Pit 5 - jan/feb/maa 2017 by Groen

Pit

WINTER 2017 (JAN/FEB/MRT) | NR. 5 | ERKENNINGSNUMMER P3A9044 | AFGIFTEKANTOOR ANTWERPEN X

GROENE DOENERS GEVEN HET KLIMAAT NIEUWE HOOP // FRANCESCA VANTHIELEN KLAAGT DE OVERHEID AAN // BELGIË FOSSIELVRIJ IN 10 STAPPEN // VN-CHEF SIMON ZADEK VERGROENT DE FINANCIËLE SECTOR // WONEN WE BINNENKORT ALLEMAAL IN ‘TINY HOUSES’?

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER: MEYREM ALMACI, SERGEANT DE BRUYNESTRAAT 78-82, 1070 BRUSSEL

Na het akkoord in Parijs: België in de kop van het klimaatpeloton?

INHOUD

Doe mee ! Mail frontdesk@groen.be of bel 02 219 19 19 voor je betaalinfo

Je lidmaatschap nog niet hernieuwd? Doe het dan vandaag nog. Samen gaan we voor een menselijkere, eerlijkere en gezondere samenleving.

In dit nummer 04 FOCUS Nieuwe hoop voor het klimaat 12 NEXT ‘Schoenen uit China? Je kleinkinderen verklaren je gek’ 16 KIJK 18 GESPOT 20 360° 22 CIJFER De verandering is niet te stoppen 23 COULISSEN 24 DICHTBIJ 26 CRUSH Ode aan de onvermoeibare vrijwilliger 28 DUBBEL Francesca Vanthielen en Meyrem Almaci 31 U ZEGT

04 26

Pit is een gratis driemaandelijks tijdschrift voor leden en sympathisanten van Groen Verhuisd, nood aan een Pit-pauze of wil je lid worden van Groen? Breng ons op de hoogte via frontdesk@groen.be of 02 219 19 19. Complimentjes, suggesties of een vraag over een artikel? We staan voor je klaar op pit@groen.be. Werkten mee aan dit nummer Philippe Bossin, Jonas Dutordoir, Peter Tom Jones, Annelore Nys, Els Reynaert, Wim Vandonck

Lay-out Els Sallets Beeldmateriaal Bas Bogaerts, Lien Arits, Elke Tydtgat, Bob Reijnders, Bigstock, Geertje De Waegeneer, UNEP, GroenPlus, Hannelore Bonami, Wouter Van Vooren, Jan Van der Perre, Franky Verdict en Lieven Van Assche Druk Pit wordt waterloos gedrukt bij Eco Print Center. Zo vermijden we een energieverslindende droogoven, sparen we liters water uit en werken de drukkers in een gezonde werkomgeving. Verantwoordelijke uitgever Meyrem Almaci Sergeant De Bruynestraat 78-82 1070 Brussel

2 // PIT

Niets in deze uitgave mag worden vermenigvuldigd of openbaar gemaakt zonder toestemming van de uitgever.

MEYREM

Grote verandering De toestand van het klimaat is zorgwekkend. Voor het derde jaar op rij braken we alle warmterecords. De Noordpool kreeg te kampen met een hittegolf en het zee-ijs is kleiner dan ooit waargenomen. Op de koop toe werd Donald Trump, een verwoede klimaatontkenner, verkozen tot president van het op één na meest vervuilende land ter wereld. Toch leeft er terecht nieuwe hoop voor het klimaat. Overal steken doeners de handen uit de mouwen voor een groenere toekomst. Elke dag laten talloze mensen de auto aan de kant staan en kiezen ze voor fiets, openbaar vervoer of autodelen. Lokale en bioproducten zijn populairder dan ooit en bedrijven kiezen alsmaar vaker voor een duurzame aanpak. Steeds meer gezinnen gaan voor groene stroom, waardoor hernieuwbare energie vorig jaar voor het eerst goedkoper werd dan fossiele energie. Al die stapjes vooruit werpen hun vruchten af. Eindelijk hebben we een klimaatakkoord waarin de hele wereld zich engageert om de klimaatopwarming te beperken. Dat was alleen maar mogelijk omdat onze wereldleiders eindelijk beseffen dat de groene verandering niet meer te stoppen is. Dit nummer staat opnieuw bol van de verhalen die tonen dat het anders kan. Samen met duizenden doeners zetten onze politici hun schouders onder een betere toekomst. Want grote verandering komt van kleine daden. Veel leesgenot, Meyrem Almaci, Voorzitster Groen

MEYREM // 3

FOCUS

Nieuwe

HOOP VOOR HET KLIMAAT 5 groene doeners in de

kop van het peloton Tekst Wim Vandonck

4 // PIT

In december 2015 sloten wereldleiders in Parijs een historisch internationaal klimaatakkoord. Voor het eerst gaat de hele wereld samen het engagement aan om de klimaatopwarming en de gevolgen ervan te beperken. Voor het eerst maken de grootste vervuilers concrete beloften en zullen ze hun doelstellingen jaar na jaar aanscherpen. Voor het eerst krijgen mensen die zich inzetten voor het klimaat de ondersteuning die ze verdienen. Ondanks de verkiezing van klimaatontkenner Trump leeft er nieuwe hoop voor het klimaat.

De wereldwijde switch is ingezet, maar België zit niet in de kop van het peloton. Integendeel, liefst driekwart van onze energie komt van fossiele brandstoffen als kolen, olie en gas. Gelukkig keurde het Vlaams parlement in november op aandringen van Groen een resolutie goed die de overheid moet wakker schudden. ‘Het parlement geeft daarmee het signaal dat we meer verwachten dan wat er in het regeerakkoord staat en wat Joke Schauvliege tot nu toe realiseerde’, vertelt klimaatspecialist en Groen-parlementslid Johan Danen. ‘De resolutie stelt duidelijk dat we naar een fossielvrij Vlaanderen gaan. Zo behoren stookolietanks voor de verwarming van gebouwen binnenkort tot het verleden, zodat we alle kansen kunnen geven aan warmtepompen en warmtenetten. Maar ook op de weg maken we de omslag: we mikken op een halvering van het aantal benzine- en dieselwagens en De Lijn zal binnenkort enkel nog hybride bussen kopen. Een goede eerste stap, maar nu moeten we er over waken dat de bussen in de toekomst omgebouwd kunnen worden tot volledig elektrische voertuigen.’

Intussen maakt ook de autoindustrie de switch door massaal over te schakelen op voertuigen

‘We worden allemaal beter van klimaatmaatregelen’ op elektriciteit. Volkswagen engageerde zich om tegen 2025 liefst 25 procent elektrische wagens te produceren. En de bouwsector, die kiest resoluut voor lage-energie- en passiefhuizen.

GROTE BELOFTES Grote beloftes, maar daar zal het niet bij blijven. ‘De Vlaamse ministers moeten de klimaatdoelstellingen in alle beleidsdomeinen doortrekken’, legt Johan uit. ‘Elke minister moet elk jaar aantonen wat hij gedaan heeft voor het klimaat. Dankzij deze rapportering kunnen we perfect opvolgen hoe ver Vlaanderen staat met haar klimaatambities.’ De overgang van een fossiele naar een groene economie en samenleving is realistisch. Zeker na het klimaatakkoord van Parijs. Johan: ‘De doelstellingen zijn niet alleen haalbaar, maar ook broodnodig. We hebben lang genoeg afgewacht van aan de zijlijn. Heel wat landen zijn hun economie aan het vergroenen. Als we nu geen ambitie tonen, zullen we binnenkort hopeloos achterop hinken.’

‘Het is nu aan de verschillende overheden van ons land om de nieuwe hoop voor het klimaat te verzilveren’, vindt Johan. ‘Klimaatmaatregelen zijn er niet alleen voor het klimaat, maar ook voor onszelf. We worden er met z’n allen beter van. Onze omgeving wordt gezonder, er komen jobs bij en de economie wordt competitiever. Als we duidelijke keuzes maken, kunnen we eindelijk de grote sprong voorwaarts maken.’

JOHAN DANEN

Vlaams parlementslid Groen

JILL PEETERS @JillPeetersWX

Werkelijk? Je kan gokken op wanneer de #LarsenC ijsplaat afscheurt van #Antarctica. Ik wil in een andere wereld leven. 13:44 - 6 jan. 2017

DE HOOP VERZILVEREN Gelukkig moeten we niet vanaf nul beginnen. De technologieën en zakenmodellen bestaan al en zijn niet meer te stoppen. Wereldwijd wordt er meer geïnvesteerd in zonne- en windenergie dan in andere elektriciteitsbronnen. Logisch ook, want zonne- en windenergie is nu al erg competitief en dat marktvoordeel zal in de toekomst alleen nog maar toenemen. Denemarken haalt al 42 procent van haar stroom uit wind.

MATHIAS BIENSTMAN @MathiasB9

Vlaams klimaatbeleid niet doeltreffend: totale uitstoot blijft al 5 jaar even hoog. 02:59 - 15 dec. 2016

FOCUS // 5

Filip Watteeuw

GENTS SCHEPEN VOOR MOBILITEIT

Vanaf april schakelt Gent slim. De binnenstad wordt opgedeeld in zes sectoren. Wie met de auto van de ene naar de andere sector wil, rijdt voortaan via de ring. ‘Gent is een prachtige stad’, zegt schepen voor Mobiliteit en Openbare Werken Filip Watteeuw. ‘Als we dat zo willen houden - vandaag, morgen en over twintig jaar - moeten we elke dag zoeken naar evenwicht.’ Het Circulatieplan komt er niet om automobilisten te pesten. De lucht in Gent moet schoner en het verkeer vlotter voor iedereen. ‘Vlaanderen staat stil omdat we geen keuzes durven maken. Als je het openbaar vervoer wil verbeteren en meer mensen op de fiets krijgen, dan moet je ook over de auto durven spreken. Door doorgaand verkeer te weren uit de binnenstad, geven we meer ruimte aan voetgangers, fietsers, trams en bussen.’ ‘Het plan beperkt zich niet tot de binnenstad’, voegt Filip toe. ‘We blijven werken aan goede verbindingen vanuit de rand naar het centrum. Vanuit Evergem geraak je bijvoorbeeld vlot met de uitstekende lijn 1 tot in het centrum. En Destelbergen is naadloos verbonden met de stadskern dankzij een nieuwe fietsroute. Zo vermijden we dat die mensen in de auto stappen en de ring belasten. Die ring moet trouwens beter functioneren, want de overlast daar komt daar van files.’ Maandenlang is er gesleuteld aan het plan. ‘En het is er absoluut sterker door geworden’, zegt Filip resoluut. ‘Ook na de invoering blijven we luisteren naar de Gentenaars. Een burgerkabinet van 150 mensen zal de uitvoering van het Circulatieplan opvolgen en adviezen voorstellen. Bij ons zit het innovatieve niet in een hippe app, maar in de kracht van mensen.’ Het Circulatieplan is een belangrijke stap, maar zeker geen eindpunt. ‘Voor vrachtvervoer werken we aan een distributienetwerk met onder andere fietsen. Bovendien zet mijn collega Tine Heyse haar schouders onder een lage-emissiezone. Die treedt in 2020 in werking.’ 6 // PIT

‘We geven meer ruimte aan voetgangers, fietsers, trams en bussen’

SARA VAN DYCK @sarabbl

Weg met #fossiel! Amsterdam wil in 2050 aardgasloos zijn 03:09 - 17 nov. 2016

JOERI THIJS @JoeriThijs

Slimme zet van Obama, deze bescherming van noordpoolgebied voor olie & gas. Trump kan dit niet zomaar omkeren. 23:25 - 20 dec. 2016

FRANCESCA VANTHIELEN @Francesca_VT

In Zwitserland wordt ook een Klimaatzaak opgestart, door 450 dames van +65! De bal is aan het rollen! 07:45 - 26 okt. 2016

FOCUS // 7

Joost Venken

HASSELTS SCHEPEN VOOR LEEFMILIEU EN ENERGIE

‘We gebruiken de warmte van het grondwater om 200 woningen te verwarmen’

De verwarming van onze gebouwen kan veel duurzamer. In Hasselt trekt schepen voor Leefmilieu, Energie en Noord-Zuid Joost Venken aan de kar met enkele innovatieve projecten. ‘Twee nieuwe wijken worden aangesloten op een warmtenet. Zo kunnen liefst 400 gezinnen binnenkort hun woning klimaatneutraal verwarmen.’ In een warmtenet wordt een hele buurt aangesloten op één verwarmingsnetwerk. Een eigen boiler op aardgas of stookolie wordt overbodig want de warmte wordt centraal aangeleverd door een duurzamere bron. Zo kan bijvoorbeeld restwarmte van een nabijgelegen industrieterrein gebruikt worden, maar ook warmte uit de aarde of uit grondwater. In Hasselt komt het warmtenet op de site van de brandweer, vlakbij de watercentrale. En dat is geen toeval. ‘In Hasselt is het drinkwater uit de krijtlagen zo’n 16 graden’, weet Joost. ‘Dat is veel te warm. We kunnen 8 // PIT

het drinkwater koelen met een warmtewisselaar. De warmte die vrijkomt, gaan wij gebruiken om de woningen van 200 gezinnen in de nieuwe wijk te verwarmen. Daarnaast werken we samen met een projectontwikkelaar om ook een ander warmtenet voor nog eens 200 gezinnen aan te leggen. Daar gaan we waarschijnlijk werken met warmte uit grondwater dat 200 meter diep zit.’ De warmtenetten zijn technologische hoogstandjes met alleen maar voordelen, maar zijn moeilijk te implementeren in bestaande buurten. Daarom werkt Hasselt mee aan een Europees project dat onderzoekt hoe warmte getransporteerd kan worden over lange afstanden. Joost: ‘De warmte zou opgevangen kunnen worden in een zoutoplossing en zo bijvoorbeeld van het industrieterrein in Genk per boot naar Hasselt gevoerd worden. Of we zouden de bestaande gasleidingen kunnen gebruiken om warmte te vervoeren. Zo wordt de hele stad meteen één groot warmtenet.’

Tie Roefs

GEDEPUTEERDE PROVINCIE VLAAMS-BRABANT

‘Onze doelstellingen zijn ambitieuzer dan die van de EU’ © ID/ Geertje De Waegeneer

In Vlaams-Brabant is klimaatneutraal al lang geen holle term meer. Gedeputeerde Tie Roefs zet er samen met het kabinet en de administratie haar schouders onder een klimaatplan waar vriend en vijand van opkijkt. ‘We moeten er soms keihard voor vechten, maar het loont de moeite. In 2040 moet de CO2-uitstoot in VlaamsBrabant gedaald zijn met 80 procent ten opzichte van 2011.’ De provincie is ambitieus. Ze willen de doelstellingen van de EU tien jaar sneller realiseren. ‘Dat is haalbaar volgens onze berekeningen, dus waarom nog wachten?’, vindt Tie. Intussen lopen er al 37 klimaatprojecten. Die projecten focussen onder andere op renovaties en op energiecoöperaties. ‘We organiseren groepsaankopen voor renovaties en trekken naar mensen toe met een mobiel kantoor om hen renovatieadvies te geven’, vertelt Tie. ‘De Kyotomobiel bestaat al een tijdje, maar nu zorgen we er voor dat echt iedereen in de provincie kan langskomen bij

zo’n advieskantoor. Bovendien gaan we ook regionale energiecoöperaties ondersteunen. Zo kunnen mensen investeren in energieprojecten én er ook financieel rendement uit halen. Dat is toch fantastisch?’ De groepsaankopen voor onder andere dakisolatie in het Pajottenland en in de Zennevallei zijn een groot succes. Dat wil de provincie ook dit jaar doortrekken. ‘In het voorjaar van 2017 organiseren we een groepsaankoop van zonnepanelen’, vertelt Tie. ‘Want met zonne-energie kunnen we in onze regio het meeste winst boeken.’ Dat Vlaams-Brabant zich zo profileert op het klimaatthema, is geen evidentie. ‘We spelen echt een voortrekkersrol. Waar andere provincies vooral willen faciliteren, gaan wij aan de slag met concrete doe-projecten. Dat komt er natuurlijk allemaal niet vanzelf. De groenen blijven nodig om aan de kar te blijven trekken.’

FOCUS // 9

Marina De Bie

MECHELS SCHEPEN VOOR KLIMAAT

‘Het engagement van de Mechelaars is overdonderend’

Mechelaars lopen warm voor het klimaat. ‘In vergelijking met twee jaar geleden merk ik veel meer interesse om de handen uit de mouwen te steken voor het klimaat’, vertelt Marina De Bie, Mechels schepen voor Klimaat, Leefmilieu, Natuur en Groen, Duurzaamheid, Energie, Mobiliteit, Mondiaal beleid en Personeel. ‘Dat enthousiasme proberen we met het stadsbestuur zo goed mogelijk te ondersteunen.’ Dat Mechelen de klimaatverandering samen wil aanpakken, bewijzen hun projecten zoals ‘Paraat voor het klimaat’ voor scholen. Marina: ‘Per jaar krijgen twee scholen 35.500 euro subsidies om duurzame investeringen te doen. Ze kunnen bijvoorbeeld hun gebouw energiezuiniger maken of hernieuwbare energie opwekken. Belangrijk is dat ze ook de leerkrachten, leerlingen en ouders betrekken en dat ze een crowdfundingsactie op poten zetten. Zo maken we het draagvlak onder de Mechelaars groter.’ 10 // PIT

Die aanpak werd ook gesmaakt door de Vlaamse overheid, die stad Mechelen een klimaatprijs gaf. Het prijzengeld van 30.000 euro gaat integraal naar een derde school die haar klimaatplannen mag uitvoeren. Ook wijken kunnen in Mechelen subsidies aanvragen voor klimaatneutrale projecten. ‘We zien tal van initiatieven opduiken’, vertelt Marina. ‘Eén buurt wil kippen houden om hun gft-afval te beperken, een andere buurt zet een project op rond samenwonen. Er is zelfs al een repair café opgericht.’ Natuurlijk kadert al dat enthousiasme netjes in het overkoepelende klimaatplan van de stad. ‘We doen als bestuur ontzettend veel om een klimaatneutrale stad te worden, maar het is een bewuste keuze om ook van onderuit de verandering te stimuleren. Samen bereiken we veel meer. Het engagement van de Mechelaars is overdonderend!’

Jenne Meyvis

HEMIKSEMS SCHEPEN VOOR RUIMTELIJKE ORDENING EN MILIEU

‘Samen met projectontwikkelaars maken we Hemiksem groener’

Terwijl Vlaanderen discussieert over een betonstop, slaan ze in de Antwerpse gemeente Hemiksem zelf de hand aan de ploeg. Jenne Meyvis is er schepen voor Ruimtelijke Ordening, Milieu en Mobiliteit en bedacht een stedenbouwkundige last. Met de opbrengst kan de gemeente bouwprojecten compenseren met groengebieden. ‘Het systeem is heel eenvoudig’, vertelt Jenne. ‘Projectontwikkelaars betalen in Hemiksem een stedenbouwkundige last als ze grond willen bebouwen. Tussen twee en tien wooneenheden betaal je 500 euro per eenheid, maar bij meer dan twintig eenheden betaal je 2.500 euro per eenheid. De inkomsten gebruiken we enkel voor de ontwikkeling van groen of voor milieumaatregelen. Dat kan binnen het woonproject, maar ook elders in de gemeente.’ Hemiksem ligt dicht bij de stad en moet verdichten. Maar met de stedenbouwkundige last vermijdt Jenne dat de hele gemeente wordt volgebouwd. ‘We proberen een ring van groengebieden rond onze gemeente te kopen en negen kilometer trage wegen aan te leggen’, vertelt hij. ‘Op ons grondgebied van zo’n vijf vierkante kilometer zullen we nooit gigantische bossen kunnen aanleggen. Als je echter alle inspanningen optelt en groene gebieden verbindt met corridors, merk je dat je echt het verschil kan maken.’ De projectontwikkelaars reageren verrassend positief op het initiatief. Jenne: ‘Dankzij dit systeem wordt Hemiksem aantrekkelijker voor de inwoners. En dat is ook goed voor hun projecten.’ Hemiksem is met de stedenbouwkundige last koploper in Vlaanderen. En dat wordt opgemerkt: het succes in Hemiksem inspireert omliggende gemeenten om ook zo’n systeem in te voeren.

FOCUS // 11

Bio

Simon Zadek Simon Zadek staat bij de Verenigde Naties in voor de vergroening van de financiële sector. In het verleden adviseerde hij de Chinese overheid en bedrijven als Ben & Jerry’s en The Body Shop. Hij schreef talloze boeken, waarvan ‘Eco-China Inc.’ het meest recente is.

‘SCHOENEN UIT CHINA? JE KLEINKINDEREN VERKLAREN JE GEK’

12 // PIT

De financiële markten zijn veel meer dan een grafiek die de hoogte inschiet of helemaal keldert als er weer wat onverwachts gebeurt. Sterker nog: ze zijn de sleutel om er voor te zorgen dat het klimaat niet in het rood gaat. Simon Zadek, hoofd van de vergroening van de financiële markten bij de Verenigde Naties, pleit voor een reset van het wereldwijde financiële systeem zodat economie en samenleving weer aan hetzelfde eind trekken. De tijd dat kortetermijnwinst primeert op onze toekomst en die van onze kinderen en kleinkinderen, is voorbij. Tekst Wim Vandonck Foto UNEP

HET KLIMAATAKKOORD VAN PARIJS WORDT DOOR VRIEND EN VIJAND HISTORISCH GENOEMD. LEEFT ER NIEUWE HOOP VOOR HET KLIMAAT? Simon: ‘Van Fiji tot Bolivia en van Zwitserland tot Singapore: in Parijs toonde de wereld voor het eerst collectief leiderschap. Bovendien hebben we de cirkel doorbroken dat de VS niet vooruit wilde zonder China en omgekeerd. Het is de eerste keer in de moderne geschiedenis dat China zo’n centrale rol opneemt. Het akkoord was mogelijk doordat in elk land burgers, het middenveld en bedrijven hun overheid aanmaanden om een inhaalbeweging maken.’ WAAR HALEN WE HET GELD OM AL DIE AMBITIES WAAR TE MAKEN? ‘We moeten privaat geld mobiliseren in de strijd tegen de klimaatopwarming. In China is er bijvoorbeeld 600 miljard dollar per jaar aan duurzame investeringen nodig, maar slechts 15 procent daarvan zal rechtstreeks van de belastingbetaler komen. De triljoenen dollars die vandaag in de hele wereld niet-duurzaam geïnvesteerd worden, moeten verschuiven naar investeringen die het klimaat ten goede komen. Het wereldwijde financiële systeem moet als het ware gereset worden. Dat zegt ook Mark Carney, de gouverneur van de Bank of England. Dat zijn grote woorden voor het hoofd van één van de belangrijkste centrale banken ter wereld.’ ZAL HET AKKOORD VOOR DIE VERANDERING KUNNEN ZORGEN? ‘Het klimaatakkoord van Parijs verandert de evolutie van de globale economie. It’s a big deal. In de toekomst zullen niet-duurzame investeringen geen geld meer opbrengen. Maar natuurlijk zijn er nog steeds uitdagingen. Het akkoord gaat vooral over doelstellingen op lange termijn, terwijl investeerders net op heel korte termijn denken. Zij zijn niet bezig met wat er over 25 jaar gebeurt. Zij kijken enkel naar wat hun investering zal opbrengen binnen 25 minuten, 25 seconden of soms zelfs 25 milliseconden. Je hebt een markt waar dingen worden gekocht en verkocht aan een razendsnel tempo. Die markt staat volledig los van de waarden

van onze samenleving. We moeten er voor zorgen dat banken, fondsen en bedrijven dingen waarderen zoals wij dat doen. Zij mogen niet langer beslissingen nemen die niet in de lijn liggen van waar we met de globale economie naartoe moeten.’ OPVALLEND IS DAT ONTWIKKELINGSLANDEN DE FINANCIËLE MARKTEN VEEL MEER ALS EEN INSTRUMENT ZIEN IN DE STRIJD TEGEN DE KLIMAATVERANDERING. HOE KOMT DAT? ‘Ons traditioneel financieel beleid is vooral gefocust op risicobeperking en financiële stabiliteit. Banken en regulatoren in OESO-landen zijn veel minder geneigd om beleidsproblemen onder de loep te nemen. In ontwikkelingslanden is dat heel anders. Na de Apartheid heeft Zuid-Afrika bijvoorbeeld heel expliciet gevraagd aan de financiële sector hoe zij gingen bijdragen aan de ontwikkeling van het land. Daaruit ontstond een code voor de financiële sector, hoofdzakelijk met de bedoeling de zwarte meerderheid te ondersteunen. In China is er een gelijkaardig verhaal. NEXT // 13

In 2013 werd luchtvervuiling niet alleen een gezondheidsrisico, maar ook een bron van politieke instabiliteit. De overheid besloot toen om samen met de centrale bank de banken te stimuleren om hun kredieten te vergroenen. Zo zie je maar dat een financieel beleid perfect gecombineerd kan worden met nationale beleidsprioriteiten.’ WAT MET TRUMP? ZAL HIJ HET KLIMAATAKKOORD IN GEVAAR KUNNEN BRENGEN? ‘De liefde van Trump voor kolen, olie en gas wordt steeds duidelijker. Hij kan de fossiele brandstoffen tijdelijk nieuw leven inblazen en de transitie vertragen. Anderzijds is de strijd tegen klimaatverandering intussen zo breed gedragen dat hij hoogstens af te remmen is. Zo was ik onlangs op een conferentie over schone technologie. Het gevoel dat in de lucht hing, was dat het beleid eigenlijk nog maar weinig kon doen. Schone technologie heeft zo’n duidelijk voordeel dat de politiek de opmars moeilijk kan beïnvloeden. Als Trump de VS terugtrekt uit het akkoord, zullen individuele staten en bedrijven alsnog voortzetten en de klus klaren.’ TIENTALLEN JAREN GELEDEN AL ADVISEERDE JIJ THE BODY SHOP EN BEN & JERRY’S. WAT WAS HUN DRIJFVEER OM HET DUURZAAM AAN TE PAKKEN? ‘Hun oprichters waren slimme hippies uit de jaren zestig. Ze hadden begrepen dat een hele generatie gevoelig zou zijn voor sociale, ethische en duurzame waarden bij hun aankoopbeslissingen. Dat konden ze goed vertalen naar hun producten en diensten. In beide gevallen was er echter een generatieshift waarin de bedrijven faalden. Hun klantenbasis werd ouder en verwachtte een andere kwaliteit. Ze begonnen producten van L’Oréal te kopen. De jongere generatie zag The Body Shop niet meer staan. Beide bedrijven werden vervolgens opgekocht. The Body Shop door L’Oréal, Ben & Jerry’s door Unilever. Nu zijn het leuke en verantwoordelijke submerken, maar zijn ze allesbehalve wereldleiders in verandering. Ethische waarden blijven inhoudelijk altijd hetzelfde maar hun vorm verandert van generatie op generatie. Als bedrijf moet je mee evolueren.’

‘De strijd tegen de klimaatverandering is zo breed gedragen dat hij hoogstens af te remmen is’ 14 // PIT

IS DUURZAAM ONDERNEMEN INTUSSEN MEER MAINSTREAM GEWORDEN? ‘Er zijn zonder twijfel véél meer duurzame bedrijven dan twintig jaar geleden. Weet je, in 1996 was ik auditeur voor The Body Shop. Het was het eerste geauditeerde duurzaamheidsrapport ter wereld. Vandaag zijn diezelfde waarden ingebakken in de wetgeving in heel veel landen. En dat is waar het om gaat. We willen niet één miljoen Body Shops. We willen één miljoen bedrijven die niet zijn als The Body Shop maar gewoon de regels volgen.’ WAT KUNNEN JIJ EN IK ZELF DOEN OM DE KLIMAATOPWARMING TE STOPPEN? ‘Dankzij financiële technologieën kunnen mensen met een bijzonder klein kapitaal investeren in duurzame projecten. Denk aan crowdfunding en peer to peer leningen. Naast kwantitatieve keuzes kan je nu ook kwalitatieve keuzes maken. Zo is er het Chinese mobiele platform Ant. Ze hebben liefst 450 miljoen gebruikers. Naast financiële transacties bieden ze ook fondsen aan voor investeringen. Zeventig van die fondsen zijn groen. Het geweldige is dat de minimum investering 20 cent is. Bovendien hoef je niet langer in specifieke projecten te investeren, maar in fondsen die op hun beurt investeren

in projecten. Met een beetje informatie en een heel klein beetje geld zijn mensen in staat om zelf de juiste keuzes te maken.’ TOONT HET SUCCES VAN ZO’N TECHNOLOGIEËN DAT MENSEN WEL WILLEN INVESTEREN IN DUURZAME PRODUCTEN EN DIENSTEN? ‘Zeker! En bedrijven zullen volgen. Supermarkten in Antwerpen verkopen vandaag prinsessenbonen uit Zuid-Afrika. De volgende twintig jaar zullen we zulke lineaire bevoorradingsketens zien instorten. De keten wordt korter en lokaler. Niet door nieuwe normen en waarden, maar door nieuwe technologieën. Dankzij 3D-printen en stadsboerderijen wordt het gewoon makkelijker om Nike-schoenen te leveren die in de buurt gemaakt zijn en sojabonen te kopen die op een dak om de hoek gekweekt zijn. Je kinderen of kleinkinderen zullen je gek verklaren als je hen vertelt dat je schoenen vroeger geproduceerd werden in China. Zo’n hyperglobale economie zal simpelweg niet meer bestaan.’ TOT SLOT: IN MAART VERWELKOMEN WE JE OP ONS GLOEDNIEUW FESTIVAL NEXT. VIND JE HET BELANGRIJK OM IN DIALOOG TE GAAN? ‘Ik heb al heel mijn leven presentaties gegeven en de meeste ervan vergeet ik zo. Twintig minuten presenteren en een vragenrondje van tien minuten, daar steek ik niks van op. Als ik echter kan neerzitten en praten met mensen, dan leer ik er ook zelf iets uit. Er is een échte conversatie die uren kan duren en daar kijk ik echt naar uit!’

MAAK DE TOEKOMST MEE

25 MAART 2017 In maart pakken we uit met Next, een gloednieuw event boordevol inspirerende ontmoetingen, ontspannend theater, hilarische comedy en heerlijk eten en drinken. Met interactieve formules slopen we de muren tussen deelnemers en sprekers. Werk mee aan innovatieve projecten in onze labs en ga in dialoog met de sprekers. Samen met doeners uit alle uithoeken geef je de toekomst vorm met frisse ideeÃ«n. Welkom op Next, 25 maart in Lamot Mechelen!

ONTROEREND GOED DEBATTEER MEE

FOOD TRUCKS STADSSAFARI PROJECTENLAB

NEXT STAGE BROUWERIJ LAMOT

OPEN MIC URBAN NIGHT

PARTY NEXT FOOD

INFO/TICKETS: GROEN.BE/NEXT

LAMOT MECHELEN NEXT // 15

KIJK 1

De non-profitsector staat onder enorme druk. Door de besparingen en een gebrek aan overleg lopen mensen zich de voeten onder het lijf en beginnen sommige organisaties vierkant te draaien. Meer dan 20.000 werknemers toonden op 24 november hun witte woede in Brussel. Ook Groen was er en riep onder andere op om de rimpeldagen niet af te schaffen. ‘De witte woede is begrijpelijk en terecht’, zegt voorzitster Meyrem Almaci. ‘Onze zorgverleners moeten de gaten vullen die de regering maakt. Het kan niet dat in een welvarende regio als Vlaanderen we zorgverleners zo onder druk zetten.’

Eind november verzamelden de ervaren rotten van onze partij in Antwerpen voor het congres van GroenPlus. Onder de noemer ‘Leeftijdsvriendelijke gemeente’ discussieerden bijna 200 leden over uiteenlopende thema’s, van zorg tot mobiliteit. De besluiten werden in resoluties gegoten. Voorzitter Hugo Van Dienderen: ‘In maart bespreken we de resultaten met andere ouderen en ouderenverenigingen. Van daaruit zullen we als groene ouderen een stevige inbreng hebben op het congres van Groen eind volgend jaar. Op dat congres legt de partij het programma vast voor de verkiezingen van 2018 en 2019.’

Primeur: voor het eerst op één jaar tijd passeerden er één miljoen fietsers op de Visserij in Gent.

©Hannelore Bonami

16 // PIT

Sofie was de miljoenste fietser. Zij was op weg naar haar werk en werd gefeliciteerd door schepen voor Mobiliteit Filip Watteeuw. Het fietsrecord is maar één van de vele realisaties van het Gentse stadsbestuur. De groene schepenen Filip Watteeuw, Elke Decruynaere en Tine Heyse werden daarom in de bloemetjes gezet tijdens de nationale nieuwjaarsreceptie. Een filmpje toonde hoe zij Gent elke dag beter maken. Benieuwd? Bekijk de video op Facebook.

Liefst 825 groene doeners toastten in Gent op het nieuwe jaar. Een recordopkomst, maar dat hoeft niet te verbazen. ‘Meer en meer mensen kiezen vandaag voor kwaliteit in plaats van kwantiteit, voor de mensen achter cijfers, voor vertrouwen in plaats van cynisme’, speechte voorzitster Meyrem Almaci. ‘Er hangt verandering in de lucht. Dat voel je in elke vezel van je lijf. Er zijn veel valse profeten die als oplossing voor morgen een terugkeer naar het verleden bepleiten. Ze spreken een taal die mensen uitsluit en tegen elkaar opzet. Daar passen wij voor. We zijn een hoopvol land met een enorme veerkracht en positieve energie, dat bewijzen vele doeners elke dag opnieuw. Grote verandering begint bij kleine daden. Dat geeft nieuwe hoop, voor een menselijkere, eerlijkere en gezondere toekomst.’

KIJK // 17

GESPOT

DIT DENKEN DE MILLENNIALS

YES WE YES CAN WE CAN

Act local, think global 40 procent van de deelnemers ziet de VN belangrijker worden en 57 procent denkt dat de EU een grotere rol zal spelen. Maar ook steden nemen aan belang toe, denkt 58 procent.

Herfederaliseren geen taboe

MILLENNIALS MEET-UP

Bijna negen op tien millennials vindt dat bepaalde bevoegdheden terug mogen gaan naar het federale niveau.

Eerlijkere fiscaliteit Liefst 93 procent vindt dat de fiscale lasten onrechtvaardig verdeeld zijn. De grootste vermogens moeten meer bijdragen.

500 millennials praten over hoe het verder moet na Trump Acht jaar geleden beloofde Obama change. Nu nam Trump zijn intrek het Witte Huis. We hoeven niet toe te kijken van aan de zijlijn, vindt Kristof Calvo. Hij bracht begin december meer dan 500 millennials samen in de Roma in Antwerpen om ervaringen, ideeĂŤn en dromen uit te wisselen. Met Jonathan Holslag, Tourist LeMC, Khalid Benhaddou, Yasmien Naciri, Pieter Peirsman en veel meer mensen aan tafel werd het een interactieve avond met veel meningen en kleuren. De conclusie? Yes, we can.

#ENGAGEZVOUS #FUCKDEZIJLIJN

18 // PIT

Langer werken Driekwart gaat akkoord dat we langer moeten werken om ons welvaartsmodel te kunnen behouden.

Einde bedrijfswagens Negen op tien millenials vindt dat subsidies voor bedrijfswagens tot het verleden moeten behoren.

Bewust kopen Bijna driekwart van de millennials is zich bewust van de impact van hun aankopen op mens en milieu, maar toch kan de informatie nog veel beter.

'Heel veel mensen herkennen het gevoel. Een rare, gevaarlijke man heeft de presidentsverkiezingen in Amerika gewonnen. Ik heb gebeld, ge-sms't ... En overal hoorde ik: hier moeten we over praten. Zo is het idee voor de meet-up ontstaan.'

// KRISTOF CALVO Kamerlid Groen

‘Ondanks het feit dat er heel veel betogingen zijn en dat onze begroting niet in orde is en dat er heel veel negatieve dingen naar buiten komen ... zeggen mensen toch: we moeten het positieve benadrukken. Dat brengt mensen samen en kan echt het verschil maken.’

20 jaar Oikos tijdschrift Oikos tijdschrift bestaat twintig jaar, een goede reden voor een feestnummer! Editie 80 biedt vier originele bijdragen over het thema ‘tijd’. Benieuwd waarom Johan Braeckman, Dorien Knockaert, Warda El-Kaddhouri en Jeroen Theunissen in de pen kropen? Vraag snel deze feesteditie aan als proefnummer.

Vraag je gratis proefnummer aan via 20jaartijdschrift@oikos.be

// TUNRAYO ADEOLU Deelnemer

'Wij kunnen een verschil maken. Als we een front vormen dan hoeven we deze wereld niet te ondergaan. Dan kunnen we deze wereld bouwen volgens de doelstellingen en de waarden en normen die wij belangrijk vinden.'

// JONATHAN HOLSLAG VUB-professor

BELGIË FOSSIELVRIJ

'Jongeren overtuig je niet met emoji of likes. Uitdagingen, vernieuwing, inhoud en vooruitgang zijn de woorden die we zoeken. Meer dan ooit zijn jongeren ervan overtuigd dat ze een impact kunnen hebben op de samenleving.'

// YASMIEN NACIRI Changemaker

'Het is gemakkelijk om cynisch te zijn en dit af te doen als een clubje linkse mensen die een avondje pintelieren, maar dat was het maar deels. Mirakeloplossingen om de rechtspopulistische golf in Europa te counteren zaten er nooit in. Maar er is wel stevig gediscussieerd, zonder taboes.'

// DE MORGEN

100.000 Views

bijna 1.000 gedeeld

Trump noemde de klimaatverandering tijdens zijn campagne bedrog en wil fossiele energie stimuleren door méér olie, aardgas en steenkool te ontginnen. Het is nu aan Europa en België om leiderschap te tonen voor schone, hernieuwbare energie. Groen lanceerde de video ‘België fossielvrij’.

Bekijk de video facebook.com/groen.be Teken de petitie groen.be/klimaatpetitie

GESPOT // 19

360°

BELGI Ë FOSSIELVRIJ 1 Vanaf 2018 plaatsen we geen nieuwe verwarmingsinstallaties op stookolie en vanaf 2025 zijn ook installaties op aardgas uit den boze. Energieneutrale woningen worden de norm, want zo besparen we een pak op verwarming.

STAP PE N Het tijdperk van steenkool en olie is definitief voorbij. Tussen 65 en 80 procent van de fossiele reserves moeten in de grond blijven als we onze klimaatbeloften willen nakomen. De alternatieven zijn er: zon, wind, water, aardwarmte, biogas en biomassa, in die volgorde. De fossiele uitstap in België? Het kan. Heel wat andere landen tonen ons de weg.

20 // PIT

2 De overheid kiest vanaf 2018 voor energie- en CO2-neutrale gebouwen. Zo geeft ze het goede voorbeeld.

Sinds 2015 kiezen ze in het Brussels Gewest bij nieuwbouw en ingrijpende verbouwingen altijd voor passiefstandaarden. Ze zijn de eerste regio ter wereld die deze standaard invoerde. De verwarmingskosten zijn zo tien keer lager, waardoor er tot 5 miljoen euro bespaard wordt op de energiefactuur van Brusselse gebouwen.

3 Alle overheden kopen enkel nog elektrische bussen vanaf 2018. Vervuilende dieselbussen verbannen we zo snel mogelijk naar het autokerkhof.

4 Vanaf 2030 worden er geen nieuwe personenwagens met een verbrandingsmotor meer verkocht. We investeren in (elektrische) fiets, openbaar vervoer en elektrische wagens. Autodelen moedigen we aan.

Amsterdam telt 1.100 oplaadpunten voor elektrische wagens. Tegen 2018 moeten dat er 4.000 worden. De stad is daarmee wereldwijd koploper. Vlaanderen telt momenteel amper 500 oplaadpunten.

We bouwen vanaf 2018 enkel nog in goed gelegen woongebied. Tegen 2020 stoppen we met nieuwe ruimte in te nemen.

6 Minstens 50 procent van onze elektriciteit is in 2030 hernieuwbaar. Steenkoolcentrales zijn definitief gesloten en met schaliegas beginnen we niet.

Liefst 42 procent van de Deense stroom is windenergie. Dat is acht keer meer dan in Vlaanderen. Ze zijn de absolute wereldtop in windenergie.

Zweden verlaagde het BTW-tarief op reparaties. Zo stimuleren ze mensen om kapotte spullen te herstellen in plaats van weg te gooien.

8 Tegen 2030 komt er een verbod op wegwerpproducten die niet recycleerbaar of composteerbaar zijn. We bannen plastic wegwerpzakjes en verpakkingen worden herbruikbaar.

9 7 Vanaf 2018 verlagen we het BTW-tarief op reparaties. De garantietermijn wordt verlengd tot vijf jaar. Toestellen die stuk gaan vlak na de garantieperiode? Dat behoort tot het verleden, want we verbieden ingebouwde veroudering.

Voor afstanden van minder dan 500 kilometer wordt de trein interessanter dan het vliegtuig. We maken treinreizen naar Londen, Parijs, Amsterdam en Düsseldorf vanaf 2018 aantrekkelijker. De prijs daalt, het comfort stijgt.

In Spanje ligt er liefst 2.871 kilometer hogesnelheidsspoor. Ze hebben daarmee het meest omvangrijke netwerk in Europa. Bovendien plannen de Spanjaarden het uit te breiden naar 5.000 kilometer. De trein gaat er zo volop de concurrentie aan met binnenlandse vluchten.

10 België stopt met investeren in fossiele brandstoffen vanaf 2018. Dat geldt voor de overheid, maar ook voor alle pensioenfondsen en de banken waarvan de overheid aandeelhouder is.

Verschillende regio’s in Frankrijk sluiten zich aan bij de internationale divestment-beweging. Onder meer Parijs, Bordeaux, Lille, Straatsburg hebben alle investeringen in steenkool, olie en gas stopgezet.

360° // 21

CIJFER

DE VERANDERING IS NIET TE STOPPEN De wereld wordt weer groen. Onze energie wordt schoon, onze grondstoffen herbruikbaar en onze economie duurzaam. De trein is vertrokken uit het station. Zelfs Trump houdt die niet meer tegen.

Sinds 2013 is de uitstoot van CO2 door menselijke activiteiten gestabiliseerd, ondanks een economische groei van 6,5 procent.

UITSTELGEDRAG

In de periode 2008-2015 daalde de kostprijs van windenergie, zonne-energie, batterijopslag en ledverlichting met respectievelijk 40, 60, 70 en 90 procent.

5 2 Een KWART van de elektriciteit is vandaag al hernieuwbaar. De fossiele uitstap is volop bezig.

Investeringen in schone energie creëren (per euro) VIER keer meer jobs dan investeringen in fossiele energie.

3 500 grote spelers trokken hun investeringen weg uit fossiele energie. Liefst 3 TRILJOEN dollar gaat zo niet meer naar steenkool, olie en gas, maar naar duurzame energiebronnen.

Het klimaatakkoord van Parijs is historisch, maar ook de technologische vooruitgang is niet meer te stoppen. Waarom nog investeren in de ontginning van steenkool als die vandaag al duurder is dan wind- en zonne-energie? Waarom nog investeren in nieuwe én dure olievelden als de voertuigen van de toekomst elektrisch zullen zijn? Trump mag dan wel proberen een kortstondige boost te geven aan fossiele brandstoffen, het is niet meer dan een laatste stuiptrekking van een sector die ten dode is opgeschreven. Overal ter wereld herdenken CEO’s hun bedrijfsmodellen en verschuiven hun investeringen naar schone technologie. Overal ter wereld organiseren burgers zich in coöperatieven om hun eigen energie te produceren. Onze kleinkinderen zullen in de geschiedenisles verwonderd zijn hoe de wereld in zo’n korte tijd zo’n indrukwekkende transformatie kon ondergaan. Bron: Peter Tom Jones & Vicky De Meyere, Terra Reversa: De transitie naar rechtvaardige duurzaamheid, EPO, Berchem, 2016.

EXCLUSIEF VOOR PIT-LEZERS Bestel Terra Reversa voor 21,90 euro in plaats van 24,90 euro en betaal geen verzendingskosten. 22 // PIT

Good luck, Mr. President

www.epo.be/groen

COULISSEN Gewapend met een camera trekken we op jacht naar de pittigste glimp van het leven achter de schermen van Groen. Foto ID/Wouter Van Vooren

Meyrem maakt zich op om het 360Â°-podium in de Oude Vismijn in Gent te betreden. Tijdens haar nieuwjaarsspeech blikte de voorzitster vooruit op 2017. Voor haar is de keuze gemaakt: wij gaan niet voor de bokshandschoen of de opgestoken middelvinger, maar voor de uitgestoken hand.

COULISSEN // 23

DICHTBIJ

OUDENAARDE WAREGEM Vanaf dit jaar kan je in de stedelijke begraafplaats in Waregem je nabestaande laten begraven in een biologisch afbreekbare urne waaruit een boom groeit. Zo ontstaat er na verloop van tijd een herdenkingsbos. Het originele idee komt van Groen-oppositieraadslid Inge Vandevelde. Het stadsbestuur reageerde enthousiast en reserveert al vanaf volgend jaar een stukje begraafplaats voor het herdenkingsbos. Inge: ‘Ik hoop dat ons initiatief navolging krijgt en dat je straks niet alleen in Waregem, maar ook in heel wat andere gemeentes een herdenkingsboom kunt laten groeien.’ De alternatieve begraafwijze is mogelijk dankzij een recente wijziging aan het decreet begraafplaatsen die het Vlaams Parlement in oktober goedkeurde. 24 // PIT

MOLENBEEK Molenbeek heeft haar hondenweides in de parken Marie-José en Hauwaert heraangelegd met aangepaste speeltuigen. De weides worden zo de eerste echte hondenspeelzones in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het is een initiatief van schepen voor Dierenwelzijn Annalisa Gadaleta (Groen) met de steun van Brussels staatssecretaris voor Dierenwelzijn Bianca Debaets. De hondenspeelzone in het Marie-Josépark werd feestelijk geopend samen met professionele hondentrainers van vzw Stadsbeest. Zij toonden baasjes hoe een hond zich kan uitleven in een speelzone. ‘We hadden al hondenweiden, maar voortaan kunnen de honden zich ook uitleven op speeltoestellen die speciaal voor hen zijn ontworpen’, vertelt Annalisa. ‘Dergelijke hondenzones dagen de honden uit om fit te blijven. Het is belangrijk om groene ruimten voor honden te creëren want veel baasjes hebben geen eigen tuin.’

Het stadsbestuur van Oudenaarde stelde op vraag van Groen een schepen voor Dierenwelzijn aan. Om hem een duwtje in de rug te geven, werkten ze nu vanuit de oppositie een dierenwelzijnplan uit. ‘We vragen onder andere een dierenpolitie’, licht Groengemeenteraadslid Elisabeth Meuleman toe. ‘Daarnaast willen we een meldpunt voor klachten over dierenmishandeling en verwaarlozing. Ook het zwerfkattenbeleid moet aangepakt worden en er zijn meer uitlaatplaatsen en speelweides voor honden nodig. Tot slot moet het bestuur alle kansen geven aan initiatiefnemers van een dierenasiel in Oudenaarde.’ Veel voorstellen werden positief onthaald. De schepen voor Dierenwelzijn beloofde om de nodige middelen te voorzien in de begroting en zo snel mogelijk al een aantal maatregelen te nemen. Elisabeth: ‘We zijn erg tevreden met de goede samenwerking met het stadsbestuur.’

HULSHOUT Hulshout wil komaf maken met de waterproblemen in de gemeente. Het bestuur werkte daarom een integraal waterplan uit. Dankzij het plan wordt gras de standaard voor bermen, in plaats van verhard of semi-verhard. De gemeente gaat meer aandacht besteden aan het onderhoud van de grachten en herinnert burgers aan hun plicht tot onderhoud. Op het industrieterrein gaat het gemeentebestuur de gescheiden afvoeren controleren. Samen met de zaakvoerders verbeteren ze de waterbuffering op het terrein. De Grote Baan krijgt dan weer gescheiden riolering en onder het plein in het centrum komt er een bufferbekken met infiltratie. ‘We zijn de eerste gemeente met zo’n integraal waterplan’, weet schepen voor Milieu Rist Heylen. ‘Met het plan stemmen we bovenlokale en lokale maatregelen en betrekken we bewoners en bedrijven. Degelijk waterbeheer is essentieel. Niet alleen voor het milieu maar ook voor onze inwoners. We kunnen niet beloven dat er nooit meer overstromingen zullen zijn, maar we doen alles wat mogelijk is.’

TIENEN Al sinds 2005 strijdt Tom Roovers met Groen Tienen voor een zone 30 in zijn stad. Het werd zelfs één van de speerpunten van hun campagne voor de lokale verkiezingen in 2006 en 2012. ‘Nu, liefst elf jaar later, heeft de gemeenteraad de zone 30 unaniem goedgekeurd’, vertelt Tom Roovers verheugd. Intussen is hij schepen van Mobiliteit in Tienen. De zone 30 is voor hem een logische keuze. ‘In een historisch stadscentrum kan je onmogelijk overal gescheiden fietspaden aanleggen. De straten zijn daarvoor te smal. En als je voetgangers- en fietsverkeer niet kan scheiden van Strooizout is een noodzakelijk kwaad. Het is erg slecht voor het milieu, het gemotoriseerd verkeer, dan maar voorlopig is het wel de meest efficiënte manier om te voorkomen moet de snelheid naar beneden. Dat dat de wegen er spekglad bijliggen. Gelukkig doen heel wat steden en zegt elke verkeerskundige.’ Te veel gemeenten hun best om de hoeveelheid strooizout te beperken. Zo ook mensen lieten in Tienen de fiets in Hasselt. De stad schafte een gladheidsmeldingssysteem aan. ‘Er is staan omdat het te gevaarlijk was één installatie in de Kermtstraat en een andere in de Scheepvaartkaai’, met al die auto’s. ‘Die vicieuze cirkel vertelt schepen voor Leefmilieu Joost Venken. ‘Die twee plaatsen behoren kunnen we nu eindelijk doorbreken’, tot de koudste van Hasselt.’ Het systeem bestaat uit sensoren die de weet Tom. ‘Bovendien wordt de temperatuur van het wegdek meten, andere die de grondtemperatuur situatie ook veel duidelijker. Op meten en een weerhut die informatie levert over de luchttemperatuur en de vesten mag je 50 kilometer -vochtigheid. ‘Met deze gegevens maakt het systeem een analyse zodat per uur rijden en daarbinnen is de de stad perfect weet of en hoeveel zout er gestrooid moet worden’, legt maximumsnelheid 30 kilometer per Joost uit. ‘De installatie kostte ongeveer 30.000 euro, maar daar staat een uur. Met de zone 30 wordt Tienen serieuze besparing aan strooizout en werkuren tegenover. Bovendien is aangenamer én veiliger.’ het natuurlijk ook een goede zaak voor het milieu.’

HASSELT

DICHTBIJ // 25

CRUSH CRUSH brengt een ode aan de doeners, kleine helden die grootse dingen doen: mensen verbinden, de handen uit de mouwen steken en creatieve oplossingen bedenken, tegen het boegeroep in. Elke nieuwe Pit geven we één van hen een papieren podium. Lees dit als een liefdesverklaring van Groen.

‘Het idee ontstond in Amerika, als antwoord op de wankelende huizenmarkt. Tiny Houses waren een budgetvriendelijke en snelle oplossing’ 26 // PIT

Louis de Keyser en Arno Geunes BOUWEN KLEINE HUISJES OP WIELEN

Tekst Wim Vandonck Foto ID/Lieven Van Assche

Tiny Houses. Zo noemen Louis en Arno hun kleine, supergeïsoleerde houtskeletwoningen op wielen. ‘Het idee ontstond in Amerika, als antwoord op de wankelende huizenmarkt’, vertelt Louis. ‘Door de instortende economie en rampen als orkaan Katrina verloren veel mensen hun huizen en konden starters moeilijker een woning kopen. Tiny Houses waren een budgetvriendelijke en snelle oplossing.’ Louis bracht het concept van de Verenigde Staten naar België en begon hier een halfjaar geleden zijn kleine huisjes te bouwen. Tiny House Belgium levert afgewerkte huisjes, ontworpen in samenspraak met de bewoner, maar ook geraamtes die de klant zelf kan afwerken. En alles daartussen. Intussen lonkt New York terug voor Louis. Arno zal zijn levenswerk hoe dan ook verderzetten in België. Arno komt net van school en moet binnenkort op zoek naar een eigen woning. ‘De projecten van klanten krijgen voorrang’, zegt hij, ‘maar zodra het past in ons schema, begin ik aan mijn eigen Tiny House.’ De kleine huisjes doen veel mensen grote ogen opzetten. Arno: ‘Veel jongeren kunnen geen huis meer kopen of willen geen lening aangaan van dertig jaar. Maar eigenlijk trekken we mensen van alle leeftijden aan. Er is veel interesse uit Nederland en we zitten regelmatig samen met potentiële partners. We gaan echter niet met eender wie in zee. Voor ons geen massaproductie. De focus moet op de bewoner zijn noden en wensen liggen. Dat is immers wat ons voldoening geeft: mee kunnen bouwen aan iemands dromen.’ Voor veel mensen is een Tiny House veel meer dan een budgetvriendelijke keuze. ‘Een Tiny House stelt je in staat om een heel andere levensstijl aan te meten’, vindt Louis. ‘Het is natuurlijk erg ecologisch. Je bespaart materiaal, je hebt een lager energieverbruik en je hebt de mogelijkheid om zelfvoorzienend te gaan leven. Maar door de beperkte ruimte ga je ook bewuster consumeren en heb je meer tijd om je sociale leven uit te bouwen.’ De huisjes bieden veel vrijheden - je kan ze makkelijk vervoeren met een rijbewijs BE - maar er zijn ook een aantal hordes te overwinnen. ‘Alternatieve woonvormen zijn niet altijd vanzelfsprekend in België. Zo is zelf je energie- en watervoorziening in handen nemen niet evident, omdat je altijd een aansluiting op nutsvoorzieningen moet nemen. Maar voor ons is het grootste struikelblok dat er een minimale bewoonbare oppervlakte moet zijn in een woning’, vertelt Arno. ‘Dat zorgt natuurlijk voor problemen bij een woonvorm waar je net zo compact mogelijk wil wonen.’ Maar volgens Louis heeft een Tiny House vooral veel voordelen. ‘Doordat onze huisjes op wielen staan, vallen ze niet onder de wetgeving voor traditioneel vastgoed. Als je bijvoorbeeld niet je domicilie in je Tiny House zet, heb je zelfs geen bouwvergunning nodig. Zo vallen veel administratieve hordes weg en wordt de stap van het plan naar de bouw een heel pak korter. Op slechts twaalf weken kunnen we al een huis bouwen.’

Wonen we binnenkort allemaal op wielen? Tiny House Belgium gaat in gesprek op Next, ons gloednieuwe festival op 25 maart in Mechelen. groen.be/next CRUSH // 27

DUBBEL

Doen onze overheden genoeg om de klimaatverandering tegen te gaan? Duizenden Belgen vinden van niet. Ze klagen samen de vier Belgische overheden aan. ‘Klimaatzaak moet één van de grootste rechtszaken ooit worden’, zegt medeoprichtster Francesca Vanthielen strijdbaar. DE OVERHEID AANKLAGEN GETUIGT VAN EEN STEVIGE PORTIE STRIJDLUSTIGHEID. VAN WAAR KOMT JE ENGAGEMENT VOOR HET KLIMAAT? Francesca: ‘Ik studeerde internationale politiek en maakte een thesis over het politieke statuut van de Noord- en Zuidpool. Natuurlijk kwam ook klimaat aan bod, maar dan rationeel benaderd. Dat wekte mijn interesse, want het klimaat is vooral ook een politiek en economisch probleem. Onze welvaart moet altijd maar vergroten, maar dat gaat niet gebeuren als we het klimaatprobleem niet aanpakken.

Er wordt te vaak gesproken over economische achteruitgang en banenverlies, terwijl het net dat is wat ons te wachten staat als we nu niks doen.’ MEYREM, BEN JIJ IN DE POLITIEK BELAND DOOR HET KLIMAAT? Meyrem: ‘Ja, maar dat was nooit een uitgetekend plan. Ik herinner me nog goed toen weerman Armand Pien het nieuws bracht van de kernramp in Tsjernobyl. Plots mochten we de groenten uit onze tuin niet meer eten. Voor ons was die moestuin belangrijk. Ik begon me af te vragen hoe het kon dat iets dat duizenden kilometers

‘Deze regeringen zijn heel goed in greenwashing’

Tekst Wim Vandonck Foto’s ID / Franky Verdickt

28 // PIT

verder gebeurde, zo’n impact had op ons leven. Vanuit onze tuin konden we de contouren van de kerncentrales van Doel zien. En ik besefte: wat daar gebeurde, kan ook hier gebeuren. Ik was toen nog niet bezig met politiek. Ik wist niet eens wie er in de regering zat. Maar toen ik kon gaan stemmen, stemde ik op Agalev. Zij waren de enige partij die het klimaatprobleem ernstig nam. Bovendien richtte ik met enkele vrienden en leden een afdeling op in onze toen door CVP gedomineerde gemeente.’ MEYREM GING IN DE POLITIEK, FRANCESCA KLAAGT DE POLITIEK AAN. STAAN JULLIE NU LIJNRECHT TEGENOVER ELKAAR? Francesca: ‘Wij klagen niet de politiek aan. We klagen de stilstand aan. Ze beweren dat ze

die er voor zorgt dat het in dit en andere dossiers zo ver niet komt. Precies daarom ben ik één van de mede-eisers van Klimaatzaak.’ VAN WAAR KOMT DIE ONWIL IN ONS LAND OM HET KLIMAATPROBLEEM AAN TE PAKKEN? Meyrem: ‘Deze regeringen zijn heel goed in greenwashing, terwijl bedrijven die tactiek al lang achter zich hebben gelaten. Zij beseffen dat we beter af zijn als we samen de klimaatverandering bestrijden. Ook econoom Paul De Grauwe is intussen eco-economisch geworden. Ecologie moet centraal staan in de economie, zegt hij. Maar de klassieke politieke partijen blijven de feiten negeren. Toen ik 16 jaar was, organiseerde de school elk jaar dikketruiendag.

‘Een nederlaag zou voor Klimaatzaak het beste scenario zijn’ heel goed bezig zijn, maar dat is helemaal niet zo. Als we in Parijs beloven om onder de 1,5 graden klimaatopwarming te blijven, dan moeten we meer doen dan een tandje bijsteken. Internationale waakhonden bevestigen dat. We halen onze doelstellingen niet. We rekenen nu op de neutraliteit en de objectiviteit van een rechter om een uitspraak te doen.’ Meyrem: ‘Er is geen tweespalt tussen de politiek en Klimaatzaak. Wel tussen verantwoordelijke politici en politici die de problemen voor zich uit blijven schuiven. Kijk naar de betonstop die pas start in 2040. Tegen dan is er alweer 240 vierkante kilometer open ruimte verloren. Dat is zes keer het Zoniënwoud! Ik wil de politicus zijn

Nu, bijna 25 jaar later, doen mijn kinderen op hun beurt nog steeds mee met dikketruiendag. Terwijl we alle technologieën hebben om onze scholen energieneutraal te maken. We blijven gewoon ter plaatse trappelen. Sp.a’er Bruno Tobback zei ooit: ‘Bijna elke politicus weet wat je moet doen om het klimaatprobleem aan te pakken. Er is alleen geen enkele politicus die weet hoe hij daarna nog moet verkozen raken.’ Zulke uitspraken zorgen er voor dat mensen denken dat klimaatmaatregelen ons comfort wegnemen en onze levenskwaliteit doen dalen. Niets is echter minder waar. Anders is niet per se slechter.’

DUBBEL // 29

‘Met een klimaatbegroting meten we de impact van het beleid op het klimaat’ GELUKKIG IS HET NIET ALLEMAAL KOMMER EN KWEL. HET VLAAMS PARLEMENT KEURDE ONLANGS EEN GEZAMENLIJKE KLIMAATRESOLUTIE GOED. Francesca: ‘Die resolutie heeft ons zeer aangenaam verrast. Wat ons hoopvol stemt, is dat alle partijen zich er achter schaarden, over de grenzen van meerderheid en oppositie heen. Dat is een mooi signaal. We moeten niet in partijhokjes denken. Het klimaat gaat iedereen aan.’

30 // PIT

Francesca: ‘Er is veel te lang geschermd met rampscenario’s. Nochtans is de evolutie al lang ingezet. Ofwel spring je mee op de kar, ofwel wacht je weer af. En dat is economisch gezien nooit een goede tactiek geweest. We hebben de knowhow in onze regio. We zijn op zo veel vlakken voorlopers. Gebruik dat!’

Meyrem: ‘We hebben die resolutie te danken aan de voortrekkersrol van ons parlementslid Johan Danen. Het parlement zegt nu eigenlijk tegen de regering dat ze meer verwachten dan wat er tot KLIMAATZAAK STAAT DUS EEN nu toe gebeurde en dan wat er NEDERLAAG TE WACHTEN? in het regeerakkoord staat. Dat Francesca: ‘Dat hoop ik!’ (lacht) is een krachtige boodschap. Nu ‘Eerlijk: dat zou het beste scenario moeten Joke Schauvliege en zijn. Dat we verliezen omdat de Geert Bourgeois wel mee. Ook in overheid zo’n indrukwekkende de samenleving zie ik trouwens inhaalbeweging heeft gemaakt. talloze initiatieven die me hoop Maar we zijn realistisch. Dat gaat geven. Overal zie je doeners die zich niet gebeuren, vrees ik. inzetten voor het klimaat. Heel veel radertjes draaien al. Op een bepaald Bovendien probeert de Vlaamse moment zullen die in elkaar klikken.’ overheid het hele proces voor zich uit te schuiven. Ze gingen twee keer in beroep en trekken nu naar cassatie. Sinds de start van Klimaatzaak ging het nog geen enkele keer over het klimaat.

De overheid probeert er een procedureslag van te maken op basis van de taalwetgeving. Plots wordt het een communautaire zaak. Alsof het klimaat stopt aan de grenzen. Ik vind dat bijzonder onsportief.’ WAT BRENGT 2017? Meyrem: ‘Op dit moment vormt het klimaat een blinde vlek in onze begroting. Zo kan de regering de factuur steeds weer blijven doorschuiven naar de volgende generatie. Ik wil werk maken van een klimaatbegroting zodat we eindelijk de impact van het beleid op het klimaat kunnen beginnen meten.’ Francesca: ‘Met Klimaatzaak gaan we op zoek naar nog veel meer mede-eisers en donoren. We hebben nu één Sportpaleis vol mede-eisers, maar eigenlijk moeten we verschillende zalen kunnen vullen. Het moet een class action worden op zijn Amerikaans.’

U ZEGT

Mohamed Ouaamari CHANGEMAKER

De eerste en tweede generatie Marokkanen in dit land zijn verkikkerd op mooie wagens. Voor de achtergebleven familie in Marokko was een dikke Mercedes niet meer dan een indicator van welvaart. Mohamed en Zoulaikha emigreerden niet naar België om tajine en muntthee te ruilen voor frieten en bier. Welvaart is de enige reden waarom duizenden mannen en vrouwen hun geboorteland verlaten hebben voor België. Elke zomervakantie werd gereserveerd om in een blinkende wagen het thuisland te bezoeken. De auto, inclusief bagagedrager, werd volgestouwd met cadeautjes en voedingsmiddelen die enkel in Europa te vinden waren. Er werd heel het jaar gespaard en bespaard om twee maanden per jaar in Marokko de schijn van succes te creëren en in stand te houden. Ook bij de derde generatie blijft de wagen nog steeds het absolute statussymbool. De Marokkaans-Belgische middenklasse is al enkele jaren een flinke opmars aan het maken. In plaats van heel de zomervakantie op familiebezoek gaan in Marokko, zijn een toonaangevende job, een mooie wagen en vliegvakanties naar tropische bestemmingen intussen de norm. Maar ook hier begint verandering in te komen.

‘Het openbaar vervoer doet me zwichten voor keizer auto’

Ik kies bewust voor een andere levensstijl. Wij eten thuis minder vlees, drinken water van de kraan en proberen zeer zuinig om te gaan met elektriciteit. In het midden van de stad wonen, was een bewuste keuze om optimaal gebruik te kunnen maken van het openbaar vervoer. Ik woon op twee minuten wandelen van de tramhalte. Het station is vijf minuten fietsen. Ook de co-working space waar ik werk, ligt op wandelafstand van mijn woning. Ons milieu wordt al genoeg belast door wagens die onnodig veel plaats innemen op de weg. Maar hier knelt het schoentje. Het openbaar vervoer in Vlaanderen is soms zo rampzalig dat ik gedwongen word om mijn keuze te herbekijken. Ik was in september in Berlijn en was zo onder de indruk van het openbaar vervoer dat ik op den duur als Eddy Wally klonk. ‘Om vier uur ‘s nachts nog om de tien minuten een tram? Wauw, geweldig!’ Wat ben ik jaloers op de inwoners van Berlijn als ik overdag in het centrum van Antwerpen twintig minuten moet wachten op een tram. De prijzen hier swingen de pan uit maar de dienstverlening blijft achteruit gaan. Het is dan ook moeilijk om mijn keuze te blijven verdedigen tegenover mijn omgeving. Ik wil heel graag blijven geloven in het openbaar vervoer. Maar dan moet het beleid dit ook doen. Het wordt tijd dat men eens echt de kaart trekt van alternatieve vervoersmiddelen. Want het enige dat mij nu doet zwichten voor de lokroep van keizer auto is het openbaar vervoer zelf. U ZEGT // 31

NEXT2017-afficheA2-alg_DEF.pdf 1 1/12/2017 6:24:39 PM

MAAK DE TOEKOMST MEE

25 MAART 2017 ONTROEREND GOED DEBATTEER MEE

FOOD TRUCKS

NEXT STAGE

STADSSAFARI

CMY

PROJECTENLAB

BROUWERIJ LAMOT

OPEN MIC URBAN NIGHT

PARTY NEXT FOOD

INFO/TICKETS: GROEN.BE/NEXT

LAMOT MECHELEN