GRENZENLOOS MAGAZINE
Grenzenloos.nl
Voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters
NR
25
Lineke Breukel 25 gratis eBooks!
Feb/Mrt 2016
EMIGRATIECIJFERS De echte cijfers uitgelegd
NUMMER 25
Jubileumeditie Grenzenloos Magazine
TERUG NAAR NEDERLAND Ludique le Vert verhaalt
Uitgeverij
1
Grenzenloos
Welkom
Colofon
GRENZENLOOS MAGAZINE Gratis online magazine voor emigranten, expats en tweedehuisbezitters.
JUBILEUMNUMMER 25
V
ijfenentwintig nummers, dat is waar de teller nu op staat. De tijd is omgevlogen en met heel veel plezier hebben we alle nummers in elkaar gezet en heeft u die, getuige uw enthousiaste reacties, steeds gelezen. Een absolute stimulans voor ons om door te gaan en iedere maand een nog mooiere editie uit te brengen!
vrijdag van de maand.
D
Een uitgave van Uitgeverij Grenzenloos,
Veel leesplezier met het extra uitgebreide magazine van deze maand!
Verschijnt 12 x per jaar, rond de laatste
een imprint van VanDorp Uitgevers Voor meer informatie of adverteren, kijk op www.grenzenloos.nl of mail naar info@grenzenloos.nl In dit nummer staan bijdragen van:
ank ook vanaf deze plaats aan onze vaste auteurs voor hun inzet en boeiende bijdragen.
Uw reacties en tips worden altijd gewaardeerd: info@grenzenloos.nl Grenzenloos Magazine verschijnt 12 x per jaar, rond de laatste vrijdag van de maand.
Ludique le Vert Marielle Saegaert Ellen de Vriend Stef Smulders
Eric Jan van Dorp - Uitgever/hoofdredacteur Twitter: @ericjanvandorp
Eric Jan van Dorp Coverfoto: Ben Dumond CopyrightŠ2016 VanDorp Uitgevers Op de teksten en foto’s in deze uitgave rust auteursrecht. Niets uit deze uitgave mag worden opgeslagen, gekopieerd of op andere wijze dan ook worden verveelvoudigd en/of verspreid, zonder uitdrukkelijke en schriftelijke toestemming van de uitgever.
2
Inhoudsopgave
Nieuws van over de grens
6
Marielle Saegaert: Enero
Ludique: terug naar Nederland
20
12
Marielle Saegaert: Febrero
We mogen, we gaan...!
36
4
28
Met pijn in het hart op Schiphol
Stef Smulders: Honden
40
Nieuws BELANGENORGANISATIE VOOR NEDERLANDERS IN HET BUITENLAND REGISTREREN VOOR 24 FEBRUARI
A
Nederlanders die in het buitenland wonen en hun Nederlandse identiteit willen behouden, ervaren stelselmatig problemen. Dat zegt Eelco Keij die speciaal daarom een belangenorganisatie heeft opricht om het de landverlaters gemakkelijker te maken. Volgens Keij ondervinden Nederlanders in buitenland veel praktiche moeilijkheden in de communicatie met de Nederlandse overheid. Elk jaar gaan er zo’n 45.000 Nederlanders over de grens wonen. Keij vindt het onbegrijpelijk dat de Nederlandse overheid niet beter voor hen zorgt. Kijk voor meer info op: http://eelcokeij.com
UPDATES EMIGRATIEGIDSEN AUSTRALIE, NIEUW-ZEELAND EN ZWEDEN BIJGEWERKT TOT 2016
D
rie van de veelverkochte emigratiegidsen voor diverse landen zijn recent bijgewerkt. Het betreft de uitgaven over Australie, Nieuw-Zeeland en Zweden. Ze zijn te bestellen via elke (online) boekhandel, waaronder bol.com en emigratieboek.nl
4
Nieuws NIEUW: MEER ITALIAANSE TOESTANDEN HET DAGELIJKS LEVEN IN ITALIE
S
tef Smulders schrijft al vanaf het begin boeiende stukjes in Grenzenloos Magazine over zijn dagelijks leven in Italie. Al deze bijdragen zijn nu gebundeld in het boek Meer Italiaanse toestanden. Meer, want zijn eerste reeks verhalen werden twee jaar geleden al gebundeld onder de naam Italiaanse toestanden. De schrijfstijl van Stef Smulders is te kenmerken als vlot, meeslepend en doorspekt met een flinke dosis humor en zelfspot. Het nieuwe boek bevat maar liefst veertig zeer lezenswaardige belevenissen over het eten van pizza, het verlengen van een paspoort, het proeven van wijn, een misdadige dierenarts en nog veel meer. Meer Italiaanse toestanden is vanaf nu overal te bestellen, zowel in paperback als eBook.
5
Een Spaanse maand
ENERO
MARIELLE SAEGAERT O
pgetogen als we waren met het begin van het nieuwe jaar en gesterkt door allerlei gezonde goede voornemens, denk ik dat we er over het algemeen van januari een goede maand van hebben gemaakt!
De meesten van ons lopen nu nog over van het typische “nieuw-jaar-nieuwe-kansen” positivisme en we lijken dan ook nog steeds vastbesloten ons dit jaar niet meer zo snel gek te laten maken. Voornemen nummer 1! Het is januari, het is
6
koud, de winter duurt nog wel even maar de drukte van de feestdagen ligt (gelukkig?) weer achter de rug. Even bijkomen... In Spanje gaat dit herstel van lichaam en geest, zoals zo vaak, gepaard met een hapje en een drankje. Goede gewoontes moeten nu eenmaal in stand gehouden worden. Die kerstkilo’s knellen ook het Spaanse geweten wel degelijk maar een goed excuus is hier snel voor gevonden… Bijvoorbeeld dat het erg koud is en dat we
Marielle Saegaert een typisch warm winters gerecht wel hebben verdiend! Waar men in Nederland achter de boerenkool gaat zitten, schuiven de Spanjaarden aan achter de callos (spreek uit: ‘kajos’). Dit is de vooral voor Madrid typische maar in geheel Spanje geliefde stoofpot van kikkererwten en runderingewanden. Toen ik ze voor het eerst voorgeschoteld kreeg, ik ben niet zo’n vleesliefhebber, schoof ik voorzichtig die vettige stukjes aan de kant en deed ik mij tegoed aan de kikkererwten. Totdat iemand me zei dat “die vettige stukjes” juist de ingewanden en “dus” de lekkernij waren!
wel in een handomdraai onder de knie krijgen! Toch kan je je ook lelijk verkijken en wel op zo veel manieren…
Prinses Cristina Vraag maar aan de Spaanse prinses Cristina. Over zichzelf lelijk verkijken gesproken. Ze had er stiekum waarschijnlijk niet serieus rekening mee gehouden maar ze zal toch voor de rechter moeten verschijnen, ondanks verwoede pogingen van haar advocaat haar “en het Spaanse volk” dat beeld te besparen: een lid van de koninklijke familie in de beklaagdenbank. De slogan van de Spaanse belastingdienst luidt: “Hacienda somos todos” wat zich vrij laat vertalen als “Iedereen draagt bij”. Verdacht van belastingontduiking zal de prinses voor de rechter moeten verschijnen, net als haar echtgenoot die een lange gevangenisstraf boven het hoofd hangt. Haar broer, koning Felipe VI heeft het druk met het vormen van een duurzame regering vanuit zijn paleis in Madrid en zijn zus zit met een zuur gezicht in de rechtszaal… Het moet toch niet gekker worden, denkt de gemiddelde Spanjaard als hij het op de in de Spaanse horeca overal aanwezige televisieschermen gadeslaat vanachter zijn café con leche. Het lijkt ons allemaal sterk dat de prinses gestraft zal worden ook al moet voor de wet iedereen gelijk zijn…
Callos De eerste maand van het jaar is tevens de maand van ‘la cuesta de enero’ ‘oftewel ‘de heuvel van januari’: hier in het zuiden een begrip waar men zich gelaten elk jaar opnieuw bij neerlegt. Deze heuvel verwijst naar de jaarlijks prijsstijgingen die op de eerste januari doorgevoerd worden, denk aan elektriciteit, tolwegen, etc. In combinatie met de al geheel lege bankrekening, geplunderd als die is door Vadertje Kerstmis, is het voor velen inderdaad nog een behoorlijk lastige helling om heelhuids over te komen. Dan smaakt zo’n warm en immers gratis tapaatje ‘callos’ wel! Spanje is tegenwoordig helemaal in de ban van de op televisie uitgezonden kookshows. De een na de andere topkok meldt zich aan voor een programma dat steevast het woord ‘chef’ in de titel heeft en die de kijkcijfers elke week weer denkt te kunnen verbeteren. Van Jamie Oliver hebben ze nog nooit gehoord en zelf paella maken denkt iedereen al lang te kunnen dus is het nu de beurt aan de haute cuisine, oftewel de ‘alta gastronomía’. Dat moet iedereen toch
7
Een Spaanse maand Leuker kunnen we het niet maken, Cristina, wel makkelijker… Brengt mij op een andere spreuk: “er is nog nooit een kok gevonden die koken kan voor alle monden”. Ze hebben het nergens anders meer over: het dagelijkse geworstel van de Spaanse politiek met het begrip ‘coalitie’. Wat hebben ze er een moeite mee! De uitslag van de verkiezingen heeft geen enkele partij een meerderheid opgeleverd dus zijn ze voor het eerst in een deze nog jonge democratie, geconfronteerd met de voor hen zo onwerkelijke verplichting een coalitie te moeten vormen.
¿qué? De twee traditionele machthebbers, de rechtse PP en de centrumlinkse PSOE, hebben er grote moeite mee dat ze op geen enkele manier aan de macht zullen komen zonder de medewerking van de nieuwe partijen, geleid door mensen die hun eigen kinderen konden zijn. Demissionair president Rajoy doet de linkse partij Podemos nog steeds af als “probeersels” en “demagogische extremisten”. Hij weet dus dat hij voor de miljoenen Spanjaarden die voor Podemos en dus voor verandering hebben gestemd, inderdaad niet de geschikte kok is. Voor de stemmers van de PSOE heeft hij echter ook niet veel in de melk te brokkelen, maar dit heeft hem niet weerhouden lijsttrekker Pedro Sánchez “una gran coalición” aan te bieden: een pact tussen de rechtse PP en de centrumlinkse PSOE die elkaar de afgelopen
veertig jaar het politieke leven op elke mogelijke manier zuur hebben gemaakt. In mijn hoofd klinkt dat ene woordje zoals de onnozele ober Manuel uit Fawlty Towers dat altijd zo mooi kon zeggen, ‘¿qué?’, gevolgd door een draai om zijn oren van Basil… Alsof Ajax en Feyenoord één team gaan vormen om samen mee te doen aan de Champions League. Desalniettemin kwam het aanbod van Rajoy aan bij señor Sánchez die het naar mijn bescheiden mening wijselijk steevast van de hand doet. Sánchez hoort echter het gekletter van de gekruiste degens in zijn eigen partij steeds luider worden en het wordt nog een hele opgave om het eens te worden met Podemos, de enige partij waar ze mee “de keuken in kunnen”, zeg maar.
Rasta Ook tijdens de eerste zitting van de Spaanse Tweede Kamer heeft Podemos flink wat aandacht gekregen: de nummer drie van de partij nam haar 6 maanden oude zoontje mee. Ze wilde hiermee onderstrepen hoe moeilijk het is voor de grote meerderheid van de Spaanse vrouwen (en mannen) om hun gezinsleven te combineren met hun werk. Commentaar volop van alle afgevaardigden die haar erop wezen dat de Spaanse politici al sinds 2006 (…) een eigen dagopvang tot hun beschikking hebben. Ja, de politici wel maar de doorsnee Spaanse ouders bij lange na niet, daar ging het haar nou juist om.
8
Marielle Saegaert De vice-voorzitter van de kamer (PP) echter had het meer over de rasta’s van een van de afgevaardigden van Podemos. Ze wilde ‘modern’ overkomen toen ze zei dat zijn lange rasta’s haar helemaal niets uitmaken. Ze gleed echter heel, heel erg hard onderuit toen ze eraan toevoegde: “zolang ze maar schoon zijn en ik er geen vlooien van krijg, vind ik het prima”, sprak ze. Ik zie weer ober Manuel voor me en hoor zijn welgemeende “¿qué?” nu in echo in mijn hoofd… De kersverse afgevaardigden waren overigens nog niet helemaal klaar met Podemos, want ze hebben, gniffelend in hun vuistje, de afgevaardigden van Podemos bij de stemming over de verdeling van de zitplaatsen achterin de zaal gezet: de laatste rijen stoelen helemaal bovenin die hier aangeduid worden als het ‘kippenhok’. Podemos was zwaar beledigd maar al moeten ze “vanuit de kantine werken”, ze blijven strijdbaar en hebben met een flinke dosis arrogantie de lijsttrekker van PSOE het presidentschap “aangeboden”, wetende dat Sánchez gewond uit de verkiezingsstrijd is gekomen. Het moet gezegd: Podemos mag dan behoorlijk arrogant overkomen op velen, maar Ciudadanos, die andere ‘nieuwe’ partij, heeft de verwachtingen in de verkiezingen niet waar kunnen maken. Daarbij maken de twee lijsttrekkers van de traditionele partijen geen doortastende indruk en stellen in de huidige situatie behoorlijk teleur. Iedereen komt met keiharde eisen maar eenmaal aan de onderhandelingstafel weten ze dat ze flink wat water bij de wijn zullen moeten gaan doen. De Spaanse pers ondertussen smacht elke dag opnieuw weer naar sappige uitspraken en aanwijzingen over wie nu toch eindelijk de nieuwe regering zullen gaan vormen.
Dat heeft de voormalige president van Catalonië Artur Mas ook gedaan: water bij de wijn. Wel in extremis, want er waren letterlijk nog enkele uren over voordat de wettelijk bepaalde tijdslimiet bereikt zou worden en er nieuwe verkiezingen uitgeschreven hadden moeten worden in Catalonië. Maandenlang was hij de enige kandidaat die door zijn partijgenoten met hand en tand verdedigd maar door zijn politieke tegenstanders (en coalitiegenoot overigens) ook met hand en tand afgewezen werd. Op het allerlaatste moment heeft Mas de handdoek in de ring gegooid en was er ineens een andere kandidaat gevonden. Deze meneer Puigdemont is zijn hele leven lang al overtuigd ‘independentista’ en niet zoals Mas pas sinds een paar jaar. Vooralsnog heeft de nieuwe president laten blijken over politiek realisme te beschikken: de 48% die de ‘independistas’ bij de Catalaanse verkiezingen in september behaald hebben, is niet genoeg om de onafhankelijkheid unilateraal uit te roepen dus dat zal niet gebeuren. Bij het vormen van de nationale coalitie, blijft de positie die de kandidaten innemen met betrekking tot Cataluña een doorslaggevende factor in het wel of niet bereiken van onderlinge regeringsakkoorden.
Transplantatie Mooi nieuws deze maand bracht het rapport van het Ministerie van Gezondheidszorg: Spanje is wederom de onbetwiste nummer 1 ter wereld gebleken in orgaandonaties en transplantaties. ¡Felicidades! In het rapport werd onderstreept hoe belangrijk de verregaande samenwerking tussen de autonome regio’s is gebleken in het hoge aantal succesvolle transplantaties: misschien iets waar de politiek een voorbeeld aan zou kunnen nemen…
9
Nieuws
EMIGRATIECIJFERS DOOR MEDIA VAAK VOLKOMEN UIT VERBAND GERUKT
A
l jaren wordt er door de media een volstrekt foutief beeld gegeven wanneer het gaat om de omvang van emigratie. Hoogste tijd de cijfers eens te verduidelijken.
Duitsers, 10.000 Belgen, 6.500 Turken, 3.800 Fransen en 1.000 Marokkanen. Wanneer we alle nu bekende cijfers van deze eeuw op een rijtje zetten, zien we dat in 15 jaar bijna 700.000 Nederlanders zijn geemigreerd. Gemiddeld zijn dat er 46.576 per jaar en dat is dus vrijwel exact het aantal van 2014. We kunnen dus absoluut niet spreken van een explosief aantal. De laatste vier jaar ligt het zelfs heel stabiel rond de 45.000. Ter vergelijking: in 2006 emigreerden bijna 60.000 Nederlanders.
“Nederlanders emigreren massaal” kopt de Telegraaf op 21 februari 2013, om vervolgens te stellen dat er dagelijks 395 mensen het land verlaten ‘uit onvrede met het politieke klimaat, de dramatische gevolgen van de economische crisis en verharding in de samenleving.’ Een bijzonder tendentieus bericht dat van geen kant klopt. “Emigratie naar recordhoogte in 2014” plaatst NRC op 8 september 2015 boven een bericht waarin staat dat het jaar ervoor 148.000 mensen het land hebben verlaten. Echter zonder uitleg waar deze groep uit bestaat. En daar zit nu net het probleem. Door alleen te stellen dat elke dag zo’n 400 mensen definitief Nederland de rug toe keren, lijkt het alsof Nederlanders en masse het land verlaten. De Telegraaf gaat zelf zo ver door dat letterlijk in de kop te zetten. En dat is echt volslagen onzin.
De exact uitgesplitste cijfers over 2015 zijn nog niet bekend, wel dat er in totaal 146.000 mensen definitief de grens overstaken. Dat zijn er dus tweeduizend minder dan in 2014.
53% van alle emigranten komt na verloop van tijd weer terug Ook over remigratiecijfers doen de wildste verhalen de ronde. Kijken we naar de cijfers van 2000 tot en met 2014 dan kunnen we stellen dat 53% van alle geemigreerde Nederlanders na verloop van tijd weer terugkeert naar Nederland. Per saldo hebben 326.155 Nederlandsers deze eeuw ons land verlaten.
De waarheid is deze: in 2014 verlieten inderdaad bijna 148.000 mensen ons land (iets meer dan 400 per dag). Echter, slechts 46.623 daarvan waren in Nederland geboren inwoners. Nog geen derde dus van het totaal aantal emigranten. De overige 70% zijn allochtone landgenoten die terugkeren naar hun vaderland of hun geluk ergens anders zoeken. Zo vertokken in 2014 onder meer zo’n 14.000
In het overzicht hiernaast kunt u alle cijfers nog eens rustig teruglezen (bron: CBS). Tekst: Eric Jan van Dorp
10
Nieuws EMIGRATIECIJFERS VAN DEZE EEUW VAN IN NEDERLAND GEBOREN BURGERS Emigratie
Remigratie
Saldo
2000
37.414
23.817
13.597
2001
39.380
23.150
16.230
2002
43.631
21.442
22.189
2003
45.946
19.828
26.118
2004
47.377
19.447
27.930
2005
53.729
20.187
33.542
2006
59.305
23.484
35.821
2007
56.303
24.984
31.319
2008
51.215
26.999
24.216
2009
40.021
28.248
11.773
2010
41.729
28.397
13.332
2011
45.932
28.462
17.470
2012
45.427
27.676
17.751
2013
44.612
27.612
17.000
2014
46.623
28.756
17.867
Totaal
698.644
372.489
326.155
Gemiddeld
46.576
24.833
21.744
Emigratie
Remigratie
60.000
45.000
30.000
15.000
0 2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
11 1
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
Ludique
LUDIQUE
TERUG NAAR NEDERLAND
L
udique is het pseudoniem van een ouddocent die na zijn pesionering samen met zijn vrouw Maria (Lief) emigreerde naar Zuidwest-Frankrijk. Het tweetal woont en ‘werkt’ in en rond hun oude boerderij op het Franse platteland. Ludique is een begenadigd verteller/schrijver die anderen laat meegenieten van zijn dagelijkse belevenissen.
volledig tot ruïne vervallen corps de ferme. “Hoe kom je daar nou bij?” vroeg ik verbijsterd en ook wat geschrokken. Vincent en ik praatten veel tijdens onze vele wandelingen over de glooiende velden en kriskras door de ongerepte bossen van de Corrèze, maar ik had hem hier nog nooit eerder over gehoord. Vincent zweeg. Hij was op zijn hurken gaan zitten, staarde als gebiologeerd naar de auto en wees me met gestrekte arm en wijsvinger op de vrijwel onleesbare kentekenplaat op de voorbumper. “A-0004” ontcijferde ik diep vooroverbuigend. “Nederlands.” verklaarde Vincent moeizaam overeind komend. “Een heel oud Nederlands
“Ik wil terug naar Nederland.” zei Vincent plompverloren. Wij stonden op dat moment zwijgend de overblijfselen van een nagenoeg geheel overwoekerd klassiek bestelautootje te bewonderen op het verwilderd erf van een
12
Frankrijk kenteken, nota bene hier in de Franse Corrèze! Miraculeus, of niet soms?” Ik knikte instemmend. “Mijn grootvader,” vervolgde Vincent, “had precies zo’n zelfde bestelautootje. Ook grijsblauw. Hij en mijn vader brachten er wekelijks kleinvee mee naar de veemarkt in de stad Groningen.” “Nederland dus.” benadrukte ik hem voorzichtig onderbrekend. “Groningen!” preciseerde Vincent. “De letter ‘A’ stond voor Groningen.” “Je zei terug te willen naar Nederland.” memoreerde ik nog maar eens. Vincent keek me onderzoekend aan. Een weinig verstoord leek het wel. Alsof hij me maande geduld te hebben tot hij zou zijn uitgesproken. “Een enkele keer mocht ik wel eens mee.” hervatte hij zijn jeugdherinneringen. “Achter in de bak onder de huif tussen de kooien en de kratten. Na het sluiten van de markt belandden we steevast in een café op de Rademarkt. Schuin tegenover de St. Jozefkerk.” Ik nam plaats op een lage natuurstenen muur en stak een pijp op. Vincent vertelt. “Met de mannen in conversatie, gehuld in sigarenrook, zat ik daar urenlang bij het raam naar buiten te kijken.” mijmerde hij voort. “Naar het broze komen en gaan van de oudjes onder de hoge poort van het gasthuis. Aan de overzijde zag je de arme sloebers. De werkloze mannen, de vermoeide vrouwen en talrijke sjofele kinderen in de benauwde stegen en driften en de sombere slagschaduw van de oude, uitgewoonde huisjes. Slobbertjes noemden wij ze, die kinderen.” “Ta petite histoire.” merkte ik op, min of meer afrondend bedoeld en stond op om onze wandeling voort te zetten.
“Verleden tijd.” verzuchtte Vincent. “Voltooid verleden tijd.” vulde ik aan. “Het is volbracht.” “Wellicht,” opperde hij, “maar het is alles wat ik bezit. Herinneringen! Marleen en ik zijn nu zowat dertig jaar getrouwd, maar de bijna halve eeuw daaraan voorafgaand was ik elders en met anderen. Net als zij. Dat grootse en grootste deel van mijn leven is ondeelbaar omdat wij het niet samen hebben gedeeld. Eerst pas ergens halverwege immers troffen wij elkaar bij een willekeurige halte. We deelden vanaf dat punt wel onze eindbestemming maar niet ook de vertrekpunten!” “Filosofisch.” zei ik oprecht waarderend. “En Marleen?” Vincent negeerde mijn reactie. “Ik wil terug naar mijn geboortegrond. Ik wil dichtbij mijn broers, mijn zus, mijn beide dochters en de kleinkinderen zijn. Enkel met hen kan ik mijn bezit nog delen, eenvoudig omdat zij daarvan zelf deel uitmaken. En dát, goede vriend, dat samen delen, herkennen en invoelen, dát mis ik node.” “En Marleen?” poogde ik nogmaals. “Marleen wil niet terug naar Nederland. Zij heeft er ook geen familie meer.” sprak Vincent somber in een ogenschijnlijke mengeling van teleurstelling en afgunst. “Ze heeft er niets te zoeken.” “Paroles, paroles, paroles.” zei ik. “We hebben al een lange reis in de tijd gemaakt, Vincent. Zoals zo velen hier onder ons. Omzien is zeker niet verkeerd maar het verleden is definitief volbracht. We kunnen het best nog wel eens aardig uitbeelden, schetsen of beschrijven, maar we kunnen er niet in bestaan. Tenzij je zelf geschiedenis bent. Maar zover zijn we nog niet, dunkt me. Begraaf jezelf niet levend, goede
13
Ludique vrind. Leven doe je in het heden. Je bént het heden. Dat is hier en nu. In Frankrijk.” We gingen geruime tijd zwijgend voort op onze wandeling. Op enig moment bleef Vincent abrupt staan en stak zijn handen in zijn zakken. Hij haalde diep adem en keek me vorsend aan. “Het is ook vooral de stad die ik mis.” voegde hij me toe. “Groningen! De straten, stegen en driften, de markten, pleinen, singels, grachten, pakhuizen en gevels. De indringende geur van houtgestookte kachels aan boord van de afgemeerde binnenvaartschepen in de Noorderhaven. De klassieke platbodems. Zij aan zij. De klippers en de stijlstevens. De mensen, de oude vrienden en bekenden, de winkels, theaters, restaurants en cafés. Het levendig decor van mijn oorsprong, de stad Groningen.” Hij staakte zijn betoog en keek me verwachtingsvol aan. “Tja.” mompelde ik welwillend glimlachend. Ik volgde hem wel maar familie en geboortegrond ervaar ikzelf niet als argumenten voor terugkeer naar het oude vaderland. Mogelijk als sociaal herkenbare en aanvaardbare motieven. Maar toch eerder als symptomen van dieper gelegen voorgevoelens. Van naderende eenzaamheid, onzekerheid en onveiligheid. Mogelijk, niet noodzakelijkerwijs. En wellicht dat gevoelens van geborgenheid in het emigratieland afnemen naarmate de leeftijd toeneemt. “Het is me dus niet enkel om mijn familie te doen.” benadrukte Vincent nog eens. “Welk Groningen bedoel je?” vroeg ik, “Dat van gisteren of dat van vandaag?” Vincent keek me ietwat onthutst aan. Als de op een slechte smoes betrapte kwajongen. “Luister,” vervolgde ik, “wanneer ikzelf ooit wel eens terugkom in een mij bekende stad,
dan herken ik nog uitsluitend de historische binnenstad. De onveranderlijk verstilde geschiedenis in de zorgvuldig geconserveerde monumenten. Fraaie, maar niettemin morsdode symboliek. Voor het overige is alles en iedereen veranderd. Noem het de onstuitbare dynamiek van het voortschrijdend leven. Morgen is alles weer anders. En overmorgen…..? Vul maar in.” “omme le temps passe!” erkende Vincent ietwat ongemakkelijk. “Precies Vincent,” beaamde ik ferm. “Dat Groningen van jou, dat bestaat allang niet meer.” Vincent snoof diep terwijl hij om zich heen kijkend langdurig en met tegenzin instemmend knikte. We liepen verder. “Ik kom tijd tekort.” zei hij het over een andere boeg gooiend. “Nog even en ik ben tachtig. Tachtig! En wat zal ik dan nog kunnen denk je? Opnieuw eindeloos bij het raam zitten naar buiten staren?” “Een ongemakkelijk besef van eindigheid, is dat wat je bedoelt?” vroeg ik. “Nee, ik MOET teveel! Dat is het.” corrigeerde hij weerbarstig. “Dat inmiddels voor ons veel te grote huis en erf. Er is dagelijks wel IETS dat moet gebeuren. Dat MOET worden opgeruimd, gerepareerd of onderhouden. De lust daartoe is me inmiddels wel vergaan. Ik kom verdomme niet toe aan de dingen die ik écht leuk vind.” blafte Vincent knarsetandend. “En Marleen?” vroeg ik. Vincent haalde onverschillig zijn schouders op. “Ons leven beperkt zich tot de keuken.” “En de douche, mag ik hopen.” grapte ik. Vincent grijnsde zuur. “En dat ooit zo adembenemende vergezicht vanuit ons keukenvenster toont me nu enkel nog leegte.
14
Frankrijk Een doodstil leven. Geen sodemieter te beleven.” “Percepties veranderen ook.” merkte ik op. Vincent keek me streng en met hoog opgeheven hoofd aan. “En wát beste vriend, wát als ik er niet meer ben? En Marleen hier alleen achterblijft?” betoogde hij suggestief. “Dat doet er weinig toe Vincent, degene die achterblijft is het eerste in de hel.” antwoordde ik hem een weinig meewarig aankijkend. “Les vieux van Brel.” “Ik wil terug naar Nederland.” mompelde Vincent balorig. “Terug naar mijn familie, mijn stad….,” “De veemarkt in Groningen?” onderbrak ik hem. Vincent knikte met gebogen hoofd. “Die bestaat allang niet meer, beste vriend.” zei ik. “Ik weet het, jongen.” mompelde Vincent treurig. “Ik weet het wel.” “Café de Radeholm?” opperde ik. “Hé ja!” klaarde hij verheugd op. “Zó heette het; café De Radeholm! Goh zeg!” “Bestaat evenmin nog.” zei ik. We liepen zwijgend enkele passen voort. “Hoe is het in Godsnaam mogelijk dat jij de naam van dat café kent?” hield hij me plotseling staande. “Voltooid verleden tijd.” zei ik schouderophalend. “Nee, even serieus,” maande Vincent me. “Hoe is het…..” “Ik ben er geboren, Vincent. We woonden ernaast. Drie of vier huizen verderop.” antwoordde ik.
Dit is een van de verhalen die Ludique le Vert geschreven heeft over zijn belevenissen in Frankrijk. Er zijn reeds twee bundels uitgekomen met zijn meest hilarische gebeurtenissen, op een ongekend geestige en aanstekelijke wijze opgetekend. Wie van Frankrijk en het Franse leven houdt of wie overweegt om zelf een huis in Frankrijk aan te schaffen, zijn ‘Hilarisch Frankrijk’ en ‘Kolderiek Frankrijk’ absolute verplichte leeskost. Beide bundels zijn overal te bestellen, o.a. bij Bol.com en Emigratieboek.nl
Tekst & foto’s: Ludique le Vert
15
DE KANSELIER Nomade voor het vaderland
“In de buitenlandse dienst was het nooit saai, verre van dat,” zegt de schrijver. En al helemaal niet als er ook nog eens een moord plaatsvindt, voegt de verteller daar aan toe. Ronald Aarsen beschrijft gebeurtenissen in de diplomatieke dienst die hij typeert als een nomadische tocht van 40 jaar. Soms hilarisch maar vaak ook met een ernstige ondertoon, als hij geplaatst wordt in ontwikkelingslanden. Aan elk van zijn hoofdstukken voegt hij een gedicht toe, waarin hij zijn gemoedstoestand belicht bij een gebeurtenis die hem raakt. Niet alleen wordt het leven en werken op Nederlandse ambassades in onder andere Duitsland, Indonesië en Kenya beschreven, ook komen diverse misstanden en regelrechte corruptie aan bod. Tussendoor zijn hoofdstukken opgenomen geschreven vanuit het perspectief van voormalige collega’s, die de gebeurtenissen vanuit een andere hoek belichten. En ja, ook die van de moordenaar in Jakarta die uiteindelijk in Kenya wordt ontmaskerd. Over de auteur: Ronald A.R. Aarsen (1940) was vanaf 1967 werkzaam op het Ministerie van Buitenlandse Zaken. Later plaatsvervangend kanselier en Financial controller op diverse ambassades voornamelijk in Afrika. Hij is sinds 2000 gepensioneerd en woonachtig in Colmschate.
DE KANSELIER Ronald A.R. Aarsen Nu overal verkrijgbaar
16
GRENZENLOOS ACTIE Emigratieboek.nl Parisisennes herken je aan hun benen met 5,- euro korting! Met Parisiennes herken je aan hun benen lanceert En Route hoofdredacteur Andy Arnts opnieuw een prachtige verzameling verhalen, die niet alleen zijn liefde voor Frankrijk en Parijs kenmerken, maar vooral getuigen van zijn rijke fantasie, aanstekelijke humor en buitengewone verteltalent. De bundel is bovendien verfraaid met schitterende zwartwit foto’s van de bekende fotograaf Ferry van der Vliet. Als speciale aanbieding voor Grenzenloos lezers geeft Emigratieboek.nl nu maar liefst 5 euro korting op deze prachtige bundel!
Ga naar Emigratieboek.nl en geef bij het afrekenen de code 6792011 in. U betaalt dan slechts €11,95 ipv €16,95. Uiteraard verstuurd Emigratieboek.nl ook naar het buitenland.
“Heb net het nieuwe boek van Andy Arnts (Parisiennes herken je aan hun benen) in een keer uitgelezen. Een aanrader voor elke Parijs en Frankrijkliefhebber!” - Femke Wolthuis (NOS Journaal) www.emigratieboek.nl
17
Grenzenloos uitzicht Foto: Danielle MacInnes
Een Spaanse maand
FEBRERO
MARIELLE SAEGAERT A
f en toe dringt er nog wel eens wat nieuws uit het buitenland door hier in Spanje. Ik let natuurlijk vooral op nieuws uit Holland en wijs dan ook trots op artikelen die gaan over onze wereldberoemde waterhuishouding, de pracht van onze tulpen en eigenlijk alles waar ik lekker mee kan pronken. Het is namelijk zo dat, als ik niet oplet, ze altijd en eeuwig maar weer over ons softdrugsbeleid
20
beginnen en dat is, eerlijk gezegd, een beetje irritant aan het worden. Als ik een keer voor de grap zeg dat de joints die mijn opa voor me draait, de beste zijn, zijn ze nog in staat ook om dat te geloven. Iedereen rookt toch joints in Nederland? Dat terwijl de Spanjaarden de twijfelachtige eer hebben, de grootste gebruikers van zowel cannabis als coca誰ne te zijn in Europa. Liever heb ik het over iets onschuldigs als bijvoorbeeld, ik zeg maar wat, eekhoorntjes. Ik greep dus mijn kansen toen ik iets las over
Marielle Saegaert de eekhoornbrug in Den Haag: de verregaande Nederlandse dierenbescherming! Aangezien het geld uit een staatsfonds kwam, heeft de brug de Haagse burger geen cent gekost!
Publiek geld Hier een uiterst gevoelig onderwerp: publiek geld verspillen. Nog gevoeliger onderwerp: publiek geld direct in je eigen zak steken. Net toen we dachten dat het nu toch echt niet gekker kon worden, bleek dat dat dus wel kon. Deze maand was het de beurt aan Valencia: een van de tot voor kort onneembare bolwerken van de huidige, demissionaire, regeringspartij de Partido Popular. De voormalig burgemeester van de stad werd nog geen jaar geleden aan alle kanten de hemel in geprezen, door haar partijgenoten wel te verstaan, en omringd door de harde kern van de nationale PP, nam ze al die lof bescheiden lachend in ontvangst. Rajoy sprak trots over zijn ware vriendschap met de tot voor kort voor de PP onmisbare politica. Nu echter zijn ze haar liever kwijt dan rijk en ook haar “vrienden” beginnen haar, bang zich de vingers te branden, in de steek te laten. Ze hebben zich nu, onder druk van een overvloed aan onweerlegbare bewijzen van Rita Rita en Rajoy gedistantieerd. Rajoy, de demissionaire premier, is zo ver nog net niet gegaan. Hij blijft trouw aan zijn tactiek om de corruptieschandalen die
zijn partij en het land teisteren, te ontwijken en het er gewoon niet over te hebben. Die van de PSOE ontwijkt hij overigens beduidend minder. Apart. Waarschijnlijk is hij de laatste tijd te druk geweest er voor te zorgen dat Rita haar parlementaire onschendbaarheid onder geen beding zou kwijt raken want wat Rita aan een rechter zou kunnen vertellen kan de partij nog meer schade aanrichten dan ze nu met de kiezen op elkaar al doet. Wie deze maand al wel voor een rechter heeft moeten verschijnen, was prinses Cristina. Het was even geduld hebben maar afgelopen week was het dan zo ver. Prinsessen zien er toch altijd mooi en verzorgd uit, met veel bling en tot in de puntjes “gestyled”?! Ze leek wel, wat is het woord, ze leek wel… op een normale burger. Niemand verwacht dat ze ook maar een dag de gevangenis in gaat, er is acht jaar gevangenisstraf tegen haar geëist, maar het beeld van een (nu officieel voormalig) lid van het koninklijk huis in de beklaagdenbank laat zien dat niet alles ach en wee is in Spanje. De zuster van de huidige koning Felipe VI die plaats neemt voor de rechters om te getuigen in een enorm corruptieschandaal die de helft van de PP nog verder met zich mee de diepte in kan trekken. Mede dankzij haar bevoorrechte opvoeding lukte het haar zich een schijnbaar kalme houding aan te meten. Slechts de doffe maar gekwelde blik in haar ogen
Een Spaanse maand verraadde haar innerlijke pijn. Haar broer heeft zich van haar afgewend en haar echtgenoot hangt wel een lange gevangenisstraf boven het hoofd. Het mediaspektakel zal ook haar vier kleine kinderen niet kunnen ontgaan.
Protest Spanje is de laatste tijd erg druk met zichzelf en dat is begrijpelijk want het zijn historische tijden. Dit woord bezwijkt bijna onder de aandacht die het hier de laatste maanden heeft gekregen maar verdient deze lof wel. Men lijkt het nergens anders meer over te kunnen hebben dan over politiek. Het is bijna een verademing voor de burgers om over andere onderwerpen te kunnen praten dan alleen maar over de coalitiebesprekingen. Of erger: dan alleen maar over die andere historische “mijlpaal” waar ik het al over had en die zijn eigen record constant lijkt te verbeteren: de corruptie. Mag het een kilo minder? Spanje is nog altijd zonder regering en dat kan de langzaam opkrabbelende economie niet gebruiken. Nu is het voor geen enkel land gunstig om zonder regering te zitten maar het is niet alleen op economisch gebied nog steeds een onzekere tijd voor Spanje. Deze maand is de werkeloosheid wederom licht gestegen. Vooral voor jongeren is er weinig hoop de komende jaren op de (Spaanse) arbeidsmarkt. Studenten hebben gedemonstreerd de afgelopen week, met het in brand steken van containers en al, tegen de nieuwe onderwijswet die de universitaire studies tot 3 jaar hebben beperkt met de verplichting de overige studiepunten via dure masters te behalen.
Belgische toestanden? Terugkomend op de vorming van de nieuwe regering: het zal geen Belgisch verhaal worden,
22
maar toch zal het waarschijnlijk nog wel even duren voordat de Spanjaarden weer over kunnen gaan tot de (politieke) orde van de dag. De PSOE heeft een week geleden met veel gevoel voor protocol een voorlopig regeringsakkoord met Ciudadanos ondertekend: de partij die bijna 30 zetels minder behaalde dan Podemos maar mede dankzij het beheerste en intelligente optreden van hun lijsttrekker Albert Rivera een sleutelpositie voor zich opeist. Voor Ciudadanos is het echter wel een sine qua non dat Rajoy opstapt en daar is de PP nog niet aan toe. Deze week begon het historische debat: het is de eerste keer dat het in de Spaanse democratie tot een coalitieregering zal kunnen komen en daarbij is de decennialange hegemonie van de PP en de PSOE eindelijk verbroken door de opkomst van de twee nieuwe hoofdrolspelers Podemos en Ciudadanos. Nu is de Spaanse democratie natuurlijk pas 38 jaar oud maar de hoop op betere tijden is er niet minder om.
Premier Pedro Sánchez, de lijsttrekker van de PSOE heeft op het moment dat ik dit schrijf in theorie nog een kans om vanavond tot nieuwe premier gekozen te worden: niemand die daar in gelooft. Op voorhand was het al uiterst onwaarschijnlijk dat hij het zou halen maar na de rumoerige debatten van de afgelopen week is het voor iedereen duidelijk dat niemand snel water bij de wijn zal doen: het niveau is gedaald tot een uitwisseling van beledigingen en keiharde aanvallen op elkaar. Wederom is de enige partij die zich daartoe niet heeft verlaagd, Ciudadanos. Demissionair president Rajoy heeft voor de mooiste anekdote gezorgd toen hij zijn opponent Sánchez een rake sneer wilde geven: “Wat wij (van de PP) gedaan hebben, en u níet…”,
Marielle Saegaert richtte hij zich met triomfantelijke blik tot de socialistische lijsttrekker, “is het bedriegen van het volk!” Hij zorgt wel vaker voor dit “slip of the tongues” maar deze behoort toch echt in zijn top 3. De enige conclusie die dit debat heeft opgeleverd: nieuwe verkiezingen lijken dichterbij dan gedacht.
digitale boeken in andere landen terrein lijken te verliezen. Een andere grootheid op het gebied van lectuur, namelijk El País, heeft deze week aangekondigd dat de actuele transformatie van de traditionele uitgave van de krant naar een geheel digitale versie definitief is hoewel de gedrukte
Messi Kunnen we het nog ergens anders over hebben hier in Spanje of beheerst het politieke debat en de zich als een olievlek uitbreidende corruptie ook ons sociale leven? Een makkelijke uitweg lijkt in dit geval natuurlijk gewoon een praatje te beginnen over een van de tientallen voetbalwedstrijden die wekelijks het verschil maken tussen een goede en een slechte dag voor vele Spanjaarden. Toeval wil dat ook de voetbalwereld hier bijna bezwijkt onder fraude en belastingontduiking. Vraag maar aan Messi en aan Neymar. Messi goalt vrolijk verder maar toch herinnert ook het voetbal dezer dagen aan de verregaande fraude in dit land.
Don Quichot Waar men het wel veel en graag over zal kunnen hebben dit jaar, is de populairste ridder van allemaal en zijn wonderlijke avonturen: Don Quichot. Het is 400 jaar geleden dat Miguel de Cervantes overleed, in dezelfde maand als Shakespeare, en op zijn literaire meesterwerk is het land terecht erg trots. De populaire vernuftige edelman en dwalende ridder die de windmolens te lijf ging op zijn trouwe uitgemergelde schimmel, geeft de Spaanse boekwinkels dit jaar dus een mooie kans de verkoop te stimuleren en dat is nodig want de boekenverkoop daalt ook hier. De verkoop van ebooks stijgt echter wel: langzaam maar gestaag en dat terwijl de
versie voorlopig zal blijven bestaan. Dus kunnen we nog altijd fluitend naar de kiosk slenteren op zondagochtend en met het krantje onder de arm een zonnig terrasje opzoeken. Het nieuws over de politiek en de corruptie slaan we op onze vrije dag gewoon even over. Tot maart! Tekst: Marielle Saegaert
23
Jubileum
25 EDITIES VAN GRENZENLOOS MAGAZINE
D
e tijd gaat snel. U bent Grenzenloos Magazine nummer 25 aan het lezen, een jubileumnummer. Al twee jaar brengt ons magazine mooie verhalen, interessante columns en leuke nieuwtjes op het gebied van wonen en werken in het buitenland. Uiteraard blijven alle nummers altijd na te lezen op grenzenloos.nl en blijft Grenzenloos Magazine ook in de toekomst voledig gratis. Op naar nummer 50!
24
25
Jubileum
WIE JARIG IS TRAKTEERT!
25
O
mdat deze 25e editie van Grenzenloos Magazine een jubleumnummer is verloten we 25 stuks van de eBook-versie van de spannende thriller Broederschap van de jacht van de in Zweden wonenende Nederlandse auteur Lineke Breukel. Broederschap van de jacht is het eerste deel in de succesvolle trilogie Vluchtspel en is volgens Hebban.nl, de grootste boekenrecensie site van Nederland, een ‘verborgen schat in het thrillergenre’. Lineke Breukel emigreerde enkele jaren geleden met man en zoon naar Zweden en schreef daar twee leuke boeken over: Zweedse buren en Rare jongens die Zweden. Vervolgens begon ze met het schrijven van thrillers, wat een groot succes blijkt te zijn. Haar vierde thriller, Tijdbuigers, komt deze maand uit en een tweede trilogie staat gepland voor het najaar. Maak nu kans op een van de 25 gratis eBooks van Broederschap van de jacht en geniet zelf van het schrijverstalent van Lineke.
H
oe maakt u kans op een van de 25 eBooks van Broederschap van de jacht? Heel eenvoudig: ‘like’ de Facebook pagina van Grenzenloos Magazine en kijk op 31 maart op deze pagina om te zien of u een van de 25 gelukkigen bent! Ga dus snel naar: https://www.facebook.com/grenzenloosmagazine/ 26
Foto: Jon Ottosson
We mogen, we gaan..!
We mogen, we gaan..! Emigreren naar het buitenland. Kan je zoiets je kinderen aan doen? Jacqueline Hoitink en haar man vonden van wel en vertrokken met hun drie kinderen helemaal naar de andere kant van de wereld: NieuwZeeland.
combineren met mijn drie kinderen. We zijn al een paar keer verhuisd binnen Nederland en om weer aan de slag te gaan moet je invalwerk doen. Dat betekent dat je opeens gebeld kan worden met het verzoek of je wilt invallen. Nou, drie kinderen breng je niet zomaar bij de buurvrouw, dus vaak is het antwoord: “nee�. Met mijn pedicure diploma kon ik beter uit de voeten! Jeroen, had een prachtige salon gemaakt door onze garage te verbouwen. In mijn mooie witte pak en nieuwe inrichting ontmoet ik mijn eerst betalende klant. Zij
Het proces van emigreren begint voor ons in 2008. We wonen in Apeldoorn en ik ben zojuist geslaagd voor mijn pedicure diploma. Ik heb lesbevoegdheid om te werken op een basisschool, maar dat blijkt toch moeilijk te
28
Nieuw-Zeeland woont in de at naast ons en zij vertelt tijdens de behandeling over haar familie die in Wellington, Nieuw-Zeeland, woont. Zij gaat elk jaar bij hen op bezoek vertelt ze me. Haar enthousiasme en mijn eerste ervaring van een betalende klant neem ik mee terug naar huis waar ik de verhalen aan Jeroen vertel. Voor mijn verjaardag geeft Jeroen me onder andere een tijdschrift cadeau over Nieuw-Zeeland. We worden steeds nieuwsgieriger. Daar zouden we best willen wonen. We hebben het al jaren over emigreren. Toen ik de Pedagogische opleiding voor de Basisschool deed hadden we het er al over dat we de wereld zouden rondreizen. Ik zou dan de kinderen zelf les kunnen geven. We willen in het buitenland wonen voor de uitdaging, minder drukte, meer kansen, meer natuur en de Engelse taal voor de kinderen.
Dat blijkt een prima middel tegen een ‘jetlag’ en de kinderen zitten vol verhalen. Er worden spreekbeurten gehouden en lavastenen gaan de klassen rond. Het leven gaat weer door, maar we hebben het nog steeds over emigreren. Dat blijft een leuk onderwerp om over te praten. Dan laten we samen onze Golden Retriever, Lina, uit en ondertussen praten we over “de grote stap”; wat doe je als je het huis niet krijgt verkocht?” “Wel jammer dat ze dan de leuke scouting moeten missen.” “Goed als ze tweetalig zijn voor later” en zo gaat het maar door. Voor de variatie doen we soms net alsof we wel gaan emigreren en in een ander gesprek juist alsof we niet gaan. Zo kunnen we beter beelden vormen hoe de toekomst er voor ons en de kinderen uit zou kunnen zien.
Op vakantie naar Nieuw-Zeeland We besluiten om op vakantie te gaan naar Nieuw-Zeeland. Omdat de kinderen leerplichtig zijn kunnen we niet al te lang weg. We gaan in de tweeweekse mei vakantie van 2008 plus een paar dagen extra waarvoor we toestemming hebben gekregen van de school. In mijn ogen was die toestemming terecht. Die kinderen leren zo ontzettend veel van zo’n reis, dat een paar dagen extra vrij inderdaad helemaal geen probleem zou mogen zijn. We hebben een grote camper gehuurd in Auckland en rijden met onze kinderen van zes, acht en tien jaar tweeënhalve week op het Noorder- en het Zuidereiland. Jeroen heeft een mooie route uitgestippeld waardoor we de dagen die we hebben optimaal kunnen benutten en heel veel kunnen zien. Vanaf Christchurch vliegen we terug naar Nederland om de volgende dag weer naar school te gaan!
Aanvraag verblijfsvergunning We besluiten in ieder geval het proces in gang te zetten. We willen een permanente vergunning. Dat is een langer proces, maar dan speel je op veilig omdat je, als je toestemming hebt, dan echt mag blijven in Nieuw-Zeeland of je nou wel of geen baan hebt. Ook heb je dan recht op
29
Het eerste jaar...
onderwijs en gezondheidszorg. Deze zekerheid willen we graag omdat we kinderen hebben. We willen keuzes in eigen hand houden in het geval het per ongeluk toch anders loopt dan je hoopt. We vullen een dik pakket formulieren in en tijdens een paar dagen op vakantie op Texel besluiten we de kinderen te vertellen dat we gaan proberen om een ‘permit’ te krijgen. We vertellen dat het een lang proces is en dat het niet zeker is of we dan ook mogen gaan.
We vertellen het ze expres niet thuis. Als ze weg zijn uit hun huiselijke omgeving kan het nieuws makkelijker opgenomen worden zonder het meteen aan hun vrienden en vriendinnen in de buurt te moeten uitleggen of verklaren. Het gaat goed en ze zijn gelijk enthousiast. We willen het niet zwaar beladen laten overkomen omdat ze zo jong zijn en omdat het nog zo onzeker is. Wel vinden we het belangrijk om ze er gelijk bij te betrekken. We zijn altijd heel
30
Nieuw-Zeeland open en eerlijk tegen ze. Dat betekent niet dat we alles met ze bespreken, zeker niet. We weten dat kinderen ontzettend exibel zijn en dat er overal vriendinnetjes en vriendjes wonen, alleen je kent ze nog niet! Er is een “uitnodiging” voor emigratie-aanvraag aangekomen en dat betekent dat we door mogen naar de volgende stap in het proces. Goed nieuws dus. We moeten een medische keuring ondergaan, bloedtesten en een test Engelse taal doen, de ‘IELTS-test’. Ik heb alleen op de middelbare school Engels gehad en dan zou ik nu een test moeten kunnen in: schrijven, lezen, luisteren en spreken? O jee, hoe ga ik dat redden? Er blijkt een cursus te zijn in Amsterdam van vijf dagen, maandag tot en met vrijdag en dat wordt afgesloten met het examen op zaterdag. Als een echte student ga ik met mijn boek in de trein naar Amsterdam. Mijn medecursisten zijn allemaal uit het buitenland afkomstig op drie Nederlanders na. De andere Nederlanders willen naar Amerika, Australië en Canada en ik dus naar Nieuw-Zeeland. Wij zitten bij elkaar in een groepje, wat ook een beetje jammer is omdat we niet genoeg discipline hebben om in de pauzes Engels te praten. Als er in ieder geval maar één buitenlander bij had gezeten, dan hadden we wel Engels moeten praten. Jeroen doet ook examen, maar dan zonder de cursus. Hij werkt bij een Telecom bedrijf en spreekt al veel Engels tijdens zijn werk. Het examen is werkelijk niet makkelijk, maar we slagen beiden. Ik ben wel blij dat ik de cursus gedaan heb. Ondertussen zijn er meer zaken belangrijk. We willen de kinderen alvast Engels laten leren, maar we kunnen niemand vinden. Er is uiteindelijk wel een mevrouw die les wil geven, maar dan
wel onder de schooltijd van haar eigen kinderen. Nou, dat gaat dus niet omdat onze kinderen dan ook naar school gaan. Nou, dan maar geen Engels leren. Dinja kijkt af en toe naar een knutselprogramma van BBC, maar dat is het dan ook.
Kopers voor ons huis! Het huis was dus in maart te koop gezet en we krijgen maandenlang geen bezoekers meer. Totdat we plotseling een telefoontje krijgen van de makelaar over het stel dat al eerder geweest is toen we de lekkage hadden. Zij willen nog eens komen kijken. Zij hebben hun huis verkocht! En zij willen nu ons huis kopen. Dat is geluk hebben. Ze bieden aanzienlijk minder dan de vraagprijs, maar de markt is al erg veranderd. En wat doe je? Wil je door of niet? Ja, dus we accepteren de prijs maar we willen wel een flexibele opleverdatum. We willen voorkomen dat we twee keer moeten verhuizen. In december 2009 hebben we het huis verkocht! We zijn de enige klanten op dat moment van dat enorme makelaarskantoor in onze woonplaats. De huizenmarkt begint dus echt vast te zitten. We hebben nog geen uitsluitsel van de Nieuw-Zeelandse emigratiedienst zelf. Elke dag is spannend. Het zal nu toch niet meer zo lang duren?
Toestemming of toch niet? Een maand na de verkoop van ons huis, in januari 2010 krijgen we bericht: “we mogen niet!” We krijgen géén toestemming. Goh, wat een impact. Dat hadden we niet verwacht. En waarom mogen we dan wel niet? Geen idee. En wat vooral belangrijk is, is het feit dat we echt teleurgesteld zijn. Dat is een ontdekking! We merken dat we toch bezig zijn met het loslaten van Nederland. We zijn niet eens rouwig om
31
Het eerste jaar... het feit dat we het huis verkocht hebben en geen toestemming hebben gekregen, nee, dat geeft ons eerder een vrij gevoel. Onze oudste dochter Annika heeft diabetes type 1. Zou dat het probleem zijn? Annika heeft een pomp die de insuline toevoer regelt via een infuussetje. Hierdoor hoeft ze niet elke keer te prikken wanneer ze eet. Ze vervangt eens in de drie dagen haar infuussetje in haar buik. De pomp is een duur apparaat dat ongeveer vijf jaar meegaat. Bovendien heb je infuussetjes nodig en die zijn ook erg kostbaar. Om een beeld te krijgen wat ik bedoel met “kostbaar”; de pomp
is zo’n 5.000 euro, de infuussetjes 23 euro per drie dagen en de bloedcontrole strookjes voor de bloedsuikertest die je een aantal keer per dag moet doen zijn één euro per strookje. Dat loopt dus erg op. In Nederland worden de pomp en de setjes vergoed, maar in Nieuw-Zeeland niet. Helemaal snappen doen we de afwijzing dan ook niet. De grootste kosten zouden toch voor ons zijn. Nieuw-Zeeland biedt wel de insuline en de controles aan. We mogen in beroep en dat doen we dan ook. Annika’s kinderarts schrijft ook een brief en we hebben contact met de diabetesvereniging in Nieuw- Zeeland. In
32
Nieuw-Zeeland de brief staat onder andere dat Annika ook op de prikpen kan overgaan. We sturen het bezwaarschrift op en nu moeten we weer geduld hebben. In maart komt het antwoord, “we mogen!” Verlies dus niet te snel de moed. We hebben toestemming. Nog wat geschrokken van de eerste “nee”, besluiten we direct de “stempels” te halen voor de toestemming. Dat klinkt makkelijk, maar dat is het niet. Je moet de paspoorten opsturen naar Londen of je moet zelf naar Londen toe om het te regelen op kantoor. We kiezen voor het laatste. Nu willen we het heft in eigen handen houden. De vliegtickets blijken goedkoper te zijn dan wanneer je met de trein gaat. Jeroen vertrekt met het vliegtuig naar Londen en diezelfde avond komt hij weer thuis met de stickers in de paspoorten! Die worden dan ook flink bewonderd. We mogen, we gaan... naar Nieuw-Zeeland!
Tekst & foto’s: Jacqueline Hoitink
Dit verhaal is een stukje uit de twee nieuwe boeken van Jacqueline Hoitink, waarin ze het verhaal van de emigratie van haar gezin heeft opgetekend. “We mogen, we gaan...! en “We gingen, we blijven! zijn nu overal te koop, onder andere bij via Bol. com en Emigratieboek.nl
33
GRENZENLOOS MAGAZINE OP FACEBOOK EN TWITTER
Elke maand verschijnt er een nieuwe editie van Grenzenloos Magazine. Maar wist u al dat Grenzenloos Magazine dagelijks actueel interessant nieuws publiceert via Facebook en Twitter? Speciaal uitgezocht voor (potentiele) emigranten, expats en bezitters van een tweede huis over de grens. Nieuws waarmee u op de hoogte blijft van de laatste ontwikkelingen die ook voor u belangrijk kunnen zijn.
Wanneer u de Grenzenloos Magazine Facebook pagina liked blijft u dagelijks op de hoogte van al het belangrijke ‘grenzenloos’ nieuws. U vindt de pagina op dit adres: www.facebook.com/grenzenloosmagazine Daarnaast rapporteert Grenzenloos Magazine al het actuele nieuws ook op Twitter. Volg ons dus ook daar. https://twitter.com/GrenzenloosMag
34
MET DE ZON IN DE RUG Met een Caribische achtergrond leven in Nederland
In hoeverre is de warmte van de tropenzon waarin je bent opgegroeid en die je in je draagt een garantie voor het welslagen overzee? met de zon in de rug bevat de verhalen van mensen die vanuit de Cariben een bestaan opbouwen in de nederlandse maatschappij of op een andere manier nauw betrokken zijn bij de Antillen. voor de één betekent de tropische basis een steun in de rug om talenten vorm te geven. de ander komt door diezelfde zon in zijn eigen schaduw te staan. Maar de reportages samen vertellen ook het verhaal van de verstrengeling van twee samenlevingen die elkaar blijvend wederzijds beïnvloeden. dit uit zich in een professionele samenwerking waar het gaat om zorg, detentie en sociaal maatschappelijke problematiek, maar ook in een waardevolle diversiteit op het gebied van kunst en cultuur, taal, wetenschap en ondernemerschap. een onafscheidelijkheid, gevormd door de tijd en strijd van tweehonderd jaar koninkrijk, die niet meer is weg te denken uit de Nederlandse samenleving.
MET DE ZON IN DE RUG Mineke de Vries Nu overal verkrijgbaar
Het is een eer om ook in dit boek te staan, zonder ooit op de Antillen te zijn geweest. De verhalen in dit boek sterken mij in de gedachte dat een goede inburgering en meer kennis over elkaar cruciaal is om de kansen van deze generatie te verbeteren. Mogen de prachtige verhalen met humor en ontroering uit deze bundel daaraan een bijdrage leveren. Eberhard van der Laan, burgemeester Amsterdam
35
Jessica Gallo
‘MET PIJN IN HET HART OP SCHIPHOL’ E
en prille emigrant is Jessica GalloGoedendorp uit Naaldwijk, die op 14 december 2012 vertrok naar Rochester in de Amerikaanse staat New York. Ze is diverse keren in Amerika geweest en had daar de tijd van haar leven. ‘Met pijn in mijn hart stond ik daarna weer op Schiphol. Iedereen was blij, behalve ik.’
Jessica heeft één broer, Marco, die getrouwd is met Denise. ‘Zij hebben twee kinderen, Femke (5) en Thijs (2), die onze oogappeltjes zijn. We dragen die twee koters op handen. Dat heeft ook te maken met het feit dat wij zelf geen kinderen kunnen krijgen. Ik zag er het meeste tegenop om deze twee achter te laten. Mijn oogappeltjes mis ik mischien nog wel het meest’
36
USA Huilen lucht op
maar ook een andere mentaliteit. Ik werd er rustiger van en kon dingen ook anders bekijken. Het is een beetje moeilijk uit te leggen, maar ik heb hier mijn mogelijkheden en zeker ook mijn onmogelijkheden onder ogen moeten zien. Maar mede hierdoor ben ik wel de persoon geworden die ik nu ben,’ stelt Jessica. Ze is drie keer naar dit kamp teruggeweest en heeft nog steeds contact met een aantal meisjes die zij toen begeleidde. ‘Ze hebben het er nog steeds over wat ik ze toen heb geleerd en heb meegegeven.’
Jessica komt naar eigen zeggen uit een heel warm, sociaal en open gezin. ‘De band die ik met mijn vader heb is anders dan met mijn moeder. Mijn vader en ik hebben hetzelfde karakter en deelden onze passie voor Amerika. Thuis is me altijd geleerd om over alles te praten. Je kon het zo gek niet bedenken of het was en is nog steeds bespreekbaar. Door die opvoeding heb ik geleerd om mijn emoties en gevoelens te uiten en te tonen. Daar ben ik blij om vooral nu, want als ik moet huilen doe ik het gewoon. Dat lucht ook op,’ grinnikt ze. Haar vader riep vroeger altijd al dat ze niet in Nederland zou blijven. ‘Ze gunnen Stefan en mij ons nieuwe leven in Amerika omdat ze weten dat het al jaren onze wens is. Ze willen ons geluk niet in de weg staan. Maar ze stonden niet te springen dat we weggingen. Er rolden heel wat tranen.’
Dagdromen In dit kamp heeft Jessica ook één van haar huidige beste vrienden, John, leren kennen. Hij vertelde haar dat hij een eigen kamp wilde opzetten voor kinderen uit de stad. ‘In 2000 mocht hij het kamp één week voor die doelgroep gebruiken. Vijfenveertig stads- en straatkinderen kwamen naar de bossen toe. De natuur, de dieren en het knutselen waren een geweldige ervaring voor hen,’ legt Jessica vol enthousiasme uit. Niet voor niets dat zij een aantal keren naar dit laatste kamp, Camp Daydreams, is teruggekeerd. Ook samen met Stefan die er geen idee van had wat hij kon verwachten maar het geweldig vond. Ze leerde Stefan in 2000 kennen en ze trouwden elf jaar later.
Zomerkampen vond ik geweldig In 1999 vertrok Jessica voor de eerste keer alleen naar Amerika via de organisatie Camp Counselors USA. ‘Ik ging in Camp Chateaugay in de staat New York werken, een zomerkamp voor kinderen van rijke ouders in de Adirondak Mountains. Ik was huiverig voor die verwende nesten, maar dat was ongegrond. Deze kinderen schreeuwden om aandacht, complimenten en vrienden. De meeste kinderen verbleven het hele jaar op een kostschool of werden door een nanny opgevoed. En in de zomer werden ze voor zeven weken of de helft daarvan naar dit zomerkamp gestuurd. Ik zorgde met twee andere leidsters voor twaalf meiden. Ik heb het er enorm naar mijn zin gehad en mensen leren kennen van over de hele wereld. Niet alleen een andere manier van leven, het kampleven,
Green Card gekregen In datzelfde jaar is het Amerikaanse balletje gaan rollen en begonnen Jessica en Stefan met het invullen van papieren, medische keuringen, x-rays maken, bloed af laten nemen en uiteindelijk voor een interview naar het consulaat in Amsterdam. ‘We werden binnen vijf minuten afgewezen omdat Stefan
37
Jessica Gallo niet voldeed aan de benodigde diploma’s en werkervaring.’ Jessica kan er nog boos om worden. ‘Het was volgens ons ongegrond en we zijn ertegen in beroep gegaan. Ruim vier maanden later mochten we weer op interview met de benodigde papieren. We stonden weer binnen vijf minuten buiten maar dit keer wel met de approval voor een Green Card in onze handen.’
hun rijbewijs moeten behalen. ‘Wij hebben onze Green Card ‘gewonnen’ via de DVD Lottery. Het is een verblijfsvergunning waarmee we in Amerika mogen werken en wonen zonder dat we eerst werk moeten hebben. En een vergunning die voor altijd geldig is. Veel mensen kennen deze procedure niet, maar het is goed te doen.’
Niet veel missen ‘Omdat we hier nog niet zo lang zijn missen we nog niet zoveel. We hebben veel te doen, moeten een compleet nieuw leven opbouwen. Pas als dat vorm gekregen heeft denk ik dat ik de mensen van wie ik houd ga missen.’ Ze denkt er even over na en zegt dan: ‘Ik denk dat ik vooral het lekker face tot face kletsen ga missen. We kunnen wel skypen, maar dat is toch anders. En als iets tegenzit kan ik niet zomaar even advies vragen aan mijn ouders. Maar de tijd zal het leren.’
I
n augustus zijn ze naar Amerika gegaan voor hun de nitieve visum. Ze hebben een Social Security Number aangevraagd en een bankrekening, wat veel van hun geduld vergde. En verder hebben ze genetwerkt voor een baan en zich op een appartement georiënteerd. Ze weten nu wat ze willen. ‘Net zoals in Nederland zijn daar ook wijken waar je niet wil wonen. Wijken waar veel armoede is en waar mensen op straat leven.’ Ook werd duidelijk dat ze opnieuw
38
USA Rekening op de tafel Hoewel Jessica nog niet lang in Amerika woont, is zij er al wel zo vaak geweest dat ze een indruk heeft over wat typisch Hollands is. ‘Mensen in Nederland blijven lang hangen in dingen die gebeurd zijn. Ze kunnen daar erg lang boos over blijven. Ik vind het jammer om daarin meegesleurd te worden, terwijl ik veel positiever ben. Amerikanen ventileren het even en maken daarna een doorstap. Dat is veel prettiger. Echt Amerikaans is ook dat als je nog aan het eten bent al wordt gevraagd of je nog een dessert wilt. Als je dat ontkent, leggen ze alvast de rekening op de tafel. Dat zijn we in Nederland niet gewend. De Amerikanen doen dit niet omdat ze niet gastvrij zijn, maar het is hier de gewoonte.’
We pakken alles aan ‘We maken onze droom nu waar,’ lacht Jessica. ‘Nee hoor, we zijn heel realistisch. We pakken alles aan wat er op ons pad komt om inkomsten te krijgen waardoor we in ons levensonderhoud kunnen voorzien. Ik wil graag met mensen
werken die hulpbehoevend zijn. Stefan richt zich meer op het technische vlak, maar heeft nu een baan bij Charlie’s, een grilled sub counter. Het is goed dat hij aan het werk is, zo kom je onder de mensen, zit je in het arbeidsproces en leer je de taal gemakkelijker en sneller. In de toekomst wil ik naast mijn vaste werk graag van mijn hobby mijn werk maken. In juli dit jaar ben ik geslaagd voor mijn diploma voor vakfotograaf. En ik volgde nog een opleiding gra sch vormgever. Ik zou dit graag willen combineren. Mijn man weet hoe hij websites moet bouwen. Het zou heel mooi zijn om van dit alles één te maken.’ Jessica en Stefan hebben afgesproken om over twee jaar te bekijken of ze in Amerika willen blijven of teruggaan naar Nederland. ‘We gaan niet na een paar tegenslagen of wat heim- wee zeggen dat we naar huis gaan.’
Tekst: Ellen de Vriend
Gelukkig hebben we Skype Verhalen van achterblijvers en emigranten Ellen de Vriend O.a. te koop via Bol.com en Emigratieboek.nl als paperback en eBook
39
Italië
Rocca degli Angeli
STEF SMULDERS
D
aar krijgen ze nog een hoop mee te stellen, met deze hond,” zei de instructeur tot de andere deelnemers aan de hondencursus.
deelnemers aan de hondencursus. Zij stonden langs de kant te kijken hoe wij onze doldrieste viervoeter Joia in bedwang probeerden te houden. Het was de bedoeling dat ze een van de hindernissen van het behendigheidsparcours zou nemen, maar haar aandacht ging vooral uit naar
„Daar krijgen ze nog een hoop mee te stellen, met deze hond,” zei de instructeur tot de andere
alle luchtjes die langs waaiden en naar alles wat
40
Stef Smulders er in het gras bewoog en wriemelde en friemelde. „Het is er echt een met jachtinstinct, kijk maar, ze heeft haar neus constant op de grond!” voegde de instructeur er ten overvloede aan toe. De andere deelnemers vonden het vooral erg leuk om Joia zo eigenwijs bezig te zien. Wij zuchtten van frustratie. Nadat we onze lieve knuffelbeer Thomas op tragische wijze verloren hadden (overreden door onze benedenbuurman toen die, zoals altijd, met zijn Jeep op krankzinnige snelheid onze poort voorbij sjeesde), wilden we meteen een andere hond. We kunnen inmiddels niet meer zonder de aanhankelijke gezelligheid en het komische gedrag van deze harige huisvrienden. Van Roberto (ex-Amici Miei) hoorden we dat er vlakbij in Rocca de’ Giorgi, vlak achter de ingestorte kasteeltoren, een hondenasiel was, La Rocca degli Angeli, de Engelenrots genaamd. Daar moesten we maar eens gaan kijken. We zochten namelijk geen rashond met stamboom, maar gewoon een lekkere bastardo. Of beter: bastarda want omdat het machogedrag van Thomas (blaffend afrennen op alles wat hij als vijandig zag, zoals tractoren en, helaas, de jeep van de buurman) hem ten slotte fataal was geworden, gaven we de voorkeur aan een wat timider teefje. We gingen kijken. Gelukkig wisten we zeker waar we moesten zijn, want er was weer eens geen enkele indicatie van het bestaan van dit asiel langs de weg te vinden. We draaiden het karrenpad langs de kasteelruïne op en werden even later bedolven onder een oorverdovende
blaflawine. We zaten goed! Rechts zagen we een groot aantal krakkemikkige bouwsels die voor hondenhokken moesten doorgaan en waar we het epicentrum van de geluidsorkaan lokaliseerden. Iets verder zagen we de ingang. Achter het toegangshek drentelde wat kleiner hondengrut: het ene scharminkel zag er nog zieliger uit dan het andere: schurftig, half blind, hinkend, geschoren. Zouden we zoiets in onze schoot geworpen krijgen? Hoe zielig ook, we hadden toch liever een gezonde, niet te oude spring-in-’tveld.
Toen de eigenaren na een behoorlijk tijd wachten onze aanwezigheid eindelijk ontdekt hadden, benaderden ze ons erg aarzelend. Het leek wel of ze hun honden niet kwijt wilden. Of vertrouwden ze ons niet? Hadden ze slechte ervaringen met mensen die langskwamen om even een hond mee te nemen? Ze vroegen waar we woonden, of we een tuin hadden, of we honden gewend waren. Verstandige vragen natuurlijk. We dachten dat onze antwoorden niet anders dan een positieve indruk konden maken, maar de achterdocht van de asielhouders nam niet merkbaar af. Waarom niet? Na nog wat onduidelijk heen en weer
41
Italië gepraat, waarbij we hun plattelands-Italiaans niet altijd konden volgen, mochten we met ze mee langs de hokken van het asiel. Gingen we toch een nieuwe huisgenoot kiezen? Het was niet duidelijk. Het was een treurigstemmende tocht. De hokken vielen van armoedigheid bijna in elkaar, het stonk en het was vies. Maar het waren vooral de honden die ons verdrietig maakten: schuwe, wantrouwig kijkende hoopjes ellende die schoorvoetend even tevoorschijn kwamen om te zien wie er bij hun hok stond, om zich meteen weer te verschuilen. Deze honden waren allemaal sequestrato, in beslag genomen, begrepen we nu. Op last van de rechter bij hun eigenaren weggehaald wegens mishandeling, ondervoeding, geweld. Geen wonder dat ze zo schuw waren! Hier probeerden ze beetje bij beetje het vertrouwen van de honden weer een beetje terug te winnen, want soms, na eindeloos geduld, ook lukte. Die gelukkigen konden dan bij meer ervaren baasjes veilig onder dak worden gebracht. Maar bij een aantal honden zou het nooit meer lukken, die waren te getraumatiseerd
42
en gedoemd om altijd in het asiel te blijven. En passant vergastten de asieleigenaren ons ook nog op een paar gruwelverhalen over hoe ze sommige honden aangetroffen hadden voor ze ze in het asiel opnamen. Hond in een greppel, chip bij vol bewustzijn uit schouder gesneden en achtergelaten. Bij een van de hokken kwam een hond direct vrolijk en nieuwsgierig op ons afgehuppeld: Rocco, een bruingrijze jachthond van vier jaar met stralende ogen. Een en al vrolijkheid. Toen we de ronde langs de hokken voltooid hadden, vroegen de eigenaren ons of we een leuke hond gezien hadden. „Rocco!” riepen we in koor. Oké, dan gingen ze die even loslaten, om met ons kennis te maken op het uitlaatveldje achter de hokken. Of we even wilden wachten. We keken gespannen toe hoe de eigenaren door de lange gang langs de hokken terugliepen. Aan het einde trappelde Rocco vast al vol ongeduld. Er werd gerommeld met sleutels. Het hek ging open en meteen denderde er een hond uit die in een wolk van stof op ons afrende. Zijn poten roffelden op de houten planken. Het leek wel een tekenfilm! We sprongen opzij om niet door deze dolle stier onder de voet gelopen te worden en lachten om zoveel enthousiasme. Na een kwartiertje spelen keken we elkaar aan en begrepen we het zonder iets te hoeven zeggen: dit zou onze nieuwe huisgenoot worden. Maar toen we dit de asielhouders vertelden, maakten ze alweer terugtrekkende bewegingen. Er waren vaste procedures waar ze aan gehouden waren en eerst zou er iemand bij ons langskomen om te kijken of wij en ons huis wel geschikt waren. Hadden wij bijvoorbeeld wel een tuin? Mocht de hond ‘s nachts in huis verblijven? Ja hoor, geen probleem, knikten we opgelucht. Als dat alles was. Maar op de vraag of onze tuin recintato,
Stef Smulders omheind, was, moesten we schoorvoetend ontkennen. Niet helemaal, niet echt maar wel een soort van ... De gezichten van de asielhouders betrokken. Rocco was een van de sequestrati en daarvoor golden extra strenge regels om te voorkomen dat de eigenaar zijn huisdier met succes zou kunnen terugvorderen, omdat deze bij zijn nieuwe baas niet veilig was. Een gotspe! Maar wel een reĂŤle mogelijkheid.
Een paar dagen later kwam er een andere verantwoordelijke bij ons thuis langs om direct te constateren dat het niet zou gaan. Voor in beslaggenomen honden was een omheind terrein absolute voorwaarde. En dat we onze vorige hond nu juist door een ongeluk verloren hadden, maakte ons helemaal kansloos. Geen vrolijke Rocco voor ons. We keken beteuterd naar de asielmedewerkster. Waarom hadden
43
Italië de asielhouders ons dat niet meteen verteld en waarom hadden ze ons juist een in beslag genomen beest laten zien? Typisch Italiaans? Het bracht ons onze zoektocht naar een appartement in Pavia in herinnering, jaren geleden, toen we een paar keer een huis te zien kregen dat achteraf helemaal niet beschikbaar bleek. Waarom, waarom? Onze teleurstelling was zo groot dat de medewerkster er bijna buikpijn van kreeg. Ze verontschuldigde zich wel tien keer, terwijl het haar schuld toch niet was. Maar ze ging met het asiel bellen, want ze had een ingeving. En ja, even later vertelde ze dat er pas een hoogzwangere teef binnen was gebracht die net zes pups had geworpen. Pups die niet onder de strenge
regels vielen. Over een maand of twee zouden we langs kunnen komen om er een uit te kiezen! Oef, wat een geluk, we haalden opgelucht adem. Het zou nog goed komen, even op de hondloze tanden bijten en dan kwam er een nieuwe lieveling. Hoopten we. (Wordt vervolgd)
Tekst en foto’s: Stef Smulders
NIEUW!
Italiaanse toestanden
Meer Italiaanse toestanden
Leven en overleven in Italië
Het dagelijks leven in Italië Humoristische korte verhalen over het emigreren naar Italië en de kennismaking met tal van karakteristieke Italianen.
De nieuste bundel met hilarische verhalen over
Te koop via Emigratieboek.nl
Te koop via Emigratieboek.nl
het leven van alledag in Italië.
44
Toekomst & Tapas EEN EIGEN RESTAURANT AAN DE ZONNIGE COSTA
Robert en Ariane zijn net dertig als zij hun internetbedrijf in Nederland verkopen. Tegen alle verwachtingen in investeren ze hun geld in een Bagles & Salads restaurant in Nerja, Andalusia. In het boek Toekomst & Tapas beschrijft Ariane op meeslepende wijze het avontuur dat volgt. Een absolute must-read voor iedereen met interesse in wonen en/of ondernemen in Spanje. Toekomst & Tapas Ariane van Wijk isbn 978 94 61851 000 Uitgeverij Grenzenloos Te bestellen o.a. via Bol.com Amazon.es Emigratieboek.nl w w w. e m i g r at i e b o e k . n l
w w w. g re n z e n l o o s . n l
oom
VERZEKERINGEN RINGEN
Hollandse zekerheid tijdens uw buitenlands avontuur! Kijk op www.oomverzekeringen.nl of bel +31(0)70 353 21 00.
OOM Verzekeringen
45
ziektekosten | SOS | reis | ongevallen | inboedel aansprakelijkheid | rechtsbijstand | annulering
Het volgende nummer van Grenzenloos Magazine verschijnt rond 30 maart. Schrijf u in op Grenzenloos.nl om op de dag van uitkomen een e-mail als herinnering te krijgen.
Emigratieboek.nl BOEKHANDEL VOOR LANDVERHUIZERS
GIDSEN TAALCURSUSSEN ERVARINGSVERHALEN
Kijk regelmatig op Emigratieboek.nl en ontvang ook onze wekelijkse nieuwsbrief Volg ons op Twitter (@emigratieboek) en Facebook (fb.com/emigratieboek)
46