Σελίδες στην Οθόνη ή σε Χαρτί - επιμ. Γ. Ε. Δαρδανός

µπ µ § π ∞ ° π ∞ ∆ √ µπ µ § π√

™ ∂§π¢ ∂ ™ ™∆∏¡ √£√¡∏ j

™∂ à ∞ƒ∆π ( ∆√ ª∂§§√¡ ∆∏™ ∞¡∞°¡ø™∏™ )

™À§§√°∏ ∫∂πª∂¡ø¡ - ∂¶πª∂§∂π∞

°ÈáÚÁÔ˜ ∂. ¢·Ú‰·Ófi˜ µ ã ™Àª¶§∏ƒøª∂¡∏ ∂∫¢√™∏ ª∂ ¡∂∞ ™∆√πÃ∂π∞

∂∫¢O™∂π™ GUTENBERG

¶∂ ƒπ∂ Ã√ª ∂ ¡∞

¶ÚÔÎfiÈÔ˜ ¶·˘ÏfiÔ˘ÏÔ˜ ¶ÚfiÏÔÁÔ˜ ¢Â‡ÙÂÚ˘ ò ∂ΉÔÛ˘ ................................................

17

°ÈáÚÁÔ˜ ¢·Ú‰·Ófi˜ ¶ÂÚÈ̤ÓÔÓÙ·˜ ÙcÓ âͤÏÈÍË ........................................................

21

π. ∞¢∏ª√™π∂À ∆∞ ∫∂πª∂¡∞

¢ËÌ‹ÙÚ˘ ∞ \ ÚÌ¿Ô˜ ∆e ‚È‚Ï›Ô ó˜ ñÏÈÎe ÛáÌ·: ªÈa Û˘Óı‹ÎË ÚÔÛ¤Ï·Û˘ Ùɘ ÁÓÒÛ˘ à¤Ó·ÓÙÈ Ûb ÌÈaÓ ôÏÏË.....................................

31

∂ÏÈÛ¿‚ÂÙ ∞ÚÛÂÓ›Ô˘ ∏ ÏÔÁÔÙ¯ӛ· ÛÙËÓ ËÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ ÂÔ¯‹ ..............................

40

∂˘ÚÈ›‰Ë˜ °·Ú·ÓÙÔ‡‰Ë˜ ∏ÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ ¤ÓÙ˘Ô˘ ‚È‚Ï›Ô˘; ..............................

44

∫·ÙÚ›Ó µÂÏÈÛÛ¿ÚË ∆Ô „ËÊÈ·Îfi ‚È‚Ï›Ô: ∞Ï‹ ÂͤÏÈÍË ‹ Â·Ó¿ÛÙ·ÛË; .........

48

°ÈÒÚÁÔ˜ ™. µÂÚÓ›ÎÔ˜ «ƒÂ˘ÛÙfi» µÈ‚Ï›Ô ..........................................................................

51

10

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

∆¿ÛÔ˜ °È·ÓÓ›ÙÛ˘ ªÂÙ¿ ·fi ÂÚ›Ô˘ 600 ¯ÚfiÓÈ· Ù˘ÔÁÚ·Ê›·˜ .....................

55

∞ı·Ó¿ÛÈÔ˜ °ÎfiÙÔ‚Ô˜ ∏ÏÂÎÙÚÔÓÈ΋ Ì¿ıËÛË Î·È ·È‰·ÁˆÁÈ΋ Û¯¤ÛË: ∆Ô Û˘Ì‚·ÙÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ı· ·ÓÙ¤ÍÂÈ............................................

62

∆Èٛη ¢ËÌËÙÚÔ‡ÏÈ· ª·ÁÈο Î·È ı·‡Ì·Ù· .................................................................

70

¡›ÎÔ˜ ¢‹ÌÔ˘ ∆Ô ‚È‚Ï›Ô ¤ı·Ó – ˙‹Ùˆ ÙÔ ‚È‚Ï›Ô! ....................................

76

°ÂÒÚÁÈÔ˜ ∑¿¯Ô˜ µÈ‚ÏÈÔı‹Î˜ Î·È ÎÔÈÓˆÓ›· Ù˘ ÏËÚÔÊÔÚ›·˜ ......................

80

∫ÒÛÙ·˜ ∫·ÙÛfiÁÈ·ÓÓÔ˜ «∑ˆÓÙ·Ó‹ ÂÎ·›‰Â˘ÛË» versus «ÂÎ·›‰Â˘ÛË Î·Ù’ ··›ÙËÛË (on demand)»: H ¿Ô„Ë ÂÓfi˜ ÂÎ·È‰Â˘ÙÈÎÔ‡ .

86

°ÈáÚÁÔ˜ ∫ÂÓÙÚˆÙ‹˜ ™ÎfiÚȘ ÛΤ„ÂȘ ÁÈa Ùe äÏÂÎÙÚÔÓÈÎe ‚È‚Ï›Ô ...................

99

÷ڿϷÌÔ˜ ∫Ô˘Ù·Ï¿Î˘ æËÊȷΤ˜ ·ÓÈÛfiÙËÙ˜ Î·È ÎÚ·ÙÈΤ˜ ÔÏÈÙÈΤ˜: ∆Ô ·ÊÚÈηÓÈÎfi ‰›ÏËÌÌ· .............................................................

104

µ·Û›Ï˘ ∫ÚÂÌÌ˘‰¿˜ ∏ Ô˘Û›· ·ÏÏÔ‡ ‚Ú›ÛÎÂÙ·È .........................................................

110

∞ÚÁ‡Ú˘ ∫˘Ú›‰Ë˜, ∞ÁÁÂÏÈ΋ ÃÚÔÓÔÔ‡ÏÔ˘ ∆Ô ¤ÓÙ˘Ô ‚È‚Ï›Ô Î·È ÙÔ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô: ∏ «Ì¿¯Ë» ÛÙÔ ‰›Ô Ù˘ ÂÎ·›‰Â˘Û˘ .....................................................

116

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

11

£Âfi‰ˆÚÔ˜ §È·Ófi˜ ∞ÓÙ·ÁˆÓÈÛÙÈο ‹ Û˘ÌÏËڈ̷ÙÈο .....................................

159

∫ˆÓÛÙ·ÓÙ›ÓÔ˜ ¢. ª·Ï·Ê¿ÓÙ˘ ŒÓÙ˘Ô ‹ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô; ∏ ·È‰·ÁˆÁÈ΋ ÛËÌ·Û›· ÙÔ˘ ‰ÈÏ‹ÌÌ·ÙÔ˜ ..........................................................

162

ÃÚ‹ÛÙÔ˜ ª·ÛÛ·Ï¿˜ ∞Ó·ÊÔÚ¿ ÛÙÔ ¤ÓÙ˘Ô ‚È‚Ï›Ô ....................................................

173

°ÈÒÚÁÔ˜ ª·˘ÚÔÁÈÒÚÁÔ˜ ∫¿ÓÔ˘Ó ÔÈ Ù¯ÓÔÏÔÁ›Â˜ «ı·‡Ì·Ù·»; ......................................

177

°ÈÒÚÁÔ˜ ª·ÌÈÓÈÒÙ˘ ™¯ÔÏÈΤ˜ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜ .................................................................

191

°È¿ÓÓ˘ ª·ÛÎfi˙Ô˜ µÈ‚Ï›Ô, ¤ÓÙ˘Ô ÊÂÙ›¯ ‹ Ì·˙ÈÎfi ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi; ...................

196

ª¿ÓıÔ˜ ªÔ˘ÚÓ¿˙Ô˜ µÈ‚Ï›Ô E-Book ...............................................................................

200

ÃÚÈÛÙ›Ó· ¡fi‚·-∫·ÏÙÛÔ‡ÓË ∞fi ÙÔ Ù˘ˆÌ¤ÓÔ ÛÙÔ „ËÊÈ·Îfi ‚È‚Ï›Ô ..............................

204

∫˘ÚÈ¿ÎÔ˜ ¡ÙÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ ∆Ô ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô (∆È Â›Ó·È ¿ÏÈ ·˘Ùfi;)....................

208

£Âfi‰ˆÚÔ˜ ¶··ÁÁÂÏ‹˜ ∞éÙe Ùe ôڈ̷ ‰b ıa ʇÁÂÈ ÂûÎÔÏ· ...................................

213

12

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

π¿ÛˆÓ ºˆÙÂÈÓfi˜ ªÂٷ͇ ¤ÓÙ˘Ô˘ Î·È ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÔ‡ ÎÂÈ̤ÓÔ˘.....................

215

∫ÒÛÙ·˜ ÃÚ˘Û·Ê›‰Ë˜ ∏ ÂÔ¯‹ Ù˘ ÌÂÙ·ÓˆÙÂÚÈÎfiÙËÙ·˜ Î·È Ô ÚfiÏÔ˜ ÙÔ˘ Û‡Á¯ÚÔÓÔ˘ Û¯ÔÏ›Ԣ.............................................................

219

ππ. ¢∏ª√™π∂Àª∂¡∞ ∫∂πª∂¡∞ JISC

™¯¤‰ÈÔ ∂ıÓÈÎÔ‡ ¶·Ú·ÙËÚËÙËÚ›Ô˘ ÁÈ· ÙÔ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô: ∆ÂÏÈ΋ ¤ÎıÂÛË ........................

233

ƒfiÌÂÚÙ ¡Ù¿ÚÓÙÔÓ «¡· ۯ‰ȿÛÔ˘Ì ÌÈ· „ËÊȷ΋ ‰ËÌÔÎÚ·Ù›· ÙˆÓ °Ú·ÌÌ¿ÙˆÓ»: ™˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ...............................................

239

™Ù·Ì¿Ù˘ ¡. ∞Ï·¯ÈÒÙ˘ 1. ∏ ‰È·‰ÈÎÙ˘·Î‹ ÏËÚÔÊÔÚ›· Â›Ó·È ÁÓÒÛË; .....................

2. ∆Ô ‚È‚Ï›Ô Î·È Ô ˘ÔÏÔÁÈÛÙ‹˜ .............................................

252 256

Pavel Alpeyev, Yoshinori Eki ∆Ô iPad ÌÔÚ› Ó· Â›Ó·È ÙÔ «Ì·‡ÚÔ ÏÔ›Ô»

Ô˘ ı· Ù·Ú·ÎÔ˘Ó‹ÛÂÈ ÙËÓ È·ˆÓÈ΋ ‚ÈÔÌ˯·Ó›· ‚È‚Ï›Ô˘

260

David Carr ŒÓ· tablet ˘fiÛ¯ÂÙ·È Ó· ÛÒÛÂÈ Ù· ¤ÓÙ˘·:

¶Ò˜ ÌÔÚ› Ó· ·Ó·ıÂÚÌ·Óı› Ë Û¯¤ÛË Ì ÙÔ ‚È‚Ï›Ô .....

265

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

13

Joanne Kaufman ∞ÂÈÏ› ÙÔ Kindle ÙÔ ÏÔÁÔÙ¯ÓÈÎfi ÛÓÔÌÈÛÌfi; ............... 269

¢. ¡. ª·ÚˆÓ›Ù˘ 1. ªË¯·ÓÈÎfi˜ ·Ó·ÁÓÒÛÙ˘ .......................................................

2. ªË¯·ÓÈ΋ ·Ó¿ÁÓˆÛË .............................................................

3. ∏ ‰È·ÛÙÚÔÊ‹ Ù˘ ÏÔÁÔÙ¯ӛ·˜...........................................

273 277 281

Motoko Rich

ŸÙ·Ó ÙÔ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô Û˘Ó·ÓÙ¿ Ù· ·Ï¿ Ì·ıËÌ·ÙÈο ÙˆÓ ÂΉfiÛÂˆÓ ....................................

285

∫ÒÛÙ·˜ ¢ÂÏËÁÈ¿ÓÓ˘ Ÿ¯È, ÙÔ «¯·ÚÙ›» ‰ÂÓ ¤ı·ÓÂ...: ¶·Ú¿ Ù· e-readers Î·È Ù· Ó¤· Ù¯ÓÔÏÔÁÈο ÚÔ˚fiÓÙ·, Ù· ¤ÓÙ˘· ·ÓÙ¤¯Ô˘Ó

289

ªÈ¯¿Ï˘ ªËÙÛfi˜ 1. √ °Ô˘ÙÂÌ‚¤ÚÁÈÔ˜ ·Ú·Ì¤ÓÂÈ ·ÍÂ¤Ú·ÛÙÔ˜ ...................

2. ∂ıÈṲ̂ÓË ÛÙ· ‚È‚Ï›·.............................................................

3. ∆Ô Kindle «ÙÂÓÙÒÓÂÙ·È» ÁÈ· Ó· ¯ˆÚ¿ÂÈ ÂÊËÌÂÚ›‰Â˜ Î·È ÊÔÈÙËÙÈο Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù·..............................................

296 299 301

∞ÁÁÂÏÈ΋ ªÔ‡ÌԢη °Ô˘ÙÂÌ‚¤ÚÁÈÔ˜ ÂÓ·ÓÙ›ÔÓ Google..............................................

303

™·Ú¿ÓÙÔ˜ ∫·ÚÁ¿ÎÔ˜ \ ∞fiÛ·ÛÌ· àe ÙeÓ Û˘ÏÏÔÁÈÎe ÙfiÌÔ ∆e ¢È‹ÁËÌ· ÛÙcÓ ∂ ^ ÏÏËÓÈÎc ηd ÛÙd˜ •¤Ó˜ §ÔÁÔÙ¯ӛ˜ .....................

307

∞åÌ›ÏÈÔ˜ ∫·ÏȷοÙÛÔ˜ ™˘Ó¤ÓÙ¢ÍË ÛÙeÓ ™‡ÚÔ \ ∞Ú·‚·Ó‹ .............................................

308

14

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

¶ÔÏ˘‰Â‡Î˘ ¶··‰fiÔ˘ÏÔ˜ ∞Ô¯·ÈÚÂÙÈÛÌfi˜ ÛÙÔ ‚È‚Ï›Ô; √È ·Ó·ÙÚÔ¤˜ Ô˘ ʤÚÓÔ˘Ó Ù· e-books Î·È ÔÈ „ËÊȷΤ˜ ‚È‚ÏÈÔı‹Î˜ ............................

313

™‡ÚÔ˜ °È·ÓÓ·Ú¿˜ ∆Ô ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi Î·È ÙÔ ¯¿ÚÙÈÓÔ ‚È‚Ï›Ô ı· Û˘Ì‚ÈÒÛÔ˘Ó ·ÚÌÔÓÈο...........................................................

318

∞ÊȤڈ̷ ÛÙÔ ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎfi ‚È‚Ï›Ô ·fi ÙÔ ¶ÂÚÈÔ‰ÈÎfi «∫» Ù˘ ∫·ıËÌÂÚÈÓ‹˜ .........................

321

¶¡∂Àª∞∆π∫ ∞ ¢π∫ ∞πøª∞∆∞

∞·ÁÔÚÂ‡Ô˘Ó ÔÈ °¿ÏÏÔÈ ÙËÓ „ËÊÈÔÔ›ËÛË ‚È‚Ï›ˆÓ ·fi ÙËÓ Google ............................................................................

345

πÛÚ·ËÏÈÓfi˜ ¯¿ÎÂÚ ¤Û·Û ÙËÓ ÚÔÛÙ·Û›· copyright ÙÔ˘ «Amazon Kindle» e-reader .............................................

346

A. J. Sundar

¶ÂÈÚ·Ù›· ËÏÂÎÙÚÔÓÈÎÒÓ ‚È‚Ï›ˆÓ: ∆Ô ÙÂÏÈÎfi (;) Û‡ÓÔÚÔ

348

¢ËÌ‹ÙÚ˘ °·Ï¿Ó˘ √È ÂÈÚ·Ù¤˜ Ù˘ ‰ÈÏ·Ó‹˜ fiÚÙ·˜ ........................................

351

ÕÚ˘ ¶ÂÙÚfiÔ˘ÏÔ˜ ∆Ô e- Î·È ÙÔ we...: æËÊȷ΋ ÂÔ¯‹ Î·È Û˘ÏÏÔÁÈ΋ ‰È·¯Â›ÚÈÛË ..........................................................

357

ªÂÙ¿ÊÚ·ÛË Á·ÏÏÈÎÔ‡ ÓfiÌÔ˘ ÁÈ· Ù· ÓÂ˘Ì·ÙÈο ‰ÈηÈÒÌ·Ù· ÛÙÔ ‰È·‰›ÎÙ˘Ô .......................................................

360

¶∂ƒπ∂ Ã√ª∂¡∞

15

¡∂∞ ¢∂¢√ª∂¡∞ 2010-2018

°ÈáÚÁÔ˜ ∂. ¢·Ú‰·Ófi˜ ∆a Ó¤· ‰Â‰Ô̤ӷ ..........................................................................

371

∑ˆc ª¤ÏÏ·- ∞ \ ÚÌ¿Ô˘ °Ú¿ÌÌ· ÛÙeÓ ªfiگ˜ ..............................................................

373

ò∞ÓÓ· ∫·Ú·Î·ÙÛÔ‡ÏË æËÊÈ·Îa Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· – ªÈa «â·Ó¿ÛÙ·ÛË» Ôf ‰bÓ ÂrÓ·È ..................................................................................

382

∫ÒÛÙ·˜ ¢·Ú‰·Ófi˜ \ √ıfiÓË àe ¯·ÚÙ› .........................................................................

396

°ÈáÚÁÔ˜ ∫ÂÓÙÚˆÙ‹˜ ∆a äÏÂÎÙÚÔÓÈÎa âÈÛÙËÌÔÓÈÎa Û˘ÁÁÚ¿ÌÌ·Ù· ÂrÓ·È âÓ·ÓÙ›ÔÓ Ùɘ ÚÔfi‰Ô˘..................................................................

404

£¿ÓÔ˜ µ. æ˘¯ÔÁÈfi˜ ò ∂ÓÙ˘Ô Î·d \∏ÏÂÎÙÚÔÓÈÎe µÈ‚Ï›Ô: µ›ÔÈ ¶·Ú¿ÏÏËÏÔÈ .....

409

™˘ÌÂÚ¿ÛÌ·Ù· ÂÚ¢ÓÒÓ.............................................................

412

Πρόλόγός ΔΕΥΤΕρΗς ΕΚΔόςΗς*

στὴν ἐποχή μας, ὀϕείλουμε ν ᾽ἀναζητήσουμε καὶ νὰ συνειδητοποιήσουμε τὴν διαχρονικὴ καὶ σταθερὴ ἀξία τοῦ βιβλίου, ἰδίως στὴν ἔντυπη μορϕή του. Σπεύδω νὰ διευκρινίσω –διότι, δυστυχῶς, οἱ παρανοήσεις εἶναι συχνές, ἰδίως ἐκ μέρους ἐκείνων ποὺ «θυσιάζουν» ἀδιαλείπτως καὶ ἀνεξόδως στὸν βωμὸ ἑνὸς «τεχνολογικοῦ προοδευτισμοῦ» κενοῦ περιεχομένου– ὅτι αὐτὴ ἡ ἀναζήτηση καὶ συνειδητοποίηση δὲν σημαίνει, κατ ᾽οὐδένα τρόπο, ἄρνηση ἢ ἔστω καὶ ἀμϕισβήτηση τῆς σημασίας τῆς ἐξέλιξης τῆς ἠλεκτρονικῆς τεχνολογίας στὸ πεδίο τῆς οἰκοδόμησης τῆς πληροϕόρησης καὶ τῆς γνώσης. ῾Απλῶς ἔχει ὡς στόχο ν ᾽ἀναδείξει γιατί καὶ πῶς τὸ βιβλίο, στὴν ἔντυπη μορϕή του, ἔχει καὶ θὰ ἔχει πάντα τὴν θέση του –θέση περίοπτη μάλιστα ὡς πρὸς ὁρισμένες πτυχές της– στὴ διαμόρϕωση τῆς Παιδείας τοῦ ᾽Ανθρώπου. Βεβαίως ὑπὸ τὴν ἔννοια τῆς Παιδείας ποὺ ὑπερβαίνει τὴν πληροϕόρηση καὶ ὁδηγεῖ, μέσω τῆς Γνώσης, στὴν οὐσιαστικὴ μόρϕωση, δηλαδὴ στὴν δημιουργία Πνεύματος.

Κ

Ατ ᾽ἐξοχὴν

*Α ᾽ πὸ τὸν χαιρετισμὸ τοῦ Προέδρου τῆς Δημοκρατίας κ. Προκοπίου Παυλοπούλου κατὰ τὰ ἐγκαίνια τοῦ 46ου Φεστιβὰλ Βιβλίου, τὴν 4η Σεπτεμβρίου 2017.

18

ΠρόΚόΠΙός ΠΑΥλόΠόΥλός

Σ ᾽αὐτὸ τὸ μονοπάτι ἀναζήτησης καὶ συνειδητοποίησης πολύτιμος ὁδηγὸς μπορεῖ νὰ εἶναι οἱ στίχοι τοῦ τ.Σ. ῎ἐλιοτ, ἀπὸ τὸ ποίημά του «Δέκα χορικὰ ἀπ ᾽τὸ “Βράχο”» (Πρῶτο χορικό):

«Ποῦ εἶν ᾽ ἡ Ζωή, ποὺ τὴ σπαταλήσαμε ζώντας; Ποῦ εἶν ᾽ ἡ σοϕία, ποὺ τὴ χάσαμε μέσα στὴ γνώση; Ποῦ εἶν ᾽ἡ γνώση, ποὺ τὴ χάσαμε στὶς πληροϕορίες;» οἱ στίχοι αὐτοί –σχεδὸν προϕητικοί, ἂν ἀναλογισθεῖ κανεὶς ὅτι γράϕτηκαν κατὰ τὸ πρῶτο τρίτο τοῦ περασμένου αἰώνα, μεταξὺ τοῦ Πρώτου καὶ τοῦ Δεύτερου Παγκόσμιου Πολέμου– διατραγωδοῦν τὸν κίνδυνο ποὺ διατρέχει ἡ Παιδεία ἀπὸ μιὰν ἀκατάσχετη καὶ μὲ κάθε μέσο σώρευση ἁπλῆς πληροϕορίας, ἡ ὁποία ἀδυνατεῖ νὰ μετουσιωθεῖ σὲ Γνώση καί, πολὺ περισσότερο, σὲ «Σοϕία», δηλαδὴ στὸν τελικὸ προορισμὸ τοῦ Πνεύματος. τὸ βιβλίο συνιστᾶ ἀναμϕισβήτητα ἕνα δραστικὸ «ἀκεσώδυνο» γιὰ τὴν ἀντιμετώπιση αὐτῆς τῆς ὑποδόριας πνευματικῆς παθολογίας. Καὶ τοῦτο γιατὶ τὸ βιβλίο, πρωτίστως στὴν ἔντυπη μορϕή του, «σϕυρηλατεῖ» μιὰν ἀναντικατάστατη ὑλικὴ σχέση μὲ τὸν ἀναγνώστη. Στὸν ὁποῖο ἐπιτρέπει νὰ διατηρεῖ μιὰ γνήσια σχέση μὲ τὸν Συνάνθρωπο καὶ μὲ τὸν Κόσμο, ἀποτελώντας ἔτσι –καὶ συνακόλουθα– πραγματικὸ ἀνάχωμα στὴν ἐπέλαση κάθε πνευματικῶς ϕθοροποιοῦ εἰκονικῆς προσομοίωσης. Καὶ τοῦτο διότι τὸ βιβλίο, ὑπὸ τ ᾽ἀνωτέρω χαρακτηριστικά του, ἀποτρέπει σὲ μεγάλο βαθμὸ τὸ «στέγνωμα» τοῦ νοῦ, ἰδίως μέσ ᾽ ἀπὸ τὴν «ζωογόνο δρόσο» τῆς κριτικῆς σκέψης καὶ τῆς ϕαντασίας.

Πρόλόγός Δ Ε Υ ΤΕρΗς Ε Κ ΔόςΗς

19

ἐὔχομαι, ἰδίως μάλιστα στοὺς ταραγμένους καὶ ἀβέβαιους καιρούς μας, οἱ ἀναγνῶστες τῶν βιβλίων νὰ πληθαίνουν καὶ ἡ ἀνάγνωση, ὡς κορυϕαία στάση ἀντίστασης ἀπέναντι στὴν ϕθορά, ν ᾽ἀποτελεῖ πιστὸ συνοδοιπόρο καὶ ἀνθεκτικὸ στήριγμα στὴν ἀνηϕορικὴ πορεία τῆς ζωῆς μας. Προκόπιος Παυλόπουλος

¶∂ƒπª∂¡√¡∆∞™ ∆∏¡ ∂•∂§π•∏

¶ , Ï·Ù›· ∫¿ÓÈÁÁÔ˜. ò ∂ÙÔ˜ . \ ∂ÎÂÖ √ Ôf öÊ¢Á·Ó Ùa ψÊÔÚÂÖ· ÁÈa ¶·Ï·Èa ¶ÂÓÙ¤ÏË, ¡¤· ¶ÂÓÙ¤ÏË Î·d ≠ ∞ÁÈÔ ™‡ÏÏ·, ÍÂΛÓËÛ· ÙcÓ Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎc Ù¤¢√™

∞∆√À™∞

6

1955

¯ÓË ÛÙe Ù˘ÔÁÚ·ÊÂÖÔ ÙÔÜ àÚÈÛÙÂÚÔÜ £ÂÛÛ·ÏÔÜ âΉfiÙË \ ∞ÚÁ‡ÚË ¶··˙‹ÛË. ™Ùe Ù˘ÔÁÚ·ÊÂÖÔ ÙÔ˘ Âr¯·Ó ‚ÚÂÖ Î·Ù·Ê‡ÁÈÔ ÔÏÏÔd ΢ÓËÁË̤ÓÔÈ àÚÈÛÙÂÚÔd Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔÈ àe Ùe µfiÏÔ. \ ∞ÎÚȂᘠà¤Ó·ÓÙÈ ‚ÚÈÛÎfiÙ·Ó Ùe ‚È‚ÏÈÔ¯·ÚÙÔˆÏÂÖÔ ÙÔÜ §·‰ÈÄ, Ôf àÚÁfiÙÂÚ· ÛÙcÓ ï‰e ^ πÔÎÚ¿ÙÔ˘˜ Ô˘ÏÔÜÛ ‚È‚Ï›· Ìb Ùe ÎÈÏfi, ηd ‰›Ï· Û’ ·éÙe Ùe Á·Ï·ÎÙÔˆÏÂÖÔ ÙÔÜ Î˘Ú¡›ÎÔ˘, Ôf ÎÔ˘‚·ÏÔÜÛ ·ÛÙÂÚȈ̤ÓÔ Á¿Ï· Ûb Á˘¿ÏÈÓ· ÌÔ˘Î¿ÏÈ· ÁÈa ÙÔf˜ Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔ˘˜ ÙáÓ Á‡Úˆ Ì·Á·˙ÈáÓ. ª˘Ú›˙ˆ àÎfiÌ· âÎÂÖÓÔ Ùe à·›ÛÈÔ àÓÙÈÌfiÓÈÔ, Ùe ‰ËÏËÙ‹ÚÈÔ Ôf öÙÚˆÁ Ùa Ó¢ÌfiÓÈ· ÙáÓ Ù˘ÔÁڿʈÓ, ¬ˆ˜ οı Úˆd Ôf ôÓÔÈÁ· ÚáÙÔ˜ Ùe Ù˘ÔÁÚ·ÊÂÖÔ ÁÈa Óa ÛÎÔ˘›Ûˆ. ^∏ ëÍ¿ˆÚË âÚÁ·Û›· ÙáÓ Ù˘ÔÁÚ¿ÊˆÓ õÙ·Ó îÂÚc ηٿÎÙËÛË àe ÙcÓ âÔ¯c Ùɘ ∫·Ùԯɘ. ™Ùe Ù˘ÔÁÚ·ÊÂÖÔ Ù˘ÒÓ·Ì ‚È‚Ï›· Ùɘ \ ∞ÓˆÙ¿Ù˘ \ ∂ÌÔÚÈÎɘ (∞™√∂∂), Ùɘ \ ∞ÓˆÙ¤Ú·˜ µÈÔÌ˯·ÓÈÎɘ ™¯ÔÏɘ ÙÔÜ ¶··˚ˆ¿ÓÓÔ˘ ÛÙcÓ ï‰e \ ∞η‰ËÌ›·˜, ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ ¶ÂÈÚ·Èá˜, ηd ÙÔÜ ¶·ÓÂÈÛÙËÌ›Ô˘ \ ∞ıËÓáÓ. £˘ÌÄÌ·È ÙeÓ \ ∞ÚÈÛÙÔÙ¤ÏË ™›‰ÂÚË, ·éÙc Ùc ÌÂÁ¿ÏË Ê˘-

22

°πøƒ°√™ ¢∞ƒ¢∞¡√™

ÛÈÔÁӈ̛·, Û˘ÓÈ‰Ú˘Ùc ÙÔÜ ™∂∫∂ Ùe ’18, Ôf ‰›‰·ÛΠÛÙcÓ \ ∞ÓˆÙ¿ÙË \ ∂ÌÔÚÈÎc Ùe Ì¿ıËÌ· Ùɘ ^ πÛÙÔÚ›·˜ √åÎÔÓÔÌÈÎáÓ £ÂˆÚÈáÓ Î·d âÈÌÂÏÔÜÓÙ·Ó ÙcÓ öΉÔÛË ÙÔÜ ò ∂ÚÈÎ ƒeÏ ^πÛÙÔÚ›· √åÎÔÓÔÌÈÎáÓ £ÂˆÚÈáÓ. ªÈa ̤ڷ Ôf ÙÔÜ ÉÁ· Ùa Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎa ‰ÔΛÌÈ· ÛÙe Û›ÙÈ ÙÔ˘ ÛÙc ψÊfiÚÔ \ ∞ÏÂÍ¿Ó‰Ú·˜, àÓÔ›ÁÔÓÙ·˜ ÎÔ˘‚¤ÓÙ· ÁÈa ÙcÓ ÔåÎÔÓÔÌÈÎc ηٿÛÙ·ÛË, οÔÈ· ÛÙÈÁÌc ÌÔÜ ÂrÂ: «∆› ÂÚÈ̤ÓÂȘ, ·È‰› ÌÔ˘, àe ≤Ó· ÎÚ¿ÙÔ˜ Ôf î‰Ú‡ıËΠàe ÏËÛÙ¤˜;» η›: «iÓ ‰bÓ öÎÏ‚·Ó ÙfiÛ· ÔÏÏ¿, ıa Âú¯·Ì ۋÌÂÚ· Á˘¿ÏÈÓÔ˘˜ ‰ÚfiÌÔ˘˜». ^ √ ¢ËÌ‹ÙÚ˘ ∫·ÏÈÙÛÔ˘Ó¿Î˘ Ù‡ˆÓ ÙfiÙ Ùe ÂÚÈÔ‰ÈÎe \∞Ú¯ÂÖÔ √åÎÔÓÔÌÈÎáÓ Î·d ∫ÔÈÓˆÓÈÎáÓ \∂ÈÛÙËÌáÓØ ï ò∞ÁÁÂÏÔ˜ \ ∞ÁÁÂÏfiÔ˘ÏÔ˜ Ù‡ˆÓ Ùe ÂÚÈÔ‰ÈÎe ¡¤· √åÎÔÓÔÌ›· Ìb ÙeÓ ∫ÒÛÙ· ÷Ù˙Ë·ÚÁ‡ÚË (ÌÂÙ¤ÂÈÙ· ÓÔÓe ÙÔÜ ÁÈÔÜ ÌÔ˘)Ø ï •ÂÓÔÊáÓ ∑ÔÏÒÙ·˜ Ìb Ùc ª·Ú›Ó· °Ô˘‰É Ù‡ˆÓ·Ó Ùe ÂÚÈÔ‰ÈÎe \∂ÈıÂÒÚËÛË √åÎÔÓÔÌÈÎáÓ Î·d \∂ÌÔÚÈÎáÓ \∂ÈÛÙËÌáÓ. ™b ·éÙÔf˜ ÙÔf˜ ‰˘e çÊ›ψ ηd ÙcÓ âÁÁÚ·Ê‹ ÌÔ˘ ÛÙe ·Ú·‰›Ï· (ï‰e˜ ∫ˆÏ¤ÙÙË) ëÛÂÚÈÓe °˘ÌÓ¿ÛÈÔ ¬Ô˘ ÙcÓ ì̤ڷ ÏÂÈÙÔ˘ÚÁÔÜÛ Ùe µ·Ú‚¿ÎÂÈÔ \ ∞ıËÓáÓ. ¶ÔÏÏÔd ηıËÁËÙb˜ ‰›‰·ÛÎ·Ó Î·d Ùe ‚Ú¿‰˘ Ûb ÌĘ. ª¿ı·Ì ÂÚÈÛÛfiÙÂÚ· àÚ¯·Ö· àe ÔÏÏÔf˜ Ôf ÙÂÏ›ˆÛ·Ó ÙfiÙ Ùe çÎٷٿÍÈÔ ÎÏ·ÛÈÎe °˘ÌÓ¿ÛÈÔ. ∂ú¯·Ì ηÏÔf˜ ηıËÁËÙ¤˜. £˘ÌÄÌ·È ¿ÓÙ· ÙeÓ °È¿ÓÓË ª·ÚηÓÙÒÓË, ÙeÓ \ ∞ϤÎÔ ªÂÎÈ¿ÚË, ÙcÓ ò ∞ÓÓ· £ÂÔ‰ˆÚÔÔ‡ÏÔ˘, ÙeÓ ∫. ª·Óc ηd ôÏÏÔ˘˜. ∫¿ı ÊÔÚa Ôf ö·ÈÚÓ· ‚·ıÌÔ‡˜, ÙÔf˜ ‹Á·ÈÓ· Ì·˙d Ìb Ùd˜ ‰ÈÔÚıÒÛÂȘ ÙÔÜ ÂÚÈÔ‰ÈÎÔÜ ÛÙe Û›ÙÈ Ùɘ ª·Ú›Ó·˜ °Ô˘‰É, ÛÙcÓ ï‰e ∫·„¿ÏË 5, ÛÙe ∫ÔψӿÎÈ. ªÔÜ ö‰ÈÓ ηd ÚÂÁ¿ÏÔ 2 ¯Ú˘Ûb˜ ϛژ âÈϤÔÓ àe ·éÙa Ôf Ï‹ÚˆÓ ÁÈa Ùe Û¯ÔÏÂÖÔ ÌÔ˘. ªÈa ̤ڷ ÌĘ ÂrÂ ï ªÈÏÙÈ¿‰Ë˜, ï ¶Úfi‰ÚÔ˜ ÙáÓ ∆˘-

¶∂ƒπª∂¡√¡∆∞™ ∆∏¡ ∂•∂§π•∏

23

ÔÁÚ¿ÊˆÓ \ ∞ı‹Ó·˜ Ôf ‰Ô‡ÏÂ˘Â Ì·˙› Ì·˜, ¬ÙÈ Ùe ‚Ú¿‰˘ ö¯Ô˘Ì öÎÙ·ÎÙË Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË ÛÙa ÁÚ·ÊÂÖ· ÙÔÜ ÛˆÌ·Ù›Ԣ. ¶‹Á·Ì ¬ÏÔÈ, ï \ ∞ÚÁ‡Ú˘ ª·Î·ÏÔ‡Ì˘, ï ∫˘ÚÈ¿ÎÔ˜ ï àÁ·ËÛÈ¿Ú˘, ï \ ∞fiÛÙÔÏÔ˜ ï ÎÔÎÎÈÓÔ̇Ù˘, ì \ ∞Ó‰ÚÔÓ›ÎË, ï °ÈáÚÁÔ˜ ÎÈ âÁÒ. ¢bÓ qÚı ï àÚ¯ÈÌ¿ÛÙÔÚ·˜ — ï Ú·ÁÌ·ÙÈÎe˜ àÚ¯ÈÌ¿ÛÙÔÚ·˜ ÃÚÉÛÙÔ˜ \ ∞ÓÙˆÓfiÔ˘ÏÔ˜. ™Ùc Û˘Ó¿ÓÙËÛË Âr¯·Ó öÚıÂÈ Î·d ôÏÏÔÈ Û˘Ó¿‰ÂÏÊÔÈ àe ÔÏÏa Ù˘ÔÁÚ·ÊÂÖ·, ¬ˆ˜ ÙÔÜ ∫·Ú·‚›·, ÙÔÜ ¢ËÌËÙÚ¿ÎÔ˘, ÙÔÜ ™˘ÚfiÔ˘ÏÔ˘, ÙÔÜ ™˘ÓÔ‰ÈÓÔÜ, ÙÔÜ ¢È·Ï˘ÛÌÄ, ÙÔÜ ƒfi‰Ë Î.ô. ^∏ ïÌÈÏ›· ÙÔÜ ª·Î·ÏÈ¿ÚÔ˘, öÙÛÈ Ï¤Á·Ì ÙeÓ ªÈÏÙÈ¿‰Ë, ÌĘ ÙÚÔÌÔÎÚ¿ÙËÛÂ, ÌĘ öηÓ Óa ÊÔ‚ËıÔÜÌ ÁÈa Ùc Û˘Ó¤¯ÂÈ· Ùɘ ‰Ô˘ÏÂÈĘ Ì·˜: «™˘Ó¿‰ÂÏÊÔÈ, ·éÙb˜ Ùd˜ ̤Ú˜, ï ÂåÛ·ÁˆÁ¤·˜ ªÔ˘ÙfiÔ˘ÏÔ˜ ʤÚÓÂÈ ÛÙeÓ ¶ÂÈÚ·Èa Ùd˜ ÚáÙ˜ ÏÈÓÔÙ˘ÈÎb˜ Ì˯·Ó¤˜, ·éÙb˜ Ôf ıa àÁÔÚ¿ÛÔ˘Ó Ôî å‰ÈÔÎÙÉÙ˜ ÙáÓ Ù˘ÔÁÚ·Ê›ˆÓ, âÎÙe˜ àe ·éÙb˜ Ôf ö¯Ô˘Ó õ‰Ë Ôî âÊËÌÂÚ›‰Â˜. ¶Ú¤ÂÈ ¬ÏÔÈ Ì·˜ Ì·˙d Ìb Ùe ™˘Ó‰ÈοÙÔ ∆‡Ô˘ Óa ÄÌ ÛÙeÓ ¶ÂÈÚ·Èa ηd Óa ÛÙ·Ì·Ù‹ÛÔ˘Ì ÙeÓ âÎÙÂψÓÈÛÌfi ÙÔ˘˜. h ∞Ó öÚıÔ˘Ó ·éÙb˜ Ôî Ì˯·Ó¤˜, ıa ÌĘ ıÂÚ›ÛÂÈ âÎÙe˜ àe Ùc Ê˘Ì·Ù›ˆÛË Î·d ì ›ӷ. ∞éÙe ‰bÓ ıa âÈÙÚ¤„Ô˘Ì Óa Á›ÓÂÈ.» ¶‹Á·Ì ÛÙeÓ ¶ÂÈÚ·È¿. ¶ÂÙ¿Í·Ì ¤ÙÚ˜. √î Ì˯·Ób˜ qÚı·Ó. ∆cÓ ôÏÏË Ì¤Ú· Ùe ÌÂÛË̤ÚÈ, àÊÔÜ Û¯fiÏ·Û·Ó ¬ÏÔÈ Ôî Ù˘ÔÁÚ¿ÊÔÈ, âÁg οıÈÛ· Óa ÍÂÎÔ˘Ú·ÛÙá ηd Óa ‰È·‚¿Ûˆ ÁÈa Ùe ‚Ú·‰ÈÓe Û¯ÔÏÂÖÔ. ∫¿ÔÈ· ÛÙÈÁÌ‹, Ϥˆ ÛÙe Ì¿ÛÙÔÚ·, Ôf ‰Ô‡Ï¢ ÌfiÓÔ˜ ̤¯ÚÈ àÚÁa Ùe ‚Ú¿‰˘: «\ ∂ÛÂÖ˜, ÁÈ·Ù› ‰bÓ õÚı·Ù ÛÙc ¯ıÂÛÈÓc Û˘ÁΤÓÙÚˆÛË; ∆d˜ ı¤ÏÂÙ Ùd˜ Ì˯·Ó¤˜;» « ò ∞ÎÔ˘, ·È‰› ÌÔ˘. ¢bÓ ö¯ÂÈ Óa ÊÔ‚ËıÂÖ Î·Ó¤Ó·˜ àe ·éÙb˜ Ùd˜ Ì˯·Ó¤˜. \ ∂ÌÂÖ˜ Ôî ú‰ÈÔÈ ıa Ì¿ıÔ˘Ì Óa Ùd˜ ‰Ô˘-

24

°πøƒ°√™ ¢∞ƒ¢∞¡√™

χԢÌÂ. £a ÎÔ˘Ú·˙fiÌ·ÛÙ ÏÈÁfiÙÂÚÔ, ÁÈ·Ùd ıa ‰Ô˘Ï‡ԢÌ ηıÈÛÙÔd ηd Ùe ‚È‚Ï›Ô ıa ÂrÓ·È Èe ÊÙËÓfi. ¢bÓ ÂrÓ·È ‰a ηd ηÌÈa â·Ó¿ÛÙ·ÛË. \ ∂ͤÏÈÍË ÂrÓ·È Ùɘ â·Ó¿ÛÙ·Û˘ Ôf öηÓÂ ï °Ô˘ÙÂÌ‚¤ÚÁÈÔ˜ ηd Ùe ‚È‚Ï›Ô ¤Ú·Û ÛÙeÓ ÎfiÛÌÔ. ªc ÊÔ‚ÄÛ·È. ∞éÙe ıa Á›ÓÂÈ. ∫È ¬Ù·Ó ıa ’ÚıÔÜÓ ÎÈ ôÏϘ âÍÂÏ›ÍÂȘ, Óa Ùd˜ ‚ϤÂȘ ¿ÓÙ· Ìb ıÂÙÈÎe Ì¿ÙÈ. ò ∞ÏψÛÙÂ, âÌÂÖ˜ Ù˘ÒÓÔ˘Ì ‰‡ÛÎÔÏ· ‚È‚Ï›· Ôf ı¤ÏÔ˘Ó Ì·ÛÙÔÚÈ¿. ªÔÚÔÜÓ Óa ÊÙÈ¿ÍÔ˘Ó Ì·ıËÌ·ÙÈÎÔf˜ Ù‡Ô˘˜ Ôî Ì˯·Ó¤˜;» ¶¤Ú·Û·Ó ¯ÚfiÓÈ· àe Ùc ÛÙÔȯÂÈÔıÂÛ›· ÛÙe ¯¤ÚÈØ Âú¯·Ì Ùc ÛÙÂÚÂÔÙ˘›· (ÏÈÓÔÙ˘›·), Ùc ÌÔÓÔÙ˘›· ηd ΢ڛˆ˜ Ùd˜ offset, ¬Ô˘ ‰bÓ ¯ÚÂÈ·˙fiÙ·Ó ͷÓa ÛÙÔȯÂÈÔıÂÛ›· àe ÙcÓ àÚ¯‹, ηd ÛÙa ¯ÚfiÓÈ· Ôf àÎÔÏÔ‡ıËÛ·Ó ÌÂÙÚ¿ˆ ¬ÙÈ ôÏÏ·Í· Ù¤ÛÛÂÚȘ ÊÔÚb˜ â¿ÁÁÂÏÌ·. ¢b ÌÔÚá Óa ͯ¿Ûˆ, ¬Ù·Ó οÔÙ ÚÒÙËÛ· ÙeÓ ∫ÒÛÙ· µ¿ÚÓ·ÏË Ôf öÁÚ·Ê Ûb Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎe ¯·ÚÙd ‰ÈÔÚıÒÛÂˆÓ Ùe ¯ÚÔÓÔÁÚ¿ÊËÌ· Ùɘ ∞éÁɘ ·Ú¤· Ìb Ùe ηÏe ÎÚ·Ûd ÙÔÜ °È·Ì·ÓÄ, ÛÙcÓ Ù·‚¤ÚÓ· Ùɘ ï‰ÔÜ ∑ˆÔ‰fi¯Ô˘ ¶ËÁɘ: «¶fiÛ· ʇÏÏ· Óa ÙÚ·‚‹Íˆ, ΢Ú-∫ÒÛÙ· àe οıÂ Ù˘ÔÁÚ·ÊÈÎfi;» ηd ÌÔÜ ÂrÂ: «\ ∂Ág 100 àÓÙ›Ù˘· ı¤Ïˆ». «°È·Ù› ÙfiÛ· Ï›Á·;» ÙÔÜ Ï¤ˆ. «£a ÌÔÜ ÂÚÈÛÛ¤„Ô˘Ó ÎÈfiÏ·˜. ¶ÔÜ ıa ‚Úá ÙfiÛÔ˘˜ ÔÏÏÔf˜ Ê›ÏÔ˘˜ Óa Ùe ¯·Ú›Ûˆ;» \ ∞e ÙfiÙ ì ηٿÛÙ·ÛË ôÏÏ·ÍÂ. √î àÓ·ÁÓáÛÙ˜ öÁÈÓ·Ó ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ. ∆a ÔÈ‹Ì·Ù· ÙÔÜ µ¿ÚÓ·ÏË Ù˘ÒıËÎ·Ó Í·Óa ηd Í·Ó¿. ¶ÔÏÏÔd Û˘ÁÁÚ·ÊÂÖ˜ ηd àfiÁÔÓÔ› ÙÔ˘˜ ÂåÛÚ¿ÙÙÔ˘Ó àÚÎÂÙa ¯Ú‹Ì·Ù· àe Û˘ÁÁÚ·ÊÈÎa ‰ÈηÈÒÌ·Ù·. ∆e ˙‹ÙËÌ· ‚¤‚·È· ÂrÓ·È Ù› ‚È‚Ï›· âΉ›‰ÂȘ ηd Ù› ‰È·‚¿˙ÂȘ. ∆a ÔÈÔÙÈÎa ÎÚÈÙ‹ÚÈ· Ùɘ àÓ¿ÁÓˆÛ˘. °È·Ùd ‰b ÓÔÌ›˙ˆ ¬ÙÈ ·éÙÔd Ôf ‰È·‚¿˙Ô˘Ó ÔÈÔÙÈÎa ‚È‚Ï›· ÂrÓ·È Û‹ÌÂÚ· ÔÏf ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔÈ àe ÙfiÙÂ, àÊÔÜ ÙcÓ âÔ¯c âΛÓË ì ·Ú·ÏÔÁÔ-

¶∂ƒπª∂¡√¡∆∞™ ∆∏¡ ∂•∂§π•∏

25

Ù¯ӛ· ‰bÓ ñÔÏÔÁÈ˙fiÙ·Ó ÛÙcÓ ÂúÛÚ·ÍË ëÓe˜ ‚È‚ÏÈÔˆÏÂ›Ô˘Ø Ùa ‚È‚Ï›· ·éÙÔÜ ÙÔÜ Âú‰Ô˘˜ Ùa Ô˘ÏÔÜÛ·Ó ÛÙa ÂÚ›ÙÂÚ· Ûb ÊÙËÓb˜ Úfi¯ÂÈÚ˜ âΉfiÛÂȘ. ™‹ÌÂÚ· âÌÂÖ˜ Ôî âΉfiÙ˜ οÓÔ˘Ì ηÏb˜ ÛÙÔȯÂÈÔıÂۛ˜, ÊÙÈ¿¯ÓÔ˘Ì óÚ·Ö· âÍÒÊ˘ÏÏ· ηd Ùa Ô˘ÏÄÌ ̤۷ àe Ùa ‚È‚ÏÈÔˆÏÂÖ·. ªÂÁ¿ÏË Âéı‡ÓË ÙáÓ âΉÔÙáÓ àÔÙÂÏÂÖ Ùe ÁÈ·Ù› ‰bÓ ö¯Ô˘Ì ۋÌÂÚ· ÂÚÈÛÛfiÙÂÚÔ˘˜ à·ÈÙËÙÈÎÔf˜-ÔÈÔÙÈÎÔf˜ àÓ·ÁÓáÛÙÂ˜Ø Î·›, àÎfiÌ·, S˜ fiÙ ıa ϤÌ ·éÙa Ùa Û·‚·Ï· «Á˘Ó·ÈΛ· ÏÔÁÔÙ¯ӛ·»; \ ∞ÏÏa ÔûÙ Ùe ú‰ÈÔ Ùe Û¯ÔÏÂÖÔ Î·d Ôî ηıËÁËÙb˜ ÔûÙ Ôî ÁÔÓÂÖ˜ ‚ÔËıÔÜÓ ¬ÛÔ Ú¤ÂÈ Úe˜ ÙcÓ Î·Ù‡ı˘ÓÛË ·éÙ‹. \ ∞Ê‹Û·Ì Ùd˜ ‚È‚ÏÈÔıÉΘ —ÌÂÁ¿ÏË êÌ·ÚÙ›·— ÛÙcÓ Ù‡¯Ë ÙÔ˘˜. ∆a ÙÂÏÂ˘Ù·Ö· ¯ÚfiÓÈ·, ¬Ô˘ ‰fiıËÎ·Ó ¯Ú‹Ì·Ù· ÁÈa Óa Á›ÓÔ˘Ó ‚È‚ÏÈÔıÉΘ, öÁÈÓ·ÓØ àÏÏa ‰bÓ âÌÏÔ˘Ù›ÛÙËÎ·Ó Ìb Ӥ˜ âΉfiÛÂȘ, ‰bÓ ôÓÔÈÍ·Ó ÙcÓ fiÚÙ· ÙÔ˘˜ ÛÙcÓ ÎÔÈÓˆÓ›·Ø àÔχıËÎ·Ó Ôî ‚È‚ÏÈÔıËÎÔÓfiÌÔÈ Î·d Ùa ‚È‚Ï›· ·Ú¤ÌÂÈÓ·Ó ÎÏÂȉˆÌ¤Ó· Ûb οÔȘ ·úıÔ˘Û˜ Ì·˙d Ìb Û·Ṳ̂ӷ ıÚ·Ó›· ηd ·Ï·ÈĘ Ù¯ÓÔÏÔÁ›·˜ ñÔÏÔÁÈÛÙ¤˜. ÷ڷÎÙËÚÈÛÙÈÎe ÂrÓ·È ¬ÙÈ àe 낉ÔÌ‹ÓÙ· ëηÙÔÌ̇ÚÈ·, Ôf ñÉÚ¯·Ó àÚ¯ÈÎa ÁÈa Ùc ‰Â‡ÙÂÚË Ê¿ÛË ÙÔÜ ÚÔÁÚ¿ÌÌ·ÙÔ˜, ÌfiÓÔ Ùe ≤Ó· ‰¤Î·ÙÔ ¯ÚËÛÈÌÔÔÈ‹ıËΠÙÂÏÈÎa ÁÈa Ùd˜ ‚È‚ÏÈÔıÉΘ. ∆¤ÙÔÈ· qÙ·Ó ì à̤ÏÂÈ· ÙáÓ Î˘‚ÂÚÓ‹ÛˆÓ. ∆a ñfiÏÔÈ· ¯Ú‹Ì·Ù· ‰fiıËÎ·Ó ÁÈa ÌÂÙfiÓ, ÁÈa ·ÚÙ¤ÚÈ·, ÁÈa ôÏÏ· Ù¤ÏÔ˜ ¿ÓÙˆÓ! ∫È ·éÙc ÂrÓ·È ì ÌÂÁ·Ï‡ÙÂÚË àÔÁÔ‹Ù¢ÛË Ôf öÓȈ۷ ÛÙa ÙÚÈ·ÓÙ·ÂÙa ¯ÚfiÓÈ· Ôf àÛ¯ÔÏÔÜÌ·È Ìb Ùa ÎÔÈÓa ÙÔÜ ‚È‚Ï›Ô˘. ∞éÙa ÂrÓ·È Ùa ÔéÛÈ·ÛÙÈÎa ı¤Ì·Ù· Ôf Ú¤ÂÈ Óa ÌĘ à·Û¯ÔÏÔÜÓ. ∆c ÛËÌÂÚÈÓc âͤÏÈÍË ÚÔÛ·ıá Óa Ùc ‰á ‰›¯ˆ˜ ÚÔηٷϋ„ÂȘ. ¶ÚÔÛ·ıá Óa àÓÙÈÛÙ·ıá ÛÙc ıÂÔÔ›ËÛË Ùɘ Ì˯·Óɘ ηd Ùc ‰·ÈÌÔÓÔÔ›ËÛË ÙÔÜ e-book. h ∞Ó Î·d Ìb Ùc ÛËÌÂÚÈÓ‹ ÙÔ˘ ÌÔÚÊ‹, ‚¤‚·È·, Ùe e-book —ÚdÓ àe

26

°πøƒ°√™ ¢∞ƒ¢∞¡√™

Ùd˜ à·Ú·›ÙËÙ˜ ‚ÂÏÙÈÒÛÂȘ— ıa ʤÚÂÈ ÔÏÏc ‰Ô˘ÏÂÈa ÛÙÔf˜ çÊı·ÏÌ›·ÙÚÔ˘˜. ∆a Ú¿ÁÌ·Ù· ıa âÍÂÏȯıÔÜÓ. ^∏ ÚfiÔ‰Ô˜ ıa Û˘Ó¯ÈÛÙÂÖ. ^ ∏ ÓÔÌÔıÂÛ›· ıa âÎÛ˘Á¯ÚÔÓÈÛÙÂÖ. ∫È âÌÂÖ˜ Ôî âΉfiÙ˜, Ôî Û˘ÁÁÚ·ÊÂÖ˜ ηd ΢ڛˆ˜ Ôî àÓ·ÁÓáÛÙ˜ ¿ÓÙ· ıa ÂÚÈ̤ÓÔ˘Ì ÙcÓ ëfiÌÂÓË âͤÏÈÍË. ^ √ ÙfiÌÔ˜ ·éÙe˜ ηٷÁÚ¿ÊÂÈ, ÛÙe ¶ÚáÙÔ ª¤ÚÔ˜, Ùd˜ àfi„ÂȘ ‰È·ÎÂÎÚÈÌ¤ÓˆÓ Âå‰ÈÎáÓ ÁÈa ÙcÓ Ì¤¯ÚÈ ÙÒÚ· âͤÏÈÍË ÙáÓ Ú·ÁÌ¿ÙˆÓ ÛÙeÓ âΉÔÙÈÎe ¯áÚÔ. ∆Ôf˜ Â鯷ÚÈÛÙá ¬ÏÔ˘˜ àe ηډÈĘ. ™Ùe ¢Â‡ÙÂÚÔ ª¤ÚÔ˜ ÂÚÈÏ·Ì‚¿ÓÔÓÙ·È Î›ÌÂÓ· àe ͤÓÔ˘˜ ηd ≠ ∂ÏÏËÓ˜ Âå‰ÈÎÔf˜ Ôf ö¯Ô˘Ó ‰ËÌÔÛÈ¢ÙÂÖ ÛÙeÓ ìÌÂÚ‹ÛÈÔ Î·d ÂÚÈÔ‰ÈÎe ∆‡Ô, ηıg˜ ηd ÛÙe ‰È·‰›ÎÙ˘Ô. ∆¤ÏÔ˜, ÛÙe ¶·Ú¿ÚÙËÌ· ñ¿Ú¯ÂÈ ì ôÔ„Ë ÙÔÜ ò ∞ÚË ¶ÂÙÚfiÔ˘ÏÔ˘, ¢È¢ı˘ÓÙÉ ÙÔÜ √™¢∂§, ηıg˜ ηd ì ÌÂÙ¿ÊÚ·ÛË ÙÔÜ ÚfiÛÊ·ÙÔ˘ Á·ÏÏÈÎÔÜ ÓfiÌÔ˘ ÁÈa ÙcÓ ÓÂ˘Ì·ÙÈÎc å‰ÈÔÎÙËÛ›·. £a õıÂÏ· Óa àÊÈÂÚÒÛˆ ÙcÓ öΉÔÛË ·éÙc ÚáÙ’ à’ ¬Ï· ÛÙÔf˜ ·Ú·‰ÔÛÈ·ÎÔf˜ Ê›ÏÔ˘˜ Ôf ö¯Ô˘Ó ʇÁÂÈ àe ÎÔÓÙ¿ Ì·˜: ªÈ¯¿ÏË °ÚËÁfiÚË, °È¿ÓÓË ¢Ô˘‚›ÙÛ·, ¡·Óa ∫·ÏÈ·Ó¤ÛË, °ÈáÚÁÔ Î·d ∆¿ÎË ƒ·ÁÈ¿, \∞ÚÁ‡ÚË, π\ Û·‚¤ÏÏ· ηd µ›ÎÙˆÚ· ¶··˙‹ÛË, §¿ÌË ƒ¿·. \ ∂›Û˘ Û’ ·éÙÔf˜ Ôf Û˘Ó¯›˙Ô˘Ó ÙcÓ âΉÔÙÈÎc ·Ú¿‰ÔÛË: °ÈáÚÁÔ µ·Ì‚·Ï‹, ∞åÌ›ÏÈÔ ∫·ÏȷοÙÛÔ, ª·Ú›Ó· ∫·Ú·˚Ù›‰Ë, ª›Ó· ∫·Ú‰·Ì›ÙÛ·, ÃÚ˘Ûc ηd ∫·ÙÂÚ›Ó· ∫·Ú‡‰Ë, µ·ÁÁ¤ÏË §¿˙Ô, £Âfi‰ˆÚÔ ª·ÏÈÎÈÒÛË, ªÈ¯¿ÏË ª·ÎÈÚÙ˙‹, ∆›ÙÔ ª˘ÏˆÓfiÔ˘ÏÔ, ¢ËÌ‹ÙÚË ¶··‰‹Ì·, ™Ù·ÜÚÔ ¶ÂÙÛfiÔ˘ÏÔ, §Ô˘ÎÄ ƒÈÓfiÔ˘ÏÔ, \∞ÓÙÒÓË ™¿ÎÎÔ˘Ï· ηd ÙfiÛÔ˘˜ ôÏÏÔ˘˜ ôÍÈÔ˘˜ Û˘Ó·‰¤ÏÊÔ˘˜.

¶∂ƒπª∂¡√¡∆∞™ ∆∏¡ ∂•∂§π•∏

27

\ ∞ÎfiÌË, ÛÙeÓ ∫ˆÛÙc ηd ÛÙa ·È‰È¿ Ì·˜ \∞ϤͷӉÚÔ, ò ∞ÓÓ·, ò ∞ÓÓË Î·d ™ÔÊ›·, ∞ \ ÚÁ‡ÚË, £¿ÓÔ, ∂éÊÚÔÛ‡ÓË Î·d ¡›ÎÔ, ª·Ú›·, ∂û·, ¶¤ÙÚÔ, ¶ÂÚÈÎÏÉ, ¡›ÎÔ, ÿÚË Î·d ¶¤ÓË , ¡ÈÎÔϤÙÙ· ηd ∂éı‡ÌË, º›ÏÈÔ Î·d ª·ÚÈ¿ÓÓ·, °ÈáÚÁÔ Î·d ÃÚÉÛÙÔ, ∫¤ÏÏ˘ ηd ¡Ù›Ó·, ∞ \ Ó‰Ú¤· ηd °ÈáÚÁÔ, ª·ÚÁ·Ú›Ù· ηd ª¿ÚÎÔ Ô‡, âÊԉȷṲ̂ӷ ÙfiÛÔ Ìb ÙcÓ àÁ¿Ë ÁÈa Ùe ‚È‚Ï›Ô ¬ÛÔ Î·d Ìb Ùa à·Ú·›ÙËÙ· âÈÛÙËÌÔÓÈÎa âÊfi‰È·, ¯¿ÚË ÛÙa ‰Â›ÁÌ·Ù· ‰Ô˘ÏÂÈĘ ÙÔ˘˜ ÛÙeÓ âΉÔÙÈÎe ¯áÚÔ, Ìb ÁÂÌ›˙Ô˘Ó Ìb ·åÛÈÔ‰ÔÍ›·. ∆¤ÏÔ˜, ÛÙeÓ °È¿ÓÓË ª·Ì¿Ë Ô‡, Ìb Ùe ÌÂÚ¿ÎÈ Î·d ÙcÓ àÁ¿Ë ÙÔ˘ ÁÈa ÙcÓ Ù˘ÔÁÚ·Ê›· ηd âÎÌÂÙ·ÏÏ¢fiÌÂÓÔ˜ Ùd˜ ‰˘Ó·ÙfiÙËÙ˜ Ôf ÚÔÛʤÚÂÈ ì Ó¤· Ù¯ÓÔÏÔÁ›·, ηٷʤÚÓÂÈ ÛÙÔf˜ ‰‡ÛÎÔÏÔ˘˜ ·éÙÔf˜ ηÈÚÔf˜ Óa ÌĘ ÌÂٷʤÚÂÈ àΤڷȘ ÙfiÛÔ ÙcÓ ·åÛıËÙÈÎc àÓÙ›ÏË„Ë ¬ÛÔ Î·d ÙcÓ Âé·ÈÛıËÛ›· ÙáÓ ·Ï·ÈáÓ Ù˘ÔÁڿʈÓ. ^∏ Gutenberg ÙÔÜ çÊ›ÏÂÈ Ùa àÚÙÈfiÙÂÚ· ·åÛıËÙÈÎa ‚È‚Ï›· Ù˘, ηıg˜ Ê˘ÛÈÎa ηd Ùe µÚ·‚ÂÖÔ ¶ÔÈfiÙËÙ·˜ Ôf Ùɘ àÂÓÂÌ‹ıË àe Ùc Euroscience ÁÈa Ùe Û‡ÓÔÏÔ Ùɘ ·Ú·ÁˆÁɘ ÙÔÜ 2008. ò ∞Ó‰ÚÔ˜, ≠ ∞ÁÈÔ˜ ¶¤ÙÚÔ˜, ÙÂÏ¢ÙáÓÙÔ˜ \ ∞ÚÈÏ›Ô˘ ÙÔÜ 2010

°ÈáÚÁÔ˜ ∂. ¢·Ú‰·Ófi˜