και να μειώνεται η δύσπνοια στον ασθενή με ΧΑΠ. Μερικές φορές οι εισπνοές χρειάζεται να περιέχουν και κορτιζόνη (ανάλογα με την σοβαρότητα της νόσου) για την μείωση της φλεγμονής και πιθανώς τη μείωση των συχνών παροξυσμών-κρίσεων της νόσου. Η χορήγηση φαρμάκων με τη μορφή εισπνοών έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην βελτίωση της ζωής του ασθενή, δρα τοπικά στους βρόγχους (επομένως πρακτικά δεν έχει παρενέργειες) και δεν αλληλεπιδρά με καμία άλλη θεραπεία που τυχόν χορηγείται από το στόμα. Επιπλέον η αποτελεσματικότητα της θεραπείας μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια με τη σπιρομέτρηση και να εκτιμηθεί η δράση της σε βάθος χρόνου. Εκτός από τις εισπνοές υπάρχουν φάρμακα για την ΧΑΠ με την μορφή δισκίων τα οποία μπορούν να προστεθούν στη θεραπεία με τις εισπνοές για να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα τελευταία χρόνια γίνεται εκτεταμένη έρευνα για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ και κάθε χρόνο αναπτύσσονται νέα, ιδιαίτερα αποτελεσματικά φάρμακα. Με τα νεότερα αυτά φάρμακα αυξάνονται οι επιλογές και οι δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε πλήρως τη συμπτωματολογία της νόσου και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής του ασθενή.

162 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Όταν η ΧΑΠ είναι πιο σοβαρή το αίμα μπορεί να μην οξυγονώνεται επαρκώς όπως περιγράψαμε. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να χρειαστείτε οξυγόνο στο σπίτι για κάποιες ώρες ημερησίως ή ακόμη και συνεχώς. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν ειδικές –φορητές πλέονσυσκευές, οι συμπυκνωτές οξυγόνου, που παράγουν οξυγόνο. Ο στόχος βέβαια της θεραπείας είναι να μην φτάσει κάποιος σε αυτό το στάδιο της νόσου και για να μην συμβεί αυτό χρειάζεται σωστή θεραπευτική αγωγή και οπωσδήποτε διακοπή του καπνίσματος. Η σωστή άσκηση είναι εντελώς απαραίτητη για τον ασθενή με ΧΑΠ, γιατί βελτιώνει τις αντοχές του, γυμνάζει το αναπνευστικό σύστημα, περιορίζει την καχεξία (την απώλεια δηλαδή μυϊκής μάζας και το αδυνάτισμα) και βελτιώνει την ψυχολογία του. Περπατάτε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα αφού λάβετε τα φάρμακα σας. Εάν λαχανιάζετε κατά την άσκηση, αυτό δεν είναι επικίνδυνο και το λαχάνιασμα υποχωρεί γρήγορα όταν σταματήσετε την άσκηση. Ο ρυθμός με τον οποίο ασκείστε πρέπει να είναι τέτοιος ώστε να μην εμφανίζεται δύσπνοια κατά τη διάρκεια της άσκησης. Για τους ασθενείς που έχουν εντονότερα συμπτώματα υπάρχουν και ειδικά προγράμματα άσκησης, τα λεγόμενα ‘προγράμματα αποκατάστασης’. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή στην καθημερινότητά σας. Θα πρέπει να προσπαθείτε να τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά. Τρώτε 3–4 γεύματα την ημέρα και αποφύγετε δύσπεπτες τροφές. Αν δεν νιώθετε καλά, θα πρέπει να τρώτε καθημερινά 5-6 μικρότερα γεύματα από μαλακές τροφές. Προτιμότερες είναι τροφές και ροφήματα πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες όπως ζυμαρικά, κοτόπουλο και ψάρι. Αν είστε υπέρβαρος, θα έχετε ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα με την αναπνοή. Ωστόσο, αν το βάρος σας είναι λιγότερο από αυτό που αναλογεί στο ύψος σας,

ίσως χρειαστεί να κάνετε ειδική διατροφή. Δεν υπάρχει πρόβλημα να καταναλώνετε οινοπνευματώδη με τα γεύματα, εφόσον το κάνετε με μέτρο. Ο ασθενής με ΧΑΠ θα πρέπει να κάνει ετησίως το αντιγριπικό εμβόλιο, και μία φορά το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου.

Oι ασθενείς με ΧΑΠ είναι κατά κανόνα μέσης και μεγάλης ηλικίας και εμφανίζουν συχνά συνυπάρχουσες παθήσεις οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν, με συχνότερες τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον καρκίνο του πνεύμονα, την οστεοπόρωση, το σακχαρώδη διαβήτη και το μεταβολικό σύνδρομο καθώς και το άγχος και την κατάθλιψη. Σε μερικές περιπτώσεις εμφυσήματος υπάρχουν χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης κάποιων προσβεβλημένων τμημάτων του πνεύμονα που βελτιώνουν τα συμπτώματα. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι η αγωγή για την ΧΑΠ δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς, ούτε καν η ίδια για ένα συγκεκριμένο ασθενή στη πορεία του χρόνου. Η αγωγή μεταβάλλεται και προσαρμόζεται από τον θεράποντα πνευμονολόγο που έχει τον εξοπλισμό, την γνώση και την εμπειρία ώστε να αξιολογεί όλες τις παραμέτρους της νόσου, όπως την πνευμονική λειτουργιά (σπιρομέτρηση), το ιστορικό των παροξύνσεων και τα ειδικά ερωτηματολόγια εκτίμησης της λειτουργικής κατάστασης του ασθενούς.

C

M

Y

CM

MY

Τι είναι παρόξυνση και πότε θα συμβουλευτώ εκτάκτως τον ιατρό μου; Παρόξυνση της ΧΑΠ είναι η επιδείνωση της νόσου που συμβαίνει συνηθέστερα κατά τη διάρκεια πνευμονικών λοιμώξεων. Εάν κάποια στιγμή έχετε περισσότερη δύσπνοια, λαχανιάζετε πολύ εύκολα και έχετε περισσότερα πτύελα με αλλαγή στο χώμα τους τότε η νόσος σας είναι σε παρόξυνση. Επίσης αν πρηστούν τα πόδια σας, βγάζετε αίμα κατά τον βήχα, έχετε υπνηλία ή πόνο στα πλευρά σας που χειροτερεύει με την αναπνοή πρέπει να επισκεφτείτε τον ιατρό σας. Για την άμεση ανακούφιση από τη δύσπνοια λάβετε εισπνοές από το ανακουφιστικό σας φάρμακο. Κινδυνεύω από την ΧΑΠ; Αποτελώντας μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο, είναι σαφές πως ο ασθενής με ΧΑΠ πάσχει από ένα σοβαρό και ύπουλο νόσημα. Η σωστή αγωγή και παρακολούθηση από τον ειδικό μπορεί να οδηγήσει στον πλήρη έλεγχο της και στην εξάλειψη του κινδύνου. Καθώς η ΧΑΠ δεν είναι νόσος που θεραπεύεται, θα πρέπει να λαμβάνετε διαρκώς τα φάρμακα σας και να είστε εξοικειωμένος με την χρήση τους. Εάν δεν καπνίζετε, είστε επιμελής με την αγωγή σας και τους ελέγχους σας από τον θεράποντα πνευμονολόγο, αποφεύγετε τις λοιμώξεις και ασκείστε, τότε η νόσος σταθεροποιείται, τα συμπτώματα υποχωρούν σε σημαντικό βαθμό και βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής σας. Και μην ξεχνάτε…. η έγκαιρη διάγνωση σε αρχικά στάδια είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία και αυτή γίνεται με την σπιρομέτρηση στον πνευμονολόγο! 

CY

CMY

K

Η ΝΟΣΟΣ ΤΩΝ ΚΑΠΝΙΣΤΩΝ

Για την θεραπεία της ΧΑΠ χρησιμοποιούμε κυρίως φάρμακα σε μορφή εισπνοών. Οι εισπνοές αυτές περιέχουν κυρίως βρογχοδιασταλτικές ουσίες που βοηθούν στο να διατηρούνται οι βρόγχοι ανοικτοί και να μειώνεται η δύσπνοια στον ασθενή με ΧΑΠ. Μερικές φορές οι εισπνοές χρειάζεται να περιέχουν και κορτιζόνη (ανάλογα με την σοβαρότητα της νόσου) για την μείωση της φλεγμονής και πιθανώς τη μείωση των συχνών παροξυσμών-κρίσεων της νόσου. Η χορήγηση φαρμάκων με τη μορφή εισπνοών έχει εντυπωσιακά αποτελέσματα στην βελτίωση της ζωής του ασθενή, δρα τοπικά στους βρόγχους (επομένως πρακτικά δεν έχει παρενέργειες) και δεν αλληλεπιδρά με καμία άλλη θεραπεία που τυχόν χορηγείται από το στόμα. Επιπλέον η αποτελεσματικότητα της θεραπείας μπορεί να μετρηθεί με ακρίβεια με τη σπιρομέτρηση και να εκτιμηθεί η δράση της σε βάθος χρόνου. Εκτός από τις εισπνοές υπάρχουν φάρμακα για την ΧΑΠ με την μορφή δισκίων τα οποία μπορούν να προστεθούν στη θεραπεία με τις εισπνοές για να επιτύχουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα. Τα τελευταία χρόνια γίνεται εκτεταμένη έρευνα για την αντιμετώπιση της ΧΑΠ και κάθε χρόνο αναπτύσσονται νέα, ιδιαίτερα αποτελεσματικά φάρμακα. Με τα νεότερα αυτά φάρμακα αυξάνονται οι επιλογές και οι δυνατότητες να αντιμετωπίσουμε πλήρως τη συμπτωματολογία της νόσου και να βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής του ασθενή.

162 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Όταν η ΧΑΠ είναι πιο σοβαρή το αίμα μπορεί να μην οξυγονώνεται επαρκώς όπως περιγράψαμε. Στην περίπτωση αυτή μπορεί να χρειαστείτε οξυγόνο στο σπίτι για κάποιες ώρες ημερησίως ή ακόμη και συνεχώς. Για τον λόγο αυτό υπάρχουν ειδικές –φορητές πλέονσυσκευές, οι συμπυκνωτές οξυγόνου, που παράγουν οξυγόνο. Ο στόχος βέβαια της θεραπείας είναι να μην φτάσει κάποιος σε αυτό το στάδιο της νόσου και για να μην συμβεί αυτό χρειάζεται σωστή θεραπευτική αγωγή και οπωσδήποτε διακοπή του καπνίσματος. Η σωστή άσκηση είναι εντελώς απαραίτητη για τον ασθενή με ΧΑΠ, γιατί βελτιώνει τις αντοχές του, γυμνάζει το αναπνευστικό σύστημα, περιορίζει την καχεξία (την απώλεια δηλαδή μυϊκής μάζας και το αδυνάτισμα) και βελτιώνει την ψυχολογία του. Περπατάτε τουλάχιστον 30 λεπτά την ημέρα αφού λάβετε τα φάρμακα σας. Εάν λαχανιάζετε κατά την άσκηση, αυτό δεν είναι επικίνδυνο και το λαχάνιασμα υποχωρεί γρήγορα όταν σταματήσετε την άσκηση. Ο ρυθμός με τον οποίο ασκείστε πρέπει να είναι τέτοιος ώστε να μην εμφανίζεται δύσπνοια κατά τη διάρκεια της άσκησης. Για τους ασθενείς που έχουν εντονότερα συμπτώματα υπάρχουν και ειδικά προγράμματα άσκησης, τα λεγόμενα ‘προγράμματα αποκατάστασης’. Είναι σημαντικό να ακολουθείτε υγιεινή διατροφή στην καθημερινότητά σας. Θα πρέπει να προσπαθείτε να τρώτε πολλά φρούτα και λαχανικά. Τρώτε 3–4 γεύματα την ημέρα και αποφύγετε δύσπεπτες τροφές. Αν δεν νιώθετε καλά, θα πρέπει να τρώτε καθημερινά 5-6 μικρότερα γεύματα από μαλακές τροφές. Προτιμότερες είναι τροφές και ροφήματα πλούσια σε υδατάνθρακες και πρωτεΐνες όπως ζυμαρικά, κοτόπουλο και ψάρι. Αν είστε υπέρβαρος, θα έχετε ακόμα μεγαλύτερο πρόβλημα με την αναπνοή. Ωστόσο, αν το βάρος σας είναι λιγότερο από αυτό που αναλογεί στο ύψος σας,

ίσως χρειαστεί να κάνετε ειδική διατροφή. Δεν υπάρχει πρόβλημα να καταναλώνετε οινοπνευματώδη με τα γεύματα, εφόσον το κάνετε με μέτρο. Ο ασθενής με ΧΑΠ θα πρέπει να κάνει ετησίως το αντιγριπικό εμβόλιο, και μία φορά το εμβόλιο κατά του πνευμονιόκοκκου.

Oι ασθενείς με ΧΑΠ είναι κατά κανόνα μέσης και μεγάλης ηλικίας και εμφανίζουν συχνά συνυπάρχουσες παθήσεις οι οποίες πρέπει να αντιμετωπιστούν, με συχνότερες τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τον καρκίνο του πνεύμονα, την οστεοπόρωση, το σακχαρώδη διαβήτη και το μεταβολικό σύνδρομο καθώς και το άγχος και την κατάθλιψη. Σε μερικές περιπτώσεις εμφυσήματος υπάρχουν χειρουργικές επεμβάσεις αφαίρεσης κάποιων προσβεβλημένων τμημάτων του πνεύμονα που βελτιώνουν τα συμπτώματα. Αυτό που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι ότι η αγωγή για την ΧΑΠ δεν είναι ίδια για όλους τους ασθενείς, ούτε καν η ίδια για ένα συγκεκριμένο ασθενή στη πορεία του χρόνου. Η αγωγή μεταβάλλεται και προσαρμόζεται από τον θεράποντα πνευμονολόγο που έχει τον εξοπλισμό, την γνώση και την εμπειρία ώστε να αξιολογεί όλες τις παραμέτρους της νόσου, όπως την πνευμονική λειτουργιά (σπιρομέτρηση), το ιστορικό των παροξύνσεων και τα ειδικά ερωτηματολόγια εκτίμησης της λειτουργικής κατάστασης του ασθενούς.

C

M

Y

CM

MY

Τι είναι παρόξυνση και πότε θα συμβουλευτώ εκτάκτως τον ιατρό μου; Παρόξυνση της ΧΑΠ είναι η επιδείνωση της νόσου που συμβαίνει συνηθέστερα κατά τη διάρκεια πνευμονικών λοιμώξεων. Εάν κάποια στιγμή έχετε περισσότερη δύσπνοια, λαχανιάζετε πολύ εύκολα και έχετε περισσότερα πτύελα με αλλαγή στο χώμα τους τότε η νόσος σας είναι σε παρόξυνση. Επίσης αν πρηστούν τα πόδια σας, βγάζετε αίμα κατά τον βήχα, έχετε υπνηλία ή πόνο στα πλευρά σας που χειροτερεύει με την αναπνοή πρέπει να επισκεφτείτε τον ιατρό σας. Για την άμεση ανακούφιση από τη δύσπνοια λάβετε εισπνοές από το ανακουφιστικό σας φάρμακο. Κινδυνεύω από την ΧΑΠ; Αποτελώντας μία από τις κύριες αιτίες θανάτου στον κόσμο, είναι σαφές πως ο ασθενής με ΧΑΠ πάσχει από ένα σοβαρό και ύπουλο νόσημα. Η σωστή αγωγή και παρακολούθηση από τον ειδικό μπορεί να οδηγήσει στον πλήρη έλεγχο της και στην εξάλειψη του κινδύνου. Καθώς η ΧΑΠ δεν είναι νόσος που θεραπεύεται, θα πρέπει να λαμβάνετε διαρκώς τα φάρμακα σας και να είστε εξοικειωμένος με την χρήση τους. Εάν δεν καπνίζετε, είστε επιμελής με την αγωγή σας και τους ελέγχους σας από τον θεράποντα πνευμονολόγο, αποφεύγετε τις λοιμώξεις και ασκείστε, τότε η νόσος σταθεροποιείται, τα συμπτώματα υποχωρούν σε σημαντικό βαθμό και βελτιώνεται η ποιότητα της ζωής σας. Και μην ξεχνάτε…. η έγκαιρη διάγνωση σε αρχικά στάδια είναι πάντα η καλύτερη θεραπεία και αυτή γίνεται με την σπιρομέτρηση στον πνευμονολόγο! 

CY

CMY

K

Αντιμετώπιση λιθίασης ουρητήρα

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 28211 13283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

Ο

υρητηρολιθοτριψία ονομάζεται η ενδοσκοπική εκείνη μέθοδος αντιμετώπισης των λίθων του ουρητήρα. Αποτελεί ελάχιστα επεμβατική μέθοδο όπου μέσω της ουρήθρας και τη χρήση κατάλληλων εργαλείων με οπτικές ίνες, ο Ουρολόγος εισέρχεται εντός του ουρητήρα και αναγνωρίζει τον λίθο σε οποιοδήποτε σημείο της αποχετευτικής οδού ( ουρητηρας – νεφρός). Επιλέγεται ως μέθοδος είτε όταν αποτύχει η εφαρμογή της εξωσωματικής λιθοτριψίας, είτε όταν απαιτηθεί άμεση και απόλυτα επιτυχής αντιμετώπιση της λιθίασης. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες τόσο της Ευρωπαικής όσο και της Αμερικανικής Ουρολογικής εταιρείας έχει την ίδια προτεραιότητα επιλογής με την εξωσωματική λιθοτριψία, για λίθους σε οποιοδήποτε ύψος του ουρητήρα (άνω – μέσο – κάτω τριτημόριο).

164 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι άκαμπτα/ ημιάκαμπτα ή εύκαμπτα (χρήση εντός του νεφρού). Για τον κατακερματισμό των λίθων έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες συσκευές λιθοτριψίας (ηλεκτουδραυλικά, υπέρηχοι, μηχανικός λιθοτρίπτης) ωστόσο, η εφαρμογή του Laser έχει απόλυτη ένδειξη

K

μια και οι ίνες του μπορούν να τοποθετηθούν σε κάθε ενδοσκοπικό εργαλείο (ουρητηροσκόπιο), δίνοντας τη δυνατότητα κατακερματισμού κάθε είδους λίθου. Τα συγκρίματα των λίθων μπορούν να αφαιρεθούν είτε σε μικρά κομμάτια με τη χρήση κατάλληλων ενδοσκοπικών λαβίδων/ μπασκετ συλλήψεως, είτε να κατακερματιστούν σε πολύ μικρά κομμάτια τα οποία μπορούν να αποβληθούν από μόνα τους. Η διενέργεια της ουρητηρολιθοτριψίας απαιτεί ειδική εκπαίδευση, προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα επιπλοκών. Ο ενδοσκοπικός χειρουργός (Ενδοουρολόγος) πρέπει να μπορεί να χειριστεί κατάλληλα τα ενδοσκοπικά εργαλεία, να γνωρίζει τη χρήση όλων των ενδοσκοπικών υλικών και ανάλογα με την εμπειρία να μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία κάθε λίθο όπου και αν βρίσκεται. Συνήθως, μετά το τέλος μιας ουρητηρολιθοτριψίας τοποθετείται στον ουρητήρα ένας εσωτερικός καθετήρας (ουρητηρικό stent τυπου pig tail), ο οποίος αφήνεται για λίγες μέρες δίνοντας τη δυνατότητα στον ουρητήρα επούλωσης και ανεμπόδιστης εκροής των ούρων. 

Αντιμετώπιση λιθίασης ουρητήρα

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 28211 13283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

Ο

υρητηρολιθοτριψία ονομάζεται η ενδοσκοπική εκείνη μέθοδος αντιμετώπισης των λίθων του ουρητήρα. Αποτελεί ελάχιστα επεμβατική μέθοδο όπου μέσω της ουρήθρας και τη χρήση κατάλληλων εργαλείων με οπτικές ίνες, ο Ουρολόγος εισέρχεται εντός του ουρητήρα και αναγνωρίζει τον λίθο σε οποιοδήποτε σημείο της αποχετευτικής οδού ( ουρητηρας – νεφρός). Επιλέγεται ως μέθοδος είτε όταν αποτύχει η εφαρμογή της εξωσωματικής λιθοτριψίας, είτε όταν απαιτηθεί άμεση και απόλυτα επιτυχής αντιμετώπιση της λιθίασης. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες τόσο της Ευρωπαικής όσο και της Αμερικανικής Ουρολογικής εταιρείας έχει την ίδια προτεραιότητα επιλογής με την εξωσωματική λιθοτριψία, για λίθους σε οποιοδήποτε ύψος του ουρητήρα (άνω – μέσο – κάτω τριτημόριο).

164 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται μπορεί να είναι άκαμπτα/ ημιάκαμπτα ή εύκαμπτα (χρήση εντός του νεφρού). Για τον κατακερματισμό των λίθων έχουν χρησιμοποιηθεί διάφορες συσκευές λιθοτριψίας (ηλεκτουδραυλικά, υπέρηχοι, μηχανικός λιθοτρίπτης) ωστόσο, η εφαρμογή του Laser έχει απόλυτη ένδειξη

K

μια και οι ίνες του μπορούν να τοποθετηθούν σε κάθε ενδοσκοπικό εργαλείο (ουρητηροσκόπιο), δίνοντας τη δυνατότητα κατακερματισμού κάθε είδους λίθου. Τα συγκρίματα των λίθων μπορούν να αφαιρεθούν είτε σε μικρά κομμάτια με τη χρήση κατάλληλων ενδοσκοπικών λαβίδων/ μπασκετ συλλήψεως, είτε να κατακερματιστούν σε πολύ μικρά κομμάτια τα οποία μπορούν να αποβληθούν από μόνα τους. Η διενέργεια της ουρητηρολιθοτριψίας απαιτεί ειδική εκπαίδευση, προκειμένου να μειώσει την πιθανότητα επιπλοκών. Ο ενδοσκοπικός χειρουργός (Ενδοουρολόγος) πρέπει να μπορεί να χειριστεί κατάλληλα τα ενδοσκοπικά εργαλεία, να γνωρίζει τη χρήση όλων των ενδοσκοπικών υλικών και ανάλογα με την εμπειρία να μπορεί να αντιμετωπίσει με επιτυχία κάθε λίθο όπου και αν βρίσκεται. Συνήθως, μετά το τέλος μιας ουρητηρολιθοτριψίας τοποθετείται στον ουρητήρα ένας εσωτερικός καθετήρας (ουρητηρικό stent τυπου pig tail), ο οποίος αφήνεται για λίγες μέρες δίνοντας τη δυνατότητα στον ουρητήρα επούλωσης και ανεμπόδιστης εκροής των ούρων. 

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΣΟΙ ΓΥΜΝΑΖΟΝΤΑΙ

Εμμανουήλ Ι. ΑΛΙΦΙΕΡΑΚΗΣ Ειδικός Καρδιολόγος Ειδικευθείς εις το Παρίσι Τ. Ερευνητής Κέντρου Ερευνών Claude Bernard Αν. Παπανδρέου 63 & Κοραή 1 Πλ. Ι. Αλιφιεράκη, Χανιά Τηλ.: 28210 42782

Η

166 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

στάση των γιατρών όταν πρόκειται να χορηγήσουν πιστοποιητικό υγείας σε αθλητές ή σε ανθρώπους κάθε ηλικίας που θέλουν να γυμνάζονται είναι διαφορετική από γιατρό σε γιατρό. Υπάρχουν δύο αντικρουόμενες φιλοσοφίες η μια πολύ αισιόδοξη που λέει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αθλούμενων έχει καλό καρδιαγγειακό σύστημα και η άλλη πολύ απαισιόδοξη που θέλει σε κάθε αθλούμενο να ανακαλύψει έναν πιθανό ασθενή. Οπωσδήποτε το να ανακαλύψουμε όλες τις πιθανές παθήσεις είναι ιατρικώς και οικονομικώς αδύνατον. Ομως είναι απαραίτητο να αναζητήσουμε ορισμένες ανωμαλίες που ευθύνονται για τα σοβαρά καρδιαγγειακά επεισόδια κατά την άθληση. Η κυριότερη αιτία επεισοδίων μετά την ηλικία των 35 χρονών είναι η στεφανιαία νόσος αθηρωματική πάθηση των αγγείων της καρδιάς που προκαλεί το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι πιο συχνές αιτίες επεισοδίων για τις ηλικίες κάτω των 35 χρόνων είναι οι υπερτροφικές μυοκαρδιοπάθειες, ανώμαλες παxύνσεις του καρδιακού μυός. ΄Ενας νέος αθλητής ή γυμναζόμενος ο οποίος δεν έχει βεβαρημένο οικογενειακό και ατομικό ιστορικό, δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, έχει φυσιολογική κλινική εξέταση και φυσιολογική αρτηριακή πίεση καλό θα είναι να κάνει τουλάχιστον ένα απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα το οποίο είναι αρκετό για να μας δώσει κάποιες πληροφορίες για τις παραπάνω αναφερόμενες παθήσεις. Στην περίπτωση που η κλινική εξέταση ή το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποκαλύψουν ανωμαλίες, όπως είναι

ένα φύσημα κατά την ακρόαση της καρδιάς, ή όταν υπάρχουν καρδιακά επεισόδια στην οικογένεια του εξεταζόμενου προχωρούμε σε άλλες εξετάσεις που είναι υπερηχογράφημα της καρδιάς και η δοκιμασία κοπώσεως. Η δοκιμασία κοπώσεως στο ποδήλατο ή στον κυλιόμενο τάπητα είναι εξαιρετικής σημασίας εξέταση κυρίως για τους άνδρες και για ηλικίες αθλουμένων μεγαλύτερες των 35 χρόνων όπου αναζητούμε την στεφανιαία νόσο. Η «δημοφιλής» εξέταση της δοκιμασίας κοπώσεως είναι λοιπόν μια εξέταση που απευθύνεται στους μεγαλύτερους σε ηλικία αθλουμένους εκείνους που έχουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου και σε όσους κάνουν σκληρά αθλήματα όπως ο Μαραθώνιος, η άρση βαρών, η πάλη κ.λ.π. Καλό είναι να γίνονται επίσης σε όσους κάνουν υποβρύχιο κολύμπι, ορειβασία και άλλα αθλήματα στα οποία η παραμικρή ανωμαλία κατά την διάρκεια της προσπάθειας μπορεί να είναι καταστροφική. Σαν συμπέρασμα όσοι γυμνάζονται θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ως προς την αποτελεσματικότητα η προληπτική καρδιολογική εξέταση έχει όρια τα οποία χαράσσονται τόσο από τις δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης, όσο και από την σχέση κόστος της εξετάσεως προς όφελος του εξεταζόμενου. Και κάτι ακόμη δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από εκείνον που αθλήται αλλά δεν τηρεί τους άλλους κανόνες της υγιεινής όπως η διακοπή του καπνίσματος και η προσοχή στην διατροφή. Είναι εκείνος που κινδυνεύει περισσότερο ότι κι αν δείξουν οι ιατρικές εξετάσεις. 

ΣΕ ΠΟΙΕΣ ΙΑΤΡΙΚΕΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΥΠΟΒΑΛΛΟΝΤΑΙ ΟΣΟΙ ΓΥΜΝΑΖΟΝΤΑΙ

Εμμανουήλ Ι. ΑΛΙΦΙΕΡΑΚΗΣ Ειδικός Καρδιολόγος Ειδικευθείς εις το Παρίσι Τ. Ερευνητής Κέντρου Ερευνών Claude Bernard Αν. Παπανδρέου 63 & Κοραή 1 Πλ. Ι. Αλιφιεράκη, Χανιά Τηλ.: 28210 42782

Η

166 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

στάση των γιατρών όταν πρόκειται να χορηγήσουν πιστοποιητικό υγείας σε αθλητές ή σε ανθρώπους κάθε ηλικίας που θέλουν να γυμνάζονται είναι διαφορετική από γιατρό σε γιατρό. Υπάρχουν δύο αντικρουόμενες φιλοσοφίες η μια πολύ αισιόδοξη που λέει ότι η συντριπτική πλειοψηφία των αθλούμενων έχει καλό καρδιαγγειακό σύστημα και η άλλη πολύ απαισιόδοξη που θέλει σε κάθε αθλούμενο να ανακαλύψει έναν πιθανό ασθενή. Οπωσδήποτε το να ανακαλύψουμε όλες τις πιθανές παθήσεις είναι ιατρικώς και οικονομικώς αδύνατον. Ομως είναι απαραίτητο να αναζητήσουμε ορισμένες ανωμαλίες που ευθύνονται για τα σοβαρά καρδιαγγειακά επεισόδια κατά την άθληση. Η κυριότερη αιτία επεισοδίων μετά την ηλικία των 35 χρονών είναι η στεφανιαία νόσος αθηρωματική πάθηση των αγγείων της καρδιάς που προκαλεί το έμφραγμα του μυοκαρδίου. Οι πιο συχνές αιτίες επεισοδίων για τις ηλικίες κάτω των 35 χρόνων είναι οι υπερτροφικές μυοκαρδιοπάθειες, ανώμαλες παxύνσεις του καρδιακού μυός. ΄Ενας νέος αθλητής ή γυμναζόμενος ο οποίος δεν έχει βεβαρημένο οικογενειακό και ατομικό ιστορικό, δεν παρουσιάζει κανένα σύμπτωμα, έχει φυσιολογική κλινική εξέταση και φυσιολογική αρτηριακή πίεση καλό θα είναι να κάνει τουλάχιστον ένα απλό ηλεκτροκαρδιογράφημα το οποίο είναι αρκετό για να μας δώσει κάποιες πληροφορίες για τις παραπάνω αναφερόμενες παθήσεις. Στην περίπτωση που η κλινική εξέταση ή το ηλεκτροκαρδιογράφημα αποκαλύψουν ανωμαλίες, όπως είναι

ένα φύσημα κατά την ακρόαση της καρδιάς, ή όταν υπάρχουν καρδιακά επεισόδια στην οικογένεια του εξεταζόμενου προχωρούμε σε άλλες εξετάσεις που είναι υπερηχογράφημα της καρδιάς και η δοκιμασία κοπώσεως. Η δοκιμασία κοπώσεως στο ποδήλατο ή στον κυλιόμενο τάπητα είναι εξαιρετικής σημασίας εξέταση κυρίως για τους άνδρες και για ηλικίες αθλουμένων μεγαλύτερες των 35 χρόνων όπου αναζητούμε την στεφανιαία νόσο. Η «δημοφιλής» εξέταση της δοκιμασίας κοπώσεως είναι λοιπόν μια εξέταση που απευθύνεται στους μεγαλύτερους σε ηλικία αθλουμένους εκείνους που έχουν περισσότερους παράγοντες κινδύνου και σε όσους κάνουν σκληρά αθλήματα όπως ο Μαραθώνιος, η άρση βαρών, η πάλη κ.λ.π. Καλό είναι να γίνονται επίσης σε όσους κάνουν υποβρύχιο κολύμπι, ορειβασία και άλλα αθλήματα στα οποία η παραμικρή ανωμαλία κατά την διάρκεια της προσπάθειας μπορεί να είναι καταστροφική. Σαν συμπέρασμα όσοι γυμνάζονται θα πρέπει να γνωρίζουν ότι ως προς την αποτελεσματικότητα η προληπτική καρδιολογική εξέταση έχει όρια τα οποία χαράσσονται τόσο από τις δυνατότητες της ιατρικής επιστήμης, όσο και από την σχέση κόστος της εξετάσεως προς όφελος του εξεταζόμενου. Και κάτι ακόμη δεν υπάρχει τίποτα χειρότερο από εκείνον που αθλήται αλλά δεν τηρεί τους άλλους κανόνες της υγιεινής όπως η διακοπή του καπνίσματος και η προσοχή στην διατροφή. Είναι εκείνος που κινδυνεύει περισσότερο ότι κι αν δείξουν οι ιατρικές εξετάσεις. 

ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ

Ο κολυμβητής σε όποιο σκαλί του βάθρου και αν βρεθεί, πάνω από όλα πρέπει να είναι άνθρωπος ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Προπονητής Κολύμβησης Ν.Ο.Χ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Σ

τις εγκαταστάσεις του Ναυτικού Ομίλου Χανίων βρεθήκαμε και πάλι, για να συνομιλήσουμε με τον προπονητή τεχνικής κολύμβησης κο Τζιλιβάκη Κώστα. Η συνέντευξη πήρε ζωντανό χαρακτήρα καθώς ο θόρυβος από τις βουτιές στην πισίνα και οι χαρούμενες φωνές των κολυμβητών ηχούσαν τριγύρω μας. Χαμογελαστός και ευδιάθετος μας μίλησε για τα παιδιά της κολύμβησης, για τους αγώνες και τις θυσίες τους, την εκπαίδευση και την προετοιμασία. Στον απόηχο των ζητωκραυγών και της λάμψης των μεταλλίων έκανε τον δικό του απολογισμό για την χρονιά που πέρασε. Τριάντα χρόνια επί το έργο, αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του Ν.Ο.Χ. Κοιτάζοντάς τον, διακρίνεις το ανήσυχο βλέμμα του, την ελπίδα της πρόκρισης, το πείσμα της πρωτιάς, την ανάγκη της προετοιμασίας μέσα από την προπόνηση και την επικοινωνία. Γιατί όπως μας είπε και ο ίδιος ¨Ο κολυμβητής σε όποιο σκαλί του βάθρου και αν βρεθεί, πάνω από όλα πρέπει να είναι άνθρωπος¨.

Μια πάρα πολύ καλή χρονιά ήταν το 2015 για τον Ν.Ο. Χανίων. Στο πανελλήνιο πρωτάθλημα πήραν μέρος κολυμβητές όλων των κατηγοριών ηλικίας 10 έως 16 ετών. Το τελευταίο χρόνο στον όμιλο έχει γίνει μια ανανέωση ηλικιακά των ομάδων, λόγω ότι τα παιδιά που κολυμπούσαν, έγιναν φοιτητές και έφυγαν από την ομάδα. Η αγωνιστική τους δύναμη στο πανελλήνιο πρωτάθλημα που έγινε φέτος, έφερε εξαιρετικά αποτελέσματα με 9 πρώτες νίκες, 3 δεύτερες και 3 τρίτες. Από την άλλη μεριά οι νέες πανελλήνιες επιδόσεις τους, έδειξαν ότι μπορούν να ευελπιστούν, ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουν μια συνέχεια καλής αγωνιστικής παρουσίας στο πανελλήνιο πρωτάθλημα. Μια εξίσου καλή αγωνιστική παρουσία είναι το ότι κατάφεραν οι αθλητές να μπουν στην 8άδα, κάτι πολύ δύσκολο για το πανελλήνιο πρωτάθλημα, δεδομένου της πληθώρας συμμετοχής και τους όρους αυτής. Την φετινή χρονιά έλαβαν μέρος στις αγωνιστικές κατηγορίες ηλικίας 13 έως 15 ετών 2.000 κολυμβητές, ενώ 1.700 μικρότερης ηλικίας δοκιμάσανε την τύχη τους στα νερά της πισίνας. << ΕΡ.: Που οφείλονται οι τόσες επιτυχίες τη φετινή χρονιά ;

168 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Φέτος είδαμε τα αποτελέσματα χρόνων δουλειάς. Πιέζω πιο πολύ τους προπονητές μου, γιατί αυτοί πρώτοι θα πιέσουν εμένα. Πρώτον δεν υπάρχει ξεκούραση για τους κολυμβητές, τους γονείς τους, αλλά και όλο το προπονητικό και εκπαιδευτικό τιμ. Έχουμε θεσπίσει προπόνηση την Κυριακή. Από το 2007 κάνουμε πάντα προπόνηση τις Κυριακές. Μας εξυπηρετεί, επειδή δεν υπάρχουν άλλες δραστηριότητες για τα παιδιά, η πισίνα είναι άδεια και υπάρχει χώρος. Το σπουδαιότερο είναι ότι έχουμε ένα

πολύ καλό τιμ προπονητών. Υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ μας και ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Πρόκειται για τον Γεωργιάδη Απόστολο, τον Καλογεράκη Αντώνη και την Κουμουρίδη Ράνια η οποία έχει αναλάβει τις μικρές ηλικίες. Προσπαθούμε να συνεχίσουμε και να κρατήσουμε δυνατοί και ενωμένοι. Από κάτω έχουμε το άλλο, το εκπαιδευτικό τιμ με τους Κορνηλάκη Αναστασία, Βερναδάκη Ευαγγελία, Κοκολινάκη Μιχάλη, Μαραγκουδάκη Δημήτρη και Δασκαλάκη Αριστέα. Οι αξιόλογοι εκπαιδευτές μας έχουν αναλάβει το κομμάτι της εκμάθησης στα μικρά παιδιά. Υπάρχει δηλαδή η υποδομή να δουλέψει σε μικρογραφία των αγωνιστικών υποχρεώσεων και οι αγωνιστικές υποχρεώσεις σε μικρο

γραφία υποδομών. Αυτό το πάντρεμα, αυτή η συνέχεια από την υποδομή μέχρι την αθλητική δραστηριότητα και τους χρόνους, νομίζω ότι είναι το Α και το Ω. Δεν αντιμετωπίζουμε όλο το τιμ το ίδιο. Δεν κάνουν όλα τα παιδιά την ίδια προπόνηση. Δεν βγαίνει έτσι η δουλειά. Δυσκολεύει και μας. Φανταστείτε ότι μπορούν τη μέρα να βγούνε 5 με 7 προπονήσεις. Οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν μέσα στη προπόνηση σε διαφορετικό γκρουπ παιδιών με διαφορετικά αποτελέσματα. Το ίδιο γίνεται και στο γυμναστήριο. Αντιμετώπιση δεν είναι να κάνουμε όλοι τα ίδια. Πιστεύω ότι αυτή η αντιμετώπιση φέρνει και την διαφοροποίηση, όσο αφορά τα αποτελέσματα που έχει το κολυμβητικό τμήμα. Θα σας πω για παράδειγμα, ότι στο πανελλήνιο πρωτάθλημα είχαμε πρώτη θέση 50 ελεύθερο, πρώτη θέση 300 μεικτή, τελείως διαφορετικά αγωνίσματα με τελείως διαφορετική φιλοσοφία. Πρώτη θέση 200 μεικτή, πρώτη θέση 200 πεταλούδα. Πάλι διαφορετικά αγωνίσματα που έχουν διαφορετική προσέγγιση μέσα στη προπόνηση. Και είμαστε η μοναδική ομάδα, επειδή το έχω ψάξει, που έχει πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο από τον Παπαστάμο και πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο από την Πλοκαμάκη. Δηλαδή ο ΝΟΧ αυτή τη στιγμή έχει το πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο και στα κορίτσια και στα αγόρια στην ηλικία των παίδων Β και παγκορασίδων Β. Αυτό δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα. Αυτό μας χαροποιεί και όχι μόνο εμένα, χαροποιεί τα παιδιά και την ομάδα, χαροποιεί το κολυμβητικό τμήμα και τους προπονητές, οι οποίοι έχουν δουλέψει μαζί τους, χαροποιεί την εκμάθηση, την Ακαδημία μας, τους εφόρους και μετά το ΔΣ του ΝΟΧ. ΕΡ.: Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Καλοκαίρι 2015. Ποια ήταν τα ρεκόρ και πόσα τα μετάλλια Το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα διεξήχθη το καλοκαίρι. Έγινε σε δύο κολυμβητήρια στην Πάτρα και στην Θεσσαλονίκη. Και βέβαια φέτος είχαμε 9 πανελλήνιες επιδόσεις που μας έκαναν περιφανούς από τους παρακάτω κολυμβητές μας: Ο Παπαστάμος Απόστολος καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση έφερε 6 χρυσά μετάλλια, ενώ τη πρώτη θέση πήρε και ο Καχρής Αλέξανδρος. Ο Δημουλιός Αθανάσιος έφερε ένα χρυσό και 1 αργυρό μετάλλιο. Η Περάκη Φανή – Κυριακή έφερε ένα χρυσό και ένα αργυρό μετάλλιο, ενώ η Δρουμπάκη Ευαγγλία ένα αργυρό καταλαμβάνοντας την δεύτερη θέση. ΕΡ.: Να μιλήσουμε λίγο και για τους λιλιπούτιους κολυμβητές Τα μικρά παιδιά δουλεύουν στην 12μισάρα πισίνα σε δύο γκρουπ. Πέρυσι είχαμε μια γκάμα περίπου 230 παιδιών, τα οποία ήταν χωρισμένα και σε επίπεδο και σε ηλικία. Φέτος που γύρισε η Κουμουρίδου Ράνια, ανέλαβε όλη αυτή τη γκάμα της ηλικίας των 8 ετών που είναι πολύ βασική για εμάς, γιατί από 9 χρονών έχουνε αγωνιστική δραστηριότητα και θέλαμε έναν έμπειρο προπονητή ο οποίος να είναι σε αυτές τις κατηγορίες. Το τιμ των προπονητών είναι πάρα πολύ καλό. Την ομάδα των προ αγωνιστικών κατηγοριών προετοιμάζουν ο Αντώνης

Καλογεράκης αναλαμβάνοντας τα παιδιά ηλικίας 9 – 10 ετών, ενώ ο Απόστολος Γεωργιάδης τα παιδιά 11 – 12 ετών. Έχουμε 80 παιδιά ηλικίας από 9 – 12 ετών. Είναι μεγάλος αυτός ο αριθμός, όπως και οι ηλικίες 7 έως 8 ετών που φτάνουν τα 105 παιδιά. Η βάση μας η οποία έχει δουλευτεί τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να δίνει χειροπιαστά αποτελέσματα. Το θέμα είναι ότι η έλλειψη της 50αρας πισίνας κάπου θα μας βρει, πιστεύω να μην είναι τα επόμενα ένα δύο χρόνια, γιατί έχουμε πολύ καλούς κολυμβητές που θα μπορούσαν να μας φέρουν καλά αποτελέσματα. Θα είναι η χρονιά η οποία τα παιδιά δεν θα μπορέσουν και εγώ προσωπικά όσο καλή δουλειά και να κάνουμε, πρέπει να ανταποκριθούμε στους ρυθμούς τους οποίους κολυμπάνε οι άλλες ομάδες. Γιατί όλοι κολυμπάνε στην 50αρα πισίνα. Μόνο εμείς είμαστε που για 5 χρονιά κολυμπάμε στην 25αρα πισίνα. Φανταστείτε ότι όλο το χειμερινό πρωτάθλημα, όλες οι μερίδες θα πάνε στο Ηράκλειο, καμία δεν θα γίνει στα Χανιά για να πιάσουμε τα όρια. Στα Χανιά θα μπούμε σε αγώνες από τέλη Μαΐου και μετά. Πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε ακόμα καλύτερη δουλειά στην πισίνα των 12μιση μέτρων. Έχουμε ένα πολύ καλό τιμ εκεί. Προσπαθούμε μαζί με τους προπονητές, γιατί η υπεύθυνη στην Ακαδημία είναι η κα Ράνια να ανεβάσουμε την ποιότητα της δουλειάς μας. Δεν πάμε στην ποσότητα. Αν κατέβετε κάτω θα δείτε έναν προπονητή να ασχολείται μόνο με τα μικρά παιδιά στα σκαλάκια που λέμε, ένας προπονητής είναι στη διαδρομή 1, άλλος προπονητής στη διαδρομή 2, και ίσως ένας προπονητής είναι στη διαδρομή 3. Δουλεύουνε ταυτόχρονα τέσσερις προπονητές. Έχουμε καλά αποτελέσματα. Κάθε χρονιά προσπαθούμε αυτά τα αποτελέσματα ποιοτικά και μόνο, να τα προωθούμε και να τα αυξάνουμε. Δεν μπορεί η ποσότητα να είναι εις βάρος της ποιότητας. ΕΡ. : Έχουν εντοπιστεί ανερχόμενα αστεράκια; Θα σας πω κάτι σε αυτό. Ο Παπαστάμος στην ηλικία των 12 ετών δεν ήταν πρώτος στην Ελλάδα. Δεν ήταν ο προγραμματισμός του να είναι πρώτος στην Ελλάδα. Προσπαθούμε να δώσουμε στα παιδιά βάσεις. Ο προγραμματισμός έχουμε αποφασίσει με τους προπονητές του προ αγωνιστικού, να γίνεται βάση της δουλειάς του αγωνιστικού επιπέδου και προσαρμοζόμαστε πάνω σε αυτό. Υπάρχει μια συνέχεια, από τα μικρά μέχρι τα μεγάλα, αλλά και από τα μεγάλα προς τα μικρότερα. Δεν είναι μόνο ο Απόστολος, οι κολυμβητές μας παραμένουν και σε πολύ μεγάλες ηλικίες. Δηλαδή δεν κολυμπάνε καλά μόνο στην ηλικία των 10 ή 11 χρονών όπως άλλα σωματεία και μετά χάνονται. Σε μας εδώ εξελίσσονται, δεν χάνονται. Και αρκετά μεγάλος κολυμβητής να γίνει κάποιος και

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 169

ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ

Ο κολυμβητής σε όποιο σκαλί του βάθρου και αν βρεθεί, πάνω από όλα πρέπει να είναι άνθρωπος ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ ΚΩΣΤΑΣ Προπονητής Κολύμβησης Ν.Ο.Χ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Σ

τις εγκαταστάσεις του Ναυτικού Ομίλου Χανίων βρεθήκαμε και πάλι, για να συνομιλήσουμε με τον προπονητή τεχνικής κολύμβησης κο Τζιλιβάκη Κώστα. Η συνέντευξη πήρε ζωντανό χαρακτήρα καθώς ο θόρυβος από τις βουτιές στην πισίνα και οι χαρούμενες φωνές των κολυμβητών ηχούσαν τριγύρω μας. Χαμογελαστός και ευδιάθετος μας μίλησε για τα παιδιά της κολύμβησης, για τους αγώνες και τις θυσίες τους, την εκπαίδευση και την προετοιμασία. Στον απόηχο των ζητωκραυγών και της λάμψης των μεταλλίων έκανε τον δικό του απολογισμό για την χρονιά που πέρασε. Τριάντα χρόνια επί το έργο, αποτελεί πλέον αναπόσπαστο κομμάτι του Ν.Ο.Χ. Κοιτάζοντάς τον, διακρίνεις το ανήσυχο βλέμμα του, την ελπίδα της πρόκρισης, το πείσμα της πρωτιάς, την ανάγκη της προετοιμασίας μέσα από την προπόνηση και την επικοινωνία. Γιατί όπως μας είπε και ο ίδιος ¨Ο κολυμβητής σε όποιο σκαλί του βάθρου και αν βρεθεί, πάνω από όλα πρέπει να είναι άνθρωπος¨.

Μια πάρα πολύ καλή χρονιά ήταν το 2015 για τον Ν.Ο. Χανίων. Στο πανελλήνιο πρωτάθλημα πήραν μέρος κολυμβητές όλων των κατηγοριών ηλικίας 10 έως 16 ετών. Το τελευταίο χρόνο στον όμιλο έχει γίνει μια ανανέωση ηλικιακά των ομάδων, λόγω ότι τα παιδιά που κολυμπούσαν, έγιναν φοιτητές και έφυγαν από την ομάδα. Η αγωνιστική τους δύναμη στο πανελλήνιο πρωτάθλημα που έγινε φέτος, έφερε εξαιρετικά αποτελέσματα με 9 πρώτες νίκες, 3 δεύτερες και 3 τρίτες. Από την άλλη μεριά οι νέες πανελλήνιες επιδόσεις τους, έδειξαν ότι μπορούν να ευελπιστούν, ότι τα επόμενα χρόνια θα έχουν μια συνέχεια καλής αγωνιστικής παρουσίας στο πανελλήνιο πρωτάθλημα. Μια εξίσου καλή αγωνιστική παρουσία είναι το ότι κατάφεραν οι αθλητές να μπουν στην 8άδα, κάτι πολύ δύσκολο για το πανελλήνιο πρωτάθλημα, δεδομένου της πληθώρας συμμετοχής και τους όρους αυτής. Την φετινή χρονιά έλαβαν μέρος στις αγωνιστικές κατηγορίες ηλικίας 13 έως 15 ετών 2.000 κολυμβητές, ενώ 1.700 μικρότερης ηλικίας δοκιμάσανε την τύχη τους στα νερά της πισίνας. << ΕΡ.: Που οφείλονται οι τόσες επιτυχίες τη φετινή χρονιά ;

168 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Φέτος είδαμε τα αποτελέσματα χρόνων δουλειάς. Πιέζω πιο πολύ τους προπονητές μου, γιατί αυτοί πρώτοι θα πιέσουν εμένα. Πρώτον δεν υπάρχει ξεκούραση για τους κολυμβητές, τους γονείς τους, αλλά και όλο το προπονητικό και εκπαιδευτικό τιμ. Έχουμε θεσπίσει προπόνηση την Κυριακή. Από το 2007 κάνουμε πάντα προπόνηση τις Κυριακές. Μας εξυπηρετεί, επειδή δεν υπάρχουν άλλες δραστηριότητες για τα παιδιά, η πισίνα είναι άδεια και υπάρχει χώρος. Το σπουδαιότερο είναι ότι έχουμε ένα

πολύ καλό τιμ προπονητών. Υπάρχει άριστη συνεργασία μεταξύ μας και ο ένας συμπληρώνει τον άλλο. Πρόκειται για τον Γεωργιάδη Απόστολο, τον Καλογεράκη Αντώνη και την Κουμουρίδη Ράνια η οποία έχει αναλάβει τις μικρές ηλικίες. Προσπαθούμε να συνεχίσουμε και να κρατήσουμε δυνατοί και ενωμένοι. Από κάτω έχουμε το άλλο, το εκπαιδευτικό τιμ με τους Κορνηλάκη Αναστασία, Βερναδάκη Ευαγγελία, Κοκολινάκη Μιχάλη, Μαραγκουδάκη Δημήτρη και Δασκαλάκη Αριστέα. Οι αξιόλογοι εκπαιδευτές μας έχουν αναλάβει το κομμάτι της εκμάθησης στα μικρά παιδιά. Υπάρχει δηλαδή η υποδομή να δουλέψει σε μικρογραφία των αγωνιστικών υποχρεώσεων και οι αγωνιστικές υποχρεώσεις σε μικρο

γραφία υποδομών. Αυτό το πάντρεμα, αυτή η συνέχεια από την υποδομή μέχρι την αθλητική δραστηριότητα και τους χρόνους, νομίζω ότι είναι το Α και το Ω. Δεν αντιμετωπίζουμε όλο το τιμ το ίδιο. Δεν κάνουν όλα τα παιδιά την ίδια προπόνηση. Δεν βγαίνει έτσι η δουλειά. Δυσκολεύει και μας. Φανταστείτε ότι μπορούν τη μέρα να βγούνε 5 με 7 προπονήσεις. Οι οποίες πρέπει να υλοποιηθούν μέσα στη προπόνηση σε διαφορετικό γκρουπ παιδιών με διαφορετικά αποτελέσματα. Το ίδιο γίνεται και στο γυμναστήριο. Αντιμετώπιση δεν είναι να κάνουμε όλοι τα ίδια. Πιστεύω ότι αυτή η αντιμετώπιση φέρνει και την διαφοροποίηση, όσο αφορά τα αποτελέσματα που έχει το κολυμβητικό τμήμα. Θα σας πω για παράδειγμα, ότι στο πανελλήνιο πρωτάθλημα είχαμε πρώτη θέση 50 ελεύθερο, πρώτη θέση 300 μεικτή, τελείως διαφορετικά αγωνίσματα με τελείως διαφορετική φιλοσοφία. Πρώτη θέση 200 μεικτή, πρώτη θέση 200 πεταλούδα. Πάλι διαφορετικά αγωνίσματα που έχουν διαφορετική προσέγγιση μέσα στη προπόνηση. Και είμαστε η μοναδική ομάδα, επειδή το έχω ψάξει, που έχει πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο από τον Παπαστάμο και πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο από την Πλοκαμάκη. Δηλαδή ο ΝΟΧ αυτή τη στιγμή έχει το πανελλήνιο ρεκόρ 200 ύπτιο και στα κορίτσια και στα αγόρια στην ηλικία των παίδων Β και παγκορασίδων Β. Αυτό δεν υπάρχει πουθενά στην Ελλάδα. Αυτό μας χαροποιεί και όχι μόνο εμένα, χαροποιεί τα παιδιά και την ομάδα, χαροποιεί το κολυμβητικό τμήμα και τους προπονητές, οι οποίοι έχουν δουλέψει μαζί τους, χαροποιεί την εκμάθηση, την Ακαδημία μας, τους εφόρους και μετά το ΔΣ του ΝΟΧ. ΕΡ.: Πανελλήνιο Πρωτάθλημα Καλοκαίρι 2015. Ποια ήταν τα ρεκόρ και πόσα τα μετάλλια Το Πανελλήνιο Πρωτάθλημα διεξήχθη το καλοκαίρι. Έγινε σε δύο κολυμβητήρια στην Πάτρα και στην Θεσσαλονίκη. Και βέβαια φέτος είχαμε 9 πανελλήνιες επιδόσεις που μας έκαναν περιφανούς από τους παρακάτω κολυμβητές μας: Ο Παπαστάμος Απόστολος καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση έφερε 6 χρυσά μετάλλια, ενώ τη πρώτη θέση πήρε και ο Καχρής Αλέξανδρος. Ο Δημουλιός Αθανάσιος έφερε ένα χρυσό και 1 αργυρό μετάλλιο. Η Περάκη Φανή – Κυριακή έφερε ένα χρυσό και ένα αργυρό μετάλλιο, ενώ η Δρουμπάκη Ευαγγλία ένα αργυρό καταλαμβάνοντας την δεύτερη θέση. ΕΡ.: Να μιλήσουμε λίγο και για τους λιλιπούτιους κολυμβητές Τα μικρά παιδιά δουλεύουν στην 12μισάρα πισίνα σε δύο γκρουπ. Πέρυσι είχαμε μια γκάμα περίπου 230 παιδιών, τα οποία ήταν χωρισμένα και σε επίπεδο και σε ηλικία. Φέτος που γύρισε η Κουμουρίδου Ράνια, ανέλαβε όλη αυτή τη γκάμα της ηλικίας των 8 ετών που είναι πολύ βασική για εμάς, γιατί από 9 χρονών έχουνε αγωνιστική δραστηριότητα και θέλαμε έναν έμπειρο προπονητή ο οποίος να είναι σε αυτές τις κατηγορίες. Το τιμ των προπονητών είναι πάρα πολύ καλό. Την ομάδα των προ αγωνιστικών κατηγοριών προετοιμάζουν ο Αντώνης

Καλογεράκης αναλαμβάνοντας τα παιδιά ηλικίας 9 – 10 ετών, ενώ ο Απόστολος Γεωργιάδης τα παιδιά 11 – 12 ετών. Έχουμε 80 παιδιά ηλικίας από 9 – 12 ετών. Είναι μεγάλος αυτός ο αριθμός, όπως και οι ηλικίες 7 έως 8 ετών που φτάνουν τα 105 παιδιά. Η βάση μας η οποία έχει δουλευτεί τα τελευταία χρόνια, αρχίζει να δίνει χειροπιαστά αποτελέσματα. Το θέμα είναι ότι η έλλειψη της 50αρας πισίνας κάπου θα μας βρει, πιστεύω να μην είναι τα επόμενα ένα δύο χρόνια, γιατί έχουμε πολύ καλούς κολυμβητές που θα μπορούσαν να μας φέρουν καλά αποτελέσματα. Θα είναι η χρονιά η οποία τα παιδιά δεν θα μπορέσουν και εγώ προσωπικά όσο καλή δουλειά και να κάνουμε, πρέπει να ανταποκριθούμε στους ρυθμούς τους οποίους κολυμπάνε οι άλλες ομάδες. Γιατί όλοι κολυμπάνε στην 50αρα πισίνα. Μόνο εμείς είμαστε που για 5 χρονιά κολυμπάμε στην 25αρα πισίνα. Φανταστείτε ότι όλο το χειμερινό πρωτάθλημα, όλες οι μερίδες θα πάνε στο Ηράκλειο, καμία δεν θα γίνει στα Χανιά για να πιάσουμε τα όρια. Στα Χανιά θα μπούμε σε αγώνες από τέλη Μαΐου και μετά. Πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε ακόμα καλύτερη δουλειά στην πισίνα των 12μιση μέτρων. Έχουμε ένα πολύ καλό τιμ εκεί. Προσπαθούμε μαζί με τους προπονητές, γιατί η υπεύθυνη στην Ακαδημία είναι η κα Ράνια να ανεβάσουμε την ποιότητα της δουλειάς μας. Δεν πάμε στην ποσότητα. Αν κατέβετε κάτω θα δείτε έναν προπονητή να ασχολείται μόνο με τα μικρά παιδιά στα σκαλάκια που λέμε, ένας προπονητής είναι στη διαδρομή 1, άλλος προπονητής στη διαδρομή 2, και ίσως ένας προπονητής είναι στη διαδρομή 3. Δουλεύουνε ταυτόχρονα τέσσερις προπονητές. Έχουμε καλά αποτελέσματα. Κάθε χρονιά προσπαθούμε αυτά τα αποτελέσματα ποιοτικά και μόνο, να τα προωθούμε και να τα αυξάνουμε. Δεν μπορεί η ποσότητα να είναι εις βάρος της ποιότητας. ΕΡ. : Έχουν εντοπιστεί ανερχόμενα αστεράκια; Θα σας πω κάτι σε αυτό. Ο Παπαστάμος στην ηλικία των 12 ετών δεν ήταν πρώτος στην Ελλάδα. Δεν ήταν ο προγραμματισμός του να είναι πρώτος στην Ελλάδα. Προσπαθούμε να δώσουμε στα παιδιά βάσεις. Ο προγραμματισμός έχουμε αποφασίσει με τους προπονητές του προ αγωνιστικού, να γίνεται βάση της δουλειάς του αγωνιστικού επιπέδου και προσαρμοζόμαστε πάνω σε αυτό. Υπάρχει μια συνέχεια, από τα μικρά μέχρι τα μεγάλα, αλλά και από τα μεγάλα προς τα μικρότερα. Δεν είναι μόνο ο Απόστολος, οι κολυμβητές μας παραμένουν και σε πολύ μεγάλες ηλικίες. Δηλαδή δεν κολυμπάνε καλά μόνο στην ηλικία των 10 ή 11 χρονών όπως άλλα σωματεία και μετά χάνονται. Σε μας εδώ εξελίσσονται, δεν χάνονται. Και αρκετά μεγάλος κολυμβητής να γίνει κάποιος και

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 169

ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ

φοβερά εξελίξιμος, πάντα προσπαθούμε να είμαστε φειδωλοί στις σκέψεις μας, στους χώρους μας και να δίνουμε στα παιδιά και στους γονείς τους, ένα όραμα το οποίο να είναι σε βάθος χρόνου και όχι να τελειώνει σε ένα παιγνίδι. Προσπαθούμε εκτός από καλός κολυμβητής, να είναι καλός μαθητής, καλός άνθρωπος και να δώσει την βοήθεια του και στα άλλα παιδιά. ΕΡ.: Κάθε δύο χρόνια διεξάγεται ένας μαραθώνιος μεταξύ παλαίμαχων και νέων κολυμβητών. Μιλήστε μας γι’ αυτή την ιδέα και τα όποια συναισθήματα που κυριαρχούν Ο μαραθώνιος αυτός ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1985 και γίνεται κάθε δύο χρόνια. Είναι από της 9 το πρωί μέχρι της 9 το άλλο πρωί. Σκοπός μας δεν είναι να σπάσουμε τα χιλιόμετρα που θα κάνουν οι κολυμβητές. Σκοπός μας είναι να μαζευτεί όλο το κολυμβητικό τμήμα, να είναι μια γιορτή ξεχωριστή. Να έρθουν εδώ, να γνωρίσουν τους νέους κολυμβητές, να κολυμπήσουν και πάλι οι παλιοί στην πισίνα. Μου άρεσε πολύ φέτος, που αρκετοί μπαμπάδες κολυμβητές τώρα πια, ήταν εδώ με τα παιδιά τους, κολυμπήσανε έστω και για 100 μέτρα. Μαζεύονται όλοι οι γονείς, τρώνε, τραγουδάνε, γελάνε, θυμούνται τις παλιές ωραίες στιγμές, τις ζαβολιές που κάνανε. Φέτος είχαμε ένα ολόκληρο τραπέζι με 40 περίπου κολυμβητές 25 χρονών και άνω που έχουν τελειώσει από φοιτητές και είναι πλέον στην αγορά εργασίας. Ακούστηκαν συμβουλές από τους μεγαλύτερους στους μικρότερους όπως: ¨να ακούτε τι σας λένε οι προπονητές, μην περιμένετε να μεγαλώσετε να για συνειδητοποιήσετε, τι καλύτερο θα μπορούσατε να είχατε κάνει. Αφού μπορείτε να το κάνετε τώρα, κάντε το τώρα¨. Είναι ότι πιο ωραίο ότι πιο ζεστό. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε φέτος, ο Νταξάκης ο Ανδρέας του 1977 γεννηθείς, μαζί με τη γυναίκα του και το παιδί του ήρθε και κολύμπησε. Οι παλιοί κολυμβητές μου, μου φέρνουν τώρα τα παιδιά τους σε ηλικία πάνω από 4 χρονών. Δεν το βλέπω σαν επιβράβευση αλλά σαν απέραντη χαρά, η οποία σου δίνει πολύ ενέργεια να συνεχίζεις αυτό που κάνεις με περισσότερη χαρά και δύναμη. Ο μαθητής μου φέρνει το παιδί του να του διδάξω, αυτό που κάποτε έμαθε από μένα. Είναι πολύ συγκινητικό. ΕΡ.: Το Σάββατο είναι μια ιδιαίτερη μέρα. Μαζευόσαστε και συζητάτε για όλα. Σε τι βοηθάει αυτό;

170 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Με ρωτάνε αν κάνουμε κάθε Σάββατο τις ίδιες συζητήσεις. Το πρωί συζητάμε τι γίνεται όλη την εβδομάδα. Πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι και πάνω σε αυτό βάζω και άλλα πράγματα. Για την πορεία της εβδομάδας, αν γράψανε καλά στα διαγωνίσματα, τι δεν πήγε καλά και για το σχολείο και για την πισίνα. Για μας το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Έχει την δική του προσωπικότητα. Το πλησιάζεις με διαφορετικό τρόπο. Μιλάς με τους γονείς για τα προβλήματα που τυχόν να υπάρχουν. Τι μπορούμε να βελτιώσουμε για αυτήν την εβδομάδα. Επειδή είμαι πολλά χρόνια στην εκπαίδευση έχω περάσει μερικά προγράμματα, ένα από αυτά είναι το πρόγραμμα για τους έφηβους το ¨στηρίζομαι στα πόδια μου¨ με

συζητήσεις εφήβων. Ένα άλλο πρόγραμμα διάρκειας 18 ωρών, ήταν να κάνω ερευνητικές εργασίες στο λύκειο για το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, και τις διαφιλικές σχέσεις νέων. Φέτος τους έχω δύο προγράμματα ¨η γυναίκα στην Ανατολή και στη Δύση¨ για την Α´ τάξη λυκείου και το δεύτερο είναι ¨ η εξέλιξη από το παραδοσιακό καφενείο στο internet café¨. Όλα αυτά που κάνω στα παιδιά στο σχολείο, είναι και για τα παιδιά που έχω εδώ, είναι οι ίδιες τάξεις. Όλη αυτή την εμπειρία και τη δουλειά χρόνων, την δίνω και στους προπονητές μου. Από τη στιγμή που το παιδί καταλάβει και αποφασίσει ότι αυτό είναι σωστό να κάνει, τότε θα το κάνει. Εάν δεν το έχει αποφασίσει, δεν το έχει καν σκεφτεί, αμφιταλαντεύεται αν αυτό είναι σωστό ή δεν είναι. Το παιδί και η προσωπικότητά του θα σου δείξει το δρόμο. Και συ θα πρέπει να το ακολουθήσεις και να το προσαρμόσεις στη δουλειά σου πάνω. Έτσι λοιπόν συζητάμε το Σάββατο και την Κυριακή, κάνουμε μια άλλη προπόνηση τεχνικής. Στα παιδιά τους αρέσει να έρχονται Κυριακή για το λόγο ότι θα πάρουν πάρα πολλά πράγματα και αυτά θα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και την επόμενη εβδομάδα. Θα σας πω μια λεπτή αλλά ουσιώδη λεπτομέρεια Είναι ότι εκτός από την προπόνηση τους λέω ότι ένας καλός μαθητής – αθλητής προετοιμάζει το διάβασμά της Δευτέρας και Τρίτης από το Σαββατοκύριακο όπου είναι πιο λάσκα, χωρίς όμως να χάσει την παιδική ή εφηβική του ηλικία, ώστε η εβδομάδα μετά χρονικά να είναι μπροστά του. Αν δεν το προγραμματίσεις δεν βγαίνει. Προτιμώ να τους δώσω μια μέρα off και να μου δώσουν ποιοτικές άλλες μέρες, παρά να μείνω σε ένα στενό προπονητικό περιβάλλον δικό μου, πιέζοντάς τα. Το άλλο το οποίο κάνουμε είναι η επικοινωνία με τους γονείς, όπου για μένα είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Ήδη έχω ειδοποιήσει τα παιδιά, τους γονείς και το σύλλογο για μια συζήτηση εφήβου – προπονητή που θα κάνουμε μέσα στα Χριστούγεννα. Γιατί η αντιμετώπιση των παιδιών των εφήβων που είναι από Γ´ γυμνασίου και Α´ λυκείου είναι πάρα πολύ βασική. Είναι το κλειδί που θα ξεκλειδώσουμε το ψυχισμό του παιδιού και του έφηβου. Είτε είναι προπόνηση, είτε είναι σχολείο, ή οτιδήποτε. Όταν μιλάμε με τους γονείς τα παιδιά είναι μπροστά. Όταν υπάρξει ένα θέμα το συζητάω με το γονέα και είναι και το παιδί μπροστά.

AquaFit

sports

ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟΥ

ΕΡ.: Ποιοι είναι οι στόχοι σας για τη νέα χρονιά Ξέρω που θέλω να φτάσω αλλά αρχίζω από το μηδέν και το χτίζω βήμα βήμα. Προσπαθώ μέρα μέρα, προπόνηση προπόνηση με τα παιδιά, και τους συνεργάτες μου να είμαστε καλύτεροι. Να είμαστε ευτυχισμένοι και να φεύγουμε από δω γεμάτοι. Η κάθε μέρα που περνάει να παίρνουμε κάτι σωστό. Η ψυχολογία για μένα είναι το άλφα και το ωμέγα. Η θετική αύρα επίσης. Το κάθε παιδί βάζει το στόχο του και εγώ μετά βάζω τη σκάλα για να τους φτάσει. Και ξέρει ότι αν δεν ανέβει ένα ένα τα σκαλιά τότε είναι πρόβλημα. Τους δείχνω τον τρόπο να φτάσουν εκεί. Αν κάτι δεν πάει καλά το ξανασχεδιάζουμε. Για μένα κριτήριο είναι η κρίση του παιδιού όποιας ηλικίας και να είναι. Προσπαθούμε να δώσουμε δομημένα σωστά άτομα, στη κοινωνία. Και ο αθλητισμός είναι ένας μεγάλος άξονας. Αλλά δεν είναι και ο μοναδικός. 

ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ • Κορωναίου 4, Χανιά Τηλ. 28210 93498 - e-mail: nantono@msn.com

ΚΩΣΤΑΣ ΤΖΙΛΙΒΑΚΗΣ

φοβερά εξελίξιμος, πάντα προσπαθούμε να είμαστε φειδωλοί στις σκέψεις μας, στους χώρους μας και να δίνουμε στα παιδιά και στους γονείς τους, ένα όραμα το οποίο να είναι σε βάθος χρόνου και όχι να τελειώνει σε ένα παιγνίδι. Προσπαθούμε εκτός από καλός κολυμβητής, να είναι καλός μαθητής, καλός άνθρωπος και να δώσει την βοήθεια του και στα άλλα παιδιά. ΕΡ.: Κάθε δύο χρόνια διεξάγεται ένας μαραθώνιος μεταξύ παλαίμαχων και νέων κολυμβητών. Μιλήστε μας γι’ αυτή την ιδέα και τα όποια συναισθήματα που κυριαρχούν Ο μαραθώνιος αυτός ξεκίνησε για πρώτη φορά το 1985 και γίνεται κάθε δύο χρόνια. Είναι από της 9 το πρωί μέχρι της 9 το άλλο πρωί. Σκοπός μας δεν είναι να σπάσουμε τα χιλιόμετρα που θα κάνουν οι κολυμβητές. Σκοπός μας είναι να μαζευτεί όλο το κολυμβητικό τμήμα, να είναι μια γιορτή ξεχωριστή. Να έρθουν εδώ, να γνωρίσουν τους νέους κολυμβητές, να κολυμπήσουν και πάλι οι παλιοί στην πισίνα. Μου άρεσε πολύ φέτος, που αρκετοί μπαμπάδες κολυμβητές τώρα πια, ήταν εδώ με τα παιδιά τους, κολυμπήσανε έστω και για 100 μέτρα. Μαζεύονται όλοι οι γονείς, τρώνε, τραγουδάνε, γελάνε, θυμούνται τις παλιές ωραίες στιγμές, τις ζαβολιές που κάνανε. Φέτος είχαμε ένα ολόκληρο τραπέζι με 40 περίπου κολυμβητές 25 χρονών και άνω που έχουν τελειώσει από φοιτητές και είναι πλέον στην αγορά εργασίας. Ακούστηκαν συμβουλές από τους μεγαλύτερους στους μικρότερους όπως: ¨να ακούτε τι σας λένε οι προπονητές, μην περιμένετε να μεγαλώσετε να για συνειδητοποιήσετε, τι καλύτερο θα μπορούσατε να είχατε κάνει. Αφού μπορείτε να το κάνετε τώρα, κάντε το τώρα¨. Είναι ότι πιο ωραίο ότι πιο ζεστό. Μεγάλη εντύπωση μου έκανε φέτος, ο Νταξάκης ο Ανδρέας του 1977 γεννηθείς, μαζί με τη γυναίκα του και το παιδί του ήρθε και κολύμπησε. Οι παλιοί κολυμβητές μου, μου φέρνουν τώρα τα παιδιά τους σε ηλικία πάνω από 4 χρονών. Δεν το βλέπω σαν επιβράβευση αλλά σαν απέραντη χαρά, η οποία σου δίνει πολύ ενέργεια να συνεχίζεις αυτό που κάνεις με περισσότερη χαρά και δύναμη. Ο μαθητής μου φέρνει το παιδί του να του διδάξω, αυτό που κάποτε έμαθε από μένα. Είναι πολύ συγκινητικό. ΕΡ.: Το Σάββατο είναι μια ιδιαίτερη μέρα. Μαζευόσαστε και συζητάτε για όλα. Σε τι βοηθάει αυτό;

170 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Με ρωτάνε αν κάνουμε κάθε Σάββατο τις ίδιες συζητήσεις. Το πρωί συζητάμε τι γίνεται όλη την εβδομάδα. Πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι και πάνω σε αυτό βάζω και άλλα πράγματα. Για την πορεία της εβδομάδας, αν γράψανε καλά στα διαγωνίσματα, τι δεν πήγε καλά και για το σχολείο και για την πισίνα. Για μας το κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Έχει την δική του προσωπικότητα. Το πλησιάζεις με διαφορετικό τρόπο. Μιλάς με τους γονείς για τα προβλήματα που τυχόν να υπάρχουν. Τι μπορούμε να βελτιώσουμε για αυτήν την εβδομάδα. Επειδή είμαι πολλά χρόνια στην εκπαίδευση έχω περάσει μερικά προγράμματα, ένα από αυτά είναι το πρόγραμμα για τους έφηβους το ¨στηρίζομαι στα πόδια μου¨ με

συζητήσεις εφήβων. Ένα άλλο πρόγραμμα διάρκειας 18 ωρών, ήταν να κάνω ερευνητικές εργασίες στο λύκειο για το κάπνισμα, τα ναρκωτικά, και τις διαφιλικές σχέσεις νέων. Φέτος τους έχω δύο προγράμματα ¨η γυναίκα στην Ανατολή και στη Δύση¨ για την Α´ τάξη λυκείου και το δεύτερο είναι ¨ η εξέλιξη από το παραδοσιακό καφενείο στο internet café¨. Όλα αυτά που κάνω στα παιδιά στο σχολείο, είναι και για τα παιδιά που έχω εδώ, είναι οι ίδιες τάξεις. Όλη αυτή την εμπειρία και τη δουλειά χρόνων, την δίνω και στους προπονητές μου. Από τη στιγμή που το παιδί καταλάβει και αποφασίσει ότι αυτό είναι σωστό να κάνει, τότε θα το κάνει. Εάν δεν το έχει αποφασίσει, δεν το έχει καν σκεφτεί, αμφιταλαντεύεται αν αυτό είναι σωστό ή δεν είναι. Το παιδί και η προσωπικότητά του θα σου δείξει το δρόμο. Και συ θα πρέπει να το ακολουθήσεις και να το προσαρμόσεις στη δουλειά σου πάνω. Έτσι λοιπόν συζητάμε το Σάββατο και την Κυριακή, κάνουμε μια άλλη προπόνηση τεχνικής. Στα παιδιά τους αρέσει να έρχονται Κυριακή για το λόγο ότι θα πάρουν πάρα πολλά πράγματα και αυτά θα μπορούν να τα χρησιμοποιήσουν και την επόμενη εβδομάδα. Θα σας πω μια λεπτή αλλά ουσιώδη λεπτομέρεια Είναι ότι εκτός από την προπόνηση τους λέω ότι ένας καλός μαθητής – αθλητής προετοιμάζει το διάβασμά της Δευτέρας και Τρίτης από το Σαββατοκύριακο όπου είναι πιο λάσκα, χωρίς όμως να χάσει την παιδική ή εφηβική του ηλικία, ώστε η εβδομάδα μετά χρονικά να είναι μπροστά του. Αν δεν το προγραμματίσεις δεν βγαίνει. Προτιμώ να τους δώσω μια μέρα off και να μου δώσουν ποιοτικές άλλες μέρες, παρά να μείνω σε ένα στενό προπονητικό περιβάλλον δικό μου, πιέζοντάς τα. Το άλλο το οποίο κάνουμε είναι η επικοινωνία με τους γονείς, όπου για μένα είναι ένα πολύ μεγάλο κεφάλαιο. Ήδη έχω ειδοποιήσει τα παιδιά, τους γονείς και το σύλλογο για μια συζήτηση εφήβου – προπονητή που θα κάνουμε μέσα στα Χριστούγεννα. Γιατί η αντιμετώπιση των παιδιών των εφήβων που είναι από Γ´ γυμνασίου και Α´ λυκείου είναι πάρα πολύ βασική. Είναι το κλειδί που θα ξεκλειδώσουμε το ψυχισμό του παιδιού και του έφηβου. Είτε είναι προπόνηση, είτε είναι σχολείο, ή οτιδήποτε. Όταν μιλάμε με τους γονείς τα παιδιά είναι μπροστά. Όταν υπάρξει ένα θέμα το συζητάω με το γονέα και είναι και το παιδί μπροστά.

AquaFit

sports

ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΕΙΔΗ • ΠΡΟΪΟΝΤΑ & ΕΞΟΠΛΙΣΜΟΙ ΚΟΛΥΜΒΗΤΗΡΙΟΥ

ΕΡ.: Ποιοι είναι οι στόχοι σας για τη νέα χρονιά Ξέρω που θέλω να φτάσω αλλά αρχίζω από το μηδέν και το χτίζω βήμα βήμα. Προσπαθώ μέρα μέρα, προπόνηση προπόνηση με τα παιδιά, και τους συνεργάτες μου να είμαστε καλύτεροι. Να είμαστε ευτυχισμένοι και να φεύγουμε από δω γεμάτοι. Η κάθε μέρα που περνάει να παίρνουμε κάτι σωστό. Η ψυχολογία για μένα είναι το άλφα και το ωμέγα. Η θετική αύρα επίσης. Το κάθε παιδί βάζει το στόχο του και εγώ μετά βάζω τη σκάλα για να τους φτάσει. Και ξέρει ότι αν δεν ανέβει ένα ένα τα σκαλιά τότε είναι πρόβλημα. Τους δείχνω τον τρόπο να φτάσουν εκεί. Αν κάτι δεν πάει καλά το ξανασχεδιάζουμε. Για μένα κριτήριο είναι η κρίση του παιδιού όποιας ηλικίας και να είναι. Προσπαθούμε να δώσουμε δομημένα σωστά άτομα, στη κοινωνία. Και ο αθλητισμός είναι ένας μεγάλος άξονας. Αλλά δεν είναι και ο μοναδικός. 

ΝΙΚΟΣ ΑΝΤΩΝΟΓΙΑΝΝΑΚΗΣ • Κορωναίου 4, Χανιά Τηλ. 28210 93498 - e-mail: nantono@msn.com

ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ & ΜΑΝΟΣ ΛΟΥΠΑΣΑΚΗΣ Φαρμακοποιοί Αριατοτέλους 1, Κουνουπιδιανά τηλ.: 28210 69791 - 6977 624 894 - 6978 675 771 e-mail: info@on-pharmacy.gr - www.on-pharmacy.gr

Π

οιες τροφές είναι κατάλληλες για το παιδί μου; Πώς να το αναθρέψω; Τι πρέπει να προσέχω; Πώς θα εξασφαλίσω ότι μεγαλώνοντας θα γίνει ένα απόλυτα υγιές και ισορροπημένο νοητικά , ψυχικά και σωματικά άτομο; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα πού έχει κάθε γονέας. Επενδύοντας στην υγεία και ση σωστή ανατροφή των παιδιών μας, επενδύουμε σε μια υγιή αυριανή κοινωνία. Υγεία, ανάπτυξη και σωστή ανατροφή είναι αλληλένδετα και εξαρτώνται από τρία θεμέλια: τη νοοτροπία, τη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Ο Ιπποκράτης συνήθιζε να λέει πως “Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να είναι η τροφή σου” πιστεύοντας πως η διατροφή μας είναι θεμέλιος λίθος για την υγεία μας και πως τα καλύτερα φάρμακα υπάρχουν ελεύθερα και δωρεάν στη φύση. Μέσα στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής, θα αναφερθούμε στην Ορθομοριακή Διατροφή.

172 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η Ορθομοριακή Διατροφή, είναι η νέα επιστημονική και ολοκληρωμένη μέθοδος θρέψης και αποτοξίνωσης του οργανισμού και των κυττάρων του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την ουσιαστική πρόληψη και θωράκιση του οργανισμού ενάντια σε όλες τις ψυχοσωματικές παθήσεις, αλλά και την εξάλειψη πολλών παθολογικών συμπτωμάτων, τα οποία ίσως έχουν ήδη εμφανισθεί. Είναι γνωστό ότι οι σκέψεις, τα συναισθήματα, η άσκηση και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν τις κυτταρικές λειτουργίες, και ότι οι τροφές μπορούν να επηρεάζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τον ψυχικό μας κόσμο.

Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά και εμάς να ενσωματώσουμε στην πράξη τις σωστές - ορθές διατροφικές συνήθειες , για να είμαστε ψυχικά και σωματικά υγιείς, ευτυχισμένοι, δυνατοί και δημιουργικοί. Μπορείτε να συμβουλεύεστε την Πυραμίδα Ορθομοριακής Διατροφής που αναφέρουμε και θα αναφερθούμε αναλυτικά σε τροφές και διατροφικές προτάσεις ανάλογα την ηλικία του παιδιού. Η ορθομοριακή διατροφή βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις βιο-αναγεννητικές τροφές. Αυτές παρέχουν στα παιδιά όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται για την ανάπτυξη τους, χωρίς τις παρενέργειες κα τις τοξίνες των βιο-οξειδωτικών τροφών. Εθισμός των παιδιών στις βιο-οξειδωτκές τροφές Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όταν προσπαθούμε να θρέψουμε σωστά τα παιδιά μας, είναι η άρνηση τους να καταναλώσουν τις βιο-αναγεννητικές τροφές, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηροί καρποί. Αντίθετα, δείχνουν να «τρελαίνονται» γα τις βιοοξειδωτικές τροφές, όπως γλυκά, τηγανητά, κρέας, κοτόπουλο, γαλακτοκομικά, μπισκότα, πατατάκια, σοκολάτες, αναψυκτικά. Αυτό συμβαίνει διότι όλες οι βιο-οξειδωτικές τροφές περιέχουν συστατικά που εθίζουν βιοχημικά τον οργανισμό, όπως ζάχαρη, αλάτι, γευστικά και χρωστικά πρόσθετα που προκαλούν βιοχημική εξάρτηση. Αποτέλεσμα αυτής είναι οι «κρυφές» αλλεργίες, και η έκκριση ουσιών από τον οργανισμό όπως οι εγκεφαλίνες και ενδορφίνες με αποτέλεσμα να αισθάνεται κάποιος σύνδρομο στέρησης όταν προ

ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

ΜΑΡΙΑ ΒΛΑΧΑΚΗ & ΜΑΝΟΣ ΛΟΥΠΑΣΑΚΗΣ Φαρμακοποιοί Αριατοτέλους 1, Κουνουπιδιανά τηλ.: 28210 69791 - 6977 624 894 - 6978 675 771 e-mail: info@on-pharmacy.gr - www.on-pharmacy.gr

Π

οιες τροφές είναι κατάλληλες για το παιδί μου; Πώς να το αναθρέψω; Τι πρέπει να προσέχω; Πώς θα εξασφαλίσω ότι μεγαλώνοντας θα γίνει ένα απόλυτα υγιές και ισορροπημένο νοητικά , ψυχικά και σωματικά άτομο; Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα πού έχει κάθε γονέας. Επενδύοντας στην υγεία και ση σωστή ανατροφή των παιδιών μας, επενδύουμε σε μια υγιή αυριανή κοινωνία. Υγεία, ανάπτυξη και σωστή ανατροφή είναι αλληλένδετα και εξαρτώνται από τρία θεμέλια: τη νοοτροπία, τη διατροφή και τον τρόπο ζωής. Ο Ιπποκράτης συνήθιζε να λέει πως “Η τροφή σου να είναι το φάρμακό σου και το φάρμακό σου να είναι η τροφή σου” πιστεύοντας πως η διατροφή μας είναι θεμέλιος λίθος για την υγεία μας και πως τα καλύτερα φάρμακα υπάρχουν ελεύθερα και δωρεάν στη φύση. Μέσα στο πλαίσιο της υγιεινής διατροφής, θα αναφερθούμε στην Ορθομοριακή Διατροφή.

172 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η Ορθομοριακή Διατροφή, είναι η νέα επιστημονική και ολοκληρωμένη μέθοδος θρέψης και αποτοξίνωσης του οργανισμού και των κυττάρων του. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, όχι μόνο την ουσιαστική πρόληψη και θωράκιση του οργανισμού ενάντια σε όλες τις ψυχοσωματικές παθήσεις, αλλά και την εξάλειψη πολλών παθολογικών συμπτωμάτων, τα οποία ίσως έχουν ήδη εμφανισθεί. Είναι γνωστό ότι οι σκέψεις, τα συναισθήματα, η άσκηση και ο τρόπος ζωής επηρεάζουν τις κυτταρικές λειτουργίες, και ότι οι τροφές μπορούν να επηρεάζουν τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τον ψυχικό μας κόσμο.

Μπορούμε να βοηθήσουμε τα παιδιά και εμάς να ενσωματώσουμε στην πράξη τις σωστές - ορθές διατροφικές συνήθειες , για να είμαστε ψυχικά και σωματικά υγιείς, ευτυχισμένοι, δυνατοί και δημιουργικοί. Μπορείτε να συμβουλεύεστε την Πυραμίδα Ορθομοριακής Διατροφής που αναφέρουμε και θα αναφερθούμε αναλυτικά σε τροφές και διατροφικές προτάσεις ανάλογα την ηλικία του παιδιού. Η ορθομοριακή διατροφή βασίζεται σχεδόν αποκλειστικά στις βιο-αναγεννητικές τροφές. Αυτές παρέχουν στα παιδιά όλα τα θρεπτικά στοιχεία που χρειάζονται για την ανάπτυξη τους, χωρίς τις παρενέργειες κα τις τοξίνες των βιο-οξειδωτικών τροφών. Εθισμός των παιδιών στις βιο-οξειδωτκές τροφές Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε όταν προσπαθούμε να θρέψουμε σωστά τα παιδιά μας, είναι η άρνηση τους να καταναλώσουν τις βιο-αναγεννητικές τροφές, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια, ξηροί καρποί. Αντίθετα, δείχνουν να «τρελαίνονται» γα τις βιοοξειδωτικές τροφές, όπως γλυκά, τηγανητά, κρέας, κοτόπουλο, γαλακτοκομικά, μπισκότα, πατατάκια, σοκολάτες, αναψυκτικά. Αυτό συμβαίνει διότι όλες οι βιο-οξειδωτικές τροφές περιέχουν συστατικά που εθίζουν βιοχημικά τον οργανισμό, όπως ζάχαρη, αλάτι, γευστικά και χρωστικά πρόσθετα που προκαλούν βιοχημική εξάρτηση. Αποτέλεσμα αυτής είναι οι «κρυφές» αλλεργίες, και η έκκριση ουσιών από τον οργανισμό όπως οι εγκεφαλίνες και ενδορφίνες με αποτέλεσμα να αισθάνεται κάποιος σύνδρομο στέρησης όταν προ

ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

Τι να πίνουν τα παιδιά Το πιο υγιεινό «ποτό» είναι το νερό. Ο καλύτερος φρουτοχυμός είναι ο χυμός από ολόκληρο το φρούτο αλεσμένο και πολτοποιημένο στο μπλέντερ και αραιωμένο με ορθομοριακό νερό. Ισορροπεί πολύ καλύτερα το σάκχαρο και δεν προκαλεί ενεργειακές «εκκρήξεις» στο παιδί, που μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε παθολογικά συμπτώματα. Επίσης να τα ενθαρρύνετε να τρώνε ολόκληρα τα φρούτα γιατί έτσι θα πάρουν περισσότερες φυτικές ίνες.

σπαθεί να σταματήσει να τρώει κρέας ή ζωικές τροφές. Όταν το παιδί θέλει γλυκά και ζάχαρη, σάντουιτς, παγωτά, γαριδάκια, πατατάκια, σοκολάτες, αναψυκτικά, στην πραγματικότητα αναζητά γλυκόζη, ζωτικά λιπαρά, πρωτεΐνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Οι έτοιμες τροφές μπορεί να είναι γευστικές και να περιέχουν μερικές θρεπτικές ουσίες, αλλά αυτές βρίσκονται σε λάθος μορφή και δεν μεταβολίζονται ομαλά. Είναι εξαιρετικά βλαπτικές γα το σώμα, και προκαλούν παθογένεια, παχυσαρκία, αλλεργία και εθισμός σε γλυκές ή αλμυρές τροφές. Αντίθετα, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα όσπρια, οι άψητοι και ανάλατοι ξηροί καρποί μεταβολίζονται ομαλά και ισορροπημένα, παράγοντας «ορθά μόρια» για ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.

174 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι πρέπει να προσέχουμε Νερό: Κατανάλωση άφθονου ορθομοριακού νερού Γάλα και γαλακτοκιμικά: Γάλα κατσικίσιο, ρυζιού, βρόμης, σόγιας και αμύγδαλου και βιολογικό τυρί σε μικρές ποσότητες και ειδικά το κατσικίσιο. Ζελατίνη: Τα βελτιωτικά που αναγράφονται σαν Ε120 και Ε441 (ζελατίνη) είναι ζωϊκής προέλευσης Ζωικά λίπη: Περιέχονται σε μπισκότα, έτοιμα γεύματα και γλυκά, πατατάκια, μαργαρίνες και παγωτά. Όταν αναγράφεται «βρώσιμα λίλη», μπορεί να είναι ζωϊκά. Τυρί: Αναζητήστε τυρί με χορτοφαγικό σύμβολο, διότι για κάποια από τα άλλα χρησιμοποιείται πυτιά, δηλαδή ένζυμο που λαμβάνεται από το στομάχι του μοσχαριού. Ζελέ: Περιέχει συνήθως ζελατίνη ζωικής προέλευσης. Αγοράζετε προϊόντα με κόμμι του φυτού γκουαράνα. Μαργαρίνη: Μπορεί να περιέχει ζωικά λίπη, πυτιά, ζελατίνη, πρόσθετα που χαρακτηρίζονται με το γράμμα Ε, τα οποία είναι ζωικής προέλευσης. Σούπες - Σάλτσες: Να αποφεύγετε τους κύβους με βάση ζωικές ουσίες. Σακχαρώδη: Μπορεί να περιέχουν ζελατίνη ζωικής προέλευσης. Γιαούρτι, φρέσκια κρέμα γάλακτος, φρέσκα τυριά και παγωτό: Μερικές παραλλαγές τους με χαμηλά λιπαρά μπορεί να περιέχουν ζελατίνη.

Πώς θα ενθαρρύνουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες στα παιδιά. Μπορούμε να δίνουμε στα παιδιά, ιδίως της προσχολικής ηλικίας κάθε μέρα φρούτα και λαχανικά και ενδιάμεσα στα γεύματα. Δίνετε μισή ώρα μετά το φαγητό νερό ή γάλα από ρύζι, βρόμη, σόγια, αμύγδαλο ή κατσικίσιο. Μην τους δίνετε σοκολάτες, ανθρακούχα ποτά ή τσιπς. Σερβίρετε μικρές μερίδες σε μικρά πιάτα. Μη χρησιμοποιείτε το επιδόρπιο ως ανταμοιβή. Έχετε πάντα πρόχειρα μερικά υγιεινά σνακ για να προσφέρετε στο παιδί αν πεινάσει. Περιορίστε την παρακολούθηση της τηλεόρασης και τα βιντεοπαιχνίδια γιατί η καθιστική ζωή κάνει τα παιδιά υπέρβαρα. Προσπαθήστε να συγκεντρώνεστε όσο πιο συχνά μπορείτε σαν οικογένεια να τρώτε μαζί. Υγιεινά σνακ για παιδιά Τα παιδιά πεινάνε συχνά, αλλά κυρίως την ώρα που επιστρέφουν στο σπίτι από το σχολείο. Αν τους έχετε ετοιμάσει κάποιο υγιεινό σνακ, θα ικανοποιήσετε την άμεση ανάγκη για φαγητό. Μερικές ιδέες: - Δημητριακά πρωϊνού - Ρυζογκοφρέτες - Λαχανικά σε κομμάτια, όπως καρότα, πιπεριές, ντομάτα, αγγουράκι - Φρέσκα φρούτα όπως αχλάδια, μήλα, μπανάνες, δαμάσκηνα, σταφύλια, πορτοκάλια, φράουλες, ροδάκινα - Φρέσκια φρουτοσαλάτα - Μικλσέικ με γάλα ή γιαούρτι - Γαλέτες βρόμης και μαλακό τυρί - Σάντουιτς με αυγό, τυρί, ντομάτα ή φιστικοβούτυρο - Αποξηραμένα φρούτα με ξηρούς καρπούς και σπόρους Ιδέες για κολατσιό στο σχολείο Ετοιμάστε φαγητά ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Ένα κομμάτι αχλάδι ή μήλο για το μικρό παιδί, ή ένα ολόκληρο φρούτο για ένα μεγαλύτερο. ‘Όχι ζαμπόν και τυρί ,που έχουν πολλά λιπαρά ή άσπρο ψωμί που έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ίνες. Επίσης αποφεύγετε τα τσιπς, το κέικ, τη σοκολάτα και τα διάφορα αναψυκτικά του εμπορίου γιατί προσθέτουν επιπλέον λιπαρά, ζάχαρη και θερμίδες. Ιδέες για φαγητό στο σχολείο Δίνετε στο παιδί να παίρνει μαζί του κάθε μέρα ένα κουτί μη αποβουτυρωμένο βιολογικό κατσικίσιο ή φυτικό γάλα ‘η ένα μήλο.

- Σταφιδόψωμο ή κάποιο μαλακό ψωμάκι με κρεμώδες τυρί χαμηλών λιπαρών και λίγη μαρμελάδα ή ένα μικρό κεσεδάκι γιαούρτι χαμηλών λιπαρών - Πίτα ολικής αλέσεως με μαρούλι, ντομάτα και τυρί - Σαλάτα ζυμαρικών με ψιλοκομμένο αγγουράκι, καλαμπόκι, μαϊντανό. 

Αναλαμβάνουμε ΘΛΙΑ!! ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΡΤΙ & ΓΕΝΕ

ο ν ρ υ ο φ ό λ υ ξ ν στο Ελ. Βενιζέλου 27, Κουνουπιδιανά Ακρωτηρίου Τ.: 28210 70000 - 64555 - 64044 Μέλος του Ticket Restaurant 6972 264 666

ΠΕΡΙ ΟΡΘΟΜΟΡΙΑΚΗΣ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ ΠΑΙΔΙΩΝ

Τι να πίνουν τα παιδιά Το πιο υγιεινό «ποτό» είναι το νερό. Ο καλύτερος φρουτοχυμός είναι ο χυμός από ολόκληρο το φρούτο αλεσμένο και πολτοποιημένο στο μπλέντερ και αραιωμένο με ορθομοριακό νερό. Ισορροπεί πολύ καλύτερα το σάκχαρο και δεν προκαλεί ενεργειακές «εκκρήξεις» στο παιδί, που μπορεί να οδηγήσουν αργότερα σε παθολογικά συμπτώματα. Επίσης να τα ενθαρρύνετε να τρώνε ολόκληρα τα φρούτα γιατί έτσι θα πάρουν περισσότερες φυτικές ίνες.

σπαθεί να σταματήσει να τρώει κρέας ή ζωικές τροφές. Όταν το παιδί θέλει γλυκά και ζάχαρη, σάντουιτς, παγωτά, γαριδάκια, πατατάκια, σοκολάτες, αναψυκτικά, στην πραγματικότητα αναζητά γλυκόζη, ζωτικά λιπαρά, πρωτεΐνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία. Οι έτοιμες τροφές μπορεί να είναι γευστικές και να περιέχουν μερικές θρεπτικές ουσίες, αλλά αυτές βρίσκονται σε λάθος μορφή και δεν μεταβολίζονται ομαλά. Είναι εξαιρετικά βλαπτικές γα το σώμα, και προκαλούν παθογένεια, παχυσαρκία, αλλεργία και εθισμός σε γλυκές ή αλμυρές τροφές. Αντίθετα, τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά, τα όσπρια, οι άψητοι και ανάλατοι ξηροί καρποί μεταβολίζονται ομαλά και ισορροπημένα, παράγοντας «ορθά μόρια» για ισχυρό ανοσοποιητικό σύστημα.

174 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Τι πρέπει να προσέχουμε Νερό: Κατανάλωση άφθονου ορθομοριακού νερού Γάλα και γαλακτοκιμικά: Γάλα κατσικίσιο, ρυζιού, βρόμης, σόγιας και αμύγδαλου και βιολογικό τυρί σε μικρές ποσότητες και ειδικά το κατσικίσιο. Ζελατίνη: Τα βελτιωτικά που αναγράφονται σαν Ε120 και Ε441 (ζελατίνη) είναι ζωϊκής προέλευσης Ζωικά λίπη: Περιέχονται σε μπισκότα, έτοιμα γεύματα και γλυκά, πατατάκια, μαργαρίνες και παγωτά. Όταν αναγράφεται «βρώσιμα λίλη», μπορεί να είναι ζωϊκά. Τυρί: Αναζητήστε τυρί με χορτοφαγικό σύμβολο, διότι για κάποια από τα άλλα χρησιμοποιείται πυτιά, δηλαδή ένζυμο που λαμβάνεται από το στομάχι του μοσχαριού. Ζελέ: Περιέχει συνήθως ζελατίνη ζωικής προέλευσης. Αγοράζετε προϊόντα με κόμμι του φυτού γκουαράνα. Μαργαρίνη: Μπορεί να περιέχει ζωικά λίπη, πυτιά, ζελατίνη, πρόσθετα που χαρακτηρίζονται με το γράμμα Ε, τα οποία είναι ζωικής προέλευσης. Σούπες - Σάλτσες: Να αποφεύγετε τους κύβους με βάση ζωικές ουσίες. Σακχαρώδη: Μπορεί να περιέχουν ζελατίνη ζωικής προέλευσης. Γιαούρτι, φρέσκια κρέμα γάλακτος, φρέσκα τυριά και παγωτό: Μερικές παραλλαγές τους με χαμηλά λιπαρά μπορεί να περιέχουν ζελατίνη.

Πώς θα ενθαρρύνουμε υγιεινές διατροφικές συνήθειες στα παιδιά. Μπορούμε να δίνουμε στα παιδιά, ιδίως της προσχολικής ηλικίας κάθε μέρα φρούτα και λαχανικά και ενδιάμεσα στα γεύματα. Δίνετε μισή ώρα μετά το φαγητό νερό ή γάλα από ρύζι, βρόμη, σόγια, αμύγδαλο ή κατσικίσιο. Μην τους δίνετε σοκολάτες, ανθρακούχα ποτά ή τσιπς. Σερβίρετε μικρές μερίδες σε μικρά πιάτα. Μη χρησιμοποιείτε το επιδόρπιο ως ανταμοιβή. Έχετε πάντα πρόχειρα μερικά υγιεινά σνακ για να προσφέρετε στο παιδί αν πεινάσει. Περιορίστε την παρακολούθηση της τηλεόρασης και τα βιντεοπαιχνίδια γιατί η καθιστική ζωή κάνει τα παιδιά υπέρβαρα. Προσπαθήστε να συγκεντρώνεστε όσο πιο συχνά μπορείτε σαν οικογένεια να τρώτε μαζί. Υγιεινά σνακ για παιδιά Τα παιδιά πεινάνε συχνά, αλλά κυρίως την ώρα που επιστρέφουν στο σπίτι από το σχολείο. Αν τους έχετε ετοιμάσει κάποιο υγιεινό σνακ, θα ικανοποιήσετε την άμεση ανάγκη για φαγητό. Μερικές ιδέες: - Δημητριακά πρωϊνού - Ρυζογκοφρέτες - Λαχανικά σε κομμάτια, όπως καρότα, πιπεριές, ντομάτα, αγγουράκι - Φρέσκα φρούτα όπως αχλάδια, μήλα, μπανάνες, δαμάσκηνα, σταφύλια, πορτοκάλια, φράουλες, ροδάκινα - Φρέσκια φρουτοσαλάτα - Μικλσέικ με γάλα ή γιαούρτι - Γαλέτες βρόμης και μαλακό τυρί - Σάντουιτς με αυγό, τυρί, ντομάτα ή φιστικοβούτυρο - Αποξηραμένα φρούτα με ξηρούς καρπούς και σπόρους Ιδέες για κολατσιό στο σχολείο Ετοιμάστε φαγητά ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Ένα κομμάτι αχλάδι ή μήλο για το μικρό παιδί, ή ένα ολόκληρο φρούτο για ένα μεγαλύτερο. ‘Όχι ζαμπόν και τυρί ,που έχουν πολλά λιπαρά ή άσπρο ψωμί που έχει χαμηλή περιεκτικότητα σε ίνες. Επίσης αποφεύγετε τα τσιπς, το κέικ, τη σοκολάτα και τα διάφορα αναψυκτικά του εμπορίου γιατί προσθέτουν επιπλέον λιπαρά, ζάχαρη και θερμίδες. Ιδέες για φαγητό στο σχολείο Δίνετε στο παιδί να παίρνει μαζί του κάθε μέρα ένα κουτί μη αποβουτυρωμένο βιολογικό κατσικίσιο ή φυτικό γάλα ‘η ένα μήλο.

- Σταφιδόψωμο ή κάποιο μαλακό ψωμάκι με κρεμώδες τυρί χαμηλών λιπαρών και λίγη μαρμελάδα ή ένα μικρό κεσεδάκι γιαούρτι χαμηλών λιπαρών - Πίτα ολικής αλέσεως με μαρούλι, ντομάτα και τυρί - Σαλάτα ζυμαρικών με ψιλοκομμένο αγγουράκι, καλαμπόκι, μαϊντανό. 

Αναλαμβάνουμε ΘΛΙΑ!! ΠΑΙΔΙΚΑ ΠΑΡΤΙ & ΓΕΝΕ

ο ν ρ υ ο φ ό λ υ ξ ν στο Ελ. Βενιζέλου 27, Κουνουπιδιανά Ακρωτηρίου Τ.: 28210 70000 - 64555 - 64044 Μέλος του Ticket Restaurant 6972 264 666

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Υψηλαντών 25, Χανιά Email: ira.koutoulaki@gmail.com Τηλ: 2821070084 Κιν: 6947665079 Web site: irakleia-koutoulaki.gr

Η

εγκυμοσύνη αποτελεί μία σημαντική μεταβατική περίοδο στη ζωή της γυναίκας. Χαρακτηρίζεται από αλλαγές σε βιολογικό, οικογενειακό, κοινωνικό, αλλά και συναισθηματικό επίπεδο. Από τη στιγμή της σύλληψης πραγματοποιούνται ορμονικές αλλαγές οι οποίες προετοιμάζουν το σώμα της γυναίκας για την ανάπτυξη του βρέφους, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζουν και τη συναισθηματική της κατάσταση (Lowdermilk & Perry, 2006). Η μέλλουσα μητέρα καλείται να προσαρμοστεί σε μία νέα κατάσταση με αλλαγές που αφορούν στην ψυχοκοινωνική της ταυτότητα, αλλά και στη δομή της οικογενειακής μονάδας. Είναι, επίσης, πιθανό η μητρότητα να συνάγεται και μία ουσιαστική απώλεια της ελευθερίας της. Τα ανάμικτα συναισθήματα καθώς και οι συνεχείς μεταπτώσεις της διάθεσης, που συνήθως κυμαίνονται από τον έντονο ενθουσιασμό, μέχρι το άγχος ή την κατάθλιψη, συχνά συνοδεύουν την εγκυμοσύνη. Αυτές οι συναισθηματικές αντιδράσεις στην εγκυμοσύνη εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με την παρελθοντική και την τρέχουσα κατάσταση της γυναίκας, την επιθυμία της να αναλάβει το ρόλο της μητρότητας, τη στάση της απέναντι στην εγκυμοσύνη, το επίπεδο των ορμονικών αλλαγών στο σώμα της, το υπάρχον δίκτυο υποστήριξης και, φυσικά, το ρόλο που λαμβάνει ο σύντροφός της (Reading, 1983). Η εγκυμοσύνη, ενώ αρχικά μπορεί να εκπληρώσει την ανάγκη και την επιθυμία της γυναίκας να αποκτήσει ένα παιδί, μπορεί να προκαλέσει ταυτόχρονα ένα πλήθος από συγκρούσεις και άγχη, λόγω των επικείμενων αλλα-

γών. Η ανησυχία της εγκύου για τον πόνο του τοκετού, καθώς και ο φόβος του «αγνώστου» ή ο φόβος για την κατάσταση της υγείας του εμβρύου, αυξάνουν τα αγχογόνα συναισθήματα. Η βίωση αυτού του άγχους μεταβάλλει την μητρική ορμονική παραγωγή καθώς και το εμβρυικό περιβάλλον. Έτσι, το επίπεδο δραστηριότητας του εμβρύου, το βάρος γέννησής του, ο ρυθμός της καρδιάς του, η κινητική και η συναισθηματική του κατάσταση επηρεάζονται συνεχώς από τις ποικίλες συναισθηματικές αλλαγές που βιώνει η έγκυος (Shell & Hall, 1983; Cole & Cole, 2002). Ανάλογα με το στάδιο εγκυμοσύνης, τα συναισθήματα της μέλλουσας μητέρας διαφοροποιούνται σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο οι συναισθηματικές αλλαγές μπορεί να είναι έντονες και να εκδηλώνονται ποικιλόμορφα, όπως με συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα και ανεξήγητη ευσυγκινησία. Κυριαρχεί η αίσθηση της «διαφορετικότητας», παρόλο που οι φυσικές αλλαγές δεν είναι έντονες. Ορισμένες γυναίκες γίνονται δύσθυμες, λόγω της εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων (ναυτία, υπνηλία, ανεξήγητη κούραση κ.α.), ενώ ενδέχεται να διακατέχονται από συναισθήματα φόβου ή άγχους αναφορικά με το αν θα εξελιχθούν όλα ομαλά. Άλλες έγκυες μπορεί να εκφράσουν υπερβολική χαρά με

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Υψηλαντών 25, Χανιά Email: ira.koutoulaki@gmail.com Τηλ: 2821070084 Κιν: 6947665079 Web site: irakleia-koutoulaki.gr

Η

εγκυμοσύνη αποτελεί μία σημαντική μεταβατική περίοδο στη ζωή της γυναίκας. Χαρακτηρίζεται από αλλαγές σε βιολογικό, οικογενειακό, κοινωνικό, αλλά και συναισθηματικό επίπεδο. Από τη στιγμή της σύλληψης πραγματοποιούνται ορμονικές αλλαγές οι οποίες προετοιμάζουν το σώμα της γυναίκας για την ανάπτυξη του βρέφους, ενώ ταυτόχρονα επηρεάζουν και τη συναισθηματική της κατάσταση (Lowdermilk & Perry, 2006). Η μέλλουσα μητέρα καλείται να προσαρμοστεί σε μία νέα κατάσταση με αλλαγές που αφορούν στην ψυχοκοινωνική της ταυτότητα, αλλά και στη δομή της οικογενειακής μονάδας. Είναι, επίσης, πιθανό η μητρότητα να συνάγεται και μία ουσιαστική απώλεια της ελευθερίας της. Τα ανάμικτα συναισθήματα καθώς και οι συνεχείς μεταπτώσεις της διάθεσης, που συνήθως κυμαίνονται από τον έντονο ενθουσιασμό, μέχρι το άγχος ή την κατάθλιψη, συχνά συνοδεύουν την εγκυμοσύνη. Αυτές οι συναισθηματικές αντιδράσεις στην εγκυμοσύνη εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες που σχετίζονται με την παρελθοντική και την τρέχουσα κατάσταση της γυναίκας, την επιθυμία της να αναλάβει το ρόλο της μητρότητας, τη στάση της απέναντι στην εγκυμοσύνη, το επίπεδο των ορμονικών αλλαγών στο σώμα της, το υπάρχον δίκτυο υποστήριξης και, φυσικά, το ρόλο που λαμβάνει ο σύντροφός της (Reading, 1983). Η εγκυμοσύνη, ενώ αρχικά μπορεί να εκπληρώσει την ανάγκη και την επιθυμία της γυναίκας να αποκτήσει ένα παιδί, μπορεί να προκαλέσει ταυτόχρονα ένα πλήθος από συγκρούσεις και άγχη, λόγω των επικείμενων αλλα-

γών. Η ανησυχία της εγκύου για τον πόνο του τοκετού, καθώς και ο φόβος του «αγνώστου» ή ο φόβος για την κατάσταση της υγείας του εμβρύου, αυξάνουν τα αγχογόνα συναισθήματα. Η βίωση αυτού του άγχους μεταβάλλει την μητρική ορμονική παραγωγή καθώς και το εμβρυικό περιβάλλον. Έτσι, το επίπεδο δραστηριότητας του εμβρύου, το βάρος γέννησής του, ο ρυθμός της καρδιάς του, η κινητική και η συναισθηματική του κατάσταση επηρεάζονται συνεχώς από τις ποικίλες συναισθηματικές αλλαγές που βιώνει η έγκυος (Shell & Hall, 1983; Cole & Cole, 2002). Ανάλογα με το στάδιο εγκυμοσύνης, τα συναισθήματα της μέλλουσας μητέρας διαφοροποιούνται σημαντικά. Πιο συγκεκριμένα, το πρώτο τρίμηνο οι συναισθηματικές αλλαγές μπορεί να είναι έντονες και να εκδηλώνονται ποικιλόμορφα, όπως με συναισθηματική αστάθεια, ευερεθιστότητα και ανεξήγητη ευσυγκινησία. Κυριαρχεί η αίσθηση της «διαφορετικότητας», παρόλο που οι φυσικές αλλαγές δεν είναι έντονες. Ορισμένες γυναίκες γίνονται δύσθυμες, λόγω της εμφάνισης των πρώτων συμπτωμάτων (ναυτία, υπνηλία, ανεξήγητη κούραση κ.α.), ενώ ενδέχεται να διακατέχονται από συναισθήματα φόβου ή άγχους αναφορικά με το αν θα εξελιχθούν όλα ομαλά. Άλλες έγκυες μπορεί να εκφράσουν υπερβολική χαρά με

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Cosmetics

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

έξαρση στην προοπτική της απόκτησης ενός παιδιού. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου η έγκυος αρχίζει να αποκτά συνείδηση του ρόλου της μητρότητας, καθώς αρχίζει να αισθάνεται τις κινήσεις του εμβρύου. Οι περισσότερες γυναίκες αισθάνονται πιο ευτυχισμένες και χαλαρές με την εγκυμοσύνη τους, καθώς τα πρώτα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν και προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Ενδέχεται, όμως, κάποιες να εκφράσουν ορισμένη αμηχανία για την εξωτερική τους εμφάνιση ή να εκδηλώσουν δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής τους. Στο τελευταίο τρίμηνο οι έγκυες εκδηλώνουν συνήθως δυσφορία, υπερδιέγερση και μειωμένη συγκέντρωση προσοχής, ως αποτέλεσμα της αύξησης στο μέγεθος της κοιλιάς και των δυσκολιών που παρατηρούνται στον ύπνο και την αναπνοή. Οι περισσότερες μάλιστα έγκυες εκφράζουν ανυπομονησία και ανησυχία για τον τοκετό ή την επικείμενη μητρότητα (Nixon, 1975).

Η καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας του τοκετού οπλίζει την έγκυο με δύναμη και γνώση αναφορικά με το τι θα συμβεί στο σώμα της. Αν ανησυχεί συνεχώς για τον πόνο του τοκετού, διατηρεί σε εγρήγορση το κέντρο του πόνου. Γι’ αυτό συνιστάται οι έγκυες γυναίκες να παρακολουθούν μαθήματα ψυχοπροφυλακτικής. Η ψυχοπροφυλακτική μέθοδος αναφέρεται στην ενημέρωση της γυναίκας για τα στάδια του τοκετού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αρνητική επίδραση της άγνοιας. Επιπλέον, η γνώση ότι οι σημερινές επιστημονικές μέθοδοι βοηθούν αρκετά στην ανακούφιση του πόνου ή ακόμα και στη μείωση των επικείμενων επιπλοκών, μπορεί να βοηθήσει την έγκυο να αποβάλλει τα φοβογόνα συναισθήματα σε έναν ικανοποιητικό βαθμό. Βοηθητική είναι και η εκγύμναση των σκελετικών μυών για την αντιμετώπιση της μυϊκής σύσπασης. Στόχος των προτεινόμενων ασκήσεων είναι η χαλάρωση των μυών και η ορθή χρήση τους κατά τη διάρκεια του τοκετού. Τέλος, η εξοικείωση με κάποιο πρότυπο χαλάρωσης κρίνεται ιδιαίτερα εποικοδομητική, αφού προσφέρει στη μέλλουσα μητέρα τη δυνατότητα να αποσπάσει την προσοχή της από τον επερχόμενο πόνο (Μανταλενάκης, 1996; Παναγιωτίδου – Πράπα, 2009). Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι μέρος της καθημερινής ζωής και μπορούν να αποτελέσουν μία συναρπαστική εμπειρία. Οι μέλλουσες μητέρες θα πρέπει να εστιάζουν στα θετικά συναισθήματα και στη μοναδικότητα των στιγμών που βιώνουν, ώστε να νιώσουν ικανοποίηση από τη γέννηση του παιδιού τους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουν την καλή ψυχική τους υγεία, ενώ αυξάνουν τις ψυχολογικές τους αντοχές για την αντιμετώπιση όλων των δύσκολων καταστάσεων. 

Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι οι μεταπτώσεις της διάθεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι φυσιολογικές. Η συνεχής ενημέρωση αναφορικά με τις φυσιολογικές αλλαγές, που συμβαίνουν στην εγκυμοσύνη, εφοδιάζει την έγκυο με γνώση για το χειρισμό των δυσκολιών. Σε αυτό συμβάλλει, βεβαίως, και η υπερηχογραφική εξέταση. Σύμφωνα με έρευνες οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν έντονα θετικές αντιδράσεις μετά την υπερηχογραφική εξέταση, καθώς παρατηρούν τις εμβυικές κινήσεις και έτσι διαπιστώνουν την ομαλή πορεία της εγκυμοσύνης τους (Readin, Cox, Sledmere, & Campbell, 1984; Tsoi & Hunter, 1987). Βιβλιογραφικές Αναφορές Cole, M., & Cole, S. R. (2002). Η ανάπτυξη των παιδιών. Η αρχή της ζωής: Εγκυμοσύνη, τοκετός, βρεφική ηλικία. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδάνος.

Lowdermilk, D.L., & Perry, S. (2006). Νοσηλευτική μητρότητας. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος. Μανταλενάκης, Σ. (1996). Σύνοψη μαιευτικής και γυναικολογίας. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.

Nixon, W. (1983). Childbirth. Great Britain: Nicholls & Company Ltd. Παναγιωτίδου – Πράπα, Α. (2009). Το βιβλίο της μητρότητας. Αθήνα: Μίνωας.

Reading, A. (1983). Psychological aspects of pregnancy. United States of America: Longman Inc. Reading, A. E., Cox, D. N., Sledmere, C. M. & Campbell, S. (1984). Psychological changes over the course of pregnancy: A study of attitudes toward the fetus/neonate. Health Psychology, 3, 211-221.

Shell, R.E. & Hall, E. (1983). Developmental psychology today (4th Ed.). United States of America: R. R. Donnelley & Sons, Co. Willard, OH.

178 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΑΡΩΜΑΤΑ Perfumes

Tsoi, M. M. & Hunter, M. (1987). Ultrasound scanning in pregnancy: Consumer reactions. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 5, 43-48.

ΕΙΔΗ ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟΥ Hair salon supplies ΚΡΕΜΕΣ ΣΩΜΑΤΟΣ & ΠΡΟΣΩΠΟΥ Body & face creams ΕΙΔΗ ΔΩΡΟΥ Gifts ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ Sunblocks ΑΞΕΣΟΥΑΡ - ΜΠΙΖΟΥ Accesories ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΦΡΥΔΙΩΝ Eyebrow shaping ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Professional make up ΝΥΦΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Bridal make up

Γάμος & Βάπτιση Mία απ’ τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής μας! Νύφη, κουμπάρα, νονά, μητέρα, αδερφή, γιαγιά, φίλη...

Aυτό που θέλουμε όλες εκείνη την ημέρα είναι να λάμπουμε! Ξεκινήστε μία εντατική περιποίηση της επιδερμίδας σας λίγες μέρες πρίν απο τη μεγάλη εκείνη ημέρα και το μακιγιάζ που θα επιλέξετε θα είναι ακόμα πιο φωτεινό και όμορφο! Εμπιστευθείτε έναν αισθητικό σύμβουλο για τον τρόπο περιποίησης της επιδερμίδας και ένα make up artist για το μακιγιάζ που σας ταιριάζει καλύτερα. Από εμάς, να θυμάστε να χαμογελάτε

γιατί απλά ...το αξίζετε!

ΑΠΟΤΡΙΧΩΣH ΜΕ ΚΛΩΣΤΗ Threading ΜΑΝΙΚΙΟΥΡ - ΠΕΝΤΙΚΙΟΥΡ Manicure - Pedicure ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΟΜOΡΦΙΑΣ Beauty Secrets

Προσφορές και Χαμηλές Τιμές όλο το χρόνο!

ARISTOTELOUS 3, KOUNOUPIDIANA t/f: 28210 09416 e-mail: angelamargari@hotmail.com Beauty Secrets Chania

ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ Cosmetics

Η ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΩΝ ΜΗΤΡΙΚΩΝ ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΩΝ ΚΑΤΑ ΤΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ

έξαρση στην προοπτική της απόκτησης ενός παιδιού. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου η έγκυος αρχίζει να αποκτά συνείδηση του ρόλου της μητρότητας, καθώς αρχίζει να αισθάνεται τις κινήσεις του εμβρύου. Οι περισσότερες γυναίκες αισθάνονται πιο ευτυχισμένες και χαλαρές με την εγκυμοσύνη τους, καθώς τα πρώτα συμπτώματα αρχίζουν να υποχωρούν και προσπαθούν να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους. Ενδέχεται, όμως, κάποιες να εκφράσουν ορισμένη αμηχανία για την εξωτερική τους εμφάνιση ή να εκδηλώσουν δυσκολία στη συγκέντρωση της προσοχής τους. Στο τελευταίο τρίμηνο οι έγκυες εκδηλώνουν συνήθως δυσφορία, υπερδιέγερση και μειωμένη συγκέντρωση προσοχής, ως αποτέλεσμα της αύξησης στο μέγεθος της κοιλιάς και των δυσκολιών που παρατηρούνται στον ύπνο και την αναπνοή. Οι περισσότερες μάλιστα έγκυες εκφράζουν ανυπομονησία και ανησυχία για τον τοκετό ή την επικείμενη μητρότητα (Nixon, 1975).

Η καλύτερη κατανόηση της διαδικασίας του τοκετού οπλίζει την έγκυο με δύναμη και γνώση αναφορικά με το τι θα συμβεί στο σώμα της. Αν ανησυχεί συνεχώς για τον πόνο του τοκετού, διατηρεί σε εγρήγορση το κέντρο του πόνου. Γι’ αυτό συνιστάται οι έγκυες γυναίκες να παρακολουθούν μαθήματα ψυχοπροφυλακτικής. Η ψυχοπροφυλακτική μέθοδος αναφέρεται στην ενημέρωση της γυναίκας για τα στάδια του τοκετού, προκειμένου να αντιμετωπιστεί η αρνητική επίδραση της άγνοιας. Επιπλέον, η γνώση ότι οι σημερινές επιστημονικές μέθοδοι βοηθούν αρκετά στην ανακούφιση του πόνου ή ακόμα και στη μείωση των επικείμενων επιπλοκών, μπορεί να βοηθήσει την έγκυο να αποβάλλει τα φοβογόνα συναισθήματα σε έναν ικανοποιητικό βαθμό. Βοηθητική είναι και η εκγύμναση των σκελετικών μυών για την αντιμετώπιση της μυϊκής σύσπασης. Στόχος των προτεινόμενων ασκήσεων είναι η χαλάρωση των μυών και η ορθή χρήση τους κατά τη διάρκεια του τοκετού. Τέλος, η εξοικείωση με κάποιο πρότυπο χαλάρωσης κρίνεται ιδιαίτερα εποικοδομητική, αφού προσφέρει στη μέλλουσα μητέρα τη δυνατότητα να αποσπάσει την προσοχή της από τον επερχόμενο πόνο (Μανταλενάκης, 1996; Παναγιωτίδου – Πράπα, 2009). Η εγκυμοσύνη και ο τοκετός είναι μέρος της καθημερινής ζωής και μπορούν να αποτελέσουν μία συναρπαστική εμπειρία. Οι μέλλουσες μητέρες θα πρέπει να εστιάζουν στα θετικά συναισθήματα και στη μοναδικότητα των στιγμών που βιώνουν, ώστε να νιώσουν ικανοποίηση από τη γέννηση του παιδιού τους. Με τον τρόπο αυτό διασφαλίζουν την καλή ψυχική τους υγεία, ενώ αυξάνουν τις ψυχολογικές τους αντοχές για την αντιμετώπιση όλων των δύσκολων καταστάσεων. 

Είναι σημαντικό οι γυναίκες να γνωρίζουν ότι οι μεταπτώσεις της διάθεσης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι φυσιολογικές. Η συνεχής ενημέρωση αναφορικά με τις φυσιολογικές αλλαγές, που συμβαίνουν στην εγκυμοσύνη, εφοδιάζει την έγκυο με γνώση για το χειρισμό των δυσκολιών. Σε αυτό συμβάλλει, βεβαίως, και η υπερηχογραφική εξέταση. Σύμφωνα με έρευνες οι έγκυες γυναίκες εκδηλώνουν έντονα θετικές αντιδράσεις μετά την υπερηχογραφική εξέταση, καθώς παρατηρούν τις εμβυικές κινήσεις και έτσι διαπιστώνουν την ομαλή πορεία της εγκυμοσύνης τους (Readin, Cox, Sledmere, & Campbell, 1984; Tsoi & Hunter, 1987). Βιβλιογραφικές Αναφορές Cole, M., & Cole, S. R. (2002). Η ανάπτυξη των παιδιών. Η αρχή της ζωής: Εγκυμοσύνη, τοκετός, βρεφική ηλικία. Αθήνα: Τυπωθήτω – Γιώργος Δαρδάνος.

Lowdermilk, D.L., & Perry, S. (2006). Νοσηλευτική μητρότητας. Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λαγός Δημήτριος. Μανταλενάκης, Σ. (1996). Σύνοψη μαιευτικής και γυναικολογίας. Αθήνα: Ιατρικές εκδόσεις Λίτσας.

Nixon, W. (1983). Childbirth. Great Britain: Nicholls & Company Ltd. Παναγιωτίδου – Πράπα, Α. (2009). Το βιβλίο της μητρότητας. Αθήνα: Μίνωας.

Reading, A. (1983). Psychological aspects of pregnancy. United States of America: Longman Inc. Reading, A. E., Cox, D. N., Sledmere, C. M. & Campbell, S. (1984). Psychological changes over the course of pregnancy: A study of attitudes toward the fetus/neonate. Health Psychology, 3, 211-221.

Shell, R.E. & Hall, E. (1983). Developmental psychology today (4th Ed.). United States of America: R. R. Donnelley & Sons, Co. Willard, OH.

178 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΑΡΩΜΑΤΑ Perfumes

Tsoi, M. M. & Hunter, M. (1987). Ultrasound scanning in pregnancy: Consumer reactions. Journal of Reproductive and Infant Psychology, 5, 43-48.

ΕΙΔΗ ΚΟΜΜΩΤΗΡΙΟΥ Hair salon supplies ΚΡΕΜΕΣ ΣΩΜΑΤΟΣ & ΠΡΟΣΩΠΟΥ Body & face creams ΕΙΔΗ ΔΩΡΟΥ Gifts ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ Sunblocks ΑΞΕΣΟΥΑΡ - ΜΠΙΖΟΥ Accesories ΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΣ ΦΡΥΔΙΩΝ Eyebrow shaping ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Professional make up ΝΥΦΙΚΟ ΜΑΚΙΓΙΑΖ Bridal make up

Γάμος & Βάπτιση Mία απ’ τις σημαντικότερες στιγμές της ζωής μας! Νύφη, κουμπάρα, νονά, μητέρα, αδερφή, γιαγιά, φίλη...

Aυτό που θέλουμε όλες εκείνη την ημέρα είναι να λάμπουμε! Ξεκινήστε μία εντατική περιποίηση της επιδερμίδας σας λίγες μέρες πρίν απο τη μεγάλη εκείνη ημέρα και το μακιγιάζ που θα επιλέξετε θα είναι ακόμα πιο φωτεινό και όμορφο! Εμπιστευθείτε έναν αισθητικό σύμβουλο για τον τρόπο περιποίησης της επιδερμίδας και ένα make up artist για το μακιγιάζ που σας ταιριάζει καλύτερα. Από εμάς, να θυμάστε να χαμογελάτε

γιατί απλά ...το αξίζετε!

ΑΠΟΤΡΙΧΩΣH ΜΕ ΚΛΩΣΤΗ Threading ΜΑΝΙΚΙΟΥΡ - ΠΕΝΤΙΚΙΟΥΡ Manicure - Pedicure ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΟΜOΡΦΙΑΣ Beauty Secrets

Προσφορές και Χαμηλές Τιμές όλο το χρόνο!

ARISTOTELOUS 3, KOUNOUPIDIANA t/f: 28210 09416 e-mail: angelamargari@hotmail.com Beauty Secrets Chania

ΠΕΡΙ…ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ….

ΞΗΡΟΥΧΑΚΗ ΕΛΕΝΗ Λογοθεραπεύτρια - Εκπαιδεύτρια Θεραπευτικής Ιππασίας Καστέλι - Ηρώων Πολυτεχνείου 40 (έναντι 1ου Γυμνασίου) Χανιά - Ι. Σφακιανάκη 32 Τηλ.: 28224 00057 • Κιν.: 6976 184 945

Τ

ι είναι η Λογοθεραπεία. Στόχος της Λογοθεραπέιας είναι να βοηθήσει το άτομο να ενταχθεί όσο το δυνατό ομαλότερα στο οικογενειακό, σχολικό αλλά και κοινωνικό περιβάλλον. Να το βοηθήσει να αναπτύξει ή να δημιουργήσει τις κατάλληλες δεξιότητες που απαιτούνται ώστε να ανταπεξέλθει σε ότι θελήσει ή του ζητηθεί. Ο Λογοθεραπευτής θα αξιολογήσει θα διαγνώσει και θα θεραπεύσει πολλές φορές μαζί με μία ομάδα θεραπευτών με διαφορετικό υπόβαθρο (όπως: Ψυχολόγοι, Παιδοψυχολόγοι, Εργοθεραπευτές, Φυσικοθεραπευτές, Αναπτυξιολόγοι κ.α.) και πάντα με τη στήριξη της οικογένειας. Επίσης θα ασχοληθεί με όλα τα “κομμάτια” της επικοινωνίας, με βασικότερο σκοπό την ανάπτυξη της στην ομιλία, την άρθρωση, το λόγο, τη γραφή, την ανάγνωση, τις δυσκολίες σίτισης κ.α.

180 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Κάποιες απ’τις διαταραχές του λόγου είναι: Οι διαταραχές του λόγου περιλαμβάνουν δυσκολίες στην κατανόηση, στην έκφραση ή στη χρήση του λόγου. Οι δυσκολίες αυτές, μπορεί να επηρεάζουν το περιεχόμενο, δηλαδή τις έννοιες ή το λεξιλόγιο, τη μορφή, δηλαδή τη σύνταξη, μορφολογία, γραμματική, φωνολογία και τη σωστή χρήση, δηλαδή κατά πόσο ο λόγος που χρησιμοποιείται είναι κατάλληλος για τη συγκεκριμένη επικοινωνιακή στιγμή. Οι δυσκολίες αυτές επηρεάζουν περίπου το 19% του γενικού πληθυσμού και διαχωρίζονται στις πιο κάτω κατηγορίες: Γενική καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου: Το παιδί παρουσιάζει μία αργοπορία στην εξέλιξη του λόγου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η αργοπορία αυτή επηρεάζει όλους του τομείς του λόγου, λεξιλόγιο, γραμματική, κατανόηση. Ειδική Γλωσσική Διαταραχή: Είναι μία αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από αργό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης και έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την έντονη δυσκολία στη χρήση των λειτουργικών μορφημάτων π.χ. άρθρα, προθέσεις και της γραμματικής μορφολογίας π.χ. καταλήξεις. Παρουσιάζεται σε ποσοστό 7% του πληθυσμού.

Πραγματολογικές Διαταραχές-Πραγματολογική Γλωσσική Διαταραχή: Διαταραχές που σχετίζονται με τη σωστή χρήση του λόγου. Μαθησιακές Δυσκολίες: Μία μεγάλη ομπρέλα δυσκολιών που συμπεριλαμβάνει μία σωρεία δυσκολιών στη μάθηση του παιδιού, π.χ. Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία/ Δυσλεξία, αναγνωστικές δυσκολίες, δυσκολίες στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου, γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες κ.ά. Ποιες είναι οι διαταραχές της ομιλίας; Οι διαταραχές της ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του συνδυασμού των ήχων για την άρθρωση των λέξεων, την ποιότητα της φωνής και τον ομαλό ρυθμό. Διαταραχή της Άρθρωσης: Είναι η δυσκολία στη σωστή παραγωγή των ήχων που έχει ως αποτέλεσμα τη μη κατανοητή- δυσνόητη ομιλία. Χαρακτηρίζεται από: Αφαιρέσεις ήχων π.χ. «πίτι» αντί «σπίτι», «πότα» αντί «πόρτα». Αλλοιώσεις ήχων π.χ. «θπίτι» αντί «σπίτι», «δώνη» αντί «ζώνη». Αντικαταστάσεις ήχων π.χ. «κόπι» αντί «τόπι», «σπίκι» αντί «σπίτι». Φωνολογική Διαταραχή: Έχει ως χαρακτηριστικό τη λανθασμένη αποτύπωση των φωνολογικών κανόνων, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται ομάδες ήχων. Η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται με πολλαπλές αλλοιώσεις, παραλείψεις και μεταθέσεις ήχων και συλλαβών. Δυσαρθρία: Διαταραχή η οποία σχετίζεται με την έλλειψη συντονισμού μεταξύ της αναπνοής, της άρθρωσης, της φώνησης και της προσωδίας. Απραξία: Διαταραχή η οποία σχετίζεται με δυσκολίες στον προγραμματισμό, στη συντονισμένη και με ακρίβεια εκτέλεση των αρθρωτικών κινήσεων. Τραυλισμός: Είναι η διαταραχή στη ροή της ομιλίας με επαναλήψεις ήχων ,συλλαβών, λέξεων, ακατάλληλες παύσεις και επιμηκύνσεις ήχων. Σημειώνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών μεταξύ της ηλικίας των 3 - 4 ετών, παρουσιάζουν περιόδους δυσφράδειας οι

Πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Διδασκαλία Υψηλού Επιπέδου με Σύγχρονο Διαδραστικό Υλικό

ΚΕΝΤΡΙΚΟ: Μανούσακα 22, Λενταριανά • Τηλ.: 28210 45611 ΒΛΗΤΕΣ: Ακρωτηρίου & Παναγίτσας • Τηλ.: 28210 81942 ΤΣΙΚΑΛΑΡΙΑ: Πλατεία Αγίου Γεωργίου • Τηλ.: 28210 89481

ΠΕΡΙ…ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ….

ΞΗΡΟΥΧΑΚΗ ΕΛΕΝΗ Λογοθεραπεύτρια - Εκπαιδεύτρια Θεραπευτικής Ιππασίας Καστέλι - Ηρώων Πολυτεχνείου 40 (έναντι 1ου Γυμνασίου) Χανιά - Ι. Σφακιανάκη 32 Τηλ.: 28224 00057 • Κιν.: 6976 184 945

Τ

ι είναι η Λογοθεραπεία. Στόχος της Λογοθεραπέιας είναι να βοηθήσει το άτομο να ενταχθεί όσο το δυνατό ομαλότερα στο οικογενειακό, σχολικό αλλά και κοινωνικό περιβάλλον. Να το βοηθήσει να αναπτύξει ή να δημιουργήσει τις κατάλληλες δεξιότητες που απαιτούνται ώστε να ανταπεξέλθει σε ότι θελήσει ή του ζητηθεί. Ο Λογοθεραπευτής θα αξιολογήσει θα διαγνώσει και θα θεραπεύσει πολλές φορές μαζί με μία ομάδα θεραπευτών με διαφορετικό υπόβαθρο (όπως: Ψυχολόγοι, Παιδοψυχολόγοι, Εργοθεραπευτές, Φυσικοθεραπευτές, Αναπτυξιολόγοι κ.α.) και πάντα με τη στήριξη της οικογένειας. Επίσης θα ασχοληθεί με όλα τα “κομμάτια” της επικοινωνίας, με βασικότερο σκοπό την ανάπτυξη της στην ομιλία, την άρθρωση, το λόγο, τη γραφή, την ανάγνωση, τις δυσκολίες σίτισης κ.α.

180 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Κάποιες απ’τις διαταραχές του λόγου είναι: Οι διαταραχές του λόγου περιλαμβάνουν δυσκολίες στην κατανόηση, στην έκφραση ή στη χρήση του λόγου. Οι δυσκολίες αυτές, μπορεί να επηρεάζουν το περιεχόμενο, δηλαδή τις έννοιες ή το λεξιλόγιο, τη μορφή, δηλαδή τη σύνταξη, μορφολογία, γραμματική, φωνολογία και τη σωστή χρήση, δηλαδή κατά πόσο ο λόγος που χρησιμοποιείται είναι κατάλληλος για τη συγκεκριμένη επικοινωνιακή στιγμή. Οι δυσκολίες αυτές επηρεάζουν περίπου το 19% του γενικού πληθυσμού και διαχωρίζονται στις πιο κάτω κατηγορίες: Γενική καθυστέρηση στην εξέλιξη του λόγου: Το παιδί παρουσιάζει μία αργοπορία στην εξέλιξη του λόγου σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Η αργοπορία αυτή επηρεάζει όλους του τομείς του λόγου, λεξιλόγιο, γραμματική, κατανόηση. Ειδική Γλωσσική Διαταραχή: Είναι μία αναπτυξιακή γλωσσική διαταραχή, η οποία χαρακτηρίζεται από αργό ρυθμό γλωσσικής ανάπτυξης και έχει ως βασικό χαρακτηριστικό την έντονη δυσκολία στη χρήση των λειτουργικών μορφημάτων π.χ. άρθρα, προθέσεις και της γραμματικής μορφολογίας π.χ. καταλήξεις. Παρουσιάζεται σε ποσοστό 7% του πληθυσμού.

Πραγματολογικές Διαταραχές-Πραγματολογική Γλωσσική Διαταραχή: Διαταραχές που σχετίζονται με τη σωστή χρήση του λόγου. Μαθησιακές Δυσκολίες: Μία μεγάλη ομπρέλα δυσκολιών που συμπεριλαμβάνει μία σωρεία δυσκολιών στη μάθηση του παιδιού, π.χ. Ειδική Μαθησιακή Δυσκολία/ Δυσλεξία, αναγνωστικές δυσκολίες, δυσκολίες στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου, γενικευμένες μαθησιακές δυσκολίες κ.ά. Ποιες είναι οι διαταραχές της ομιλίας; Οι διαταραχές της ομιλίας μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα του συνδυασμού των ήχων για την άρθρωση των λέξεων, την ποιότητα της φωνής και τον ομαλό ρυθμό. Διαταραχή της Άρθρωσης: Είναι η δυσκολία στη σωστή παραγωγή των ήχων που έχει ως αποτέλεσμα τη μη κατανοητή- δυσνόητη ομιλία. Χαρακτηρίζεται από: Αφαιρέσεις ήχων π.χ. «πίτι» αντί «σπίτι», «πότα» αντί «πόρτα». Αλλοιώσεις ήχων π.χ. «θπίτι» αντί «σπίτι», «δώνη» αντί «ζώνη». Αντικαταστάσεις ήχων π.χ. «κόπι» αντί «τόπι», «σπίκι» αντί «σπίτι». Φωνολογική Διαταραχή: Έχει ως χαρακτηριστικό τη λανθασμένη αποτύπωση των φωνολογικών κανόνων, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται ομάδες ήχων. Η διαταραχή αυτή εκδηλώνεται με πολλαπλές αλλοιώσεις, παραλείψεις και μεταθέσεις ήχων και συλλαβών. Δυσαρθρία: Διαταραχή η οποία σχετίζεται με την έλλειψη συντονισμού μεταξύ της αναπνοής, της άρθρωσης, της φώνησης και της προσωδίας. Απραξία: Διαταραχή η οποία σχετίζεται με δυσκολίες στον προγραμματισμό, στη συντονισμένη και με ακρίβεια εκτέλεση των αρθρωτικών κινήσεων. Τραυλισμός: Είναι η διαταραχή στη ροή της ομιλίας με επαναλήψεις ήχων ,συλλαβών, λέξεων, ακατάλληλες παύσεις και επιμηκύνσεις ήχων. Σημειώνεται ότι ένα μεγάλο ποσοστό παιδιών μεταξύ της ηλικίας των 3 - 4 ετών, παρουσιάζουν περιόδους δυσφράδειας οι

Πτυχιούχος Αγγλικής Φιλολογίας Πανεπιστημίου Αθηνών

Διδασκαλία Υψηλού Επιπέδου με Σύγχρονο Διαδραστικό Υλικό

ΚΕΝΤΡΙΚΟ: Μανούσακα 22, Λενταριανά • Τηλ.: 28210 45611 ΒΛΗΤΕΣ: Ακρωτηρίου & Παναγίτσας • Τηλ.: 28210 81942 ΤΣΙΚΑΛΑΡΙΑ: Πλατεία Αγίου Γεωργίου • Τηλ.: 28210 89481

ΠΕΡΙ…ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ….

XaniaLife

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Ακρωτήρι & Χανιά Life (από το 2006) Γονείς & Παιδί (από το 2011)

Γονείς & Παιδί

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Διαφημιστικά-Ενημερωτικά Έντυπα • Banner-Πανό-Ταμπέλες Κάρτες • Αφίσες • Κατάλογοι (εστιατορίου-μπαρ-καφέ κ.ά.) Λογότυπο • Επιστολόχαρτα • Φάκελα • Συσκευασίες • Διαφημιστικά Δώρα

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ από 1 τεμ. μέχρι...

Offset και Ψηφιακές στις πιο ανταγωνιστικές τιμές

οποίες εμπίπτουν κάτω από την ομάδα των ομαλών δυσφραδειών. Η οικογένεια του παιδιού θα πρέπει να ανησυχήσει όταν υπάρχει κληρονομικό υπόβαθρο για τραυλισμό στην οικογένεια ή όταν συνυπάρχουν άλλες διαταραχές στο λόγο και δεν παρατηρείται σταδιακή μείωση των δυσφραδειών. Φωνητικές Διαταραχές/Δυσφωνίες: Είναι οι διαταραχές που σχετίζονται με την οποιαδήποτε αλλαγή στην ποιότητα της φωνής του ατόμου. Οι αλλαγές αυτές ενδέχεται να επηρεάσουν τον τόνο, την ένταση ή και την ποιότητα της φωνής και μπορεί να οφείλονται σε λειτουργικούς, παθολογικούς, νευρολογικούς ή ψυχολογικούς λόγους. Ποιά είναι τα πιθανά αίτια των διαταραχών του Λόγου και της Ομιλίας; Τα πιθανά αίτια των διαταραχών του λόγου και της ομιλίας μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στα οργανικά και μη οργανικά-περιβαλλοντικά Πιθανά οργανικά αίτια: Προβλήματα ακοής (προσοχή στις ωτίτιδες). Εγκεφαλικά επεισόδια. Εγκεφαλική παράλυση ή άλλες νευρολογικές παθήσεις. Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Νοητική Καθυστέρηση. Ανατομικές δυσπλασίες π.χ προγναθισμός ή οπισθoγναθισμός, σχιστίες χείλους ή υπερώας. Λειτουργικά προβλήματα των οργάνων της άρθρωσης. Παθολογίες του λάρυγγα π.χ. φωνητικά κομβία, πολύποδες.

182 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πιθανά Μη Oργανικά αίτια: Η συμβολή του γλωσσικού περιβάλλοντος είναι αναμφίβολα ένας από τους κυριότερους παράγοντες στην εξέλιξη του λόγου. Τα αποτελέσματα ερευνών που είχαν ως στόχο την φωνολογική ανάλυση του φωνητικού παιγνιδιού σε βρέφη, έδειξαν ότι οι ήχοι στο βάβισμα των παιδιών ήταν ήχοι από το γλωσσικό σύστημα του περιβάλλοντος του παιδιού. Αυτά τα αποτελέσματα προδίδουν την αναγκαιότητα σωστών γλωσσικών ερεθισμάτων από τη γέννηση του παιδιού. Το άτομο ή τα άτομα τα οποία μεγαλώνουν το παιδί πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν σωστά γλωσσικά ερεθίσματα και

όχι ένα συνδυασμό από διάφορα γλωσσικά συστήματα. Δημιουργία ανάγκης για επικοινωνία: Το οικογενειακό σύστημα πρέπει να δημιουργεί τις απαραίτητες συνθήκες ώστε το παιδί να θέλει να επικοινωνήσει και να μοιραστεί λεκτικά τις εμπειρίες του. Η συμβολή τόσο της οικογένειας, όσο και του σχολείου στον τομέα αυτό κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική. Γιατί η παρέμβαση πρέπει να είναι έγκαιρη; Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να απευθυνθούν σε ειδικό έγκαιρα πριν την ένταξή του παιδιού στο σχολείο. Ένα παιδί όταν ξεκινάει το σχολείο θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη του προφορικού του λόγου. Αυτό εξαιτίας της αλληλεξάρτησης του γραπτού με τον προφορικό λόγο. Εάν υπάρχουν δυσκολίες στον προφορικό λόγο, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να μεταφερθούν αυτές οι δυσκολίες και στο γραπτό. Αν για παράδειγμα το παιδί συγχέει όταν μιλάει το /Σ/ με το /Θ/ ή το /Δ/ με το /Β/ και αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί την διαφορά των 2 φθόγγων θα τα μπερδεύει και στο γραπτό λόγο. Αν έχει δυσκολία στην έκφραση δυσκολεύεται να μεταφέρει αποτελεσματικά πληροφορίες, να επιλέξει τις λέξεις που χρειάζονται, να τις βάλει στη σωστή σειρά έτσι ώστε να δώσει στο συνομιλητή του να καταλάβει τι θέλει να πει, πιθανότατα θα έχει δυσκολίες και στη γραπτή έκφραση – στο «Σκέφτομαι και γράφω», στα διαγωνίσματα κ.α. Όταν οι δυσκολίες συνδέονται και με την κατανόηση, το παιδί δηλαδή δεν μπορεί να αναλύσει μια μεγάλη πρόταση στα μέρη της για να την κατανοήσει ή πολλές έννοιες χώρου ή χρόνου δεν τις κατανοεί τότε θα έχει δυσκολία να καταλάβει αυτό που διαβάζει. Το παιδί στο σχολείο πρέπει να είναι λεκτικά εύστοχο, να ακριβολογεί, να έχει ευχέρεια λόγου για να μπορεί να αντεπεξέλθει στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις του σχολείου. Τελειώνοντας η έγκαιρη και σωστή διάγνωση τυχόν διαταραχών στο λόγο και την ομιλία, η επιλογή του σωστού θεραπευτικού προγράμματος και η σύγχρονη δουλειά με την οικογένεια διευκολύνουν την ομαλή ένταξη ενός παιδιού με δυσκολίες στο σχολικό πλαίσιο. 

Tηλ.: 6945 58 60 68 • E-mail: tzilivakis.ekdoseis@gmail.com

ΠΕΡΙ…ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ….

XaniaLife

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Ακρωτήρι & Χανιά Life (από το 2006) Γονείς & Παιδί (από το 2011)

Γονείς & Παιδί

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Διαφημιστικά-Ενημερωτικά Έντυπα • Banner-Πανό-Ταμπέλες Κάρτες • Αφίσες • Κατάλογοι (εστιατορίου-μπαρ-καφέ κ.ά.) Λογότυπο • Επιστολόχαρτα • Φάκελα • Συσκευασίες • Διαφημιστικά Δώρα

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ από 1 τεμ. μέχρι...

Offset και Ψηφιακές στις πιο ανταγωνιστικές τιμές

οποίες εμπίπτουν κάτω από την ομάδα των ομαλών δυσφραδειών. Η οικογένεια του παιδιού θα πρέπει να ανησυχήσει όταν υπάρχει κληρονομικό υπόβαθρο για τραυλισμό στην οικογένεια ή όταν συνυπάρχουν άλλες διαταραχές στο λόγο και δεν παρατηρείται σταδιακή μείωση των δυσφραδειών. Φωνητικές Διαταραχές/Δυσφωνίες: Είναι οι διαταραχές που σχετίζονται με την οποιαδήποτε αλλαγή στην ποιότητα της φωνής του ατόμου. Οι αλλαγές αυτές ενδέχεται να επηρεάσουν τον τόνο, την ένταση ή και την ποιότητα της φωνής και μπορεί να οφείλονται σε λειτουργικούς, παθολογικούς, νευρολογικούς ή ψυχολογικούς λόγους. Ποιά είναι τα πιθανά αίτια των διαταραχών του Λόγου και της Ομιλίας; Τα πιθανά αίτια των διαταραχών του λόγου και της ομιλίας μπορούν να διαχωριστούν σε δύο μεγάλες κατηγορίες, στα οργανικά και μη οργανικά-περιβαλλοντικά Πιθανά οργανικά αίτια: Προβλήματα ακοής (προσοχή στις ωτίτιδες). Εγκεφαλικά επεισόδια. Εγκεφαλική παράλυση ή άλλες νευρολογικές παθήσεις. Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις. Νοητική Καθυστέρηση. Ανατομικές δυσπλασίες π.χ προγναθισμός ή οπισθoγναθισμός, σχιστίες χείλους ή υπερώας. Λειτουργικά προβλήματα των οργάνων της άρθρωσης. Παθολογίες του λάρυγγα π.χ. φωνητικά κομβία, πολύποδες.

182 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πιθανά Μη Oργανικά αίτια: Η συμβολή του γλωσσικού περιβάλλοντος είναι αναμφίβολα ένας από τους κυριότερους παράγοντες στην εξέλιξη του λόγου. Τα αποτελέσματα ερευνών που είχαν ως στόχο την φωνολογική ανάλυση του φωνητικού παιγνιδιού σε βρέφη, έδειξαν ότι οι ήχοι στο βάβισμα των παιδιών ήταν ήχοι από το γλωσσικό σύστημα του περιβάλλοντος του παιδιού. Αυτά τα αποτελέσματα προδίδουν την αναγκαιότητα σωστών γλωσσικών ερεθισμάτων από τη γέννηση του παιδιού. Το άτομο ή τα άτομα τα οποία μεγαλώνουν το παιδί πρέπει να είναι σε θέση να προσφέρουν σωστά γλωσσικά ερεθίσματα και

όχι ένα συνδυασμό από διάφορα γλωσσικά συστήματα. Δημιουργία ανάγκης για επικοινωνία: Το οικογενειακό σύστημα πρέπει να δημιουργεί τις απαραίτητες συνθήκες ώστε το παιδί να θέλει να επικοινωνήσει και να μοιραστεί λεκτικά τις εμπειρίες του. Η συμβολή τόσο της οικογένειας, όσο και του σχολείου στον τομέα αυτό κρίνεται ως ιδιαίτερα σημαντική. Γιατί η παρέμβαση πρέπει να είναι έγκαιρη; Είναι πολύ σημαντικό οι γονείς να απευθυνθούν σε ειδικό έγκαιρα πριν την ένταξή του παιδιού στο σχολείο. Ένα παιδί όταν ξεκινάει το σχολείο θα πρέπει να έχει ολοκληρώσει την ανάπτυξη του προφορικού του λόγου. Αυτό εξαιτίας της αλληλεξάρτησης του γραπτού με τον προφορικό λόγο. Εάν υπάρχουν δυσκολίες στον προφορικό λόγο, υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να μεταφερθούν αυτές οι δυσκολίες και στο γραπτό. Αν για παράδειγμα το παιδί συγχέει όταν μιλάει το /Σ/ με το /Θ/ ή το /Δ/ με το /Β/ και αυτό συμβαίνει γιατί δεν μπορεί να αντιληφθεί την διαφορά των 2 φθόγγων θα τα μπερδεύει και στο γραπτό λόγο. Αν έχει δυσκολία στην έκφραση δυσκολεύεται να μεταφέρει αποτελεσματικά πληροφορίες, να επιλέξει τις λέξεις που χρειάζονται, να τις βάλει στη σωστή σειρά έτσι ώστε να δώσει στο συνομιλητή του να καταλάβει τι θέλει να πει, πιθανότατα θα έχει δυσκολίες και στη γραπτή έκφραση – στο «Σκέφτομαι και γράφω», στα διαγωνίσματα κ.α. Όταν οι δυσκολίες συνδέονται και με την κατανόηση, το παιδί δηλαδή δεν μπορεί να αναλύσει μια μεγάλη πρόταση στα μέρη της για να την κατανοήσει ή πολλές έννοιες χώρου ή χρόνου δεν τις κατανοεί τότε θα έχει δυσκολία να καταλάβει αυτό που διαβάζει. Το παιδί στο σχολείο πρέπει να είναι λεκτικά εύστοχο, να ακριβολογεί, να έχει ευχέρεια λόγου για να μπορεί να αντεπεξέλθει στις συνεχώς αυξανόμενες απαιτήσεις του σχολείου. Τελειώνοντας η έγκαιρη και σωστή διάγνωση τυχόν διαταραχών στο λόγο και την ομιλία, η επιλογή του σωστού θεραπευτικού προγράμματος και η σύγχρονη δουλειά με την οικογένεια διευκολύνουν την ομαλή ένταξη ενός παιδιού με δυσκολίες στο σχολικό πλαίσιο. 

Tηλ.: 6945 58 60 68 • E-mail: tzilivakis.ekdoseis@gmail.com

ΠΩΣ ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Ε

ίναι κοινώς αποδεκτό ότι τα ζώα επηρεάζουν θετικά την ψυχολογία, αλλά και το χαρακτήρα του ανθρώπου. Πολύ περισσότερο όταν η ενασχόληση μαζί τους ξεκινάει από μικρή ηλικία, όπου ο χαρακτήρας των παιδιών ακόμα διαμορφώνεται. Το άλογο είναι ένα όμορφο και ευγενικό ζώο που συνήθως αποτελεί δυνατό κίνητρο για τα παιδιά. Το άλογο εμφανίζεται στα παραμύθια με ρόλο ηρωικό, που αυτόματα κάνει τα παιδιά να θέλουν να συνδεθούν μαζί του. Σίγουρα το άλογο μοιάζει τεράστιο στα μάτια των παιδιών προκαλώντας τους δέος και μερικές φορές και φόβο. Όμως το κίνητρο του ήρωα πολλές φορές είναι δυνατότερο, καθώς ο ήρωας είναι ένα πρόσωπο με εξαιρετικές φυσικές δυνάμεις, ηθικές και ψυχικές αρετές, όπως αξιοπιστία, γενναιότητα και καλοσύνη.. Κοντά στα άλογα το παιδί μαθαίνει πώς να είναι υπεύθυνο. Όταν το παιδί είναι υπεύθυνο για τη φροντίδα ενός αλόγου μαθαίνει πολύ γρήγορα να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Στην αρχή τα παιδιά ενδιαφέρονται να ιππεύσουν το άλογο και να παίξουν μαζί του, αμελώντας την υπόλοιπή φροντίδα του. Για το λόγο αυτό καλό θα ήταν να έχουν την επίβλεψη ενός μεγαλύτερου μέχρι να μάθουν πώς να ταΐζουν το άλογο, να το καθαρίζουν, να το περιποιούνται. Αναλαμβάνοντας ένα παιδί όλα τα παραπάνω με τον καιρό προκύπτει βαθύτερη αγάπη. Αντιλαμβάνεται ότι το άλογο χρειάζεται τη φροντίδα του για να μπορέσει στη συνέχεια να του προσφέρει τη διασκέδαση που επιθυμεί και να συνδεθούν έτσι με μια φιλική σχέση. Μαθαίνει να εμπιστεύεται. Τα άλογα δεν μπορούν να “λειτουργήσουν” καλά αν δεν εμπιστεύονται τον αναβάτη τους. Το ίδιο συμβαίνει και από τη μεριά του αναβάτη. Αν το παιδί δεν εμπιστευτεί το άλογό του, τότε κι εκείνο κατά πάσα πιθανότητα δεν θα του έχει εμπιστοσύνη και δεν θα το υπακούει. Μαθαίνει να έχει ανοιχτό μυαλό. Όταν ασχολείται κανείς με τα άλογα, διαπιστώνει πως δεν αντιδρούν όλα με τον ίδιο τρόπο. Το κάθε ένα έχει το δικό του χαρακτήρα και τις δικές του ανάγκες όπως και οι άνθρωποι. Όταν λοιπόν είμαστε κοντά στα άλογα μαθαίνουμε να σεβόμαστε το χαρακτήρα τους και τις ανάγκες τους και λειτουργούμε διαφορετικά με το κάθε ένα. Έτσι τα παιδιά, μαθαίνουν από τα άλογα να σκέφτονται πολύπλευρα και σε άλλους τομείς της ζωής τους. Αποκτά αυτοπεποίθηση. Τα άλογα μοιάζουν μεγάλα και πολλές φορές τρομακτικά στα παιδικά μάτια. Όταν όμως δει το παιδί ότι μπορεί να χειριστεί ένα τόσο μεγάλο ζώο, θα αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Αυτό τους επιτρέπει να αποκτήσουν εμπιστοσύνη και σε πολλούς τομείς της ζωής τους, όπως είναι οι διαπροσωπικές τους σχέσεις ή η απόδοση τους στο σχολείο. Μαθαίνει να είναι υπομονετικό. Τα άλογα δεν θα κάνουν αμέσως ότι τους πει ο αναβάτης τους. Μερικές φορές χρειάζονται λίγο χρόνο μέχρι να κάνουν αυτό που τους ζητήθηκε σωστά. Έτσι αν το παιδί σας έχει να χειριστεί ένα άλογο που δεν ενδίδει στις επιθυμίες του αμέσως, μαθαίνει να έχει υπο-

μονή. Μαθαίνει αυτοπειθαρχία. Τα άλογα δεν είναι παιχνίδια και δεν είναι εύκολα στη φροντίδα τους. Για να συμβιώσουμε μαζί τους και να διατηρήσουμε μια φιλική σχέση χρειάζεται να ελέγχουμε πολύ καλά τα συναισθήματα μας. Τα άλογα έχουν αυτό που ονομάζουμε ενσυναίσθηση και ξέρουν πολύ καλά τι αισθανόμαστε κάθε στιγμή που είμαστε κοντά τους και λειτουργούν ανάλογα . Έτσι λοιπόν ένας επιθετικός άνθρωπος έχει να κάνει με να εξίσου επιθετικό άλογο και ένας ευγενικός άνθρωπος με ένα εξίσου ευγενικό άλογο!!! Γίνεται ευαίσθητο. Το άλογο αν δεν έχει το σωστό χειρισμό από τον αναβάτη του, θα ενοχληθεί και θα αντιδράσει. Έτσι το παιδί μαθαίνει πως δεν είναι αφεντικό που δίνει εντολές και διατάζει και απλώς το άλογο τις εκτελεί. Ο αναβάτης θα πρέπει να μιλάει στο άλογο με ήρεμο και καθησυχαστικό τόνο κατανοώντας τη συμπεριφορά του. Μαθαίνει να σέβεται. Τα άλογα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα αν δεν αντιμετωπιστούν με το σωστό τρόπο. Η ενασχόληση του παιδιού με τα άλογα θα το κάνει να καταλάβει πολύ σύντομα ότι δεν μπορούν να φερθούν στο άλογο με ασέβεια και να μην έχουν συνέπειες. Αυτό έχει ως συνέπεια για ένα παιδί να σέβεται και τα υπόλοιπα ζώα, τους συνανθρώπους του και τον εαυτό του. Μαθαίνει τη συγχώρεση. Πολλές φορές από λάθος χειρισμό το παιδί θα κάνει πράγματα που θα ”θυμώσουν” το άλογο. Όμως τα άλογα δεν κρατούν κακία και δεν έχουν δεύτερες σκέψεις, ξέρουν να συγχωρούν και αυτό το διδάσκουν και στους ανθρώπους. Μαθαίνει να αγαπά. Τα άλογα αγαπούν δίχως όρια και είναι πάντα θετικά προσκείμενα σε όλους του ανθρώπους. Τα παιδία μεγαλώνοντας ενστικτωδώς αναζητούν σε κάποιον να μοιάσουν και να κερδίσουν αξία κατακτώντας σιγά σιγά τον εαυτό τους. Τα ηρωικά πρότυπα σε συνδυασμό με το άλογο μπορούν να βοηθήσουν στο να διδάξουμε στα παιδιά εκτός των παραπάνω, την ευγένεια, την τιμιότητα, τον αλτρουισμό, τη γενναιοδωρία την ενσυναίσθηση και την κατανόηση με αποτέλεσμα τα παιδιά να εκδηλώσουν στο μέλλον κοινωνικές συμπεριφορές όπως συνεργασία, σωστή ηγεσία, ακεραιότητα, ευαισθησία και σεβασμό στις ανάγκες των άλλων. Δραστηριότητες Κέντρου - Ελεύθερη Ιππασία για παιδια εφηβους και ενηλικες.

- Μαθήματα Θεραπευτικής Ιππασίας ατόμων με ειδικές ανάγκες από ειδικά καταρτισμένο προσωπικό.

- Μαθήματα Παιγνιώδους Ιππασίας για παιδιά από 2 - 8 ετων - Ειδικά προγράμματα διαδραστικών παιχνιδιών για σχολικές – ομαδικές εκδρομές.

- Βόλτες με τα αλόγα στο βουνό και τη θάλασσα.

- Επίσης ο χώρος μας διατίθεται για εκδηλώσεις, party και άλλα event.

ΠΩΣ ΤΑ ΑΛΟΓΑ ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ ΤΟ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ

Ε

ίναι κοινώς αποδεκτό ότι τα ζώα επηρεάζουν θετικά την ψυχολογία, αλλά και το χαρακτήρα του ανθρώπου. Πολύ περισσότερο όταν η ενασχόληση μαζί τους ξεκινάει από μικρή ηλικία, όπου ο χαρακτήρας των παιδιών ακόμα διαμορφώνεται. Το άλογο είναι ένα όμορφο και ευγενικό ζώο που συνήθως αποτελεί δυνατό κίνητρο για τα παιδιά. Το άλογο εμφανίζεται στα παραμύθια με ρόλο ηρωικό, που αυτόματα κάνει τα παιδιά να θέλουν να συνδεθούν μαζί του. Σίγουρα το άλογο μοιάζει τεράστιο στα μάτια των παιδιών προκαλώντας τους δέος και μερικές φορές και φόβο. Όμως το κίνητρο του ήρωα πολλές φορές είναι δυνατότερο, καθώς ο ήρωας είναι ένα πρόσωπο με εξαιρετικές φυσικές δυνάμεις, ηθικές και ψυχικές αρετές, όπως αξιοπιστία, γενναιότητα και καλοσύνη.. Κοντά στα άλογα το παιδί μαθαίνει πώς να είναι υπεύθυνο. Όταν το παιδί είναι υπεύθυνο για τη φροντίδα ενός αλόγου μαθαίνει πολύ γρήγορα να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Στην αρχή τα παιδιά ενδιαφέρονται να ιππεύσουν το άλογο και να παίξουν μαζί του, αμελώντας την υπόλοιπή φροντίδα του. Για το λόγο αυτό καλό θα ήταν να έχουν την επίβλεψη ενός μεγαλύτερου μέχρι να μάθουν πώς να ταΐζουν το άλογο, να το καθαρίζουν, να το περιποιούνται. Αναλαμβάνοντας ένα παιδί όλα τα παραπάνω με τον καιρό προκύπτει βαθύτερη αγάπη. Αντιλαμβάνεται ότι το άλογο χρειάζεται τη φροντίδα του για να μπορέσει στη συνέχεια να του προσφέρει τη διασκέδαση που επιθυμεί και να συνδεθούν έτσι με μια φιλική σχέση. Μαθαίνει να εμπιστεύεται. Τα άλογα δεν μπορούν να “λειτουργήσουν” καλά αν δεν εμπιστεύονται τον αναβάτη τους. Το ίδιο συμβαίνει και από τη μεριά του αναβάτη. Αν το παιδί δεν εμπιστευτεί το άλογό του, τότε κι εκείνο κατά πάσα πιθανότητα δεν θα του έχει εμπιστοσύνη και δεν θα το υπακούει. Μαθαίνει να έχει ανοιχτό μυαλό. Όταν ασχολείται κανείς με τα άλογα, διαπιστώνει πως δεν αντιδρούν όλα με τον ίδιο τρόπο. Το κάθε ένα έχει το δικό του χαρακτήρα και τις δικές του ανάγκες όπως και οι άνθρωποι. Όταν λοιπόν είμαστε κοντά στα άλογα μαθαίνουμε να σεβόμαστε το χαρακτήρα τους και τις ανάγκες τους και λειτουργούμε διαφορετικά με το κάθε ένα. Έτσι τα παιδιά, μαθαίνουν από τα άλογα να σκέφτονται πολύπλευρα και σε άλλους τομείς της ζωής τους. Αποκτά αυτοπεποίθηση. Τα άλογα μοιάζουν μεγάλα και πολλές φορές τρομακτικά στα παιδικά μάτια. Όταν όμως δει το παιδί ότι μπορεί να χειριστεί ένα τόσο μεγάλο ζώο, θα αποκτήσει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Αυτό τους επιτρέπει να αποκτήσουν εμπιστοσύνη και σε πολλούς τομείς της ζωής τους, όπως είναι οι διαπροσωπικές τους σχέσεις ή η απόδοση τους στο σχολείο. Μαθαίνει να είναι υπομονετικό. Τα άλογα δεν θα κάνουν αμέσως ότι τους πει ο αναβάτης τους. Μερικές φορές χρειάζονται λίγο χρόνο μέχρι να κάνουν αυτό που τους ζητήθηκε σωστά. Έτσι αν το παιδί σας έχει να χειριστεί ένα άλογο που δεν ενδίδει στις επιθυμίες του αμέσως, μαθαίνει να έχει υπο-

μονή. Μαθαίνει αυτοπειθαρχία. Τα άλογα δεν είναι παιχνίδια και δεν είναι εύκολα στη φροντίδα τους. Για να συμβιώσουμε μαζί τους και να διατηρήσουμε μια φιλική σχέση χρειάζεται να ελέγχουμε πολύ καλά τα συναισθήματα μας. Τα άλογα έχουν αυτό που ονομάζουμε ενσυναίσθηση και ξέρουν πολύ καλά τι αισθανόμαστε κάθε στιγμή που είμαστε κοντά τους και λειτουργούν ανάλογα . Έτσι λοιπόν ένας επιθετικός άνθρωπος έχει να κάνει με να εξίσου επιθετικό άλογο και ένας ευγενικός άνθρωπος με ένα εξίσου ευγενικό άλογο!!! Γίνεται ευαίσθητο. Το άλογο αν δεν έχει το σωστό χειρισμό από τον αναβάτη του, θα ενοχληθεί και θα αντιδράσει. Έτσι το παιδί μαθαίνει πως δεν είναι αφεντικό που δίνει εντολές και διατάζει και απλώς το άλογο τις εκτελεί. Ο αναβάτης θα πρέπει να μιλάει στο άλογο με ήρεμο και καθησυχαστικό τόνο κατανοώντας τη συμπεριφορά του. Μαθαίνει να σέβεται. Τα άλογα μπορεί να γίνουν επικίνδυνα αν δεν αντιμετωπιστούν με το σωστό τρόπο. Η ενασχόληση του παιδιού με τα άλογα θα το κάνει να καταλάβει πολύ σύντομα ότι δεν μπορούν να φερθούν στο άλογο με ασέβεια και να μην έχουν συνέπειες. Αυτό έχει ως συνέπεια για ένα παιδί να σέβεται και τα υπόλοιπα ζώα, τους συνανθρώπους του και τον εαυτό του. Μαθαίνει τη συγχώρεση. Πολλές φορές από λάθος χειρισμό το παιδί θα κάνει πράγματα που θα ”θυμώσουν” το άλογο. Όμως τα άλογα δεν κρατούν κακία και δεν έχουν δεύτερες σκέψεις, ξέρουν να συγχωρούν και αυτό το διδάσκουν και στους ανθρώπους. Μαθαίνει να αγαπά. Τα άλογα αγαπούν δίχως όρια και είναι πάντα θετικά προσκείμενα σε όλους του ανθρώπους. Τα παιδία μεγαλώνοντας ενστικτωδώς αναζητούν σε κάποιον να μοιάσουν και να κερδίσουν αξία κατακτώντας σιγά σιγά τον εαυτό τους. Τα ηρωικά πρότυπα σε συνδυασμό με το άλογο μπορούν να βοηθήσουν στο να διδάξουμε στα παιδιά εκτός των παραπάνω, την ευγένεια, την τιμιότητα, τον αλτρουισμό, τη γενναιοδωρία την ενσυναίσθηση και την κατανόηση με αποτέλεσμα τα παιδιά να εκδηλώσουν στο μέλλον κοινωνικές συμπεριφορές όπως συνεργασία, σωστή ηγεσία, ακεραιότητα, ευαισθησία και σεβασμό στις ανάγκες των άλλων. Δραστηριότητες Κέντρου - Ελεύθερη Ιππασία για παιδια εφηβους και ενηλικες.

- Μαθήματα Θεραπευτικής Ιππασίας ατόμων με ειδικές ανάγκες από ειδικά καταρτισμένο προσωπικό.

- Μαθήματα Παιγνιώδους Ιππασίας για παιδιά από 2 - 8 ετων - Ειδικά προγράμματα διαδραστικών παιχνιδιών για σχολικές – ομαδικές εκδρομές.

- Βόλτες με τα αλόγα στο βουνό και τη θάλασσα.

- Επίσης ο χώρος μας διατίθεται για εκδηλώσεις, party και άλλα event.

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Εργαστήριο Γεωδαισίας & Πληροφορικής των Γεωεπιστημών Ερευνητική Ομάδα Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων Υπεύθυνος Ομάδας: Παρτσινέβελος Παναγιώτης Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Μ

ε αφορμή την «Ημέρα Επιστήμης και Τεχνολογίας 2015» που πραγματοποιήθηκε στο Κτήριο Επιστημών στην Πολυτεχνειούπολη, αποφασίσαμε να αφιερώσουμε κάποιες σελίδες, για τα επιστημονικά επιτεύγματα και τους μέντορες της τεχνολογίας. Πριν από αυτό όμως να θυμηθούμε όλα αυτά για τα οποία παιδιά του Δημοτικού και όχι μόνο, έγιναν μάρτυρες πληθώρας εντυπωσιακών πειραμάτων σε μια μοναδική εκπαιδευτική δραστηριότητα που τείνει να γίνει θεσμός στην πόλη μας. Διοργανωτής αυτού του εγχειρήματος ήταν η αντιπρύτανης ακαδημαϊκών θεμάτων κα Ψυλλάκη. Προκειμένου να κινήσουν το ενδιαφέρουν των παιδιών, για τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, εκατοντάδες φοιτητές και συνεργάτες εθελοντές του Πολυτεχνείου, εργάστηκαν σκληρά. Οι μηχανικοί ορυκτών πόρων ήταν μια από τις Σχολές του Ιδρύματος, που εκπροσωπήθηκαν από την ομάδα Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων και Τηλεπισκόπησης (Sense Lab) του εργαστηρίου ¨Γεωδαισίας και Πληροφορικής των Γεωεπιστημών¨. Εκεί που δεν φτάνει το ανθρώπινο μάτι, εμείς θέλαμε να φτάσουμε. Για το λόγο αυτό περιπλανηθήκαμε στους διαδρόμους του Πολυτεχνείου, αναζητώντας τον Καθηγητή και υπεύθυνο της παραπάνω ομάδας, κο Παναγιώτη Παρτσινέβελο, που θα μας οδηγήσει μέσω εικονικής πραγματικότητας σε επιστημονικά μονοπάτια με ιπτάμενα οχήματα, υπολογιστές που βλέπουν, αναγνωρίζουν και καθοδηγούν, χρωματιστούς χάρτες σε κινούμενη άμμο, τρισδιάστατες απεικονίσεις και διάφορα άλλα ευφυή επιτεύγματα, ερχόμενα από το μέλλον... με βήμα ταχύ. <<

186 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Μιλήστε μας λίγο για την ομάδα του εργαστηρίου, του οποίου είστε υπεύθυνος Η ερευνητική μας ομάδα - SenseLab - είναι μια πολυεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη κυρίως από μεταπτυχιακούς και προπτυχιακούς φοιτητές από το σύνολο των σχολών του Πολυτεχνείου. Το κύριο αντικείμενο του Εργαστηρίου που ανήκουμε αφορά στην Επιστήμη του Διαστήματος όπως η Τηλεπισκόπηση που πραγματεύεται με την επεξεργασία Δορυφορικών απεικονίσεων της Γης και η Επιστήμη των Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων, που αφορά στη δημιουργία και ανάλυση ψηφιακών χαρτών εκ των οποίων μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις στην καθημερινότητά μας. Υπάρχει λοιπόν μια σειρά δορυφόρων Τηλεπισκόπησης οι οποίοι ουσιαστικά παρακολουθούν και απεικονίζουν τη Γη συνεχώς (ως άλλος μεγάλος αδελφός), σε διάφορα μήκη κύματος (σαν να παίρνουν την ακτινογραφία της γης). Με την επεξεργασία των εικόνων που λαμβάνουμε, μπορούμε να αξιολογήσουμε π.χ. αν αυξάνεται η μέση

στάθμη της θάλασσας, τί απόδοση θα έχουν οι αγροτικές καλλιέργειες, να παρακολουθήσουμε την αστικοποίηση και αλλαγή χρήσεων γης, να εντοπίσουμε πιθανή μολυσματική εστία που καταλήγει στη θάλασσα, να αξιολογήσουμε μια πετρελαιοκηλίδα ή κάποια κάποια ασθένεια στη βλάστηση. Το εργαστήριό μας επίσης ασχολείται με τα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα, τα λεγόμενά drones ή UAV’S. Η χρήση τους είναι αρκετά διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια. Στην ομάδα μας τα κατασκευάζουμε και τα χρησιμοποιούμε σε εφαρμογές που περιλαμβάνουν την προσέγγιση μη προσπελάσιμων περιοχών, την έρευνα και τη διάσωση, την χαρτογράφηση, την υγεία, κα. Επίσης μέσω των drones εδώ και χρόνια, κατασκευάζουμε τρισδιάστατα μοντέλα της φυσικής γήινης επιφάνειας, τα οποία και υποστηρίζουν πληθώρα εφαρμογών συμπεριλαμβανομένων γεωτεχνικών, περιβαλλοντολογικών, πολιτιστικής κληρονομιάς, φυσικών καταστροφών, κ.τ.λ.

ΕΡ.: Ανταποκρίθηκαν οι φοιτητές στο κάλεσμά της εκπαιδευτικής ημερίδας και τι ήταν αυτό που αποκόμισαν; Υπήρξε μεγάλη συμμετοχή φοιτητών στην Ημέρα Επιστήμης και όσοι ανταποκρίθηκαν, το έκαναν με μεγάλο ενθουσιασμό. Η ημέρα γενικά ήταν αρκετά απαιτητική για τους εθελοντές φοιτητές, αλλά η όμορφη σχέση επικοινωνίας που απέκτησαν με τα παιδιά που επισκέφθηκαν το Πολυτεχνείο ήταν η ανταμοιβή τους. Οι έξυπνες ερωτήσεις των παιδιών σε συνδυασμό με τις απαντήσεις των φοιτητών, η επιθυμία να μάθουν, να αγγίξουν τα πρωτότυπα μηχανήματα, οι προσπάθειες των φοιτητών να εμπνεύσουν τα παιδιά για να δημιουργήσουν επιστημονικές απορίες, ήταν μια εμπειρία αξέχαστη. Όλη αυτή η αλληλεπίδραση ήταν πολύ θετική για όλους μας. Η ευθύνη που ανέλαβαν οι φοιτητές και η αίσθηση ότι θα κληθούν σε λίγα χρόνια να μεταδώσουν αυτά που μαθαίνουν εδώ στην επόμενη γενιά, μας υπενθυμίζει την συνέχεια της ζωής και την ανάληψη των κοινωνικών ρόλων. Άλλωστε η έρευνα στην Επιστήμη προσομοιάζει την αθώα και αδούλευτη προσέγγιση των παιδιών κατά την οποία κι εμείς κατά καιρούς οφείλουμε να ασκούμε, αδειάζοντας από αξιώματα και προϋποθέσεις. ΕΡ.: Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να στήσετε όλο αυτό; Στο δικό μας χώρο «Τα μάτια της Γης» παρουσιάσαμε διάφορες εφαρμογές που αφορούν στα αντικείμενα της Γεωτεχνολογίας, με μία υπολογιστική δυναμική. Είχαμε εφαρμογές αλληλεπίδρασης υπολογιστή και ανθρώπου, όπου οι κινήσεις των χεριών των παιδιών στο φυσικό χώρο γινόταν κατανοητός από τον υπολογιστή και ο οποίος αντιδρούσε ανάλογα. Π.χ. υπήρχαν παιχνίδια όπου τα παιδιά κατασκεύαζαν εικονικά ρομπότ, ή μαδούσαν μία μαργαρίτα ή απεικονίζονταν οι κινήσεις του σώματός τους σε πραγματικό χρόνο. Μεταξύ άλλων, οι φοιτητές μας έπαιζαν ρακέτες με τα drones του εργαστηρίου, με χρήση αισθητήρων για την αυτόματη πλοήγηση τους. Όλα αυτά «κρύβουν» αντικείμενα που πραγματεύεται το εργαστήριό μας, και εκείνη την ημέρα προσαρμόζονται σε εφαρμογές για παιδιά. Έτσι, για την συγκεκριμένη ημέρα, μας χρειάστηκαν 2 περίπου εβδομάδες προετοιμασίας για την σωστή και ασφαλή λειτουργία τους. ΕΡ.: Τα παιδιά φάνηκαν να κατανοούν αυτά που έβλεπαν; Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με τις εφαρμογές της αλληλεπίδρασης με τον υπολογιστή. Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά αντιλήφθηκαν τους μηχανισμούς των αισθητήρων που χρησιμοποιήθηκαν για την σύνδεση του πραγματικού κόσμου με την απεικόνισή τους στην οθόνη. Δεν είναι η ηλικία νομίζω της βαθιάς επιστημονικής γνώσης, αλλά περισσότερο της έμπνευσης, της δημιουργίας αποριών, αλλά και τα πρώτα επίπεδα κατανόησης του φυσικού κόσμου. Έτσι σε σχέση με τα εκθέματα που παρουσιάσαμε, τα παιδιά κατάλαβαν πώς πέφτει το φως και αποδίδει τα χρώματα, πως λαμβάνει σήματα από μακριά ο υπολογιστής, κατάλαβαν πώς ίπτανται τα drones και πώς συνδέονταν με τους ακουστικούς αισθητήρες για να αποφύγουν τη σύγκρουση με διάφορα εμπόδια.

ΕΡ.: Τα μάτια της Γης. Θα μας αναφέρετε ένα από τα θέματα του εργαστηρίου σας που έκανε μεγάλη εντύπωση στα παιδιά; To έκθεμα με την μεγαλύτερη ίσως απήχηση (μαζί με τα drones) ήταν αυτό με την χρωματισμένη άμμο, όπου τα παιδιά δημιουργούσαν βουνά και κοιλάδες από άμμο, ενώ αυτόματα απεικονίζονταν οι ισοϋψείς καμπύλες ενός ζωντανού χάρτη. Η απεικόνιση στην άμμο εισαγάγει τα παιδιά στην έννοια του χάρτη, του υψομέτρου, της μορφολογίας του εδάφους, του τί είναι κλίμακα, γενίκευση, προσανατολισμός, συμβολισμός και μεταφορά. Τους δίνεται η ευκαιρία να καταλάβουν ότι υπάρχουν δορυφόροι που απεικονίζουν τη γη σε άλλα μήκη κύματος. Αρχίζουν δηλαδή τα παιδιά και αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι αποκλειστικά απτή η πραγματικότητα και

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 187

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ

ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟ ΚΡΗΤΗΣ Σχολή Μηχανικών Ορυκτών Πόρων Εργαστήριο Γεωδαισίας & Πληροφορικής των Γεωεπιστημών Ερευνητική Ομάδα Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων Υπεύθυνος Ομάδας: Παρτσινέβελος Παναγιώτης Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Μ

ε αφορμή την «Ημέρα Επιστήμης και Τεχνολογίας 2015» που πραγματοποιήθηκε στο Κτήριο Επιστημών στην Πολυτεχνειούπολη, αποφασίσαμε να αφιερώσουμε κάποιες σελίδες, για τα επιστημονικά επιτεύγματα και τους μέντορες της τεχνολογίας. Πριν από αυτό όμως να θυμηθούμε όλα αυτά για τα οποία παιδιά του Δημοτικού και όχι μόνο, έγιναν μάρτυρες πληθώρας εντυπωσιακών πειραμάτων σε μια μοναδική εκπαιδευτική δραστηριότητα που τείνει να γίνει θεσμός στην πόλη μας. Διοργανωτής αυτού του εγχειρήματος ήταν η αντιπρύτανης ακαδημαϊκών θεμάτων κα Ψυλλάκη. Προκειμένου να κινήσουν το ενδιαφέρουν των παιδιών, για τις φυσικές επιστήμες και την τεχνολογία, εκατοντάδες φοιτητές και συνεργάτες εθελοντές του Πολυτεχνείου, εργάστηκαν σκληρά. Οι μηχανικοί ορυκτών πόρων ήταν μια από τις Σχολές του Ιδρύματος, που εκπροσωπήθηκαν από την ομάδα Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων και Τηλεπισκόπησης (Sense Lab) του εργαστηρίου ¨Γεωδαισίας και Πληροφορικής των Γεωεπιστημών¨. Εκεί που δεν φτάνει το ανθρώπινο μάτι, εμείς θέλαμε να φτάσουμε. Για το λόγο αυτό περιπλανηθήκαμε στους διαδρόμους του Πολυτεχνείου, αναζητώντας τον Καθηγητή και υπεύθυνο της παραπάνω ομάδας, κο Παναγιώτη Παρτσινέβελο, που θα μας οδηγήσει μέσω εικονικής πραγματικότητας σε επιστημονικά μονοπάτια με ιπτάμενα οχήματα, υπολογιστές που βλέπουν, αναγνωρίζουν και καθοδηγούν, χρωματιστούς χάρτες σε κινούμενη άμμο, τρισδιάστατες απεικονίσεις και διάφορα άλλα ευφυή επιτεύγματα, ερχόμενα από το μέλλον... με βήμα ταχύ. <<

186 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Μιλήστε μας λίγο για την ομάδα του εργαστηρίου, του οποίου είστε υπεύθυνος Η ερευνητική μας ομάδα - SenseLab - είναι μια πολυεπιστημονική ομάδα αποτελούμενη κυρίως από μεταπτυχιακούς και προπτυχιακούς φοιτητές από το σύνολο των σχολών του Πολυτεχνείου. Το κύριο αντικείμενο του Εργαστηρίου που ανήκουμε αφορά στην Επιστήμη του Διαστήματος όπως η Τηλεπισκόπηση που πραγματεύεται με την επεξεργασία Δορυφορικών απεικονίσεων της Γης και η Επιστήμη των Χωρικών Πληροφοριακών Συστημάτων, που αφορά στη δημιουργία και ανάλυση ψηφιακών χαρτών εκ των οποίων μπορούμε να πάρουμε αποφάσεις στην καθημερινότητά μας. Υπάρχει λοιπόν μια σειρά δορυφόρων Τηλεπισκόπησης οι οποίοι ουσιαστικά παρακολουθούν και απεικονίζουν τη Γη συνεχώς (ως άλλος μεγάλος αδελφός), σε διάφορα μήκη κύματος (σαν να παίρνουν την ακτινογραφία της γης). Με την επεξεργασία των εικόνων που λαμβάνουμε, μπορούμε να αξιολογήσουμε π.χ. αν αυξάνεται η μέση

στάθμη της θάλασσας, τί απόδοση θα έχουν οι αγροτικές καλλιέργειες, να παρακολουθήσουμε την αστικοποίηση και αλλαγή χρήσεων γης, να εντοπίσουμε πιθανή μολυσματική εστία που καταλήγει στη θάλασσα, να αξιολογήσουμε μια πετρελαιοκηλίδα ή κάποια κάποια ασθένεια στη βλάστηση. Το εργαστήριό μας επίσης ασχολείται με τα μη επανδρωμένα ιπτάμενα οχήματα, τα λεγόμενά drones ή UAV’S. Η χρήση τους είναι αρκετά διαδεδομένη τα τελευταία χρόνια. Στην ομάδα μας τα κατασκευάζουμε και τα χρησιμοποιούμε σε εφαρμογές που περιλαμβάνουν την προσέγγιση μη προσπελάσιμων περιοχών, την έρευνα και τη διάσωση, την χαρτογράφηση, την υγεία, κα. Επίσης μέσω των drones εδώ και χρόνια, κατασκευάζουμε τρισδιάστατα μοντέλα της φυσικής γήινης επιφάνειας, τα οποία και υποστηρίζουν πληθώρα εφαρμογών συμπεριλαμβανομένων γεωτεχνικών, περιβαλλοντολογικών, πολιτιστικής κληρονομιάς, φυσικών καταστροφών, κ.τ.λ.

ΕΡ.: Ανταποκρίθηκαν οι φοιτητές στο κάλεσμά της εκπαιδευτικής ημερίδας και τι ήταν αυτό που αποκόμισαν; Υπήρξε μεγάλη συμμετοχή φοιτητών στην Ημέρα Επιστήμης και όσοι ανταποκρίθηκαν, το έκαναν με μεγάλο ενθουσιασμό. Η ημέρα γενικά ήταν αρκετά απαιτητική για τους εθελοντές φοιτητές, αλλά η όμορφη σχέση επικοινωνίας που απέκτησαν με τα παιδιά που επισκέφθηκαν το Πολυτεχνείο ήταν η ανταμοιβή τους. Οι έξυπνες ερωτήσεις των παιδιών σε συνδυασμό με τις απαντήσεις των φοιτητών, η επιθυμία να μάθουν, να αγγίξουν τα πρωτότυπα μηχανήματα, οι προσπάθειες των φοιτητών να εμπνεύσουν τα παιδιά για να δημιουργήσουν επιστημονικές απορίες, ήταν μια εμπειρία αξέχαστη. Όλη αυτή η αλληλεπίδραση ήταν πολύ θετική για όλους μας. Η ευθύνη που ανέλαβαν οι φοιτητές και η αίσθηση ότι θα κληθούν σε λίγα χρόνια να μεταδώσουν αυτά που μαθαίνουν εδώ στην επόμενη γενιά, μας υπενθυμίζει την συνέχεια της ζωής και την ανάληψη των κοινωνικών ρόλων. Άλλωστε η έρευνα στην Επιστήμη προσομοιάζει την αθώα και αδούλευτη προσέγγιση των παιδιών κατά την οποία κι εμείς κατά καιρούς οφείλουμε να ασκούμε, αδειάζοντας από αξιώματα και προϋποθέσεις. ΕΡ.: Πόσος χρόνος χρειάστηκε για να στήσετε όλο αυτό; Στο δικό μας χώρο «Τα μάτια της Γης» παρουσιάσαμε διάφορες εφαρμογές που αφορούν στα αντικείμενα της Γεωτεχνολογίας, με μία υπολογιστική δυναμική. Είχαμε εφαρμογές αλληλεπίδρασης υπολογιστή και ανθρώπου, όπου οι κινήσεις των χεριών των παιδιών στο φυσικό χώρο γινόταν κατανοητός από τον υπολογιστή και ο οποίος αντιδρούσε ανάλογα. Π.χ. υπήρχαν παιχνίδια όπου τα παιδιά κατασκεύαζαν εικονικά ρομπότ, ή μαδούσαν μία μαργαρίτα ή απεικονίζονταν οι κινήσεις του σώματός τους σε πραγματικό χρόνο. Μεταξύ άλλων, οι φοιτητές μας έπαιζαν ρακέτες με τα drones του εργαστηρίου, με χρήση αισθητήρων για την αυτόματη πλοήγηση τους. Όλα αυτά «κρύβουν» αντικείμενα που πραγματεύεται το εργαστήριό μας, και εκείνη την ημέρα προσαρμόζονται σε εφαρμογές για παιδιά. Έτσι, για την συγκεκριμένη ημέρα, μας χρειάστηκαν 2 περίπου εβδομάδες προετοιμασίας για την σωστή και ασφαλή λειτουργία τους. ΕΡ.: Τα παιδιά φάνηκαν να κατανοούν αυτά που έβλεπαν; Τα παιδιά ενθουσιάστηκαν με τις εφαρμογές της αλληλεπίδρασης με τον υπολογιστή. Τα λίγο μεγαλύτερα παιδιά αντιλήφθηκαν τους μηχανισμούς των αισθητήρων που χρησιμοποιήθηκαν για την σύνδεση του πραγματικού κόσμου με την απεικόνισή τους στην οθόνη. Δεν είναι η ηλικία νομίζω της βαθιάς επιστημονικής γνώσης, αλλά περισσότερο της έμπνευσης, της δημιουργίας αποριών, αλλά και τα πρώτα επίπεδα κατανόησης του φυσικού κόσμου. Έτσι σε σχέση με τα εκθέματα που παρουσιάσαμε, τα παιδιά κατάλαβαν πώς πέφτει το φως και αποδίδει τα χρώματα, πως λαμβάνει σήματα από μακριά ο υπολογιστής, κατάλαβαν πώς ίπτανται τα drones και πώς συνδέονταν με τους ακουστικούς αισθητήρες για να αποφύγουν τη σύγκρουση με διάφορα εμπόδια.

ΕΡ.: Τα μάτια της Γης. Θα μας αναφέρετε ένα από τα θέματα του εργαστηρίου σας που έκανε μεγάλη εντύπωση στα παιδιά; To έκθεμα με την μεγαλύτερη ίσως απήχηση (μαζί με τα drones) ήταν αυτό με την χρωματισμένη άμμο, όπου τα παιδιά δημιουργούσαν βουνά και κοιλάδες από άμμο, ενώ αυτόματα απεικονίζονταν οι ισοϋψείς καμπύλες ενός ζωντανού χάρτη. Η απεικόνιση στην άμμο εισαγάγει τα παιδιά στην έννοια του χάρτη, του υψομέτρου, της μορφολογίας του εδάφους, του τί είναι κλίμακα, γενίκευση, προσανατολισμός, συμβολισμός και μεταφορά. Τους δίνεται η ευκαιρία να καταλάβουν ότι υπάρχουν δορυφόροι που απεικονίζουν τη γη σε άλλα μήκη κύματος. Αρχίζουν δηλαδή τα παιδιά και αντιλαμβάνονται ότι δεν είναι αποκλειστικά απτή η πραγματικότητα και

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 187

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ

αυτό που βλέπουμε με τα αισθητήριά μας (π.χ. τα μάτια μας) δεν είναι το μόνο αληθινό. Υπάρχουν και πράγματα που δεν βλέπουμε και είναι εξίσου αληθινά. Μπορούν να αντιληφθούν ότι υπάρχουν απεικονίσεις με τις οποίες μπορούμε να βρούμε έναν άνθρωπο που έχει χαθεί σε ένα δάσος, από την θερμότητα που εκπέμπει. Επίσης, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποια ξένη μολυσματική ουσία η οποία υπεισέρχεται σε μια λίμνη λόγω της διαφοράς της σύστασής της, η οποία είναι αόρατη διά γυμνού οφθαλμού. Αν προσθέσουμε ένα καινούργιο «ζευγάρι» ματιών μπορούμε πλέον να να δούμε μια ασθένεια των φυτών, την αλατότητα των ωκεανών, το πώς κινούνται οι παγετώνες, κ.τ.λ. Όλες αυτές οι αποκαλύψεις ξυπνούν συναισθήματα και απορίες στα παιδιά. Είναι αρκετά αποκαλυπτικό για ένα βιολογικό ον που προσδιορίζεται και ως ένα σύνολο αισθητήρων, να αρχίσει να αμφισβητεί τον εαυτό του και τη φυσική πραγματικότητα και να πιστέψει ότι υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να αντιληφθεί μόνος του ή με τα αισθητήρια που διαθέτει. Όλα αυτά επάγονται στα παιδιά μέσω των πειραμάτων και παρουσιάσεων και τα εκλαμβάνουν ευχάριστα και εύπεπτα. Άλλωστε και η Επιστήμη ξεκινά από αμφισβητήσεις, απορίες και την ανάγκη επεξήγησής τους. ΕΡ.: Ποιο είναι το αντικείμενο που ασχολείται η επιστήμη σας; Πέραν των αντικειμένων της Γεω-πληροφορικής (spatial informatics) που αναφέρθηκαν, ένας άλλος Επιστημονικός τομέας που υπηρετούμε, είναι αυτός των Χωρικών και Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Π.Σ.). Η

εκπαίδευση των μαθητών στα Γ.Π.Σ. έχει προτεραιότητα στις ΗΠΑ, όπου κι εγώ προέρχομαι ως απόφοιτος στο διδακτορικό μου. Πρέπει τα παιδιά να κατανοούν από νωρίς την έννοια των τριών διαστάσεων του χώρου και την έννοια της φυσικής γήινης επιφάνειας. Ο άνθρωπος διαμορφώνει εν μέρη το χαρακτήρα του, ανάλογα με τη γεωμορφολογική περιοχή που έχει γεννηθεί και ζήσει (βουνό, θάλασσα, πόλη, κ.τ.λ.). Η έννοια του χώρου έχει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία κάποιων συναισθημάτων και συνείδησης σε όλους τους ανθρώπους. Ακόμη και οι φυσικές καταστροφές, (π.χ. ο σεισμός) και η σχέση τους με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά μας προδίδει την ερμηνεία του φυσικού κόσμου καθώς και τη σχέση τους με την πορεία των πολιτισμών. Κάθε αλλαγή και κίνηση της γης αν και δυσάρεστη πολλές φορές, δημιουργεί προϋποθέσεις συναντήσεων, ομαδικότητας και αλληλεγγύης. Οι χωρικές συσχετίσεις γίνονται αντιληπτές όταν αναπτύσσεται η χωρική συνείδηση - συνειδητοποίηση στους ανθρώπους. Όταν βλέπεις όλη τη γη σε μία οθόνη και μελετάς πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε διάφορους τόπους και συνθήκες, αντιλαμβάνεσαι την μικρότητα του κόσμου και την εγγύτητα των ανθρώπων. Επαναπροσδιορίζεις την έννοια της ισότητας και της άμεσης σχέσης του ενός λαού ή του ενός ανθρώπου με τον άλλον. Όταν βλέπεις τα πράγματα τόσο μικρά, σε κάνει να σκέφτεσαι και να αντιλαμβάνεσαι μέχρι και την σχέση σου με τους άλλους. 

«Με όλα αυτά που είδαμε και ακούσαμε στην συνέντευξή μας, αναρωτιόμαστε τελικά, μήπως η σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας δεν είναι… και τόσο στη φαντασία μας!!»

188 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΠΑΡΤΣΙΝΕΒΕΛΟΣ

αυτό που βλέπουμε με τα αισθητήριά μας (π.χ. τα μάτια μας) δεν είναι το μόνο αληθινό. Υπάρχουν και πράγματα που δεν βλέπουμε και είναι εξίσου αληθινά. Μπορούν να αντιληφθούν ότι υπάρχουν απεικονίσεις με τις οποίες μπορούμε να βρούμε έναν άνθρωπο που έχει χαθεί σε ένα δάσος, από την θερμότητα που εκπέμπει. Επίσης, μπορούμε να ανιχνεύσουμε κάποια ξένη μολυσματική ουσία η οποία υπεισέρχεται σε μια λίμνη λόγω της διαφοράς της σύστασής της, η οποία είναι αόρατη διά γυμνού οφθαλμού. Αν προσθέσουμε ένα καινούργιο «ζευγάρι» ματιών μπορούμε πλέον να να δούμε μια ασθένεια των φυτών, την αλατότητα των ωκεανών, το πώς κινούνται οι παγετώνες, κ.τ.λ. Όλες αυτές οι αποκαλύψεις ξυπνούν συναισθήματα και απορίες στα παιδιά. Είναι αρκετά αποκαλυπτικό για ένα βιολογικό ον που προσδιορίζεται και ως ένα σύνολο αισθητήρων, να αρχίσει να αμφισβητεί τον εαυτό του και τη φυσική πραγματικότητα και να πιστέψει ότι υπάρχουν πράγματα που δεν μπορεί να αντιληφθεί μόνος του ή με τα αισθητήρια που διαθέτει. Όλα αυτά επάγονται στα παιδιά μέσω των πειραμάτων και παρουσιάσεων και τα εκλαμβάνουν ευχάριστα και εύπεπτα. Άλλωστε και η Επιστήμη ξεκινά από αμφισβητήσεις, απορίες και την ανάγκη επεξήγησής τους. ΕΡ.: Ποιο είναι το αντικείμενο που ασχολείται η επιστήμη σας; Πέραν των αντικειμένων της Γεω-πληροφορικής (spatial informatics) που αναφέρθηκαν, ένας άλλος Επιστημονικός τομέας που υπηρετούμε, είναι αυτός των Χωρικών και Γεωγραφικών Πληροφοριακών Συστημάτων (Γ.Π.Σ.). Η

εκπαίδευση των μαθητών στα Γ.Π.Σ. έχει προτεραιότητα στις ΗΠΑ, όπου κι εγώ προέρχομαι ως απόφοιτος στο διδακτορικό μου. Πρέπει τα παιδιά να κατανοούν από νωρίς την έννοια των τριών διαστάσεων του χώρου και την έννοια της φυσικής γήινης επιφάνειας. Ο άνθρωπος διαμορφώνει εν μέρη το χαρακτήρα του, ανάλογα με τη γεωμορφολογική περιοχή που έχει γεννηθεί και ζήσει (βουνό, θάλασσα, πόλη, κ.τ.λ.). Η έννοια του χώρου έχει να παίξει καθοριστικό ρόλο στην δημιουργία κάποιων συναισθημάτων και συνείδησης σε όλους τους ανθρώπους. Ακόμη και οι φυσικές καταστροφές, (π.χ. ο σεισμός) και η σχέση τους με τα γεωμορφολογικά χαρακτηριστικά μας προδίδει την ερμηνεία του φυσικού κόσμου καθώς και τη σχέση τους με την πορεία των πολιτισμών. Κάθε αλλαγή και κίνηση της γης αν και δυσάρεστη πολλές φορές, δημιουργεί προϋποθέσεις συναντήσεων, ομαδικότητας και αλληλεγγύης. Οι χωρικές συσχετίσεις γίνονται αντιληπτές όταν αναπτύσσεται η χωρική συνείδηση - συνειδητοποίηση στους ανθρώπους. Όταν βλέπεις όλη τη γη σε μία οθόνη και μελετάς πώς συμπεριφέρονται οι άνθρωποι σε διάφορους τόπους και συνθήκες, αντιλαμβάνεσαι την μικρότητα του κόσμου και την εγγύτητα των ανθρώπων. Επαναπροσδιορίζεις την έννοια της ισότητας και της άμεσης σχέσης του ενός λαού ή του ενός ανθρώπου με τον άλλον. Όταν βλέπεις τα πράγματα τόσο μικρά, σε κάνει να σκέφτεσαι και να αντιλαμβάνεσαι μέχρι και την σχέση σου με τους άλλους. 

«Με όλα αυτά που είδαμε και ακούσαμε στην συνέντευξή μας, αναρωτιόμαστε τελικά, μήπως η σφαίρα της επιστημονικής φαντασίας δεν είναι… και τόσο στη φαντασία μας!!»

188 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ... ΥΓΕΙΑ - ΕΥΕΞΙΑ!!!

Σ

υχνά πολλοί παραπονιούνται ότι ενώ ξεκίνησαν γυμναστήριο, όχι μόνο δεν έχασαν βάρος, αλλά πήραν και κάποια επιπλέον κιλά. Άμεσα λοιπόν διακόπτουν τη γυμναστική με την δικαιολόγία ότι δεν τους βοήθησε καθόλου. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάτι: η γυμναστική σμιλεύει το σώμα, χτίζει το μυϊκό σύστημα, βελτιώνει τη φυσική κατάσταση, προσφέρει ευεξία και ψυχική ισορροπία. Η απώλεια βάρους συνιστά ένα υγιεινό δατροφικό πρόγραμμα. Επομένως για να έχουμε ένα λεπτίαλλά και δυνατό γυμνασμένο σώμα πρέπει να συνδυάσουμε σωστή διατροφή και άσκηση!!! Για τη σωστή διατροφή μπορούμε να απευθυνθούμε σε έναν καταρτισμένο διατροφολόγο, ενώ για την άσκηση πρέπει να πάμε σε ένακαλό γυμαστήριο, όπου θα έχουμε τη δυνατότητα να γυμνάσουμε όλο το σώμα χωρίς να πλήττουμε. Τη χαρά της άσκησης και το αίσθημα ευεξίας, δύναμης και υγείας προσφέρει το Artemis Fitness Club. Καθημερινά περιλαμβανομένου του Σαββάτου και της Κυριακής, υπάρχει μια ποικιλία προγραμμάτων που μπορούν μα ικανοποιήσουν και τους πιο δύσκολους και αναποφάσιστους να γυμναστούν. Προγράμματα αεροβικά με UBound (τραμπολίνο), Body Step (αναβαθμίδα), Zumba, Body Compat, Aerobic και Spinning (ποδήλατο), ανεβάζουν τη διάθεση με εκπληκτική μουσική και απλές χορευτικές ασκήσεις. Προγράμματα pilates, κοιλιακών CCX works μυϊκής ενδυνάμωσης με μπάρες (Βody Pump, Crossfit) και ιμάντες (TRX) συνδυάζουν έξυπνες ασκήσεις και χαρίζουν απο-

τελέσματα που είναι διακριτά από τις πρώτες προπονήσεις. Κάθε μέρα μπορεί κάποιος να ακολουθήσει ένα διαφορετικό πρόγραμμα ώστε αφενός να μην κουράζεται και αφετέρου να γυμνάζει αρμονικά όλο το σώμα. Δεν είναι τυχαίο που όλοι μας αγαπάμε τη γυμναστική γιατί μάθαμε να νιώθουμε όμορφα όταν γυμναζόμαστε. Εύα Αναστασίου Φιλόλογος (μέλος του Artemis Fitness Club)

ΓΥΜΝΑΣΤΙΚΗ... ΥΓΕΙΑ - ΕΥΕΞΙΑ!!!

Σ

υχνά πολλοί παραπονιούνται ότι ενώ ξεκίνησαν γυμναστήριο, όχι μόνο δεν έχασαν βάρος, αλλά πήραν και κάποια επιπλέον κιλά. Άμεσα λοιπόν διακόπτουν τη γυμναστική με την δικαιολόγία ότι δεν τους βοήθησε καθόλου. Ας ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάτι: η γυμναστική σμιλεύει το σώμα, χτίζει το μυϊκό σύστημα, βελτιώνει τη φυσική κατάσταση, προσφέρει ευεξία και ψυχική ισορροπία. Η απώλεια βάρους συνιστά ένα υγιεινό δατροφικό πρόγραμμα. Επομένως για να έχουμε ένα λεπτίαλλά και δυνατό γυμνασμένο σώμα πρέπει να συνδυάσουμε σωστή διατροφή και άσκηση!!! Για τη σωστή διατροφή μπορούμε να απευθυνθούμε σε έναν καταρτισμένο διατροφολόγο, ενώ για την άσκηση πρέπει να πάμε σε ένακαλό γυμαστήριο, όπου θα έχουμε τη δυνατότητα να γυμνάσουμε όλο το σώμα χωρίς να πλήττουμε. Τη χαρά της άσκησης και το αίσθημα ευεξίας, δύναμης και υγείας προσφέρει το Artemis Fitness Club. Καθημερινά περιλαμβανομένου του Σαββάτου και της Κυριακής, υπάρχει μια ποικιλία προγραμμάτων που μπορούν μα ικανοποιήσουν και τους πιο δύσκολους και αναποφάσιστους να γυμναστούν. Προγράμματα αεροβικά με UBound (τραμπολίνο), Body Step (αναβαθμίδα), Zumba, Body Compat, Aerobic και Spinning (ποδήλατο), ανεβάζουν τη διάθεση με εκπληκτική μουσική και απλές χορευτικές ασκήσεις. Προγράμματα pilates, κοιλιακών CCX works μυϊκής ενδυνάμωσης με μπάρες (Βody Pump, Crossfit) και ιμάντες (TRX) συνδυάζουν έξυπνες ασκήσεις και χαρίζουν απο-

τελέσματα που είναι διακριτά από τις πρώτες προπονήσεις. Κάθε μέρα μπορεί κάποιος να ακολουθήσει ένα διαφορετικό πρόγραμμα ώστε αφενός να μην κουράζεται και αφετέρου να γυμνάζει αρμονικά όλο το σώμα. Δεν είναι τυχαίο που όλοι μας αγαπάμε τη γυμναστική γιατί μάθαμε να νιώθουμε όμορφα όταν γυμναζόμαστε. Εύα Αναστασίου Φιλόλογος (μέλος του Artemis Fitness Club)

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Υψηλαντών 25, Χανιά Email: ira.koutoulaki@gmail.com Τηλ: 2821070084 Κιν: 6947665079 Web site: irakleia-koutoulaki.gr

Η

γέννηση ενός παιδιού θεωρείται ένα από τα πιο έντονα βιώματα στη ζωή ενός ανθρώπου. Η συναισθηματική κατάσταση της μητέρας, ειδικότερα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη μετά τον τοκετό. Ενδέχεται να νιώσει χαρά, θλίψη για την απώλεια των ρόλων που χάνονται σε αυτή τη μετάβαση, καθώς και σύγχυση ή φόβο για την ευθύνη που καλείται να αναλάβει. Είναι πιθανό να εκδηλώσει ευερεθιστότητα, ενώ μπορεί να έχει συχνά ξεσπάσματα κλάματος. Εκτιμάται ότι το 30 - 75% των νέων μητέρων βιώνουν

192 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

αυτά τα συναισθήματα σε μία ήπια μορφή, τα οποία είναι γνωστά ως μελαγχολία της λοχείας (Seyfried & Marcus, 2003). Η κατάσταση αυτή ξεκινάει συνήθως 3-5 ημέρες μετά τον τοκετό και οφείλεται στην απότομη πτώση των ορμονών στα κανονικά επίπεδά τους, από τα αυξημένα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Οφείλεται, επίσης, στην εξουθένωση της μητέρας από τον τοκετό και τη μείωση του όγκου του αίματός της κατά 30%, στις αλλαγές στην εξωτερική της εμφάνιση, στις πιθανές απογοητεύσεις (λ.χ. αδυναμία επιλογής φυσιολογικού τοκετού), καθώς και στη δύσκολη επάνοδό της στο σπίτι. Η τελευταία επιβαρύνεται από την ανάγκη διευθέτησης όλων των υποχρεώσεων, τη φροντίδα του

νεογέννητου σε εικοσιτετράωρη βάση με αποτέλεσμα τη μειωμέ νη ανάπαυση, τις δυσκολίες στον θηλασμό και την ανησυχία για την ποιότητα της σχέσης της με τον σύντροφό της. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να είναι παροδικά και να υποχωρήσουν μέσα σε μερικές εβδομάδες. H μητέρα αρχίζει τότε να συνηθίζει το νέο τρόπο ζωής, να αναπαύεται περισσότερο ή να αποδίδει περισσότερο με λιγότερη ξεκούραση. Στην ανακούφιση των αρνητικών συναισθημάτων συνηγορεί η υιοθέτηση ρεαλιστικών προσδοκιών για το ρόλο και τις δυνατότητές της νέας μητέρας. H αναζήτηση βοήθειας, η άσκηση, η ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων με τον σύντροφο της, η φροντίδα του εαυτού της και η εξεύρεση προσωπικού χρόνου αποτελούν επίσης βοηθητικούς παράγοντες (Stoppard, 1995). Στην περίπτωση που τα συναισθήματα της μελαγχολίας διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες ή αρχίζουν να επιδεινώνονται, με αποτέλεσμα να έχουν αντίκτυπο στην υγεία της μητέρας και του βρέφους, οι δυσκολίες εντάσσονται στην επιλόχεια κατάθλιψη. Η επιλόχεια κατάθλιψη, με συχνότητα εμφάνισης 13%, αφορά μία έντονη κατάσταση με καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας (O’hara & Swain, 1996). Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ανηδονία, απελπισία, κόπωση, προβλήματα συγκέντρωσης προσοχής, αισθήματα αναξιότητας, κοινωνική απομόνωση, αποστροφή προς το βρέφος, διαταραχές στον ύπνο και προβλήματα στην όρεξη (APA, 2004). Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα η εκδήλωση της επιλόχειας κατάθλιψης σχετίζεται με συγκεκριμένους προγεννητικούς παράγοντες.

Οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης, με περιορισμένη υποστήριξη, με συναισθηματικές δυσκολίες ή επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού είναι περισσότερο επιρρεπείς σε αυτήν (Robertson, Grace, Wallington, & Stewart, 2003). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα ανωμαλιών στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, που μπορούν να οδηγήσουν σε συναισθηματική αστάθεια, γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητη η εξέταση του θυρεοειδούς. Η Επιλόχεια Ψύχωση είναι εξαιρετικά σπάνια, καθώς αφορά 1-2 γυναίκες ανά 1000 γεννήσεις. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συναισθηματική αστάθεια, διέγερση ή κατατονία, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά, ψευδαισθήσεις ή παραισθήσεις, αυτοκτονικό ιδεασμό και επιθετικές τάσεις. Σε αυτήν την περίπτωση οι μητέρες δε θα πρέπει να υποτιμούν τα συναισθήματά τους, αλλά να απευθυνθούν άμεσα σε κάποιον ειδικό. Ορισμένες μητέρες κατακλύζονται από συναισθήματα άγχους και φόβου ότι δε θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του νεογέννητου. Άλλες κυριεύονται από κρίσεις πανικού, με ταχυκαρδία, εξάψεις, δύσπνοια, εφίδρωση, αίσθημα ζάλης και τρόμου. Σε ορισμένες ακόμα περιπτώσεις εκδηλώνουν έμμονες ιδέες και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, όπως συνεχή έλεγχο της αναπνοής του βρέφους ή μανιώδες καθάρισμα του σπιτιού. Τα συμπτώματα αυτά εντάσσονται στις Αγχώδεις Διαταραχές και οι μητέρες θα πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια προκειμένου να ελέγξουν όλες τις συνέπειες της δυσλειτουργικότητας που αυτά προκαλούν.

Η άμεση αντιμετώπιση των συναισθηματικών δυσκολιών της λοχείας είναι κρίσιμης σημασίας. Η μειωμένη ευαισθησία και ικανότητα της μητέρας να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μωρού της έχει επιπτώσεις και στη φροντίδα του βρέφους Η πρώιμη σχέση του βρέφους με τους γονείς και ειδικότερα με τη μητέρα θέτει τις βάσεις για τη μεταγενέστερη ανάπτυξη της νοητικής του ικανότητας και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Οι συναισθηματικές δυσκολίες μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στη δημιουργία του δεσμού μητέρας – βρέφους, στην υγεία και την ευεξία της γυναίκας, όπως και στη διατήρηση καλών σχέσεων με τα άλλα μέλη της οικογένειας. (Murray & Cooper, 1997; Beck, 1995; Macfarlane, 1988; Field, 2010).

Οι γυναίκες που αναζητούν βοήθεια και ενημερώνονται για τη σοβαρότητα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, είναι σε θέση να διαχειριστούν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να ανταποκριθούν αποτελεσματικότερα στο νέο τους ρόλο. Ο καθορισμός του προβλήματος, η αναζήτηση των αιτιών που το τροφοδοτούν και ο προσδιορισμός των επιδιωκόμενων στόχων βοηθούν στην επιλογή του κατάλληλου σχεδίου δράσης (O’hara, Stuart, Gorman & Wenzel, 2000). Οι μητέρες μπορούν να αντιμετωπίσουν τα επερχόμενα προβλήματα με γνώση, δύναμη και αισιοδοξία, ώστε να είναι σε θέση να απολαύσουν τις καλύτερες στιγμές του νεογέννητου μωρού τους. 

Βιβλιογραφικές Αναφορές American Psychiatric Association [APA] (2004). Διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV-TR.Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας.

Beck, C. T. (1995). The effects of postpartum depression on maternal-infant interaction: A meta-analysis. Nursing Research, 44, 259-312.

Field, T. (2010). Postpartum depression effects on early interactions, parenting, and safety practices: A review. Infant Behavior and Development, 33, 1-6.

Macfarlane, A. (1988). Η Ψυχολογία του τοκετού. Αθήνα: Π. Κουτσούμπος Α.Ε.

Murray, L., & Cooper, P. J. (1997). Postpartum depression and child development. Psychological Medicine, 27, 253-260.

O’hara, M.W., & Swain, A. M. (1996). Rates and risk of postpartum depression – A meta-analysis. International Review of Psychiatry, 8, 37-54.

O’hara, M.W., Stuart, S., Gorman, L. L., & Wenzel, A. (2000).

Efficacy of interpersonal psychotherapy for postpartum depression. Archives of General Psychiatry, 57, 1039-1045.

Robertson, E., Grace, S., Wallington, T., & Stewart, D. E. (2003).

Antenatal risk factors for postpartum depression: A synthesis of recent literature. General Hospital Psychiatry, 26, 289-295.

Seyfried, L. S., & Marcus, S. M. (2003). Postpartum mood disorders. International Review of Psychiatry, 15, 231-242.

Stoppard, M. (1995). Εγκυμοσύνη και τοκετός. Αθήνα: Ακμή/ Κεντικελένη.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 193

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ

ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΤΗΣ ΛΟΧΕΙΑΣ

Κουτουλάκη Ηρακλεία Ψυχολόγος – Παιδοψυχολόγος Υψηλαντών 25, Χανιά Email: ira.koutoulaki@gmail.com Τηλ: 2821070084 Κιν: 6947665079 Web site: irakleia-koutoulaki.gr

Η

γέννηση ενός παιδιού θεωρείται ένα από τα πιο έντονα βιώματα στη ζωή ενός ανθρώπου. Η συναισθηματική κατάσταση της μητέρας, ειδικότερα, είναι ιδιαίτερα ευάλωτη μετά τον τοκετό. Ενδέχεται να νιώσει χαρά, θλίψη για την απώλεια των ρόλων που χάνονται σε αυτή τη μετάβαση, καθώς και σύγχυση ή φόβο για την ευθύνη που καλείται να αναλάβει. Είναι πιθανό να εκδηλώσει ευερεθιστότητα, ενώ μπορεί να έχει συχνά ξεσπάσματα κλάματος. Εκτιμάται ότι το 30 - 75% των νέων μητέρων βιώνουν

192 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

αυτά τα συναισθήματα σε μία ήπια μορφή, τα οποία είναι γνωστά ως μελαγχολία της λοχείας (Seyfried & Marcus, 2003). Η κατάσταση αυτή ξεκινάει συνήθως 3-5 ημέρες μετά τον τοκετό και οφείλεται στην απότομη πτώση των ορμονών στα κανονικά επίπεδά τους, από τα αυξημένα επίπεδα στα οποία βρίσκονταν κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης. Οφείλεται, επίσης, στην εξουθένωση της μητέρας από τον τοκετό και τη μείωση του όγκου του αίματός της κατά 30%, στις αλλαγές στην εξωτερική της εμφάνιση, στις πιθανές απογοητεύσεις (λ.χ. αδυναμία επιλογής φυσιολογικού τοκετού), καθώς και στη δύσκολη επάνοδό της στο σπίτι. Η τελευταία επιβαρύνεται από την ανάγκη διευθέτησης όλων των υποχρεώσεων, τη φροντίδα του

νεογέννητου σε εικοσιτετράωρη βάση με αποτέλεσμα τη μειωμέ νη ανάπαυση, τις δυσκολίες στον θηλασμό και την ανησυχία για την ποιότητα της σχέσης της με τον σύντροφό της. Τα συναισθήματα αυτά μπορεί να είναι παροδικά και να υποχωρήσουν μέσα σε μερικές εβδομάδες. H μητέρα αρχίζει τότε να συνηθίζει το νέο τρόπο ζωής, να αναπαύεται περισσότερο ή να αποδίδει περισσότερο με λιγότερη ξεκούραση. Στην ανακούφιση των αρνητικών συναισθημάτων συνηγορεί η υιοθέτηση ρεαλιστικών προσδοκιών για το ρόλο και τις δυνατότητές της νέας μητέρας. H αναζήτηση βοήθειας, η άσκηση, η ανάπτυξη ποιοτικών σχέσεων με τον σύντροφο της, η φροντίδα του εαυτού της και η εξεύρεση προσωπικού χρόνου αποτελούν επίσης βοηθητικούς παράγοντες (Stoppard, 1995). Στην περίπτωση που τα συναισθήματα της μελαγχολίας διαρκούν περισσότερο από δύο εβδομάδες ή αρχίζουν να επιδεινώνονται, με αποτέλεσμα να έχουν αντίκτυπο στην υγεία της μητέρας και του βρέφους, οι δυσκολίες εντάσσονται στην επιλόχεια κατάθλιψη. Η επιλόχεια κατάθλιψη, με συχνότητα εμφάνισης 13%, αφορά μία έντονη κατάσταση με καταθλιπτική διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας (O’hara & Swain, 1996). Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν ανηδονία, απελπισία, κόπωση, προβλήματα συγκέντρωσης προσοχής, αισθήματα αναξιότητας, κοινωνική απομόνωση, αποστροφή προς το βρέφος, διαταραχές στον ύπνο και προβλήματα στην όρεξη (APA, 2004). Σύμφωνα με ερευνητικά δεδομένα η εκδήλωση της επιλόχειας κατάθλιψης σχετίζεται με συγκεκριμένους προγεννητικούς παράγοντες.

Οι γυναίκες με ιστορικό κατάθλιψης, με περιορισμένη υποστήριξη, με συναισθηματικές δυσκολίες ή επιπλοκές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του τοκετού είναι περισσότερο επιρρεπείς σε αυτήν (Robertson, Grace, Wallington, & Stewart, 2003). Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αποτέλεσμα ανωμαλιών στα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών, που μπορούν να οδηγήσουν σε συναισθηματική αστάθεια, γι’ αυτό και κρίνεται απαραίτητη η εξέταση του θυρεοειδούς. Η Επιλόχεια Ψύχωση είναι εξαιρετικά σπάνια, καθώς αφορά 1-2 γυναίκες ανά 1000 γεννήσεις. Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν συναισθηματική αστάθεια, διέγερση ή κατατονία, αποδιοργανωμένη συμπεριφορά, ψευδαισθήσεις ή παραισθήσεις, αυτοκτονικό ιδεασμό και επιθετικές τάσεις. Σε αυτήν την περίπτωση οι μητέρες δε θα πρέπει να υποτιμούν τα συναισθήματά τους, αλλά να απευθυνθούν άμεσα σε κάποιον ειδικό. Ορισμένες μητέρες κατακλύζονται από συναισθήματα άγχους και φόβου ότι δε θα καταφέρουν να ανταπεξέλθουν στις ανάγκες του νεογέννητου. Άλλες κυριεύονται από κρίσεις πανικού, με ταχυκαρδία, εξάψεις, δύσπνοια, εφίδρωση, αίσθημα ζάλης και τρόμου. Σε ορισμένες ακόμα περιπτώσεις εκδηλώνουν έμμονες ιδέες και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές, όπως συνεχή έλεγχο της αναπνοής του βρέφους ή μανιώδες καθάρισμα του σπιτιού. Τα συμπτώματα αυτά εντάσσονται στις Αγχώδεις Διαταραχές και οι μητέρες θα πρέπει να αναζητήσουν βοήθεια προκειμένου να ελέγξουν όλες τις συνέπειες της δυσλειτουργικότητας που αυτά προκαλούν.

Η άμεση αντιμετώπιση των συναισθηματικών δυσκολιών της λοχείας είναι κρίσιμης σημασίας. Η μειωμένη ευαισθησία και ικανότητα της μητέρας να ανταποκριθεί στις ανάγκες του μωρού της έχει επιπτώσεις και στη φροντίδα του βρέφους Η πρώιμη σχέση του βρέφους με τους γονείς και ειδικότερα με τη μητέρα θέτει τις βάσεις για τη μεταγενέστερη ανάπτυξη της νοητικής του ικανότητας και τη διαμόρφωση της προσωπικότητάς του. Οι συναισθηματικές δυσκολίες μπορεί να έχουν σημαντικές συνέπειες στη δημιουργία του δεσμού μητέρας – βρέφους, στην υγεία και την ευεξία της γυναίκας, όπως και στη διατήρηση καλών σχέσεων με τα άλλα μέλη της οικογένειας. (Murray & Cooper, 1997; Beck, 1995; Macfarlane, 1988; Field, 2010).

Οι γυναίκες που αναζητούν βοήθεια και ενημερώνονται για τη σοβαρότητα των δυσκολιών που αντιμετωπίζουν, είναι σε θέση να διαχειριστούν τα αρνητικά τους συναισθήματα και να ανταποκριθούν αποτελεσματικότερα στο νέο τους ρόλο. Ο καθορισμός του προβλήματος, η αναζήτηση των αιτιών που το τροφοδοτούν και ο προσδιορισμός των επιδιωκόμενων στόχων βοηθούν στην επιλογή του κατάλληλου σχεδίου δράσης (O’hara, Stuart, Gorman & Wenzel, 2000). Οι μητέρες μπορούν να αντιμετωπίσουν τα επερχόμενα προβλήματα με γνώση, δύναμη και αισιοδοξία, ώστε να είναι σε θέση να απολαύσουν τις καλύτερες στιγμές του νεογέννητου μωρού τους. 

Βιβλιογραφικές Αναφορές American Psychiatric Association [APA] (2004). Διαγνωστικά κριτήρια DSM-IV-TR.Αθήνα: Ιατρικές Εκδόσεις Λίτσας.

Beck, C. T. (1995). The effects of postpartum depression on maternal-infant interaction: A meta-analysis. Nursing Research, 44, 259-312.

Field, T. (2010). Postpartum depression effects on early interactions, parenting, and safety practices: A review. Infant Behavior and Development, 33, 1-6.

Macfarlane, A. (1988). Η Ψυχολογία του τοκετού. Αθήνα: Π. Κουτσούμπος Α.Ε.

Murray, L., & Cooper, P. J. (1997). Postpartum depression and child development. Psychological Medicine, 27, 253-260.

O’hara, M.W., & Swain, A. M. (1996). Rates and risk of postpartum depression – A meta-analysis. International Review of Psychiatry, 8, 37-54.

O’hara, M.W., Stuart, S., Gorman, L. L., & Wenzel, A. (2000).

Efficacy of interpersonal psychotherapy for postpartum depression. Archives of General Psychiatry, 57, 1039-1045.

Robertson, E., Grace, S., Wallington, T., & Stewart, D. E. (2003).

Antenatal risk factors for postpartum depression: A synthesis of recent literature. General Hospital Psychiatry, 26, 289-295.

Seyfried, L. S., & Marcus, S. M. (2003). Postpartum mood disorders. International Review of Psychiatry, 15, 231-242.

Stoppard, M. (1995). Εγκυμοσύνη και τοκετός. Αθήνα: Ακμή/ Κεντικελένη.

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 193

«Για να ακούνε όλοι με τα μάτια μας και να διαβάζουν με τη φωνή μας» ΑΡΓΥΡΩ ΣΠΥΡΙΔΑΚΗ Πρόεδρος Εμπνεύστρια και δημιουργός της δράσης «ΔΙΑΒΑΖΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ» Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Σ

ε μια δύσκολη εποχή όπου οι σχέσεις είναι απρόσωπες και ανταγωνιστικές, όπου η οικονομική κρίση όλο και γιγαντώνεται, οι άνθρωποι του μη κερδοσκοπικού Δικτύου «Διαβάζω για τους άλλους» συνεχίζουν δυνατά το μεγάλο ταξίδι εθελοντισμού, πραγματοποιώντας συναντήσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, για να συστηθούν και να παρουσιάσουν τις δράσεις τους. Πρώτος σταθμός για το 2016 η πόλη μας. Άνθρωποι κάθε ηλικίας βρέθηκαν στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων για να ακούσουν και να αφουγκραστούν τα εγκάρδια λόγια της εμπνεύστριας Αργυρώς Σπυριδάκη αλλά και να κατανοήσουν την όλη διαδικασία, του πως να γίνεσαι τα μάτια για τους άλλους. Όσοι ανταποκριθήκαν στο κάλεσμά τους και παραβρέθηκαν στο χώρο της παρουσίασης συγκινήθηκαν και έσπευσαν να συμπληρώσουν τη φόρμα εγγραφής εθελοντή, ώστε να μπορέσουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, να δώσουν τις φωνές τους, για ένα ταξίδι αληθινό μέσα από τις σελίδες των βιβλίων με προορισμό τον συνάνθρωπο, εκείνο τον τυφλό, τον παραπληγικό, τον άνθρωπο των σοβαρών κινητικών προβλημάτων, το παιδί του ιδρύματος, τον αναλφάβητο φυλακισμένο. <<

194 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: «διαβάζω για τους άλλους» Πως ξεκίνησε αυτή η ιδέα; Το Διαβάζω για τους Άλλους ξεκίνησε έτσι απλά σαν μια ιδέα μέσα από μια συζήτηση με τον φίλο μου Θοδωρή Τσάτσο, ο οποίος είναι εκ γενετής τυφλός. Όταν του πρότεινα να ¨διαβάσει¨ ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία, μου απάντησε πως πολύ θα ήθελε αλλά δεν θα μπορούσε καθώς αυτό δεν υπάρχει στην ακουστική των τυφλών. Η απάντηση αυτή ήταν ένα σοκ για εμένα. Έκρινα πολύ άδικο το γεγονός, ότι οι άνθρωποι που δεν βλέπουν, δεν έχουν πρόσβαση με όλους εμάς στη γνώση και στη λογοτεχνία. Μέχρι τότε η αλήθεια είναι ότι ζούσα στο δικό μου συννεφάκι και πίστευα ότι με κάποιον μαγικό τρόπο, όποιο βιβλίο παράγεται σε έντυπη μορφή, παράγεται ταυτόχρονα και σε ακουστική για τους μη βλέποντες. Με αφορμή λοιπόν όλο αυτό, αποφάσισα να εμπνεύσω εθελοντές αναγνώστες οι οποίοι θα ήθελαν να αφιερώσουν τον χρόνο τους προκειμένου να ηχογραφήσουν βιβλία για ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Έτσι λοιπόν, δημιούργησα μια σελίδα στο Facebook την οποία ονόμασα «Διαβάζω για τους άλλους» και η οποία κοινοποιούσε το όνομά μου στους συμπολίτες μας. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν συγκινητική. Σε λιγότερο

από ένα μήνα συναντηθήκαμε οι πρώτοι εθελοντές του Διαβάζω για τους Άλλους, οι σαράντα πρώτοι άγνωστοι μεταξύ μας άνθρωποι προκειμένου να συζητήσουμε και να οργανώσουμε πως θα μπορούσαμε την αρχική αυτή ιδέα μου, να την κάνουμε πράξη! ΕΡ.: Συναντήσατε δυσκολίες ως προς την υλοποίησή της; Αν και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν και παραμένει θερμή – φανταστείτε ότι σήμερα έχουμε πλέον 1500 εθελοντές – δυσκολίες πάντα υπάρχουν σε τέτοια εγχειρήματα. Σήμερα πάντως μετά από έναν χρόνο ζωής η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η αυτοχρηματοδότησή μας μέσα από Χορηγίες προκειμένου όχι μόνο να καλύψουμε λειτουργικές ανάγκες, ανάγκες ταξιδίων για την επέκταση και ανάπτυξη του Δικτύου και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας πέραν της Αθήνας, τη δημιουργία δικών μας στούντιο ηχογραφήσεων και άλλα πολλά μικρά και μεγάλα τα οποία θα γινόμουν κουραστική εάν σας τα ανέφερα ένα προς ένα. ΕΡ.: Ο σκοπός αυτού του εγχειρήματος; Στόχος και όραμά μας είναι το Διαβάζω για του Άλλους να καταφέρει μέσα στην επόμενη διετία να ηχογραφεί

«Για να ακούνε όλοι με τα μάτια μας και να διαβάζουν με τη φωνή μας» ΑΡΓΥΡΩ ΣΠΥΡΙΔΑΚΗ Πρόεδρος Εμπνεύστρια και δημιουργός της δράσης «ΔΙΑΒΑΖΩ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΑΛΛΟΥΣ» Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Σ

ε μια δύσκολη εποχή όπου οι σχέσεις είναι απρόσωπες και ανταγωνιστικές, όπου η οικονομική κρίση όλο και γιγαντώνεται, οι άνθρωποι του μη κερδοσκοπικού Δικτύου «Διαβάζω για τους άλλους» συνεχίζουν δυνατά το μεγάλο ταξίδι εθελοντισμού, πραγματοποιώντας συναντήσεις σε κάθε γωνιά της Ελλάδας, για να συστηθούν και να παρουσιάσουν τις δράσεις τους. Πρώτος σταθμός για το 2016 η πόλη μας. Άνθρωποι κάθε ηλικίας βρέθηκαν στην Δημοτική Βιβλιοθήκη Χανίων για να ακούσουν και να αφουγκραστούν τα εγκάρδια λόγια της εμπνεύστριας Αργυρώς Σπυριδάκη αλλά και να κατανοήσουν την όλη διαδικασία, του πως να γίνεσαι τα μάτια για τους άλλους. Όσοι ανταποκριθήκαν στο κάλεσμά τους και παραβρέθηκαν στο χώρο της παρουσίασης συγκινήθηκαν και έσπευσαν να συμπληρώσουν τη φόρμα εγγραφής εθελοντή, ώστε να μπορέσουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους, να δώσουν τις φωνές τους, για ένα ταξίδι αληθινό μέσα από τις σελίδες των βιβλίων με προορισμό τον συνάνθρωπο, εκείνο τον τυφλό, τον παραπληγικό, τον άνθρωπο των σοβαρών κινητικών προβλημάτων, το παιδί του ιδρύματος, τον αναλφάβητο φυλακισμένο. <<

194 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: «διαβάζω για τους άλλους» Πως ξεκίνησε αυτή η ιδέα; Το Διαβάζω για τους Άλλους ξεκίνησε έτσι απλά σαν μια ιδέα μέσα από μια συζήτηση με τον φίλο μου Θοδωρή Τσάτσο, ο οποίος είναι εκ γενετής τυφλός. Όταν του πρότεινα να ¨διαβάσει¨ ένα από τα πιο αγαπημένα μου βιβλία, μου απάντησε πως πολύ θα ήθελε αλλά δεν θα μπορούσε καθώς αυτό δεν υπάρχει στην ακουστική των τυφλών. Η απάντηση αυτή ήταν ένα σοκ για εμένα. Έκρινα πολύ άδικο το γεγονός, ότι οι άνθρωποι που δεν βλέπουν, δεν έχουν πρόσβαση με όλους εμάς στη γνώση και στη λογοτεχνία. Μέχρι τότε η αλήθεια είναι ότι ζούσα στο δικό μου συννεφάκι και πίστευα ότι με κάποιον μαγικό τρόπο, όποιο βιβλίο παράγεται σε έντυπη μορφή, παράγεται ταυτόχρονα και σε ακουστική για τους μη βλέποντες. Με αφορμή λοιπόν όλο αυτό, αποφάσισα να εμπνεύσω εθελοντές αναγνώστες οι οποίοι θα ήθελαν να αφιερώσουν τον χρόνο τους προκειμένου να ηχογραφήσουν βιβλία για ανθρώπους με προβλήματα όρασης. Έτσι λοιπόν, δημιούργησα μια σελίδα στο Facebook την οποία ονόμασα «Διαβάζω για τους άλλους» και η οποία κοινοποιούσε το όνομά μου στους συμπολίτες μας. Η ανταπόκριση του κόσμου ήταν συγκινητική. Σε λιγότερο

από ένα μήνα συναντηθήκαμε οι πρώτοι εθελοντές του Διαβάζω για τους Άλλους, οι σαράντα πρώτοι άγνωστοι μεταξύ μας άνθρωποι προκειμένου να συζητήσουμε και να οργανώσουμε πως θα μπορούσαμε την αρχική αυτή ιδέα μου, να την κάνουμε πράξη! ΕΡ.: Συναντήσατε δυσκολίες ως προς την υλοποίησή της; Αν και η ανταπόκριση του κόσμου ήταν και παραμένει θερμή – φανταστείτε ότι σήμερα έχουμε πλέον 1500 εθελοντές – δυσκολίες πάντα υπάρχουν σε τέτοια εγχειρήματα. Σήμερα πάντως μετά από έναν χρόνο ζωής η μεγαλύτερη πρόκληση που έχουμε να αντιμετωπίσουμε είναι η αυτοχρηματοδότησή μας μέσα από Χορηγίες προκειμένου όχι μόνο να καλύψουμε λειτουργικές ανάγκες, ανάγκες ταξιδίων για την επέκταση και ανάπτυξη του Δικτύου και σε άλλες πόλεις της Ελλάδας πέραν της Αθήνας, τη δημιουργία δικών μας στούντιο ηχογραφήσεων και άλλα πολλά μικρά και μεγάλα τα οποία θα γινόμουν κουραστική εάν σας τα ανέφερα ένα προς ένα. ΕΡ.: Ο σκοπός αυτού του εγχειρήματος; Στόχος και όραμά μας είναι το Διαβάζω για του Άλλους να καταφέρει μέσα στην επόμενη διετία να ηχογραφεί

ΑΡΓΥΡΩ ΣΠΥΡΙΔΑΚΗ

για τους ανθρώπους που δεν βλέπουν, κάθε βιβλίο που εκδίδεται σε έντυπη μορφή. Επιπλέον αυτού επειδή οι δράσεις μας έχουν πλέον επεκταθεί και σε ζωντανές αναγνώσεις σε ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, σκοπεύουμε και θέλουμε να καλύψουμε τις ανάγκες κάθε ιδρύματος που υπάρχει ανά την Ελλάδα, δηλαδή να διαβάζουμε στους ηλικιωμένους κάθε γηροκομείου, στα παιδάκια κάθε ορφανοτροφείου, σε τυφλούς ή αναλφάβητους που το έχουν ανάγκη. ΕΡ.: Ο εθελοντισμός είναι η δύναμή σας. Πόσοι άνθρωποι συνεισφέρουν εθελοντικά στις δράσεις σας; Μέχρι σήμερα έχουν εγγραφεί στο Δίκτυό μας πάνω από 1500 εθελοντές. Κάποιοι έχουν απορροφηθεί σε δράσεις, άλλοι σε διοικητικές ανάγκες, ενώ οι πολλοί εκπαιδεύονται για να συμμετάσχουν άμεσα σε δράσεις που θα ξεκινήσουν. ΕΡ.: Πως μπορεί κάποιος να γίνει μέλος της ομάδας; Για να γίνει κάποιος μέλος, θα πρέπει να συμπληρώσει τη φόρμα εγγραφής νέου εθελοντή που υπάρχει στην ιστοσελίδα μας http://giatousallous.gr/become-volunteer/ ΕΡ.: Υπάρχει κάποια προετοιμασία ένταξης σε μορφή σεμιναρίων ή εκπαίδευσης; Βεβαίως, ανάλογα με τις δράσεις που θα επιλέξει ο κάθε εθελοντής να συμμετάσχει, θα πρέπει να περάσει από μια ανάλογη εκπαίδευση πρώτα. Για παράδειγμα, οι εθελοντές που ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος σε δράσεις για δραματοποιημένη ανάγνωση σε παιδιά, θα πρέπει πρώτα να παρακολουθήσουν σεμινάρια θεατρικού παιχνιδιού, αφήγησης παραμυθιού, κτλ., ώστε να αισθανθούν πιο έτοιμοι αλλά και να προσφέρουν πραγματικά το καλύτερο εαυτό τους στη δράση αυτή. Τα σεμινάρια αυτά προσφέρονται από επαγγελματίες που είναι και αυτοί εθελοντές στο Δίκτυό μας και προσφέρονται βέβαια δωρεάν. ΕΡ.: Εκτός από τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, σε ποιους άλλους ανθρώπους απευθύνεστε; Οργανώνουμε δράσεις ανάγνωσης σε όλες τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες: σε γηροκομεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία ακόμη και ιδιωτικά αν μας ζητηθεί από κάποιον ασθενή ή ηλικιωμένο, προσφέρουμε κατ’ οίκον αναγνώσεις. Σύντομα σκοπεύουμε να οργανώσουμε και δράσεις ανάγνωσης σε φυλακές και κέντρα κράτησης ανηλίκων.

και πολλά από τα ιδρύματα στα οποία απευθυνόμαστε έχουν ήδη έλλειψη προσωπικού, και μιλάω κυρίως όσον αφορά τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών. Σχεδόν πάντα ανταποκρίνονται στις προτάσεις μας. Αν κάποιες φορές καθυστερήσουν, είναι για γραφειοκρατικούς λόγους καθώς στα κρατικά ιδρύματα χρειαζόμαστε άδεια από το ΔΣ για να μπούμε και να ξεκινήσουμε αναγνώσεις. ΕΡ.: Οι αδύναμοι συμπολίτες μας, πως εισπράττουν αυτή σας την κίνηση; Ποια είναι τα μηνύματα που παίρνετε; Δεν θα έλεγα ότι είναι αδύναμοι, αλλά ότι ανήκουν σε πιο ιδιαίτερες και ευπαθείς ομάδες. Είναι και εκείνοι θετικοί σε όλο αυτό. Συγκινούμαστε πολλοί όταν πηγαίνουμε στα ιδρύματα και βλέπουμε τα παιδάκια να μας περιμένουν στην πόρτα για να διαβάσουμε το σημερινό παραμύθι, ή όταν οι ηλικιωμένοι έχουν ήδη μαζευτεί στο χώρο ανάγνωσης και μας περιμένουν πριν ακόμη φτάσουμε. Είναι πολύ γλυκιές οι στιγμές αυτές. ΕΡ.: Κλείνοντας ένα χρόνο δημιουργίας τι έχετε αποκομίσει; Άξιζε τελικά τον κόπο και το χρόνο όλη αυτή η προσπάθεια; Σίγουρα άξιζε και τον κόπο και το χρόνο. Αφορά ένα όραμα που με έχει συνεπάρει καθώς βλέπω ότι τελικά είναι στο χέρι όλων μας να συνδημιουργήσουμε την κοινωνία στην οποία θέλουμε και επιλέγουμε να ζούμε. Κάθε μέρα που περνά ψάχνω τον καλύτερο μου εαυτό προκειμένου να μπορέσω να εμπνεύσω, να παρακινήσω εθελοντές και να δώσω τις βέλτιστες λύσεις σε τυχόν δυσκολίες που προκύπτουν. Αλλά κάθε στιγμή της μέρας που ασχολούμαι με το Διαβάζω για τους άλλους, είμαι πραγματικά ευτυχισμένη! ΕΡ.: Κάποιες μελλοντικές δράσεις που οραματίζεστε; Στις μελλοντικές δράσεις είναι να ξεκινήσουμε δράσεις ανάγνωσης σε αναλφάβητα άτομα στις φυλακές και να συνεχίσουμε συνεργασία με πιο πολλά γηροκομεία και ορφανοτροφεία ανά την Ελλάδα. Επίσης οι επαφές μας με τους εκδοτικούς οίκους συνεχίζονται με μια σταθερή ροή προκειμένου όλοι μαζί να βρούμε τον τρόπο να συμβάλλουμε σε όλο αυτό το μεγάλο εγχείρημα. Τέλος, από τον μήνα αυτό ξεκινήσαμε την οργάνωση του Διαβάζω για τους Άλλους και στη Θεσσαλονίκη. Όραμά μας είναι το Διαβάζω για τους Άλλους να αγγίξει και να βοηθήσει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. 

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ | ΑΝΔΡΙΚΟ | ΠΑΙΔΙΚΟ

ΕΡ.: Πως εισπράττουν όλη αυτή την μη κερδοσκοπική προσπάθεια οι διοικήσεις ιδρυμάτων; Ανταποκρίνονται στις προτάσεις σας; Πέρα των γραφειοκρατικών δυσκολιών που πολλές φορές αντιμετωπίζουμε, οι εθελοντικές υπηρεσίες του Διαβάζω για τους Άλλους είναι πολύτιμες, ιδιαίτερα στην εποχή μας όπου διανύουμε περίοδο οικονομικής κρίσης

«Γιατί κάθε ανάγνωση είναι μια πύλη προς έναν καινούργιο άγνωστο κόσμο, και οι εθελοντές του Διαβάζω για τους Άλλους μπορούν να προσφέρουν τα ταξίδια αυτά.»

196 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αριστοτέλους 39, Κουνουπιδιανά | T. 28210 96760

ΑΡΓΥΡΩ ΣΠΥΡΙΔΑΚΗ

για τους ανθρώπους που δεν βλέπουν, κάθε βιβλίο που εκδίδεται σε έντυπη μορφή. Επιπλέον αυτού επειδή οι δράσεις μας έχουν πλέον επεκταθεί και σε ζωντανές αναγνώσεις σε ανθρώπους που ανήκουν σε ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, σκοπεύουμε και θέλουμε να καλύψουμε τις ανάγκες κάθε ιδρύματος που υπάρχει ανά την Ελλάδα, δηλαδή να διαβάζουμε στους ηλικιωμένους κάθε γηροκομείου, στα παιδάκια κάθε ορφανοτροφείου, σε τυφλούς ή αναλφάβητους που το έχουν ανάγκη. ΕΡ.: Ο εθελοντισμός είναι η δύναμή σας. Πόσοι άνθρωποι συνεισφέρουν εθελοντικά στις δράσεις σας; Μέχρι σήμερα έχουν εγγραφεί στο Δίκτυό μας πάνω από 1500 εθελοντές. Κάποιοι έχουν απορροφηθεί σε δράσεις, άλλοι σε διοικητικές ανάγκες, ενώ οι πολλοί εκπαιδεύονται για να συμμετάσχουν άμεσα σε δράσεις που θα ξεκινήσουν. ΕΡ.: Πως μπορεί κάποιος να γίνει μέλος της ομάδας; Για να γίνει κάποιος μέλος, θα πρέπει να συμπληρώσει τη φόρμα εγγραφής νέου εθελοντή που υπάρχει στην ιστοσελίδα μας http://giatousallous.gr/become-volunteer/ ΕΡ.: Υπάρχει κάποια προετοιμασία ένταξης σε μορφή σεμιναρίων ή εκπαίδευσης; Βεβαίως, ανάλογα με τις δράσεις που θα επιλέξει ο κάθε εθελοντής να συμμετάσχει, θα πρέπει να περάσει από μια ανάλογη εκπαίδευση πρώτα. Για παράδειγμα, οι εθελοντές που ενδιαφέρονται να πάρουν μέρος σε δράσεις για δραματοποιημένη ανάγνωση σε παιδιά, θα πρέπει πρώτα να παρακολουθήσουν σεμινάρια θεατρικού παιχνιδιού, αφήγησης παραμυθιού, κτλ., ώστε να αισθανθούν πιο έτοιμοι αλλά και να προσφέρουν πραγματικά το καλύτερο εαυτό τους στη δράση αυτή. Τα σεμινάρια αυτά προσφέρονται από επαγγελματίες που είναι και αυτοί εθελοντές στο Δίκτυό μας και προσφέρονται βέβαια δωρεάν. ΕΡ.: Εκτός από τους ανθρώπους με προβλήματα όρασης, σε ποιους άλλους ανθρώπους απευθύνεστε; Οργανώνουμε δράσεις ανάγνωσης σε όλες τις ευπαθείς κοινωνικές ομάδες: σε γηροκομεία, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία ακόμη και ιδιωτικά αν μας ζητηθεί από κάποιον ασθενή ή ηλικιωμένο, προσφέρουμε κατ’ οίκον αναγνώσεις. Σύντομα σκοπεύουμε να οργανώσουμε και δράσεις ανάγνωσης σε φυλακές και κέντρα κράτησης ανηλίκων.

και πολλά από τα ιδρύματα στα οποία απευθυνόμαστε έχουν ήδη έλλειψη προσωπικού, και μιλάω κυρίως όσον αφορά τη δημιουργική απασχόληση των παιδιών. Σχεδόν πάντα ανταποκρίνονται στις προτάσεις μας. Αν κάποιες φορές καθυστερήσουν, είναι για γραφειοκρατικούς λόγους καθώς στα κρατικά ιδρύματα χρειαζόμαστε άδεια από το ΔΣ για να μπούμε και να ξεκινήσουμε αναγνώσεις. ΕΡ.: Οι αδύναμοι συμπολίτες μας, πως εισπράττουν αυτή σας την κίνηση; Ποια είναι τα μηνύματα που παίρνετε; Δεν θα έλεγα ότι είναι αδύναμοι, αλλά ότι ανήκουν σε πιο ιδιαίτερες και ευπαθείς ομάδες. Είναι και εκείνοι θετικοί σε όλο αυτό. Συγκινούμαστε πολλοί όταν πηγαίνουμε στα ιδρύματα και βλέπουμε τα παιδάκια να μας περιμένουν στην πόρτα για να διαβάσουμε το σημερινό παραμύθι, ή όταν οι ηλικιωμένοι έχουν ήδη μαζευτεί στο χώρο ανάγνωσης και μας περιμένουν πριν ακόμη φτάσουμε. Είναι πολύ γλυκιές οι στιγμές αυτές. ΕΡ.: Κλείνοντας ένα χρόνο δημιουργίας τι έχετε αποκομίσει; Άξιζε τελικά τον κόπο και το χρόνο όλη αυτή η προσπάθεια; Σίγουρα άξιζε και τον κόπο και το χρόνο. Αφορά ένα όραμα που με έχει συνεπάρει καθώς βλέπω ότι τελικά είναι στο χέρι όλων μας να συνδημιουργήσουμε την κοινωνία στην οποία θέλουμε και επιλέγουμε να ζούμε. Κάθε μέρα που περνά ψάχνω τον καλύτερο μου εαυτό προκειμένου να μπορέσω να εμπνεύσω, να παρακινήσω εθελοντές και να δώσω τις βέλτιστες λύσεις σε τυχόν δυσκολίες που προκύπτουν. Αλλά κάθε στιγμή της μέρας που ασχολούμαι με το Διαβάζω για τους άλλους, είμαι πραγματικά ευτυχισμένη! ΕΡ.: Κάποιες μελλοντικές δράσεις που οραματίζεστε; Στις μελλοντικές δράσεις είναι να ξεκινήσουμε δράσεις ανάγνωσης σε αναλφάβητα άτομα στις φυλακές και να συνεχίσουμε συνεργασία με πιο πολλά γηροκομεία και ορφανοτροφεία ανά την Ελλάδα. Επίσης οι επαφές μας με τους εκδοτικούς οίκους συνεχίζονται με μια σταθερή ροή προκειμένου όλοι μαζί να βρούμε τον τρόπο να συμβάλλουμε σε όλο αυτό το μεγάλο εγχείρημα. Τέλος, από τον μήνα αυτό ξεκινήσαμε την οργάνωση του Διαβάζω για τους Άλλους και στη Θεσσαλονίκη. Όραμά μας είναι το Διαβάζω για τους Άλλους να αγγίξει και να βοηθήσει σε κάθε γωνιά της Ελλάδας. 

ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ | ΑΝΔΡΙΚΟ | ΠΑΙΔΙΚΟ

ΕΡ.: Πως εισπράττουν όλη αυτή την μη κερδοσκοπική προσπάθεια οι διοικήσεις ιδρυμάτων; Ανταποκρίνονται στις προτάσεις σας; Πέρα των γραφειοκρατικών δυσκολιών που πολλές φορές αντιμετωπίζουμε, οι εθελοντικές υπηρεσίες του Διαβάζω για τους Άλλους είναι πολύτιμες, ιδιαίτερα στην εποχή μας όπου διανύουμε περίοδο οικονομικής κρίσης

«Γιατί κάθε ανάγνωση είναι μια πύλη προς έναν καινούργιο άγνωστο κόσμο, και οι εθελοντές του Διαβάζω για τους Άλλους μπορούν να προσφέρουν τα ταξίδια αυτά.»

196 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Αριστοτέλους 39, Κουνουπιδιανά | T. 28210 96760

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΕΝΘΟΥΣ

ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ

Έλενα Παπαδομαρκετάκη Ψυχολόγος, Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής-Παιδοψυχιατρικής. Πιστοποιημένη Ψυχοθεραπεύτρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ψυχοθεραπείας. Ειδικός θεραπευτικού παιχνιδιού, Μέλος της Play Therapy International Διευθ. Γραφείου: Βίκτωρος Ουγκώ 9, Χανιά, www.papadomarketaki.gr. Βίκτωρος Ουγκώ 9, Χανιά. Τηλ.:2821302562 / 6979914457

«Πένθος είναι η διεργασία του περάσματος από το να χάνουμε αυτό που έχουμε στο να έχουμε αυτό που χάσαμε» Stephen Fleming

Ο

θάνατος ενός γονιού, ενός συγγενικού ή αγαπημένου φιλικού προσώπου ακόμα και ενός κατοικίδιου ζώου είναι ένα οδυνηρό, τραυματικό και στρεσογόνο γεγονός στην ζωή των παιδιών και των εφήβων. Η έννοια του θανάτου γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ηλικία. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-6 ετών) πιστεύουν ότι αυτός που πέθανε μπορεί να επιστρέψει ή ότι εξακολουθεί να ζει, να σκέπτεται και να αισθάνεται εκεί που βρίσκεται. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας (7-11 ετών) κατανοούν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά θεωρούν ότι συμβαίνει μόνο στους άλλους. Η ιδέα της μονιμότητας του θανάτου τους δημιουργεί απέχθεια και αναπαριστούν το θάνατο σαν μια πραγματικότητα μακριά από τα ίδια (π.χ. αναφέρονται σε αυτόν ως σκελετό, φάντασμα, άγγελο). Τέλος, οι έφηβοι αντιλαμβάνονται το θάνατο ως ένα τελεσίδικο, οικουμενικό γεγονός συνειδητοποιώντας ότι όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί και βρίσκονται σε θέση να δώσουν μεταφυσικές και συμβολικές ερμηνείες στο θάνατο.

198 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πώς να ενημερώσουμε ένα παιδί για το θάνατο του γονιού; Παρότι είναι πολύ δύσκολο, το παιδί θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα για ότι συνέβη. Η απόκρυψη, η καθυστέρηση ή η παροχή ψεύτικων πληροφοριών δημιουργεί σύγχυση, παρερμηνείες και φόβο. Η σιωπή αποξενώνει το παιδί από την υπόλοιπη οικογένεια. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι κάτι έχει αλλάξει. Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε με ακρίβεια τι συνέβη, πώς συνέβη, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες λέξεις,

όπως «πέθανε», «θάνατος» και όχι ασαφείς, όπως «χάθηκε», «έφυγε», γιατί τέτοιες δηλώσεις οδηγούν σε παρερμηνείες, δίνουν ελπίδες ότι θα βρεθεί, θα επιστρέψει, ειδικά στα μικρότερα παιδιά. Επιπλέον, στην ερώτηση των μικρότερων παιδιών «Τι είναι ο θάνατος;», είναι καλό να εξηγήσουμε για τις αλλαγές που υφίστανται το σώμα, όπως «Η καρδιά παύει να λειτουργεί, δεν σκέπτεται, δεν αισθάνεται..» καθώς και την διαδικασία της ταφής έτσι ώστε να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει την οριστική έννοια του θανάτου και μετά, εφόσον μας ρωτήσει γα το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο, να μοιραστούμε μαζί του θεωρίες και ανησυχίες. Να είμαστε διατεθειμένοι και πρόθυμοι να απαντήσουμε με ειλικρίνεια σε κάθε του ερώτηση και τον ενημερώνουμε για το τι θα γίνει στη ζωή του από εδώ και πέρα, ποιος θα τα φροντίζει ή τι θα αλλάξει. Να εξηγήσουμε, κυρίως στους εφήβους, ότι δεν ευθύνονται για ότι συνέβη. Να επιτρέψουμε στο παιδί να συμμετάσχει στην κηδεία εφόσον το επιθυμεί, αφού προετοιμαστεί κατάλληλα. Πώς να στηρίξουμε ένα παιδί που πενθεί; Η έντονη ενασχόληση με το γεγονός αλλά και άρνηση έκφρασης κάθε συναισθήματος από τον γονιό που ζει και τους ανθρώπους που φροντίζουν το παιδί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα, καθώς σημαντικές ερευνητικές ενδείξεις φανερώνουν πως αν δεν πενθήσουμε στον καιρό της απώλειας ή λίγο μετά, τότε το πένθος μπορεί να συσσωρευτεί μέσα μας, προκαλώντας συναισθηματικές δυσκολίες ή ακόμα και σωματική ασθένεια. Καλό είναι, να μοιραστούμε δικές μας ανησυχίες, εκφράζοντας με τη σειρά μας

τη λύπη μας, γιατί έτσι το παιδί θα νιώσει ασφάλεια και θα εκφράσει πιο φυσικά κάθε του σκέψη. Όταν το παιδί μοιράζεται τις σκέψεις του, κατανοεί πως αυτό που του συμβαίνει ή αισθάνεται είναι μια ανθρώπινη, φυσιολογική αντίδραση. Να βοηθήσουμε το παιδί να εκφράσει με το δικό του τρόπο τα συναισθήματα και τις σκέψεις του για το γεγονός. Μπορούμε να το παροτρύνουμε να δημιουργήσει ένα λεύκωμα με τις φωτογραφίες του με τον αποθανόντα γονιό, ζωγραφιές ή γράμματα που θα ήθελε να του δώσει. Να μην του υποδεικνύουμε πως πρέπει να νοιώθει ή να σκέφτεται. Είναι σημαντικό να είμαστε διακριτικοί και να περάσουμε το μήνυμα στο παιδί πως κατανοούμε τις ανάγκες του και είμαστε εδώ όταν μόνο του θα μας χρειαστεί και θα μας αναζητήσει. Να μην επιμένουμε να μας μιλήσει ή να δείχνουμε υπερβολική ανησυχία γι’ αυτό διότι μπορεί να το οδηγήσουμε σε απομόνωση, αίσθημα μοναξιάς και αβοηθησίας. Να μην αποφεύγουμε την αναφορά στο θέμα του θανάτου όποτε και όπου ανακύπτει: στο σπίτι, στο σχολείο ή σε άλλο πλαίσιο. Πρέπει να έχουμε υπομονή και να επαναλαμβάνουμε τις πληροφορίες όποτε μας τις ζητούν. Κάθε παιδί, στην προσπάθειά του να κατανοήσει το γεγονός, έχει το δικό του ρυθμό να τις αφομοιώνει και να τις κατανοεί. Να φροντίσουμε για την διατήρηση του καθημερινού προγράμματος με τις μέχρι τότε συνήθειες του παιδιού. Να διατηρηθεί η κοινωνικότητα του.

Οι συνομήλικοι προσφέρουν στο παιδί ξέγνοιαστες και ευχάριστες στιγμές, ενώ παράλληλα μπορεί να το βοηθήσουν να μοιραστεί και να εξηγήσει τις σκέψεις και τις ανησυχίες του. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να επενδύσει σε νέες σχέσεις και να αντιληφθεί τη συνέχεια της ζωής. Να του δώσουμε να καταλάβει ότι δεν πειράζει να γελά και να διασκεδάζει σε περίοδο πένθους. Να διατηρήσει το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού ζωντανή τη μνήμη του γονιού που έχει πεθάνει, διευκολύνοντας και εκπαιδεύοντας το παιδί να εκφράσει την αγάπη του για το αγαπημένο του πρόσωπο. Να του δώσει ερεθίσματα που έχουν σχέση με το «θάνατο», βιβλία που σχετίζονται με το βίωμα της απώλειας ή εικόνες οδηγούν το παιδί στην εκ νέου επαφή με το θλιβερό γεγονός και στην εκ νέου διαχείριση και κατανόηση. Οι ενήλικες που ζουν με το παιδί χρειάζεται να λάβουν βοήθεια από το στενό οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον ή από ειδικό σύμβουλο προκειμένου να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα και έτσι να μπορούν να το στηρίξουν στην απώλεια που βιώνει για να μπορέσει να ζήσει μ’ αυτήν. Να το βοηθήσουν να κατανοήσει ότι ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και διατηρώντας τις αναμνήσεις των αγαπημένων μας προσώπων τους νοιώθουμε πάντα κοντά μας. 

Σεμινάρια Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα και Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Δασκάλου!

• Είναι μοναδικά σεμινάρια εκπαίδευσης γονέων και εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας σε δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης συγκρούσεων με τα παιδιά και τους μαθητές χωρίς αμοιβές και τιμωρίες.

• Εφαρμόζουν βιωματικό τρόπο μάθησης (πρακτικές ασκήσεις) • Βοηθούν τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να διαχειριστούν τα καθημερινά προβλήματα της οικογένειας και της τάξης άμεσα και αποτελεσματικά (Εγγραφές –πληροφορίες στα τηλέφωνα: 6979914457/2821302562) Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια και Υπεύθυνη των Σεμιναρίων Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα και Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Δασκάλου ( www.gordonhellas.gr )

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 199

ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΠΕΝΘΟΥΣ

ΒΟΗΘΩΝΤΑΣ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΝΑ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΟΥΝ ΤΟ ΠΕΝΘΟΣ

Έλενα Παπαδομαρκετάκη Ψυχολόγος, Msc Κοινωνικής Ψυχιατρικής-Παιδοψυχιατρικής. Πιστοποιημένη Ψυχοθεραπεύτρια από την Ευρωπαϊκή Ένωση Ψυχοθεραπείας. Ειδικός θεραπευτικού παιχνιδιού, Μέλος της Play Therapy International Διευθ. Γραφείου: Βίκτωρος Ουγκώ 9, Χανιά, www.papadomarketaki.gr. Βίκτωρος Ουγκώ 9, Χανιά. Τηλ.:2821302562 / 6979914457

«Πένθος είναι η διεργασία του περάσματος από το να χάνουμε αυτό που έχουμε στο να έχουμε αυτό που χάσαμε» Stephen Fleming

Ο

θάνατος ενός γονιού, ενός συγγενικού ή αγαπημένου φιλικού προσώπου ακόμα και ενός κατοικίδιου ζώου είναι ένα οδυνηρό, τραυματικό και στρεσογόνο γεγονός στην ζωή των παιδιών και των εφήβων. Η έννοια του θανάτου γίνεται αντιληπτή με διαφορετικό τρόπο σε κάθε ηλικία. Τα παιδιά προσχολικής ηλικίας (3-6 ετών) πιστεύουν ότι αυτός που πέθανε μπορεί να επιστρέψει ή ότι εξακολουθεί να ζει, να σκέπτεται και να αισθάνεται εκεί που βρίσκεται. Τα παιδιά σχολικής ηλικίας (7-11 ετών) κατανοούν ότι ο θάνατος είναι ένα μη αναστρέψιμο γεγονός, αλλά θεωρούν ότι συμβαίνει μόνο στους άλλους. Η ιδέα της μονιμότητας του θανάτου τους δημιουργεί απέχθεια και αναπαριστούν το θάνατο σαν μια πραγματικότητα μακριά από τα ίδια (π.χ. αναφέρονται σε αυτόν ως σκελετό, φάντασμα, άγγελο). Τέλος, οι έφηβοι αντιλαμβάνονται το θάνατο ως ένα τελεσίδικο, οικουμενικό γεγονός συνειδητοποιώντας ότι όλοι οι άνθρωποι είναι θνητοί και βρίσκονται σε θέση να δώσουν μεταφυσικές και συμβολικές ερμηνείες στο θάνατο.

198 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πώς να ενημερώσουμε ένα παιδί για το θάνατο του γονιού; Παρότι είναι πολύ δύσκολο, το παιδί θα πρέπει να ενημερωθεί άμεσα για ότι συνέβη. Η απόκρυψη, η καθυστέρηση ή η παροχή ψεύτικων πληροφοριών δημιουργεί σύγχυση, παρερμηνείες και φόβο. Η σιωπή αποξενώνει το παιδί από την υπόλοιπη οικογένεια. Τα παιδιά αντιλαμβάνονται ότι κάτι έχει αλλάξει. Είναι σημαντικό να εξηγήσουμε με ακρίβεια τι συνέβη, πώς συνέβη, χρησιμοποιώντας συγκεκριμένες λέξεις,

όπως «πέθανε», «θάνατος» και όχι ασαφείς, όπως «χάθηκε», «έφυγε», γιατί τέτοιες δηλώσεις οδηγούν σε παρερμηνείες, δίνουν ελπίδες ότι θα βρεθεί, θα επιστρέψει, ειδικά στα μικρότερα παιδιά. Επιπλέον, στην ερώτηση των μικρότερων παιδιών «Τι είναι ο θάνατος;», είναι καλό να εξηγήσουμε για τις αλλαγές που υφίστανται το σώμα, όπως «Η καρδιά παύει να λειτουργεί, δεν σκέπτεται, δεν αισθάνεται..» καθώς και την διαδικασία της ταφής έτσι ώστε να βοηθήσουμε το παιδί να καταλάβει την οριστική έννοια του θανάτου και μετά, εφόσον μας ρωτήσει γα το τι συμβαίνει μετά τον θάνατο, να μοιραστούμε μαζί του θεωρίες και ανησυχίες. Να είμαστε διατεθειμένοι και πρόθυμοι να απαντήσουμε με ειλικρίνεια σε κάθε του ερώτηση και τον ενημερώνουμε για το τι θα γίνει στη ζωή του από εδώ και πέρα, ποιος θα τα φροντίζει ή τι θα αλλάξει. Να εξηγήσουμε, κυρίως στους εφήβους, ότι δεν ευθύνονται για ότι συνέβη. Να επιτρέψουμε στο παιδί να συμμετάσχει στην κηδεία εφόσον το επιθυμεί, αφού προετοιμαστεί κατάλληλα. Πώς να στηρίξουμε ένα παιδί που πενθεί; Η έντονη ενασχόληση με το γεγονός αλλά και άρνηση έκφρασης κάθε συναισθήματος από τον γονιό που ζει και τους ανθρώπους που φροντίζουν το παιδί, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά συναισθηματικά προβλήματα, καθώς σημαντικές ερευνητικές ενδείξεις φανερώνουν πως αν δεν πενθήσουμε στον καιρό της απώλειας ή λίγο μετά, τότε το πένθος μπορεί να συσσωρευτεί μέσα μας, προκαλώντας συναισθηματικές δυσκολίες ή ακόμα και σωματική ασθένεια. Καλό είναι, να μοιραστούμε δικές μας ανησυχίες, εκφράζοντας με τη σειρά μας

τη λύπη μας, γιατί έτσι το παιδί θα νιώσει ασφάλεια και θα εκφράσει πιο φυσικά κάθε του σκέψη. Όταν το παιδί μοιράζεται τις σκέψεις του, κατανοεί πως αυτό που του συμβαίνει ή αισθάνεται είναι μια ανθρώπινη, φυσιολογική αντίδραση. Να βοηθήσουμε το παιδί να εκφράσει με το δικό του τρόπο τα συναισθήματα και τις σκέψεις του για το γεγονός. Μπορούμε να το παροτρύνουμε να δημιουργήσει ένα λεύκωμα με τις φωτογραφίες του με τον αποθανόντα γονιό, ζωγραφιές ή γράμματα που θα ήθελε να του δώσει. Να μην του υποδεικνύουμε πως πρέπει να νοιώθει ή να σκέφτεται. Είναι σημαντικό να είμαστε διακριτικοί και να περάσουμε το μήνυμα στο παιδί πως κατανοούμε τις ανάγκες του και είμαστε εδώ όταν μόνο του θα μας χρειαστεί και θα μας αναζητήσει. Να μην επιμένουμε να μας μιλήσει ή να δείχνουμε υπερβολική ανησυχία γι’ αυτό διότι μπορεί να το οδηγήσουμε σε απομόνωση, αίσθημα μοναξιάς και αβοηθησίας. Να μην αποφεύγουμε την αναφορά στο θέμα του θανάτου όποτε και όπου ανακύπτει: στο σπίτι, στο σχολείο ή σε άλλο πλαίσιο. Πρέπει να έχουμε υπομονή και να επαναλαμβάνουμε τις πληροφορίες όποτε μας τις ζητούν. Κάθε παιδί, στην προσπάθειά του να κατανοήσει το γεγονός, έχει το δικό του ρυθμό να τις αφομοιώνει και να τις κατανοεί. Να φροντίσουμε για την διατήρηση του καθημερινού προγράμματος με τις μέχρι τότε συνήθειες του παιδιού. Να διατηρηθεί η κοινωνικότητα του.

Οι συνομήλικοι προσφέρουν στο παιδί ξέγνοιαστες και ευχάριστες στιγμές, ενώ παράλληλα μπορεί να το βοηθήσουν να μοιραστεί και να εξηγήσει τις σκέψεις και τις ανησυχίες του. Ταυτόχρονα, δίνεται η ευκαιρία στο παιδί να επενδύσει σε νέες σχέσεις και να αντιληφθεί τη συνέχεια της ζωής. Να του δώσουμε να καταλάβει ότι δεν πειράζει να γελά και να διασκεδάζει σε περίοδο πένθους. Να διατηρήσει το οικογενειακό περιβάλλον του παιδιού ζωντανή τη μνήμη του γονιού που έχει πεθάνει, διευκολύνοντας και εκπαιδεύοντας το παιδί να εκφράσει την αγάπη του για το αγαπημένο του πρόσωπο. Να του δώσει ερεθίσματα που έχουν σχέση με το «θάνατο», βιβλία που σχετίζονται με το βίωμα της απώλειας ή εικόνες οδηγούν το παιδί στην εκ νέου επαφή με το θλιβερό γεγονός και στην εκ νέου διαχείριση και κατανόηση. Οι ενήλικες που ζουν με το παιδί χρειάζεται να λάβουν βοήθεια από το στενό οικογενειακό ή φιλικό περιβάλλον ή από ειδικό σύμβουλο προκειμένου να διαχειριστούν τα δικά τους συναισθήματα και έτσι να μπορούν να το στηρίξουν στην απώλεια που βιώνει για να μπορέσει να ζήσει μ’ αυτήν. Να το βοηθήσουν να κατανοήσει ότι ο θάνατος είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής και διατηρώντας τις αναμνήσεις των αγαπημένων μας προσώπων τους νοιώθουμε πάντα κοντά μας. 

Σεμινάρια Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα και Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Δασκάλου!

• Είναι μοναδικά σεμινάρια εκπαίδευσης γονέων και εκπαιδευτικών κάθε βαθμίδας σε δεξιότητες επικοινωνίας και επίλυσης συγκρούσεων με τα παιδιά και τους μαθητές χωρίς αμοιβές και τιμωρίες.

• Εφαρμόζουν βιωματικό τρόπο μάθησης (πρακτικές ασκήσεις) • Βοηθούν τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς να διαχειριστούν τα καθημερινά προβλήματα της οικογένειας και της τάξης άμεσα και αποτελεσματικά (Εγγραφές –πληροφορίες στα τηλέφωνα: 6979914457/2821302562) Πιστοποιημένη Εκπαιδεύτρια και Υπεύθυνη των Σεμιναρίων Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Γονέα και Εκπαίδευσης Αποτελεσματικού Δασκάλου ( www.gordonhellas.gr )

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 199

ΟΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΑΣ ΦΙΛΟΥ! Πηγή: Pitcairn RH, Dr. Pitcairn’s Complete guide to natural health for dogs and cats, 2005

Γιατί δεν πρέπει ποτέ να εμπιστεύεστε την αναγραφόμενη στις συσκευασίες περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, ως μοναδικό κριτήριο σύγκρισης για τροφές σκύλων και γάτων. Νομίζετε ότι δεν μπορείτε να ξεγελαστείτε εύκολα; Λοιπόν ξανασκεφτείτε το. Βλέπετε, όταν αγοράζετε τροφή για σκύλους, δεν μπορείτε απλά να εμπιστευτείτε το ποσοστό πρωτεΐνης που είναι τυπωμένο στην ανάλυση τροφής. Ας πούμε, ότι έχετε ένα ζευγάρι παλιές δερμάτινες μπότες, λίγο χρησιμοποιημένο λάδι κινητήρα και πριονίδι. Αν όλα αυτά τα αλέσουμε, τα ομογενοποιήσουμε και στείλουμε το μίγμα τους σε ένα εργαστήριο εξέτασης τροφίμων για ανάλυση, τα αποτελέσματα αυτού του τοξικού συνονθυλεύματος σκουπιδιών θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι: • Πρωτεΐνη 32% • Λίπος 18% • Ίνες 3% Αν δούμε μόνο τα παραπάνω δεδομένα, οι αριθμοί κάνουν αυτή την “τροφή” να φαίνεται πραγματικά, τόσο καλή όσο οποιαδήποτε άλλη. Το δέρμα παρέχει την πρωτεΐνη. Το λάδι του κινητήρα το λίπος και το πριονίδι το ποσοστό ινών. Φυσικά δεν είναι ακριβώς αυτό που θα θέλατε να ταΐσετε το σκύλο σας. Βλέπετε λοιπόν, πόσο εύκολα μπορείτε να ξεγελαστείτε; Γιατί πρέπει να είστε δύσπιστοι με τα αναγραφόμενα ποσοστά; Λογικό είναι, οι εταιρίες ζωοτροφών να θέλουν τα νούμερά τους να φαίνονται όσο το δυνατόνν ελκυστικότερα. Έτσι, πολλές από αυτές μπορούν “έξυπνα” να τροποποιήσουν τις συνταγές τους, ώστε να βελτιώσουν τα αναγραφόμενα ποσοστά. Υπάρχουν δύο πολύ καλοί λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει ποτέ να εμπιστεύεστε τα στοιχεία της πρωτεΐνης σε αυτή την ανάλυση των συστατικών, ως αποκλειτικό μέσο σύγκρισης των ζωοτροφών. Υπάρχουν 2 κριτήρια ελέγχου: 1. Η περιεκτικότητα σε υγρασία των ζωοτροφών και 2. Η ποιότητα και η πεπτικότητα της ίδιας της πρωτεΐνης. Κατ’ αρχάς, ας εξετάσουμε το ζήτημα της περιεκτικότητας σε υγρασία: Διαφορετικές ζωοτροφές περιέχουν και διαφορετικές ποσότητες νερού. Είναι μάταιο λοιπόν, να συγκρίνετε το περιεχόμενό τους σε πρωτεΐνες. Αυτό ισχύει

ιδιαίτεα, όταν συγκρίνετε ξηρά τροφή (κροκέτα) και κονσέρβα. Μια κονσερβοποιημένη ζωοτροφή μπορεί να περιέχει έως και 70% νερό. Και αυτό μπορεί να κάνει μια κροκέτα (τουλάχιστον στα χαρτιά) να μοιάζει σαν να έχει πολύ περισσότερη πρωτεΐνη από κονσέρβα. Ωστόσο, χωρίς το νερό, αυτή η κονσέρβα μπορεί να περιέχει ένα σημαντικά υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης από την κροκέτα. Για να γίνει σωστή σύγκριση, θα πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί όλο το νερό και από τις δύο τροφέ. Το υπολειπόμενο των συστατικών των τροφών των ζώων - αφού αφαιρεθεί το νερό - είναι γνωστό ως ξηρά ουσία. Η ξηρά ουσία είναι πολύ πιο αξιόπιστο κριτήριο για να συγκρίνει κάποιος την περιεκτικότητα των διαφόρων τροφών σκύλων και γάτων σε θρεπτικά συστατικά. Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά στο θέμα της ποιότητας, της προέλευσης της πρωτεΐνης και της πεπτικότητάς της.

Τροφές Μικρών Ζώων Αξεσουάρ Ενυδρεία Κτηνιατρικά Φάρμακα Κατοικίδια ζώα

e-shop: www.chaniapetworld.gr find us on facebook: chaniapetworld

Τι είναι η βιολογική αξία των πρωτεϊνών και γιατί είναι σημαντική; Δεν είναι όλες οι πρωτεΐνες ίδιες. Βλέπετε, οι πρωτεΐνες δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια αλυσίδα συνδεδεμένων χημικών δομικών στοιχείων, γνωστά ως αμινοξέα. Υπάρχουν 22 διαφορετικά αμινοξέα που απαιτούνται στη διατροφή των σαρκοφάγων για την επιβίωσή τους. Δώδεκα από αυτά μπορούν να κατασκευαστούν από το ίδιο το σώμα του σκύλου. Τα άλλα δέκα δεν μπορούν και πρέπει να παρέχονται απευθείας στη διατροφή τους. Γι’ αυτό τα αποκαλούμε απαραίτητα αμινοξέα. Συγκεκριμένες πηγές πρωτεϊνών είναι καλύτερες από άλλες και παρέχουν ένα πλουσιότερο μίγμα από αμινοξέα. Αυτές οι πηγές αποκαλούνται ως “τροφές υψηλής βιολογικής αξίας”. Ο κρίσιμος παράγοντας της πεπτικότητας των πρωτεϊνών: Πόσο καλό είναι να έχουμε μία τροφή για ζώα, με όσο το δυνατόν υψηλότερη ποιότητα πρωτεΐνης, αν δεν είναι εύκολο να την πέψουν; Για να κατανοήσουμε καλύτερα την απορρόφηση των πρωτεϊνών, είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η ίδια η πέψη είναι η σταδιακή διάσπαση της κάθε τροφής, σε μικρότερα και ελάχιστα συστατικά, αρκετά μικρά ώστε να απορροφηθούν και να περάσουν από τα τοιχώματα του εντέρου στην κυκλοφορία του αίματος. Μια τροφή για σκύλους με υψηλή περιεκτικότητα σε εύπεπτες πρωτεΐνες είναι εκείνει που μπορεί να διασπαστεί ευκολότερα σε μικρότερα συστατικά και να απορροφηθεί γρηγορότερα από μια άλλη. Αυτό είναι που κάνει το κρέας πολύ ελκυστικό συστατικό για τις τροφές των σαρκοφάγων. Το πεπτικό σύστημά τους μπορεί εκ φύσεως πιο εύκολα να το διαχειριστεί κατά την πέψη. Συστατικά πρωτεϊνών που πληρούν τις δυο προϋποθέσεις (υψηλή βιολογική αξία και υψηλή πεπτικότητα) σχεδόν πάντα προέρχονται από συστατικά ζωικής προέλευσης. Μην ξεγελιέστε από το αναγραφόμενο ποσοστό πρωτεΐνης: Αν και οι τροφές σκύλων και γάτων που κυκλοφορούν δεν έχουν σχέση με το εικονικό παράδειγμα του συνδυασμού “δερμάτινες μπότες, λάδι κινητήρα και πριονίδι” πολλές τροφές ζώων μπορούν να σας παραπλανήσουν σοβαρά, αν βασιστείτε αποκλειστικά στα αναγραφόμενα ποσοστά τους σε πρωτεΐνες.

ΚΥΔΩΝΙΑΣ 85 ΧΑΝΙΑ // KIDONIAS 85 CHANIA // T. 28210 91862

ΟΙ ΠΡΩΤΕΪΝΕΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΤΟΥ ΜΙΚΡΟΥ ΜΑΣ ΦΙΛΟΥ! Πηγή: Pitcairn RH, Dr. Pitcairn’s Complete guide to natural health for dogs and cats, 2005

Γιατί δεν πρέπει ποτέ να εμπιστεύεστε την αναγραφόμενη στις συσκευασίες περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες, ως μοναδικό κριτήριο σύγκρισης για τροφές σκύλων και γάτων. Νομίζετε ότι δεν μπορείτε να ξεγελαστείτε εύκολα; Λοιπόν ξανασκεφτείτε το. Βλέπετε, όταν αγοράζετε τροφή για σκύλους, δεν μπορείτε απλά να εμπιστευτείτε το ποσοστό πρωτεΐνης που είναι τυπωμένο στην ανάλυση τροφής. Ας πούμε, ότι έχετε ένα ζευγάρι παλιές δερμάτινες μπότες, λίγο χρησιμοποιημένο λάδι κινητήρα και πριονίδι. Αν όλα αυτά τα αλέσουμε, τα ομογενοποιήσουμε και στείλουμε το μίγμα τους σε ένα εργαστήριο εξέτασης τροφίμων για ανάλυση, τα αποτελέσματα αυτού του τοξικού συνονθυλεύματος σκουπιδιών θα μπορούσε να είναι κάπως έτσι: • Πρωτεΐνη 32% • Λίπος 18% • Ίνες 3% Αν δούμε μόνο τα παραπάνω δεδομένα, οι αριθμοί κάνουν αυτή την “τροφή” να φαίνεται πραγματικά, τόσο καλή όσο οποιαδήποτε άλλη. Το δέρμα παρέχει την πρωτεΐνη. Το λάδι του κινητήρα το λίπος και το πριονίδι το ποσοστό ινών. Φυσικά δεν είναι ακριβώς αυτό που θα θέλατε να ταΐσετε το σκύλο σας. Βλέπετε λοιπόν, πόσο εύκολα μπορείτε να ξεγελαστείτε; Γιατί πρέπει να είστε δύσπιστοι με τα αναγραφόμενα ποσοστά; Λογικό είναι, οι εταιρίες ζωοτροφών να θέλουν τα νούμερά τους να φαίνονται όσο το δυνατόνν ελκυστικότερα. Έτσι, πολλές από αυτές μπορούν “έξυπνα” να τροποποιήσουν τις συνταγές τους, ώστε να βελτιώσουν τα αναγραφόμενα ποσοστά. Υπάρχουν δύο πολύ καλοί λόγοι για τους οποίους δεν πρέπει ποτέ να εμπιστεύεστε τα στοιχεία της πρωτεΐνης σε αυτή την ανάλυση των συστατικών, ως αποκλειτικό μέσο σύγκρισης των ζωοτροφών. Υπάρχουν 2 κριτήρια ελέγχου: 1. Η περιεκτικότητα σε υγρασία των ζωοτροφών και 2. Η ποιότητα και η πεπτικότητα της ίδιας της πρωτεΐνης. Κατ’ αρχάς, ας εξετάσουμε το ζήτημα της περιεκτικότητας σε υγρασία: Διαφορετικές ζωοτροφές περιέχουν και διαφορετικές ποσότητες νερού. Είναι μάταιο λοιπόν, να συγκρίνετε το περιεχόμενό τους σε πρωτεΐνες. Αυτό ισχύει

ιδιαίτεα, όταν συγκρίνετε ξηρά τροφή (κροκέτα) και κονσέρβα. Μια κονσερβοποιημένη ζωοτροφή μπορεί να περιέχει έως και 70% νερό. Και αυτό μπορεί να κάνει μια κροκέτα (τουλάχιστον στα χαρτιά) να μοιάζει σαν να έχει πολύ περισσότερη πρωτεΐνη από κονσέρβα. Ωστόσο, χωρίς το νερό, αυτή η κονσέρβα μπορεί να περιέχει ένα σημαντικά υψηλότερο ποσοστό πρωτεΐνης από την κροκέτα. Για να γίνει σωστή σύγκριση, θα πρέπει πρώτα να αφαιρεθεί όλο το νερό και από τις δύο τροφέ. Το υπολειπόμενο των συστατικών των τροφών των ζώων - αφού αφαιρεθεί το νερό - είναι γνωστό ως ξηρά ουσία. Η ξηρά ουσία είναι πολύ πιο αξιόπιστο κριτήριο για να συγκρίνει κάποιος την περιεκτικότητα των διαφόρων τροφών σκύλων και γάτων σε θρεπτικά συστατικά. Ας ρίξουμε τώρα μια ματιά στο θέμα της ποιότητας, της προέλευσης της πρωτεΐνης και της πεπτικότητάς της.

Τροφές Μικρών Ζώων Αξεσουάρ Ενυδρεία Κτηνιατρικά Φάρμακα Κατοικίδια ζώα

e-shop: www.chaniapetworld.gr find us on facebook: chaniapetworld

Τι είναι η βιολογική αξία των πρωτεϊνών και γιατί είναι σημαντική; Δεν είναι όλες οι πρωτεΐνες ίδιες. Βλέπετε, οι πρωτεΐνες δεν είναι τίποτα περισσότερο από μια αλυσίδα συνδεδεμένων χημικών δομικών στοιχείων, γνωστά ως αμινοξέα. Υπάρχουν 22 διαφορετικά αμινοξέα που απαιτούνται στη διατροφή των σαρκοφάγων για την επιβίωσή τους. Δώδεκα από αυτά μπορούν να κατασκευαστούν από το ίδιο το σώμα του σκύλου. Τα άλλα δέκα δεν μπορούν και πρέπει να παρέχονται απευθείας στη διατροφή τους. Γι’ αυτό τα αποκαλούμε απαραίτητα αμινοξέα. Συγκεκριμένες πηγές πρωτεϊνών είναι καλύτερες από άλλες και παρέχουν ένα πλουσιότερο μίγμα από αμινοξέα. Αυτές οι πηγές αποκαλούνται ως “τροφές υψηλής βιολογικής αξίας”. Ο κρίσιμος παράγοντας της πεπτικότητας των πρωτεϊνών: Πόσο καλό είναι να έχουμε μία τροφή για ζώα, με όσο το δυνατόν υψηλότερη ποιότητα πρωτεΐνης, αν δεν είναι εύκολο να την πέψουν; Για να κατανοήσουμε καλύτερα την απορρόφηση των πρωτεϊνών, είναι σημαντικό να τονιστεί, ότι η ίδια η πέψη είναι η σταδιακή διάσπαση της κάθε τροφής, σε μικρότερα και ελάχιστα συστατικά, αρκετά μικρά ώστε να απορροφηθούν και να περάσουν από τα τοιχώματα του εντέρου στην κυκλοφορία του αίματος. Μια τροφή για σκύλους με υψηλή περιεκτικότητα σε εύπεπτες πρωτεΐνες είναι εκείνει που μπορεί να διασπαστεί ευκολότερα σε μικρότερα συστατικά και να απορροφηθεί γρηγορότερα από μια άλλη. Αυτό είναι που κάνει το κρέας πολύ ελκυστικό συστατικό για τις τροφές των σαρκοφάγων. Το πεπτικό σύστημά τους μπορεί εκ φύσεως πιο εύκολα να το διαχειριστεί κατά την πέψη. Συστατικά πρωτεϊνών που πληρούν τις δυο προϋποθέσεις (υψηλή βιολογική αξία και υψηλή πεπτικότητα) σχεδόν πάντα προέρχονται από συστατικά ζωικής προέλευσης. Μην ξεγελιέστε από το αναγραφόμενο ποσοστό πρωτεΐνης: Αν και οι τροφές σκύλων και γάτων που κυκλοφορούν δεν έχουν σχέση με το εικονικό παράδειγμα του συνδυασμού “δερμάτινες μπότες, λάδι κινητήρα και πριονίδι” πολλές τροφές ζώων μπορούν να σας παραπλανήσουν σοβαρά, αν βασιστείτε αποκλειστικά στα αναγραφόμενα ποσοστά τους σε πρωτεΐνες.

ΚΥΔΩΝΙΑΣ 85 ΧΑΝΙΑ // KIDONIAS 85 CHANIA // T. 28210 91862

ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ

T

ι παπούτσι να πάρω Η συνεχόμενη τεχνολογική ανάπτυξη προσφέρει ολοένα και πιο αποδοτικά παπούτσια δίνοντας σε όλους τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν παπούτσια που μέχρι πριν από μερικά χρόνια δεν μπορούσαν ούτε καν να φανταστούν. Βασικότερη παράμετρος για την επιλογή του αθλητικού παπουτσιού είναι πρώτον να γνωρίζεται τον τύπο του ποδιού σας (βλ. εικόνα) σήμερα όλες οι εταιρείες παράγουν αθλητικά παπούτσια για κάθε τύπο ποδιού (κανονικό, πρηνισμό, υποπρηνισμό, πλατυποδία κλπ) και δεύτερο ο λόγος για τον οποίο θέλετε ένα νέο ζευγάρι αθλητικά παπούτσια. Το παπούτσι για τρέξιμο Το πόδι ενός ανθρώπου όταν τρέχει δέχεται πίεση 2-3 φορές μεγαλύτερη από το βάρος του. Αν για παράδειγμα ζυγίζετε 75 κιλά το πόδι σας δέχεται πίεση 150 – 225 κιλών. Αν λοιπόν θέλετε ένα παπούτσι για το καθημερινό σας τρέξιμο επιλέξτε κάποιο με αντικραδασμική προστασία. Φροντίστε να έχει ενισχυμένο το πίσω του μέρος και να είναι αρκετά σταθερό στο πάτημα του. Τι νούμερο να πάρω Ανεξάρτητα από το τι είδους παπούτσι επιλέξετε ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές για να μπορέσετε να καταλήξετε και στο σωστό μέγεθος. ∆εν φοράτε σε όλα τα παπούτσια το ίδιο νούμερο. Επειδή τα τελευταία παπούτσια που πήρατε ήταν 43 νούμερο δεν σημαίνει ότι αυτό θα είναι πάντα το νούμερο σας σε όλες τις εταιρείες. Κάθε παπούτσι έχει το δικό του διαφορετικό καλούπι. Μη κάνετε το λάθος και δεν δοκιμάσετε το νέο σας παπούτσι. Αφιερώστε ελάχιστο χρόνο για να μπορέσετε να κάνετε τη σωστή επιλογή. ∆οκιμάστε τα παπούτσια σας με τη κατάλληλη κάλτσα Ο βασικός κανόνας στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι να χρησιμοποιείται κατά τη δοκιμή του παπουτσιού αντίστοιχη κάλτσα με αυτή που θα φοράτε όταν θα κάνετε τη χρήση του. Αν για παράδειγμα στοχεύετε να αγοράσετε ένα παπούτσι για το γυμναστήριο όπου κατά κύριο λόγω χρησιμοποιείτε κοντές και λεπτές κάλτσες είναι προτιμότερο να φοράτε τέτοιες ώστε να διαπιστώσετε άμεσα την αίσθηση του παπουτσιού. ∆ιαλέξτε τη σωστή ώρα της μέρας ∆οκιμάστε τα παπούτσια σας τη στιγμή της μέρας που το πόδι σας είναι περισσότερο πρησμένο δηλαδή τις απογευματινές - βραδινές ώρες. ∆οκιμάζοντας το παπούτσι το πρωί όπου το πόδι είναι ακόμα ξεκούραστο έχετε πολλές πιθανότητες να σας στενέψει το απόγευμα καθώς θα έχετε περπατήσει μερικά χιλιόμετρα και το πόδι σας θα είναι πιο

ευαίσθητο. ∆οκιμάστε και τα δύο παπούτσια Τα πόδια των περισσότερων ανθρώπων δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Μόνο αφού έχετε δοκιμάσει και τα δύο παπούτσια ήσαστε σίγουροι ότι έχετε επιλέξει το σωστό μέγεθος. ∆έστε σωστά τα κορδόνια σας Τα κορδόνια τόσο κατά τη διάρκεια της δοκιμής όσο και στη καθημερινή χρήση του παπουτσιού πρέπει να δένονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μη πιέζουν τη κυκλοφορία του αίματος στο πόδι και βέβαια να μην είναι χαλαρά δεμένα. Σηκωθείτε, περπατήστε τα νέα σας παπούτσια Κάντε μια βόλτα μέχρι τον καθρέφτη. Μόνο αφού έχετε σηκωθεί το πόδι σας έχει ‘απλωθεί’ κανονικά και μόνο έτσι μπορείτε να είστε σίγουροι για το νούμερο. Το παπούτσι ανοίγει στα πλάγια και όχι μπροστά Στις περισσότερες των περιπτώσεων τα παπούτσια που φοράμε παίρνουν τη φόρμα του ποδιού μας. Αυτό γίνεται στα πλάγια του παπουτσιού και ποτέ μπροστά. Αν νιώθετε ενοχλήσεις μπροστά αλλάξτε νούμερο αν όμως νιώθετε ενοχλήσεις στα πλάγια δοκιμάστε το παπούτσι για περισσότερο χρονικό διάστημα στο σπίτι σας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν θα χρειαστείτε να κάνετε αλλαγή. Αν είστε σε δίλημμα το μεγαλύτερο είναι πάντα το καλύτερο Αν το μικρότερο νούμερο είναι πολύ μικρό και το αμέσως μεγαλύτερο είναι μεγάλο δοκιμάστε κάτι άλλο καλύτερα. Αν δεν μπορείτε (ή δεν θέλετε) προτιμήστε πάντα το μεγαλύτερο. Μη ρισκάρετε να αγοράσετε κάτι που δεν θα μπορείτε να το φοράτε με άνεση. Αντικατάσταση Οι δρομείς του μαραθώνιου χρησιμοποιούν σχεδον σε κάθε τους αγώνα καινούργιο παπούτσι! Με το τέλος του αγώνα το παπούτσι τους έχει καταστραφεί και η κατάσταση του δεν μπορεί να προσφέρει στον αθλητή την υποστήριξη που χρειάζεται. Όπως όλα τα προϊόντα έτσι και τα παπούτσια έχουν μια ημερομηνία λήξης. Το πότε ακριβώς θα πρέπει να αντικαταστήσετε το δικό σας ζευγάρι εξαρτάται από την ένταση της χρήσης που κάνετε. Είναι προφανές ότι αυτός που χρησιμοποιεί συστηματικά τα παπούτσια του θα αναγκαστεί να τα αντικαταστήσει πολύ πιο γρήγορα από αυτόν που τα έχει ξεχάσει στη ντουλάπα του και τα χρησιμοποιεί πολύ αραιά. Ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι να αντικαθιστάτε τα αθλητικά σας παπούτσια κάθε 500-600 χλμ. ανάλογα με το στυλ του τρεξίματός σας, το σωματικό σας βάρος, και την επιφάνεια πάνω στην οποία τρέχετε ή αθλείστε. Ο μέσος όρος ζωής των παπουτσιών σύμφωνα με μελέτες δεν πρέπει να ξεπερνά τους 6-12 μήνες.

ΤΟ ΑΘΛΗΤΙΚΟ ΠΑΠΟΥΤΣΙ

T

ι παπούτσι να πάρω Η συνεχόμενη τεχνολογική ανάπτυξη προσφέρει ολοένα και πιο αποδοτικά παπούτσια δίνοντας σε όλους τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσουν παπούτσια που μέχρι πριν από μερικά χρόνια δεν μπορούσαν ούτε καν να φανταστούν. Βασικότερη παράμετρος για την επιλογή του αθλητικού παπουτσιού είναι πρώτον να γνωρίζεται τον τύπο του ποδιού σας (βλ. εικόνα) σήμερα όλες οι εταιρείες παράγουν αθλητικά παπούτσια για κάθε τύπο ποδιού (κανονικό, πρηνισμό, υποπρηνισμό, πλατυποδία κλπ) και δεύτερο ο λόγος για τον οποίο θέλετε ένα νέο ζευγάρι αθλητικά παπούτσια. Το παπούτσι για τρέξιμο Το πόδι ενός ανθρώπου όταν τρέχει δέχεται πίεση 2-3 φορές μεγαλύτερη από το βάρος του. Αν για παράδειγμα ζυγίζετε 75 κιλά το πόδι σας δέχεται πίεση 150 – 225 κιλών. Αν λοιπόν θέλετε ένα παπούτσι για το καθημερινό σας τρέξιμο επιλέξτε κάποιο με αντικραδασμική προστασία. Φροντίστε να έχει ενισχυμένο το πίσω του μέρος και να είναι αρκετά σταθερό στο πάτημα του. Τι νούμερο να πάρω Ανεξάρτητα από το τι είδους παπούτσι επιλέξετε ακολουθήστε τις παρακάτω συμβουλές για να μπορέσετε να καταλήξετε και στο σωστό μέγεθος. ∆εν φοράτε σε όλα τα παπούτσια το ίδιο νούμερο. Επειδή τα τελευταία παπούτσια που πήρατε ήταν 43 νούμερο δεν σημαίνει ότι αυτό θα είναι πάντα το νούμερο σας σε όλες τις εταιρείες. Κάθε παπούτσι έχει το δικό του διαφορετικό καλούπι. Μη κάνετε το λάθος και δεν δοκιμάσετε το νέο σας παπούτσι. Αφιερώστε ελάχιστο χρόνο για να μπορέσετε να κάνετε τη σωστή επιλογή. ∆οκιμάστε τα παπούτσια σας με τη κατάλληλη κάλτσα Ο βασικός κανόνας στη συγκεκριμένη περίπτωση είναι να χρησιμοποιείται κατά τη δοκιμή του παπουτσιού αντίστοιχη κάλτσα με αυτή που θα φοράτε όταν θα κάνετε τη χρήση του. Αν για παράδειγμα στοχεύετε να αγοράσετε ένα παπούτσι για το γυμναστήριο όπου κατά κύριο λόγω χρησιμοποιείτε κοντές και λεπτές κάλτσες είναι προτιμότερο να φοράτε τέτοιες ώστε να διαπιστώσετε άμεσα την αίσθηση του παπουτσιού. ∆ιαλέξτε τη σωστή ώρα της μέρας ∆οκιμάστε τα παπούτσια σας τη στιγμή της μέρας που το πόδι σας είναι περισσότερο πρησμένο δηλαδή τις απογευματινές - βραδινές ώρες. ∆οκιμάζοντας το παπούτσι το πρωί όπου το πόδι είναι ακόμα ξεκούραστο έχετε πολλές πιθανότητες να σας στενέψει το απόγευμα καθώς θα έχετε περπατήσει μερικά χιλιόμετρα και το πόδι σας θα είναι πιο

ευαίσθητο. ∆οκιμάστε και τα δύο παπούτσια Τα πόδια των περισσότερων ανθρώπων δεν είναι ακριβώς τα ίδια. Μόνο αφού έχετε δοκιμάσει και τα δύο παπούτσια ήσαστε σίγουροι ότι έχετε επιλέξει το σωστό μέγεθος. ∆έστε σωστά τα κορδόνια σας Τα κορδόνια τόσο κατά τη διάρκεια της δοκιμής όσο και στη καθημερινή χρήση του παπουτσιού πρέπει να δένονται με τέτοιο τρόπο ώστε να μη πιέζουν τη κυκλοφορία του αίματος στο πόδι και βέβαια να μην είναι χαλαρά δεμένα. Σηκωθείτε, περπατήστε τα νέα σας παπούτσια Κάντε μια βόλτα μέχρι τον καθρέφτη. Μόνο αφού έχετε σηκωθεί το πόδι σας έχει ‘απλωθεί’ κανονικά και μόνο έτσι μπορείτε να είστε σίγουροι για το νούμερο. Το παπούτσι ανοίγει στα πλάγια και όχι μπροστά Στις περισσότερες των περιπτώσεων τα παπούτσια που φοράμε παίρνουν τη φόρμα του ποδιού μας. Αυτό γίνεται στα πλάγια του παπουτσιού και ποτέ μπροστά. Αν νιώθετε ενοχλήσεις μπροστά αλλάξτε νούμερο αν όμως νιώθετε ενοχλήσεις στα πλάγια δοκιμάστε το παπούτσι για περισσότερο χρονικό διάστημα στο σπίτι σας. Στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν θα χρειαστείτε να κάνετε αλλαγή. Αν είστε σε δίλημμα το μεγαλύτερο είναι πάντα το καλύτερο Αν το μικρότερο νούμερο είναι πολύ μικρό και το αμέσως μεγαλύτερο είναι μεγάλο δοκιμάστε κάτι άλλο καλύτερα. Αν δεν μπορείτε (ή δεν θέλετε) προτιμήστε πάντα το μεγαλύτερο. Μη ρισκάρετε να αγοράσετε κάτι που δεν θα μπορείτε να το φοράτε με άνεση. Αντικατάσταση Οι δρομείς του μαραθώνιου χρησιμοποιούν σχεδον σε κάθε τους αγώνα καινούργιο παπούτσι! Με το τέλος του αγώνα το παπούτσι τους έχει καταστραφεί και η κατάσταση του δεν μπορεί να προσφέρει στον αθλητή την υποστήριξη που χρειάζεται. Όπως όλα τα προϊόντα έτσι και τα παπούτσια έχουν μια ημερομηνία λήξης. Το πότε ακριβώς θα πρέπει να αντικαταστήσετε το δικό σας ζευγάρι εξαρτάται από την ένταση της χρήσης που κάνετε. Είναι προφανές ότι αυτός που χρησιμοποιεί συστηματικά τα παπούτσια του θα αναγκαστεί να τα αντικαταστήσει πολύ πιο γρήγορα από αυτόν που τα έχει ξεχάσει στη ντουλάπα του και τα χρησιμοποιεί πολύ αραιά. Ένας καλός εμπειρικός κανόνας είναι να αντικαθιστάτε τα αθλητικά σας παπούτσια κάθε 500-600 χλμ. ανάλογα με το στυλ του τρεξίματός σας, το σωματικό σας βάρος, και την επιφάνεια πάνω στην οποία τρέχετε ή αθλείστε. Ο μέσος όρος ζωής των παπουτσιών σύμφωνα με μελέτες δεν πρέπει να ξεπερνά τους 6-12 μήνες.

Γυμναστική και σύγχρονος άνθρωπος

Μ

ε δεδομένο πως ο αθλητισμός γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, είναι απαραίτητο να τονίσουμε το πόσο άρρηκτα συνδεδεμένη είναι η ανθρώπινη φύση με την κάθε είδους αθλητική δραστηριότητα, είτε για λόγους σωματικής και ψυχικής υγείας, είτε για λόγους καθαρά απόκτησης σωματικού κάλλους. Σε κάθε περίπτωση οι αθλητικές του δραστηριότητες ενίσχυσαν τη νοητική και σωματική του ανάπτυξη διασφαλίζοντάς του και ηθικά στοιχεία, δηλαδή ιδιότητες όπως η φιλία, η αλληλοβοήθεια και η συνεργασία. Γυμνάζοντας το σώμα μας κρατούμε το πνεύμα μας ενεργό και υιοθετούμε συμπεριφορές αλληλεγγύης και άμιλλας. Στα χρόνια που πέρασαν ο τρόπος που ο άνθρωπος γυμνάζονταν άλλαξε πολύ. Αυτό είναι απολύτως λογικό δεδομένου ότι ο ίδιος ο άνθρωπος εξελίχθηκε όπως και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί για να γυμνάζεται. Η μέθοδος που γυμνάζεται σήμερα ο άνθρωπος γίνεται ολοένα και πιο απλή παρότι από επιστημονικής πλευράς θεωρείται ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Οι τρόποι εκγύμνασης ακολούθησαν την ανθρώπινη εξελικτική πορεία και πια μιλάμε για επιδόσεις αξιοζήλευτες οι οποίες όμως δεν εγκλωβίζουν τον άνθρωπο σε αθλητικούς χώρους για ώρες ατελείωτες, αλλά για χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά σε καμία περίπτωση τη 1-1.5 ώρα. Με αυτό τον τρόπο το άτομο αποφεύγει τη σωματική καταπόνηση και καταφέρνει να βάλει στη ζωή του τη γυμναστική συστηματικά χωρίς να στερηθεί κάποια άλλη δραστηριότητα. Στη σχολή μας ως πρωταρχικό σκοπό έχουμε να μάθουμε στον κόσμο την αξία του να γυμνάζεται και να τρέφεται σωστά. Τονίζουμε πως ο μόνος τρόπος να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας από τις παρενέργειες της καθημερινότητας (άγχος, καθιστική ζωή, παχυσαρκία, κατάθλιψη) είναι η τακτική και σωστή άσκηση.

Εξατομικεύοντας τον όρο γυμναστική είναι αναγκαίο να πούμε πως ο κάθε ένας επιλέγει τον τρόπο, το είδος και την ένταση που θα γυμναστεί σύμφωνα με τη σωματική του αρτιότητα και το αθλητικό του παρελθόν. Εμείς συζητώντας με τους ανθρώπους που επισκέπτονται το χώρο μας τους κατευθύνουμε και τους συμβουλεύουμε σε ποιο τμήμα είναι καλό να ενταχθούν, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν μας από που ξεκινούν και που επιθυμούν να φτάσουν. Σαν γενικότερο κανόνα θα πούμε πως είναι καλό να γυμναζόμαστε 3 φορές την εβδομάδα τουλάχιστον και πως κάθε μυοσκελετική ιδιομορφία και πάθηση μέσα από τη στοχευμένη γυμναστική μπορεί να βελτιωθεί ή και να θεραπευτεί. Είτε γυμναζόμαστε σκληρά είτε επιλέγουμε μια πιο ήπια μορφή εκγύμνασης πρέπει να έχουμε στόχο συγκεκριμένο και να ακολουθούμε πιστά ένα πλάνο. Αυτός είναι και η δική μας φιλοσοφία. Να βοηθάμε τους ανθρώπους μέσα από τη βελτίωση των αθλητικών τους επιδόσεων να διαμορφώσουν μία καθημερινότητα με κύρια συστατικά την ψυχική υγεία, τη φυσική κατάσταση, την αυτοπεποίθηση και την άρτια σωματική τους εικόνα.

Γυμναστική και σύγχρονος άνθρωπος

Μ

ε δεδομένο πως ο αθλητισμός γεννήθηκε μαζί με τον άνθρωπο, είναι απαραίτητο να τονίσουμε το πόσο άρρηκτα συνδεδεμένη είναι η ανθρώπινη φύση με την κάθε είδους αθλητική δραστηριότητα, είτε για λόγους σωματικής και ψυχικής υγείας, είτε για λόγους καθαρά απόκτησης σωματικού κάλλους. Σε κάθε περίπτωση οι αθλητικές του δραστηριότητες ενίσχυσαν τη νοητική και σωματική του ανάπτυξη διασφαλίζοντάς του και ηθικά στοιχεία, δηλαδή ιδιότητες όπως η φιλία, η αλληλοβοήθεια και η συνεργασία. Γυμνάζοντας το σώμα μας κρατούμε το πνεύμα μας ενεργό και υιοθετούμε συμπεριφορές αλληλεγγύης και άμιλλας. Στα χρόνια που πέρασαν ο τρόπος που ο άνθρωπος γυμνάζονταν άλλαξε πολύ. Αυτό είναι απολύτως λογικό δεδομένου ότι ο ίδιος ο άνθρωπος εξελίχθηκε όπως και τα μέσα τα οποία χρησιμοποιεί για να γυμνάζεται. Η μέθοδος που γυμνάζεται σήμερα ο άνθρωπος γίνεται ολοένα και πιο απλή παρότι από επιστημονικής πλευράς θεωρείται ιδιαίτερα ανεπτυγμένη. Οι τρόποι εκγύμνασης ακολούθησαν την ανθρώπινη εξελικτική πορεία και πια μιλάμε για επιδόσεις αξιοζήλευτες οι οποίες όμως δεν εγκλωβίζουν τον άνθρωπο σε αθλητικούς χώρους για ώρες ατελείωτες, αλλά για χρονικό διάστημα που δεν ξεπερνά σε καμία περίπτωση τη 1-1.5 ώρα. Με αυτό τον τρόπο το άτομο αποφεύγει τη σωματική καταπόνηση και καταφέρνει να βάλει στη ζωή του τη γυμναστική συστηματικά χωρίς να στερηθεί κάποια άλλη δραστηριότητα. Στη σχολή μας ως πρωταρχικό σκοπό έχουμε να μάθουμε στον κόσμο την αξία του να γυμνάζεται και να τρέφεται σωστά. Τονίζουμε πως ο μόνος τρόπος να θωρακίσουμε τον οργανισμό μας από τις παρενέργειες της καθημερινότητας (άγχος, καθιστική ζωή, παχυσαρκία, κατάθλιψη) είναι η τακτική και σωστή άσκηση.

Εξατομικεύοντας τον όρο γυμναστική είναι αναγκαίο να πούμε πως ο κάθε ένας επιλέγει τον τρόπο, το είδος και την ένταση που θα γυμναστεί σύμφωνα με τη σωματική του αρτιότητα και το αθλητικό του παρελθόν. Εμείς συζητώντας με τους ανθρώπους που επισκέπτονται το χώρο μας τους κατευθύνουμε και τους συμβουλεύουμε σε ποιο τμήμα είναι καλό να ενταχθούν, λαμβάνοντας πάντα υπόψιν μας από που ξεκινούν και που επιθυμούν να φτάσουν. Σαν γενικότερο κανόνα θα πούμε πως είναι καλό να γυμναζόμαστε 3 φορές την εβδομάδα τουλάχιστον και πως κάθε μυοσκελετική ιδιομορφία και πάθηση μέσα από τη στοχευμένη γυμναστική μπορεί να βελτιωθεί ή και να θεραπευτεί. Είτε γυμναζόμαστε σκληρά είτε επιλέγουμε μια πιο ήπια μορφή εκγύμνασης πρέπει να έχουμε στόχο συγκεκριμένο και να ακολουθούμε πιστά ένα πλάνο. Αυτός είναι και η δική μας φιλοσοφία. Να βοηθάμε τους ανθρώπους μέσα από τη βελτίωση των αθλητικών τους επιδόσεων να διαμορφώσουν μία καθημερινότητα με κύρια συστατικά την ψυχική υγεία, τη φυσική κατάσταση, την αυτοπεποίθηση και την άρτια σωματική τους εικόνα.

Αναγνωρισμένο από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού Μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας ΤΑΕΚΒΟ-ΝΤΟ

Α.Σ. Taekwon-do Χανίων Εκπαιδευτής

Αντώνιος ΚΑΠΑΔΟΥΚΑΚΗΣ 7 Dan Taekwon-do E.T.U. - W.T.F Πτυχιούχος Προπονητής Γ.Γ.Α. και E.T.U. (A’ Class) Black Belt 2st Degree Brazilian Jiu-Jitsu Head Instructor CRACIE BARRA Crete, Greece

TAEKWONDO

To Αθλητικό σωματείο μας είναι αναγνωρισμένο από την Ελληνική Γραμματεία Αθλητισμού. Διδάσκουμε το ολυμπιακό Ταεκβο-ντο W.T.F και είμαστε μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ταεκβο-ντο. Η διδασκαλία του Ταεκβοντό αποτελείται από τις εξής ενότητες: Φιλοσοφία, Αυτοάμυνα, Αγωνιστικό ταεκβοντό, Πρωταθλητισμός. Σήμερα το Ταεκβοντό είναι ίσως η πιο διαδεδομένη μαχητική τέχνη στον κόσμο, η οποία έχει εξελιχθεί σ’ ένα σύγχρονο Ολυμπιακό σπορ με παγκόσμια αποδοχή και απήχηση ενώ οι αθλητές του είναι γνωστοί για την άψογη τεχνική τους, την ευλυγισία τους και κυρίως τα εντυπωσιακά τους λακτίσματα και την ταχύτητα με την οποία τα εκτελούν. Στην Ελλάδα το Ολυμπιακό Ταεκβοντό (W.T.F.) είναι το Νο 1 ατομικό άθλημα καθώς η Ελληνική Ομοσπονδία Ταεκβοντό (ΕΛ.Ο.Τ.) έχει στις τάξεις της εκατοντάδες συλλόγους και πολλές χιλιάδες αθλητών. Η προπόνηση στο Ταεκβοντό περιέχει ασκήσεις για την ανάπτυξη της φυσικής κατάστασης, της ευλυγισίας, της δύναμης και της ταχύτητας, ενώ δίνουμε προτεραιότητα στη σωστή εκμάθηση της τεχνικής και της χρήσης του προστατευτικού εξοπλισμού που ορίζει η Παγκόσμια Ομοσπονδία, προκειμένου να διασφαλίζεται η σωματική ακεραιότητα των αθλητών-τριων μας.

BRAZILIAN JIU JITSU

GRACIE BARRA CRETE,GREECE (BRAULIO ESTIMA TEAM) Ο Σύλλογος μας είναι επίσημο μέλος της ομάδας του παγκόσμιου πρωταθλητή Braulio Estima η οποία με τη σειρά της ανήκει στη μεγαλύτερη οργάνωση Brazilizn Jiu-Jitsu στον κόσμο, την Gracie Barra με ιδρυτή τον Carlos Gracie Jr, o οποίος είναι και πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Brazilian Jiu Jitsu (IBJJF). Αντίθετα οι άλλες παλαιστικές τέχνες εξελίχθηκαν πιο πολύ σαν αθλήματα και μοιραία έχασαν την επαφή τους με την πραγματική μάχη και την αυτοάμυνα. Το BJJ αν και τα τελευταία χρόνια έχει δώσει μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη της αθλητικής του υπόστασης με διοργανώσεις Παγκοσμίων Ευρωπαϊκών

και πολλών διεθνών τουρνουά με χιλιάδες συμμετοχών, ποτέ δεν αρνήθηκε τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής του: τη γνώση Αυτοάμυνας. Και επειδή το BJJ σχεδιάστηκε και εξελίχθηκε από μικροκαμωμένους ανθρώπους, η διδασκαλία του περιέχει τεχνικές οι οποίες μπορούν να υποτάξουν μεγαλύτερους σε μέγεθος αντιπάλους. Στην πραγματικότητα ο μαχητής του BJJ μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς όλων των ειδών τις επιθέσεις ακόμη και αν προέρχονται από κάποιον ο οποίος είναι γνώστης κάποιας άλλης πολεμικής τέχνης. Η ειδικότητα όμως του BJJ είναι η μεταφορά της μάχης στο έδαφος και το τελείωμα της εκεί, όπου όλες οι υπόλοιπες πολεμικές τέχνες μειονεκτούν. Στο «οπλοστάσιο» του BJJ υπάρχουν ρίψεις, takedowns, λαβές πνιγμών, εξαρθρώσεις και μόνο τα κτυπήματα εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πραγματικές συνθήκες μάχης. Όλα αυτά κάνουν το BJJ την ιδανική πολεμική τέχνη για όποιον επιθυμεί να συνδυάσει τη σωματική άσκηση με την εκμάθηση αυτοάμυνας και γιατί όχι και με τον πρωταθλητισμό.

MUAY THAI (THAI BOXING)

Το Μούι Τάι ή Τάι Μπόξινγκ είναι η παραδοσιακή πολεμική τέχνη της Ταϊλάνδης. Ανήκει στις τέχνες όρθιας μάχης, οι οποίες χρησιμοποιούν κυρίως χτυπήματα για να εξουδετερώσουν τον αντίπαλο (Striking arts). Οι τεχνικές του Muay Thai διακρίνονται για την απλότητα, τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα τους. Οι αθλητές της εν λόγω τέχνης χρησιμοποιούν για «όπλα»: Γροθιές, Αγκωνιές, Λακτίσματα, Γονατιές, Μάχη σώμα με σώμα (Clinch). Στην άμυνα χρησιμοποιούνται αποφυγές, αποκρούσεις με χέρια (παλάμες αγκώνες, πήχεις,), πόδια, πιασίματα και κόντρες. Γενικά το muay thai θεωρείται σαν μία από τις πιο ρεαλιστικές και πρακτικές τέχνες όρθιας μάχης και πολλές από τις τεχνικές της χρησιμοποιούνται - με κάποιες παραλλαγές - σε αγώνες vale tudo και mixed martial arts (MMA). Στον Σύλλογό μας το Muay Thai διδάσκεται σε ειδικά τμήματα ενηλίκων, αλλά και σε συνδυασμό με το Brazilian Jiu Jitsu (valetudo).

Τμήματα για: ΠΑΙΔΙΑ-ΕΦΗΒΟΥΣ-ΕΝΗΛΙΚΕΣ

TAEKWON-DO

• φυσική κατάσταση • ευλιγισία • δύναμη • αυτοάμυνα • πρωταθλητισμός

BRAZILIAN JIU JITSU

• σωματική άσκηση • αυτοάμυνα • ρίψεις • πρωταθλητισμός

MUAY THAI (THAI BOXING)

• δύναμη • αυτοάμυνα • γροθιές • αγκωνιές • λακτισματα

Self Defense Αυτοάμυνα

M.M.A. Mixed Martial Arts

διδάσκεται σε ειδικά τμήματα ενηλίκων

Λεωφ. Ηρακλείου 17, Χανιά • Τηλ. 28210 97749

Αναγνωρισμένο από την Γενική Γραμματεία Αθλητισμού Μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας ΤΑΕΚΒΟ-ΝΤΟ

Α.Σ. Taekwon-do Χανίων Εκπαιδευτής

Αντώνιος ΚΑΠΑΔΟΥΚΑΚΗΣ 7 Dan Taekwon-do E.T.U. - W.T.F Πτυχιούχος Προπονητής Γ.Γ.Α. και E.T.U. (A’ Class) Black Belt 2st Degree Brazilian Jiu-Jitsu Head Instructor CRACIE BARRA Crete, Greece

TAEKWONDO

To Αθλητικό σωματείο μας είναι αναγνωρισμένο από την Ελληνική Γραμματεία Αθλητισμού. Διδάσκουμε το ολυμπιακό Ταεκβο-ντο W.T.F και είμαστε μέλος της Ελληνικής Ομοσπονδίας Ταεκβο-ντο. Η διδασκαλία του Ταεκβοντό αποτελείται από τις εξής ενότητες: Φιλοσοφία, Αυτοάμυνα, Αγωνιστικό ταεκβοντό, Πρωταθλητισμός. Σήμερα το Ταεκβοντό είναι ίσως η πιο διαδεδομένη μαχητική τέχνη στον κόσμο, η οποία έχει εξελιχθεί σ’ ένα σύγχρονο Ολυμπιακό σπορ με παγκόσμια αποδοχή και απήχηση ενώ οι αθλητές του είναι γνωστοί για την άψογη τεχνική τους, την ευλυγισία τους και κυρίως τα εντυπωσιακά τους λακτίσματα και την ταχύτητα με την οποία τα εκτελούν. Στην Ελλάδα το Ολυμπιακό Ταεκβοντό (W.T.F.) είναι το Νο 1 ατομικό άθλημα καθώς η Ελληνική Ομοσπονδία Ταεκβοντό (ΕΛ.Ο.Τ.) έχει στις τάξεις της εκατοντάδες συλλόγους και πολλές χιλιάδες αθλητών. Η προπόνηση στο Ταεκβοντό περιέχει ασκήσεις για την ανάπτυξη της φυσικής κατάστασης, της ευλυγισίας, της δύναμης και της ταχύτητας, ενώ δίνουμε προτεραιότητα στη σωστή εκμάθηση της τεχνικής και της χρήσης του προστατευτικού εξοπλισμού που ορίζει η Παγκόσμια Ομοσπονδία, προκειμένου να διασφαλίζεται η σωματική ακεραιότητα των αθλητών-τριων μας.

BRAZILIAN JIU JITSU

GRACIE BARRA CRETE,GREECE (BRAULIO ESTIMA TEAM) Ο Σύλλογος μας είναι επίσημο μέλος της ομάδας του παγκόσμιου πρωταθλητή Braulio Estima η οποία με τη σειρά της ανήκει στη μεγαλύτερη οργάνωση Brazilizn Jiu-Jitsu στον κόσμο, την Gracie Barra με ιδρυτή τον Carlos Gracie Jr, o οποίος είναι και πρόεδρος της Παγκόσμιας Ομοσπονδίας Brazilian Jiu Jitsu (IBJJF). Αντίθετα οι άλλες παλαιστικές τέχνες εξελίχθηκαν πιο πολύ σαν αθλήματα και μοιραία έχασαν την επαφή τους με την πραγματική μάχη και την αυτοάμυνα. Το BJJ αν και τα τελευταία χρόνια έχει δώσει μεγάλο βάρος στην ανάπτυξη της αθλητικής του υπόστασης με διοργανώσεις Παγκοσμίων Ευρωπαϊκών

και πολλών διεθνών τουρνουά με χιλιάδες συμμετοχών, ποτέ δεν αρνήθηκε τον πραγματικό λόγο της ύπαρξής του: τη γνώση Αυτοάμυνας. Και επειδή το BJJ σχεδιάστηκε και εξελίχθηκε από μικροκαμωμένους ανθρώπους, η διδασκαλία του περιέχει τεχνικές οι οποίες μπορούν να υποτάξουν μεγαλύτερους σε μέγεθος αντιπάλους. Στην πραγματικότητα ο μαχητής του BJJ μπορεί να αντιμετωπίσει επιτυχώς όλων των ειδών τις επιθέσεις ακόμη και αν προέρχονται από κάποιον ο οποίος είναι γνώστης κάποιας άλλης πολεμικής τέχνης. Η ειδικότητα όμως του BJJ είναι η μεταφορά της μάχης στο έδαφος και το τελείωμα της εκεί, όπου όλες οι υπόλοιπες πολεμικές τέχνες μειονεκτούν. Στο «οπλοστάσιο» του BJJ υπάρχουν ρίψεις, takedowns, λαβές πνιγμών, εξαρθρώσεις και μόνο τα κτυπήματα εκείνα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε πραγματικές συνθήκες μάχης. Όλα αυτά κάνουν το BJJ την ιδανική πολεμική τέχνη για όποιον επιθυμεί να συνδυάσει τη σωματική άσκηση με την εκμάθηση αυτοάμυνας και γιατί όχι και με τον πρωταθλητισμό.

MUAY THAI (THAI BOXING)

Το Μούι Τάι ή Τάι Μπόξινγκ είναι η παραδοσιακή πολεμική τέχνη της Ταϊλάνδης. Ανήκει στις τέχνες όρθιας μάχης, οι οποίες χρησιμοποιούν κυρίως χτυπήματα για να εξουδετερώσουν τον αντίπαλο (Striking arts). Οι τεχνικές του Muay Thai διακρίνονται για την απλότητα, τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα τους. Οι αθλητές της εν λόγω τέχνης χρησιμοποιούν για «όπλα»: Γροθιές, Αγκωνιές, Λακτίσματα, Γονατιές, Μάχη σώμα με σώμα (Clinch). Στην άμυνα χρησιμοποιούνται αποφυγές, αποκρούσεις με χέρια (παλάμες αγκώνες, πήχεις,), πόδια, πιασίματα και κόντρες. Γενικά το muay thai θεωρείται σαν μία από τις πιο ρεαλιστικές και πρακτικές τέχνες όρθιας μάχης και πολλές από τις τεχνικές της χρησιμοποιούνται - με κάποιες παραλλαγές - σε αγώνες vale tudo και mixed martial arts (MMA). Στον Σύλλογό μας το Muay Thai διδάσκεται σε ειδικά τμήματα ενηλίκων, αλλά και σε συνδυασμό με το Brazilian Jiu Jitsu (valetudo).

Τμήματα για: ΠΑΙΔΙΑ-ΕΦΗΒΟΥΣ-ΕΝΗΛΙΚΕΣ

TAEKWON-DO

• φυσική κατάσταση • ευλιγισία • δύναμη • αυτοάμυνα • πρωταθλητισμός

BRAZILIAN JIU JITSU

• σωματική άσκηση • αυτοάμυνα • ρίψεις • πρωταθλητισμός

MUAY THAI (THAI BOXING)

• δύναμη • αυτοάμυνα • γροθιές • αγκωνιές • λακτισματα

Self Defense Αυτοάμυνα

M.M.A. Mixed Martial Arts

διδάσκεται σε ειδικά τμήματα ενηλίκων

Λεωφ. Ηρακλείου 17, Χανιά • Τηλ. 28210 97749

Διαδρομές για όμορφες ποδηλατοβόλτες

Τ

ι πιο όμορφο και αναζωογονητικό από μία βόλτα με το ποδήλατο. Η πόλη μας διαθέτει πολλές διαδρομές κατάλληλες για βόλτα ποδηλατώντας κοντά στις ομορφιές της φύσης. Ξεκινώντας από την αγαπημένη μου θα πάρουμε ως αφετηρία τον κόμβο του Κλαδισού και θα τερματίσουμε στο όμορφο χωριό Μεσκλά. Η διαδρομή ακολουθεί τα χωριά Βαμβακόπουλο – Αγιά – Φουρνέ – Μεσκλά. Μετά το Φουρνέ υπάρχουν δυο επιλογές, η πάνω διαδρομή που περνάει μέσα από δέντρα αλλά έχει αρκετές ανηφόρες και η κάτω διαδρομή που έχει περισσότερες ευθείες και ακολουθεί ένα όμορφο ποταμάκι που ρέει ανάμεσα σε γέρικα ψηλά δέντρα. Μια δεύτερη διαδρομή εξίσου όμορφη αλλά με διαφορετικά τοπία είναι από τον κόμβο του Κλαδισού αλλά με προορισμό τον Πλατανιά. Η διαδρομή ακολουθεί το Βαμβακόπουλο – στις αγροτικές φυλακές αφήνουμε τον κεντρικό δρόμο στρίβουμε δεξιά και μετά αριστερά και ακολουθούμε τον δρόμο προς Κυρτομάδο – στην συνέχεια Δρακιάνα. Σε αυτή την περιοχή αξίζει μια μικρή στάση στο ξεχωριστό παρκάκι με τα πανύψηλα δέντρα και το ποταμάκι που τρέχει παραπλεύρως. Η συνέχεια της διαδρομής διασχίζει τα βουνά και καταλήγει στα σύνορα του Πλατανιά

και του Γερανίου. Μια Τρίτη διαδρομή ακολουθεί την παραλιακή. Η έναρξη αυτής από τον κόμβο του Κλαδισού και φινάλε στο όμορφο Κολυμπάρι. Η διαδρομή αυτή είναι όμορφη αλλά επικίνδυνη τους μήνες Ιούνιο μέχρι Αύγουστο. Αν και η βόλτα αυτή διασχίζει όλα τα παραλιακά χωριά έχει πολλές εναλλαγές σε χρώματα και εικόνες. Τέλος υπάρχει άλλη μια διαδρομή πιο ξεχωριστή από όλες τις άλλες και αυτή είναι ο γύρος της πόλης των Χανίων. Ξεκινώντας ο καθένας από το σπίτι του και με προορισμό τα όμορφα Χανιά μπορείτε να διασχίσετε όλη την παλιά πόλη μέσα από τα σοκάκια της, καταλήγοντας στην θάλασσα και από εκεί ακολουθείτε τον δρόμο προς την πύλη της άμμου και συνεχίζετε προς την παλιά οδό της περιοχής Χαλέπα ο δρόμος αυτός μπορεί να σας βγάλει στα Ταμπακαριά και με επιστροφή μέσα από το κέντρο των Χανίων μπορείτε να καταλήξετε σε μια από τις όμορφες καφετέριες που διαθέτει η πόλη μας. Αυτές ήταν λίγες ενδεικτικές διαδρομές που μπορείτε να τις εμπλουτίσετε με δρόμους και παράδρομους τις επιθυμίας σας αλλά και ανάλογες του χρόνου που διαθέτετε.

Φραγκιουδάκης Αντώνης ποδήλατα - αξεσουάρ - επισκευές

Χανιά: Kισσάμου 45 | Τηλ.: 28210 98886 e-mail: fraantpod@gmail.com | www.antonisbikeshop.gr

Διαδρομές για όμορφες ποδηλατοβόλτες

Τ

ι πιο όμορφο και αναζωογονητικό από μία βόλτα με το ποδήλατο. Η πόλη μας διαθέτει πολλές διαδρομές κατάλληλες για βόλτα ποδηλατώντας κοντά στις ομορφιές της φύσης. Ξεκινώντας από την αγαπημένη μου θα πάρουμε ως αφετηρία τον κόμβο του Κλαδισού και θα τερματίσουμε στο όμορφο χωριό Μεσκλά. Η διαδρομή ακολουθεί τα χωριά Βαμβακόπουλο – Αγιά – Φουρνέ – Μεσκλά. Μετά το Φουρνέ υπάρχουν δυο επιλογές, η πάνω διαδρομή που περνάει μέσα από δέντρα αλλά έχει αρκετές ανηφόρες και η κάτω διαδρομή που έχει περισσότερες ευθείες και ακολουθεί ένα όμορφο ποταμάκι που ρέει ανάμεσα σε γέρικα ψηλά δέντρα. Μια δεύτερη διαδρομή εξίσου όμορφη αλλά με διαφορετικά τοπία είναι από τον κόμβο του Κλαδισού αλλά με προορισμό τον Πλατανιά. Η διαδρομή ακολουθεί το Βαμβακόπουλο – στις αγροτικές φυλακές αφήνουμε τον κεντρικό δρόμο στρίβουμε δεξιά και μετά αριστερά και ακολουθούμε τον δρόμο προς Κυρτομάδο – στην συνέχεια Δρακιάνα. Σε αυτή την περιοχή αξίζει μια μικρή στάση στο ξεχωριστό παρκάκι με τα πανύψηλα δέντρα και το ποταμάκι που τρέχει παραπλεύρως. Η συνέχεια της διαδρομής διασχίζει τα βουνά και καταλήγει στα σύνορα του Πλατανιά

και του Γερανίου. Μια Τρίτη διαδρομή ακολουθεί την παραλιακή. Η έναρξη αυτής από τον κόμβο του Κλαδισού και φινάλε στο όμορφο Κολυμπάρι. Η διαδρομή αυτή είναι όμορφη αλλά επικίνδυνη τους μήνες Ιούνιο μέχρι Αύγουστο. Αν και η βόλτα αυτή διασχίζει όλα τα παραλιακά χωριά έχει πολλές εναλλαγές σε χρώματα και εικόνες. Τέλος υπάρχει άλλη μια διαδρομή πιο ξεχωριστή από όλες τις άλλες και αυτή είναι ο γύρος της πόλης των Χανίων. Ξεκινώντας ο καθένας από το σπίτι του και με προορισμό τα όμορφα Χανιά μπορείτε να διασχίσετε όλη την παλιά πόλη μέσα από τα σοκάκια της, καταλήγοντας στην θάλασσα και από εκεί ακολουθείτε τον δρόμο προς την πύλη της άμμου και συνεχίζετε προς την παλιά οδό της περιοχής Χαλέπα ο δρόμος αυτός μπορεί να σας βγάλει στα Ταμπακαριά και με επιστροφή μέσα από το κέντρο των Χανίων μπορείτε να καταλήξετε σε μια από τις όμορφες καφετέριες που διαθέτει η πόλη μας. Αυτές ήταν λίγες ενδεικτικές διαδρομές που μπορείτε να τις εμπλουτίσετε με δρόμους και παράδρομους τις επιθυμίας σας αλλά και ανάλογες του χρόνου που διαθέτετε.

Φραγκιουδάκης Αντώνης ποδήλατα - αξεσουάρ - επισκευές

Χανιά: Kισσάμου 45 | Τηλ.: 28210 98886 e-mail: fraantpod@gmail.com | www.antonisbikeshop.gr

ΚΑΘΑΡΗ ΜΥΤΗ & ΥΓΕΙΑ

ΙΟ

Β

ΠΩΛ Ο Ι Ε Λ

Θ

η

Προβλήματα από τα δόντια (όπως τερηδόνα λόγω ξηροστομίας, κακή θέση τους στο στόμα, κακή σύγκλειση και κακή μάσηση). Επίσης ένα μικρό παιδί που αναπνέει από το στόμα κρατάει τη γλώσσα του χαμηλά στο έδαφος του στόματος, ώστε να ανοίξει την αεροφόρο οδό. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις περιπτώσεις που συνυπάρχουν υπερτροφικές αμυγδαλές. Η γλώσσα είναι ο πιο δυνατός μυς του οργανισμού. Κατά τη διάρκεια της κατάποσης φυσιολογικά η γλώσσα κινείται προς τα πάνω και κολλάει στον ουρανίσκο. Στην περίπτωση λοιπόν της αναπνοής από το στόμα η γλώσσα μαθαίνει να μένει χαμηλά και κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Η κίνηση που κάνει είναι εμπρός και κάτω (βρεφική κατάποση). Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, η γλώσσα σπρώχνει τα μπροστινά δόντια προς τα εμπρός δημιουργώντας κενά μεταξύ των δοντιών τα οποία αρκετές φορές συστρέφουν. Η τελική εικόνα είναι ένα αντιαισθητικό κενό ανάμεσα στα μπροστινά δόντια στο σχήμα της γλώσσας.

Πόπ

210 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ο άνθρωπος είπαμε φυσιολογικά γεννιέται και αναπνέει από τη μύτη. Σε κάποιες περιπτώσεις που η αναπνοή από τη μύτη δεν γίνεται σωστά (όπως σε αλλεργίες, κρεατάκια στα παιδιά ή ανατομικά προβλήματα όπως στραβό διάφραγμα στους ενήλικες) αναγκάζονται και αναπνέουν από το στόμα ακόμα και όταν κοιμούνται. Ειδικά η αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί οιδήματα στον βλεννογόνο της μύτης με αποτέλεσμα απόφραξης της αεροφόρου οδού και έτσι ο εγκέφαλος δίνει εντολή να ανοιχτεί το στόμα για αναπνοή. Όταν όμως η αναπνοή γίνεται από το στόμα τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν είναι πολλά, ιδιαίτερα στα παιδιά.

άκη

Η

αναπνοή είναι μία απολύτως απαραίτητη λειτουργία του οργανισμού μας. Με την εισπνοή πετυχαίνουμε την παροχή οξυγόνου (Ο2) στον οργανισμό μας και με την εκπνοή πετυχαίνουμε την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από αυτό.

H φύση έχει «προγραμματίσει» έτσι τον ανθρώπινο οργανισμό, ώστε, καθώς εισπνέουμε τον αέρα από τη μύτη μας, ο αέρας αυτός να: - Προσαρμόζεται, μέσω του βλεννογόνου της μύτης, σε μία θερμοκρασία ανάλογη με αυτήν που έχει το σώμα μας και είναι περίπου οι 37 βαθμοί Kελσίου.

- Φιλτράρεται, μέσω του επιθηλίου της μύτης, από τα ξένα σωματίδια που τυχόν συμπαρασύρονται μαζί με τον αέρα στη διαδικασία της αναπνοής.

- Αποστειρώνεται, μέσω κάποιων ενζύμων που υπάρχουν φυσιολογικά στο βλεννογόνο της μύτης, ώστε να προχωρήσει «καθαρός» ο αέρας προς το κατώτερο αναπνευστικό.

Μια μπουκωμένη μύτη ευθύνεται και για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Η πρώτη περιοχή που «βάλλεται» από την αυξημένη υγρασία και τις απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με την επιβαρυμένη ατμόσφαιρα των τελευταίων ετών είναι η μύτη και γι΄ αυτό παρατηρούμε αυξημένη συχνότητα ρινίτιδας και ρινοκολπίτιδας. Επιπλέον, από τη μύτη μπορούν να εξαπλωθούν οι λοιμώξεις στο υπόλοιπο αναπνευστικό και στα αυτιά. Γι΄ αυτό βασικός παράγων πρόληψης είναι ο καθαρισμός της μύτης με φυσιολογικό ορό. Ο σωστός καθαρισμός της μύτης διευκολύνει την αναπνοή και ανακουφίζει άμεσα από τα συμπτώματα της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος. Ιδιαίτερα στα παιδιά ο σωστές ρινικές πλύσεις μπορούν να προλάβουν ωτίτιδες, φαρυγγίτιδες και λαρυγγίτιδες. Επιπρόσθετα μπορούν να βοηθήσουν και τα κατάλληλα ρινικά σπρέι, πριν οδηγηθούμε, αν τα συμπτώματα επιμένουν, σε αντιβιοτική αγωγή.

Παρακολουθούμε λοιπόν τα παιδιά μας πως αναπνέουν όταν είναι ξύπνια και την ώρα που κοιμούνται. Αν κοιμούνται με ανοιχτό το στόμα χωρίς να βρίσκονται σε ενεργή λοίμωξη ή αλλεργική ρινίτιδα, επικοινωνούμε με τον παιδίατρο ο οποίος θα ζητήσει και την άποψη του ωτορινολαρυγγολόγου. Αν ροχαλίζει, νιώθει ατονία, έχει άπνοια, έχει προβλήματα στη μνήμη, ξυπνάει κουρασμένο ακόμα και αν κοιμάται πολλές ώρες, διψάει κατά τη διάρκεια του ύπνου, έχει συχνές λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό ίσως τίποτα από όλα αυτά να μην γινόταν, αν είχε ανοιχτή την αεροφόρο οδό από τη μύτη. Αν τώρα η αναπνοή από το στόμα γίνεται λόγω λοίμωξης ή αλλεργικής ρινίτιδας ο σωστός καθαρισμός από τη μύτη με αλατόνερο ή φυσιολογικό ορό παίζει μεγάλο ρόλο γιατί απομακρύνει δραστικά τη βλέννα και τα ίχνη της μόλυνσης από τη ρινική κοιλότητα και τα ιγμόρεια ,επιτρέποντας τον αέρα να περνάει από τα ρουθούνια ανεμπόδιστα. Η αναπνοή λοιπόν από το στόμα προκαλεί πολλά περισσότερα προβλήματα και για το λόγο αυτό ζητάμε πάντα την γνώμη ενός ειδικού. 

ασ

Ομ. Αμερικής 31, 1ος όροφος, Καστέλι (έναντι Κέντρου Υγείας) Τηλ.: 28220 23350 - Κιν.: 6977 713 511 - E-mail: sxoiniotaki@ yahoo.gr - www.orlsxoiniotaki.com

εο

υ

π

ΕΙΡΗΝΗ ΣΧΟΙΝΙΩΤΑΚΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Επίσης στα παιδιά μπορεί να έχουμε υπνική άπνοια που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού, έχοντας ως συνέπεια την παύση (άπνοια) ή τη μείωση (υπόπνοια) της αναπνοής. Γιατί,όμως, η υπνική άπνοια παρατηρείται μόνο όταν κοιμόμαστε; Οι φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού κατά τη διάρκεια του ύπνου διαφοροποιούνται σε σχέση με την εγρήγορση. Πιο συγκεκριμένα, στα παιδιά η αναπνευστική προσπάθεια (ventilatory drive) μειώνεται σε σημαντικό βαθμό κατά τον ύπνο λόγω και της αυξανόμενης αντίστασης του ανώτερου αεραγωγού (φάρυγγας, λάρυγγας). Οι φυσιολογικές αυτές μεταβολές κατά τον ύπνο, σε συνδυασμό με ανατομικούς παράγοντες (υπερτροφία αμυγδαλών, κρεατάκια, ρινική απόφραξη, αλλεργική ρινίτιδα),προδιαθέτουν στην επαναλαμβανόμενη απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού και στην ανάπτυξη της υπνικής άπνοιας. Η υπνική άπνοια επηρεάζει την αύξηση των καρδιοαγγειακών και ενδοκρινολογικών νοσημάτων και την ποιότητα ζωής. Επίσης στα παιδιά επηρεάζει την συμπεριφορά, την ανάπτυξη και την πρόοδό τους στο σχολείο.

ΒΙ

Καθαρή μύτη και ….υγεία!!!

δ ω ρά κ η

Λο

•Βιβλία •Ξενόγλωσσα •Βοηθήματα •Είδη Δώρων

•Χαρτικά •Είδη Γραφείου •Αναλώσιμα •Φωτοτυπίες

Παλ. Εθν. Οδός Χανίων Κισσάμου Κάτω Δαράτσο - Άγιοι Απόστολοι Νέας Κυδωνίας, Χανιά Τηλ.: 28210 32359 E-mail: theodorakip@gmail.com

ΚΑΘΑΡΗ ΜΥΤΗ & ΥΓΕΙΑ

ΙΟ

Β

ΠΩΛ Ο Ι Ε Λ

Θ

η

Προβλήματα από τα δόντια (όπως τερηδόνα λόγω ξηροστομίας, κακή θέση τους στο στόμα, κακή σύγκλειση και κακή μάσηση). Επίσης ένα μικρό παιδί που αναπνέει από το στόμα κρατάει τη γλώσσα του χαμηλά στο έδαφος του στόματος, ώστε να ανοίξει την αεροφόρο οδό. Το φαινόμενο αυτό είναι πιο έντονο στις περιπτώσεις που συνυπάρχουν υπερτροφικές αμυγδαλές. Η γλώσσα είναι ο πιο δυνατός μυς του οργανισμού. Κατά τη διάρκεια της κατάποσης φυσιολογικά η γλώσσα κινείται προς τα πάνω και κολλάει στον ουρανίσκο. Στην περίπτωση λοιπόν της αναπνοής από το στόμα η γλώσσα μαθαίνει να μένει χαμηλά και κατά τη διάρκεια της κατάποσης. Η κίνηση που κάνει είναι εμπρός και κάτω (βρεφική κατάποση). Ως αποτέλεσμα αυτής της κίνησης, η γλώσσα σπρώχνει τα μπροστινά δόντια προς τα εμπρός δημιουργώντας κενά μεταξύ των δοντιών τα οποία αρκετές φορές συστρέφουν. Η τελική εικόνα είναι ένα αντιαισθητικό κενό ανάμεσα στα μπροστινά δόντια στο σχήμα της γλώσσας.

Πόπ

210 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ο άνθρωπος είπαμε φυσιολογικά γεννιέται και αναπνέει από τη μύτη. Σε κάποιες περιπτώσεις που η αναπνοή από τη μύτη δεν γίνεται σωστά (όπως σε αλλεργίες, κρεατάκια στα παιδιά ή ανατομικά προβλήματα όπως στραβό διάφραγμα στους ενήλικες) αναγκάζονται και αναπνέουν από το στόμα ακόμα και όταν κοιμούνται. Ειδικά η αλλεργική ρινίτιδα προκαλεί οιδήματα στον βλεννογόνο της μύτης με αποτέλεσμα απόφραξης της αεροφόρου οδού και έτσι ο εγκέφαλος δίνει εντολή να ανοιχτεί το στόμα για αναπνοή. Όταν όμως η αναπνοή γίνεται από το στόμα τα προβλήματα που μπορούν να δημιουργηθούν είναι πολλά, ιδιαίτερα στα παιδιά.

άκη

Η

αναπνοή είναι μία απολύτως απαραίτητη λειτουργία του οργανισμού μας. Με την εισπνοή πετυχαίνουμε την παροχή οξυγόνου (Ο2) στον οργανισμό μας και με την εκπνοή πετυχαίνουμε την απομάκρυνση διοξειδίου του άνθρακα (CO2) από αυτό.

H φύση έχει «προγραμματίσει» έτσι τον ανθρώπινο οργανισμό, ώστε, καθώς εισπνέουμε τον αέρα από τη μύτη μας, ο αέρας αυτός να: - Προσαρμόζεται, μέσω του βλεννογόνου της μύτης, σε μία θερμοκρασία ανάλογη με αυτήν που έχει το σώμα μας και είναι περίπου οι 37 βαθμοί Kελσίου.

- Φιλτράρεται, μέσω του επιθηλίου της μύτης, από τα ξένα σωματίδια που τυχόν συμπαρασύρονται μαζί με τον αέρα στη διαδικασία της αναπνοής.

- Αποστειρώνεται, μέσω κάποιων ενζύμων που υπάρχουν φυσιολογικά στο βλεννογόνο της μύτης, ώστε να προχωρήσει «καθαρός» ο αέρας προς το κατώτερο αναπνευστικό.

Μια μπουκωμένη μύτη ευθύνεται και για λοιμώξεις του ανώτερου αναπνευστικού. Η πρώτη περιοχή που «βάλλεται» από την αυξημένη υγρασία και τις απότομες διακυμάνσεις της θερμοκρασίας, σε συνδυασμό με την επιβαρυμένη ατμόσφαιρα των τελευταίων ετών είναι η μύτη και γι΄ αυτό παρατηρούμε αυξημένη συχνότητα ρινίτιδας και ρινοκολπίτιδας. Επιπλέον, από τη μύτη μπορούν να εξαπλωθούν οι λοιμώξεις στο υπόλοιπο αναπνευστικό και στα αυτιά. Γι΄ αυτό βασικός παράγων πρόληψης είναι ο καθαρισμός της μύτης με φυσιολογικό ορό. Ο σωστός καθαρισμός της μύτης διευκολύνει την αναπνοή και ανακουφίζει άμεσα από τα συμπτώματα της γρίπης και του κοινού κρυολογήματος. Ιδιαίτερα στα παιδιά ο σωστές ρινικές πλύσεις μπορούν να προλάβουν ωτίτιδες, φαρυγγίτιδες και λαρυγγίτιδες. Επιπρόσθετα μπορούν να βοηθήσουν και τα κατάλληλα ρινικά σπρέι, πριν οδηγηθούμε, αν τα συμπτώματα επιμένουν, σε αντιβιοτική αγωγή.

Παρακολουθούμε λοιπόν τα παιδιά μας πως αναπνέουν όταν είναι ξύπνια και την ώρα που κοιμούνται. Αν κοιμούνται με ανοιχτό το στόμα χωρίς να βρίσκονται σε ενεργή λοίμωξη ή αλλεργική ρινίτιδα, επικοινωνούμε με τον παιδίατρο ο οποίος θα ζητήσει και την άποψη του ωτορινολαρυγγολόγου. Αν ροχαλίζει, νιώθει ατονία, έχει άπνοια, έχει προβλήματα στη μνήμη, ξυπνάει κουρασμένο ακόμα και αν κοιμάται πολλές ώρες, διψάει κατά τη διάρκεια του ύπνου, έχει συχνές λοιμώξεις στο ανώτερο αναπνευστικό ίσως τίποτα από όλα αυτά να μην γινόταν, αν είχε ανοιχτή την αεροφόρο οδό από τη μύτη. Αν τώρα η αναπνοή από το στόμα γίνεται λόγω λοίμωξης ή αλλεργικής ρινίτιδας ο σωστός καθαρισμός από τη μύτη με αλατόνερο ή φυσιολογικό ορό παίζει μεγάλο ρόλο γιατί απομακρύνει δραστικά τη βλέννα και τα ίχνη της μόλυνσης από τη ρινική κοιλότητα και τα ιγμόρεια ,επιτρέποντας τον αέρα να περνάει από τα ρουθούνια ανεμπόδιστα. Η αναπνοή λοιπόν από το στόμα προκαλεί πολλά περισσότερα προβλήματα και για το λόγο αυτό ζητάμε πάντα την γνώμη ενός ειδικού. 

ασ

Ομ. Αμερικής 31, 1ος όροφος, Καστέλι (έναντι Κέντρου Υγείας) Τηλ.: 28220 23350 - Κιν.: 6977 713 511 - E-mail: sxoiniotaki@ yahoo.gr - www.orlsxoiniotaki.com

εο

υ

π

ΕΙΡΗΝΗ ΣΧΟΙΝΙΩΤΑΚΗ Χειρουργός Ωτορινολαρυγγολόγος

Επίσης στα παιδιά μπορεί να έχουμε υπνική άπνοια που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού, έχοντας ως συνέπεια την παύση (άπνοια) ή τη μείωση (υπόπνοια) της αναπνοής. Γιατί,όμως, η υπνική άπνοια παρατηρείται μόνο όταν κοιμόμαστε; Οι φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού κατά τη διάρκεια του ύπνου διαφοροποιούνται σε σχέση με την εγρήγορση. Πιο συγκεκριμένα, στα παιδιά η αναπνευστική προσπάθεια (ventilatory drive) μειώνεται σε σημαντικό βαθμό κατά τον ύπνο λόγω και της αυξανόμενης αντίστασης του ανώτερου αεραγωγού (φάρυγγας, λάρυγγας). Οι φυσιολογικές αυτές μεταβολές κατά τον ύπνο, σε συνδυασμό με ανατομικούς παράγοντες (υπερτροφία αμυγδαλών, κρεατάκια, ρινική απόφραξη, αλλεργική ρινίτιδα),προδιαθέτουν στην επαναλαμβανόμενη απόφραξη του ανώτερου αεραγωγού και στην ανάπτυξη της υπνικής άπνοιας. Η υπνική άπνοια επηρεάζει την αύξηση των καρδιοαγγειακών και ενδοκρινολογικών νοσημάτων και την ποιότητα ζωής. Επίσης στα παιδιά επηρεάζει την συμπεριφορά, την ανάπτυξη και την πρόοδό τους στο σχολείο.

ΒΙ

Καθαρή μύτη και ….υγεία!!!

δ ω ρά κ η

Λο

•Βιβλία •Ξενόγλωσσα •Βοηθήματα •Είδη Δώρων

•Χαρτικά •Είδη Γραφείου •Αναλώσιμα •Φωτοτυπίες

Παλ. Εθν. Οδός Χανίων Κισσάμου Κάτω Δαράτσο - Άγιοι Απόστολοι Νέας Κυδωνίας, Χανιά Τηλ.: 28210 32359 E-mail: theodorakip@gmail.com

Κάντε τον τοκετό σας μια μοναδική εμπειρία ζωής… με τη μέθοδο της «ψυχοπροφύλαξης»!!!

Μπατζακάκη Μικαέλα Μαία – Ψυχοπροφυλάκτρια Μαιευτικό – Γυναικολογικό Ιατρείο Ιωάννου Α. Μαρινάκη Αρχοντάκη 2 ΧΑΝΙΑ Τηλ.28210 41100 Κιν: 6978009871 Fax. 28210 41780

Τ

α μαθήματα του ανώδυνου τοκετού, ή πιο σωστά τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης, περιλαμβάνουν μια σειρά μαθημάτων, θεωρητικών και πρακτικών, όπου εφαρμόζονται από ειδικευμένες μαίες - ψυχοπροφυλάκτριες. Στα θεωρητικά μαθήματα, αναλύεται η ανατομία του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, η διαδικασία της σύλληψης καθώς και η πορεία ενέργειας του φυσιολογικού τοκετού και τα στάδια αυτού. Στα πρακτικά μαθήματα, διδάσκεται μια σειρά αναπνευστικών και χαλαρωτικών ασκήσεων όπου θα βοηθούν την έγκυο να μάθει να ελέγχει καλύτερα το σώμα της στην διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και του τοκετού.

212 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η σωστή και επαρκής προετοιμασία και παροχή πληροφοριών της μέλλουσας μητέρας , για μερικά από τα νέα της καθήκοντα, ξεκινώντας από το μητρικό θηλασμό, ένα δώρο ζωής προς το μωρό της, η διατροφή της την περίοδο αυτή, όπως και η φροντίδα του βρέφους τις πρώτες μέρες της ζωής του.

Τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης δεν απευθύνονται μόνο στη μητέρα, είναι οικογενειακή υπόθεση! Καλό θα ήταν λοιπόν, η ενεργή παρουσία και παρακολούθηση των μαθημάτων και από τον σύντροφο, κατάσταση που μπορεί να του δώσει τη δυνατότητα να βιώσει την εγκυμοσύνη αλλά και τον τοκετό, από τη δική του πλευρά με τα ισχυρά θεμέλια της αγάπης και της εμπιστοσύνης που τρέφει η σύντροφός του στο πρόσωπό του. Σκοπός των μαθημάτων, εκτός από την προετοιμασία του ζευγαριού στο νέο τους ρόλο, είναι να αναπτυχθεί μια ζεστή και ανθρώπινη σχέση μεταξύ εγκύου και μαίας, όπου η επίτοκος θα νιώθει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη όχι μιας ακόμη επαγγελματίας υγείας, αλλά μιας γυναίκας με κατανόηση και γνώσεις, όπου επί σειρά ετών τώρα στηρίζει και στέκεται στο πλευρό της κάθε νέας μητέρας. Η δύναμη, η συνεργασία και ο κοινός τους σκοπός, τις ενώνει και τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν το θαύμα της γέννησης, την πιο μοναδική εμπειρία ζωής! 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ Δάσκαλος Χορού στη Σχολή Χορού «Εν Χορώ» Κωνσταντινουπόλεως 75, Χανιά Τηλ.: 28210 74200 - Κιν.: 6980 581 899

Η Σχολή Χορού «Εν Χορώ» ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Οκτώβριο του 2006. Σκοπός μας είναι μέσω της διδασκαλίας των χορών, να γνωρίσει ο κόσμος νέους τρόπους στη διασκέδαση του, να αποκτήσει ένα ευχάριστο χόμπι μέσω του οποίου θα γυμνάζεται, θα κοινωνικοποιείται και θα νοιώθει ευχάριστα. Διδάσκουμε πολλά είδη χορού, ώστε ο κάθε μαθητής να μπορεί να διαλέξει το είδος που τον εκφράζει καλύτερα. Για να πετύχουμε τους στόχους μας, φτιάξαμε ένα διαφορετικό από τους συνηθισμένους χώρο που πληροί όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας, λειτουργικότητας και καλαισθησίας με τρεις κλιματιζόμενες αίθουσες, ειδικά παρκέ, τουαλέτες και καθιστικό ώστε να νοιώθουν άνετα οι μαθητές αλλά και οι επισκέπτες της σχολής μας. Φροντίζουμε να ερευνούμε και να ενημερωνόμαστε πάνω στις χορευτικές εξελίξεις στα είδη χορού που διδάσκουμε, έτσι ώστε να κατευθύνουμε τους μαθητές μας προς την αυθεντικότερη γνώση. Συνεργαζόμαστε με κορυφαίους χορογράφους και δάσκαλους και παρέχουμε νέα είδη χορού που μέχρι τώρα δεν υπήρχαν στην πόλη μας. Πέρα από τα μαθήματα, αντικείμενό μας είναι και η οργάνωση χορευτικών, μουσικών και γενικότερα πολιτιστικών εκδηλώσεων και παραστάσεων καθώς επίσης και η οργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων με θέμα το χορό.

Κάντε τον τοκετό σας μια μοναδική εμπειρία ζωής… με τη μέθοδο της «ψυχοπροφύλαξης»!!!

Μπατζακάκη Μικαέλα Μαία – Ψυχοπροφυλάκτρια Μαιευτικό – Γυναικολογικό Ιατρείο Ιωάννου Α. Μαρινάκη Αρχοντάκη 2 ΧΑΝΙΑ Τηλ.28210 41100 Κιν: 6978009871 Fax. 28210 41780

Τ

α μαθήματα του ανώδυνου τοκετού, ή πιο σωστά τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης, περιλαμβάνουν μια σειρά μαθημάτων, θεωρητικών και πρακτικών, όπου εφαρμόζονται από ειδικευμένες μαίες - ψυχοπροφυλάκτριες. Στα θεωρητικά μαθήματα, αναλύεται η ανατομία του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος, η διαδικασία της σύλληψης καθώς και η πορεία ενέργειας του φυσιολογικού τοκετού και τα στάδια αυτού. Στα πρακτικά μαθήματα, διδάσκεται μια σειρά αναπνευστικών και χαλαρωτικών ασκήσεων όπου θα βοηθούν την έγκυο να μάθει να ελέγχει καλύτερα το σώμα της στην διάρκεια της εγκυμοσύνης αλλά και του τοκετού.

212 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει η σωστή και επαρκής προετοιμασία και παροχή πληροφοριών της μέλλουσας μητέρας , για μερικά από τα νέα της καθήκοντα, ξεκινώντας από το μητρικό θηλασμό, ένα δώρο ζωής προς το μωρό της, η διατροφή της την περίοδο αυτή, όπως και η φροντίδα του βρέφους τις πρώτες μέρες της ζωής του.

Τα μαθήματα ψυχοπροφύλαξης δεν απευθύνονται μόνο στη μητέρα, είναι οικογενειακή υπόθεση! Καλό θα ήταν λοιπόν, η ενεργή παρουσία και παρακολούθηση των μαθημάτων και από τον σύντροφο, κατάσταση που μπορεί να του δώσει τη δυνατότητα να βιώσει την εγκυμοσύνη αλλά και τον τοκετό, από τη δική του πλευρά με τα ισχυρά θεμέλια της αγάπης και της εμπιστοσύνης που τρέφει η σύντροφός του στο πρόσωπό του. Σκοπός των μαθημάτων, εκτός από την προετοιμασία του ζευγαριού στο νέο τους ρόλο, είναι να αναπτυχθεί μια ζεστή και ανθρώπινη σχέση μεταξύ εγκύου και μαίας, όπου η επίτοκος θα νιώθει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη όχι μιας ακόμη επαγγελματίας υγείας, αλλά μιας γυναίκας με κατανόηση και γνώσεις, όπου επί σειρά ετών τώρα στηρίζει και στέκεται στο πλευρό της κάθε νέας μητέρας. Η δύναμη, η συνεργασία και ο κοινός τους σκοπός, τις ενώνει και τους δίνει τη δυνατότητα να κάνουν το θαύμα της γέννησης, την πιο μοναδική εμπειρία ζωής! 

ΓΙΩΡΓΟΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΙΔΗΣ Δάσκαλος Χορού στη Σχολή Χορού «Εν Χορώ» Κωνσταντινουπόλεως 75, Χανιά Τηλ.: 28210 74200 - Κιν.: 6980 581 899

Η Σχολή Χορού «Εν Χορώ» ξεκίνησε τη λειτουργία της τον Οκτώβριο του 2006. Σκοπός μας είναι μέσω της διδασκαλίας των χορών, να γνωρίσει ο κόσμος νέους τρόπους στη διασκέδαση του, να αποκτήσει ένα ευχάριστο χόμπι μέσω του οποίου θα γυμνάζεται, θα κοινωνικοποιείται και θα νοιώθει ευχάριστα. Διδάσκουμε πολλά είδη χορού, ώστε ο κάθε μαθητής να μπορεί να διαλέξει το είδος που τον εκφράζει καλύτερα. Για να πετύχουμε τους στόχους μας, φτιάξαμε ένα διαφορετικό από τους συνηθισμένους χώρο που πληροί όλες τις προδιαγραφές ασφάλειας, λειτουργικότητας και καλαισθησίας με τρεις κλιματιζόμενες αίθουσες, ειδικά παρκέ, τουαλέτες και καθιστικό ώστε να νοιώθουν άνετα οι μαθητές αλλά και οι επισκέπτες της σχολής μας. Φροντίζουμε να ερευνούμε και να ενημερωνόμαστε πάνω στις χορευτικές εξελίξεις στα είδη χορού που διδάσκουμε, έτσι ώστε να κατευθύνουμε τους μαθητές μας προς την αυθεντικότερη γνώση. Συνεργαζόμαστε με κορυφαίους χορογράφους και δάσκαλους και παρέχουμε νέα είδη χορού που μέχρι τώρα δεν υπήρχαν στην πόλη μας. Πέρα από τα μαθήματα, αντικείμενό μας είναι και η οργάνωση χορευτικών, μουσικών και γενικότερα πολιτιστικών εκδηλώσεων και παραστάσεων καθώς επίσης και η οργάνωση σεμιναρίων και ημερίδων με θέμα το χορό.

ΤΕΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΑΣΦΑΛΙΖΕΙΣ ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ

“Τελικά είναι επικίνδυνο να ασφαλίζεις (μόνο) τα παιδιά σου” Δημήτρης Μουντάκης Οικονομολόγος Μεσίτης Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων

“ Η σημερινή κατάσταση στην δημόσια υγεία είναι λίγο ως πολύ γνωστή. “

Γ

ια πάρα πολλά χρόνια λειτουργούσε προβληματικά αλλά με την εξέλιξη της κρίσης που όλοι μας βιώνουμε καθημερνά εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια, το κακό με την δημόσια υγεία, παράγινε.

Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να εξετάσει τις αιτίες του προβλήματος αλλά τις πιθανές λύσεις. Σε περιόδους σαν αυτή που ζούμε, είναι τουλάχιστον ουτοπικό να περιμένουμε κάποιον άλλο να λύσει το πρόβλημα για εμάς. Δυστυχώς σε συνθήκες ακραίας κρίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολο το κράτος να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απατήσεις της Δημόσιας Δωρεάν Υγείας για όλους ή τουλάχιστον όχι έτσι όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα. Θα πρέπει λοιπόν ο κάθε ένας από εμάς, πριν βρεθεί στην δύσκολη θέση, να καταλάβει το τι μπορεί η δημόσια υγεία να του προφέρει σε μια δύσκολη στιγμή που θα χρειαστεί βοήθεια, να έχει προνοήσει ώστε να αποφύγει δυσάρεστες εκπλήξεις.

214 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μια ερώτηση που προσωπικά αρέσκομαι να κάνω στους υποψήφιους πελάτες όταν συζητάμε για την ασφάλιση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης είναι η εξής: «Αν είχατε αρκετά χρήματα για να ασφαλίσετε μόνο ένα μέλος την οικογένειας σας, ποιο θα ήταν αυτό;» Τις 99 φορές στις 100 η απάντηση που λαμβάνω είναι “τα παιδιά μου”! Σαν γονιός, μπορώ να καταλάβω την ενστικτώδη αντίδραση του γονιού να απαντήσει τοποθετώντας τα παιδιά του ψηλότερα στις προτεραιότητες από ότι τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι όμως το συναίσθημα ο καλύτερος “σύμβουλος”

σε σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά μας; Ή μήπως η λογική; Και τι λέει η λογική;

Όλοι μας έχουμε πετάξει με αεροπλάνο και όλοι μας έχουμε επανειλημμένα παρακολουθήσει τη μικρή επίδειξη των σωστικών μέσων που γίνεται λίγο πριν την απογείωση. Έχουμε ακούσει προσεκτικά τι ακούγεται από τα μεγάφωνα του αεροσκάφους όταν φτάνουν στο σημείο με τις μάσκες οξυγόνου; “Οι επιβάτες που ταξιδεύουν με μικρά παιδιά, θα πρέπει να φορέσουν τις μάσκες πρώτα στους εαυτού τους και μετά στα παιδιά τους”. Είναι προφανές σε όλους μας για ποιο λόγο παροτρύνονται οι γονείς επιβάτες να βάλουν προσωρινά σε δεύτερη μοίρα τα ίδια τους τα παιδιά και να φορέσουν πρώτοι εκείνοι την μάσκα οξυγόνου και μετά να την προσαρμόσουν στα παιδιά τους; Μα πολύ απλά γιατί ο γονιός που διατηρεί τις αισθήσεις του μπορεί να βοηθήσει καλύτερα το παιδί του από έναν γονιό λιπόθυμο από την έλλειψη οξυγόνου.

Με παρόμοια λογική θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε και το ζήτημα της ιδιωτικής ασφάλισης. Ένας γονιός ο οποίος παρασυρόμενος από το συναίσθημα του, ασφαλίζει τα παιδιά του αφήνοντας τον εαυτό του ανασφάλιστο, στην ουσία δεν προστατεύει τα παιδιά του αλλά τα εκθέτει σε μεγάλο κίνδυνο. Γιατί θα αναρωτηθεί κάποιος; Αν προκύψει ένα πρόβλημα υγείας στον ανασφάλιστο γονιό, τι θα συμβεί; Αν υπάρχουν κάποιες λίγες οικονομίες θα πρέπει να διατεθούν ώστε να γίνει καλά ο γονιός! Αν δεν υπάρχουν; Θα πρέπει να εκποιηθούν περιουσιακά στοιχεία (όπως σπίτια αυτοκίνητα κοσμήματα και ότι άλλο υπάρχει) για να γίνει καλά ο γονιός; Ακόμα και η ανανέωση του συμβολαίου υγείας του παιδιού κατά πάσα πιθανότητα θα μείνει απλήρωτη και κατά συνέπεια, χωρίς κάλυψη! Και αν όλα πάνε τελικά καλά με την υγεία του γονιού και ξεπεραστεί το πρόβλημα, όλα καλά! Απλά θα έχει δυσκολέψει ακόμα περισσότερο η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. (Να ο κίνδυνος που λέγαμε νωρίτερα!). Αν όμως τα πράγματα με την υγεία του γονιού δεν πάνε καλά; Μεγαλύτερος κίνδυνος για τα παιδιά καθώς θα έχουν συμβεί και τα δυο! Και τεράστια οικονομική απώλεια αλλά και φυσική απώλεια με ότι αυτό συνεπάγεται!

Σε καμία περίπτωση η ασφάλιση δεν μπορεί να εγγυηθεί την υγεία κάποιου! Αυτό όμως που μπορεί να εγγυηθεί είναι την αναπόσπαστη και ανεμπόδιστη προσπάθεια του να επανακτήσει την υγεία του εξασφαλίζοντας του πρόσβαση σε νοσηλευτικά ιδρύματα, γιατρούς, διαγνωστικές εξετάσεις και φάρμακα, που δεν θα είχε σε άλλη περίπτωση. Άλλωστε ειδικά τον τελευταίο καιρό, οι ασφαλιστικές εταιρίες λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την γενικευμένη κρίση, έχουν δημιουργήσει προγράμματα ασφάλισης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στοχευμένα πλέον ΚΑΙ στα χαμηλά οικονομικά στρώματα, ώστε ο κάθε ένας από εμάς να έχει ένα μίνιμουμ αξιοπρεπούς περίθαλψης. Δεν μένει λοιπόν από τα να απευθυνθείτε στον πιστοποιημένο (και μόνο!!!) ασφαλιστικό σας διαμεσολαβητή για να σας ενημερώσει και να σχεδιάσετε μαζί του το πρόγραμμα που ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες συνδυάζοντας την οικονομικής σας δυνατότητα ώστε η τελική σας επιλογή να αποτελέσει την αρχή της λύσης και το οριστικό τέλος του προβλήματος στο θέμα την υγείας για εσάς και την οικογένεια σας. 

Είναι αλήθεια ότι η ασφάλιση δεν είναι και δεν πρέπει να είναι συνδεδεμένη με συναισθήματα! Σκοπός της ασφάλισης είναι να προστατεύει τον ασφαλισμένο από την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ που μπορεί να επέλθει μετά από ένα τυχαίο και βίαιο γεγονός είτε αυτό είναι ατύχημα είτε ασθένεια. Με αυτούς τους όρους λοιπόν, αν σε μια οικογένεια δεν υπάρχει η δυνατότητα να ασφαλιστούν όλα τα μέλη, αυτός που πρέπει πρωτίστως να ασφαλιστεί, είναι αυτός που στηρίζει οικονομικά την οικογένεια και μετά όλοι οι υπόλοιποι!

ΚΙΣΣΑΜΟΥ 131 (ΕΝΑΝΤΙ EUROBANK), XANIA | ΤΗΛ.: 28210 94169 - 97 856 | www. mountakis.gr ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 215

ΤΕΛΙΚΑ ΕΙΝΑΙ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΟ ΝΑ ΑΣΦΑΛΙΖΕΙΣ ΜΟΝΟ ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΣΟΥ

“Τελικά είναι επικίνδυνο να ασφαλίζεις (μόνο) τα παιδιά σου” Δημήτρης Μουντάκης Οικονομολόγος Μεσίτης Ασφαλίσεων & Αντασφαλίσεων

“ Η σημερινή κατάσταση στην δημόσια υγεία είναι λίγο ως πολύ γνωστή. “

Γ

ια πάρα πολλά χρόνια λειτουργούσε προβληματικά αλλά με την εξέλιξη της κρίσης που όλοι μας βιώνουμε καθημερνά εδώ και τουλάχιστον 5 χρόνια, το κακό με την δημόσια υγεία, παράγινε.

Σκοπός αυτού του άρθρου δεν είναι να εξετάσει τις αιτίες του προβλήματος αλλά τις πιθανές λύσεις. Σε περιόδους σαν αυτή που ζούμε, είναι τουλάχιστον ουτοπικό να περιμένουμε κάποιον άλλο να λύσει το πρόβλημα για εμάς. Δυστυχώς σε συνθήκες ακραίας κρίσης, είναι εξαιρετικά δύσκολο το κράτος να μπορέσει να ανταπεξέλθει στις απατήσεις της Δημόσιας Δωρεάν Υγείας για όλους ή τουλάχιστον όχι έτσι όπως το ξέραμε μέχρι σήμερα. Θα πρέπει λοιπόν ο κάθε ένας από εμάς, πριν βρεθεί στην δύσκολη θέση, να καταλάβει το τι μπορεί η δημόσια υγεία να του προφέρει σε μια δύσκολη στιγμή που θα χρειαστεί βοήθεια, να έχει προνοήσει ώστε να αποφύγει δυσάρεστες εκπλήξεις.

214 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Μια ερώτηση που προσωπικά αρέσκομαι να κάνω στους υποψήφιους πελάτες όταν συζητάμε για την ασφάλιση ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης είναι η εξής: «Αν είχατε αρκετά χρήματα για να ασφαλίσετε μόνο ένα μέλος την οικογένειας σας, ποιο θα ήταν αυτό;» Τις 99 φορές στις 100 η απάντηση που λαμβάνω είναι “τα παιδιά μου”! Σαν γονιός, μπορώ να καταλάβω την ενστικτώδη αντίδραση του γονιού να απαντήσει τοποθετώντας τα παιδιά του ψηλότερα στις προτεραιότητες από ότι τον ίδιο του τον εαυτό. Είναι όμως το συναίσθημα ο καλύτερος “σύμβουλος”

σε σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τα παιδιά μας; Ή μήπως η λογική; Και τι λέει η λογική;

Όλοι μας έχουμε πετάξει με αεροπλάνο και όλοι μας έχουμε επανειλημμένα παρακολουθήσει τη μικρή επίδειξη των σωστικών μέσων που γίνεται λίγο πριν την απογείωση. Έχουμε ακούσει προσεκτικά τι ακούγεται από τα μεγάφωνα του αεροσκάφους όταν φτάνουν στο σημείο με τις μάσκες οξυγόνου; “Οι επιβάτες που ταξιδεύουν με μικρά παιδιά, θα πρέπει να φορέσουν τις μάσκες πρώτα στους εαυτού τους και μετά στα παιδιά τους”. Είναι προφανές σε όλους μας για ποιο λόγο παροτρύνονται οι γονείς επιβάτες να βάλουν προσωρινά σε δεύτερη μοίρα τα ίδια τους τα παιδιά και να φορέσουν πρώτοι εκείνοι την μάσκα οξυγόνου και μετά να την προσαρμόσουν στα παιδιά τους; Μα πολύ απλά γιατί ο γονιός που διατηρεί τις αισθήσεις του μπορεί να βοηθήσει καλύτερα το παιδί του από έναν γονιό λιπόθυμο από την έλλειψη οξυγόνου.

Με παρόμοια λογική θα πρέπει να αντιμετωπίζουμε και το ζήτημα της ιδιωτικής ασφάλισης. Ένας γονιός ο οποίος παρασυρόμενος από το συναίσθημα του, ασφαλίζει τα παιδιά του αφήνοντας τον εαυτό του ανασφάλιστο, στην ουσία δεν προστατεύει τα παιδιά του αλλά τα εκθέτει σε μεγάλο κίνδυνο. Γιατί θα αναρωτηθεί κάποιος; Αν προκύψει ένα πρόβλημα υγείας στον ανασφάλιστο γονιό, τι θα συμβεί; Αν υπάρχουν κάποιες λίγες οικονομίες θα πρέπει να διατεθούν ώστε να γίνει καλά ο γονιός! Αν δεν υπάρχουν; Θα πρέπει να εκποιηθούν περιουσιακά στοιχεία (όπως σπίτια αυτοκίνητα κοσμήματα και ότι άλλο υπάρχει) για να γίνει καλά ο γονιός; Ακόμα και η ανανέωση του συμβολαίου υγείας του παιδιού κατά πάσα πιθανότητα θα μείνει απλήρωτη και κατά συνέπεια, χωρίς κάλυψη! Και αν όλα πάνε τελικά καλά με την υγεία του γονιού και ξεπεραστεί το πρόβλημα, όλα καλά! Απλά θα έχει δυσκολέψει ακόμα περισσότερο η οικονομική κατάσταση της οικογένειας. (Να ο κίνδυνος που λέγαμε νωρίτερα!). Αν όμως τα πράγματα με την υγεία του γονιού δεν πάνε καλά; Μεγαλύτερος κίνδυνος για τα παιδιά καθώς θα έχουν συμβεί και τα δυο! Και τεράστια οικονομική απώλεια αλλά και φυσική απώλεια με ότι αυτό συνεπάγεται!

Σε καμία περίπτωση η ασφάλιση δεν μπορεί να εγγυηθεί την υγεία κάποιου! Αυτό όμως που μπορεί να εγγυηθεί είναι την αναπόσπαστη και ανεμπόδιστη προσπάθεια του να επανακτήσει την υγεία του εξασφαλίζοντας του πρόσβαση σε νοσηλευτικά ιδρύματα, γιατρούς, διαγνωστικές εξετάσεις και φάρμακα, που δεν θα είχε σε άλλη περίπτωση. Άλλωστε ειδικά τον τελευταίο καιρό, οι ασφαλιστικές εταιρίες λαμβάνοντας σοβαρά υπόψη την γενικευμένη κρίση, έχουν δημιουργήσει προγράμματα ασφάλισης ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης στοχευμένα πλέον ΚΑΙ στα χαμηλά οικονομικά στρώματα, ώστε ο κάθε ένας από εμάς να έχει ένα μίνιμουμ αξιοπρεπούς περίθαλψης. Δεν μένει λοιπόν από τα να απευθυνθείτε στον πιστοποιημένο (και μόνο!!!) ασφαλιστικό σας διαμεσολαβητή για να σας ενημερώσει και να σχεδιάσετε μαζί του το πρόγραμμα που ταιριάζει στις δικές σας ανάγκες συνδυάζοντας την οικονομικής σας δυνατότητα ώστε η τελική σας επιλογή να αποτελέσει την αρχή της λύσης και το οριστικό τέλος του προβλήματος στο θέμα την υγείας για εσάς και την οικογένεια σας. 

Είναι αλήθεια ότι η ασφάλιση δεν είναι και δεν πρέπει να είναι συνδεδεμένη με συναισθήματα! Σκοπός της ασφάλισης είναι να προστατεύει τον ασφαλισμένο από την ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΑΠΩΛΕΙΑ που μπορεί να επέλθει μετά από ένα τυχαίο και βίαιο γεγονός είτε αυτό είναι ατύχημα είτε ασθένεια. Με αυτούς τους όρους λοιπόν, αν σε μια οικογένεια δεν υπάρχει η δυνατότητα να ασφαλιστούν όλα τα μέλη, αυτός που πρέπει πρωτίστως να ασφαλιστεί, είναι αυτός που στηρίζει οικονομικά την οικογένεια και μετά όλοι οι υπόλοιποι!

ΚΙΣΣΑΜΟΥ 131 (ΕΝΑΝΤΙ EUROBANK), XANIA | ΤΗΛ.: 28210 94169 - 97 856 | www. mountakis.gr ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 215

ΚΝΙΔΩΣΗ

ΚΝΙΔΩΣΗ Ένα σημαντικό πρόβλημα με πολλές μορφές

Γιώργος Μαυρολέων, Ιατρός Αλλεργιολόγος ενηλίκων και παίδων, Σφακίων 10-12, 2821054654, mavroleon@me.com

Μ

ε τον όρο κνίδωση εννοούμε την αλλεργική αντίδραση του δέρματος, η οποία εκδηλώνεται με την εμφάνιση πομφών (περιγράφονται συχνά ως πετάλες ή καντήλες) και συνοδεύεται από έντονο κνησμό (φαγούρα). Ο όρος κνίδωση προέρχεται από τη λέξη κνίδη, που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει τσουκνίδα. Επαφή του δέρματος με την τσουκνίδα προκαλεί φαγούρα και, τοπικά, εμφάνιση πομφών.

Οι πομφοί είναι εντοπισμένα οιδήματα του δέρματος, συνήθως ωχροί στο κέντρο και ερυθροί στην περιφέρεια στην αρχή και «ροζ» στη συνέχεια. Υποχωρούν αν τους ασκηθεί πίεση. Το εξάνθημα της κνίδωσης είναι τις περισσότερες φορές παροδικό. Η διάρκεια των πομφών είναι μερικές ώρες, μπορεί όμως να φτάσει και σε τρεις μέρες ανάλογα της αιτιολογίας. Τα εξανθήματα εμφανίζονται και εξαφανίζονται, κατά τον ίδιο τρόπο, σε άλλα σημεία του σώματος. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια. Οι βλάβες είναι κατά κανόνα μαλακές, αλλά σε κάποιες μορφές μπορεί

να είναι σκληρές (διηθημένες). Η διάμετρος των πομφών μπορεί να είναι πολύ μικρή (βλατίδες) έως πολύ μεγάλη (πλάκες, αποτέλεσμα συρρέοντων πομφών) ή γραμμές.

Το συνοδό σύμπτωμα είναι συνήθως κνησμός, όμως υπάρχει πιθανότητα να συνυπάρχει καύσος ή άλγος. Η κνίδωση συχνά, σε ένα ποσοστό 40%, συνοδεύεται από αγγειοίδημα, δηλαδή πρήξιμο συνήθως στα χείλη, τα βλέφαρα και τα πτερύγια των αυτιών. Η κνίδωση μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Ενώ η οξεία μορφή της κνίδωσης διαρκεί, εξ ορισμού, μέχρι 6 εβδομάδες, η χρόνια προϋποθέτει χρονική διάρκεια των εξάρσεων και υφέσεων των εξανθημάτων, μεγαλύτερη των 6 εβδομάδων. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς με οξεία κνίδωση, είναι άτομα με ατοπική προδιάθεση (αλλεργικοί). Η οξεία κνίδωση είναι συχνή πάθηση, καθώς το 15-25% του γενικού πληθυσμού μπορεί να εκδηλώσει, κατά τη διάρκεια της ζωής του τουλάχιστον ένα επεισόδιο.

Μια από τις συνήθεις αναφορές ασθενών προς τον αλλεργιολόγο όταν παραθέτουν το ιστορικό τους είναι

Οι συχνότερες αιτίες οξείας κνίδωσης και οι μηχανισμοί που εμπλέκονται είναι: Μη αλλεργικός μηχανισμός: IgE αλλεργική αντίδραση: Ανοσολογικός μηχανισμός: επαναλαμβάνεται κάθε φορά που επαναλαμβάνεται κάθε φορά που θα δεν είναι απαραίτητο να επαναληφθεί σε επόμενη λοίμωξη θα υπάρχει έκθεση στη συγκεκρι- υπάρχει έκθεση στη συγκεκριμένη μένη ουσία ουσία Σκιαγραφικές ουσίες για αξονική ή Ιογενείς και μικροβιακές τροφές μαγνητική τομογραφία λοιμώξεις φάρμακα Παυσίπονα και αναλγητικά Η συχνότερη αιτία οξείας νυμγός εντόμων (ασπιρίνη, αντιυπερτασικά) κνίδωσης στα παιδιά (μέλισσα-σφήγκες) latex αυτή του αλλεργικού σοκ, όμως όταν γίνεται ο απαραίτητος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος αποδεικνύεται ότι δεν επρόκειτο για κάτι τόσο σοβαρό. Το αντίστροφο όμως είναι επικίνδυνο δηλαδή μια οξεία κνίδωση να θεωρηθεί ως κάτι αθώο ενώ ουσιαστικά να αποτελεί μια ήπια αναφυλακτική αντίδραση που σε μελλοντική επανεμφάνιση να εξελιχθεί σε μια πολύ πιο σοβαρή ή και μοιραία.

διότι σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των πομφών

Η χρόνια κνίδωση εξ ορισμού διαρκεί χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι εβδομάδων κατά το οποίο συμβαίνει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή εμφάνιση νέων πομφών. Η χρόνια κνίδωση αφορά μόλις το 1%. Δηλαδή, 1 στους 10 που εμφανίζει οξεία κνίδωση, τελικά μετατρέπεται στη χρόνια μορφή της. Αφορά κυρίως ενήλικες. Η χρονιότητα υποδηλώνει την έκθεση με επαναλαμβανόμενο τρόπο στην αιτία που προκαλεί την πάθηση και τα συμπτώματα θα συνεχίζονται μέχρι να αναγνωρισθεί και να θεραπευθεί η υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, η χρόνια κνίδωση δεν συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων και αναφυλαξίας, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

επικίνδυνη και απειλητική για τη ζωή του. Πράγματι,

Κατά τη διάρκεια της νόσου, άλλες φορές τα συμπτώματα βρίσκονται υπό έλεγχο με την κατάλληλη θεραπεία και άλλες φορές συμβαίνουν οι λεγόμενες εξάρσεις της νόσου, δηλαδή χρονικά διαστήματα με απότομη εμφάνιση νέων εξανθημάτων, συνήθως μετά από κάποια ιογενή συνδρομή, μεγάλη κόπωση, λήψη αναλγητικών φαρμάκων ή περιόδους έντονου άγχους. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι η πάθηση, για τους περισσότερους ασθενείς, έχει ημερομηνία λήξης, και η συνεργασία με τον ειδικό αλλεργιολόγο, θα οδηγήσει σε ταχύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και τελικά σε ύφεση. Η μέση διάρκεια της χρόνιας κνίδωσης είναι περίπου 5 έτη, αλλά αυτό είναι διαφορετικό για κάθε ασθενή. Σε κάποιους διαρκεί 6 μήνες, ενώ σε άλλους περισσότερο από 10 έτη. Φυσικά, στην περίπτωση της δευτεροπαθούς χρόνιας κνίδωσης, τα συμπτώματα υποχωρούν με τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας που προκαλεί την κνίδωση. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η χρόνια κνίδωση είναι μια πάθηση που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ο ενοχλητικός κνησμός και η παραμόρφωση του δέρματος από τα εξανθήματα ή το αγγειοοίδημα, προκαλεί απουσίες από την εργασία, μειωμένη ενασχόληση με δραστηριότητες εκτός εργασίας και έντονο αίσθημα ανασφάλειας. Η ψυχολογική επιβάρυνση που δημιουργείται, επιτείνει ακόμη περισσότερο την εμφάνιση νέων εξανθημάτων,

είναι δυνατόν να αποτελούν το έναυσμα για τη χρόνια

παίζουν και νευρικοί μηχανισμοί, που επιδεινώνονται από το αίσθημα άγχους. Είναι άκρως σημαντική λοιπόν, η στενή επαφή του ασθενούς με τον ειδικό αλλεργιολόγο και η ανάπτυξη αισθήματος εμπιστοσύνης. Ο ασθενής πρέπει να κατανοήσει τη φύση της πάθησής του αλλά κυρίως το γεγονός ότι αυτή δεν είναι οι ασθενείς με χρόνια κνίδωση δεν κινδυνεύουν από αναφυλαξία ή αλλεργικό shock. Ωστόσο, χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη, ώστε να αποφορτιστούν από τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η νόσος, να την αποδεχτούν και, με την κατάλληλη θεραπεία, να την ξεπεράσουν. Όσον αφορά τα αίτια της χρόνιας κνίδωσης, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εντοπίζονται. Εν τούτοις, διάφοροι φυσικοί παράγοντες (τριβή, κρύο, ήλιος κ.λπ.) κνίδωση. Φωτοδερματοπάθεια

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 217

ΚΝΙΔΩΣΗ

ΚΝΙΔΩΣΗ Ένα σημαντικό πρόβλημα με πολλές μορφές

Γιώργος Μαυρολέων, Ιατρός Αλλεργιολόγος ενηλίκων και παίδων, Σφακίων 10-12, 2821054654, mavroleon@me.com

Μ

ε τον όρο κνίδωση εννοούμε την αλλεργική αντίδραση του δέρματος, η οποία εκδηλώνεται με την εμφάνιση πομφών (περιγράφονται συχνά ως πετάλες ή καντήλες) και συνοδεύεται από έντονο κνησμό (φαγούρα). Ο όρος κνίδωση προέρχεται από τη λέξη κνίδη, που στα αρχαία ελληνικά σημαίνει τσουκνίδα. Επαφή του δέρματος με την τσουκνίδα προκαλεί φαγούρα και, τοπικά, εμφάνιση πομφών.

Οι πομφοί είναι εντοπισμένα οιδήματα του δέρματος, συνήθως ωχροί στο κέντρο και ερυθροί στην περιφέρεια στην αρχή και «ροζ» στη συνέχεια. Υποχωρούν αν τους ασκηθεί πίεση. Το εξάνθημα της κνίδωσης είναι τις περισσότερες φορές παροδικό. Η διάρκεια των πομφών είναι μερικές ώρες, μπορεί όμως να φτάσει και σε τρεις μέρες ανάλογα της αιτιολογίας. Τα εξανθήματα εμφανίζονται και εξαφανίζονται, κατά τον ίδιο τρόπο, σε άλλα σημεία του σώματος. Μπορεί να εμφανιστεί οπουδήποτε στο σώμα, από το τριχωτό της κεφαλής μέχρι τα πόδια. Οι βλάβες είναι κατά κανόνα μαλακές, αλλά σε κάποιες μορφές μπορεί

να είναι σκληρές (διηθημένες). Η διάμετρος των πομφών μπορεί να είναι πολύ μικρή (βλατίδες) έως πολύ μεγάλη (πλάκες, αποτέλεσμα συρρέοντων πομφών) ή γραμμές.

Το συνοδό σύμπτωμα είναι συνήθως κνησμός, όμως υπάρχει πιθανότητα να συνυπάρχει καύσος ή άλγος. Η κνίδωση συχνά, σε ένα ποσοστό 40%, συνοδεύεται από αγγειοίδημα, δηλαδή πρήξιμο συνήθως στα χείλη, τα βλέφαρα και τα πτερύγια των αυτιών. Η κνίδωση μπορεί να είναι οξεία ή χρόνια. Ενώ η οξεία μορφή της κνίδωσης διαρκεί, εξ ορισμού, μέχρι 6 εβδομάδες, η χρόνια προϋποθέτει χρονική διάρκεια των εξάρσεων και υφέσεων των εξανθημάτων, μεγαλύτερη των 6 εβδομάδων. Οι περισσότεροι από τους ασθενείς με οξεία κνίδωση, είναι άτομα με ατοπική προδιάθεση (αλλεργικοί). Η οξεία κνίδωση είναι συχνή πάθηση, καθώς το 15-25% του γενικού πληθυσμού μπορεί να εκδηλώσει, κατά τη διάρκεια της ζωής του τουλάχιστον ένα επεισόδιο.

Μια από τις συνήθεις αναφορές ασθενών προς τον αλλεργιολόγο όταν παραθέτουν το ιστορικό τους είναι

Οι συχνότερες αιτίες οξείας κνίδωσης και οι μηχανισμοί που εμπλέκονται είναι: Μη αλλεργικός μηχανισμός: IgE αλλεργική αντίδραση: Ανοσολογικός μηχανισμός: επαναλαμβάνεται κάθε φορά που επαναλαμβάνεται κάθε φορά που θα δεν είναι απαραίτητο να επαναληφθεί σε επόμενη λοίμωξη θα υπάρχει έκθεση στη συγκεκρι- υπάρχει έκθεση στη συγκεκριμένη μένη ουσία ουσία Σκιαγραφικές ουσίες για αξονική ή Ιογενείς και μικροβιακές τροφές μαγνητική τομογραφία λοιμώξεις φάρμακα Παυσίπονα και αναλγητικά Η συχνότερη αιτία οξείας νυμγός εντόμων (ασπιρίνη, αντιυπερτασικά) κνίδωσης στα παιδιά (μέλισσα-σφήγκες) latex αυτή του αλλεργικού σοκ, όμως όταν γίνεται ο απαραίτητος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος αποδεικνύεται ότι δεν επρόκειτο για κάτι τόσο σοβαρό. Το αντίστροφο όμως είναι επικίνδυνο δηλαδή μια οξεία κνίδωση να θεωρηθεί ως κάτι αθώο ενώ ουσιαστικά να αποτελεί μια ήπια αναφυλακτική αντίδραση που σε μελλοντική επανεμφάνιση να εξελιχθεί σε μια πολύ πιο σοβαρή ή και μοιραία.

διότι σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των πομφών

Η χρόνια κνίδωση εξ ορισμού διαρκεί χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι εβδομάδων κατά το οποίο συμβαίνει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή εμφάνιση νέων πομφών. Η χρόνια κνίδωση αφορά μόλις το 1%. Δηλαδή, 1 στους 10 που εμφανίζει οξεία κνίδωση, τελικά μετατρέπεται στη χρόνια μορφή της. Αφορά κυρίως ενήλικες. Η χρονιότητα υποδηλώνει την έκθεση με επαναλαμβανόμενο τρόπο στην αιτία που προκαλεί την πάθηση και τα συμπτώματα θα συνεχίζονται μέχρι να αναγνωρισθεί και να θεραπευθεί η υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, η χρόνια κνίδωση δεν συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων και αναφυλαξίας, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό.

επικίνδυνη και απειλητική για τη ζωή του. Πράγματι,

Κατά τη διάρκεια της νόσου, άλλες φορές τα συμπτώματα βρίσκονται υπό έλεγχο με την κατάλληλη θεραπεία και άλλες φορές συμβαίνουν οι λεγόμενες εξάρσεις της νόσου, δηλαδή χρονικά διαστήματα με απότομη εμφάνιση νέων εξανθημάτων, συνήθως μετά από κάποια ιογενή συνδρομή, μεγάλη κόπωση, λήψη αναλγητικών φαρμάκων ή περιόδους έντονου άγχους. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι η πάθηση, για τους περισσότερους ασθενείς, έχει ημερομηνία λήξης, και η συνεργασία με τον ειδικό αλλεργιολόγο, θα οδηγήσει σε ταχύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και τελικά σε ύφεση. Η μέση διάρκεια της χρόνιας κνίδωσης είναι περίπου 5 έτη, αλλά αυτό είναι διαφορετικό για κάθε ασθενή. Σε κάποιους διαρκεί 6 μήνες, ενώ σε άλλους περισσότερο από 10 έτη. Φυσικά, στην περίπτωση της δευτεροπαθούς χρόνιας κνίδωσης, τα συμπτώματα υποχωρούν με τη θεραπεία της υποκείμενης αιτίας που προκαλεί την κνίδωση. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι η χρόνια κνίδωση είναι μια πάθηση που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών σε πολύ μεγάλο βαθμό. Ο ενοχλητικός κνησμός και η παραμόρφωση του δέρματος από τα εξανθήματα ή το αγγειοοίδημα, προκαλεί απουσίες από την εργασία, μειωμένη ενασχόληση με δραστηριότητες εκτός εργασίας και έντονο αίσθημα ανασφάλειας. Η ψυχολογική επιβάρυνση που δημιουργείται, επιτείνει ακόμη περισσότερο την εμφάνιση νέων εξανθημάτων,

είναι δυνατόν να αποτελούν το έναυσμα για τη χρόνια

παίζουν και νευρικοί μηχανισμοί, που επιδεινώνονται από το αίσθημα άγχους. Είναι άκρως σημαντική λοιπόν, η στενή επαφή του ασθενούς με τον ειδικό αλλεργιολόγο και η ανάπτυξη αισθήματος εμπιστοσύνης. Ο ασθενής πρέπει να κατανοήσει τη φύση της πάθησής του αλλά κυρίως το γεγονός ότι αυτή δεν είναι οι ασθενείς με χρόνια κνίδωση δεν κινδυνεύουν από αναφυλαξία ή αλλεργικό shock. Ωστόσο, χρειάζονται ψυχολογική υποστήριξη, ώστε να αποφορτιστούν από τα αρνητικά συναισθήματα που προκαλεί η νόσος, να την αποδεχτούν και, με την κατάλληλη θεραπεία, να την ξεπεράσουν. Όσον αφορά τα αίτια της χρόνιας κνίδωσης, στις περισσότερες περιπτώσεις δεν εντοπίζονται. Εν τούτοις, διάφοροι φυσικοί παράγοντες (τριβή, κρύο, ήλιος κ.λπ.) κνίδωση. Φωτοδερματοπάθεια

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 217

ΚΝΙΔΩΣΗ

Ανάλογα λοιπόν με τον εκλυτικό παράγοντα, η χρόνια κνίδωση διακρίνεται σε: Αυτοαντιδραστική 40% περίπου της χρόνιας κνίδωσης Η άμυνα του οργανισμού λαμβάνει, λανθασμένα, το μήνυμα ότι κάποιο συστατικό του ίδιου του σώματος είναι «εχθρός» και δίνει εντολή για την κατασκευή ειδικών αντισωμάτων. Τα αντισώματα αυτά, που ονομάζονται αυτοαντισώματα επειδή στρέφονται κατά του ίδιου του οργανισμού, στην προσπάθειά τους να καταπολεμήσουν το στόχο τους, προκαλούν την εμφάνιση χρόνιας κνίδωσης.

Ιδιοπαθής Η διαγνωστική προσέγγιση και κλινική αιτιολόγηση αδυνατούν να αναγνωρίσουν το ακριβές αίτιο στο 50%, περίπου, των περιστατικών της χρόνιας κνίδωσης. Στις περιπτώσεις αυτές η κνίδωση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής.

Αυτοάνοση ποσοστό 10% θετική δερματική δοκιμασία αυτόλογου ορού παρατηρείται σε ασθενείς που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, όπως: θυρεοειδίτιδα Hashimoto κοιλιοκάκη σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι ρευματοειδής αρθρίτιδα χρόνια ηπατίτιδα παρασιτικές λοιμώξεις οξύουροι, εχινόκοκκος και ψείρες χρόνιες συστηματικές μυκητιάσεις, τις χρόνιες φλεγμονές χοληδόχου κύστης ή χοληδόχου πόρου και τις ονυχομυκητιάσεις χρόνια παραρρινοκολπίτιδα ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού Φυσικά αίτια-Φυσικές κνιδώσεις μηχανικό ερέθισμα θερμικό ερέθισμα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Κνιδωτική αγγειίτιδα πρόκειται για φλεγμονή και καταστροφή του τοιχώματος των αγγείων από αντισώματα. Στην πάθηση αυτή, που δεν είναι αλλεργία, το εξάνθημα μοιάζει πολύ με της κνίδωσης, ωστόσο οι πομφοί δεν έχουν μεταναστευτικό χαρακτήρα, παραμένουν σταθεροί στο ίδιο σημείο για χρόνο μεγαλύτερο από 24 ώρες, είναι επώδυνοι στην αφή και έχουν ένα αίσθημα καύσου (δηλαδή καψίματος). Η διάγνωση τίθεται με βιοψία δέρματος.

Κνιδωτική αγγειίτιδα αυτή του αλλεργικού σοκ, όμως όταν γίνεται ο απαραίτητος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος αποδεικνύεται ότι δεν επρόκειτο για κάτι τόσο σοβαρό. Το αντίστροφο όμως είναι επικίνδυνο δηλαδή μια οξεία κνίδωση να θεωρηθεί ως κάτι αθώο ενώ ουσιαστικά να αποτελεί μια ήπια αναφυλακτική αντίδραση που σε μελλοντική επανεμφάνιση να εξελιχθεί σε μια πολύ πιο σοβαρή ή και μοιραία.

218 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η χρόνια κνίδωση εξ ορισμού διαρκεί χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι εβδομάδων κατά το οποίο συμβαίνει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή εμφάνιση νέων πομφών. Η χρόνια κνίδωση αφορά μόλις το 1%. Δηλαδή, 1 στους 10 που εμφανίζει οξεία κνίδωση, τελικά μετατρέπεται στη χρόνια μορφή της. Αφορά κυρίως ενήλικες. Η χρονιότητα υποδηλώνει την έκθεση με επαναλαμβανόμενο τρόπο στην αιτία που προκαλεί την

πάθηση και τα συμπτώματα θα συνεχίζονται μέχρι να αναγνωρισθεί και να θεραπευθεί η υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, η χρόνια κνίδωση δεν συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων και αναφυλαξίας, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Κατά τη διάρκεια της νόσου, άλλες φορές τα συμπτώματα βρίσκονται υπό έλεγχο με την κατάλληλη θεραπεία και άλλες φορές συμβαίνουν οι λεγόμενες εξάρσεις της νόσου, δηλαδή χρονικά διαστήματα με απότομη εμφάνιση νέων εξανθημάτων, συνήθως μετά από κάποια ιογενή συνδρομή, μεγάλη κόπωση, λήψη αναλγητικών φαρμάκων ή περιόδους έντονου άγχους. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι η πάθηση, για τους περισσότερους ασθενείς, έχει ημερομηνία λήξης, και η συνεργασία με τον ειδικό αλλεργιολόγο, θα οδηγήσει σε ταχύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και τελικά σε ύφεση.

ΚΝΙΔΩΣΗ

να προκληθεί ύφεση συμπτωμάτων σε μεγάλο βαθμό ή και πλήρης εξάλειψη. Στη συνέχεια εφαρμόζονται ειδικές τροφικές προκλήσεις με χημικά και πρόσθετα τροφίμων για να αναγνωρισθεί ακριβώς η ουσία (π.χ. βενζοϊκό νάτριο, ένα συντηρητικό τροφίμων) που προκαλεί τα συμπτώματα. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η αληθής αλλεργία σε τροφές και φάρμακα είναι ένα από τα σπάνια αίτια χρόνιας κνίδωσης (μιας και η κυριότερη κλινική εκδήλωση της αλλεργίας στις τροφές είναι η οξεία κνίδωση), ειδικά της μορφής εκείνης που εμφανίζεται με υποτροπιάζοντα επεισόδια κνίδωσης. Στην περίπτωση που υπάρχει συμβατό ιστορικό, είναι θεμιτή η διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων και δερματικών δοκιμασιών από τον ειδικό αλλεργιολόγο, ώστε να διερευνηθεί και αυτή η πιθανότητα. Πρέπει να αποφεύγονται τα παρακάτω: • όλα τα πρόσθετα τροφών, όπως τα τεχνητά χρώματα, βελτιωτικά και αρώματα • αλκοολούχα ποτά • τσίχλες και καραμέλες • αναψυκτικά, ιδιαίτερα τύπου κόλα • σοκολάτες, κακάο και σοκολατούχα ροφήματα • θαλασσινά (ψάρια, μαλάκια και οστρακοειδή), όπως καβούρια, γαρίδες, αστακοί, καραβίδες, μύδια, στρείδια, καλαμάρια, σουπιές, χταπόδια κ.λ.π.

• αυγά • όλα τα τυροκομικά προϊόντα (ιδίως τα κίτρινα τυριά) • φρούτα και ιδιαίτερα φράουλες, μπανάνες, σταφύλια, ακτινίδια, ροδάκινα, σύκα, εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια κ.λπ.). Τα υπόλοιπα επιτρέπονται, ακόμη και σε κονσέρβα • όσπρια – κηπευτικά (τομάτα, σπανάκι, μπάμιες, αρακάς, ρεβύθια, σόγια, φακές, φασόλια κ.λ.π.)

• ξηροί καρποί (αμύγδαλα, καρύδια, φυστίκια, φουντούκια κ.λ.π.)

• μπαχαρικά και καρυκεύματα, όπως μουστάρδες, τουρσί, κέτσαπ, ξύδι • χοιρινά προϊόντα όπως χοιρομέρι (ζαμπόν), αλλαντικά (σαλάμια, μπέικον, λαρδί, σουβλάκια, λουκάνικα) • ασπιρίνη και πονστάν, ενώ, αντιθέτως, επιτρέπονται ντεπόν και λοναρίντ απλό. Ενώ επιτρέπονται τα παρακάτω : • γαλακτοκομικά από αγελαδινό γάλα • μοσχάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα χωρίς την πέτσα • ζυμαρικά, ρύζι, ψωμί • μαρούλι, αγγούρι, καρότο, λάχανο με μηλόξυδο • μήλο, αχλάδι • καφές, τσάι (ένα ποτήρι) • λευκό αρετσίνωτο κρασί (ένα ποτήρι) 1. Χρόνια κνίδωση από φυσικά αίτια Η χρόνια κνίδωση από φυσικά αίτια περιλαμβάνει έξι κατηγορίες χρόνιας κνίδωσης που οφείλονται σε τριών ειδών φυσικά ερεθίσματα: μηχανικό ερέθισμα, θερμικό ερέθισμα και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. α. Χρόνια κνίδωση από μηχανικό ερέθισμα: Δερμογραφισμός- ο δερμογραφισμός αποτελεί τη συχνότερη μορφή χρόνιας κνίδωσης από φυσικά αίτια. Χαρακτηρίζεται από την άμεση εμφάνιση πομφού

(δηλαδή επάρματος του δέρματος), περιβάλλουσας ερυθρότητας και συνοδού κνησμού κάθε φορά που θα ασκηθεί μηχανική πίεση στο δέρμα (π.χ. ξύσιμο με τα νύχια). Εμφανίζεται συχνά σε νεαρούς ενήλικες αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και η μέση διάρκειά του είναι 6,5 έτη. Σε σπάνιες περιπτώσεις ο δερμογραφισμός μπορεί να αποτελεί εκδήλωση κάποιας άλλης πάθησης όπως είναι οι λοιμώξεις από βακτήρια, μύκητες ή από άκαρι ψώρας ή να αποτελεί εκδήλωση στα πλαίσια φαρμακευτικής αντίδρασης σε φάρμακα όπως οι πενικιλλίνες κ.α. Η θεραπεία του δερμογραφισμού γίνεται με αντιισταμινικά χάπια.

• Κνίδωση από πίεση επιβραδυνόμενου τύπου- πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή φυσικής κνίδωσης που προκαλείται από ερέθισμα πίεσης και εκδηλώνεται ώρες μετά από αυτό. Συγκεκριμένα, 4-8 ώρες μετά από άσκηση πίεσης στο δέρμα π.χ. στους ώμους από σακίδιο ώμου, εμφανίζεται στους ώμους οίδημα (πρήξιμο) που ακολουθεί αδρά το σχήμα του αντικειμένου της πίεσης, είναι σκληρό σε σύσταση, επώδυνο και έχει συνοδό ερύθημα. Το οίδημα παραμένει για χρόνο ως και 48 ώρες. Σπάνια μπορεί να συνυπάρχουν και συστηματικά συμπτώματα όπως αδυναμία, καταβολή, πυρετός, κακουχία, αρθραλγίες (δηλαδή πόνοι στις αρθρώσεις) και αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων στη γενική αίματος. Οι συχνότερες θέσεις εμφάνισης αυτής της φυσικής κνίδωσης είναι οι παλάμες, τα πέλματα, η πλάτη, οι ώμοι και οι γλουτοί. Η μορφή αυτή είναι συχνότερη στους άνδρες και έχει διάρκεια από 6-10 έτη. Η διάγνωση γίνεται από τον αλλεργιολόγο με τοποθέτηση ειδικού βάρους 7 kgr στον ώμο ή το αντιβράχιο του ασθενή για 20 λεπτά και το θετικό αποτέλεσμα γίνεται ορατό με εμφάνιση οιδήματος μετά από 6 ώρες. Η θεραπεία βασίζεται στην αποφυγή των εκλυτικών αιτίων και στη χορήγηση κορτιζόνης.

• Κνίδωση από δόνηση- πρόκειται για σπάνια μορφή φυσικής κνίδωσης μετά από έκθεση σε μηχανικό ερέθισμα δόνησης π.χ. χρήση κομπρεσέρ. Εμφανίζεται λίγα λεπτά μετά την εφαρμογή του ερεθίσματος με κνησμό, ερύθημα και οίδημα που κορυφώνονται εντός 4-6 ωρών και διαρκούν περίπου 24 ώρες. Εκτός από το κομπρεσέρ, εκλυτικά αίτια μπορεί να είναι η οδήγηση δικύκλου μηχανής, η ιππασία με άλογο ή και το χειροκρότημα. Η διάγνωση γίνεται με ειδική δοκιμασία δόνησης που προκαλεί την εμφάνιση οιδήματος. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιισταμινικών. β. Χρόνια κνίδωση από θερμικό ερέθισμα: Η τυπική μορφή της επίκτητης κνίδωσης εκ ψύχους παρουσιάζεται κλινικά με εμφάνιση πομφών στα σημεία του σώματος που έρχονται σε επαφή με κρύο ερέθισμα όπως είναι ο κρύος αέρας, το μπάνιο σε κρύα θάλασσα και η επαφή με ψυχρά αντικείμενα π.χ. μπουκάλι με κρύο νερό. Είναι η τρίτη πιο συχνή μορφή κνίδωσης από φυσικά αίτια. Προσοχή απαιτείται διότι αν η επιφάνεια σώματος που εκτίθεται στο κρύο είναι μεγάλη, μπορεί να προκύψουν συστηματικές εκδηλώσεις ακόμη και να συμβεί συστηματική αναφυλακτική αντίδραση. Η διάγνωση γίνεται με το test πάγου δηλαδή με την τοποθέτηση παγωμένου αντικειμένου στο δέρμα για λίγα λεπτά και την εμφάνιση πομφού στο σημείο επαφής με το κρύο ερέθισμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 219

ΚΝΙΔΩΣΗ

Ανάλογα λοιπόν με τον εκλυτικό παράγοντα, η χρόνια κνίδωση διακρίνεται σε: Αυτοαντιδραστική 40% περίπου της χρόνιας κνίδωσης Η άμυνα του οργανισμού λαμβάνει, λανθασμένα, το μήνυμα ότι κάποιο συστατικό του ίδιου του σώματος είναι «εχθρός» και δίνει εντολή για την κατασκευή ειδικών αντισωμάτων. Τα αντισώματα αυτά, που ονομάζονται αυτοαντισώματα επειδή στρέφονται κατά του ίδιου του οργανισμού, στην προσπάθειά τους να καταπολεμήσουν το στόχο τους, προκαλούν την εμφάνιση χρόνιας κνίδωσης.

Ιδιοπαθής Η διαγνωστική προσέγγιση και κλινική αιτιολόγηση αδυνατούν να αναγνωρίσουν το ακριβές αίτιο στο 50%, περίπου, των περιστατικών της χρόνιας κνίδωσης. Στις περιπτώσεις αυτές η κνίδωση χαρακτηρίζεται ως ιδιοπαθής.

Αυτοάνοση ποσοστό 10% θετική δερματική δοκιμασία αυτόλογου ορού παρατηρείται σε ασθενείς που πάσχουν από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα, όπως: θυρεοειδίτιδα Hashimoto κοιλιοκάκη σακχαρώδης διαβήτης τύπου Ι ρευματοειδής αρθρίτιδα χρόνια ηπατίτιδα παρασιτικές λοιμώξεις οξύουροι, εχινόκοκκος και ψείρες χρόνιες συστηματικές μυκητιάσεις, τις χρόνιες φλεγμονές χοληδόχου κύστης ή χοληδόχου πόρου και τις ονυχομυκητιάσεις χρόνια παραρρινοκολπίτιδα ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού Φυσικά αίτια-Φυσικές κνιδώσεις μηχανικό ερέθισμα θερμικό ερέθισμα ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία

Κνιδωτική αγγειίτιδα πρόκειται για φλεγμονή και καταστροφή του τοιχώματος των αγγείων από αντισώματα. Στην πάθηση αυτή, που δεν είναι αλλεργία, το εξάνθημα μοιάζει πολύ με της κνίδωσης, ωστόσο οι πομφοί δεν έχουν μεταναστευτικό χαρακτήρα, παραμένουν σταθεροί στο ίδιο σημείο για χρόνο μεγαλύτερο από 24 ώρες, είναι επώδυνοι στην αφή και έχουν ένα αίσθημα καύσου (δηλαδή καψίματος). Η διάγνωση τίθεται με βιοψία δέρματος.

Κνιδωτική αγγειίτιδα αυτή του αλλεργικού σοκ, όμως όταν γίνεται ο απαραίτητος κλινικοεργαστηριακός έλεγχος αποδεικνύεται ότι δεν επρόκειτο για κάτι τόσο σοβαρό. Το αντίστροφο όμως είναι επικίνδυνο δηλαδή μια οξεία κνίδωση να θεωρηθεί ως κάτι αθώο ενώ ουσιαστικά να αποτελεί μια ήπια αναφυλακτική αντίδραση που σε μελλοντική επανεμφάνιση να εξελιχθεί σε μια πολύ πιο σοβαρή ή και μοιραία.

218 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Η χρόνια κνίδωση εξ ορισμού διαρκεί χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των έξι εβδομάδων κατά το οποίο συμβαίνει καθημερινή ή σχεδόν καθημερινή εμφάνιση νέων πομφών. Η χρόνια κνίδωση αφορά μόλις το 1%. Δηλαδή, 1 στους 10 που εμφανίζει οξεία κνίδωση, τελικά μετατρέπεται στη χρόνια μορφή της. Αφορά κυρίως ενήλικες. Η χρονιότητα υποδηλώνει την έκθεση με επαναλαμβανόμενο τρόπο στην αιτία που προκαλεί την

πάθηση και τα συμπτώματα θα συνεχίζονται μέχρι να αναγνωρισθεί και να θεραπευθεί η υποκείμενη αιτία. Ωστόσο, η χρόνια κνίδωση δεν συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης αλλεργικών νοσημάτων και αναφυλαξίας, σε σχέση με το γενικό πληθυσμό. Κατά τη διάρκεια της νόσου, άλλες φορές τα συμπτώματα βρίσκονται υπό έλεγχο με την κατάλληλη θεραπεία και άλλες φορές συμβαίνουν οι λεγόμενες εξάρσεις της νόσου, δηλαδή χρονικά διαστήματα με απότομη εμφάνιση νέων εξανθημάτων, συνήθως μετά από κάποια ιογενή συνδρομή, μεγάλη κόπωση, λήψη αναλγητικών φαρμάκων ή περιόδους έντονου άγχους. Πρέπει όμως να τονισθεί ότι η πάθηση, για τους περισσότερους ασθενείς, έχει ημερομηνία λήξης, και η συνεργασία με τον ειδικό αλλεργιολόγο, θα οδηγήσει σε ταχύτερο έλεγχο των συμπτωμάτων και τελικά σε ύφεση.

ΚΝΙΔΩΣΗ

να προκληθεί ύφεση συμπτωμάτων σε μεγάλο βαθμό ή και πλήρης εξάλειψη. Στη συνέχεια εφαρμόζονται ειδικές τροφικές προκλήσεις με χημικά και πρόσθετα τροφίμων για να αναγνωρισθεί ακριβώς η ουσία (π.χ. βενζοϊκό νάτριο, ένα συντηρητικό τροφίμων) που προκαλεί τα συμπτώματα. Τέλος, αξίζει να αναφερθεί ότι η αληθής αλλεργία σε τροφές και φάρμακα είναι ένα από τα σπάνια αίτια χρόνιας κνίδωσης (μιας και η κυριότερη κλινική εκδήλωση της αλλεργίας στις τροφές είναι η οξεία κνίδωση), ειδικά της μορφής εκείνης που εμφανίζεται με υποτροπιάζοντα επεισόδια κνίδωσης. Στην περίπτωση που υπάρχει συμβατό ιστορικό, είναι θεμιτή η διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων και δερματικών δοκιμασιών από τον ειδικό αλλεργιολόγο, ώστε να διερευνηθεί και αυτή η πιθανότητα. Πρέπει να αποφεύγονται τα παρακάτω: • όλα τα πρόσθετα τροφών, όπως τα τεχνητά χρώματα, βελτιωτικά και αρώματα • αλκοολούχα ποτά • τσίχλες και καραμέλες • αναψυκτικά, ιδιαίτερα τύπου κόλα • σοκολάτες, κακάο και σοκολατούχα ροφήματα • θαλασσινά (ψάρια, μαλάκια και οστρακοειδή), όπως καβούρια, γαρίδες, αστακοί, καραβίδες, μύδια, στρείδια, καλαμάρια, σουπιές, χταπόδια κ.λ.π.

• αυγά • όλα τα τυροκομικά προϊόντα (ιδίως τα κίτρινα τυριά) • φρούτα και ιδιαίτερα φράουλες, μπανάνες, σταφύλια, ακτινίδια, ροδάκινα, σύκα, εσπεριδοειδή (πορτοκάλια, λεμόνια κ.λπ.). Τα υπόλοιπα επιτρέπονται, ακόμη και σε κονσέρβα • όσπρια – κηπευτικά (τομάτα, σπανάκι, μπάμιες, αρακάς, ρεβύθια, σόγια, φακές, φασόλια κ.λ.π.)

• ξηροί καρποί (αμύγδαλα, καρύδια, φυστίκια, φουντούκια κ.λ.π.)

• μπαχαρικά και καρυκεύματα, όπως μουστάρδες, τουρσί, κέτσαπ, ξύδι • χοιρινά προϊόντα όπως χοιρομέρι (ζαμπόν), αλλαντικά (σαλάμια, μπέικον, λαρδί, σουβλάκια, λουκάνικα) • ασπιρίνη και πονστάν, ενώ, αντιθέτως, επιτρέπονται ντεπόν και λοναρίντ απλό. Ενώ επιτρέπονται τα παρακάτω : • γαλακτοκομικά από αγελαδινό γάλα • μοσχάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα χωρίς την πέτσα • ζυμαρικά, ρύζι, ψωμί • μαρούλι, αγγούρι, καρότο, λάχανο με μηλόξυδο • μήλο, αχλάδι • καφές, τσάι (ένα ποτήρι) • λευκό αρετσίνωτο κρασί (ένα ποτήρι) 1. Χρόνια κνίδωση από φυσικά αίτια Η χρόνια κνίδωση από φυσικά αίτια περιλαμβάνει έξι κατηγορίες χρόνιας κνίδωσης που οφείλονται σε τριών ειδών φυσικά ερεθίσματα: μηχανικό ερέθισμα, θερμικό ερέθισμα και ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία. α. Χρόνια κνίδωση από μηχανικό ερέθισμα: Δερμογραφισμός- ο δερμογραφισμός αποτελεί τη συχνότερη μορφή χρόνιας κνίδωσης από φυσικά αίτια. Χαρακτηρίζεται από την άμεση εμφάνιση πομφού

(δηλαδή επάρματος του δέρματος), περιβάλλουσας ερυθρότητας και συνοδού κνησμού κάθε φορά που θα ασκηθεί μηχανική πίεση στο δέρμα (π.χ. ξύσιμο με τα νύχια). Εμφανίζεται συχνά σε νεαρούς ενήλικες αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και η μέση διάρκειά του είναι 6,5 έτη. Σε σπάνιες περιπτώσεις ο δερμογραφισμός μπορεί να αποτελεί εκδήλωση κάποιας άλλης πάθησης όπως είναι οι λοιμώξεις από βακτήρια, μύκητες ή από άκαρι ψώρας ή να αποτελεί εκδήλωση στα πλαίσια φαρμακευτικής αντίδρασης σε φάρμακα όπως οι πενικιλλίνες κ.α. Η θεραπεία του δερμογραφισμού γίνεται με αντιισταμινικά χάπια.

• Κνίδωση από πίεση επιβραδυνόμενου τύπου- πρόκειται για μια ιδιαίτερη μορφή φυσικής κνίδωσης που προκαλείται από ερέθισμα πίεσης και εκδηλώνεται ώρες μετά από αυτό. Συγκεκριμένα, 4-8 ώρες μετά από άσκηση πίεσης στο δέρμα π.χ. στους ώμους από σακίδιο ώμου, εμφανίζεται στους ώμους οίδημα (πρήξιμο) που ακολουθεί αδρά το σχήμα του αντικειμένου της πίεσης, είναι σκληρό σε σύσταση, επώδυνο και έχει συνοδό ερύθημα. Το οίδημα παραμένει για χρόνο ως και 48 ώρες. Σπάνια μπορεί να συνυπάρχουν και συστηματικά συμπτώματα όπως αδυναμία, καταβολή, πυρετός, κακουχία, αρθραλγίες (δηλαδή πόνοι στις αρθρώσεις) και αύξηση των λευκών αιμοσφαιρίων στη γενική αίματος. Οι συχνότερες θέσεις εμφάνισης αυτής της φυσικής κνίδωσης είναι οι παλάμες, τα πέλματα, η πλάτη, οι ώμοι και οι γλουτοί. Η μορφή αυτή είναι συχνότερη στους άνδρες και έχει διάρκεια από 6-10 έτη. Η διάγνωση γίνεται από τον αλλεργιολόγο με τοποθέτηση ειδικού βάρους 7 kgr στον ώμο ή το αντιβράχιο του ασθενή για 20 λεπτά και το θετικό αποτέλεσμα γίνεται ορατό με εμφάνιση οιδήματος μετά από 6 ώρες. Η θεραπεία βασίζεται στην αποφυγή των εκλυτικών αιτίων και στη χορήγηση κορτιζόνης.

• Κνίδωση από δόνηση- πρόκειται για σπάνια μορφή φυσικής κνίδωσης μετά από έκθεση σε μηχανικό ερέθισμα δόνησης π.χ. χρήση κομπρεσέρ. Εμφανίζεται λίγα λεπτά μετά την εφαρμογή του ερεθίσματος με κνησμό, ερύθημα και οίδημα που κορυφώνονται εντός 4-6 ωρών και διαρκούν περίπου 24 ώρες. Εκτός από το κομπρεσέρ, εκλυτικά αίτια μπορεί να είναι η οδήγηση δικύκλου μηχανής, η ιππασία με άλογο ή και το χειροκρότημα. Η διάγνωση γίνεται με ειδική δοκιμασία δόνησης που προκαλεί την εμφάνιση οιδήματος. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιισταμινικών. β. Χρόνια κνίδωση από θερμικό ερέθισμα: Η τυπική μορφή της επίκτητης κνίδωσης εκ ψύχους παρουσιάζεται κλινικά με εμφάνιση πομφών στα σημεία του σώματος που έρχονται σε επαφή με κρύο ερέθισμα όπως είναι ο κρύος αέρας, το μπάνιο σε κρύα θάλασσα και η επαφή με ψυχρά αντικείμενα π.χ. μπουκάλι με κρύο νερό. Είναι η τρίτη πιο συχνή μορφή κνίδωσης από φυσικά αίτια. Προσοχή απαιτείται διότι αν η επιφάνεια σώματος που εκτίθεται στο κρύο είναι μεγάλη, μπορεί να προκύψουν συστηματικές εκδηλώσεις ακόμη και να συμβεί συστηματική αναφυλακτική αντίδραση. Η διάγνωση γίνεται με το test πάγου δηλαδή με την τοποθέτηση παγωμένου αντικειμένου στο δέρμα για λίγα λεπτά και την εμφάνιση πομφού στο σημείο επαφής με το κρύο ερέθισμα. Στις περισσότερες περιπτώσεις η

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 219

ΚΝΙΔΩΣΗ

επίκτητη κνίδωση εκ ψύχους είναι πρωτοπαθής, δηλαδή δεν ανευρίσκεται υποκείμενη παθολογία που να την προκαλεί. Πιο σπάνια, μπορεί να είναι δευτεροπαθής, οφειλόμενη σε αιματολογικά νοσήματα, λοιμώξεις (π.χ. σύφιλη, ιλαρά κ.α.) και φάρμακα (πενικιλλίνη, αντισυλληπτικά κ.α.). Η πρωτοπαθής μορφή εμφανίζεται σε μέση ηλικία 18-25 ετών και διαρκεί κατά μέσο όρο 5-10 έτη μέχρι να υφεθεί πλήρως. Η θεραπεία συνίσταται σε αποφυγή των εκλυτικών αιτίων (π.χ. μπάνιο σε κρύα θάλασσα) και στη χορήγηση αντιισταμινικών.

• Τοπική κνίδωση εκ θερμότητος- Η άμεση επαφή με ζεστό αντικείμενο (38-50 βαθμούς C) προκαλεί τοπική βλάβη με ερυθρότητα και πομφούς.

μενου ερεθιστικού παράγοντα ή πάθησης που μπορεί, αιτιολο γικά, να συσχετίζεται με την κνίδωση. Στις περιπτώσεις που δεν ανευρίσκεται εκλυτικός παράγοντας, η θεραπεία επιλογής είναι η χορήγηση αντιισταμινικών φαρμάκων, κυρίως αυτών που ανήκουν στη λεγόμενη δεύτερη γενιά. Τα αντιισταμινικά φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο των συμπτωμάτων της νόσου, τόσο της φαγούρας όσο και των πομφών. Τα φάρμακα αυτά είναι επίσης ασφαλή, γεγονός που επιτρέπει τη χορήγησή τους σε μεγάλες δόσεις χωρίς να προκαλούνται σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Αυτό σημαίνει επίσης, ότι μπορούν να χορηγηθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ώστε να επιτευχθεί έλεγχος των συμπτωμάτων της χρόνια κνίδωσης και μετά ο ασθενής να συνεχίσει μακροχρόνια θεραπεία με μια ελάχιστη δόση του φαρμάκου. Αυτό θα του επιτρέπει να έχει μια φυσιολογική ζωή, χωρίς φαγούρα και εξανθήματα, με τη λήψη ενός ασφαλούς φαρμάκου χωρίς παρενέργειες. Στις περιπτώσεις που τα αντιισταμινικά από μόνα δεν επαρκούν για τον έλεγχο της νόσου, προστίθενται και άλλα φάρμακα. Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να επιφέρουν ύφεση (όχι ίαση) της πάθησης, αλλά προτιμάται η σύντομη και περιορισμένη χορήγησή τους κατά τις εξάρσεις, λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών. H κυκλοσπορίνη, είναι μεν αποτελεσματική αλλά δεν στερείται ανεπιθύμητων ενεργειών. Επίσης οι ασθενείς καλό είναι να αποφεύγουν τη λήψη ασπιρίνης και αναλγητικών φαρμάκων που ανήκουν στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, διότι σε πολλούς ασθενείς με χρόνια κνίδωση τα φάρμακα αυτά προκαλούν έξαρση της νόσου, και να προτιμούν ουσίες όπως η παρακεταμόλη και η νιμεσουλίδη για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού.

γ. Χρόνια κνίδωση από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία: • Ηλιακή κνίδωση- πρόκειται για σπάνια μορφή φυσικής κνίδωσης (0,5% όλων των κνιδώσεων) κατά την οποία, σε λίγα λεπτά μετά από την έκθεση στον ήλιο, εμφανίζεται στα ακάλυπτα σημεία του σώματος ερύθημα, πομφοί και οίδημα. Η διάγνωση γίνεται με έκθεση σε τεχνητό φως συγκεκριμένου μήκους κύματος που παράγεται από ειδική λυχνία. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιισταμινικών, κορτιζόνης, την αποφυγή ηλιακής έκθεσης και τη χρήση αντιηλιακού, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και φωτοθεραπεία.

220 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

3. Άλλες μορφές χρόνιας κνίδωσης Εδώ ανήκουν τέσσερις κατηγορίες χρόνιας κνίδωσης: η χολινεργική κνίδωση, η κνίδωση στα πλαίσια αναφυλαξίας από άσκηση, η υδατογενής κνίδωση και η κνίδωση εξ επαφής. Χολινεργική κνίδωση- πρόκειται για τη δεύτερη πιο συχνή αιτία χρόνιας κνίδωσης από την επίδραση φυσικού αιτίου, ενώ αποτελεί περίπου 5% όλων των χρόνιων κνιδώσεων. Οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος μετά από άσκηση, θερμό λουτρό, άγχος, κατανάλωση αλκοόλ ή καυτερών φαγητών. Εκδηλώνεται με την εμφάνιση μικρών βλατίδων, χωρίς ερυθρότητα που μπορεί να συνενώνονται κατά τόπους δημιουργώντας πομφούς που συρρέουν, ξεκινώντας από το λαιμό και το άνω τμήμα του κορμού και στη συνέχεια επεκτείνονται στα άκρα. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανισθεί αγγειοοίδημα, συστηματικά συμπτώματα και χολινεργική διέγερση με σιελόρροια, δακρύρροια και διάρροιες. Η διάγνωση γίνεται με δοκιμασία αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος είτε ενεργητικά (άσκηση) είτε παθητικά (ζεστό μπάνιο) και τη διαπίστωση εμφάνισης του χαρακτηριστικού εξανθήματος 10 λεπτά μετά τη λήξη εφαρμογής του ερεθίσματος. Η θεραπεία γίνεται με αντιισταμινικά και η μέση διάρκεια της νόσου είναι περίπου 7,5 έτη.

• Κνίδωση από άσκηση- η μορφή αυτή της κνίδωσης δεν είναι αυτόνομη πάθηση αλλά εντάσσεται σε ένα νόσημα που ονομάζεται αναφυλαξία από άσκηση. Στην αναφυλαξία από άσκηση προκαλείται αναφυλακτική αντίδραση κατά η διάρκεια ή αμέσως μετά τη λήξη έντονης σωματικής άσκησης. Τα συμπτώματα μπορεί να περιορίζονται σε απλή κνίδωση (κνίδωση από άσκηση) ή να είναι πιο σοβαρά με συμμετοχή του αναπνευστικού, γαστρεντερικού και κυκλοφορικού συστήματος (αναφυλακτική αντίδραση). Η αντιμετώπιση γίνεται με παράταση του χρόνου προθέρμανσης πριν την κορύφωση της σωματικής προσπάθειας κατά την

ΚΝΙΔΩΣΗ

Θετικό τεστ πάγου άσκηση ενώ χορηγούνται και φάρμακα αντιμετώπισης αναφυλακτικής αντίδρασης για την περίπτωση που θα προκύψει τέτοια αντίδραση.

• Υδατογενής κνίδωση- πρόκειται για πολύ σπάνια μορφή κνίδωσης (<50 περιπτώσεις), κατά την οποία η επαφή με το νερό, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας, προκαλεί την εμφάνιση μικρών βλατίδων και πομφών που διαρκούν για περίπου 1 ώρα και εξαφανίζονται.

• Κνίδωση εξ επαφής- πρόκειται για την εμφάνιση πομφών στα σημεία του δέρματος που έρχονται σε επαφή με ουσίες που απελευθερώνουν ισταμίνη από το δέρμα ή με ουσίες που περιέχουν ισταμίνη π.χ. σε επαφή με το φυτό τσουκνίδα (που περιέχει ισταμίνη και φορμικό οξύ) προκαλείται στο δέρμα μας αίσθημα καψίματος και ερεθισμός. Η κνίδωση εξ επαφής προκύπτει και σε ασθενείς με αλλεργία σε κάποια ουσία όταν η ουσία αυτή έρθει σε επαφή με το δέρμα π.χ. σε ασθενή με αλλεργία στο ψάρι αν το δέρμα του ακουμπήσει σε κρέας ψαριού. Η θεραπεία είναι απλή και συνίσταται σε αποφυγή του υπεύθυνου αιτίου. Η θεραπεία της χρόνιας κνίδωσης, καταρχήν περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του υποκεί-

Τα τελευταία χρόνια τα δεδομένα στη θεραπεία της χρόνιας κνίδωσης άλλαξαν δραματικά υπέρ των ασθενών. Σε αυτό συνέτεινε η όλο και πιο ευρεία χρήση ενός ειδικού φαρμάκου με το όνομα ομαλιζουμάμπη (Omalizumab, Xolair). Το φάρμακο αυτό είναι ένα τεχνητό (μονοκλωνικό) ενέσιμο αντίσωμα που δεσμεύει την ανοσοσφαιρίνη Ε από τον οργανισμό και αρχικά σχεδιάστηκε για την καταπολέμηση του αλλεργικού άσθματος, όπου και χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία. Σταδιακά, η χρήση του επεκτάθηκε και στη θεραπεία των ανθεκτικών μορφών χρόνιας κνίδωσης, δηλαδή εκείνων που δεν ελέγχονται με αντιισταμινικά ή άλλες συμβατικές θεραπείες. Τα αποτελέσματα από τη χρήση της ομαλιζουμάμπης στην ανθεκτική χρόνια κνίδωση είναι πολύ ικανοποιητικά ακόμα και από την πρώτη χορήγηση, οδηγώντας σε ύφεση της νόσου και ανακούφιση των ασθενών. Το εάν, σε κάποιες δύσκολες και επίμονες περιπτώσεις χρόνιας κνίδωσης, θα χρησιμοποιηθεί το παραπάνω φάρμακο, είναι απόφαση του ειδικού Αλλεργιολόγου ή Δερματολόγου. Η μεγάλη σημασία της θεραπευτικής προσέγγισης έγκειται στο γεγονός ότι η χρόνια κνίδωση επηρεάζει σε πολύ σοβαρό βαθμό την ποιότητα ζωής την ασθενών. Η πολύ συχνή ψυχολογική επιβάρυνση επιτείνει ακόμη περισσότερο την εμφάνιση νέων εξανθημάτων, καθώς σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των πομφών παίζουν και νευρικοί μηχανισμοί που «ενεργοποιούνται» από το stress. Γενικά, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η χρόνια κνίδωση είναι μια απρόβλεπτη πάθηση, με περιόδους εξάρσεων και υφέσεων, που μπορεί να εξαφανιστεί εξίσου αιφνιδιαστικά όπως εμφανίστηκε. 

ΚΝΙΔΩΣΗ

επίκτητη κνίδωση εκ ψύχους είναι πρωτοπαθής, δηλαδή δεν ανευρίσκεται υποκείμενη παθολογία που να την προκαλεί. Πιο σπάνια, μπορεί να είναι δευτεροπαθής, οφειλόμενη σε αιματολογικά νοσήματα, λοιμώξεις (π.χ. σύφιλη, ιλαρά κ.α.) και φάρμακα (πενικιλλίνη, αντισυλληπτικά κ.α.). Η πρωτοπαθής μορφή εμφανίζεται σε μέση ηλικία 18-25 ετών και διαρκεί κατά μέσο όρο 5-10 έτη μέχρι να υφεθεί πλήρως. Η θεραπεία συνίσταται σε αποφυγή των εκλυτικών αιτίων (π.χ. μπάνιο σε κρύα θάλασσα) και στη χορήγηση αντιισταμινικών.

• Τοπική κνίδωση εκ θερμότητος- Η άμεση επαφή με ζεστό αντικείμενο (38-50 βαθμούς C) προκαλεί τοπική βλάβη με ερυθρότητα και πομφούς.

μενου ερεθιστικού παράγοντα ή πάθησης που μπορεί, αιτιολο γικά, να συσχετίζεται με την κνίδωση. Στις περιπτώσεις που δεν ανευρίσκεται εκλυτικός παράγοντας, η θεραπεία επιλογής είναι η χορήγηση αντιισταμινικών φαρμάκων, κυρίως αυτών που ανήκουν στη λεγόμενη δεύτερη γενιά. Τα αντιισταμινικά φάρμακα είναι πολύ αποτελεσματικά στον έλεγχο των συμπτωμάτων της νόσου, τόσο της φαγούρας όσο και των πομφών. Τα φάρμακα αυτά είναι επίσης ασφαλή, γεγονός που επιτρέπει τη χορήγησή τους σε μεγάλες δόσεις χωρίς να προκαλούνται σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες. Αυτό σημαίνει επίσης, ότι μπορούν να χορηγηθούν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, ώστε να επιτευχθεί έλεγχος των συμπτωμάτων της χρόνια κνίδωσης και μετά ο ασθενής να συνεχίσει μακροχρόνια θεραπεία με μια ελάχιστη δόση του φαρμάκου. Αυτό θα του επιτρέπει να έχει μια φυσιολογική ζωή, χωρίς φαγούρα και εξανθήματα, με τη λήψη ενός ασφαλούς φαρμάκου χωρίς παρενέργειες. Στις περιπτώσεις που τα αντιισταμινικά από μόνα δεν επαρκούν για τον έλεγχο της νόσου, προστίθενται και άλλα φάρμακα. Τα κορτικοστεροειδή μπορούν να επιφέρουν ύφεση (όχι ίαση) της πάθησης, αλλά προτιμάται η σύντομη και περιορισμένη χορήγησή τους κατά τις εξάρσεις, λόγω ανεπιθύμητων ενεργειών. H κυκλοσπορίνη, είναι μεν αποτελεσματική αλλά δεν στερείται ανεπιθύμητων ενεργειών. Επίσης οι ασθενείς καλό είναι να αποφεύγουν τη λήψη ασπιρίνης και αναλγητικών φαρμάκων που ανήκουν στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη, διότι σε πολλούς ασθενείς με χρόνια κνίδωση τα φάρμακα αυτά προκαλούν έξαρση της νόσου, και να προτιμούν ουσίες όπως η παρακεταμόλη και η νιμεσουλίδη για την αντιμετώπιση του πόνου και του πυρετού.

γ. Χρόνια κνίδωση από ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία: • Ηλιακή κνίδωση- πρόκειται για σπάνια μορφή φυσικής κνίδωσης (0,5% όλων των κνιδώσεων) κατά την οποία, σε λίγα λεπτά μετά από την έκθεση στον ήλιο, εμφανίζεται στα ακάλυπτα σημεία του σώματος ερύθημα, πομφοί και οίδημα. Η διάγνωση γίνεται με έκθεση σε τεχνητό φως συγκεκριμένου μήκους κύματος που παράγεται από ειδική λυχνία. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χορήγηση αντιισταμινικών, κορτιζόνης, την αποφυγή ηλιακής έκθεσης και τη χρήση αντιηλιακού, ενώ μπορεί να χρησιμοποιηθεί και φωτοθεραπεία.

220 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

3. Άλλες μορφές χρόνιας κνίδωσης Εδώ ανήκουν τέσσερις κατηγορίες χρόνιας κνίδωσης: η χολινεργική κνίδωση, η κνίδωση στα πλαίσια αναφυλαξίας από άσκηση, η υδατογενής κνίδωση και η κνίδωση εξ επαφής. Χολινεργική κνίδωση- πρόκειται για τη δεύτερη πιο συχνή αιτία χρόνιας κνίδωσης από την επίδραση φυσικού αιτίου, ενώ αποτελεί περίπου 5% όλων των χρόνιων κνιδώσεων. Οφείλεται στην αύξηση της θερμοκρασίας του πυρήνα του σώματος μετά από άσκηση, θερμό λουτρό, άγχος, κατανάλωση αλκοόλ ή καυτερών φαγητών. Εκδηλώνεται με την εμφάνιση μικρών βλατίδων, χωρίς ερυθρότητα που μπορεί να συνενώνονται κατά τόπους δημιουργώντας πομφούς που συρρέουν, ξεκινώντας από το λαιμό και το άνω τμήμα του κορμού και στη συνέχεια επεκτείνονται στα άκρα. Σε σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να εμφανισθεί αγγειοοίδημα, συστηματικά συμπτώματα και χολινεργική διέγερση με σιελόρροια, δακρύρροια και διάρροιες. Η διάγνωση γίνεται με δοκιμασία αύξησης της θερμοκρασίας του σώματος είτε ενεργητικά (άσκηση) είτε παθητικά (ζεστό μπάνιο) και τη διαπίστωση εμφάνισης του χαρακτηριστικού εξανθήματος 10 λεπτά μετά τη λήξη εφαρμογής του ερεθίσματος. Η θεραπεία γίνεται με αντιισταμινικά και η μέση διάρκεια της νόσου είναι περίπου 7,5 έτη.

• Κνίδωση από άσκηση- η μορφή αυτή της κνίδωσης δεν είναι αυτόνομη πάθηση αλλά εντάσσεται σε ένα νόσημα που ονομάζεται αναφυλαξία από άσκηση. Στην αναφυλαξία από άσκηση προκαλείται αναφυλακτική αντίδραση κατά η διάρκεια ή αμέσως μετά τη λήξη έντονης σωματικής άσκησης. Τα συμπτώματα μπορεί να περιορίζονται σε απλή κνίδωση (κνίδωση από άσκηση) ή να είναι πιο σοβαρά με συμμετοχή του αναπνευστικού, γαστρεντερικού και κυκλοφορικού συστήματος (αναφυλακτική αντίδραση). Η αντιμετώπιση γίνεται με παράταση του χρόνου προθέρμανσης πριν την κορύφωση της σωματικής προσπάθειας κατά την

ΚΝΙΔΩΣΗ

Θετικό τεστ πάγου άσκηση ενώ χορηγούνται και φάρμακα αντιμετώπισης αναφυλακτικής αντίδρασης για την περίπτωση που θα προκύψει τέτοια αντίδραση.

• Υδατογενής κνίδωση- πρόκειται για πολύ σπάνια μορφή κνίδωσης (<50 περιπτώσεις), κατά την οποία η επαφή με το νερό, ανεξαρτήτως θερμοκρασίας, προκαλεί την εμφάνιση μικρών βλατίδων και πομφών που διαρκούν για περίπου 1 ώρα και εξαφανίζονται.

• Κνίδωση εξ επαφής- πρόκειται για την εμφάνιση πομφών στα σημεία του δέρματος που έρχονται σε επαφή με ουσίες που απελευθερώνουν ισταμίνη από το δέρμα ή με ουσίες που περιέχουν ισταμίνη π.χ. σε επαφή με το φυτό τσουκνίδα (που περιέχει ισταμίνη και φορμικό οξύ) προκαλείται στο δέρμα μας αίσθημα καψίματος και ερεθισμός. Η κνίδωση εξ επαφής προκύπτει και σε ασθενείς με αλλεργία σε κάποια ουσία όταν η ουσία αυτή έρθει σε επαφή με το δέρμα π.χ. σε ασθενή με αλλεργία στο ψάρι αν το δέρμα του ακουμπήσει σε κρέας ψαριού. Η θεραπεία είναι απλή και συνίσταται σε αποφυγή του υπεύθυνου αιτίου. Η θεραπεία της χρόνιας κνίδωσης, καταρχήν περιλαμβάνει την αντιμετώπιση του υποκεί-

Τα τελευταία χρόνια τα δεδομένα στη θεραπεία της χρόνιας κνίδωσης άλλαξαν δραματικά υπέρ των ασθενών. Σε αυτό συνέτεινε η όλο και πιο ευρεία χρήση ενός ειδικού φαρμάκου με το όνομα ομαλιζουμάμπη (Omalizumab, Xolair). Το φάρμακο αυτό είναι ένα τεχνητό (μονοκλωνικό) ενέσιμο αντίσωμα που δεσμεύει την ανοσοσφαιρίνη Ε από τον οργανισμό και αρχικά σχεδιάστηκε για την καταπολέμηση του αλλεργικού άσθματος, όπου και χρησιμοποιείται με μεγάλη επιτυχία. Σταδιακά, η χρήση του επεκτάθηκε και στη θεραπεία των ανθεκτικών μορφών χρόνιας κνίδωσης, δηλαδή εκείνων που δεν ελέγχονται με αντιισταμινικά ή άλλες συμβατικές θεραπείες. Τα αποτελέσματα από τη χρήση της ομαλιζουμάμπης στην ανθεκτική χρόνια κνίδωση είναι πολύ ικανοποιητικά ακόμα και από την πρώτη χορήγηση, οδηγώντας σε ύφεση της νόσου και ανακούφιση των ασθενών. Το εάν, σε κάποιες δύσκολες και επίμονες περιπτώσεις χρόνιας κνίδωσης, θα χρησιμοποιηθεί το παραπάνω φάρμακο, είναι απόφαση του ειδικού Αλλεργιολόγου ή Δερματολόγου. Η μεγάλη σημασία της θεραπευτικής προσέγγισης έγκειται στο γεγονός ότι η χρόνια κνίδωση επηρεάζει σε πολύ σοβαρό βαθμό την ποιότητα ζωής την ασθενών. Η πολύ συχνή ψυχολογική επιβάρυνση επιτείνει ακόμη περισσότερο την εμφάνιση νέων εξανθημάτων, καθώς σημαντικό ρόλο στην εμφάνιση των πομφών παίζουν και νευρικοί μηχανισμοί που «ενεργοποιούνται» από το stress. Γενικά, πρέπει να γίνει κατανοητό ότι η χρόνια κνίδωση είναι μια απρόβλεπτη πάθηση, με περιόδους εξάρσεων και υφέσεων, που μπορεί να εξαφανιστεί εξίσου αιφνιδιαστικά όπως εμφανίστηκε. 

ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D (25-OH ΒΙΤΑΜΙΝΗ D);

Μάρκος Νταουκάκης Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ Ευαγγελία Παπαδάκη-Νταουκάκη Ιατρός Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών C

Εμμανουέλα Σαρχιανάκη-Νταουκάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης

M

Y

CM

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ISO 9001:2008 ΣΥΜΒΑΣΗ ΜΕ ΕΟΠΥΥ - ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ

MY

CY

CMY

K

Η

Βιταμίνη D εκκρίνεται κυρίως όταν είναι χαμηλά τα επίπεδα ασβεστίου στον οργανισμό, ώστε να αυξηθεί η απορρόφησή του από το έντερο. Γιατί είναι σημαντική; Τα παιδιά χρειάζονται τη Βιταμίνη D για να χτίσουν γερά κόκαλα και οι ενήλικοι για να τα διατηρήσουν γερά και υγιή. Ειδικά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, όπου η οστική μάζα προοδευτικά μειώνεται και μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, η Βιταμίνη D βοηθάει στη διατήρηση της υγείας των οστών.

Πώς τη μετράμε; Η 25-υδροξυ Βιταμίνη D (25-OH Vit D) είναι η κύρια μορφή με την οποία απαντά στην κυκλοφορία. Η μέτρηση αυτής της μορφής και όχι κάποιας άλλης αντανακλά την επάρκεια ή ανεπάρκεια της Βιταμίνης D στον οργανισμό. Μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα με εξέταση αίματος μόνο όταν κάποιος είναι νηστικός.

222 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ποιοί είναι πιο πιθανό να έχουν έλλειψη Βιταμίνης D; - βρέφη που θηλάζουν, παιδιά στη φάση ανάπτυξης - έγκυες και θηλάζουσες μητέρες - γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση - άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών

- άτομα που δεν εκτίθενται αρκετά στο ηλιακό φώς (πχ. όσοι εργάζονται νυχτερινές ώρες) - άτομα με κάποια ηπατική ή νεφρική πάθηση - ασθενείς με παθήσεις που προκαλούν δυσαπορρόφηση λίπους (όπως πχ. παγκρεατίτιδα, νόσος Crohn, κοιλιοκάκη, κυστική ίνωση, κ.ά.) Πού υπάρχει Βιταμίνη D; Περίπου το 90% της Βιταμίνης D παράγεται στο ανθρώπινο σώμα ως απάντηση στην έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Μόνο ένα 10% προσλαμβάνεται με τη διατροφή. Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη D Λιπαρά ψάρια, όπως σολωμός, σαρδέλα, τόνος, ρέγκα, σκουμπρί. Κρόκος αυγού, συκώτι. Στο εμπόριο υπάρχουν χυμοί φρούτων, δημητριακά και γάλα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D. Τιμές αναφοράς Έλλειψη: Λιγότερο από 11 ng/mL Ανεπάρκεια: 11 - 29 ng/mL Επάρκεια: 30 - 100 ng/mL Τοξικότητα: περισσότερο από 100 ng/mL. 

ΤΙ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗ ΒΙΤΑΜΙΝΗ D (25-OH ΒΙΤΑΜΙΝΗ D);

Μάρκος Νταουκάκης Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος ΥΠΕΥΘΥΝΟΙ ΙΑΤΡΟΙ Ευαγγελία Παπαδάκη-Νταουκάκη Ιατρός Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Αθηνών C

Εμμανουέλα Σαρχιανάκη-Νταουκάκη Ιατρός Βιοπαθολόγος - Μικροβιολόγος Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης

M

Y

CM

ΠΙΣΤΟΠΟΙΗΣΗ ISO 9001:2008 ΣΥΜΒΑΣΗ ΜΕ ΕΟΠΥΥ - ΙΔΙΩΤΙΚΕΣ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ - ΤΡΑΠΕΖΕΣ

MY

CY

CMY

K

Η

Βιταμίνη D εκκρίνεται κυρίως όταν είναι χαμηλά τα επίπεδα ασβεστίου στον οργανισμό, ώστε να αυξηθεί η απορρόφησή του από το έντερο. Γιατί είναι σημαντική; Τα παιδιά χρειάζονται τη Βιταμίνη D για να χτίσουν γερά κόκαλα και οι ενήλικοι για να τα διατηρήσουν γερά και υγιή. Ειδικά στις γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση, όπου η οστική μάζα προοδευτικά μειώνεται και μπορεί να οδηγήσει σε οστεοπόρωση, η Βιταμίνη D βοηθάει στη διατήρηση της υγείας των οστών.

Πώς τη μετράμε; Η 25-υδροξυ Βιταμίνη D (25-OH Vit D) είναι η κύρια μορφή με την οποία απαντά στην κυκλοφορία. Η μέτρηση αυτής της μορφής και όχι κάποιας άλλης αντανακλά την επάρκεια ή ανεπάρκεια της Βιταμίνης D στον οργανισμό. Μπορεί να μετρηθεί αξιόπιστα με εξέταση αίματος μόνο όταν κάποιος είναι νηστικός.

222 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ποιοί είναι πιο πιθανό να έχουν έλλειψη Βιταμίνης D; - βρέφη που θηλάζουν, παιδιά στη φάση ανάπτυξης - έγκυες και θηλάζουσες μητέρες - γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση - άτομα ηλικίας άνω των 50 ετών

- άτομα που δεν εκτίθενται αρκετά στο ηλιακό φώς (πχ. όσοι εργάζονται νυχτερινές ώρες) - άτομα με κάποια ηπατική ή νεφρική πάθηση - ασθενείς με παθήσεις που προκαλούν δυσαπορρόφηση λίπους (όπως πχ. παγκρεατίτιδα, νόσος Crohn, κοιλιοκάκη, κυστική ίνωση, κ.ά.) Πού υπάρχει Βιταμίνη D; Περίπου το 90% της Βιταμίνης D παράγεται στο ανθρώπινο σώμα ως απάντηση στην έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία. Μόνο ένα 10% προσλαμβάνεται με τη διατροφή. Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνη D Λιπαρά ψάρια, όπως σολωμός, σαρδέλα, τόνος, ρέγκα, σκουμπρί. Κρόκος αυγού, συκώτι. Στο εμπόριο υπάρχουν χυμοί φρούτων, δημητριακά και γάλα εμπλουτισμένα με βιταμίνη D. Τιμές αναφοράς Έλλειψη: Λιγότερο από 11 ng/mL Ανεπάρκεια: 11 - 29 ng/mL Επάρκεια: 30 - 100 ng/mL Τοξικότητα: περισσότερο από 100 ng/mL. 

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ • λίθοι και όγκοι ουροδόχου κύστεως • ευερέθιστη ή ασταθής κύστη • καλοήθης υπερπλασία προστάτη

επέμβαση, για την αντιμετώπιση της ακράτειας, είναι απαραίτητη η διενέργεια Ουροδυναμικού ελέγχου.

Διαγνωστικός αλγόριθμος Το ιστορικό και η φυσική εξέταση αποτελούν θεμελιώδη εργαλεία στην ακριβή διάγνωση κάθε τύπου ακράτειας. Επιπλέον, το ημερολόγιο ούρησης το οποίο καταγράφει την συχνότητα, την ποσότητα των ούρων καθώς και τα επεισόδια ακράτειας αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την διαφορική διάγνωση των διαφόρων τύπων ακράτειας.

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 2821 113283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

Ο Ουρολόγος προτού θέσει τη διάγνωση, θα σας υποβάλλει σε μια σειρά εξετάσεων οι οποίες κρίνονται απαραίτητες: • Γενική και καλλιέργεια ούρων • Υπερηχογράφημα νεφρών κύστεως πριν και μετά ούρηση • Ροή ούρων • Κυτταρολογικές ούρων, αν υπάρχει υποψία κακοήθειας από μεταβατικό επιθήλιο • Κυστεοσκόπηση για τον έλεγχο του εσωτερικού της ουροδόχου κύστεως

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ακράτεια Προσπάθειας • Οι ασκήσεις πυελικού εδάφους αποτελούν τον καλύτερο τρόπο συντηρητικής αντιμετώπισης • η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τις περισσότερες φορές την μέθοδο εκλογής. Βασίζονται στην τοποθέτηση ειδικών ταινιών, απλοποιώντας σημαντικά την αντιμετώπιση σε σχέση με το παρελθόν. Επιτακτική ακράτεια • Φυσιοθεραπεία και «εκπαίδευση της κύστης».

• Φαρμακευτική αγωγή με ουσίες οι οποίες αναστέλλουν την υπερδραστηριότητα της κύστης.

• Συνδυασμός φαρμάκων – φυσιοθεραπείας • Αντιμετώπιση άλλων παθήσεων που οδηγούν σε ακράτεια όπως λοιμώξεις , λιθίαση, κακοήθεια, υπερτροφία προστάτη • Χειρουργική θεραπεία – botox, ηλεκτροδιέγερση. 

Σε περιπτώσεις που η διάγνωση δεν είναι εύκολη και σε όλες τις περιπτώσεις που απαιτείται χειρουργική

άκη

ασ

Θ

εο

υ ο Λ

π

ΑΙΤΙΑ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ Άντρες και γυναίκες • φλεγμονές της κύστης του ουροποιητικού • διαταραχές του σφιγκτήρα ή νευρολογικές διαταραχές που επηρεάζουν τα νεύρα της περιοχής, όπως εγκεφαλικά επεισόδεια, νόσος Parkinson, όγκοι εγκεφάλου, σκλήρυνση κατά πλάκας, κακ’ωσεις νωτιάιου μυελού, τραύματα κ.α.

Β

ΠΩΛ Ο Ι Ε Λ ΙΟ

Επιτακτική ακράτεια Αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό τύπο ακράτειας. Στην περίπτωση αυτή η ουροδόχος κύστη συσπάται χωρίς την θέληση του ασθενούς, οδηγώντας σε απώλεια ούρων. Επιτακτική ακράτεια μπορεί να συμβεί σε κάθε δραστηριότητα, ακόμα και όταν καθόμαστε ακίνητοι. Άνθρωποι με επιτακτική ακράτεια πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και κατά την διάρκεια της νύκτας.

η

224 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΑΙΤΙΑ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ Γυναίκες : • εγκυμοσύνη • κάκωση πυέλου κατά τον τοκετό • εξασθένηση μυών πυελικού

Άντρες: • μετά από επεμβάσεις λόγω παθήσεων του προστάτη • μετά τραυματικές κακώσεις ουρήθρας

Πόπ

Τύποι ακράτειας Ακράτεια προσπαθείας Είναι ο συχνότερος τύπος ακράτειας. Συμβαίνει όταν μια μικρή ποσότητα ούρων εξέρχεται με διάφορες φυσικές δραστηριότητες όπως το φτάρνισμα, το βήχα, το γέλιο, την ανύψωση βάρους κλπ. Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι πιο συνηθισμένος στις γυναίκες μετά τον τοκετό ή την εμμηνόπαυση. Μπορεί να συμβεί και στους άντρες μετά από προστατεκτομή , ακτινοθεραπεία ή κάθε επέμβαση που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον σφιγκτήρα της ουρήθρας.

εδάφους με την πάροδο της ηλικίας, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση • ελαττωμένες ορμόνες μετά την εμμηνόπαυση

ΒΙ

Α

κράτεια ούρων είναι η ξαφνική, μη ελεγχόμενη απώλεια ούρων. Συνήθως είναι ένα ενοχλητικό σύμπτωμα, που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πασχόντων. Παρόλο που πάρα πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν ακράτεια σε κάποια φάση της ζωής τους, οι περισσότεροι διστάζουν να μιλήσουν στον Ουρολόγο. Η ακράτεια ούρων είναι πιο συχνή με την πάροδο της ηλικίας, είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες και επηρεάζει περισσότερο εκείνες που έχουν γεννήσει.

δ ω ρά κ η

•Βιβλία •Ξενόγλωσσα •Βοηθήματα •Είδη Δώρων

•Χαρτικά •Είδη Γραφείου •Αναλώσιμα •Φωτοτυπίες

Παλ. Εθν. Οδός Χανίων Κισσάμου Κάτω Δαράτσο - Άγιοι Απόστολοι Νέας Κυδωνίας, Χανιά Τηλ.: 28210 32359 E-mail: theodorakip@gmail.com

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ

ΑΚΡΑΤΕΙΑ ΟΥΡΩΝ • λίθοι και όγκοι ουροδόχου κύστεως • ευερέθιστη ή ασταθής κύστη • καλοήθης υπερπλασία προστάτη

επέμβαση, για την αντιμετώπιση της ακράτειας, είναι απαραίτητη η διενέργεια Ουροδυναμικού ελέγχου.

Διαγνωστικός αλγόριθμος Το ιστορικό και η φυσική εξέταση αποτελούν θεμελιώδη εργαλεία στην ακριβή διάγνωση κάθε τύπου ακράτειας. Επιπλέον, το ημερολόγιο ούρησης το οποίο καταγράφει την συχνότητα, την ποσότητα των ούρων καθώς και τα επεισόδια ακράτειας αποτελεί χρήσιμο εργαλείο για την διαφορική διάγνωση των διαφόρων τύπων ακράτειας.

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 2821 113283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

Ο Ουρολόγος προτού θέσει τη διάγνωση, θα σας υποβάλλει σε μια σειρά εξετάσεων οι οποίες κρίνονται απαραίτητες: • Γενική και καλλιέργεια ούρων • Υπερηχογράφημα νεφρών κύστεως πριν και μετά ούρηση • Ροή ούρων • Κυτταρολογικές ούρων, αν υπάρχει υποψία κακοήθειας από μεταβατικό επιθήλιο • Κυστεοσκόπηση για τον έλεγχο του εσωτερικού της ουροδόχου κύστεως

ΘΕΡΑΠΕΙΑ Ακράτεια Προσπάθειας • Οι ασκήσεις πυελικού εδάφους αποτελούν τον καλύτερο τρόπο συντηρητικής αντιμετώπισης • η χειρουργική θεραπεία αποτελεί τις περισσότερες φορές την μέθοδο εκλογής. Βασίζονται στην τοποθέτηση ειδικών ταινιών, απλοποιώντας σημαντικά την αντιμετώπιση σε σχέση με το παρελθόν. Επιτακτική ακράτεια • Φυσιοθεραπεία και «εκπαίδευση της κύστης».

• Φαρμακευτική αγωγή με ουσίες οι οποίες αναστέλλουν την υπερδραστηριότητα της κύστης.

• Συνδυασμός φαρμάκων – φυσιοθεραπείας • Αντιμετώπιση άλλων παθήσεων που οδηγούν σε ακράτεια όπως λοιμώξεις , λιθίαση, κακοήθεια, υπερτροφία προστάτη • Χειρουργική θεραπεία – botox, ηλεκτροδιέγερση. 

Σε περιπτώσεις που η διάγνωση δεν είναι εύκολη και σε όλες τις περιπτώσεις που απαιτείται χειρουργική

άκη

ασ

Θ

εο

υ ο Λ

π

ΑΙΤΙΑ ΕΠΙΤΑΚΤΙΚΗΣ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ Άντρες και γυναίκες • φλεγμονές της κύστης του ουροποιητικού • διαταραχές του σφιγκτήρα ή νευρολογικές διαταραχές που επηρεάζουν τα νεύρα της περιοχής, όπως εγκεφαλικά επεισόδεια, νόσος Parkinson, όγκοι εγκεφάλου, σκλήρυνση κατά πλάκας, κακ’ωσεις νωτιάιου μυελού, τραύματα κ.α.

Β

ΠΩΛ Ο Ι Ε Λ ΙΟ

Επιτακτική ακράτεια Αποτελεί το δεύτερο πιο συχνό τύπο ακράτειας. Στην περίπτωση αυτή η ουροδόχος κύστη συσπάται χωρίς την θέληση του ασθενούς, οδηγώντας σε απώλεια ούρων. Επιτακτική ακράτεια μπορεί να συμβεί σε κάθε δραστηριότητα, ακόμα και όταν καθόμαστε ακίνητοι. Άνθρωποι με επιτακτική ακράτεια πηγαίνουν συχνά στην τουαλέτα, τόσο κατά τη διάρκεια της ημέρας όσο και κατά την διάρκεια της νύκτας.

η

224 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΑΙΤΙΑ ΑΚΡΑΤΕΙΑΣ ΑΠΟ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ Γυναίκες : • εγκυμοσύνη • κάκωση πυέλου κατά τον τοκετό • εξασθένηση μυών πυελικού

Άντρες: • μετά από επεμβάσεις λόγω παθήσεων του προστάτη • μετά τραυματικές κακώσεις ουρήθρας

Πόπ

Τύποι ακράτειας Ακράτεια προσπαθείας Είναι ο συχνότερος τύπος ακράτειας. Συμβαίνει όταν μια μικρή ποσότητα ούρων εξέρχεται με διάφορες φυσικές δραστηριότητες όπως το φτάρνισμα, το βήχα, το γέλιο, την ανύψωση βάρους κλπ. Αυτός ο τύπος ακράτειας είναι πιο συνηθισμένος στις γυναίκες μετά τον τοκετό ή την εμμηνόπαυση. Μπορεί να συμβεί και στους άντρες μετά από προστατεκτομή , ακτινοθεραπεία ή κάθε επέμβαση που μπορεί να προκαλέσει βλάβη στον σφιγκτήρα της ουρήθρας.

εδάφους με την πάροδο της ηλικίας, ειδικά μετά την εμμηνόπαυση • ελαττωμένες ορμόνες μετά την εμμηνόπαυση

ΒΙ

Α

κράτεια ούρων είναι η ξαφνική, μη ελεγχόμενη απώλεια ούρων. Συνήθως είναι ένα ενοχλητικό σύμπτωμα, που επηρεάζει την ποιότητα ζωής των πασχόντων. Παρόλο που πάρα πολλοί άνθρωποι παρουσιάζουν ακράτεια σε κάποια φάση της ζωής τους, οι περισσότεροι διστάζουν να μιλήσουν στον Ουρολόγο. Η ακράτεια ούρων είναι πιο συχνή με την πάροδο της ηλικίας, είναι δύο φορές πιο συχνή στις γυναίκες και επηρεάζει περισσότερο εκείνες που έχουν γεννήσει.

δ ω ρά κ η

•Βιβλία •Ξενόγλωσσα •Βοηθήματα •Είδη Δώρων

•Χαρτικά •Είδη Γραφείου •Αναλώσιμα •Φωτοτυπίες

Παλ. Εθν. Οδός Χανίων Κισσάμου Κάτω Δαράτσο - Άγιοι Απόστολοι Νέας Κυδωνίας, Χανιά Τηλ.: 28210 32359 E-mail: theodorakip@gmail.com

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος... το διαβατήριο για μια νέα ζωή χωρίς τσιγάρο!

Δρ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Κ. ΒΙΤΤΩΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Πνευμονολογίας E.R.S- H.E.R.M.E.S Τέως Ιατρός Κέντρου Άσθματος 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Σωτηρία

σιογόνος ουσία, όμοια με την ηρωίνη και το αλκοόλ, όπως φαίνεται στον προηγούμενο πίνακα. Για τους παραπάνω λόγους στα ιατρεία διακοπής εφαρμόζουμε σύγχρονες μεθόδους, μελετημένες και αποδεδειγμένες επιστημονικά, ενώ συχνά χρησιμοποιούμε φάρμακα ειδικά για την απεξάρτηση από τη νικοτίνη. Αντιμετωπίζουμε δηλαδή την διακοπή του καπνίσματος με τρόπο επιστημονικά ορθό και αποδεκτό, όπως κάνουμε για όλα τα νοσήματα.

Συγκεκριμένα εκτιμάται η αποτελεσματικότητα και οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας και γίνεται κατάλληλη ρύθμιση αυτής όταν χρειάζεται. Επιπλέον ο ασθενής εξετάζεται κλινικά, μετρώνται οι ζωτικές του λειτουργίες (αρτηριακή πίεση, έλεγχος σφυγμού, κορεσμός αρτηριακού αίματος), ενώ στην αρχή και στο τέλος της θεραπείας γίνονται ειδικές πνευμονολογικές εξετάσεις όπως η σπιρομέτρηση και η μέτρηση του εκπνεόμενου μονοξειδίου του άνθρακα.

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται στο ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Το κάπνισμα είναι, όπως αναφέραμε, μία ιδιαίτερα εθιστική συνήθεια. Για τον λόγο αυτό η διακοπή του απαιτεί συστηματική προσπάθεια Παρόλο που η διάρκεια της παρακολούθησης του καπνιστή στο ιατρείο διαρκεί μερικούς μήνες, ο καπνιστής σταματά να καπνίζει τις πρώτες ημέρες! Το τυπικό πρόγραμμα επισκέψεων που ακολουθείται στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος φαίνεται παρακάτω.

Κατά την διάρκεια της θεραπείας ο καπνιστής παροτρύνεται να επικοινωνεί με τον ιατρό για οτιδήποτε τον απασχολεί ενώ μετά την διακοπή της (θεραπείας) η επικοινωνία με τον πρώην καπνιστή διατηρείται για τουλάχιστον ένα έτος. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας και στα μεσοδιαστήματα των επισκέψεων ο ιατρός μπορεί να επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον καπνιστή για να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Ο λόγος της ¨εντατικής¨ αυτής παρακολούθησης είναι κυρίως η έγκαιρη πρόληψη

Αποκορώνου 68-70, Χανιά Τηλ./Fax: 28210 72880 - Κινητό: 6973346237 E-mail: stelios@vittorakis.com - www.vittorakis.com

Γ

νωρίζετε ότι το κάπνισμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί στον σύγχρονο κόσμο? Ότι δηλαδή αν μπορέσουμε να το εξαλείψουμε θα σώζουμε ετησίως περισσότερους ανθρώπους συγκριτικά με την θεραπεία της αρτηριακής πίεσης, του διαβήτη, της χοληστερίνης κ.α. Κάθε χρόνο πεθαίνουν από το κάπνισμα πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως και περίπου 24 χιλιάδες Έλληνες. Είναι αιτία για παθήσεις που υποβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας. Ο ευκολότερος τόπος να κόψει κάποιος το κάπνισμα είναι με τη βοήθεια που θα λάβει στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Και αυτό διότι έχει μετρηθεί ότι μόνοι τους καταφέρνουν και κόβουν το κάπνισμα λιγότεροι από 5 στους 100 ανθρώπους, ενώ στο ιατρείο διακοπής του καπνίσματος τα ποσοστά ξεπερνούν το 80%.

Τι είναι το ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Χρησιμοποιούμε τον όρο ιατρείο διακοπής καπνίσματος για να περιγράψουμε την σύγχρονη, μελετημένη και αποδεδειγμένη επιστημονικά διαδικασία διακοπής του καπνίσματος που γίνεται στα ιδιωτικά ιατρεία πνευμονολόγων και σε μερικά νοσοκομεία. Οι πνευμονολόγοι που ασχολούνται με τη διακοπή του καπνίσματος έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση κατά την περίοδο της ειδίκευσης τους αλλά και μετέπειτα σε ειδικά σεμινάρια που οργανώνονται τακτικά από την Ελληνική και Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρία. Και αυτό διότι το κάπνισμα θεωρείται ως μία ακόμη

νόσος, αφού σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια της εθιστικής συνήθειας. Ο εθισμός στο τσιγάρο είναι προφανής καθώς ο καπνιστής έχει έντονη επιθυμία και αδυνατεί να περιορίσει την χρήση του αναπτύσσοντας ταχέως συμπτώματα στέρησης σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Ταξινόμηση Εξαρτησιογόνων ουσιών (κλίμακα 1 – 3) Μέση Ψυχολογική Φυσική Ουσία Ευχαρίστηση εξάρτηση εξάρτηση εξάρτηση Ηρωίνη 3 3 3 3 Κοκαΐνη 2,39 3 2,8 1,3 Κάπνισμα 2,21 2,3 2,6 1,8 Αλκοόλ 1,93 2,3 2,3 1,6 Αμφεταμίνες 1,67 2 1,9 1,1 Κάνναβη 1,51 1,9 1,7 0,8 Επιπλέον έχει ανάγκη για ολοένα και περισσότερη χρήση του (ανάπτυξη ανοχής) και καπνίζει παρά τις απαγορεύσεις, τους περιορισμούς και τις ενδείξεις για τη βλαπτική επίδραση στην υγεία. Συγκριτικά με άλλες απολαύσεις το κάπνισμα αποτελεί προτεραιότητα για τον καπνιστή και μετά από κάθε επιτυχή διακοπή του τα ποσοστά υποτροπής είναι υψηλά. Το γεγονός ότι το κάπνισμα είναι μία εθιστική συνήθεια οφείλεται σε μία μόνο από τις 4000 βλαβερές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση του τσιγάρου: την νικοτίνη (Εικόνα 2). Η νικοτίνη είναι μία ισχυρή εξαρτη

Εικόνα 1. Πρόγραμμα επισκέψεων ιατρείου διακοπής καπνίσματος Από το διάγραμμα φαίνεται ότι σε κάθε επίσκεψη στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος γίνεται ένας βασικός έλεγχος ακριβώς όπως συμβαίνει σε όλα τα νοσήματα που αντιμετωπίζει ο πνευμονολόγος.

των υποτροπών που δεν είναι σπάνιες σε μία τόσο εθιστική συνήθεια. Παρατηρείστε ξανά στο διάγραμμα ότι πρακτικά όλοι σταματούν να καπνίζουν τις πρώτες ημέρες της θεραπείας!

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 227

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

Ιατρείο Διακοπής Καπνίσματος... το διαβατήριο για μια νέα ζωή χωρίς τσιγάρο!

Δρ. ΣΤΥΛΙΑΝΟΣ Κ. ΒΙΤΤΩΡΑΚΗΣ Πνευμονολόγος – Φυματιολόγος Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Πανεπιστημίου Αθηνών Ευρωπαϊκό Δίπλωμα Πνευμονολογίας E.R.S- H.E.R.M.E.S Τέως Ιατρός Κέντρου Άσθματος 7ης Πνευμονολογικής Κλινικής Νοσοκομείου Σωτηρία

σιογόνος ουσία, όμοια με την ηρωίνη και το αλκοόλ, όπως φαίνεται στον προηγούμενο πίνακα. Για τους παραπάνω λόγους στα ιατρεία διακοπής εφαρμόζουμε σύγχρονες μεθόδους, μελετημένες και αποδεδειγμένες επιστημονικά, ενώ συχνά χρησιμοποιούμε φάρμακα ειδικά για την απεξάρτηση από τη νικοτίνη. Αντιμετωπίζουμε δηλαδή την διακοπή του καπνίσματος με τρόπο επιστημονικά ορθό και αποδεκτό, όπως κάνουμε για όλα τα νοσήματα.

Συγκεκριμένα εκτιμάται η αποτελεσματικότητα και οι πιθανές παρενέργειες της θεραπείας και γίνεται κατάλληλη ρύθμιση αυτής όταν χρειάζεται. Επιπλέον ο ασθενής εξετάζεται κλινικά, μετρώνται οι ζωτικές του λειτουργίες (αρτηριακή πίεση, έλεγχος σφυγμού, κορεσμός αρτηριακού αίματος), ενώ στην αρχή και στο τέλος της θεραπείας γίνονται ειδικές πνευμονολογικές εξετάσεις όπως η σπιρομέτρηση και η μέτρηση του εκπνεόμενου μονοξειδίου του άνθρακα.

Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθείται στο ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Το κάπνισμα είναι, όπως αναφέραμε, μία ιδιαίτερα εθιστική συνήθεια. Για τον λόγο αυτό η διακοπή του απαιτεί συστηματική προσπάθεια Παρόλο που η διάρκεια της παρακολούθησης του καπνιστή στο ιατρείο διαρκεί μερικούς μήνες, ο καπνιστής σταματά να καπνίζει τις πρώτες ημέρες! Το τυπικό πρόγραμμα επισκέψεων που ακολουθείται στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος φαίνεται παρακάτω.

Κατά την διάρκεια της θεραπείας ο καπνιστής παροτρύνεται να επικοινωνεί με τον ιατρό για οτιδήποτε τον απασχολεί ενώ μετά την διακοπή της (θεραπείας) η επικοινωνία με τον πρώην καπνιστή διατηρείται για τουλάχιστον ένα έτος. Κατά τη διάρκεια της θεραπείας και στα μεσοδιαστήματα των επισκέψεων ο ιατρός μπορεί να επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον καπνιστή για να επιτυγχάνεται η μέγιστη δυνατή αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Ο λόγος της ¨εντατικής¨ αυτής παρακολούθησης είναι κυρίως η έγκαιρη πρόληψη

Αποκορώνου 68-70, Χανιά Τηλ./Fax: 28210 72880 - Κινητό: 6973346237 E-mail: stelios@vittorakis.com - www.vittorakis.com

Γ

νωρίζετε ότι το κάπνισμα είναι η πρώτη αιτία θανάτου που μπορεί να προληφθεί στον σύγχρονο κόσμο? Ότι δηλαδή αν μπορέσουμε να το εξαλείψουμε θα σώζουμε ετησίως περισσότερους ανθρώπους συγκριτικά με την θεραπεία της αρτηριακής πίεσης, του διαβήτη, της χοληστερίνης κ.α. Κάθε χρόνο πεθαίνουν από το κάπνισμα πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως και περίπου 24 χιλιάδες Έλληνες. Είναι αιτία για παθήσεις που υποβαθμίζουν σημαντικά την ποιότητα της ζωής μας. Ο ευκολότερος τόπος να κόψει κάποιος το κάπνισμα είναι με τη βοήθεια που θα λάβει στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος. Και αυτό διότι έχει μετρηθεί ότι μόνοι τους καταφέρνουν και κόβουν το κάπνισμα λιγότεροι από 5 στους 100 ανθρώπους, ενώ στο ιατρείο διακοπής του καπνίσματος τα ποσοστά ξεπερνούν το 80%.

Τι είναι το ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Χρησιμοποιούμε τον όρο ιατρείο διακοπής καπνίσματος για να περιγράψουμε την σύγχρονη, μελετημένη και αποδεδειγμένη επιστημονικά διαδικασία διακοπής του καπνίσματος που γίνεται στα ιδιωτικά ιατρεία πνευμονολόγων και σε μερικά νοσοκομεία. Οι πνευμονολόγοι που ασχολούνται με τη διακοπή του καπνίσματος έχουν λάβει ειδική εκπαίδευση κατά την περίοδο της ειδίκευσης τους αλλά και μετέπειτα σε ειδικά σεμινάρια που οργανώνονται τακτικά από την Ελληνική και Ευρωπαϊκή Πνευμονολογική Εταιρία. Και αυτό διότι το κάπνισμα θεωρείται ως μία ακόμη

νόσος, αφού σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό υγείας πληροί τα διαγνωστικά κριτήρια της εθιστικής συνήθειας. Ο εθισμός στο τσιγάρο είναι προφανής καθώς ο καπνιστής έχει έντονη επιθυμία και αδυνατεί να περιορίσει την χρήση του αναπτύσσοντας ταχέως συμπτώματα στέρησης σε κάθε τέτοια προσπάθεια. Ταξινόμηση Εξαρτησιογόνων ουσιών (κλίμακα 1 – 3) Μέση Ψυχολογική Φυσική Ουσία Ευχαρίστηση εξάρτηση εξάρτηση εξάρτηση Ηρωίνη 3 3 3 3 Κοκαΐνη 2,39 3 2,8 1,3 Κάπνισμα 2,21 2,3 2,6 1,8 Αλκοόλ 1,93 2,3 2,3 1,6 Αμφεταμίνες 1,67 2 1,9 1,1 Κάνναβη 1,51 1,9 1,7 0,8 Επιπλέον έχει ανάγκη για ολοένα και περισσότερη χρήση του (ανάπτυξη ανοχής) και καπνίζει παρά τις απαγορεύσεις, τους περιορισμούς και τις ενδείξεις για τη βλαπτική επίδραση στην υγεία. Συγκριτικά με άλλες απολαύσεις το κάπνισμα αποτελεί προτεραιότητα για τον καπνιστή και μετά από κάθε επιτυχή διακοπή του τα ποσοστά υποτροπής είναι υψηλά. Το γεγονός ότι το κάπνισμα είναι μία εθιστική συνήθεια οφείλεται σε μία μόνο από τις 4000 βλαβερές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση του τσιγάρου: την νικοτίνη (Εικόνα 2). Η νικοτίνη είναι μία ισχυρή εξαρτη

Εικόνα 1. Πρόγραμμα επισκέψεων ιατρείου διακοπής καπνίσματος Από το διάγραμμα φαίνεται ότι σε κάθε επίσκεψη στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος γίνεται ένας βασικός έλεγχος ακριβώς όπως συμβαίνει σε όλα τα νοσήματα που αντιμετωπίζει ο πνευμονολόγος.

των υποτροπών που δεν είναι σπάνιες σε μία τόσο εθιστική συνήθεια. Παρατηρείστε ξανά στο διάγραμμα ότι πρακτικά όλοι σταματούν να καπνίζουν τις πρώτες ημέρες της θεραπείας!

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 227

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

2.Βαρενικλίνη (Champix) Η βαρενικλίνη δρα στον εγκέφαλο και μειώνει τα στερητικά συμπτώματα αλλά και την ευχαρίστηση που προσφέρει η νικοτίνη, προκαλώντας στον καπνιστή ένα αίσθημα κορεσμού, ότι δηλαδή έχει ήδη καπνίσει. Είναι από τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τη διακοπή. Σε μερικούς καπνιστές μπορεί να προκαλέσει ήπια ναυτία και αληθοφανή όνειρα (όσο το λαμβάνουν) που πρακτικά ποτέ δεν αποτελούν αιτία διακοπής της αγωγής καθώς υποχωρούν με την πάροδο των ημερών.

3. Βουπροπιόνη Η βουπροπιόνη είναι ένα φάρμακο που βοηθά στην διακοπή του καπνίσματος, το οποίο παρεμπίπτοντος έχει βρεθεί ότι έχει και ήπιες αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Μπορεί να ληφθεί και σε συνδυασμό με υποκατάστατα νικοτίνης. Βοηθά στην διατήρηση του σωματικού βάρους κατά την διακοπή. Μπορεί να προκαλέσει αϋπνία και δεν πρέπει να χορηγείται σε καπνιστές κάτω των 18 ετών, σε ιστορικό επιληψίας και άλλες παθήσεις.

Εικόνα 2. Οι βλαβερές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση του καπνού. Ποιες εξετάσεις γίνονται στο ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος μπορούμε εύκολα και με ακρίβεια να: 1. υπολογίσουμε τον βαθμό της εξάρτησης στη νικοτίνη με ειδικά ερωτηματολόγια.

2. μετρήσουμε με ειδικό μηχάνημα την συσσώρευση στον οργανισμό σου του μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και να αξιολογήσουμε τόσο την εξάρτηση όσο και τον έναν σημαντικό διαρκή κίνδυνο που διατρέχεις καπνίζοντας. Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα άχρωμο και άοσμο δηλητηριώδες αέριο που παράγεται με το κάπνισμα. Είναι δηλητηριώδες γιατί στερεί από το αίμα τη δυνατότητα να μεταφέρει το οξυγόνο στα όργανα του σώματος με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται ανάλογα ζωτικά όργανα όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος. Οι θάνατοι που έχουν αναφερθεί στο παρελθόν από την καύση κάρβουνων (πχ. μαγκάλια) σε εσωτερικούς χώρους οφείλονται στο CO. 3. προσδιορίσουμε την βλάβη που έχει προκαλέσει το κάπνισμα στους πνεύμονες με την απλή σπιρομέτρηση και πιο αναλυτικά με τον Πλήρη Λειτουργικό Έλεγχο της Αναπνοής που διαθέτει το ιατρείο 4. Να υπολογίσουμε την ηλικία που έχει ο πνεύμονας σας, να δούμε δηλαδή πόσο έχει γεράσει πρώιμα λόγω του καπνίσματος με την σπιρομέτρηση.

5. μετρήσουμε το οξυγόνο στο αίμα, ανώδυνα με την μέτρηση του κορεσμού του αρτηριακού αίματος ή πιο ειδικά με μέτρηση αερίων αίματος, όταν χρειάζεται. Οι παραπάνω εξετάσεις μπορούν να γίνουν μόνο σε πλήρως εξοπλισμένα πνευμονολογικά ιατρεία.

228 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να με βοηθήσουν; Ο καπνιστής ενδέχεται να λάβει κάποια φαρμακευτική αγωγή για την διακοπή του καπνίσματος. Η απόφαση για χορήγηση θεραπείας συναποφασίζεται με τον καπνιστή κατά την πρώτη επίσκεψη στο ιατρείο αφού ληφθεί

το ιατρικό του ιστορικό (γενικό και προσαρμοσμένο στο κάπνισμα) και υπολογιστεί ο βαθμούς εξάρτησης στη νικοτίνη ( ερωτηματολόγια, CO, σπιρομέτρηση). Η χορήγηση ειδικής για την διακοπή του καπνίσματος αγωγής μειώνει τα στερητικά συμπτώματα και καθιστά την απεξάρτηση από τη νικοτίνη, μία απλή και εξαιρετικά ασφαλής διαδικασία. Η φαρμακευτική αγωγή που πιθανόν χορηγηθεί είναι εξειδικευμένη και ρυθμισμένη κατάλληλα για τον συγκεκριμένο καπνιστή και διαρκεί 2-3 μήνες. Ο καπνιστής δεν θα πρέπει να προβληματίζεται για την πιθανή χορήγηση φαρμάκων ούτε να επηρεάζεται από πληροφορίες που μπορεί να βρει στο διαδίκτυο ή στο κοντινό του περιβάλλον. Τα φάρμακα που υπάρχουν για τη διακοπή του καπνίσματος είναι εξαιρετικά ασφαλή αρκεί να χορηγούνται όπως όλα τα φάρμακα, δηλαδή με καθοδήγηση του ειδικού, σύμφωνα με τις ενδείξεις και στη σωστή- συχνά ρυθμιζόμενη δοσολογία. Τότε μόνο επιτυγχάνεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα χωρίς τον κίνδυνο παρενεργειών. Και μην ξεχνάτε ότι με τον σύντομο τρόπο αυτό σταματάτε πολύ γρήγορα μία βλαβερή και μακροχρόνια συνήθεια. Μερικά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε είναι: 1. Υποκατάστατα νικοτίνης. Τα υποκατάστατα νικοτίνης δρουν προσφέροντας στον οργανισμό την νικοτίνη αντί για το τσιγάρο και επομένως μειώνουν σε σημαντικό βαθμό τα συμπτώματα στέρησης και την ανάγκη για κάπνισμα. Φυσικά δεν περιέχουν τις υπόλοιπες 4000 περίπου βλαβερές ουσίες του τσιγάρου. Επίσης ο τρόπος που απελευθερώνουν την νικοτίνη και τα επίπεδα που δημιουργούν είναι διαφορετικά από το τσιγάρο οδηγώντας έτσι σταδιακά στην απεξάρτηση. Υπάρχουν σε μορφή εισπνοής τσιγάρου, τσίχλας, καραμέλας, ρινικού σπρέι, και αυτοκόλλητου-εμπλάστρου. Καμία μορφή δεν υπερέχει, αλλά συχνότερα χρησιμοποιούμε συνδυασμό εμπλάστρου και κάποιας άλλης μορφής. Αυτό, καθώς και την δοσολογία, θα τα αποφασίσει ο πνευμονολόγος σας.

Στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος οι καπνιστές σταματούν το τσιγάρο σε ποσοστό πάνω από 80%. Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, μόνοι τους σταματούν το κάπνισμα περίπου 5 στους 100 καπνιστές… Άλλες μέθοδοι διακοπής καπνίσματος Ηλεκτρονικά τσιγάρα: Τα τελευταία χρόνια έχουν προωθηθεί για εμπορικούς λόγους ως ασφαλή υποκατάστατα του τσιγάρου και έχουν μάλιστα μεγάλη διείσδυση ειδικά στους νέους. Πρέπει να αποφεύγεις την χρήση τους καθώς κυκλοφορούν στο εμπόριο παρόλο που είναι αποδεδειγμένως αναποτελεσματικά, ενώ υπάρχουν πλέον πολλές μελέτες που αποδεικνύουν την βλαβερή τους δράση. Για παράδειγμα, βρέθηκαν πολλά ηλεκτρονικά τσιγάρα που απελευθέρωναν ουσίες είτε καρκινογόνες (πχ διαιθυλενογλυκόλη ουσία των αντιψυκτικών του αυτοκινήτου), είτε μη αναμενόμενες (amino-tadalafil, rimonabant, cannabis, vodka), ή τέλος περιείχαν νικοτίνη σε τοξικά επίπεδα. Επίσης μελέτες απέδειξαν ότι επηρεάζουν αρνητικά την λειτουργία του πνεύμονα, όπως αυτή μετράται με τα σύγχρονα σπιρόμετρα, ενώ πρόσφατα βρέθηκε ότι προδιαθέτουν για σοβαρές λοιμώξεις και επιπλοκές (υγρό στον πνεύμοναπλευριτική συλλογή). Ακόμη και αν κάποτε τροποποιηθούν και γίνουν ασφαλή, με σαφές περιεχόμενο και δοσολογία, δεν θα πρέπει να λαμβάνονται χωρίς παρακολούθηση. Άλλωστε, δεν είναι σωστό να αντικαθιστάμε μία βλαβερή συνήθεια και ένα αρνητικό πρότυπο με άλλα πιθανώς λιγότερο βλαβερά. Βελονισμός: Παρόλο που μελέτες δεν έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα του, εάν συμμετέχεις σε κάποιο πρόγραμμα, δεν καπνίζεις και νιώθεις ότι ο βελονισμός σε βοηθάει, δεν είναι αναγκαίο να διακόψεις. Άλλωστε η «εικονική» (placebo-ψυχολογική) δράση κάθε μεθόδου είναι καλοδεχούμενη εάν αυτή έχει θετικά αποτελέσματα. Ομοίως δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος μέθοδοι όπως η θεραπεία με laser, η πιεσοθεραπεία, η ηλεκτροδιέγερση και η ύπνωση. Γιατί πρέπει να κόψω το κάπνισμα- Ποια είναι τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματός; Σταματώντας το κάπνισμα ξεκινά το ταξίδι για μία καινούρια-καθαρή ζωή απαλλαγμένη από την διαρκή εξάρτηση, τον βήχα και τον διαρκή κίνδυνο.

Το να διακόψεις το κάπνισμα είναι ένα δώρο ζωής. Μία απόφαση που βελτιώνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τη ζωή σου και των οικείων σου από όλες τις απόψεις. Προστάτευσε το σώμα σου, την οικογένειά σου, τους φίλους σου, το περιβάλλον! 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 229

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

2.Βαρενικλίνη (Champix) Η βαρενικλίνη δρα στον εγκέφαλο και μειώνει τα στερητικά συμπτώματα αλλά και την ευχαρίστηση που προσφέρει η νικοτίνη, προκαλώντας στον καπνιστή ένα αίσθημα κορεσμού, ότι δηλαδή έχει ήδη καπνίσει. Είναι από τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για τη διακοπή. Σε μερικούς καπνιστές μπορεί να προκαλέσει ήπια ναυτία και αληθοφανή όνειρα (όσο το λαμβάνουν) που πρακτικά ποτέ δεν αποτελούν αιτία διακοπής της αγωγής καθώς υποχωρούν με την πάροδο των ημερών.

3. Βουπροπιόνη Η βουπροπιόνη είναι ένα φάρμακο που βοηθά στην διακοπή του καπνίσματος, το οποίο παρεμπίπτοντος έχει βρεθεί ότι έχει και ήπιες αντικαταθλιπτικές ιδιότητες. Μπορεί να ληφθεί και σε συνδυασμό με υποκατάστατα νικοτίνης. Βοηθά στην διατήρηση του σωματικού βάρους κατά την διακοπή. Μπορεί να προκαλέσει αϋπνία και δεν πρέπει να χορηγείται σε καπνιστές κάτω των 18 ετών, σε ιστορικό επιληψίας και άλλες παθήσεις.

Εικόνα 2. Οι βλαβερές ουσίες που εκλύονται κατά την καύση του καπνού. Ποιες εξετάσεις γίνονται στο ΙΑΤΡΕΙΟ ΔΙΑΚΟΠΗΣ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ; Στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος μπορούμε εύκολα και με ακρίβεια να: 1. υπολογίσουμε τον βαθμό της εξάρτησης στη νικοτίνη με ειδικά ερωτηματολόγια.

2. μετρήσουμε με ειδικό μηχάνημα την συσσώρευση στον οργανισμό σου του μονοξειδίου του άνθρακα (CO) και να αξιολογήσουμε τόσο την εξάρτηση όσο και τον έναν σημαντικό διαρκή κίνδυνο που διατρέχεις καπνίζοντας. Το μονοξείδιο του άνθρακα είναι ένα άχρωμο και άοσμο δηλητηριώδες αέριο που παράγεται με το κάπνισμα. Είναι δηλητηριώδες γιατί στερεί από το αίμα τη δυνατότητα να μεταφέρει το οξυγόνο στα όργανα του σώματος με αποτέλεσμα να επιβαρύνονται ανάλογα ζωτικά όργανα όπως η καρδιά και ο εγκέφαλος. Οι θάνατοι που έχουν αναφερθεί στο παρελθόν από την καύση κάρβουνων (πχ. μαγκάλια) σε εσωτερικούς χώρους οφείλονται στο CO. 3. προσδιορίσουμε την βλάβη που έχει προκαλέσει το κάπνισμα στους πνεύμονες με την απλή σπιρομέτρηση και πιο αναλυτικά με τον Πλήρη Λειτουργικό Έλεγχο της Αναπνοής που διαθέτει το ιατρείο 4. Να υπολογίσουμε την ηλικία που έχει ο πνεύμονας σας, να δούμε δηλαδή πόσο έχει γεράσει πρώιμα λόγω του καπνίσματος με την σπιρομέτρηση.

5. μετρήσουμε το οξυγόνο στο αίμα, ανώδυνα με την μέτρηση του κορεσμού του αρτηριακού αίματος ή πιο ειδικά με μέτρηση αερίων αίματος, όταν χρειάζεται. Οι παραπάνω εξετάσεις μπορούν να γίνουν μόνο σε πλήρως εξοπλισμένα πνευμονολογικά ιατρεία.

228 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Υπάρχουν φάρμακα που μπορούν να με βοηθήσουν; Ο καπνιστής ενδέχεται να λάβει κάποια φαρμακευτική αγωγή για την διακοπή του καπνίσματος. Η απόφαση για χορήγηση θεραπείας συναποφασίζεται με τον καπνιστή κατά την πρώτη επίσκεψη στο ιατρείο αφού ληφθεί

το ιατρικό του ιστορικό (γενικό και προσαρμοσμένο στο κάπνισμα) και υπολογιστεί ο βαθμούς εξάρτησης στη νικοτίνη ( ερωτηματολόγια, CO, σπιρομέτρηση). Η χορήγηση ειδικής για την διακοπή του καπνίσματος αγωγής μειώνει τα στερητικά συμπτώματα και καθιστά την απεξάρτηση από τη νικοτίνη, μία απλή και εξαιρετικά ασφαλής διαδικασία. Η φαρμακευτική αγωγή που πιθανόν χορηγηθεί είναι εξειδικευμένη και ρυθμισμένη κατάλληλα για τον συγκεκριμένο καπνιστή και διαρκεί 2-3 μήνες. Ο καπνιστής δεν θα πρέπει να προβληματίζεται για την πιθανή χορήγηση φαρμάκων ούτε να επηρεάζεται από πληροφορίες που μπορεί να βρει στο διαδίκτυο ή στο κοντινό του περιβάλλον. Τα φάρμακα που υπάρχουν για τη διακοπή του καπνίσματος είναι εξαιρετικά ασφαλή αρκεί να χορηγούνται όπως όλα τα φάρμακα, δηλαδή με καθοδήγηση του ειδικού, σύμφωνα με τις ενδείξεις και στη σωστή- συχνά ρυθμιζόμενη δοσολογία. Τότε μόνο επιτυγχάνεται η μέγιστη αποτελεσματικότητα χωρίς τον κίνδυνο παρενεργειών. Και μην ξεχνάτε ότι με τον σύντομο τρόπο αυτό σταματάτε πολύ γρήγορα μία βλαβερή και μακροχρόνια συνήθεια. Μερικά από τα φάρμακα που χρησιμοποιούμε είναι: 1. Υποκατάστατα νικοτίνης. Τα υποκατάστατα νικοτίνης δρουν προσφέροντας στον οργανισμό την νικοτίνη αντί για το τσιγάρο και επομένως μειώνουν σε σημαντικό βαθμό τα συμπτώματα στέρησης και την ανάγκη για κάπνισμα. Φυσικά δεν περιέχουν τις υπόλοιπες 4000 περίπου βλαβερές ουσίες του τσιγάρου. Επίσης ο τρόπος που απελευθερώνουν την νικοτίνη και τα επίπεδα που δημιουργούν είναι διαφορετικά από το τσιγάρο οδηγώντας έτσι σταδιακά στην απεξάρτηση. Υπάρχουν σε μορφή εισπνοής τσιγάρου, τσίχλας, καραμέλας, ρινικού σπρέι, και αυτοκόλλητου-εμπλάστρου. Καμία μορφή δεν υπερέχει, αλλά συχνότερα χρησιμοποιούμε συνδυασμό εμπλάστρου και κάποιας άλλης μορφής. Αυτό, καθώς και την δοσολογία, θα τα αποφασίσει ο πνευμονολόγος σας.

Στο ιατρείο διακοπής καπνίσματος οι καπνιστές σταματούν το τσιγάρο σε ποσοστό πάνω από 80%. Σύμφωνα με επιδημιολογικές μελέτες, μόνοι τους σταματούν το κάπνισμα περίπου 5 στους 100 καπνιστές… Άλλες μέθοδοι διακοπής καπνίσματος Ηλεκτρονικά τσιγάρα: Τα τελευταία χρόνια έχουν προωθηθεί για εμπορικούς λόγους ως ασφαλή υποκατάστατα του τσιγάρου και έχουν μάλιστα μεγάλη διείσδυση ειδικά στους νέους. Πρέπει να αποφεύγεις την χρήση τους καθώς κυκλοφορούν στο εμπόριο παρόλο που είναι αποδεδειγμένως αναποτελεσματικά, ενώ υπάρχουν πλέον πολλές μελέτες που αποδεικνύουν την βλαβερή τους δράση. Για παράδειγμα, βρέθηκαν πολλά ηλεκτρονικά τσιγάρα που απελευθέρωναν ουσίες είτε καρκινογόνες (πχ διαιθυλενογλυκόλη ουσία των αντιψυκτικών του αυτοκινήτου), είτε μη αναμενόμενες (amino-tadalafil, rimonabant, cannabis, vodka), ή τέλος περιείχαν νικοτίνη σε τοξικά επίπεδα. Επίσης μελέτες απέδειξαν ότι επηρεάζουν αρνητικά την λειτουργία του πνεύμονα, όπως αυτή μετράται με τα σύγχρονα σπιρόμετρα, ενώ πρόσφατα βρέθηκε ότι προδιαθέτουν για σοβαρές λοιμώξεις και επιπλοκές (υγρό στον πνεύμοναπλευριτική συλλογή). Ακόμη και αν κάποτε τροποποιηθούν και γίνουν ασφαλή, με σαφές περιεχόμενο και δοσολογία, δεν θα πρέπει να λαμβάνονται χωρίς παρακολούθηση. Άλλωστε, δεν είναι σωστό να αντικαθιστάμε μία βλαβερή συνήθεια και ένα αρνητικό πρότυπο με άλλα πιθανώς λιγότερο βλαβερά. Βελονισμός: Παρόλο που μελέτες δεν έχουν αποδείξει την αποτελεσματικότητα του, εάν συμμετέχεις σε κάποιο πρόγραμμα, δεν καπνίζεις και νιώθεις ότι ο βελονισμός σε βοηθάει, δεν είναι αναγκαίο να διακόψεις. Άλλωστε η «εικονική» (placebo-ψυχολογική) δράση κάθε μεθόδου είναι καλοδεχούμενη εάν αυτή έχει θετικά αποτελέσματα. Ομοίως δεν υπάρχει καμία απολύτως ένδειξη ότι βοηθούν στη διακοπή του καπνίσματος μέθοδοι όπως η θεραπεία με laser, η πιεσοθεραπεία, η ηλεκτροδιέγερση και η ύπνωση. Γιατί πρέπει να κόψω το κάπνισμα- Ποια είναι τα οφέλη της διακοπής του καπνίσματός; Σταματώντας το κάπνισμα ξεκινά το ταξίδι για μία καινούρια-καθαρή ζωή απαλλαγμένη από την διαρκή εξάρτηση, τον βήχα και τον διαρκή κίνδυνο.

Το να διακόψεις το κάπνισμα είναι ένα δώρο ζωής. Μία απόφαση που βελτιώνει βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα τη ζωή σου και των οικείων σου από όλες τις απόψεις. Προστάτευσε το σώμα σου, την οικογένειά σου, τους φίλους σου, το περιβάλλον! 

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 229

ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ

Προστατίτιδα: Ο «πονοκέφαλος» των αντρών

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 2821 113283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

Η

προστατίτιδα είναι μία εξαιρετικά συχνή κατάσταση που σχετίζεται συνήθως με φλεγμονή του προστάτη αδένα και κάποιες φορές φλεγμονή γύρω από αυτόν. Υπάρχουν διάφοροι τύποι με διαφορετική κλινική εικόνα και αντιμετώπιση. Κάποιοι άνδρες θα βιώσουν εξαιρετικά ισχυρό πόνο , κάποιοι όχι και κάποιοι θα βρεθούν κάπου ανάμεσα επηρεάζοντας, συχνά σημαντικά, την ποιότητα ζωής.

αιτιολογία της ακόμα δεν είναι απόλυτα γνωστή. Φαίνεται να αφορά το 15-30% του ανδρικού πληθυσμού! Υπάρχει μία ευρεία γκάμα συμπτωμάτων, με κυρίαρχο τον πόνο, που μπορεί να υπάρχει από την περιοχή του ομφαλού, μέχρι τα γεννητικά όργανα, το περίνεο και τον μηρό. Εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις και δεν υπάρχει απόλυτη θεραπεία από τη στιγμή που η αιτιολογία δεν είναι πλήρως γνωστή.

Οι μορφές προστατίτιδας είναι: • Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα. Είναι η ποιο σπάνια, αλλά η πλέον αναγνωρίσιμη. Έχει συνήθως βαριά κλινική εικόνα και εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, ρίγος, καύσος κατά την ούρηση και πολλές φορές αιματουρία. Αποτελεί μία βαριά λοίμωξη και είναι συχνή αιτία σήψης ,ειδικά σε ασθενείς με πεσμένη άμυνα του οργανισμού (διαβητικοί, ανοσοκατεσταλμένοι, νεφροπαθείς κ.α.). Το μικρόβιο που συνήθως απομονώνεται είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia Coli). Συχνά χρειάζεται ενδονοσοκομειακή φροντίδα και παρακολούθηση. Η διάρκεια θεραπείας είναι 2030 ημέρες.

• Η ασυμπτωματική προστατίτιδα: Δεν υπάρχουν συμπτώματα και συνήθως η διάγνωση γίνεται με το μικροσκόπιο από τον παθολογανατόμο μετά από βιοψία του προστάτη.

• Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα. Οφείλεται και αυτή σε μικρόβιο, αλλά τα συμπτώματα είναι ποιο ήπια, δεν υπάρχει πυρετός και εγκαθίσταται σταδιακά. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ,αλλά συνήθως σε νέους και μεσήλικες άνδρες.

230 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

στατίτιδας / χρόνιου πυελικού άλγους κάθε άρρωστος είναι διαφορετικός και μπορεί να εμφανίζει μία μεγάλη γκάμα συμπτωμάτων (πόνο στους όρχεις, χαμηλά στην κοιλιά, στο περίνεο , στο μηρό κτλ). Αυτό πολλές φορές μπορεί να αποδίδεται αρχικά σε άλλα όργανα ,όπως το έντερο. Επίσης στην αβακτηριακή προστατίτιδα, ο ουρολόγος δεν καταφέρνει να απομονώσει κάποιο μικρόβιο, ακόμα και μετά από μάλαξη του προστάτη.

• Η χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα / σύνδρομο του χρόνιου πυελικού άλγους. Είναι η συχνότερη μορφή. Δεν καταφέρνουμε να απομονώσουμε κάποιο μικροοργανισμό και η ακριβής

Συχνές ερωτήσεις ασθενών με διαγνωσμένη προστατίτιδα: Έχω προστατίτιδα. Σχετίζεται με τον καρκίνο του προστάτη; Όχι! Η προστατίτιδα οποιασδήποτε μορφής δεν σχετίζεται με τον καρκίνο του προστάτη, ο οποίος στα αρχικά του στάδια είναι σχεδόν πάντα ασυμπτωματικός. Παρόλο ότι η φλεγμονή του προστάτη μπορεί να αυξήσει στο αίμα τα επίπεδα PSA ,δεν είναι σημείο καρκίνου. Οι ασθενείς με χρόνια προστατίτιδα πρέπει να ενημερώνονται ότι δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο στο μέλλον. Έχουν δηλαδή την ίδια πιθανότητα με αυτή του γενικού πληθυσμού. Γιατί οι γιατροί έχουν πολλές φορές πρόβλημα στη διάγνωση της προστατίτιδας; Η οξεία προστατίτιδα διαγιγνώσκεται εύκολα λόγω της έντονης κλινικής εικόνας (πυρετός, ρίγος, κάψιμο στην ούρηση ,αιματουρία κτλ). Στις περιπτώσεις χρόνιας προ

Πώς μπορεί η προστατίτιδα να επηρεάσει τη ζωή του άνδρα; Πολλές φορές δυστυχώς επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής και μπορεί να είναι ο εφιάλτης του ασθενούς. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι έντονα και υπάρχει ο φόβος ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει. Σε κάποιους άνδρες δεν υπάρχει ανακούφιση των συμπτωμάτων παρά τις προτεινόμενες θεραπείες. Στο χρόνιο πυελικό άλγος η νόσος εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις. Έχω προστατίτιδα. Μεταδίδεται σεξουαλικά; Η βακτηριακή προστατίτιδα δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη. Επίσης δε μεταδίδεται μέσω της τουαλέτας. Οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα με τη χρήση της ίδιας τουαλέτας από την υπόλοιπη οικογένεια. Για τη μη βακτηριακή προστατίτιδα ακόμα έχουμε ερωτηματικά. Υπάρχουν δημοσιεύσεις που ενοχοποιούν τα χλαμύδια, που είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι μικροοργανισμοί. Γίνονται μελέτες σήμερα σε αυτό το αντικείμενο και αναμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα.

θεραπεία σε αυτή την περίπτωση είναι πλήρης. Δουλειά του ουρολόγου είναι να αποκλείσει άλλους λόγους που προκάλεσαν την λοίμωξη, όπως η παρουσία πέτρας ή όγκου στην ουροδόχο κύστη. Ποια είναι τα κλειδιά στη διαχείριση της προστατίτιδας; • Σωστή και έγκαιρη διάγνωση από ειδικό γιατρό.

• Η προστατίτιδα δεν μπορεί πάντα να θεραπευτεί πλήρως, αλλά στόχος είναι η σωστή διαχείριση των συμπτωμάτων.

• Η θεραπεία πρέπει να ολοκληρώνεται σύμφωνα με την οδηγία του γιατρού, ακόμα και αν τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει.

• Οι ασθενείς να ενημερώνονται ότι δεν είναι σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη προστατικού καρκίνου.

• Ο άνδρας με χρόνιο πυελικό άλγος μπορεί να ζήσει μία αρκετά φυσιολογική ζωή αν αντιμετωπιστεί με το σωστό τρόπο. 

Έχω χρόνια προστατίτιδα. Γιατί δεν μπορώ πλήρως να θεραπευτώ; Θα προκύψει κάτι καλύτερο στο μέλλον; Η νόσος έχει εξάρσεις και υφέσεις. Ο λόγος που δεν υπάρχει πλήρης ίαση είναι ότι ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα η αιτιολογία της νόσου. Γενικά παγκόσμια γίνεται μεγάλη ερευνητική προσπάθεια σήμερα ,καθώς το πρόβλημα απασχολεί πολύ μεγάλο κομμάτι του ανδρικού πληθυσμού και αναμένονται σύντομα σημαντικές ανακοινώσεις. Έχω οξεία προστατίτιδα. Θα θεραπευτώ πλήρως; Ναι! Με βάση την καλλιέργεια ούρων και το αντιβιόγραμμα, ο ουρολόγος θα σας δώσει κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή για ένα μεγάλο διάστημα 20-30 ημερών. Η

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 231

ΠΡΟΣΤΑΤΙΤΙΔΑ

Προστατίτιδα: Ο «πονοκέφαλος» των αντρών

Παντελής Ηλ. Πατεράκης Χειρουργός Ουρολόγος - Ανδρολόγος Χανιά: Σφακίων 10-12 Καστέλι: Ηρώων Πολυτεχνείου (έναντι Τρ. Χανίων) Τηλ. Χανιά: 2821 113283 Τηλ. Καστέλι: 28220 23010 Κινητό: 6973324750

Η

προστατίτιδα είναι μία εξαιρετικά συχνή κατάσταση που σχετίζεται συνήθως με φλεγμονή του προστάτη αδένα και κάποιες φορές φλεγμονή γύρω από αυτόν. Υπάρχουν διάφοροι τύποι με διαφορετική κλινική εικόνα και αντιμετώπιση. Κάποιοι άνδρες θα βιώσουν εξαιρετικά ισχυρό πόνο , κάποιοι όχι και κάποιοι θα βρεθούν κάπου ανάμεσα επηρεάζοντας, συχνά σημαντικά, την ποιότητα ζωής.

αιτιολογία της ακόμα δεν είναι απόλυτα γνωστή. Φαίνεται να αφορά το 15-30% του ανδρικού πληθυσμού! Υπάρχει μία ευρεία γκάμα συμπτωμάτων, με κυρίαρχο τον πόνο, που μπορεί να υπάρχει από την περιοχή του ομφαλού, μέχρι τα γεννητικά όργανα, το περίνεο και τον μηρό. Εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις και δεν υπάρχει απόλυτη θεραπεία από τη στιγμή που η αιτιολογία δεν είναι πλήρως γνωστή.

Οι μορφές προστατίτιδας είναι: • Η οξεία βακτηριακή προστατίτιδα. Είναι η ποιο σπάνια, αλλά η πλέον αναγνωρίσιμη. Έχει συνήθως βαριά κλινική εικόνα και εκδηλώνεται με υψηλό πυρετό, ρίγος, καύσος κατά την ούρηση και πολλές φορές αιματουρία. Αποτελεί μία βαριά λοίμωξη και είναι συχνή αιτία σήψης ,ειδικά σε ασθενείς με πεσμένη άμυνα του οργανισμού (διαβητικοί, ανοσοκατεσταλμένοι, νεφροπαθείς κ.α.). Το μικρόβιο που συνήθως απομονώνεται είναι το κολοβακτηρίδιο (Escherichia Coli). Συχνά χρειάζεται ενδονοσοκομειακή φροντίδα και παρακολούθηση. Η διάρκεια θεραπείας είναι 2030 ημέρες.

• Η ασυμπτωματική προστατίτιδα: Δεν υπάρχουν συμπτώματα και συνήθως η διάγνωση γίνεται με το μικροσκόπιο από τον παθολογανατόμο μετά από βιοψία του προστάτη.

• Η χρόνια βακτηριακή προστατίτιδα. Οφείλεται και αυτή σε μικρόβιο, αλλά τα συμπτώματα είναι ποιο ήπια, δεν υπάρχει πυρετός και εγκαθίσταται σταδιακά. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία ,αλλά συνήθως σε νέους και μεσήλικες άνδρες.

230 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

στατίτιδας / χρόνιου πυελικού άλγους κάθε άρρωστος είναι διαφορετικός και μπορεί να εμφανίζει μία μεγάλη γκάμα συμπτωμάτων (πόνο στους όρχεις, χαμηλά στην κοιλιά, στο περίνεο , στο μηρό κτλ). Αυτό πολλές φορές μπορεί να αποδίδεται αρχικά σε άλλα όργανα ,όπως το έντερο. Επίσης στην αβακτηριακή προστατίτιδα, ο ουρολόγος δεν καταφέρνει να απομονώσει κάποιο μικρόβιο, ακόμα και μετά από μάλαξη του προστάτη.

• Η χρόνια αβακτηριακή προστατίτιδα / σύνδρομο του χρόνιου πυελικού άλγους. Είναι η συχνότερη μορφή. Δεν καταφέρνουμε να απομονώσουμε κάποιο μικροοργανισμό και η ακριβής

Συχνές ερωτήσεις ασθενών με διαγνωσμένη προστατίτιδα: Έχω προστατίτιδα. Σχετίζεται με τον καρκίνο του προστάτη; Όχι! Η προστατίτιδα οποιασδήποτε μορφής δεν σχετίζεται με τον καρκίνο του προστάτη, ο οποίος στα αρχικά του στάδια είναι σχεδόν πάντα ασυμπτωματικός. Παρόλο ότι η φλεγμονή του προστάτη μπορεί να αυξήσει στο αίμα τα επίπεδα PSA ,δεν είναι σημείο καρκίνου. Οι ασθενείς με χρόνια προστατίτιδα πρέπει να ενημερώνονται ότι δεν έχουν αυξημένη πιθανότητα να αναπτύξουν καρκίνο στο μέλλον. Έχουν δηλαδή την ίδια πιθανότητα με αυτή του γενικού πληθυσμού. Γιατί οι γιατροί έχουν πολλές φορές πρόβλημα στη διάγνωση της προστατίτιδας; Η οξεία προστατίτιδα διαγιγνώσκεται εύκολα λόγω της έντονης κλινικής εικόνας (πυρετός, ρίγος, κάψιμο στην ούρηση ,αιματουρία κτλ). Στις περιπτώσεις χρόνιας προ

Πώς μπορεί η προστατίτιδα να επηρεάσει τη ζωή του άνδρα; Πολλές φορές δυστυχώς επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής και μπορεί να είναι ο εφιάλτης του ασθενούς. Τα συμπτώματα μπορεί να είναι έντονα και υπάρχει ο φόβος ότι κάτι σοβαρό συμβαίνει. Σε κάποιους άνδρες δεν υπάρχει ανακούφιση των συμπτωμάτων παρά τις προτεινόμενες θεραπείες. Στο χρόνιο πυελικό άλγος η νόσος εκδηλώνεται με εξάρσεις και υφέσεις. Έχω προστατίτιδα. Μεταδίδεται σεξουαλικά; Η βακτηριακή προστατίτιδα δεν είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενη. Επίσης δε μεταδίδεται μέσω της τουαλέτας. Οπότε δεν υπάρχει πρόβλημα με τη χρήση της ίδιας τουαλέτας από την υπόλοιπη οικογένεια. Για τη μη βακτηριακή προστατίτιδα ακόμα έχουμε ερωτηματικά. Υπάρχουν δημοσιεύσεις που ενοχοποιούν τα χλαμύδια, που είναι σεξουαλικά μεταδιδόμενοι μικροοργανισμοί. Γίνονται μελέτες σήμερα σε αυτό το αντικείμενο και αναμένουμε με ενδιαφέρον τα αποτελέσματα.

θεραπεία σε αυτή την περίπτωση είναι πλήρης. Δουλειά του ουρολόγου είναι να αποκλείσει άλλους λόγους που προκάλεσαν την λοίμωξη, όπως η παρουσία πέτρας ή όγκου στην ουροδόχο κύστη. Ποια είναι τα κλειδιά στη διαχείριση της προστατίτιδας; • Σωστή και έγκαιρη διάγνωση από ειδικό γιατρό.

• Η προστατίτιδα δεν μπορεί πάντα να θεραπευτεί πλήρως, αλλά στόχος είναι η σωστή διαχείριση των συμπτωμάτων.

• Η θεραπεία πρέπει να ολοκληρώνεται σύμφωνα με την οδηγία του γιατρού, ακόμα και αν τα συμπτώματα έχουν υποχωρήσει.

• Οι ασθενείς να ενημερώνονται ότι δεν είναι σε αυξημένο κίνδυνο για ανάπτυξη προστατικού καρκίνου.

• Ο άνδρας με χρόνιο πυελικό άλγος μπορεί να ζήσει μία αρκετά φυσιολογική ζωή αν αντιμετωπιστεί με το σωστό τρόπο. 

Έχω χρόνια προστατίτιδα. Γιατί δεν μπορώ πλήρως να θεραπευτώ; Θα προκύψει κάτι καλύτερο στο μέλλον; Η νόσος έχει εξάρσεις και υφέσεις. Ο λόγος που δεν υπάρχει πλήρης ίαση είναι ότι ακόμα δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα η αιτιολογία της νόσου. Γενικά παγκόσμια γίνεται μεγάλη ερευνητική προσπάθεια σήμερα ,καθώς το πρόβλημα απασχολεί πολύ μεγάλο κομμάτι του ανδρικού πληθυσμού και αναμένονται σύντομα σημαντικές ανακοινώσεις. Έχω οξεία προστατίτιδα. Θα θεραπευτώ πλήρως; Ναι! Με βάση την καλλιέργεια ούρων και το αντιβιόγραμμα, ο ουρολόγος θα σας δώσει κατάλληλη αντιβιοτική αγωγή για ένα μεγάλο διάστημα 20-30 ημερών. Η

ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ • 231

Κόκκινο κρέας και Καρκίνος

XaniaLife

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Ακρωτήρι & Χανιά Life (από το 2006) Γονείς & Παιδί (από το 2011)

Γονείς & Παιδί

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Διαφημιστικά-Ενημερωτικά Έντυπα • Banner-Πανό-Ταμπέλες Κάρτες • Αφίσες • Κατάλογοι (εστιατορίου-μπαρ-καφέ κ.ά.) Λογότυπο • Επιστολόχαρτα • Φάκελα • Συσκευασίες • Διαφημιστικά Δώρα

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ από 1 τεμ. μέχρι...

Offset και Ψηφιακές στις πιο ανταγωνιστικές τιμές

Εμμανουήλ Ι. ΑΛΙΦΙΕΡΑΚΗΣ Ειδικός Καρδιολόγος Ειδικευθείς εις το Παρίσι Τ. Ερευνητής Κέντρου Ερευνών Claude Bernard Αν. Παπανδρέου 63 & Κοραή 1 Πλ. Ι. Αλιφιεράκη, Χανιά Τηλ.: 28210 42782

Η

Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, στις 26/10/2015 ανακοίνωσε ότι το επεξεργασμένο κόκκινο ή λευκό κρέας (μπέικον, σαλάμι, λουκάνικα, αλλαντικά και κονσερβοποιημένα κρέατα) προκαλεί καρκίνο του παχέος εντέρου και πιθανόν αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου στο στομάχι.

Το κόκκινο κρέας (μοσχαρίσιο, αρνίσιο, κατσικίσιο, χοιρινό) πιθανόν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου και ίσως τον κίνδυνο για καρκίνο παγκρέατος και στομάχου.

232 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Συγκεκριμένα και για να μην εξαφανίσουμε το κόκκινο κρέας και όλα τα είδη επεξεργασμένου κρέατος από την διατροφή μας πρέπει να τονίσουμε ότι οι μελέτες στις οποίες αναφέρεται ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας λένε ότι: «Η κατανάλωση 50 γρ. επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα βρέθηκε να αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου κατά 18%», το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι ο κίνδυνος αυξάνεται μόνο κατά 1-2% στον γενικό πληθυσμό και όσο μεγαλύτερη κατανάλωση τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος. «Η κατανάλωση 100 γρ. κόκκινου κρέατος την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο παχέος εντέρου κατά 17%», το οποίο επίσης πρακτικά σημαίνει μία

Tηλ.: 6945 58 60 68 • E-mail: tzilivakis.ekdoseis@gmail.com

αύξηση κινδύνου στον γενικό πληθυσμό κατά 1-2% για μακροχρόνια κατανάλωση. Λόγω της αναστάτωσης που προκλήθηκε και επειδή το κόκκινο κρέας έχει υψηλή διατροφική αξία, η ίδια η οργάνωση Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας σε νέα ανακοίνωση της στις 29/10/2015 διευκρίνισε ότι δεν συνιστά την αποφυγή επεξεργασμένου ή κόκκινου κρέατος αλλά τη λογική (μέτρια) κατανάλωση τους. Εδώ να τονίσομε ότι από το 1970 στην μελέτη των επτά χωρών, ο πληθυσμός από την Κρήτη ο οποίος κατανάλωνε κρέας μόνο μία φορά την εβδομάδα είχε πολύ λιγότερη θνησιμότητα από καρκίνο σε σχέση με όλους τους άλλους πληθυσμούς μεσογειακούς και μη, οι οποίοι συμμετείχαν στην μελέτη. Αποδεικνύεται για ακόμα μία φορά, ότι η αξία της «κρητικής διατροφής» επιβεβαιώνεται 45 χρόνια μετά, από 800 πλέον επιδημιολογικές μελέτες και δείχνει την αξία της κρητικής πολιτισμικής παράδοσης στο θέμα της διατροφής. Αυτά για όσους αμφισβητούν το γεγονός, ότι ο σύγχρονος ελληνισμός προσφέρει στην ανθρωπότητα. Ας είμαστε υπερήφανοι! 

Κόκκινο κρέας και Καρκίνος

XaniaLife

ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΡΙΟΔΙΚΩΝ Ακρωτήρι & Χανιά Life (από το 2006) Γονείς & Παιδί (από το 2011)

Γονείς & Παιδί

ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ Διαφημιστικά-Ενημερωτικά Έντυπα • Banner-Πανό-Ταμπέλες Κάρτες • Αφίσες • Κατάλογοι (εστιατορίου-μπαρ-καφέ κ.ά.) Λογότυπο • Επιστολόχαρτα • Φάκελα • Συσκευασίες • Διαφημιστικά Δώρα

ΕΚΤΥΠΩΣΕΙΣ από 1 τεμ. μέχρι...

Offset και Ψηφιακές στις πιο ανταγωνιστικές τιμές

Εμμανουήλ Ι. ΑΛΙΦΙΕΡΑΚΗΣ Ειδικός Καρδιολόγος Ειδικευθείς εις το Παρίσι Τ. Ερευνητής Κέντρου Ερευνών Claude Bernard Αν. Παπανδρέου 63 & Κοραή 1 Πλ. Ι. Αλιφιεράκη, Χανιά Τηλ.: 28210 42782

Η

Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας (ΠΟΥ) σε πρόσφατη ανακοίνωσή της, στις 26/10/2015 ανακοίνωσε ότι το επεξεργασμένο κόκκινο ή λευκό κρέας (μπέικον, σαλάμι, λουκάνικα, αλλαντικά και κονσερβοποιημένα κρέατα) προκαλεί καρκίνο του παχέος εντέρου και πιθανόν αυξάνει τον κίνδυνο του καρκίνου στο στομάχι.

Το κόκκινο κρέας (μοσχαρίσιο, αρνίσιο, κατσικίσιο, χοιρινό) πιθανόν αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο του παχέος εντέρου και ίσως τον κίνδυνο για καρκίνο παγκρέατος και στομάχου.

232 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Συγκεκριμένα και για να μην εξαφανίσουμε το κόκκινο κρέας και όλα τα είδη επεξεργασμένου κρέατος από την διατροφή μας πρέπει να τονίσουμε ότι οι μελέτες στις οποίες αναφέρεται ο παγκόσμιος οργανισμός υγείας λένε ότι: «Η κατανάλωση 50 γρ. επεξεργασμένου κρέατος την ημέρα βρέθηκε να αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου παχέος εντέρου κατά 18%», το οποίο πρακτικά σημαίνει ότι ο κίνδυνος αυξάνεται μόνο κατά 1-2% στον γενικό πληθυσμό και όσο μεγαλύτερη κατανάλωση τόσο μεγαλύτερος ο κίνδυνος. «Η κατανάλωση 100 γρ. κόκκινου κρέατος την ημέρα αυξάνει τον κίνδυνο για καρκίνο παχέος εντέρου κατά 17%», το οποίο επίσης πρακτικά σημαίνει μία

Tηλ.: 6945 58 60 68 • E-mail: tzilivakis.ekdoseis@gmail.com

αύξηση κινδύνου στον γενικό πληθυσμό κατά 1-2% για μακροχρόνια κατανάλωση. Λόγω της αναστάτωσης που προκλήθηκε και επειδή το κόκκινο κρέας έχει υψηλή διατροφική αξία, η ίδια η οργάνωση Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας σε νέα ανακοίνωση της στις 29/10/2015 διευκρίνισε ότι δεν συνιστά την αποφυγή επεξεργασμένου ή κόκκινου κρέατος αλλά τη λογική (μέτρια) κατανάλωση τους. Εδώ να τονίσομε ότι από το 1970 στην μελέτη των επτά χωρών, ο πληθυσμός από την Κρήτη ο οποίος κατανάλωνε κρέας μόνο μία φορά την εβδομάδα είχε πολύ λιγότερη θνησιμότητα από καρκίνο σε σχέση με όλους τους άλλους πληθυσμούς μεσογειακούς και μη, οι οποίοι συμμετείχαν στην μελέτη. Αποδεικνύεται για ακόμα μία φορά, ότι η αξία της «κρητικής διατροφής» επιβεβαιώνεται 45 χρόνια μετά, από 800 πλέον επιδημιολογικές μελέτες και δείχνει την αξία της κρητικής πολιτισμικής παράδοσης στο θέμα της διατροφής. Αυτά για όσους αμφισβητούν το γεγονός, ότι ο σύγχρονος ελληνισμός προσφέρει στην ανθρωπότητα. Ας είμαστε υπερήφανοι! 

Πρώτα μαγειρεύει και μετά αναπνέει ΠΑΤΣΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Μάγειρας (γιατί Σεφ δεν θέλει να τον αποκαλούν) Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Μ

ας ήρθε από τα Φάρσαλα του Θεσσαλικού κάμπου, εκεί που τα χωράφια παράγουν όσπρια και τα κατώφλια μυρίζουν ¨σαπουνέ¨. Από μικρός του άρεσε να μαγειρεύει. Τρύπωνε στη κουζίνα, δοκιμάζοντας τα πάντα, παρά τις απαγορεύσεις της μητέρας του. Μάταια φώναζε ο δόλιος πατέρας του να διαβάσει. Αυτός μέσα στις σελίδες των σχολικών βιβλίων έβλεπε μόνο συνταγές. Τα κλάσματα και οι δεκαδικοί αριθμοί μοιάζανε με δοσομετρητές στα παιδικά του μάτια. Το σπίτι της γιαγιάς γίνονταν το καταφύγιο του, μιας και ήταν η μόνη που καταλάβαινε το όνειρό του. Αποφοιτώντας από την Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων νιώθει πανέτοιμος, να βιώσει το πιο μεγάλο θέλω του. Πάνω από είκοσι χρόνια μαγειρεύει, αφήνοντας τη σφραγίδα του σε διάφορα εστιατόρια ανά την Ελλάδα. Τα Χανιά είναι η πόλη που τον κέρδισε και από το 2008 έγινε μόνιμος κάτοικός της. Εμπνέεται και δημιουργεί προσθέτοντας καινούργια υλικά για ξεχωριστές γεύσεις σε νέα παντρέματα. Τα τελευταία χρόνια από την συχνότητα της Τηλεόρασης Κύδων, μας προσκαλεί με το ευγενικό του χαμόγελο στο «κάνε όρεξη», προκαλώντας τον ουρανίσκο μας σε μια σιωπηλή μονομαχία γεύσεων. Ο κόσμος τον αγκαλιάζει και περιμένει στους δέκτες του Δευτέρα και Τετάρτη να αποκαλύψει με τρόπο μοναδικό, τα κρυμμένα στο τσουκάλι του, μαγειρέματα. Η βόλτα με το αυτοκίνητο τον χαλαρώνει. Με ήχους ethnic και jazz μουσικής ταξιδεύει στην ύπαιθρο. Εισπνέει μυρωδιές ανάκατες από δίκταμο, μάραθο, και θυμάρι. Η στιγμή τον εμπνέει. Πλάθει την εικόνα στο μυαλό του και κρατάει σημειώσεις, για να επιστρέψει λίγο αργότερα στη γωνιά της δημιουργίας του, εκεί όπου η αίσθηση του χρόνου εκμηδενίζεται. Αφήνει τη φαντασία του να απογειωθεί πάνω από τη φωτιά που καίει και με τρόπο αριστοτεχνικό ρίχνει τα υλικά του. Απλά και παραδοσιακά, δίνοντας έμφαση στην καλή ποιότητα της πρώτης ύλης. Απεχθάνεται τις πολυσύνθετες συνταγές με υλικά κατά παραγγελία και γεύματα μινιατούρες. Λατρεύει την αυθεντική ελληνική κουζίνα, με τα απλά και φρέσκα μυρωδικά στο πρεβάζι του παραθύρου και τις ζαρντινιέρες. Είναι 40 χρονών γεμάτος ενέργεια για δημιουργία. Ένας αυθεντικός, ταλαντούχος μάγειρας (γιατί σεφ δεν θέλει να τον αποκαλούνε). Ως υπερασπιστής της απλότητας, αγαπάει τα απλά και ανθρώπινα. Σε μικρούς παραδοσιακούς καφενέδες απολαμβάνει το χαρμάνι του ελληνικού καφέ. Του αρέσει να τρώει με φίλους καλούς σε μικρά κουτουκάκια, όπου ταβερνιάρης και πελάτες γίνονται μία παρέα.

Εύκολη τυρόπιτα με γραβιέρα, κασέρι και τυρί κρέμα Προετοιμασία 20΄ - Μαγείρεμα 50΄ Υλικά: • 2 έτοιμα φύλλα σφολιάτας • 400 γρ. γραβιέρα τριμμένη • 350 γρ. κασέρι τριμμένο • 600 γρ. τυρί κρέμα σε θερμοκρασία δωματίου • 2 αυγά μεσαίου μεγέθους • 200 γρ. φρέσκο γάλα • ½ κουταλάκι του γλυκού μοσχοκάρυδο τριμμένο • αλάτι, πιπέρι • λίγο ελαιόλαδο για την επάλειψη του σκεύους • 2 κουταλιές γιαούρτι + 2 κουταλιές ελαιόλαδο για τη επάλειψη της επιφάνειας Εκτέλεση: • Προθερμαίνουμε το φούρνο μας στους 200 βαθμούς με αντιστάσεις και λαδώνουμε καλά ένα στρογγυλό ταψί μα διάμετρο 26-27εκ.

• Βάζουμε τη γραβιέρα, το κασέρι, το τυρί κρέμα, τα αυγά, το γάλα, το μοσχοκάρυδο, αλάτι και πιπέρι σε ένα μεγάλο μπολ και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι, να ενωθούν όλα τα υλικά.

• Απλώνουμε το φύλλο σφολιάτας στο ταψί και από πάνω τοποθετούμε τη γέμιση.

• Καλύπτουμε με το δεύτερο φύλλο σφολιάτας.

• Βάζουμε σε ένα μπολ τις 2 κουταλιές γιαούρτι μαζί με τις 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ανακατεύουμε και αλείφουμε με αυτό το μίγμα την επιφάνεια.

• Με ένα μαχαίρι κάνουμε μικρές χαρακιές στην επιφάνεια της πίτας.

• Την ψήνουμε στο κατώτερο 1/3 του φούρνου για 50΄περίπου, μέχρι να ροδίσει όμορφα.

• Περιμένουμε λίγη ώρα να κρυώσει για να μπορέσουμε να την κόψουμε.

Βασίλη Πατσή σε ευχαριστούμε, που κατάφερες να λοξοδρομήσεις για λίγο από τις γευστικές μαγειρικές περιπλανήσεις σου και να μας αφιερώσεις χρόνο ώστε να γεμίσουμε με νοστιμιά και όμορφη κουβέντα τις σελίδες του «Γονείς & Παιδί». <<

236 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Ποιος είσαι Βασίλη Πατσή και τι έχεις πάθει τελικά με την μαγειρική; Λατρεύω την μαγειρική από μικρός. Οι μυρωδιές ήταν αυτές που με μάγεψαν. Η μανέστρα ήταν το πρώτο μου πιάτο ως παιδί. Μετά το πέρας των σπουδών μου έφτιαξα για την μητέρα μου κοτόπουλο με λαχανικά. Ένιωσε υπερήφανη για τον γιό της και εγώ για το αποτέλεσμα. Δεν θα μπορούσα να ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό στη ζωή μου. Δεν υπάρχει μέρα που να μην σκέφτομαι

να κάνω κάτι, που να έχει άμεση σχέση με την μαγειρική. Το καλοκαίρι που είναι περίοδος τουρισμού εργάζομαι ασταμάτητα χωρίς κανένα ρεπό. Είμαι σε ένα ξενοδοχείο και σε ένα εστιατόριο. Επιμελούμαι όμως τα μενού και σε άλλες επιχειρήσεις εστίασης. Γενικότερα κάνω πολλά και διάφορα πράγματα μαζί με την τηλεοπτική εκπομπή που έχω σε τοπικό κανάλι. Το χειμώνα εστιάζομαι κυρίως στην εκπομπή, όπου απαιτείτε πολύς χρόνος για την προετοιμασία, την επιμέλεια και την παρουσίαση.

Υ.Γ. Εύκολες και γρήγορες συνταγές για εργαζόμενες μανούλες και όχι μόνο...

Πρώτα μαγειρεύει και μετά αναπνέει ΠΑΤΣΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ Μάγειρας (γιατί Σεφ δεν θέλει να τον αποκαλούν) Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >>

Μ

ας ήρθε από τα Φάρσαλα του Θεσσαλικού κάμπου, εκεί που τα χωράφια παράγουν όσπρια και τα κατώφλια μυρίζουν ¨σαπουνέ¨. Από μικρός του άρεσε να μαγειρεύει. Τρύπωνε στη κουζίνα, δοκιμάζοντας τα πάντα, παρά τις απαγορεύσεις της μητέρας του. Μάταια φώναζε ο δόλιος πατέρας του να διαβάσει. Αυτός μέσα στις σελίδες των σχολικών βιβλίων έβλεπε μόνο συνταγές. Τα κλάσματα και οι δεκαδικοί αριθμοί μοιάζανε με δοσομετρητές στα παιδικά του μάτια. Το σπίτι της γιαγιάς γίνονταν το καταφύγιο του, μιας και ήταν η μόνη που καταλάβαινε το όνειρό του. Αποφοιτώντας από την Σχολή Τουριστικών Επαγγελμάτων νιώθει πανέτοιμος, να βιώσει το πιο μεγάλο θέλω του. Πάνω από είκοσι χρόνια μαγειρεύει, αφήνοντας τη σφραγίδα του σε διάφορα εστιατόρια ανά την Ελλάδα. Τα Χανιά είναι η πόλη που τον κέρδισε και από το 2008 έγινε μόνιμος κάτοικός της. Εμπνέεται και δημιουργεί προσθέτοντας καινούργια υλικά για ξεχωριστές γεύσεις σε νέα παντρέματα. Τα τελευταία χρόνια από την συχνότητα της Τηλεόρασης Κύδων, μας προσκαλεί με το ευγενικό του χαμόγελο στο «κάνε όρεξη», προκαλώντας τον ουρανίσκο μας σε μια σιωπηλή μονομαχία γεύσεων. Ο κόσμος τον αγκαλιάζει και περιμένει στους δέκτες του Δευτέρα και Τετάρτη να αποκαλύψει με τρόπο μοναδικό, τα κρυμμένα στο τσουκάλι του, μαγειρέματα. Η βόλτα με το αυτοκίνητο τον χαλαρώνει. Με ήχους ethnic και jazz μουσικής ταξιδεύει στην ύπαιθρο. Εισπνέει μυρωδιές ανάκατες από δίκταμο, μάραθο, και θυμάρι. Η στιγμή τον εμπνέει. Πλάθει την εικόνα στο μυαλό του και κρατάει σημειώσεις, για να επιστρέψει λίγο αργότερα στη γωνιά της δημιουργίας του, εκεί όπου η αίσθηση του χρόνου εκμηδενίζεται. Αφήνει τη φαντασία του να απογειωθεί πάνω από τη φωτιά που καίει και με τρόπο αριστοτεχνικό ρίχνει τα υλικά του. Απλά και παραδοσιακά, δίνοντας έμφαση στην καλή ποιότητα της πρώτης ύλης. Απεχθάνεται τις πολυσύνθετες συνταγές με υλικά κατά παραγγελία και γεύματα μινιατούρες. Λατρεύει την αυθεντική ελληνική κουζίνα, με τα απλά και φρέσκα μυρωδικά στο πρεβάζι του παραθύρου και τις ζαρντινιέρες. Είναι 40 χρονών γεμάτος ενέργεια για δημιουργία. Ένας αυθεντικός, ταλαντούχος μάγειρας (γιατί σεφ δεν θέλει να τον αποκαλούνε). Ως υπερασπιστής της απλότητας, αγαπάει τα απλά και ανθρώπινα. Σε μικρούς παραδοσιακούς καφενέδες απολαμβάνει το χαρμάνι του ελληνικού καφέ. Του αρέσει να τρώει με φίλους καλούς σε μικρά κουτουκάκια, όπου ταβερνιάρης και πελάτες γίνονται μία παρέα.

Εύκολη τυρόπιτα με γραβιέρα, κασέρι και τυρί κρέμα Προετοιμασία 20΄ - Μαγείρεμα 50΄ Υλικά: • 2 έτοιμα φύλλα σφολιάτας • 400 γρ. γραβιέρα τριμμένη • 350 γρ. κασέρι τριμμένο • 600 γρ. τυρί κρέμα σε θερμοκρασία δωματίου • 2 αυγά μεσαίου μεγέθους • 200 γρ. φρέσκο γάλα • ½ κουταλάκι του γλυκού μοσχοκάρυδο τριμμένο • αλάτι, πιπέρι • λίγο ελαιόλαδο για την επάλειψη του σκεύους • 2 κουταλιές γιαούρτι + 2 κουταλιές ελαιόλαδο για τη επάλειψη της επιφάνειας Εκτέλεση: • Προθερμαίνουμε το φούρνο μας στους 200 βαθμούς με αντιστάσεις και λαδώνουμε καλά ένα στρογγυλό ταψί μα διάμετρο 26-27εκ.

• Βάζουμε τη γραβιέρα, το κασέρι, το τυρί κρέμα, τα αυγά, το γάλα, το μοσχοκάρυδο, αλάτι και πιπέρι σε ένα μεγάλο μπολ και ανακατεύουμε με ένα κουτάλι, να ενωθούν όλα τα υλικά.

• Απλώνουμε το φύλλο σφολιάτας στο ταψί και από πάνω τοποθετούμε τη γέμιση.

• Καλύπτουμε με το δεύτερο φύλλο σφολιάτας.

• Βάζουμε σε ένα μπολ τις 2 κουταλιές γιαούρτι μαζί με τις 2 κουταλιές ελαιόλαδο, ανακατεύουμε και αλείφουμε με αυτό το μίγμα την επιφάνεια.

• Με ένα μαχαίρι κάνουμε μικρές χαρακιές στην επιφάνεια της πίτας.

• Την ψήνουμε στο κατώτερο 1/3 του φούρνου για 50΄περίπου, μέχρι να ροδίσει όμορφα.

• Περιμένουμε λίγη ώρα να κρυώσει για να μπορέσουμε να την κόψουμε.

Βασίλη Πατσή σε ευχαριστούμε, που κατάφερες να λοξοδρομήσεις για λίγο από τις γευστικές μαγειρικές περιπλανήσεις σου και να μας αφιερώσεις χρόνο ώστε να γεμίσουμε με νοστιμιά και όμορφη κουβέντα τις σελίδες του «Γονείς & Παιδί». <<

236 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Ποιος είσαι Βασίλη Πατσή και τι έχεις πάθει τελικά με την μαγειρική; Λατρεύω την μαγειρική από μικρός. Οι μυρωδιές ήταν αυτές που με μάγεψαν. Η μανέστρα ήταν το πρώτο μου πιάτο ως παιδί. Μετά το πέρας των σπουδών μου έφτιαξα για την μητέρα μου κοτόπουλο με λαχανικά. Ένιωσε υπερήφανη για τον γιό της και εγώ για το αποτέλεσμα. Δεν θα μπορούσα να ασχοληθώ με κάτι διαφορετικό στη ζωή μου. Δεν υπάρχει μέρα που να μην σκέφτομαι

να κάνω κάτι, που να έχει άμεση σχέση με την μαγειρική. Το καλοκαίρι που είναι περίοδος τουρισμού εργάζομαι ασταμάτητα χωρίς κανένα ρεπό. Είμαι σε ένα ξενοδοχείο και σε ένα εστιατόριο. Επιμελούμαι όμως τα μενού και σε άλλες επιχειρήσεις εστίασης. Γενικότερα κάνω πολλά και διάφορα πράγματα μαζί με την τηλεοπτική εκπομπή που έχω σε τοπικό κανάλι. Το χειμώνα εστιάζομαι κυρίως στην εκπομπή, όπου απαιτείτε πολύς χρόνος για την προετοιμασία, την επιμέλεια και την παρουσίαση.

Υ.Γ. Εύκολες και γρήγορες συνταγές για εργαζόμενες μανούλες και όχι μόνο...

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΤΣΗΣ

Cheesecake με μους Nutella

Τα μεσογειακά υλικά είναι η αδυναμία μου. Τώρα όμως που είμαι στη Κρήτη πειραματίζομαι με τα φρέσκα αρωματικά υλικά που υπάρχουν σε αφθονία στο νησί. Έχω φάει πεντανόστιμη χειμωνιάτικη φρέσκια σαλάτα, στον Αποκόρωνα με δεκαεφτά χόρτα (αγριόπρασο, μιρόνια, καρκαλίθρες, μαδαροσιρίδες κ.α) και λίγες σταγόνες από ξύδι και ελαιόλαδο. Για μένα αυτό είναι γκουρμέ. Πέρα από το ωραίο στημένο πιάτο, για μένα γκουρμέ είναι η καθαρή πρώτη ύλη. Η ψαγμένη πρώτη ύλη την οποία πρέπει να ξέρεις να την πάρεις και να μην την κατακρεουργήσεις, απλά να την αναδείξεις. Μου αρέσει να κάνω και αλλαγές στις παραδοσιακές συνταγές, όπως για παράδειγμα στον μουσακά. Μια σαλάτα που είναι κλασική θα την κάνω αλλιώς. Θέλω να προσθέτω μια διαφορετική πινελιά. ΕΡ.: Έχεις σχεδιάσει κάτι για το μέλλον; Βεβαίως και υπάρχουν κάποια σχέδια. Πρόκειται για κάποια σεμινάρια μαγειρικής που θα πραγματοποιηθούν σε Σχολή Μαγειρικής. Αν φυσικά μου δοθεί η ευκαιρία, σκέφτομαι να κάνω κάτι το οποίο να έχει σχέση με την Κρήτη. Να γράψω ένα βιβλίο, ή να δημιουργήσω ένα χώρο που θα έχει γεύσεις και αρώματα από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Από κάθε τόπο της Ελλάδας θέλω να πάρω ένα υλικό. Από την Αλεξανδρούπολη για παράδειγμα να πάρω τον καβουρμά τους, από τις Σέρρες την πίττα, από τα Φάρσαλα να πάρω το χαλβά τους. Η Ελλάδα είναι γεμάτοι από ξεχωριστές γεύσεις.

238 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Θεωρείς πως υπάρχει ανταγωνισμός στο δικό σας επάγγελμα; Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα. Υπάρχει θεμιτός και αθέμιτος ανταγωνισμός γενικότερα. Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Ορισμένοι νομίζουν ότι είναι πυρηνικοί επιστήμονες της μαγειρικής. Θεωρώ ότι στη ζωή σου πρέπει να είσαι

ταπεινός σε οτιδήποτε κάνεις. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολύ καλοί σεφ και μάγειροι, ο κόσμος όμως τους έχει θεοποιήσει και δεν υπάρχει λόγος. Έχει συμβάλει και η τηλεόραση σε αυτό με την προβολή που γίνεται. Ήθελα να επισημάνω με την ευκαιρία, σε όλα εκείνα τα παιδιά που ονειρεύονται να γίνουνε μεγάλοι σεφ, να μην αναλώνονται στο να βλέπουν εκπομπές μαγειρικής. Αυτό που βλέπουν δεν είναι μαγειρική και διαφέρει κατά πολύ από την πραγματικότητα. Η μαγειρική είναι δύσκολη, απαιτεί πολλές ώρες δουλειάς και προεργασίας. Θέλει υπομονή και μεράκι. ΕΡ.: Έχεις τις γνώσεις, έχεις την εμπειρία. Δέχεσαι εύκολα συμβουλές από παραδοσιακές νοικοκυρές ή φίλους; Υπάρχουν πολλές μαγείρισσες που κάνουν καλό γκουρμέ φαγητό στα χωριά και θα μπορούσαν να σταθούν σε ένα ωραίο εστιατόριο. Τις ψάχνω για να με συμβουλέψουν. Φιλαράκια μαζεύω πολύ συχνά και τους μαγειρεύω. Μετά κάθομαι και ακούω τις κριτικές τους. Όποιος λέει ότι δεν έχει ανάγκη λέει ψέματα. ΕΡ.: Ένα μήνυμα που θα ήθελες να στείλεις στις απλές νοικοκυρές; Να μην αναλώνονται ψάχνοντας να μαγειρέψουν τα πολύ ιδιαίτερα και πολυσύνθετα φαγητά. Να αρκούνται στο απλό. Να μαγειρεύουν απλά και με αγνά υλικά. Διότι παρατηρείτε τελευταία ένας ντόρος γύρω από το εξεζητημένο φαγητό. Έχουν πέσει με τα μούτρα στα cupcake και σε ότι αμερικανιά τους σερβίρουν τα social media. Αντικαταστήστε τα pancake με τις δικιές μας τηγανίτες από αλεύρι, αυγά, ανθότυρο και μέλι κρητικό. Τι πιο αγνό, πιο νόστιμο! Τι πιο ελληνικό!! 

Υλικά Για τη βάση: • 36μπισκότα Oreos θρυμματισμένα • 5 κουταλιές βούτυρο λιωμένο Για τη κρέμα: • 600 γρ. κρέμα γάλακτος με 35% λιπαρά • 5+3 κουταλιές ζάχαρη κρυσταλλική • 2 κουταλιές κακάο • 400 γρ. τυρί κρέμα • 320 γρ. Nutella ή μερέντα • χυμό από 1 λεμόνι • λίγη κρέμα γάλακτος χτυπημένη σε σαντιγί • λίγη τρούφα σοκολάτας Εκτέλεση • Ετοιμάζουμε πρώτα τη βάση. Βάζουμε τα μπισκότα και το βούτυρο σε ένα μπολ μεσαίου μεγέθους κα ανακατεύουμε να ενωθούν καλά. Τα απλώνουμε σε μία φόρμα – δαχτυλίδι με αποσπώμενη βάση και διάμετρο 20-21 εκ.

• Για την κρέμα, με το μίξερ σε σταδιακά αυξανόμενη ταχύτητα χτυπάμε την κρέμα γάλακτος μέχρι να αρχίσει να σφίγγει.

• Σταματάμε τη λειτουργία του μίξερ και προσθέτουμε 5 κουταλιές ζάχαρη και το κακάο. Συνεχίζουμε να δουλεύουμε την κρέμα γάλακτος με το μίξερ μέχρι αν σχηματιστεί μια αρκετά σφιχτή κρέμα. Την τοποθετούμε στο ψυγείο μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε.

• Σε ξεχωριστό μπολ χτυπάμε με το μίξερ το τυρί κρέμα μαζί με τις υπόλοιπες 3 κουταλιές ζάχαρη και τη Nutella. Προσθέτουμε το χυμό του λεμονιού και συνεχίζουμε να δουλεύουμε το μίγμα για λίγη ώρα ακόμα.

• Σταματάμε τη λειτουργία του μίξερ και κουταλιά – κουταλιά ενσωματώνουμε τη χτυπημένη κρέμα γάλακτος στο μίγμα με το τυρί κρέμα κα τη Nutella.

ΒΑΣΙΛΗΣ ΠΑΤΣΗΣ

Cheesecake με μους Nutella

Τα μεσογειακά υλικά είναι η αδυναμία μου. Τώρα όμως που είμαι στη Κρήτη πειραματίζομαι με τα φρέσκα αρωματικά υλικά που υπάρχουν σε αφθονία στο νησί. Έχω φάει πεντανόστιμη χειμωνιάτικη φρέσκια σαλάτα, στον Αποκόρωνα με δεκαεφτά χόρτα (αγριόπρασο, μιρόνια, καρκαλίθρες, μαδαροσιρίδες κ.α) και λίγες σταγόνες από ξύδι και ελαιόλαδο. Για μένα αυτό είναι γκουρμέ. Πέρα από το ωραίο στημένο πιάτο, για μένα γκουρμέ είναι η καθαρή πρώτη ύλη. Η ψαγμένη πρώτη ύλη την οποία πρέπει να ξέρεις να την πάρεις και να μην την κατακρεουργήσεις, απλά να την αναδείξεις. Μου αρέσει να κάνω και αλλαγές στις παραδοσιακές συνταγές, όπως για παράδειγμα στον μουσακά. Μια σαλάτα που είναι κλασική θα την κάνω αλλιώς. Θέλω να προσθέτω μια διαφορετική πινελιά. ΕΡ.: Έχεις σχεδιάσει κάτι για το μέλλον; Βεβαίως και υπάρχουν κάποια σχέδια. Πρόκειται για κάποια σεμινάρια μαγειρικής που θα πραγματοποιηθούν σε Σχολή Μαγειρικής. Αν φυσικά μου δοθεί η ευκαιρία, σκέφτομαι να κάνω κάτι το οποίο να έχει σχέση με την Κρήτη. Να γράψω ένα βιβλίο, ή να δημιουργήσω ένα χώρο που θα έχει γεύσεις και αρώματα από την Κρήτη και την υπόλοιπη Ελλάδα. Από κάθε τόπο της Ελλάδας θέλω να πάρω ένα υλικό. Από την Αλεξανδρούπολη για παράδειγμα να πάρω τον καβουρμά τους, από τις Σέρρες την πίττα, από τα Φάρσαλα να πάρω το χαλβά τους. Η Ελλάδα είναι γεμάτοι από ξεχωριστές γεύσεις.

238 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Θεωρείς πως υπάρχει ανταγωνισμός στο δικό σας επάγγελμα; Αυτό είναι μεγάλη κουβέντα. Υπάρχει θεμιτός και αθέμιτος ανταγωνισμός γενικότερα. Η κατάσταση έχει ξεφύγει. Ορισμένοι νομίζουν ότι είναι πυρηνικοί επιστήμονες της μαγειρικής. Θεωρώ ότι στη ζωή σου πρέπει να είσαι

ταπεινός σε οτιδήποτε κάνεις. Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολύ καλοί σεφ και μάγειροι, ο κόσμος όμως τους έχει θεοποιήσει και δεν υπάρχει λόγος. Έχει συμβάλει και η τηλεόραση σε αυτό με την προβολή που γίνεται. Ήθελα να επισημάνω με την ευκαιρία, σε όλα εκείνα τα παιδιά που ονειρεύονται να γίνουνε μεγάλοι σεφ, να μην αναλώνονται στο να βλέπουν εκπομπές μαγειρικής. Αυτό που βλέπουν δεν είναι μαγειρική και διαφέρει κατά πολύ από την πραγματικότητα. Η μαγειρική είναι δύσκολη, απαιτεί πολλές ώρες δουλειάς και προεργασίας. Θέλει υπομονή και μεράκι. ΕΡ.: Έχεις τις γνώσεις, έχεις την εμπειρία. Δέχεσαι εύκολα συμβουλές από παραδοσιακές νοικοκυρές ή φίλους; Υπάρχουν πολλές μαγείρισσες που κάνουν καλό γκουρμέ φαγητό στα χωριά και θα μπορούσαν να σταθούν σε ένα ωραίο εστιατόριο. Τις ψάχνω για να με συμβουλέψουν. Φιλαράκια μαζεύω πολύ συχνά και τους μαγειρεύω. Μετά κάθομαι και ακούω τις κριτικές τους. Όποιος λέει ότι δεν έχει ανάγκη λέει ψέματα. ΕΡ.: Ένα μήνυμα που θα ήθελες να στείλεις στις απλές νοικοκυρές; Να μην αναλώνονται ψάχνοντας να μαγειρέψουν τα πολύ ιδιαίτερα και πολυσύνθετα φαγητά. Να αρκούνται στο απλό. Να μαγειρεύουν απλά και με αγνά υλικά. Διότι παρατηρείτε τελευταία ένας ντόρος γύρω από το εξεζητημένο φαγητό. Έχουν πέσει με τα μούτρα στα cupcake και σε ότι αμερικανιά τους σερβίρουν τα social media. Αντικαταστήστε τα pancake με τις δικιές μας τηγανίτες από αλεύρι, αυγά, ανθότυρο και μέλι κρητικό. Τι πιο αγνό, πιο νόστιμο! Τι πιο ελληνικό!! 

Υλικά Για τη βάση: • 36μπισκότα Oreos θρυμματισμένα • 5 κουταλιές βούτυρο λιωμένο Για τη κρέμα: • 600 γρ. κρέμα γάλακτος με 35% λιπαρά • 5+3 κουταλιές ζάχαρη κρυσταλλική • 2 κουταλιές κακάο • 400 γρ. τυρί κρέμα • 320 γρ. Nutella ή μερέντα • χυμό από 1 λεμόνι • λίγη κρέμα γάλακτος χτυπημένη σε σαντιγί • λίγη τρούφα σοκολάτας Εκτέλεση • Ετοιμάζουμε πρώτα τη βάση. Βάζουμε τα μπισκότα και το βούτυρο σε ένα μπολ μεσαίου μεγέθους κα ανακατεύουμε να ενωθούν καλά. Τα απλώνουμε σε μία φόρμα – δαχτυλίδι με αποσπώμενη βάση και διάμετρο 20-21 εκ.

• Για την κρέμα, με το μίξερ σε σταδιακά αυξανόμενη ταχύτητα χτυπάμε την κρέμα γάλακτος μέχρι να αρχίσει να σφίγγει.

• Σταματάμε τη λειτουργία του μίξερ και προσθέτουμε 5 κουταλιές ζάχαρη και το κακάο. Συνεχίζουμε να δουλεύουμε την κρέμα γάλακτος με το μίξερ μέχρι αν σχηματιστεί μια αρκετά σφιχτή κρέμα. Την τοποθετούμε στο ψυγείο μέχρι να τη χρησιμοποιήσουμε.

• Σε ξεχωριστό μπολ χτυπάμε με το μίξερ το τυρί κρέμα μαζί με τις υπόλοιπες 3 κουταλιές ζάχαρη και τη Nutella. Προσθέτουμε το χυμό του λεμονιού και συνεχίζουμε να δουλεύουμε το μίγμα για λίγη ώρα ακόμα.

• Σταματάμε τη λειτουργία του μίξερ και κουταλιά – κουταλιά ενσωματώνουμε τη χτυπημένη κρέμα γάλακτος στο μίγμα με το τυρί κρέμα κα τη Nutella.

ΒΑΠΤΙΣΗ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >> Ευχαριστούμε θερμά τον πρωτοπρεσβύτερο Νεκτάριο Χριστοδουλάκη, Εφημέριο του Ι. Ν. Αγίου Νεκταρίου Σούδας, για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό μας <<

ΕΡ. Τα μωρά δεν πιστεύουν, δεν κατανοούν και όμως βαπτίζονται γιατί οι γονείς τους, το επέλεξαν. Ο κόσμος αναρωτιέται συχνά, γιατί η απόφαση της βάπτισης, να μην είναι επιθυμία του ίδιου του παιδιού κατά την ενηλικίωσή του. Τότε που θα γνωρίζει την πίστη του και θα κατανοεί την πνευματική διάσταση του μυστηρίου Η Εκκλησία από τα πρώτα βήματά της μαζί με το βάπτισμα των ενηλίκων υιοθέτησε και τον νηπιοβαπτισμό, δηλαδή το βάπτισμα των νηπίων και μικρών παιδιών με δύο όρους, με δύο προϋποθέσεις. Πρώτον οι γονείς να είναι βαπτισμένοι και να ζητήσουν οι ίδιοι να βαπτιστεί το παιδί τους και δεύτερον η εκκλησιαστική κοινότητα, η Ενορία με ένα αντιπρόσωπο της τον Ανάδοχο-νονό ή την Ανάδοχο-νονά, να εγγυηθεί ότι θα αναλάβει την ένταξη των παιδιών αυτών στους κόλπους της. Ακόμη και σήμερα η Εκκλησία χωρίς τη συγκατάθεση αμφοτέρων των γονέων και την παρουσία Αναδόχου δεν δέχεται να βαπτίσει κανένα νήπιο. Όπως οι γονείς, που φέρνουν ένα παιδί στον κόσμο, αποφασίζουν για ό,τι αφορά το παιδί τους μέχρι που να ενηλικιωθεί (χωρίς να ζητούν προηγουμένως τη συγκατάθεσή του), αποβλέποντας στο συμφέρον του παιδιού τους, έτσι και οι ίδιοι, όντας ορθόδοξοι χριστιανοί, αποφασίζουν να το βαπτίσουν και να το καταστήσουν μέλος της Εκκλησίας. Και επειδή ακριβώς το νήπιο δεν μπορεί να συγκατατεθεί και δεν έχει επίγνωση της σημασίας του γεγονότος που τελείται, η Εκκλησία αξιώνει από τους χριστιανούς γονείς του νηπίου και από τον ανάδοχό του, να αναλάβουν την αυτονόητη ευθύνη να αναθρέψουν το παιδί χριστιανικά. Με τη Βάπτιση του, το βρέφος και το νήπιο γίνεται ισότιμο μέλος της εκκλησιαστικής κοινότητας και αποκτά όλα τα δικαιώματα που έχουν και τα υπόλοιπα μέλη. Απόδειξη της ισοτιμίας αυτής ότι το νεοφώτιστο βρέφος αμέσως μετά τη βάπτιση του κοινωνεί την ουράνια τροφή του μυστηριακού Σώματος και Αίματος του Χριστού.

244 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ο νηπιοβαπτισμός είναι δείγμα αγάπης της Εκκλησίας προς τα παιδιά. Από την Κ. Διαθήκη πληροφορούμαστε

ότι νήπια βαπτίζονταν από την Εκκλησία και σ’ αυτά ακόμη τα Αρχαία χρόνια, δηλ. από τον Α΄ μ.Χ. αιώνα. Τέλος για όσους ισχυρίζονται ότι με τον νηπιοβαπτισμό παραβιάζεται η ελευθέρια τού ανθρώπου, επειδή το παιδάκι βαπτίζεται χωρίς να ερωτηθεί και συγκατανεύσει, απαντούμε ότι με την ίδια λογική οι γονείς δεν θα έπρεπε χωρίς τη συγκατάθεση των παιδιών τους, όταν είναι άρρωστα να τα πηγαίνουν στο γιατρό, να τους κάνουν εμβόλια, να τα στέλνουν στο σχολείο, να τους δίνουν γάλα συγκεκριμένης μάρκας κλπ. Όπως όμως αυτές οι ενέργειες εντάσσονται στο καλώς νοούμενο συμφέρον του παιδιού. Έτσι και ο νηπιοβαπτισμός. Άλλωστε όταν μεγαλώσει το παιδί και θέλει να βγει έξω από την Εκκλησία, έχει όλο το δικαίωμα και την ελευθερία να το πράξει. ΕΡ.: Γνωρίζει ο κόσμος σήμερα την σημασία του μυστηρίου ή αγνοεί τη σημασία και επικεντρώνεται στην κοσμικότητα του γεγονότος; Επιτρέψτε μου πρώτα να αναφέρουμε τι είναι το βάπτισμα. Το Βάπτισμα είναι ένα από τα πιο σημαντικά μυστήρια της Εκκλησίας μας. Με τη βάπτιση εισάγεται ο άνθρωπος στο σώμα της Εκκλησίας, που κεφαλή έχει τον Χριστό και μέλη του σώματος όλους τους βαπτισμένους χριστιανούς. Κύριος σκοπός της βάπτισης είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό δηλαδή η θέωση. Με άλλα λόγια με το βάπτισμα ο πιστός γίνεται πολίτης της βασιλείας του Θεού. Το Μυστήριο είναι Θεοσύστατο διότι ο ίδιος ο Χριστός βαπτίσθηκε και απέστειλε τους Μαθητές Του μετά την Ανάστασή Του, να βαπτίζουν στο όνομα της Αγίας Τριάδας λέγοντας: «Πορευθέντες ουν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα τού Πατρός και τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος…» (Ματθ. κη΄, 19). Έκτοτε η Εκκλησία βαπτίζει κάθε άνθρωπο που θέλει να γίνει μέλος της. Η βάπτιση ανήκει στα μη επαναλαμβανόμενα Μυστήρια. Οι περισσότεροι θα έλεγα γνωρίζουν την σπουδαιότητα του βαπτίσματος αλλά όμως υπάρχουν και εκείνοι που έχουν κοσμικό φρόνημα και εκκοσμικευμένη αντίληψη που το αντιμετωπίσουν σαν ένα μεγάλο κοινωνικό γεγονός. ΕΡ.: Ο ρόλος του νονού (ανάδοχου) συνήθως έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Ποια είναι όμως η ουσιαστική πλευρά αυτής τιμής που του γίνεται; Η πνευματική ευθύνη του Αναδόχου για την Εκκλησία αρχίζει από την ώρα που τελείται το Βάπτισμα. Ο ανάδοχος έχει ρόλο σε αυτό. Ο ανάδοχος παρίσταται και

Τel. 28210 55363 | Mob. 6945 900 120 | E-mail: giannispol@hotmail.com | facebook: atelie.polentas

ΒΑΠΤΙΣΗ Συνέντευξη / Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ >> Ευχαριστούμε θερμά τον πρωτοπρεσβύτερο Νεκτάριο Χριστοδουλάκη, Εφημέριο του Ι. Ν. Αγίου Νεκταρίου Σούδας, για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο περιοδικό μας <<

ΕΡ. Τα μωρά δεν πιστεύουν, δεν κατανοούν και όμως βαπτίζονται γιατί οι γονείς τους, το επέλεξαν. Ο κόσμος αναρωτιέται συχνά, γιατί η απόφαση της βάπτισης, να μην είναι επιθυμία του ίδιου του παιδιού κατά την ενηλικίωσή του. Τότε που θα γνωρίζει την πίστη του και θα κατανοεί την πνευματική διάσταση του μυστηρίου Η Εκκλησία από τα πρώτα βήματά της μαζί με το βάπτισμα των ενηλίκων υιοθέτησε και τον νηπιοβαπτισμό, δηλαδή το βάπτισμα των νηπίων και μικρών παιδιών με δύο όρους, με δύο προϋποθέσεις. Πρώτον οι γονείς να είναι βαπτισμένοι και να ζητήσουν οι ίδιοι να βαπτιστεί το παιδί τους και δεύτερον η εκκλησιαστική κοινότητα, η Ενορία με ένα αντιπρόσωπο της τον Ανάδοχο-νονό ή την Ανάδοχο-νονά, να εγγυηθεί ότι θα αναλάβει την ένταξη των παιδιών αυτών στους κόλπους της. Ακόμη και σήμερα η Εκκλησία χωρίς τη συγκατάθεση αμφοτέρων των γονέων και την παρουσία Αναδόχου δεν δέχεται να βαπτίσει κανένα νήπιο. Όπως οι γονείς, που φέρνουν ένα παιδί στον κόσμο, αποφασίζουν για ό,τι αφορά το παιδί τους μέχρι που να ενηλικιωθεί (χωρίς να ζητούν προηγουμένως τη συγκατάθεσή του), αποβλέποντας στο συμφέρον του παιδιού τους, έτσι και οι ίδιοι, όντας ορθόδοξοι χριστιανοί, αποφασίζουν να το βαπτίσουν και να το καταστήσουν μέλος της Εκκλησίας. Και επειδή ακριβώς το νήπιο δεν μπορεί να συγκατατεθεί και δεν έχει επίγνωση της σημασίας του γεγονότος που τελείται, η Εκκλησία αξιώνει από τους χριστιανούς γονείς του νηπίου και από τον ανάδοχό του, να αναλάβουν την αυτονόητη ευθύνη να αναθρέψουν το παιδί χριστιανικά. Με τη Βάπτιση του, το βρέφος και το νήπιο γίνεται ισότιμο μέλος της εκκλησιαστικής κοινότητας και αποκτά όλα τα δικαιώματα που έχουν και τα υπόλοιπα μέλη. Απόδειξη της ισοτιμίας αυτής ότι το νεοφώτιστο βρέφος αμέσως μετά τη βάπτιση του κοινωνεί την ουράνια τροφή του μυστηριακού Σώματος και Αίματος του Χριστού.

244 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Ο νηπιοβαπτισμός είναι δείγμα αγάπης της Εκκλησίας προς τα παιδιά. Από την Κ. Διαθήκη πληροφορούμαστε

ότι νήπια βαπτίζονταν από την Εκκλησία και σ’ αυτά ακόμη τα Αρχαία χρόνια, δηλ. από τον Α΄ μ.Χ. αιώνα. Τέλος για όσους ισχυρίζονται ότι με τον νηπιοβαπτισμό παραβιάζεται η ελευθέρια τού ανθρώπου, επειδή το παιδάκι βαπτίζεται χωρίς να ερωτηθεί και συγκατανεύσει, απαντούμε ότι με την ίδια λογική οι γονείς δεν θα έπρεπε χωρίς τη συγκατάθεση των παιδιών τους, όταν είναι άρρωστα να τα πηγαίνουν στο γιατρό, να τους κάνουν εμβόλια, να τα στέλνουν στο σχολείο, να τους δίνουν γάλα συγκεκριμένης μάρκας κλπ. Όπως όμως αυτές οι ενέργειες εντάσσονται στο καλώς νοούμενο συμφέρον του παιδιού. Έτσι και ο νηπιοβαπτισμός. Άλλωστε όταν μεγαλώσει το παιδί και θέλει να βγει έξω από την Εκκλησία, έχει όλο το δικαίωμα και την ελευθερία να το πράξει. ΕΡ.: Γνωρίζει ο κόσμος σήμερα την σημασία του μυστηρίου ή αγνοεί τη σημασία και επικεντρώνεται στην κοσμικότητα του γεγονότος; Επιτρέψτε μου πρώτα να αναφέρουμε τι είναι το βάπτισμα. Το Βάπτισμα είναι ένα από τα πιο σημαντικά μυστήρια της Εκκλησίας μας. Με τη βάπτιση εισάγεται ο άνθρωπος στο σώμα της Εκκλησίας, που κεφαλή έχει τον Χριστό και μέλη του σώματος όλους τους βαπτισμένους χριστιανούς. Κύριος σκοπός της βάπτισης είναι η ένωση του ανθρώπου με το Θεό δηλαδή η θέωση. Με άλλα λόγια με το βάπτισμα ο πιστός γίνεται πολίτης της βασιλείας του Θεού. Το Μυστήριο είναι Θεοσύστατο διότι ο ίδιος ο Χριστός βαπτίσθηκε και απέστειλε τους Μαθητές Του μετά την Ανάστασή Του, να βαπτίζουν στο όνομα της Αγίας Τριάδας λέγοντας: «Πορευθέντες ουν μαθητεύσατε πάντα τα έθνη, βαπτίζοντες αυτούς εις το όνομα τού Πατρός και τού Υιού και τού Αγίου Πνεύματος…» (Ματθ. κη΄, 19). Έκτοτε η Εκκλησία βαπτίζει κάθε άνθρωπο που θέλει να γίνει μέλος της. Η βάπτιση ανήκει στα μη επαναλαμβανόμενα Μυστήρια. Οι περισσότεροι θα έλεγα γνωρίζουν την σπουδαιότητα του βαπτίσματος αλλά όμως υπάρχουν και εκείνοι που έχουν κοσμικό φρόνημα και εκκοσμικευμένη αντίληψη που το αντιμετωπίσουν σαν ένα μεγάλο κοινωνικό γεγονός. ΕΡ.: Ο ρόλος του νονού (ανάδοχου) συνήθως έχει κοινωνικό χαρακτήρα. Ποια είναι όμως η ουσιαστική πλευρά αυτής τιμής που του γίνεται; Η πνευματική ευθύνη του Αναδόχου για την Εκκλησία αρχίζει από την ώρα που τελείται το Βάπτισμα. Ο ανάδοχος έχει ρόλο σε αυτό. Ο ανάδοχος παρίσταται και

Τel. 28210 55363 | Mob. 6945 900 120 | E-mail: giannispol@hotmail.com | facebook: atelie.polentas

make up|nails|skin care|gifts Αρβανιτάκης Δημήτρης Κυδωνίας 18, Χανιά | 28210 74870 | arvanitakis79@gmail.com

Αρβανιτάκη Κατερίνα Σμύρνης 1, Χανιά

Magic World of the Perfect Beauty

Κριάρη 8 Χανιά ~ 28210 36155

28210 91906

arvanitaki_katerina@yahoo.gr

Katerina Arvanitaki

make up|nails|skin care|gifts Αρβανιτάκης Δημήτρης Κυδωνίας 18, Χανιά | 28210 74870 | arvanitakis79@gmail.com

Αρβανιτάκη Κατερίνα Σμύρνης 1, Χανιά

Magic World of the Perfect Beauty

Κριάρη 8 Χανιά ~ 28210 36155

28210 91906

arvanitaki_katerina@yahoo.gr

Katerina Arvanitaki

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ

συμμετέχει στο βάπτισμα ως εγγυητής της ειλικρινούς προθέσεως να κατηχηθεί και να μυηθεί ο βαπτιζόμενος στη χριστιανική πίστη. Ομολογεί πίστη Ορθόδοξη Χριστιανική εξ ονόματος του νηπίου, απαγγέλει το Σύμβολο της Πίστεως και αναλαμβάνει την υποχρέωση να διδάξει στο παιδί, μαζί με τους γονείς του, μόλις έλθει σε κατάλληλη ηλικία, το περιεχόμενο της πίστεως μας. Το πρόσωπο τού αναδόχου είναι ιερό. Δημιουργείται πνευματική συγγένεια μεταξύ αναδόχου και βαπτιζομένου, η οποία επεκτείνεται και στους στενούς συγγενείς τους και αποτελεί κώλυμα γάμου. Ανάδοχοι δεν επιτρέπεται να είναι: α. Οι μη ορθόδοξοι, έστω και αν είναι χριστιανοί ετερόδοξοι, β. Οι δεδηλωμένοι άθεοι και άπιστοι. γ. Όσοι επιδεικτικά παραβιάζουν εντολές και αποφάσεις της Εκκλησίας όπως π.χ. όσοι έχουν τελέσει πολιτικό γάμο και αρνούνται να τελέσουν θρησκευτικό γάμο. δ. Όσοι δεν γνωρίζουν καλά τα της πίστεως μας και δεν είναι σε θέση ούτε το «πιστεύω» να απαγγείλουν. Γιατί αυτοί δεν είναι σε θέση να αναλάβουν το έργο τού αναδόχου πού είναι έργο ευθύνης, πίστεως και αγωγής. ε. Τα μικρά και ανήλικα παιδιά, ηλικίας λόγω ανωριμότητας. ΕΡ.: Πόσο αυθαίρετη είναι για τους λειτουργούς της εκκλησία η επιλογή δύο ονομάτων στον νεοφώτιστο και γιατί; Στις ήμερες μας έχει συνδεθεί το Βάπτι¬σμα με το δόσιμο τού ονόματος στο παιδί. Αυτό γίνεται εθιμικά. Σύμφωνα με την Εκ¬κλησία, το όνομα δίδεται στο παιδί την 8η ήμερα από τη γέννηση του. Ο Ελληνικός νόμος παρέχει στον γονέα το δικαίωμα να δηλώσει στο Ληξιαρχείο το όνομα τού παιδιού και πριν από τη βάπτιση του. Το όνομα πού δίδεται στο παιδί με επισημότητα κατά την Βάπτιση πρέπει απαραιτήτως να είναι ένα και χριστιανικό. Απαγορεύονται τα διπλά ονόματα. Ένα πρόσωπο έχει ο άνθρωπος, ένα όνομα λαμβάνει. Εμείς οι Ορθόδοξοι έχουμε το προνόμιο να παίρνουμε κατά τη βάπτισμα, το όνομα ενός Αγίου της Εκκλησίας μας. Έχοντας το όνομα ενός Αγίου, αποκτούμε ταυτόχρονα ένα προσωπικό οδηγό και προστάτη. Έτσι, ο ορθόδοξος χριστιανός δεν είναι μόνος του, έχει παντοτινό φίλο, σύντροφο και βοηθό του τον Άγιο του οποίου το όνομα φέρει. Η συνωνυμία με τον Άγιο είναι τιμή, αλλά και εγγύηση προστασίας και ζωής για τον ορθόδοξο χριστιανό. Η ετήσια, εξάλλου μνήμη του Αγίου του οποίου το όνομα φέρουμε, γιορτάζεται από τον καθένα μας ως προσωπική ονομαστική εορτή.

248 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Οι τρεις καταδύσεις στα αγιασμένα νερά της κολυμπήθρας τι συμβολίζουν; Η τριπλή κατάδυση και ανάδυση στο νερό συμβολίζει την τριήμερη ταφή και την ανάσταση του Χριστού. Έτσι με τις τρεις καταδύσεις συνθάπτεται ο άνθρωπος με τον Χριστό συμβολικά. Με τις τρεις καταδύσεις συνανασταίνεται μαζί του συμβολικά. Στο Βάπτισμα με την τριπλή κατάδυση και ανάδυση στο αγιασμένο νερό εις το όνομα της Αγίας Τριάδος ο βαπτιζόμενος απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα και από τις προσωπικές του αμαρτίες (στην περίπτωση του ενήλικου) και αναγεννιέται με τη θεία Χάρη. Πεθαίνει στο νερό ο παλαιός άνθρωπος και όπως στην πρώτη δημιουργία του κόσμου μέσα από το νερό ξεπήδησε η ζωή, έτσι και στο βάπτισμα, που είναι η δεύτερη δημιουργία, μέσα από το νερό, με τη δύναμη και τη χάρη της αγίας

Τριάδας στο όνομα της οποίας βαπτιζόμαστε, ξεπηδά η νέα εν Χριστώ ζωή. ΕΡ.: Η κοπή των μαλλιών του βαπτισθέντος τι ακριβώς σημαίνει; Πρέπει να κρατηθούν τα μαλάκια σε κάποιο κουτάκι για κάποιο λόγο ή απλώς είναι συναισθηματική η όλη διαδικασία; Η τριχοκουρία είναι ένα αρχαίο έθιμο. Ήδη στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η συνήθεια οι γονείς να προσφέρουν ως θυσία στους βωμούς των θεών τα πρώτα μαλλιά που έκοβαν από τα παιδιά τους. Ο χριστιανισμός παρέλαβε αυτό το έθιμο και το διατήρησε ως δείγμα αφιέρωσης στο Θεό. Κόβονται λοιπόν σταυροειδώς τα μαλλιά του παιδιού σε ένδειξη αφιερώσεως του στο Θεό. ΕΡ.: Πόσο σημαντική είναι η Θεία Κοινωνία για τα μυρωμένα και βαπτισμένα μωρά; Πόσο συχνά πρέπει να μεταλαμβάνουν; Το τυπικό και η τάξις της Εκκλησίας μας θέλει αμέσως μετά τη Βάπτιση να κοινωνεί για πρώτη φορά το νήπιο. Και στη συνέχεια τις άλλες μέρες, όχι μόνο 3 φορές, αλλά περισσότερες φορές και κάθε Κυριακή είναι ευλογία και δύναμη για το παιδί. Κάθε φορά το παιδί που κοινωνεί γίνεται «Χριστοφόρο» και Πνευματοφόρο». ΕΡ.: Για ποιο λόγο δυσανασχετούν οι ιερείς στην απόφαση των γονιών να τελούν το μυστήριο της βάπτισης σε άλλη ενορία ή σε παρεκκλήσι ιδιωτικού κτήματος; Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως κώλυμα να τελεσθεί η Βάπτιση ή ο Γάμος εκτός του ενοριακού ναού, σε οποιανδήποτε ιερό Ναό ή παρεκκλήσιο. Ορισμένοι ιερείς όμως αντιδρούν και δικαίως κατ΄ εμέ για λόγους καθαρά ποιμαντικούς και εκκλησιολογικούς. Διότι θρυμματίζεται και διασπάται η ενότητα της ενορίας ως εκκλησιαστικής κοινότητας. Η Ενορία έχει ως έργο την ένωση των μελών της με τον Χριστό και μεταξύ τους, με σκοπό τον απόλυτο και τέλειο αγιασμό τους, δηλαδή, τη σωτηρία τους. Όλη η Ενορία είναι μία οικογένεια, μία μικρή τοπική Εκκλησία και η εκκλησιαστική ζωή της Ενορίας είναι και κοινωνική ζωή. Οι ενορίτες πρέπει να έχουν ένα ουσιαστικό σύνδεσμο μεταξύ τους, να ζουν ως εν Χριστώ αδελφοί, να μοιράζονται τις ταλαιπωρίες, τις αγωνίες, τις θλίψεις, να επικοινωνούν και να συμμετέχουν στη χαρά και στη λύπη του άλλου, στην ευτυχία και στην δυστυχία, στη ζωή και στο θάνατο. Τα μυστήρια δεν είναι πράξεις ιδιωτικής ευσεβείας, ούτε μέσα για την ατομική σωτηρία, αλλά γεγονότα της ζωής της Εκκλησίας. Μέσα στην Ενορία κατηχείται ο άνθρωπος και μαθαίνει την πίστη του Χριστού. Μέσα σ΄ αυτή βαπτίζεται. Μέσα σ΄ αυτήν κοινωνεί το Σώμα και το αίμα του Χριστού, εξομολογείται και αγιάζεται. Μέσα σ΄ αυτήν βρίσκει την θριαμβεύουσα Εκκλησία, στις εικόνες, στα ιερά λείψανα, στον εορτασμό της μνήμης των αγίων. Μέσα σ’ αυτήν ενισχύεται ο σύνδεσμος της ενότητας με τον Χριστό και τους εν Χριστώ αδελφούς που συμβιώνουμε ειρηνικά και αγαπητικά και συμπορευόμαστε προς την αιωνιότητα, τη βασιλεία των Ουρανών. 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

ΝΕΚΤΑΡΙΟΣ ΧΡΙΣΤΟΔΟΥΛΑΚΗΣ

συμμετέχει στο βάπτισμα ως εγγυητής της ειλικρινούς προθέσεως να κατηχηθεί και να μυηθεί ο βαπτιζόμενος στη χριστιανική πίστη. Ομολογεί πίστη Ορθόδοξη Χριστιανική εξ ονόματος του νηπίου, απαγγέλει το Σύμβολο της Πίστεως και αναλαμβάνει την υποχρέωση να διδάξει στο παιδί, μαζί με τους γονείς του, μόλις έλθει σε κατάλληλη ηλικία, το περιεχόμενο της πίστεως μας. Το πρόσωπο τού αναδόχου είναι ιερό. Δημιουργείται πνευματική συγγένεια μεταξύ αναδόχου και βαπτιζομένου, η οποία επεκτείνεται και στους στενούς συγγενείς τους και αποτελεί κώλυμα γάμου. Ανάδοχοι δεν επιτρέπεται να είναι: α. Οι μη ορθόδοξοι, έστω και αν είναι χριστιανοί ετερόδοξοι, β. Οι δεδηλωμένοι άθεοι και άπιστοι. γ. Όσοι επιδεικτικά παραβιάζουν εντολές και αποφάσεις της Εκκλησίας όπως π.χ. όσοι έχουν τελέσει πολιτικό γάμο και αρνούνται να τελέσουν θρησκευτικό γάμο. δ. Όσοι δεν γνωρίζουν καλά τα της πίστεως μας και δεν είναι σε θέση ούτε το «πιστεύω» να απαγγείλουν. Γιατί αυτοί δεν είναι σε θέση να αναλάβουν το έργο τού αναδόχου πού είναι έργο ευθύνης, πίστεως και αγωγής. ε. Τα μικρά και ανήλικα παιδιά, ηλικίας λόγω ανωριμότητας. ΕΡ.: Πόσο αυθαίρετη είναι για τους λειτουργούς της εκκλησία η επιλογή δύο ονομάτων στον νεοφώτιστο και γιατί; Στις ήμερες μας έχει συνδεθεί το Βάπτι¬σμα με το δόσιμο τού ονόματος στο παιδί. Αυτό γίνεται εθιμικά. Σύμφωνα με την Εκ¬κλησία, το όνομα δίδεται στο παιδί την 8η ήμερα από τη γέννηση του. Ο Ελληνικός νόμος παρέχει στον γονέα το δικαίωμα να δηλώσει στο Ληξιαρχείο το όνομα τού παιδιού και πριν από τη βάπτιση του. Το όνομα πού δίδεται στο παιδί με επισημότητα κατά την Βάπτιση πρέπει απαραιτήτως να είναι ένα και χριστιανικό. Απαγορεύονται τα διπλά ονόματα. Ένα πρόσωπο έχει ο άνθρωπος, ένα όνομα λαμβάνει. Εμείς οι Ορθόδοξοι έχουμε το προνόμιο να παίρνουμε κατά τη βάπτισμα, το όνομα ενός Αγίου της Εκκλησίας μας. Έχοντας το όνομα ενός Αγίου, αποκτούμε ταυτόχρονα ένα προσωπικό οδηγό και προστάτη. Έτσι, ο ορθόδοξος χριστιανός δεν είναι μόνος του, έχει παντοτινό φίλο, σύντροφο και βοηθό του τον Άγιο του οποίου το όνομα φέρει. Η συνωνυμία με τον Άγιο είναι τιμή, αλλά και εγγύηση προστασίας και ζωής για τον ορθόδοξο χριστιανό. Η ετήσια, εξάλλου μνήμη του Αγίου του οποίου το όνομα φέρουμε, γιορτάζεται από τον καθένα μας ως προσωπική ονομαστική εορτή.

248 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

ΕΡ.: Οι τρεις καταδύσεις στα αγιασμένα νερά της κολυμπήθρας τι συμβολίζουν; Η τριπλή κατάδυση και ανάδυση στο νερό συμβολίζει την τριήμερη ταφή και την ανάσταση του Χριστού. Έτσι με τις τρεις καταδύσεις συνθάπτεται ο άνθρωπος με τον Χριστό συμβολικά. Με τις τρεις καταδύσεις συνανασταίνεται μαζί του συμβολικά. Στο Βάπτισμα με την τριπλή κατάδυση και ανάδυση στο αγιασμένο νερό εις το όνομα της Αγίας Τριάδος ο βαπτιζόμενος απαλλάσσεται από το προπατορικό αμάρτημα και από τις προσωπικές του αμαρτίες (στην περίπτωση του ενήλικου) και αναγεννιέται με τη θεία Χάρη. Πεθαίνει στο νερό ο παλαιός άνθρωπος και όπως στην πρώτη δημιουργία του κόσμου μέσα από το νερό ξεπήδησε η ζωή, έτσι και στο βάπτισμα, που είναι η δεύτερη δημιουργία, μέσα από το νερό, με τη δύναμη και τη χάρη της αγίας

Τριάδας στο όνομα της οποίας βαπτιζόμαστε, ξεπηδά η νέα εν Χριστώ ζωή. ΕΡ.: Η κοπή των μαλλιών του βαπτισθέντος τι ακριβώς σημαίνει; Πρέπει να κρατηθούν τα μαλάκια σε κάποιο κουτάκι για κάποιο λόγο ή απλώς είναι συναισθηματική η όλη διαδικασία; Η τριχοκουρία είναι ένα αρχαίο έθιμο. Ήδη στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε η συνήθεια οι γονείς να προσφέρουν ως θυσία στους βωμούς των θεών τα πρώτα μαλλιά που έκοβαν από τα παιδιά τους. Ο χριστιανισμός παρέλαβε αυτό το έθιμο και το διατήρησε ως δείγμα αφιέρωσης στο Θεό. Κόβονται λοιπόν σταυροειδώς τα μαλλιά του παιδιού σε ένδειξη αφιερώσεως του στο Θεό. ΕΡ.: Πόσο σημαντική είναι η Θεία Κοινωνία για τα μυρωμένα και βαπτισμένα μωρά; Πόσο συχνά πρέπει να μεταλαμβάνουν; Το τυπικό και η τάξις της Εκκλησίας μας θέλει αμέσως μετά τη Βάπτιση να κοινωνεί για πρώτη φορά το νήπιο. Και στη συνέχεια τις άλλες μέρες, όχι μόνο 3 φορές, αλλά περισσότερες φορές και κάθε Κυριακή είναι ευλογία και δύναμη για το παιδί. Κάθε φορά το παιδί που κοινωνεί γίνεται «Χριστοφόρο» και Πνευματοφόρο». ΕΡ.: Για ποιο λόγο δυσανασχετούν οι ιερείς στην απόφαση των γονιών να τελούν το μυστήριο της βάπτισης σε άλλη ενορία ή σε παρεκκλήσι ιδιωτικού κτήματος; Να ξεκαθαρίσουμε κάτι. Δεν υπάρχει κανένα απολύτως κώλυμα να τελεσθεί η Βάπτιση ή ο Γάμος εκτός του ενοριακού ναού, σε οποιανδήποτε ιερό Ναό ή παρεκκλήσιο. Ορισμένοι ιερείς όμως αντιδρούν και δικαίως κατ΄ εμέ για λόγους καθαρά ποιμαντικούς και εκκλησιολογικούς. Διότι θρυμματίζεται και διασπάται η ενότητα της ενορίας ως εκκλησιαστικής κοινότητας. Η Ενορία έχει ως έργο την ένωση των μελών της με τον Χριστό και μεταξύ τους, με σκοπό τον απόλυτο και τέλειο αγιασμό τους, δηλαδή, τη σωτηρία τους. Όλη η Ενορία είναι μία οικογένεια, μία μικρή τοπική Εκκλησία και η εκκλησιαστική ζωή της Ενορίας είναι και κοινωνική ζωή. Οι ενορίτες πρέπει να έχουν ένα ουσιαστικό σύνδεσμο μεταξύ τους, να ζουν ως εν Χριστώ αδελφοί, να μοιράζονται τις ταλαιπωρίες, τις αγωνίες, τις θλίψεις, να επικοινωνούν και να συμμετέχουν στη χαρά και στη λύπη του άλλου, στην ευτυχία και στην δυστυχία, στη ζωή και στο θάνατο. Τα μυστήρια δεν είναι πράξεις ιδιωτικής ευσεβείας, ούτε μέσα για την ατομική σωτηρία, αλλά γεγονότα της ζωής της Εκκλησίας. Μέσα στην Ενορία κατηχείται ο άνθρωπος και μαθαίνει την πίστη του Χριστού. Μέσα σ΄ αυτή βαπτίζεται. Μέσα σ΄ αυτήν κοινωνεί το Σώμα και το αίμα του Χριστού, εξομολογείται και αγιάζεται. Μέσα σ΄ αυτήν βρίσκει την θριαμβεύουσα Εκκλησία, στις εικόνες, στα ιερά λείψανα, στον εορτασμό της μνήμης των αγίων. Μέσα σ’ αυτήν ενισχύεται ο σύνδεσμος της ενότητας με τον Χριστό και τους εν Χριστώ αδελφούς που συμβιώνουμε ειρηνικά και αγαπητικά και συμπορευόμαστε προς την αιωνιότητα, τη βασιλεία των Ουρανών. 

C

M

Y

CM

MY

CY

CMY

K

«η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα»

Κ

Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

ατά το χρόνο που διαβάζεται το Αποστολικό Ανάγνωσμα του γάμου και συγκεκριμένα κατά την τελευταία φράση: «η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα» συνηθίζουν κάποιες νύφες να πατάνε το πόδι του γαμπρού. Με τον τρόπο αυτό θέλουν επιπόλαια να δείξουν μέσα σε πλήθος προσκεκλημένων ανθρώπων, ότι είναι χειραφετημένες γυναίκες και δεν φοβούνται τους άνδρες, αλλά τους υποτάσσουν με το πάτημα που κάνουν κάτω από τη δική τους εξουσία. Η πράξη αυτή αποτελεί μια διαστρέβλωση της παραπάνω φράσεως. Το ρήμα «φοβούμαι» δεν σημαίνει φόβο, αλλά σεβασμό. Εννοεί τη βαθιά υπόληψη και τιμή που οφείλει να τρέφει η γυναίκα απέναντι στον άνδρα. Πολλοί μάλιστα, όπως μητέρες νυφών και φίλες περιμένουν εναγωνίως, πότε θα γίνει το πάτημα για να γελάσουν. Συμβαίνει κάποιες φορές το πάτημα να το κάνει ο γαμπρός προς τη νύφη θέλοντας να δείξει στους οικείους του, ότι είναι άνδρας και ότι αυτός θα κατεξουσιάζει τη γυναίκα του ως τύραννος. Η πράξη αυτή καθεαυτή διακωμωδεί το μυστήριο του γάμου, προκαλώντας γέλια και θόρυβο. Κάποιοι άλλοι νεόνυμφοι κατά την ώρα εκείνη, αντί να πατήσουν το

C

M

Y

CM

πόδι του άλλου, γυρνάνε και φιλούν ο ένας τον άλλον. Ταπεινά φρονώ ότι ούτε κι αυτό πρέπει να γίνεται μέσα στο ναό. Και μόνο μια κίνηση των νεόνυμφων μπορεί να προκαλέσει τους προσκεκλημένους σε θόρυβο και σχόλια. Ο Κύριος και Θεός να ευλογήσει και το δικό σας γάμο. 

MY

CY

CMY

K

«Το να αγαπήσει ένας άνθρωπος έναν άλλο είναι ίσως το δυσκολότερο έργο, το έσχατο, η τελευταία δοκιμασία και η απόδειξη, η δουλειά για την οποία όλες οι άλλες δουλειές δεν είναι παρά προετοιμασία»

Rainer Maria Rilke

252 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πηγή: www.orthmad.gr

«η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα»

Κ

Δημοσιογραφική Επιμέλεια: ΔΩΡΑ ΤΖΑΤΖΑΝΗ

ατά το χρόνο που διαβάζεται το Αποστολικό Ανάγνωσμα του γάμου και συγκεκριμένα κατά την τελευταία φράση: «η δε γυνή ίνα φοβήται τον άνδρα» συνηθίζουν κάποιες νύφες να πατάνε το πόδι του γαμπρού. Με τον τρόπο αυτό θέλουν επιπόλαια να δείξουν μέσα σε πλήθος προσκεκλημένων ανθρώπων, ότι είναι χειραφετημένες γυναίκες και δεν φοβούνται τους άνδρες, αλλά τους υποτάσσουν με το πάτημα που κάνουν κάτω από τη δική τους εξουσία. Η πράξη αυτή αποτελεί μια διαστρέβλωση της παραπάνω φράσεως. Το ρήμα «φοβούμαι» δεν σημαίνει φόβο, αλλά σεβασμό. Εννοεί τη βαθιά υπόληψη και τιμή που οφείλει να τρέφει η γυναίκα απέναντι στον άνδρα. Πολλοί μάλιστα, όπως μητέρες νυφών και φίλες περιμένουν εναγωνίως, πότε θα γίνει το πάτημα για να γελάσουν. Συμβαίνει κάποιες φορές το πάτημα να το κάνει ο γαμπρός προς τη νύφη θέλοντας να δείξει στους οικείους του, ότι είναι άνδρας και ότι αυτός θα κατεξουσιάζει τη γυναίκα του ως τύραννος. Η πράξη αυτή καθεαυτή διακωμωδεί το μυστήριο του γάμου, προκαλώντας γέλια και θόρυβο. Κάποιοι άλλοι νεόνυμφοι κατά την ώρα εκείνη, αντί να πατήσουν το

C

M

Y

CM

πόδι του άλλου, γυρνάνε και φιλούν ο ένας τον άλλον. Ταπεινά φρονώ ότι ούτε κι αυτό πρέπει να γίνεται μέσα στο ναό. Και μόνο μια κίνηση των νεόνυμφων μπορεί να προκαλέσει τους προσκεκλημένους σε θόρυβο και σχόλια. Ο Κύριος και Θεός να ευλογήσει και το δικό σας γάμο. 

MY

CY

CMY

K

«Το να αγαπήσει ένας άνθρωπος έναν άλλο είναι ίσως το δυσκολότερο έργο, το έσχατο, η τελευταία δοκιμασία και η απόδειξη, η δουλειά για την οποία όλες οι άλλες δουλειές δεν είναι παρά προετοιμασία»

Rainer Maria Rilke

252 • ΓΟΝΕΙΣ & ΠΑΙΔΙ

Πηγή: www.orthmad.gr

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

Αποκορώνου 161, Χανιά Τηλ.: 28210 55363 - Κιν.: 6945 900 120 E-mail: polentas@otenet.gr www.polentas.gr Polentas Haute Couture

ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ

ΡΟΥΧΟ: ΑΝΔΡΙΚΟ - ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΕΙΔΗ ΣΠΙΤΙΟΥ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ - ΧΑΛΙΑ κ.ά. ΕΙΔΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΑ ΣΚΕΥΗ κ.ά. ΕΙΔΗ ΚΗΠΟΥ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ - ΑΡΩΜΑΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ - ΡΟΛΟΓΙΑ

ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΒΑΛΙΤΣΕΣ - ΤΣΑΝΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΙΔΗ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΘΗΚΕΣ ΚΙΝΗΤΩΝ κ.ά. ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

Τ. 28210 42965 OPEN EVERY DAY (from 9:00 to 21:00) AKROTIRIOU St. (opposite Netrino)

από τις 9:00 το πρωί μέχρι 21:00 το βράδυ

ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ (έναντι Νετρίνο - παλιό ΙΝΚΑ)

CHiNA market

ΑΝΟΙΧΤΑ ΚΑΘΕ ΜΕΡΑ

ΡΟΥΧΟ: ΑΝΔΡΙΚΟ - ΓΥΝΑΙΚΕΙΟ ΠΑΙΔΙΚΟ ΕΙΔΗ ΣΠΙΤΙΟΥ ΚΟΥΡΤΙΝΕΣ - ΧΑΛΙΑ κ.ά. ΕΙΔΗ ΚΟΥΖΙΝΑΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΑ ΣΚΕΥΗ κ.ά. ΕΙΔΗ ΚΗΠΟΥ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΑ - ΑΡΩΜΑΤΑ ΚΟΣΜΗΜΑΤΑ - ΡΟΛΟΓΙΑ

ΥΠΟΔΗΜΑΤΑ ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΒΑΛΙΤΣΕΣ - ΤΣΑΝΤΕΣ ΗΛΕΚΤΡΙΚΑ ΕΙΔΗ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΕΙΔΗ ΨΑΡΕΜΑΤΟΣ ΔΙΑΦΟΡΑ ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΘΗΚΕΣ ΚΙΝΗΤΩΝ κ.ά. ΑΞΕΣΟΥΑΡ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ

Τ. 28210 42965 OPEN EVERY DAY (from 9:00 to 21:00) AKROTIRIOU St. (opposite Netrino)

από τις 9:00 το πρωί μέχρι 21:00 το βράδυ

ΑΚΡΩΤΗΡΙΟΥ (έναντι Νετρίνο - παλιό ΙΝΚΑ)

CHiNA market

Φυσικά Προϊόντα για το Πρόσωπο και το Σώμα EVOSMON~Natural Products for the Face and the Body PARTHENIOU KELAIDI 46, CHANIA - T. +30 28210 56373

ΚΡΕΜΕΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ & ΣΩΜΑΤΟΣ

~

ΑΠΟΣΜΗΤΙΚΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΡΥΣΤΑΛΟΥ

~

ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ

~

ΑΝΤΙΚΟΥΝΟΥΠΙΚΑ

~

AFTER SHAVE

αρωµατοπωλείο

Με σεβασμό στους μικρούς μας φίλους διαθέτουμε προϊόντα όπως σαπούνια, αφρόλουτρα και σαμπουάν, χωρίς προσθήκες χημικών. Επίσης, προϊόντα περιποίησης για γυναίκες, άντρες και εφήβους όπως κρέμες για ακμή. Είμαστε χρόνια κοντά σας με φυσικά, αγνά προϊόντα και χαμηλές τιμές!

ΕΥΟΣΜΟΝ

ΚΟΛΩΝΙΕΣ, ΑΡΩΜΑΤΑ, ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ, ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΑ, ΑΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ - ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΟΠΟΙΪΑΣ - ΛΙΒΑΝΟΠΟΙΪΑΣ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ

ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ ΚΕΛΑΪΔΗ 46 - ΧΑΝΙΑ • ΤΗΛ.: 28210 56373

ΓΡΑΜΠΟΥΣΑ ΚΙΣΣΑΜΟΥ ΚΑΛΥΒΙΑΝΗ - ΧΑΝΙΑ Τηλ. 28220 22707 - Κιν. 6972 846 097 e-mail: info@gramboussa-restaurant.gr www. gramboussa-restaurant.gr find us on facebook: gramboussa restaurant

Φυσικά Προϊόντα για το Πρόσωπο και το Σώμα EVOSMON~Natural Products for the Face and the Body PARTHENIOU KELAIDI 46, CHANIA - T. +30 28210 56373

ΚΡΕΜΕΣ ΠΡΟΣΩΠΟΥ & ΣΩΜΑΤΟΣ

~

ΑΠΟΣΜΗΤΙΚΑ ΦΥΣΙΚΟΥ ΚΡΥΣΤΑΛΟΥ

~

ΑΝΤΙΗΛΙΑΚΑ

~

ΑΝΤΙΚΟΥΝΟΥΠΙΚΑ

~

AFTER SHAVE

αρωµατοπωλείο

Με σεβασμό στους μικρούς μας φίλους διαθέτουμε προϊόντα όπως σαπούνια, αφρόλουτρα και σαμπουάν, χωρίς προσθήκες χημικών. Επίσης, προϊόντα περιποίησης για γυναίκες, άντρες και εφήβους όπως κρέμες για ακμή. Είμαστε χρόνια κοντά σας με φυσικά, αγνά προϊόντα και χαμηλές τιμές!

ΕΥΟΣΜΟΝ

ΚΟΛΩΝΙΕΣ, ΑΡΩΜΑΤΑ, ΑΙΘΕΡΙΑ ΕΛΑΙΑ, ΕΚΧΥΛΙΣΜΑΤΑ, ΑΡΩΜΑΤΙΚΕΣ ΟΥΣΙΕΣ, ΠΡΩΤΕΣ ΥΛΕΣ ΚΑΛΛΥΝΤΙΚΩΝ - ΤΡΟΦΙΜΩΝ - ΠΟΤΟΠΟΙΪΑΣ - ΛΙΒΑΝΟΠΟΙΪΑΣ & ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΩΝ

ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ ΚΕΛΑΪΔΗ 46 - ΧΑΝΙΑ • ΤΗΛ.: 28210 56373

ΓΡΑΜΠΟΥΣΑ ΚΙΣΣΑΜΟΥ ΚΑΛΥΒΙΑΝΗ - ΧΑΝΙΑ Τηλ. 28220 22707 - Κιν. 6972 846 097 e-mail: info@gramboussa-restaurant.gr www. gramboussa-restaurant.gr find us on facebook: gramboussa restaurant