de O p v o e d p o li
110
Koplopers in de zorg
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
Ouderenzorg
Ziekenhuizen en klinieken
Ondersteunende organisaties
Het wettelijke recht op jeugdzorg komt in Nederland maar moeilijk uit de verf. Het aanbod is sterk versnipperd, er zijn teveel regels om snelle en efficiënte zorg dichtbij kinderen en gezinnen te realiseren en ook de financiering van die zorg ligt bij teveel verschillende instanties. De Opvoedpoli heeft in deze onoverzichtelijk markt snel een sterke positie weten te bemachtigen: met een toegankelijk totaalaanbod dichtbij jeugd en gezinnen en met een ondernemende geest wordt ook de integrale zorg voor kind en familie goed georganiseerd.
Integrale zorg voor kind en familie Toen Anne Punter en zijn partner Linda Bijl vier jaar geleden begonnen met de Opvoedpoli, hadden zij in de jaren daarvoor in verschillende functies en hoedanigheden aan den lijve ondervonden hoezeer de zorg aan jeugdigen is versnipperd. De vele instanties zoals Jeugd GGZ, organisaties voor mensen met een verstandelijke beperking, Jeugdzorg, onderwijs en andere gespecialiseerde organisaties maken de afstemming rondom het kind problematisch. Bovendien werkte de toenemende bureaucratie de professionele vrijheid van organisaties in de jeugdzorg tegen. Om deze reden besloten zij zelf een organisatie op te richten en een totaalpakket te bieden aan ouders en kinderen tot 23 jaar met vragen op het terrein van ouderschap, opvoeding en ontwikkeling: de Opvoedpoli. Na de start in 2007 kreeg de Opvoedpoli in 2008 een GGZ-erkenning en werd een eerste pand betrokken; in de jaren daarna is de organisatie snel gegroeid en deze bestaat nu uit 12 vestigingen in Amsterdam, Noord-Holland, Zuid-Holland en Utrecht. In december 2011 is de Opvoedpoli BV uitgeroepen tot beste en snelst groeiende bedrijf van Nederland en overall winnaar van de High Growth Award 2011. In 2012 zullen nieuwe vestigingen worden geopend in Rotterdam en Almere. Iedere klant is welkom en er wordt op basis van de ondersteuningsvraag van de klant
samen gezocht naar de beste mogelijkheden tot financiering, die gezien de samengestelde vraag van de klant vaak versnipperd is over de verschillende terreinen van jeugdzorg. ‘Het kastje én de muur’
Uitgangspunt van de Opvoedpoli is ‘one stop shopping’: de klant – kinderen, ouders of het gehele gezin – wordt een integraal pakket aangeboden met als uitgangspunt de vraag van de klant. De Opvoedpoli biedt daarvoor een breed scala aan diensten, variërend van informatie en persoonlijk advies tot diagnostiek en behandeling, gezinscoaching en onderwijsbegeleiding. De benadering van de Opvoedpoli is integraal en multidisciplinair en de medewerkers van de Opvoedpoli combineren expertise op het terrein van de GGZ, onderwijs, maatschappelijk werk met dat van mensen met een verstandelijke beperking. Dat is ook nodig omdat een kind deel uitmaakt van een groter systeem – familie, sociaal netwerk – waarbinnen soms weinig maar soms ook veel aan de hand is. Anne Punter wijst erop dat een integrale benadering cruciaal is. De ene keer zal alleen het kind op een of meerdere terreinen wordt ondersteund en een andere keer het hele systeem van het kind geholpen moet worden…. “Als uiteindelijk het resultaat maar duidelijk is: dat het kind en de familie geholpen worden.”
“Als uiteindelijk het resultaat maar duidelijk is: dat het kind en de familie geholpen worden.” Linda Bijl, algemeen directeur van de opvoedpoli
Koplopers in de zorg
111
de O p v o e d p o li
“We hebben zonder het te weten voor een ‘blue ocean’ strategie gekozen: een geheel nieuw product in een nog onontgonnen markt. Een voordeel daarvan is dat concurrenten ons niet kunnen plaatsen, dat werkt wel zo prettig.” Anne Punter, directeur van de Opvoedpoli
In het kader van algemene informatie, cursussen en persoonlijk advies organiseert de Opvoedpoli workshops, clinics en trainingen over allerlei onderwerpen. De klant krijgt informatie, leert nieuwe vaardigheden en wordt met anderen in gesprek gebracht. Voor specifieke vragen of problemen kan men hier terecht voor een persoonlijk advies. De Opvoedpoli heeft specialisten in huis voor diagnostisch onderzoek naar speciale psychische problemen of beperkingen, zowel voor kinderen als voor ouders. Als duidelijk is wat er aan de hand is, wordt er een plan opgesteld om de problemen aan te pakken. De Opvoedpoli biedt verschillende soorten behandeling aan in de vorm van trainingen en therapie: voor kinderen, ouders of het hele gezin. Bij het grootbrengen van kinderen hangt alles met alles samen, vandaar dat de Opvoedpoli gezinscoaching als ondersteuning kan inzetten bij het vinden van praktische oplossingen. Dat lukt het beste in de thuissituatie. Een vaste coach die dag en nacht beschikbaar kan zijn, fungeert als supernanny, vraagbaak, steunpilaar, regelaar of alles tegelijk. Waar nodig worden speciale programma’s of therapieën ingezet. Bij problemen met leren of met gedrag op school biedt de Opvoedpoli onderwijsondersteuning aan bestaande uit gericht onderzoek, remedial teaching, individuele begeleiding en training. 112
Koplopers in de zorg
Voor werkende ouders is de combinatie van opvoeden en werken niet altijd makkelijk, zeker niet bij alleenstaande ouders. Voor deze doelgroep zijn er speciale programma’s; bijvoorbeeld voor ouders die weer aan het werk gaan, maar ook voor ouders die zoeken naar een gezond evenwicht tussen een leuk leven, hun werk en de verantwoordelijkheid voor kinderen. Alle kinderen en familieleden kunnen bij de Opvoedpoli terecht. Anne Punter: “Wij hebben alle disciplines in huis die nodig kunnen zijn om een vraag te beantwoorden. We hebben een praktische aanpak en nemen verantwoordelijkheid voor het geheel. We zijn het kastje èn de muur!” De kracht van de Opvoedpoli zit vooral in de integrale multidisciplinaire aanpak van kind én systeem, ondersteuning die andere organisaties slechts gefragmenteerd kunnen leveren en die door de klant zelf van de nodige regie moet worden voorzien. Het concept van de Opvoedpoli stelt de nodige eisen aan het combineren van financieringsstromen. Op dit ogenblik vindt deze financiering vooral vanuit de verzekeraars plaats in de vorm van zorg in natura, maar er is een duidelijke verschuiving naar financiering vanuit onderwijs en welzijn en in het verlengde daarvan vanuit de gemeentes. Dit past in de strategie van de Opvoedpoli om de risico’s op het terrein van financiering zoveel mogelijk te spreiden.
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
Ouderenzorg
Ziekenhuizen en klinieken
Anne Punter: “We hebben de afgelopen jaren veel geleerd op het terrein van ondernemerschap. Theoretische begrippen als liquiditeit en cash flow werden voor ons in hoog tempo realiteit.”
om zelf invulling te geven aan hun werk en niet gehouden worden aan beperkende regels. Er zijn dan ook meer dan voldoende gegadigden voor de huidige en nieuw op te richten vestigingen ‘in portefeuille’.
Het werken volgt de klant
De werkcultuur bij de Opvoedpoli is bijzonder: Samenwerking ontstaat als vanzelf. Mensen zoeken elkaar op. Er heerst geen vergadercultuur en eventueel overleg binnen de organisatie gaat alleen over de klant; allerlei andere regie- en coördinatie-overleggen ontbreken volledig terwijl afstemming tussen de werkzaamheden door plaats vindt. De vestigingen hebben allemaal een omvang van tussen de 30 en 40 medewerkers, waaraan leiding wordt gegeven door een directeur die uit het primair proces komt en dus vakinhoudelijk
Multidisciplinair werken stelt eisen aan de medewerkers. Maar welke mensen zoek je? Anne Punter heeft daar geen specifiek beleid op ontwikkeld anders dan dat de samenstelling van de medewerkers een goede afspiegeling van de maatschappij moet zijn: “Dan sluit je zo goed mogelijk aan op je klantenpopulatie.” Veel van de huidige medewerkers komen voort uit het eigen netwerk van de Opvoedpoli. De organisatie blijkt interessant te zijn voor professionals omdat die ruimte krijgen
Ondersteunende organisaties
“We hebben een praktische aanpak en nemen verantwoordelijkheid voor het geheel. We zijn het kastje èn de muur!”
Koplopers in de zorg
113
de O p v o e d p o li
onderlegd is. Het geheel resulteert in een lage overhead van 10% tot 15%. Nieuwe medewerkers dienen over een basishouding te beschikken die gericht is op samenwerken. Vervolgens krijgen zij als introductie een tweedaagse basisopleiding waarin wordt ingegaan op de missie en visie van de Opvoedpoli. Iedereen heeft op deze manier voor ogen waar zijn eigen inbreng en de gezamenlijke inbreng toe moet leiden en op welke wijze wordt er binnen de organisatie wordt gewerkt. Op deze wijze ontstaat er een eenheid in denken en werken die van belang is voor de interne cohesie van de organisatie. Voor de senior medewerkers in de organisatie is er een aanvullende masteropleiding, waar een verdieping van de genoemde onderwerpen plaatsvindt. De eenduidige wijze van denken en werken wordt verder versterkt doordat elke nieuwe medewerker wordt gekoppeld aan een master. Deze meester-gezelrelatie zorgt voor een verdere verbinding van de nieuwe medewerker aan de organisatie en aan de preferente werkwijze. Na een jaar mag men zelf een eigen master uitkiezen: een senior medewerker die de begeleiding overneemt. En om terug te keren naar de missie en visie: Anne Punter begint elke bijeenkomst met ‘Even terug: waar gaat het ook al weer om…’
114
Koplopers in de zorg
Naast de gewone werkzaamheden biedt de Opvoedpoli 18 plaatsen voor de GZ-opleiding. Degenen die hier gebruik van willen maken, kennen de organisatie en hopen veelal na afronding van de opleiding binnen de Opvoedpoli te kunnen blijven werken. Ook op het terrein van wetenschappelijk onderzoek ontplooit de Opvoedpoli de nodige activiteiten. Zo loopt er een wetenschappelijk onderzoek. Anne Punter noemt een belangrijk wetenschappelijk traject dat aan dat samen met de Universiteit van Amsterdam is opgetuigd met als doel de zorgresultaten van de Opvoedpoli beter aantoonbaar te maken: “Als wij roepen ‘wij zijn van de inhoud’, dan moeten we dat handen en voeten geven.” Organische groei
De snelle groei van de afgelopen jaren heeft organisch plaatsgevonden en is niet gebaseerd op een bepaalde strategie: als een initiatief binnen de missie en visie past en er is een vestigingsmogelijkheid dan zijn er vele mogelijkheden. Van belang is wel dat er van tevoren een businessplan wordt opgesteld en dat de kwaliteit op basis van ISO kan worden gegarandeerd. Het hele model lijkt sterk op de organisatieprincipes van Eckart Wintzen: vanuit het idee dat mensen optimaal werken wanneer ze zich betrokken voelen bij hun werk, hun collega’s en de manier waarop het werk georganiseerd wordt, bedacht hij de ‘celfilosofie’ voor zijn bedrijf BSO.
Bang dat nieuwe vestigingen te zeer los komen te staan van de organisatie is Anne Punter niet: zolang men zich verbonden voelt met de wijze waarop binnen de Opvoedpoli naar de klant en het werkproces wordt gekeken, zal er altijd sprake zijn van eenheid in denken en werken. De ambities voor de toekomst is deze organische groei voortzetten en op geleide van de vraag en de mogelijkheden in geheel Nederland een netwerk van Opvoedpoli’s laten ontstaan. Gezien de vragen uit de markt en de wijze waarop het huidige aanbod is georganiseerd, zijn hier meer dan voldoende mogelijkheden voor.
Gehandicaptenzorg
GGZ
Jeugdzorg
Maatschappelijke Ondersteuning
Ouderenzorg
Ziekenhuizen en klinieken
Ondersteunende organisaties
De succesformule onder de loep De Opvoedpoli heeft in vier jaar tijd een enorm succes weten te realiseren dwars door alle bureaucratie heen. De voornaamste oorzaken van dit succes zijn: • De vindbaarheid: Ouders weten de Opvoedpoli te vinden; Ouders blijken goed in staat te zijn om de beste zorg te identificeren en komen als vanzelf bij de Opvoedpoli terecht. • ‘One stop shopping’: In het woud van regels en bureaucratie biedt de organisatie een helder en makkelijk vindbaar loket met daarachter een totaalaanbod. • De werkcultuur: Professionals hebben een goed gevoel bij de Opvoedpoli; het verschil met andere instellingen is groot en hierdoor hebben mensen een geweldige drive om te werken. • Leiderschap: De leiding staat dicht bij het primair proces en de mensen. Managen geschiedt op basis van gezag en niet op basis van macht. • Goede arbeidsvoorwaarden: naast professionele vrijheid is er bijvoorbeeld ook flexibiliteit in de vorm van een persoonlijk, zelf te besteden opleidingsbudget. Ook is er ruimte voor ‘het nieuwe werken’ hetgeen medewerkers een grote mate van persoonlijke flexibiliteit. • Contracten van minimaal 28 uur zijn regel. Deze zorgen voor de continuïteit en onderlinge afstemming. De Opvoedpoli is in 2011 uitgeroepen tot het beste en snelst groeiende bedrijf in Nederland. Linda Bijl is in 2012 genomineerd als Zorgmanager van het jaar.
Koplopers in de zorg
115