Anthony Trollope - Οι Πύργοι του Μπάρτσεστερ

ANTHONY TROLLOPE

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΙΣΜΗΝΗ ΚΑΠΑΝΤΑΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

JOHN SUTHERLAND

G U T E N B E R G O R B I S L I T E R° E D I T I O

M I N O R

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ ANTHONY TROLLOPE ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

ΙΣΜΗΝΗ ΚΑΠΑΝΤΑΗ ΕΙΣΑΓΩΓΗ

JOHN SUTHERLAND

EDITIO MINOR

GUTENBERG ORBIS LITER Æ

! Trollope ε#ναι επ(καιρο, διακ.σια χρ.νια 1π2 τ2ν θ5νατ. του. Ο8 9πλο; 1ναγν=στε, τ2ν 1γαπο>ν µ? τ2ν @διο τρ.πο ποA 1γαπο>ν τBν Jane Austen.

THE NEW YORK TIMES

#

C Ο Trollope θD ε#ναι π5ντα E συγγραφGα, ποA µιλH στ;, καρδι?, τ=ν 1νθρIπων κα; τ;, βοηθH νD γνωρ(σουν τ2ν Mαυτ. του,. ! τρ.πο, ποA 1ντιµετωπ(ζει καθηµεριν?, καταστ5σει, ε#ναι 1νεκτ(µητο,.

HENRY JAMES

#

ΤD βιβλ(α το> Trollope ε#ναι τ.σο ρεαλιστικD λ?, κα; Pνα, γ(γαντα, Qκοψε µιD φGτα 1π2 τBν Sδρ.γειο σφα(ρα κα; τBν Qβαλε σ? βιτρ(να.

NATHANIEL HAWTHORNE

#

Tν δ?ν ε#χε προηγηθεU E Trollope δ?ν θD ε#χα γρ5ψει πολλD 1π2 τD βιβλ(α µου.

GEORGE ELIOT

∆?ν φεWγω ποτ? γιD ταξ(δι χωρ;, νD Qχω µαζ( µου Pνα, τουλ5χιστον, µυθιστ.ρηµα το> Trollope.

SIR

ALEC GUINNESS

#

Φτι5χνει Pναν µικρ.κοσµο στ2ν EποUο 1ντικατοπτρ(ζονται Zλα τD 1νθρIπινα, [διωτικD κα; δηµ.σια, π5θη Zλων τ=ν \ποχ=ν.

FRANKFURTER ALLGEMEINE

#

! πι2 βικτωριαν2, 1π2 τοA, βικτωριανοA, συγγραφεU, µ? τ2ν τρ.πο ποA 1ναδεικνWει χαρακτ]ρε, κα; λεπτοµGρειε, τ], καθηµεριν.τητα, συναρπ5ζει κα; τοA, σWγχρονου, 1ναγν=στε,.

EL PAIS

#

! Trollope δ?ν ε#ναι 9πλ=, E 1γαπηµGνο, µου συγγραφGα,, 1λλD κι Pνα, 1π2 α^τοA, ποA µ? \πηρGασαν περισσ.τερο.

JOHN KENNETH GALBRAITH

_να 1π2 τD Mκατ2 βιβλ(α ποA πρGπει Eπωσδ`ποτε νD διαβ5σετε.

THE GUARDIAN

# ΠΕΡΙΛΗΨΗ

h iφιξη το> νGου \πισκ.που Πρ5ουντι, τ], δεσποτικ], συζWγου του κα; το> φιλ.δοξου α[δεσιµ.τατου Σλ.ουπ 1ναστατIνει τBν 1νIτερη κοινων(α το> Μπ5ρτσεστερ. ! δ.κτωρ Γκρ5ντλι, ποA θεωρο>σε τ2ν Mαυτ. του α^τον.ητο δι5δοχο το> παλιο> \πισκ.που πατGρα του, δ?ν 1ργεU νD βρεU 1φορµB νD κηρWξει «π.λεµο, π.λεµο µGχρι \σχ5των» στB νGα \κκλησιαστικB mγεσ(α. ΘD µπορGσει νo 1ντιµετωπ(σει τ;, @ντριγκε, το> Σλ.ουπ κα; τ], κυρ(α, Πρ5ουντι; Τ( ρ.λο θD πα(ξουν m νεαρB χ`ρα 1δελφB τ], γυνα(κα, του pλινορ, ποA φα(νεται νD γοητεWεται 1π2 τ2ν \ρωτWλο Σλ.ουπ, κα; m \ξωτικB qµορφιD τ], νεοαφιχθε(σα, Σινι.ρα, Νερ.νι;

ΚΕΦΑΛ ΑΙΟ 1.

Ποιό ς θὰ εἶναι ὁ νέος ἐπίσκοπος; τοῦ ᾽ Ιουλίου τοῦ 185..., µιὰ ἰδιαίτερα σηµαντικὴ ἐρώτηση ἀκουγόταν συνέχεια στὴν ἐισκοικὴ ἕδρα τοῦ Μάρτσεστερ, καὶ κάθε τόσο δίνονταν διάϕορες ἀαντήσεις: Ποιός θὰ εἶναι ὁ νέος ἐίσκοος; ῾ Ο θάνατος τοῦ ἡλικιωµένου δόκτορος Γκράντλι, οὺ ἀσκοῦσε µὲ ραότητα ἐὶ µακρὸν τὸ ἀξίωµα, συνέβη ἀκριβῶς τὴ στιγµὴ οὺ ἡ ρωθυουργία τοῦ Λόρδου ... ἐρόκειτο νὰ αραχωρήσει τὴ θέση της στὴν ρωθυουργία τοῦ Λόρδου ... ῾ Η ἀρρώστια τοῦ ἀγαθοῦ αὐτοῦ γέροντος ἦταν χρονία καὶ αρατεταµένη, καὶ τὸ ράγµα γιὰ τοὺς ἐµλεκόµενους ἀέκτησε ἕνα ἰδιαίτερο ἐνδιαϕέρον· ἂν δηλαδὴ ὁ νέος διορισµὸς θὰ γινόταν ἀὸ συντηρητικὴ ἢ ἀὸ ϕιλελεύθερη κυβέρνηση. ῏ Ηταν λίγο ολὺ γνωστὸ ὅτι ὁ ἀερχόµενος ρωθυουργὸς εἶχε ἤδη ἀοϕασίσει, καὶ ἂν τὸ θέµα ἐξαρτᾶτο ἀὸ ἐκεῖνον, ἡ µίτρα θὰ κατέληγε ἐὶ τῆς κεϕαλῆς τοῦ ἀρχιδιακόνου* Γκράντλι, τοῦ γιοῦ τοῦ ἐισκόου. ῾ Ο ἀρχιδιάκονος ἀὸ καιρὸ διαχειριζόταν τὶς ὑοθέσεις τῆς ᾽ Εισκοῆς καὶ ἀρκετοὺς µῆνες ρὶν ἀὸ τὸν θάνατο τοῦ ατέρα του οἱ ϕῆµες βεβαίωναν ὅτι θὰ κληρονοµοῦσε τὸ ατρικὸ ἀξίωµα. ῾ Ο ἐίσκοος Γκράντλι έθανε ὅως ἔζησε, ἀργά, εἰρηνικά, ἀνώδυνα, καὶ χωρὶς ταραχή. ῾ Η ἀνανοή του ἔσβηνε ἀνεαισθήτως καὶ σταδιακά, καὶ γιὰ ἕναν µή-

Τ

Ο ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ∆ΕΚΑΗΜΕΡΟ

48

ANTHONY TROLLOPE

να ερίου ρὶν ἀὸ τὸν θάνατό του δὲν ἦταν σίγουρο ἂν ζοῦσε ἢ ἂν εἶχε εθάνει. Αὐτὸς ἦταν καιρὸς δοκιµασίας γιὰ τὸν ἀρχιδιάκονο, γιὰ τὸν ὁοῖο εἶχε ἀοϕασιστεῖ, ἀὸ τοὺς ἔχοντες τότε τὴ δυνατότητα νὰ δωρίζουν ᾽ Εισκοές, νὰ κληρονοµήσει τὴν ἕδρα τοῦ ατέρα του. Αὐτὸ οὺ ἐννοῶ δὲν εἶναι ὅτι ὁ ρωθυουργὸς ὑοσχέθηκε ρητὰ τὴν ᾽ Εισκοὴ στὸν δόκτορα Γκράντλι. Παραῆταν συνετὸς γιὰ νὰ κάνει κάτι τέτοιο. ῾ Υάρχει µιὰ αροιµία οὺ ἀϕορᾶ τὶς γάτες καὶ ῶς τὶς σκοτώνεις,* καὶ ὅσοι ἔχουν κάοιες γνώσεις σὲ σχέση µὲ τὶς ὑψηλὲς ἢ καὶ τὶς λιγότερο σηµαντικὲς κυβερνητικὲς θέσεις ξέρουν ὼς µία ὑόσχεση µορεῖ νὰ δοθεῖ χωρὶς νὰ ἔχει λεχθεῖ κάτι συγκεκριµένο, καὶ ὅτι ἕνας ὑοψήϕιος µορεῖ νὰ ἐνθαρρυνθεῖ άρα ολύ, ἂν καὶ ὁ µεγάλος ἄνδρας ἀὸ τοῦ ὁοίου τὰ χείλη κρέµεται ἴσως καὶ νὰ µὴν ἔκανε τίοτε ερισσότερο ἀὸ τὸ νὰ ψιθυρίσει «ὁ κύριος Τάδε ἔχει σαϕῶς ροοτικές». ῞ Ενας αρόµοιος ψίθυρος εἶχε ἀκουστεῖ, καὶ ὅσοι τὸν ἄκουσαν κατάλαβαν ὅτι ὅσα σχετίζονταν µὲ τὶς ἐνορίες τοῦ Μάρτσεστερ δὲν ἐρόκειτο ν᾽ ἀοµακρυνθοῦν ἀὸ τὴν ἐοτεία τοῦ ἀρχιδιακόνου. ῾ Ο τότε ρωθυουργὸς ἦταν στὴν ᾽ Οξϕόρδη καὶ εἶχε ρόσϕατα διανυκτερεύσει στὸ σίτι τοῦ κοσµήτορα τοῦ Κολεγίου τοῦ Λαζάρου.* ῾ Ο κοσµήτορας τοῦ Κολεγίου τοῦ Λαζάρου –τὸ ὁοῖο, αρεµιτόντως, εἶναι ἀὸ ολλὲς ἀόψεις τὸ ιὸ ἄνετο ὅως καὶ τὸ ιὸ λούσιο κολέγιο στὴν ᾽ Οξϕόρδη–, τώρα, ἦταν ὁ ιὸ στενὸς ϕίλος καὶ ιὸ ἔµιστος σύµβουλος τοῦ ἀρχιδιακόνου. Κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἐίσκεψης τοῦ ρωθυουργοῦ, ὁ δόκτωρ Γκράντλι ἦταν βεβαίως αρών, καὶ ἡ συνάντηση ἦταν ολὺ εὐχάριστη. Τὴν ἑοµένη τὸ ρωὶ ὁ δόκτωρ Γκουίν, ὁ κοσµήτορας, εἶε στὸν ἀρχιδιάκονο ὅτι κατὰ τὴν ἄοψή του τὸ θέµα εἶχε κλείσει.

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

49

Αὐτὴν τὴν ερίοδο ὁ ἐίσκοος ἔνεε στὴν κυριολεξία τὰ λοίσθια· καὶ ἡ κυβέρνηση ὅµως αρέαιε. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι ἐέστρεψε ἀὸ τὴν ᾽ Οξϕόρδη εὐτυχισµένος καὶ µὲ ἀνατερωµένο τὸ ἠθικό, γιὰ ν᾽ ἀναλάβει ἐκ νέου τὴ θέση του στὴν ᾽ Εισκοή, ἀλλὰ καὶ νὰ συνεχίσει νὰ ἐκτελεῖ τὰ τελευταῖα υἱικὰ καθήκοντα ρὸς τὸν ατέρα του, τὰ ὁοῖα, γιὰ νὰ εἴµαστε δίκαιοι ἀέναντί του, τὰ ἐκτελοῦσε µὲ µεγαλύτερη τρυϕερότητα ἀ ᾽ ὅ,τι θὰ ερίµενε κανεὶς ἀὸ ἕναν χαρακτήρα ροσγειωµένο καὶ κοσµικὸ σὰν τὸν δικό του. ῞ Ενα µήνα ρίν, οἱ γιατροὶ εἶχαν εῖ ὅτι τὸ ἀνώτατο ὅριο ζωῆς οὺ ἔδιναν στὸν ἑτοιµοθάνατο ἦταν τέσσερις ἑβδοµάδες. Στὸ τέλος τοῦ µήνα οἱ γιατροὶ ἔµειναν ἔκληκτοι καὶ τοῦ ἔδωσαν ἄλλο ἕνα δεκαενθήµερο. ῾ Ο ἄρρωστος δὲν ἔτρωγε, ἔινε µόνον λίγο κρασί, ἀλλὰ στὸ τέλος τοῦ δεκαενθηµέρου ζοῦσε ἀκόµη, ἐνῶ οἱ εἰδήσεις σχετικὰ µὲ τὴν τώση τῆς κυβέρνησης λήθαιναν. ῾ Ο σὲρ Λάµδα Μινὶ καὶ ὁ σὲρ ῎ Οµικρον Πί, οἱ δύο σουδαῖοι Λονδρέζοι γιατροί, ἦρθαν γιὰ έµτη ϕορὰ καὶ δήλωσαν, κουνώντας τὰ σοϕά τους κεϕάλια, ὅτι τοὺς ϕαίνεται µᾶλλον ἀίθανο νὰ βγάλει τὴν ἑβδοµάδα· τὴν ὥρα τοῦ γεύµατος, ὡστόσο, στὴν τραεζαρία τῆς ᾽Αρχιεισκοῆς, ψιθύρισαν στὸν ἀρχιδιάκονο ὅτι εἶχαν ληροϕορίες ὼς ἡ κυβέρνηση θὰ έσει σὲ έντε µέρες σίγουρα. ῾ Ο γιὸς ἐέστρεψε στὸ δωµάτιο τοῦ ατέρα του καὶ ἀϕοῦ τοῦ ἔδωσε µὲ τὰ ἴδια του τὰ χέρια τὴν ἐλάχιστη οσότητα µαδέρας οὺ τὸν συντηροῦσε, κάθισε λάι στὸ κρεβάτι γιὰ νὰ ἀναλογιστεῖ οιά ἦταν τὰ ἐνδεχόµενα. ῾ Η κυβέρνηση θὰ ἔεϕτε σὲ έντε µέρες· ὁ ατέρας του θὰ έθαινε σέ – ὄχι, τὴν ἀέρριψε αὐτὴ τὴ θεώρηση τοῦ ζητήµατος. ῾ Η κυβέρνηση θὰ ἔεϕτε, καὶ ἡ ᾽ Εισκοή, διόλου ἀίθανο, θὰ χήρευε τὴν ἴδια ερίοδο. Κανεὶς δὲν γνώριζε µὲ βεβαιότητα τὰ ὀνόµατα τῶν 4

ANTHONY TROLLOPE, Οἱ Πύ ρ γοι τοῦ Μπάρ τσεστερ

50

ANTHONY TROLLOPE

διαδόχων στὴν ἐξουσία καὶ θὰ ἔρεε νὰ εράσει µία ἑβδοµάδα γιὰ νὰ σχηµατιστεῖ κυβέρνηση. Μέσα σ ᾽ αὐτὴν τὴν ἑβδοµάδα δὲν θὰ διόριζαν στὶς χηρεύουσες θέσεις οἱ ἀοχωροῦντες; ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι εἶχε τὴν ἐντύωση ὼς αὐτὸ θὰ γινόταν, δὲν τὸ ἤξερε ὅµως, καὶ τότε ἀόρησε οὺ δὲν εἶχε ϕροντίσει νὰ µάθει. Προσάθησε νὰ µὴν τὸ σκέτεται, τοῦ ἦταν ὅµως ἀδύνατον. ῾ Η κούρσα λησίαζε στὸ τέλος της καὶ τὸ βραβεῖο ἦταν ολὺ µεγάλο. Κοίταξε τότε τὸ ἀνέκϕραστο, ἤρεµο ρόσωο τοῦ ἑτοιµοθάνατου. ∆ὲν ὑῆρχαν σηµάδια ἀρρώστιας ἢ ἐικείµενου θανάτου· ἦταν λίγο ιὸ ἀδύνατο ἀ ᾽ ὅ,τι αλιά, κοµµάτι ιὸ γκρίζο τὸ χρῶµα του, καὶ οἱ βαθιὲς ρυτίδες τῶν γηρατειῶν ἦταν ιὸ τονισµένες· ἀ ᾽ ὅσο µοροῦσε ὅµως νὰ κρίνει, ὑῆρχε τὸ ἐνδεχόµενο νὰ αραµείνει στὴ ζωὴ γιὰ ἑβδοµάδες ἀκόµη. Τρεῖς ϕορὲς εἶχαν κάνει λάθος ὁ σὲρ Λάµδα Μινὶ καὶ ὁ σὲρ ῎ Οµικρον Πὶ καὶ θὰ µοροῦσαν θαυµάσια καὶ άλι νὰ κάνουνε λάθος. ῾ Ο ἐίσκοος κοιµόταν τὶς εἴκοσι ἀὸ τὶς εἴκοσι τέσσερις ὧρες τῆς µέρας, ἀλλὰ κατὰ τὸ σύντοµο διάστηµα οὺ ἦταν ξυνητὸς ἀναγνώριζε τὸν γιό του καὶ τὸν αλιὸ καὶ ἀγαηµένο του ϕίλο κύριο Χάρντινγκ, εθερὸ τοῦ ἀρχιδιακόνου, καὶ τοὺς εὐχαριστοῦσε ἀὸ καρδιᾶς γιὰ τὴ ϕροντίδα καὶ τὴν ἀγάη τους. Τώρα κοιµόταν σὰν βρέϕος, ξαλωµένος ἀνάσκελα ἀνααυτικά, µὲ τὸ στόµα του µισάνοιχτο καὶ τὰ λιγοστὰ γκρίζα µαλλιά του νὰ ξεροβάλλουν κάτω ἀὸ τὴ σκούϕια του. ῾ Η ἀνανοή του ἦταν τελείως ἀθόρυβη καὶ τὸ ἀδύνατο, λειωµένο χέρι του, άνω στὸ κάλυµµα τοῦ κρεβατιοῦ δὲν σάλευε καθόλου. Τίοτα δὲν ἔµοιαζε ιὸ ἁλὸ ἀὸ τὴν ἀοχώρησή του ἀὸ τὸν κόσµο ἐτοῦτον καὶ τὴ µετάβασή του στὸν ἄλλον. Τὰ συναισθήµατα ὅµως ἐκείνου οὺ καθόταν σιµά του καὶ τὸν ἔβλεε κάθε ἄλλο αρὰ ἁλὰ ἦταν.

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

51

῎ Ηξερε ὼς ὅλα συνοψίζονταν στὸ τώρα ἢ οτέ. Εἶχε ἤδη εράσει τὰ ενήντα καὶ ἦταν µᾶλλον ἀίθανο οἱ ϕίλοι του οὺ ἐγκατέλειαν τώρα τὴν ἐξουσία νὰ ἐιστρέψουν σύντοµα στὶς θέσεις τους. Κανένας ῎ Αγγλος ρωθυουργὸς ἔξω ἀὸ ἐκεῖνον οὺ ἤτανε τώρα, καὶ οὺ σύντοµα θὰ ἔαυε νὰ εἶναι, δὲν θὰ σκεϕτόταν οτὲ νὰ κάνει ἐίσκοο τὸν δόκτορα Γκράντλι. Αὐτὰ σκεϕτόταν ὥρα ολλή, λυηµένος καὶ σιωηλός· ὕστερα κοίταξε τὸ ἀκόµα ζωντανὸ ρόσωο τοῦ ατέρα του καὶ στὸ τέλος τόλµησε ν᾽ ἀναρωτηθεῖ ἂν ράγµατι ἐιθυµοῦσε τὸν θάνατό του. ῾ Ο ἀναστοχασµός του ἦταν σωτήριος καὶ ἡ ἐρώτηση ἀαντήθηκε στὸ λετό. ῾ Ο ὑερήϕανος, ροσηλωµένος στὰ ὑλικὰ ἀγαθὰ καὶ ϕιλόδοξος ἄνδρας ἔεσε στὰ γόνατα δίλα στὸ κρεβάτι καὶ αίρνοντας τὸ χέρι τοῦ ἐισκόου µέσα στὰ δικά του αρακάλεσε τὸν Θεὸ νὰ τὸν συγχωρήσει γιὰ τὶς ἁµαρτίες του. Τὸ ρόσωό του ἦταν ἀκόµα βυθισµένο στὰ σκεάσµατα ὅταν ἄνοιξε ἀθόρυβα ἡ όρτα καὶ ὁ κύριος Χάρντινγκ, ἀκροατώντας, µῆκε στὸ δωµάτιο. ῾ Η αρουσία τοῦ κυρίου Χάρντινγκ στὴν κάµαρα ἦταν σχεδὸν τὸ ἴδιο συχνὴ ὅσο τοῦ ἀρχιδιακόνου, καὶ τόσο ἡ εἴσοδος ὅσο καὶ ἡ ἔξοδός του τὸ ἴδιο ϕυσικὴ καὶ ἀναµενόµενη ὅσο καὶ τοῦ γαµροῦ του. Στεκόταν ἤδη κοντὰ στὸν ἀρχιδιάκονο ρὶν ἐκεῖνος ἀντιληϕθεῖ τὴν αρουσία του, καὶ θὰ εἶχε γονατίσει γιὰ νὰ ροσευχηθεῖ κι ἐκεῖνος, ἂν δὲν ϕοβόταν ὼς µορεῖ νὰ τὸν ξάϕνιαζε καὶ µὲ κάοια ἀότοµη κίνησή του ταράξει τὸν ἑτοιµοθάνατο. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι, ὡστόσο, τὸν ῆρε ἀµέσως εἴδηση καὶ σηκώθηκε ὄρθιος. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ἔιασε τὰ χέρια του καὶ τὰ ἔσϕιξε συγκινηµένος. ᾽ Εκείνη τὴ στιγµὴ ἔνιωσαν ερισσότερο ἀλληλέγγυοι ἀ ᾽ ὅ,τι οτὲ ἄλλοτε στὸ αρελθόν, καὶ οἱ µετέειτα ἐξελίξεις βοήθησαν ὥστε αὐτὸ τὸ συναίσθηµα νὰ δια-

52

ANTHONY TROLLOPE

τηρηθεῖ. ῞ Οως στέκονταν ἐκείνη τὴν ὥρα σϕίγγοντας τὰ χέρια τους, τὰ δάκρυα κυλοῦσαν ἐλεύθερα άνω στὰ µάγουλά τους.

— ῾ Ο Θεὸς νὰ σᾶς εὐλογεῖ, ἀγαητοί µου, εἶε ὁ ἐίσκοος, µὲ ϕωνὴ ψιθυριστή, καθὼς ξύνησε. ῾ Ο Θεὸς νὰ σᾶς εὐλογεῖ – ὁ Θεὸς νὰ σᾶς εὐλογεῖ καὶ τοὺς δύο, ἀγαηµένα µου αιδιά. Κι ἔτσι έθανε. ∆ὲν ἀκούστηκε ἐιθανάτιος ρόγχος, δὲν ὑῆρξε ϕριχτὴ ἀγωνία οὔτε κανένα ροϕανὲς σηµάδι θανάτου, τὸ κάτω σαγόνι του ὅµως ἔεσε λίγο καὶ τὰ µάτια του, οὺ τόσον καιρὸ ἦταν συνέχεια κλειστὰ ἐειδὴ κοιµόταν, τώρα αρέµεναν ἀνοιχτὰ καὶ ἀκίνητα. Οὔτε ὁ κύριος Χάρντινγκ οὔτε ὁ δόκτωρ Γκράντλι ἦταν σίγουροι ὼς εἶχε εθάνει, τὸ ὑοτεύθηκαν ὅµως.

—Πιστεύω ὼς ὅλα τελείωσαν, εἶε ὁ κύριος Χάρντινγκ ἐξακολουθώντας νὰ σϕίγγει τὰ χέρια τοῦ ἄλλου. Νοµίζω – ὄχι, τὸ ἐλίζω.

— Θὰ χτυήσω τὸ κουδούνι, εἶε ὁ ἄλλος ψιθυριστά. Πρέει νὰ ἔρθει ἡ κυρία Φίλις. ῾ Η κυρία Φίλις, ἡ νοσοκόµος, ἦρθε καὶ ἀµέσως, µὲ τὰ ἔµειρα χέρια της, τοῦ ἔκλεισε τὰ µάτια.

—Τελείωσαν ὅλα, κυρία Φίλις; ρώτησε ὁ κύριος Χάρντινγκ.

— ῾ Ο κύριός µου δὲν ζεῖ ιά, εἶε ἡ κυρία Φίλις καί, κάνοντας στροϕή, τὸ ρόσωό της σοβαρό, ὑοκλίθηκε· ὁ θάνατός του µοῦ θύµισε ιότερο τὸν ὕνο ἑνὸς µωροῦ, στὴ ζωή µου δὲν εἶδα οτὲ κάτι αρόµοιο.

—Εἶναι µεγάλη ἀνακούϕιση, ἀρχιδιάκονε, εἶε ὁ κύριος Χάρντινγκ, µεγάλη ἀνακούϕιση – ὁ ἀγαητός µας, ὁ καλός, ὁ ὑέροχος ἄνθρωος. ῎ Αχ, µακάρι οἱ τελευταῖες µας ὧρες νὰ εἶναι τόσο ἀθῶες καὶ τόσο εἰρηνικὲς ὅσο οἱ δικές του!

— Βεβαίως, εἶε ἡ κυρία Φίλις. ∆όξα τῶ Θεῶ άντων ἕνεκεν, γιὰ ἕναν ἤιο ὅµως καὶ ράο καὶ γλυκο-

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

53

µίλητο χριστιανὸ ὅως ἦταν ὁ ἐίσκοος...· καὶ ἡ κυρία Φίλις µὲ ἀροσοίητη ἀλλὰ ἤρεµη θλίψη σήκωσε τὴν οδιά της στὰ µάτια της οὺ ἔτρεχαν δάκρυα.

— Μόνο νὰ χαίρεσαι ρέει οὺ τέλειωσαν ὅλα, εἶε ὁ κύριος Χάρντινγκ ἐξακολουθώντας νὰ αρηγορεῖ τὸν ϕίλο του. Τὸ µυαλὸ τοῦ ἀρχιδιακόνου, ὡστόσο, εἶχε ἤδη ταξιδέψει ἀὸ τὸ δωµάτιο τοῦ θανάτου στὸ γραϕεῖο τοῦ ρωθυουργοῦ. Εἶχε καταϕέρει νὰ ροσευχηθεῖ γιὰ τὴ ζωὴ τοῦ ατέρα του, τώρα ὅµως οὺ αὐτὴ ἡ ζωὴ εἶχε τελειώσει, κάθε λετὸ ἦταν ολύτιµο καὶ δὲν ἔρεε νὰ χαθεῖ. Τώρα ἦταν ἀνώϕελο νὰ χάνει τὸν χρόνο του µὲ τὸν θάνατο τοῦ ἐισκόου – ἀνώϕελο νὰ χάσει, ἐνδεχοµένως, τὰ άντα γιὰ ἀνόητους συναισθηµατισµοὺς γιὰ τὰ ροσχήµατα. Πῶς ὅµως νὰ ἐνεργήσει, τὴ στιγµὴ οὺ ὁ εθερός του ἦταν ἐκεῖ καὶ τοῦ ἔσϕιγγε τὸ χέρι; Πῶς, καὶ χωρὶς νὰ ϕανεῖ ἀναίσθητος, νὰ ξεχάσει τὸν ατέρα του καὶ ν᾽ ἀσχοληθεῖ µὲ τὸν ἐίσκοο – νὰ αραβλέψει τὴν ἀώλειά του καὶ νὰ σκεϕτεῖ µονάχα τὸ ιθανὸ κέρδος; — Ναί, ἔχεις δίκιο, εἶε στὸ τέλος ἀαντώντας στὸν κύριο Χάρντινγκ. Τὸ εριµέναµε ὅλοι τόσον καιρό. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ τὸν ἔιασε ἀὸ τὸ µράτσο καὶ τὸν ὁδήγησε ἔξω ἀὸ τὸ δωµάτιο.

—Θὰ τὸν δοῦµε αὔριο άλι, τοῦ εἶε, τώρα ἂς ἀϕήσουµε τὸν χῶρο στὶς γυναῖκες. Καὶ κατέβηκαν στὸν κάτω ὄροϕο. Εἶχε βραδιάσει καὶ τὸ ϕῶς ἦταν ἤδη λίγο. ῾ Ο ρωθυουργὸς ἔρεε ἀαραιτήτως, τὸ ἴδιο ἐκεῖνο βράδυ, νὰ ληροϕορηθεῖ ὼς ἡ ᾽ Εισκοὴ χήρευε. Τὰ άντα µορεῖ νὰ ἐξαρτιόνταν ἀὸ αὐτό, κι ἔτσι ἡ ἀάντηση τοῦ ἀρχιδιακόνου στὰ αρηγορητικὰ λόγια τοῦ κυρίου Χάρντινγκ ἦταν ὼς θὰ ἔρεε νὰ στείλουν ἀµέσως ἕνα τηλεγράϕηµα στὸ Λονδίνο. ῾ Ο κύριος Χάρ-

54

ANTHONY TROLLOPE

ντινγκ, οὺ στὴν ραγµατικότητα εἶχε λιγάκι ξαϕνιαστεῖ βλέοντας τὸν δόκτορα Γκράντλι, ὅως τοῦ ϕάνηκε τουλάχιστον, τόσο συγκινηµένο, τὰ ἔχασε, δὲν ἔϕερε ὅµως ἀντίρρηση. ῎ Ηξερε ὼς ὁ ἀρχιδιάκονος ἤλιζε νὰ διαδεχθεῖ τὸν ατέρα του, αρότι δὲν ἤξερε όσο ἀνατερωµένες ἦταν οἱ ἐλίδες του.

— Ναί, εἶε ὁ δόκτωρ Γκράντλι, οὺ κατανίκησε τὴν ἀδυναµία του καὶ ἀνέκτησε τὴν ψυχραιµία του, ρέει ἀµέσως νὰ στείλουµε τὴν εἴδηση. Ποτὲ δὲν ξέρεις οιές θὰ εἶναι οἱ συνέειες µιᾶς καθυστέρησης. Θὰ τὸ στείλεις; — ᾽ Εγώ! Μὰ ἀσϕαλῶς, βεβαίως. Θὰ κάνω ὅ,τι θέλεις, µόνο οὺ δὲν ξέρω τί ἀκριβῶς µοῦ ζητᾶς. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι κάθισε σὲ ἕνα γραϕεῖο καὶ αίρνοντας ένα, µελάνι κι ἕνα χαρτὶ ἔγραψε τὰ ἀκόλουθα: Τηλεγράϕηµα: Πρὸς τὸν κόµητα τοῦ ..., Ντάουνινγκ Στρίτ, ἢ ὅου ἀλλοῦ. ῾ Ο ἐίσκοος τοῦ Μάρτσεστερ ἀεβίωσε. ᾽Αοστολέας: Αἰδεσιµότατος Σέτιµος Χάρντινγκ

— ῾ Ορίστε, τοῦ εἶε. Θὰ ᾶς στὸ τηλεγραϕεῖο, οὺ εἶναι στὸν σταθµὸ τοῦ σιδηροδρόµου, καὶ θὰ τὸ δώσεις ὅως εἶναι. Μορεῖ νὰ σοῦ οῦν νὰ τὸ ἀντιγράψεις σὲ κάοιο ἀὸ τὰ ἔντυά τους· αὐτὸ εἶναι ὅλο· ὕστερα θὰ τοὺς δώσεις µισὴ κορόνα. Καὶ ὁ ἀρχιδιάκονος ἔβαλε τὸ χέρι στὴν τσέη του κι ἔβγαλε τὸ ἀαραίτητο οσό. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ἔνιωσε µᾶλλον σὰν αιδὶ γιὰ τὰ θελήµατα, κι ἔνιωσε ἀκόµα ὼς θὰ ἔρεε νὰ ἐκτελέσει αὐτὰ τὰ καθήκοντα σὲ µᾶλλον ἀκατάλληλο χρόνο, δὲν εἶε ὅµως τίοτα καὶ ῆρε τὸ χαρτὶ καὶ τὰ χρήµατα.

— ῞ Οµως ἔγραψες τ ᾽ ὄνοµά µου, ἀρχιδιάκονε.

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

55

— Ναί, τοῦ εἶε ὁ ἄλλος, ρέει, ξέρεις, νὰ ὑάρχει τὸ ὄνοµα κάοιου κληρικοῦ, καὶ οιό ὄνοµα εἶναι καταλληλότερο ἀὸ τὸ ὄνοµα ἑνὸς τόσο αλιοῦ ϕίλου σὰν τὸ δικό σου; ῾ Ο κόµης οὔτε οὺ θὰ τὸ κοιτάξει τὸ ὄνοµα, νὰ εἶσαι σίγουρος, καλέ µου Χάρντινγκ, ἀλλά, ολὺ σὲ αρακαλῶ, ἂς µὴ χάνουµε χρόνο. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ξεκίνησε γιὰ τὸν σταθµὸ καὶ εἶχε ϕτάσει στὴν όρτα τῆς βιβλιοθήκης, ὅταν ξαϕνικὰ θυµήθηκε τὰ νέα οὺ τὸν βάραιναν λίγο ρίν, ὅταν µῆκε στὸ ὑνοδωµάτιο τοῦ καηµένου τοῦ ἐισκόου. Θεώρησε τότε ὅτι ἡ στιγµὴ ἦταν τελείως ἀκατάλληλη γιὰ κοσµικὰ νέα καὶ κατάιε τὰ λόγια οὺ εἶχε στὴν ἄκρη τῆς γλώσσας του, ὕστερα ὅµως ἡ σκηνὴ οὺ ἀκολούθησε τὸν ἔκανε νὰ τὰ ξεχάσει ὁλότελα.

—Μά, ἀρχιδιάκονε, τοῦ εἶε, γυρίζοντας ίσω, ξέχασα νὰ σ ᾽ τὸ ῶ – ἡ κυβέρνηση ἔεσε.

— ῎ Εεσε! ϕώναξε ὁ ἀρχιδιάκονος, καὶ ὁ τόνος του ϕανέρωνε ὁλοκάθαρα τὴν ἀνησυχία καὶ τὴν ἀελισία του, ἂν καὶ κάτω ἀὸ τὶς συγκεκριµένες συνθῆκες ροσάθησε νὰ ἐλέγξει τὸν ἑαυτό του. ῎ Εεσε! Ποιός σοῦ τὸ εἶε; ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ τοῦ ἐξήγησε ὅτι τὰ νέα ἦρθαν µὲ τηλεγράϕηµα οὺ τὸ ἄϕησε στὸ θυρωρεῖο τῆς ᾽ Εισκοῆς ὁ κύριος Τσάντγουικ. ῾ Ο ἀρχιδιάκονος κάθισε γιὰ λίγο σιωηλὸς καὶ σκεϕτόταν, καὶ ὁ κύριος Χάρντινγκ τὸν αρακολουθοῦσε ὄρθιος.

— ∆ὲν ειράζει, τοῦ εἶε στὸ τέλος, στεῖλε τὸ µήνυµα ὅως κι ἂν ἔχει. ῾ Η εἴδηση ρέει νὰ σταλεῖ σὲ κάοιον καί, ρὸς τὸ αρόν, δὲν ὑάρχει κανένας ἄλλος γιὰ νὰ τὴν άρει. Κάνε το ἀµέσως, ϕίλε µου· ξέρεις ὼς δὲν θὰ σὲ ταλαιωροῦσα ἂν ἤµουν σὲ θέση νὰ τὸ κάνω ὁ ἴδιος. Καὶ λίγα λετά, αὐτὴ τὴ στιγµή, αίζουν µεγάλο ρόλο.

56

ANTHONY TROLLOPE

῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ἔστειλε τὸ µήνυµα καὶ θὰ ἦταν σκόιµο νὰ τὸ ἀκολουθήσουµε στὴν ορεία του. Μισὴ ὥρα ἀϕότου ἔϕυγε ἀὸ τὸ Μάρτσεστερ, ἔϕτασε στὰ χέρια τοῦ κόµητος ... οὺ βρισκόταν στὴ βιβλιοθήκη του. Εἶναι εὔκολο νὰ ὑοθέσουµε, ἀλλὰ δὲν θὰ τὸ κάνουµε, τὸ τί ἐιµελῶς ἐεξεργασµένες ἐιστολές, τί εὐϕραδεῖς ἐκκλήσεις, τί ἀγανακτισµένες διαµαρτυρίες µορεῖ νὰ συνέτασσε µιὰ τέτοια στιγµή! Τί κεραυνοὺς ροετοίµαζε γιὰ τοὺς νικητὲς ἀντιάλους του, ὄρθιος, ὡς ῎ Αγγλος ἀριστοκράτης, µὲ τὴ ράχη του γυρισµένη στὴ ϕωτιὰ καὶ τὰ χέρια στὶς τσέες τοῦ αντελονιοῦ του – ῶς ἄστραϕταν τὰ εὐγενικά του µάτια ἀὸ θυµό, κι ἔλαµε ἀὸ ἀγάη γιὰ τὴν ατρίδα τὸ µέτωό του – ῶς χτυοῦσε τὸ όδι του σκετόµενος τοὺς δύστροους συνεργάτες του – ῶς αραλίγο νὰ βλαστηµήσει ὅταν θυµήθηκε όσο ονηρὸς ἤτανε κάοιος ἀὸ αὐτούς – ὅλα τοῦτα οἱ εὐϕάνταστοι ἀναγνῶστες µου µοροῦν νὰ τὰ ϕανταστοῦν. ῏ Ηταν ὅµως ἀασχοληµένος κατ ᾽ αὐτὸν τὸν τρόο; ῎ Οχι: ἡ ἱστορία καὶ ἡ ἀλήθεια µὲ ὑοχρεώνουν νὰ τὸ ἀρνηθῶ. ῏ Ηταν καθισµένος µὲ ἄνεση σὲ ἕνα ἀνάκλιντρο καὶ µελετοῦσε µιὰ λίστα τῶν ἱοδροµιῶν τοῦ Νιουµάρκετ,* ἐνῶ στὸ τραέζι, δίλα του, ἦταν ἕνα γαλλικὸ µυθιστόρηµα, ἀνοιχτό, µὲ τὶς σελίδες του ἀκόµα ἄκοες, µὲ τὸ ὁοῖο ἦταν ἀασχοληµένος. ῎ Ανοιξε τὸ µήνυµα καὶ ἀϕοῦ τὸ διάβασε ῆρε τὴν ένα του κι ἔγραψε στὸ ίσω µέρος τοῦ χαρτιοῦ: Πρὸς τὸν κόµητα τοῦ ... µὲ τοὺς χαιρετισµοὺς τοῦ κόµητος ...,

καὶ τὸ ἔστειλε νὰ συνεχίσει τὸ ταξίδι του. ῎ Ετσι ἔαψε νὰ ὑάρχει, γιὰ τὸν ἄτυχο ϕίλο µας, τὸ ἐνδεχόµενο νὰ κατακτήσει τὴ δόξα τοῦ ἐισκοικοῦ θρόνου.

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

57

Οἱ ἐϕηµερίδες ἔδιναν τὰ ὀνόµατα ολλῶν ὑοψηϕίων γιὰ τὴ θέση τοῦ ἐισκόου. ῾ Η ᾽Αγγλίδα Γιαγιὰ δήλωνε ὅτι θὰ εἶναι ὁ δόκτωρ Γκουίν, κίνηση ἁβρότητας ρὸς τὴν ἀερχόµενη κυβέρνηση. Αὐτὸ στενοχώρησε ἰδιαίτερα τὸν δόκτορα Γκράντλι, δὲν ἦταν ὅµως καταδικασµένος ἂν ὑοσκελιζόταν ἀὸ τὸν ϕίλο του. ῾ Ο Εὐσεβὴς Α ᾽ γγλικανὸς ληροϕοροῦσε ἐµιστευτικὰ ὅτι γιὰ τὴ θέση ροορίζεται ἕνας σουδαῖος, αὐστηρὸς σὲ δογµατικὰ θέµατα, Λονδρέζος ἱεροκήρυξ. Καὶ τὸ ᾽Ανατολικὸ ῾Ηµισϕαίρ ιο, µιὰ ἀογευµατινὴ ἐϕηµερίδα οὺ ὑοτίθεται ὅτι ἔχει ἐίσηµη ληροϕόρηση, ἔκρινε ὼς µεγαλύτερες ιθανότητες εἶχε ἕνας ϕυσιοδίϕης, ἕνας κύριος οὺ γνώριζε τὰ άντα σὲ σχέση µὲ τὰ ετρώµατα καὶ τὰ ὀρυκτά, ὁ ὁοῖος, ὡστόσο, κατὰ τὴν ἄοψη ολλῶν δὲν εἶχε συγκεκριµένες δογµατικὲς εοιθήσεις. ῾ Ο Τζούπιτερ , ἡ καθηµερινὴ ἐϕηµερίδα οὺ ὅλοι ξέρουµε ὼς εἶναι ἡ µόνη ἀληθινὴ ηγὴ ἀολύτως ὀρθῆς ληροϕόρησης ἐὶ αντὸς τοῦ ἐιστητοῦ, ἔµεινε γιὰ ἕνα διάστηµα σιωηλή, στὸ τέλος ὅµως µίλησε.* Τὰ ροσόντα ὅλων αὐτῶν τῶν ὑοψηϕίων συζητήθηκαν καὶ µὲ µᾶλλον ροσβλητικὸ τρόο ἀορρίϕθηκαν· ὕστερα ὁ Τζού πιτερ ἀνακοίνωσε ὅτι ὁ ἐκλεκτὸς θὰ εἶναι ὁ δόκτωρ Πράουντι. ῾ Ο δόκτωρ Πράουντι ἦταν ὁ ἐκλεκτός. ῞ Εναν µονάχα µήνα µετὰ τὸν θάνατο τοῦ ἀείµνηστου ἐισκόου, ὁ δόκτωρ Πράουντι ϕίλησε, ὡς διάδοχός του, τὸ χέρι τῆς βασίλισσας. ῍ Ας µᾶς ἐιτραεῖ ἐδῶ νὰ τραβήξουµε τὴν αὐλαία γιὰ νὰ σκεάσουµε τὴ θλίψη τοῦ ἀρχιδιακόνου, ὅως καθόταν, µελαγχολικὸς καὶ µὲ βαριὰ καρδιά, στὸ γραϕεῖο του, στὸ ρεσβυτέριο τοῦ Πλάµστεντ. Τὴν ἑοµένη τῆς µέρας οὺ ἔστειλε τὸ µήνυµα, εἶχε ἀκούσει ὅτι ο κόµης τοῦ ... εἶχε ἀοδεχθεῖ νὰ σχηµατίσει κυβέρνηση καὶ ἀὸ ἐκείνη τὴ στιγµὴ ἤξερε ὼς δὲν εἶχε

58

ANTHONY TROLLOPE

ἐλίδα. Πολλοὶ θὰ σκεϕτοῦν ὼς ἦταν κακὸ οὺ στενοχωριόταν ἐειδὴ ἔχασε τὴν ἐισκοικὴ ἐξουσία, ὼς ἦταν κακὸ οὺ τὴν ἐοϕθαλµιοῦσε, ὄχι! ὼς ἦταν κακὸ ἀκόµα καὶ οὺ τὴ σκέϕτηκε, µὲ τὸν τρόο καὶ κάτω ἀὸ τὶς συνθῆκες οὺ τὸ ἔκανε. ∆ὲν µορῶ νὰ ῶ ὅτι συµϕωνῶ ἀολύτως µὲ αὐτὲς τὶς ἐικρίσεις. Τὸ nolo episcopari,* ἂν καὶ εἶναι ἀκόµα σὲ χρήση, ἔρχεται σὲ τόσο µεγάλη ἀντίθεση µὲ τὶς ἀνθρώινες ἐιθυµίες, ὥστε δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ θεωρηθεῖ ὅτι ἐκϕράζει τὶς ϕιλοδοξίες τοῦ ἀνερχόµενου κλήρου στὴν ᾽Αγγλία. ῾ Ο δικηγόρος δὲν ἁµαρτάνει ὅταν ἐιδιώκει νὰ γίνει δικαστής, ἢ ὅταν ἐιτυγχάνει τὸν σκοό του µὲ ἔντιµα µέσα. Θεωρεῖται σωστὸ γιὰ ἕναν νέο διλωµάτη νὰ ϕιλοδοξεῖ νὰ γίνει ὁ κύριος µιᾶς ρεσβείας ρώτης γραµµῆς· κι ὁ ϕτωχὸς µυθιστοριογράϕος, ὅταν ἐιχειρεῖ νὰ συναγωνιστεῖ τὸν Ντίκενς ἢ νὰ ξεεράσει τὸν Φιτζὶµς* δὲν διαράττει αράτωµα, ἂν καὶ µορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ἀνόητος. ῾ Ο Σίντνι Σµὶθ µίλησε σωστὰ ὅταν εἶε ὅτι σ ᾽ αὐτὲς τὶς µᾶλλον ϕυγόµαχες ἡµέρες οὺ ζοῦµε δὲν ρέει νὰ εριµένουµε τὴ µεγαλοσύνη ἑνὸς ᾽Αοστόλου Παύλου κάτω ἀὸ τὸ ράσο ἑνὸς ἐϕηµερίου. ῍ Αν ροσδοκοῦµε ἀὸ τοὺς ἱερεῖς µας νὰ εἶναι κάτι αραάνω ἀὸ ἄνθρωοι, θὰ καταλήξουµε τελικὰ νὰ ιστέψουµε ὅτι εἶναι κάτι λιγότερο, καὶ εἶναι µᾶλλον δύσκολο νὰ ἐλίζουµε ὅτι ὁ χαρακτήρας τους θὰ βελτιωθεῖ ὅταν τοὺς στεροῦµε τὸ δικαίωµα νὰ ἔχουν ἀνθρώινες ϕιλοδοξίες. ῾ Ο ἀρχιδιάκονός µας ἦταν ἄνθρωος τοῦ κόσµου – καὶ οιός ἀὸ ἐµᾶς δὲν εἶναι; ῏ Ηταν ϕιλόδοξος – καὶ οιός ἀὸ ἐµᾶς ντρέεται νὰ αραδεχθεῖ ὅτι τὸν διακατέχει αὐτὴ ἡ «τελευταία ἀδυναµία τῶν εὐγενῶν νευµάτων»;* ῏ Ηταν ϕιλοχρήµατος, θὰ εῖ τὸ ἀναγνωστικό µου κοινό. ῎ Οχι· δὲν ἦταν γιὰ τὴν ἀγάη

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

59

τοῦ κέρδους οὺ ἤθελε νὰ γίνει ἐίσκοος τοῦ Μάρτσεστερ. ῏ Ηταν τὸ µόνο αιδὶ τοῦ ατέρα του καὶ ὁ ατέρας του τοῦ ἄϕησε µεγάλη εριουσία. Τὸ εἰσόδηµα ἀὸ τὴ θέση του ἦταν ερίου τρεῖς χιλιάδες λίρες τὸν χρόνο. Τὸ εἰσόδηµα ἀὸ τὴν ᾽ Εισκοή, µειωµένο ἀὸ τὴν ᾽ Εκκλησιαστικὴ ᾽Αοστολή, ἦταν µονάχα έντε.* ῾ Ως ἀρχιδιάκονος θὰ ἦταν λουσιότερος ἀ ᾽ ὅ,τι ὡς ἐίσκοος. ᾽ Ειθυµοῦσε ὅµως ὁωσδήοτε νὰ εἶναι τὸ ρῶτο βιολί· ἐιθυµοῦσε νὰ κάθεται ϕορώντας τὰ ἐιµανίκια τοῦ ἐισκόου ἀνάµεσα στοὺς λόρδους τοῦ βασιλείου· καί, ἂν ρέει νὰ ὁµολογήσουµε τὴν ἀλήθεια, ἐιθυµοῦσε νὰ τὸν ἀοκαλοῦν «Σεβασµιότατο» οἱ αἰδεσιµότατοι ἀδελϕοί του. Οἱ ἐλίδες του, άντως, ἀθῶες ἢ ἁµαρτωλές, δὲν ἦταν ροορισµένες νὰ ραγµατοοιηθοῦν, καὶ ὁ δόκτωρ Πράουντι χειροτονήθηκε ἐίσκοος τοῦ Μάρτσεστερ. ΚΕΦΑΛ ΑΙΟ 2.

Τὸ Γηρ οκοµεῖοτοῦ Χάιρ αµ σύ µϕωνα µὲ τὴν κοινοβουλευτικὴ ἀπό ϕαση

∆ὲν νοµίζω ὼς εἶναι ἀαραίτητο νὰ δώσουµε στὸ ἀναγνωστικό µας κοινό, σ ᾽ αὐτὸ τὸ σηµεῖο καὶ µέχρι τὴ στιγµὴ οὺ ἀρχίζει ἡ ἀϕήγηση τῆς ἱστορίας µας, µιὰ ἐκτενὴ βιογραϕία τοῦ κυρίου Χάρντινγκ. Εἶναι ἀδύνατον νὰ ἔχουν ξεχάσει όσο ὑέϕερε αὐτὸς ὁ εὐαίσθητος ἄνθρωος ἀὸ τὴν ἐναντίον του ἐίθεση στὶς σελίδες τῆς ἐϕηµερίδας Τζούπιτερ σὲ σχέση µὲ τὸ εἰσόδηµά του ὡς ἐιτρόου τοῦ Γηροκοµείου Χάιραµ στὴν όλη τοῦ Μάρτσεστερ. Οὔτε µορεῖ νὰ ξέχασαν τὴν ἀγωγὴ ἐναντίον του, σὲ σχέση µ᾽ αὐτὸ τὸ ϕιλανθρωικὸ ἵδρυµα, οὺ κατέθεσε ὁ κύριος Τζὸν Μόλντ,

60

ANTHONY TROLLOPE

οὺ ἀργότερα αντρεύτηκε τὴ νεότερη, καὶ ἀκόµη τότε µοναδικὴ ἀνύαντρη, κόρη τοῦ κυρίου Χάρντινγκ. ῾ Υὸ τὴν ίεση αὐτῶν τῶν ἐιθέσεων, ὁ κύριος Χάρντινγκ αραιτήθηκε, αρόλο οὺ τόσο οἱ ϕίλοι του ὅσο καὶ οἱ δικηγόροι του τὸν ἀέτρεαν ἀὸ τὸ νὰ τὸ κάνει. ᾽ Εκεῖνος αραταῦτα αραιτήθηκε καὶ ἀοσύρθηκε µὲ ἀξιορέεια στὰ καθήκοντά του ὡς ἐϕηµερίου στὴ µικρὴ ἐνορία τοῦ ῾ Αγίου Κυθβέρτου, στὴν όλη, ἐνῶ συνέχιζε νὰ ἐκτελεῖ καὶ τὰ καθήκοντά του στὴ Μητρόολη ὡς ρωτοψάλτης,* θέση µὲ ολὺ µικρὲς ἀολαβές, τὴν ὁοία ὣς τότε θεωροῦσαν αὐτονόητα συνδεδεµένη µὲ τὴν ροαναϕερθείσα θέση τοῦ ἐιτρόου τοῦ ἱδρύµατος. ῞ Οταν, µετὰ τὶς σκληρὲς ἐιθέσεις, ἀναγκάστηκε νὰ ἐγκαταλείψει τὸ Γηροκοµεῖο καὶ ἐγκαταστάθηκε ἥσυχα στὴ Χάι Στρὶτ τοῦ Μάρτσεστερ, δὲν ερίµενε ὼς ἄλλοι θὰ ἐξακολουθοῦσαν ν ᾽ ἀσχολοῦνται µὲ τὸ θέµα, κάνοντας µάλιστα µεγαλύτερη ϕασαρία ἀὸ τὸν ἴδιο. ᾽ Εκεῖνος ἂν ἤθελε κάτι, θὰ ἦταν νὰ σταµατήσουν τὰ δηµοσιεύµατα στὴν ἐϕηµερίδα. Στάθηκε ὅµως ἀδύνατον καί, ἀντὶ νὰ ἡσυχάσουν τὰ ράγµατα, τώρα ὁ κόσµος εἶχε τὴν τάση νὰ συζητᾶ γιὰ τὴ θυσία του καὶ τὴν ἀϕιλοκέρδειά του, ὅως ἀκριβῶς ἔκανε ρὶν γιὰ τὴν ἀληστία του. Τὸ ιὸ ἀξιοσηµείωτο ἀ ᾽ ὅσα συνέβησαν ἦταν µία ἰδιόχειρη ἐιστολὴ οὺ ἔλαβε ἀὸ τὸν ἀρχιείσκοο τῆς Καντερβουρίας, µὲ τὴν ὁοία ὁ ἀρχιείσκοος τὸν ἐαινοῦσε ολὺ θερµὰ γιὰ τὴ στάση του καὶ ζητοῦσε νὰ µάθει οιά εἶναι τὰ σχέδιά του γιὰ τὸ µέλλον. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ἀάντησε ὼς σκόευε νὰ λειτουργεῖ ὡς ἐϕηµέριος τῆς ἐνορίας τοῦ ῾ Αγίου Κυθβέρτου στὸ Μάρτσεστερ καὶ τὸ θέµα ἔκλεισε. ῞ Υστερα ὅµως οἱ ἐϕηµερίδες, ἀνάµεσά τους καὶ ὁ Τζού πιτερ , ἀσχολήθηκαν άλι µὲ τὴν ερίτωσή του καὶ εριέϕεραν

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

61

τὸ ὄνοµά του σχολιάζοντάς το ἐγκωµιαστικὰ σὲ ὅλα τὰ ἀναγνωστήρια τοῦ ἔθνους. ᾽Ανακάλυψαν ἐίσης ὼς ἦταν ὁ δηµιουργὸς µιᾶς ολὺ σηµαντικῆς µουσικῆς δηµιουργίας, τῆς Χαρ ντινγκείου Ε ᾽ κκλησιαστικῆς Μουσικῆς – καὶ ἔγινε λόγος γιὰ µιὰ νέα της ἔκδοση, ἡ ὁοία, ιστεύω, οὐδέοτε τυώθηκε. Μιὰ ἐκτέλεση άντως τοῦ ἔργου ἔγινε στὸ βασιλικὸ αρεκκλήσιο τῶν ἀνακτόρων τοῦ ῾Αγίου ᾽ Ιακώβου καὶ γράϕτηκε µιὰ µακροσκελὴς κριτικὴ στὸν Μουσικὸ Παρ ατηρ ητή, σύµϕωνα µὲ τὴν ὁοία οὐδέοτε στὸ αρελθὸν εἶχε ὑάρξει, σὲ ἀνάλογο ἔργο, τόση ἔρευνα συνδυασµένη µὲ τόσο σηµαντικὴ µουσικὴ ἰδιοϕυΐα, κριτικὴ οὺ στὴ συνέχειά της διαβεβαίωνε ὼς τὸ ὄνοµα Χάρντινγκ θὰ ἀναγνωρίζεται ἐϕεξῆς στοὺς χώρους τῆς Τέχνης, ἀλλὰ καὶ στοὺς θρησκευτικοὺς ἐίσης. ῾ Ο ἔαινος ἦταν µεγάλος, καὶ ἡ ἀλήθεια εἶναι ὼς ὁ κύριος Χάρντινγκ εὐχαριστήθηκε ολὺ ἀὸ τὴν κολακεία, γιατὶ ἂν κάου ἦταν µαταιόδοξος, ἦταν στὸν χῶρο τῆς µουσικῆς. ᾽ Εκεῖ ὅµως ἔληξε τὸ θέµα. ῾ Η δεύτερη ἔκδοση, ἂν τυώθηκε, δὲν ἀγοράστηκε οτέ· οἱ αρτιτοῦρες οὺ ἐµϕανίστηκαν στὸ βασιλικὸ αρεκκλήσιο ἐξαϕανίστηκαν ξανὰ καὶ ἐϕυλάχθησαν ἐν εἰρήνη µαζὶ µὲ λῆθος ἀνάλογων ἐργασιῶν. ῾ Ο κύριος Τάουερς τοῦ Τζού πιτερ καὶ οἱ συνάδελϕοί του ἀσχολοῦνταν τώρα µὲ ἄλλα ὀνόµατα, καὶ ἡ ἀθάνατη δόξα οὺ ὑοσχέθηκαν στὸν ϕίλο µας ἐρόκειτο ροϕανῶς νὰ εἶναι µεταθανάτιος. ῾ Ο κύριος Χάρντινγκ ερνοῦσε µεγάλο µέρος τοῦ χρόνου του µὲ τὸν ϕίλο του τὸν ἐίσκοο καὶ µὲ τὴν κόρη του τὴν κυρία Μόλντ, ού, ἀλίµονο, τώρα ἦταν χήρα. ᾽ Εισκετόταν ὡστόσο σχεδὸν καθηµερινὰ τοὺς ταλαίωρους οὺ ἀέµεναν ἀὸ τοὺς αλιούς του τρόϕιµους, τοὺς λιγοστοὺς ἄορους οὺ ζοῦσαν ἀκόµα στὸ Γηροκοµεῖο Χάιραµ. ῏ Ηταν ιὰ µονάχα ἕξι. ῾ Ο ἀριθ-

62

ANTHONY TROLLOPE

µός, σύµϕωνα µὲ τὴ διαθήκη τοῦ γερο-Χάιραµ, θὰ ἔρεε νὰ εἶναι άντα δώδεκα. ῞ Υστερα ὅµως ἀὸ τὴν αραίτηση τοῦ διευθυντοῦ τους, ὁ ἐίσκοος δὲν εἶχε διορίσει ἀντικαταστάτη, νέοι τρόϕιµοι δὲν εἶχαν γίνει δεκτοί, καὶ κατὰ τὰ ϕαινόµενα ἡ λειτουργία τοῦ Γηροκοµείου τοῦ Μάρτσεστερ κατὰ κάοιον τρόο θὰ ἀναστέλλονταν, ἕως ὅτου οἱ ἁρµόδιοι άρουν ὁρισµένα µέτρα γιὰ νὰ ἐαναλειτουργήσει. Τὰ τελευταῖα έντε χρόνια οἱ ὑψηλὰ ἱστάµενοι εἶχαν αραµελήσει τὸ Γηροκοµεῖο τοῦ Μάρτσεστερ καὶ τὸ ἔργο τὸ ἀνέλαβαν διάϕοροι αρατρεχάµενοι ολιτικῶν. Λίγο µετὰ τὴν αραίτηση τοῦ κυρίου Χάρντινγκ, ὁ Τζού πιτερ εἶχε ὑοδείξει ολὺ καθαρὰ τί ἔρεε νὰ γίνει. Σὲ µισὴ ερίου στήλη εἶχε κατανείµει τὸ εἰσόδηµα, εἶχε ξαναχτίσει τὰ κτήρια καὶ εἶχε βάλει τέλος σ ᾽ ὅλους τοὺς διαξιϕισµούς· δηµιούργησε κάοια εὐχάριστη ἀτµόσϕαιρα, ρονόησε γιὰ τὸν κύριο Χάρντινγκ καὶ ἔθεσε τὸ ζήτηµα σὲ τέτοια βάση ὥστε νὰ ἱκανοοιεῖ τὸν ἐίσκοο τοῦ Μάρτσεστερ ἀλλὰ καὶ τὸ ἔθνος ἐίσης. ῾ Η σοϕία αὐτοῦ τοῦ σχεδίου ἐιβεβαιώθηκε ἀὸ τὸν ἀριθµὸ τῶν ἐιστολῶν οὺ ἔστειλαν στὴν ἐϕηµερίδα ἡ «Κοινὴ Λογική», ἡ «Veritas» καὶ «Κάοιος οὺ ἀγαᾶ τὸ εὖ ἀγωνίζεσθαι», ἐκϕράζοντας τὸν θαυµασµό τους καὶ ὑερθεµατίζοντας στὰ ἐιµέρους σχόλια. Εἶναι ολὺ ερίεργο τὸ ὅτι δὲν ἐµϕανίστηκε ἐιστολὴ οὺ νὰ διαϕωνεῖ καὶ ἄρα καµία βέβαια δὲν γράϕτηκε. Τὴν Κασσάνδρα ὅµως δὲν τὴν ίστευαν, καὶ ἀκόµα καὶ ἡ σοϕία τοῦ Τζού πιτερ καταλήγει κάοτε σὲ ὦτα µὴ ἀκουόντων. Παρόλον ὅτι δὲν ἐµϕανίστηκαν ἄλλες ροτάσεις στὶς στῆλες του, οἱ µεταρρυθµιστὲς στὸν χῶρο τῆς ἐκκλησιαστικῆς ϕιλανθρωίας δὲν ἄργησαν νὰ καταστήσουν γνωστές, ὅου δεῖ, τὶς σωτήριες λύσεις τους ὥστε τὸ Γηροκοµεῖο νὰ ὀρθοοδήσει

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

63

ξανά. ῞ Ενας σοϕὸς ἐίσκοος στὴ Βουλὴ τῶν Λόρδων ἄδραξε τὴν εὐκαιρία ν ᾽ ἀναϕερθεῖ στὸ θέµα, ἀϕήνοντας νὰ ἐννοηθεῖ ὅτι ἔχει ἤδη ἔρθει σὲ ἐαϕὴ µὲ τὸν σεβάσµιο ἐν Χριστῶ ἀδελϕό του ἐίσκοο τοῦ Μάρτσεστερ. ῾ Ο ριζοσάστης βουλευτὴς τοῦ Στάλεϊµριτζ ρότεινε ν᾽ ἀαλλοτριωθεῖ ἡ δωρεὰ καὶ νὰ διατεθεῖ γιὰ τὴν ἐκαίδευση τῶν ϕτωχῶν ἀγροτικῶν ληθυσµῶν, καὶ διασκέδασε ὕστερα τὴν ὁλοµέλεια ἀϕηγούµενος ἀνέκδοτα οὺ ἀϕοροῦσαν τὶς δεισιδαιµονίες καὶ τὶς συνήθειες τῶν ἐν λόγω ληθυσµῶν. ῞ Ενας συντάκτης ολιτικῶν ϕυλλαδίων αρουσίασε ἕνα κατεβατὸ ὑὸ τὸν τίτλο «Ποιοί εἶναι οἱ κληρονόµοι τοῦ Τζὸν Χάιραµ;», µὲ τὸν σκοὸ νὰ δώσει ἕναν τέλειο κανόνα γιὰ τὴ διακυβέρνηση ὅλων τῶν σχετικῶν ἱδρυµάτων· καὶ τέλος, κάοιο µέλος τῆς κυβέρνησης ὑοσχέθηκε ὼς στὴν ἑόµενη συνεδρία θὰ αρουσίαζε ἕνα νοµοσχέδιο οὺ θὰ τακτοοιοῦσε τὸ ρόβληµα στὸ Μάρτσεστερ καὶ σὲ ἄλλα ἀνάλογα ἱδρύµατα. ῏ Ηρθε ἡ ἑόµενη συνεδρία καί, ἀντίθετα µὲ ὅ,τι συνηθίζεται, ἦρθε καὶ τὸ νοµοσχέδιο. ᾽ Εκείνη τὴ στιγµὴ ὅµως ἄλλα ἐνδιέϕεραν τὸν κόσµο. ῾ Η ρώτη ἀειλὴ ἑνὸς µεγάλου ολέµου κρεµόταν άνω ἀὸ τὸ ἔθνος* καὶ τὸ ζήτηµα σχετικὰ µὲ τοὺς κληρονόµους τοῦ Χάιραµ δὲν ἔµοιαζε νὰ ἐνδιαϕέρει ολλούς, τόσο µέσα ὅσο καὶ ἔξω ἀὸ τὴ Βουλή. Τὸ νοµοσχέδιο διαβάστηκε καὶ ξαναδιαβάστηκε καὶ έρασε, χωρὶς νὰ τοῦ δοθεῖ ἰδιαίτερη σηµασία, καὶ ἀὸ τὰ ἕντεκα στάδια οὺ ρέει νὰ εράσει χωρὶς ροσϕυγὴ ἢ διαϕωνία. Τί θὰ ἔλεγε ἄραγε άνω σ ᾽ αὐτὰ ὁ Τζὸν Χάιραµ – θὰ µοροῦσε ἄραγε νὰ ροβλέψει ὅτι καµιὰ σαρανταενταριὰ κύριοι θὰ ἀοϕάσιζαν νὰ κάνουν ἕναν καινούργιο νόµο οὺ θ ᾽ ἄλλαζε ἐντελῶς τὴ σηµασία τῆς διαθήκης του, χωρὶς νὰ βάζει τὸ µυαλό τους, µάλιστα, τὴν ὥρα οὺ τὸν ἔκαναν, τί ἀκριβῶς ἔχουνε κάνει; ῍ Ας ἐλί-

64

ANTHONY TROLLOPE

σουµε άντως ὅτι ὁ γενικὸς γραµµατέας τοῦ ῾ Υουργείου τῶν ᾽ Εσωτερικῶν ἤξερε, γιατὶ σ ᾽ ἐκεῖνον εἶχε ἀνατεθεῖ τὸ ζήτηµα. ᾽ Εν άση εριτώσει, τὸ νοµοσχέδιο ψηϕίστηκε, καὶ τὴν ὥρα οὺ ἀρχίζει ἡ ἱστορία µας εἶχε ἀοϕασιστεῖ ὼς στὸ Γηροκοµεῖο τοῦ Μάρτσεστερ θὰ ρέει, ὅως ρῶτα, νὰ ζοῦν δώδεκα γέροντες, ὁ καθένας µὲ 1 σελίνι καὶ 4 ένες τὴ µέρα· θὰ ρέει νὰ ὑάρχουν καὶ δώδεκα ἡλικιωµένες γυναῖκες, οὺ θὰ κατοικοῦν σ ᾽ ἕνα νεόκτιστο κτήριο, ἡ καθεµία µὲ 1 σελίνι καὶ 2 ένες τὴ µέρα· θὰ ρέει νὰ ὑάρχει καὶ ροϊσταµένη µὲ σίτι καὶ 70 λίρες τὸν χρόνο, ἕνας διαχειριστὴς µὲ 150 λίρες τὸν χρόνο καὶ τέλος ἕνας ἐίτροος µὲ 450 λίρες τὸν χρόνο· αὐτὸς θὰ ἔχει τὴν νευµατικὴ ἡγεσία τῶν δύο ἱδρυµάτων καὶ ὅσον ἀϕορᾶ τὰ ἐγκόσµια θὰ καθοδηγεῖ µόνον τοὺς ἄρρενες τροϕίµους. ῾ Ο ἐίσκοος, ὁ ρωτοσύγκελλος καὶ ὁ ἐίτροος θὰ ὅριζαν διαδοχικά, µ᾽ αὐτὴν τὴ σειρά, τοὺς ἀοδέκτες τῆς ϕιλανθρωίας, καὶ ὁ ἐίσκοος τοὺς ὑαλλήλους. Λέξη ὅµως δὲν ἀκούστηκε γιὰ τὸν ροηγούµενο ἐίτροο τοῦ ἱδρύµατος, τὸν ρωτοψάλτη τῆς Μητρόολης· οὔτε λέξη γιὰ τὸν κύριο Χάρντινγκ καὶ τὸ δικαίωµά του στὴ θέση. Εἶχαν εράσει ὡστόσο µερικοὶ µῆνες ἀὸ τὸν θάνατο τοῦ ἐισκόου καὶ εἶχε ἐγκατασταθεῖ ὁ διάδοχός του, ροτοῦ ἀνακοινωθεῖ ὅτι ἡ µεταρρύθµιση ἐρόκειτο νὰ ὑλοοιηθεῖ. ῾ Ο καινούργιος ἐίσκοος καὶ ὁ νέος νόµος ἦταν ἀὸ τὰ ρῶτα ἔργα τοῦ νέου ὑουργικοῦ συµβουλίου, ἢ καλύτερα ἑνὸς ὑουργικοῦ συµβουλίου οὺ ὕστερα ἀὸ µία ερίοδο αραχώρησης τῆς θέσης του στοὺς ἀντιάλους του εἶχε ἐανέλθει στὴν ἐξουσία· καὶ ὁ θάνατος τοῦ δόκτορος Γκράντλι συνέβη, ὅως εἴδαµε, ἀκριβῶς κατὰ τὴ µεταβατικὴ ερίοδο.

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

65

῾ Η καηµένη ἡ ῎ Ελινορ Μόλντ! Πόσο ὡραῖα τῆς ηγαίνει ἡ σκούϕια τῆς χηρείας καὶ µὲ όση σοβαρότητα καὶ ἐισηµότητα ἔχει ἀϕιερώσει τὸν ἑαυτό της στὰ νέα της καθήκοντα. ῾ Η καηµένη ἡ ῎ Ελινορ! ῾ Η καηµένη ἡ ῎ Ελινορ! ∆ὲν µορῶ νὰ ῶ ὅτι συµαθοῦσα ἰδιαίτερα τὸν Τζὸν Μόλντ. Ποτὲ δὲν τὸν θεώρησα ἄξιο τῆς γυναίκας οὺ κέρδισε. Κατὰ τὴν ἄοψή της ὅµως ἦταν ανάξιος. ῾ Η καρδιά της ἦταν µία ἀὸ ἐκεῖνες τὶς γυναικεῖες καρδιὲς οὺ ἀϕοσιώνονται στὸν σύζυγό τους ὄχι εἰδωλολατρικά –γιατὶ ἡ λατρεία δὲν ἀοδέχεται ἐλαττώµατα στὸ εἴδωλό της– ἀλλὰ µὲ τὴν ἀνθεκτικότητα καὶ τὴν ἐιµονὴ τοῦ κισσοῦ. ῞ Οως τὸ αρασιτικὸ ϕυτὸ ἀκολουθεῖ ἀκόµα καὶ τὰ ἐλαττώµατα τοῦ κορµοῦ οὺ ἀγκαλιάζει, ἔτσι ἀκριβῶς καὶ ἡ ῎ Ελινορ ἀγκάλιαζε καὶ ἀγαοῦσε τὰ ἐλαττώµατα τοῦ συζύγου της. Εἶχε κάοτε δηλώσει ὼς ὅ,τι κι ἂν ἔκανε ὁ ατέρας της, στὰ µάτια της θὰ ἦταν σωστό. ῞ Υστερα µετέθεσε τὴν ἀϕοσίωσή της καὶ ἦταν άντα ἕτοιµη νὰ ὑερασιστεῖ καὶ τὰ χειρότερα σϕάλµατα τοῦ κυρίου καὶ ἀϕέντη της. ῾ Ο Τζὸν Μὸλντ βέβαια ἦταν ἕνας ἀξιαγάητος ἄντρας· ἦταν ολὺ τρυϕερός, ἀνοιχτὸς ὡς χαρακτήρας καὶ ἀνδρορεής, ἐκείνη ὅµως ἡ νευµατική του ἔαρση οὺ δὲν τὴ στήριζαν τίοτα ἐξαιρετικὲς ἱκανότητες καὶ ἡ ροσάθειά του νὰ διακρίνεται ὡς ἀνώτερος ἀὸ τοὺς συνανθρώους του, οὺ τόσο ἐνοχλοῦσε τοὺς γνωστούς του, δὲν τὸν κατέβαζε καθόλου στὰ µάτια τῆς γυναίκας του. ᾽Ακόµη καὶ ἂν εἶχε ϕτάσει νὰ αραδεχθεῖ ὼς ἔχει κάοιο ἐλάττωµα, ὁ ρόωρος θάνατός του τὸ ἔσβησε ἐντελῶς ἀὸ τὴ µνήµη της. Θρήνησε ἐειδὴ ἔχασε τὸν µεγαλύτερο θησαυρὸ οὺ ἀναλογοῦσε σὲ µιὰ θνητὴ γυναίκα. Γιὰ καιρὸ µετὰ τὸν θάνατό του, καὶ µόνον ἡ ἰδέα ὅτι ὑάρχει στὸν κόσµο γιὰ κείνην τὸ ἐν5

ANTHONY TROLLOPE, Οἱ Πύ ρ γοι τοῦ Μπάρ τσεστερ

66

ANTHONY TROLLOPE

δεχόµενο µελλοντικῆς εὐτυχίας τῆς ροκαλοῦσε ἀέχθεια καὶ τὰ λόγια αρηγοριᾶς, ὅως τὰ λέµε, τῆς ἦταν ἀϕόρητα· στὰ δάκρυα µόνον ἔβρισκε ἀνακούϕιση καὶ στὸν ὕνο. ῾ Ο Θεὸς ὅµως γιὰ τὸ κουρεµένο ρόβατο κάνει ἠιότερους τοὺς βοριάδες.* ῾ Η ῎ Ελινορ ἤξερε ὼς µέσα της ζοῦσε ἡ ηγὴ µελλοντικῶν ϕροντίδων. ῎ Ηξερε ὼς µέσα της ζοῦσε ἕνα λάσµα, ρόξενος εὐτυχίας ἢ δυστυχίας, ἀροσµέτρητης χαρᾶς ἢ θλίψης ἀελιστικῆς, ὅως θὰ ἀοϕάσιζε στὸ ἄειρο ἔλεός του ὁ Θεός. Αὐτὸ στὴν ἀρχὴ δὲν ἔκανε τίοτε ἄλλο ἀὸ τὸ νὰ µεγαλώνει τὸν όνο της! Νὰ εἶναι ἡ µητέρα ἑνὸς κακόµοιρου αιδιοῦ ὀρϕανεµένου ρὶν γεννηθεῖ, αιδιοῦ οὺ θ ᾽ ἀντικρίσει ἕνα ένθιµο σίτι, µὲ τὸ αραγώνι σβηστό, καὶ θὰ µεγαλώσει µέσα στὰ κλάµατα καὶ µὲς στὸν σαραγµό, γιὰ νὰ βρεθεῖ ὕστερα µονάχο του στὸν κόσµο, χωρὶς ατέρα νὰ τὸ βοηθᾶ καὶ νὰ τὸ ϕροντίζει! ῎ Οχι, στὴν ἀρχὴ δὲν ὑῆρχε χαρά. Σιγὰ σιγὰ ὅµως ἡ καρδιά της ἄρχισε ἄλλα νὰ οθεῖ, καὶ ρὶν ἀκόµα γεννηθεῖ τὸ αιδί, ρόσµενε τὴν ἄϕιξή του ὅως µόνο ἡ καρδιὰ τῆς µάνας ροσµένει καὶ λαχταρᾶ. ᾽ Οκτὼ µόλις µῆνες µετὰ τὸν θάνατο τοῦ ατέρα του ἕνας δεύτερος Τζὸν Μὸλντ γεννήθηκε, καὶ ἂν ἡ λατρεία ἑνὸς λάσµατος ἀὸ ἕνα ἄλλο µορεῖ νὰ θεωρηθεῖ ἀθώα, ἂς ἐλίσουµε ὅτι ἡ αθιασµένη ἀγάη της γιὰ τὸ ὀρϕανὸ ἀὸ ατέρα αιδί της δὲν θὰ τῆς καταλογιστεῖ ὡς ἁµαρτία. ∆ὲν θὰ ἄξιζε τὸν κόο νὰ εριγράψουµε τὸν χαρακτήρα αὐτοῦ τοῦ αιδιοῦ, οὔτε καὶ τὸ όσο τὰ ἐλαττώµατα τοῦ ατέρα του ἀντισταθµίστηκαν µέσα στὰ µικρά του στήθη ἀὸ τὶς ἀρετὲς τῆς µητέρας του. Τὸ µωρό, σὰν µωρό, ἦταν ἀξιαγάητο καὶ δὲν ροβλέω ὅτι θὰ εἶναι ἀαραίτητο νὰ ἐρευνήσουµε τὰ γεγονότα τῆς µετέειτα ζωῆς του. Πρὸς τὸ αρὸν ἡ δουλειά µας

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

67

στὸ Μάρτσεστερ δὲν ρόκειται νὰ µᾶς ἀασχολήσει ερισσότερο ἀὸ ἕναν χρόνο ἢ δύο τὸ ολύ, καὶ θὰ τὸ ἀϕήσω σὲ κάοιαν ἄλλη γραϕίδα νὰ αρουσιάσει, ἂν κριθεῖ ἀαραίτητο, τὴ βιογραϕία τοῦ Τζὸν Μὸλντ τοῦ νεότερου. Σὰν µωρό, ὅµως, ἐτοῦτο τὸ µωρὸ εἶχε ὅλα ὅσα θὰ µοροῦσε νὰ ἐιθυµήσει κανείς. Αὐτὸ κανένας δὲν ἐιχείρησε νὰ τὸ ἀµϕισβητήσει.

— ∆ὲν εἶναι ὑέροχος; ρωτοῦσε τὸν ατέρα της κοιτάζοντάς τον, καθὼς ἦταν γονατισµένη, µὲ τὰ λαµερά της µάτια βουρκωµένα, τὸ νεανικό της ρόσωο νὰ τὸ τυλίγει ἡ σκούϕια τῆς χηρείας, τὰ χέρια της ν ᾽ ἀγκαλιάζουν τὴν κούνια ὅου κοιµόταν ὁ θησαυρός της. ῾ Ο αούς, γεµάτος χαρά, αραδεχόταν ὅτι ὁ θησαυρὸς ἦταν ὑέροχος, τὸ ἴδιο καὶ ὁ ἀρχιδιάκονος θεῖος του, καὶ ἡ κυρία Γκράντλι, ἡ ἀδελϕὴ τῆς ῎ Ελινορ, ἐαναλάµβανε κι αὐτὴ τὴ λέξη ὑπέρ οχος µὲ ζέση ἀδελϕική· ὅσο γιὰ τὴ Μαίρη Μόλντ – ἡ Μαίρη Μὸλντ ἦταν ἡ δεύτερη ιστὴ σ ᾽ αὐτὸν τὸν ναό. Τὸ µωρὸ ἦταν ραγµατικὰ ὑέροχο· ἔτρωγε µὲ ἐνθουσιασµό, τίναζε τὰ οδαράκια του ὅλο χαρὰ ὅταν τὸ ξεσκέαζαν καὶ δὲν άθαινε κρίσεις. Αὐτὰ εἶναι τὰ κυριότερα σηµεῖα βάσει τῶν ὁοίων κρίνεται ἡ τελειότης ἑνὸς µωροῦ καὶ σ ᾽ ὅλα αὐτὰ τὸ µωρό µας διέρεε. Κι ἔτσι µαλάκωσε ἡ βαθιὰ θλίψη τῆς χήρας κι ἕνα γλυκὸ βάλσαµο χύθηκε άνω στὴν ληγὴ οὺ ἐκείνη νόµιζε ὼς µόνο ὁ θάνατος µορεῖ νὰ τὴ γιατρέψει. Πόσο ιὸ στοργικὸς ἀ ᾽ ὅ,τι εἴµαστε ἐµεῖς διατεθειµένοι νὰ εἴµαστε ρὸς τὸν ἑαυτό µας εἶναι µαζί µας ὁ Θεός! ῞ Οταν χάνουµε ἀγαηµένα µας ρόσωα, ὅταν εθαίνουν οἱ ολυαγαηµένοι µας, ὅλοι µας καταδικάζουµε τοὺς ἑαυτούς µας σὲ θλίψη αἰώνια καὶ µαραζώνουµε χύνοντας ἀσταµάτητα δάκρυα. Πόσο σά-

68

ANTHONY TROLLOPE

νιο ὅµως εἶναι νὰ διαρκέσει αὐτοῦ τοῦ εἴδους ἡ θλίψη! Πόσο εὐλογηµένη εἶναι ἡ θεία καλοσύνη οὺ τῆς ἀαγορεύει νὰ συνεχιστεῖ! « ᾽ Είτρεψέ µου νὰ θυµοῦµαι συνέχεια τοὺς ϕίλους µου ὅσο εἶναι ζωντανοί, καὶ νὰ τοὺς ξεχνῶ µόλις εθάνουν», ἦταν ἡ ροσευχὴ ἑνὸς σοϕοῦ οὺ κατανόησε τὸ νόηµα τοῦ θεϊκοῦ ἐλέους. Λίγοι θὰ εἶχαν ἴσως τὸ κουράγιο νὰ ἐκϕράσουν µιὰ τέτοια ἐιθυµία, ἂν τὸ ἔκαναν ὅµως θὰ σήµαινε ἁλῶς ὅτι ἀοζητοῦν τὴ λύτρωση ἀὸ τὴ θλίψη οὺ σχεδὸν άντοτε µᾶς αρέχει ὁ Πανάγαθος. ∆ὲν θὰ ἐιτρέψω, ὡστόσο, νὰ ϕανταστεῖ κανεὶς ὼς ἡ κυρία Μὸλντ ξέχασε τὸν ἄντρα της. Τὸν σκεϕτόταν καθηµερινὰ µὲ συζυγικὴ ἀγάη καὶ κρατοῦσε τὴν ἀνάµνησή του ϕυλαγµένη στὰ µύχια βάθη τῆς καρδιᾶς της. Μὲ τὸ µωρό της ὅµως ἔνιωθε εὐτυχισµένη. ῏ Ηταν τόσο ἀολαυστικὸ νὰ σϕίγγει άνω στὸ στῆθος της αὐτὸ τὸ ζωντανὸ αιχνίδι καὶ νὰ αἰσθάνεται ὅτι ὑάρχει µιὰ ἀνθρώινη ὕαρξη οὺ χρωστοῦσε καὶ ἔµελλε νὰ χρωστᾶ τὰ άντα σ ᾽ ἐκείνη· οὺ ρουϕοῦσε τὴν καθηµερινή της τροϕὴ ἀὸ τὸ σῶµα της, οὺ ὅλες τὶς ἀνάγκες της τὶς ἱκανοοιοῦσε ἐκείνη· οὺ ἡ µικρή της καρδιά ρῶτα ἀ ᾽ ὅλους θ ᾽ ἀγαοῦσε ἐκείνη, ἐκείνη καὶ µόνον ἐκείνη· καὶ ἡ ρώτη ροσάθεια τῆς αιδικῆς γλώσσας θὰ ἦταν νὰ τὴ ϕωνάξει µὲ τὸ γλυκύτερο ὄνοµα οὺ µορεῖ µιὰ γυναίκα ν ᾽ ἀκούσει. Κι ἔτσι ἡ καρδιὰ στὰ στήθη τῆς ῎ Ελινορ ἠρέµησε, καὶ ἀϕοσιώθηκε στὰ νέα της καθήκοντα µὲ ὄρεξη κι εὐγνωµοσύνη. ῞ Οσον ἀϕορᾶ στὰ ἀνθρώινα καὶ τὰ ρακτικά, ὁ Τζὸν Μὸλντ εἶχε ἀϕήσει τὴ χήρα του σὲ ολὺ καλὴ οἰκονοµικὴ κατάσταση. Τῆς κληροδότησε ὅλη του τὴν εριουσία κι αὐτὸ σήµαινε ἕνα εἰσόδηµα οὺ ξεερνοῦσε κατὰ ολὺ αὐτὰ οὺ ἡ ἴδια καὶ οἱ ϕίλοι της θεωροῦσαν ἀαραίτητα γιὰ ἐκείνην. ῏ Ηταν ερίου

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

69

χίλιες λίρες τὸν χρόνο· καὶ ὅταν ἀναλογιζόταν τὸ µέγεθός του, ἡ µεγαλύτερη ἐιθυµία της ἦταν νὰ τὸ αραδώσει ὄχι µόνον ἀείραχτο ἀλλὰ κι ἐαυξηµένο στὸν γιὸ τοῦ ἄντρα της, στὴν καρδιὰ τῆς καρδιᾶς της, στὸ ἀνθρωάκι οὺ κοιµόταν τώρα στὰ γόνατά της καὶ οὺ εὐτυχῶς ἀγνοοῦσε τὶς ἔγνοιες οὺ ἔµελλε ἡ ὕαρξή του νὰ ροκαλέσει. ῞ Οταν έθανε ὁ Τζὸν Μόλντ, ἡ ῎ Ελινορ εἶχε αρακαλέσει τὸν ατέρα της νὰ ἔρθει καὶ νὰ µείνει µαζί της, ἀλλὰ ὁ κύριος Χάρντινγκ ἀρνήθηκε, ἂν καὶ γιὰ µερικὲς ἑβδοµάδες ϕιλοξενήθηκε στὸ σίτι της. ∆ὲν ἤθελε ν ᾽ ἀϕήσει τὸ σίτι του, οὺ ἦταν µικρό, ἦταν ὅµως δικό του, καὶ αρέµεινε σ ᾽ αὐτὸ οὺ εἶχε ρωτοδιαλέξει, άνω ἀὸ ἕνα ϕαρµακεῖο στὴ Χάι Στρίτ, στὸ Μάρτσεστερ. ΚΕΦΑΛ ΑΙΟ 3.

῾Ο δό κτωρ καὶ ἡ κυρ ία Πρ άουντι

῾ Υοτίθεται ὼς ἐτούτη ἡ ἀϕήγηση ἀρχίζει ἀµέσως µετὰ τὴν ἐνθρόνιση τοῦ δόκτορος Πράουντι. ∆ὲν ρόκειται νὰ εριγράψω τὴν τελετὴ ἐειδὴ δὲν ἐννοῶ τί ἀκριβῶς εἶναι. ∆ὲν ξέρω ἂν ὁ ἐίσκοος καταλαµβάνει τὴ θέση του ὅως τὸ κάνει τὸ µέλος τοῦ Κοινοβουλίου, ἢ ἂν ἐµϕανίζεται µέσα σὲ χρυσοοίκιλτη ἅµαξα ὅως ὁ δήµαρχος, ἢ ἂν ὁρκίζεται ὅως ἕνας εἰρηνοδίκης, ἢ ἂν τὸν αρουσιάζουν ὅως τοὺς εὐγενεῖς στὴ Βουλὴ τῶν Λόρδων, ἤ, άλι, ἂν βαδίζει µεταξὺ δύο ὁµοίων του, ὅως οἱ ἱότες τοῦ Τάγµατος τῆς Περικνηµίδος· ἐκεῖνο οὺ ξέρω εἶναι ὅτι ἔγιναν ὅλα ὅως ρέει καὶ τίοτα ἀ ᾽ ὅσα ταιριάζουν σ ᾽ ἕναν ἐίσκοο δὲν αραλείϕθηκε στὴ συγκεκριµένη ερίτωση.

70

ANTHONY TROLLOPE

῾ Ο δόκτωρ Πράουντι δὲν ἦταν ἄνθρωος οὺ θὰ ἐέτρεε νὰ αραλειϕθεῖ κάτι ἀ ᾽ ὅσα ταίριαζαν στὸ νέο του ἀξίωµα. Καταλάβαινε στὴν ἐντέλεια τὸ νόηµα τῶν τύων καὶ ἤξερε ὼς δὲν ἦταν δυνατὸν νὰ διατηρηθεῖ ὁ ὀϕειλόµενος στὴν ἐξουσία καὶ στὸν βαθµό του σεβασµὸς ἐὰν τὰ ἀντίστοιχα ἐξωτερικὰ στολίδια δὲν ἔχαιραν τῆς ἀαραίτητης ἐκτιµήσεως. ῏ Ηταν γεννηµένος γιὰ νὰ κινεῖται στὰ ἀνώτερα στρώµατα· τουλάχιστον ἔτσι νόµιζε ὁ ἴδιος καὶ τὰ γεγονότα ἐιβεβαίωναν αὐτή του τὴν εοίθηση. ῏ Ηταν ἀὸ τὴ µεριὰ τῆς µητέρας του ἀνιψιὸς ἑνὸς ᾽ Ιρλανδοῦ βαρόνου καὶ ἡ γυναίκα του ἀνιψιὰ ἑνὸς Σκωτσέζου κόµητος. Κατεῖχε χρόνια ἕνα ἐκκλησιαστικὸ ἀξίωµα οὺ σχετιζόταν µὲ θέµατα τῆς Αὐλῆς καὶ αὐτὸ τοῦ ἔδινε τὴ δυνατότητα νὰ ζεῖ στὸ Λονδίνο, ἔχοντας ἀϕήσει τὴν ἐνορία του στὰ χέρια τοῦ ὑεϕηµερίου της. ∆ιετέλεσε ἱεροκήρυκας στοὺς λογχοϕόρους τῆς Α ᾽ νακτορικῆς Φρουρᾶς, ἔϕορος τῶν θεολογικῶν συγγραµµάτων στὸ ᾽ Εκκλησιαστικὸ ∆ικαστήριο, ἐϕηµέριος τῆς ἔϕιης βασιλικῆς ϕρουρᾶς καὶ ἐλεηµοσυνάριος τῆς ὑψηλότητός του τοῦ Πρίγκιος τοῦ Ρὰ-Μλάνκενµεργκ.* ῾ Η αραµονή του στὴν ρωτεύουσα, ἀαραίτητη λόγω τῶν καθηκόντων οὺ τοῦ εἶχαν ἀνατεθεῖ, οἱ ὑψηλὲς σχέσεις του, τὰ συγκεκριµένα χαρίσµατα καὶ ἡ ροσωικότητα τοῦ ἀνδρὸς ἦταν ὅλα στοιχεῖα οὺ συνεκτιµήθηκαν ἀὸ τοὺς ἰσχυρούς, καὶ ὁ δόκτωρ Πράουντι ἔγινε γνωστὸς ὡς χρήσιµος καὶ ἀνερχόµενος κληρικός. Μονάχα λίγα χρόνια ρίν, χρόνια οὺ ἀκόµα τὰ θυµοῦνται ολλοὶ οὺ δὲν θὰ ἤθελαν νὰ θεωροῦνται ἡλικιωµένοι, σάνια θὰ συναντοῦσες ἕναν ϕιλελεύθερο κληρικό. ῾ Ο Σίντνι Σµὶθ ἦταν ἕνας ἀ ᾽ αὐτούς, καὶ τὸν ἀντιµετώιζαν ερίου σὰν ἄιστο· θὰ µορούσαµε ν ᾽ ἀναϕέρουµε καὶ κάοια ἄλλα ὀνόµατα, ἦταν ὅµως

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

71

rarae aves* καὶ οἱ ἀδελϕοί τους τοὺς ἀντιµετώιζαν

µὲ δυσιστία. Αὐθεντικότερος συντηρητικὸς ἀὸ τὸν ἐκκλησιαστικὸ ροϊστάµενο µιᾶς ἐαρχιακῆς ἐνορίας δὲν ὑῆρχε – καὶ οἱ ἐξουσίες ουθενὰ δὲν ἔχαιραν τόσης ἐκτίµησης ὅσο στὴν ᾽ Οξϕόρδη. ῞ Οταν ὅµως ἔγινε ἀρχιείσκοος ὁ δόκτωρ Γουέιτλι, καὶ ὁ δόκτωρ Χάµντεν µερικὰ χρόνια ἀργότερα regius professor,* ολλοὶ σοϕοὶ ἱερωµένοι διαισθάνθηκαν ὅτι ἐέρχεται ἀλλαγὴ στὴ σκέψη τῶν ἀνθρώων κι ὅτι στὸ ἑξῆς τόσο ὁ κλῆρος ὅσο καὶ οἱ λαϊκοὶ θὰ µοροῦσαν νὰ ἔχουν κάως ιὸ ϕιλελεύθερες ἰδέες. ῎ Αρχισαν ν ᾽ ἀκούγονται τὰ ὀνόµατα κληρικῶν οὺ ἀὸ τὴ µιὰ δὲν ἀναθεµάτιζαν τοὺς αιστὲς καὶ ἀὸ τὴν ἄλλη δὲν κακολογοῦσαν αὐτοὺς οὺ δὲν ἀνῆκαν στὴν ἐίσηµη ᾽ Εκκλησία. ῏ Ηταν ὁλοϕάνερο ὅτι οἱ ἀρχὲς τῆς ῎ Ανω ᾽ Εκκλησίας, ὅως τὶς ἀοκαλοῦν, δὲν ἦταν ιά, γιὰ µιὰ µερίδα τουλάχιστον τῶν ολιτικῶν, τὰ σίγουρα ἐχέγγυα ἀνόδου, καὶ ὁ δόκτωρ Πράουντι ἦταν ἀνάµεσα σ ᾽ αὐτοὺς οὺ ἀὸ νέοι ροσάρµοσαν τὶς εοιθήσεις τους άνω σὲ θέµατα θεολογικὰ καὶ θρησκευτικὰ σ ᾽ αὐτὲς τῶν ϕιλελευθέρων. ᾽Ανεχόταν τὴν εἰδωλολατρία τῆς Ρώµης, ὑέµενε ἀκόµα καὶ τὴν ἔλλειψη ίστης τοῦ Σοσινιανισµοῦ,* καὶ οἱ σχέσεις του µὲ τὶς Πρεσβυτεριανὲς Συνόδους τῆς Σκωτίας καὶ τοῦ ῎ Αλστερ ἦταν ἐξαιρετικές. ῞ Ενας τέτοιος ἄνθρωος σὲ µιὰ τέτοια χρονικὴ στιγµὴ θεωρήθηκε χρήσιµος, καὶ τὸ ὄνοµα τοῦ δόκτορος Πράουντι ἄρχισε νὰ ἐµϕανίζεται στὶς ἐϕηµερίδες. ῎ Εγινε µέλος µιᾶς ἐιτροῆς οὺ ῆγε στὴν ᾽ Ιρλανδία γιὰ νὰ ροετοιµάσει τὰ ράγµατα γιὰ τὸ ᾽ Εθνικὸ Συµβούλιο· ἔγινε ἐίτιµος γραµµατέας µιᾶς ἄλλης ἐιτροῆς ἐιϕορτισµένης νὰ ἐλέγξει τὰ ἔσοδα τῶν µητροολιτικῶν συνόδων. Εἶχε ἐίσης κάοια σχέση τόσο µὲ τὸ regium donum* ὅσο καὶ µὲ τὴ ∆ωρεὰ Μέινουθ.

72

ANTHONY TROLLOPE

∆ὲν ρέει άντως λόγω τῶν ἀνωτέρω νὰ θεωρηθεῖ αὐταόδεικτο ὅτι ὁ δόκτωρ Πράουντι ἦταν ἄνθρωος ἰδιοϕυὴς ἤ, ἔστω, ὅτι ἦταν ἰδιαίτερα ἱκανὸς σὲ θέµατα ρακτικά, γιατὶ δὲν χρειάστηκε οτὲ νὰ ἔχει αὐτὲς τὶς ἰδιότητες. Γιὰ τὴν τακτοοίηση τῶν ἐκκλησιαστικῶν µεταρρυθµίσεων µὲ τὶς ὁοῖες ἀσχολήθηκε, τὶς ἰδέες καὶ τὴν ἀρχικὴ σύλληψη τοῦ ἔργου οὺ ἔρεε νὰ ραγµατοοιηθεῖ τὶς εἶχαν οἱ ϕιλελεύθεροι ολιτικοὶ ἄνδρες τῶν ἡµερῶν, καὶ τὸν ϕόρτο ἐργασίας τὸν ἐωµίζονταν χαµηλόβαθµοι ὑάλληλοι. Θεωροῦσαν ὅµως ὅτι σὲ ἀνάλογα θέµατα εἶναι σκόιµο νὰ ἐµϕανίζεται καὶ τὸ ὄνοµα κάοιου κληρικοῦ, καὶ ὅως ὁ δόκτωρ Πράουντι εἶχε γίνει γνωστὸς σὰν µετριοαθὴς ἱερωµένος, χρησιµοοιοῦσαν συχνὰ τὸ ὄνοµά του κατ ᾽ αὐτὸν τὸν τρόο. Καὶ ἂν δὲν ἔκανε κάοιο σηµαντικὸ καλό, δὲν ἔκανε άντως οτέ του καὶ κάτι κακό· ἦταν ὑάκουος στοὺς ἰσχυροὺς οὺ ἀσκοῦσαν τὴν ραγµατικὴ ἐξουσία, καὶ στὶς συνεδριάσεις τῶν ἐιτροῶν στὶς ὁοῖες µετεῖχε διατηροῦσε ἀξιορεὴ στάση, ράγµα οὺ εἶχε κι αὐτὸ τὴν ἀξία του. ∆ιέθετε τὴν ἀαραίτητη διακριτικότητα γιὰ νὰ ἐκτελεῖ τὰ καθήκοντά του χωρὶς νὰ δηµιουργεῖ ροβλήµατα, δὲν ρέει ὅµως νὰ νοµιστεῖ ὅτι ἀµϕέβαλλε γιὰ τὴ δύναµή του, ἢ ὅτι δὲν ίστευε ὼς κάοια µέρα, ὅταν θὰ ἐρχόταν ἡ δική του ὥρα, θὰ µετεῖχε, ὡς ἰσχυρὸς ἀνάµεσα σὲ ἰσχυρούς, σὲ ράγµατα σηµαντικά. ῎ Εκανε ὑοµονὴ καὶ ερίµενε νὰ ἔρθει ἡ στιγµὴ οὺ θὰ καθόταν ὁ ἴδιος ὡς ὁ ἰσχυρὸς σὲ κάοιο συµβούλιο, ὅου θὰ µιλοῦσε καὶ θὰ κατηύθυνε καὶ θὰ κυβερνοῦσε, τὴν ὥρα οὺ οἱ δορυϕόροι του θὰ κάθονταν γύρω του καὶ θὰ ὑάκουαν, ὅως εἶχε συνηθίσει νὰ κάνει κι ἐκεῖνος τόσο καλά. ῏ Ηταν τώρα ἡ ὥρα του, ἡ ὥρα τῆς ἀνταµοιβῆς του. Τὸν ἐέλεξαν γιὰ τὴ χηρεύουσα ᾽ Εισκοή, καὶ ὅταν

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

73

θὰ χήρευε κάοια ἄλλη, ἐκεῖνος θὰ ἔαιρνε τὴ θέση του στὴ Βουλὴ τῶν Λόρδων, ὅου θὰ µετεῖχε ἐνεργὰ σὲ ὅλα ὅσα θὰ ἀϕοροῦσαν τὴν εὐηµερία τῆς ᾽ Εκκλησίας. ῾ Η ἀνεκτικότητα θὰ ἀοτελοῦσε τὴ βάση άνω στὴν ὁοία θὰ ἔχτιζε τὰ ἐιχειρήµατά του ὅταν θὰ ἔδινε τὶς µάχες του, καὶ εἰλικρινὰ ίστευε ὅτι δὲν ἐρόκειτο νὰ ροκύψει κανένα κακὸ ἀκόµη κι ὅταν θ ᾽ ἀντιµετώιζε τοὺς ἀδελϕούς του τοῦ ῎ Εξετερ καὶ τῆς ᾽ Οξϕόρδης. ῾ Ο δόκτωρ Πράουντι ἦταν ϕιλόδοξος καὶ ρὶν καλὰ καλὰ τὸν χρίσουν ἐίσκοο τοῦ Μάρτσεστερ εἶχε ἀρχίσει νὰ ὀνειρεύεται ἀρχιεισκοικὲς δόξες, καὶ τὶς δόξες τοῦ Λάµεθ,* ἤ, ἔστω, αὐτὲς τοῦ Μίσοθορ.* ῏ Ηταν σχετικὰ νέος καὶ κολακευόταν νὰ ιστεύει ὅτι τὸν εἶχαν ἐιλέξει ἐειδὴ διέθετε χαρίσµατα, ϕυσικὰ καὶ ἐίκτητα, τὰ ὁοῖα, τώρα οὺ ἔγινε ἀοδεκτὸς σὲ ὑψηλότερες σϕαῖρες, θὰ ροκαλοῦσαν τὸ ἐνδιαϕέρον καὶ ἄλλων, ὑψηλότερα ἱστάµενων ροσώων. ῏ Ηταν λοιὸν ἕτοιµος νὰ άρει µέρος σὲ ὅλες τὶς θεολογικὲς ὑοθέσεις οὺ ἀϕοροῦσαν τοὺς συγκεκριµένους χώρους µὲ τρόο ροϕανὴ καὶ συγκεκριµένο· µὲ τὸ νὰ ἔχει λοιὸν αὐτὲς τὶς ἀόψεις, δὲν σκόευε νὰ θαϕτεῖ στὸ Μάρτσεστερ, ὅως ἔκανε ὁ ροκάτοχός του. ῎ Οχι! Βάση του θὰ ἐξακολουθοῦσε νὰ εἶναι τὸ Λονδίνο: ἕνα ἄνετο ἀρχοντικὸ στὴν ἐαρχία δὲν θά ᾽ ταν ἄσχηµο γιὰ τοὺς νεκροὺς µῆνες. ῎Αλλωστε ὁ δόκτωρ Πράουντι ίστευε άντοτε ὅτι ἅρµοζε, λόγω τῆς θέσης του, νὰ ἀοσύρεται κι ἐκεῖνος ἀὸ τὸ Λονδίνο ὅταν τὸ ἐγκατέλειε ἡ ὑόλοιη ἀριστοκρατία. Τὸ Λονδίνο ὅµως θὰ ἐξακολουθοῦσε νὰ εἶναι ἡ µόνιµη κατοικία του, καὶ στὸ Λονδίνο εἶχε ἀοϕασίσει νὰ ἐξασκεῖ τὴ ϕιλοξενία οὺ µὲ τόσες συγκεκριµένες λετοµέρειες συνιστᾶ στοὺς ἐισκόους ὁ ᾽Αόστολος Παῦλος νὰ ἐξασκοῦν. Καὶ ῶς ἀλλιῶς θὰ αρέµενε στὴν ἐικαιρότητα; Πῶς

74

ANTHONY TROLLOPE

θὰ ἔδινε στὴν κυβέρνηση τὴ δυνατότητα γιὰ θέµατα θεολογικὰ νὰ ἐκµεταλλευθοῦν λήρως τὴν αρουσία καὶ τὰ ταλέντα του; ῾ Η ἀόϕασή του αὐτὴ ἦταν ἀσϕαλῶς εὐεργετικὴ γιὰ τὸν κόσµο ἐν γένει, δὲν θὰ τὸν ἔκανε ὅµως δηµοϕιλὴ στὸν κλῆρο οὔτε καὶ στοὺς κατοίκους τοῦ Μάρτσεστερ. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι εἶχε ζήσει ὅλη του τὴ ζωὴ ἐκεῖ καί, γιὰ νὰ λέµε τὴν ἀλήθεια, µετὰ τὸν δόκτορα Γκράντλι θὰ ἦταν δύσκολο γιὰ ἄλλον ἐίσκοο νὰ γίνει δηµοϕιλής. Τὸ εἰσόδηµά του ἦταν ερίου 9.000 λίρες τὸν χρόνο· τοῦ διαδόχου του θὰ ἦταν αὐστηρὰ εριορισµένο στὶς 5.000 λίρες. Εἶχε µόνον ἕνα αιδὶ νὰ τὸ ϕροντίζει ξοδεύοντας χρήµατα, ὁ δόκτωρ Πράουντι εἶχε ἑτὰ ἢ ὀκτώ. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι δὲν ξόδευε ολλὰ γιὰ τὸν ἑαυτό του, καὶ αὐτὰ τὰ ἔξοδα εριορίζονταν στὶς ροτιµήσεις ἑνὸς ἐγκρατοῦς τζέντλεµαν, ὁ δόκτωρ Πράουντι ὅµως ἔρεε νὰ συντηρεῖ τὴ θέση του στὴν καλὴ κοινωνία, κι ἔρεε νὰ τὸ κάνει µὲ µᾶλλον εριορισµένα µέσα. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι συντηροῦσε ἅµαξα, ὅως ἅρµοζε σὲ ἐίσκοο, τὸ ὄχηµα ὅµως, τὰ ἄλογα καὶ ὁ ἁµαξάς, ἂν καὶ ολὺ καλὰ γιὰ τὸ Μάρτσεστερ, θὰ ϕαίνονταν σχεδὸν ἀστεῖα στὸ Γουεστµίνστερ. ῾ Η κυρία Πράουντι εἶχε ἀοϕασίσει ὼς δὲν θὰ τὴν ντρόιαζε ἡ ἅµαξα καὶ ἡ ἀκολουθία τοῦ συζύγου της, καὶ ὅταν ἡ κυρία Πράουντι ἀοϕάσιζε κάτι, συνήθως τὸ ἐιτύγχανε. ῞ Ολα αὐτὰ θὰ εἶχαν ιθανότατα σὰν ἀοτέλεσµα ὁ δόκτωρ Πράουντι νὰ µὴν ξοδεύει ολλὰ στὸ Μάρτσεστερ, ἐνῶ ὁ ροκάτοχός του, στὶς συναλλαγές του µὲ τοὺς ἐµορευόµενους τῆς όλης, µόνον αἰσθήµατα ἱκανοοίησης ροκαλοῦσε. Οἱ Γκράντλι, ατέρας καὶ γιός, ξόδευαν τὰ χρήµατά τους σὰν τζέντλεµεν, ρὶν εράσει ὅµως λίγος καιρὸς ἄρχισε νὰ ψιθυρίζεται ὼς ὁ δόκτωρ Πράουντι δὲν ἀγνοοῦσε ὁρισµένες συνετὲς

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

75

τεχνικὲς µέσω τῶν ὁοίων δηµιουργεῖται ἡ αἴσθηση ολὺ µεγάλου λούτου µὲ µέσα εριορισµένα. ῾ Ο δόκτωρ Πράουντι εἶναι ολὺ ἐµϕανίσιµος· κοµψὸς καὶ καλοβαλµένος καὶ ολὺ τακτικός. Τὸ ἀνάστηµά του εἶναι λίγο κάτω τοῦ µετρίου, έντε όδια καὶ τέσσερις ἴντσες ερίου,* ἀλλὰ οἱ ἴντσες οὺ τοῦ λείουν ἀναληρώνονται ἀὸ τὴν ἀξιορέεια µὲ τὴν ὁοία κινεῖται. ∆ὲν ϕταίει ἐκεῖνος οὺ τὸ ὕϕος του δὲν εἶναι αὐταρχικό, γιατὶ κάνει µεγάλες ροσάθειες νὰ τὸ ἐιτύχει. Τὰ χαρακτηριστικά του εἶναι κανονικά, ἀλλὰ ἐειδὴ ἡ µύτη του εἶναι µυτερὴ ἴσως νὰ δηµιουργεῖται σὲ κάοιους ἡ αἴσθηση ὅτι εἶναι µᾶλλον ἀσήµαντος. Σ ᾽ αὐτὴν τὴν ερίτωση ὅµως ἡ αἴσθηση ἀνασκευάζεται ἀὸ τὸ στόµα καὶ τὸ σαγόνι του, γιὰ τὰ ὁοῖα εἶναι δικαιολογηµένα ερήϕανος. Θὰ µορούσαµε θαυµάσια νὰ οῦµε ὅτι ὁ δόκτωρ Πράουντι στάθηκε τυχερός, γιατὶ ἐνῶ δὲν γεννήθηκε εὐκατάστατος, τώρα εἶναι ἐίσκοος στὸ Μάρτσεστερ· ἐντούτοις ἔχει κι ἐκεῖνος τὰ ροβλήµατά του. ῎ Εχει µεγάλη οἰκογένεια καὶ τὰ τρία µεγαλύτερα αιδιά του εἶναι κόρες, σὲ ἡλικία τώρα γιὰ νὰ κάνουν τὸ ντεµοῦτο τους – καὶ ἔχει καὶ µιὰ σύζυγο. ∆ὲν σκοεύω νὰ ἀρθρώσω λέξη ἐικριτικὴ γιὰ τὸν χαρακτήρα τῆς κυρίας Πράουντι, σκέϕτοµαι ὅµως ὼς αρ᾽ ὅλες τὶς ἀρετές της δὲν συµβάλλει στὴν εὐτυχία τοῦ συζύγου της. ῾ Η ἀλήθεια εἶναι ὅτι σὲ θέµατα οἰκογενειακὰ κυβερνᾶ καὶ ἐξουσιάζει ἀκόµα καὶ τὸν κατ ᾽ ὄνοµα κύριό της, καὶ µάλιστα µὲ σιδερένια υγµή, δὲν εἶναι ὅµως µόνον αὐτό. ῾ Ο δόκτωρ Πράουντι θὰ µοροῦσε τὰ τοῦ οἴκου τους, ἂν ὄχι κατ ᾽ ἐιλογήν, τουλάχιστον χωρὶς ν ᾽ ἀντιδράσει, νὰ τὰ ἀϕήσει στὰ χέρια της. ῾ Η κυρία Πράουντι ὅµως δὲν ἀρκεῖται στὴν ἐξουσία στὸ σίτι καὶ ἐεκτείνει τὴν κυριαρχία της άνω σὲ ὅλες τὶς κινήσεις του, χωρὶς νὰ ἐξαιρεῖ οὔτε

76

ANTHONY TROLLOPE

τὰ νευµατικὰ ζητήµατα. Γιὰ νὰ λέµε τὰ ράγµατα µὲ τὸ ὄνοµά τους, ὁ ἐίσκοος εἶναι κάτω ἀὸ τὴν αντόϕλα. Τώρα, ἡ σύζυγος τοῦ ἀρχιδιακόνου, στὸ εὐτυχισµένο της σιτικὸ στὸ Πλάµστεντ, ἀολαµβάνει ὅλα τὰ ρονόµια τῆς κοινωνικῆς της θέσης καὶ ἐκϕράζει τὶς ἀόψεις της µὲ ὡραῖο τρόο καὶ ὅως ἁρµόζει. ῾ Ο τρόος ὅµως οὺ ἐιβάλλει τὶς ἀόψεις της, ἂν τὶς ἐιβάλλει, εἶναι εὐεργετικὸς καὶ γίνεται ἤρεµα. Ποτὲ δὲν ντροιάζει τὸν ἄντρα της· µροστὰ στὸν κόσµο εἶναι ὑόδειγµα ὑακοῆς· ἡ ϕωνή της δὲν εἶναι οτὲ δυνατὴ καὶ οτὲ δὲν ἀγριεύει τὸ ρόσωό της. Σίγουρα τῆς ἀρέσει ἡ αἴσθηση τῆς ἰσχύος καὶ οἱ ροσάθειές της νὰ τὴν ἀοκτήσει δὲν ἦταν ἀνειτυχεῖς· ξέρει ὅµως τὰ ὅρια τῆς γυναικείας ἐξουσίας. ῎ Οχι ὅµως καὶ ἡ κυρία Πράουντι! Αὐτὴ ἡ κυρία εἶναι συνήθως αὐταρχικὴ ρὸς ὅλους, ρὸς τὸν καηµένο τὸν ἄντρα της ὅµως εἶναι δεσοτική. ῍ Αν καὶ ὁ ἐίσκοος στὰ µάτια τοῦ κόσµου θεωρεῖται ἐιτυχηµένος ἄνθρωος, στὰ µάτια τῆς γυναίκας του δὲν κάνει οτὲ κάτι σωστό. ῎ Εχει άψει νὰ ἐλίζει ὅτι θὰ κατορθώσει οτὲ νὰ ὑερασιστεῖ τὸν ἑαυτό του µὲ ἐιτυχία, καὶ στὴν ραγµατικότητα σάνια ἐιχειρεῖ νὰ δικαιολογηθεῖ. Γνωρίζει ὅτι ἡ ὑοταγὴ εἶναι ἴσως ὁ µόνος δρόµος γιὰ νὰ ἐιτευχθεῖ µιὰ ροσοµοίωση εἰρήνης στὸ σιτικό του. ῾ Η κυρία Πράουντι δὲν ἔχει κατορθώσει νὰ συµµετάσχει ὡς µέλος στὶς ἐιτροὲς οὺ ἔχει κληθεῖ νὰ συµµετάσχει ὁ ἄντρας της, οὔτε, ὅως ἀναλογίζεται συχνὰ ἐκεῖνος, θὰ ἔχει οτὲ τὴν εὐκαιρία νὰ τὴν ἀκούσουν στὴ Βουλὴ τῶν Λόρδων. Σκέϕτεται, λοιόν, ὼς θὰ ρέει νὰ τοῦ ἀαγορεύσει νὰ αρίσταται συχνὰ σ ᾽ αὐτοὺς τοὺς χώρους· θὰ ρέει µᾶλλον νὰ τοῦ συστήσει µεγαλύτερη ϕροντίδα γιὰ τὰ στενά, εριϕε-

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

77

ρειακά του καθήκοντα. ᾽ Εκεῖνος δὲν ἔχει ἀρθρώσει λέξη σχετικὰ σὲ ψυχὴ ζῶσα, ἀλλ᾽ ἔχει ἤδη άρει τὶς ἀοϕάσεις του. ῍ Αν ἐκείνη ἐιχειρήσει κάτι τέτοιο, θὰ ἐαναστατήσει. Σκύλοι ἔχουν ἐιτεθεῖ στ ᾽ ἀϕεντικά τους καὶ ἀκόµα καὶ οἱ Ναολιτάνοι στράϕηκαν ἐνάντια στοὺς κυβερνῆτες τους ὅταν ἡ καταίεση ἔγινε ἀϕόρητη· ὁ δόκτωρ Πράουντι αἰσθάνεται ὼς ἂν ἡ γυναίκα του αρατραβήξει τὸ σκοινί, θὰ µοροῦσε κι ἐκεῖνος νὰ βρεῖ τὸ κουράγιο καὶ ν ᾽ ἀντισταθεῖ. ῾ Η ἐιβεβληµένη ἀὸ τὴ σύζυγό του δουλοαροικία δὲν ἀνεβάζει βέβαια τὸν ἐίσκοο στὰ µάτια τῶν θυγατέρων του, οἱ ὁοῖες τοῦ ἀευθύνουν τὸν λόγο µὲ αὐταρχικότητα, ράγµα οὺ ἀσϕαλῶς δὲν ἁρµόζει στὴ θέση τους. Κατὰ τὰ ἄλλα εἶναι εὐρεεῖς κι ἑλκυστικὲς κοέλες. Εἶναι ψηλὲς καὶ γεροδεµένες σὰν τὴ µητέρα τους, τῆς ὁοίας τὰ ψηλὰ ζυγωµατικὰ καὶ τὰ υρρόξανθα, ἂς τὸ ῶ ἔτσι, µαλλιὰ* ἔχουνε κληρονοµήσει ὅλες τους. Τὶς σκέψεις τους τὶς ἀασχολοῦν ἰδιαίτερα οἱ τιτλοῦχοι συγγενεῖς τους, οἱ ὁοῖοι, ὡστόσο, δὲν τοὺς ἀνταοδίδουν τὴ ϕιλοϕρόνηση µὲ τὸ νὰ τοὺς ἔχουν ἰδιαίτερη ἐκτίµηση. Τώρα ὅµως οὺ ὁ ατέρας τους εἶναι ἐίσκοος, εἶναι ιθανὸν νὰ συσϕιχθοῦν ερισσότερο οἱ οἰκογενειακοὶ δεσµοί. ῍ Αν λάβει κανεὶς ὑόψη του τὴ σχέση τους µὲ τὴν ᾽ Εκκλησία, θὰ λέγαµε ὼς δὲν τὶς διακρίνουν ολλὲς ροκαταλήψεις σὲ βάρος τῶν ἐίγειων ἀολαύσεων καὶ δὲν ἔχουν σὲ καµία ερίτωση στενοχωρήσει τοὺς γονεῖς τους, ὅως κάνουν τελευταῖα ολλὰ κορίτσια στὴν ᾽Αγγλία, δηλώνοντας ἀοϕασισµένα νὰ ἐγκλειστοῦν σὲ ροτεσταντικὰ µοναστήρια. Τὰ ἀγόρια τοῦ δόκτορος Πράουντι εἶναι ἀκόµη µαθητὲς στὸ σχολεῖο. Πρέει ὡστόσο νὰ ἀναϕέρουµε καὶ µιὰ ἄλλη ἰδιαιτερότητα στὸν χαρακτήρα τῆς γυναίκας τοῦ ἐισκόου. ῍ Αν καὶ δὲν ἀοστρέϕεται τὴν κοσµικότητα καὶ

78

ANTHONY TROLLOPE

τὴν κοινωνικὴ ζωή, εἶναι µὲ τὸν τρόο της θρησκευόµενη γυναίκα. ῾ Η µορϕὴ οὺ αίρνει ἡ συγκεκριµένη της τάση εἶναι ἡ αὐστηρότατη τήρηση τῆς Κυριακῆς ἀργίας. ῾ Η διασκέδαση καὶ τὰ χαµηλὰ ντεκολτὲ κατὰ τὴ διάρκεια τῆς ἑβδοµάδας ἐξιλεώνονται ὑὸ τὴν ἐοτεία της µὲ τρεῖς λειτουργίες, ἕνα ἑσερινὸ κήρυγµα, τὸ ὁοῖο διαβάζει ἡ ἴδια, καὶ ἀόλυτη ἀοχὴ ἀ ᾽ ὁτιδήοτε εὐχάριστο τὴν Κυριακή. ∆υστυχῶς γιὰ ὅσους διαµένουν κάτω ἀὸ τὴν ἴδια στέγη µαζί της, ἀκόµη καὶ αὐτοὶ οὺ δὲν διασκέδασαν καὶ δὲν ϕόρεσαν ροῦχα µὲ χαµηλὸ ντεκολτέ, οἱ ὑηρέτες δηλαδὴ καὶ ὁ ἄντρας της, ἡ τήρηση τῆς ἀργίας τοὺς εριλαµβάνει καὶ ἐιβάλλεται καὶ σ ᾽ αὐτούς· ἀλίµονο στὴν ἄιστη ὑηρετριούλα οὺ τὴν τσάκωσαν στὸ Ρίτζεντ Πὰρκ ν ᾽ ἀκούει τὰ γλυκόλογα τοῦ ἀγαηµένου της ἀντὶ γιὰ τὴν ἑσερινὴ ὁµιλία τοῦ κυρίου Σλόου, οὺ ἀνατερώνει ψυχές· ὄχι µόνον τὴν ετᾶνε στὸν δρόµο, ἀλλὰ ἡ ἀόλυσή της γίνεται µὲ µιὰ συστατικὴ ἐιστολὴ οὺ ἀοκλείει τὸ ἐνδεχόµενο νὰ ξαναβρεῖ µιὰ καλὴ θέση. ᾽Αλίµονο καὶ στὸν γίγαντα οὺ ϕορώντας τὰ κόκκινα βελούδινα αντελόνια τῆς στολῆς του τὴ συνοδεύει στὴν ἐκκλησία, ἄν, ἀντὶ ν ᾽ ἀοσυρθεῖ στὶς ίσω σειρὲς τῶν στασιδιῶν, ξεγλιστρήσει στὴ γειτονικὴ µιραρία. Γιὰ κάτι τέτοιους αραβάτες ἡ κυρία Πράουντι ἔχει τὰ µάτια τοῦ µυθικοῦ ῎ Αργου. Τὸ ἐνδεχόµενο µεθύσι του µέσα στὴν ἑβδοµάδα αραβλέεται, γιατὶ ἕναν ὑηρέτη δυὸ µέτρα µόι µὲ χαµηλὸ µισθὸ δὲν τὸν βρίσκεις εὔκολα ἂν οἱ ἠθικοὶ κανόνες οὺ τοῦ ἐιβάλλονται εἶναι άντοτε ολὺ αὐστηροί· ἐντούτοις οὔτε ἡ ἀνάγκη της γιὰ ἐίδειξη οὔτε ἡ οἰκονοµία θὰ ἔκαναν τὴν κυρία Πράουντι νὰ συγχωρέσει τὴ βεβήλωση τῆς Κυριακῆς ἀργίας. Πάνω σὲ ὅλα αὐτὰ ἡ κυρία Πράουντι ἔχει ἐιτρέψει στὸν ἑαυτό της νὰ δέχεται καθοδήγηση ἀὸ τὸν

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

79

εὔγλωττο ἐκεῖνον κήρυκα, τὸν αἰδεσιµότατο κύριο Σλόου, καί, ὅως ὁ δόκτωρ Πράουντι καθοδηγεῖται ἀὸ τὴ σύζυγό του, γίνεται ροϕανὲς ὅτι ὁ ἐιϕανὴς ἄντρας οὺ ἀναϕέραµε ιὸ άνω ἐηρεάζει σὲ µεγάλο βαθµὸ τὸν ἐίσκοο σὲ θέµατα οὺ ἀϕοροῦν τὴ θρησκεία. ῾ Ο κύριος Σλόου ἔχει ἐργαστεῖ µόνο ὡς ἀναγνώστης καὶ ἱεροκήρυκας σὲ µιὰ ἐκκλησία στὴν εριϕέρεια τοῦ Λονδίνου· ὅταν ὅµως ὁ ϕίλος του χειροτονήθηκε ἐίσκοος, αραιτήθηκε ἀµέσως γιὰ ν ᾽ ἀναλάβει τὰ βαριά, ἀλλὰ συγχρόνως ϕίλα τῆ καρδία καθήκοντα τοῦ οἰκογενειακοῦ ἱερέως τοῦ ἐισκόου. ῞ Οταν ὅµως γίνεται µνεία τοῦ ὀνόµατος τοῦ κυρίου Σλόου γιὰ ρώτη ϕορά, αὐτὸ δὲν θὰ ἔρεε νὰ γίνεται στὸ τέλος ἑνὸς κεϕαλαίου. ΚΕΦΑΛ ΑΙΟ 4.

῾Ο ἐϕηµέρ ιος τοῦ ἐπισκό που

Γιὰ τοὺς γονεῖς τοῦ αἰδεσιµότατου κυρίου Σλόου δὲν µορῶ νὰ σᾶς ῶ ολλά. Μὲ βεβαίωσαν ὅτι εἶναι κατευθεῖαν ἀόγονος τοῦ διάσηµου γιατροῦ οὺ αραστάθηκε καὶ βοήθησε ὅταν γεννήθηκε ὁ κύριος Τ. Σάντι,* καὶ οὺ ἀρκετὰ νωρὶς ρόσθεσε ἕνα «ου» στὸ ὄνοµά του χάριν εὐϕωνίας, ὅως ἔκαναν κι ἄλλοι σουδαῖοι ἄνδρες ρὶν ἀ ᾽ αὐτόν. ῍ Αν αὐτὸ ἰσχύει, συµεραίνω ὼς θὰ τὸν βάϕτισαν ᾽ Οβαδία,* γιατὶ αὐτὸ εἶναι τὸ ὄνοµά του, ρὸς τιµὴν τοῦ ἀγώνα οὺ ὁ ρόγονός του ἔδωσε καὶ διακρίθηκε. Οἱ ἔρευνές µου άντως ἀέτυχαν ὅταν ροσάθησα νὰ βρῶ τὴν ἀκριβὴ ἡµεροµηνία οὺ ἡ οἰκογένειά του ἄλλαξε θρησκεία. Φοίτησε µὲ ὑοτροϕία στὸ Κέµριτζ καὶ τὰ κατάϕερε γιατὶ ἀέκτησε τὸ µετατυχιακό του καὶ εἶχε καὶ ϕοιτητὲς οὺ τοὺς ἐέβλεε. ῞ Υστερα µετατέθηκε

80

ANTHONY TROLLOPE

στὸ Λονδίνο καὶ ἔγινε ἱεροκήρυκας σὲ µιὰ καινούργια εριϕερειακὴ ἐκκλησία, στὶς αρυϕὲς τῆς Μέικερ Στρίτ. ῏ Ηταν σ ᾽ αὐτὴν τὴ θέση ὅταν ἡ νευµατικὴ συγγένειά του µὲ τὴν κυρία Πράουντι άνω σὲ θρησκευτικὰ θέµατα τοὺς ἔϕερε κοντά, καὶ ἀὸ τότε ἡ σχέση τους εἶναι στενὴ καὶ ἐµιστευτική. Μιὰ καὶ κάτω ἀὸ συνθῆκες µεγάλης οἰκειότητας βρέθηκε νὰ συναναστρέϕεται µὲ τὶς δεσοινίδες Πράουντι, ἦταν ϕυσικὸ ν᾽ ἀνατυχθοῦν µεταξύ τους αἰσθήµατα θερµότερα ἀὸ τὴ ϕιλία. Μεσολάβησαν, δηλαδή, κάοια τρυϕερὰ ἐεισόδια ἀνάµεσα σ ᾽ ἐκεῖνον καὶ τὴ µεγαλύτερη, τὴν ᾽ Ολίβια, δὲν κατέληξαν ὅµως κάου. ῾ Η ἀλήθεια εἶναι ὼς ὁ κύριος Σλόου τῆς ἐξοµολογήθηκε τὴν ἀγάη του, ὕστερα ὅµως, ὅταν ἀνακάλυψε ὅτι ἐκείνη τὴν ερίοδο ὁ ατέρας της δὲν διέθετε τὸ ἀαραίτητο οσὸ γιὰ νὰ τὴν ροικίσει, ὑαναχώρησε. Εὔκολα καταλαβαίνει κανεὶς ὼς ὅταν τῆς τὸ ἀνακοίνωσε, ἡ δεσοινὶς Πράουντι δὲν εἶχε λέον καµία διάθεση νὰ συνεχίσουν τὴ σχέση τους. ῞ Οταν ὁ δόκτωρ Πράουντι διορίστηκε ἐίσκοος στὸ Μάρτσεστερ, οἱ ἀόψεις τοῦ κυρίου Σλόου ἐὶ τοῦ θέµατος ἄλλαξαν κάως. Οἱ ἐίσκοοι, ἀκόµα καὶ οἱ ϕτωχοί, ἐξασϕαλίζουν τὰ αιδιά τους, καὶ ὁ κύριος Σλόου ἄρχισε νὰ µετανιώνει οὺ δὲν εἶχε ἐιδείξει ερισσότερη ἀϕιλοκέρδεια. Μόλις ἄκουσε τὰ νέα γιὰ τὴν ροαγωγὴ τοῦ δόκτορος, ἄρχισε ἐκ νέου τὴν ολιορκία, ὄχι µὲ ὑερβολές, σεµνά, καὶ κρατώντας ἀοστάσεις. ῾ Η ᾽ Ολίβια Πράουντι ὅµως ἦταν ἕνα κορίτσι µὲ τσαγανό, στὶς ϕλέβες της κυλοῦσε τὸ αἷµα δύο τιτλούχων καί, τὸ κυριότερο, εἶχε κι ἄλλον θαυµαστὴ στὰ κατάστιχά της. ῎ Ετσι ὁ κύριος Σλόου εἰς µάτην ἀναστέναξε, καὶ ἀνάµεσα στὸ ζευγάρι δηµιουργήθηκε δεσµὸς µίσους ἀύθµενου. Θὰ ϕανεῖ ερίεργο ού, ὕστερα ἀὸ µιὰ τέτοια ἐξέλιξη, ἡ κυρία Πράουντι ἐξακολουθοῦσε νὰ ἔχει ϕιλικὰ

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

81

αἰσθήµατα γιὰ τὸν νεαρὸ κληρικό, ἡ ἀλήθεια ὅµως εἶναι ὅτι δὲν ἤξερε τίοτα. ῍ Αν καὶ τὸν συµαθοῦσε ἡ ἴδια ολύ, οὐδέοτε έρασε ἀὸ τὸ µυαλό της ἡ σκέψη ὼς κάοια ἀὸ τὶς κόρες της θὰ ἔνιωθε κάτι ἀνάλογο, κι ἐειδὴ δὲν ξεχνοῦσε τὴν καταγωγή τους καὶ τὴν κοινωνική τους θέση, ἄλλου εἴδους συνοικέσια εἶχε στὸν νοῦ της γι᾽ αὐτές. Οὔτε ἐκεῖνος οὔτε ἐκείνη θεώρησαν ἀαραίτητο νὰ τὴν ληροϕορήσουν. Οἱ δύο ἀδελϕὲς τῆς ᾽ Ολίβια τὸ γνώριζαν, τὸ ἤξεραν καὶ ὅλοι οἱ ὑηρέτες, τὸ γνώριζαν καὶ οἱ κάτοικοι τῶν σιτιῶν οὺ γειτόνευαν καὶ ἀὸ τὶς δύο µεριὲς µὲ τὸ σίτι τους, ἡ κυρία Πράουντι ὅµως αρέµενε ἀληροϕόρητη. Γρήγορα ὁ κύριος Σλόου αρηγορήθηκε µὲ τὴ σκέψη ώς, ἀϕοῦ εἶχε ἐιλεγεῖ ἐϕηµέριος τοῦ ἐισκόου, θὰ ἦταν, κατὰ ᾶσαν ιθανότητα, στὸ χέρι του ν ᾽ ἀοκτήσει ὅσα καλὰ ἦταν στὴ δικαιοδοσία τοῦ ἐισκόου νὰ αρέχει, χωρὶς νὰ χάνει τὸν καιρό του µὲ τὴν κόρη του· αὐτὸ τὸν βοήθησε νὰ ξεεράσει τὴ στενοχώρια οὺ ἡ ἀγάη του ἀορρίϕθηκε. Καθισµένος στὸ βαγόνι τοῦ τρένου ἀέναντι ἀὸ τὸν ἐίσκοο καὶ τὴν κυρία Πράουντι στὸ ρῶτο τους ταξίδι γιὰ τὸ Μάρτσεστερ, ἄρχισε νὰ κάνει µὲ τὸν νοῦ του σχέδια γιὰ τὸ µέλλον. ῎ Ηξερε ολὺ καλὰ τὰ ἰδιαίτερα ροσόντα τοῦ ροστάτη του, ἀλλὰ ἤξερε καὶ τὶς ἀδυναµίες του. Εἶχε καταλάβει οιές ἦταν οἱ ἀσχολίες οὺ ἀνέβαζαν στὰ ὕψη τὴ διάθεση τοῦ ἐισκόου καὶ ὑολόγισε σωστὰ ὅτι ἡ ζωή του σὰν δηµόσιο ρόσωο θὰ ταίριαζε ερισσότερο µὲ τὰ γοῦστα του ἀ ᾽ ὅ,τι οἱ ἄνευ σηµασίας λετοµέρειες οὺ ἀϕοροῦσαν τὰ ἐισκοικά του καθήκοντα. ᾽ Εκεῖνος, λοιόν –ἐκεῖνος, ὁ κύριος Σλόου–, θὰ ἦταν στὴν ραγµατικότητα ὁ ἐίσκοος τοῦ Μάρτσεστερ. ῎ Ετσι ἀοϕάσισε καί, γιὰ νὰ οῦµε τὴν ἀλήθεια, εἶχε καὶ τὸ κουράγιο καὶ τὴν ἀοϕασιστικότητα 6

ANTHONY TROLLOPE, Οἱ Πύ ρ γοι τοῦ Μπάρ τσεστερ

82

ANTHONY TROLLOPE

γιὰ νὰ ραγµατοοιήσει τὴν ἀόϕασή του. ῎ Ηξερε ὅτι ἡ µάχη οὺ θὰ ἔρεε νὰ δώσει θὰ ἦταν σκληρή, γιατὶ τὴν ἐικυριαρχία στὴν ἐισκοικὴ ἕδρα, καὶ τὴ δύναµη καὶ τὸ κύρος οὺ αὐτὴ συνεαγόταν, τὰ ἐοϕθαλµιοῦσε καὶ µιὰ ἄλλη µεγάλη διάνοια – ἡ κυρία Πράουντι, οὺ θὰ ἐέλεγε κι ἐκείνη νὰ εἶναι ὁ ἐίσκοος τοῦ Μάρτσεστερ. ῾ Ο κύριος Σλόου, άντως, κολάκευε τὸν ἑαυτό του ιστεύοντας ὅτι µορεῖ νὰ τὴν ὑερϕαλαγγίσει. ᾽ Εκείνη θὰ ἔρεε νὰ µένει γιὰ ἀρκετὸ χρόνο στὸ Λονδίνο, ἐνῶ ἐκεῖνος θὰ ἦταν µονίµως ἐκεῖ. ῎ Αρα ἐκείνη θὰ ἀγνοοῦσε ολλά, ἐνῶ ἐκεῖνος θὰ γνώριζε καὶ τὴν αραµικρὴ λετοµέρεια σὲ σχέση µὲ τὴν ᾽ Εισκοή. Στὴν ἀρχὴ βέβαια θὰ ἔρεε νὰ κολακεύει καὶ νὰ καλοιάνει, ἀκόµα καὶ νὰ ὑοχωρεῖ καµιὰ ϕορά, ἀλλὰ δὲν εἶχε καµία ἀµϕιβολία γιὰ τὸν τελικὸ θρίαµβό του. Κι ἂν ὅλα τὰ ἄλλα δὲν ἔϕερναν ἀοτέλεσµα, θὰ συµµαχοῦσε µὲ τὸν ἐίσκοο ἐνάντια στὴ γυναίκα του, θὰ ἐµψύχωνε τὸν δυστυχισµένο ἄνθρωο, θὰ χτυοῦσε στὴ ρίζα του τὸ γυναικεῖο κακὸ καὶ θὰ ἀελευθέρωνε τὸν σύζυγο. Αὐτὲς ἦταν οἱ σκέψεις οὺ ἔκανε κοιτάζοντας τὸ ζευγάρι οὺ κοιµόταν στὸ βαγόνι τοῦ τρένου, καὶ ὁ κύριος Σλόου δὲν εἶναι ἄνθρωος οὺ κάνει µάταια τέτοιες σκέψεις. Οἱ ἱκανότητές του εἶναι ολὺ ἄνω τοῦ µετρίου καὶ δὲν τοῦ λείει τὸ θάρρος. Μορεῖ, ἂν χρειαστεῖ, νὰ σκύψει γιὰ νὰ κολακέψει, καὶ τότε σκύβει ολύ, ἔχει ὅµως µέσα του τὴ δύναµη νὰ µετατραεῖ σὲ τύραννο· καὶ µαζὶ µὲ τὴ δύναµη ἔχει καὶ τὴν ἐιθυµία. Τὰ ροσόντα του δὲν εἶναι ἐξόχως ἐξαιρετικά, ὅοια ὅµως κι ἂν εἶναι, τὰ ἐλέγχει ἀολύτως καὶ γνωρίζει ῶς νὰ τὰ χρησιµοοιήσει. ῎ Εχει τὸ χάρισµα τοῦ ἀὸ τὸν ἄµβωνα ὁµιλητῆ, οὺ δὲν αρασύρει βεβαίως τοὺς ἄντρες, εἶναι ὅµως ολὺ ειστικὸ ρὸς τὸ ἀσθενὲς ϕύλο. Στὰ κηρύγµατά του ἐιµένει στὶς κα-

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

83

ταγγελίες καὶ γεµίζει µὲ ἀνησυχίες καὶ ϕόβο τὶς καρδιὲς τῶν ιὸ ἀδύναµων στὸ ἀκροατήριό του, ἐνῶ δηµιουργεῖ στὸ µυαλό τους τὴν ἐντύωση ὅτι ὅλη ἡ ἀνθρωότητα κινδυνεύει, καὶ οἱ γυναῖκες ἐίσης, ἔξω ἀὸ ἐκεῖνες οὺ αρακολουθοῦν τακτικὰ τὰ βραδινὰ κηρύγµατα στὴν Μέικερ Στρίτ. Τὸ ὕϕος καὶ ὁ τόνος τῆς ϕωνῆς του εἶναι ολὺ αὐστηρά, τόσο οὺ κάνει τοὺς ἄλλους νὰ συµεραίνουν ὅτι ιστεύει ὼς ὁ κόσµος, στὸ σύνολό του σχεδόν, ἔχει τέτοια χάλια οὺ δὲν ἀξίζει τελικὰ ν ᾽ ἀσχοληθεῖ µαζί του. ῞ Οταν εἶναι στὸν δρόµο, ἡ ἔκϕραση τοῦ ροσώου του ϕανερώνει τὴ ϕρίκη οὺ αἰσθάνεται γιὰ τὶς ἁµαρτίες τοῦ κόσµου καὶ στὴν ἄκρη τοῦ µατιοῦ του ἐµϕιλοχωρεῖ διαρκῶς καὶ κάοιο ἀνάθεµα. ∆ογµατικά, ὅως ὁ ροστάτης του, εἶναι κι ἐκεῖνος ἀνεκτικὸς στὸ Σχίσµα – ἂν ἕνα τόσο αὐστηρὸ νεῦµα µορεῖ νὰ εἶναι ἀνεκτικὸ στὸ ὁτιδήοτε. Μὲ τοὺς Μεθοδιστὲς τοῦ Γουέσλι* ἔχει κάοια κοινά, ἡ ψυχή του ὅµως ἀγωνιᾶ καὶ τρέµει στὴ σκέψη τῆς κακοήθειας τῶν Πιουζιστῶν.* ῾ Η ἀοστροϕή του στρέϕεται ὄχι µόνον σὲ ὅσα ἔχουν σχέση µὲ τὸν ἐσωτερικὸ κόσµο ἀλλὰ καὶ σὲ ὅσα ἀϕοροῦν ἐξωτερικὰ ράγµατα. ᾽ Εξαγριώνεται ὅταν βλέει καινούργιες ἐκκλησίες µὲ στέγες µυτερὲς καὶ ἐικλινεῖς· ἢ ἕνα µαῦρο σταυρωτὸ µεταξωτὸ γιλέκο, οὺ γιὰ κεῖνον εἶναι τὸ σύµβολο τοῦ Σατανᾶ. ῞ Οσο γιὰ τὸ βλάσϕηµο ροσευχητάριο οὺ τὰ γράµµατά του εἶναι τυωµένα µὲ κόκκινο µελάνι καὶ εἶναι διακοσµηµένο µ᾽ ἕναν σταυρὸ στὴ ράχη, οὔτε ἕνα βιβλίο µὲ ἄσεµνα ἀστεῖα, κατὰ τὴν ἄοψή του, δὲν θὰ βεβήλωνε τὴ θέση ἑνὸς χριστιανοῦ ὅσο αὐτό. Οἱ ερισσότεροι δραστήριοι κληρικοὶ ἔχουνε κάοιο χόµι, καὶ τὸ δικό του εἶναι ἡ τήρηση τοῦ κανόνος τῆς Κυριακῆς ἀργίας. Μόνη της ἡ λέξη Κυριακή, ὡστόσο, οτὲ δὲν λερώνει τὸ στόµα του – ά-

84

ANTHONY TROLLOPE

ντοτε εἶναι «ἡ Κυριακὴ ἀργία». ῾ Η «βεβήλωση τῆς Κυριακῆς ἀργίας», ὅως τρελαίνεται νὰ τὴν ἀοκαλεῖ, εἶναι γιὰ κεῖνον ψωµοτύρι – ἀντλεῖ ἀὸ αὐτὸ εὐχαρίστηση ὅως οἱ ἀστυνοµικοὶ ἀὸ τὶς κακὲς συνήθειες τῆς κοινωνίας. Εἶναι τὸ ἀγαηµένο του θέµα στὶς βραδινὲς συζητήσεις, ἡ ηγὴ τῆς εὐγλωττίας του, τὸ µυστικό του ὅλο άνω στὶς γυναικεῖες καρδιές. Κατὰ τὴν ἄοψή του, ὁ Θεὸς ἐµϕανίζεται µόνον σ ᾽ αὐτὴν τὴν ἐντολή, οὺ δόθηκε στοὺς ῾ Εβραίους γιὰ νὰ τὴν τηροῦν. Τὴ διδασκαλία τοῦ Σωτήρα µας τὴν ἄκουσε χωρὶς νὰ δώσει σηµασία, στὴν ᾽ Εὶ τοῦ ὄρους ὁµιλία µάταια τὰ θεϊκὰ ἐκεῖνα χείλη ρόϕεραν τὶς λέξεις μακάριοι οἱ πραεῖς, ὅτι αὐτοὶ κληρονομήσουσι τὴν γῆν, μακάριοι οἱ ἐλεήμονες, ὅτι αὐτοὶ ἐλεηθήσονται.* Γιὰ

κεῖνον ἡ Καινὴ ∆ιαθήκη ἔχει σχετικὰ µικρὴ σηµασία, γιατὶ δὲν µορεῖ νὰ ἀντλήσει ἀὸ ἐκεῖ νέα ἐξουσία γιὰ τὴν κυριαρχία οὺ τοῦ ἀρέσει νὰ ἐξασκεῖ τουλάχιστον γιὰ τὸ ἕνα ἕβδοµο τοῦ χρόνου οὺ ἐκχωρεῖται στὸν ἄνθρωο ἐδῶ κάτω. ῾ Ο κύριος Σλόου εἶναι ψηλὸς καὶ ὄχι κακοϕτιαγµένος. Τὰ χέρια καὶ τὰ όδια του εἶναι µεγάλα, χαρακτηριστικὸ τῆς οἰκογένειάς του, εἶναι ὅµως εὐρύστερνος καὶ ἔχει ϕαρδεῖς ὤµους οὺ τοῦ ἐιτρέουν νὰ κουβαλᾶ αὐτὰ τὰ ἐκβλαστήµατα, καὶ γενικὰ τὸ σῶµα του εἶναι καλό. Τὸ ρόσωό του ὡστόσο δὲν εἶναι ἰδιαίτερα ἐντυωσιακό. Τὰ µαλλιά του εἶναι ἴσια, µὲ χρῶµα θαµὸ ἀνοιχτοκόκκινο.* Τὰ χτενίζει χωρίζοντάς τα στὰ τρία, τρεῖς µάζες ροσεχτικὰ βουρτσισµένες καὶ ὕστερα ατικωµένες µὲ µόλικη µριγιαντίνη. Οἱ δύο εἶναι κολληµένες στὰ λάγια τοῦ ροσώου του καὶ ἡ ἄλλη ἁλώνεται, σὲ ὀρθὴ γωνία, ἀοάνω τους. ∆ὲν ἔχει ϕαβορίτες καὶ εἶναι άντοτε ροσεχτικὰ ξυρισµένος. Τὸ ρόσωό του ἔχει ερίου τὸ ἴδιο χρῶµα µὲ τὰ µαλλιά του, ἴσως λιγάκι ιὸ κόκκινο· θυµίζει µο-

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

85

σχαρίσιο κρέας, ἂν καί, ὅως θὰ ἔλεγε κάοιος, κακῆς οιότητος κρέας. Τὸ µέτωό του εἶναι ψηλὸ καὶ µεγάλο, τετράγωνο ὅµως καὶ βαρύ, καὶ γυαλίζει ἄσχηµα. Τὸ στόµα του εἶναι µεγάλο, ἀλλὰ τὰ χείλη του εἶναι λετὰ καὶ χλοµά. Τὰ µεγάλα καὶ γουρλωτὰ ἀνοιχτοκάστανα µάτια του µόνον ἐµιστοσύνη δὲν ἐµνέουν. ῾ Η µύτη του άντως εἶναι τὸ χαρακτηριστικό του οὺ ἀντισταθµίζει τὰ ἐλαττώµατά του· εἶναι ἔντονη, ἴσια καὶ καλοϕτιαγµένη, ἐγώ, ὡστόσο, θὰ τὴν ροτιµοῦσα ἂν δὲν εἶχε κάτι τὸ ορῶδες οὺ δίνει τὴν ἐντύωση ὅτι εἶναι ϕτιαγµένη ἀὸ κοκκινωὸ ϕελλό. ∆ὲν θ ᾽ ἄντεχα νὰ σϕίξω τὸ χέρι του. ῾ Ιδρώνει, καὶ ὁ ἱδρώτας του εἶναι κολλιτσιάρικος, ψυχρός, στὸ µέτωό του λάµουνε σταγονίτσες καὶ ἡ ϕιλικὴ χειραψία του εἶναι δυσάρεστη. Αὐτὸς εἶναι ὁ κύριος Σλόου, αὐτὸς εἶναι ὁ ἄνθρωος οὺ ἔεσε ξαϕνικὰ στὴ µέση τῆς ᾽ Εισκοῆς τοῦ Μάρτσεστερ καὶ ροορίζεται ν ᾽ ἀναλάβει τὰ καθήκοντα καὶ τὴ θέση οὺ ὣς τώρα κατεῖχε ὁ γιὸς τοῦ µακαρίτη τοῦ ἐισκόου. ᾽Αναλογίσου, λοιόν, σκετόµενε ἀναγνώστη µου, τί σύντροϕο ἔχουµε ἐδῶ γι᾽ αὐτοὺς τοὺς ἀµέριµνους, µισθοδοτούµενους ἀὸ τὴν ᾽ Εκκλησία, διανοούµενους τζέντλεµεν κληρικοὺς καὶ γιὰ τὸν εὐτυχισµένο κατώτερο κλῆρο, τὸν καλοληρωµένο, οὺ λειτούργησε ἁρµονικὰ κάτω ἀὸ τὶς στοργικὲς ϕτεροῦγες τοῦ ἐισκόου Γκράντλι! ῾ Ο κύριος Σλόου ὅµως δὲν ταξιδεύει µαζὶ µὲ τὸν ἐίσκοο καὶ τὴ γυναίκα του γιὰ νὰ γίνει ἁλῶς ἕνας σύντροϕός τους. Σκοεύει νὰ γίνει ἂν ὄχι ὁ ἄρχων τους, τουλάχιστον ὁ ρῶτος ἀνάµεσά τους. Σκοεύει νὰ κυβερνήσει καὶ νὰ ἔχει ἀκολούθους· σκοεύει νὰ ἔχει τὸν ἔλεγχο τοῦ βαλαντίου τῆς ᾽ Εισκοῆς καὶ νὰ συγκεντρώσει γύρω του ἕνα ὑάκουο κοάδι ἀὸ τοὺς ϕτωχοὺς καὶ εινασµένους ἀδελϕούς του.

86

ANTHONY TROLLOPE

᾽ Εδῶ δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ αραλείψουµε νὰ κάνουµε µιὰ σύγκριση ἀνάµεσα στὸν ἀρχιδιάκονο καὶ τὸν καινούργιο ροσωικὸ ἐϕηµέριο καί, αρ᾽ ὅλα τὰ µεγάλα σϕάλµατα τοῦ ρώτου, ἡ σύγκριση θὰ ἀοβεῖ σίγουρα ὑὲρ αὐτοῦ. Καὶ οἱ δύο ἐιθυµοῦν µὲ άθος, µὲ µεγάλο άθος, νὰ στηρίξουν καὶ ν ᾽ αὐξήσουν τὴ δύναµη τοῦ χώρου τους. Καὶ οἱ δύο ἀδηµονοῦν ὁ κόσµος νὰ κυβερνηθεῖ ἀὸ τοὺς ἱερεῖς, ἂν καὶ οτὲ δὲν θὰ αραδέχονταν κάτι αρόµοιο στὴν ἐξοµολόγησή τους, ἢ καὶ στὸν ἴδιο τους τὸν ἑαυτό. Καὶ οἱ δύο δυσανασχετοῦν ὅταν ρόκειται γιὰ ὁοιαδήοτε ἄλλη ἐξουσία ἀνθρώου σὲ ἄνθρωο. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι, ἂν ἀοδέχεται τὴν νευµατικὴ ἐικυριαρχία τῆς βασίλισσας, τὸ κάνει µόνον ἐειδὴ ιστεύει ὅτι ὀϕείλεται στὴν ὡσεὶ ἱεροσύνη της, ἀοτέλεσµα τοῦ καθαγιασµοῦ της κατὰ τὴ στέψη της. Θεωρεῖ τὰ κοσµικὰ ράγµατα ἀὸ τὴ ϕύση τους κατώτερα ἀὸ τὰ νευµατικά. Οἱ ἀόψεις τοῦ κυρίου Σλόου σχετικὰ µὲ τὴν κληροκρατικὴ ἐξουσία εἶναι ἐντελῶς ἄλλου εἴδους. ∆ὲν τὸν ἀασχολεῖ καθόλου ἡ ἐικυριαρχία τῆς βασίλισσας· αὐτὰ εἶναι κούϕια λόγια στ ᾽ ἀϕτιά του καὶ δὲν σηµαίνουν τίοτα. Λίγο τὸν ἀασχολοῦν οἱ τύοι, καὶ ἐκϕράσεις ὅως ἐικυριαρχία, καθαγιασµός, χειροτονία καὶ ἄλλες ἀνάλογες δὲν σηµαίνουν, αὐτὲς καθαυτές, τίοτα γιὰ κεῖνον. ῍ Ας κυριαρχήσει ὅοιος µορεῖ. ῾ Η κοσµικὴ ἐξουσία, ὁ βασιλιάς, ὁ δικαστής, ὁ δεσµοϕύλακας ἐξουσιάζουν µόνον τὸ σῶµα. ῾ Ο νευµατικὸς ἡγέτης, ἂν ἔχει τὰ ἀαραίτητα χαρίσµατα καὶ ξέρει νὰ τὰ µεταχειριστεῖ, ἔχει ἕναν εὐρύτερο χῶρο νὰ κυβερνήσει. ᾽ Εργάζεται µὲ τὴν ψυχή. ῍ Αν κατορθώσει νὰ γίνει ιστευτός, γίνεται αντοδύναµος σ ᾽ αὐτοὺς οὺ τὸν ἀκοῦνε. ῍ Αν ροσέξει καὶ δὲν ἔχει άρε δῶσε µὲ ἀνθρώους µὲ ἰδιαίτερα ἰσχυρὴ νοηµοσύνη ἢ µὲ ἰδιαίτερα ἀδύναµη σάρκα, τότε µο-

ΟΙ ΠΥΡΓΟΙ ΤΟΥ ΜΠΑΡΤΣΕΣΤΕΡ

87

ρεῖ νὰ ἐικρατήσει ὁλοκληρωτικά. Καὶ αὐτὴ ἦταν ἡ ϕιλοδοξία τοῦ κυρίου Σλόου. ῾ Ο δόκτωρ Γκράντλι δὲν ἀνακατευόταν ολὺ µὲ τὸ ῶς ζοῦσαν καὶ τί ἔκαναν τὸ οίµνιο καὶ οἱ ὑϕιστάµενοί του. ∆ὲν ἐννοῶ ὼς θὰ αρέβλεε στοὺς ἱερεῖς του τὰ αρατώµατά τους, ἀνηθικότητα στὴν ἐνορία του ἢ ἀµέλειες καὶ αραλείψεις στὴν οἰκογένειά του. ∆ὲν ἐιδίωκε ὅµως νὰ τὸ κάνει, ἂν µοροῦσε νὰ τὸ ἀοϕύγει. ∆ὲν ἦταν ἐκ ϕύσεως ερίεργος καὶ ὅσο στὸ εριβάλλον του δὲν ὑῆρχαν αἱρετικὲς τάσεις ρὸς τὸ Σχίσµα, ὅσο µὲ τὴ θέλησή τους καὶ ὁλόψυχα οἱ ἄνθρωοι αραδέχονταν τὴν ἀοτελεσµατικότητα τῆς Μητέρας ᾽ Εκκλησίας, δὲν εἶχε ἀντίρρηση αὐτὴ ἡ µητέρα νὰ εἶναι ϕιλεύσλαχνη καὶ ἐιεικὴς καὶ νὰ ἀοϕεύγει τὶς τιµωρίες. ῾ Ο ἴδιος ἀγαοῦσε τὴν καλὴ ζωὴ καὶ τοῦ ἄρεσε ὁ κόσµος νὰ τὸ ξέρει. Περιϕρονοῦσε βαθύτατα ὅσους ἀὸ τοὺς ἀδελϕούς του ἀντιµετώιζαν ἀρνητικὰ τὶς ροσκλήσεις σὲ γεύµατα καὶ ἔβλεαν κινδύνους στὴ µὲ µέτρο κατανάλωση καλοῦ κρασιοῦ – συνεῶς τὰ γεύµατα καὶ ἡ κατανάλωση καλοῦ κρασιοῦ δὲν ἦταν σάνια στὴν ᾽ Εισκοή. Τοῦ ἄρεσε νὰ ἐιβάλλει νόµους οὺ νὰ ὑακούονται τυϕλά, ϕρόντιζε ὅµως οἱ ἐιταγές του νὰ εἶναι µέσα στὰ ἀνθρώινα ὅρια καί, ἀσϕαλῶς, νὰ εἶναι ἀοδεκτὲς ἀὸ ἕναν τζέντλεµαν. ∆ιοικοῦσε τοὺς συναδέλϕους του ἀρκετὰ χρόνια τώρα καὶ ἀϕοῦ κατόρθωσε νὰ αραµείνει ἰσχυρὸς χωρὶς νὰ γίνει ἀντιαθής, θὰ εῖ ὼς ρέει νὰ διέθετε σωϕροσύνη. Γιὰ τὴ συµεριϕορὰ τοῦ κυρίου Σλόου δὲν ἔχουµε νὰ οῦµε ολλά, γιατὶ ἡ λαµρὴ σταδιοδροµία του ἀρχίζει τώρα· µοροῦµε άντως νὰ ροβλέψουµε ὼς τὰ γοῦστα του θὰ διαϕέρουν ολὺ ἀὸ τοῦ ἀρχιδιακόνου. Θεωρεῖ καθῆκον του νὰ ξέρει τὰ άντα γιὰ τὴν ἰδιωτικὴ ζωὴ καὶ τὶς κρυϕὲς ἐιθυµίες τοῦ οιµνίου

88

ANTHONY TROLLOPE

του. ᾽Αὸ τοὺς ϕτωχοὺς ἀαιτεῖ ἀόλυτη ὑοταγὴ στοὺς κανόνες του καὶ ἂν τὸν αρακούσουν καταϕεύγει, σὰν τὸν σουδαῖο του ρόγονο, στοὺς ἀϕορισµοὺς τοῦ ᾽ Ερνούλϕου:* «Θὰ εἶσαι καταραµένος ὅταν βγαίνεις καὶ ὅταν µαίνεις, ὅταν τρῶς καὶ ὅταν ίνεις» κ.λ. κ.λ. κ.λ. Μὲ τοὺς λούσιους, ἡ είρα τὸν ἔχει διδάξει ὼς εἶναι ἀαραίτητη µιὰ διαϕορετικὴ ροσέγγιση. Οἱ ἄντρες τῶν ἀνώτερων κοινωνικῶν στρωµάτων δὲν νοιάζονται κι ἂν τοὺς καταραστεῖς, ἐνῶ στὶς γυναῖκες, ἂν γίνει µὲ λετότητα, σχεδὸν τοὺς ἀρέσει. ∆ὲν αραιτεῖται ὅµως ἀὸ ἕνα τόσο σηµαντικὸ τµῆµα ιστῶν χριστιανῶν. Μὲ τοὺς ἄντρες, βέβαια, κατὰ κανόνα διαϕωνεῖ· εἶναι ωρωµένοι ἁµαρτωλοὶ καὶ ἡ ϕωνὴ τοῦ γητευτῆ κληρικοῦ µάταια τοὺς ϕωνάζει. Μὲ τὶς κυρίες ὅµως, νέες καὶ γριές, δυνατὲς καὶ ἀδύναµες, εὐσεβεῖς καὶ αραλυµένες, εἶναι, ὅως ιστεύει, ανίσχυρος. Μορεῖ νὰ τὶς ἀοδοκιµάσει χρησιµοοιώντας τὴν κολακεία καὶ νὰ τὶς ἐικρίνει τόσο χαϊδευτικά, οὺ ἡ γυναικεία καρδιά, ἂν τὴ ϕλογίζει ἔστω καὶ µιὰ σίθα κατωεκκλησιαστικῆς εὐαισθησίας, εἶναι ἀδύνατον νὰ τοῦ ἀντισταθεῖ. ῎ Ετσι γίνεται δεκτὸς σὲ ολλὰ σίτια ὡς ξεχωριστὸς καλεσµένος· οἱ σύζυγοι τὸν δέχονται γιὰ τὸ χατίρι τῆς γυναίκας τους, καὶ ἅµα γίνει µιὰ ϕορὰ δεκτὸς εἶναι ιὰ δύσκολο νὰ τὸν ξεκολλήσεις. ῎ Εχει ὅµως κάτι τὸ γλιτσιάρικο στὸν τρόο του οὺ τὸν κάνει ἀντιαθὴ σὲ ὅσους δὲν τὸν ὑολογίζουν γιὰ νευµατικό τους καθοδηγητή, καὶ σίγουρα δὲν εἶναι τὸ εἶδος τοῦ ἀνθρώου οὺ θὰ γίνει δηµοϕιλὴς στοὺς κοινωνικοὺς κύκλους ὅου ἀνάµεσά τους θὰ βρεθεῖ τώρα στὸ Μάρτσεστερ.

Αναζητ'στε το εδ,

www.gutenbergbooks.gr /gutenbergbooks