Groninger Ondernemers Courant (januari 2019)

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Groninger Ondernemers Courant

Pagina 11 ‘Als Happy Walker willen wij onze onlineklanten ook die ‘beleving’ geven die we onze klanten in de winkel geven’

Al het nieuws ten dienste van de handel en economie van Groningen

Nieuws Best practices: Welke Groningse bedrijven zijn al duurzaam?

De gemeente Groningen zet flink in op verduurzaming van het Groningse bedrijfsleven.

Er zijn verschillende regelingen, waardoor ondernemers aan de slag kunnen met duurzaamheid. Op pagina 6 en 7 laten we zien welke maatregelen vier van die bedrijven al hebben genomen. Banketbakkerij Jullens, Grand Café Time Out, Woonforum Vesta en SKSG vormen namelijk vier best practices.

Jaargang 5, editie 4

‘Er moet nu zo snel mogelijk een tijdsplanning komen, dat geeft duidelijkheid’

Ondernemers vooralsnog opgelucht over doorgaan van aanpak zuidelijke ringweg

Ton Vries over LIFE Cooperative: ‘Een prachtig ecosysteem op het gebied van LIFE Science’ “LIFE Cooperative is een coöperatie van bedrijven die allemaal een rol spelen in alles wat te maken heeft met de farmaceutische en medische industrie. LIFE Science is een grote branche in het noorden, waar per jaar zo’n 200 miljoen in omgaat en waar alleen al bij onze leden circa 2.000 mensen werken.

Met de LIFE Cooperative bouwen we aan een ecosysteem waarin bestaande en nieuwe LIFE Science-bedrijven kunnen floreren.”

Aan het woord is Ton Vries, directeur van Syncom – inmiddels Merchachem Syncom Group - die mede aan de wieg stond van deze coöperatie op de Campus Groningen en één van de drie bestuurders van dit samenwerkingsverband.

Op pagina 8 zetten we LIFE Cooperative eens even goed in de schijnwerpers.

Startup in Residence boekt meteen succes

Of het nou een bijdrage is aan de energietransitie of de circulaire economie. Of het oplossen van vraagstukken op het gebied van afvalsortering, de zoektocht naar talent of gezond ouder worden. Er zijn ontzettend veel ‘challenges’ in Groningen die vragen om een innovatieve aanpak. En daar komt Startup in Residence om de hoek kijken.

Dat is een gemeentelijk programma van vijf maanden, waarin startups onder de hoede van een mentor aan de slag gaan met Groningse challenges. En zit er een nieuw product of een innovatieve dienst bij, die zorgt voor succes? Dan kan het zomaar zijn dat de gemeente overgaat tot inkoop.

Lees meer over het succes van Startup in Residence op pagina 9.

Volg het Groningse ondernemersnieuws ook online

D

e stad-Groningse ondernemersverenigingen hebben verheugd gereageerd op het rapport van de commissie Hertogh over de gang van zaken rondom de aanpak van de zuidelijke ringweg. De voorzitters van de vier bedrijvenverenigingen laten weten dat ze opgelucht zijn, omdat de nieuwe ringweg van groot belang is voor de stad Groningen, de regio én de rest van het land.

“Het bijna stilleggen van de werkzaamheden was een deceptie”, zo oordeelt Guus Vries, voorzitter van Vereniging Bedrijven Noord-Oost (VBNO). De Groningen City Club zag echter ook voordelen. “We kregen meer tijd om een plan van aanpak te maken om Groningen aantrekkelijk te houden”, zegt voorzitter Eric Bos.

Bij Bedrijvenvereniging Zuidoost (ZO), waarvan de leden pal aan de ringweg gevestigd zijn, is de noodzaak voor een nieuwe weg al heel lang duidelijk. Om de overlast zoveel mogelijk te voorkomen zijn ze daar al jaren bezig met alternatieve vormen van vervoer. “Maar het motiveert niet als het werk stilligt”, aldus voorzitter Harry Marisssen.

Bedrijvenvereniging WEST wil verder niet zwartepieten. “Ik zit nu vooral op tempo en op voortgang te wachten. Er moet nu zo snel mogelijk een tijdsplanning komen, ondernemers willen graag duidelijkheid hebben over hun bereikbaarheid”, aldus voorzitter Klaas Holtman.

Volgens de Commissie Hertogh kan de aanleg van de zuidelijke ringweg rond

de stad Groningen doorgaan, zonder dat het contract hoeft te worden aangepast.

Wel deed de commissie zeven aanbevelingen. De stuurgroep en de aannemerscombinatie moeten beter samenwerken en de werkzaamheden moeten snel weer worden opgepakt. Ook moeten financiële spanningen worden weggenomen. Zo is nog niet duidelijk of het project duurder gaat worden en wie precies voor die kosten moet opdraaien.

Afgelopen zomer, toen de grote werkzaamheden van het megaproject net waren begonnen, werd bekend dat de aanpak van de zuidelijke ringweg drie jaar vertraging oploopt. Sindsdien lagen de werkzaamheden vrijwel stil, waarbij alleen aan enkele lopende klussen werd gewerkt. Tussen de opdrachtgever en de

Foto: Rijkswaterstaat / Aanpak Ring Zuid

aannemer was onenigheid over het uitvoeren van de werkzaamheden.

Volgens Aanpak Ring Zuid is niet te zeggen in hoeverre het project nu nog verdere vertraging heeft opgelopen. Afgelopen zomer meldde de aannemer dat de nieuwe weg pas in 2024 klaar zou zijn, maar dat hij probeert een deel van de vertraging in te lopen.

Op pagina 14 reageren de voorzitters van de bedrijvenverenigingen uitgebreid op de status rondom de aanpak van de zuidelijke ringweg.

U kunt de Groninger Ondernemers Courant ook digitaal volgen.

Dat kan via de website: www.groc.nl.

U kunt zich er inschrijven voor onze mailnieuwsbrief.

Van de Ondernemers Courant is ook een pagina op Facebook, zodat u ons nieuws ook in uw tijdlijn kunt volgen: www.facebook.com/groc.nl.

Inmiddels hebben al meer dan zesduizend ondernemers zich aangemeld!

Toerisme moet nieuwe economische top-sector van Groningen worden

“D

e sector van het toerisme en vrijetijdsindustrie biedt enórme kansen voor de economie van de provincie Groningen. Als er ergens kans is op banengroei, dan is het wel in deze bedrijfstak. Maar dan moet we er nu wel in investeren”. Dat zei Jouke van Dijk, hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse, tijdens de eerste bijeenkomst van de ‘Leisure Academy’.

Dat is een soort trefpunt voor mensen uit het toerisme en de vrijetijdssector die vier keer per jaar inspirerende bijeenkomsten en lezingen wil organiseren.

Volgens professor Jouke van Dijk heeft Groningen niet in de gaten hóe veelbelovend en interessant de sector van het toerisme is. Zo heeft Groningen wel enkele topsectoren benoemd, zoals Energy of Healthy Ageing, maar qua potentie zijn toerisme en leisure eigenlijk veel kansrijker. “Niemand heeft het erover hoe kansrijk het toerisme als topsector is. Toerisme is een zwaar onderschatte sector die in het economisch beleid niet voor komt. Er moet veel meer in geïnvesteerd worden”, aldus Jouke van Dijk.

Volgens vrijetijdsondernemer Gerard Kremer gaat er in de noordelijke gastvrijheids-economie al zo’n 1,2 miljard euro om. “De sector is bijna net zo groot als de landbouw, maar er is niemand die dát weet”, aldus Kremer. Volgens hem moet er daarom substantieel meer geld naar organisaties als Marketing Groningen en Marketing Friesland, omdat de verwachte spin-off daarvan enorm kan zijn.

Op pagina 15 is meer te lezen over de Leisure Academy. Ook staat daar een artikel over drie Groningse ondernemers die inzetten op het laten zien van de pareltjes in Stad en Ommeland.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Economisch Nieuws Economische Zaken in Beeld

Gillis Ali: Vraag naar kavels bedrijventerreinen Groningen neemt weer toe

D

e vraag naar kavels op één van de Groningse bedrijventerreinen neemt duidelijk toe, zegt Gillis Ali, adviseur Economische Zaken bij de gemeente Groningen. Ondernemers die een bedrijfspand willen bouwen op Campus Groningen, Westpoort, Zuidoost, Roode Haan of elders in Groningen nemen weer steeds vaker contact op met de gemeente. En dat is goed nieuws voor de Groningse economie, want het is nog maar kort geleden dat de kaveluitgifte stagneerde.

“Ja, er is duidelijk meer interesse. Bedrijven hebben het kennelijk even rustig aan gedaan, en gaven de voorkeur aan huur. Maar je merkt nu duidelijk dat ondernemers weer durven te investeren”, vertelt Gillis Ali. Als adviseur Economische Zaken houdt hij zich met twee collega’s onder andere bezig met de kavelverkoop op een aantal bedrijventerreinen. Die collega’s zijn Willem Berendsen (medewerker afdeling Vastgoed) en Hemmo de Groot, eveneens adviseur economische zaken bij de dienst Economische Zaken van de gemeente Groningen. Bij het behandelen van aanvragen van kavels werken Economische Zaken en de afdeling Vastgoed van de gemeente intensief met elkaar samen.

Met name op Campus Groningen is er veel vraag naar kavels, zegt Gillis. “We hebben voor dat gebied met alle partners op de Campus een “vestigingskader” ontwikkeld. Dat betekent dat de bedrijven die zich er willen vestigen een raakvlak moeten hebben met de identiteit en inhoudelijke thema’s van de Campus.

Want door bedrijven rond een bepaald thema samen te brengen, en te sturen op gezamenlijke innovatie, kan er ook meer spin-off ontstaan.”

“Zelf zijn we best trots op de komst van twee belangrijke bedrijven: AVEBE en Bytesnet. Dat zijn mooie bedrijven in mooie gebouwen”, vertelt Gillis. De uitgifte van kavels is de laatste jaren snel gegaan. Daarnaast is er een groot aantal reserveringen voor vestigen op de Campus. “Er is zeker nog wel plek, maar als het zo door gaat, zal de Campus de komende jaren vol raken.” Gelukkig is op de andere bedrijventerreinen nog plek genoeg, en zeker ook op Westpoort.

In elk geval werkt Gillis met veel plezier bij Economische Zaken, waar hij drie jaar geleden in dienst kwam. “Ik heb bedrijfskunde gestudeerd, en wist niet precies wat ik wilde. Maar hier heb ik helemaal m’n draai gevonden. Het leuke is dat het veelzijdig is en dat je veel vrijheid hebt om, wanneer je kansen ziet, die te helpen realiseren. Als ik in mijn netwerk bijvoorbeeld een ICT-bedrijf ken, en spreek later met een biomedisch bedrijf, dan kan ik ze met elkaar in contact brengen. En zo kunnen we helpen de Groningse economie te versterken.

Dankbaar werk.”

Bedrijven die informatie willen over kavels kunnen kijken op een speciale website. Daar kunnen ze zien waar nog ruimte is en mogelijkheden zijn: gemeente.groningen.nl/bedrijventerreinen-en-kantoorlocaties

Hemmo de Groot, Willem Berendsen en Gillis Ali. Foto: Jan Buwalda

Pilotproject van Faktoo: Wat maakt je een aantrekkelijke werkgever?

‘Should I stay or should I go?’ op kunt voeren. Ja, het is de werknemer die beslist of hij of zij bij jouw bedrijf wil werken, omdat hij of zij daar ‘zin in heeft’. En ja, daar kun jij als werkgever actief invloed op uitoefenen.”

Kick-off in Landgoed Ekenstein. Foto: Faktoo

D

at salaris en arbeidsvoorwaarden lang niet altijd meer doorslaggevend zijn voor werknemers in hun oordeel over hun werk is al bekend. Steeds meer gaat het om ‘het goede gevoel’ en ‘zin’ in je werk hebben in. Gezien de huidige krapte op de arbeidsmarkt leeft daarom bij steeds meer werkgevers de vraag: wat maakt dat ik een aantrekkelijke werkgever ben, waar mensen graag willen werken en willen blijven werken?

Organisatie-ontwikkelbureau Faktoo BV heeft een pilot opgezet rond de vraag hoe werkgevers er actief voor kunnen zorgen dat hun mensen ‘zin hebben in het werk’ en dat ‘goede gevoel’ houden. Nina Beswerda van Faktoo: “In dit project maken werkgevers én werknemers concreet en tastbaar wat dat in hun organisatie is, dat ‘goede gevoel’, en wat ervoor nodig is om dat in alle onderdelen van het bedrijf en de bedrijfsvoering door te voeren. Kern van dit project is dat je als werkgever hier regie

Werknemers: wat betekent ‘zin’?

Onderdeel van dit traject is een workshop voor werknemers die gebaseerd is op het gedachtegoed van René Gude, voormalig Denker des Vaderlands die in 2015 overleed. Hij heeft zich gebogen over de vraag wat dat inhoudt, ‘zin hebben in je werk.’ Zijn denkbeelden daarover hebben Wim Oolbekkink en Trouw-journalist Peter Henk Steenhuis vertaald naar een aantal concrete betekenissen van het woord ‘zin’ die werknemers én werkgevers handvatten kunnen bieden om erachter te komen hoe je je werk kunt verZetten, door hen Ambachtelijke Zingeving genoemd.

Mareke Miedema van Faktoo: “Daarbij gaat het onder meer om zin hebben in je werk, letterlijk in de betekenis van ‘lekker vinden’ om daar te werken, er energie van krijgen. Zin heeft ook te maken met waardering, je gewaardeerd weten, en werken in een omgeving waar je je fysiek prettig voelt. Het gaat bovendien om zinvol werk, weten dat je werk ertoe doet, weten waarom jouw werk belangrijk is binnen de organisatie waar 2

je werkt. Tijdens de startbijeenkomst kwam al een mooi voorbeeld aan bod, waarbij een deelnemer stelde dat het niet altijd duidelijk was wat er op andere afdelingen precies gebeurt. De werkwijze van de Ambachtelijke Zingeving bevestigde een idee dat al langer bestond waarop nu serieus wordt overwogen om deze in uitvoering te brengen. Dit voorbeeld gaat over het overbruggen van de werelden van diverse afdelingen binnen het bedrijf door ze een dag met elkaar mee te laten lopen. Zo kweek je begrip voor elkaars werk en ervaar je hoe jouw werk belangrijk is voor de rest van de organisatie.”

Van elkaar leren Faktoo brengt in dit project 33 organisaties bijeen uit verschillende branches en disciplines. Mareke Miedema: “Zo willen we meer samenwerking en kennisdeling tussen de HR-verantwoordelijken van verschillende organisaties stimuleren. We hoeven niet het wiel uit te vinden en kunnen veel van elkaar leren en kennis en ervaringen delen hoe je als werkgever het werkplezier van de medewerkers optimaal kunt bevorderen.”

Dat wordt onderschreven door Mieke Lems, HR-adviseur bij Cosis: “Een heel mooi initiatief. Vanuit Cosis Expertise Centrum doen we hieraan mee omdat

dit project aansluit bij wat wij belangrijk vinden: openheid, betrokkenheid en verantwoordelijkheid. In een groeiende organisatie is het belangrijk om hier vanuit HR-perspectief aandacht voor te blijven hebben. Met dit project kunnen we onze kennis delen, verbreden en samen optrekken met HR-verantwoordelijken uit andere organisaties en sectoren. Leuk!”

Aanleiding voor het project zijn de inzichten die Faktoo de afgelopen jaren heeft opgedaan als het gaat om arbeidsmarktvraagstukken. Nina Beswerda: “De arbeidsmarkt verandert en medewerkers stellen andere eisen. Werkgevers kunnen daar actief op inspelen, met gebruikmaking van allerlei tools die er zijn op dit gebied. Met de concrete resultaten voor werkgevers en werknemers uit dit project kunnen werkgevers uit de hele noordelijke regio hun voordeel doen.”

Het project is opgezet in samenwerking met Instituut Gak en op 1 november van start gegaan. In juni 2019 worden alle resultaten gepresenteerd. Wil je meer weten over dit project of deze aanpak, dan kun je contact opnemen met Nina Beswerda via n.beswerda@faktoo.nl.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Economisch Nieuws Ondernemers vol enthousiasme verder met versterken Haren als ‘de parel van Groningen’ “Het is fantastisch ondernemen in Haren. Nu we sinds 1 januari deel uitmaken van de grotere gemeente Groningen verandert er wat dat betreft helemaal niets: we zullen even gemotiveerd blijven om Haren op de kaart te zetten als ‘de parel van Groningen’, een dorp waar het niet alleen prettig wonen is, maar waar iedereen ook gemakkelijk en goed kan winkelen. We blijven er éven gemotiveerd aan werken om ons als koopcentrum te onderscheiden.”

D

at betogen ondernemers uit Haren, aangesloten bij de ondernemersvereniging Ondernemend Haren en Dorpsfonds Haren. Het dorpsfonds zet zich in voor Haren en omliggende plaatsen als Glimmen, Noordlaren en Onnen.

“Het is heel prettig ondernemen in Haren. Een van de sterke kanten is dat er hier veel zelfstandige bedrijven zijn, misschien wel tachtig procent van alle ondernemingen hier. Haren is vanouds een rijk dorp, met winkels in het hogere segment. We denken dat onze winkels ook aantrekkelijk zijn voor een groter publiek, dus ook uit andere delen van de vernieuwde gemeente Groningen.

We hebben ons voorgenomen dat we ons nog wel wat meer willen profileren als winkelcentrum. Om maar iets te noemen: voor de prijs van één kop koffie kun je hier bijna drie uur parkeren”, vertelt Jeroen de Grijs. Hij is eigenaar van De Grijs Assurantiën en penningsmeester van Dorpsfonds Haren.

De Groninger Ondernemers Courant sprak met hem, en andere leden van het Dorpsfonds: Gerard Bolhuis en Caroline Otten (Bloemen Mozaïek), Ronald Zuidema (o.m. Coöperatie Duurzaam Haren), Anneke de Grijs (Grijs Mode & Meer), Archie Verhoog en Liese Lotte van der Maas (Van der Maas en Verhoog advocaten). Het Dorpsfonds Haren heeft tot doel om de gemeente Haren nog aantrekkelijker te maken en beter op de kaart te zetten.

Volgens Jeroen de Grijs gaat het goed momenteel met Haren als winkelcentrum. “Bijna alle winkelpanden zijn verhuurd. Er is natuurlijk wel wát leegstand, maar dat is voor een deel ook natuurlijk verloop. De consument weet Haren als koopcentrum goed te vinden.

Maar het is natuurlijk ook een prachtig dorp!”, lacht hij.

Dat neemt niet weg dat er wel wat te verbeteren valt. De Grijs: “Daar zijn we als Dorpsfonds dan ook actief mee bezig. We willen ons dorp graag beter

Foto: Jan Buwalda

en aantrekkelijker maken voor bewoners en bezoekers. Zo ondersteunen wij onder andere de Beachweek, Fietstocht Haren-Haren, de hanging baskets, beeldententoonstelling in de Hortus en Geopark met zijn Unesco status.”

een vraag hebt. Hoe dat zal gaan in het nieuwe Groningen weet ik niet, maar de eerste indruk is dat het laagdrempeliger is dan ik dacht, en dat er ook in Groningen kennelijk korte lijnen zijn”, vertelt Gerard Bolhuis.

Dat Haren nu geen zelfstandige gemeente meer is, dat is een gegeven. En dus gaan de ondernemers er het beste van maken. “Eén van de voordelen van Haren als zelfstandige gemeente vond ik altijd dat het zo laagdrempelig was.

Je kon altijd gemakkelijk op een wethouder of ambtenaar afstappen als je

De bij het gesprek aanwezige Eddy Bijleveld, adviseur directie Economische Zaken van de Gemeente Groningen, vertelt dat het in elk geval “wél ons streven is om de lijnen kort te houden. We proberen 24/7 bereikbaar te zijn, dus als u vragen heeft, dan horen we dat graag, en stuur ons een mail. Wat dat betreft is

‘In winkelcentrum Ten Boer staat persoonlijk contact met klant nog hoog in het vaandel’

Eén van de kleinere winkelcentra in de gemeente Groningen is te vinden in Ten Boer. Sinds 1 januari maakt dit dorp ook onderdeel uit van de gemeente Groningen. Inwoners van Ten Boer en omgeving kunnen er terecht voor hun dagelijkse boodschappen. Een van de bijzonderheden van het Winkelcentrum Koopmansplein is dat de panden in oudhollandse stijl zijn ontworpen, wat ook bijdraagt aan de intieme en gezellige sfeer.

“H

et is heel prettig ondernemen hier. Mensen kunnen hier prima terecht voor hun dagelijkse levensbehoeften. Voor meer specialistische zaken kunnen ze naar de stad, maar het blijft handig dat ze in hun eigen buurt ook boodschappen kunne doen”, vertelt Gerard Haan, voorzitter van de Ondernemersvereniging Koopmansplein.

Deze vereniging werd vorig jaar opgericht voor de circa tien ondernemers aan het plein. “Ook al horen we bij de gemeente Groningen: we blijven een dorp. En ons winkelcentrum past daar precies bij”, vertelt Haan, eigenaar van The Read Shop. In zijn zaak, een ‘gemakswinkel’, kan men terecht voor boeken en lectuur, en er is ook een postagentschap. Tijdens ons gesprek

komen regelmatig klanten binnen. Gerard Haan kent velen persoonlijk, en weet soms al precies wat ze wensen. “Ja, dat vind je bij ons nog: persoonlijk contact. En dat is juist wat mijn werk hier zo leuk maakt!”

Hoewel het winkelcentrum goed geoutilleerd is, hebben de ondernemers zeker nog wel wensen. Zoals een betere bewegwijzering. Dat Ten Boer nu bij de gemeente Groningen hoort, dat voelt niet heel veel anders. “Ach: we wisten al lang dat het zou gaan gebeuren. Ik denk dat we ook kunnen profiteren van elkaar, en elkaar versterken. We gaan er samen de schouders onder zetten”, aldus Haan.

3

Waarop de aanwezige ondernemers hem meteen een tip aan de hand doen. “We lazen dat er bussen zijn die bezoekers gratis naar het centrum van Groningen brengen. Misschien is het een idee om bezoekers ook gratis naar Haren te brengen? Want Groningen bestaat nu dus niet meer alleen uit het centrum…”

Export met de buren en Explore the World tijdens 3de Be Smart Be International

N

oordelijke bedrijven die exportplannen hebben, exportpartners zoeken of contacten willen leggen met internationals kunnen vrijdag 14 juni alvast reserveren in de agenda. Dan organiseren diverse (bedrijfs)organisaties uit Noord-Nederland, waaronder Regio Groningen Assen en het International Welcome Center North (IWCN), voor de derde keer het event Be Smart Be International. Deze derde editie staat volledig in het teken van export, met speciale aandacht voor Duitsland en de UK. O.a. de Brexit en de energiewende bieden natuurlijk kansen.

Foto: Jan Buwalda

het echt onze ambitie dat het Zuiderdiep, waar wij gevestigd zijn, niet verder weg komt te liggen dan het Raadhuisplein”, zo betoogt hij.

Michiel Kasteleijn, Business Manager van het IWCN: “De focus van deze derde editie ligt helemaal op export en alle mogelijkheden die er voor het noordelijke bedrijfsleven zijn om daar praktische ondersteuning en persoonlijke antwoorden te krijgen. We besteden hierbij speciale aandacht aan de export naar de UK en naar Duitsland; uit onderzoek blijkt dat er veel belangstelling is bij Noordelijke bedrijven om vooral met die landen meer business te doen. Met het oog op de komende Brexit geven we bovendien informatie over hoe ondernemers de gevolgen goed kunnen regelen en de extra kansen die het biedt. Tijdens het event organiseren we praktische sessies voor bedrijven en worden diverse export-organisaties uitgenodigd, waaronder RVO, NBSO’s, de Rabobank en ook vertegenwoordigers van consulaten.” NBSO’s, de Netherlands Business Support Offices, zijn gevestigd in regio’s die kansen bieden voor Nederlandse bedrijven, maar waar geen ambassade of consulaat generaal is. Een NBSO kan helpen met het vinden van vertegenwoordigers, sa-

menwerkingspartners, marktinformatie en informatie over lokale wet- en regelgeving. NBSO’s hebben een uitgebreid netwerk opgebouwd van relaties met de lokale overheden relevante organisaties en het bedrijfsleven ter plaatse.

Export op nieuw platform Noord Nederland Tijdens deze derde Be Smart Be International wordt bovendien een platform gelanceerd voor noordelijke bedrijven die internationaal werken. Michiel Kasteleijn: “We werken hard aan een nieuw platform voor internationale bedrijven en talent in Noord-Nederland. Samen met 30 verschillende organisaties waaronder ook de exportclubs brengen we internationale bedrijven in Noord-Nederland in kaart. Deze portal biedt straks informatie aan bedrijven die iets in het buitenland willen ondernemen, die al contacten hebben en partners zoeken, bedrijven die op zoek zijn naar internationals; kortom, de portal brengt alle kennis en bedrijven bij elkaar op het gebied van internationaal zakendoen. Stel je eens voor, dat je als bedrijf nadenkt over zaken doen in bijvoorbeeld Brazilië, en je krijgt via het platform inzicht en toegang tot kennis en informatie over Brazilië, bedrijven in Noord-Nederland die daar al zaken doen en native speakers, die jouw als bedrijf kunnen helpen bij de marktverkenning? Dat hebben we dan klaar!”

Met Be Smart Be International willen de organisatoren het bewustzijn bij het noordelijke bedrijfsleven over internationaal zakendoen en de inzet van internationaal talent stimuleren. Meer informatie op www.besmartbeinternational.com

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Bedrijventerreinen en MKB ChecktheBizz: Beroepsmensen van de toekomst maken kennis met Groningse bedrijven

Driebond Aardgasvrij: Terwolde Groningen en Nefkens Noord bewijzen dat het kan

Foto: BooST

O

p 31 januari gaat de 10de editie van ChecktheBizz, georganiseerd door OTP Groningen, van start. Zo’n 1000 Havo-3 en Vwo-3 leerlingen brengen bedrijfsbezoeken aan tientallen Groningse bedrijven, als voorbereiding op hun profielkeuze.

KPN doet inmiddels voor de negende keer mee aan ChecktheBizz en is heel enthousiast over dit fenomeen. André Groen, Senior Product Demand Manager Data&IT bij KPN Zakelijk: “Voor ons is het leuk om niet alleen over ons bedrijf te vertellen, maar ook om te horen wat de (toekomst)plannen van de leerlingen zijn en hoe ze tegen een bedrijf of ‘het werken bij’ aankijken. Je kunt een kant van KPN laten zien die de meeste leerlingen nog niet kennen; we zijn immers een heel groot bedrijf om voor te werken met veel (beroeps)mogelijkheden. Er zijn leerlingen die al precies weten welk profiel (en soms vervolgopleiding) ze willen gaan doen, anderen kun je bij het bezoek misschien een klein stapje verder helpen bij hun keuze. Leerlingen krijgen een goed beeld van wat KPN doet en misschien wil-

len zij later ook bij of voor KPN werken. Of natuurlijk graag klant zijn. Maar het is niet alleen goed voor de leerlingen en voor je bedrijf, het is gewoon echt heel leuk om met de jongeren in gesprek te zijn over je werk, het bedrijf en hun keuzes.” Daarbij is André Groen erg tevreden over de organisatie door OTP. “ChecktheBizz wordt heel goed en met veel enthousiasme georganiseerd door OTP Groningen. De dagen dat de leerlingen komen is een logistieke uitdaging die OTP heel goed regelt: de groepen zijn altijd keurig op tijd voor het bedrijfsbezoek. De communicatie vooraf is prima en de (netwerk) borrel achteraf is altijd erg leuk.”

Deze beroepsmensen van de toekomst zijn leerlingen van het CSG Wessel Gansfort, H.N. Werkman Stadslyceum, Kamerlingh Onnes, CSG Augustinus, Harens Lyceum, Leon van Gelder en Praedinius. ChecktheBizz vindt plaats op 31 januari en op 1, 7 en 8 februari en begint elke dag met een gezamenlijke aftrap in de grootste bioscoopzaal van Kinepolis.

Zie ook www.checkthebizz.nl Foto’s: BooST

Driebond. Foto: Vincent Lublink

O

ndernemers, Bedrijvenvereniging Zuidoost en de gemeente werken samen aan de ambitie om Driebond volledig van het gas te krijgen. Dat het kan, bewijzen Terwolde Groningen en Nefkens Noord aan de Osloweg 147. Maar liefst 1.800 zonnepanelen liggen er op het dak van het fonkelnieuwe gezamenlijke pand van Terwolde Groningen en Nefkens Noord op de Autoboulevard op Driebond. De verlichting is allemaal LED, het pand is voorzien van 9 warmtepompen en er staan maar liefst 40 laadpalen op eigen terrein.

Daarmee is de hele nieuwbouw van deze dealers van Peugeot, Dacia en Renault, showrooms, werkplaats en kantoren, energieneutraal en volledig aardgasvrij.

Het project Driebond Aardgasvrij moet als voorbeeld dienen voor andere bedrijventerreinen, om zo de hele stad over 10 jaar aardgasvrij te hebben. In december gaf de gemeente een toelichting op de mogelijkheden tijdens een bijeenkomst bij Terwolde en Nefkens Noord.

‘All Electric’ voor Zuidoost Paul Corzaan, gemeentelijk projectleider: “Per wijk stellen we een energietransitieplan op, oftewel de best haalbare manier per wijk om van het aardgas af te komen. Daarvoor zijn grofweg drie opties: warmtenet, groen gas of all

electric. Voor Driebond, en trouwens voor het hele bedrijvenpark Zuidoost, geldt als meest rendabele optie ‘All Electric’.” De grootste verbruikspost van bedrijven op Zuidoost is volgens Paul Corzaan de verwarming. “Daar gaat zo’n 50% van het gasverbruik naar toe. Maar je hebt wel heel veel zonnepanelen nodig om die behoefte volledig elektrisch te kunnen doen. Dus moeten er meer maatregelen genomen worden, in de vorm van warmtepompen bijvoorbeeld. Die zijn heel efficiënt, voor zowel koelen als verwarmen, als vervanging voor de airco.” Daarnaast is ook warmte koude opslag, WKO, een kansrijke optie voor Driebond en Zuidoost. Dat is wel iets wat gezamenlijk en onder regie van gemeente en provincie aangepakt moet worden, maar de ondergrond op Zuidoost leent zich daar wel voor. De echte quickwin waar het gaat om verwarming is volgens Paul Corzaan te behalen met dakisolatie, bij dakvervanging. Daarmee kan al snel 10 tot 15% besparing gerealiseerd worden op het gasverbruik. En er wordt gekeken naar de mogelijkheden van windmolens op bedrijventerreinen.

Die laatste optie riep gelijk een reactie op van een van de aanwezigen: wat zou het rendement zijn als we hier een echt grote windmolen op Zuidoost zetten?

De reactie van Paul Corzaan: afhankelijk even van de vraag of dat toegestaan

is, is het antwoord duidelijk: dan zijn we voor Zuidoost gelijk Boven Jan, daar kunnen geen zonnepanelen tegenop.

Informatiepunt Duurzaam Bouwen op Zuidoost Er blijken meer ideeën te zijn bij ondernemers over de energie-ambities.

Bedrijvenvereniging Zuidoost werkt actief aan de ondersteuning hierbij.

Zuidoost heeft hierbij als inspiratie het Innovatie Centrum Duurzaam Bouwen in Rotterdam voor ogen. Harry Bouma, bestuurslid van ZO: “Op Zuidoost willen we een fysieke locatie hebben waar je als ondernemer terecht kunt voor informatie, over duurzaamheidsmaatregelen, maar bijvoorbeeld ook over financieringsmogelijkheden. We zouden bovendien graag zien dat bedrijven hier hun expertise en producten kunnen laten zien, zodat je ziet hoe het in de praktijk werkt. Kortom, een plek waar alle mogelijke info samen komt op het gebied van energie. Daar gaan we als bedrijvenvereniging de komende tijd haast mee maken, in samenwerking met de gemeente, waarbij we ook gaan inventariseren wat de mogelijkheden zijn van gezamenlijk inkopen of gezamenlijk leveren.”

Zie voor meer informatie over energieprojecten en -maatregelen www.groningenenergieneutraal.nl

‘Duurzaamheid één van de belangrijkste doelen van de Groningen City Club’

O

ndernemers in de binnenstad zijn op zeer uiteenlopende wijze, en vaak vanuit persoonlijke gedrevenheid, bezig met het thema ‘duurzaamheid’. Of het nou gaat om papieren tasjes in plaats van plastic, duurzaam gemaakte kleding, tweedehandskleding van goede kwaliteit, of het aanbieden van nog onbekend duurzaam voedsel. Deze initiatieven worden vaak niet aan de grote klok gehangen, maar komen veel vaker voor dan wel eens gedacht.

De Groningen City Club verbaast dat niets. Voor de belangenclub van binnenstad ondernemers zelf is duurzaamheid inmiddels ook een speerpunt in het beleid.

“Duurzaamheid is één van de belangrijkste doelen van de Groningen City Club. Men denkt wel eens dat ondernemers vaak alleen maar bezig zijn met het nastreven van het eigen doel, namelijk het behalen van winst. Maar we zien dat héel veel ondernemers zich realiseren dat goede bedrijven alleen maar kunnen floreren in een leefbare omgeving”, zo vertelt Eric Bos, voorzitter van de Groningen City Club.

overleggen over de vraag hoe je met goede plannen kunt komen.

Volgens de GCC komt het streven naar duurzaamheid niet alleen voort uit verantwoordelijkheidsgevoel, maar dient het ook een economisch belang.

“Het is ook heel goed voor de reputatie en het imago van Groningen wanneer de stad vooroploopt op het gebeid van duurzaamheid.”

Om de duurzaamheid te bevorderen heeft de GCC afspraken gemaakt met tal van partners in de binnenstad: van gemeente Groningen tot verladers, en tot horeca. “We spannen ons in om van Groningen één van de meest duurzame binnensteden van Nederland te maken en dat proberen we te bereiken door zeer concrete afspraken te maken. Bijvoorbeeld over duurzame stadslogistiek waar we een convenant over hebben gesloten, over doelstellingen over CO2-neutraliteit, het bevorderen van circulaire economie door het juiste verpakkingsmateriaal te kiezen of over de vraag hoe je Groningen verder wilt vergroenen.”

Groningen wil de meest duurzame stad worden, en heeft dus zeer hoge ambities. “Wij als onder-

De GCC heeft binnen haar vereniging een ‘commissie duurzaamheid’ in het leven geroepen, onder leiding van Pier Tjepkema, eigenaar van de winkel Laif & Nuver. Doel van die commissie is om met zoveel mogelijk spelers uit de binnenstad te 4

nemers realiseren ons dat daar heel veel voor moet gebeuren. Welnu: dat zullen we doen!”, aldus GCC-voorzitter Eric Bos.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Bedrijventerreinen en MKB ‘Zon op Bedrijfsdaken’ op Zuidoost met kosteloze businesscase per ­bedrijf en SDE+ regeling

H

et project ‘Zon op Bedrijfsdaken’ moet ertoe leiden dat er in 2023 dertig MWh aan zonnepanelen op bedrijfsdaken gerealiseerd is. Zowat de helft van het energieverbruik in de stad Groningen komt voor rekening van bedrijven en organisaties. En 25% van het potentiële dakoppervlak voor zonnepanelen ligt op bedrijfs- en kantoorgebouwen. Met Zon op Bedrijfsdaken wil de gemeente, in samenwerking met Bedrijvenvereniging Zuidoost, bedrijven verleiden zonnepanelen op hun dak te leggen. De eerste bijeenkomst hierover vond in december plaats op Driebond.

Die verleiding is nodig, omdat de investering in zonnepanelen voor bedrijven financieel niet zo interessant is als voor particulieren. Dit komt vooral door de (veel) lagere terugverdientijd door lagere stroomtarieven voor grootverbruikers.

Om bedrijven te ondersteunen in het hele traject, willen Zuidoost en de gemeente elk geïnteresseerd bedrijf kosteloos een individuele businesscase aanbieden.

Zuidoost heeft hiervoor Fondsgelden vrijgemaakt; zodra de gemeente met het definitieve projectvoorstel komt, krijgen bedrijven op Zuidoost een uitnodiging voor een informatiebijeenkomst.

SDE+ regeling Om zonnepanelen voor bedrijven rendabel te maken, heeft het Rijk de SDE+ re-

Foto: Jan Buwalda

geling ingesteld waardoor het exploiteren van een zonnedak een rendabele business case oplevert. Hoewel steeds meer bedrijven gebruik maken van deze regeling blijft de ontwikkeling nog steeds achter.

Voornamelijk omdat het ontwikkelen van een zonnedak niet tot de core business behoort (energie is met 3-5% maar een fractie van de bedrijfskosten), het ontwikkelen van een zonnedak enige kennis vergt en het financiële rendement relatief laag is.

Gratis businesscase door Ohpen Om bedrijven te ondersteunen in het hele traject, willen Zuidoost en de gemeente elk geïnteresseerd bedrijf een individuele businesscase aanbieden, uitgevoerd door

de firma Ohpen, een dochterbedrijf van Oosterhof Holman uit Leek. Ohpen werkt in overleg met de ondernemer de hele case uit, hoeveel panelen rendabel zijn, of de dakconstructie geschikt is, of de meters aangepast moeten worden, welke financieringsmogelijkheden er zijn, kortom, het hele traject.

Voorlichtingsbijeenkomst Zodra het projectplan klaar is, organiseren Bedrijvenvereniging Zuidoost en de gemeente een voorlichtingsbijeenkomst voor alle bedrijven op Zuidoost. Hou voor datum en tijdstip de website van ZO in de gaten: www.bedrijvenvereniging-zo.nl

VBNO-leden meer betrokken bij beoordeling Fondsaanvragen

L

eden van VBNO worden directer betrokken bij het beoordelen van aanvragen voor Het Fonds. Dat is besloten tijdens de meest recente ledenvergadering, op 22 november bij Kartracing & Bowling Groningen.

daarin worden de meningen van de leden wel meegenomen. Als gevolg van de nieuwe procedure is de Adviesraad overbodig geworden.

Tot dusver werden de aanvragen tijdens de ledenvergadering ter besluitvorming aan de leden voorgelegd, en dan mocht uiteindelijk de Adviesraad een oordeel vellen. “Maar omdat er maar twee vergaderingen per jaar zijn, werkte dat nogal vertragend”, zegt verenigingsmanager Jolanda StaalZaagman.

Tijdens de drukbezochte leden­verga­de­ ring is er ook een transparante inkoop­ procedure vastgesteld. VBNO koopt namelijk regelmatig producten en diensten voor haar eigen bedrijfsvoering en neemt die dan het liefst af van een leverancier in het VBNO-gebied.

“Omdat meerdere leden dezelfde producten en/of diensten leveren, was er behoefte aan transparantie”, legt de verenigingsmanager uit.

Daarom worden leden nu individueel, via de ledenpagina van de VBNOwebsite, naar hun mening over aanvragen gevraagd. Het is uiteindelijk het bestuur dat een besluit neemt, maar

Staal-Zaagman blikt terug op een “prettige, ontspannen, interactieve bijeenkomst”. De VBNO organiseert ieder jaar in het voorjaar en in het najaar een algemene ledenvergadering.

Promotiedagen een groot succes

Zuidoost inventariseert arbeidsmarkt automotive sector

M

H

et OTP begint in januari met een inventarisatie van de arbeidsmarkt bij circa 20 Automotivebedrijven op Zuidoost. Harry Bouma, bestuurslid van ZO: “Het OTP brengt van al die bedrijven in kaart of er een tekort bestaat aan mensen, waar zich dat tekort exact voordoet en waar bedrijven behoefte aan hebben.”

et een grotere, vernieuwde stand en maar liefst achttien deelnemende bedrijven waren de Promotiedagen 2018 voor VBNO een groot succes.

niet-leden trok veel bezoekers. Ook de netwerkborrel die de gezamenlijke bedrijvenverenigingen met de gemeente Groningen organiseerde mocht op veel aanloop rekenen.

Het open en transparante karakter van de stand werkte uitnodigend, zegt verenigingsmanager Jolanda Staal-Zaagman. “De aanloop was groot, een bedrijvig geheel met goede gesprekken en prettige ontmoetingen”, zegt ze. De netwerkborrel die VBNO op de eerste dag organiseerde voor haar leden en voor

Onder de deelnemers van VBNO heerste volgens Staal-Zaagman een goede sfeer. “Een mooie mengelmoes van ervaren en minder ervaren beursgangers en de diversiteit in ondernemingen en mensen maakte het uiterst aangenaam vertoeven in de VBNO-stand.”

VBNO bijna veertig jaar “Ook moet duidelijk worden of het onderwijs in de regio in die behoefte kan voorzien en wat dan precies de scholingsvraag is van de bedrijven. Als bestuur van Zuidoost willen we zo onderzoeken of het mogelijk is krachten te bundelen: door samen met de branche en de opleidingen heel gericht te kijken naar wat precies de vraag is van bedrijven en hoe het onderwijs daarvoor het best ingezet kan worden, willen

we flexibel inspelen op de ontwikkelingen op de arbeidsmarkt.”

De inventarisatie bij de Automotive-branche is een pilot. Als dit succesvol blijkt is het de bedoeling deze aanpak ook bij andere branches toe te passen.

Tijd voor een feestje

V

olgend jaar viert VBNO haar veertigste verjaardag. De VBNO werd opgericht op 31 mei 1979, toen nog als bedrijvenvereniging Oosterhoogebrug.

Volgens het bestuur van VBNO is dit jubileum wel een feestje waard. De

5

voorbereidingen zijn dan ook al in volle gang. “We vinden het belangrijk stil te staan bij dit bijzondere jubileum en we zullen er als bestuur dan ook alles aan doen om er een onvergetelijk jaar van te maken”, belooft verenigingsmanager Jolanda Staal-Zaagman.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Duurzame stad Grand Café Time Out zet in op duurzaamheid

‘Koks koken nu op inductie’ Een verbouwing van de keuken was voor Grand Café Time Out aanleiding om flink te investeren in duurzaamheid. Zo wordt er door de koks nu op inductie gekookt, en dat is een zeldzaamheid in de horeca, weet eigenaresse Mirjam Jager. Ook bijzonder: een superzuinige vaatwasser, die ook nog eens water hergebruikt.

G

rand Café Time Out, aan het Poeleplein, is een bekende naam in Groningen, en niet voor niets. Time Out bestaat namelijk al sinds 1976, toen Dick en Jeanette Jager de deuren van discotheek Time Out openden. In de jaren tachtig werd besloten het over een andere boeg te gooien en werd het een eetcafé. Dat is het nog steeds, al wordt het nu gerund door Mirjam en haar broer Dick die in 2004 de zaak van hun ouders overnamen.

Een paar jaar geleden vond er in Time Out, met het oog op de komst van het Groninger Forum, een grote verbouwing plaats, waarbij het eetcafé onder andere een heel nieuwe keuken kreeg.

Daarbij is volop ingezet op duurzaamheid, vertelt

de eigenaresse. “Vanuit betrokkenheid bij het milieu, maar ook vanuit economisch oogpunt. Het ging om flinke investeringen, maar die verdien je vanzelf terug.”

Minder warm in de keuken Jager wijst als voorbeeld op de inductiekookplaat, een redelijk unicum in de horecawereld. Voor de koks was het even wennen, maar het levert een giga-besparing op van zo’n 75 procent. En dat niet alleen: “Een mooie bijkomstigheid is ook dat het, omdat er niet meer de hele dag gaspitten branden, veel minder warm is in de keuken. Dat is fijner voor de koks, maar betekent ook dat het afzuigsysteem minder hard hoeft te werken”, aldus Jager, die nog toevoegt dat koken op inductie ook scheelt op de schoonmaakkosten. “Een doekje erover en het is klaar!”

Over schoonmaken gesproken: ook het vaatwassysteem in de keuken van Time Out is op en top duurzaam. “We hebben nu een waterbesparend systeem dat bestaat uit twee apparaten, die naast elkaar staan. In de ene gebeurt de voorwas, en de tweede is voor het hoofdwasprogramma. De voorwas wordt daarbij gedaan met water dat al is gebruikt voor de hoofdwas”, zegt Jager. “Het scheelt niet alleen veel heel water – ruim 200.000 liter per jaar – maar ook personeel: eerder werd er handmatig, met een handdouche, afgespoeld. Dat hoeft nu niet meer.”

Foto: Jan Buwalda

Tijdens een korte rondleiding door haar keuken wijst Jager onder andere ook op de twee energiezuinige steamers (’30 procent minder energieverbruik’), de elektrische bakplaat en een speciale grill, “een soort gesloten BBQ”, die 40 procent minder houtskool verbruikt dan een gewoon exemplaar.

Huiswijn uit het vat Ook buiten de keuken wordt waar mogelijk aan energiebesparing gedaan, zegt Jager. Zo is de verlichting in vrijwel het gehele pand vervangen door LED. “En zo hebben we er bijvoorbeeld ook bewust voor gekozen om onze huiswijn uit een

Mirjam Jager. Foto: Jan Buwalda

vat te tappen. Dat scheelt glas, kurk en etiketten, en de vaten zijn ook nog eens recyclebaar.”

Wat Jager betreft is het einde van de duurzaamheidsmaatregelen nog niet in zicht. Zo overweegt ze ook nog de terrasverwarming aan te pakken, zodat de bezoekers die dan zelf aan en uit kunnen zetten. Maar: met een dekentje kom je ook een heel eind, vindt de onderneemster. “Wat mij betreft gaat de buitenverwarming overdag niet aan hoor. We hebben genoeg dekentjes om je warm te houden.” Al is het altijd nog beter voor het milieu om op een verwarmd terras te zitten dan thuis voor de buis. “Thuis staat de verwarming aan, branden lampen, kijk je tv. Dat kost alleen nog maar meer stroom.”

Marcel Wilpstra, Banketbakkerij Jullens

‘Energiebesparing is niet alleen goed voor het milieu, maar ook voor je portemonnee’ “De bakkerijbranche is behoorlijk energie-intensief”, zo zegt Marcel Wilpstra, eigenaar van banketbakkerij Jullens aan de Herestraat. “Je kunt als banketbakker natuurlijk niet zonder energieslurpers als ovens en koelcellen, maar daarbuiten zijn er gelukkig nog heel veel manieren om je energieverbruik zoveel mogelijk te verlagen. Wij proberen daar zoveel mogelijk van toe te passen in onze zaak. Aan de ene kant omdat je er een bijdrage mee levert aan een duurzame toekomst, maar ook omdat het je als ondernemer simpelweg ook nog eens heel wat centen kan schelen”, aldus Wilpstra.

E

et je geregeld een gebakje buiten de deur in Groningen? Dan heb je bijna zeker weleens je vorkje in een creatie van banketbakkerij Jullens gezet. Vanuit het statige pand aan de Herestraat leveren patissier Wilpstra en zijn negenkoppige team banket en gebak aan tal van horecazaken in de stad en ook het UMCG is één van de vaste klanten. De productie van al dat lekkers vergt nogal wat stroom en gas en dus probeert Wilpstra daar zoveel mogelijk op te besparen.

“We zitten hier nu bijna vijf jaar en in die tijd is er nogal wat veranderd”, zo geeft Wilpstra aan. “Voordat we de zaak überhaupt konden openen, moest er nog van alles gebeuren.

Het pand was echt een bouwval; alles moest opnieuw worden opgebouwd”, zo blikt hij terug.

Natuurlijk werd daarbij rekening gehouden met duurzaamheid en ook in de jaren die volgden zijn de nodige energiebesparende maatregelen gedaan: “Inmiddels is alle verlichting in het pand vervangen door LED, bakken we alleen nog maar op groen gas

en binnenkort krijgen we een nieuw, energiezuinig airconditioningsysteem en zonnepanelen op het dak”, zo somt Wilpstra op.

“En op de ramen krijgen we een folie die 90 procent van de zonnewarmte zal gaan blokken. We hebben de hele dag de zon op onze winkelpui en met al dat glas loopt de temperatuur dan snel op. Dankzij die folie en een nieuw, energiezuiniger aircosysteem kunnen we straks weer een behoorlijke energiebesparing realiseren.”

Aan de ene kant probeert Wilpstra dus te besparen en aan de andere kant wil hij met behulp van zonnepanelen een deel van de ongeveer 50.000 kWh die zijn bedrijf jaarlijks nodig is zelf gaan opwekken. “Het zijn allemaal best forse investeringen, maar ik doe ze met alle plezier”, zo zegt hij. “Omdat we zo’n energie-intensief bedrijf zijn, betaalt het zich uiteindelijk wel uit.”

Marcel Wilpstra. Foto: Jan Buwalda

6

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Vesta Woonforum

‘Milieubewust ondernemen is voor ons vanzelfsprekend’ Bewegingsmelders en duizenden spots en lampen die zijn vervangen door LEDverlichting. Het zijn slechts een paar van de vele energiebesparende maatregelen die Vesta Woonforum afgelopen jaar heeft genomen. “We vinden het vanzelfsprekend dat je als bedrijf bezig bent met duurzaam en milieubewust ondernemen”, zegt Dolf Vogd, initiatiefnemer van het Vesta Woonforum-concept.

E

én ding staat vast: bij Vesta Woonforum hebben ze afgelopen jaar niet stilgezeten. Met name op het gebied van verlichting is er zowel in het Woonforum, dat onderdak biedt aan meerdere winkels, als in woonwinkel Vesta enorm veel gebeurd.

Zo zijn vorig jaar in Vesta ‘enkele duizenden’ halogeen-spots vervangen door LED-lampen. En daarmee zit de klus er nog niet op. “Ik schat dat we nu zo’n 70 procent van alle spots vervangen hebben”, zegt Vogd.

Het vervangen van al die spots gebeurde stapsgewijs, en alleen tijdens bijvoorbeeld een verbouwing van een afdeling of als de lampen toch al aan vervanging toe waren. Overigens zijn niet alleen de spots en lampen in Vesta, maar ook de gigantische gevelverlichting en de verlichting in de geveltoren vorig jaar vervangen door LED. Eind dit jaar moet ruim 90 procent van alle lampen en spots plaats hebben gemaakt voor LED. In onder andere de magazijnen zijn afgelopen jaar bewegingsmelders geïnstalleerd. “Ook plekken waar

soms uren achtereen niemand kwam, waren verlicht.

Doodzonde natuurlijk, en daarom hebben we sensoren laten plaatsen. Nu springen de TL-lampen pas aan als er iemand binnenkomt.”

Het pand aan de Peizerweg heeft al energielabel A, het hoogst haalbare, maar dat betekent niet dat er niks meer te verbeteren valt. “Als de dakbedekking dit jaar vervangen moet worden, zullen we het dak ook zoveel mogelijk isoleren, want dat scheelt weer in de stookkosten. Ook loopt er nog een onderzoek naar de mogelijkheden van zonnepanelen op het dak, zodat we straks ook een deel van onze eigen energie kunnen opwekken”, aldus Vogd. Of Vesta en het Woonforum binnen afzienbare tijd ook afscheid nemen van gas, kan hij nog niet zeggen. “Maar die vraag houdt ons wel bezig: wat als onze ketels aan vervanging toe zijn? Welke duurzame en slimme mogelijkheden zijn er dan zoal?”

Dolf Vogd. Foto: Jan Buwalda

Het is volgens Vogd nog niet te zeggen hoeveel besparingen alle maatregelen hebben opgeleverd. “Ik kan al wel zien dat het verbruik fors terugloopt, maar pas als de hele operatie achter de rug is, heb ik een duidelijk beeld”, zegt hij. De verschillen zullen groot zijn, vermoedt Vogd. “Neem alleen al alle spotjes met lampen van 50 watt die vervangen zijn door 10 watt.

Je kunt op je klompen aanvoelen dat de besparingen giga zullen zijn.”

Al is het voor Vesta Woonforum zeker niet alleen een financiële kwestie. “In deze tijd moet je als bedrijf fatsoenlijk met het milieu omgaan. Dat is voor ons vanzelfsprekend”, zo besluit Vogd.

‘Duurzaamheid is één van de aller­belangrijkste kernwaarden binnen SKSG’ Het streven naar een zo duurzaam mogelijk opererende organisatie zit diep in het DNA van SKSG geworteld.

“Dat heeft natuurlijk ook te maken met onze maatschappelijke positie als kinderopvangorganisatie. We willen de planeet natuurlijk zo goed mogelijk achterlaten voor volgende generaties en we proberen kinderen ook al vroeg in dat streven mee te nemen”, zo zegt Dieny Elzinga, Manager Facilitair en Secretariaat van de Stichting Kinderopvang Stad Groningen.

I

n vrijwel alle processen binnen SKSG speelt het vinden van de meest duurzame weg een rol. Een mooi voorbeeld is de afvalinzameling: “Binnen de ruim tachtig locaties van SKSG wordt het afval waar mogelijk gescheiden ingezameld en vervolgens gerecycled. Neem bijvoorbeeld onze luierinzameling. Al meer dan een jaar zamelen we alle gebruikte luiers in voor recycling. Dan heb je het over ongeveer een miljoen luiers per jaar. Zonder dit project waren die gewoon verbrand, net als de andere ongeveer één miljard gebruikte luiers die de Nederlandse kinderopvang jaarlijks voortbrengt.”

“Door de luierrecycling via produceren we als SKSG in één klap 90 procent minder afval!”, geeft Elzinga aan. “Het geeft dus een enorme duurzaamheidsimpuls. SKSG is de eerste grote kinderopvangorganisatie in het noorden van het land die in dit project van de stichting Stop Mijn Afval is gestapt. We hopen nu natuurlijk dat andere organisaties ons goede voorbeeld zullen volgen en ook kiezen voor recycling in plaats van verbranding.”

waarop SKSG streeft naar een duurzame bedrijfsvoering. “Binnen alle lagen van onze organisatie is duurzaamheid een belangrijke kernwaarde. Van het hergebruik van snoeiafval (wilgentenen) voor activiteiten met de kinderen, een jaarlijkse compostdag voor ouders en het planten van fruitbomen voor de benodigde vitamientjes tot het opnemen van duurzaamheidsvoorwaarden in contracten met leveranciers, het gebruik van enkel witgoed met een AAA-label en zoveel mogelijk elektrisch vervoer of als het kan zelfs de (bak)fiets”, somt ­Elzinga een aantal initiatieven op.

Het luierproject en de gescheiden afvalinzameling is zoals gezegd slechts één van de vele manieren

Op het gebied van hergebruik en besparing gebeurt dus al erg veel. Een volgende stap is nu het opwekken van eigen energie: “Afgelopen december zijn we gestart met het installeren van zonnepanelen op het grootste pand dat we in eigen bezit hebben. In de toekomst willen we dat graag uitbreiden naar andere locaties. Uiteindelijk zou het mooi zijn als we onszelf in de toekomst niet alleen een afvalvrije maar ook een volledige energieneutrale organisatie mogen noemen.”

Nieuw platform ‘Groningen werkt slim’ moet bedrijven met raad en daad terzijde staan

Bedrijven in Groningen krijgen hulp bij CO2-neutraal maken bedrijventerreinen ‘Ja: ik wil best wel graag CO2-neutraal werken. Maar: hoe doe ik dat, en wat gaat me dat kosten?’ Ziedaar het dilemma van tal ondernemers en directieleden die weliswaar open staan voor maatregelen om duurzaamheid te bevorderen, maar die opzien tegen de praktische uitvoering. Maar binnenkort kunnen ze een beroep doen op een uniek nieuw platform waar ze met al hun concrete vragen terecht kunnen, en waar ze op weg geholpen worden om hun ambities met betrekking tot duurzaamheid waar te maken: Groningen werkt slim.

D

at het platform er gaat komen is afgesproken in een convenant. Dat werd ondertekend door de vier stad-Groningse bedrijvenverenigingen en de Groningse wethouder Mattias Gijsbertsen.

De partijen zullen zich inspannen om ook kennisinstellingen te laten toetreden tot dit convenant.

Het nieuwe platform zal duurzaamheidsprojecten op de bedrijventerreinen faciliteren en begeleiden middels inzet van lokale ondernemers en inzet van studenten, in samenwerking met de kennisinstellingen. De partijen willen middels het platform ook de nieuwste kennis over energiebesparing en

7

energieopwekking toegankelijk maken voor alle ondernemers in de gemeente Groningen.

Overeengekomen is ook dat er een uitvoerende kerngroep komt, vertegenwoordigd door bedrijvenverenigingen en gemeente, die structureel één keer per maand overleg voert. Deze kerngroep fungeert als ‘opdrachtgever’ van projecten. Het platform heeft een creërende en inspirerende rol, en is tevens verantwoordelijk voor het organiseren van de financiering van projecten. De kerngroep stelt vóór 1 februari 2019 een projectplan op voor ‘Groningen werkt slim’ en stelt jaarlijks een uitvoeringsprogramma op.

w Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Campus Groningen Ton Vries over LIFE Cooperative:

‘Een prachtig ecosysteem op het gebied van LIFE Science’ “LIFE Cooperative is een coöperatie van bedrijven die allemaal een rol spelen in alles wat te maken heeft met de farmaceutische en medische industrie. LIFE Science is een grote branche in het noorden, waar per jaar zo’n 200 miljoen in omgaat en waar alleen al bij onze leden circa 2.000 mensen werken. Met de LIFE Cooperative bouwen we aan een ecosysteem waarin bestaande en nieuwe LIFE Science-bedrijven kunnen floreren.” Aan het woord is Ton Vries, directeur van Syncom – inmiddels Merchachem Syncom Group - die mede aan de wieg stond van deze coöperatie op de Campus Groningen en één van de drie bestuurders van dit samenwerkingsverband.

D

e wortels van LIFE Cooperative liggen op Campus Groningen, net zoals dat geldt voor Syncom. Ton Vries: “Syncom is 30 jaar geleden ontstaan vanuit de RUG, vanuit de vakgroep van Wijnberg, en is een dienstverlener op chemisch gebied. Heel eenvoudig gezegd maken wij ‘stofjes’ voor de chemische industrie, met name voor de farmaceutische industrie. Denk bijvoorbeeld aan de ontwikkeling van een nieuw kankermedicijn door de medische wetenschappers: dan zitten wij vooraan in de keten met onze stoffen, waarna het medicijn getest wordt, dan bij patiënten getest wordt en uiteindelijk, na 15 jaar ontwikkelen, op de markt komt.”

Keten in het noorden sterk aanwezig Die hele farmaceutische keten, van kennisinstellingen UMCG en de RUG, partijen zoals Syncom voor de chemie, partijen voor het testen en voor testen bij patiënten, tot aan het op de markt brengen, die keten is in het Noorden heel goed vertegenwoordigd, zegt Ton Vries.

“Het zijn bedrijven uit verschillende disciplines en in diverse settings, maar we werken allemaal voor dezelfde industrie. Al 10 jaar geleden heeft een aantal partijen de samenwerking gezocht rondom het UMCG. Toen werden wij benaderd vanuit de Healthy Ageing Campus met de vraag of er een nauwere samenwerking mogelijk was, niet alleen tussen bedrijven en UMCG maar ook op het gebied van onderwijs en innovatie. Ja, zo was de mening van onze samenwerkende partijen, maar op voorwaarde dat het initiatief hiervoor bij de bedrijven ligt. Dat is een belangrijk kenmerk van de LIFE Cooperative, dat het een samenwerkingsverband is gericht op business en op meerwaarde voor alle relevante partijen.”

Vijf jaar LIFE Cooperative De LIFE Cooperative is 5 jaar geleden opgericht.

“Financieel is de coöperatie mogelijk gemaakt met support van de gemeente, het Fonds en het lidmaatschap van de deelnemende bedrijven. Destijds nam de overheid nog het leeuwendeel van de kosten van de coöperatie voor haar rekening, inmiddels is die verdeling 70% voor het bedrijfsleven en 30% voor de overheden. Dat geeft deels al aan hoe succesvol de LIFE Cooperative is, in amper 5 jaar tijd.”

“Het model waarvoor wij gekozen hebben, is de coöperatie. Dat is een kenmerk voor kwaliteit die je als leden gezamenlijk nastreeft en de toegevoegde waarde die samenwerking oplevert voor LIFE Sciences. We zijn begonnen met hele praktische zaken

Innolab Chemistry. Foto: Geert Job Sevink

voor de deelnemers, de snelle ‘buy in’ voor bijvoorbeeld gezamenlijke inkoop van schoonmaak en afvalverwerking.”

een duim omhoog van de industrie- in de etalage, om zo investeerders te interesseren. Pharma Connect Capital heeft zo’n 8 miljoen euro beschikbaar om in te zetten in de vroege, meest risicovolle, stadia van geneesmiddelenontwikkeling en kan investeren in de start van ondernemingen.”

“Vervolgens zijn we begonnen om de interesse te peilen bij bedrijven voor trainingen, zo organiseren we nu al enkele jaren een MBA in samenwerking met De Baak.. Gezien de belangstelling kunnen we die trainingen nu hier aanbieden in plaats van dat iedereen naar elders in het lang moet reizen. Dat levert kostenbesparing, maar ook contacten op tussen de bedrijven hier.”

Er zijn door de Pharma Portal inmiddels al vier projecten goedgekeurd, waarvan twee gefinancierd.

‘Snuffellidmaatschap’ voor Start-ups Vanuit de Portal krijgen nieuwe bedrijfjes (<3fte, <3jaar oud) ook de gelegenheid kennis te maken met de LIFE Cooperative via een soort ‘snuffellidmaatschap’. “Na een jaar kunnen ze kijken of ze er iets aan hebben en dan besluiten tot een echt lidmaatschap. Op deze manier steunen we nieuwe initiatieven en brengen we ze in contact met het cluster van MKB-bedrijven en met de kennisinstellingen RUG, Hanze en UMCG waar we nauw mee samenwerken.”

Campus Groningen De Campus Groningen is een belangrijke partner voor de LIFE Cooperative. “Als LIFE Cooperative zijn we een tijd terug gestart om ons als noordelijke keten te presenteren en te profileren op (internationale) beurzen en conferenties. De bedrijven laten zich individueel zien, maar treden ook gezamenlijk op als onderdeel van die keten. Dat levert iedere afzonderlijke deelnemer extra contacten op en daarmee dus business.”

Prachtig ecosysteem Ton Vries: “In den lande zijn we inmiddels al een bekend ‘merk’. Dat levert soms bij internationale ‘optredens’ wel eens reacties op, omdat Nederland zich als land profileert als Health Holland of Holland Bio. En daar staan wij dan naast, als eigen noordelijke regionale cluster. Dat wordt wel eens kritisch bekeken, maar levert toch vooral hele positieve reacties op; uiteindelijk is het een win-win situatie.”

“De mensen van de Campus faciliteren ons daarbij. Bij zo’n bezoek aan een internationale beurs bijvoorbeeld organiseert de Campus alles voor ons.

De Campus regelt de tickets, de stand, de banners van onze leden, het vervoer, alles. Onze leden hoeven daar zelf geen mensen voor in te zetten, die hoeven alleen nog maar te gaan.”

Pharma Portal en Pharma Connect Capital brengt initiatieven naar de markt “Het meest recente is dat we ook gezamenlijk projecten willen uitvoeren: nieuwe ideeën genereren en die uitwerken om zo uiteindelijk meer business te realiseren.” Hiervoor is in 2018 een voor Nederland uniek initiatief gelanceerd, om geneesmiddelenontwikkeling te stimuleren.

Ton Vries. Foto: Erik van Echten

“Het Pharma Portal en het fonds Pharma Connect Capital combineren excellente kennis en risicoinvesteringen. Binnen het portal worden jonge farmaceutische initiatieven begeleid, ‘gekeurd’ en bij goedkeuring, versneld verder gebracht. Het Portal zet als het ware veelbelovende initiatieven -met

8

“Met LIFE Cooperative presenteren we ons vanuit het bedrijfsleven gezamenlijk als aantrekkelijke regio en kunnen we verdere verdieping geven op het moment dat men wordt doorgestuurd via de Nederland stand; en andersom kan de Holland-stand de nationale context toevoegen. We moeten in die zin ook wel enigszins opboksen tegen regio’s elders; maar daarmee bestaat er in het noorden ook een bepaalde gunfactor tussen bedrijven, juist vanwege die onderlinge afhankelijkheid.”

“We laten voor het werven van personeel alle mogelijkheden zien in de hele regio, ook voor bijvoorbeeld carrièremogelijkheden tussen bedrijven onderling binnen deze regio. Want we hebben hier een prachtig ecosysteem op het gebied van Life Science, met bedrijven uit de hele keten, de kennisinstellingen en bijzondere faciliteiten zoals het Innolab Chemistry. We hebben hier bovendien goede financieringsmogelijkheden: vanuit de Pharma Connect Capital maar niet in de laatste plaats ook vanuit de noordelijke overheden die in alle opzichten heel positief bijdragen aan de Life Science. We hebben hier in het noorden de randvoorwaarden voor succesvolle business dus heel goed voor elkaar.”

LIFE Cooperative onderweg naar Kopenhagen

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Innovatieve Stad Stainkoeln als proeftuin voor innovatie op het gebied van recycling

D

e groene heuvel van Stainkoeln, tussen de A7 en het Winschoterdiep, is een bekende ‘landmark’ in het Groningse landschap.

Minder bekend is het feit dat Stainkoeln een van de grootste recyclingbedrijven van het noorden is en actief werkt aan innovaties. Een van die innovaties is Graskool-briketten van het bedrijf Charcotec: BBQ-briketten gemaakt van bermgras.

“De kern van onze activiteiten is om dat wat bij ons aangevoerd wordt bij de poort, uiteindelijk weer in te zetten als grondstof. Dat geldt al voor 90% van alles wat hier aangeboden wordt. Maar we kijken samen met partners in ons kennisnetwerk altijd verder: wat is er nog meer mogelijk met stoffen die hier be- of verwerkt worden of met de faciliteiten die Stainkoeln te bieden heeft?”, aldus Jaap Koopmans, bedrijfsleider van Stainkoeln.

Kennisnetwerk inzetten De wortels van Stainkoeln liggen bij Sweco, het ingenieurs- en adviesbureau. “Dat betekent dat we beschikken over een groot kennisnetwerk. En onze inzet is om al die know-how in te zetten om te zoeken naar meerwaarde op het gebied van herbruikbare materialen. Neem bijvoorbeeld ons gebruik van glasvezelresten. De eisen aan hergebruik van glasvezel zijn heel hoog, waardoor het niet lukt om die resten weer in het proces terug te brengen. In het verleden werd het daarom gestort. Maar inmiddels passen wij het toe als afscheidingslaag in de stort tussen het afval en de drainage aan de onderkant en de gasafvoer aan de bovenkant. Het heeft namelijk dezelfde eigenschappen als zand, bevat geen verontreiniging, maar laat wel uitstekend water en gas door. Die eigenschappen benutten we nu.”

Faciliteiten voor proefnemingen Stainkoeln heeft daarnaast als bijzondere bepaling in zijn vergunning dat de locatie aan de Winschoterweg ruimte mag bieden aan proefnemingen op het gebied van hergebruik van afvalstoffen. “Op deze locatie beschikken we over een zeer uitgebreide milieuvergunning en specifieke milieuvoorzieningen, waardoor wij voldoen aan zware voorwaarden van wet- en regelgeving op het gebied van veiligheid en milieu. Binnen voorwaarden kunnen we daarom ruimte bieden aan proefnemingen waarbij alle mogelijke emissies vooraf in beeld worden gebracht en worden gecontroleerd. De proef vindt bovendien plaats op een bodembeschermende voorziening zodat het milieu geen schade ondervindt.” Dat heeft al geleid tot fraaie innovaties.

Jaap Koopmans. Foto: Jan Buwalda

Innovaties als Triogen en Charcotec “Ons stortgas is niet optimaal te verwerken door verbrandingsmotoren vanwege het zwavelgehalte. Wij fakkelden het daarom af. Studenten hebben destijds hier een proefopstelling gemaakt om dit gas te benutten als warmtebron voor het aandrijven van een turbine met tolueen als expansiemiddel. Het bleek een geslaagd concept. Als Triogen gaat dit nieuwe bedrijf met haar product nu de hele wereld over en haalt energie uit uitlaatgassen van verbrandingsmotoren.”

Charcotec is een andere innovatie-partner. “Houtskool is een brandstof die in grote delen van de wereld nog steeds een belangrijke rol speelt bij de voedselbereiding. Op Stainkoeln is een oven ontwikkeld voor kleinschalige, lokale houtskoolproductie met een 350% hoger rendement en 90% emissie reductie ten opzichte van de traditionele houtskoolproductie.

Er is grote belangstelling voor in Azië, Zuid-Ameri-

ka en Afrika. En diverse delegaties hebben al een bezoek aan Stainkoeln gebracht om zich te overtuigen van de doelmatigheid van deze carbonisatie oven.

Er worden nu proeven gedaan om in plaats van hout andere (rest) stromen te gebruiken, zoals het kaf van granen, notendoppen en gras. En met het drogen van gras met stortgas. Komend voorjaar kan iedereen kennismaken met de graskool-briketten van Charcotec, een innovatie in verschillende opzichten. Als grondstof wordt Gronings bermgras gebruikt dat anders tot compost wordt verwerkt en de benodigde energie komt uit Gronings afval. We mogen in 2018 en 2019 in totaal 10 ton graskoolbriketten produceren en die zullen in zakjes van 3 kilo komend voorjaar in de lokale supermarkten verkrijgbaar zijn.”

stoffen én onze kennis van de grondstoffenmarkt in. Want ook dat is van belang, dat een bepaalde grondstof in voldoende mate aanwezig moet zijn om te kunnen leiden tot een rendabele toepassing. Alles wat kan dienen als bouwstof is winst: het wordt weer toegepast en het hoeft niet te worden gestort.

Want dat leer je wel als je hier bij Stainkoeln werkt, om heel kritisch te kijken naar wat we met elkaar als afval produceren. Alles wat we hier storten, laten we achter voor de volgende generaties. Dat is geen geringe verantwoordelijkheid en ook daarom is het zo belangrijk dat we continu, met alle kennispartners, kijken naar de recyclemogelijkheden. Dat is een taak die wij als Stainkoeln heel serieus nemen”, aldus Jaap Koopmans.

Verantwoordelijkheid “Wij kijken altijd pro-actief of iets bruikbaar is als grondstof. Daarvoor zetten we onze vergunning, onze kennisnetwerken, onze kennis van grond-

Zie voor meer informatie www.charcotec.com en www.triogen.nl

Startup in Residence boekt meteen succes

Acht startups vol aan de bak met challenges Of het nou een bijdrage is aan de energietransitie of de circulaire economie. Of het oplossen van vraagstukken op het gebied van afvalsortering, de zoektocht naar talent of gezond ouder worden. Er zijn ontzettend veel ‘challenges’ in Groningen die vragen om een innovatieve aanpak. En daar komt Startup in Residence om de hoek kijken. Dat is een gemeentelijk programma van vijf maanden, waarin startups onder de hoede van een mentor aan de slag gaan met Groningse challenges. En zit er een nieuw product of een innovatieve dienst bij, die zorgt voor succes? Dan kan het zomaar zijn dat de gemeente overgaat tot inkoop. voor Zupr echt een stok achter de deur. Ze hebben scherper naar het businessmodel moeten kijken.”

Ook Greatwaves timmert samen met Campus Groningen flink aan de winkel. Zij combineren wifidata met extra sensoren om zo energie te besparen en de CO2 footprint van de gebouwen op de Campus verkleinen. “Greatwaves gaat ook bijna van start met een pilot van zes maanden.

Dat gaat enorm waardevolle data opleveren voor hun ontwikkeling”, aldus Westerveld.

S

tartup in Residence is al jaren een succes in verschillende grote steden en bij diverse overheidsorganisaties. In september vorig jaar ging ook de eerste editie van Groningen van start. Acht startups gingen aan de slag met vraagstukken vanuit onder andere de gemeente, Groningen Seaports en Campus Groningen. Inmiddels lopen de eerste pilots. “We zijn heel tevreden”, zegt programmamanager Liselotte Westerveld.

En nee. Lang niet elk project is al toe aan een pilot. Laat staan dat ze allemaal hun product of dienst al in de markt kunnen zetten. “Maar feit is dat ik binnen elk project wel een aantal succespunten kan benoemen. Sommige startups zijn erachter gekomen

“Er zijn echter ook startups die vooral bezig zijn geweest met de validatie van hun proFoto: Yannick Schurwanz duct of dienst. Twee bedrijfjes dat iets niet werkt. Maar dat is ook waardevolle ken- zijn bezig met de zoektocht naar talent voor de Gronis voor de verdere ontwikkeling van een product of ningse havens. Het is al lastig om talent voor de stad te vinden. Zoek je iemand voor een baan in Delfzijl, dienst”, aldus Westerveld dan wordt dat niet makkelijker. Deze twee startups De startup Zupr, die overigens al zo’n vier jaar be- hebben vooral veel gesprekken gehad met bedrijven zig is met hun product, maakt wel grote stappen, zo in de havens. Het is dan nog te vroeg voor een pilot.” laat Westerveld weten. Ze willen in samenwerking met de Groningen City Club offline winkels met “De startup Secgroen heeft al wel een pilot lopen. online verenigen door voorraden inzichtelijk te ma- Ze hebben sensoren in de grond in het Noorderplantken. “Zupr is echt heel concreet bezig met een pilot soen, waarmee ze de bodemkwaliteit kunnen meten. bij het grootste deel van de Groningse schoenenza- Ze werken samen met Stadsbeheer. Daar zijn ze naken. Het heeft wel even geduurd voordat ze echt gas tuurlijk enorm ‘hands on’, dus dan is het wel even konden geven. Kleine schoenenzaken wilden wel schakelen om op zo’n andere manier aan de bak te meewerken, maar het bleek lastig om bij de grote gaan.” partijen om tafel te komen. Startup in Residence was

9

En dat is ook precies de kracht van het programma.

“Veel organisaties vragen bijvoorbeeld een bedrijf om een witte stoel met vier poten te maken. Terwijl je startups juist moet vragen om iets te maken waarop je kunt zitten. Dat leidt tot innovatie en dat is precies wat er binnen dit programma gebeurt. Het leidt er binnen de gemeente in ieder geval al toe dat er andere denkprocessen op gang komen.”

Het is volgens Westerveld ook nooit het doel geweest dat de challenge-eigenaren in elk geval overgaan tot inkoop. “Natuurlijk is dat dan de kers op de taart, maar de validatie- en pilotfase kunnen ook al enorm waardevol zijn.”

Op 15 februari presenteren de acht startups hun vorderingen tijdens een Demoday in het Groninger Forum. “Ze vertellen waar ze staan en wat ze nog nodig hebben. We nodigen hierbij ook het werkveld uit.

Alleen al de lessen die de bedrijfjes hebben geleerd, zijn waardevol voor welke ondernemer dan ook. Je weet ook meteen wat er in Groningen qua innovatie speelt. Het wordt sowieso een energieke en inspiratievolle bijeenkomst”, zegt Westerveld.

De gemeente is inmiddels bezig met de voorbereidingen van een tweede editie van Startup in Residence. “We zoeken challenges, want dit succes willen we voortzetten”, zegt Westerveld. “Ik had onlangs nog contact met Amsterdam. Daar zijn ze toe aan de vijfde editie. Ze lieten weten dat we in Groningen echt al heel goed bezig zijn. Ik hoop dan ook dat de ondernemers die vorig jaar de kat nog een beetje uit de boom wilden kijken, nu wel mee gaan doen. Dan wordt het succes van de tweede editie nog groter.”

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Ontwikkelingen in de retail Ondernemers Zwanestraat: Samenwerking loont!

De Zwanestraat heeft in een paar jaar tijd een ware metamorfose ondergaan. Nog maar een paar jaar geleden kampte de straat met leegstand en weinig diversiteit; tegenwoordig staat de Zwanestraat wijd en zijd bekend als een van de leukste, zo niet de allerleukste, straat van Groningen. Het succes? “Samenwerking loont”, verklaart Cor Dijkstra, eigenaar van De Kaaskop en voorzitter van de winkeliersvereniging Zwanestraat-Kromme Elleboog.

A

lweer vier jaar geleden openden Cor Dijkstra en Gea Koeling De Kaaskop in de Zwanestraat.

“Een winkel voor de mensen die houden van het goede leven, met mooie wijnen, noten, kazen, tapas en andere lekkernijen”, omschrijft Cor. Dat ze toentertijd uitgerekend in de Zwanestraat terechtkwamen, was geen toeval. “We wilden sowieso een pand in dit deel van de stad en in de Zwanestraat hadden we ruime keuze: hier stonden toen zes of zeven panden leeg.”

Toch was de Zwanestraat op dat moment, we spreken 2014, al aan haar opmars begonnen. De straat was al opgefleurd met bloembakken en bankjes, en niet alleen voetgangers maar ook fietsers waren welkom. “Ondernemers kregen steeds meer vrijheid, en daardoor ging de uitstraling van de straat er met sprongen op vooruit.”

Ook de ondernemers in de straat wisten elkaar steeds beter te vinden. Dijkstra noemt als voorbeeld de verkiezing van ‘Leukste winkelstraat van Nederland’, die in 2017 gewonnen werd door de Zwanestraat. “We hebben toen als ondernemers gezamenlijk alles op alles gezet die prijs in de wacht te slepen.”

Het winnen van die prijs heeft de saamhorigheid nog verder vergroot, zegt Dijkstra. “De groep die samen de schou-

ders eronder zet, wordt almaar groter.

Het is niet zo dat er maar een paar ondernemers zijn die knokken voor onze straat. Eigenlijk dragen vrijwel alle ondernemers hun steentje bij.”

Als Dijkstra afgelopen jaren iéts ervaren heeft, dan is het wel dat samen optrekken loont. “Je kunt het als ondernemer niet in je eentje doen. Als zelfstandige versterk je elkaar en kun je ook de vruchten plukken van elkaars succes”, weet Dijkstra. Hij ziet in zijn omgeving nog te veel dat ondernemers teveel met hun eigen toko bezig zijn. “Heel begrijpelijk, maar door samen op te trekken kom je een stuk verder.”

Dijkstra wijst als voorbeeld op de catwalk in de Zwanestraat tijdens het event 050&Mode, dat er zonder een intensieve samenwerking tussen de ondernemers nooit had gestaan. “Ondernemers uit andere straten waren verbaasd dat we zoiets als straat voor elkaar hadden gekregen.”

Hetzelfde geldt voor het Inpakhuis, dat tijdens afgelopen feestdagen de deuren opende en werd gesierd door een meer dan levensgroot cadeau aan de gevel.

“Het idee ontstond in november. Met een groepje ondernemers hebben we toen alles op alles gezet om het plan te laten slagen. De één regelde de benodigde vergunningen, de ander wist nog

Foto: Jan Buwalda

een stel ontwerpers en bouwers en een andere ondernemers zorgden weer voor de nodige aandacht op social media. En zo zie je dus dat je in een paar weken tijd heel veel kunt bereiken”, zegt Dijkstra.

Volgens Dijkstra heeft de Zwanestraat het geluk dat er bijna alleen maar zelfstandigen zitten en geen franchisers.

“Daar hebben we mazzel mee. Het zorgt voor de nodige diversiteit, maar ook zijn zelfstandige ondernemers vaak net wat

meer betrokken.” Wat er voor komend jaar zoal in het vat zit, kan Dijkstra nog niet zeggen. “Maar als straat zullen we sowieso aanhaken bij de vaste events als 050&Mode, Swingin’ Groningen en Groningens Ontzet.”

De boekenbranche heeft roerige tijden achter de rug

Maar met Boekhandel Van der Velde gaat het juist bijzonder goed

W

Tjitske de Zee. Foto: Jan Buwalda

aar de boekenbranche roerige tijden achter de rug heeft, waarin lang niet iedereen het hoofd boven water heeft kunnen houden, gaat het met Boekhandel Van der Velde juist bijzonder goed. De keten blijft groeien en in de vestigingen aan de Vismarkt en het Waagplein is het tijdens de winkeluren vrijwel altijd gezellig druk. En juist in die gezelligheid zit volgens filiaalmanager Tjitske de Zee de grote kracht van Van der Velde: “Het moet leuk zijn om bij ons langs te komen en dat bereik je alleen als je personeel met veel plezier op de vloer staat. Daar ligt voor ons dan ook de allerhoogste prioriteit.”

markt veranderd is, moge duidelijk zijn. Voor het internet kwamen mensen naar de boekhandel als ze iets over ijsberen in Alaska wilden weten. Tegenwoordig zoek je dat zo uit met Google of Wikipedia.”

De Zee loopt al heel wat jaren mee in het Groningse boekenwereldje. Voordat ze de leiding van de twee Van der Velde-vestigingen op zich nam, was ze werkzaam bij het ter ziele gegane Scholtens Wristers/Selexyz Scholtens. “Daar heb ik goed gezien hoe het niet moest”, zo blikt ze terug. “Uit angst voor een veranderende markt werd er van alles geprobeerd om de doelgroep te verbreden, met als gevolg dat de kern van de boekhandel - de juiste boeken op de juiste plek zetten - steeds meer op de achtergrond raakte. De hele organisatie raakte doordrongen van de angst voor het oprukkende internet.”

En ook de twee zaken van Van der Velde vullen elkaar mooi aan: “Onze vestiging aan het Akerkhof heeft een heel huiselijk karakter, terwijl de locatie aan de Grote Markt/Waagstraat alleen al door het gebouw waarin het gevestigd is een heel andere uitstraling heeft.”

Uiteindelijk heeft de digitalisering natuurlijk ook grote effecten gehad op de boekenbranche, maar winkels als Van der Velde hebben hun toegevoegde waarde dubbel en dwars bewezen. “Maar dat de

10

Tegenwoordig weten veel klanten al voor welk boek ze precies komen of ze vinden het juist leuk om zich door het assortiment te laten verrassen. “Het is voor ons dus superbelangrijk om een breed assortiment te voeren”, zegt De Zee. “En als we iets echt niet hebben, verwijzen we klanten met alle plezier door naar andere boekhandels als Godert Walter of Riemer. We zien elkaar niet als concurrenten.”

Wat volgens De Zee in beide vestigingen gelijk is, zijn de vrijheid en vertrouwen die het personeel krijgt. “Ze worden volop vrijgelaten om zelf initiatief te nemen en de inkoop van boeken en hun dagelijkse werkzaamheden zo leuk mogelijk in te vullen. Want uiteindelijk zijn het niet de plek of het assortiment die je succes bepalen, maar de mensen op de vloer. Zij zijn het die de sfeer in een winkel bepalen en zorgen er dus voor dat je graag langskomt, langer blijft of direct weer naar buiten loopt en nooit meer terugkomt.”

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Chris Prenger van Happy Walker:

‘Onderscheiden met eigen product en goed gastheerschap in de winkel en online’

A

l ruim 40 jaar is Happy Walker gevestigd in het voormalige Gruyter-pand op de kop van het Gedempte Zuiderdiep. Chris Prenger is de derde generatie die deze markante schoenenzaak bestiert. Samen met zijn team van in totaal 5 mensen, onder wie zijn zus Yvonne, weet hij Happy Walker fier florerend te houden in de strijd met internetgiganten als Zalando, Wehkamp en Bol.com.

“Als je je blijft onderscheiden met een eigen product en je zet in op goed gastheerschap voor je klanten en online-bezoekers, dan hebben de fysieke winkels toekomst genoeg.”

Het lijkt een beetje het verhaal te worden van dat kleine Gallische dorpje dat tegen de klippen op stand houdt tegen de Romeinen. Maar zo zit het niet, aldus Chris Prenger. “Wij hebben hele trouwe klanten die ons al jaren kennen én telkens weer jonge klanten die ons ontdekken en blij met ons zijn.” Happy Walker hanteert eigenlijk al vanaf zijn oprichting hetzelfde principe. “We kiezen heel bewust die merken en die schoenen waar we onze klanten gelukkig mee maken. Dat begon eind jaren 70 al met de keuze van mijn vader voor de “Nature Shoes” Spurs, een bijzonder merk dat je toen buiten Amsterdam nauwelijks kon krijgen. En dat doen we nog steeds met onze keuze voor unieke merken als Loints, Wolky en sinds enige tijd Blundstone en Glerups. Wij bieden kwaliteit en verrassend fijne schoenen waar mensen blij van worden en waarvoor mensen bij ons terug komen.”

Waarmee hij wil zeggen dat het goed

gaat met Happy Walker. “Wat blijft, is de wijze les van mijn vader: ‘succes begint bij jouw inkoop’. Als wij tijdens de inkoop horen ‘dat loopt als een trein bij al onze klanten, iedereen verkoopt dat’ dan is dat voor ons het sein om dat niet in te kopen. Wij willen juist niet met de massa mee gaan, onze merken zijn wat eigenwijs en dat past bij Happy Walker.”

Online actief, het hele jaar door Dat neemt niet weg dat er wel veel veranderd is, mede vanwege de komst van de online-concurrentie en de social media. “Vroeger had je als schoenenwinkel een paar echte zekerheden: zaterdag is de drukste dag van de week, mei is de drukste maand van het jaar en dat waren bij uitstek de momenten dat je volop met je klanten in contact trad. Dat is totaal anders. Ten eerste bieden wij ons hele assortiment ook aan via onze webshop.

Dat betekent dat je er bijna een winkel bij hebt. En via de social media laat je nu het hele jaar door ‘van je horen’, om zo contact te houden met je klanten. Dat betekent dat je binnen het team mensen moet hebben die daar kennis en feeling voor hebben. Ik ben blij met mijn enthousiaste en goed opgeleide collega’s.

Onze twee werkstudenten doen ook de social media en we worden als winkel begeleid voor de Online Marketing door een extern bedrijf FindLab. Samen zorgen zij voor eigen en unieke content en dat werkt uitstekend. Zeker met een relatief klein team zoals het onze moet je zorgen dat je die diversiteit hebt, zodat je taken en verantwoordelijkheden kunt verdelen.”

Foto: Jan Buwalda

Klantenbinding en tja … beleving “Dat woord beleving, daar hou ik niet zo van. Maar bij gebrek aan een betere omschrijving gebruik ik dat toch maar. Als Happy Walker willen wij onze onlineklanten ook die ‘beleving’ geven die we onze klanten in de winkel geven: het persoonlijke contact en goed gastheerschap, ons eigen enthousiasme als mensen hier de perfecte schoenen vinden en daar blij mee zijn. Die beleving laten we zien met de foto’s op onze website en willen we ook overbrengen op klanten die online bij ons schoenen kopen. Daarom wordt elke zending hier met liefde ingepakt en altijd voorzien van een persoonlijke boodschap van de collega die de zending inpakt, in

de vorm van een klein presentje of een fotootje bijvoorbeeld. Dat levert ons veel tevreden reacties op: we krijgen wekelijks mails van mensen die dat op prijs stellen, soms voorzien van hun ‘uitpakmoment’ en vaak ook telefoontjes. Mensen worden blij van die persoonlijke aanpak en persoonlijke aandacht en waarderen dat van Happy Walker. En zo maak je ook je online-klanten fan van jouw winkel, wat maakt dat ze je ook in de toekomst hun klandizie gunnen.” Dat geldt voor de individuele winkel, maar ook voor de binnenstad als geheel, aldus Chris Prenger. “We moeten ook samen blijven vertellen dat de stad echte meerwaarde te bieden heeft ten opzichte van het internet en mensen ver-

rassen met de sfeer die we hier te bieden hebben.”

Happy At Work Chris Prenger ziet de toekomst van Happy Walker zonnig in. “Voor mijzelf zie ik de uitdaging om iets meer ‘aan’ de winkel werken dan ‘in’ de winkel. Ik zou enkele ideeën over de huidige behoeften in de markt een kans willen geven. Een van de dingen waar ik meer tijd aan zou willen besteden, is onze B2B-lijn Happy@Work, waarmee we bedrijfsschoeisel organiseren en leveren voor personeel van bijvoorbeeld horecabedrijven, zorginstellingen en uniformberoepen. Dat is een markt waar wij nog sterker op kunnen inzetten.”

Roel van der Molen van Findlab:

Tom Kikkert, retaildeskundige:

‘Bied online dezelfde sfeer als in de winkel’

‘Met een geloofwaardige identiteit bind je klanten aan je winkel’

R

oel van der Molen is met zijn bedrijf Findlab adviseur van Happy Walker waar het gaat om de online-activiteiten. “Zeker voor de kleinere detailhandel geldt dat de online-winkel echt een verlengstuk is van de fysieke winkel. Happy Walker doet dat goed, die heeft een duidelijk herkenbaar gezicht in alle uitingen die ze gebruiken. Letterlijk, want de mensen die hier werken zie je ook terug op de foto’s online. Dat is wat mij betreft zeker voor kleinere winkels een belangrijk advies: gebruik geen standaardfoto’s maar laat ze maken door een fotograaf of desnoods met een goede mobiel. Je kunt allerlei momenten in de fysieke winkel meenemen en inzetten, zoals het arriveren van de nieuwe collectie of het veranderen van de etalage. Je bindt bezoekers aan de winkel door ze ‘fan’ te maken en dat is online in feite niet anders.”

Consument winkelt omnichannel: een paar tips Roel van der Molen: “De consument winkelt tegenwoordig omnichannel: voor meer dan de helft van de aankopen in de

winkel begint de oriëntatie online, vanuit huis, vaak met de mobiel of tablet. Dus als winkel moet je proberen online alle prikkels aan de consument te geven om meegenomen te worden in die oriëntatie.

Sta je er daar niet tussen, dan kan hij jouw winkel niet meewegen in de keuze.”

Online profileren heeft altijd zin, of je nu alleen een stenen winkel hebt of ook een webshop. De eerste stappen zijn erg simpel. “Google heeft voor iedere onderneming een Mijn Bedrijf-profiel. Vul dat goed in, zorg ervoor dat je eruit springt.

Maak en onderhoud levendige accounts op Facebook en Instagram. Een website is nog steeds hét punt om online consumenten te verleiden. Dat lukt als je website snel en veilig is, voldoende relevante tekst bevat en in staat is om consumenten te overtuigen.”

“Ook online geldt dat je sneller gevonden wordt naarmate je je meer onderscheidt.

Je kunt niches in de markt benutten.

Neem de schoenenmarkt waar Happy Walker zich in bevindt: daar word je sneller gevonden als je je profileert met kleinere merken, bij Happy Walker bijvoorbeeld met Glerups.”

Het hebben van een webshop hoeft niet erg ingewikkeld te zijn. “Ook als je een winkel hebt waarbij de voorraden snel op zijn, zoals met mode en schoenen. Zeker als je dat koppelt aan het kassasysteem en het bijhouden van de voorraad is dat redelijk eenvoudig. Dan bied je dus online de producten aan die ook fysiek in de winkel zijn. Daar zijn toegankelijke softwarepakketten voor, die je desnoods per maand kunt huren.”

Hebben winkeliers voordeel van hun jarenlange ervaring in de retail? “Absoluut. Winkeliers weten hoe je een divers assortiment mooi kunt presenteren. Ze kopen geen losse artikelen in, maar een collectie. Daarnaast is klantbehoud erg belangrijk. Je kunt nog zoveel investeren in marketing en sales om nieuwe klanten binnen te krijgen, het wordt pas echt interessant als ze de volgende keer uit zichzelf terugkomen. En het opbouwen van een tevreden, loyale klantenkring is nou precies waar retailers van oudsher zo goed in zijn.”

Zie ook www.findlab.nl.

11

T

om Kikkert is specialist op het gebied van identiteitsmarketing voor retailers. Zijn stelling is dat fysieke winkels een uitstekend ‘wapen’ in handen hebben ten opzichte van de online concurrentie, als zij erin slagen hun persoonlijke identiteit geloofwaardig in te vullen en in te zetten. “Die identiteit is als het ware het DNA van jouw winkel. Dat is waar je voor staat en dat is waarmee je klanten aan je kunt binden.”

Het lijkt soms wel alsof de hele detailhandel gedomineerd wordt door Alibaba, Bol.com en noem ze maar op en dat de fysieke winkels een uitstervend ras zijn. Maar het tegendeel is waar, aldus Tom Kikkert. “Dat soort internetwinkels opereert met een heel eenvoudig mensbeeld, namelijk dat de koper uitsluitend uit is op goedkoop, snel, efficiënt en gemak. En voor sommige producten gaat dat ook zeker op. Maar wat blijkt: veel mensen zijn op zoek naar betekenis en dat maakt dat ze niet altijd voor deze goedkoopste, snelste of efficiënte keuze gaan. Sport is daar een mooi voorbeeld van. Sporten als voetbal en Formule 1 worden mooi in beeld gebracht op de TV. Sterker nog, vaak is de wedstrijd op TV beter te volgen. Toch maken we nog graag de beslissing om naar het stadion of circuit te gaan. Het gaat namelijk om meer dan alleen de wedstrijd, het gaat

om een bepaalde ervaring, een gedeeld gevoel dat je via de TV niet krijgt.”

Sterke identiteit Iets dergelijks gaat ook op voor de detailhandel, volgens Tom Kikkert. “We zijn steeds beter in staat om oprechte boodschappen te onderscheiden van ‘gemaakte’ boodschappen, gericht op imago, alleen op de buitenkant. Wat we steeds meer vragen van bedrijven is een sterke identiteit: winkels die de boodschap die ze naar buiten uitdragen ook binnen in de winkel laten zien. Dat is het eigen DNA van de winkel en dat draag je offline én online en met al je mensen uit. Met een sterke identiteit draag je niet alleen een oprechte boodschap uit, maar maak je je winkel een inspirerende plek om te werken. Winkels moeten niet meer op zoek naar goede verkopers, maar naar ambassadeurs die passen bij het DNA van het bedrijf. Je kunt immers nooit jouw personeel ‘scripten’ in hoe zij omgaan met de klanten. Want wees eerlijk: je voelt toch direct wanneer je een winkel binnenkomt of deze medewerker oprecht ambassadeur is of gewoon een verkoper? Dat kun je niet spelen, dat moet je zijn! Dan ben je geloofwaardig tegenover jouw klanten. En dat maakt dat mensen zich betrokken voelen bij jouw winkel en daar vinden wat ze nooit op internet vinden: die ervaring, de persoonlijke aandacht en een eerlijk gevoel.”

Groninger Ondernemers Courant

Groningen Bereikbaar Aanpak Ring Zuid

Verkeer richting Hoogezand schuift op naar het noorden

I

n het weekend van 26 en 27 januari schuift Combinatie Herepoort de zuidelijke rijbanen in de richting van Hoogezand op naar het noorden. Ook gaat de oprit vanaf de Kempkensberg richting Hoogezand definitief dicht. Vanaf zaterdag 26 januari rijdt het verkeer tussen het Julianaplein en de Europaweg dan in beide richtingen op de tijdelijke weg. Deze verkeerssituatie blijft de komende jaren gelijk.

Combinatie Herepoort start vrijdagavond 25 januari om 20:00 uur met de voorbereidende werkzaamheden en worden alvast enkele rijstroken afgesloten. Vervolgens gaat Combinatie Herepoort de laatste delen van de tijdelijke weg richting Hoogezand asfalteren om daarna de belijning aan te brengen en schermen en verkeersborden te plaatsen.

Omdat het verkeer dan op de andere weghelft rijdt, wordt de oprit vanaf de Kempkensberg richting Delfzijl en Hoogezand definitief afgesloten. Zodra het verkeer op de tijdelijke weg rijdt, kunnen de

Tijdelijke weg Noordbaan. Foto: Raymond Bos

zuidbaan van de zuidelijke ringweg en de oprit vanaf de Kempkensberg op termijn worden afgebroken voor de bouw van de verdiepte ligging.

Stremming In verband met deze werkzaamheden is de zuidelijke ringweg vanaf vrijdagavond 25 januari 22:00 uur tot en met zaterdagochtend 26 januari 07:00 uur in de richting Hoogezand gestremd tussen het Julianaplein en het knooppunt Europaweg. Bij onvoorziene omstandigheden kunnen de werkzaamheden worden verplaatst naar de nacht van zaterdag 26 op zondag 27 januari.

Aanbevelingen toepassen bij inschuiven Helperzoomtunnel in 2019

D

e komende periode staat in het teken van het voeren van gesprekken om de aanbevelingen van de Commissie Hartogh uit te werken.

Op advies van de commissie gaan Aanpak Ring Zuid en Combinatie Herepoort tijdens deze gesprekken de aanbevelingen toepassen in een concreet deelproject: het inschuiven van de Helperzoomtunnel is hiervoor door beide partijen geselecteerd.

Het inschuiven van de Helperzoomtunnel onder het spoor moest in het Hemelvaartweekend op het laatste moment worden afgeblazen omdat er problemen waren met de ondergrond. Vorig jaar zijn allerlei aanvullende sonderingen en boringen gedaan, grondmonsters genomen en zeefproeven, verdichtingsproeven en plaatdrukproeven ge­ daan. Op basis van de uitkomsten van het

laboratoriumonderzoek moet nu bepaald worden hoe de tunnel op z’n plek komt. Inzet is om de tunnel in 2019 te realiseren.

De Helperzoomtunnel gaat de bestaande spoorwegovergang bij de Esperantostraat vervangen. Hier komt een extra spoor en er gaan meer treinen rijden. Vanwege veiligheidseisen moet deze overgang over enige tijd dicht. Op deze plek is geen ruimte om een tunnel aan te leggen. Daarom komt er een tunnel meer naar het zuiden, tussen de Helperzoom en de Duinkerkenstraat. Dankzij deze Helperzoomtunnel blijft er een verbinding voor auto’s, fietsers, bussen en hulpdiensten tussen Helpman/Coendersborg en de wijken aan de oostzijde van het spoor (Europapark, De Linie en De Oosterpoortbuurt).

Treinvrije periodes vanwege werkzaamheden

V

an 16 tot en met 19 februari rijden er geen treinen tussen Groningen en Hoogeveen. Tijdens deze treinvrije periode wil Combinatie Herepoort een begin maken met de sloop van de zuidbaan door het viaduct over het spoor bij de Esperantostraat deels te slopen. De documenten die nodig zijn om toestemming te verlenen voor het deels slopen van het viaduct liggen nog ter beoordeling voor.

Ook op andere momenten zijn nog een aantal treinvrije periodes: • 16-20 februari: geen treinen tussen Groningen-Veendam/Weener • 16-18 februari: geen treinen tussen Groningen-Hoogeveen • 18-20 februari: geen treinen tussen Groningen-Assen • 20-24 februari: geen treinen tussen Leeuwarden-Buitenpost

Mede dankzij Het Fonds kan er straks weer langs de Hunze gefietst worden

A

ls alles volgens plan verloopt, wordt het met ingang van komende zomer een stuk prettiger fietsen van Hoogezand naar Groningen en vice versa. Het Groninger Landschap is sinds enige tijd eigenaar van het voormalige Hunzedal ten noordoosten van de Stainkoeln en wil het beeklandschap, met financiële steun van onder meer het Fonds Ondernemend Groningen, nieuw leven inblazen. Een belangrijk onderdeel van de plannen is een nieuw fietspad langs de oever van de Hunze.

“We willen van Groningen weer een stad aan de Hunze maken”, zo zegt Rob Reintsema van Het Groninger Landschap. “De rivier is cruciaal geweest in het ontstaan van de stad. Door een fietspad aan te leggen langs de oever van de in ere herstelde rivier willen we die historische situatie weer zichtbaar maken voor de Groningers van nu.

En daarnaast is het natuurlijk ook een veel mooiere entree van de stad in vergelijking met de route langs het Winschoterdiep.”

Reisvergelijker voor medewerkers UMCG

Zo goedkoop, snel of gezond mogelijk naar je werk

V

oor de ruim 12.000 medewerkers van het UMCG is een reisvergelijker ontwikkeld die voor medewerkers kan uitrekenen wat de snelste, gezondste, goedkoopste of juist meest milieubewuste manier is om van en naar het werk te reizen. De ‘reisadviestool’ is ontwikkeld door het UMCG en Groningen Bereikbaar en sinds eind november beschikbaar.

Voor de herontwikkeling van het gebied kan Het Groninger Landschap in ieder geval rekenen op een bijdrage van 40.000 euro uit het Fonds Ondernemend Groningen. “Voor het Stainkoelngebied is in totaal 130.000 euro nodig. Daarvan wordt niet alleen een fietspad aangelegd, we willen bijvoorbeeld ook de oevers van de Hunze verbreden, zodat de rivier beter zichtbaar wordt.”

Per vervoersmiddel – waaronder de auto, een combinatie van de auto en P+R, het openbaar vervoer, de fiets en de elektrische fiets – rekent het programma voor een werknemer uit wat het kost, hoeveel calorieën je verbrandt, hoe lang de reistijd is en wat de CO2-uitstoot is. “Na het invullen van je woonplaats en het aantal dagen dat je werkt, verschijnt deze informatie in een tabel. Zo kun je in één oogopslag zien welke voor- of juist nadelen aan een bepaalde vervoersvorm zitten”, zegt Hans Vooges van Groningen Bereikbaar.

Naast het Fonds Ondernemend Groningen investeert ook Het Groninger Landschap zelf in de ontwikkeling van het gebied. “En daarnaast ligt er een aanvraag voor eenzelfde bijdrage van de gemeente”, geeft Reintsema aan. “Daar hebben ze het momenteel natuurlijk even druk met de herindeling, maar ik hoop dat die toezegging er gauw komt. Als de financiering dan eenmaal rond is, gaan we aan de slag en dan kan het best snel gaan. Ik verwacht dan ook dat je komende zomer al langs de oever van de Hunze de stad in kunt fietsen.”

Volgens Vooges is de tool vooral bedoeld om mensen bewust te maken van het feit dat er meerdere reisalternatieven zijn. “Het is vooral ons doel om mensen aan het denken te zetten en te laten inzien dat sommige vooroordelen niet terecht zijn”, 12

zegt hij. “Vaak wordt gedacht dat het reizen met het openbaar vervoer heel duur is, of dat je met de auto sneller bent dan op de fiets, maar de tool laat zien dat die vooroordelen lang niet altijd opgaan.”

Het UMCG en GB hopen dat de tool er uiteindelijk toe leidt dat mensen de auto wat vaker laten staan, en in plaats daarvan op een andere manier naar hun werk gaan. “Op die manier houden we de stad en het UMCG beter bereikbaar”, zegt Vooges.

Het is volgens het UMCG onbekend hoeveel medewerkers zich door de reisvergelijker hebben laten verleiden op een andere manier naar hun werk te reizen. De tool is sinds januari vorig jaar bijna 3000 keer geraadpleegd, zegt het UMCG. Dat betekent dat een kwart van de medewerkers gebruik heeft gemaakt van de reisvergelijker. De meeste gebruikers kwamen uit Assen, gevolgd door medewerkers uit Haren en Hoogezand.

De tool is op dit moment alleen voor medewerkers van het UMCG te gebruiken, via het intranet van het ziekenhuis. Er zijn plannen om de tool ook geschikt te maken voor andere bedrijven en werknemers in de stad.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

PostNL-gebouw bijna met de grond gelijk

H

et gaat hard met de sloop van het oude PostNL-gebouw achter het Hoofdstation.

Een aantal kleinere bijgebouwen ligt al plat en inmiddels is begonnen met de sloop van de grote toren. De sloop is nodig om ruimte te maken voor nieuwe ontwikkelingen in het gebied aan de zuidkant van het station.

Ter voorbereiding op de sloop van de grootste toren is het gebouw onlangs helemaal ingepakt met een doek. Het doek moet voorkomen dat er tijdens de sloop stof en gruis in de omgeving terecht komt.

Voor de daadwerkelijke sloop worden kleine kraantjes het dak opgetild, die vanaf daar verdieping voor verdieping het gebouw zullen slopen, zo vertelt Paul van den Bosch, woordvoerder van de gemeente.

In het vroege voorjaar is de toren helemaal verdwenen, zo is de verwachting. Pas in mei, als ook al het sloopafval is weggevoerd, zitten de sloopwerkzaamheden er helemaal op.

De gebouwen en gebouwtjes in het westelijk deel van het gebied – richting het Emmaviaduct – zijn eind vorig jaar al grotendeels met de grond gelijk gemaakt. Daarbij ging het onder meer om de vroegere glasfabriek en de Silo.

Uiteindelijk moet hier, aan de zuidkant van het station, een heel nieuw stukje stad ontstaan. Het gaat om zo’n 35.000 vierkante meter in totaal, waar onder meer een tweede, volwaardige entree van het station zal komen en ook het busstation, nu nog aan de noordzijde, krijgt hier een plek.

Hoe de rest van het gebied wordt ingevuld, is voorlopig nog de vraag. “Er wordt nog gewerkt aan een ruimtelijk plan, waarbij er sowieso ruimte zal zijn voor woningen, kantoren en horeca”, zegt Van den Bosch, die toevoegt dat er ook nog een haalbaarheidsonderzoek loopt naar een parkeergarage. Van den Bosch verwacht dat er in de loop van 2019 meer duidelijkheid komt over de invulling van het gebied.

Aanleg tunnel Paterswoldseweg vordert

D

e aanleg van de onderdoorgang onder het spoor bij de Paterswoldseweg maakt goede vorderingen. Vanwege de aanleg van de tunnel is de Paterswoldseweg tot december van dit jaar gestremd voor auto’s. Voor voetgangers en fietsers is er een tijdelijke weg over het spoor.

Volgens ProRail is er afgelopen maanden al veel werk verzet.

In het najaar is al het zogenoemde ‘spoorbed’ verhoogd en werd het tunneldek al in het spoor gelegd. Momenteel wordt de bodem gesaneerd en wordt er gewerkt aan de fundering van de tunnel. Ook vinden er momenteel graafwerkzaamheden plaats die nodig zijn voor de aanleg van de tunnel.

Als alles volgens planning verloopt gaat in oktober de onderdoorgang voor fietsers en voetgangers open. Eind december gaat de onderdoorgang voor auto’s open. Tot die tijd moet het autoverkeer omrijden via het Hoendiep of Emmasingel.

De onderdoorgang moet de doorstroming van het verkeer op de Paterswoldseweg verbeteren. Omdat er extra sneltreinen uit Leeuwarden gaan rijden, zou de overgang nog vaker dicht zijn dan nu al het geval is. Naast het spoor komt een busbaan. De huidige busbrug verdwijnt.

Noordzijde tunnel. Foto: Joop Nijhof

Groningen Bereikbaar: fiets en maak kans op een Fitbit

G

roningen Bereikbaar wil met de winteractie ‘Fiets de winter door’ fietsers stimuleren om ook in deze periode gewoon op hun stalen ros te stappen. De fietsers die meedoen met de actie maken kans op een Fitbit.

Fietsers worden opgeroepen om tijdens hun fietstocht even van de fiets af te stappen, een foto te maken en deze naar Groningen Bereik-

baar te sturen. Je kunt ook meedoen door de foto te delen via Twitter of Facebook en daarin Groningen Bereikbaar te taggen. Onder de ingestuurde foto’s wordt een Fitbit verloot.

geen last van als je de fiets pakt. Doorfietsroutes van en naar de stad worden in de winter als eerste sneeuw- en ijsvrij gemaakt”, aldus de organisatie.

Ook in de winter wil Groningen Bereikbaar het fietsen blijven stimuleren. In de winterspits is het vaak nog drukker op de weg en werkzaamheden kunnen zorgen voor verkeershinder. “Daar heb je

Meer informatie vind je op de website GroningenBereikbaar.nl. Je kunt tot 25 februari foto’s insturen.

13

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Aanpak Ring Zuid

Bedrijvenvereniging begaan met Aanpak Ring Zuid

‘Alle vertraging was even een kwestie van slikken. En nu: volle kracht vooruit!’

De aannemer is al jaren bezig met voorbereidende werkzaamheden voor de aanpak van de zuidelijke ringweg. Juist toen de schop écht de grond in zou gaan, werd bekend dat de aanleg van de nieuwe weg flinke vertraging oploopt. Een speciale commissie moest zelfs aan de slag om de impasse tussen de bouwers en de ambtelijke stuurgroep te doorbreken. Wekenlang gebeurde er weinig. Maar nu lijkt het vertrouwen te zijn hersteld. En ondanks dat er nog wat financiële spanningen moeten worden weggenomen, zijn de grotere werkzaamheden inmiddels weer hervat.

We vroegen de voorzitters van de vier bedrijvenverenigingen in de stad om een reactie.

Harry Marissen, voorzitter Bedrijvenvereniging Zuidoost (ZO)

Klaas Holtman, voorzitter Bedrijvenvereniging WEST

Guus Vries, voorzitter Vereniging Bedrijven Noord-Oost (VBNO)

Eric Bos, voorzitter Groningen City Club (GCC)

‘Het is gelukkig minder druk op zuidelijke ringweg dan gevreesd’

‘En nu weer volle kracht vooruit’

‘Groningen kan bewondering oogsten wanneer we de ringweg nu snel afmaken’

‘Uitstel werkzaamheden aanpak ring zuid had ook z’n voordelen’

We zijn heel gelukkig dat de werkzaamheden aan de zuidelijke ringweg zijn hervat. Het grootste deel van onze 320 leden is gevestigd in de nabijheid van de zuidelijke ringweg. Deze bedrijven zouden als eerste hinder kunnen ondervinden van files of wegomleggingen. Maar tot nu toe valt het gelukkig nogal mee, wat de overlast van de files betreft.

Ik ben blij dat ze weer voortvarend aan de gang kunnen. Alleen is het wel droevig dat de vertragingen niet door technische problemen zijn veroorzaakt, maar door organisatorische. Dat geeft te denken.

Ik ben enorm opgelucht. Ik zie het echt als een bijzonder positief signaal dat de werkzaamheden aan de zuidelijk ringweg inmiddels weer zijn hervat.

De vertraging van de werkzaamheden aan de zuidelijke ringweg was weliswaar spijtig, maar het had ook voordelen. Het gaf ondernemers namelijk iets meer tijd om te werken aan een plan van aanpak, om te zorgen dat Groningen aantrekkelijk blijft nu er weer intensief wordt doorgewerkt.

Misschien komt het door het ontmoedigingsbeleid, of door het stimuleren van alternatieve routes of alternatief vervoer. Maar verrassend is dat er minder files zijn, en minder verkeer op de zuidelijke ringweg dan gevreesd. Veel mensen kiezen kennelijk andere routes of ander vervoer, en zelf ga ik trouwens ook veel vaker op de fiets!

We zijn in ieder geval flink opgelucht dat de werkzaamheden aan de zuidelijke ringweg zijn hervat. Ook omdat wij al lang bezig waren om te benadrukken dat de ringweg snel moet worden verbeterd. Daarbij hebben we onze achterban er ook op gewezen dat het verstandig is om alternatieve vormen van vervoer te kiezen, zoals deelauto’s of elektrische fietsen. En dan motiveert het niet wanneer het werk niet wordt uitgevoerd.

Ik denk dat ook steeds meer mensen zich bewust zijn van de nadelen van auto rijden. De overtuiging dat het niet goed is voor het milieu en je gezondheid wordt echt steeds breder gedragen.

In elk geval kan ik me nu al verheugen op het eindresultaat van de aanpak van de ringweg. Kijk maar naar Maastricht: daar was ook jarenlang overlast, en nu is het daar prachtig. Zo zal het bij ons vast en zeker ook gaan, en ik ben benieuwd hoe mooi het Sterrebos er straks bij zal liggen.

Het stilleggen ervan was een enorme deceptie. Ik denk ook zeker dat het landelijke imagoschade als gevolg heeft gehad.

Ik ben wel blij verrast dat de werkzaamheden worden hervat. Je vraagt je alleen wel af of we niet een te groot bureaucratisch bouwwerk hebben opgetuigd in verband met die werkzaamheden waarin allerlei instanties moeten samenwerken.

Dan valt het inderdaad te begrijpen dat er organisatorisch iets mis kan gaan.

De herontwikkeling van de zuidelijke ringweg is van zeer groot economisch belang. Natuurlijk voor onze stad Groningen. Maar de belangrijke weg ook zeker van enorm belang voor Noord-Nederland als geheel.

Het heeft weinig zin om te gaan zwarte Pieten. Ik zit nu vooral op tempo en op voortgang te wachten.

Er moet nu zo snel mogelijk een tijdsplanning komen, ondernemers willen graag duidelijkheid hebben over hun bereikbaarheid.

Uiteraard is en blijft een project van deze omvang een enorme uitdaging. Ik verwacht ook dat de komende jaren ongetwijfeld weer nieuwe problemen aandienen. Laten we het maar gaan zien als uitdagingen.

We moeten Groningen aantrekkelijk houden.

De stad zal hoe dan ook minder goed bereikbaar zijn vanwege deze werkzaamheden, waarvan wij allemaal vinden dat ze noodzakelijk zijn. Laten we met z’n allen zorgen voor extra reuring en activiteiten in de stad en de wijken, zodat mensen enige overlast voor lief nemen, en toch graag naar Groningen komen, vanwege de leuke activiteiten.

Wij dienen vanaf nu echter alles in het werk te stellen om de vaart in het bouwtraject te houden.

Op die manier kunnen we over een aantal jaren beschikken over een van de mooiste vormen van infrastructuur.

En daar zal de rest van Nederland dan met respect en bewondering kennis van zal nemen. Zo kunnen we nog wat doen aan de imagoschade die is opgelopen.

Winkeliers aan de zuidkant van de stad hadden daar al een voorschot op genomen door in december een systeem van halen- en brengen te organiseren, zodat mensen die wat minder goed ter been zijn toch bij de winkelcentra Overwinningsplein, Helpman en De Wijert konden komen. Dat is een klein, maar duidelijk voorbeeld van hoe ook ondernemers in kunnen spelen op de actualiteit. We moeten het samen doen. Alle vertraging was even een kwestie van slikken. En nu: volle kracht vooruit!

De Groningen City Club is blij met de hervatting van werkzaamheden aan de zuidelijke ringweg. Soms is het goed de tijd te nemen om uiteindelijk tot betere keuzes te komen en om zoveel mogelijk risico’s uit de weg te gaan. Wij hebben geen verstand van zaken als het gaat om de wijze waarop dit project het beste kan worden uitgevoerd. Daarvoor zijn gelukkig ook externe adviseurs nauw betrokken bij dit hele proces.

Waar wij goed in zijn is ondernemen. Voor ons is het daarom van eminent belang dat de binnen- en de buitenstad optimaal bereikbaar zijn.

Daarom werken we nauw samen met de andere bedrijvenverenigingen, Marketing Groningen en met Groningen Bereikbaar.

Een voordeel van de vertraging is dat we gezamenlijk met deze partijen nu een goed plan van aanpak hebben kunnen maken om tijdens de werkzaamheden onze leden zoveel mogelijk te ontzorgen met leuke klantenacties en optimale communicatie waardoor het voor iedere bezoeker van Groningen een feest is en blijft om alle winkelcentra en de binnenstad te blijven bezoeken.

De Groningen City Club is tenslotte erg content over de manier waarop Groningen Bereikbaar alles rond dit omvangrijke project naar buiten brengt! De start van de dag begint bij mij altijd op de pagina van Groningen Bereikbaar. Daar vind je werkelijk alles wat voor jou van belang is als je in Groningen werkt of wil shoppen.

14

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Pareltjes van Groningen The Grone verbindt Stad aan de pareltjes van Groningen Groningen zit vol met pareltjes. Of het nou gaat om de Waddenzee als Werelderfgoed, de talloze borgen, drie nationale parken, Noordpolderzijl of het typische landschap. Tel daar de weidse uitzichten, alle geuren en kleuren, inspirerende verhalen, legendes en de schoonste lucht van het land bij op. Groningen is absoluut meer dan de inspirerende stad alleen. The Grone wil de verbinding leggen tussen de stad en al die pareltjes in de provincie. Vanaf 2019 gaat er een bus rijden voor toeristen, congresgangers, de Groningers zelf en ieder ander. Stap je in? Dan krijg je een bijzondere rit voorgeschoteld, waarbij de echte, fysieke wereld en multimedia zorgen voor een gecombineerde en overweldigende ervaring.

“S

ee, hear and feel the North”, zo luidt de slogan van The Grone. En wát is die ‘Grone’ dan wel? “Zie het als een platform”, zo legt Haskia Kramer uit. “We beginnen met een touringcar, maar uiteindelijk kan The Grone ook een boot of een elektrische fiets zijn. Het gaat erom dat je Groningen in vogelvlucht te zien krijgt. En daarbij hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden. Al die pareltjes zijn er al. We willen juist een verbinding leggen. Die is er nu niet. Ga vanuit de stad maar eens zonder auto naar Noordpolderzijl of Bourtange….

Je komt waarschijnlijk niet eens meer terug.”

Enthousiaste reacties tijdens testritten Haskia Kramer is samen met Date Hoiting en Peter Doorn grondlegger van de Groningen Connect, die The Grone gaat exploiteren. Het trio heeft z’n sporen verdiend in de reisbranche, de marketing en communicatie en de creatieve branche. Ze zijn buiten hun normale werkzaamheden al twee jaar bezig met de plannen voor de nieuwe Groningse attractie.

Inmiddels zitten de eerste testritten erop en is The Grone werkelijkheid geworden. “We hebben tijdens de eerste ritten ongelooflijk veel enthousiaste reacties gekregen”, legt Peter Doorn uit. “En dat is na al die inspanningen en voorbereidingen echt ongelooflijk gaaf. Ik sta al dagen te stuiteren.”

we ook gebruik gaan maken van augmented reality en virtual reality. De passagiers gaan Groningen echt zien, voelen en beleven op een bijzondere manier. Het moet kippenvelmomentjes gaan opleveren. We gaan ze echt een verhaal vertellen en we doen dat in de taal van de passagier zelf. Of dat nou in het Duits, Chinees of Russisch is.”

‘We hebben geen idee hoe mooi Groningen eigenlijk is’ Het trio bedacht The Grone omdat de stad verbonden kan worden met talloze pareltjes en verhalen in de provincie. “We hebben een werelderfgoed om de hoek. Je ademt hier de schoonste lucht van het land in en we hebben prachtige borgen. De bedrijvigheid en het onderwijs in Groningen groeien en bloeien en we hebben ook nog eens de beste streekproducten”, zo somt Date Hoiting eventjes op. “Ik breng al dertig jaar mensen naar het buitenland”, vult Haskia Kramer hem aan. “Overal zag ik gebieden opbloeien qua toerisme. En meestal was de omgeving lang niet zo interessant als Groningen.

Eerlijk waar: we hebben haast geen idee in wat voor mooie provincie we zelf leven.”

Date Hoiting, Peter Doorn en Haskia Kramer. Foto: Stella Dekker nale doelgroep kan een uitstapje een zeer welkome afwisseling bieden. Bovendien zien ze dan ook wat Groningen ze te bieden heeft voor een volgend bezoek. Je kunt die gedachte ook kopiëren op bedrijfsuitjes.”

En dat is precies wat The Grone duidelijk moet maken aan een brede doelgroep. Zo kunnen straks

Gelijk vanuit Amsterdam naar Groningen Groningen moet volgens het trio een beter toeristisch imago krijgen. “Ik kan niet wachten om straks een bus naar Amsterdam te sturen en toeristen meteen mee te nemen naar Groningen”, droomt Peter Doorn. “Dan kunnen ze vanaf hier wel een dagtochtje naar Amsterdam doen. En uiteindelijk vliegt iedereen straks natuurlijk gewoon op Groningen Airport Eelde.”

Foto: Stella Dekker De passagiers van The Grone worden verwend met een multimediale ervaring. “We hebben een app waar je verhalen, emoties en beelden krijgt voorgeschoteld”, legt Peter Doorn uit. In de touringcar hangen grote schermen en we maken gebruik van filmische en theatrale effecten. Uiteindelijke willen

Verbinding is het toverwoord Verbinding is voor de initiatiefnemers achter The Grone het toverwoord. “We gaan niet concurreren met andere Groningse partijen die zich bezighouden met het toerisme. We hebben letterlijk met honderd partijen gepraat en de samenwerking gezocht”, zegt Date Hoiting. “De verhalen staan al op papier en de verhalenvertellers lopen rond in de provincie.

Wij willen de juiste partijen bij elkaar krijgen en zorgen voor een aanvulling op alles wat al bestaat.

Uiteindelijk is dat goed voor de economische groei van musea, de ZZP’ers en Groningen als provincie.

Dát is onze drijfveer. En tot dusver zijn alle partijen

toeristen instappen voor een bijzondere rit door de provincie. En ook voor de Stadjers en de duizenden internationale studenten en expats valt er nog ongelooflijk veel te zien. “Maar we willen ook de verbinding leggen met het bedrijfsleven en de congresmarkt”, zegt Haskia Kramer. “Groningen heeft veel grote congressen en voor die vaak internatio-

enthousiast en omarmen ze The Grone.”

Het trio is druk bezig met de ontwikkeling van een eerste ‘vaste route’ voor toeristen en Stadjers, die in 2019 écht van start gaat. “Maar uiteindelijk willen we van The Grone ook maatwerk maken”, legt Haskia Kramer uit. “De Ploeg-tentoonstelling was bijvoorbeeld een perfecte mogelijkheid geweest om een route langs locaties in de schilderijen te maken, inclusief de verhalen van vroeger. En wat als er een groot agrarisch congres is? Dan maken wij een verhaal met The Grone over de historie van de landbouw in Groningen. We willen connecten en delen, maar we hebben dus ook de samenwerking nodig met andere partijen. Juist: we willen verbinden!”

Droom mee En waar dat toe moet leiden? “Laten we eerst maar eens één bus regelmatig op de weg zien te krijgen”, zegt Date Hoiting. “Maar we mogen toch wel een beetje dromen?’, vindt Peter Doorn. “Jongens: dit is pas het begin”, zegt Haskia Kramer. “Laten we alle kartrekkers, dagdromers en meedenkers in Groningen uitnodigen om lekker met ons mee te dromen. Al die verhalen gaan we dan vertellen in The Grone!”

Leisure Academy: nieuw platform vrijetijdssector en toerisme Groningen succesvol uit startblokken Ondernemers en andere betrokken bij de sectoren van vrijetijd en toerisme hebben er een bijzonder platform bij.

De ‘Leisure Academy’, is een initiatief van onder meer de Groningen City Club en heeft tot doel een soort trefpunt te worden voor alle betrokkenen bij deze sectoren. De eerste bijeenkomst van de nieuwe ‘Leisure Academy’ was op dinsdagavond 11 december in Groningen en was een groot succes. Er was althans grote belangstelling voor deze bijeenkomst, die werd gehouden in het gebouw EM2 op het Suikerunie-terrein.

D

e Leisure-Academy wil ondernemers in- en medewerkers van bedrijven uit de sectoren van het toerisme en de vrije tijd tijdens bijeenkomsten informeren over ontwikkelingen in hun branche. En vooral ook inspireren.

moeten Stad en Ommeland wel eendrachtig samenwerken. Want zowel Stad als Ommeland hebben schitterende voorzieningen voor het toerisme en in de vrijetijdssector, die elkaar alleen maar versterken”, aldus Eric Bos, voorzitter van de Groningen City Club.

“Er valt in de sector Leisure in Stad en provincie Groningen nog een wereld te winnen! Ik hoop dan ook dat onze Leisure Academy een soort van aanjaagfunctie kan krijgen. Daarbij

Ook Koninklijke Horeca Nederland afdeling Groningen, Marketing Groningen en gemeente Groningen zijn bij het initiatief betrokken.

Dat de Leisure-industrie grote kansen biedt werd ook onderschreven door Jouke van Dijk, hoogleraar regionale arbeidsmarktanalyse.

Tijdens de bijeenkomst zei hij: “De sector van het toerisme en vrijetijdsindustrie biedt enórme kansen voor de economie van de provincie Groningen. Als er ergens kans is op banengroei, dan is het wel in deze bedrijfstak. Maar dan moeten we er nu wel in investeren.”

15

Ook ondernemer Gerard Kremer, die kampeerhal De Vrijbuiter groot maakte, vindt dat het toerisme in het Noorden niet de aandacht krijgt die het verdient.

“De politiek moet zich realiseren dat de gastvrijheids-economie in het Noorden goed is voor een omzet van 1,2 miljard.

Dat is wél bijna net zo groot als de landbouw, maar er is niemand die dát weet”, aldus Kremer. Volgens hem moet er daarom substantieel meer geld naar organisaties als Marketing Groningen

en Marketing Friesland, omdat de spinoff daarvan enorm kan zijn.

Dit jaar staan er opnieuw een viertal bijeenkomsten gepland. Daarbij streeft de organisatie ernaar om bijeenkomsten afwisselend in Stad en in Ommeland te houden. De Digitale Groninger Ondernemers Courant (www.groc.nl) zal deze bijeenkomsten aankondigen.

Groninger Ondernemers Courant

Januari 2019

Het Strijkershuis:

een bijzonder muzikaal familiebedrijf Het zijn van die verborgen parels in het Groningse bedrijfsleven: bedrijven of bedrijfjes waar je graag eens aan zou willen bellen of binnen zou willen lopen, alleen maar om te kijken wat ze daar nou precies doen. Zo’n bedrijf is Het Strijkershuis, waar de familie Woldring haar ambacht uitoefent.

H

et Strijkershuis is al 33 jaar in de stad gevestigd en voor vele musici een begrip, maar lang niet zo bekend bij het grote publiek.

Dit bijzondere bedrijf aan het Jozef Israëlsplein is gespecialiseerd in de bouw, reparatie en restauratie, verkoop en verhuur van violen, altviolen en celli en bijbehorende accessoires. Hein en Barbara Woldring zijn eind jaren zeventig met hun passie begonnen en inmiddels staat de tweede generatie, Anna en Ollie, klaar om het stokje over te nemen.

Vioolbouwer in Groningen Hein Woldring: “Ik ben opgeleid als meubelmaker, met als specialisatie jachtbouw en heb dat ook een jaar of drie gedaan in Amsterdam. Maar toen begin jaren zeventig polyester de norm werd, ging ik op zoek naar een andere toepassing van fijne houtbewerking. En ik wilde violen bouwen.

Ik had het geluk dat er in mijn woonplaats een vioolbouwer die mij graag de kneepjes van het vak liet zien. Onder zijn hoede heb ik in 1974 mijn eerste eigen viool gebouwd en besloot ik de opleiding tot vioolbouwer in Newark, Engeland te

Foto: Jan Buwalda doen.” Na het voltooien van de driejarige opleiding, waar hij ondertussen ook zijn vrouw Barbara had ontmoet, was het de vraag waar Woldring zich zou gaan vestigen.

“Dit is een hele internationale wereld; ik had destijds bijvoorbeeld ook naar New York gekund, maar ik wilde me toch in Nederland vestigen. Mijn Foto: Jan Buwalda

vader kwam uit Groningen, vandaar onze keuze om ons hier in het noorden te settelen, in eerste instantie in Garsthuizen. Het was in het begin wel wat moeizaam. Mijn moeder was fluitiste in een kamerorkest, wat mij wat contacten opleverde voor nieuwbouw van violen, maar voor reparaties en restauratie van instrumenten zaten we daar toch te ver uit de route. Daarom zijn we naar de stad verhuisd, waar immers een conservatorium en een professioneel symfonieorkest waren. Dat bleek gelijk een goede zet. Toen de kinderen naar school gingen, deed Barbara alles rondom de winkel en hield ik me bezig met de nieuwbouw en reparaties.

En die rolverdeling is zo gebleven.” Tot nu, want nu staat de volgende generatie klaar om het stokje over te nemen.

Familiebedrijf Dat Het Strijkershuis een familiebedrijf zou worden, stond overigens helemaal niet vast. Zoon Ollie heeft archeologie gestudeerd en hield zich oorspronkelijk bezig met de administratie, maar hij werkt nu volop mee in het familiebedrijf.

Dochter Anna heeft haar opleiding gedaan aan de kunstacademie en werkte oorspronkelijk uitsluitend als vakantiebaan bij Het Strijkershuis.

“Strijkstokken beharen, dat was een van mijn bijbaantjes. Maar dan merk je toch dat je dit vak in de vingers hebt. En dat geldt ook voor mijn broer.

Of dat genetisch bepaald is? Dat weet ik niet, maar op den duur ben ik uitsluitend hier komen werken en inmiddels vormen we met z’n vieren een VOF, mijn ouders, mijn broer Ollie en ik.”

Veel legendevorming Nu het bedrijf geleidelijk overgaat naar de volgende generatie, betekent dat dat Hein Woldring al zijn zorgvuldig bewaarde geheimen over het vak doorgeeft aan zijn kinderen?

“Nee hoor, zo veel geheimen zijn er niet. Er is veel legendevorming in het vak van vioolbouwer.

Zo zou Stradivarius hele bijzondere houtsoorten gekozen hebben voor zijn violen, terwijl hij net als ik vaak koos voor lokale houtsoorten. Waar het met name bij de bovenbladen om gaat, is dat het gaat om hout waar de zomer- en wintergroei in een gelijkmatige en goede verhouding staat. Dat steekt nauw en daar is kennis voor nodig.”

Maar dat een bouwer als Stradivarius een soort geheim had dat niemand kan evenaren, is volgens Hein Woldring onzin. “Het draait om kennis over hoe het instrument optimaal functioneert en daarvoor heb je inzicht in de materie nodig. Dat gold toen en geldt nog steeds.”

Dat oude instrumenten mooier klinken dan nieuwbouw is ook zo’n mythe. Ollie: “Het zijn de mooiste instrumenten van vroeger die bewaard zijn gebleven, de rest eenvoudig niet.” Alleen de samenstelling van de lak: dat is eigen recept van Hein Woldring en een goed bewaard familiegeheim. www.hetstrijkershuis.nl

COLOFON

AGENDA 24 januari – Lunchbijeenkomst Kranenburg Bedrijvenvereniging WEST organiseert deze lunchbijeenkomst over de actuele ontwikkelingen op Kranenburg, waaronder de plannen voor het Kranenburgpark. Geïnteresseerde ondernemers op Kranenburg zijn om 12.00 uur welkom bij Sweco aan de Rozenburglaan 11.

31 januari – Lunchlezing Broodje Onderzoek bij UMCG Op 31 januari vindt de tweede editie plaats van Broodje Onderzoek: een serie bijzondere lunchlezingen door toponderzoekers van het UMCG. Iedereen is welkom om, onder het genot van de lunch, kennis te maken met toponderzoek in verschillende specialismen. De ‘Broodje Onderzoek’-lezingen zijn zeer toegankelijk en beginnen om 12.00 uur. Op 31 januari gaat Pim van der Harst in op het gebruik van Big Data. De lezingen duren ongeveer een half uur, waarna er tijd is voor vragen. De lunchlezingen

Groninger Ondernemers Courant zijn voor iedereen toegankelijk, ook voor bijvoorbeeld bedrijven in de stad. Voor slechts € 7,50 krijgt de bezoeker een verzorgde lunch en toegang tot de lezing.

5 februari – Meet & Greet LIFE Cooperative De LIFE Cooperative organiseert op dinsdag 5 februari gezamenlijk met GLV Idun en Chemische binding een Meet & Greet op de Zernike Campus Groningen. Circa 40 Life Sciences en Chemie studenten van de Rijksuniversiteit Groningen zullen aanwezig zijn bij dit evenement om in contact te komen met de bedrijven van de LIFE Cooperative. Het evenement begint om 16.45 uur met bedrijfspresentaties, waarna bedrijven en studenten de kans krijgen om te netwerken met een verfrissend drankje en wat hapjes. Voor vragen of inschrijven kun je contact opnemen met events@lifecooperative.nl.

12 februari – Lunchbijeenkomst Corpus den Hoorn Ondernemers uit Corpus den Hoorn zijn op dinsdag 12 februari om 12.00 uur van harte welkom in het TopsportZorgCentrum, Laan Corpus den Hoorn 101. Hier organiseert Bedrijvenvereniging WEST een lunchbijeenkomst over de actuele ontwikkelingen op Corpus den Hoorn voor alle belangstellende leden.

25 februari – SMC050 … de allerlaatste Op 25 februari vindt de allerlaatste SMC050-bijeenkomst plaats.

Jarno Duursma en Antje Meindertsma gaan er wel met een klinkende titel uit: Tomorrow’s Trends Today: 2026. Sprekers Roos van Vugt, Bennie Mols, Winand Slingenberg, Martijn de Groot, Brechtje de Leij, Rutger van Zuidam en Sander Duivestein staan garant voor een spetterend einde van dit populaire fenomeen, op 25 februari om 19.00 uur in MartiniPlaza.

Hoofdredacteur: Hans de Preter Redactie: Matthijs van Houten, Annette Jonkhoff, Marieke Bos en Jelte Stol Vormgeving: Joop Nijhof (joopnijhof.nl) Fotografie: Jan Buwalda en Persbureau Tammeling Uitgever: Het Fonds Ondernemend Groningen Drukwerk: Drukkerij Scholma Bedum Oplage: 9.000 Correspondentieadres: info@groc.nl Lees meer op: www.groc.nl