Groninger Ondernemers Courant (april 2019) by Groninger Ondernemers Courant

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Groninger Ondernemers Courant

Pagina 8 Een kijkje in Het Kwadraat. 'Hier bloeien onwaarschijnlijke samenwerkingen op'

Al het nieuws ten dienste van de handel en economie van Groningen

Nieuws Nieuwe wethouder EZ wil nog meer investeren in economische structuur van de stad Paul de Rook, de nieuwe wethouder van Economische Zaken wil nog meer investeren in de economische structuur van Groningen. Ook wil hij de samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid verder intensiveren. Dat moet onder andere leiden tot een beter ondernemersklimaat en het creëren van 5.000 arbeidsplaatsen. Dat zegt de wethouder in een interview met de Groninger Ondernemers Courant, dat je op pagina 2 kunt lezen.

Jaargang 6, editie 1

Groningen wil meest gastvrije stad worden: ondernemers onmisbaar

Gasunie actief in versnellen van de energietransitie met groen gas, biogas en waterstof Waterstof, groen gas en biogas zijn speerpunten in de strategische doelstelling van Gasunie om de energietransitie te versnellen. In ons energieverbruik is het aandeel gas veel groter dan het aandeel stroom. En juist daarom is het belangrijk om het gebruik van gas te verduurzamen. Dat zegt Britta van Boven, Manager Corporate Strategy & Manager Business Development Gas van de Gasunie, in een interview op pagina 7.

‘Heb je een leuk idee? Leg het aan ons voor! Daarvoor is het Fonds Ondernemend Groningen!’ Paraplu’s als vrolijke zomerse decoratie bungelend aan kabels in de Zwanestraat, bloembakken in de Ebbingestraat, een muziekfestival in Lewenborg, aankleding in het winkelcentrum Beijum, supermodern rioolbeheer in Euvelgunne of Eurosonic: de meest uiteenlopende activiteiten of initiatieven zijn in Groningen de afgelopen jaren tot stand gekomen met steun van het Fonds Ondernemend Groningen. En er is meer geld om initiatieven te steunen die een bijdrage leveren aan de economie van de stad. "Heb je een leuk idee? Leg het aan ons voor! Daarvoor is het Fonds Ondernemend Groningen!", zegt Fondsvoorzitter Berjo Wortmann. Meer weten over het Fonds Ondernemend Groningen? Kijk snel op pagina 11.

VBNO bestaat veertig jaar Feest bij de Vereniging Bedrijven NoordOost (VBNO). Zij bestaan namelijk veertig jaar. In al die jaren heeft de vereniging zich ontwikkeld tot een belangrijk klankbord voor de ondernemers in het noordoostelijke deel van de stad. Frits van der Heide is al veertig jaar lid en hij kijkt op pagina 15 terug naar het ontstaan van de geschiedenis en de meerwaarde van de bedrijvenverenigingen in de stad.

Volg het Groningse ondernemersnieuws ook online U kunt de Groninger Ondernemers Courant ook digitaal volgen. Dat kan via de website: www.groc.nl. U kunt zich er inschrijven voor onze mailnieuwsbrief. Van de Ondernemers Courant is ook een pagina op Facebook, zodat u ons nieuws ook in uw tijdlijn kunt volgen: www.facebook.com/groc.nl. Inmiddels hebben al meer dan zesduizend ondernemers zich aangemeld!

Barbara Risselada en Erwin Mulder. Foto: Jeroen van Kooten

roningen wil in 2021 de meest gastvrije stad van Nederland zijn, en in die ambitie zijn ondernemers onmisbaar. Vanuit het speciaal ontwikkelde Gastvrijheidsprogramma worden allerlei acties en events georganiseerd, maar de inzet en betrokkenheid van ondernemers is een voorwaarde voor succes, zeggen Barbara Risselada, directeur van Marketing Groningen, en Erwin Mulder, die is aangesteld als kwartiermaker.

Verschillende partijen, waaronder Groningen Bereikbaar, Marketing Groningen en de vier bedrijvenverenigingen, hebben een ‘Gastvrijheidsprogramma’ ontwikkeld dat de bezoekers van de stad de komende jaren extra het gevoel moet geven dat ze welkom zijn. Met allerlei acties, evenementen en arrangementen wil de stad laten zien één van de meest gastvrije steden van het land te zijn. Tegelijkertijd moet duidelijk worden dat het óók tijdens de werk-

zaamheden aan de zuidelijke ringweg en rond het spoor nog altijd even leuk is in Groningen. Om dat te benadrukken worden de bezoekers komende tijd onder andere getrakteerd op speciale ‘charmeacties’, zoals Erwin Mulder ze omschrijft. Hij is als kwartiermaker aangesteld en heeft als taak de ondernemers te mobiliseren en te stimuleren aan te haken bij de acties. Die acties, groot en klein, worden dan gekoppeld aan allerlei evenementen

zoals Bloemenjaarmarkt of Noorderzon óf juist aan stremmingen en mijlpalen die te maken hebben met de ombouw van de zuidelijke ringweg of andere projecten, zoals het inschuiven van de Helperzoomtunnel. Bij de acties gaat het erom de bezoeker op een onverwachte en positieve manier te verrassen. Hoe ze dat gaan doen? Lees snel verder op bladzijde 3.

Bedrijventerrein Hoendiep moet dankzij nieuwe impulsen toegankelijker en aantrekkelijker worden

et bedrijventerrein Hoendiep kan de komende jaren een ingrijpende opknapbeurt verwachten. Doel daarvan is een einde te maken aan de ‘verrommeling’ en om het gebied veel aantrekkelijker te maken voor bedrijven. Het gebied, waar 55 bedrijven zijn gevestigd, zou veel meer dan tot nu toe onderdeel moeten gaan uitmaken van de stad. Dat heeft Bedrijvenvereniging WEST onlangs bekend gemaakt tijdens een bijeenkomst in het bedrijfsverzamelgebouw The Rock aan de Atoomweg. Architect Pieter van der Kamp, directeur van Urban Climate Architects Groningen, gaf een toelichting op zijn visie voor een toekomstige ontwikkeling van het bedrijventerrein Hoendiep. Hij was daartoe uitgenodigd door bedrijvenvereniging WEST, die vindt dat dit gebied aantrekkelijker moet worden als detailhandelsgebied, en dat ook de woon- en winkelfunctie versterkt moeten worden.

Volgens voorzitter Klaas Holtman van WEST is er door het nieuwe college van B en W geld gereserveerd om de komende vier jaar dit gebied impulsen te geven. En daarom zullen er nu concrete plannen gemaakt moeten worden. “Ondernemers willen graag een betere toegankelijkheid, meer bouwvolume en betere parkeervoorzieningen om winkelen op ‘Hoendiep’ onderdeel uit te laten maken van gebiedsontwikkeling tussen Suikerterrein en Reitdiepzone”, zegt hij. Echt uitgewerkte plannen zijn er nu nog niet, maar het bureau Urban Climate Architects was al wel gevraagd om een soort van denkrichting aan te geven. Architect Van der Kamp wil in elk geval een aantrekkelijker en interessantere verblijfsruimte, meer parkeerplaatsen, tweerichtingsverkeer en ook meer hoogbouw, zodat het gebied compacter en stedelijker wordt.

“Dit gebied zou in elk geval meer onderdeel van de stad moeten worden, in plaats van een gebied aan de rand van de stad. Het moet meer hedendaagse uitstraling krijgen. Meer massa, meer hoogte en meer functies, zodat het straks een mooie schakel wordt tussen enerzijds het Suikerunieterrein en anderzijds de binnenstad”, aldus voorzitter Klaas Holtman van WEST.

Ondernemers vragen betere toegankelijkheid, meer bouwvolume en betere parkeervoorzieningen om Winkelen op Hoendiep onderdeel te maken van gebiedsontwikkeling tussen Suikerterrein en Reitdiepzone. Meer informatie over de voorlopige plannen is spoedig te vinden op de website van Bedrijvenvereniging WEST.

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Economisch Nieuws Paul de Rook: Extra geld naar bedrijventerreinen

Voor het creëren van die duizenden nieuwe arbeidsplaatsen is het zaak nog meer te investeren in de economische structuur van de stad en tegelijkertijd de samenwerking tussen bedrijven, onderwijs en overheid te intensiveren, zegt De Rook. Hij wijst op projecten als Digital City, dat Groningen nog meer op de kaart moet zetten als it-stad, en het startup-programma Startup in Residence. “In Groningen lopen tal van dat soort samenwerkingen en programma’s die de economische positie van de stad verder verstevigen en zorgen voor een nog aantrekkelijker vestigings- en ondernemersklimaat”, aldus de wethouder. Om toe te voegen dat alleen een aantrekkelijk vestigingsklimaat niet genoeg is bij het aantrekken van nieuwe bedrijven. “We moeten blijven werken aan de gastvrijheid en dienstverlening. Ondernemers en bedrijven die interesse hebben in Groningen als vestigingslocatie moet je met open armen ontvangen.” In het coalitieakkoord is ook opgenomen dat er komende jaren extra aandacht en geld gaat naar de bedrijventerreinen in de stad. “Meer dan nu moet er een visie komen op het profiel van die terreinen, en daarmee hun toekomstbestendigheid”, zegt De Rook. “Als gemeente moeten we voorkomen dat de bedrijventerreinen verouderen en leeglopen, en daarvoor is er een duidelijk meerjarenperspectief nodig. Dat kost mankracht, maar ook geld.” De wethouder wijst als voorbeeld op bedrijventerrein Kranenburg dat afgelopen tijd, mede dankzij een investering van 150.000 euro van de gemeente, flink is opgeknapt.

Paul de Rook. Foto: Jan Buwalda

ls kersvers wethouder Economische Zaken staat Paul de Rook de komende jaren voor een aantal uitdagingen. Zo staat er in het coalitieakkoord dat er de komende jaren 5000 banen bij moeten komen, en is ook het toekomstbestendig maken van de bedrijventerreinen in de gemeente een van de ambities. Ook in de binnenstad ligt voor De Rook een opgave: die zal zich steeds meer moeten ontwikkelen van ‘place to buy’ tot ‘place to be’. We spreken Paul de Rook (32) als hij net een kleine maand als EZ-wethouder aan

de slag is. Heel wat anders dan zijn vorige grote portefeuille, verkeer, maar zeker niet minder leuk of uitdagend, vindt De Rook. “Wat deze portefeuille zo leuk maakt, is de omgang met ondernemers. Je wordt geen ondernemer omdat het moet, maar omdat je dat leuk vindt. De meeste ondernemers hebben dan ook een enorme drive, zien overal kansen en gaan niet bij de pakken neerzitten. Dat maakt ze enorm inspirerend om mee samen te werken.” Groningen heeft bovendien een ‘maatschappelijk geëngageerd ondernemerscorps’, zo omschrijft De Rook.

“Het valt me op dat veel ondernemers in de stad erg maatschappelijk betrokken zijn. Het is een vooroordeel dat ondernemers alleen maar bezig zouden zijn met hun eigen toko, en hun eigen verantwoordelijkheden. Zeker in Groningen zie ik een totaal ander beeld: ondernemers hier juist bereid elkaar verder te helpen.” Neem een van de voornaamste ambities van het coalitieakkoord: het creëren van 5000 nieuwe arbeidsplaatsen. “Natuurlijk, je kunt je afvragen in hoeverre je als gemeente een rol kunt spelen in die toename, want je bent uiteraard afhankelijk

van allerlei factoren, zoals economische groei. Maar dat neemt niet weg dat we er komende jaren alles aan zullen doen om zoveel mogelijk mensen aan het werk te krijgen”, zegt De Rook. Hij benadrukt dat het daarbij niet alleen om hoogopgeleiden moet gaan, maar juist ook om meer kwetsbare groepen, zoals langdurig werklozen. “Ik weet dat er onder ondernemers veel bereidwilligheid en belangstelling is om, vanuit het oogpunt van MVO, iets voor die groep te doen, maar dat koudwatervrees toch vaak een drempel vormt. Het is de taak aan ons als gemeente om ondernemers op dat gebied waar mogelijk te ontzorgen.”

Als het gaat om de binnenstad van Groningen is er afgesproken dat er komende jaren enkele miljoenen worden uitgetrokken voor het verder ‘upgraden’ van het stadscentrum. “Dan gaat het echt om het toevoegen van extra kwaliteit, zoals bankjes, groen of speelplekken”, geeft De Rook als voorbeeld. “Zeker nu, met de concurrentie van online shoppen, is het van groot belang dat we de binnenstad zo aantrekkelijk mogelijk maken: van ‘place to buy’ naar ‘place to be’. Het centrum moet niet alleen dé plek zijn om te winkelen, maar ook om te recreëren.” Als kersvers EZ-wethouder kijkt De Rook uit naar de komende weken en maanden. “Het is nu tijd om de boer op te gaan en bedrijven en ondernemers te bezoeken, mijn oor te luister te leggen om te horen wat er speelt, wat de wensen zijn en: waar ondernemers tegenaan lopen. En daar heb ik heel veel zin in.”

‘Belangen van Groningse bedrijfsleven bij wethouder Paul de Rook in goede handen’

e belangen van het Groningse bedrijfsleven zijn bij de nieuwe wethouder Paul de Rook in goede handen. Dat zegt Klaas Holtman namens Bedrijvenvereniging WEST. Hij las ook met extra belangstelling het nieuwe college-akkoord dat onlangs is gepresenteerd. “Al met al een positief, enthousiast programma waarbij de vraag hoe dat allemaal moet gebeuren nog ingevuld moet worden”, vat Holtman kort zijn oordeel samen. “En er blijven ook voor de ondernemers nog wel wensen over.” Het college van GroenLinks, PvdA, D66 en ChristenUnie presenteerde eerder dit jaar het programma 2019-2022 met als motto: ‘Gezond, Groen, Gelukkig Groningen’. “Dat is leuk gevonden, die 4 G’s. Maar wat mij betreft ontbreekt er nog een 5e G, de G van ‘Groots’, want we mogen trots zijn wat er gebeurt in de

nieuwe gemeente. Maar ook de G van 5G, het supersnelle internet. Dat wordt momenteel uitgerold in delen van de provincie. Maar het zou echt heel gaaf zijn wanneer er ook de hele stad Groningen 5G wordt, als ware als symbool hoe Groningen vooroploopt in de digitale economie”, aldus Holtman. Maar al met al vindt hij het een ‘positief, enthousiast programma’. “Ik zie veel herkenning met 'De Strategische agenda 2019-2023’ die voor de verkiezingen vanuit het georganiseerde bedrijfsleven is aangeboden. Er zijn dus veel punten om de hand naar elkaar uit te steken. Met Paul de Rook als wethouder Economische Zaken en zijn portefeuille zijn de belangen van het Gronings bedrijfsleven in goede handen. Het lijkt erop dat ook de samenwerking tussen cultuur en economie een impuls krijgt”, zo betoogt hij.

Zeven wethouders Holtman: “Het feit dat er zeven wethouders komen, maakt het hebben van contacten met het stadsbestuur over zaken het bedrijfsleven betreffende niet gemakkelijker. Maar hopelijk wordt het straks wel één team, in plaats van individuele vakwethouders die naast elkaar hun eigen agenda bepalen. Voor de afdeling Economische Zaken ligt hier een belangrijke makelaarsrol en een taak om ondernemers te helpen te schakelen met de juiste functionarissen en afdelingen. Het kost nu teveel tijd om zaken met de gemeente te regelen. Iedereen moet er zijn plasje over doen, het zou de samenwerking tussen bedrijven en de gemeente ongelooflijk helpen wanneer de doorlooptijden verkort kunnen worden en ondernemers niet zelf hun weg hoeven te zoeken in de gemeentelijke organisatie.”

OZB Holtman zegt dat ondernemers in de stad ook blij zijn met het feit dat het nieuwe college constateert dat het tarief voor OZB van ‘niet-woningen’ in Groningen al tot de hoogste van het land behoren, en daarom niet verhoogd gaat worden. “Dat komt heel goed uit, want het bedrijfsleven wil ook graag mee werken aan het verduurzamen van bedrijfspanden, maar zal daar dan toch ook voor moeten investeren.” Overigens spreekt Holtman ook de wens uit dat bij meevallers ook een keer gekeken wordt naar verlaging van de tarieven, al was het maar om de ingroei van bedrijven in Haren en Ten Boer te verlagen. Deze ondernemers worden toch opgezadeld met een forse aanpassing naar boven.

Groen op Bedrijventerreinen Volgens Holtman is het bijzonder dat er bomen komen op de Grote Markt. “Maar het zou natuurlijk ook heel goed zijn wanneer er meer aandacht voor de kwaliteit van goede groenaanpak op de bedrijventerreinen komt. De pilot rondom Kranenburgpark en de bijdrage van ZO aan het Hunzedal toont aan dat zowel bewoners als medewerkers van bedrijven enthousiast zijn over deze verbeteringen, WEST gaat hierover graag met het college in gesprek”, aldus Holtman. Kennis maken en afspraken “Het bestuur van WEST ziet er naar uit om met alle leden van het nieuwe college kennis te maken en zo snel mogelijk concrete afspraken te maken over het voorzetten van de goede contacten die onder Wethouder Joost van Keulen zijn opgebouwd!”

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Economisch Nieuws Vervolg van artikel op de voorpagina

Bezoekers worden op een onverwachte en positieve manier verrast

Joost van Keulen is wethouder-af

‘Welke wijze raad ik Paul heb meegegeven? Dat blijft tussen ons…..’

Van gastvrijheidshub tot Bloemenjaarmarkt Bezoekers aan de binnenstad van Groningen worden de komende tijd getrakteerd op speciale charme-acties. Groningen wil namelijk de meest gastvrije stad van Nederland worden. Bij de acties gaat het erom de bezoeker op een onverwachte en positieve manier te verrassen, zegt Mulder. Bij de komende Bloemenjaarmarkt bijvoorbeeld, worden de bezoekers bij één van de zeven P+R-locaties, omgetoverd tot ‘gastvrijheidshubs’, ontvangen door herkenbare gastvrouwen en -heren. “Zij delen puzzelstukjes uit. Wie een puzzelstukje heeft dat past in één van de puzzels in de binnenstad, wint een leuke prijs”, legt de kwartiermaker uit. “Ook zullen we bezoekers in de bus via narrowcasting informeren over alle acties en verstrekken we informatie over de werkzaamheden.”

Hij was zo’n zeven jaar wethouder van Economische Zaken, maar begin februari van dit jaar zat het er dan toch echt op. Joost van Keulen verlaat de Groningse politiek. Begin maart werd hij tijdens z’n afscheidsfeestje op de bovenste verdieping van het V&D-pand nog even gelauwerd met de Jans Cats Prijs. En overigens nog even door burgemeester Peter den Oudsten op z’n plek gezet met een vlammend en complimenteuze speech. Want Van Keulen heeft veel betekend voor de ondernemers in de stad Groningen. De GROC kon zijn afscheid dan ook niet zomaar voorbij laten gaan. Dus stelde GROC-redacteur Matthijs nog één keer een paar vragen. “Kan wel via Whatsapp”, zei Joost, vanuit de VS.

Matthijs GROC: Wethouder Van Keu….. Ik bedoel: Ha Joost! Hoe gaat het ermee? Wat ben je nu aan het doen? Joost Van Keulen: Het gaat lekker hoor! Ik had een superleuk afscheid vorige week vrijdag. Zaterdag ben ik naar New York gevlogen en zondag door naar Washington DC. Was geen geplande tussenstop, maar miste mijn aansluiting op JFK. En na een week hier in DC morgen naar Boston, donderdag naar Cleveland en we eindigen dan in San Antonio. Op 31 maart ben ik weer in Nederland. Ik ben nu op mijn hotelkamer, vandaag hebben we de DC Marketingorganisatie bezocht en de organisatie die het Union Station onderhoudt. Inclusief een toffe rondleiding. Matthijs GROC: Klinkt goed. Het leven als niet-wethouder bevalt wel? Joost Van Keulen: Hahaha. Uitstekend! Ik had het graag nog een paar jaar gedaan hoor, maar het is prima zo. Zeker als ik dat collegeprogramma lees. ;-) Matthijs GROC: Nou, dan kijken we alleen eventjes terug op de laatste pakweg zeven jaar. Wat is volgens jou je grootste succes geweest als wethouder? Joost Van Keulen: Twee dingen. Allereerst het verbeteren van de verhouding tussen ondernemers en gemeente. En de tweede is de enorme werkgelegenheidsgroei die we hebben gezien. En ik ben uiteindelijk zeer vereerd met het winnen van de Jans Catsprijs. Matthijs GROC: Maar die successen? Hoe heb jij daaraan bijgedragen?

Joost Van Keulen: Man oh man. Het lijkt wel een sollicitatiegesprek. Matthijs GROC: Kun je vast een beetje oefenen ;-). Effe serieus… Joost Van Keulen: Heel veel netwerken en bijeenkomsten bezoeken, veel contacten leggen, bedrijfsbezoeken, en vooral toegankelijk zijn voor ondernemers. Ik denk dat bereikbaar en benaderbaar zijn erg belangrijk zijn voor een wethouder EZ. Matthijs GROC: En je mocht lekker vaak op reis…. Joost Van Keulen: Nou dat heeft vooral in de internationale contacten van de stad erg geholpen. En een aantal mooie projecten opgeleverd, zoals het Lighthouse project waarbij de EU 9 miljoen overmaakt aan Stad en ondernemingen in Stad. En ik vond het nooit vervelend om te doen. Matthijs GROC: Tja, dat kan ik me voorstellen. Maar. Paul de Rook volgt je op. Blij mee? Stiekem heb je hem wel een duwtje gegeven toch? Joost Van Keulen: Ik vond Paul de beste keus. Ik ben benieuwd hoe hij het gaat doen. De basis is op orde, dus daar zal het niet aan liggen. Ik heb een overdrachtsgesprek met hem gehad. Was leuk. Matthijs GROC: Welke wijze raad heb je hem meegegeven? Joost Van Keulen: Hahaha dat blijft tussen ons. ;-).

Joost Van Keulen: Nee, dat zou flauw zijn. Ik ga er uiteraard wel van uit dat hij de goede verhoudingen en contacten met de ondernemers in stand houdt. Maar de betrekkingen tussen de ambtenaren en de ondernemers zijn ook veel beter geworden. En die blijven natuurlijk gewoon. Dus in die zin hoeft er niet veel te gebeuren. Maar het is natuurlijk ook nooit klaar. Matthijs GROC: Hou jij nog een beetje contact met de ondernemers? Joost Van Keulen: Ja hoor! Op allerlei manieren. Ik ga ook niet uit Groningen weg, ken de netwerken en ach... Zo groot is Groningen nou ook weer niet. Matthijs GROC: Ga je straks dan niet naar Den Haag? Of heb je al een andere baan? Joost Van Keulen: Het ziet er goed uit, maar het is nog niet rond. Ik heb gelukkig mogen ervaren dat ik nog redelijk goed in de markt lig, zullen we maar zeggen. En daar ben ik blij mee. We zullen zien hoe het loopt, maar ik maak me geen zorgen over mijn toekomst.

Volgens Risselada en Mulder is het de bedoeling dat ondernemers zelf ook met arrangementen komen, acties bedenken of juist aanhaken bij één van de acties. “Voor ondernemers in de binnenstad, de verschillende wijkwinkelcentra én de bedrijventerreinen kan het heel interessant zijn om op zo’n dag, als er tienduizenden mensen in de stad zijn, met een speciaal arrangement of actie te komen”, zegt Risselada. Mulder: “Ondernemers zijn natuurlijk gebaat bij een aantrekkelijke (binnen)stad, waar mensen graag veel en ook lang verblijven. Met de gastvrijheidsambassadeurs, een groep van horeca- en retailondernemers uit de binnenstad, gaan we dan ook op korte termijn om tafel om samen plannen te maken. Maar we gaan ook de wijken in, spreken met de aannemerscombinaties én uiteraard mag iedereen met een leuk idee mij gewoon bellen!”

Glimlach “We willen vooral een glimlach op het gezicht van de bezoekers toveren. En daarbij streven we ook naar spreiding naar de andere winkelgebieden buiten de binnenstad”, zegt Risselada samenvattend. Aangevuld door Mulder: “En dat kan op allerlei manieren: zo zijn we met Winkelcentrum Paddepoel en Woonboulevard Groningen in gesprek over een gezamenlijke koffie-to-go actie tijdens de verwachte wegwerkzaamheden in mei, vieren we het inschuiven van de Helperzoomtunnel met een bewoners- en ondernemersontbijt en delen we paaseitjes uit tijdens de treinstremmingen in het weekend. En als kers op de taart, zijn we voornemens om op unieke bouwlocaties in de stad enkele grotere events te organiseren.” Tijdens eerdere charmeacties uit de koker van dit gastvrijheidsprogramma werden reizigers die vanwege werkzaamheden aan het spoor de bus in plaats van de trein moesten nemen verrast met een muzikaal optreden. Het gastvrijheidsprogramma wordt mede mogelijk gemaakt door het Fonds Ondernemend Groningen, gemeente Groningen en Groningen Bereikbaar. Marketing Groningen en Groningen Bereikbaar zijn verantwoordelijkheid voor de uitvoering ervan en werken daarbij samen met Koninklijke Horeca Nederland en de vier Groningse bedrijvenverenigingen. Heeft u als ondernemer zelf een idee voor een actie rondom bouwwerkzaamheden. Neem dan contact op met Erwin Mulder via email: gastvrijgroningen@ gmail.com.

Matthijs GROC: Nou ja, het zal ook wel goed komen. We komen je vast nog wel ergens tegen. Wil je verder nog iets kwijt? Joost Van Keulen: Nee! Spreek je in april! Ik ga mijn koffer inpakken. Op naar Cleveland! Matthijs GROC: Alrighty! Veel plezier nog daar! Tnx! Joost Van Keulen: Yihaaaa!

Matthijs GROC: Hè. Niet 1 tipje van de sluier?

Binnenstadondernemers willen kindvriendelijker binnenstad Binnenstadondernemers, verenigd in de Groningen City Club (GCC), willen dat de binnenstad van Groningen kindvriendelijker wordt. Zo zijn er serieuze plannen voor de opening van een kinderopvang en zijn er gesprekken met de gemeente over de komst van drie speelplekken in de binnenstad. De GCC hoopt op die manier meer gezinnen met jonge kinderen naar de stad te kunnen lokken. “Die gezinnen vormen voor ondernemers een belangrijke doelgroep”, zegt GCC-voorzitter Eric Bos. “Ze hebben vaak een grote koopbehoefte.”

ezinnen met jonge kinderen mogen voor de ondernemers dan een interessante doelgroep zijn, het is soms nog lastig ze voor een bezoek aan de stad te verleiden. “De ouders zijn vaak druk, kinderen hebben geen zin om van winkel naar winkel te gaan en ondertussen zijn er ook nog de verleidingen van online shoppen”, somt Bos op. “We moeten de ouders dus extra redenen en aantrekkelijke faciliteiten bieden om een bezoek aan de binnenstad te brengen”, aldus de voorzitter. Zo zijn er volgens hem gesprekken met de SKSG over de mogelijkheden om kinderen in het weekend op te vangen in een van de SKSG-locaties in de binnenstad. “De ouders kunnen dan lekker winkelen, terwijl de kinderen ondertussen op een leuke en leerzame manier vermaakt worden.”

Ook ontbreekt het volgens de GCC op dit moment aan structurele en aantrekkelijke speelplekken in het stadscentrum. De GCC bekijkt op dit moment samen met de gemeente welke drie locaties in aanmerking zouden kunnen komen voor zo’n speelplek. Het charmeoffensief behelst ook de ontwikkeling van een kindvriendelijke route: een route langs de leukste kinderen speelgoedwinkels in de binnenstad. Ook zijn er plannen voor meer kinderactiviteiten, zoals een Springkussenfestival (‘uiteraard met begeleiding’), een schminkmiddag of een kinderparade. Daarnaast wordt er met verschillende kunstinstellingen gesproken over kleine podia waarop dan gedanst en gemusiceerd kan worden. “Ouders moeten het idee hebben dat er regelmatig iets voor kinderen te doen is in de stad.”

Barbara Risselada en Erwin Mulder. Foto: Jeroen van Kooten

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Bedrijventerreinen / MKB

EnergyNXT: flexibiliteit in stroomvraag en -aanbod optimaal benutten Slim gebruik van groene stroom kan een bedrijf geld opleveren. Allereerst natuurlijk door zo veel stroom zelf op te wekken dat daarmee in de eigen behoefte wordt voorzien. De tweede winst is door de pieken in vraag en aanbod zo veel mogelijk af te vlakken. En ten slotte door de groene stroom zo slim mogelijk in te kopen of te verkopen. Op bedrijvenpark Zuidoost loopt hiervoor een proefproject dat al hele interessante informatie oplevert en dat landelijk belangstelling wekt van zowel overheden als commerciële partijen.

et project wordt gefinancierd door Bedrijvenvereniging Zuidoost, de gemeente Groningen, het Fonds en het ministerie van EZ, en door de commerciële projectpartners. Een van hen is ICT Group met hun vestiging aan de Rozenburglaan op Kranenburg. Heine van Wieren is Unit Manager Energy binnen ICT Group vanuit de Groningse vestiging: “Voor het volledig in kaart brengen van energievraag en mogelijk -aanbod, is slimme technologie nodig. Die wordt in dit proefproject door diverse partners geleverd waaronder door ons. Een onderdeel van dit project loopt bij 12 bedrijven aan de Wasaweg. De meeste van deze bedrijven beschikken (nog) niet over zonnepanelen. Bij deze 12 bedrijven meten we precies wat wanneer stroom verbruikt. Elk bedrijf heeft een virtuele setup van zonnepanelen als bron voor het opwekken van eigen groene stroom en virtuele stand-alone batterijen voor opslag van stroomoverschotten. Op deze manier brengen we allereerst in kaart op welke manier en in hoeverre dit specifieke bedrijf zelfvoorzienend kan zijn in het opwekken van de eigen duurzame, groene stroom.” Flexibiliteit voor lagere aansluitwaarde Daarnaast wordt gemeten en gemonitord welke mogelijkheden er binnen elk bedrijf zijn om pieken in stroomvraag en -aanbod af te vlakken. Anders gezegd: hoe flexibel is een bedrijf in zijn stroomhuishouding? Marten van der Laan, Business Consultant Energy bij ICT Group: “Die informatie over de flexibiliteit van een bedrijf is in twee opzichten zeer waardevol. Het netwerktarief, zeg maar de aansluitwaarde van een bedrijf op het elektriciteitsnet wordt namelijk bepaald door de hoogste piek in zijn stroomvraag. Als een bedrijf voldoende flexibel kan zijn om pieken te spreiden en zo af te vlakken, hou je dus je aansluitwaarde zo laag mogelijk. Kun je wachten met het aanzetten van apparaten totdat er veel stroom opgewekt wordt: laadpalen voor auto’s bijvoorbeeld hoeven niet allemaal om half 8 ’s ochtends tegelijk aan. Je kijkt ook of de investering in de opslag van zelf opgewekte stroom in batterijen financieel aantrekkelijk is in vergelijking met een hogere aansluitwaarde. EnergyNXT: flexibiliteit optimaal benutten Alle informatie over de omvang en de flexibiliteit in de stroomhuishouding van een bedrijf wordt verzameld en verwerkt in het systeem onder de naam EnergyNXT. “Deze informatie is de input voor de individuele businesscase per bedrijf, in hoeverre de aanschaf van zonnepanelen en/of batterijen al zinvol is. Het monitoren van deze deelnemende bedrijven heeft al voldoende informatie opgeleverd voor de eerste flex-rapportages.” (zie afbeelding).

Wasaweg Energieneutraal BZO CommunityFlex

Illustratie ICT Group

“Maar deze informatie kunnen we ook extrapoleren naar het geheel van alle bedrijven op bedrijvenpark Zuidoost, om daarmee de totale energiebalans van Zuidoost te bepalen. En dan zijn er nog meer mogelijkheden om die flexibiliteit optimaal te benutten en in te zetten voor het collectieve belang. Een collectief belang ligt bijvoorbeeld in de capaciteit van het stroomnet: je kunt met elkaar niet oneindig veel groene stroom leveren aan het net, want dat kan het net niet aan. Je moet met z’n allen binnen de limieten blijven, anders raakt het net overbelast. Dus als een van de bedrijven te veel stroom produceert, moet dat in de directe omgeving verbruikt worden zodat het niet over het stroomnet hoeft. Het loont dus om jouw piekvraag af te stemmen op de piekproductie van jouw buurman.” Een misschien nog veen interessanter punt is dit: door collectief op te trekken op een heel bedrijvenpark zoals Zuidoost, vorm je samen een grootverbruiker voor wie het interessant is om echt te handelen op de markt van duurzame energie. Inkoop en verkoop als de prijzen goed zijn én bijdragen aan de energietransitie, dat zijn dus twee vliegen in één klap.

Illustratie ICT Group

Zun op ’t Dak, Goud veur Grunn uitgelezen kans voor ondernemers Zuidoost

edrijvenvereniging Zuidoost en de gemeente Groningen bieden alle ondernemers gevestigd op de bedrijventerreinen Zuidoost een volledige inventarisatie aan van de mogelijkheden voor zonnepanelen op hun bedrijfsdak. Zonder kosten krijgen de ondernemers een volledige individuele businesscase, uitgevoerd door bureau Ohpen uit Leek, helemaal toegesneden op hun bedrijf. Dit project wordt mede gefinancierd vanuit Fondsgelden van Zuidoost en staat open voor alle ondernemers op Zuidoost, leden en niet-leden. Ondernemers krijgen een complete scan en businesscase aangeboden door ZO en de gemeente, inclusief onderzoek naar de bouwkundige staat van het dak, de ideale hoeveelheid panelen, koop, huur of lease en uiteraard de financieringsmogelijkheden. SDE+-subsidie, huur, lease en meer De adviseurs van Ohpen werken een compleet financieringsplan uit, met bij-

voorbeeld de aanvraag van een SDE+ subsidie. Voor kleinere bedrijven (met een aansluiting < 3 x 80A) is de investering in zonnepanelen bijna altijd rendabel. Voor grootverbruikers ligt dat anders, omdat die veel minder betalen voor hun stroom. Daarom heeft het Rijk de SDE+ regeling ingesteld, een subsidie met een looptijd van 15 jaar die een vaste vergoeding biedt voor opgewekte stroom. Hierdoor levert het exploiteren van een zonnedak een rendabele business case op. Bovendien zijn er ook andere mogelijkheden, zoals het leasen van panelen of het (ver)huren van dakruimte. Groningen CO2-neutraal in 2035 Zowat de helft van het energieverbruik in de stad Groningen komt voor rekening van bedrijven en organisaties. En 25% van het potentiële dakoppervlak voor zonnepanelen ligt op bedrijfs- en kantoorgebouwen. Met ‘Zun op ’t Dak, Goud veur Grunn’ willen ZO en de gemeente invulling geven aan de wens om in Groningen vóór 1 mei 2020 op daken

van bedrijven en kantoren 12 MWp met zonnepanelen op te wekken. Voor het juiste begrip: dat staat gelijk aan ongeveer 42.000 zonnepanelen. Uiteindelijk moet er in 2023 dertig MWp aan zonnepanelen op bedrijfsdaken gerealiseerd zijn, zo is opgenomen in de Routekaart Groningen CO2-neutraal in 2035. Voor ZO is het stimuleren van zonnepanelen op bedrijfsdaken onderdeel van een uitgebreid programma aan activiteiten waarmee invulling wordt gegeven aan de eigen duurzaamheidsambitie. Interesse of vragen? Ondernemers die belangstelling hebben, kunnen een mail sturen naar zonopbedrijfsdaken@ohpen-ingenieurs. nl of bellen met Ohpen op 0594 – 28 35 96. U kunt met energievragen ook altijd terecht bij de gemeente Groningen, via energie@groningen.nl en uiteraard bij Bedrijvenvereniging Zuidoost via info@bedrijvenvereniging-zo.nl

ICT Group is al lange tijd actief in de energietransitie. Dat begon in 2007 met het Groningse project ‘PowerMatching City’. Sindsdien is dit bedrijf betrokken bij diverse innovatieve projecten op het gebied van Internet of Things, energiemonitoring en -optimalisatie, laadoplossingen voor elektrische auto’s, batterij-sturing en energiecoöperaties. Zie voor alle informatie www.ict.eu Foto: Jan Buwalda

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Bedrijventerreinen / MKB Ontmoeten en bewegen

Kranenburg krijgt Kranenburgpark gebaseerd op principes van circulariteit Met grote instemming van ondernemers op Kranenburg en wijkbewoners van De Buitenhof gaat een dezer dagen de schop de grond in voor de aanleg van het Kranenburgpark. De eerste fase van dit park, naar ontwerp van DonkerGroen, wordt gerealiseerd in de driehoek tussen A7, Eemsgolaan en Rozenburglaan rondom het Gamefi-theater. Zowel bij de aanleg als bij het onderhoud spelen natuur en circulariteit een hoofdrol. Het park is een initiatief van Bedrijvenvereniging WEST, in samenwerking met de wijkvereniging Hoogkerk. Extra bijzonderheid is dat DonkerGroen de komende 5 jaar ook verantwoordelijk is voor het onderhoud van Kranenburgpark.

EST heeft een paar jaar de bijdrage van het gebied uit Het Fonds Ondernemend Groningen gespaard en SWECO en later DonkerGroen gevraagd een gebiedsontwikkelplan te maken, gebaseerd op wensen van ondernemers: betere groenaankleding, meer ontmoetings- en wandelplekken en herkenbare gebiedsmarkeringen. Aanleiding voor deze aanpak is dat enkele jaren geleden al geconstateerd is dat er veel leegstand is op Kranenburg en dat er geen overall plan was voor het park, dat ligt aan de westelijke toegangspoort van de stad. Jonge medewerkers bleken niet graag naar Kranenburg te komen onder meer doordat er weinig te beleven valt. Daarnaast bleek de gemeente budgetten voor groenonderhoud terug te brengen en heeft ook de aanleg van de zuidelijke ringweg consequenties voor de inpassing in het gebied. Met de aanpak van de buitenruimte moet dit gebied aantrekkelijker worden om te werken en te verblijven, waarmee verdere leegstand voorkomen wordt. DonkerGroen heeft voor heel Kranenburg een visie gemaakt, waarvan Kranenburgpark de eerste concrete uitwerking is. De financiering van het project is mogelijk dankzij een goede samenwerking tussen bedrijven en bewoners en de gemeente Groningen.

Duurzaam en circulair Op Kranenburg werken circa 4.000 medewerkers veelal bij bedrijven die hoogwaardige en innovatieve werkzaamheden verrichten. De hoogwaardige bedrijvigheid op Kranenburg moet terug te vinden zijn in het circulaire en duurzame karakter van het Kranenburgpark. Het park wordt opgebouwd met paden als radialen van en naar het Gamefi-theater, waarbij de bestaande beplanting behouden blijft. De paden bestaan deels uit gras en deels uit cradle-to-cradle halfverharding. De hoofdmoot van de beplanting bestaat uit gras en kruiden, aangevuld met biologisch geteelde bloembollen, wat het gebied een paradijsje maakt voor insecten. De bestaande bomen worden aangevuld met kleine knot- of vruchtbomen, wat het gebied een bepaalde geborgenheid geeft voor de wandelaars en sporters en opnieuw de ecologische waarde van het gebied sterk verhoogt. Om het gebied ook voor bijvoorbeeld een foodtruck toegankelijk te maken, komt er één betonnen pad, uitgevoerd in eco-beton - slechts 12,5% nieuw beton en 50% van de massa bestaat uit organisch materiaal (olifantengras). Alle andere harde materialen bestaan uit hergebruikte en herbruikbare materialen.

Het park biedt volop mogelijkheden om te wandelen of bijvoorbeeld buiten te vergaderen in mooie groene uitsparingen in het talud bij bedrijven, maar krijgt ook veel mogelijkheden voor sport zoals bootcamp.

Steeds meer bedrijven en dat geldt ook die op Kranenburg, organiseren voor de eigen mensen sportieve activiteiten tijdens of rondom werktijden, mede in het kader van Healthy Ageing. Bootcamps zijn hierbij zeer populair en het Kranenburgpark krijgt hiervoor diverse voorzieningen.

Pier Tjepkema wil met Commissie Duurzaamheid tal van ondernemersinitiatieven stroomlijnen

Ondernemers blijken zelf zeer originele duurzaamheidsinitiatieven te ontwikkelen Een briefje op de winkeldeur met de tekst: “Wij houden voor u de warmte binnen, en daarom gaan de deuren vaker dicht.” Of het verwerken van voorraden koffiebekers van niet-duurzaam plastic tot zitbankjes. Of het inzetten van fietsen om pakketten aangeleverd te krijgen. En: meelwormen die piepschuim volledig opeten, en die later zelf als hapje dienen. Ziedaar slechts enkele voorbeelden van de vele originele initiatieven die er in Groningen zijn van ondernemers om een bijdrage te leveren aan de verduurzaming. In de binnenstad en op de bedrijventerreinen blijken tal van originele of ludieke initiatieven te zijn van ondernemers die zelf graag ook een steentje willen bijdragen aan een duurzamere of circulaire economie. Alleen: veel ondernemers weten van elkaar niet waar ze mee bezig zijn, of ze hebben iets ontwikkeld waar andere ondernemers ook van kunnen profiteren. Om daar iets aan te doen heeft de Groningen City Club in het kader van de Groninger Ondernemers Agenda sinds kort een ‘Commissie Duurzaamheid’ in het leven geroepen. Deze staat onder voorzitterschap van Pier Tjepkema, eigenaar van de winkels Laif & Nuver aan de Vismarkt en HK Living Brandstore in de Oude Boteringestraat. “Het blijkt dat veel ondernemers, in alle delen van de stad, vaak op hun eigen manier een steentje bij willen dragen aan het verduurzamen van de samenleving. Er gebeurt in Groningen écht veel meer dan ik ooit had gedacht. Daar werd ik echt door verrast”, vertelt Pier Tjepkema. Maar volgens hem wordt het tijd dat al die initiatieven wat worden gestroomlijnd. Hij is nu op zoek naar andere initiatieven, en andere enthousiaste ondernemers om samen de schouders te zetten onder het verder verduurzamen van het ondernemen in de binnenstad. In de toekomst wil hij ook graag gebruik maken van kennis van Hanzehogeschool, RUG en MBO-opleidingen. Wie mee wil doen, of leuke ervaringen heeft om te delen, kan contact opnemen met Pier Tjepkema door hem een mail te sturen via: info@laifennuver.nl.

Pier Tjepkema. Foto: Jan Buwalda

Groninger Ondernemers Courant

Duurzame stad

Groningen CO2-neutraal in 2035 De gemeente Groningen wil in 2035 CO2-neutraal zijn. Dat wil zeggen dat alle energie die we gebruiken afkomstig is van duurzame bronnen: zon, wind, aardwarmte, biomassa en waterstof. Bedrijven, organisaties en instellingen spelen een belangrijke rol in de energietransitie en de gemeente vraagt dan ook een stevige bijdrage van het bedrijfsleven.

amen met 41 partners heeft de gemeente eind 2018 een Routekaart opgesteld die stap voor stap de route naar 2035 weergeeft. In 2018 gingen al ruim honderd middelgrote en grote Groninger bedrijven actief aan de slag met energiebesparende maatregelen en de aanschaf van zonnepanelen. Maar wat levert nu de meeste reductie van CO2-uitstoot op in uw bedrijf? En waar

zitten de energielekken? Meten is weten: de CO2-tool die de Rijksuniversiteit Groningen ontwikkelde en ‘Speur de energieslurper’ van Bedrijfkracht bieden inzicht! Kijk voor meer informatie en concrete resultaten naar de CO2-Monitor op www.groningenenergieneutraal.nl.

RUG-rekentool voor bepalen van CO2-voetafdruk van je eigen bedrijf of organisatie

“E

r zijn allerlei tools op internet te vinden waar je je gegevens kunt invullen en waar dan een CO2-emissie-getal uitkomt. Maar die programma’s zijn een soort black box: je ziet niet welke berekeningen erachter zitten en wat er gebeurt met de getallen die jij invoert. Met onze CO2-tool is dat anders. Je ziet welke berekeningen gemaakt worden en, veel belangrijker, je ziet ook gelijk wat het effect is als jij maatregelen neemt.” Aldus Dick Jager, Programmamanager integrale duurzaamheid van de Rijksuniversiteit Groningen.

beeld hoort eigenlijk tot de CO2-voetafdruk van de werknemer, niet van de werkgever. De RUG neemt het woon-werkverkeer wel mee in haar berekeningen, omdat wij verduurzaming daarvan willen stimuleren als onderdeel van onze missie. Met deze tool kunnen we dan zien wat de effecten zijn op onze CO2-uitstoot van veranderd reisgedrag.” Er is overigens nog een derde scope, emissies ten gevolge van de activiteiten van een organisatie (zoals de eerder genoemde vliegreizen), maar die is in deze tool achterwege gelaten met het oog op een zo eenvoudig mogelijke toepassing van de tool.

Voordat Dick Jager de CO2-tool uitlegt, eerst even de vraag wat het verschil is tussen energie-neutraal en CO2-neutraal. “Energieneutraal betekent dat je al je energie groen inkoopt of, idealiter, zelf groen opwekt. Zoals de RUG bijvoorbeeld 17% van haar energie zelf opwekt met zon, wind en WKO, warmte koude opslag. Maar daarmee is de universiteit nog niet CO2-neutraal. De omvang van onze CO2-voetafdruk is bijvoorbeeld voor 10% het gevolg van vliegreizen die onze medewerkers voor hun werk moeten maken. Die moeten we dus compenseren.”

CO2-uitstoot als criterium bij aanbestedingen Het bepalen van de eigen CO2-voetafdruk als MKB-bedrijf is niet enkel een kwestie van maatschappelijke betrokkenheid van ondernemers. “De CO2-uitstoot door leveranciers geldt voor de RUG als een van de criteria bij onze aanbestedingen. En dat geldt ook voor andere grote publieke inkopers in het noorden, zoals de gemeente Groningen. Als leverancier moet je bijvoorbeeld elke rit die jij maakt voor jouw klant toerekenen aan je eigen voetafdruk. Duurzaam vervoer heeft daar dus direct een positief effect.”

Scope 1 en scope 2 Voor het berekenen van de CO2-uitstoot van een bedrijf, organisatie of huishouden is de rekentool van de RUG verdeeld in twee ‘scopes’. “De eerste scope is de directe CO2-emissie van jouw organisatie, zoals de energie die het bedrijf verbruikt. Scope 2 is de indirecte emissie, die veroorzaakt wordt ten behoeve van onze activiteiten maar niet direct door onszelf. Denk bijvoorbeeld aan gas of kolen dat nodig is voor de productie van elektriciteit in een elektriciteitscentrale.”

Merkbare effecten Sinds 2015, toen de RUG met deze tool is gaan werken, is de CO2-uitstoot van de RUG sterk verminderd. “Destijds zaten we op circa 67 kiloton CO2 en dat is nu ongeveer 40 kiloton. We hebben dus al flink bespaard en dat blijven we doen. We proberen nu voor elk van onze gebouwen de CO2voetafdruk in beeld te brengen bij de gebruikers, zodat iedereen direct kan zien wat het effect van ‘groener’ gedrag of maatregelen is.”

Soms is het een principiële keuze wat je tot je eigen voetafdruk rekent. “Woon-werkverkeer bijvoor-

Dick Jager. Foto: Jan Buwalda

lijkheid gebiedt dat niet iedereen het even gemakkelijk vindt. Met name het boven tafel krijgen van alle getallen blijkt nog wel eens lastig. Hoeveel afval produceer je, exact hoeveel zakelijke kilometers zijn er gereden, daar is nog wel een wereld te winnen. Je moet goed definiëren waar je je getallen haalt en elk jaar dezelfde getallen gebruiken. Maar als je weet hoe het moet, heb je hier wel een

www.groningenenergieneutraal.nl De CO2-rekentool van de RUG is een excel-bestand. Is het lastig om in te vullen? “Nou, de eer-

prima middel in handen om objectief inzichtelijk te maken wat jouw CO2-voetafdruk is en wat jij hebt bereikt met jouw maatregelen.” De CO2-rekentool is te downloaden via www.groningenenergieneutraal.nl Binnenkort wordt er nog een informatiebijeenkomst georganiseerd over hoe te werken met de CO2-tool.

Speur de Energieslurper en ga daarna met een warmtecamera op zoek naar warmtelekken in je huis

it onderzoek blijkt dat mensen die thuis duurzaam proberen te leven, die duurzame houding ook meenemen naar hun werk. Bedrijfkracht stimuleert dit, met informatie en concrete mogelijkheden om die duurzaamheid in praktijk te brengen.

zaam wonen, inspireert medewerkers ook op hun werk kennis en ervaringen te delen over energiebesparing en duurzame energie. Dat dit kan leiden tot energiebesparingsmaatregelen en het terugdringen van CO2-uitstoot weten grote deelnemers als Arcadis, Gasterra en diverse gemeenten inmiddels.

Bedrijfkracht is een paar jaar geleden in het leven geroepen door medewerkers van de Nederlandse Gasunie, Enexis en de Hanzehogeschool. Medewerkers krijgen een actiekoffer mee met middelen om thuis de echte energieslurpers en de grootste warmtelekken op te sporen. Daarnaast biedt Bedrijfkracht hen mogelijkheden te profiteren van collectieve inkoop van bijvoorbeeld zonnepanelen en warmtepompen. Enthousiaste medewerkers van de deelnemende bedrijven hebben inkoopmogelijkheden opgezet die open staan voor alle ‘Bedrijfkrachtbedrijven’. Samen met collega’s werken aan duur-

Speur de Energieslurper en Check je Warmtelek Speur de Energieslurper bestaat uit een koffer met energiestekkers waarmee je thuis het energieverbruik van apparaten kunt meten. Doordat je inzicht krijgt in je verbruik is het makkelijker om maatregelen te nemen. 80% van je energierekening is namelijk beïnvloedbaar. Als je weet wat bijvoorbeeld je wasmachine aan stroom verbruikt, kun je de jaarlijkse kosten uitrekenen en kijken of het zinvol is om een zuiniger type te kopen. Verder krijg je goed inzicht in het sluipverbruik van apparaten die op stand-by blijven staan. Door het inzetten van zo-

genoemde killerswitches zorg je ervoor dat je deze manier van energieverspilling een halt toeroept. Check je Warmtelek is een vergelijkbare koffer met een professionele warmtecamera, waarmee je alle plekken waar warmte uit het huis weglekt in beeld kunt brengen. Iedereen die meedoet aan Bedrijfkracht kan de bevindingen invullen op de website, waarmee collega’s hun voordeel kunnen doen. Inspireren – delen – doen Iedereen in een organisatie kan dus zelf bijdragen aan het terugdringen van CO2-uitstoot en anderen in de omgeving inspireren hetzelfde te doen. Door elkaar te inspireren middels het delen tips en tricks komen collega’s met elkaar in actie en dragen we ook echt ons steentje bij, groot of klein. Dat is de gedachte achter Bedrijfkracht.

Ook meedoen? Bedrijven of organisaties die belangstelling hebben voor Bedrijfkracht kunnen alle informatie en ervaringen van andere bedrijven vinden op www.bedrijfkracht.nl.

Groninger Ondernemers Courant

Duurzame stad Bedrijfkracht bij Gasunie: samen aan de slag met energietransitie Gasunie is een van de initiatiefnemers van Bedrijfkracht, het project dat medewerkers van organisaties stimuleert tot energiebesparing en verduurzaming. Bedrijfkracht weerspiegelt op kleine schaal wat bij Gasunie op grote schaal één van de belangrijkste strategische pijlers is: het versnellen van de energietransitie.

ritta van Boven, Manager Corporate Strategy & Manager Business Development Gas: “Voor ons lag de motivatie voor Bedrijfkracht in de vraag hoe álle Gasunie-mensen actief betrokken kunnen zijn bij de energietransitie. Voor veel van onze mensen is de energietransitie al hun dagelijks werk. Maar dat geldt lang niet voor iedereen. Met Bedrijfkracht en de collectieve inkoop van bijvoorbeeld zonnepanelen of warmtepompen wil Gasunie niet alleen de energietransitie faciliteren maar deze ook versnellen. Dat dragen we uit naar buiten toe én onder onze eigen mensen.”

‘Het zet je aan het denken’ Mark Wiekens, Manager MVO, was één van de drijvende krachten achter de actie Bedrijfkracht. “Bedrijfkracht zorgt ervoor dat je met je collega’s in beweging komt. Het inspireert doordat je in een team aan de slag gaat en de ervaringen met elkaar deelt. Met de stekkers in het koffertje Speur de Energieslurper kun je niet alleen het elektriciteitsverbruik meten van de apparaten bij jou thuis, maar je komt ook te weten dat zo’n zelfde apparaat bij jouw collega veel minder stroom vreet. Gebruikt die ‘m anders? Of is het een nieuwer, energiezuiniger type? Het zette ons allemaal aan het denken en het leverde bovendien een leuke competitie op wie het meeste kon besparen.” Leverden de speciale stekkers al nieuwe inzichten op, dat gold nog veel sterker voor de warmtebeeldcamera’s die worden ingezet onder het motto Check je Warmtelek. Britta van Boven: “Bij de verwarming van je huis speelt gas de voornaamste rol, dus wilden we ook daarmee aan de slag. Met die camera’s kun je precies in beeld krijgen op welke plekken jouw woning veel warmte verliest. Zo kwam een collega, die dacht dat hij rondom dubbelglas had, erachter dat

er één ruitje nog enkel glas had en dat daar heel veel warmte door naar buiten verdween. Maar belangrijker misschien nog is dat je met die camera ook ziet waar kou naar binnen komt of waar tocht vandaan komt. Bij mij thuis heb ik om die reden de garagedeur vervangen.” Ervaringen delen Mark Wiekens: “In het geval van het zoeken naar de warmtelekken is de opbrengst dat het thuis comfortabeler wordt als je die aanpakt. Maar de echte meerwaarde is dat je die ervaring en kennis deelt met je collega’s en dat je gezamenlijk kijkt welke maatregelen je kunt nemen.” Britta van Boven: “Gasunie is een technisch bedrijf, waar veel technici werken die hun kennis graag aan collega’s en hun privéomgeving beschikbaar stellen. Zij weten welk type apparaat het beste is of wat de optimale combinatie van duurzame energie is. Mede dankzij Bedrijfkracht kunnen we de kennis delen, met collega’s, familie, vrienden en buren en vertalen naar begrippen die iedereen snapt. Er lopen landelijk diverse bewonersprojecten waar Gasunie-medewerkers hun kennis delen met buurtgenoten.” Enthousiasme voor energietransitie is groot Mark Wiekens: “Mede door de aardbevingen willen we allemaal snel van het Groningse gas af en het vervangen door waterstof of groen gas. Toen we startten met Bedrijfkracht, rekenden we op maximaal 100 deelnemers. Dat werden er 600! En met een structurele impact. Uit onderzoek door de Hanzehogeschool blijkt dat in de drie jaar van Bedrijfkracht tientallen collega’s een warmtepomp, isolatie en/of zonnepanelen hebben aangeschaft via de collectieve deal of individueel. Eén op de acht deelnemers heeft binnen

Britta van Boven en Mark Wiekens. Foto: Jan Buwalda

drie jaar na de actie een grote, duurzame investering gedaan. Dat is precies waar Bedrijfkracht voor dient, namelijk dat groene energie en energiebesparing

wordt: als het kán, dóe je het. Vanzelfsprekend, thuis én op het werk!”

Gasunie actief in versnellen van de energietransitie met groen gas, biogas en waterstof 12

0.8

360 CO2

concentratie

Hamburg

Assen

0.2

300 280 Opwarming aarde

Heerenveen

0.0 -0.2

22 april 2016 Parijsakkoord Opwarming max. 20 C. In Nederland is hiervoor een CO2-reductie nodig van: • 40-50% in 2030 • 85-100% in 2050 Waterstof als brandstof en als grondstof kan helpen de CO2-reductiedoelstellingen te halen.

Port of Amsterdam

Energietransitie vraagt om nieuwe vormen van infrastructuur en om een slim gebruik van bestaande netwerken. Gasunie wil investeren in nieuwe infrastructuur voor onder meer hernieuwbare gassen zoals waterstof.

Port of Rotterdam

DOW

2018

North Sea Port

Ruhrgebied

Waterstof is een schone energiedrager; bij de verbranding van H2 ontstaat alleen waterdamp.

ICL

YARA

HyStock pilot project 2 Conversie waterstof uit zonenergie in 3 4 Zuidwending ISPT Windmolen die waterstof Hydrohub 1 MW opwekt test centre

2019

2020 5

H2 tankstation netwerk NoordNederland

6 20 waterstofbussen provincie Groningen

2021

GZI Next Waterstoffabriek inclusief H2 vulstation

voor vervoer en opslag van waterstof en dat is uiteindelijk veel goedkoper dan alles elektrisch te maken.” Beperken van CO2: check je lek “Ons werk, het in grote hoeveelheden transporteren van aardgas, is inherent aan de uitstoot van CO2 en methaan, waarbij methaan vervuilender is dan CO2. Dat willen wij echt tot een mini-

2022

20-40 Mw electrolyzer zet groene stroom om in H2

Chemelot

Antwerpen

2023

Element 1 Gasunie / TenneT / Thyssengas power-togas pilot

2024

Waterstof- H2-opslag keten: met in zoutENGIE: cavernes 100 MW elektrolyser

2025

100 MW MagnumElectrocentrale Eerste turbine lyzer op H2 = stroom voor ± 700.000 huishoudens

Conversie

Transport

Opslag

Pesse

2035

Doen we niets dan warmt de aarde nog 40 C op tot 2100

Waterstofleiding Koppelen waterstofindustrieën in Zeeland en de Deltaregio

Emmen

Meppel

2000

2031

1850 1900

0.4

Bla

Groene H2

0.6

320

Delfzijl uw eH 2

2017

Gasunie is ook actief in de toepassing van biogas, groen gas en waterstof. “In Zuidwending hebben we een proefopstelling, waar 5.000 zonnepanelen groene stroom opwekken die benut wordt om water om te zetten in waterstof. Waterstof kun je opslaan, al dan niet nadat het via de pijpleiding vervoerd is naar een centrale locatie, en later weer omzetten in stroom en water. Dat maakt het dus mogelijk om groen opgewekte stroom van wind en zon op te slaan voor later gebruik. Onze infrastructuur is, met een aantal aanpassingen, bruikbaar

1.0°C

380

340

Groningen

Leeuwarden

400 ppm

Groningen Seaports

De aarde is met 1,10C opgewarmd sinds 1850

“Zoals de opslag van CO2. Voor de korte termijn is daarmee vooral in de industrie die moeilijk kan elektrificeren veel resultaat te behalen en Gasunie beschikt over veel kennis en kunde waar het gaat om het afvangen en opslaan van CO2. Daarbij moet je niet alleen kijken naar de technische mogelijkheden, maar ook naar hoe het maatschappelijk leeft. Voor de opslag van CO2 op land is niet veel draagvlak gebleken. Daar moet je rekening mee houden. Daarom concentreren de projecten waaraan we werken zich ook op opslag in lege gasvelden op zee, niet op land.”

Eemshaven

2016

Gasunie participeert in een groot aantal trajecten en projecten op weg naar volledig CO2-neutrale energiebronnen.

2 19

2015

Ondertussen is, zeker waar het gaat om gasverbruik, het besparen van energie van essentieel belang. Dat is de Trias Energetica, het uitgangspunt richting een CO2-neutrale energievoorziening: besparen – vergroenen – wat (nog) overblijft aan fossiele brandstoffen zo efficiënt en schoon mogelijk. We zijn voorlopig immers nog niet helemaal van het gas af; daarom ook bouwt Gasunie momenteel in Zuidbroek de stikstoffabriek die gebruik van niet-Gronings gas mogelijk maakt.”

No rw ay

2030

ritta van Boven, Manager Corporate Strategy & Manager Business Development Gas: “De hoge piekmomenten in de gasbehoefte zijn niet op te vangen met stroomkasten. Maar waar het verduurzamen van stroom al een uitdaging vormt, is de uitdaging bij het verduurzamen van de energie die we nu in de vorm van gas en olie verbruiken nog vele malen groter. Gasunie zet daarom in op diverse sporen en projecten.

Op weg naar 2030 en 2050 met waterstof

2032 2033 2034

Waterstof, groen gas en biogas zijn speerpunten in de strategische doelstelling van Gasunie om de energietransitie te versnellen. In ons energieverbruik is het aandeel gas veel groter dan het aandeel stroom. Verduurzamen van ons gas is daarom essentieel in de energietransitie.

2026

IJmuiden Ver Windpark op zee; mogelijke elektrolyse op land

mum beperken en daar besteden we veel aandacht aan. Bij het schoonmaken van leidingen bijvoorbeeld, door niet meer af te blazen of af te fakkelen en door alle kleine lekjes op te sporen en aan te pakken. Met succes; hierin is Gasunie in Europa koploper en presteren we ook aantoonbaar beter dan bedrijven in de VS. Die kennis en de technieken om die emissies terug te dringen delen

2027

2028

h-vision Elektriciteitscentrales en chemie grootschalig over naar waterstof. Afvang en opslag CO2

2029

North Sea Wind Power Hub Eiland waar stroom van windparken op zee deels wordt omgezet naar waterstof dat via buizen naar land gaat

Landelijk waterstof transportnet H2-leidingnet koppelt grote industriegebieden Eemshaven, IJmuiden, Rotterdam, Chemelot en Ruhrgebied

Verder ontwikkeling H2 - en CO2 netwerk Zeeland

Magnumcentrale: Alle drie turbines op waterstof = stroom voor ruim 2 mln huishoudens © Gasunie 300119

wij als Gasunie met andere bedrijven in Europa. Dat is op grote schaal dus vergelijkbaar met de aanpak die centraal staat in Bedrijfkracht: door kennis en ervaringen te delen, zorg je samen voor concreet en substantieel effect op het terugdringen van CO2-uitstoot.” Alle informatie is ook te vinden op www.gasunie.nl.

w Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Pareltje in bedrijfsleven Een kijkje in Het Kwadraat

Dynamisch ecosysteem waar soms onwaarschijnlijke samenwerkingen opbloeien Het voormalige NDC-gebouw aan de Lübeckweg ontwikkelt zich meer en meer tot een bijzonder en divers ecosysteem voor ondernemerschap. Van startende éénpitters tot succesvolle ondernemingen met tientallen medewerkers: ze werken én leven naast elkaar onder het dak van Het Kwadraat. Waar de één al volledig geïnstalleerd is, zoekt een ander nog naar zijn definitieve plek en ook in de gedeelde ruimte is nog veel werk te verzetten. Het zorgt nu al voor een dynamische sfeer, waarin nieuwe contacten snel gelegd zijn en soms onwaarschijnlijke samenwerkingen opbloeien.

“D

at is precies wat we met Het Kwadraat beogen”, zo zegt Stefan Ensing van vastgoedadviesbureau Nextfund. “Het moet een gebouw zijn waar je als ondernemer kunt groeien, zowel in letterlijke áls in figuurlijke zin. Een inspirerende omgeving die ruimte biedt om samen te werken, van elkaar te leren en, als je daaraan toe bent, uit te breiden.” Dat principe is misschien wel het meest merkbaar in Indiestad. Wie met de splinternieuwe lift naar de bovenverdieping gaat, belandt pardoes in deze bijzondere startupgemeenschap. Hier kun je als (beginnende) ondernemer terecht voor een enkele flexwerkplek, een volwaardig kantoor voor je team en eigenlijk alles wat daar tussenin zit. In de praktijk zijn veel van de afzonderlijke bedrijfjes niet eens als zodanig te herkennen: er wordt zoveel samengewerkt dat er hele nieuwe teams ontstaan. En dat is niet alleen zo bij de kleinere startups die hun plek hebben gevonden in Indiestad. Ook de grotere huurders binnen Het Kwadraat profiteren van de kennis en expertise die binnen de muren van het gebouw aanwezig is. John

Franke, de door Solide Vastgoed Beheer aangestelde projectmanager ter plaatse, die zichzelf lachend omschrijft als de ‘regelneef’ van het pand, schudt zo een paar recente succesverhalen uit zijn mouw. “Neem nu ‘Het Verdwenen Groningen’, een project van het Dagblad van het Noorden om het door aardbevingen verdwijnende Groningse erfgoed in kaart te brengen”, begint hij. “Voor de technische realisatie deden de dames en heren journalisten een beroep op Het Kwadraat-buurman Bloei Media. Dat is op zich al heel mooi, maar dat het vervolgens ook nog een nominatie voor ‘Journalist van het Jaar’ opleverde, geeft het natuurlijk extra glans.” Het is slechts één van de vele onderlinge lijntjes die inmiddels door het gebouw zijn lopen en waar Ensing en Franke van hopen dat er nog veel meer zullen volgen. “Als straks de voorzieningen als het restaurant en de gym klaar zijn, zul je als huurder nog vaker je ‘mede-bewoners’ tegenkomen: bij de vrijmibo, rond de pingpongtafel, op de hometrainer of tijdens de lunch, overal kunnen nieuwe ideeën en samenwerkingen ontstaan.”

Foto's: Jan Buwalda

Mirjam Stoop, Conversies.nl

Marleen Venhuizen, Timing Uitzendbureau

‘We zijn hier ons startupstadium ontgroeid’

‘Ik ben blij dat we via een omweg toch voor Het Kwadraat hebben gekozen’

én van de eerste huurders die naar Het Kwadraat trok, was het online advertisingbureau Conversies.nl. “We kwamen hier binnen als startup, maar dat stadium zijn we inmiddels wel ontgroeid”, aldus ‘bedrijfsbaas’ Mirjam Stoop. “We zijn nu druk met de inrichting van onze nieuwe bedrijfsruimte op de begane grond; het eerste kantoor dat we niet delen met andere startups.” “We zijn een aantal jaren geleden gestart in het Launch Café in de Herestraat”, blikt Stoop terug. “Daar ontstond al snel daar een soort gemeenschap van samenwerkende startups die elkaar versterkten. Omdat iedereen groeide, zij het in verschillende tempo’s, kwamen we op een gegeven moment ruimte tekort. De keuze viel toen op The Big Building, bij het Hoofdstation. Daar schoven we wat bureaus bij elkaar en gingen we gezamenlijk verder waar we gebleven waren.”

Ook in The Big Building zette de groei van zowel Conversies.nl als de andere leden van de groep door. “En toen kwam Het Kwadraat in beeld”, aldus Stoop. “Daar lagen meer kansen om ook in de toekomst te blijven groeien en dus streken we met de hele club hier neer. Eerst met z’n allen in Indiestad, maar nu zijn we dus zover dat we voor marktconforme meterprijzen ons eigen kantoor kunnen inrichten. Dat je die stappen kunt maken binnen één gebouw en daardoor de korte lijntjes met je collega-ondernemers kunt behouden, is wel erg prettig.”

oewel het geheel nog verre van voltooid is, telt Het Kwadraat al wel een aantal zeer indrukwekkende kantoorruimtes: de industriële setting van de oude drukkerij waar nu de redactie van het Dagblad van het Noorden huist, de open en strak ingerichte burelen van telecomaanbieder Voys en techbedrijf Spindle en de indrukwekkende ‘kantoorhal’ van Team 4, die per 1 augustus overigens weer op de markt komt omdat het architectenbureau naar een nieuw kantoor op het Europapark verhuist. En ook de ruimte van Timing Uitzendbureau, vlak naast de toekomstige hoofdingang aan de Keukenboulevard aan het Sontplein, past in dat rijtje.

Stoop is blij dat Conversies.nl bijna kan settelen in de splinternieuwe bedrijfsruimte. “Het werd ook wel een beetje tijd. We zijn de afgelopen jaren erg vaak door het pand verhuisd. Dat hoort natuurlijk ook een beetje bij een bedrijvenverzamelgebouw als Het Kwadraat, dat nog volop in ontwikkeling is, maar op een gegeven moment ben je ook wel een beetje klaar met al dat geboor, gehamer en gesjouw om je heen.”

De strakke maar tegelijkertijd speelse inrichting, met onder meer vier schommels en een presentatieruimte met gigantisch led-scherm en een heuse tribune, is splinternieuw. En wie er eens een kijkje wil nemen, hoeft niet eens een afspraak te maken, want dankzij de glazen wanden is het interieur voor iedereen te aanschouwen.

Foto: Jan Buwalda

Maar het had weinig gescheeld of Timing, met kantoren verspreid over heel Nederland, was niet in Het Kwadraat terechtgekomen. “Onze directie was er snel bij en had zijn zinnen gezet op de vleugel waar nu Voys en Spindle zijn gevestigd”, zo vertelt Sales Executive Marleen Venhuizen. “Toen dat niet mogelijk bleek, was het idee om naar Het Kwadraat te verhuizen eigenlijk ook direct van de baan en ging men op zoek naar een andere locatie.” De eisen die Timing aan zijn nieuwe behuizing stelde, bleken in veel gevallen echter een struikelblok. “Vind maar eens 1500 vierkante meter die je volledig aan je wensen kunt aanpassen. Uiteindelijk kom je dan toch weer bij Het Kwadraat uit, zo bleek wel. Hier viel nog vrijuit te spelen met de ruimte en als je ziet wat daar het resultaat is, hadden we het niet beter kunnen treffen. Achteraf zitten we hier, straks vlak naast de hoofdingang met volop gratis parkeerruimte ervoor, zelfs beter op onze plek dan in de vleugel die we eerst op het oog hadden.”

Foto: Jan Buwalda

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Innovatieve Stad Holthausen helpt Groningen aan koppositie bij gebruik van waterstof De ‘Hesla’ mag dan de blikvanger zijn van Holthausen. Veel grootschaliger zijn de activiteiten waar dochteronderneming Clean Technology mee bezig is. Dit bedrijf bouwt bestaande voertuigen om voor het gebruik van waterstof als brandstof. Dat gebeurt ook in opdracht van de gemeente Groningen. Bouwde Clean Technology aanvankelijk nog vijftig wagens per jaar om, die capaciteit wordt binnenkort vertienvoudigd tot vijfhonderd per jaar. Dat gebeurt op een locatie aan de Productieweg in Hoogezand.

Max Holthausen

et gaat goed met de toepassing van waterstof als brandstof in voertuigen. En zeker ook in de gemeente Groningen, die steeds meer gezien wordt als de stad ‘waar ze veel op waterstof rijden’. En dat is ook in hoge mate te danken aan de firma Holthausen in Hoogezand. Dit familiebedrijf is al jaren intensief bezig met waterstof en zorgde voor wereldnieuws toen het in 2017 een Tesla liet rijden op waterstof: de ‘Hesla’. Max Holthausen heeft inmiddels vier Tesla’s omgebouwd tot Hesla.

Binnen de gemeente Groningen is Holthausen op meerdere fronten actief. Voor het wagenpark van de gemeente Groningen produceert Holthausen momenteel bij het vulpunt bij de voormalige vuilstortplaats Woldjerspoor zelf groene waterstof. Hier wordt waterstof geproduceerd via energie van 34.000 zonnepanelen op de nabijgelegen stortplaats. Per dag gaat het om negentig kg. waterstof (voor ca. vijftig auto's) De gemeente Groningen heeft zelf twee auto’s, een bezemwagen, twee binnenstadbusjes en een vuilnisauto rijden op waterstof.

soneelsleden aan te kunnen nemen. “We gaan van de fase van het pionieren opschalen naar productie”, zo laat hij weten. Clean Technology voorziet onder meer elektrische bestelwagens met een bereik van 100 kilometer van waterstoftechniek (een zogeheten range-extender) waarmee de auto 300 tot 400 kilometer kan rijden. Het tweede type karwei noemt Holthausen het ‘retro-fit’ maken van voertuigen; bestaande vehikels leeg halen en voorzien van een waterstofmotor. Holthausen: “Daarnaast komen er allerlei bijzondere verzoeken: voor de ombouw van een vliegtuigje dat op Eelde vliegt of een schip dat op de Waddenzee vaart. Dat soort dingen.” Groningse ondernemers die hun wagenpark ook gereed willen maken voor waterstof kunnen voor meer informatie terecht op de website van Holthausen Clean Technology: www.holthausen.nl/clean-energy-solutions.

Groningen heeft inmiddels ook een voorbeeldfunctie voor andere steden. De samenwerking met de gemeente Groningen staat model voor de belangstellenden, waaronder de gemeente Amsterdam die in Hooge zand al een vuilnisauto liet ombouwen. Holthausen Clean Technology De verwachting is dat de activiteiten voor het gereed maken van auto’s voor waterstof door dochterbedrijf Clean Technology de komende tijd fors zullen groeien. Algemeen directeur Stefan Holthausen (broer van Max) van Clean Technology hoopt daarvoor zo’n vijftien nieuwe per-

Eerste editie van Startup in Residence is groot succes

a zes maanden van workshops, vergaderingen, mentor-sessies en het bouwen van prototypen, kwam de eerste editie van Startup in Residence half februari tot een einde tijdens de spectaculaire Demo Day. Bij Startup in Residence werkt de gemeente Groningen samen met startups om nieuwe en innovatieve oplossingen te bedenken voor maatschappelijke uitdagingen in de stad. Tijdens de Demo Day toonden zes van de acht geselecteerde startups hun vorderingen. De website Founded in Groningen zette de zes producten op een rijtje. Sustainable Buildings Het duurzamer maken van sportfaciliteiten zoals zwembaden en schaatsbanen is geen eenvoudige opgave. Het oorspronkelijke voorstel van Sustainable Buildings was om real-time energieverbruiksgegevens relevant te maken voor consumenten die de sportfaciliteiten bezoeken. SecGroep SecGroep pakte de uitdaging aan om de gazons en andere beplanting in het Noorderplantsoen gezond en welvarend houden. Met speciale sensoren kan de startup de toestand van de bodem in realtime bewaken en preventieve maatregelen voorstellen. "Onze piloot zal nog een beetje langer doorgaan, om te zien of de zaken op drukke lentedagen zullen wer-

ken", zegt Erik Schoenmaker. "We sluiten dit jaar ook aan voor het Startup in Residence-programma in Amsterdam.” Growth Volgens Growth begint het aantrekken van IT-talent bij Groningen Seaports met het vinden van IT-talent voordat ze afstuderen. "Laten we studenten relevante werkervaring bieden, in plaats van pizza's te bezorgen of bier te serveren", zegt Ranan Branbergen. "We wilden oorspronkelijk studententeams voor bedrijven opzetten, maar besloten om een platform te kiezen voor studenten en bedrijven." Rand Design Volgens Rand Design is er meer nodig dan alleen een goed salaris om internationaal talent aan te trekken. "Met een project genaamd Kinderopvang Noord, fungeer ik als een makelaar tussen bedrijven en kinderdagverblijven", zegt Katarina Mihaljevic. "We willen talenten steun geven om werk en gezinsleven in balans te brengen." Greatwaves Hoe maak je gebouwen duurzamer, veiliger en gezonder om in te werken? Greatwaves zegt dat je alleen wifi-routers met toegevoegde sensoren nodig hebt. Op dit moment vindt er op de Zernike Campus een prototype-test plaats.

Foto: Founded in Groningen

Zupr Zupr wil lokale winkels, grote merken en consumenten met één platform, waarbij consumenten gemakkelijk producten in lokale winkels kunnen vinden en merken kunnen helpen de lokale vraag te zien. Je

ziet online waar een bepaald kledingstuk in een winkel te koop is. De pilot in Groningen was een succes en nu zijn winkelcentra in Miami en België geïnteresseerd. Volgens Liselotte Westerveld, programmamanager van Startup in Residence,

was de eerste editie van het programma een groot succes. “Er komt zeker een tweede editie”, zegt ze. “Binnenkort kun je je daarvoor inschrijven.”

Sustainable Buildings: ‘Een slim EBS maakt verduurzaming ook financieel aantrekkelijk’

inds 1 januari 2018 is het voor bedrijven met een relatief groot energieverbruik verplicht om over een energiebeheersingssysteem (EBS) te beschikken. Dat systeem verzamelt vrijwel alle data rond je energieverbruik en met die gegevens in de hand kun je als ondernemer besparingsmaatregelen nemen, zo is het idee. “Je kunt er je inderdaad je voordeel mee doen, maar dan moet je wel echt zelf met die data aan de slag”, zegt Guido Aris van het Groningse bedrijf Sustainable Buildings. “En in de praktijk blijkt dat er nog vaak niet van te komen: een gemiste kans, voor zowel het milieu als voor je portemonnee.”

Sustainable Buildings ontwikkelde daarom een EBS dat niet alleen data verzamelt, maar deze ook monitort. “Het maakt het energieverbruik voor iedereen binnen het bedrijf inzichtelijk”, zo geeft Aris aan. “Aan de ene kant zorg je daarmee voor bewustwording en besparend gedrag en aan de andere kant helpt het je bij het opstellen van realistische besparingsplannen.” Dat laatste is vooral erg handig met het oog op de nieuwe wetgeving, aldus Aris: “Sinds dit jaar is het namelijk verplicht om aan het RVO door te geven welke maatregelen je gaat nemen en hoeveel je daarmee denkt te gaan besparen. Met een slim EBS kun je daar veel gemakkelijker aan voldoen en haal je dus veel meer financieel gewin uit de verduurzaming.”

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Internationalisering Be Smart Be International: voor alle noordelijke bedrijven met exportplannen Op 14 juni is de Health Hub in Roden het toneel van een van de grootste export-events van NoordNederland. Be Smart Be International richt zich op bedrijven in Groningen, Friesland en Drenthe met exportplannen of plannen om hun exportactiviteiten uit te breiden. Zij kunnen op 14 juni alle informatie vinden en partners treffen om die plannen te realiseren.

e Smart Be International staat dit jaar volledig in het teken van export met onze directe buren, zoals Duitsland, Denemarken en het Verenigd Koninkrijk. Want hoe de Brexit uiteindelijk ook vorm gaat krijgen, het VK is en blijft een belangrijke handelspartner voor Nederlandse bedrijven. Dat geldt zeker ook voor Duitsland, waar NoordNederland warme en nauwe contacten mee onderhoudt.

Deze zijn gevestigd in regio’s die kansen bieden voor Nederlandse bedrijven, maar waar geen ambassade of consulaat generaal is. Een NBSO kan helpen met het vinden van vertegenwoordigers, samenwerkingspartners, marktinformatie en informatie over lokale weten regelgeving. NBSO’s hebben een uitgebreid netwerk opgebouwd van relaties met de lokale overheden relevante organisaties en het bedrijfsleven ter plaatse.

Explore the World Onder het motto ‘Explore the World’ is er tijdens dit even een groot aantal workshops waar kennis en contacten over exporteren en exportpartners wordt gedeeld. De thema’s van de workshops variëren van hoe zakendoen met Duitsland tot hoe stel ik een exportplan op, wat zijn eventuele subsidiemogelijkheden en hoe vind ik betrouwbare lokale partners? Voor die laatste vraag zijn onder meer NBSO’s uitgenodigd, de Netherlands Business Support Offices.

Veel netwerkorganisaties Be Smart Be International wordt georganiseerd door onder meer Regio Groningen Assen en het International Welcome Center North en wordt actief gesteund door de noordelijke exportclubs en de Rabobank. Zij stellen hun expertise beschikbaar tijdens de workshops en tijdens de netwerkgelegenheden die er volop zijn. Alle informatie en hoe aan te melden is te vinden op www.besmartbeinternational.com

Han Smidt ondernemersadviseur internationale handel bij ikbendrentsondernemer.nl, Trade Office in Zwolle én penningmeester en plaatsvervangend voorzitter van Exportclub Drenthe.

Evert-Jan Schouwstra directeur World Trade Center Noord-Nederland.

“Voor bedrijven die exporteren én bedrijven die van plan zijn om te gaan exporteren, is Be Smart Be International een niet te missen event. Waarom? Omdat je er de antwoorden vindt op alle mogelijke exportvragen. Er zijn dan ook allerlei partijen aanwezig die je verder kunnen helpen, zoals het Netherlands Business Support Office (NBSO) uit Hamburg bijvoorbeeld. De medewerkers van het NSBO kunnen je alles vertellen over exporteren naar Duitsland, en eventueel in contact brengen met de juiste bedrijven, organisaties en personen.

“Ook als het gaat om exporteren, zijn ondernemers geneigd te denken dat ze alle noodzakelijke informatie wel op internet kunnen vinden. Maar vergis je niet: het zijn juist de praktijkervaringen van andere ondernemers die het meest leerzaam zijn. Niet voor niets komen er op Be Smart Be International veel ervaren sprekers aan het woord, zoals bijvoorbeeld Claudia van den Pol, directeur van Apollo in Coevorden. Zij is een van de keynotesprekers en komt vertellen over haar bijzondere ervaringen op het gebied van internationalisering. Wie geen of weinig ervaring heeft met exporteren kan zich op het event aanmelden voor het programma Starters International Business (SIB), dat wordt bekostigd door het ministerie van Buitenlandse Zaken. Deelnemers krijgen een ervaren exportcoach toegewezen die hen kosteloos helpt bij onder andere het opstellen van een exportplan.

Op het event lopen ook veel ondernemers rond die al ervaring hebben met exporteren. Trek elkaar vooral aan de mouw om van gedachten te wisselen en ervaringen te delen: als ondernemers kun je veel aan elkaar hebben, zo leert de ervaring. Voor bedrijven die nog geen ervaring hebben met exporteren: vergeet niet dat je altijd zaken tegenkomt waar je vooraf geen rekening mee had gehouden. Een voorbeeld: in Duitsland zijn per hoofd van de bevolking omgerekend twee keer zoveel advocaten werkzaam als in Nederland. En dat is niet voor niets: waar we in Nederland problemen vaak onderling proberen op te lossen, wordt in Duitsland al gauw een advocaat ingeschakeld. Het is belangrijk dat soort dingen te weten, zodat je je er op voor kunt bereiden, en eventueel je rechtsbijstandverzekering kunt aanpassen.”

Schroom ook vooral niet iemand van het WTC Noord-Nederland aan de mouw te trekken. Wij zijn een wereldwijde dienstverlener met een database van meer dan 120 miljoen contacten en een enorm netwerk van 320 kantoren in bijna 100 landen, waarbij wereldwijd 800.000 bedrijven zijn aangesloten. Kortom: via ons heb je als ondernemer toegang tot een enorm internationaal netwerk.”

'Make it in the North': nieuw platform voor bedrijven en internationaal talent

oe kunnen innovatieve bedrijven makkelijker in contact komen met het internationale talent dat ze nodig hebben om te groeien? Daar zorgt ‘Make it in the North’ straks voor. Op dit moment wordt hard gewerkt aan het nieuwe platform voor bedrijven en internationaal talent in de drie noordelijke provincies. Het International Welcome Center North (IWCN) – gezeteld in Groningen – is de grote initiatiefnemer achter het platform. Bedrijven kunnen straks in een jobportal makkelijk vacatures toevoegen voor voltijd- en deeltijdbanen, stages en bijbaantjes. Ook voorziet het platform in het tonen van actieve onderzoeksprojecten in de

regio waar u aan kunt deelnemen. Daarnaast zal het platform makkelijk toegankelijke data bieden over export vanuit het Noorden. Voor bedrijven die overwegen om bijvoorbeeld te gaan exporteren naar Duitsland, is er een digitale kaart met bedrijven in het Noorden die al actief zijn in het buitenland.

met interessante bedrijven. En daarnaast bieden we ze de kans om te netwerken en stellen we ze op de hoogte van het nieuws en sociale evenementen en activiteiten”, aldus Kasteleijn. Daarnaast wil Kasteleijn met de portal ook noordelijke bedrijven interesseren om in het buitenland zaken te gaan doen. “Misschien is er wel een maakbedrijf in Emmen of Sneek die wil exporteren naar Brazilië, maar waarbij ze geen enkel idee hebben over hoe ze dat moeten doen. Via ons portal kunnen ze in contact komen met andere bedrijven die daar al exporteren. Zij weten precies welke valkuilen er zijn”, zegt hij

Volgens Michiel Kasteleijn van het IWCN is het belangrijk dat de portal wordt gelanceerd “We kunnen hiermee het gat tussen bedrijven en internationals in het Noorden verkleinen. Veel vacaturesites en andere jobportals zijn niet ingesteld op nietNederlandse werknemers. Op dit portal kunnen de internationals wel op een goede manier in contact 10

Een preview van Make it in the North is gelanceerd op 25 maart in Heerenveen. De bezoekers kregen daar een sneak preview van het platform. Ook kregen ze de kans om feedback te leveren, wat ten goede komt aan de doorontwikkeling van ‘Make it in the North’. Twee onderdelen van het platform zijn al een tijdje online. Zo biedt Here and Now (hereandnow.nl) een overzicht van evenementen en activiteiten in het Noorden en is het Noorden met NorthernTimes.nl een Engelstalige nieuwssite rijker. ‘Make it in the North’ is samenwerking van de noordelijke provincies en grotere gemeentes en tal van instellingen, overheden en bedrijven.

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Fonds Ondernemend Groningen Voorzitter Berjo Wortmann: ‘Fonds heeft in acht jaar heel veel mogelijk gemaakt’

‘Heb je een leuk idee? Leg het aan ons voor! Daarvoor is het Fonds Ondernemend Groningen!’

araplu’s als vrolijke zomerse decoratie bungelend aan kabels in de Zwanestraat, bloembakken in de Ebbingestraat, een muziekfestival in Lewenborg, aankleding in het winkelcentrum Beijum, supermodern rioolbeheer in Euvelgunne of Euro sonic: de meest uiteenlopende activiteiten of initiatieven zijn in Groningen de afgelopen jaren tot stand gekomen met steun van het Fonds Onder nemend Groningen.

euro beschikbaar ‘in de pot’, dankzij een OZB-opslag van 6 procent.

“Het is fantastisch wat we de afgelopen jaren allemaal hebben kunnen helpen realiseren in Groningen dankzij dit Fonds! Ook de komende jaren is er dankzij dit Fonds weer veel mogelijk. Daarom roep ik iedereen bij deze van harte op: als je een idee hebt, leg het voor. Misschien kan het Fonds een handje helpen om het te realiseren.” Dat zegt Berjo Wortmann, voorzitter van Het Fonds Ondernemend Groningen.

Het geld wordt besteed in nauw overleg met de vier bedrijvenverenigingen die Groningen rijk is: WEST, Zuidoost, VBNO en de Groningen City Club. “Het werkt zo: wie een mooi idee heeft ter stimulering van de economische bedrijvigheid, kan dat indienen bij één van deze verenigingen. Daar hebben ze ‘trekkingsrechten’. Als de leden van die vereniging het ook een goed idee vinden, kan deze vereniging het ter goedkeuring voorleggen”, legt Wortmann uit. Overigens betreft het in de meeste gevallen cofinanciering.

Dit Fonds is een initiatief van het georganiseerde Groninger bedrijfsleven en maakt collectieve activiteiten en maatregelen mogelijk door (gedeeltelijke) financiering te leveren. Het Fonds - van, voor en door ondernemers in de gemeente Groningen startte per 1 januari 2011. Afgelopen jaar 2018 was er een bedrag van 1,8 miljoen

“Dat het ‘Fonds’ bestaat maakt echt een wereld van verschil! Want daardoor kunnen wij als ondernemers véle keren professioneler werken dan vroeger. We kunnen nu veel activiteiten initiëren en zelf de broek ophouden, en we hoeven nu niet meer, zoals vroeger, met de pet in de hand naar de gemeente Groningen om geld te vragen”, zegt Berjo Wortmann.

Resultaten tot nu toe Volgens Berjo Wortmann heeft Groningen heel veel zaken te danken aan Fonds-projecten. “Zo is er in de binnenstad nu een zéér goede sfeerverlichting. Dat is pico

Berjo Wortmann. Foto: Jan Buwalda

bello voor elkaar.” Ook is de Bloemenjaarmarkt nu een structurele markt geworden, en kan er jaarlijks in december een ijsbaan op de Grote Markt komen. “Maar ook ben ik er trots op dat er geld is voor cultuur en onderwijs. Zo steunen we Eurosonic, dat hartstikke belangrijk is voor Groningen. En we hebben nu bijvoorbeeld

ook de Groninger Retail Academy, waar ondernemers actuele informatie kunnen opdoen.” Volgens Wortmann is het ook heel fijn dat de verstandhouding met de gemeente Groningen nu prettiger is. “Vroeger wist de gemeente wel wat goed voor ons was. Nu

zeggen ze: ‘Kom maar op met ideeën!’. Dat werkt veel soepeler!” “Ik wil iedereen die een idee heeft dan dus ook van harte oproepen: kom maar met je plan! Hoe meer ideeën, hoe beter! Liever dat er teveel ideeën worden ingediend dan dat we geld overhouden”, aldus Fondsvoorzitter Berjo Wortmann.

Succesverhalen

Hypermodern rioolbeheer in Euvelgunne

Winkelcentrum Beijum fleuriger en Vrolijke paraplu’s bungelen in groener, mede dankzij Het Fonds binnenstad

et Fonds Ondernemend Groningen maakt de meest uiteenlopende projecten mogelijk die in het algemeen belang zijn van Groningse ondernemers of van de Groningse economie. Eén voorbeeld van zo’n project, mogelijk gemaakt met steun van het Fonds, betreft de watervoorziening op Euvelgunne. Dit initiatief, een proefproject, kan worden gerealiseerd mede dankzij het Fonds, op voorspraak van Bedrijvenvereniging Zuidoost (ZO) Deze werkt samen met de gemeente Groningen en twee waterschappen aan maatregelen om de afvoer van regenwater van het bedrijventerrein Euvelgunne te verbeteren. De huidige situatie leidt namelijk tot wateroverlast op het bedrijventerrein en in de stad, en tot overbelasting van de rioolwaterzuivering Garmerwolde. In dit project testen ZO en partners een zeer innovatieve aanpak van dit probleem: rioolbeheer in combinatie met stimulering van bedrijven om hun regenwater af te koppelen van de riolering, en juist te profiteren van al dat schone hemelwater.

rojecten die voor financiering van het ‘Fonds’ in aanmerking komen, zijn er in alle soorten en maten. Een voorbeeld van een misschien minder grootschalig, maar toch zeer nuttig project dat met steun van het Fonds tot stand kwam, is te vinden in Beijum. Om het winkelgebied in Beijum een vriendelijker, aantrekkelijker uitstraling te geven had de Ondernemersvereniging Beijum namelijk het plan gemaakt om plantenbakken aan de binnenzijde van het winkelcentrum te plaatsen, evenals hanging baskets aan de buitenzijde. Doel was, en is, om een natuurlijke groene omgeving voor het winkelend publiek te creëren. De bakken worden door een professionele groenvoorziener onderhouden en tweemaal per jaar van nieuw materiaal voorzien. Het Fonds heeft het initiatief, op voordracht van Bedrijvenvereniging Noord-Oost (VBNO), ondersteund met een bijdrage.

Het regenwater op dit deel van Euvelgunne belast de riolering momenteel te veel. Daardoor ontstaat hier en elders in de stad steeds vaker wateroverlast. De initiatiefnemers willen het benutten van regenwater stimuleren.

rolijke paraplu’s bungelend en zwaaiend in de binnenstad. Ze trokken de aandacht van passanten, zorgden soms voor een glimlach en werden vaak gefotografeerd.

Deze manier om een winkelstraat tijdelijk op te vrolijken is mogelijk geworden dankzij een bijdrage van het Fonds Ondernemend Groningen. In dit Fonds is geld beschikbaar, bestemd voor projecten in het algemeen belang van de binnenstad, of van winkelstraten. Alle bedrijvenverenigingen kunnen een beroep doen op bijdragen uit dit Fonds. In het geval van de kleurige paraplu’s betrof het een aanvraag van de Groningen City Club. Ook andere projecten in de binnenstad konden er mee worden bekostigd, zoals ook linten in de Zwanestraat en Oude Kijk in ’t Jatstraat, of permanente verfraaiing, zoals bloembakken in de Ebbingestraat. Maar ook evenementen, waar meer straten of gebieden profijt van hebben, kregen een bijdrage uit het Fonds Ondernemend Groningen, zoals ‘050&Mode’ of Winterwelvaart. Heeft u ook een leuk idee? Kijk dan vooral even op de website van het Fonds Ondernemend Groningen en neem contact op met uw bedrijvenvereniging, die u kan helpen uw droom waar te maken! Foto: Henk Tammens

Afkoppeling maakt grootschalige rioolaanpassingen overbodig. Deze zouden leiden tot veel graafwerk en dus nadelige gevolgen hebben voor de bereikbaarheid van het bedrijventerrein. Afkoppeling voorkomt ook overbelasting van de rioolwaterzuiveringsinstallatie, ongecontroleerde riooloverstorten in de binnenstad en wateroverlast op straat.

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Groningen Bereikbaar Wilko Huyink: ‘We weten niet half hoe goed we het hier doen zijn met z’n allen!’

Massale files rond Groningen blijven uit: maatregelen ‘Groningen Bereikbaar’ en partners sorteren effect

Met angst en beven begon Groningen twee jaar geleden aan de meest ingrijpende werkzaamheden aan de ringwegen ooit: de opknapbeurt van de zuidelijke ringweg. “Dat werk zal leiden tot ellenlange files, overlast in aanliggende wijken, onbereikbaarheid van bedrijven en een zeer slecht imago voor Groningen”, zo luidde bij menigeen de vrees.

eker: er was een organisatie opgetuigd – Groningen Bereikbaar – om onvermijdelijke overlast te verminderen, maar het leek ‘realistisch’ om te verwachten dat Groningen enkele uiterst nare jaren voor de boeg zou hebben. En nu, twee jaar na de start, blijkt Groningen nog bijna even bereikbaar als voorheen, ook al staan er inderdaad duidelijk wat langere files in de ochtenden avondspits. Groningen heeft kennelijk leren leven met de wegwerkzaamheden. Maar vooral: maatregelen die enkele jaren geleden werden bedacht om het autogebruik over de zuidelijke ringweg te ontmoedigen en alternatieven aan te bieden, blijken effect te sorteren. Enkele cijfers:

Wilko Huyink.

• Er is zeven procent minder file tijdens de werkweek (Bron: ANWB Filezwaartemonitor). Aantal instappers in het openbaar vervoer • op P+R terreinen van 782.000 naar 884.000 (toename van 13 %). • Toename fietsers op binnencordon: tien procent. • Circa 1800 werknemers en 950 studenten per dag mijden de spits. • Toename bezetting P+R stations: negen procent. • Er wordt massaal geklikt op een ‘slimme kaart’ met alternatieve routes: 157.000 in 2018. • Het aantal bedrijven dat als partner samenwerkt met Groningen Bereikbaar is gestegen naar 84, bedrijven waar 52.000 mensen werken.

Huyink is zeer tevreden over het feit dat Groningen tot nu toe niet compleet is vastgelopen. Er zijn zelfs mensen die zeggen: “Waren al die acties nu wel nodig? Het is helemaal niet zo druk op die weg als gevreesd.”

“Ja, het lijkt er inderdaad op dat de vrees voor enorme files en het vastlopen van het verkeer niet bewaarheid is geworden. Ik denk dat we daar in Groningen heel trots op kunnen zijn. De belangrijkste verklaring voor dit succes is volgens mij de samenwerking. Iedereen doet mee, iedereen doet z’n best om de stad bereikbaar te houden: ondernemers, overheid en onderwijsinstellingen. Er is een geweldige samenwerking ontstaan, en juist die samenwerking is veelbelovend, want we zijn er nog lang niet. De zuidelijke ringweg is later klaar, en ook andere wegen rond Groningen zullen we moeten verbeteren”, vertelt Wilko Huyink, directeur van Groningen Bereikbaar.

Volgens hem kun je veel acties om autorijden over de zuidelijke ringweg te ontmoedigen vergelijken met antirookcampagne. “Je weet nooit wat het effect precies is, maar er wordt aanzienlijk minder gerookt dan vroeger.”

Vorig jaar werd het Huyink voor het eerst héel duidelijk dat alle maatregelen effect sorteren. “Dat was tijdens de grote afsluiting tijdens het Hemelvaartweekend. De effecten daarvan bleken voor negentig procent volgens verwachting te verlopen. Kennelijk weten we dus wat we moeten doen, althans: de maatregelen hadden het beoogde effect. Uiteraard waren er ook tegenvallers, zoals de vertraging met de Helperzoomtunnel.”

“Natuurlijk waren al die acties wel nodig, en dat is nu juist de reden dat het niet zo druk lijkt op de zuidelijke ringweg. Mensen kiezen massaal andere routes of andere tijden. We moeten hier soms een beetje evenwichtskunstenaar zijn: als er chaos komt, doen we het niet goed. Komt er geen chaos, dan denken ze dat wij niet nodig waren...”, aldus Huyink.

Wilko Huyink was vorig jaar ingenomen met een brief die ondernemers vorig jaar stuurden, die betoogden dat een organisatie als Groningen Bereikbaar in de toekomst ook nodig blijft wanneer de zuidelijke ringweg is aangepakt. Niet alleen om files te mijden, maar voor een veelzijdiger ‘mobiliteitsmanagement’ in Groningen. Feestje Een andere opmerking van de ondernemers waar Huyink zich helemaal in kan vinden is dat we niet moeten uitstralen dat Groningen werkt aan ‘minder hinder’, maar dat Groningen werkt aan grotere gastvrijheid. “We moeten die onvermijdelijke aanpak niet als een probleem beschouwen, maar we moeten er een ‘feestje’ van maken, en het zien als de stimulans om de samenwerking zo vruchtbaar te houden als die tot nu toe is geweest.”

Een mooie samenwerking “En verder zijn we hier allemaal vrij bescheiden. Tja, ’t kon minder!, zeggen we dan. Maar mijn stelling is: we weten niet half hoe goed we hier zijn! We zijn er in geslaagd om een mooie samenwerking te krijgen, en als we met z’n allen zo doorgaan, dan kunnen we het zeker op dit hoge niveau houden!”

“Ik ben er heel blij om dat alle belangrijke partijen in Groningen met elkaar willen samenwerken. Daar hebben we erg ons voor gedaan. Mooi dat we daar als oliemannetje een rol in hebben kunnen spelen”, aldus de directeur. Toekomst Voorlopig heeft Huyink met Groningen Bereikbaar de handen nog vol aan grote projecten. Zo zal dit jaar de Helperzoomtunnel daadwerkelijk de grond in gaan, zal de westelijke ringweg er in de meivakantie tijdelijk uitgaan, komt er een zomerstremming en zal de Paterswoldsewegtunnel eind dit jaar worden opgeleverd. “Ik denk dat er op het gebied van het bevorderen van de bereikbaarheid altíjd wel wat te doen zal zijn in een stad als Groningen. Het állerbelangrijkste dat ons te doen staat is ervoor te zorgen dat die geweldige samenwerking die er is tussen overheid, onderwijs en ondernemers, in stand blijft. Wij zijn als organisatie geboren uit de zuidelijke ringweg, maar inmiddels zijn er steeds meer projecten bij gekomen. Zo houden we ons nu ook bezig met slimme en duurzame mobiliteit, het bevorderen van de gastvrijheid en het verminderen van de CO2 uitstoot. Ik denk dat we de komende tijd samen nog goed vooruit kunnen!”, besluit Wilko Huyink.

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Groningen Bereikbaar Onderhoud westelijke ringweg (N370) en oostelijke ringweg vanaf eind april

n de meivakantie, vanaf 28 april, begint de provincie met de onderhoudswerkzaamheden aan de westelijke ringweg. Rond half juni moeten de werkzaamheden afgerond zijn. De meeste hinder voor het doorgaand verkeer wordt in de eerste paar dagen verwacht: dan is een deel van de westelijke ringweg in beide richtingen gestremd, ter hoogte van het kruispunt Pleiadenbrug. Tijdens de overige werkzaamheden is er in beide richtingen minstens één rijstrook beschikbaar. In mei wordt ook onderhoud gepleegd aan de oostelijke ringweg, tijdens de weekenden van 17 mei en 24 mei. Ook tijdens deze werkzaamheden kan het verkeer gebruik blijven maken van de Ring Oost. Alle informatie over de werkzaamheden, de stremmingen en omleidingsroutes zijn te vinden op www.groningenbereikbaar.nl. Bereikbaarheid bedrijven Om de hinder voor het verkeer zoveel mogelijk te beperken, wordt in de meivakantie en in de weekenden gewerkt. De werkzaamheden hebben ook gevolgen voor de bereikbaarheid van de bedrijven in de directe omgeving. Van 10 tot 13 mei wordt gewerkt tussen bedrijventerrein Peizerweg en de kruising met de Leonard Springerlaan. In dat weekend is de afslag naar onder meer de Meubelboulevard Peizerweg dicht. De omleidingsroute loopt waarschijnlijk via Hoogkerk. Ook voor de bedrijven aan de parallelweg Friesestraatweg hebben de werkzaamheden

gevolgen. Half juni is de afslag naar het tankstation en de Ommelanden een weekend dicht, omdat dan gewerkt wordt op de oostelijke helft van de Ring West. De bedrijven, het tankstation en de Stadskerk zijn dan bereikbaar via de afslag Hoogeweg. Aan de parallelweg wordt ook druk gebouwd, onder meer op de voormalige Woldringlocatie. Met de bouwers zijn contacten geweest om ook voor het bouwverkeer de alternatieve routes te bespreken. Verlichting en stil asfalt Het onderhoud aan de Ring West vindt plaats tussen knooppunt Reitdiep en de Leonard Springerlaan, met uitzondering van het gedeelte ter hoogte van het bedrijventerrein Hoendiep, dat een paar jaar geleden al aangepakt is. Bij dit groot onderhoud wordt de verlichting vervangen en krijgt de weg vanaf Lijnco richting de aansluiting met de ring noord stil asfalt. Het laatste deel van de westelijke ringweg, bij de aansluiting op het Vrijheidsplein, maakt deel uit van de ombouw van de zuidelijke ringweg. Omdat die werkzaamheden zoals bekend vertraging hebben opgelopen, is besloten het groot onderhoud van de westelijke ringweg naar voren te halen, zodat de weg straks klaar is om als omleidingsroute te fungeren bij de aanpak van de Ring Zuid.

Lewenborg en de aansluiting Driebond. Ook deze werkzaamheden vinden plaats in twee weekenden, waarin er niet gewerkt wordt aan de westelijke ringweg. Het doorgaand verkeer kan gebruik blijven maken van de oostelijke ringweg, met enige (snelheids)beperkingen.

Ook twee weekenden in mei onderhoud Ring Oost In mei wordt ook onderhoud gepleegd aan de oostelijke ringweg, tussen de aansluiting

Vragen? Ondernemers die vragen hebben over bereikbaarheid of willen overleggen in verband met bijvoorbeeld omleidingsroutes voor vrachtverkeer, kunnen contact opnemen met de provinciaal projectleider Bart Bouma, via info@provinciegroningen.nl of (050) 316 4667.

Het is lente, Gafilevrij!

Laat de auto staan tijdens de spits en spaar tot € 275,- aan cadeaus A ls de vogels fluiten en de zon schijnt, wil niemand in de auto zitten. Gafilevrij daagt automobilisten uit om vaker de fiets te pakken, met het OV te reizen of thuis te werken. Resultaat? Meer tijd, meer buitenlucht, meer beweging en mínder CO2-uitstoot! En deelnemers aan Gafilevrij sparen meteen voor cadeaus. Gafilevrij is bedoeld voor automobilisten die regelmatig tijdens de avondspits op de zuidelijke ringweg tussen het Europaplein en Julianaplein rijden. Door de avondspits te mijden of op een andere manier te reizen, sparen deelnemers voor credits die inwisselbaar zijn voor cadeaus tot wel € 275! Volgens Gafilevrij-deelnemer Coen is het een goed initiatief. “Tijdswinst is voor mij de belangrijkste reden om mee te doen aan Gafilevrij”, zegt hij. “Ik sta nu niet meer vast in de file bij het Julianaplein.” Coen ruilt de auto nu vaak om voor een e-bike. “Ik ben sneller op mijn bestemming omdat ik de files mijd én het is ook nog eens veel gezonder en prettiger dan in de auto zitten!”

Deelnemer Ita kijkt door Gafilevrij kritischer naar haar eigen reisgedrag. “Als ik kan, werk ik nu thuis. Meer tijd, minder kilometers op de teller en een bewuster rijgedrag.” Deelnemers van Gafilevrij zijn niet alleen gezond en duurzaam bezig. Ze dragen ook bij aan de bereikbaarheid en leefbaarheid van Groningen. Nieuwe deelnemers die zich aanmelden voor 1 mei 2019 met actiecode ‘Gafilevrij250’ ontvangen direct 250 credits cadeau. Hoe werkt het? • Download de gratis app TimesUpp via Google Play of de Appstore. • Voer je thuislocatie en de locatie van je werk in. • Klik op ‘Ik doe mee’ en vul de actiecode ‘Gafilevrij250’ in. • Gafilevrij! en maak vaker gebruik van de fiets, het OV, een P+R, rijd buiten de spits of werk eens een dag thuis. Geniet van het voorjaar en Gafilevrij! Meer informatie? Ga naar www.gafilevrij.nl

Zernikelaan veiliger en overzichtelijker

pdrachtgevers gemeente Groningen, de Hanzehogeschool Groningen en de Rijksuniversiteit Groningen werken samen aan de verbetering van de verkeerssituatie en uitstraling van de Zernikelaan. Zij investeren fors in de verblijfskwaliteit en de verkeersveiligheid waarmee de sfeer en uitstraling van de Zernike Campus een boost krijgen. Oosterhof Holman is de aannemer die deze klus in de komende drie jaar gaat klaren. De nieuwe inrichting van de Zernikelaan loopt van de Ring tot aan Kernfysisch Versneller Instituut (KVI) Cart aan de noordzijde op de Zernike Campus. Bij de uitvoering van de werkzaamheden wordt veel rekening gehouden met het verkeer, de bedrijven en de studenten. Zo wordt het werk grotendeels tijdens de schoolvakanties uitgevoerd. Verbetering entree Zernike Campus Komende zomer start het werk bij de entree van de Zernike Campus. De afritten Zernike Campus van de Ring worden verbreed voor een goede doorstroming van het verkeer. Het gebied onder

de ringweg wordt vernieuwd en overzichtelijker ingericht voor fietsen autoverkeer. De inrit naar de Crematoriumlaan wordt verlegd rondom het gebouw via de inrit Nijenborgh. Voorbereidende werkzaamheden In maart 2019 hebben de eerste voorbereidende werkzaamheden voor de verbreding van de afritten plaatsgevonden. De fundatie van de tweede rijbaan op de afritten van de Ring is aangelegd, zodat deze vast kan inklinken en de nieuwe weg niet verzakt. Tegelijkertijd is de verlichting alvast verplaatst. Planning De werkzaamheden voor de herinrichting van de entree van Zernike Campus en de aansluiting op de Ring starten in de zomervakantie van 2019 en duren 8 weken. Kijk voor meer informatie over de werkzaamheden en de planning op www.gemeente. groningen.nl/zernikelaan.

wordt het nieuwe groene hart van de campus. De busbaan en de weg vormen een aantrekkelijke verbinding door de Zernike Campus met bestaande en nieuwe bomen in combinatie met een fietsen voetpad. Met deze ingrepen wordt de Zernike

Plan herinrichting Zernikelaan De Zernike promenade wordt een brede parkstrook langs de vijver. Het gebied bij de Duisenbergvijver

Campus in het noorden waar voornamelijk de bedrijven gevestigd zijn en het onderwijsdeel in het zuiden van Zernike een samenhangend geheel. Waar het goed werken en studeren is. Eind 2021 moet de totale uitvoering gereed zijn.

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

ARZ - BEREIKBAAR Verkeer eind dit jaar door onderdoorgang Paterswoldseweg

m elk uur een extra sneltrein van Groningen naar Leeuwarden en vice versa te laten rijden, wordt er onder andere bij de Paterswoldseweg in Groningen, waar een onderdoorgang wordt aangelegd, hard gewerkt. Paterswoldseweg De spoorwegovergang in de Paterswoldseweg is zonder twijfel één van de bekendste van de stad. Maar niet voor lang meer: ter plaatse wordt al maanden hard gewerkt aan een tunnel die het verkeer onder het spoor door leidt.

Foto: Rijkswaterstaat / ARZ

Tunnelmoot Helperzoomtunnel begin augustus op z’n plek

ls alles goed gaat, ligt de betonnen tunnelmoot van de Helperzoomtunnel op 8 augustus netjes op z’n plek onder het spoor. Op 31 juli beginnen de werkzaamheden, die vorig jaar met Hemelvaart abrupt moesten worden stilgezet. Combinatie Herepoort heeft aanvullend grondonderzoek laten uitvoeren en op basis daarvan de aanpak van het inschuiven aangepast. Omgevingsmanager Bert Kramer van Combinatie Herepoort: “We hebben in de afgelopen periode aanvullend grondonderzoek uitgevoerd. Op basis hiervan is het plan voor het plaatsen van de tunnel aangepast. Zo maken we de twee schuifbanen waarop de tunnel op zijn plek geschoven kan worden, breder. Deze waren in 2018 tweeëneenhalve meter breed. Uit het aanvullende grondonderzoek concludeerden we dat we deze schuifbanen minimaal vijf meter breed moeten maken. Hierdoor wordt het gewicht van de tunnel gespreid over een groter oppervlak, wat meer stabiliteit geeft bij het inschuiven." Tijdens de werkzaamheden ligt het treinverkeer stil. Vervanging van Esperanto-overgang De Helperzoomtunnel tussen de Helperzoom en de Duinkerkenstraat gaat de bestaande spoorwegovergang bij de Es-

perantostraat vervangen. Hier komt een extra, vierde, spoor en er gaan meer treinen rijden. Vanwege veiligheidseisen moet deze overgang daarom over enige tijd dicht. De Helperzoomtunnel, overigens niet toegankelijk voor vrachtverkeer, vormt de verbinding voor auto’s, fietsers, bussen en hulpdiensten tussen Helpman/Coendersborg en de wijken aan de oostzijde van het spoor (Europapark, De Linie en De Oosterpoortbuurt).

Als alles volgens plan verloopt, kunnen zowel auto’s als fietsers en voetgangers eind dit jaar door de nieuwe tunnel. Zo ver is het echter nog niet: nog tot en met de zomer wordt gewerkt aan het uitgraven van de onderdoorgang en het plaatsen van de vloer en wanden van de tunnel en in oktober wordt de tijdelijke busbrug verwijderd. De bussen maken dan gebruik van de nieuwe busbaan langs het spoor. Zolang de tunnel nog niet klaar is, moeten auto’s omrijden via de Peizerweg of de Parkweg.

Enquête woon-werkverkeer Groningen

Hoe reizen mensen voor hun werk (het liefst) naar de stad? Wat is hun beleving van de bereikbaarheid? Op deze en andere vragen over woon-werkverkeer zoekt Groningen Bereikbaar samen met bedrijven en instellingen in de stad een antwoord. Iedereen die in de stad werkt en elders woont kan daarvoor een enquête invullen. Bovendien maken ze daarmee kans op prachtige prijzen, waaronder een ballonvaart.

Tijdelijk viaduct Brailleweg volledig in gebruik Vanaf 8 april moet al het verkeer ter hoogte van de Brailleweg over de tijdelijke bypass rijden. Deze bypass aan de oostkant van de A28 is begin maart al in gebruik genomen voor verkeer vanuit het zuiden richting Julianaplein. Binnenkort gaat ook het verkeer naar het zuiden over de tijdelijke omlegging.

Het mobiliteitsonderzoek is een initiatief van Groningen Bereikbaar en wordt ondersteund door een groot aantal grote en kleine bedrijven en instellingen in Groningen. Zij verspreiden de vragenlijst onder hun werknemers. Het mobiliteitsonderzoek is belangrijk voor het bedrijfsleven. Er is een gezamenlijk belang om Groningen bereikbaar te houden, maar ook de locaties van individu-

Dankzij deze bypass kan Combinatie Herepoort aan de slag om het viaduct in de A28 over de Brailleweg te slopen en te vervangen door een nieuw viaduct. De verwachting is dat de sloop op 20 april begint en rond 6 mei klaar is.

Foto: CC0/Publiek Domein

Tot de zomer wordt er gewerkt aan de riolering, en worden er in totaal 23 nieuwe bomen geplaatst, van 16 meter hoog. Na de zomer wordt dan begonnen met de herinrichting en het bestraten van het gebied. Het busstation heeft voor de reiziger als voordeel dat de bushaltes straks bij elkaar zitten, en

de reizigers dus sneller kunnen overstappen van bus op bus. En omdat de perrons hoger liggen, is het straks ook gemakkelijker in- en uitstappen.

ele bedrijven en organisaties moeten goed bereikbaar blijven. Daarnaast geeft het onderzoek inzicht in kansen voor mobiliteitsbeleid. Hierbij valt te denken aan kostenbesparing, fietsstimulering en CO2-reductie. Dat laatste is ook zeker van belang met het oog op aanstaande wetgeving. Enquête invullen De resultaten van de enquête verwerkt Groningen Bereikbaar in een stadsbrede en gebiedsgerichte factsheet. Voor de grote organisaties wordt bij voldoende respons (meer dan 25%) een bedrijfsspecifieke factsheet gemaakt. De enquête kan tot 1 mei ingevuld worden via de website www.groningenbereikbaar.nl/reisgedrag.

Voorbereidingen nieuw stationsgebied steeds beter zichtbaar

Bouw groot busstation bij UMCG Noord gestart p de hoek van de Bloemsingel en Vrydemalaan komt een nieuw busknooppunt: UMCG Noord. De werkzaamheden zijn onlangs gestart. Over een jaar moet het knooppunt klaar zijn. Dan rijden er dagelijks zo’n 750 bussen langs, en zullen elke dag naar schatting 10.000 reizigers in- en uitstappen.

Foto: Joop Nijhof

r wordt in Groningen hard gewerkt om de stad ook voor de toekomst goed bereikbaar te houden; niet alleen voor automobilisten, maar ook voor treinreizigers. Op en rond het stationsgebied zal de komende jaren het nodige veranderen en de eerste tekenen van de vernieuwing tekenen zich inmiddels af. Zo is het grote voormalige postkantoor aan de zuidkant van het station inmiddels bijna volledig tegen de vlakte.

Ook fietsers gaan er in de nieuwe situatie op vooruit: het wordt voor hen een stuk veiliger omdat er aan weerszijden van de hoofdrijbaan een gescheiden fietspad komt. Op het busknooppunt stoppen straks de Q-link lijnen 1 tot en met 6, en lijn 163 en 171. De verkeerssituatie bij de Antonius Deusinglaan, Bloemsingel en Oostersingel is vanwege de werkzaamheden veranderd. Zo zijn de stoplichten weggehaald, rijden de bussen een andere route, staan bushaltes op een andere plek en is er eenrichtingsverkeer.

Nog even en vrijwel niks zal nog herinneren aan het voormalige PostNL-gebouw bij het Groninger Hoofdstation. De sloop is al enige tijd gaande en volgens Paul van den Bosch, als communicatieadviseur betrokken bij het

project Groningen Spoorzone, verloopt die uiterst voorspoedig: “We verwachten het terrein in mei van dit jaar helemaal leeg te kunnen opleveren.” De vrijgekomen grond zal gebruikt worden voor de inrichting van het nieuwe stationsgebied. Maar zover is het nog niet, geeft Van den Bosch aan. “Eerst moeten de werkzaamheden aan het spoor worden afgerond, zoals de verhuizing van het naastgelegen opstelterrein naar ‘De Vork’ bij Haren. Ook zal er eerst het een en ander met de verbouwing van het station zelf moeten gebeuren. Ik verwacht dan ook dat er pas volgend jaar weer op het terrein gewerkt zal gaan worden. Wat er in de toekomst allemaal gaat gebeuren, wordt toegelicht tijdens

een inloopbijeenkomst voor omwonenden op 14 mei in De Puddingfabriek aan de Viaductstraat. “Daar zullen we meer plannen voor het gebied presenteren”, aldus Van den Bosch. Zo noemt hij bijvoorbeeld de aanleg van een afslag of ‘insnijding’ van het Emmaviaduct naar het nieuw in te richten busstation aan de achterkant van de Parkweg. “Die aansluiting is nodig om de bussen snel en veilig af en aan te laten rijden. De bestaande infrastructuur is daarvoor niet toereikend: we willen die bussen niet over de Parkweg laten rijden. Momenteel zit dat project nog in de planfase, maar dat de afslag er moet komen staat wel vast.”

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Meerwaarde lidmaatschap VBNO bestaat 40 jaar

Frits van der Heide: ‘Vereniging Bedrijven Noord-Oost heeft na veertig jaar móoie toekomst voor zich!’ “Dat bedrijven in en rond Oosterhoogebrug en Ulgersmaborg precies veertig jaar geleden, in 1979, besloten zich te verenigen, heeft erg veel opgeleverd. Niet alleen voor die bedrijven, maar voor het hele noord-oostelijke gedeelte van de stad. Want het was mede aan die ondernemersvereniging te danken dat er een aansluiting kwam van het gebied op de oostelijke ringweg. Anders hadden we het nog met het klapbruggetje in Oosterhoogebrug moeten doen. En zo hebben we, vaak samen met de gemeente en andere ondernemersverenigingen, ook veel andere zaken kunnen bereiken in Groningen. Ook nu, in deze tijd, staan we voor grote uitdagingen en ik zou alle bedrijven dan ook willen oproepen om zich ook aan te sluiten.”

at betoogt Frits van der Heide. Hij is vrijwel vanaf het begin lid van de Vereniging Bedrijven Noord-Oost (VBNO), die op 31 mei 1979 werd opgericht. De VBNO bestaat eind mei dus veertig jaar en dat is reden genoeg voor de vereniging om een klein feestje te houden. Zo gaat er in juni een groep van veertig leden naar Ameland, om het heuglijke feit te vieren. De VBNO is de bedrijvenvereniging voor de bedrijven gelegen in de Noord-Oostelijke taartpunt van de stad Groningen, begrensd door de Oostersingel/ Bloemsingel en het Damsterdiep/Eemskanaal. De vereniging heeft zich ontwikkeld tot gezaghebbend spreekbuis voor de leden, maar is tevens een trefpunt/platform voor ondernemers uit dit gebied. Frits van der Heide is er trots op, maar het zit in de aard van het beestje dat hij het liefst vooruit kijkt. Maar de Groninger Ondernemers Courant vroeg hem toch even naar de geschiedenis. “De oprichting in 1979 betrof die van een voorganger van de VBNO: de Vereniging Bedrijven Oosterhoogebrug. De eerste voorzitter was Luit Dekker. In het jaar 2000 kwamen er andere verenigingen bij: De Hoogte, Ulgersmaweg en De Vogels. Aanleiding voor de krachtenbundeling waren de plannen voor de aanleg van de oostelijke ringweg”, aldus Frits. De nieuwe groep verenigingen pleitte voor aansluiting van het gebied op de oostelijke ringweg. Maar de provincie voelde daar aanvankelijk niets voor. Totdat een vrachtwagen van Menno van der Wal kwam vast te zitten op de klapbrug bij Oosterhoogebrug. Dat betekende ook dat hulpdiensten er daardoor niet meer overheen konden. Toen werd het snel voor iedereen duidelijk dat het een terecht verzoek was van de bedrijvenverenigingen voor een oprit naar de oostelijke en zuidoostelijke ringweg. En zo geschiedde!”, aldus Van der Heide.

Vanaf dat moment kreeg de vereniging de wind in de zeilen. De naam werd ‘Vereniging Bedrijven Noord-Oost’, met Luit Dekker als eerste voorzitter. Hij werd opgevolgd door Alle Stoit, die voorzitter en secretaris tegelijk was. Vervolgens werd Frits van der Heide voorzitter. “Ik had bestuurlijke ervaring als voorzitter van de Landelijke Vereniging van Albert Heijn Franchisenemers. Toen ik daar was gestopt vroeg Alle mij om hem op te volgen: ze wilden professionaliseren.” Frits had bij de Albert Heijn-vereniging voor franchisenemers geleerd dat een professioneel secretariaat zeer handig is, en daarop werd Bert Oost aangetrokken als uitvoerend secretaris. “In mijn periode van acht jaar als voorzitter is de samenwerking met de andere bedrijvenverenigingen in de stad gestart: Zuidoost, WEST en VBNO. We noemden onszelf het ‘Overleg Bedrijvenparken Groningen’. Daar kwam later de Groningen City Club bij.” De Groningen City Club ergerde zich aan het freeridersgedrag van sommige ondernemers, die wel de vruchten wilden plukken, maar nooit wilden bijdragen aan zaken in het algemeen belang. Dat zou uiteindelijk leiden tot de instelling van het Fonds Ondernemend Groningen. Volgens Frits van der Heide, die werd opgevolgd door Guus Vries, is de samenwerking met de gemeente sterk toegenomen, de laatste jaren. “Dat is een vruchtbare ontwikkeling”, vindt Van der Heide. “Vroeger was het echt: ‘wij’ en ‘zij’. Maar dat is doorbroken. We praten nu over gezamenlijke belangen. We praten nu ook niet meer over ‘macht’ maar over ‘kracht’.” “Er is zeer veel verbeterd in veertig jaar. Maar een stad, en ook bedrijventerreinen, zijn nooit af. Daarom blijft het van vitaal belang om ook de komende jaren te werken aan een energieke en daadkrachtige ondernemersvereniging. De VBNO heeft de toe-

komst!”, aldus Frits van der Heide, die overigens in juni 2015 werd benoemd tot Ereburger van de stad Groningen.

Frits van der Heide. Foto: Jan Buwalda

Word ook lid van de vereniging voor uw bedrijventerrein. Wat zijn de voordelen?

roningen telt vier florerende bedrijvenverenigingen, die steeds meer leden tellen. Dat zijn de Vereniging Bedrijven Noord-Oost (VBNO), WEST, Zuidoost en de Groningen City Club. Deze verenigingen bieden de leden een belangrijk netwerk, af en toe gezelligheid, maar vooral: informatie waar zij hun voordeel mee kunnen doen. Fokko Kip is eigenaar van Albert Heijn en Gall&Gall Hoogkerk en bestuurslid van de bedrijvenvereniging WEST. Hij vertelt: “Bedrijvenvereniging West heeft goede contacten met gemeenten en provincies, en is op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in het werkgebied. Er zijn altijd interessante bijeenkomsten om te netwerken, bedrijfsbezoeken, en beursbezoeken. Ook zijn er met lokale partners zakelijke afspraken gemaakt waar je als bedrijf gebruikt van kunt maken. Voor mij heeft mijn lidmaatschap van Bedrijven West al een aantal zakelijke voordelen opgeleverd.” Hans Buissink kent de Groningse binnenstad op zijn duimpje, want hij is bij de Groningen City Club verantwoordelijk voor Ledenwerving & Relaties. Hij komt dus veel bij de leden van de GCC. Buissink: “De Groningen City Club is van

en voor ondernemers in de Groninger binnenstad. Samen met onze leden werken wij dagelijks aan het nóg aantrekkelijker maken van de City. Gaat het de City goed, dan gaat het ook de ondernemer goed!” Georgette Matthijssen is actief als ledenwerver voor de bedrijvenvereniging Zuidoost (ZO). Zij zegt: “Waarom aansluiten bij een bedrijvenvereniging? Ik draai dat liever om: waarom niet? Als ondernemer willen we graag waar voor ons geld, en omdat de kosten van het lidmaatschap laag zijn is dat ook niet snel een spelbreker. Mij wordt vaak de vraag gesteld: “Wat heb ik eraan?”. Dat is maar net wat je zoekt. Ik ben van mening dat er voor iedere ondernemer wat wils is. Van aantrekkelijke bijeenkomsten, inkoopvoordeel, belangenbehartiging bij zaken met de overheid tot informatievoorziening en betrokkenheid bij alles wat zich op het terrein afspeelt. Ieder voor zich kan, maar gezamenlijk ben je altijd sterker. Juist daarom vandaag nog lid worden!”

zijn eigen belangen, maar de ervaring heeft geleerd dat die belangen vaak uitstekend met elkaar te verbinden zijn. Dan ontstaat er een soort gezamenlijk belang. En zo kun je erg veel bereiken.

Dus in welk deel van de stad u ook gevestigd bent: lidmaatschap van een bedrijvenvereniging levert ontzettend veel op, voor u zelf, maar ook voor de ontwikkeling van de stad!”

‘Bedrijvenverenigingen kunnen in toekomst nóg meer voor Groningen gaan betekenen’

edrijvenverenigingen in Groningen hebben de afgelopen jaren onderling uitstekend kunnen samenwerken, en ook het samenwerken met de gemeente is zeer vruchtbaar gebleken. Blijft er - nu alles optimaal geregeld lijkt - dan niets meet te wensen over? Zeker wel! Althans, Frits van der Heide, oud-voorzitter van de VBNO en een van de langst zittende leden van een bedrijvenvereniging, denkt dat er nog meer meerwaarde te halen is. “Ik denk dat wij als verenigingen nóg meer zouden kunnen samenwerken met de gemeente. Er blijven namelijk taken liggen. Want kijk eens naar de schoonmaak en het onderhoud van bedrijventerreinen: die is op hoofdpunten goed. De gemeente zorgt ervoor dat alles aan de wettelijke normen voldoet. Maar dat kan toch allemaal nog beter. En daar zouden de bedrijvenverenigingen extra in beeld kunnen komen.”

Frits van der Heide is al veertig jaar lid van de VBNO en weet als geen ander de meerwaarde te beschrijven. “Je kunt ook enorm veel van elkaar leren. En gezamenlijk, meer nog dan tot nu toe, dingen aanpakken. Samen met elkaar, maar ook samen met de gemeente. Iedereen heeft weliswaar

“We moeten er natuurlijk voor waken dat wij als ondernemers taken van de overheid gaan uitvoeren, dat moet natuurlijk niet. Maar we kunnen wel wat extra’s doen, en daarbij zelf ook zeer zichtbaar worden. Zo zouden op veegwagens ook de logo’s van de bedrijvenverenigingen kunnen komen. Die kunnen dan ook wat extra vegen. Hoe je dat precies gaat aanpakken: daarover kun je overleg met elkaar hebben. Maar wij zullen als bedrijvenverenigingen nog zichtbaarder moeten worden, en dat zou dan kunnen door wat extra activiteiten op ons te nemen om alles op een nóg hoger plan te tillen”, aldus Frits van der Heide. 15

Groninger Ondernemers Courant

April 2019

Eisse-Reint Dallinga maakt het liefst bezoekers blij in Indoor Sports Centre Groningen aan de Ulgersmaweg

In slechts enkele jaren tijd heeft zich op het bedrijventerrein aan de Ulgersmaweg een sportcentrum van formaat ontwikkeld. Medeeigenaar en initiatiefnemer EisseReint Dallinga bouwt er stap voor stap aan de uitbouw van wat in 2015 begon als het Indoor Soccer Centre Groningen. Sinds dat jaar komen mensen van alle leeftijden er om het snelle ‘speedsoccer’ te beoefenen, een sport vergelijkbaar met zaalvoetbal, maar waar de bal nooit ‘uit’ kan gaan, en met een grotere goal. Steeds meer Groningers beoefenen deze dynamische en intensieve variant van het voetbal. Foto: Jan Buwalda

nmiddels zijn er twee nieuwe indoor sporten bij gekomen: ‘padel’, een combinatie van tennis en squash, die met name in Spanje al razend populair is en in Nederland tot de snelst groeiende racketsporten behoort. De andere nieuwkomer is ‘padbol’, een voetbal-variant op ‘padel’, afkomstig uit Argentinië. Geloof in nieuw concept “Toen we hier in 2015 begonnen wist ik niet hoe het zou gaan, maar ik gelóofde in het concept. Die formule houdt in dat je hier binnen intensief kunt sporten, en na afloop in een ouderwetsgezellig sportcafé wat kunt drinken of eten. Het heeft even geduurd voordat we bekend werden, maar inmiddels groeit het mooi door”, zo vertelt Dallinga. Voordat hij in 2015 startte had hij een klussenbedrijf en was hij werkzaam geweest bij een verzekeringsbedrijf. “Toen ik een keer met mijn zoon, die bij FC Emmen voetbalde, in Duitsland was, kwam ik in een sporthal in Dörpen waar ze boarding-voetbal speelden. Dat vond ik zo indrukwekkend dat ik bedacht dat dat ook iets voor Groningen zou zijn. Samen met een compagnon

zijn we het idee gaan uitwerken. Uiteindelijk vonden wij aan de Ulgersmaweg, in een van de hallen van Houthandel Vries, dé ideale locatie”, vertelt hij.

sportvoorziening heeft. Maar Van Dijk komt nog graag in Groningen, en dan bespreken ze samen hun dromen en ambities met betrekking tot de doorontwikkeling van het Indoor Sports Centre.

tent hier vol. Mensen gaan intensief sporten, maar nemen na afloop alle tijd om gezellig aan de bar bij te kletsen. Als zij het nu naar hun zin hebben, geniet ik zelf hier ook van de sfeer.”

Vrijetijdsbesteding Het mooie van de hallen aan de Ulgersmaweg is niet alleen dat ze ruim zijn, maar ook tamelijk dicht tegen de stad aan liggen. En er is meestal meer dan genoeg parkeergelegenheid. Bovendien ontwikkelt de Ulgersmaweg zich tot een soort van vrijetijdsboulevard. Je kunt er ook klimmen, paintballen en beachvolleyballen.

“Het groeit mooi door, de belangstelling. Scholen, sportverenigingen, studenten of vriendenclubs weten ons te vinden. En verder is het zo dat wij hier wel behoorlijk innovatieve sporten mogelijk maken. Ook daar moeten mensen aan wennen. Maar negen van de tien bezoekers gaat blij en tevreden naar huis. En zo bouwen we het langzaam uit.”

Een andere drijfveer voor hem is het ontwikkelen en aanbieden van innovatieve sporten. “Groningen kennis leren maken met voorheen totaal onbekende sporten en daar vervolgens een vaste klantenkring bij opbouwen: hoe mooi is dat?!”

Alles kwam samen “Zelf ben ik ook een gepassioneerd sporter, met name tennis en squash, en ik doe ook aan golf. Door het Indoor Soccer Centre te starten kwam alles samen: het ondernemende, mijn liefde voor sport, maar ook het feit dat ik nogal handig ben dankzij mijn klussenbedrijf, zodat ik heel veel zaken zelf heb kunnen realiseren.”

Enthousiast en gedreven Wie met Dallinga aan tafel een kop thee drinkt en over sport begint, merkt snel hoe enthousiast en gedreven hij is. “Ik heb mij wel eens afgevraagd waarom ik dit allemaal doe, en waarom ik hier zoveel tijd in steek. Mijn ambitie is het niet om rijk te worden. Mijn doel is: mensen blij maken! Dat motiveert mij! Dat was bij mijn klussenbedrijf ook al zo: prachtig vond ik het als ik samen met mensen een plan kon bedenken, dat uitvoeren en uiteindelijk de lach op hun gezicht zag. En zo is het met de sport ook. Gisteravond nog zat de hele

Inmiddels heeft Dallinga een nieuwe zakenpartner, oud-FC Groningen speler Gregoor van Dijk. Deze woont in Portugal waar hij ook een grote indoor

De ondernemer zat ook te mijmeren over een slogan die zijn activiteiten kort en bondig samen vat. ‘Indoor Sport Centre: Sportief, Innovatief!’, is die slagzin geworden. Ondertussen denkt hij ook al weer na over nieuwe initiatieven. Het verder uitrollen in Nederland van de nieuwe sporten padel en pad-bol, en misschien nog eens uitbreiden in Utrecht. En op de huidige locatie werkt hij aan de inrichting van een groot, bruin café, met daarin negen dart-banen. Dit laatste is dan misschien wat minder innovatief. “Maar wel: héél gezellig!”, aldus Dallinga.

COLOFON

AGENDA

Groninger Ondernemers Courant Hoofdredacteur: Hans de Preter

12 t/m 14 april - Odyssey Hackathon De voormalige Suikerfabriek is het toneel van deze grootste blockchain en AI Hackaton ter wereld. Het streven is om op deze editie van 2019 maar liefst 1500 deelnemers bijeen te brengen die zich buigen over innovatieve toepassingen en oplossingen voor 20 maatschappelijke vraagstukken, wat zal leiden tot zo’n 100 prototypes. Alle informatie is te vinden op www.odyssey.org 15 april - TechTalks050: Brain inspired computing Het Centrum voor Informatie Technologie (CIT) van de Rijksuniversiteit Groningen start een nieuwe lezingenreeks: TechTalks050 (opvolger van de Social Media Club 050). Elke

zes weken vindt er een bijeenkomst plaats in DOT, met als aftrap de eerste meeting op maandag 15 april 2019 met als thema: 'Brain Inspired Computing'. De volgende generatie computers zal niet gebaseerd zijn op silicium chips maar op nieuwe materialen, geïnspireerd door de organisatie van het menselijk brein. Professor Niels Taatgen doet onderzoek naar dit fenomeen bij het nieuwe centrum CogniGron van de Rijksuniversiteit Groningen. Samen met een ondernemer neemt hij je mee langs de technologische ontwikkelingen op het terrein van computerbreinen of breincomputers. TechTalks begint om 19.00 uur, aanmelden via de website van de RUG. 24 april – Algemene Ledenvergadering WEST

13 juni – Algemene Ledenvergadering VBNO 14 juni – Be Smart Be International Explore the World: onder die titel organiseren het IWCN, Regio Groningen Assen en diverse (ondernemers)organisaties in de Health Hub in Roden dit event voor bedrijven in Noord-Nederland. Be Smart Be International staat helemaal in het teken van de export, met de focus op de ons omringende landen. Hoe stel je een exportplan op, waar vind je exportpartners, hier in de regio of ter plaatse, wie kan jouw bedrijf verder helpen op de weg naar internationaal zakendoen: deze en andere thema’s komen aan bod. Zie voor alle informatie www.besmartbeinternational.nl

Redactie: Matthijs van Houten, Annette Jonkhoff, Marieke Bos en Jelte Stol Vormgeving: Joop Nijhof (joopnijhof.nl) Fotografie: Jan Buwalda, Jeroen van Kooten en Persbureau Tammeling Uitgever: Het Fonds Ondernemend Groningen Drukwerk: Drukkerij Scholma Bedum Oplage: 9.000 Correspondentieadres: info@groc.nl Lees meer op: www.groc.nl