1
ΝΟΕΜΒΡΙΟΣ-ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2016 Διμηνιαίο ηλεκτρονικό περιοδικό Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή
Σ Ε Α Υ Τ Ο Τ Ο Τ Ε Υ Χ Ο Σ Σ Υ Ν Ε Ρ ΓΑ Σ Τ Η Κ Α Ν
Παρασκευή Γερολυμάτου, Ανδρέας Γεωργιάδης, Βίβιαν Κανιάρη, Αλεξάνδρα Παπακωστοπούλου, Κλειώ Πανουργιά Επιμέλεια - σχεδιασμός:
Τ 210 - 7252896 www.moca-andros.gr | www.goulandris.gr
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟ ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ ΒΑΣΙΛΗ ΚΑΙ ΕΛΙΖΑΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ, ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΥΡΙΆΚΟ ΚΟΥΤΣΟΜΆΛΛΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΉ ΤΟΥ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΉ ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ ΣΥΝΈΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΑΛΕΞΗ ΒΙΚΕΛΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ «Ι. & Α. ΒΙΚΈΛΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ» ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΝΙΚΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΝΙΚΟ ΜΟΥΣΤΡΟΥΦΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΟΜΑΛΛΗ
5
6
14
18
22
30
ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΟ ΣΕ ΑΡΙΘΜΟΥΣ
34
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΟΜΑΔΑΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ
36
4
ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ
Η ηλεκτρονική αυτή έκδοση αφιερώνεται στην πρόοδο των εργασιών του κτηρίου που θα στεγάσει τις δραστηριότητες του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή και τού-
το γιατί πολλοί είναι αυτοί που ενδιαφέρονται και μας ρωτούν για την πορεία των εργασιών και το πότε αναμένεται η έναρξη λειτουργίας του.
Προγραμματικός του σχεδιασμός είναι να αναδειχθεί σε φορέα ανάπτυξης πρωτοπο-
ριακών πολιτιστικών δράσεων αξιοποιώντας σύγχρονες μουσειακές εφαρμογές στον χώρο της νεότερης και σύγχρονης ελληνικής και διεθνούς τέχνης συμβάλλοντας με τον
τρόπο αυτό στην διαπολιτισμική ανάπτυξη του τόπου μας. Επιδίωξη του νέου μουσείου θα είναι να προκαλεί τον διάλογο και να κεντρίζει το ενδιαφέρον των επισκεπτών του.
Με την βεβαιότητα ότι όλα θα εξελιχθούν ευνοïκά, επιφυλασσόμαστε σύντομα να σας υποδεχθούμε με τις καλύτερες φιλικές προθέσεις.
Κυριάκος Κουτσομάλλης
Διευθυντής
5
ΓΕΝΝΙΕΤΑΙ ΣΤΗΝ
6
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
ΕΝΑ ΝΕΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΚΑΡΔΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ Γράφει η Βίβιαν Κανιάρη
Ο Βασίλης και η Ελίζα Γουλανδρή, ως υπέρμαχοι της ιδέας ότι η Τέχνη αποτελεί κοινωνικό πνευματικό αγαθό, πέραν της σημαντικής προσφοράς τους με την ίδρυση του
ομώνυμου μουσείου της Άνδρου που λειτουργεί από το 1979, επιθυμούσαν τη δημι-
ουργία ενός έτερου μουσείου, στην Αθήνα, που θα δώσει τη δυνατότητα σε ένα ευ-
ρύτερο κοινό να έρθει σε επαφή με τη νεότερη και σύγχρονη τέχνη που αποτέλεσε το κύριο αντικείμενο του ενδιαφέροντός τους.
Επιφορτισμένο με το καθήκον να εκπληρώσει την επιθυμία τους αυτή, το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή προχώρησε το 2009 στην αγορά ενός διατηρητέου κτη-
ρίου μετά του όμορου αυτού οικοπέδου στο Παγκράτι και στην έκδοση, το 2012, της σχετικής οικοδομικής άδειας προκειμένου να ξεκινήσει η ανέγερση του Μουσείου της Αθήνας.
Η επιλογή της περιοχής του Παγκρατίου έγινε με γνώμονα την επιθυμία του ζεύγους
Γουλανδρή το Μουσείο να βρίσκεται στο κέντρο της πρωτεύουσας, εντός του πολιτιστικού άξονα που περικλείει τα μεγάλα μουσεία της πόλης και σε σημείο εύκολα προσβάσιμο για τους επισκέπτες.
Έτσι, επί της συμβολής της οδού Ερατοσθένους και της πλατείας του Αγίου Σπυρίδωνα, βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη οι εργασίες ανέγερσης του νέου Μουσείου που έχει
συνολική επιφάνεια 7.250 τ.μ. και θα αποτελείται από 11 ορόφους, πέντε εξ’ αυτών κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Οι εκθεσιακοί χώροι του Μουσείου θα κατα-
λαμβάνουν συνολικά πέντε ορόφους, τέσσερεις πάνω από το ισόγειο, επιφάνειας 1.124 τ.μ., όπου θα εκτεθούν τα έργα της μόνιμης συλλογής του Ιδρύματος, και έναν στο
πρώτο υπόγειο, επιφάνειας 530 τ.μ., όπου θα φιλοξενούνται περιοδικές εκθέσεις διακεκριμένων Ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών της μοντέρνας και σύγχρονης εποχής. Στο
ισόγειο του Μουσείου θα λειτουργήσει κατάστημα όπου θα διατίθενται οι εκδόσεις του Ιδρύματος και άλλων οίκων καθώς και είδη δώρων. Στο μεσοπάτωμα, θα στεγάζεται
7
«το νέο μουσείο θα έχει συνολική επιφάνεια 7.250 τ.μ., και θα αποτελείται από 11 ορόφους»
8
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
9
10
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
το café του Μουσείου. Στην δε ταράτσα του διατηρητέου τμήματος, οι επισκέπτες θα μπορούν να απολαύσουν την απρόσκοπτη θέα προς την Ακρόπολη, τον Λόφο του Λυκαβηττού και τον Σαρωνικό. Στους λοιπούς υπόγειους ορόφους θα λειτουργήσει εργαστήριο συντήρησης έργων τέχνης, βιβλιοθήκη τέχνης, το παιδικό εργαστήριο, όπου θα πραγματοποιούνται εκπαιδευτικά προγράμματα και καλλιτεχνικά εργαστήρια για
παιδιά, καθώς και το σύγχρονων προδιαγραφών αμφιθέατρο, 187 θέσεων, με το φου-
αγιέ του, που θα μπορεί να φιλοξενήσει πάσης φύσεως εκδηλώσεις, όπως διαλέξεις, συνέδρια, προβολές, παραστάσεις, συναυλίες και άλλα αφιερώματα καλλιτεχνικού και διεπιστημονικού χαρακτήρα.
Το έργο περιλαμβάνει και την αναμόρφωση της Πλατείας του Αγίου Σπυρίδωνα και την ανάληψη της συντήρησής της που αποτελεί δωρεά του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή προς το Δήμο Αθηναίων.
Το Μουσείο της Αθήνας, που αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός του 2017, θα σημάνει την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου για το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, σκοπός
του οποίου είναι η προαγωγή, στην Ελλάδα και διεθνώς, των Καλών Τεχνών εν γένει. Κυρίως όμως, ενσαρκώνει το όνειρο των αείμνηστων φιλότεχνων και φιλοπάτριδων Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, επιθυμία των οποίων ήταν να αφήσουν αυτή τη σπουδαία παρακαταθήκη στην Ελλάδα.
11
12
13
14
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΑΛΈΞΗ ΒΙΚΕΛΑ ΤΟΥ ΓΡΑΦΕΙΟΥ «Ι. & Α. ΒΙΚΈΛΑΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΆΤΕΣ»
Η ΕΠΕΜΒΑΣΗ ΣΤΟ ΔΙΑΤΗΡΗΤΕΟ ΚΤΗΡΙΟ ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΗ ΠΡΟΚΛΗΣΗ «η πρόταση διαπραγματεύεται την επίλυση ενός νέου κτηρίου με σύγχρονες χρήσεις μέσα σε υπάρχον κέλυφος, όπου το παλαιό και νέο τμήμα συνδιαλέγονται χωρίς να ανταγωνίζονται μεταξύ τους»
Ένα τριώροφο νεοκλασσικό, μετατρέπεται σε πολυώρο-
φο μουσείο σύγχρονης τέχνης. Ποιές ήταν οι μεγαλύτερες προκλήσεις που αντιμετωπίσατε;
Κάθε παράδειγμα επέμβασης σε διατηρητέο κτήριο αποτελεί πάντα μια σημαντική πρόκληση τόσο σε επίπεδο μελέτης όσο και σε επίπεδο κατασκευής.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση διατηρείται και αναδεικνύεται
το εξωτερικό κέλυφος του παλαιότερου μεσοπολεμικού
κτίσματος, η αποκατάσταση του οποίου, σε συνδυασμό με την αναμόρφωση της πλατείας του Αγ. Σπυρίδωνα, θα συμ-
βάλλει στην αισθητική & ποιοτική αναβάθμιση του άμεσου αστικού περιβάλλοντος.
Συνολικά, η πρόταση διαπραγματεύεται την επίλυση ενός νέου κτηρίου με σύγχρονες χρήσεις μέσα σε υπάρχον κέλυφος, όπου το παλαιό και νέο τμήμα συνδιαλέγονται χω-
ρίς να ανταγωνίζονται μεταξύ τους. Για το σκοπό αυτό, η σύγχρονη προσθήκη έχει τη μορφή ενός λιτού ορθογώ-
νιου όγκου που βρίσκεται σε υποχώρηση ως προς το περίγραμμα του διατηρητέου. Το ύφος και οι αναλογίες της σύγχρονης μορφής υιοθετούν το μέτρο και τη σαφήνεια των καθαρών γραμμών, υπογραμμίζοντας αντιστικτικά τον
πλουραλισμό και την αυστηρότητα της νεοκλασικής τυπο-
λογίας. Με τον τρόπο αυτό, η σύγχρονη προσθήκη λειτουρ-
15
γεί ως ένα αφαιρετικό αλλά σημαίνον υπόβαθρο
(σε δεύτερο επίπεδο) αναδεικνύοντας το παλαιό κτίσμα, αποσπώντας το από το «φλύαρο» και ποιοτικά υποβαθμισμένο αστικό περίγυρο.
Η σύνθεση επιχειρεί τελικά να διαμορφώσει ένα σύνολο που θα διαπνέεται συγχρόνως από σύγχρονο πνεύμα και ιστορικό ενδιαφέρον και θα προάγει τη λειτουργία και τη σημασία της υπερτοπικής αξίας του νέου μουσείου.
Ας κάνουμε μια ξενάγηση στο νέο κτήριο.
Στο ισόγειο πρόκειται να βρίσκονται οι κοινό-
χρηστες λειτουργίες της εισόδου με βεστιάριο
«Το ύφος και οι αναλογίες της σύγχρονης μορφής υιοθετούν το μέτρο και τη σαφήνεια των καθαρών γραμμών, υπογραμμίζοντας αντιστικτικά τον πλουραλισμό και την αυστηρότητα της νεοκλασικής τυπολογίας»
& πωλητήριο ενώ στον ημιώροφο η καφετέρια με πρόσβαση στον ακάλυπτο χώρο – αυλή του Μουσείου.
Στους τέσσερις υπέργειους ορόφους πρόκειται να στεγαστούν οι μόνιμες συλλογές του Μουσείου και στον πέμπτο τα γραφεία της διοίκησης. Στο πρώτο υπόγειο θα βρίσκεται η αίθουσα περιοδικών εκθέσεων στο δεύτερο και τρίτο θα αναπτύσσονται οι
χρήσεις του αμφιθεάτρου, της βιβλιοθήκης και του παιδικού εργαστηρίου, ενώ στο τέταρτο & πέμπτο υπόγειο βοηθητικοί & μηχανολογικοί χώροι. Ποιά υλικά κυριαρχούν & χαρακτηρίζουν τον σχεδιασμό;
Τα βασικά υλικά που θα επενδύσουν το νέο μουσείο είναι ελληνικός πωρόλιθος τύπου τραβερτίνο στις όψεις της μοντέρνας προσθήκης, μάρμαρο γκρι δεματίου στα δάπεδα
των κοινόχρηστων χώρων και δρύινα πατώματα στους μόνιμους εκθεσιακούς χώρους. Και ποια η χρήση του φυσικού φωτισμού;
Ενώ στις αίθουσες των μόνιμων εκθέσεων έπρεπε να γίνει πολύ περιορισμένη & ελεγχό-
μενη η χρήση του φυσικού φωτισμού, στον πυρήνα κατακόρυφης κυκλοφορίας που
συνδέει τρεις υπόγειους & επτά υπέργειους ορόφους προσβάσιμους στο κοινό έγινε μεγάλη προσπάθεια αξιοποίησης διάχυτου φυσικού φωτισμού με όλα τα πλεονεκτήματα που κάτι τέτοιο μπορεί να έχει.
16
17
18
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗ ΤΟΥ ΕΡΓΟΥ ΝΙΚΟ ΜΑΛΑΤΕΣΤΑ
ΕΙΚΟΣΙ ΜΈΤΡΑ ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΤΟ ΕΔΑΦΟΣ Πότε και πως ξεκίνησαν οι εργασίες;
Τον Αύγουστο του 2014 ξεκίνησαν οι εργασίες των εκσκαφών με μηχανικά μέσα χωρίς την χρήση σφύρας, για να αποφευχθούν ζημιές στα γειτονικά κτίρια.
Είχαν προηγηθεί, φυσικά, οι κατάλληλες αντιστηρίξεις για την ασφάλεια του διατηρητέου και των όμορων κτιρίων.
Τι προβλήματα συναντήσατε κατά την εκσκαφή;
Τα κύρια προβλήματα που αντιμετωπίσθηκαν ήταν οι αντιστηρίξεις των πρανών της εκσκαφής και η ύπαρξη των υπογείων υδάτων, λόγω της υπάρξεως των οποίων κατα-
σκευάσθηκε μία απόλυτα ασφαλής στεγανολεκάνη για την προστασία του έργου. Πα-
ράλληλα, λάβαμε μέριμνα για την χρησιμοποίηση των υπογείων υδάτων για ποτίσματα και εργασίες καθαριότητας.
Παρά ταύτα, η κατασκευή δείχνει να μην έχει καθυστερήσεις. Πότε ολοκληρώνεται το έργο;
Το έργο ολοκληρώνεται το καλοκαίρι του 2017. Σε τι βάθος συνολικά φτάνει το κτήριο μέσα στη γή;
Το συνολικό βάθος που φτάνει το κτήριο είναι τα 20 μέτρα ενώ το ύψος του φτάνει τα 29 μέτρα υπέρ το έδαφος.
Ας μιλήσουμε για τον περιβάλλοντα χώρο του Μουσείου.
Ο περιβάλλων χώρος του μουσείου αποτελείται από τον ακάλυπτο χώρο στη συνέχεια του cafe και τον χώρο της πλατείας του Αγίου Σπυρίδωνα, η ανάπλαση της οποίας αποτελεί δωρεά του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή προς τον Δήμο Αθηναίων.
19
Επάνω, κάτω αριστερά: Οι εργασίες κατασκευής μιας ασφαλούς στεγανολεκάνης για την προστασία του έργου. Κάτω δεξιά: εργασίες εκσκαφής.
20
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
Επάνω αριστερά: έχοντας φτάσει στο κατώτατο σημείο εκσκαφής, στα 20 μέτρα κάτω από το έδαφος. Δεξιά: οι εργασίες εσωτερικής και εξωτερικής αντιστήριξης του κελύφους του διατηρητέου. Δεξιά κάτω: οι εργασίες ενίσχυσης της λιθοδομής του διατηρητέου.
21
22
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΟΝ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑ ΝΙΚΟ ΜΟΥΣΤΡΟΥΦΗ
ΤΟ ΑΜΦΙΘΕΑΤΡΟ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Το νέο μουσείο περιλαμβάνει τη δημιουργία ενός αμφιθεάτρου. Μπορείτε να μας δώσετε μια περιγραφή;
Το αμφιθέατρο του Μουσείου είναι χωρητικότητας 187 θέσεων και συνολικής επιφά-
νειας ~300μ², από τα οποία τα ~210μ² αποτελούν τον κύριο χώρο του αμφιθεάτρου, συμπεριλαμβανομένης της σκηνής, εμβαδού ~35μ². Τα υπόλοιπα 90μ² περιλαμβάνουν πτέρυγα υποστηρικτικών χρήσεων, όπως μεταφραστών και control room, καθώς και τμήμα παρασκηνίων πίσω από την κεντρική σκηνή. Ποιές χρήσεις θα καλύπτει η αίθουσα;
Ο χώρος ενδείκνυται κυρίως για διαλέξεις, σεμινάρια, κινηματογραφικές προβολές ή μικρές θεατρικές, μουσικές ή χορευτικές παραστάσεις, δεδομένου του σχετικά μικρού μεγέθους της σκηνής. Υπάρχει υποδομή για πλήρη οπτικοακουστικό εξοπλισμό για την
εξυπηρέτηση πλήθους εκδηλώσεων, καθώς και καμπίνες μεταφραστών στο πίσω μέρος.
23
24
Φωτορεαλιστικό σχέδιο του αμφιθεάτρου.
25
Έχει δικό του φουαγιέ;
Πριν από την είσοδο στο αμφιθέατρο υπάρχει χώρος φουαγιέ, μπαρ, τουαλετών. Ποιά υλικά κυριαρχούν στην αίθουσα;
Κύριο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής σύνθεσης του αμφιθεάτρου είναι η μετα-
τροπή μίας κατοψικά γραμμικής αίθουσας σε έναν τρισδιάστατο όγκο όπου κυριαρχούν ελεύθερες μορφές και έντονα καμπυλόμορφα σχήματα. Η σκηνή είναι κατά 75εκ υπερυψωμένη σε σχέση με την κύρια αίθουσα του αμφιθεάτρου, όπου το φόντο της αποτελεί ένας σκουρόχρωμος ανάγλυφος καμπύλος τοίχος.
Η γενική μορφολογία, καθώς και ο στοχευμένος καθορισμός των υλικών και των διατομών τους, πηγάζουν, πέρα από την συνθετική της διάσταση, από τις αυξημένες ακουστικές απαιτήσεις του χώρου. Στο ίδιο συνθετικό πνεύμα είναι και η αντιμετώπιση του αναπτύγματος των πλευρικών τοίχων. Ένα
λευκό καμπυλόμορφο πέτασμα ακανόνιστου σχήματος στο άνω τμήμα περιγράφει την κύ-
ρια αίθουσα και παρακολουθείται χαμηλότερα από το γραμμικό δυναμικό μοτίβο που δη-
μιουργούν ισομεγέθη κάθετα τοποθετημένα ξύλινα πηχάκια.
Η έντονη καμπυλότητα μεταφέρεται και στη μορφή της πλωτής οροφής του αμφι-
θεάτρου. Το λευκό κυματοειδές σχήμα της οροφής διακόπτεται ανά διαστήματα από εγκάρσιες σχισμές μαύρου χρώματος, όπου
εντάσσονται πλήρως τα φώτα του κυρίως χώρου. Με εξαίρεση την κυματοειδή οροφή και τα δυναμικά στοιχεία των πλευρικών τοί-
χων που θα είναι ανοιχτόχρωμα, στο αμφιθέατρο κυριαρχούν οι έντονες σκούρες απο-
χρώσεις, από το ανθρακί βινυλικό δάπεδο έως και τα φιμέ υαλοπετάσματα που ορίζουν την πτέρυγα των μεταφραστών.
Σε συνδυασμό με στοχευμένους κρυφούς φωτισμούς που θα αναδεικνύουν την πλαστι-
κότητα των μορφών και των όγκων, το αμφιθέατρο θα αποτελεί έναν σύγχρονο χώρο με έντονη δυναμικότητα και μοναδικό αρχιτεκτονικό χαρακτήρα.
26
«Κύριο χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής σύνθεσης του αμφιθεάτρου είναι η μετατροπή μίας κατοψικά γραμμικής αίθουσας σε έναν τρισδιάστατο όγκο όπου κυριαρχούν ελεύθερες μορφές και έντονα καμπυλόμορφα σχήματα»
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
Φωτορεαλιστικά σχέδια του αμφιθεάτρου.
27
Οι εργασίες κατασκευής του φουαγιέ
28
ΜΟΥΣΕΙΟ ΣΥΓΧΡΟΝΗΣ ΤΕΧΝΗΣ ΑΘΗΝΑ
Φωτορεαλιστικό σχέδιο του φουαγιέ του αμφιθεάτρου, στην οροφή του οποίου διακρίνεται η βιβλιοθήκη του Ιδρύματος.
29
Η θέα από την ταράτσα του μουσείου.
30
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΜΕ ΤΗΝ ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΣΥΛΛΟΓΗΣ, ΜΑΡΙΑ ΚΟΥΤΣΟΜΑΛΛΗ
Η ΨΗΦΙΑΚΗ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΥΠΗΡΕΣΙΑ ΤΟΥ ΝΕΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ Στα γραφεία του Ιδρύματος, οι ρυθμοί της προετοιμασίας του νέου μουσείου, ανεβαίνουν διαρκώς: ολοκληρώνεται η ψηφιοποίηση της συλλογής, η μουσειολογική μελέτη
προχωρά, σχεδιάζονται τα συστήματα ξενάγησης και τα εκπαιδευτικά προγράμματα. Η Μαρία Κουτσομάλλη, υπεύθυνη της συλλογής, περιγράφει με λεπτομέρειες όλα όσα θα μπορεί να δει ο επισκέπτης.
Τι θα φιλοξενεί το νέο Μουσείο της Αθήνας;
Το νέο Μουσείο της Αθήνας, σχεδιάστηκε εξαρχής για να στεγάσει τη συλλογή έργων τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή. Η συλλογή, η οποία επικεντρώνεται στην μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, θα καλύψει το 80% περίπου της συνολικής χωρητικότητας του Μουσείου.
Επιπλέον έχει σχεδιαστεί ένας ευέλικτος χώρος για τη φιλοξενία περιοδικών εκθέσεων, ελλήνων και ξένων καλλιτεχνών, ενταγμένων στην εκθεσιακή πολιτική με την οποία το Ίδρυμα Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, δραστηριοποιείται τα τελευταία τριάντα πέντε περίπου χρόνια.
Οι περιοδικές εκθέσεις που σχεδιάζετε με ποιά συχνότητα θα εναλλάσσονται;
Οι περιοδικές εκθέσεις θα εντάσσονται στη θεματολογία που έχουμε αναπτύξει όλα αυτά τα χρόνια, ενώ προβλέπεται να διοργανώνονται δύο περίπου εκθέσεις ετησίως.
Να προσθέσω εδώ, την ένταξη ενός αμφιθεάτρου στο κέλυφος του Μουσείου, στο
οποίο θα μπορούν να φιλοξενηθούν, διαλέξεις, συνέδρια, αλλά και ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, ενώ στο φουαγιέ του έχει προβλεφθεί σύστημα ανάρτησης και παρουσίασης έργων τέχνης.
Πως έχει σχεδιαστεί η παρουσίαση της συλλογής;
Ο πρώτος όροφος του μουσείου είναι αφιερωμένος στα αριστουργήματα της συλ-
λογής. Στον δεύτερο όροφο, παρουσιάζονται έργα μοντέρνων και σύγχρονων ξένων
31
καλλιτεχνών, με ειδική μέριμνα για την ενότητα των σχεδίων, αλλά και των έργων μνη-
μειακών διαστάσεων. Ο τρίτος και ο τέταρτος όροφος αφιερώνονται στους έλληνες
καλλιτέχνες, μοντέρνους και σύγχρονους. Η αφήγηση σε καθεμία από τις παραπάνω ενότητες παραμένει, ως επί το πλείστον, χρονολογική. Τέλος, στο πρώτο υπόγειο, βρίσκεται ο χώρος όπου θα φιλοξενούνται οι περιοδικές εκθέσεις.
Τα περισσότερα Ιδρύματα ανά τον κόσμο επενδύουν πολύ τόσο στα εκπαιδευτικά προγράμματα όσο και στην ψηφιακή τεχνολογία. Πως αντιμετωπίσατε αυτές τις δύο προκλήσεις;
Αντιλαμβανόμενοι τις επιταγές της σύγχρονης τάσης στη μουσειολογία, έχουμε δώσει κι εμείς μεγάλη έμφαση σε ποικίλα εκπαιδευτικά προγράμματα: προγράμματα γενικώς για ενήλικες, προγράμματα στοχευμένα σε ειδικές ομάδες κοινού, και φυσικά, προγράμματα που απευθύνονται σε παιδιά, και μάλιστα για όλες τις ηλικίες.
Ειδικά για τα παιδιά, έχει προβλεφθεί ειδικός χώρος για την πραγματοποίηση παιδικών
εργαστηρίων δημιουργικής απασχόλησης, στη βιβλιοθήκη του Ιδρύματος, ενώ παράλληλα, σχεδιάζονται ειδικά προγράμματα ξενάγησης για παιδιά που συνοδεύονται από
εκπαιδευτικούς ή τους γονείς τους. Τέλος, ένα μεγάλο μέρος του πωλητηρίου του Μουσείου, είναι αφιερωμένο στα παιδιά. Και η ψηφιακή τεχνολογία;
Είναι πλέον απαραίτητη για το σύνολο των δραστηριοτήτων ενός μουσείου σήμερα.
Έτσι κι εμείς, ψηφιοποιούμε και τεκμηριώνουμε όλη τη συλλογή με στόχο να συνδεθεί
με όλες τις πλατφόρμες της διεθνούς κοινότητας ώστε να είναι προσβάσιμη σε κάθε ερευνητή. Η σωστή διαχείριση άλλωστε όχι μόνο των έργων της συλλογής, αλλά και
των πληροφοριών που συνεισφέρουν στην κατανόηση, ερμηνεία και χρήση τους, αυξάνουν τη δυνατότητα του μουσείου να εξυπηρετήσει τη μελέτη, εκπαίδευση και ψυχαγωγία του κοινού, κάτι για το οποίο επενδύουμε πολύ.
Επίσης, αναπτύσσουμε έναν νέο ιστότοπο, όπου θα μπορεί να φιλοξενεί τόσο την συλλογή, όσο και τις εκθέσεις μας, βάσει των σύγχρονων απαιτήσεων.
Προχωράμε στο σχεδιασμό ενός συστήματος ξενάγησης βασισμένοι σε νέες τεχνολο-
γίες. Τέλος, ετοιμάζουμε εφαρμογές ξενάγησης (apps), που θα μπορεί ο οποιοσδήποτε να εγκαταστήσει στην προσωπική του έξυπνη συσκευή (smartphone).
Η Αθήνα έχει το πλεονέκτημα της παρατεταμένης ηλιοφάνειας. Πως αντιμετωπίστηκε αρχιτεκτονικά αυτή η ιδιαίτερη φωτιστική συνθήκη;
Η Αθήνα έχει αυτό το μοναδικό πλεονέκτημα, το οποίο θελήσαμε να εκμεταλευτούμε ανοίγοντας παράθυρα στις αίθουσες των εκθέσεων. Από την άλλη, προκειμένου να προφυλάξουμε τα έργα, υιοθετήσαμε ένα σύγχρονο σύστημα φωτομέτρησης που
ελέγχει το φώς και αυτόματα κλείνει ή ανοίγει τα ρολά των παραθύρων για να επιτύχει τις ιδανικές συνθήκες φωτισμού.
32
ΙΔΡΥΜΑ Β. & Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΗ ΑΘΗΝΑ
33
34
ΤΟ ΝΕΟ ΕΡΓΟ
ΣΕ
ΑΡΙΘΜΟΥΣ
Οι εκθεσιακοί χώροι του μουσείου καλύπτουν
1654 7250
τμ, ενώ το συνολικό εμβαδόν του ανέρ-
χεται στα
τ.μ. και εκτείνεται σε
5 1124 530
6
ορό-
φους υπέρ το έδαφος και
υπόγεια. Στις μόνιμες
εκθέσεις είναι αφιερωμένα
τμ, ενώ στις
προσωρινές εκθέσεις τρο είναι
187
τμ. Το νέο αμφιθέα-
θέσεων.
35
36
Αρχιτεκτονική Μελέτη Ι. & Α. Βικέλας και Συνεργάτες Αρχιτεκτονική Μελέτη αμφιθεάτρου και πωλητηρίου Νικόλαος Μουστρούφης Στατική Μελέτη Γ. Λάμπρου & Συνεργάτες Μελέτη Η/Μ L.D.K. Σύμβουλοι Μηχανικοί AE Μελέτη Φωτισμού Αναστασία Φιλιπποπούλου και Κατερίνα Παρθενίου. Ακουστική Μελέτη Gottfried Schubert Μελέτη Διαμόρφωσης Πλατείας και περιβάλλοντος χώρου Studio 75 Μελέτη Σήμανσης Μικρή Άρκτος Διεύθυνση Έργου Ν. Κ. Μαλατέστας & Συνεργάτες Διεύθυνση Κατασκευής Frank E. Basil
37
ακολουθήστε μας στο instagram!
BasilEliseGoulandrisFoundation Ίδρυμα Β. & Ε. Γουλανδρή 38