ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
GRA review ειδική έκδοση του e-περιοδικού GreekArchitects.gr ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ
Βασίλης Μιστριώτης ΑΡΧΙΣΥΝΤΑΚΤΗΣ
Μανώλης Αναστασάκης anastasakis@greekarchitects.gr
ΕΙΔΙΚΟΙ ΣΥΝΤΑΚΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ
Δημήτρης Ρότσιος Ζωή Ρούσσου ΒΟΗΘΟΙ ΣΥΝΤΑΞΗΣ
Εριάννα Γερομίτσου Δέσποινα Μουτσάκη Ειρήνη Οικονομοπούλου Νίκος Σπύρου ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ
Νίκος Καλογήρου Κωνσταντίνος Πατέστος Έλενα Τάτλα ΥΠΕΥΘΥΝΗ ΕΙΚΑΣΤΙΚΗΣ ΥΛΗΣ
EDITORIAL
7 ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
12-16 Ομάδα Campus Novel ΔΙΑΣΤΑΥΡΩΣΕΙΣ
18-21
Άρτεμις Ποταμιάνου
Σχόλια για την 8η Μπιενάλε
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ ΤΕΥΧΟΥΣ
Ανδρέας Γιακουμακάτος
314 architecture studio A31 Ανδρέας Γιακουμακάτος AREA Architecture Research Athens Bureau de Change Divercity Hiboux architecture k-studio MOLD architects OPA open platform for architecture Schema Tense architecture network _ TAN Ζωή Ρούσσου ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟ Factory - creative & advertising services factory@factory-adv.gr ΔΙΑΦΗΜΙΣΤΙΚΟ
Κωνσταντίνος Παπαδόπουλος marketing@greekarchitects.gr
ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΤΥΠΟΣ
Μανώλης Οικονόμου Γαμβέτα 4, Αθήνα 10678, Τηλ./Fax: 2103636631 info@gra.gr • info@greekarchitects.gr
4
32-35 Staggered House - Ανακαίνιση Νεοκλασικής Κατοικίας στην Αθήνα Schema
36-39 Folding Functions - Μικροβιολογικό Εργαστήριο στην Λαμπρινή, Αθήνα Schema
40-43 Εξοχική κατοικία στην Σέριφο MOLD architects
ΕΡΓΑ & ΜΕΛΕΤΕΣ
44-49
22-27
Κατοικία στα Μέγαρα 200m 2
Μετασκευή κτηρίου Γραφείων Δοξιάδη-ATI σε κτήριο κατοικιών
Tense architecture network _ TAN
50-53
Divercity
Κατοικία στο Συκάμινο 300m 2
28-31
Tense architecture network _ TAN
Κατοικία στο Ψυχικό
54-59
Divercity
Casa Brutale: Λυρικός μπρουταλισμός OPA open platform for architecture
Copyright © greekarchitects.gr – Vassilis Mistriotis Αναγνωρίζετε ότι η Υπηρεσία περιέχει πληροφορίες, λογισμικό, γραφικά και άλλο υλικό που προστατεύεται από δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, σήματα, εμπορικά μυστικά και άλλα δικαιώματα ιδιοκτησίας και ότι αυτά τα δικαιώματα είναι έγκυρα και προστατευμένα. Δεν μπορείτε να αλλοιώσετε, να εκδώσετε, να μεταφέρετε ή να συμμετέχετε στη μεταφορά ή πώληση, να δημιουργήσετε παράγωγη δουλειά ή να εκμεταλλευτείτε καθ’ οιονδήποτε τρόπο μερικό ή ολικό το Περιεχόμενο. Απαγορεύεται η μερική ή ολική αναπαραγωγή του Περιεχομένου, είτε πρόκειται για έντυπη, ηλεκτρονική ή οποιαδήποτε άλλη μορφή χωρίς προηγούμενη άδεια από τον πνευματικό ιδιοκτήτη. Τα περιεχόμενα του GRA review παρέχονται «όπως ακριβώς είναι» χωρίς καμία εγγύηση εκπεφρασμένη ή και συνεπαγόμενη με οποιοδήποτε τρόπο. Το GRA review δε φέρει καμία ευθύνη για την ακρίβεια, το περιεχόμενο και τη διαθεσιμότητα της πληροφορίας που είναι προσβάσιμη μέσω της χρήσης των υπηρεσιών του. Οι υπηρεσίες του GRA review παρέχονται χωρίς κανενός είδους εγγύηση. Συμφωνείτε ότι η χρήση της υπηρεσίας επαφίεται καθ’ ολοκλήρου σε δική σας ευθύνη.
60-63
82-83
Εξοχική κατοικία στη Μάνη
H34 παραθαλάσσιο κτίριο διαμερισμάτων
Hiboux architecture
64-67 Διαμέρισμα στην περιοχή Μακρυγιάννη, Ακρόπολη
314 architecture studio
84-87 Κοσμηματοπωλείο στη Γλυφάδα
Hiboux architecture
Ζωή Ρούσσου
68-71
88-91
Cascading U Διπλοκατοικία στο Κρυονέρι AREA Architecture Research Athens
72-75 Κουτούντο - Προσθήκη σε υπάρχουσα εξοχική κατοικία στο Βουρκάρι Κέας AREA Architecture Research Athens
76-81
Μετατροπή παλαιού φαρμακείου σε παραδοσιακό hair salon Bureau de Change
92-93 Into the Light Hotel A31
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
94-104
Plane House
Διπλωματικές Εργασίες, Βραβεία 2014
k-studio
5 ισότιμα βραβεία, 5 ισότιμοι έπαινοι
Εικόνα εξωφύλλου Κατοικία στο Ψυχικό, Divercity
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
5
Κατοικία στα Μέγαρα, Tense architecture network _ TAN
6
EDITORIAL
Η νέα γενιά ελλήνων αρχιτεκτόνων, η οποία παράγει έργο την τελευταία δεκαετία και της οποίας οι συντελεστές βρίσκονται στη δυναμική ηλικία των 30 έως 40 ετών, ωριμάζει σε ένα περιβάλλον λιγοστών και περιορισμένου εύρους αναθέσεων. Η καθίζηση της ζήτησης σε δημόσιο και ιδιωτικό τομέα οδηγεί αυτή τη γενιά να διοχετεύει τη δημιουργικότητά της στο σχεδιασμό μικρής κλίμακας καταστημάτων, γραφείων και μονοκατοικιών κυρίως, παραμένοντας με αυτόν τον τρόπο σε ετοιμότητα για την μετά κρίση περίοδο. Είναι αντιφατικό, την εποχή που η έννοια και η δικαιοδοσία της αρχιτεκτονικής διευρύνεται γνωστικά και θεματικά, η πρακτική των αρχιτεκτόνων στην Ελλάδα να περιορίζεται σε μικρές κτιριακές κατασκευές. Αυτή η γενιά λοιπόν, η οποία αποφοίτησε λίγο πριν λίγο μετά τη στροφή της χιλιετίας, καλείται να ανανεώσει τη θεματική και το λεξιλόγιο της αρχιτεκτονικής πρακτικής παράγοντας έργο μέσα σε ένα καχεκτικό οικονομικά και άνυδρο πολιτιστικά ελληνικό περιβάλλον. Πορεύεται επιπλέον με μία πρόσφατη αρχιτεκτονική κληρονομιά η οποία την τελευταία εικοσαετία χαρακτηρίζεται από ατολμία αναζητήσεων και από συντηρητικές μορφολογικές εκφράσεις. Τα 12 γραφεία που παρουσιάζονται εδώ (σε όποιον αρέσουν οι αναλογίες μπορεί να ανατρέξει στο βιβλίο του Michael J. Crosbie, New York dozen: Gen X architects, 2011) αποδεικνύουν με το έργο τους ότι καινοτομούν και συμβαδίζουν με τα ρεύματα της εποχής τους. Η ερευνητική προσέγγιση, η σαφήνεια των μορφών, η στοχευμένη χρήση των υλικών, η ευελιξία και η προσαρμοστικότητα, είναι οι παράμετροι που αναδεικνύονται στο έργο τους. Πρόσθετη παράμετρος που τοποθετεί τα νέα αυτά γραφεία στην καρδιά των ρευμάτων της εποχής μας είναι η συνεργατική άσκηση της αρχιτεκτονικής, αποτυπώνεται δε αυτή η τάση και στην ονομασία τους: όχι πλέον το όνομα του επώνυμου αρχιτέκτονα, αλλά επωνυμίες όπως Divercity, Schema, Mold, Tense, OPA, Hiboux, Area, k-studio, 314, Bureau και Α31, οι οποίες καταδεικνύουν τον ομαδικό και συνεργατικό τρόπο δουλειάς. Αυτοί οι 12, αλλά και πολλοί άλλοι, έχουν ήδη πετύχει μέσα σε λίγα μόνον χρόνια να θέσουν την αρχιτεκτονική στην Ελλάδα στην εποχή της και μάλιστα με δημιουργικούς όρους. Είναι οι αρχιτέκτονες οι οποίοι θα μορφοποιούν το περιβάλλον μας τις επόμενες δεκαετίες. Διαφαίνεται δε ότι θα τους δοθεί σύντομα η δυνατότητα να επεκτείνουν θεματικά και ποσοτικά το έργο τους και να αποδείξουν ότι συμβαδίζουν με τις καίριες απαιτήσεις της εποχής μας για αειφόρες κατασκευές, αναδιαπραγμάτευση του δημόσιου χώρου, ένταξη του φυσικού στο αστικό καθώς και για κοινωνικά υπεύθυνο σχεδιασμό.
Μανώλης Αναστασάκης
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
7
ΕΙΚΑΣΤΙΚΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
ΟΜΑΔΑ CAMPUS NOVEL Εικαστική ομάδα
Συνέντευξη: Άρτεμις Ποταμιάνου
Ερώτηση: Ποια ήταν η αιτία για την δημιουργία της ομάδας Campus Novel και από πού προέκυψε το όνομά σας; Απ: Η ομάδα Campus Novel είναι μια συνθήκη στην οποία «μπήκαμε» πολύ διερευνητικά, χωρίς ιδιαίτερες προσαγορεύσεις, μακροπρόθεσμα πλάνα ή συγκεκριμένες φιλοδοξίες. Το γεγονός ότι όλοι είχαμε μια προηγούμενη εμπειρία στο να μοιραζόμαστε τις απόψεις μας κατά τη διάρκεια της παραγωγικής διαδικασίας λειτούργησε θετικά στην ανάπτυξη μιας επικοινωνιακής άνεσης. Η αίσθηση της κοινής αντίληψης σε επίπεδο οπτικής και αισθητικών αξιών δημιούργησε σταδιακά μια σχέση εμπιστοσύνης που μας βοήθησε να εξελιχθούμε και να διαμορφώσουμε το πεδίο των ενδιαφερόντων αλλά και των πρακτικών που προσδιορίζουν τη δυναμική της ομάδας.
12
Η ονομασία της ομάδας προέκυψε ως δάνειο από το χώρο της συγγραφής. Ο όρος Campus Novel αποδίδεται στο είδος της λογοτεχνίας που θεματικά εξελίσσεται σε χώρους πανεπιστημιακών ιδρυμάτων. Οι συσχετισμοί που θα μπορούσε να αναπτύξει κανείς για να παρακολουθήσει την επινοημένη συλλογιστική μας εντοπίζονται αρχικά στην έννοια campus, ως πεδίο διεξαγωγής έρευνας ή αναζήτησης που δεν έχει ολοκληρωθεί με όρους συστηματοποίησης. Τα βιβλία που ανήκουν στην κατηγορία Campus Novel βρίσκονται υπό αμφισβήτηση αναφορικά με την αξιακή τους θέση στο επίσημα ιεραρχημένο συγγραφικό μοντέλο.
Ομάδα Campus Novel
Ερώτηση: Πώς είναι να ξεκινά κάποιος την καλλιτεχνική του καριέρα σε καιρούς κρίσης;
Απ: Ο όρος κρίση έχει αρχίσει να ιστορικοποιείται με ταχύτατους ρυθμούς ως ready made αφήγημα. Στο αφήγημα αυτό οι απολογισμοί και οι αναθεωρήσεις συμβαίνουν ταυτόχρονα με την επιστροφή της ηθικής: είμαι υπεύθυνος για κάτι στο οποίο δεν εμπλέκομαι πρωτογενώς. Οποιαδήποτε μορφή καριέρας ως αξιακή συνθήκη πρέπει να επανε-
ξεταστεί προκειμένου να ισορροπήσει σε ένα διευρυμένο κριτικό μοντέλο σκέψης. Η κρίση ως μορφή αποτυχίας είναι το ίδιο επώδυνη σε κάθε στάδιο μιας εξελικτικής πορείας. Στο πεδίο των εικαστικών τα πράγματα βρίσκονταν πάντα σε κατάσταση επισφάλειας επειδή πολύ απλά η τέχνη δεν τέθηκε ποτέ ως προτεραιότητα.
Παραλογή, Campus Novel 2012 (λεπτομέρεια από site specific εγκατάσταση σε υπόγεια διάβαση στην Αμβέρσα, φωτογραφία Campus Novel)
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
13
Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ
Divercity Έργο
Μετασκευή κτηρίου Γραφείων Δοξιάδη-ATI σε κτήριο κατοικιών (One Athens) Περιοχή: Oδός Λυκαβηττού, Στρ. Συνδέσμου 20-24, Δημοκρίτου και Ευέλπιδος, Ηλ. Ρογκάκου (Περιφερειακή Λυκαβηττού), Ο.Τ. 67052, Αθήνα Aρχιτέκτονες: Divercity Υπεύθυνοι μελέτης: Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη Ομάδα μελέτης (αρχιτέκτονες): Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη, Δημήτρης Τραβασάρος, Δήμητρα Καραμπελιά, Δημοσθένης Λάππας, Αγγελίνα Μανίτσα, Μάριος Τριανταφύλλου Συνεργάτες αρχιτέκτονες: Trac / Tάκης Τραβασάρος, Αποστολία Κοκκίνη, Σάντυ Παπασταυροπούλου (Οριστική Μελέτη & Μελέτη Εφαρμογής), J&P-AVAX / Μιχάλης Τσιμίλης (Μελέτη Εφαρμογής) Στατική μελέτη: E.T.E.Σ.M.E Ηλεκτρομηχανολογική μελέτη: EΛ.T.E.ME Ακουστική μελέτη: Θ. Τιμαγένης & Συνεργάτες Αρχιτεκτονική τοπίου: Elandscape Μελέτη φωτισμού: Diathlasis & L4A Φωτογραφία: Fernando Guerra, Νίκος Δανιηλίδης Κατασκευή: J&P-AVAX Επίβλεψη: Νικόλας Τραβασάρος, Tάκης Τραβασάρος, Δημήτρης Τραβασάρος Ιδιοκτήτης: Κυκλάμινο AEΚΤΕ Χρόνος μελέτης: 2008-2012 Χρόνος κατασκευής: 2010-2014
Υπεύθυνοι μελέτης: Νικόλας Τραβασάρος, Χριστίνα Αχτύπη Το κτήριο Δοξιάδη-ΑΤΙ, κτήριο-σύμβολο της μεταπολεμικής μοντέρνας αρχιτεκτονικής, μετά από μια εικοσαετία παρακμής και αποκοπής από τη ζωή της πόλης, αναβιώνει χάρη στη μετασκευή του σε
22
συγκρότημα κατοικιών. Η μετασκευή του κτηρίου Δοξιάδη απετέλεσε το αντικείμενο μιας προσεκτικά επεξεργασμένης στρατηγικής χειρισμού καίριων και ευαίσθητων ζητημάτων, όπως η συλλογική μνήμη,
η διατήρηση, η ένταξη στο φυσικό και το δομημένο περιβάλλον, καθώς και η καινοτομία που προκύπτουν από τη λανθάνουσα δυναμική του υφιστάμενου αρχιτεκτονικού χώρου. Η κατασκευή του κτηρίου
Divercity Μ ε τ α σ κ ε υ ή κ τ η ρ ί ο υ Γρ α φ ε ί ω ν Δ ο ξ ι ά δ η - A T I σ ε κ τ ή ρ ι ο κ α τ ο ι κ ι ώ ν ( O n e A t h e n s )
Δοξιάδη ξεκίνησε το 1957 και το έργο ολοκληρώθηκε κατά τη δεκαετία του 1970, σε διαδοχικές φάσεις. Σχεδιάσθηκε από τον διεθνούς φήμης Έλληνα αρχιτέκτονα και πολεοδόμο Κωνσταντίνο Δοξιάδη, για τη
στέγαση του γραφείου του, του Γραφείου Δοξιάδη, του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου και των Σχολών Δοξιάδη. Τόσο το αρχικό κτήριο γραφείων όσο και οι μελλοντικές προσθήκες του αποτελούν παράδειγμα
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
εφαρμογής των εξαιρετικών ιδεών του Δοξιάδη περί οργανικής ένταξης στο φυσικό και το ανθρωπογενές περιβάλλον, τη βιοκλιματική βιωσιμότητα και την ενσωμάτωση προβλέψεων για μελλοντικό μετασχηματισμό. 23
Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ
schema Έργο
architecture & engineering
Staggered House Ανακαίνιση Νεοκλασικής Κατοικίας στην Αθήνα Γραφείο: schema architecture & engineering Περιοχή: Εξάρχεια, Αθήνα, Ελλάδα Υπεύθυνη αρχιτεκτονικών: Μαριάννα Αθανασιάδου Αρχιτεκτονική ομάδα: Αγγελική Ζωγραφάκη Στατικά: Χρήστος Σταυρογιάννης Μηχανολογικά: Αντώνης Τόγκας Κατασκευή: Σάββας Αθανασιάδης Εμβαδόν: 180 τμ Έτος ολοκλήρωσης: 2015 Φωτογραφίες: Μαριάννα Αθανασιάδου
Υπεύθυνη αρχιτεκτονικών: Μαριάννα Αθανασιάδου Το κτίριο βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας, στα Εξάρχεια, σε μια γειτονιά που υπάρχει από το 1870 και έχει συντελέσει σημαντικό ρόλο στην κοινωνική και πολιτική ζωή της Αθήνας. Στο παρελθόν είχε διατελέσει κατοικία διανοούμενων και καλλιτεχνών, με κορυφαίο τον ηθοποιό και θεατρικό σκηνοθέτη Κάρολο Κουν, που κατοικούσε σε αυτό στα μέσα των δεκαετιών 1950 και 1960. Η νεοκλασική κατοικία είχε λειτουργούσε ως εστιατόριο μέχρι την τελευταία της ανακαίνιση.
32
Το όραμα ήταν να μεταμορφωθεί το παλιό αυτό κτίριο σε μια σύγχρονη μονοκατοικία με τέτοιο τρόπο ώστε να διατηρηθεί ο χαρακτήρας του, ξεπερνώντας την κακή του κατάσταση λόγω παλαιότητας. Επίσης, το περιορισμένο μέγεθός του καθώς και η απουσία φυσικού φωτισμού από το εσωτερικό του, αποτέλεσαν δύο σημαντικά ζητήματα στην αρχιτεκτονική σύνθεση της κατοικίας. Αρχικά, η βασική ιδέα ήταν η αύξηση των λειτουργικών χώρων του κτιρίου λόγω των αναγκών της οικογένειας
που θα το κατοικούσε. Εκμεταλλευτήκαμε το μεγάλο εσωτερικό του ύψος και κατασκευάσαμε πολλαπλά πατάρια, τα οποία δημιούργησαν ένα ενδιαφέρον σύνολο σε σχέση με τα υφιστάμενα διαφορετικά επίπεδα εντός της κατοικίας. Η χρήση του εσωτερικού ύψους άλλαξε εντελώς την αντίληψη του χώρου του κτιρίου καθώς δόθηκαν πολλαπλές δυνατότητες θέασης, τόσο σε στάθμη κοντά στο έδαφος όσο και σε στάθμη κοντά στην στέγη, ενισχύοντας την εμπειρία του να βρίσκεσαι μέσα στην κατοικία.
βασική ιδέα ήταν η “ Ηαύξηση των λειτουργικών χώρων του κτιρίου λόγω των αναγκών της οικογένειας που θα το κατοικούσε
”
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
33
Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ
TAN
Tense architecture network Έργο
Κατοικία στα Μέγαρα 200m 2 Περιοχή:
Μέγαρα
Aρχιτέκτονες:
Tense architecture network _ TAN
Ομάδα μελέτης (αρχιτέκτονες): Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, Κώστας Μαύρος,
Θάνος Μπαμπανέλος
Στατική μελέτη:
Αθανάσιος Κοντιζας
Φωτογραφία:
Πέτρος Περάκης
Κείμενο:
Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος
Χρόνος μελέτης:
2014
Ομάδα μελέτης: Τηλέμαχος Ανδριανόπουλος, Κώστας Μαύρος, Θάνος Μπαμπανέλος Μέσα σε 300 ελιές και ανάμεσα στη θέα του κάμπου των Μεγάρων και τα Γεράνϊα όρη, η κατοικία έπρεπε να διαλέξει: Παρ’ όλο που ο ορεινός όγκος στέκεται στο βορρά, η κατοικία στρέφεται προς αυτόν, αποφεύγοντας τον μακρινό
44
κάμπο. Η κατοικία είναι τριγωνικής κάτοψης και λειτουργεί ως χωνί προς το μαγνητικό βουνό. Αποτελείτε από δύο προστατευμένες, μεσογειακές αυλές, μία στην είσοδο και μία ανάμεσα στον χώρο διημέρευσης και τους χώρους ύπνου,
οργανώνοντας έναν υπαίθριο, έγκλειστο αντιπερισπασμό στην αγριότητα της περιβάλλουσας ερημιάς. Το σπίτι αντιπαραβάλλεται στο τοπίο, αλλά συγχρόνως είναι ανοικτό σε αυτό: ένα πρωτογενές, γαιώδες πρίσμα, του οποίου οι δύο
Te n s e a r c h i t e c t u r e n e t w o r k _ TA N Κατοικία στα Μέγαρα
πλευρές παραμένουν σχετικά κλειστές, προστατευτικές, ενώ η δεκτική τρίτη ανοίγεται με τρόπο απόλυτο στο περιβάλλον. Το ύψος του πρίσματος κλιμακώνεται ανερχόμενο από την χαμηλή είσοδο, προς το μεγάλο, διάφανο άνοιγμα του
χώρου διημέρευσης. Ένας στεγασμένος χώρος σε όλο το μήκος του υποδέχεται την καλοκαιρινή ζωή, σε οπτική επαφή με το βουνό και τις ελιές. Η υπαίθρια ζωή μοιράζεται ανάμεσα σε αυτή την ιδιότυπη στοά και τις εσωτερικές αυλές.
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
Η κατοικία ήταν υποψήφια για το Ευρωπαϊκό βραβείο Σύγχρονης Αρχιτεκτονικής Mies van der Rohe Award 2015.
45
Ε Ρ ΓΑ & Μ Ε Λ Ε Τ Ε Σ
O PA
open platform for architecture
Έργο
CASA BRUTALE: Λυρικός μπρουταλισμός Aρχιτέκτονες:
OPA open platform for architecture
Υπεύθυνοι μελέτης:
Λαέρτης – Αντώνιος Άντο Βασιλείου,
Παντελής Καμπουρόπουλος
Φωτορεαλιστικά:
Τερψιχόρη Λάτση (LOOP design)
Κείμενο:
Ξανθίππη Αλεξη Βασιλείου
Επίβλεψη:
OPA architects
Χρόνος μελέτης:
2015
Χρόνος κατασκευής:
2016 – 2018
Υπεύθυνοι μελέτης: Λαέρτης-Αντώνιος Άντο Βασιλείου, Παντελής Καμπουρόπουλος Η Casa Brutale αποτελεί μια γεωμετρική απόδοση του τοπίου. Είναι μια αναφορά στην απλότητα και αρμονία της σύγχρονης αρχιτεκτονικής, δίχως επενδύσεις και διακοσμήσεις, ένας χαμαιλεόντιος χώρος
54
που δημιουργήθηκε ώστε να εξυπηρετεί τον ιδιοκτήτη του και να σέβεται το περιβάλλον. Αντιστρέφοντας τη συνθήκη της Casa Malaparte, τοποθετείται εντός του εδάφους, προστατευόμενη από τη Γη που για χιλιε-
τίες φιλοξένησε την ανθρωπότητα. Η Casa Brutale αποτελεί μια ολοκληρωμένη μελέτη στην αισθητική, κατασκευή, λειτουργικότητα, μηχανική, με σχεδιασμένες λεπτομέρειες, αναμένοντας να πραγματοποιηθεί.
O PA o p e n p l a t f o r m f o r a r c h i t e c t u r e C A S A B R U TA L E : Λ υ ρ ι κ ό ς μ π ρ ο υ τ α λ ι σ μ ό ς
Η Casa Brutale είναι όπως οραματίστηκαν οι ΟΡΑ την καινοτόμα αρχιτεκτονική, όπου η καινοτομία αναφέρεται σε μακράν ξεχασμένες έννοιες όπως η ατμόσφαιρα και η υλικότητα. Η απλότητα
στο σχεδιασμό της καθιστά το παιχνίδι φωτός και σκιών ως πρωταγωνιστές. Η κατοικία κατασκευάζεται από απλά υλικά, ξύλο, γυαλί και ανεπίχρηστο σκυρόδεμα, μια εναλλακτική απόδοση
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
της μίξης των περιβάλλοντων Γης και νερού. Το τοπίο διαχέεται εντός του σχεδίου καθώς τα δομικά στοιχεία του κτηρίου διεισδύουν εντός αυτού. Η οροφή της Casa Brutale,
μια πισίνα με γυάλινο πάτο, αποτελεί μια οπτική και νοητική συνέχεια του ποιητικού Αιγαίου πελάγους, σε αρμονική επικοινωνία με το απέραντο γαλάζιο του ελληνικού ουρανού. 55
ΕΠΙΣΗΜΑΝΣΕΙΣ
Ολοκληρώθηκε για 5η χρονιά η διαδικασία βράβευσης των διπλωματικών εργασιών ελλήνων και κύπριων φοιτητών οι οποίες υποστηρίχτηκαν το 2014. Οι συμμετοχές ήταν συνολικά 133, από τις οποίες 56 επιλέχθηκαν για περεταίρω αξιολόγηση. Παρουσιάζονται εδώ τα 5 ισότιμα βραβεία και οι 5 ισότιμοι έπαινοι που αποδόθηκαν σε 10 διπλωματικές. Στόχος του νέου θεσμού, τον οποίο ξεκίνησε το greekarchitects.gr αρχικά με τις βραβεύσεις των ετών 2009-2010, είναι η δημοσίευση και βράβευση των αξιολογότερων εργασιών καθώς και η δημιουργία ενός ενεργού αρχείου που πιστεύουμε πως θα αποτελέσει αφορμή για γόνιμο διάλογο και ανταλλαγή ιδεών. Οι εργασίες αυτές αξίζει να αναγνωριστούν από την κοινότητα των αρχιτεκτόνων, να λάβουν ευρύτερη δημοσιότητα και να εμπλουτίσουν ενεργά το διάλογο για την αρχιτεκτονική. Τα κριτήρια αξιολόγησης ήταν: - Π ρωτοτυπία της εργασίας και ποιότητα του σχεδιασμού - Α νάδειξη πρωτότυπων ερωτημάτων για το σχεδιασμό και διερεύνηση νέων συνθετικών κατευθύνσεων - Ε ξερεύνηση καινοτόμων συνθετικών επιλογών και συνδυασμού υλικών - Ε υκρίνεια και ποιότητα της παρουσίασης Η αξιολόγηση για τις συμμετοχές του 2014 έγινε από μία 5μελή κριτική επιτροπή αποτελούμενη από τους αρχιτέκτονες: Μ. Αθανασιάδου, Μ. Αναστασάκη, Ν. Γεωργιάδη, Μ. Οικονόμου και Δ. Τραβασάρο. Στον ακόλουθο σύνδεσμο βρίσκεται η διαδικτυακή έκθεση των διπλωματικών του έτους 2014 που διακρίθηκαν: http://www.greekarchitects.gr/gr/ συμμετοχες-2014/διπλωματικές-εργασίες2014-ανακοίνωση-αποτελεσμάτωνid10606 Περισσότερες πληροφορίες για τις βραβευμένες συμμετοχές μπορούν να αναζητηθούν στους παρακάτω συνδέσμους:
94
Διπλωματικές Εργασίες, Βραβεία 2014 5 ισότιμα βραβεία Διπλωματική με κωδικό: 150.14 (Βραβείο) - Gorge_ous Trails - Αθανασίου Αντώνης, Ακρίβου Μαρία-Χρυσούλα http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες2014/15014-gorge-ous-trails-id9852 Διπλωματική με κωδικό: 155.14 (Βραβείο) - CLOUDscape - Μαυρομουστάκη Κυριακή, Τσόγκας Παναγιώτης http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες2014/15514-cloudscape-id9891 Διπλωματική με κωδικό: 168.14 (Βραβείο) - Η διεκδίκηση της Αρκαδίας - Γεωργία Συριοπούλου http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες-2014/16814-ηδιεκδίκηση-της-αρκαδίας-id9947 Διπλωματική με κωδικό: 190.14 (Βραβείο) - Μουσείο Φάρων στην Άνδρο - Κουφίδης Χρήστος, Πίττας Κωνσταντίνος http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες2014/19014-μουσείο-φάρων-στην-Άνδρο-id10041 Διπλωματική με κωδικό: 202.14 (Βραβείο) - Μνήμη και Ανάμνηση - Κάρολος Μιχαηλίδης http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες-2014/20214-μνήμη-καιανάμνηση-id10100
5 ισότιμοι έπαινοι Διπλωματική με κωδικό: 106.14 (Έπαινος) - Λιβάδι Αίγινας - Κωνσταντίνος Κοσμάς http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες-2014/10614-λιβάδι-αίγινας-id9151 Διπλωματική με κωδικό: 111.14 (Έπαινος) - Λουτρικές εγκαταστάσεις στο άκρο της Ρόδου - Κορακάκη Αντωνία, Μαυρικάκη Βασιλική http://www.greekarchitects.gr/ gr/συμμετοχες-2014/11114-λουτρικές-εγκαταστάσεις-στο-άκρο-της-ρόδου-id9420 Διπλωματική με κωδικό: 151.14 (Έπαινος) - Στέγη παιδιών. Χώρος κοινωνικών χρήσεων στη Γκάνα - Αλεξάκη Όλγα-Νατάσσα, Γούβαλη Όλγα http://www.greekarchitects.gr/gr/ συμμετοχες-2014/15114-στέγη-παιδιών-χώρος-κοινωνικών-χρήσεων-στη-γκάνα-id9860 Διπλωματική με κωδικό: 210.14 (Έπαινος) - Το δώμα ως νέο έδαφος - Ελένη Βαγιανού, Κυριακή Παπαθανασοπούλου http://www.greekarchitects.gr/gr/συμμετοχες2014/21014-το-δώμα-ως-νέο-έδαφος-id10136 Διπλωματική με κωδικό: 221.14 (Έπαινος) - Μουσείο περιβάλλοντος και εισαγωγής στο ορυχείο - Λιάκος Φλωριαν, Μπέλλος Παναγιώτης http://www.greekarchitects.gr/gr/ συμμετοχες-2014/22114-μουσείο-περιβάλλοντος-και-εισαγωγής-στο-ορυχείο-id10188
Διπλωματικές Εργασίες, Βραβεία 2014
Διπλωματική με κωδικό: 150.14 (Βραβείο) Gorge_ous Trails - Αθανασίου Αντώνης, Ακρίβου Μαρία-Χρυσούλα Επιβλέπουσα καθηγήτρια: Αικατερίνη Λιάπη Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών Ημερομηνία παρουσίασης: Οκτώβριος 2014 Vouraikos. Achaia. Greece. O άνθρωπος, η μνήμη, ο μύθος και το τοπίο αποτελούν κυρίαρχες έννοιες της πρότασης αυτής, με στόχο την ανάδειξή τους μέσα από μια βιωματική εμπειρία κίνησης στον χώρο. Τα Αροάνια όρη και το δραματικό τοπίο τους αποτελούν το υπόβαθρο μελέτης των εννοιών αυτών. Η τοπογραφία και ο μύθος «ξεδιπλώνονται» μέσω μίας γραμμικής πορείας, όμοιας με αυτή του Οδοντωτού και οδηγούν τον περιπλανητή στην ανακάλυψη κρυμμένων πτυχών του
τοπίου, που αναδεικνύονται μέσα από μια σειρά σημειακών επεμβάσεων. Η περιοχή μελέτης οριοθετείται από τα Αροάνια όρη, γνωστά σήμερα ως Χελμός, οροσειρά της βόρειας Πελοποννήσου, με την ψηλότερη κορυφή της στο βορειοανατολικό τμήμα της επαρχίας Καλαβρύτων στα 2.355 μ. Στον ορεινό όγκο του Χελμού σχηματίζεται το φαράγγι του Βουραϊκού. Ξεκινάει βόρεια του οικισμού Κάτω Ζαχλωρού, σε υψόμετρο 730 μ. και συνεχίζει παράλληλα με το ομώνυμο ποτάμι, σε ένα εντυπωσιακό τοπίο για τον επισκέπτη. Ο Βουραϊκός πηγάζει από την περιοχή του Πριόλιθου και τροφοδοτείται από τη βορειοανατολική πλευρά του Χελμού και είναι ο ποταμός με την μεγαλύτερη παροχή εντός των ορίων της περιοχής μελέτης. Ο ποταμός διασχίζει το φαράγγι πλαισιωμένος
GRA REVIEW #10 / SUMMER-AUTUMN 2015
από πυκνή βλάστηση, απόκρημνα βράχια, καταρράκτες και σπηλιές. Ο Οδοντωτός σιδηρόδρομος ξεκινά από το Διακοπτό διασχίζει το φαράγγι του Βουραϊκού ποταμού με προορισμό τα Καλάβρυτα και αποτελεί ένα από τα ομορφότερα φυσικά αξιοθέατα της χώρας μας, μάλιστα έχει χαρακτηριστεί ως η πλέον θεαματική σιδηροδρομική γραμμή των Βαλκανίων. Είναι ο στενότερος οδοντωτός στην Ευρώπη, με πλάτος γραμμής μόλις 75 εκατοστά και χαρακτηριστική είναι η σχέση του με την τοπογραφία. Η περιοχή επέμβασης ορίζεται με άξονα τον βουραϊκό ποταμό και καλύπτει έκταση 8 χιλιομέτρων. Ξεκινά από την Περιοχή Τρικλιά και καταλήγει έως την Ζαχλωρού. Εδώ παρατηρείται και το μεγαλύτερο ενδιαφέρον για δραστηριότητες όπως: αναρρίχηση, πεζοπορία, ορνιθοπαρατήρηση και καταγραφή σπάνιων ειδών χλωρίδας και πανίδας.
95