g magazine, τεύχος 17 - Ίδρυμα Β&Ε Γουλανδρή by B&E Goulandris Foundation

ΑΥΓΟΥΣΤΟΣ -ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2016 Διμηνιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή

Σ Ε Α Υ Τ Ο Τ Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ Σ Υ Ν Ε Ρ ΓΑ Σ Τ Η Κ Α Ν

Παρασκευή Γερολυμάτου, Ανδρέας Γεωργιάδης, Μαρία Κουτσομάλλη, Αλεξάνδρα Παπακωστοπούλου, Κλειώ Πανουργιά, Ειρήνη Στρατή Επιμέλεια - σχεδιασμός:

Τ 210 - 7252896 www.moca-andros.gr | www.goulandris.gr

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΗΝ ΕΚΘΕΣΗ

ΓΙΩΡΓΟΣ ΖΟΓΓΟΛΟΠΟΥΛΟΣ

Η ΑΣΙΓΑΣΤΗ ΠΛΗΣΜΟΝΗ ΣΤΟ ΑΧΑΝΕΣ ΤΗΣ ΑΦΑΙΡΕΣΗΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Του Κυριάκου Κουτσομάλλη, διευθυντή του Ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή

Π Ρ Ω Τ Η Ε Ν Ο Τ Η ΤΑ

Η πρώιμη παραστατική περίοδος

Δ Ε Υ Τ Ε Ρ Η Ε Ν Ο Τ Η ΤΑ

Υπαινικτική πιστότητα στο ρεαλισμό

Τ Ρ Ι Τ Η Ε Ν Ο Τ Η ΤΑ

Ο Ζογγολόπουλος σε δημόσιους χώρους

Τ Ε ΤΑ Ρ Τ Η Ε Ν Ο Τ Η ΤΑ

Γεωμετρικές & κινητικές συνθέσεις

Γ Ν Ω Ρ Ι Μ Ι Α Μ Ε Τ Η Μ Ο Ν Ι Μ Η Σ ΥΛ Λ Ο Γ Η Τ Ο Υ Ι Δ Ρ Υ Μ ΑΤ Ο Σ

Γιώργος Ζογγολόπουλος, Φακός με τρεις ομπρέλες

Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Η ΑΤ Ζ Ε Ν ΤΑ Παρουσίαση σημαντικών εικαστικών εκθέσεων από όλο τον κόσμο

ΕΚΘΕΣΗ ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ, ΑΝΔΡΟΣ

Η ασίγαστη πλησμονή στο αχανές της αφαίρεσης Το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή οργανώνει γι’ αυτό το καλοκαίρι μια αναδρομική έκθεση στο έργο του διακεκριμένου γλύπτη Γιώργου Ζογγολόπουλου. Το εικαστικό αφιέρωμα στο Γιώργο Ζογγολόπουλο, η ζωή του οποίου με ασίγαστο πάθος, με ψυχικό και σωματικό οίστρο ταυτίστηκε με την τέχνη, είναι μια αναδρομή σε όλες τις κατηγορίες και πτυχές της ολότητας του έργου του. Αν και καθιερώθηκε αποκλειστικά ως διαπρεπής γλύπτης, υπήρξε παράλληλα και ένας εμπνευσμένος αρχιτέκτων του μοντέρνου κινήματος καθώς και ένας προικισμένος χειριστής του χρωστήρα και της σχεδιαστικής γραφίδας. Καθ’υπέρβαση των στερεοτυπικών δυσκολιών της εποχής εντός της οποίας καλλιτεχνικά ανδρώθηκε, την περίοδο του Μεσοπολέμου δηλαδή, επιχείρησε με γνώση, πράξη, τόλμη και πάθος έναν ιδιόμορφο εικαστικό λόγο, έναν ανανεωτικό επαναπροσδιορισμό θέσεων και αρχών, τοποθετώντας σε νέα βάση τη σχέση του χώρου με το αντικείμενο και τον ανθρωποκεντρισμό. Η έκθεση δομείται σε τέσσερις ενότητες, ενώ αντιπροσωπευτικά έργα όλων αυτών των ενοτήτων παρουσιάζονται στο αναδρομικό αφιέρωμα. Από τα 100 χρόνια της φυσικής παρουσίας του στη ζωή, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος με ασίγαστη πλησμονή και ακάματη ενέργεια, τα εβδομήντα τα αφιέρωσε σ’αυτό που είχε τάξει σκοπό της ζωής του, την Τέχνη. Αυτή που τον στήριξε να διαβεί το κατώφλι της αθανασίας. Ένας επιπλέον ανάπλους σ’ένα έργο δύσληπτο, δύσμορφο και δύστροπο θα είχε περιορισμένης σημασίας λόγο, αν δεν όριζε σκοπό του την διεύρυνση του ορίζοντα ανάγνωσης ώστε να διευκολύνεται η ευέλικτη ερμηνευτική προσέγγισή του. Αυτό επιτυγχάνεται εν μέρει από τα εμβριθή κείμενα τα οποία συγγράφουν έγκριτοι μελετητές και γνώστες του έργου του, και τα οποία δημοσιεύονται στον τόμο που πλαισιώνει την έκθεση, έκδοση με αισθητική και εκδοτική αρτιότητα της Μικρής Άρκτου.

Γιώργος Ζογγολόπουλος Από τον υπαινικτικό ρεαλισμό προς την οργανική γεωμετρική αφαίρεση Γράφει ο Κυριάκος Κουτσομάλλης

Η θητεία του Γιώργου Ζογγολόπουλου στις εικαστικές τέχνες υπήρξε μια μακρά, επίπονη και αγωνιώδης διαδρομή, ακαταπόνητη όμως και ακαταμάχητη, η οποία με αφετηρία τη λανθάνουσα υπαινικτική μνεία στο ρεαλισμό οδηγήθηκε, προϊούσης της αδιάκοπης εξελικτικής ροής και ανέλιξης, προς μια ολοένα και πιο αφαιρετική προσχώρηση στις βασικές αρχές του μεγάλου ρεύματος του κυβισμού. Η ζωή του ταυτίστηκε με την τέχνη. Σ’ αυτήν αφέθηκε με σωματική αλλά και «πνευματική ωραιότητα» κατά τη ρήση του Σωκράτη, ο οποίος θεωρούσε την τέχνη «ως τον πιο ελκυστικό, ευχάριστο, αγαπητό, επιθυμητό και τον πιο ερωτικό χαρακτήρα της ψυχής». Προικισμένος με μια οξυμένη και εξιδανικευμένη αίσθηση οραματισμού, μια εξαιρετικά γόνιμη αναπλαστική και αναμορφωτική φαντασία, με διαύγεια και νηφαλιότητα, με μαθηματικό οίστρο και φιλοσοφική λογιότητα, αλλά και με νεανική ρωμαλεότητα, δημιούργησε μορφικά αρχετυπικά μοτίβα με χαρακτηριστικά σχεδιαστικά και τεχνοτροπικά, που τον οδήγησαν με τρόπο συνεκτικό και πειθαρχημένο στην ένταξή του στον στενό κύκλο των αναμορφωτών της ελληνικής γλυπτικής πρωτοπορίας. Καθ’ υπέρβαση των στερεοτυπικών δυσκολιών, επεχείρησε με γνώση και πράξη και έναν ιδιόμορφο εικαστικό λόγο, έναν επαναπροσδιορισμό θέσεων και αρχών, τοποθετώντας σε νέα βάση τη σχέση χώρου και αντικειμένου. Προσέγγισε και διαπραγματεύτηκε την εικόνα ως αξία εννοιολογική. Με νέους τρόπους και υλικά, με επινοημένα σχήματα μιας νεωτερικής τυπολογίας, με προσωπικά εκφραστικά ιδιώματα, με προτάσεις αισθητικής αρτιότητας και πρωτοτυπίας και με την ελευθερία που του προσέφερε η αδέσμευτη από τους κανόνες και τα βάρη των συμβάσεων του παρελθόντος σχέση του, ανασυνέταξε και αναμόρφωσε τον αρχικό νεανικό υπαινικτικό ρεαλισμό σε νεωτερικούς ευκλείδειους μετασχηματισμούς, σε σχήματα και μορφές αποδεκτές από τις απαιτήσεις του δικού του χρόνου και του ευρύτερου περιρρέοντος ανανεωτικού αιτήματος του νεωτερισμού. Η ικανή, στέρεη και διαχρονική του παιδεία, σε συμπρακτικό συνδυασμό με την ευφάνταστη εμπειρική ευρηματικότητα, στήριξαν τη μετάβαση —το πέρασμα, δηλαδή— από την αρχαϊκή απλότητα προς την ανάπτυξη καινοτόμων περίπλοκων σχηματισμών, οι οποίοι προϋπέθεταν ελεύθερο πνεύμα, καθαρότητα, αρτιότητα της δομής και συμβατότητα με τις νέες αισθησιοκρατικές επιταγές, στους κόλπους των οποίων εκκολάφθηκαν και αναπτύχθηκε μια πλειάδα νεοφανών καλλιτεχνικών ηθών και αρχών. Εντός των ορίων του δικού του δημιουργικού χρόνου, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος θέλησε τον εαυτό του άνθρωπο της εποχής του. «Τα όρια της δικής του (εικαστικής) γλώσσας» θέλησε να είναι «τα όρια του δικού του κόσμου» (Wittgenstein). Η χωροχρονική τοπιογραφική δημιουργική συγκυρία, στο πλαίσιο της οποίας ορίστηκε η γλώσσα και βιώθηκε το πιστεύω του, είχε ως άξονα αποδοχής την υπεροχή του πνευματικού έναντι της ορατής αρτιότητας και τελειότητας του εικονιζόμενου αντικειμένου. Δεν αντιλήφθηκε την αίσθηση του ωραίου ως καλλιέπεια και αισθησιασμό, αλλά ως φροντίδα ανάδειξης της ευρυθμίας, του μέτρου και των αναλογιών καθώς και το βαθμό αποκρυστάλλωσης της ενέργειας και τη δυναμική που προκύπτει από την αγωνία της μεταλλακτικής διεργασίας. Τα πρωτογενή στοιχεία που συγκροτούν τον σημειολογικό εκφραστικό κώδικα, επόμενο ήταν να αποτελούν απόρροια εγκεφαλικών σχηματισμών, που, πέρα από τη θωπευτική οπτική πρόσληψη, στοχεύουν πρωτίστως την εγκεφαλική διεργασία. Είτε πρόκειται για μνημεία δημόσιων χώρων, ελεύθερες συνθέσεις, δισδιάστατες ανάγλυφες επιφάνει-

ες, υδροκινητικές κατασκευές, μεγεθυντικούς διαθλαστικούς φακούς για μακέτες είτε για μνημειώδη έργα, το σύνολο υπόκειται σε μια αισθητική πρακτική η οποία υπαγορεύεται από την ανάγκη αναζήτησης νέων δυνατοτήτων που επιτάσσει η νέα κοινωνική πραγματικότητα. Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος, μέσα στα όρια της νέας αυτής πραγματικότητας, με νέα υλικά και δεδομένα της σύγχρονης τεχνολογίας, με στοιχεία στέρεα ή ρευστά, με συμπαγείς όγκους, με στοιχεία της ίδιας της φύσης −όπως το φως, το νερό που γίνεται πλαστικός όγκος, πηγή κίνησης, ρυθμός ροής που παράγει κίνηση με ορθογώνιες μεταλλικές πλάκες με κάθετους ή οριζόντιους σχηματισμούς και ρυθμικές διαβαθμίσεις, στοιχεία που συγκροτούνται με αυστηρή κονστρουκτιβιστική δομική αξίωση, με γεωμετρική ευρυθμία, με διαυγή σκέψη, για να παραγάγουν με την πλοκή ευθύγραμμων ή καμπύλων κυκλικών, ημικυκλικών, σφαιρικών γεωμετρικών σχηματισμών με το επινοητικό κατασκευαστικό δαιμόνιο τη διαμόρφωση συνθέσεων, οι οποίες θα συντελέσουν στην επικράτηση μιας νεοφανούς διαλεκτικής στο χώρο της Αφαίρεσης− θέτει έτσι έναν νέο προβληματισμό γύρω από τη φόρμα και τη λειτουργία της στο χώρο και υποβάλλει συνεπακόλουθα τον αποδέκτη σε μια υποκειμενική περιπετειώδη δύσληπτη αναζήτηση, η οποία είναι στενά συναρτημένη από το βαθμό της δικής του υποκειμενικής παιδευτικής αισθητικής ετοιμότητας. Πρόκειται για μια δημιουργική κατασκευαστική επινόηση, που θα στηρίξει την αναπλαστική μεταλλακτική προσπάθεια της πρωτογένειας και την προσέγγιση και κατανόηση των αιτίων και αιτιατών που διέπουν την κοσμογονική τάξη ή και αταξία. Πρόκειται για έναν εγκεφαλικό δημιουργικό οίστρο, ο οποίος κεντρίζεται μέσα στη σιγή του στοχαστικού βάθους, μέσα στη σιγή του ατέρμονος χρόνου. Θα ήταν ίσως εκ του περισσού μνεία, αν για μια επιπλέον φορά λεχθεί ότι ο Ζογγολόπουλος, προτού εμφανιστεί ως γλύπτης το 1933 στην Γ΄ Έκθεση της Ομάδος Τέχνη, υπήρξε πρωτίστως προικισμένος ζωγράφος. Το σχεδιαστικό του ταλέντο τον ανέδειξε σε ικανό σχεδιαστή και χαράκτη, η δε οξυμένη αίσθηση του χώρου και η ικανότητα της ογκομετρικής διανομής στο κενό σε αξιόλογο αυτοδίδακτο αρχιτέκτονα. Μαζί με διαπρέποντες την εποχή αυτή αρχιτέκτονες, τον Καραντινό, τον Μητσάκη, τον Πικιώνη, τον Τομπάζη, συνεργάστηκε και κέρδισε διαγωνισμούς έργων, τα οποία άλλοτε εκτελέστηκαν και άλλοτε παρέμειναν απραγματοποίητα. Όλες οι δημιουργικές κατηγορίες είναι πρόδηλο ότι απετέλεσαν προέκταση του σχεδίου. Αυτό συνέχει και προσδίδει την εσωτερική ενότητα και οντότητα στο όλο. Από την κατ’ επανάληψη διαμονή του στο Παρίσι και τα επαναλαμβανόμενα ταξίδια στην Ευρώπη γνώρισε, βίωσε, μελέτησε, αφομοίωσε και εν πολλοίς ενστερνίστηκε αρχές, διδάγματα και επιρροές από τις εκεί συντελούμενες πρωτοποριακές ζυμώσεις και τις επεξεργάστηκε με οξύνοια και διορατικότητα. Στην πολύ σημαντική έκθεση που διοργανώθηκε στο Παρίσι το 1996 με θέμα το ερώτημα «τι είναι η μοντέρνα γλυπτική;» −όπου επιχειρήθηκε μια ανακεφαλαιωτική προσέγγιση των αρχών που διέπουν και ορίζουν τη σύγχρονη γλυπτική έτσι όπως τη συνέταξαν και εξέφρασαν οι κορυφαίοι της τρισδιάστατης πρωτοποριακής αντίληψης, η οποία παραμέριζε τη μέχρι τότε στατική αδράνεια και φιλολογική απραξία της αγαλματοποιίας: Henri Laurens, Joan Miró, Pablo Picasso, Jacques Lipchitz, Alexander Archipenko, Germaine Richier, Constantin Brâncuși, Alberto Giacometti, Barbara Hepworth,

Marino Marini, Nikolaus Pevsner, Ossip Zadkine, από το έργο των οποίων ο Ζογγολόπουλος με αναγωγές και αναφορές άλλοτε αισθητές και άλλοτε ανεπαίσθητες επηρεάστηκε− ο Ζογγολόπουλος θα είχε θέση και λόγο, αν η Ελλάδα δεν είχε μείνει εκτός αυτού του απολογισμού. Θα ήταν σκόπιμο να αναφερθεί ότι στο Παρίσι, όπου πήγε με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης το 1949, γνώρισε και συναναστράφηκε λαμπρά πνεύματα της ελληνικής διανόησης όπως ο Κώστας Αξελός, ο Νίκος Σβορώνος, ο Γεώργιος Κανδύλης, ο Τάκης Ζενέτος, καθώς και οι γλύπτες Μέμος Μακρής και Κώστας Κουλεντιανός, οι οποίοι συνέβαλαν και διευκόλυναν τις εκεί επαφές του. Από την αρχή της δεκαετίας του ’50, επηρεασμένος προφανώς από τις ευρωπαϊκές πρωτοποριακές τάσεις και ιδιαίτερα από τα κυβιστικά γλυπτά του Laurens, τον οποίο γνώρισε προσωπικά, άρχισε να διαφαίνεται στα έργα του μια προϊούσα σχηματοποίηση και να υποχωρεί η μορφική αναγνωρισιμότητα, η φυσιοκρατική και φυσιογνωμική αναγωγή προς όφελος των αφαιρετικών γεωμετρισμών. Η μνημειώδης σύνθεση Ο χορός του Ζαλόγγου του 1954 αποτελεί απτό δείγμα αυτής της μεταστροφής. Ήταν η αρχή μιας μακράς πορείας προς την Αφαίρεση, η οποία εντείνεται από τα μέσα της δεκαετίας του ’60, για να κορυφωθεί στα μέσα της επόμενης δεκαετίας του ’70, οπότε αρχίζει η περίοδος των οπτικών μετασχηματισμών με φακούς που διαθλούν παραμορφωτικά το εικονιζόμενο. Στην 32η Μπιενάλε της Βενετίας το 1964, όπου εκπροσώπησε την Ελλάδα μαζί με τους φίλους του, Σπύρο Βασιλείου, Κώστα Κουλεντιανό και Νίκο Νικολάου, τα αφαιρετικά γλυπτά από ορείχαλκο που παρουσίασε, ούτε καν υπαινίσσονταν πλέον στοιχεία μορφικά και φυσιογνωστικά του αισθητού κόσμου. Η ζωή του Γιώργου Ζογγολόπουλου καλύπτει έναν πλήρη αιώνα (1903-2004) φυσικής παρουσίας, η δε καλλιτεχνική του δραστηριότητα υπερβαίνει την εβδομηκονταετή γόνιμη πρωτοποριακή παραγωγική παρουσία. Σε αντιστρόφως ανάλογη με την ηλικία του σχέση, διατήρησε μέχρι τέλους ακμαίο το φρόνημα, αμείωτο και ρωμαλέο το νεανικό του σφρίγος. Παραγωγικός, διαυγής και νηφάλιος, διατήρησε ακαταπόνητο το εφηβικό του σθένος. Προχώρησε ήρεμα και ηρωικά στο χρόνο, χωρίς να τον αφήσει να ανακόψει τον ενθουσιασμό και την εγγενή ιδιοσυγκρασιακή του ελευθερία. Επίμονα απώθησε τα ηλικιακά όρια, ώστε να μην εμποδίσουν την ελεύθερη πειραματική αναζήτηση, η οποία συνέβαλε στο να δημιουργηθεί ένα έργο με δική του σφραγίδα και δική του οντότητα. Αναντίρρητα, η γλυπτική του κέρδισε νέες περιοχές και άνοιξε νέες προοπτικές στους νεότερους. Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος έκανε τρόπο ζωής αυτό που ο Matisse ευχόταν για τον εαυτό του: να μείνει, δηλαδή, νέος, όσο γέρος κι αν έγινε. Ο Σοφοκλής, στα 99 του χρόνια, λέγεται ότι έγραψε την τελευταία του τραγωδία. Στην ίδια ηλικία, στα 99 του, ο Ζογγολόπουλος ήταν ακόμα διαυγής, νηφάλιος και παραγωγικός. «Ελπίζουμε όσο ζούμε να δουλεύουμε. Αυτό είναι η μόνη μας χαρά και ο μόνος μας έρωτας», ήταν μια ευχή την οποία εξέφρασε στην εκπομπή Παρασκήνιο. Δύο χρόνια αργότερα πέρασε το κατώφλι της αθανασίας, αφήνοντας πίσω του ένα εντυπωσιακό σε μέγεθος και ποιότητα έργο.

ΠΡΩΤΗ ΕΝΟΤΗΤΑ

Η πρώιμη παραστατική περίοδος

Ο πρώιμος Ζογγολόπουλος ανδρώνεται στο κλίμα του Μεσοπολέμου, περίοδος εξαιρετικά γόνιμη αλλά και ασταθής για την Ευρώπη και ιδιαίτερα για την Ελλάδα, όπου ο φόβος αλληλοδιαδέχεται την ελπίδα. Ο ανθρωποκεντρισμός, εμπνευσμένος ακόμη από τα αρχαϊκά πρότυπα, και η απεικόνιση της πραγματικότητας αποτυπώνονται τόσο στα γλυπτά της περιόδου, όσο στα ζωγραφικά και στα «αδύναμα» κατ’ εκείνον σχέδιά του.

δευτερη ΕΝΟΤΗΤΑ

Υπαινικτική πιστότητα στο ρεαλισμό

Η κατ’ επανάληψη διαμονή του στο Παρίσι και τα επαναλαμβανόμενα ταξίδια στη Ρώμη, τη Φλωρεντία και τη Βενετία φέρνουν τον Γιώργο Ζογγολόπουλο κοντά στις αρχές και τα διδάγματα της αφαίρεσης από τις εκεί συντελούμενες πρωτοποριακές ζυμώσεις. Τις επεξεργάζεται με οξύνοια και διορατικότητα, τις αφομοιώνει και εν πολλοίς τις ενστερνίζεται.

τριτη ΕΝΟΤΗΤΑ

Ο Ζογγολόπουλος σε δημόσιους χώρους

πλατεια ομονοιασ

σταθμοσ μετρο «ευαγγελισμοσ»

πλατεια συνταγματοσ

μεγαρο μουσικησ

αεροδρομιο

θεσσαλονικη

ΟΥΑΣΙΝΚΤΟΝ

βρυξελλεσ

νεα παραλια, θεσσαλονικη

τεταρτη ΕΝΟΤΗΤΑ

Γεωμετρικές & κινητικές συνθέσεις

Εκ φύσεως αλλά και λόγω ιδιοσυγκρασίας και εκπαίδευσης, ο Γιώργος Ζογγολόπουλος είναι θετικός απέναντι στην ιδέα της καινοτομίας, της νέας πραγματικότητας με τα στοιχεία της σύγχρονης τεχνολογίας και της προόδου, με την έννοια της αποσύνδεσης από συμβατικές στατικές ιδέες. Οι ομπρέλες, οι οπτικοί μετασχηματισμοί των φακών που διαθλούν παραμορφωτικά το εικονιζόμενο, το νερό που μεταμορφώνεται σε γλυπτική ματιέρα, το φως που γίνεται πλαστικός όγκος και πηγή κίνησης, οι ορθογώνιες μεταλλικές πλάκες με κάθετους ή οριζόντιους σχηματισμούς και ρυθμικές διαβαθμίσεις, είναι τα στοιχεία που δημιουργούν το δικό του καλλιτεχνικό ιδίωμα, απ’ όλους αναγνωρίσιμο.

ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΗ ΜΟΝΙΜΗ Σ ΥΛ Λ Ο Γ Η Τ Ο Υ Ι Δ Ρ Υ Μ Α Τ Ο Σ

Γιώργος Ζογγολόπουλος (1903 – 2004)

Φακός με τρεις ομπρέλες Ανοξείδωτος χάλυβας, πλέγμα και πλεξιγκλάς, 183 x 120 x 59 cm Ο Γιώργος Ζογγολόπουλος, μέσα στα όρια της νέας αυτής πραγματικότητας, με νέα υλικά και δεδομένα της σύγχρονης τεχνολογίας, με στοιχεία στέρεα ή ρευστά, με συμπαγείς όγκους, με στοιχεία της ίδιας της φύσης −όπως το φως, το νερό που γίνεται πλαστικός όγκος, πηγή κίνησης, ρυθμός ροής που παράγει κίνηση με ορθογώνιες μεταλλικές πλάκες με κάθετους ή οριζόντιους σχηματισμούς και ρυθμικές διαβαθμίσεις, στοιχεία που συγκρούονται με αυστηρή κονστρουκτιβιστική δομική αξίωση, με γεωμετρική ευρυθμία, με διαυγή σκέψη για να παραγάγουν με την πλοκή ευθύγραμμων ή καμπύλων κυκλικών, ημικυκλικών, σφαιρικών γεωμετρικών σχηματισμών με το επινοητικό κατασκευαστικό δαιμόνιο τη διαμόρφωση συνθέσεων, οι οποίες θα συντελέσουν στην επικράτηση μιας νεοφανούς διαλεκτικής στο χώρο της Αφαίρεσης− θέτει έτσι έναν νέο προβληματισμό γύρω από τη φόρμα και τη λειτουργία της στο χώρο και υποβάλλει συνεπακόλουθα τον αποδέκτη σε μια υποκειμενική περιπετειώδη δύσληπτη αναζήτηση, η οποία είναι στενά συναρτημένη από το βαθμό της δικής του υποκειμενικής παιδευτικής αισθητικής ετοιμότητας. Πρόκειται για μια δημιουργική κατασκευαστική επινόηση που θα στηρίξει την αναπλαστική μεταλλακτική προσπάθεια της πρωτογένειας και την προσέγγιση και κατανόηση των αιτίων και αιτιατών που διέπουν την κοσμογονική τάξη ή και αταξία. Πρόκειται για έναν εγκεφαλικό δημιουργικό οίστρο, ο οποίος κεντρίζεται μέσα στη σιγή του στοχαστικού βάθους, μέσα στη σιγή του ατέρμονος χρόνου. […] Απόσπασμα από το κείμενο του κυρίου Κυριάκου Κουτσομάλλη για την έκθεση Γιώργος Ζογγολόπουλος – Η ασίγαστη πλησμονή στο αχανές της αφαίρεσης.

Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Η ΑΤ Ζ Ε Ν ΤΑ

ΛΟΝΔΙΝΟ

Tate Modern Georgia O’Keeffe

ΛΟΝΔΙΝΟ

The National Gallery: Ρainters' Paintings - From Freud to Van Dyck

Αναδρομική έκθεση της αμερικανίδας ζωγράφου Georgia O'Keeffe με τα πιο σημαντικά της έργα. Πρωτοπόρος της μοντέρνας τέχνης έκανε την εμφάνισή της αρχές του 20ου αιώνα στην Αμερική. Γνωστή για τη θεματογραφία της που πραγματεύεται κυρίως μεγεθύνσεις λουλουδιών, κρανία ζώων και τοπία της ερήμου από το Νέο Μεξικό.

Αφορμή για την έκθεση αυτή είναι τα έργα της National Gallery που ανήκαν σε ζωγράφους, αποκαλύπτοντας με αυτόν τρόπο τις προσωπικές αγορές των Freud, Μatisse, Degas, Van Dyck κ.α. Διερευνάται η διάθεση των ζωγράφων για τυχόν καλλιτεχνική έμπνευση, για πιθανή υποστήριξη των συναδέλφων ζωγράφων ή ως σύμβολα κύρους και επενδυτικής πολιτικής.

ΛΟΝΔΙΝΟ

Ρ ώμη

Διάρκεια έκθεσης: έως 30/10/2016 http://www.tate.org.uk

Royal Academy of Arts David Hockney

Μία αρκετά ιδιαίτερη έκθεση του καλλιτέχνη David Hockney: μια σειρά πορτραίτων, τα οποία δημιούργησε τα τελευταία δύο χρόνια, με το ίδιο μέγεθος και όλα σε μπλε φόντο από ανθρώπους που είχε σχέση. Όλα τα μοντέλα του είναι καθισμένα και οι πίνακες έχουν ολοκληρωθεί μέσα σε τρεις μέρες ο καθένας. Διάρκεια έκθεσης: έως 02/10/2016 www.royalacademy.org.uk

Διάρκεια έκθεσης: έως 2/10/2016 www.vam.ac.uk

MAXXI: EXTRAORDINARY VISIONS. L’ITALIA CI GUARDA

40 φωτογράφοι και 150 φωτογραφίες εξυμνούν την ομορφιά αλλά και τις αντιφάσεις της Ιταλίας σε συνδυασμό με μια ματιά προς το μέλλον. Οι εικόνες περιγράφουν πανέμορφα τοπία, παραμελημένα προάστια, αρχιτεκτονική αστικών χώρων και κτιρίων, ιδανικές πόλεις αλλά και πολλά άλλα τοπιογραφικά θέματα. Διάρκεια έκθεσης: έως 23/10/2016 www.fondazionemaxxi.it

Ρ ώμη

Scuderie del Quirinale Capolavori della Scultura buddhista Giapponese

Είκοσι ένα αριστουργήματα (800-1333 μ.Χ.) θα εκτεθούν στην Ιταλία για πρώτη φορά. Γενικά θεωρούνται ότι είναι βουδιστικά λατρευτικά αντικείμενα, γι΄αυτό πολλά από αυτά είναι δύσκολο να μετακινηθούν. Η πρόσβαση δεν είναι αρκετά εύκολη σε αυτά ακόμα και στην Ιαπωνία, είτε επειδή εμφανίζονται στο ημίφως των ναών και των ιερών είτε προστατεύονται στα εθνικά μουσεία της χώρας. Διάρκεια έκθεσης έως 23/10/2016 www.scuderiequirinale.it

Βενετία

Palazzo Ducale VENICE, THE JEWS AND EUROPE

Η έκθεση αυτή που διοργανώθηκε με αφορμή τα 500 χρόνια από την ίδρυση του γκέτο στη Βενετία, περιγράφει τις συνθήκες που διέπουν την προέλευση, τη δημιουργία και το μετασχηματισμό του πρώτου «γκέτο» στον κόσμο. Η έκθεση έχει ως στόχο να επισημάνει επίσης την πολιτιστική πολυμορφία που υπήρχε στην κοσμοπολίτικη Βενετία στις αρχές του 16ου αιώνα. Διάρκεια έκθεσης: έως 13/11/2016 palazzoducale.visitmuve.it

Π αρίσι

Λ ί β ερπουλ

Tate Liverpool: Francis Bacon Invisible Rooms

Περισσότερα από 30 έργα ζωγραφικής, μαζί με σπάνια σχέδια και έγγραφα του καλλιτέχνη, είναι η βάση της έκθεσης αυτής που πραγματεύεται τη δομή–πλαίσιο που υπάρχει στη σύνθεση των έργων του Bacon. Διάρκεια έκθεσης έως 18/09/2016 www.tate.org.uk

Centre Pompidou Pierre Paulin

Αναδρομική έκθεση του σχεδιαστή, σχεδιαστή εσωτερικών χώρων και αρχιτέκτονα Pierre Paulin με την ιδιαίτερη ματιά στο σχεδιασμό χρηστικών αντικειμένων στην «υπηρεσία» του ανθρώπινου σώματος. Πάνω από 70 κομμάτια επίπλων και 50 πρωτότυπα σχέδια, η έκθεση αυτή προτείνει μια διαδρομή σε όλο το έργο του σχεδιαστή των 40 χρόνων καλλιτεχνικής του δημιουργίας. Διάρκεια έκθεσης: έως 22/08/2016 www.centrepompidou.fr

Π Ο Λ Ι Τ Ι Σ Τ Ι Κ Η ΑΤ Ζ Ε Ν ΤΑ

Α μ β ούργο

Bucerius Kunst Forum Τhe World Upside Down: Hieronymus Bosch’s Century

Η έκθεση, με αφορμή τα 500 χρόνια από το θάνατο του Ιερώνυμου Μπος, εστιάζει σε έργα με σκηνές από την κόλαση και τις δραματικές απεικονίσεις της αμαρτίας που χαρακτηρίζει την ολλανδική τέχνη το 16ο αιώνα. Περιλαμβάνει περίπου 90 έργα καλλιτεχνών της γενιάς μετά τον Bosch που χρησιμοποιούν το εικονογραφικό λεξιλόγιό του.

Π αρίσι

Musée Jacquemart-André Rembrant

Αφιέρωμα στον κορυφαίο ολλανδό ζωγράφο, χωρισμένο σε τρεις ενότητες, στην πρώιμη φάση, την εποχή της απόλυτης ακμής και τέλος στην ώριμη εποχή του. Διάρκεια έκθεσης έως 16/09/2016 www.musee-jacquemart-andre.com

Διάρκεια έκθεσης: έως 11/09/2016 www.buceriuskunstforum.de

Μ αδρίτη

Museo del Prado: Bosch-The 5th Centenary Exhibition

Tο Museo del Prado παρουσιάζει την έκθεση που σηματοδοτεί τα 500 χρόνια από το θάνατο του Hieronymus Bosch χωρισμένη σε έξι ενότητες. Είναι η πρώτη φορά που βρίσκονται έργα όχι μόνο του Bosch συγκεντρωμένα όλα μαζί αλλά και των μαθητών του. Επιπροσθέτως, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να παρακολουθήσει την έρευνα που έχει διεξαγάγει το μουσείο στον πίνακα «The Garden of Earthly Delights» μέσω των μεθόδων ανάλυσης ακτίνων Χ και υπέρυθρης ακτινοβολίας. Διάρκεια έκθεσης: έως 11/09/2016 www.museodelprado.es

Μ αδρίτη

Museo Thyssen-Bornemisza Caravaggio and the Painters of the North

Η έκθεση εστιάζει στο έργο του Καραβάτζο αλλά και σε έργα Βορειοευρωπαίων ζωγράφων που είχαν επηρεαστεί από τη ζωγραφική του. Πενήντα τρεις πίνακες, μια επισκόπηση σε όλη σχεδόν την καλλιτεχνική του πορεία του Καραβάτζο, μαζί με μια επιλογή έργων από τους σημαντικότερους οπαδούς του στην Ολλανδία, στη Φλάνδρα και στη Γαλλία. Διάρκεια έκθεσης: έως 18/09/2016 www.museothyssen.org

Ν έα Υ όρκη

Metropolitan Museum of Art Diane Arbus – In the beginning

Με πάνω από 100 φωτογραφίες η έκθεση αυτή επαναπροσδιορίζει την Diane Arbus (1923-1971), μία από τις πλέον σημαντικές και προκλητικές καλλιτέχνες του 20ού αιώνα. Επικεντρώνεται στα πρώτα επτά χρόνια της καριέρας της, 1956-1962, την περίοδο κατά την οποία ανέπτυξε και καλλιέργησε όλο το ιδιαίτερο ύφος και στυλ στις φωτογραφίες της. Η πλειοψηφία των φωτογραφιών της έκθεσης δεν έχουν ξανά εκτεθεί. Διάρκεια έκθεσης: έως 19/11/2016 www.metmuseum.org

Μ πιλμπάο

Guggenheim museum Windows on the city: the school of Paris 1900-1945

Στις αρχές του 20ου αιώνα, το Παρίσι ήταν η πρωτεύουσα της avant-garde. Η έκθεση αυτή προσφέρει μια περιήγηση σε σημαντικά έργα ζωγραφικής και γλυπτά εκέινης της εποχής, έργα-ορόσημα τα οποία παραμένουν επιρροή σήμερα. Διάρκεια έκθεσης έως 23/10/2016 www.guggenheim.org

Ν έα Υ όρκη

Neue Gallerie: Selections from the Permanent Collection

Επιλογές των πιο διάσημων έργων ζωγραφικής από τη μόνιμη συλλογή της Neue Gallerie με επίκεντρο την αυστριακή καλλιτεχνική άνθηση από το πρώτο μισό του εικοστού αιώνα. Μερικά από τα έργα που εκτίθενται είναι των Richard Gerstl, Gustav Klimt, Oskar Kokoschka, Max Oppenheimer, Adolf Loos, Koloman Moser, Dagobert Peche, Joseph Urban κ.α. Ο διάσημος πίνακας του Klimt Adele BlochBauer (1907) συγκαταλέγεται στα εκθέματα αυτής της έκθεσης. Διάρκεια έκθεσης έως 19/09/2016 www.neuegalerie.org

Δ Α Ν Ι Α - Λ ου Ϊ ζιανα Museum of Modern Art Picasso before Picasso

Έκθεση με σχέδια του Πικάσο (1881-1973) όταν ακόμα ήταν δεκατεσσάρων χρονών. Η γέννηση μιας μεγαλοφυΐας, ήταν προφανής από την τεχνική αρτιότητα των έργων αλλά και από την ωριμότητα που αντιμετώπιζε την ανθρωπότητα μέσα από τα θέματα των σχεδίων του. Τα έργα είναι δάνειο από τη συλλογή του Picasso Museum στην Βαρκελώνη. Διάρκεια έκθεσης έως 11/09/2016 en.louisiana.dk

επισκεφθείτε τη νέα σελίδα μας στο facebook

B E Goulandris Foundation Ίδρυμα Β Ε Γουλανδρή 34