MOCIÓN DOS GRUPOS MUNICIPAIS DO PSdG-PSOE, DE ESQUERDA UNIDA, E BLOQUE NACIONALISTA GALEGO, RELATIVA Á GRATUIDADE DE LIBROS DE TEXTOS Seguindo o convite da Confederación ANPAS GALEGAS e, concretamente, a Federación Comarcal de Anpas de Centros Públicos de Ferrolterra, os Grupos Municipais de Partido Socialista de Galicia-PSOE, Esquerda Unida, e do Bloque Nacionalista Galego presentan, a través da súa voceira e dos seus voceiros, e ao abeiro do disposto no Regulamento de Organización, Funcionamento e Réxime Xurídico das Entidades Locais, e co artigo 97.2 do vixente Regulamento de Organización, Funcionamento e Réxime Xurídico das Entidades Locais, a seguinte Moción ao obxecto de ser incluída na orde do día do Pleno Ordinario e debatida no mesmo coa seguinte EXPOSICIÓN DE MOTIVOS A Constitución Española de 1978 recoñece no seu artigo 27 que a educación é un dereito fundamental e, mais concretamente no seu punto 4, o artigo 27 establece que “O ensino básico é obrigatorio e gratuíto”. Pola súa banda, a vixente Lei Orgánica de Educación dispón no seu artigo 3.3 que “A educación primaria e a educación secundaria obrigatoria constitúen o ensino básico”. Entre os anos 2005 e 2009, o alumnado galego gozou dun sistema de gratuidade universal en todos os Centros Escolares de titularidade Pública mediante o “Préstamo dos Libros de Texto”, un sistema que garantiu que o alumnado dispuxera deste material escolar sen custo algún para as familias. No curso escolar 2009-2010 o Goberno da Xunta de Galiza elimina o sistema de gratuidade e implanta un novo sistema coñecido como “cheque solidario” no que, mediante a articulación dun sistema de axudas, todas e todos, en función da capacidade económica individual das familias, pagamos distintas cantidades de euros para a obtención deses libros de texto. Este novo sistema, ao que paulatinamente se lle foi recortando o financiamento, xunto coa crítica situación económica que están a padecer moitas familias galegas, está a provocar que unha parte do alumnado non poda acceder ao material escolar necesario para asistir ás aulas con normalidade. Hoxe en día xa ninguén discute que o dereito á educación implica que o alumnado poda manexar todo o material docente necesario para a súa formación, non só os libros de texto. As familias consideramos que, para que todas e todos podan manexar ese material imprescindible e que o dereito á educación quede garantido, os poderes públicos deben traballar para eliminar as diferencias existentes na sociedade e facilitar o acceso ao material escolar de xeito universal e gratuíto, independentemente da capacidade económica de cada familia, xa que é precisamente esa capacidade económica a que determina a participación das familias nun sistema fiscal progresivo encargado de aportar os recursos económicos ao Estado. Neste senso queremos destacar a opinión expresada pola “Defensora del Pueblo”, Dna. Soledad Becerril, no seu informe de outubro de 2013 que, entre outras cousas di:
1
“A Defensora del Pueblo entende que o carácter gratuíto do ensino nos niveis educativos obrigatorios constitúe un instrumento dirixido a garantir o acceso de todos a tales estudos, e considera por iso que devandito carácter gratuíto debería facerse extensivo aos libros de texto ou material didáctico utilizados para cursar os referidos niveis, o que esixe medidas que fagan posible o acceso dos alumnos aos mesmos sen custo algún”. Máis adiante e en relación co sistema recomendado para implementar dita gratuidade, no mesmo informe engade: “Os datos aportados polas Administracións educativas autonómicas permiten deducir que o sistema de préstamo aos alumnos dos libros de texto... resultaría máis eficiente dende un punto de vista económico que os sistemas articulados a través da concesión de axudas económicas directas aos alumnos”. As familias entendemos que o dereito fundamental á educación esixe que se dean conxuntamente determinadas condicións, boa parte das cales están legalmente recollidas e cuxa garantía de cumprimento é responsabilidade dos poderes públicos. Ademais, para que todo isto serva á súa finalidade, hai que situar ao alumnado nunha posición real de igualdade no acceso e mantemento do seu dereito á educación. Entendemos que o carácter gratuíto do ensino nos niveis educativos obrigatorios, constitúe un instrumento dirixido a garantir o acceso de todas e todos á educación, e consideramos por iso, que o devandito carácter gratuíto debería facerse extensivo aos libros de texto e ao resto do material didáctico utilizado para cursar os mencionados niveis educativos, o que esixe medidas que fagan posible o acceso das alumnas e alumnos a estes sen custo algún. Neste sentido pódese destacar a opinión do Consello Escolar do Estado que no seu informe do curso 1998-1999 literalmente di: “A Constitución española é taxativa, a educación básica é obrigatoria e gratuíta. Os libros de texto ou o material didáctico que sexa preciso para impartir a educación básica e, polo tanto, para garantir o dereito fundamental á Educación, terá que ser gratuíto.” Ademais do exposto ate o e agora, pensamos que a utilización do material escolar, como toda actuación no ensino, ten que levar unha compoñente educativa e por iso non abonda coa disposición gratuíta e universal do material, ademais débese aproveitar esta disposición para introducir no alumnado certos valores como: o Valores sociais de pertenza ao grupo: “o meu libro foi antes doutro e máis adiante vai ser doutro diferente”. o Valores Solidarios coas compañeiras e compañeiros: “Eu recibo un material ben tratado, e teño que tratalo ben para que o reciba outro despois de min”. o Respectuosos coa contorna: “utilicei un material que non acaba a súa vida comigo, non hai que tiralo e debemos reutilizalo, porque a súa vida útil 2
continúa”. o Mesmo económicos: “no canto de comprar varias veces a mesma cousa para que remate nun caixón, podemos utilizala mentres sexa válida”. Por todo o anteriormente exposto, e co obxectivo de dar cumprimento ao mandato constitucional que establece que o ensino básico é gratuito, os Grupos Municipais de Partido Socialista de Galicia-PSOE, Esquerda Unida, e do Bloque Nacionalista Galego propón ao Pleno da Corporación municipal a aprobación dos seguintes acordos: 1.- Rexeitar o actual sistema chamado de “gratuidade solidaria”, como fórmula axeitada para a xestión das axudas para a adquisición de libros de texto. 2.- Esixir da Consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria a implantación dun sistema de préstamo universal e gratuíto para que o alumnado galego de centros públicos de ensino dispoñan dos libros de texto necesarios para desenvolver a etapa de ensino obrigatorio, na liña do manifestado pola Defensora do Pobo no seu “estudo de outubro de 2013 sobre a gratuidade dos libros de texto”, informe no que recomenda “aplicar preferentemente sistemas de préstamo e reutilización dos libros de texto, pola súa maior eficiencia e menor custo”. 3.- Esixir da consellería de Cultura, Educación e Ordenación Universitaria que poña a disposición dos centros de ensino os medios materiais e humanos abondos para a organización das campañas de préstamo. 4.- A organización de programas de traballo tendentes á utilización ou elaboración de materiais didácticos que posibiliten un sistema docente que non precise de libros de texto como material imprescindíbel. En Ferrol, a 23 de xuño de dous mil catorce
Asdo.: Natividad González Voceira do Grupo Municipal Socialista
Asdo.: Jesús Basterrechea Voceiro adxunto do Grupo Municipal EU
Asdo:: Iván Rivas Voceiro do Grupo Municipal BNG ILMO.SR. ALCALDE-PRESIDENTE DO CONCELLO DE FERROL 3