Groninger Ondernemers Courant (oktober 2019)

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Groninger Ondernemers Courant

Pagina 7 Snackbar van de Toekomst: ‘Het gaat niet alleen om omzet maar ook om waarden!’

Al het nieuws ten dienste van de handel en economie van Groningen

Nieuws Mobiliteit van morgen op ­Campus Groningen Hoe autonoom vervoer werkt? Dat kunnen ze bij Hive.mobility op Campus Groningen wel even laten zien. Er is in de provincie zelfs al een zelfrijdende shuttle voor bezoekers van het ziekenhuis in Scheemda.

De shuttle is het lichtend voorbeeld van een van de vijf punten van de agenda van innovatiecentrum hive.mobility, legt Daniël Koelikamp namens de provincie uit. “Dit speerpunt gaat over autonoom vervoer op de weg, op het water, op het spoor en in de lucht. De pendelbus is het meest actuele voorbeeld van hive.mobility op de weg.”

Lees meer over Hive.mobility op pagina 5.

Jaargang 6, editie 3

Dirk Nijdam: “Hele stad profiteert van aanzuigende werking Forum Groningen”

N

og even en de stad heeft er in de vorm van het Forum Gro­ ningen een trekpleister van jewelste bij. Met de verwachte 1,3 miljoen bezoekers per jaar is het Forum niet alleen een impuls voor het oostelijk deel van het stads­ centrum, maar uiteindelijk voor de hele stad, zegt Dirk Nijdam, directeur van het Forum Gronin­ gen. “Meer bezoekers betekent meer uitgaven. Maar minstens zo belangrijk is de aantrekkings­ kracht: lokaal, regionaal maar ook landelijk.”

Steeds meer bedrijven in ­Groningen kiezen voor sociaal en duurzaam ondernemen Het is al een hele knappe prestatie wanneer ondernemers er in slagen bedrijven op te richten, zorgen voor werkgelegenheid en winst maken waarmee later weer geïnvesteerd kan worden. Maar voor steeds meer ondernemers of ceo’s in Groningen is het maken van winst met hun bedrijf - hoe belangrijk dat ook is - niet meer genoeg.

Zij vinden dat hun zaak ook op sociaal gebied, of op het gebied van duurzaamheid, een prestatie mag leveren of doelstellingen mag halen. “Maatschappelijk verantwoord ondernemen”, zo wordt deze nieuwe manier van ondernemen wel genoeg. Of ook wel ‘Ondernemen met Impact’. Aangezien deze manier van bedrijfsvoering ook voor de Groningse samenleving enorme positieve gevolgen kan hebben, heeft de gemeente Groningen besloten deze gedreven ondernemers waar mogelijk met raad en daad terzijde te staan.

Je leest alles over sociaal en duurzaam ondernemen op de pagina’s 6 en 7

Voor Nijdam en consorten is het aftellen nu echt begonnen. Nog dik een maand en dan is de Grande Opening van het spectaculaire gebouw: op 29 november gaan de deuren open en staat de stad één grote, 24 uurs-opening te wachten. De buitenkant is klaar, maar achter de gevels wordt nog kei- en keihard gewerkt om de laatste puntjes op de i te zetten.

“Er zit veel spanning op de planning.

Zeker de laatste paar weken moet nog een hele hoop gebeuren. Op 4 november sluit de bibliotheek aan de Oude Boteringestraat, en daarna kan pas de verhuizing van alleen al 95.000 boeken beginnen.”

De opening van het Forum Groningen, in de Groningse volksmond nu al ‘forum’ genoemd, wordt het hoogtepunt van een ingrijpend stedenbouwkundig binnenstadsproject waarbij de hele oostzijde van de Grote Markt wordt vernieuwd. Niet alleen het Forum, met daarin onder andere de bibliotheek, de VVV-winkel, museum Storyworld en vijf filmzalen, opent hier straks de deuren: later dit jaar volgt Merckt en medio volgend jaar is het WestCord Market Hotel, met 123 kamers, klaar.

Groene Stad: dit is wat ­gemeente wil doen om ­Groningen komende jaren te vergroenen Een miljoen euro voor meer groen. Bomen op de Grote Markt, groene daken, groene winkelstraten en meer groene gebouwen.

Groningen wil nu echt vergroenen. Dat vergroening van de stad een actueel thema is bleek deze zomer ook nog weer toen de stad zuchtte onder een ongekende hittegolf met een temperatuur van bijna veertig graden.

“Hoe houden we het hier ’s zomers koel, en welke maatregelen heeft Groningen in petto om dat te bevorderen?”, vroeg menigeen zich toen af. Wat zijn de plannen van B&W? Lees het op pagina 10.

Volg het Groningse ondernemersnieuws ook online U kunt de Groninger Ondernemers Courant ook digitaal volgen.

Dat kan via de website: www.groc.nl.

U kunt zich er inschrijven voor onze mailnieuwsbrief.

Van de Ondernemers Courant is ook een pagina op Facebook, zodat u ons nieuws ook in uw tijdlijn kunt volgen: www.facebook.com/groc.nl.

Inmiddels hebben al meer dan zesduizend ondernemers zich aangemeld!

Lees verder op pagina 3.

Dirk Nijdam. Foto: Jan Buwalda

Burgemeester Koen Schuiling:

‘Groningen heeft met innovatiekracht een schat aan kennis voorhanden, en het ligt voor het oprapen’

D

e vernieuwende kracht onder de Groningse ondernemers is groot. Dat vindt Koen Schui­ ling, die sinds eind september de nieuwe burgemeester van de gemeen­ te Groningen is. “Die innovatiekracht moeten we verder ontwikkelen. Er is een schat aan kennis voorhanden, en het ligt voor het oprapen”, aldus Schuiling.

Koen Schuiling (60) gaat in een kennismakingsinterview met de Groninger Ondernemers Courant in op een flink aantal thema’s. En daarin blijkt dat hij zich verheugt op een hernieuwde kennismaking met de ondernemers. Want de burgervader was van 1998 tot 2006

wethouder van onder andere economische zaken, en daarna was hij hier nog jaren werkzaam in het bedrijfsleven.

Echter: sindsdien is er veel veranderd.

Volgens Schuiling is het vooral belangrijk om goed met de ondernemers in gesprek te blijven. “Zodat er een sfeer is dat je snel kunt handelen als dat nodig is. Je moet van elkaar weten wat nodig is om het ondernemen in Groningen te verbeteren”, zegt hij. De nieuwe burgemeester wil graag de bestaande verbindingen tussen de overheid en ondernemend Groningen op z’n minst in stand houden, danwel versterken. En dat geldt ook voor de verbinding van Stad en Ommeland met Den Haag, Brussel,

Bremen en Hamburg. Schuiling: “We zitten hier niet op een eiland.”

Maar waar de burgemeester zich dus het meeste op verheugt, is het verder ontwikkelen van de innovatiekracht in Groningen. Het volledige interview met Koen Schuiling is te lezen op de volgende bladzijde. Hoe denkt de burgemeester over Groningen Airport Eelde? Wat zou volgens hem een mooie bestemming zijn voor het gebied aan de zuidzijde van het Hoofdstation?

En vindt hij het niet lastig om als liberaal burgemeester te zijn in een college waarin linkse partijen sterk vertegenwoordigd zijn?

Foto: Jan Buwalda

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Economisch nieuws De Promotiedagen: daar waar ondernemend Groningen elkaar ontmoet geen alledaagse persoonlijkheid en geen alledaagse ondernemer. Van componist van reclamemuziek tot een carrière als wijnboer. Ilja Gort verkoopt z’n La Tulipe en Slurp-wijnen alsof het niets is. Hij schreef boeken en is regelmatig te zien op tv. De vier thema’s van de Promotiedagen zijn Ilja op het lijf zijn geschreven. Maar natuurlijk praat hij ook graag over zijn grote passie, de smeerolie van de economie: wijn!

O

p 5 en 6 november is het weer zo ver. Zo’n 25.000 bezoe­ kers trekken dan weer naar de Promotiedagen in Martini­ Plaza. Dit jaar staat de Groningse zakenbeurs in het teken van ‘groei door marketing, duurzaamheid, innovatie en export’.

Wijngoeroe Ilja Gort opent de beurs en visionair Daan Roose­ gaarde is hoofdspreker op de tweede dag van de beurs. Maar dat is nog lang niet alles. We hebben een paar hoogtepunten op een rij gezet Lezing Ilja Gort (aanmelden via de website) Om met de opening te beginnen. Die wordt dus gedaan door Ilja Gort: wijnboer in Frankrijk, televisiepresentator en schrijver. Hij is

Lezing Daan Roosegaarde (woensdag 6 november om 10:45, aan­ melden via de website) Op de tweede dag van de beurs is er een lezing van Daan Roosegaarde. The New York Times noemde hem ‘the new hippie with a business plan’. Hij werd door Forbes and Good 100 geselecteerd als creatieve veranderaar en is een jonge wereldwijde leider van het World Economic Forum. Zijn tentoonstelling ‘Presence’ in het Groninger Museum werd de afgelopen maanden met superlatieven ontvangen. De tweede dag van de Promotiedagen gaat inspirerend van start als kunstenaar en innovator Daan Roosegaarde zijn visie komt delen met het noordelijke bedrijfsleven.

Google Digitale Werkplaats (5 en 6 november in de Topsportlounge) Op 5 en 6 november kun je tijdens de Promotiedagen werken aan je digitale skills via 60 minuten durende Google workshops. Wil je weten hoe je als ondernemer meer klanten kunt bereiken via het internet, weten hoe je meerdere online kanalen kunt inzetten of hoe je een businessplan schrijft? De Digitale Werkplaats helpt je een weg te banen in de digitale wereld en je bedrijf te laten groeien. Er zijn workshops Basis Online Marketingstrategie, Website inrichten voor conversie,

Introductie in Social Media en Introductie in Online adverteren. De Werkplaats is te vinden in de Topsportlounge. Toegang is gratis!

Nieuw: het Exportplein Internationaal zakendoen kan het MKB veel opleveren. Over de grens liggen groeikansen die nog niet voldoende worden benut. NoordNederland zet daarom hoog in de internationalisering van het MKB. Het nieuwe Exportplein op de Promotiedagen geeft ondernemers met export ambities de kans om kennis op te doen, ervaringen te delen en contacten te leggen. In een klein theater krijg je tips en tricks aan de hand van praktische voorbeelden en je kunt direct contacten leggen tijdens een aantal netwerkbijeenkomsten. Rondom het theater staan partijen die je op weg kunnen helpen in een nieuwe markt.

Ynzo van Zanten van Tony's Chocolony (woensdag 6 november om 16:00 uur in de Arena) Tony’s Chocolonely is geen doorsnee chocoladebedrijf, maar een chocoladebedrijf met een grootse missie: een einde maken aan slavernij en uitbuiting in de cacao-industrie. Ynzo van Zanten, Tony’s “Choco Evangelist”, komt op de tweede dag van de beurs meer vertellen over Tony’s routekaart naar 100% slaafvrije chocolade en hoe iedereen daaraan bij kan dragen. Laat je inspireren onder het genot van een reep heerlijke chocolade!

Check de site voor een compleet overzicht van activiteiten: www.promotiedagen.nl

Bedrijvenverenigingen WEST en ZO voor het eerst Promotiedagen voor het Bedrijfsleven: VBNO heeft eigen netwerkplein samen in één stand

H B

edrijvenvereniging WEST en Bedrijvenvereniging ZO (zuidoost) staan dit jaar voor het eerst samen in één netwerkstand tijdens de Promotiedagen. Meer dan twintig bedrijven uit beide bedrijvengebieden zijn aanwezig in de stand. “Daarmee is een belangrijk deel van het Groningse bedrijfsleven vertegenwoordigd”, zegt parkmanager Nico Borgman.

Volgens Borgman krijgen de bedrijven allemaal hun eigen tafel en kunnen ze op die manier hun relaties op de beurs ontvangen. “Je ziet bij de Promotiedagen wel dat de beurs sowieso meer in het teken komt te staan van netwerken, elkaar ontmoeten en kennis uitwisselen. Het randprogramma wordt steeds uitgebreider. Met zo’n netwerkstand bied je de deelnemers ook de mogelijkheid om eens rond te lopen.”

De gezamenlijke stand komt tegenover de stand van de gemeente Groningen, vlakbij de stand van de VBNO. Volgens de bedrijvenvereniging is het bundelen van de krachten een logische stap. “Het scheelt natuurlijk in de kosten. We organiseren nu samen een netwerkborrel. En er zullen meer momenten zijn waarop we ons – bijvoorbeeld met het tekenen van samenwerkingsovereenkomsten of presenteren van plannen – naar buiten toe als blok profileren.”

Deelnemers De volgende bedrijven zijn in ieder geval in de stand vertegenwoordigd. Vanuit WEST zijn dat: Campus Groningen, Deerns, yspeert advocaten, OTP, MTN Accountants & Adviseurs, Medity en Lamberink. Vanuit ZO (zuidoost) doen Kumij, Croon Wolter Dros, Nefkens, Alfa-college, Harrier, PIM Lease, ZO, MTH Reclame, Callvoip, Homij, Leren Bouwen, Suez, Terwolde, Making Connections, Kwint en VDNK mee.

et is inmiddels vaste prik dat bedrijvenvereniging VBNO met een eigen netwerkplein verte­ genwoordigd is op de Promotiedagen voor het Bedrijfsleven, op 5 en 6 no­ vember in MartiniPlaza.

De stand heeft een vaste locatie in de Expo 1-hal. De VBNO staat vlakbij de stands van de gemeente Groningen, ­Bedrijvenvereniging ZO en Bedrijvenvereniging WEST. Op die manier ontstaat een gezamenlijk netwerkplein.

Het is alweer het zesde achtereenvolgende jaar dat de VBNO met een aantal leden van de vereniging op de beurs aanwezig is. Er zijn meerdere bedrijven uit het VBNO-gebied die meedoen, waaronder BENK Advocaten, Intermediair BV, Van der Graaf Beveiligings-

techniek, Vries Timber Agency, Van Dijk Tuinen, Martini Business, Hotel Aduard, Bouwman Aanhangwagens, HMB-signaal, Loonbedrijf Mulder, Rozenberg Reclame, Cornelis bedrijfsauto’s en Break Out Grunopark. De bedrijven Doesburg Autoverhuur, Archipunt en Bastiaan Administratie haken dit jaar voor het eerst aan.

VBNO staat er in november met dezelfde stand als vorig jaar. “De stand is licht en open, zodat bezoekers gemakkelijk in en uit kunnen lopen”, aldus Jolanda Staal van VBNO. In de stand zijn meerdere statafels aanwezig, en ook een grote bar.

Op beide dagen is er ‘rond borreltijd’ een gezellige netwerkborrel in de stand.

Stadhuis Groningen: vanaf begin 2020 ingrijpende opknapbeurt

D

e gemeente Groningen stimu­ leert op tal van manieren dat ondernemers en burgers hun huizen duurzamer maken. Maar hoe zit het eigenlijk met het pand waar het gemeentebestuur zélf zetelt, het Stadhuis op de Grote Markt? Nou: niet best! Onze vroede vaderen (en moeders) vergaderen er in een

tochtige omgeving die aan geen enkel criterium van duurzaamheid voldoet.

Maar niet lang meer. Want voor de zomer stemde de gemeenteraad in met een ingrijpend plan om ‘het huis voor alle burgers van Groningen’ een ongekende opknapbeurt te geven. Daarnaast is het nodig dat alle installaties volledig worden vernieuwd en de raadzaal wordt

aangepast, vanwege uitbreiding van de gemeenteraad. De huidige raadszaal voldoet niet meer, mede omdat de raad per 1 januari 2019 is gegroeid van 39 naar 45 leden.

En bovenin het gebouw voldoet de derde verdieping niet meer wat betreft inrichting en gebruik door de raadsfracties.

Uitgangspunt is daarom dat de raadszaal 2

wordt vergroot en in het gebouw op een andere plek komt. Het gaat dus niet alleen om verduurzaming, maar ook om groot onderhoud, restauratie en een interne herschikking. De werkzaamheden - begroot op 15,5 miljoen euro - starten begin 2020. Belangrijk: de buitenkant van het Rijksmonument zal niet veranderen.

B&W, fracties en de ambtelijke top werken in verband daarmee al vanaf eind dit jaar tijdelijk vanuit het pand Radesingel 6. Raadsvergaderingen vinden gedurende de verbouwing dan plaats in het Provinciehuis. Medio 2022 opent het Stadhuis dan weer zijn deuren.

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

In de binnenstad Doorlees van voorpagina

Forum: een nieuwe impuls voor de binnenstad en de Groningse economie

Merckt kan uitgroeien tot één van de grootste toeristische trekpleisters van Groningen

G

roningen krijgt er, zonder dat velen zich dat realiseren, mis­ schien wel een toeristische trekpleister van óngekend formaat bij. We hebben het over foodmarkt ­Merckt, waarvan de nieuwbouw aan de oostzijde van de Grote Markt ge­ staag vordert. Niet alleen de bouwers zijn er zeer hard aan de slag, achter de schermen is ook initiatiefnemer Patrick Beijk, als een soort van regis­ seur, zeer hard bezig met de invulling van deze ‘foodmarkt’.

Dirk Nijdam. Foto: Jan Buwalda

Een flinke impuls voor de binnenstad, maar tegelijkertijd voor de gehele Groningse economie, stelt Dirk Nijdam in het vervolg van zijn interview met de Groninger Ondernemers Courant. “We verwachten het eerste jaar minimaal 1,3 bezoekers te trekken, maar dat is een zuinige schatting. Ter vergelijking: nu al trekken de bibliotheek en het Groninger Forum aan de Hereplein gezamenlijk 1,1 miljoen mensen per jaar. Het lijkt me evident dat we daar ver overheen gaan.”

Die impuls voor de Groningse economie zit ‘m volgens Nijdam niet alleen in de extra uitgaven van die bezoekers. “Je kunt wel onderzoek doen naar de economische impact, en uitrekenen wat die extra bezoekers consumeren en uitgeven tijdens hun bezoek, maar dan doe je jezelf tekort. Veel belangrijker is dat wat een spectaculair gebouw als het Forum met het imago van de stad doet: het zet Groningen verder op de kaart, en levert een positieve bijdrage aan het beeld dat mensen van Groningen hebben. Het Forum is een project, zeker architectonisch gezien, dat boven het maaiveld uitsteekt: mensen hebben daarmee nóg weer een reden om naar Groningen te gaan. Het zorgt voor extra aantrekkingskracht.”

Zeker in het eerste jaar na de opening verwacht Nijdam een enorm ‘gebouweffect’, zoals hij het noemt. Wat hij

ermee wil zeggen: “Het is overdreven om te zeggen dat ik verwacht dat álle Stadjers zullen komen, maar de meeste Groningers zullen uit nieuwsgierigheid toch wel even een kijkje komen nemen.

Zowel mensen vanuit de stad, als de provincie, als de rest van het land.”

Binnenstad Het Forum, de Nieuwe Markt, Merckt: aan en achter de Grote Markt bevindt zich straks een heel nieuw stuk binnenstad. En daar plukken omliggende straten en de ondernemers in die straten dan weer de vruchten van. Nijdam trekt de vergelijking met de Folkingestraat, dat vóór de opening van het Groninger Museum en de nieuwe looproute door de Werkmanbrug, nog een enigszins achterafstraatje was. “Het heeft wellicht even tijd nodig, maar uiteindelijk zullen de aanvoerstraten zoals de Oosterstraat en de Poelestraat zeker profiteren van het Forum en de nieuwe Oostwand.

Meer loop, meer bezoekers, minder leegstand, het kan niet anders dan dat deze straten een oppepper krijgen.”

Artificial Intelligence (AI) Met de opening van het Forum heeft Groningen er straks ook een bijna volwaardig museum bij. Het Forum heeft twee grote expozalen waar afgetrapt wordt met een publiekstrekker: de internationale expositie AI: More Than Human, een tentoonstelling over kunst-

matige intelligentie in samenwerking met het Londense Barbican Centre.

De expositie, omlijst door lezingen en films, is eigenlijk een must see voor ondernemers, stelt Nijdam. “Iedere ondernemer krijgt vroeg of laat met AI te maken. Omdat je er als ondernemer geld mee kunt verdienen, omdat je er last van krijgt of omdat het je onderneming kansen biedt.”

Congressen Sowieso zijn ondernemers een belangrijke doelgroep voor het Forum Groningen, gaat Nijdam verder. Hij wijst op de bijna 300 flexplekken, verdeeld over het gebouw, waar niet alleen studenten maar ook zzp-ers gratis (“én met magnifiek uitzicht over de stad”) kunnen werken en de verschillende faciliteiten die het Forum straks biedt als het gaat om het organiseren van congressen, events, zakelijke bijeenkomsten of feesten.

Zoveel is zeker: het concept van Merckt is in Nederland nog niet eerder vertoond, en zelfs in Europa zijn amper voorbeelden te vinden van de unieke combinatie van horeca en retail: veel eettentjes en een markt voor verse producten. Merckt opent in maart of april 2020.

Merckt biedt straks ruimte aan achttien Foodcorners met verschillende zelfstandige ondernemers. Zij brengen creatieve horecaconcepten waarbij ook aandacht is voor bewust en gezond eten. “Met een brouwerij, een koffiebranderij en een distilleerderij komen er mooie ambachtsconcepten met veel aandacht voor beleving. In mindere mate zal er ook een beetje retail te vinden zijn, waarbij de zelfgeproduceerde producten een belangrijke basis zijn van het aanbod. Bijzonder is dat een aantal zaken ’s avonds of ’s nachts open zijn met een wat breder en wat gezonder of bewuster aanbod.

Impressie begane grond

Dat is nog niet veel vaker vertoond”, vertelt Patrick Beijk.

Hij beschouwt zichzelf als een regisseur die in samenwerking met MWPO (de ontwikkelaar) invulling geeft aan het concept van Merckt. “Ik heb nog nooit zóiets ingewikkelds meegemaakt.

We moeten alle neuzen dezelfde kant zien op te krijgen. Maar: het gaat zeker lukken, en dan hebben we in Groningen écht een unieke voorziening!”, vertelt Patrick Beijk. Hij is een gedreven horecaondernemer en heeft eerder laten zien over veel creativiteit te beschikken en geslaagde concepten als die van Mr. Mofongo in de markt te kunnen zetten.

Impuls voor toerisme Foodmarkten hebben in Nederland de wind in de zeilen. Zo heeft Amsterdam de foodhallen, die 650.000 bezoekers per jaar trekken. Ook Eindhoven heeft een bijzondere foodmarkt: ‘Gourmet Market Eindhoven’. Rotterdam heeft een Markthal, die jaarlijks maar liefst 7,8 miljoen bezoekers trekt.

“Ik ben ervan overtuigd dat we met dit concept ook in Groningen een publiekstrekker van groot formaat zullen hebben. We zijn gevestigd naast het Forum Groningen waar 1,3 miljoen bezoekers per jaar worden verwacht. Dat is dus al heel prettig. Maar ik weet zeker dat we daarnaast ook op eigen kracht nog zeer veel andere mensen hier naartoe zullen lokken”, aldus Patrick Beijk.

Wat betreft dat laatste: dan is het rooftopterras, bovenop het Forum, niet te missen. Een giga terras op 45 meter hoogte, met bar én spectaculair uitzicht over de stad. “Het Forum wordt wel omschreven als cultuurtempel, maar eigenlijk schiet die omschrijving tekort. Een ‘people’s palace’ waar je inhoudelijk geïnspireerd wordt, maar waar je ook heel goed een biertje kunt drinken, is misschien een betere omschrijving.”

Meer bezoekers Martinitoren na make-over

D

e Martinitoren heeft eerder dit jaar een flinke make-over on­ dergaan en is sindsdien weer om door een ringetje te halen. En dat is meteen te merken aan de bezoekers­ aantallen, zo meldt Marketing Gro­ ningen, de organisatie die de toren pacht.

Foto Knelis

Tot afgelopen zomer beklom je de Martinitoren vooral vanwege het uitzicht, maar sinds de verbouwing is de klim naar boven een echte ‘experience’ geworden. Zo heeft d’Olle Grieze nu de hoogste bioscoop van het land. Op 45 meter boven de grond kunnen maximaal 35 bezoekers op een groot panoramascherm een filmpje van 10 minuten over de geschiedenis van Groningen bekijken.

3

Dat is niet het enige dat de verbouwing heeft opgeleverd: op de eerste verdieping, waar eerder niet meer te doen was dan bijkomen en genieten van het uitzicht, is nu een expo-ruimte ingericht. Door de verbouwing is ook de vlaggenzolder, van waaruit de vlaggen worden uitgestoken, toegankelijk voor het ­publiek, en ook de ruimte achter het uurwerk, op 76 meter hoogte, kan voor het eerst door bezoekers bezocht worden. Ze kunnen dan meteen uitrusten op een bankje, met daarop een speciaal voor de toren geschreven gedicht.

Dat de make-over in goede aarde valt, is volgens Marketing Groningen nu al te zien aan de bezoekersaantallen van de toren. “In de eerste twee maanden na de opening hebben in totaal 21.500 mensen de toren beklommen”, zegt San-

dra Lambers van Marketing Groningen.

Ter vergelijking: in dezelfde periode vorig jaar – juli en augustus – bezochten 19.000 mensen de toren. “Een stijging van 2.500 bezoekers dus.” Vorig jaar, in 2018, werd de toren nog beklommen door 73.000 mensen en het jaar daarvoor door 70.000 mensen. “Dat we nu al in een paar maanden een stijging van een paar duizend bezoekers hebben, belooft veel goeds voor de rest van het jaar.”

Lambers noemt het opvallend dat het ook veel Groningers zijn die de weg naar boven maken. “En daarnaast zijn het ook steeds vaker internationals buitenlandse jongeren die in Groningen studeren – die hun familie op bezoek hebben, en hen meenemen voor een tripje op de Martinitoren.”

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Interview Koen Schuiling: "Samen de enorme innovatieve kracht van ondernemend Groningen verder ontwikkelen" Sinds 30 september is hij officieel de nieuwe burgervader van Groningen. Koen Schuiling (60) is terug op het oude nest, de plaats waar zijn bestuurlijke loopbaan ooit begon: het Stadhuis in Groningen. Niet alleen dit Stadhuis is een vertrouwd domein, ook in de Groningse economie was hij ooit als een vis in het water: van 1998 tot 2006 was Schuiling wethouder van onder andere Economische Zaken, en daarna was hij hier nog jaren werkzaam in het bedrijfsleven. Maar: de afgelopen dertien jaar is er veel veranderd in Groningen, en heeft de economie zich hard ontwikkeld.

D

e Groninger Ondernemers Courant ging in gesprek met burgemeester Koen Schuiling om hem te vragen wat er in Groningen allemaal veranderd is, over zijn ambities en over de vraag waar hij zich in zijn nieuwe rol op kan verheugen.

U was tot 2006 wethouder van Economische Zaken in Groningen. Wat waren in die tijd belangrijke thema’s die speelden? Waarover maakten bestuurders zich toen zorgen?

“In die tijd begonnen de ontwikkelingen op IT-gebied echt van de grond te komen. Die probeerden we een plek te geven, evenals de biomedische sector die toen ook opkwam. Bij beide was er sprake van veel dataverkeer. Zo werd er toen door artsen voor het eerst een operatie op afstand verricht. Die zaken probeerden we een plek te geven. Op Zernike, bij het UMCG en op Kranenburg. En nog steeds zijn dat hele belangrijke sectoren voor Groningen. Waar we ons ook mee bezig hielden was aansluiting te krijgen tussen bedrijven en de sociale sector. We stelden echt alles in het werk om mensen met problemen op de arbeidsmarkt aan werk te krijgen, bijvoorbeeld bij Hornbach, Praxis of Mediamarkt. Een derde thema was dat we wilden zorgen voor een gezond woon- en leefklimaat, ook met veel cultuur in de stad.”

Hoe vindt u dat Groningen er in economisch opzicht voorstaat, en wat is denkt u het belangrijkste verschil met de periode rond 2006?

“Ik heb natuurlijk nog geen bedrijven kunnen bezoeken. Maar ik weet wel dat er nu een hele sterke band is tussen bedrijven en kennisinstellingen als UMCG, RUG, en Hanzehogeschool, maar dat dat ook noodzakelijk is voor de vijfde stad van Nederland. Ik zie dat zich nu ook een geweldige kans voordoet die er in 2006 niet was, namelijk de energietransitie. Dat biedt een geweldige kans aan Noord-Nederland: wind en waterstof kunnen zéer interessant zijn voor onze economie.”

In Groningen is de IT-sector behoorlijk ontwikkeld.

Heeft u daar in Den Helder iets van mee gekregen?

“We hebben in de tijd dat ik wethouder was de transAtlantische kabel naar de Eemshaven getrokken.

Dat leidde tot de komst van datacentra naar Groningen: in de Eemshaven (Google) en op Zernike. Dat gebeurde in nauwe samenwerking met de provincie en met Groningen Seaports. Wat zo geweldig was in die tijd was dat als er zich een kans voordeed, die gezamenlijk werd opgepakt. En dat hoop ik opnieuw mee te kunnen maken. Soms kom je héel snel op het vinkentouw te zitten en moet je snel schakelen om samen een kans te pakken. Snel goede keuzes maken, snel handelen en samenwerken: dat kan Groningen heel veel brengen.”

Groningen Airport Eelde is volgens ondernemers een belangrijke, bijna nuts-voorziening.

“Daar wil ik me graag op oriënteren, want ik wil eerst graag precies weten hoe daar in de gemeenteraad over gedacht wordt.”

Ondernemers (VNO-NCW Noord) vinden dat een supersnelle treinverbinding Randstad-GroningenHamburg weer op de agenda zou mogen komen, nu zelfs ook Schiphol zegt dat je beter níet kunt vliegen op de kortere afstanden. Hoe kijkt u aan tegen een snelle treinverbinding?

“Ik heb mij destijds als wethouder al ingezet voor een snelle treinverbinding, en ik ben er onverminderd voorstander van. Zoals oud-premier Kok ooit zei: ‘Nederland is te klein om een periferie te hebben’. En dan kan het Centraal Plan Bureau wel zeggen dat zo’n snelle verbinding niet uit kan, maar het is maar net wat je mee wilt tellen in zo’n onderzoek,

Harry Bouma (Bedrijvenvereniging ZO), Guus Vries (VBNO), Koen Schuiling (burgemeester), Eric Bos (GCC) en Klaas Holtman (Bedrijvenvereniging WEST). Foto: Jan Buwalda

want zíj nemen in hun onderzoek de schade in de Randstad van alle drukte niet mee. Zo’n snelle treinverbinding levert juist grote kansen voor het woonwerkverkeer. We moeten leren dat infrastructuur soms niet rendabel lijkt, maar als je andere overwegingen mee neemt is het goed voor iedereen! Het is ook goed voor de Randstad dat dat overvolle gebied wat kan worden ontlast.”

Wat zou er nog beter kunnen om het ondernemen in Groningen te verbeteren?

“Als ik vanuit de overheid kijk kan ik alleen maar zeggen dat het zeer belangrijk is om heel goed in gesprek te blijven, zodat er een sfeer is dat je snel kunt handelen als dat nodig is. Je moet van elkaar weten wat nodig is. En ondernemers zou ik willen vragen: voer veel discussies, maar doe dat binnenskamers, en straal naar buiten toe uit dat je er samen voor gaat.

En in verband met de vele kansen die de transitie

“Er liggen meer terreinen in de stad: denk aan Suikerunie en Zernike. In alle gevallen geldt: we moeten er snel mee aan de gang, en dat gebeurt ook al.

Ik wil me nog oriënteren op wat de gemeenteraad precies wil, maar we moeten wel scherp voor ogen houden dat het héle kostbare terreinen zijn: daar hebben we als stad goud mee in handen! Er zijn weinig steden met zulke mooie locaties, gunstig gelegen.

De insteek moet ook zijn: hoe versterken we de binnenstad er mee. We moeten goed nadenken over de opgaven voor de stad, en die terreinen, dat mag je nooit verrommelen.”

Is het niet lastig om als liberaal burgemeester te zijn in een college waarin linkse partijen sterk vertegenwoordigd zijn?

“Nee, in het geheel niet! Ik heb met alle wethouders gesproken, en iedereen heeft het hart op de goede plek; voor de stad, voor Haren, voor Ten Boer en voor de regio. Ik vind het van enórme klasse getuigen dat de gemeenteraad koos voor een burgemeester met hart voor de stad, in plaats van voor diens politieke kleur. Enorme klasse! Ik hoop dat de ondernemers in Groningen zullen zien dat we nu een college hebben met hart voor Stad en Ommeland.”

Is er iets waar u zich met name voor wilt inzetten, de komende jaren in Groningen, zaken die (ook) relevant zijn voor ondernemers? Wat is uw ambitie?

“Ik denk dat de ondernemers die al iets langer meelopen weten hoe ik geprobeerd heb verbindingen te leggen tussen overheid en ondernemend Groningen.

Waar verheugt u zich op in het contact met ondernemers?

“Ik heb gemerkt dat de vernieuwende kracht onder Groningse ondernemers groot is. Dat merkte ik in mijn functie van voorzitter van de Raad van Toezicht van de Hanzehogeschool Groningen. Daar heb ik gezien hoeveel praktische top-kennis er bij de onderwijsinstellingen zit. En ik zou het erg mooi vinden wanneer de bedrijven nog meer gebruik gaan maken van die kennis. Ik heb prachtige en indrukwekkende voorbeelden gezien van hoe jongeren gebruik maken van kennis bij de Hanzehogeschool. En daarom zou ik willen zeggen tegen de ondernemers: bouw je netwerk op bij de kennisinstellingen: daar zit een enórme kracht. Om die goed in te zetten, daar hoop ik mijn steentje aan bij te kunnen dragen en waar ik mij het meest op verheug: dat die innovatieve kracht nog verder wordt ontwikkeld. Er is een schat aan kennis voorhanden, en het ligt voor het oprapen. Het gras is echt niet groener bij de buurman: in Groningen is het zo mooi, mooier kun je het niet krijgen. Ik hoop en zal mijn best doen ervoor te zorgen dat die kansen ook echt worden benut”, aldus burgemeester Schuiling.

'Verbindingen leggen tussen overheid en ondernemend Groningen' bieden aan onze economie moeten we zorgen dat we onderling goed in gesprek blijven en naar buiten toe eenheid uitstralen. Ik zeg niet dat iets nog beter kan dan het nu gaat, dat kan ik niet beoordelen, maar ik zeg wel: wees er voortdurend scherp op dat je het sámen doet!”

Dat zal ik blijven doen, samen met de wethouders en de gemeenteraad. Ik wil dus proberen de verbinding te maken, al heb ik gehoord dat die verhoudingen momenteel goed zijn in Groningen. Het begrip ‘verbinding’ wil ik trouwens wel graag uitbreiden tot Den Haag, Brussel, Bremen en Hamburg: ook daar moeten we prima contacten mee zien te houden. We zitten in Groningen niet op een eiland. Verder wil ik eraan bijdragen om ervoor te zorgen dat alles wat er in Groningen aan kennis is, te benutten.”

Aan de zuidzijde van het Hoofdstation ligt nu een heel groot terrein braak. Lijkt het u spannend om eraan mee te werken om daar een mooie bestemming voor te vinden? En wat zou dan een mooie bestemming kunnen zijn?

4

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Bedrijventerreinen / MKB Mobiliteit van morgen op Campus Groningen

C

ampus Groningen is sinds deze zomer een in­ novatiecentrum rijker. Hive.mobility houdt zich bezig met nieuwe ontwikkelingen op het gebied van mobiliteit, waarvan uiteindelijk alle inwoners van Groningen profiteren.

“Hoe autonoom vervoer werkt? Dat kan ik hier wel even laten zien hoor”, zegt Daniël Koelikamp (36) van de provincie Groningen. Hij zet in een vergaderruimte in het provinciehuis in Stad met een afstandsbediening drie grote televisieschermen aan. “Dit is een simulatie van de route die een zelfrijdende shuttle momenteel aflegt in Scheemda, tussen de bushalte en het ziekenhuis”, zegt Koelikamp.

In de bus – die 15 kilometer per uur rijdt en een traject van ongeveer 1200 meter aflegt – is geen chauffeur, maar een steward aanwezig. Hij treedt voornamelijk op als gastheer en kan de bediening met een joystick overnemen als dat nodig is. Tot nu toe heeft de bus zo’n vijfduizend passagiers vervoerd.

Het voertuig scant de omgeving met laserstralen en stuurt en remt in principe zelf. Koelikamp: “Het is nu nog verplicht om iemand aanwezig te hebben die kan ingrijpen, maar deze zomer heeft de Eerste Kamer een experimenteerwet aangenomen. Die wet maakt het mogelijk om volledig autonoom te rijden, mits er iemand op afstand kan corrigeren.”

De shuttle is het lichtend voorbeeld van een van de vijf punten van de agenda van innovatiecentrum hive.mobility, legt Koelikamp uit. “Dit speerpunt gaat over autonoom vervoer op de weg, op het water, op het spoor en in de lucht. De pendelbus is het meest actuele voorbeeld van hive.mobility op de weg.”

Founding partners Koelikamp, programmamanager slimme en groene mobiliteit bij de provincie Groningen, zit namens de provincie in het kernteam van vijf founding partners van hive.mobility. Andere oprichters zijn de gemeente Groningen, Rijksuniversiteit Groningen (RuG), de Hanzehogeschool en Noorderpoort. Verder is nog een negental strategische partners betrokken bij het project, grote bedrijven waaronder Arriva en Qbuzz. Hive.mobility is een kenniscentrum, waarin die verschillende organisaties hun krachten bundelen en werken aan innovatieve mobiliteit voor inwoners van de stad Groningen en de rest van het Noorden.

Naast autonoom vervoer richt hive.mobility zich op vier andere speerpunten: slimme logistiek, open en verbonden netwerken voor goederen- en personenvervoer, verduurzaming van mobiliteit en infrastructuur en smart vehicles – denk dan bijvoorbeeld aan communicatie tussen voertuigen en de rol van 5G in het verkeer.

Daniël Koelikamp. Foto: Jan Buwalda

Innovatieagenda De vijf speerpunten vormen samen de innovatieagenda van hive.mobility. Die bestaat uit beleid, onderzoek en projecten waarvan we de gevolgen al dagelijks merken in het verkeer – zoals de waterstofbussen die in Groningen rijden – maar ook uit plannen die nog niet zo ver ontwikkeld zijn, zoals slimme stoplichten die het verkeer scannen en anticiperen op naderende auto’s.

dat we in ieder geval van elkaar weten wat we doen.

Vervolgens kunnen we de kennis waarover we beschikken met elkaar delen en naar buiten communiceren.”

Negen bedrijven zijn ingestapt Dat ook meteen negen grote bedrijven zijn ingestapt als strategisch partner, is vooral in economisch opzicht van belang. “Net als overheden en kennisinstellingen weten ook die partijen niet altijd alles van elkaar. Als ze samen om tafel zitten, ontdekken bedrijven weer nieuwe kansen door de kennis die ze delen. Daardoor ontstaan nieuwe initiatieven.”

“Het initiatief voor dit project kwam van de bestuurders van de provincie en de gemeente Groningen. Na een gesprek kwamen zij tot de conclusie dat veel van hun projecten op het gebied van slimme mobiliteit raakvlakken hadden”, legt Koelikamp het ontstaan van hive.mobility uit. Kennisinstellingen uit de stad Groningen – de RuG, de Hanzehogeschool en Noorderpoort – werden al snel bij het project betrokken en in juli vond de officiële aftrap plaats.

Groningen vervult een voorbeeldfunctie als het gaat om mobiliteit: groen, duurzaam en innovatief. “Als je de economie wilt stimuleren, is bereikbaarheid gewoon een heel belangrijk punt. Dat speelt altijd een grote rol in de keuze van bedrijven om zich ergens te vestigen of te blijven in een gebied. Juist met dit soort slimme oplossingen kunnen we op economisch vlak meerwaarde creëren”, zegt Koelikamp.

Volgens de initiatiefnemers is het belangrijk om de krachten op het gebied van mobiliteit te bundelen.

Koelikamp: “Hive.mobility is de kapstok, de netwerkorganisatie waarin losse ideeën en projecten tot stand komen en worden uitgewerkt. Belangrijkste is

Campus Groningen Hive.mobility is gevestigd op Campus Groningen.

Een bewuste keuze, legt Koelikamp uit. “Onze speerpunten hebben veel raakvlakken met projecten op het gebied van data en energietransitie. Juist op de campus zitten veel innovatieve bedrijven die zich daarmee bezighouden. Dat zijn de partijen waarvan wij denken: daar is kennisuitwisseling mogelijk, naast de partijen die zich bezighouden met mobiliteit waarmee we al samenwerken.”

Het innovatiecentrum op de campus beschikt over verschillende vergaderruimtes en een grote testruimte. Koelikamp: “Daarin kunnen studenten aan de slag met hun projecten. Bovendien is op de campus buiten voldoende ruimte om bijvoorbeeld voertuigen rond te laten rijden en te testen.”

Hoewel sommige ideeën misschien nog wat futuristisch ogen, hebben uiteindelijk alle inwoners van het Noorden wat aan de projecten van hive.mobility, betoogt Koelikamp. “Het onderzoek dat we doen, leidt uiteindelijk tot oplossingen waar iedereen wat aan heeft. Of het nu gaat om de autonome shuttle in Scheemda, het slimme stoplicht in de stad Groningen, of het openbaar vervoer dat rijdt op waterstof: uiteindelijk profiteren we daar allemaal van.”

Zernike Campus volop in ontwikkeling

D

e Zernike Campus is volop in ont­ wikkeling. Bijna non-stop wordt er gebouwd, bijgebouwd en ver­ nieuwd.

Feringa Building

Op 1 juli van dit jaar is gestart met de bouw van de eerste fase van de Feringa Building voor de Faculty of Science and Engineering (FSE) van de RUG. De Feringa Building krijgt de vorm van drie aaneengeschakelde V-vleugels en biedt straks onderdak aan ongeveer 1.400 studenten en 850 medewerkers.

Medio 2021 is de eerste fase gereed en dan kunnen ook de eerste onderzoeksgroepen van de faculteit hun intrek kunnen nemen in het gebouw.

Polyganics Polyganics bouwt een nieuw gebouw op de Zernike Campus Groningen. Het medische technologiebedrijf is begonnen als start-up en inmiddels zo succesvol dat uitbreiding nodig is om te kunnen blijven innoveren en groeien. De ruimtes in het nieuwe gebouw bestaan uit een kantoorgedeelte, een onderzoeks-, test- en meetlaboratorium, een productiegedeelte voor halffabrikaten en eindproducten én overige gebruiksruimten. De bouw start begin volgend jaar. In 2021 moet het gebouw klaar zijn.

mens (digitaal) kunnen afnemen tijdens de tentamenperiode. De bestaande Aletta Jacobshal op de Zernike Campus heeft daarvoor op dit moment te weinig capaciteit en wordt daarom uitgebreid. De werkzaamheden zijn eind vorig jaar begonnen en het schiet al op: inmiddels ligt de fundering er, een deel van de staalconstructie staat en het beton voor vloeren en collegezalen is aangebracht. Als alles volgens plan verloopt, is de uitbreiding halverwege volgend jaar klaar.

Upgrade Zernikelaan

Uitbreiding Aletta Jacobshal De wens van faculteiten en docenten van de universiteit was helder: meer tenta-

Afgelopen zomer is een begin gemaakt met het project Upgrade Zernikelaan.

5

Het doel van dit project is om de Zernike Campus aantrekkelijker, veiliger en toegankelijker te maken. Daarbij zijn de afritten Zernike Campus van de Ring verbreed voor een goede doorstroming van het verkeer. Ook is het gebied onder de ringweg vernieuwd en overzichtelijker ingericht voor fiets- en autoverkeer.

De Zernikelaan moet uiteindelijk een soort boulevard worden met bestaande en nieuwe bomen, meer groen en het gebied bij de Duisenbergvijver als middelpunt.

Ook moet door de Zernikelaan het onderwijs en bedrijvendeel op Zernike met elkaar verbinden.Volgens planning moet de hele upgrade in 2021 klaar zijn.

Zernikeplein en Van Olsttoren Al sinds vorig jaar wordt er verbouwd in het complex van de Van Olst Toren (ZP7). Het gebouw bestaat straks uit twee vleugels, de A- en de B-vleugel en vier patio’s. Afgelopen zomervakantie is het

eerste deel van de nieuwe A-vleugel opgeleverd. Deze is inmiddels in gebruik.

Tot medio oktober wordt er gesloopt om ruimte te maken voor het tweede deel van de nieuwbouw. Daarna worden de funderingen gelegd en kan de bouw weer beginnen.

Het uiteindelijke nieuwe gebouw op ZP7 krijgt een nieuwe naam: De VanOlstBorg.

De toren blijft gewoon de Van OlstToren heten.

Groninger Ondernemers Courant

Ondernemen met Impact Groningen kent steeds meer organisaties die ondernemen met impact ondersteunen

Steeds meer bedrijven in Groningen kiezen voor sociaal en duurzaam ondernemen

H

et is al een hele knappe prestatie wanneer ondernemers er in slagen bedrijven op te richten, zorgen voor werkgelegenheid en winst maken waarmee later weer geïnvesteerd kan worden. Maar voor steeds meer onderne­ mers of ceo’s in Groningen is het maken van winst met hun bedrijf - hoe belangrijk dat ook is - niet meer genoeg. Zij vinden dat hun zaak ook op sociaal gebied, of op het gebied van duur­ zaamheid, een prestatie mag leveren of doelstel­ lingen mag halen.

centrale weten blij te zijn met de komst van Simon Poelstra.

“Maatschappelijk verantwoord ondernemen”, zo wordt deze nieuwe manier van ondernemen wel genoeg. Of ook wel ‘Ondernemen met Impact’. Aangezien deze manier van bedrijfsvoering ook voor de Groningse samenleving enorme positieve gevolgen kan hebben, heeft de gemeente Groningen besloten deze gedreven ondernemers waar mogelijk met raad en daad terzijde te staan.

Groningse impact In Groningen zijn diverse impact-ondernemingen en -organisaties actief. Ter inspiratie hielden vijf daarvan een korte pitch in de Witte Zaal van de Mediacentrale, die tot de laatste stoel bezet was.

De gemeente heeft daartoe enerzijds een speciaal actieprogramma ‘Ondernemen met Impact’ in het leven geroepen, een uniek programma dat in juli in de Mediacentrale werd gepresenteerd. Daarnaast heeft de gemeente besloten een ervaren medewerker - Simon Poelstra - aan te stellen om te fungeren als centraal aanspreekpunt voor ondernemers en als coördinator van het actieprogramma.

Eén centraal punt Wethouder Carine Bloemhoff, onder meer verantwoordelijk voor arbeidsmarktbeleid en voor werk & participatie, liet tijdens de bijeenkomst in de Media­

“Er zijn veel ondernemers in Groningen die met impact willen ondernemen, maar met hun vragen vielen ze bij de gemeente een beetje tussen wal en schip, tussen sociaal en ondernemerschap in. Met Simon Poelstra is er nu één centraal aanspreekpunt, die weet wie je bij de gemeente moet hebben en die je in contact kan brengen met de juiste personen of organisaties.”

Duurzom Duurzom, de duurzame ontwikkelingsmaatschappij, stelt samen met bedrijven een Duurzame Agenda op. Deze DA is het actieplan voor het bedrijf voor duurzaamheid en continuïteit. Ervaringen en kennis worden uitgewisseld met collega-ondernemers in een Duurzame Ondernemers Kring.

systeem waarin onder meer kansen gecreëerd worden voor mensen met afstand tot de arbeidsmarkt.

Windkracht 5 Windkracht 5 is een versnellingsprogramma: in zes maanden krijg je als ondernemer goed zicht op het verdienmodel van jouw impactbedrijf, inclusief marketing & sales en persoonlijke ontwikkeling.

Koploper project Ook het Koploper project Groningen draait om kennis delen en vermenigvuldigen. In 7 stappen verwerven ondernemers inzicht in hun MVO- en CO2missie, stellen ze een actieplan op en communiceren de resultaten vervolgens met de buitenwereld en andere ondernemers. Dit leidt tot een soort eigen eco-

Impact Noord Impact Noord is hét netwerk voor sociale en duurzame ondernemers, waar kennis en ervaring op een soort marktplaats wordt uitgewisseld en gedeeld.

Krachten bundelen, activiteiten organiseren om

‘Laat zien wat je doet bij ondernemen met impact: het staat je bedrijf heel goed!’

Simon Poelstra helpt bij ‘ondernemen met impact’ én bij het zichtbaar maken daarvan Dikwijls zijn dit bedrijven die als onderneming als kerntaak hebben om bij te dragen aan de maatschappij. “Dit netwerk willen we nog meer onder de aandacht brengen. Verder willen we het ondernemen met maatschappelijke impact onder de aandacht brengen bij startende bedrijven via o.a.

Founded in Groningen”, vertelt Simon Poelstra.

Daarnaast wil de gemeente zich richten op reguliere MKB bedrijven. “We zijn bezig met de oprichting van een platform, waar zij met alle vragen op dat gebied terecht kunnen”, vertelt Poelstra.

Tot voor kort was hij bij de gemeente actief als adviseur voor de Groningse binnenstad, een activiteit die hij bijna zeven jaar had gedaan. Voordien werkte hij als consulent bij een sociale werkgemeenschap. “Ik heb dus zowel ervaring met ondernemen als met meer sociaal gerichte ondernemingen. Dus deze functie spreekt bij enorm aan. Ik vind het een grote uitdaging om zoveel mogelijk Groningse bedrijven te helpen om ook (een element van) sociaal ondernemen in hun bedrijf in te voeren”, zo vertelt Poelstra.

Simon Poelstra. Foto: Jan Buwalda

K

ent u als ondernemer het vage gevoel dat u blij bent dat het goed gaat met uw zaak, maar dat er toch iets aan ontbreekt, omdat er ‘misschien nog meer is in het zakenleven dan alleen geld verdienen’? Dan bent u niet de enige, want steeds meer ondernemers in Groningen zijn actief op wat afwisselend wel ‘maatschap­ pelijk verantwoord ondernemen’, ‘ondernemen met impact’ of ‘sociaal ondernemen’ wordt ge­ noemd.

Er zijn zóveel bedrijven die er graag meer over willen weten dat de dienst Economische Zaken

van de gemeente Groningen heeft besloten om adviseur Simon Poelstra aan te stellen als ‘coördinator impact-ondernemerschap’. Enerzijds helpt hij ondernemers door hun vragen te beantwoorden, en anderzijds helpt hij hen bij het zichtbaar maken van die activiteiten. En daarnaast helpt hij om het fenomeen ‘ondernemen met impact’ in Groningen verder te ontwikkelen.

Overigens snijdt het mes voor ondernemers aan twee kanten. Want natuurlijk geeft het voldoening wanneer je als bedrijf een steentje kunt bijdragen aan verbeteringen in de maatschappij. Maar anderzijds is het ook goed voor je eigen uitstraling en pr. “Laat dus zien wat je doet als je gaat ondernemen met impact: het staat je als bedrijf heel goed!

Steeds meer klanten stellen het ook op prijs, en dan is er niets mis mee wanneer je dat als bedrijf ook naar buiten brengt”, aldus Simon Poelstra.

De gemeente Groningen wil ondernemen met maatschappelijke impact graag stimuleren. Er zijn al bedrijven in Groningen die zich op dit gebied verenigd hebben: via het netwerk ‘Impact Noord’.

Meer weten? Stuur Simon Poelstra dan even een mail: impact@groningen.nl.

6

kennis te delen, workshops, colleges en events zoals deze moeten ertoe leiden dat ondernemen met impact meer en meer gemeengoed wordt.

Founded in Groningen Founded in Groningen heeft ook de regionale impact als belangrijke bestaansgrond: startups en scaleups faciliteren om zo talent te binden aan onze regio, meetups van de broedplaatsen waar dat talent zich kan ontwikkelen, en natuurlijk die successen breed uitventen, dat zijn een paar van de activiteiten van Founded in Groningen.

‘Koploperproject’ biedt nu ook in Stad een netwerk voor duurzame MKBonder­nemers

O

ndernemers die in Groningen willen weten hóe je duurzaam of sociaal verantwoord kunt ondernemen, kunnen voor hulp of informatie ook terecht bij een zogenaamd ‘Kop­ loper-project’. Dat is een netwerk dat zich richt op de duurzame versterking van de regionale economie.

In een Koploperproject gaat een groep van 8 tot maximaal 15 bedrijven samen aan de slag met maatschappelijk verantwoord ondernemen en met duurzame innovatie. Na een grondige nulmeting starten ze met de uitvoering van een actieplan. In enkele uitwisselingsbijeenkomsten leren ze ook veel van elkaar. De doorlooptijd is een klein jaar.

In de provincie Groningen zijn sinds 2015 al zes Koploperprojecten uitgevoerd met zo’n 65 deelnemers, waaronder twee speciale versies voor dorpshuizen en bedrijven in de voedselketen. Nieuwe projecten staan alweer in de steigers.

Het Koploperproject is in eerste instantie gericht op MKB-bedrijven. Maar ook andere organisaties als gemeenten, zorg-, onderwijsinstellingen en woningcoöperaties kunnen meedoen. Zo ontstaan er lerende netwerken waarin de deelnemers kennis en kunde met elkaar ontwikkelen, delen en toepassen.

Meer informatie: www.koploperproject-groningen.nl

Groninger Ondernemers Courant

Marco Agema van Snackbar van de Toekomst:

‘Het gaat niet alleen om omzet maar ook om waarden!’

Fruitijs. Gefrituurde bloemkoolroosjes, friet van meelwormen of verrukkelijke tofu-hapjes: Marco Agema kan enthousiast vertellen over deze en andere nieuwe voedingsproducten die hij in een voor Groningen unieke snackwagen verkoopt. In deze ‘Snackbar van de Toekomst’ biedt hij niet alleen duurzame alternatieven voor de bekende snacks, maar geeft hij ook informatie. Daardoor is zijn snackbar ook een soort platform, waarmee hij uiteenlopende locaties bezoekt: scholen of evenementen waar het niet ál te druk is, want hij wil zijn boodschap duidelijk over kunnen brengen.

D

eze nieuwe ‘inspiratiewagen’ is een mooie grote truck, die een volledige keuken herbergt. De aanschaf en inrichting ervan is het voorlopige sluitstuk van een lange weg. Die begon in het jaar 2006, en leidde ertoe dat hij veranderde van een van de bekendste eigenaren van een reguliere snackbar in Groningen (Friet van Piet), tot een enthousiaste ondernemer die nu tevreden is over die keuzes die hij enkele jaren geleden maakte om nieuwe wegen in te slaan, en om van het aspect duurzaamheid een kern te maken in zijn bedrijfsactiviteiten. Overigens doet hij alles in nauw overleg met zijn vrouw Silvia. “Zij is mijn steun en toeverlaat en samen nemen wij de beslissingen.”

“Ik spreek veel ondernemers, en ik ben ervan overtuigd dat voor velen van hen geldt dat het hebben van een zaak niet alleen een kwestie is van omzet draaien en winst maken, maar ook van waarden. Ik heb een paar keer een bijzondere draai gegeven aan mijn loopbaan als ondernemer, en ik ben ontzettend blij dat ik dat gedaan heb. Maar: ik ben ervan overtuigd dat het noodzakelijke stappen waren. Duurzamer ondernemen wordt het ondernemen van de toekomst. Als je daar niet over nadenkt, en niet noodzakelijke stappen zet in die richting, dan doe je over vijf jaar niet meer mee. De consument gaat namelijk wél verder. Door mijn bedrijfsvoering aan te passen doe ik in wezen niet veel anders dan tegemoetkomen aan wensen van de klant. Als je daar niet in mee gaat, dan kost het je uiteindelijk de kop!”, aldus Agema.

Maar toch: hoe overtuigend hij het ook vertelt, en hoezeer hij benadrukt dat het gewoon ook economische noodzaak is om verantwoord te ondernemen, Marco Agema loopt wel steeds voorop.

“Dat ik ben gaan nadenken over duurzaamheid begon eigenlijk rond de geboorte van mijn dochter in 2006.

Ik had Friet van Piet aan de Meeuwerderweg overgenomen. Die zaak draaide goed, maar ik voelde me er niet helemaal happy meer bij. Het was een kwestie van inkopen, een marge er opzetten, verkoopprijs bepalen, en klaar. Maar ik begon mij af te vragen of ik zelf wel ergens aan bij droeg om het allemaal iets beter te maken. Er waren in de wereld van het frituren misstanden, en ik deelde de informatie daarover onvoldoende. Ik wilde daar over praten met anderen, maar niemand die er in die jaren veel van wist”, vertelt Marco.

Hij werd lid van Horeca Nederland en aanvaardde een functie in het bestuur: de portefeuille duurzaamheid.

“Ik had het gevoel dat er een wereld te winnen was.

Want geld verdienen alleen, dat maakt niet gelukkig, je wilt ook als mens je bijdrage leveren. En daarom begon ik in mijn bedrijf eerst met het doen van inkopen bij lokale ondernemers, in plaats van de gemakkelijkste weg te kiezen naar de groothandel.”

Agema wilde daden toevoegen aan zijn woorden, en

Marco Agema en Silvia. Foto: Jan Buwalda

bijvoorbeeld ook het verschil kunnen uitleggen tussen frietsaus en mayonaise. En ook zijn personeel nam hij mee op de weg die hij in sloeg. En zo groeide Friet van Piet uit tot een duurzame cafetaria, die ook commercieel prima draaide.

een goed idee als ik mijn kennis en vaardigheden zou delen. Hoe leuk is het als ik andere ondernemers kan helpen bij hun zoektocht?”, bedacht Agema. Hij startte met advisering aan ondernemers die stappen willen zetten op het gebied van duurzaamheid, bedacht het concept van de Snackbar van de Toekomst en schafte de snackwagen aan.

Meer vrijheid Maar in het jaar 2017, op 16 oktober, verkocht hij zijn Friet van Piet. “Opnieuw voelde ik me niet geheel tevreden. Ik dacht: dit red ik niet tot m’n pensioen, ik wil meer vrijheid. Ik wilde niet rotsvast zitten in het concept van mijn bedrijf.”

Dutch Cuisine Agema is overigens zeker niet bezig geweest zelf het wiel uit te vinden wat betreft een duurzamere keuken.

In zijn werk volgt hij de vijf principes van ‘DutchCuisine’: cultuur, gezondheid, natuur, kwaliteit en waarde. Dutch-Cuisine, waar hij ambassadeur van is, promoot de Nederlandse keuken en eetcultuur, en

Hij had gemerkt dat ook veel andere ondernemers zoekende zijn en stappen willen zetten. “Het leek me

is één van de partners van zijn snackwagen. Ook het Healthy Ageing Netwerk Noord-Nederland (HANN) werkt met hem samen. “Dat geeft steun en richting aan de toekomst.”

“Ik weet niet waar dit uiteindelijk allemaal toe zal leiden. Maar de richting weet ik wel, en ik sta daarin niet alleen: veel ondernemers hebben behoefte aan iets waaraan ze zich kunnen spiegelen. Al werkendeweg zien we wel hoe het zich ontwikkelt. Maar het geeft me nu al veel voldoening, en ik ben er van overtuigd dat we bezig zijn aan een grote ontwikkeling waar steeds meer ondernemers zich bij aan zullen sluiten, maar wel ieder op z’n eigen manier”, besluit Agema.

Wethouder Carine Bloemhoff

Gemeente Groningen wil bij inkoopbeleid ‘Social impact’ als eis toe voegen

O

ndernemen met impact is niet alleen goed voor de samenleving, maar kan ook voordelig zijn voor het bedrijf zelf. Het is goed voor de motivatie van medewerkers, maar ook voor de reputatie van het bedrijf, oftewel voor de ‘branding’, om in re­ clametermen te spreken.

Maar het kan ook een voordeel opleveren in de concurrentiestrijd om opdrachten van de overheid. Want steeds vaker stellen gemeenten of andere overheden als voorwaarde dat bedrijven bepaalde sociale doelen nastreven. Dat geldt ook voor de gemeente Groningen, zo maakte wethouder Carine Bloemhoff in juli bekend.

“We hanteren bij ons huidige inkoopbeleid al “SROI” al als één van de eisen aan leveranciers: Social Return on Investment, waarbij ondernemingen mensen met afstand tot de arbeidsmarkt in hun bedrijf inzetten. Het is nu aan Simon Poelstra om samen met de mensen van inkoop te kijken of social impact daar ook nog aan toegevoegd kan worden: 7

dat we bedrijven die maatschappelijke meerwaarde realiseren een voorkeurspositie geven. Zo belonen we hen voor hun energie en hun maatschappelijke bijdrage.”

Carine Bloemhoff. Foto: Deborah Roffel

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Groningen Bereikbaar Reizigers kiezen vaker voor e-bike of openbaar vervoer

Steeds meer bedrijven en werknemers dragen bij aan een bereikbare stad Groningen Steeds meer bedrijven en werknemers dragen bij aan de bereikbaarheid van de stad Groningen. Forenzen en reizigers kiezen vaker voor de fiets als vervoersmiddel. Ook het aantal auto’s op de P+R-terreinen rond de stad is toegenomen. Het openbaar vervoer is voor veel reizigers een goed alternatief. En dat is ook precies waar de drie mobiliteitsadviseurs van Groningen Bereikbaar zich hard voor maken. Zij willen de reizigers zoveel mogelijk uit de auto lokken om de stad bereikbaar te houden.

L

andelijk reizen er steeds meer mensen met de auto naar hun werk.

In Groningen stijgt juist het gebruik van alternatieven. “We zijn er heel erg trots op dat we er sámen met bedrijven en werknemers in zijn geslaagd om die trend op gang te krijgen. We hopen dat dit uiteindelijk ook leidt tot minder files. Dat flink wat reizigers nu eerder of later aan het werk gaan, draagt daaraan bij. Op momenten is het al merkbaar rustiger op de ringweg”, vertelt Helma Krekels.

gekregen, want uit een onderzoek onder negenduizend medewerkers van Groningse bedrijven is gebleken dat het autogebruik substantieel is teruggedrongen. Weliswaar gaat het om enkele procenten, maar bedenk wel dat iedere procent zeer veel autogebruik en gereden kilometers vertegenwoordigt. In elk geval is het een bijzonder knappe prestatie dat in Groningen een landelijke trend lijkt te zijn doorbroken”, aldus Krekels.

Mobiliteitsadviseurs Helma Krekels is accountmanager bij Groningen Bereikbaar. Samen met haar collega’s Martin Dijkstra en Jaap Imminga hebben ze als ‘mobiliteitsadviseur’ de taak om samen met bedrijven in Groningen automobilisten te stimuleren op een slimmere en schonere manier naar de stad te reizen. “We adviseren bedrijven over hoe ze kunnen toewerken naar een duurzamer mobiliteitsbeleid. We bedenken vooral graag samen met de bedrijven initiatieven die medewerkers helpen bij het kiezen van alternatieven voor de auto.”

Klimaat en ambities “Het resultaat is niet alleen op de weg merkbaar, ook op het milieu heeft dit een positief effect. Met een afname van het aantal gereden kilometers neemt namelijk ook de CO2-uitstoot flink af. Groningen Bereikbaar heeft op zich genomen om in het kader van het klimaatakkoord te streven naar een verdere afname van de CO2-uitstoot door spitsmijdingen”, zegt adviseur Martin Dijkstra. “Daarnaast willen we nog eens tweeduizend spitsmijdingen er bij krijgen de komende jaren, om zo de bereikbaarheid in en rond Groningen zo optimaal mogelijk te houden.”

"Daar hebben we de laatste jaren veel tijd en energie in gestoken en er is al een mooi resultaat behaald. Sceptici dachten dat het weinig zoden aan de dijk zou zetten, omdat mensen nu eenmaal onverbeterlijk aan hun auto zijn gehecht. Maar zij hebben duidelijk ongelijk

“Het leuke van ons werk is dat we er samen de schouders onder zetten”, zegt hij. “We hebben contacten met grote en kleinere bedrijven in Groningen. Er is inmiddels een netwerk opgebouwd waar 85 grote

Helma Krekels, Jaap Imminga en Martin Dijkstra

bedrijven bij zijn aangesloten. En ze hebben baat bij de verschillende acties van Groningen. Het afgelopen jaar maakten al duizend mensen gebruik van de mogelijkheid om een e-bike uit te proberen. Ook wordt er op veel plekken al anders geroosterd en gepland om de werknemers uit de spits te halen.”

“Zoals we al zeiden. We moeten het samen doen. Wij kunnen bedrijven in ieder geval voorzien van de nodige adviezen en informatie.

Wil je meer weten, kijk dan vooral op www.groningenbereikbaar.nl”, besluit Helma Krekels.

Onderdoorgang Paterswoldseweg november open voor fietsers en voetgangers

D

e onderdoorgang onder het spoor bij de Paterswoldseweg gaat vrijdag 8 november weer open voor fietsers en voetgangers.

Volgens planning kunnen auto’s kun­ nen vanaf medio december weer on­ der het spoor doorrijden.

De spoorwegovergang aan de Paterswoldseweg is sinds oktober vorig jaar afgesloten voor wegverkeer vanwege de aanleg van de onderdoorgang. Die onderdoorgang is noodzakelijk omdat er vanaf eind volgend jaar tussen Groningen en Leeuwarden extra sneltreinen gaan rijden, en de spoorwegovergang op deze plek dan te vaak dicht zou zijn. Het verkeer zou dan te vaak voor dichte spoorbomen moeten wachten.

Vanaf 8 november, volgens planning althans, is dat voor voetgangers en fietsers sowieso verleden tijd, want dan gaat voor hen de onderdoorgang al open. De puntjes moeten dan nog wel op de í worden gezet. Daarom wordt in eerste instantie alleen het westelijk gelegen fietspad, die aan de kant van Theodorus Niemeyer, in gebruik genomen. Fietsers uit beide richtingen maken dan tijdelijk gebruik van dezelfde fietsrijbaan, die overigens drie meter breed is.

Eind november gaat het oostelijk gelegen fietspad, aan de kant van Coop, open. Het fietspad aan de andere kant van de onderdoorgang gaat dan weer tijdelijk dicht zodat er ook daar aan afwerking gewerkt kan worden. Half december zijn beide

fietspaden helemaal klaar voor gebruik, zo is de verwachting.

Auto’s Half december gaat de onderdoorgang ook open voor het autoverkeer. Auto’s kunnen dan na dik anderhalf jaar weer zonder omrijden van noord naar zuid en vice versa over de Paterswoldseweg rijden.

Nieuwe busdek Van 1 november tot en met 18 november gaat de busbaan tussen Stadspark en het Hoofdstation tijdelijk dicht. Bussen rijden dan om. In deze periode wordt de busbrug gesloopt en wordt het nieuwe busdek op zijn plek gelegd. De bussen rijden dan over de onderdoorgang, en parallel aan het spoor richting het Emmaviaduct en vice versa.

Gratis pendelbus naar Promotiedagen MartiniPlaza

E

lk jaar weer brengen meer dan 25.000 mensen een bezoek aan de Promo­ tiedagen voor het Bedrijfsleven in MartiniPlaza, dit jaar op dinsdag 5 en woensdag 6 november. Geen zin parkeergedoe? Vanaf P+R Hoogkerk (A7) en P+R Haren (A28) rijdt gratis een pendelbus naar MartiniPlaza.

Elke 12 minuten een bus De gratis pendelbus vertrekt elke 12 minuten vanaf P+R Hoogkerk en P+R Haren en stopt recht voor de ingang van MartiniPlaza. De bussen rijden beide beursdagen tussen 11:30 en 22:30 uur en zijn ook te herkennen als lijn 24. Parkeren op de P+R is net als de pendelbus gratis: er is hiervoor geen kaartje nodig.

Op P+R Haren vertrekt de pendelbus vanaf de bushalte, op P+R Hoogkerk vertrekt de bus vanaf het busperron. Beide terreinen beschikken over een grote hoeveelheid parkeerplaatsen, verdeeld over twee terreinen die naast elkaar liggen.

8

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Groningen Bereikbaar ‘De speed pedelec is een sensatie’

D

e speed pedelec is een prima alternatief voor de auto als je 20 tot 30 kilometer moet reizen naar je werk. Dat zegt Jannemie­ ke Kuijpers uit Groningen, die deze snelle fiets begin septem­ ber een week lang heeft geprobeerd op en neer naar Winschoten.

“Het is echt fantastisch”, zegt ze enthousiast. “Ik overweeg er een aan te schaffen, al mis ik de sportieve uitdaging wel een beetje.”

Groningen Bereikbaar biedt belangstellenden, die van, naar of via Groningen reizen met de auto, de mogelijkheid een week lang gratis een e-bike of speed pedelec te proberen. Van verkeershinder en files heb je geen last op de tweewieler, bovendien ben je met de fiets gezond, voordelig en duurzaam bezig. Jannemieke Kuijpers is een sportieve dame die af en toe - bij goed weer - met een gewone fiets naar haar werk in Winschoten gaat, waar ze voor de klas staat. “De school is 35 kilometer vanaf mijn huisadres. Meestal ga ik met de auto, dat kost me ruim een half uur reistijd. Met de fiets doe ik daar wel anderhalf uur over. Met de speed pedelec lukt het in een uur en vijf minuten”, vertelt Jannemieke.

Jannemieke Kuijpers

Ervaring De docente is onder de indruk van de prestaties van de speed pedelec.

“De snelheid maakt het spannend, je gaat ruim 40 kilometer per uur.

Het gemak waarmee je accelereert en de kracht van die stoere fiets …

Wat een mooie ervaring, superleuk. Ik werd er heel blij van!” Haar collega’s op school reageerden al even enthousiast op de leenfiets. De eerste dag op de speed pedelec scheen de zon en fietste ze in korte broek.

De dag erop regende het en stond er flinke tegenwind. “Dus ik heb hem optimaal onder alle weersomstandigheden kunnen testen”, zegt ze. “Of de speed pedelec een aanrader is? Absoluut. Vooral als je in Groningen

werkt en moeite hebt de stad in te komen en er een parkeerplaats moet zoeken. Ik zou dan zeggen: doen!”

Nadelen Jannemieke is heel enthousiast over de speed pedelec, maar zitten er ook nadelen aan het gebruik? Met de snelheid van de fiets is het wel oppassen, waarschuwt Jannemieke. “Je kunt lekker vaart maken op de lange, rechte stukken. Dat vraagt tegelijkertijd om alertheid. Je moet ver vooruitkijken. Ik vind hem minder geschikt voor in de stad. Dan schakel ik terug naar maximaal 25 kilometer per uur.” Ze heeft nog een minpuntje. “Het is te gemakkelijk om 40 kilometer per uur te fietsen.

Het sportieve element ontbreekt. Maar dat is ook niet altijd nodig voor woon-werkverkeer.” Hoewel het wel een uitgave is denkt Jannemieke er serieus over na om een speed pedelec te kopen “Want ik houd van fietsen. Je bent lekker buiten en kunt je hoofd leegmaken. En deze fiets is gewoon een sensatie.”

Probeer gratis een e-bike of speed pedelec Reis je voor je werk van, naar of via Groningen en pak je altijd de auto?

Probeer dan nu gratis een e-bike of speed pedelec. Dat kan via Groningen Bereikbaar. Je kunt je via onderstaande site snel en makkelijk aanmelden. Een aantal bij Groningen Bereikbaar aangesloten werkgevers doet ook zelf mee aan de actie. Werk je bij een van deze werkgevers?

Dan is het mogelijk om via je werkgever, op de eigen locatie een fiets te testen.

Meer informatie: www.groningenbereikbaar.nl/acties/pak-de-fiets

Emissievrije Last Mile

Schone en efficiënte bevoorrading binnenstad vanuit Goederenhub Groningen Eelde

H

et is een bekend beeld in de bin­ nenstad: op die tijden dat win­ kels bevoorraad mogen worden, staan er op diverse plekken twee, drie of meer vrachtauto’s die hun goede­ ren afleveren. Niet alleen is een smalle straat al snel geblokkeerd, ook vraag je je soms af of dat wel zo duurzaam is. Die vraag was een jaar geleden aanleiding voor de oprichting van de Goederenhub Groningen Eelde, de eerste goederenhub van Noord-Ne­ derland.

Bert Wiekema is directeur van de Goederenhub Groningen Eelde, die werkt vanaf de locatie van de Royal FloraHolland Eelde bij Groningen Airport Eelde en ook met de mensen daar. “De mensen op de bloemenveiling werken met name in de vroege ochtenduren. Daarna stappen ze bij ons in de meubel- en bestelwagens, om de gebundelde bestellingen af te leveren. Het is daarmee een mooie uitbreiding van hun baan.”

Schoon en efficiënt “Het doel van de goederenhubs is om invulling te geven aan de ambitie in de regio Groningen Assen om uiterlijk in 2025 emissievrije stadslogistiek gerealiseerd te hebben. Wij richten ons met name op de wat kleinere winkels in de binnenstad van Groningen, die hun bestellingen bij verschillende leveranciers plaatsen. Door die bestellingen hier te

bundelen en door ons te laten afleveren, wordt het aantal vervoersbewegingen in de binnenstad beperkt, zijn er minder kosten voor de winkelier en wordt de uitstoot beperkt. Het is duurzamer en draagt bij aan een beter klimaat in de binnenstad.”

Winkeliers die kennismaken met het concept van de goederenhub reageren over het algemeen positief. Desondanks loopt het nog niet storm, zegt de directeur. “De echte noodzaak voor een duurzamere en efficiëntere binnenstadslogistiek is er nog niet. Er is nog geen overheidsbeleid om het aantal leveranties in de binnenstad en daarmee de emissie te beperken. En soms maken winkeliers zich zorgen over bijvoorbeeld de verzekering van de goederen.

Maar dat laatste, de verzekering in de keten, is heel goed te ondervangen. Dus er is geen enkel praktisch bezwaar tegen het gebruik van de hub. Daarnaast kunnen wij voor winkels ook een deel van hun voorraad hier opslaan. Als je je vierkante meters winkeloppervlak optimaal wilt benutten, is dat een mooie oplossing. En wij brengen de artikelen bijna op afroep naar de winkel. Dat is dus efficiënt omgaan met de winkelruimte.”

Wie de mogelijkheden eens wil bespreken, kan contact opnemen met Bert Wiekema via info@ghge.nl of 06 – 255 600 82.

Werk aan de weg en het spoor tijdens de Herfstvakantie

E

r wordt tijdens de Herfstvakantie weer hard gewerkt aan de weg en het spoor. Dat leidt tussen 18 en 28 oktober tot verschil­ lende stremmingen.

Hereweg afgesloten Zo is de Hereweg ter hoogte van viaduct van vrijdag 18 oktober 22.00 uur tot maandag 28 oktober 06.00 uur afgesloten voor autoverkeer. Het openbaar vervoer kan wel langs de werkzaamheden. Net als fietsers die vanuit Helpman richting het centrum rijden. Fietsers naar het zuiden, moeten al vanaf 7 oktober omrijden via de Papiermolentunnel tot 28 oktober. Er zijn verschillende omleidingen voor deze afsluiting. Volg de borden voor de beste omleiding.

Bussen in plaats van treinen tussen Groningen en Zuidhorn In de herfstvakantie wordt ook gewerkt aan het spoor tussen Groningen en Leeuwarden. Vanaf woensdag 16 oktober rijden er bussen in plaats van treinen tussen Zuidhorn en Groningen. De werkzaamheden duren tot en met zondag 27 oktober. Arriva zet bussen in. Ook de sneltreinen tussen Groningen en Leeuwarden rijden deze periode niet. Reizigers tussen deze twee steden kunnen gebruikmaken van de snelbussen die Arriva laat rijden tussen Groningen en Leeuwarden. De treinen rijden niet vanwege werkzaamheden voor het project Extra Sneltrein Groningen-Leeuwarden.

9

Werkzaamheden op spoor richting Roodeschool/Eemshaven en Delfzijl Op de trajecten Groningen-Roodeschool/Eemshaven en GroningenDelfzijl vinden in de herfstvakantie ook werkzaamheden plaats die gevolgen hebben voor het treinverkeer. Op het moment van schrijven is nog niet precies duidelijk wat de gevolgen zijn. Kijk op de website van Groningen Bereikbaar en/of Arriva voor meer informatie.

Een compleet overzicht van alle werkzaamheden is altijd te vinden op www.groningenbereikbaar.nl.

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Groene Stad Groene Stad: dit is wat gemeente wil doen om Groningen komende jaren te vergroenen

• Bomen op Grote Markt • Éen miljoen voor groen • Meer groene gebouwen in Stad Groningen wil nu echt vergroenen. Dat vergroening van de stad een actueel thema is bleek deze zomer ook nog weer toen de stad zuchtte onder een ongekende hittegolf met een temperatuur van bijna veertig graden. “Hoe houden we het hier ’s zomers koel, en welke maatregelen heeft Groningen in petto om dat te bevorderen?”, vroeg menigeen zich toen af.

“Wij nemen maatregelen om bestand te zijn tegen extremere weersomstandigheden. Die maatregelen worden opgenomen in een plan van aanpak klimaatadaptatie. We voegen waar mogelijk bomen toe. We gaan door met het subsidiëren van groene daken, ontmoedigen versteende tuinen en stimuleren particuliere en lokale initiatieven op het gebied van vergroening”, aldus de gemeente.

Glimina Chakor. Foto: Deborah Roffel

M

eer groen helpt de gevolgen van de klimaatverandering op te vangen, stelt het college van BenW. Groen draagt bij aan temperatuurbeheersing, biodiversiteit en het dempen van de gevolgen van hevige regenval, zonder dat we onze rioolcapaciteit hoeven uit te breiden. Vooral bomen zijn van onschatbare waarde.

Wat er de komende jaren gaat gebeuren op het gebied van vergroening en duurzaamheid staat in het collegeprogramma 2019-2022, een programma met als motto: ‘Gezond, groen, gelukkig Groningen’, dat dit voorjaar werd gepresenteerd door de coalitiepartners GroenLinks, PvdA, D66 en ChristenUnie.

“Een groene omgeving is een gezonde omgeving. Een groene omgeving wapent ons tegen klimaatverandering en helpt de ecologie te versterken. Natuur brengt samen en is voor iedereen toegankelijk. Omdat we vinden dat alle inwoners in hun directe leefomgeving van

Groningen geeft subsidie voor vergroenen van platte daken

de natuur moeten kunnen genieten, verbeteren we de recreatieve infrastructuur, zoals fiets - en wandelpaden, sport - en speelruimte en onze meren”, zo staat er in het collegeprogramma.

Wethouder Chakor: ‘We maken een groenplan’ Volgens wethouder Glimina Chakor (GroenLinks) hebben alle ruimtelijke projecten in Groningen daarom ook een component groen meegekregen. “Deze inzet op groen doen we ook vanwege het klimaat, meer groen is goed voor de waterberging en goed tegen hittestress.

Het is echt noodzakelijk! Daarnaast levert meer groen ook veel op voor de leefkwaliteit in de stad, de wijken en de binnenstad. Vanuit het coalitieakkoord is daarvoor geld beschikbaar gesteld.

Om dit geld in te zetten zijn we nu bezig met het maken van een groenplan.

We bepalen wat de ambitie is, wat we willen doen en waarom. Uiteindelijk zal daar een aanpak voor het groen uitrollen begin volgend jaar”, aldus wethouder Chakor.

H

eeft u een bedrijfspand met een ruim plat dak dat u toch niet gebruikt? Dan kunt u er over nadenken om dit te beplanten. Finan­ cieel kan dat ook heel interessant zijn.

In Groningen kan men namelijk sub­ sidie krijgen voor de aanleg van een groen dak, een dak dus waar planten op groeien.

Groene daken gaan langer mee. Ze zijn goed voor het comfort in huis, voor de afvoer van regenwater en voor de luchtkwaliteit. je kunt subsidie aanvragen voor een woonhuis, bedrijf of instelling.

Voordelen Het vergroenen van een dak is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee. Een groen dak gaat minstens twee keer zo lang mee als een gewoon dak, omdat het zonlicht het

Eén miljoen euro voor groen en bomen Het bestaande groen en de ecologische structuur worden versterkt en er wordt groen toegevoegd ook in de binnenstad.

Als onderdeel van de Binnenstadsvisie investeren B&W minimaal één miljoen euro in meer groen en er komen bomen op de Grote Markt.

Groeninvesteringsfonds “Daarnaast introduceren we een Groeninvesteringsfonds. Ontgroening wordt niet alleen gecompenseerd, maar het groen keert versterkt terug”, zegt Chakor. “Naast investeringen in het uitbreiden van groen, verbeteren we ook de leefkwaliteit door verhoging van het onderhoudsniveau van groen en schoon.

Ook betalen we een aantal groenprojecten, de komende tijd veel in de binnenstad, bijvoorbeeld de vergroening rond de Stadsschouwburg waar nu plannen voor worden gemaakt. Deze projecten zijn afgestemd met de raad. Uiteraard doen we ook nog veel met de bewoners zelf. We leggen geveltuinen aan in de hele stad op vraag van bewoners, geven dak niet aantast. Het groene dak houdt ‘s zomers de warmte buiten. Het dak slaat regenwater op en zorgt er zo voor dat het riool minder belast wordt tijdens regenbuien. Gaat goed samen met zonnepanelen en verhoogt het rendement van die panelen.

Voorwaarden Als u in aanmerking wilt komen voor subsidie van de gemeente Groningen voor een groen dak, moet u voldoen aan de volgende voorwaarden: • U bent eigenaar van het pand of hebt als huurder toestemming van de eigenaar om een groen dak aan te laten leggen.

• Het dak is minimaal 6 m2.

• U laat het dak aanleggen door een specialist. Let op: U bent zelf verantwoordelijk voor een dakconstructie

subsidie op groene daken en regentonnen. Ondersteunen moestuinen en recent hadden we een actie ‘Plant voor een tegel’.”

Maatregelen concreet Deze uitgangspunten leiden tot de volgende maatregelen/voorstellen: • Toevoegen 100.000 m2 openbare ruimte • Versterkte ecologie • Forse toename bomen en groen • Meer groene gebouwen • Ruimte voor voetgangers en fietsers • Minder parkeerplaatsen, o.a. 100 minder aan de Diepenring • Minder auto’s binnen de ringwegen • Uitvoering binnenstadsvisie, waaronder minimaal 1 miljoen voor meer groen; op de Grote Markt komen bomen te staan • Groeninvesteringsfonds: jaarlijks ongeveer 100 extra bomen • Door SIF-investeringen voor miljoenen euro’s aan groen en bomen toegevoegd • BIM-locatie aangepakt: kade en water herwonnen, groen en ontmoeting centraal •

met voldoende draagvlak. Raadpleeg eventueel een deskundige, een architect of bouwkundige!

• U begint pas met de aanleg als uw subsidieaanvraag is goedgekeurd.

• U laat het werk binnen een jaar na de goedkeuring van uw subsidieaanvraag uitvoeren.

• De gemeente heeft per jaar een beperkt budget voor groene daken beschikbaar. Daarom geldt: wie het eerst komt, het eerst maalt!

Subsidiebedragen Hoeveel subsidie u krijgt, hangt af van de grootte van uw dak.

• 30 euro per m2 voor oppervlakten tussen 6 tot 100 m2 • 20 euro per m2 voor oppervlakten vanaf 100 tot 250 m2 • 10 euro per m2 voor oppervlakten vanaf 250 tot 1000 m2

A-Kerhof: kleine groene Stadsoase Oosterstraat groener en al na een jaar gezelliger dankzij klimplanten e Oosterstraat verandert langzaam van karak­ met meer zon en zitbanken

D

ter en uitstraling. De straat wordt steeds groe­ ner, en oogt mede daardoor ook gezelliger. Dat is te danken aan een samenwerking tussen de onder­ nemers van het Oosterkwartier en de gemeente Gro­ ningen.

H

et A-Kerhof is altijd al een kleine oase geweest waar je heel even op adem kunt komen te midden van het geraas en de hectiek in de binnenstad. Die functie is nu versterkt dank­ zij een herinrichting die vorig jaar begon, en die deze zomer is afgerond.

In de zomer van 2018 hielp de gemeente Groningen ca.

25 ondernemers in de Oosterstraat met de aanleg van gevelgroen. En op vrijdag 29 juni van dat jaar leverde de toenmalige wethouder Joost van Keulen een bijdrage aan de aanleg van het groen door een klimplant te planten bij een van de winkels in de Oosterstraat. De ondernemers zouden dat voortaan zelf gaan onderhouden.

De aanpak van het A-Kerkhof maakt onderdeel uit van de aanpak van de westelijke binnenstad. Doel ervan was om het A-Kerkhof te veranderen in een aangename verblijfsplek, maar wel met behoud van het bestaande groene karakter en met respect voor de historie van de plek.

Er werd niet alleen hoogwaardig nieuw groen geplant, maar er werd ook groen verwijderd om de zon meer toegang te geven tot het plein.

Er kwamen speciale plantenvakken, met brede rand waarop je kunt zitten. In de plantvakken is beplanting gekomen die in alle seizoenen aantrekkelijk is.

De uitvoering van het plan liep wel enkele maanden vertraging op, omdat er vijf bomen moesten worden omgehakt, om plaats te maken voor zes nieuwe. Tegen deze maatregel werd bezwaar gemaakt.

Foto: Jan Buwalda

10

We zijn nu ruim een jaar verder, en nu al is duidelijk te zien dat de straat van karakter verandert. Er was voorafgaande aan het project gezocht naar ‘relatief eenvoudige oplossingen die de straat aantrekkelijker moesten maken voor ondernemers, bezoekers en inwoners’, en de groene beplanting leek het antwoord. Tot nu toe lijkt die ambitie zeker gehaald te zullen worden.

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Economie & Internationalisering

Nu tieren de brandnetels en het onkruid en nog welig, maar Kranenburgpark is straks een ontmoetingsplek met uitstraling. Op het bedrijventerrein Kranenburg komt een park met heel veel mogelijkheden: een rondje lopen door de natuur tijdens de lunchpauze, vergaderen rond de picknicktafel of na het werk meedoen aan een bootcamp?

O

p bedrijventerrein Kranenburg zitten 30 tot 35 bedrijven die het in hun gebouwen fantastisch voor elkaar hebben. Om medewerkers te trekken en deze ook gezond te houden is het belangrijk om regelmatig naar buiten te gaan en ontspanning te zoeken. Wie nu tijdens de pauze behoefte heeft aan frisse lucht, loopt met een broodje in de hand in een optocht over de stoep waar auto’s voorbijrazen. En tussen de bedrijven onderling is te weinig interactie.

Dat moet anders kunnen, bedacht Bedrijvenvereniging WEST een aantal jaren geleden. Er volgden gesprekken met de gemeente als eigenaar van de grond. Na talloze vergaderingen is de kogel door de kerk. De Bedrijvenvereniging en de gemeente nemen de kosten voor hun rekening, de opdracht is verstrekt en groenbedrijf Donkergroen begint half september met de werkzaamheden.

De 120 are grond ondergaat een complete metamorfose. Het nieuw te vormen park is niet alleen bedoeld voor de werknemers in de kantoren, maar krijgt hopelijk ook een plek in de harten van de bewoners in de buurt.

Artist impression DonkerGroen

Kranenburgpark wordt ontmoetingsplek met uitstraling

Onderhoud De gemeentelijke grond van pakweg twee voetbalvelden groot krijgt een totaal ander smoel en – nóg belangrijker – wordt straks intensief onderhouden. Diverse onderzoeken hebben uitgewezen dat gebruik van groene ruimten sterk afhangt van de kwaliteit van het onderhoud. Daarom is in samenspraak met Bedrijvenvereniging WEST en de gemeente Groningen afgesproken dat niet de gemeente, maar Donkergroen de komende vijf jaar verantwoordelijk is voor het onderhoud.

gemaakt van oude dukdalven. Met het zaaien van biologische wildbloemmengsels en de bouw van een insectenhotel zullen insecten en vlinders hun weg naar het park weten te vinden. De bestaande speelkooi met een voetbal-, basket- en tennisveldje en het skateparcours blijven gehandhaafd, maar daaromheen wordt een serieus park gecreëerd met wandel- en fietspaden en ontmoetingsplekken. Voor bootcamp-liefhebbers komen er materialen zoals boomstammen, zodat daar trainingen kunnen worden gegeven.

Duurzaamheid en circulariteit Op de tekeningen is goed te zien hoe het park eruit komt te zien. De aanpak van Kranenburgpark is gericht op duurzaamheid met veel hergebruikte materialen. Zo zijn de paden van biobeton, versterkt met olifantengrassen die daarvoor speciaal zijn gekweekt op Schiphol. De banken worden

Sporten Een speciaal 4Mijl-parcours moet hardlopers over de streep trekken, maar er starten straks ook andere wandel- en fietsroutes.

Een groot voorlichtingsbord gaat die informatie verstrekken. De verwachting is dat sportliefhebbers uit verschillende kantoorgebouwen elkaar gaan ontmoeten

en wat zou het mooi zijn als daar buurtbewoners bij aansluiten. Er zijn straks ook mogelijkheden voor wielerclubjes, gezamenlijke barbecues of vergaderwandelingen. Met Het Omnium van het TopsportZorgCentrum is contact gelegd over het aanbieden van professionele trainingen in Kranenburgpark. Dat kunnen yoga-, loop, fiets- of bootcampactiviteiten zijn.

Foodtrucks In het park komt ook een plek voor foodtrucks. De initiatiefnemers hebben daarbij voor ogen dat werknemers en buurtgenoten tussen de middag een gezonde snack kunnen kopen en elkaar daarbij gaan ontmoeten. Door het afgraven en ophogen van de grond ontstaan er hoogteverschillen die in combinatie met de nieuw te planten bomen en struiken zorgen voor een grotere biodiversiteit. In het park komen relatief weinig bomen die flink wor-

den verspreid. Onder alle bomen kun je doorkijken, zodat angst voor sociale onveiligheid ongegrond is.

Het is de bedoeling dat Kranenburgpark in november klaar is.

Kranenburgpark Kranenburgpark ontstaat dankzij een intensieve samenwerking tussen ­Bedrijvenvereniging WEST, de gemeente Groningen, groenbedrijf Donkergroen, de bedrijven op bedrijventerrein Kranenburg en de bewoners van Buitenhof.

Make it in the North: veel meer dan alleen een jobportal

H

ét platform van Noord-Nederland dat kennisinstellingen, het be­ drijfsleven en (internationaal) ta­ lent met elkaar verbindt. Dat is Make it in the North kort samengevat. “Een jobportal voor internationals? Nee, het is meer dan dat. Veel meer. Het is een platform waar talent en het innovatieve MKB elkaar kan vinden. Inderdaad met vacatures, maar ook met andere zaken zoals dagelijks nieuws, informa­ tie over de noordelijke topsectoren en cultuur”, zegt Maartje de Jonge, één van de drijvende krachten achter Make it in the North.

Volgens projectleider Marloes Telgenhof gaat het dan ook echt om een ‘Jobportal+’.

“We zien het ook echt als onze taak om be-

Marloes Telgenhof

drijven en talent voor het Noorden behouden te laten blijven. En natuurlijk nieuw internationaal talent en nieuwe bedrijven hierheen te halen. We kunnen in het Noorden veel beter laten zien waar we eigenlijk goed in zijn. Niet veel talenten weten niet hoe cool het Noorden eigenlijk is. En dat moeten we beter voor het voetlicht gaan brengen.”

Het is niet voor niets dat het Akkoord van Groningen, DUO, FME, Metaalunie, de Hanzehogeschool, het IWCN, de Rijksuniversiteit Groningen en MKB Nederland Noord de handen ineensloegen en binnen korte tijd grote stappen zetten met Make it in the North. Inmiddels is Marloes Telgenhof dus aangesteld als projectleider.

“Veel talent denkt dat ze na hun studie in het Noorden zo snel als mogelijk naar de Randstad of de Brainport-regio (Eindhoven) moeten gaan voor een baan. Ze weten niet eens dat er in Oost-Friesland, de regio Emmen of in Groningen hele gave bedrijven zitten die aansluiten bij hun studie”, aldus Telgenhof.

Make it in the North had volgens Michiel Kasteleijn van het International Welcome Center een vliegende start. “The Northern Times, een Engelstalige site met nieuws uit het Noorden, en de online uitgaansagenda Here & Now zijn al een tijd live.

Die gaan beiden echt heel goed. Zo trek-

ken beide media meer dan 10.000 bezoekers per week. Nu willen we echt meters gaan maken met het platform en de jobportal, die onlangs zijn gelanceerd. De eerste vacatures staan erop en we gaan nu in gesprek met zoveel mogelijk bedrijven om ze aan te sluiten op Make it in the North. Uiteindelijk komt er op het platform ook een bedrijvenkaart en plaatsen we interviews met ondernemers en artikelen over de noordelijke topsectoren.”

Volgens IWCN-relatiemanager Maartje de Jonge komt er in het Noorden via de kennisinstellingen veel internationaal talent binnen. “Maar de verbinding met het MKB is nog lang niet optimaal genoeg”, zegt ze. “Overal zoekt men naar personeel en vaak loopt er een international in het Noorden rond die zo’n vacature zou kunnen invullen. Er is alleen een groeiende mismatch tussen vraag en aanbod.

Wij willen die internationale arbeidsmarkt echter graag realiseren.”

“Het talent vraagt er ook om”, zegt Marloes Telgenhof. “Ze willen weten waar ze vacatures kunnen vinden. Zeventig tot tachtig procent van de internationale studenten willen graag hier blijven, maar dan moeten ze wel een baan vinden.” Michiel Kasteleijn vult haar aan: “We hebben in het Noorden met al dat talent een verborgen schat, vaak ook nog 11

eens met ervaring. Het gaat naar schatting om 25.000 potentiele werknemers. Je snapt nu wel waarom we dit initiatief hebben genomen.”

Volgens Maartje de Jonge wordt het Noorden veel internationaler. “We werken vanuit het IWCN inmiddels voor 200 bedrijven. Acht jaar geleden hoorde je alleen op de Bloemetjesmarkt in Groningen Duits.

Nu lopen er in het Noorden 125 verschillende nationaliteiten rond. Plus: we hebben met de RUG, Hanze en Stenden hele gedegen kennisinstellingen waar talent uit de hele wereld naartoe komt om te studeren. Daar mogen we trots op zijn!”

Make it in the North is geïnspireerd op de werkwijze van het bedrijfsleven en de overheid in de regio Eindhoven. “Brainport is een goed voorbeeld”, zegt Marloes Telgenhof. “Maar we kijken ook naar hoe andere regio’s de zaken hebben geregeld.

Make it in the North staat nog maar aan

het begin van waar we naartoe willen. Het is daarbij ook nog eens een uitdaging om niet een stad of regio, maar iets in gezamenlijkheid met de drie Noordelijk provincies over de provincies heen neer te zetten.”

“Noorderlingen zijn van nature wat nuchter”, zegt Maartje de Jonge. “Een MKB’er moet zich realiseren dat ze ook talent van buiten hun eigen regio kunnen aantrekken.

En voor internationaal talent geldt dat er voor hun in deze regio dus veel te halen valt. De wereld ligt echt aan je voeten.”

Marloes Telgenhof snapt dat voor veel bedrijven de stap om een international in te huren ook groot is. “Daarom komen we graag langs”, zegt ze. “We helpen de bedrijven echt om ze op gang te helpen en dit potentieel aan te boren.

Heb je interesse? Kijk dan vooral op www.makeitinthenorth.nl en misschien spreken we elkaar snel!”

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Nieuws van de bedrijventerreinen Met zorg omringd bij Grand Café Hoendiep door mensen van COSIS

Beetje moe? Niet helemaal blij? Ga dan eens een kopje koffie doen of een lunch bij Grand Café Hoendiep, op de begane grond van Kruit en Kramer. Daar word je met zoveel enthousiasme en liefde bediend door cliënten van COSIS – voorheen NOVO - daar kan geen slecht humeur tegenop. Zoals Joop Kruit, directeur van Kruit en Kramer, zegt: “Hier ga je altijd, maar dan ook echt altijd met een glimlach de deur weer uit!”

Foto: Jan Buwalda

I

n het Grand Café aan het Hoendiep 99 werkt horecaondernemer Cor Alders samen met vijf cliënten en een begeleider van COSIS. Zij doen niet alleen de bediening, maar ook de bereiding van eten en drinken in de keuken van het Grand Café.

Linda ter Veld, Zorgposthoofd Vinkhuizen bij Cosis, is duidelijk trots op ‘haar’ mensen. “Het COSIS Grand Café team doet het gehele proces zelf. Ze nemen bij jou de bestelling op, leveren de bon af bij de keuken, daar wordt het met zorg klaargemaakt en vervolgens door de bediening bij jou uitgeserveerd.”

Met zorg gemaakt Het gebak, dat je vanuit de gebakvitrine toelacht, wordt ook door cliënten van Cosis klaargemaakt.

“Dat gebeurt bij onze vestiging in de binnenstad, bij Cosis Konditorei, waar ook ongeveer 20 cliënten werken. En alles met zorg gemaakt, niet voor niets ons motto bij Cosis.”

Joop Kruit onderschrijft dit uit eigen ervaring. “Als ik hier ’s ochtends aankom bij ons pand, dan staat Peter rondom de ingang te vegen en de entree van onze winkel te stofzuigen. Ja, want het moet er allemaal tip top uitzien! Zegt hij dan. En dat ís ook zo. Daar begint je gastvrijheid mee voor jouw gasten, of je nu in een woonmall werkt of in een Grand Café. Dat enthousiasme en die zorg, daar word je hier helemaal mee omringd door cliënten van Cosis.

Tot in de kleinste details: als ze jouw kopje koffie op tafel zetten, nog éven het oortje mooi naar opzij draaien. En als je een kopje koffie hebt gekregen, vragen of je daar niet een heerlijk gebakje bij wilt en of het gesmaakt heeft als je het op hebt en of je nog ergens anders zin in hebt. Het zijn al die details die lang niet overal vanzelfsprekend zijn en waar zij enorm hun best voor doen om dat helemaal voor elkaar te krijgen. Maar uiteindelijk is het precies

dezelfde houding als die waarmee onze verkopers de winkel in gaan: help de klant kopen!”

Waardevol werk en waardevolle samenwerking Joop Kruit: “De samenwerking met Cosis past goed bij de waarden die wij als familiebedrijf hooghouden. Zorg voor je naaste, oog hebben voor mensen die wat meer duwtjes in de rug nodig hebben om te functioneren in deze samenleving en ook een (werk)plek geven aan mensen die meer zorg en aandacht nodig hebben. We werken al jaren samen met Cosis: we hebben exposities van kunstwerken – en dat zijn het écht! – gehad hier in de winkel en op de afgelopen woonbeurs Wonen & Co was Cosis in onze stand aanwezig met hun woonartikelen. We leveren bijvoorbeeld ook pallets en transporthoutjes aan Cosis Hout. Die maken daar hele mooie en soms ook indrukwekkende dingen van. Van die transporthoutjes maken ze grafkistjes

voor jonggestorven of levenloos geboren kindjes.

Daar word ik dan toch een beetje stil van, hoe mooi dat is, in alle opzichten.”

Samenwerking tussen Kruit en Kramer en COSIS verder uitgebreid Cosis Hout maakt ook hele vrolijke dingen, zoals mooie houten kerstbomen of displays waar je tijdschriften op kunt presenteren, maar ook de houten lunchkratjes waarin het Grand Café Hoendiep bedrijven op het bedrijventerrein hun lunch voor gasten of medewerkers komt brengen. En er staat nog meer op stapel. Joop Kruit: “Kruit en Kramer is voornemens om onze samenwerking verder uit te breiden. We hebben mooie plannen die ook passen bij de positieve ontwikkelingen in deze omgeving.

Het is nog net te vroeg, maar hierover later meer!”

Eerste positieve resultaten van regenwaterproject op Euvelgunne; 8 ha verharding afgekoppeld van de riolering

V

ier bedrijven op bedrijventerrein Euvelgunne hebben subsidie gekregen van de gemeente om hun regenwaterafvoer los te koppelen van de riolering en op eigen terrein te gebruiken. Dries Jansma, een van de initiatiefnemers van deze subsidieregeling: “Deze vier bedrijven koppelen in totaal maar liefst 8 ha verhard oppervlak af van het riool en dat is een heel prima eerste resultaat. Het regenwater wordt door deze bedrijven onder meer benut als proceswater, voor koeling in combinatie met een groen dak, voor doorspoeling toiletten en voor een groene wadi.”

Dries Jansma werkt bij de afdeling Water en Riolering van de gemeente Groningen en staat samen met collega Anne Helbig aan de wieg van deze pilot. “Euvelgunne is een typisch jaren ’70, jaren ’80 bedrijventerrein, met veel verhard oppervlak en zonder een gescheiden rioleringssysteem. Bij extreme regenval kan de regen alleen weg via de riolering, die dat al snel niet meer aankan. Met als gevolg dat het ergens over de rand gaat: voor een deel op het bedrijventerrein zelf, waardoor kruispunten en laadperrons onderlopen, en voor een deel via riooloverstort op vijvers en kanalen elders in de stad, met name in de Oosterparkwijk en de Korrewegwijk. Daarom is de gemeente met dit proefproject gestart om het aanbod van afvalwater te beperken: deels door bedrijven te stimuleren hun

regenwaterafvoer af te koppelen van de riolering en deels door gecontroleerd het afvalwater bij extreme regen direct te storten op het Winschoterdiep.”

de maatregelen uitvoert, voor de rest heeft hij er geen omkijken naar. Ook als er bijvoorbeeld grote leveringen van materiaal zijn, dan zorgen wij ervoor dat er een goede afstemming plaatsvind waarbij de verschillende belangen elkaar niet in de weg zitten. De werkzaamheden vinden vooral buitenom plaats, dus hoewel er soms wel wat hinder is – als er bijvoorbeeld tanks ingegraven moeten worden – gaat het bedrijfsproces gewoon door zoals gebruikelijk.

Er zou aanzienlijk meer last en zelfs overlast zijn als wij op dit bedrijventerrein de riolering zouden moeten vervangen.”

‘Meer mogelijk dan water in de sloot te laten lopen’ In het pilotgebied, tussen de Hunze en het Winschoterdiep, krijgen bedrijven subsidie als zij regenwater afkoppelen en op eigen terrein benutten.

Met het afkoppelen van de regenwaterafvoer van deze vier bedrijven van de riolering is een mooie stap gezet om de riolering te ontlasten. “Minstens zo belangrijk is de bewustwording dat er meer mogelijk is dan simpelweg dat regenwater met een pijp naar de sloot af te voeren. Dat zie je aan wat deze bedrijven laten aanleggen. De één maakt een groene wadi op eigen terrein, met mooie beplanting waardoor de uitstraling van het bedrijf veel fraaier en groener wordt. Bij een ander worden ondergrondse tanks aangelegd om water op te vangen dat gebruikt wordt in het bedrijfsproces of kan worden benut om het toilet door te spoelen. Het valt gratis uit de lucht, da’s toch mooi dat je het slim benut?”

Landelijk belangstelling Euvelgunne is zeker niet het enige bedrijventerrein waar het risico op wateroverlast levensgroot aanwezig is. Ook elders in de gemeente en in den

Ondernemer hoeft niets te doen “Belangrijk voor de ondernemer is dat wij alles uit handen nemen; dit soort werkzaamheden behoort immers niet tot de corebusiness en dus doen wij de hele begeleiding van het traject. De ondernemer is alleen formeel opdrachtgever van de aannemer die 12

lande zijn er dergelijke terreinen, waar het enorme areaal aan verhard oppervlak voor problemen zorgt bij overvloedige regenval. De pilot op Euvelgunne wordt dan ook met veel belangstelling gevolgd. “Elders zijn er ook wel voorbeelden van maatregelen tegen wateroverlast, maar die hebben vaak een verplicht karakter. Hier op Euvelgunne hebben we alles in nauw overleg met de ondernemers uitgewerkt. En vanzelfsprekend werkt de subsidieregeling als een grote stimulans. Die is mogelijk omdat wij als gemeente fors besparen op investeringen in de riolering, als uitbreiding van capaciteit niet nodig is. Die besparing laten we ten goede komen aan de deelnemers.”

Meer weten: neem dan contact op met Dries Jansma via dries.jansma@groningen.nl

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Economie Groningen landelijk voorbeeld snellere bezorging en betere online zichtbaarheid van winkels

Groningse binnenstad wordt ‘laboratorium’ om innovaties voor retail te ontwikkelen en te testen

H

oe kunnen winkels in Groningen blijven concurreren met de pijlsnel gegroeide online-shops? Dat is één van de vragen waar de Groningen City Club (GCC) het antwoord op hoopt te kunnen geven. De GCC is namelijk gevraagd mee te werken aan landelijke experimenten om te komen tot een vernieuwing van de retail-sector, en versterking van de concurrentiepositie van de detailhandel. Het verzoek is afkomstig van de brancheorganisatie INretail, een belangenbehartigingsorganisatie voor alle non-foodretailers in Nederland.

Eén van de activiteiten van Inretail is om de innovatie van de retailsector in Nederland te bevorderen. Dat doen ze middels van het platform De Nieuwe Winkelstraat. In dat kader is men bezig met de oprichting van een ‘Innovatielab’ speciaal voor de retail. INretail wil daarbij graag samenwerken met de Groningen City Club (GCC).

Ook vier andere steden in Nederland werken er aan mee.

“INretail nodigde ons uit voor een gesprek in Zeist, en bleek onder de indruk van de manier waarop wij in Groningen bezig zijn om innovatie te bevorderen.

Zij willen graag met ons samenwerken, zodat andere steden in Nederland straks ook van de Groningse ervaringen kunnen leren. Anderzijds hebben zij ook veel expertise in huis waar wij in Groningen dan weer van kunnen profiteren. Daarom hebben we afgesproken dat we mee gaan doen aan één van hun projecten: het ‘Retailinnovatielab Smartcity & Distributie”, zo vertelt Eric Bos, voorzitter van de GCC.

Concurrentie aangaan met Amazon, Bol en e-Bay Grote online spelers als Amazon, Bol en e-Bay hebben een grote impact op de concurrentiepositie van de lokale detailhandel. Daarnaast zijn er ook nog platformen zoals Marktplaats die super populair zijn bij de consument. Daardoor is de consument al lang niet meer aangewezen op de gewone, fysieke winkels: er zijn nu dus veel alternatieven. Daarom zullen winkels en winkelgebieden er álles aan moeten doen om klanten te blijven lokken. Ook zal de functie van de binnenstad moeten veranderen: minder de place to buy, en meer de place to be.

Alleen: het zou wel prettig zijn wanneer ook de distributie kan worden verbeterd, zodat de consument niet meer met grote dozen en tassen door de stad hoeft te lopen.

En daarom is het project ‘Retailinnovatielab Smartcity & Distributie’opgericht. Daarbij wordt in vijf steden in Nederland onderzocht op welke manier ook in de distributie het beste aan de wens van de consument tegemoet kan worden gekomen.

Bedrijven in Nederland die meer dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas verbruiken, vallen onder de Wet milieubeheer. Dit betekent onder andere dat je als bedrijf energiemaatregelen móet treffen die zich in vijf jaar of sneller terugverdienen.

“Het is aan gemeentes om deze wet te handhaven, maar ook bedrijven die niet onder deze wet vallen toch aan te zetten tot energiebesparing. Om uit te zoeken op welke manier dit het beste kan, heeft de gemeente Groningen aangegeven een pilot op Het Witte Lam te willen opzetten”, zo vertelt Alexander Bleker van de VBNO, en in het dagelijks leven directeur van Syplon. Bedrijvenvereniging VBNO heeft gezamenlijk met natuur- en Milieufederatie Groningen en de gemeente Groningen inmiddels een start gemaakt met de pilot.

Zichtbaarheid: Zupr Eén van de initiatieven om de online zichtbaarheid van bedrijven te vergroten betreft het Groningse initiatief Zupr, in oprichting. Met Zupr kunnen bedrijven consumenten tonen waar hun favoriete merk in de buurt wordt verkocht. Ook kan de consument zoeken op een product, en kijken

“De reden dat Groningen als één van de vijf steden is gevraagd om mee te doen met experimenten in het Retailinnovatielab is dat wij zeer ambitieus zijn

Advies op maat Als eerste stap in het project is er eind september een bijeenkomst georganiseerd waar de bedrijven werden geïnformeerd over het project en waar de ondernemers ervaringen en ideeën konden uitwisselen. Een volgende stap is een quick scan; dit najaar worden de bedrijven op het bedrijventerrein doorgelicht op het gebied van hun energieverbruik, energiecontracten en de mogelijkheden voor energiebesparende maatregelen. De aanpak voor de quick scan is volgens het concept van de CleanCampagne van Natuur- en Milieufederatie Groningen. Hiermee krijgen de ondernemers meer inzicht in hun energiehuishouding. De ondernemers krijgen uiteindelijk een advies op maat waarmee ze zoveel mogelijk energie kunnen besparen.

B

Snelle distributie: Dropper Eén van de zaken die onderzocht zal worden betreft dus de distributie van gekochte producten naar de consument toe. Dat gebeurt in samenwerking met ondernemer Jantina Doornbos en haar online bezorgbedrijf Dropper. “Waar we naar toe willen is dat álle ondernemers die dat willen binnen één uur hun pakjes kunnen laten bezorgen op de plek die de consument aangeeft. Dat is tot nu toe alleen mogelijk wanneer je pizza’s of ander eten bestelt. Maar het moet mogelijk worden om dat voor álle gekochte artikelen te regelen: schoenen, een pannenset of een jurk. Dat kan allemaal bij de consument thuis worden bezorgd, of op het terras waar hij zit, of op de parkeerplaats van zijn auto.

Op die manier wordt de binnenstad één warenhuis, met een bezorging die aanzienlijk sneller is dan Bol.com of Zalando. Geweldig toch?!”, aldus Eric Bos.

Dat kan door ervoor te zorgen dat het winkelen in een stad aantrekkelijk is omdat het er ook avontuurlijk of gezellig is. Bovendien hebben alle winkels samen een aanbod dat wél kan concurreren met de grote spelers: samen hebben ze één enorm assortiment.

Bedrijventerrein Het Witte Lam wordt Het Groene Lam

edrijventerrein Het Witte Lam, liggend aan de noordoostkant van de stad in het VBNO-gebied, wordt verduurzaamd. Bij bedrijven op het terrein wordt bekeken welke duurzaamheidsmaatregelen er moeten worden genomen om te voldoen aan de Wet milieubeheer.

De genomen maatregelen moeten bijdragen aan het streven van de gemeente Groningen om in 2035 energieneutraal te zijn.

en uit willen groeien tot de meest innovatieve stad van Nederland. Bovendien hebben ondernemers in Groningen zich hier goed georganiseerd, en dat maakt het een stuk gemakkelijker. Toen wij een gesprek hadden in Zeist met InRetail waren ze onder de indruk van wat we in Groningen allemaal doen”, zegt Eric Bos.

Jantine Doornbos en Michiel Vos

in welke winkels in de stad het verkrijgbaar is.

Zo bereiken ondernemers veel efficiënter de consument die zich online oriënteert, maar die liever offline shopt.

Al met al heeft Groningen in het kader van het vergroten van de zichtbaarheid en het verbeteren van de distributie dus enkele zeer aansprekende projecten in te brengen in het laboratorium.

Ondernemers helpen bij schoonhouden ‘West’ dankzij nieuwe zwerfvuil-ophaalkar

B

edrijventerrein Hoendiep zal er voortaan aanzienlijk schoner bij liggen. Dat is dan te danken aan de inzet van medewerker Nathan van Cosis, die enkele dagen per week met een splinternieuwe elektronische zwerfvuilophaalkar alle rondslingerende rommel zal opruimen. Begin september werd deze nieuwe kar officieel aangeboden door de financiers ervan: Bedrijvenvereniging WEST, McDonalds en de gemeente Groningen.

De ondernemers van Bedrijvenvereniging WEST helpen graag mee aan de financiering van de wagen, omdat, hoezeer de gemeente en individuele bedrijven hun best ook doen, er altijd wel ergens zwerfvuil achterblijft. Het bedrijventerrein Hoendiep wordt nu eenmaal intensief gebruikt. Niet alleen door de medewerkers van de bedrijven, maar ook door bezoekers, fietsers, scholieren en bewoners. “En waar veel mensen zijn, moet je nu eenmaal iets extra’s doen om het schoon te houden”, aldus Nico Borgman van de Bedrijvenvereniging WEST.

Online platform VBNO hoopt dat de ondernemers op Het Witte Lam, zo’n honderd in totaal, elkaar door dit project beter leren kennen. Daarom wordt er een online communicatieplatform in het leven geroepen waar ondernemers op Het Witte Lam die actief zijn op het gebied van duurzaamheid zich kunnen inschrijven.

Want: “Uiteindelijk is het natuurlijk de bedoeling dat wanneer de ondernemers energiebesparende maatregelen uit willen laten voeren, ze daarvoor bij voorkeur een bedrijf uit de buurt in de arm nemen”, aldus Bleker. “Het gebeurt te vaak dat bepaalde klussen bij een bedrijf elders in de stad, of zelfs elders in de provincie of in het land terechtkomen.

Terwijl het juist het streven is van de VBNO om zoveel mogelijk de buren in te schakelen. Vandaar ook het communicatieplatform, het wordt voor ondernemers op deze manier makkelijker om elkaar te vinden.”

Foto: Jan Buwalda

Afgebakend terrein Dat de gemeente Groningen overigens voor Het Witte Lam heeft gekozen als gebied voor deze pilot ligt volgens Bleker voor de hand. “Het Witte Lam is een klein, overzichtelijk en afgebakend bedrijvengebied.”

13

Eigenaar Willie de Groot van de vestiging van McDonalds aan het Hoendiep is blij met de komst van de nieuwe elektrische kar, en met de activiteiten van Cosis en Nathan. Cosis is het vroegere NOVO, een bedrijf waar mensen met een beperking in uiteenlopende functies werkzaam zijn. Willie de Groot: “Alle rommel die wij van McDonalds hier zelf produceren wordt opgeruimd. En ook veruit de meeste klanten ruimen verpakkingen e.d. netjes op.

Maar helaas zijn er toch ook mensen die niet alle verpakkingsmateriaal opruimen. Er blijft dus wel eens wat liggen dat wegwaait. En daarom steunen wij ook de aanschaf van de kar, en zijn we blij met het initiatief van Cosis en de inspanningen van Nathan en zijn collega’s.”

En nu het groen Voorzitter Klaas Holtman van Bedrijvenvereniging WEST is niet alleen blij met de kar, maar vooral ook met de samenwerking. “Het is harstikke mooi dat we dit probleem samen aanpakken. Maar het zou nog mooier zijn wanneer we die samenwerking kunnen uitbreiden tot ook het groen op de tegels en het onkruid tússen de tegels. Laten we daar ook gezamenlijk tegen optreden.”

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Groningen CO2-neutraal

Op naar een duurzame toekomst In 2022 gaat de Groninger gaskraan dicht. In 2035 wil de gemeente Groningen CO2-neutraal zijn. Hoe bereid je je als bedrijf hierop voor? Veel Groninger bedrijven, organisaties en instellingen kunnen nog ‘laaghangend fruit’ plukken. De eer-

ste vraag is altijd: hoe beperken we het energiegebruik? Leidingen isoleren, bewegingssensoren plaatsen of LED-verlichting installeren; het zijn eenvoudige en vaak niet te dure maatregelen waar zelfs, onder voorwaarden, subsidies voor te

krijgen zijn. Daarnaast is het gebruiken van energie uit duurzame bronnen, zoals zon en wind, een optie en tot slot zet je de fossiele brandstoffen die echt nog nodig zijn, zo slim en efficiënt mogelijk in. Tips en adviezen nodig? Vraag het de advi-

seurs van de gemeente Groningen. De gemeente stimuleert bedrijven en instellingen om energie te besparen en energie uit hernieuwbare bronnen te halen. Of doe je voordeel met de ervaringen en goede voorbeelden van collega-bedrijven!

Energieteam gemeente Groningen: ‘Handhaver, maar meestal ook adviseur en meedenker’

N

adine Wessels is lid van het team Energiebesparing bij Bedrijven van de gemeente Groningen. Vanuit de afdeling vergunningverlening, toezicht en handhaving (VTH) helpt zij samen met Floris van Dijk, Peter Spaak en Toeska Coolen ondernemers om energie te besparen en om duurzame alternatieven in te zetten. Zij is bovendien handhaver, onder meer van het Activiteitenbesluit.

“Ik ben toezichthouder/adviseur energiebesparing bij bedrijven. Ik bezoek bedrijven die een wettelijke verplichting hebben om energie te besparen. Zoals de verplichting volgens het Activiteitenbesluit onder de Wet milieubeheer, waarbij bedrijven met een jaarverbruik hoger dan 50.000 kWh of 25.000 m3 gas verplicht zijn om alle energiebesparende maatregelen met een terugverdientijd van vijf jaar of minder uit te voeren.”

Energie Investeringsaftrek Maar Nadine Wessels is bij veel bedrijven meer adviseur en meedenker dan strenge handhaver. “Aangezien de gemeente Groningen in 2035 CO2-neutraal wil zijn, is er meer nodig dan alleen het zogenoemde ‘laaghangend fruit’ te plukken die de wetgeving voorschrijft. In gesprekken met ondernemers help ik hen vooral om zich voor te bereiden op de energietransitie en stappen te zetten richting een CO2-neutrale bedrijfsvoering. Daarbij bied ik concrete handvatten om ze verder te helpen en denk ik mee over slimme vervangingsmomenten, zodat de investeringslast minimaal is”.

“Er zijn voor ondernemers tevens diverse regelingen waar je je voordeel mee kunt doen om sneller energiemaatregelen door te kunnen voeren. Een van de mooiste vind ik de EIA. De Energie Investeringsaftrek is een financiële regeling van de rijksoverheid en wordt uitgevoerd door de RVO. Doel van de regeling is om het voor ondernemers financieel extra aantrekkelijk te maken energie te besparen en daarmee de CO2-uitstoot te verminderen.”

‘Ondernemers laten soms duizenden euro’s liggen’ “Op de website van de RVO vind je een enorme lijst met maatregelen waarvoor je zo’n EIA-bijdrage kunt aanvragen. Daar zitten maatregelen bij die voor veel ondernemers een verrassing zijn, zo blijkt uit onze praktijk. Neem dakisolatie: zit je in de buurt van de einde looptijd van je dak, dan is mijn dringende advies om te kijken naar isolatie en dan vooral in combinatie met witte dakbedekking. Dat levert zo een financieel voordeel op van 30 euro per m2. Of voor de horeca: voor bepaalde specifieke types professionele koelkasten, frituurpannen of vaatwassers kun je een forse EIA-bijdrage incasseren. Dat gaat echt om duizenden euro’s. Dat laat je toch niet liggen? Kantooreigenaren die een energielabelsprong maken naar B of met minimaal 3 niveaus kunnen tot 75 euro per vierkante meter subsidie krijgen. En het isoleren van leidingen en appendages: nauwelijks een investering en direct rendement. Bewegingssensors, ook zo’n mooi voorbeeld. Wist je dat je in bepaalde gevallen maar liefst 150 euro per sensor vergoed kan krijgen? Je bent toch gek als je dat laat liggen!”

Advies en ondersteuning bij aanvragen EIA Nadine Wessels: “Als je precies weet wat je wilt, dan is het aanvraagformulier voor de EIA-bijdrage in 10 minuten ingevuld. En uiteraard helpen wij daar graag bij; mijn advies aan alle ondernemers die iets overwegen op het gebied van energiebesparing is om altijd even contact met ons op te nemen. We kunnen je verder helpen of doorverwijzen naar bureaus die voor ondernemers alle beschikbare regelingen in kaart brengen en ook de complete aanvraag daarvoor verzorgen.”

Contactinformatie gemeentelijk Energieteam VTH Als u vragen heeft over energiebesparing, verduurzaming, subsidies, financiële regelingen of andere groene vragen, dan kunt u contact opnemen met Nadine Wessels, Floris van Dijk, Peter Spaak of Toeska Coolen via energie@groningen.nl of tel. 14050.

U wordt dan via het klantcontactcentrum doorverbonden naar iemand van het team.

Of maak een afspraak met één van de toezichthouders/adviseurs. Zij komen graag bij u langs.

Team Energiebesparing bij Bedrijven, met linksvoor Nadine Wessels. Foto: Jan Buwalda

Wat is de EIA?

D

e Energie-investeringsaftrek (EIA) is een fiscale re­ geling waarmee de overheid ondernemers die winst maken ondersteunt bij investeringen in energiebespa­ rende bedrijfsmiddelen en duurzame energie. Wanneer u gebruikmaakt van EIA heeft u als ondernemer dubbel voor­ deel: uw energiekosten gaan omlaag én u betaalt minder belasting.

Het voordeel van EIA Met EIA kunt u 45% van de investeringskosten van energiebesparende bedrijfsmiddelen aftrekken van de fiscale winst, bo-

14

venop uw gebruikelijke afschrijving. Daardoor betaalt u minder inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. Het gemiddelde voordeel van deze regeling is 11%.

Het belastingvoordeel dat u via EIA verkrijgt, zorgt ervoor dat u gemakkelijker kunt investeren in energiebesparende bedrijfsmiddelen en duurzame energie. Als u graag een energiebesparende maatregel uit wilt voeren die niet in de lijst staat, bijvoorbeeld omdat het erg innovatief is en nog niet veel is toegepast, kunt u deze wellicht toe laten voegen aan de lijst met maatregelen. Op deze manier is toch aanspraak op de EIA mogelijk.

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Niels van den Bosch, General Manager City hotel:

‘Verbazingwekkend soms ­hoeveel je kunt besparen’

H

et City hotel, onderdeel van de Eden Ho­ tels, is al jaren bewust bezig met energie­ besparing en verduurzaming van het hotel.

Dat is soms een lastige afweging. “Zeker in onze branche geldt dat we heel kritisch de balans bewaken tussen comfort en energiebesparing”, zegt Niels van den Bosch, general manager van het hotel aan het Ged. Kattendiep. “De bespa­ ring mag niet ten koste gaan van de gastvrijheid die onze gasten ervaren. Toch blijkt het soms verbazend eenvoudig om energie te besparen.

Door het isoleren van de verwarmingsleidingen bijvoorbeeld: daarin hebben we een paar jaar geleden 1.900 euro in geïnvesteerd, wat ons zo’n 3.800 kuub gas op jaarbasis scheelt.”

Het is een maatregel die het City hotel een paar jaar geleden heeft genomen in het ketelhuis. “In de technische ruimte was de temperatuur heel hoog. Dat suggereerde niet alleen dat we daar veel

warmte verloren, maar betekende ook een onaangename werksituatie. De firma Thermatras heeft met warmtebeelden laten zien waar de meeste warmte verloren ging. De appendages, zeg maar de koppelstukken in de leidingen, zijn toen ingepakt in een soort van matrasjes en de leidingen geïsoleerd. Het is denk ik bij veel mensen – en dat gold zeker voor mij – één van de grootste misvattingen rond energiebesparing, dat alles kostbaar en lastig is om aan te leggen. Deze isolatie bewijst hoe eenvoudig het kan zijn en vooral ook hoe verbazingwekkend veel je kunt besparen.”

Niels van den Bosch. Foto: Jan Buwalda de balans tussen besparing en comfort van onze gasten voor ons leidend. Dat kan ook wel eens een zoektocht zijn. We hebben ooit een waterbesparende douchekop gehad die echt ten koste ging van het doucheplezier. Dat werkt voor ons dan niet.

Soms weegt duurzaamheid net wat zwaarder. Onze airco’s hebben we begrensd bijvoorbeeld. En onze gasten dienen het gebruik van de sauna nu te reserveren in plaats van dat die de hele dag vrij toegankelijk is. Daarmee voorkomen we dat de sauna ongebruikt de hele dag aan staat, hoewel het onze gasten net wat meer werk kost. Zo vinden we een steeds betere modus.

Ambitie voor duurzaamheid uitgesproken en vastgelegd Het City hotel is al een aantal jaren bezig met energiebesparing en verduurzaming. "We hebben groen gas en groene stroom, we hebben bijvoorbeeld alle verlichting vervangen door LED en waterbesparende toiletten en douchekoppen. Zoals gezegd is

Dat past ook bij de visie van Eden hotels. Eden hotels heeft als keten de ambitie uitgesproken dat we ten minste voor de komende 7 generaties de planeet beschermen en die missie is in concrete doelen vertaald. Streven naar diversiteit en gelijkheid is daar één van, net als energiebesparing. We onderschrijven de Sustainable Development Goals en we streven ernaar om met een aantal van die SDG’s in 5 jaar al heel ver te zijn in het realiseren ervan. Een van de concrete maatregelen is dat elk hotel binnen de keten beschikt over een duurzaamheidsambassadeur, die met name actief is op het gebied van Niels van den Bosch. Foto: Jan Buwalda

bewustwording. Vaak gaat het om kleine dingen: wanneer neem je de lift en wanneer de trap, is het noodzakelijk dat het licht nog brandt, wat hoeft niet per se geprint te worden, dat soort zaken.”

Advies van het gemeentelijk energieteam Niels van den Bosch is steeds actief op zoek naar verdere duurzaamheidsmogelijkheden voor het City hotel. “We voldoen – uiteraard – aan de wettelijke verplichting als grootverbruiker om besparende maatregelen te nemen die in 5 jaar terugverdiend kunnen worden. Onlangs was Toeska Coolen, Toezichthouder/ adviseur energiebesparing van de gemeente Groningen, hier bij ons in het hotel in verband met die verplichting. Daar slaagden we met vlag en wimpel voor. We hebben gelijk van de gelegenheid gebruikgemaakt om Toeska met haar expertise te vragen naar adviezen voor verdere verduurzaming. Naast zaken als de zonnepanelen is ook een groen dak ter sprake gekomen. Wij hebben namelijk een prachtig dakterras op de vijfde etage, maar daar doen we eigenlijk te weinig mee. We denken bijvoorbeeld na over een uitbouw met een groen dak op die plek waarin we uitgebreide sportfaciliteiten willen huisvesten. Dat valt vooralsnog een beetje in de categorie dromen, maar daar gaan we wel serieus mee verder.”

Len Boot, CEO van NNZ:

Energiebesparing als onderdeel van duurzaamheid in de hele keten

“V

an de derde generatie wordt altijd gezegd dat dát de generatie is die het opgebouwde familiekapitaal verbrast; bij NNZ heeft gelukkig de vierde generatie haar intrede al ge­ daan, dus dat gevaar is bij ons geweken!” Len Boot is de derde generatie CEO van NNZ, bij veel mensen nog bekend onder de naam Noord Nederlandse Zakkenhandel. Die naam dekt de lading echter al lang niet meer: NNZ werkt in een groot aantal landen en met alle mogelijke verpakkingsmaterialen. Energie en duurzaam­ heid speelt daarbij in alle facetten van de keten een grote rol.

Het pand van NNZ aan de Aarhusweg is volledig energieneutraal en dat geldt ook voor hun nieuwe pand in aanbouw ernaast. Len Boot: “Op ons bestaande pand hebben we zonnepanelen op het dak die ons van stroom voorzien, onder meer voor onze pers voor het bedrukken van jutezakken. Onze verlichting is volledig led en we werken met topkoeling, dus geen airco. Wat we over hebben aan zelf opgewekte stroom leveren we terug aan het net. De productie van onze verpakking, afgezien van het bedrukken van die zakken, gebeurt elders, dus zo heel erg veel stroom verbruiken we niet. Ons nieuwe pand krijgt ook zonnecollectoren, een warmtepomp en wordt bovendien voorzien van een groen dak.”

Duurzaamheid in de keten Energiebesparing en duurzaamheid van de panden is echter maar één onderdeel van het duurzaamheidsbeleid van NNZ. Len Boot: “Wij zijn lid van BSCI: dat is een organisatie die voor ons de hele keten controleert op duurzaamheid, goede werkomstandigheden en bijvoorbeeld de afwezigheid van kinderarbeid. Duurzaamheid geldt voor NNZ voor de hele keten en is gebaseerd op 4 pijlers. De eerste pijler zijn onze mensen: dat het bedrijf duur-

zaam omgaat met onze eigen mensen. Die zijn voor mij belangrijker dan mijn klanten of mijn leveranciers. Als zij hier prettig en met plezier kunnen werken, dragen ze dat ook uit. Wij gaan dan ook niet voor winstmaximalisatie, maar voor wat het beste is voor dit bedrijf. Dat is mede ook de aanleiding voor de nieuwbouw hiernaast: het gebouw werd te vol, telkens weer een bureau erbij, dat werkt niet prettig. En dat staat bij ons voorop: we willen een goed bedrijf zijn, die goed is voor zijn medewerkers.

De tweede pijler is dat we duurzaam omgaan met onze omgeving. Niet alleen waar onze grondstoffen vandaan komen, maar we zijn bijvoorbeeld ook lid van Stichting het Groninger Landschap en deelnemer aan Benefits for Nature, waar kennis vergaard en gedeeld wordt over de CO2-uitstoot per verpakking. De derde pijler is ons gebouw en de vierde en heel belangrijke pijler is ons product: verpakking.”

Len Boot. Foto: Jan Buwalda

Kunststof is duurzaam NNZ heeft veel knowhow opgebouwd over duurzaamheid en duurzame verpakking in al haar facetten. De jutezakken waarmee het allemaal in 1922 begon in Pakhuis Libau aan het Hoge der A, behoren nog steeds tot het assortiment van NNZ. “Voor aardappels bijvoorbeeld en uiteraard voor de feestdagen. Maar NNZ levert alle mogelijke verpakkingen, voor AGF, met de groene en oranje netjes voor hand- en perssinaasappelen, verpakking voor diervoeder, supermarktproducten, blauwe verpakking voor pvc-buizen, de bigbags; kortom, voor voedingsmiddelen en industrie en gemaakt van jute, katoen, karton en kunststof.”

Maar kunststof, daar moeten we toch eigenlijk vanaf? Len Boot: “Kunststof is de beste verpakking die er is als je kijkt naar duurzaamheid. Vergelijk het met jute: daar ligt onze basis en ik vind het een prachtig product, maar het hangt er wel erg vanaf waar je het plant omdat het veel water nodig heeft.

Die van ons komt uit de delta van Bangladesh. Kijk naar katoen: daar wordt veel pesticide gebruikt en er is heel veel water voor nodig. Of vergelijk kunststof met papier en karton: er is veel minder energie nodig om kunststof te maken, het is licht in het vervoer en kan wel 1000 keer hergebruikt worden. Die plastic soep? Dat komt door ons, door ons gedrag, omdat wij er slordig mee om gaan en het weggooien. Je moet bovendien het hele beeld voor ogen hebben. Neem het plastic jasje om de komkommer: zou die er niet om zitten, dan zouden heel veel komkommers weggegooid worden omdat dat plastic maakt dat ze langer houdbaar zijn. Ook dat is duurzaamheid. Kijk dan naar producten als scheermesjes: dát is overbodig plastic, daar moet je kritisch naar kijken.”

Downgauging en Cube optimization NNZ onderzoekt constant wat er in haar producten verbeterd en verduurzaamd kan worden. Len Boot: 15

“Een van onze activiteiten, waar we heel actief in zijn, is downgauging: het maken van een zo dun mogelijke verpakking. Hoe dunner, hoe minder grondstof, energie en vervoer bijvoorbeeld en dat levert echte milieuwinst op. Waar we ook naar kijken is de cube optimization.” Hij geeft een voorbeeld aan de hand van een ‘shaker’, een ronde beker met een bolle deksel erop, onder meer bekend van de snoeptomaatjes, en een vierkante plastic beker. “Ze hebben ongeveer dezelfde inhoud. Maar als je dit op pallets vervoert, heb je voor dezelfde hoeveelheid bekers en shakers voor de ronde variant 10 vrachtwagens nodig, terwijl je met de vierkante bekers klaar bent met 4 vrachtwagens.”

Het zijn dit soort activiteiten die NNZ de waardering oplevert uit hun branche. Len Boot wijst naar de wand achter hem, waar een hele verzameling prijzen staan. “Dat zijn de Oscars en de Gouden Kalveren van de logistiek-wereld. Daar hebben wij er al diverse van in de wacht gesleept.”

Groninger Ondernemers Courant

Oktober 2019

Atelier Cees Wolf

Van museale topstukken tot tranentrekkende sieraden Ze maakten al eens een replica van de eeuwenoude zilveren pedelstaf van de RUG, werkten voor het Groninger Museum en ook het Drents Museum prijkt op het lijstje opdrachtgevers van ‘Atelier Cees Wolf’, goud- en zilversmid aan de Westerhaven.

Een indrukwekkende lijst, maar het werken voor particulieren geeft minstens zoveel voldoening. “Mensen staan hier soms huilend in de winkel, zo blij.”

E

erst maar eens een snelle les. Of beter gezegd, een misverstand uit de weg. Want in tegenstelling tot wat er vaak gedacht wordt zegt de term goud- of zilversmid niets over de materialen waarmee de smid werkt. Dus nee, een goudsmid werkt niet alleen met goud, en ja, een zilversmid werkt ook met andere materialen dan alleen zilver. Waar het verschil ‘m dan in zit? Een goudsmid ontwerpt, vervaardigt en repareert vooral juwelen en sieraden en een zilversmid daarentegen maakt vooral grotere gebruiksvoorwerpen, vaak uit één stuk. Schalen dus, maar ook bekers, serviezen en kannen.

Vader Cees en zoon Arthur zijn allebei zowel goudals zilversmid. Kinderbestekjes, geboortelepels, broodmanden, Groningse brandewijnkommen, zelfs een molenbeker: in de vitrinekasten van de winkel aan de Westerhaven staat het er vol mee.

Maar ook: verlovingsringen, colliers, hangertjes, armbanden en trouwringen, al dan niet naar ontwerp van de klant.

Persoonlijk sieraad Toegegeven, de naam ‘Atelier Cees Wolf’ is inmiddels wellicht wat achterhaald. Het is namelijk niet meer alleen Cees die het atelier bestiert. Nadat Wolf senior de zaak in 1970 begon, kwam twintig jaar geleden Arthur erbij. Een logische stap: “Als kind al zag ik mijn vader aan het werk, en dacht: dat wil ik later ook. Het werken met je handen, al die technieken, het ambachtelijke, die creativiteit en natuurlijk ook: het creëren van iets moois. Al heel jong stond ik in het atelier om mijn vader te helpen.

Lassen, gieten, solderen: ik vond het allemaal even interessant.”

En nu, jaren later, is dat wat hij het grootste deel van de dag doet. Sieraden ontwerpen, repareren of juist omsmelten, en dan weer vermaken naar wens van de klant. “Veel mensen hebben nog oude sieraden of juwelen van oma in de la liggen.

Maar daar liggen ze dan niet voor niets: dan is het ontwerp gedateerd, of gewoon niet je smaak.”

Waarom dan niet laten omsmelten, en er een nieuw, uniek sieraad van laten maken, eventueel naar eigen ontwerp? “We hebben in de winkel ter inspiratie genoeg voorbeelden liggen, maar vaak hebben mensen op internet al iets gevonden dat ze

Cees en Arthur Wolf. Foto: Jan Buwalda mooi vinden.” Het hele proces, van het smelten tot gieten, schuren en polijsten kan op verzoek op foto worden vastgelegd. Met als resultaat een uniek, en persoonlijk sieraad met grote emotionele waarde.

Trouwring “Het gebeurt wel dat hier mensen in de winkel staan te huilen”, zegt Arthur. Van blijdschap soms, maar vaker nog van ontroering. “Het is natuurlijk ook best een emotioneel moment als je dan eindelijk dat hangertje met daarin de as van je overleden kind in handen krijgt”, geeft hij als voorbeeld. Of vrij recent nog: de dame die zo blij was met het tweede leven van de trouwring van haar overleden echtgenoot.

Eeuwenoude pedelstaf En zo zijn er wel vaker bijzondere verzoeken of opvallende opdrachten. Met stip op één staat de opdracht tot het maken van een replica van de zilveren, eeuwenoude pedelstaf van de Rijksuniversiteit Groningen, die wordt gebruikt bij de opening van het Academisch jaar en promoties. Het origineel, uit 1614, ligt veilig achter slot en grendel in een van de vitrines van het Universiteitsmuseum, maar voor het maken van de replica was het toch echt noodzakelijk de pedel tijdelijk in het atelier te hebben. “Dat is natuurlijk best uniek. Maar aan de andere kant: je wilt zo’n kostbare en eeuwenoude staf zo kort mogelijk bij je in de zaak.” Wat de opdracht zo bijzonder maakte?

“Het origineel is eeuwen geleden gemaakt, maar de

AGENDA 31 oktober – Klimaattop Noord-Nederland In de Oude Suikerfabriek aan de Energieweg vindt op 31 oktober vanaf 09.00 uur de tweede editie plaats van de Klimaattop Noord-Nederland. Tot de hoofdsprekers behoren Diederik Samson (klimaat- en energie-expert) en Jelmer Mommers (correspondent Klimaat & Energie). Dagpresentatoren zijn Harm Edens en Marijke Roskam. Het programma van de Klimaattop Noord-Nederland zit boordevol energie, inspiratie en actie met de laatste nieuwtjes en ontwikkelingen.

Naast een plenair programma en een beursvloer met innovaties en projecten, vinden er ook diverse themasessies plaatsen.

Initiatiefnemers van de Klimaattop zijn de drie noordelijke provincies en de New Energy Coalition. De eerste ‘top’ vond in 2017 plaats op de Zernike Campus in Groningen en trok 1200 deelnemers en bezoekers. Zie voor het hele programma www.klimaattopnoord.nl

manier waarop en met welke technieken, dat is in al die jaren onveranderd gebleven. Dat bewijst maar weer: edelsmeden is echt een ambacht.”

Verdrukte avondmaalsbeker Vaak krijgen de heren Wolf ook het verzoek tot reparaties. En dan zijn het lang niet altijd kapotte kettinkjes en gebroken ringen die op de toonbank worden gelegd. “We hebben wel eens een ingedeukte middeleeuwse avondmaalsbeker moeten repareren, die klem was komen te zitten tussen de kluisdeur en de kluis.” Het ging vaker mis met zo’n zilveren beker. “Onlangs hadden we nog een priester in de winkel met beschadigde een beker uit 1600. Die had hij in zijn fietstas zitten, terwijl hij tegen een paaltje reed. Gevolg: een dikke deuk.”

andere kant: de emoties die we soms bij klanten zien, daar kan niets tegenop. En dat is meteen het grootste verschil tussen een sieraad dat je bij een juwelier koopt, of een unieke ring die je bij een goudsmid laat maken. Hoe afgezaagd het ook klinkt: je koopt wel een stukje emotie.”

En zo wordt de lijst met uitzonderlijke of bijzondere opdrachten steeds langer. Nog eentje dan: de restauratie van de bijna één meter hoge zilveren Martinitoren voor het Groninger Museum.

Of nog een: het maken van een replica van de Maartsenshamer uit 1300, destijds eigendom van de bisschop van Utrecht, voor het Drents Museum in Assen.

‘Je koopt een stukje emotie’ “Of dat de krenten in de pap zijn? Juist de combinatie van al die verschillende opdrachten is maakt het zo leuk. Neem die pedelstaf, dat was natuurlijk wel echt heel bijzonder. Maar aan de

5 en 6 november – Promotiedagen voor het Bedrijfsleven Noord-Nederland Het is de 33ste editie van deze beurs in MartiniPlaza voor alle zakelijke branches met 25.000 bezoekers en zo'n 600 deelnemende bedrijven.

en de manier waarop ze met de cacaoboeren omgaan: door langetermijn relaties en een eerlijke, transparante keten. Om 16.00 uur komt Ynzo van Zanten, Tony’s “Choco Evangelist”, meer vertellen over Tony’s routekaart naar 100% slaafvrije chocolade en hoe iedereen daaraan bij kan dragen.

6 november – Daan Roosegaarde op Promotiedagen De tweede dag van de Promotiedagen gaat inspirerend van start als kunstenaar en innovator Daan Roosegaarde zijn visie komt delen met het noordelijke bedrijfsleven. In zijn interactieve lezing (10.45 – 11.45 uur) onderzoekt Roosegaarde de sociale rol van design, het belang van schoonheid samen met zijn visie op de toekomst.

7 november - Campus Café HAC Op 7 november is de Healthy Ageing Campus gastheer van het Campus Café. Geniet tijdens het Café van een hapje en een drankje en wordt bijgepraat over de actuele ontwikkelingen op de Campus. Het Campus Café wordt twee maal per jaar georganiseerd door het Campusmanagement, zowel op Zernike Campus als op de Healthy Ageing Campus, voor alle mensen die op de campus werken, studeren of er op een andere manier bij betrokken zijn. De precieze locatie vindt u op campus.groningen.nl

6 november - Ynzo van Zanten, Tony’s Choco Evangelist op Promotiedagen Tony’s Chocolonely is geen doorsnee chocoladebedrijf, maar een chocoladebedrijf met een grootse missie: een einde maken aan slavernij en uitbuiting in de cacao-industrie. Met waanzinnig lekkere chocolade geven ze het voorbeeld en laten ze zien dat chocolade maken anders kan: in smaak, verpakking

21 november – ALV VBNO 1 december – ALV Bedrijvenvereniging WEST

Cees en Arthur Wolf. Foto: Jan Buwalda

COLOFON Groninger Ondernemers Courant Hoofdredacteur: Hans de Preter Redactie: Annette Jonkhoff, Matthijs van Houten, Marieke Bos en Niels Timmerman Vormgeving: Joop Nijhof Fotografie: Jan Buwalda en Persbureau Tammeling Uitgever: Het Fonds Ondernemend Groningen Drukwerk: Drukkerij Scholma Bedum Oplage: 11.000 Correspondentieadres: info@groc.nl Lees meer op: www.groc.nl