L=GM3A< L=1K_A[5 Z3=J44 L=X81< $R W$N3 W -+ ;L/=*L3 X3A5)N4K/N
C & 4 7 6 "5 6 6'17 +& 6' 5I+E D '4 6'B" &ğ < A 8 5 /+5 A 9& '6& B)4A 'ë1 ě6&A .< $6" 9I ã "4A&6 )7"Ą ¢ ã ãã æäãå ã
การอำนวยการทัว่ ไประบบการแพทยฉกุ เฉิน ในการดูแลผูป ว ยกลุม โรคและภัยสุขภาพ ระบบการรับ – สง ผูป ว ยทีส่ ำคัญ เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 พืน้ ทีจ่ งั หวัดเชียงราย พะเยา ลำพูน (protocol) ทีป่ รึกษา ผูเ รียบเรียง
ผูต รวจราชการเขตสุขภาพที่ 1 นายแพทยสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย พะเยา ลำพูน นายประเสริฐ วันดี นางเรือนทอง ใหมอารินทร นายณรงคศกั ดิ์ วันดี นายแพทยเกรียงศักดิ์ ปนตาธรรม บรรณาธิการ นายแพทยเกรียงศักดิ์ ปนตาธรรม แพทยหญิงพรธีรา พรหมยวง แพทยหญิงณัชชา หาญสุทธิเวชกุล นางเรือนทอง ใหมอารินทร นายประเสริฐ วันดี นายณรงคศกั ดิ์ วันดี จัดพิมพโดย สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย พิมพครัง้ ที่ 1 กุมภาพันธ 2562 จำนวน 1,000 เลม พิมพท่ี เอ.ไอ.กราฟฟก 137 หมู 14 ตำบลแมยาว อำเภอเมืองเชียงราย จังหวัดเชียงราย ISBN 978-616-11-4213-1
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
รายนามผูนิพนธ
การจัดทำแนวทางและเกณฑมาตรฐาน การอำนวยการทั่วไประบบการแพทยฉุกเฉิน ในการดูแลผูปวยกลุมโรคและภัยสุขภาพ ระบบการรับ – สงผูปวยที่สำคัญ (Protocol) เขตสุขภาพที่ 1 จังหวัดเชียงราย พะเยา ลำพูน กิตติยา ไทยธวัช เกรียงศักดิ์ ปนตาธรรม เกศนภา นาใจ เกศรา สารทอง จริยา วงศตาปน จำลองลักษณ สายแกว ชนิกานต มาไพโรจน ชูเกียรติ เหลืองโสภาพรรณ เชิดศักดิ์ สมสวย ญารวี จันธิมา ณรงคศักดิ์ วันดี ณัชชา หาญสุทธิเวชกุล ณิชานันท ศรีวิชัย ดวงเดือน ราชคมภ ดำรงค ชวยแกไข ตวงเพชร ถานอย ทัศนีย ภาคภูมิวินิจฉัย ธวัชชัย ขันติวงศ นิตยา มอยนา นิภาภร พรหมประสิทธิ์ บุญญาภัทร ชาติพัฒนานันท ปฎิญญา ใจแปง ประเสริฐ วันดี ปรีชา มะโนยศ พงศกร สวามิภักดิ์ พนาวัน พรหมเผา พรทิพย ปนตาคำ พรธีรา พรหมยวง พรรณี สุรินทรชัย พัฒนาการ ผลศุภรักษ พิชามญชุ วุฒิ ภัทรกร ตะตองใจ
คณะแพทยศาสตร มหาวิทยาลัยพะเยา นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพปฏิบัติกา โรงพยาบาลแมจัน พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงราย เจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลพาน นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลลำพูน พนักงานฉุกเฉินการแพทย สมาคมศิริกรณเชียงรายบรรเทาสาธารณภัย เจาพนักงานสาธารณสุขชำนาญงาน โรงพยาบาลแมลาว พยาบาลวิชาชีพ โรงพยาบาลศูนยมหาวิทยาลัยแมฟาหลวง พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเวียงเชียงรุง นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลลำพูน พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงแสน พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลพญาเม็งราย ผูชวยนักวิชาการสาธารณสุข ศูนยรับแจงเหตุและสั่งการ อบจ.ลำพูน พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พนักงานบริการ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลสมเด็จพระญาณสังวร พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงคำ ผูชวยศาสตราจารย สำนักวิชาพยาบาลศาสตร มหาวิทยาลัยแมฟาหลวง พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลขุนตาล นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการสำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเทิง ประธานสมาคม สมาคมกูภัยอัมรินทรใต พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลปาแดด เจาพนักงานสาธารณสุขชำนาญงาน โรงพยาบาลแมจัน นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ โรงพยาบาลพะเยา นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดพะเยา เจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย โรงพยาบาลแมสรวย เวชกิจฉุกเฉิน โรงพยาบาลเวียงปาเปา
ก
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ภัทราวดี ใจคำ มยุรี หมั่นคิด ยุวลักษณ บุตรศรี รุงวิภา นามมะยอม เรือนทอง ใหมอารินทร วนัฏธนันท ยาวิชัย วรวิช บุญสิทธิ์ วสุ เตชะวัฒนากุล วันเพ็ญ โพธิยอด วิมลรัตน ทองศรี วุฒิไกร สมนาม ศิริพร จักรออม ศุภกฤษ เจริญขำ สมชาย สิทธิหลา สมนึก แซตั้ง สายสม รุจิพรรณ แสงทอง สุวรรณ อดุลย สุขเกษม อนุสรณ อินทวงค เอม สิรวราภรณ
เจาพนักงานสาธารณสุขชำนาญงาน โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเวียงเชียงรุง นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงคำ เจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการพิเศษ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย พยาบาลวิขาชีพปฏิบัติการ ศูนยรับแจงเหตุและสั่งการ อบจ.ลำพูน เจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห นายแพทยเวชศาสตฉุกเฉิน โรงพยาบาลกรุงเทพเชียงราย นักวิชาการสาธารณสุขชำนาญการ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดลำพูน พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลลำพูน เจาพนักงานฉุกเฉินการแพทย โรงพยาบาลเชียงคำ พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลแมสาย นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลเชียงคำ ประธานสมาคมสมาคมแสงธรรมสาธารณกุศลเชียงราย พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลเวียงปาเปา พยาบาลวิชาชีพชำนาญการพิเศษ โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลแมสรวย พยาบาลวิชาชีพชำนาญการ โรงพยาบาลสมเด็จพระยุพราชเชียงของ ประธานมูลนิธิสยามเชียงราย นายแพทยชำนาญการ โรงพยาบาลพะเยา
ข
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำนำ การเจ็บปวยฉุกเฉินเปนสิง่ ทีเ่ กิดขึน้ โดยไมสามารถคาดการณลว งหนาได และนับวันจะมีแนวโนมเพิม่ ขึน้ ทัง้ ปริมาณ ความรุนแรงและเปนสาเหตุการตายอันดับ 1 ของโลก โดยเฉพาะผูป ว ยโรคเรือ้ รังทีม่ คี วามเสีย่ งสูงตอการเจ็บปวยฉุกเฉิน มีโอกาสเกิดโรคหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน โรคหลอดเลือดสมอง อุบตั เิ หตุ สารพิษ และอุบตั ภิ ยั ตาง ๆ ดังนัน้ ระบบการแพทย ฉุกเฉินจึงตองมีคณ ุ ภาพมาตรฐาน สามารถปฏิบตั กิ ารไดอยางเหมาะสมภายใตการกำกับดูแลของแพทยอำนวยการ และ พัฒนาใหมกี ารเชือ่ มโยงทุกมิติ มีแนวทางการปฏิบตั กิ ารรายโรคทีใ่ ชเปนแนวปฏิบตั เิ ดียวกันของโรคและภาวะฉุกเฉินทีต่ อ ง ไดรบั การชวยเหลืออยางเรงดวนทัง้ การปฏิบตั กิ ารทางบก ทางน้ำและทางอากาศยาน เพือ่ สนับสนุนการดำเนินงานของหนวย ปฏิบตั กิ ารทัง้ ระดับศูนยสง่ั การ หนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูง หนวยปฏิบตั กิ ารระดับพืน้ ฐาน ตามพระราชบัญญัตกิ ารแพทย ฉุกเฉินแหงชาติ พ.ศ.2551 ป พ.ศ. 2562 จังหวัดเชียงราย ไดเปนเจาภาพจัดทำโครงการการจัดทำแนวทางเกณฑมาตรฐาน/แนวทางปฏิบตั ิ การอำนวยการทัว่ ไประบบการแพทยฉกุ เฉิน ในการดูแลผูป ว ยกลุม โรคและภัยสุขภาพ ระบบการรับ – สงผูป ว ยทีส่ ำคัญ ของเครือขายเขตสุขภาพที่ 1 พืน้ ทีจ่ งั หวัดเชียงราย พะเยา ลำพูน (protocol) โดยไดรบั การสนับสนุนงบประมาณจากสถาบัน การแพทยฉกุ เฉินแหงชาติ (สพฉ.) เพือ่ จัดทำแนวทางแนวทางเกณฑมาตรฐาน/แนวทางปฏิบตั ิ การอำนวยการทัว่ ไประบบ การแพทยฉกุ เฉิน จำนวน 14 เรือ่ ง มีวตั ถุประสงคเพือ่ ใหหนวยปฏิบตั กิ ารระดับอำนวยการ ระดับสูงและระดับพืน้ ฐานใน พืน้ ทีข่ องเขตสุขภาพที่ 1 นำไปเปนแนวทางใชในการออกปฏิบตั กิ ารใหบริการแกผปู ระสบเหตุตามมาตรฐานการปฏิบตั กิ าร ของแตละระดับใหมคี วามปลอดภัย และสามารถเขาถึงระบบการรักษาพยาบาลทีเ่ หมาะสมตอไป การจัดทำแนวทางและเกณฑมาตรฐาน การอำนวยการทัว่ ไประบบการแพทยฉกุ เฉิน ในการดูแลผูป ว ยกลุม โรค และภัยสุขภาพ ระบบการรับ – สงผูป ว ยทีส่ ำคัญ (Protocol) สำเร็จลุลว งดวยดี จากความรวมมืออยางดียง่ิ ของคณะ กรรมการจาก 3 จังหวัดคือ เชียงราย พะเยา ลำพูน ทัง้ ทีเ่ ปนแพทยเวชศาสตรฉกุ เฉิน แพทย พยาบาล นักวิชาการสาธารณสุข นักปฏิบตั กิ ารฉุกเฉินการแพทยระดับสูง เวชกรฉุกเฉิน อาสาสมัครฉุกเฉินการแพทย จากทัง้ ภาครัฐและเอกชน ไดชว ยกันยกราง จัดทำ นำไปทดลองใช ปรับปรุง วิพากษ แนวทางจนสำเร็จลุลว ง รวมทัง้ ผูท รงคุณวุฒิ วิทยากรผูว พิ ากษ ทีไ่ ดใหขอ เสนอ แนะทีเ่ ปนประโยชนตอ การพัฒนาแนวทางและเอกสารนี้ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงรายจึงขอขอบคุณมา ณ โอกาสนี้ ขอขอบคุณผูต รวจราชการเขตสุขภาพที่ 1 นายแพทยสาธารณสุขจังหวัดทุกจังหวัดในเขตสุขภาพที่ 1 เลขาธิการ สถาบันการแพทยฉกุ เฉินแหงชาติและทีมงานสถาบันการแพทยฉกุ เฉินแหงชาติ ขอขอบคุณนายแพทยเกรียงศักดิ์ ปนตาธรรม หัวหนากลุม เวชศาสตรฉกุ เฉิน โรงพยาบาลเชียงรายประชานุเคราะห ประธานกรรมการและ คณะทีมงานจากสำนักงาน สาธารณสุขจังหวัดเชียงราย เปนอยางสูง ทีส่ นับสนุนโครงการเปนอยางดี หวังเปนอยางยิง่ วาเอกสาร แนวทางและเกณฑ ม าตรฐาน การอำนวยการทัว่ ไประบบการแพทยฉกุ เฉิน (Protocol) นีจ้ ะนำไปสูก ารพัฒนาบริการระบบการแพทยฉกุ เฉิน ในพืน้ ทีใ่ หบรรลุเปาหมาย บริการไดมาตรฐาน ลดอัตราการตายและความรุนแรงของการบาดเจ็บ หรือปวยฉุกเฉิน ประชาชน สามารถเขาถึงบริการไดอยางทัว่ ถึงตอไป
คณะผูจ ดั ทำ สำนักงานสาธารณสุขจังหวัดเชียงราย ธันวาคม 2562
ค
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
สารบัญ รายนามผูนิพนธ
คำนำ สารบัญ 1. แนวทางการประเมินดูแลผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล ( NON Trauma) ระดับพื้นฐาน ระดับสูง 2. แนวทางการประเมินดูแลผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล (Trauma) ระดับพื้นฐาน ระดับสูง 3. คำสัง่ อำนวยการทัว่ ไปการดูแลผูบ าดเจ็บรุนแรง (Trauma) และสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน ระดับสูง 4. คำสัง่ อำนวยการทัว่ ไปการดูแลผูป ว ยหัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (Out-of-Hospital Cardiac arrest; OHCA) ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน ระดับพื้นสูง 5. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการประกาศเสียชีวิต (Declare death) ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน ระดับพื้นสูง 6. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยโรคติดเชื้อในกระแสเลือด ( Sepsis) ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน ระดับพื้นสูง 7. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน ระดับพื้นสูง
ง
หนา ก ค ง 1 4 7 13
19 22 24
27 29 32 36 38 40 43 46 48 51 54 56 เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
สารบัญ (ตอ) หนา
8. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการจัดการสาธารณภัยหรืออุบัติภัยหมู (Mass Casualty Incident: MCI) ระดับอำนวยการ 59 63 ระดับพื้นฐาน ระดับพื้นสูง 66 9. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยโรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) 69 ระดับอำนวยการ 71 ระดับพื้นฐาน 73 ระดับพื้นสูง 10. คำสัง่ อำนวยการทัว่ ไปการดูแลผูป ว ยโรคกลามเนือ้ หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน (Myocardial infarction ; MI) 79 ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน 81 83 ระดับพื้นสูง 11. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยแนวทางปฏิบัติสารพิษ หรือยาเกินขนาด (Toxicology) 86 ระดับอำนวยการ ระดับพื้นฐาน 88 92 ระดับพื้นสูง 12. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยการปฏิบัติการกูชีพทางน้ำ (Water Rescue) ระดับอำนวยการ 94 ระดับพื้นฐาน 96 98 ระดับพื้นสูง 13. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการลำเลียงผูปวยทางอากาศ (Air Transport) 100 ระดับอำนวยการ 103 ระดับพื้นฐาน 106 ระดับพื้นสูง 14. คำสั่งอำนวยการทั่วไปการดูแลผูปวยฉุกเฉินวิกฤตสุขภาพจิต (Psychiatric Emergency) ระดับอำนวยการ 109 ระดับพื้นฐาน 111 113 ระดับพื้นสูง ภาคผนวก 115
จ
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางการประเมินดูแลผูปวยทั่วไปนอกโรงพยาบาล (Non-Trauma) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
1. ผูปวยฉุกเฉินไมรูสึกตัว 2. ผูปวยฉุกเฉินที่มีทางเดินหายใจผิดปกติ เชน หายใจมีเสียงครืดคราด, มีสารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ หรือมีสิ่งแปลกปลอมในปาก 3. ผูปวยฉุกเฉินที่มีการหายใจผิดปกติ เชน อัตราการหายใจ <10 หรือ >30 ครั้ง/นาที หรือความเขมขนของออกซิเจน (Oxygen saturation<94%) 4. ผูปวยฉุกเฉินที่มีระบบไหลเวียนโลหิตผิดปกติ เชน อัตราการเตนของหัวใจ <50 หรือ >150 ครั้ง/นาที, สีผิวซีด เหงื่อออก ตัวเย็น, ความดันโลหิตคาบน (Systolic blood pressure) <90 mmHg.
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) สถานการณที่เกิดเหตุไมปลอดภัย ใหประเมินความปลอดภัยกอนเขาชวยเหลือผูปวย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินความรูส กึ ตัวตามหลัก AVPU ถาผูป ว ยฉุกเฉินไมรสู กึ ตัว (U) ใหคลำชีพจรทีค่ อ 10 วินาที หากไมมชี พี จร ไมหายใจ หรือหายใจเฮือก ใหทำการ CPR ตามแนวกูช พี และแจงศูนยสง่ั การ 1669 เพือ่ ขอคำแนะนำ และความชวยเหลือทันที ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ ที างเดินหายใจผิดปกติ เชน หายใจมีเสียงครืดคราด ใหจดั ทากดหนาผาก เชยคาง (Head tilt-chin lift) ใสอปุ กรณชว ยเปดทางเดินหายใจขัน้ พืน้ ฐาน (Oropharyngeal airway), มีสารคัดหลัง่ ในทางเดินหายใจ ใหทำการดูด เสมหะ หรือสารคัดหลัง่ ดวยลูกสูบยางแดง หรือหากมีสง่ิ แปลกปลอมในปากถามองเห็นใหนำออกมา ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ กี ารหายใจผิดปกติ เชน อัตราการหายใจ <10 หรือ >30 ครัง้ /นาที ใหจดั ทานอนศีรษะสูง 45 องศา หรือความเขมขนของออกซิเจน (Oxygen saturation<94%) ใหแจงศูนยสง่ั การ 1669 เพือ่ ขอคำแนะนำ และความ ชวยเหลือทันที ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ รี ะบบไหลเวียนโลหิตผิดปกติ เชน อัตราการเตนของหัวใจ <50 หรือ >150 ครัง้ /นาที, สีผวิ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น, ความดันโลหิตคาบน (Systolic blood pressure) <90 mmHg. ใหจดั ทาผูป ว ยนอนราบ, Keep warm (หมผา) ใหแจงศูนยสง่ั การ 1669 เพือ่ ขอคำแนะนำ และความชวยเหลือทันที วัดระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิว้ (DTX) <60 mg% ใหรายงานศูนยสง่ั การ 1669 อุปกรณชว ยเปดทางเดินหายใจขัน้ พืน้ ฐาน (Oropharyngeal airway) ลูกสูบยางแดง วัดระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิว้ (DTX) แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงานศูนยสง่ั การทันทีหากประเมินแลวพบวาผูป ว ยมีความผิดปกติในระบบใดระบบ หนึง่ (ABC) เพือ่ ขอความชวยเหลือจากหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทยขน้ั สูง และติดตอไป ยังโรงพยาบาลปลายทาง และขอคำแนะนำจากแพทยอำนวยการ ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
1
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
เอกสารอางอิง
EMERGENCY CARE THE POCKET GUIDE BOOK ฉบับปรับปรุง พิมพ ครั้งที่6 คณะแพทยศาสาตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล เวชศาสตรฉกุ เฉิน1 คณะแพทยศาสาตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล เกณฑและวิธปี ฏิบตั กิ ารแพทยของผูช ว ยเวชกรรมตามคำสัง่ แพทยและการอำนวยการ
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
2
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
3
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางการประเมินดูแลผูปวยทั่วไปนอกโรงพยาบาล (Non-Trauma) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูป ว ยฉุกเฉินไมรสู กึ ตัว 2. ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ ที างเดินหายใจผิดปกติ เชน หายใจมีเสียงครืดคราด (Stridor), มีสารคัดหลัง่ ในทางเดินหายใจ หรือมีสง่ิ แปลกปลอมในปาก
3. ผูปวยฉุกเฉินที่มีการหายใจผิดปกติ เชน อัตราการหายใจ <10 หรือ >30 ครั้ง/นาที หรือความเขมขนของออกซิเจน (Oxygen saturation<94%) หรือฟง Lung มีเสียง Wheezing 4. ผูปวยฉุกเฉินที่มีระบบไหลเวียนโลหิตผิดปกติ เชน อัตราการเตนของหัวใจ <50 หรือ >150 ครั้ง/นาที, สีผิวซีด เหงื่อออก ตัวเย็น, ความดันโลหิตคาบน (Systolic blood pressure) <90 mmHg. 5. ผูปวยฉุกเฉินที่มีระดับความรูสึกตัวลดลง ที่ประเมินดวยระบบ Glasgow Coma Score <8 คะแนน
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) สถานการณที่เกิดเหตุไมปลอดภัย ใหประเมินความปลอดภัยกอนเขาชวยเหลือผูปวย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินความรูสึกตัวตามหลัก AVPU ถาผูปวยฉุกเฉินไมรูสึกตัว (U) ใหคลำชีพจรที่คอ 10 วินาที หากไมมีชีพจร ไมหายใจ หรือหายใจเฮือก ใหทำการ CPR ตามแนวกูชีพ และแจงศูนยสั่งการ 1669 เพื่อขอคำแนะนำ และความ ชวยเหลือทันที ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ ที างเดินหายใจผิดปกติ เชน หายใจมีเสียงครืดคราด ใหจดั ทากดหนาผาก เชยคาง (Head tilt-chin lift) ใสอุปกรณชวยเปดทางเดินหายใจขั้นพื้นสูง Advanced airway management (ETT, LMA) มีสารคัดหลั่งในทาง เดินหายใจ ใหทำการ Suction, Clear airway หรือหากมีสิ่งแปลกปลอมในปากถามองเห็นใหนำออกมา หรือ Heimlich Maneuver (Complete obstrucrion) ผูป ว ยฉุกเฉินทีม่ กี ารหายใจผิดปกติ เชน อัตราการหายใจ <10 หรือ >30 ครัง้ /นาที ใหจดั ทานอนศีรษะสูง 45 องศา, ฟง Lung ไดเสียง Wheezing ในผูป ว ยมีมปี ระวัตหิ อบหืด หรือถุงลมโปงพอง ใหพน ยา Berodual Forte 1 Nebute หรือความเขมขนของออกซิเจน (Oxygen saturation<94%) ใหออกซิเจน และแจงศูนยสง่ั การ 1669 เพือ่ ขอคำแนะนำ และความชวยเหลือทันที ผูปวยฉุกเฉินที่มีระบบไหลเวียนโลหิตผิดปกติ เชน อัตราการเตนของหัวใจ <50 หรือ >150 ครั้ง/นาที, สีผิวซีด เหงื่อออก ตัวเย็น, ความดันโลหิตคาบน (Systolic blood pressure) <90 mmHg. ใหสารน้ำ NSS , Acetar ให จัดทาผูปวยนอนราบ, Keep warm ใหแจงศูนยสั่งการ 1669 เพื่อขอคำแนะนำ และความชวยเหลือทันที ผูปวยฉุกเฉินที่มีระดับความรูสึกตัวลดลง ที่ประเมินดวยระบบ Glasgow Coma Score <8 คะแนน ใหใสอุปกรณ ชวยเปดทางเดินหายใจขั้นพื้นสูง Advanced airway management (ETT, LMA) และแจงศูนยสั่งการ 1669 เพื่อขอคำแนะนำ และความชวยเหลือทันที วัดระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิว้ (DTX) <60 mg% ให 50% Glucose 50 ml IV และรายงานศูนยสง่ั การ 1669
4
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
อุปกรณชว ยเปดทางเดินหายใจขัน้ พืน้ สูง Advanced airway management (ETT, LMA) IV access ให NSS , Acetar ฟง Lung ไดเสียง Wheezing ในผูป ว ยมีมปี ระวัตหิ อบหืด หรือถุงลมโปงพอง ใหพน ยา Berodual Forte 1 Nebute วัดระดับน้ำตาลในเลือดจากปลายนิว้ (DTX) <60 mg% ให 50% Glucose 50 ml IV แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงานศูนยสง่ั การทันทีหากประเมินแลวพบวาผูป ว ยมีความผิดปกติในระบบใดระบบ หนึง่ (ABC) เพือ่ ขอความชวยเหลือจากหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทยขน้ั สูง และติดตอไป ยังโรงพยาบาลปลายทาง และขอคำแนะนำจากแพทยอำนวยการ เอกสารอางอิง EMERGENCY CARE THE POCKET GUIDE BOOK ฉบับปรับปรุง พิมพ ครั้งที่6 คณะแพทยศาสาตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล เวชศาสตรฉกุ เฉิน1 คณะแพทยศาสาตร โรงพยาบาลรามาธิบดี มหาวิทยาลัยมหิดล เกณฑและวิธปี ฏิบตั กิ ารแพทยของผูช ว ยเวชกรรมตามคำสัง่ แพทยและการอำนวยการ ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
5
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
6
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางการประเมินดูแลผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล (Trauma) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล (trauma)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) Scene Size – up BSI (body Substance Isolation) Universal Precaution การใชอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคล ตองมี การสวมอุปกรณปองกันใหครบถวนไมสัมผัสผูบาดเจ็บโดยตรง ใชอุปกรณปองกันอันตรายอยางเหมาะสมกอนเขาไป ชวยเหลือตามสถานการณ เชน ถุงมือ แวนตาปองกัน ผาปดปากและจมูก เสือ้ คลุม และอุปกรณปอ งกันสารเคมี เปนตน Scene safety การประเมินความปลอดภัยของที่เกิดเหตุ หามเขาพื้นที่เสี่ยงอันตราย เชน สารพิษ สารเคมี ไฟไหม กาซพิษ หรือมีความรุนแรงโดยเด็ดขาด จอดรถหางจากจุดเกิดเหตุประมาณ 30 เมตร อยูจุดที่สูงกวาจุดเกิดเหตุ อยูเหนือลมและใหรถหันหนาออกจากที่เกิดเหตุ MOI (Mechanism of injury) การประเมินผูบาดเจ็บตามกลไกการบาดเจ็บ Number of patients จำนวนผูบาดเจ็บ หากมีจำนวน 4 รายขึ้นไป แจงศูนยสั่งการรับทราบ Additional resources การรองขอความชวยเหลือจากแหลงสนับสนุนที่ตองการผานศูนยสั่งการ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินสถานการณ ณ จุดเกิดเหตุ พรอมสวมใสอุปกรณปองกัน เมื่อประเมินสถานการณมีความปลอดภัยจึงเริ่มใหการดูแลโดยการประเมินผูบาดเจ็บดังนี้
1 1.1 ประเมินระดับความรูส กึ ตัวแบงระดับดังนี้ A : Alert รูส กึ ตัวดี V : Response to voice ตอบสนองตอเสียงเรียก P : Response to pain ตอบสนองต อ ความเจ็ บ ปวด ( ใช ป ากกากดปลายเล็ บ ไม เ กิ น 10 วิ น าที ผูบาดเจ็บจะมีการตอบสนองรางกายหรือคำพูดหรือสงเสียงใหไดยนิ ) U : Unresponsive ไมตอบสนองตอสิง่ กระตุน
7
1.2 หากผูบาดเจ็บไมที่การตอบสนองใด ๆ ใหทำการประเมินชีพจร โดยการคลำชีพจรบริเวณลำคอ และขอมือ (คลำไมเกิน 10 วินาที) 1.3 หากคลำไมพบชีพจรใหรายงานศูนยสั่งการ ขอ ว 7 รวม (กำลังสนับสนุนจากทีมหนวยปฏิบัติการขั้นสูง) และทำการ CPR ตามแนวทางการกูช พี OHCA protocol (เอกสารหมายเลข 4 ) ทันที * 1.4 หากผูบ าดเจ็บไมรสู กึ ตัวแตคลำชีพจรได ใหประเมินบาดแผลทีท่ ำใหสญ ู เสียเลือดจำนวนมาก (กลองขอความที่ 2) หมายเหตุ * หากผูบาดเจ็บพื้นคืนชีพหรือคลำชีพจรไดใหทำตามขั้นตอนตามลำดับ กรณีไมมีสัญญาณชีพกลับมาใหรีบสวมเฝอกดามคอชนิดแข็ง ใสกระดานรองหลัง และรีบนำขึ้นรถ ambulance เพื่อ CPR ตอในรถ ambulance (ใหระวังการหยุดนวดหัวใจไมควรเกิน 10 วินาที)
2 2.1 ประเมินบาดแผลที่มีเลือดพุงทั้งใน ผูบาดเจ็บที่รูสึกตัว ไมรูสึกตัวคลำชีพจรพบ และไมรูสึกตัวคลำชีพจรไมพบ หากไมพบบาดแผลที่มีเลือดพุงออกมาตอเนื่องรุนแรงไมหยุดใหประเมินผูบาดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) 2.2 กรณี พ บบาดแผลที ่ ม ี เ ลื อ ดพุ ง ออกมาต อ เนื ่ อ งรุ น แรงไม ห ยุ ด ให ท ำการห า มเลื อ ดโดยการกดป ด บาดแผล ดวยผากอซรวมกับผายืดพันแผล (Elastic bandage) กรณีเลือดหยุดไหล ใหประเมินผูบ าดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) 2.3 กรณีกดหามเลือดแลวเลือดไมหยุด หากเปนอวัยวะสวนรยางค คือ แขน ขา ใหทำการขันชะเนาะ (Tourniquet) หากเลือดหยุดไหล ใหประเมินผูบ าดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) หากไมหยุดไหล ชันชะเนาะ เหนือตำแหนงเดิมอีก 1 ตำแหนง และใหรายงานศูนยสั่งการเพื่อขอคำแนะนำกรณีเลือดไมหยุดไหล
3 3.1 กอนทำการประเมินทางเดินหายใจใหทำการประคองคอดวยมือปองกันการขยับเคลื่อนกระดูกคอ (Manual in-line stabilization) 1 คน 3.2 ทำการประเมินทางเดินหายใจ ( A : airway ) โดยพิจารณาดังนี้ หายใจครืดคราดผิดปกติ มีสิ่งแปลกปลอมในปาก มีเลือด / สารคัดหลั่งในทางเดินหายใจ ผูบาดเจ็บสามารถตอบคำถามไดดี หรือไม (คุณชื่ออะไร,เหตุการณเกิดขึ้นอยางไร) น้ำเสียงการพูดผิดปกติ คลายมีสิ่งขัดขวางทางเดินหายใจ 3.3 กรณีไมพบความผิดปกติใหประเมินการหายใจ (กลองขอความที่ 4) 3.4 กรณีที่พบความผิดปกติใหดูแลทางเดินหายใจขั้นพื้นฐานดังนี้ การยกกระดูกกรามเปดทางเดินหายใจ (Jaw thrust) Suction, clear airway (ใชลูกสูบยางแดงดูดสารคัดหลั่งในชองปาก) นำสิ่งแปลกปลอมออกจากปากถามองเห็น Oropharyngeal airway ใชอุปกรณเปดทางเดินหายใจขั้นพื้นฐาน Oropharyngeal airway กรณีสามารถแกไขความผิดปกติได ใหประเมินการหายใจ (กลองขอความที่ 4) กรณีไมสามารถแกไขความผิดปกติไดใหรายงานศูนยสั่งการเพื่อขอคำแนะนำในการชวยเหลือ
8
4 4.1 การประเมินการหายใจ (B : Breathing) ประเมินผูบาดเจ็บ ดังนี้ ดู : การเคลื่อนไหวของทรวงอก วามีการขยับขึ้นลงตามการหายใจเขาและหายใจออกหรือไม นับ : อัตราการหายใจ คาปกติ 10-20 ครั้งตอนาที วัด : ระดับความเขมขนของออกซิเจนในเลือด (SpO2 ) คาปกติมากกวา 94% 4.2 หากประเมินการหายใจปกติ ใหไปประเมินการไหลเวียนโลหิตตอไป 4.3 หากประเมินการหายใจผิดปกติ ดังนี้ ไมหายใจหรือหายใจชา อัตรานอยกวา 10 ครั้งตอนาที รวมกับระดับความเขมขนของออกซิเจน ในเลือด (SpO2)นอยกวา 95 % ใหทำการชวยหายใจผานหนากากชนิดพกพา (Pocket mask) หายใจเร็ว อัตราการหายใจ 20-30 ครั้งตอนาที รวมกับระดับความเขมขน ของออกซิเจนในเลือด (SpO2) นอยกวา 95 % ใหออกซิเจนตามคำสัง่ ศูนยสง่ั การ หายใจเร็วอัตราการหายใจมากกวา 30 ครัง้ ตอนาที ใหประสานกลับไปยังศูนยสง่ั การ เพือ่ ขอคำแนะนำการดูแลผูบ าดเจ็บเหมาะสม และไปทำการประเมินการไหลเวียน โลหิต C :Circulation ตอไป 4.4 ประเมินการไหลเวียนโลหิต (C: circulation) ดังนี้ คลำชีพจร ที่บริเวณขอมือและตนคอ Pocket mask นับอัตราการเตนของหัวใจ ดูสีผิว และการคืนตัวของเลือดปลายนิ้วโดยการกดบริเวณปลายเล็บ 3 วินาที หากปกติจะคืนตัวภายใน 2 วินาที ประเมินอุณหภูมิกายโดยการสัมผัส 4.5 กรณีไมมีความผิดปกติของระบบการไหลเวียน ใหไปประเมินยังกลองขอความที่ 5 ตอ
5 5.1 การประเมินบาดแผลและใหความชวยเหลือดังนี้ กรณี แ ผลที ่ ม ี เ ลื อ ดไหลออกให ก ดป ด บาดแผล (Pressure dressing) ถ า เลื อ ดหยุ ด ไหล ใหปดแผลและทำแผล หากเลือดยังไมหยุดไหล ใหแจงกลับไปยังศูนยสั่งการเพื่อขอคำแนะนำ กรณีแผลที่ไมมีเลือดไหลออก ใหเตรียมการนำสง ดังนี้ 5.2 ขั้นตอนการเตรียมนำสง ใสอุปกรณดามกระดูกคอ (Cervical collar) พลิกตะแคงตัวผูบาดเจ็บไมใหกระดูกสันหลังเคลื่อนดวยวิธีพลิกแบบทอนซุง (Log roll) นำผูบาดเจ็บขึ้นบนกระดานรองหลัง ยึดตรึงศีรษะและลำตัวดวยอุปกรณยึดตรึง และนำผูบาดเจ็บ ขึ้นรถฉุกเฉิน 5.3 การดูแลขณะนำสงสถานพยาบาล ประเมินอัตราการหายใจ อัตราการเตนของหัวใจ ความเขมขนออกซิเจน และความดันโลหิตทุก 5 นาที ประเมินระบบประสาทเบื้องตน D : Disability ดวยระบบ AVPU ดังที่กลาวในกลองขอความที่ 1 ขางตน รวบรวมขอมูลของเหตุแลวแจงกลับไปยังศูนยสั่งการพรอมรับคำสั่ง
9
กรณีภาวะช็อค/เสียเลือดมาก ประเมินผลการกดปดแผลซ้ำ หากไมมีประสิทธิภาพใหกดปด บาดแผลใหมห รื อ ทำการขั น ชะเนาะ พร อ มทั ้ ง บั น ทึ ก เวลาที ่ เ ริ ่ ม ทำการขั น ชะเนาะด ว ยขณะนำ สงโรงพยาบาล พิจารณาดามกระดูกทอนเล็กที่สามารถทำการดามในรถ ambulance ได รายงานศูนยสั่งการตามระบบ MIST หมายเหตุ
ระยะเวลาการดูแล ณ จุดเกิดเหตุ ภายใน 10 นาที
อุปกรณเปดทางเดินหายใจ oropharyngeal airway ลูกสูบยางแดง อุปกรณใหออกซิเจน pocket mask และถังออกซิเจน อุปกรณหา มเลือด และ Tourniquet อุปกรณดามกระดูก เฝอกดามคอชนิดแข็ง กระดานรองหลัง และอุปกรณยดึ ตรึงศีรษะ แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ MIST M: Mechanism of injury (กลไกการบาดเจ็บ) I: Injury found or suspected (การบาดเจ็บทีต่ รวจพบ) S: Signs and symptoms (อาการ และอาการแสดง) T: Treatment initiated (การรักษาทีไ่ ดใหแกผบู าดเจ็บ) ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
เอกสารอางอิง ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
แนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล PHTLS 9th ATLS 10th
10
11
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
12
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางการประเมินดูแลผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล (Trauma) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูบาดเจ็บทั่วไปนอกโรงพยาบาล (trauma)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) Scene Size – up BSI (body Substance Isolation) Universal Precaution การใชอุปกรณปองกันอันตรายสวนบุคคล ตองมี การสวมอุปกรณปองกันใหครบถวนไมสัมผัสผูบาดเจ็บโดยตรง ใชอุปกรณปองกันอันตรายอยางเหมาะสมกอนเขาไป ชวยเหลือตามสถานการณ เชน ถุงมือ แวนตาปองกัน ผาปดปากและจมูก เสือ้ คลุม และอุปกรณปอ งกันสารเคมี เปนตน Scene safety การประเมินความปลอดภัยของที่เกิดเหตุ หามเขาพื้นที่เสี่ยงอันตราย เชน สารพิษ สารเคมี ไฟไหม กาซพิษ หรือมีความรุนแรงโดยเด็ดขาด จอดรถหางจากจุดเกิดเหตุประมาณ 30 เมตร อยูจุดที่สูงกวาจุดเกิดเหตุ อยูเหนือลมและใหรถหันหนาออกจากที่เกิดเหตุ MOI (Mechanism of injury) การประเมินผูบาดเจ็บตามกลไกการบาดเจ็บ Number of patients จำนวนผูบาดเจ็บ หากมีจำนวน 4 รายขึ้นไป แจงศูนยสั่งการรับทราบ Additional resources การรองขอความชวยเหลือจากแหลงสนับสนุนที่ตองการผานศูนยสั่งการ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินสถานการณ ณ จุดเกิดเหตุ พรอมสวมใสอุปกรณปองกัน เมื่อประเมินสถานการณมีความปลอดภัยจึงเริ่มใหการดูแลโดยการประเมินผูบาดเจ็บดังนี้
1 1.1 ประเมินระดับความรูสึกตัวแบงระดับดังนี้ A : Alert รูส กึ ตัวดี V : Response to voice ตอบสนองตอเสียงเรียก P : Response to pain ตอบสนองต อ ความเจ็ บ ปวด ( ใช ป ากกากดปลายเล็ บ ไม เ กิ น 10 วิ น าที ผูบาดเจ็บจะมีการตอบสนองรางกายหรือคำพูดหรือสงเสียงใหไดยนิ ) U : Unresponsive ไมตอบสนองตอสิง่ กระตุน
13
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
1.2 หากผูบาดเจ็บไมทีการตอบสนองใด ๆ ใหทำการประเมินชีพจร โดยการคลำชีพจรบริเวณขอมือ ขาหนีบและ ลำคอ ตามลำดับ (คลำไมเกิน 10 วินาที) 1.3 หากคลำไมพบชีพจรใหรายงานศูนยสั่งการ ทำการ CPR ตามแนวทางการกูชีพ OHCA protocol (เอกสารหมายเลข 4 ) ทันที * พรอมรายงานศูนยสั่งการ 1.4 กรณีสงสัยผูป ว ยมีภาวะ tension pneumothorax ( มีการบาดเจ็บบริเวณทรวงอก, jugular vein distension, หายใจผิดปกติ, คลำ trachea mid line shift , decrease breath sound ) ใหรายงานศูนยสั่งการเพื่อ พิจารณาทำ needle thoracocentesis 1.5 หากผูบ าดเจ็บไมรสู กึ ตัวแตคลำชีพจรได ใหประเมินบาดแผลทีท่ ำใหสญ ู เสียเลือดจำนวนมาก ( กลองขอความที่ 2) หมายเหตุ * หากผูบาดเจ็บพื้นคืนชีพหรือคลำชีพจรไดใหทำตามขั้นตอนตามลำดับ กรณีไมมีสัญญาณชีพกลับมาใหรีบสวมเฝอกดามคอชนิดแข็ง ใสกระดานรองหลัง และรีบนำขึ้นรถ ambulance เพื่อ CPR ตอในรถ ambulance (ใหระวังการหยุดนวดหัวใจไมควรเกิน 10 วินาที)
2 2.1 ประเมินบาดแผลที่มีเลือดพุงทั้งใน ผูบาดเจ็บที่รูสึกตัว ไมรูสึกตัวคลำชีจรพบ และไมรูสึกตัวคลำชีพจรไมพบ หากไมพบบาดแผลที่มีเลือดพุงออกมาตอเนื่องรุนแรงไมหยุดใหประเมินผูบาดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) 2.2 กรณี พ บบาดแผลที ่ ม ี เ ลื อ ดพุ ง ออกมาต อ เนื ่ อ งรุ น แรงไม ห ยุ ด ให ท ำการห า มเลื อ ดโดยการกดป ด บาดแผล ดวยผากอซรวมกับผูย ดื พันแผล (Elastic bandage) กรณีเลือดหยุดไหล ใหประเมินผูบ าดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) 2.3 กรณีกดหามเลือดแลวเลือดไมหยุด หากเปนอวัยวะสวนรยางค คือ แขน ขา ใหทำการขันชะเนาะ (Tourniquet) หากเลือดหยุดไหล ใหประเมินผูบ าดเจ็บตอทางเดินหายใจตอ (กลองขอความที่ 3) หากไมหยุดไหล ชันชะเนาะ เหนือตำแหนงเดิมอีก 1 ตำแหนง และใหรายงานศูนยสั่งการเพื่อขอคำแนะนำกรณีเลือดไมหยุดไหล
3 3.1 กอนทำการประเมินทางเดินหายใจใหทำการประคองคอดวยมือปองกันการขยับเคลือ่ นกระดูกคอ (Manual in-line stabilization) 1 คน 3.2 ทำการประเมินทางเดินหายใจ ( A : airway ) โดยพิจารณาดังนี้ หายใจครืดคราดผิดปกติ มีสง่ิ แปลกปลอมในปาก มีเลือด / สารคัดหลัง่ ในทางเดินหายใจ Oropharyngeal airway ผูป ว ยสามารถตอบคำถามไดดี หรือไม (คุณชือ่ อะไร,เหตุการณเกิดขึน้ อยางไร) น้ำเสียงการพูดผิดปกติ คลายมีสง่ิ ขัดขวางทางเดินหายใจ 3.3 กรณีไมพบความผิดปกติใหประเมินการหายใจ (กลองขอความที่ 4) 3.4 กรณีทพ่ี บความผิดปกตใหดแู ลทางเดินหายใจขัน้ พืน้ ฐานดังนี้ nasopharyngeal airway การยกกระดูกกรามเปดทางเดินหายใจ (Jaw thrust) Suction, clear airway (ใชลกู สูบยางแดงดูดสารคัดหลัง่ ในชองปากหรือ เครือ่ ง suction)
14
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
นำสิง่ แปลกปลอมออกจากปากถามองเห็น ใชอปุ กรณเปดทางเดินหายใจขัน้ พืน้ ฐาน Oropharyngeal airway , nasopharyngeal airway พิจารณา Advance airway กรณีทไ่ี มสามารถ Protect airway ได (Endrotracheal tube , LMA) กรณีสามารถแกไขความผิดปกติได ใหประเมินการหายใจ (กลองขอความที่ 4) กรณีไมสามารถแกไขความผิดปกติไดใหรายงานศูนยสั่งการเพื่อขอคำแนะนำในการชวยเหลือ
4 4.1 การประเมินการหายใจ (B : Breathing) ประเมินผูบาดเจ็บ ดังนี้ ดู : การเคลื่อนไหวของทรวงอก วามีการขยับขึ้นลงตามการหายใจเขาและหายใจออกหรือไม นับ : อัตราการหายใจ คาปกติ 10-20 ครั้งตอนาที วัด : ระดับความเขมขนของออกซิเจนในเลือด (SpO2 ) คาปกติมากกวา 94% 4.2 หากประเมินการหายใจปกติ ใหไปประเมินการไหลเวียนโลหิตตอไป 4.3 หากประเมินการหายใจผิดปกติ ดังนี้ ไมหายใจหรือหายใจชา อัตรานอยกวา 10 ครัง้ ตอนาที รวมกับระดับความเขมขน ของออกซิเจนในเลือด (SpO2) นอยกวา 95 % ใหทำการชวยหายใจผาน bag mask device หายใจเร็ว อัตราการหายใจ 20-30 ครั้งตอนาที รวมกับระดับความเขมขนของออกซิเจนในเลือด (SpO2) นอยกวา 95 % ใหออกซิเจนทาง mask with bag flow 10 LPM ตามคำสั่งศูนยสั่งการ หายใจเร็วอัตราการหายใจมากกวา 30 ครั้งตอนาที ใหประสานกลับไปยังศูนยสั่งการ และประเมินซ้ำ หลังจากนั้นใหทำการประเมินการไหลเวียนโลหิต C :Circulation ตอไป 4.4 ประเมินการไหลเวียนโลหิต (C: circulation) ดังนี้ คลำชีพจร ที่บริเวณขอมือและตนคอ นับอัตราการเตนของหัวใจ ดูสีผิว และการคืนตัวของเลือดปลายนิ้วโดยการกดบริเวณปลายเล็บ 3 วินาที หากปกติจะคืนตัว ภายใน 2 วินาที bag mask device ประเมินอุณหภูมิกายโดยการสัมผัส 4.5 กรณีไมมีความผิดปกติของระบบการไหลเวียน ใหไปประเมินยังกลองขอความที่ 5 ตอ
5 5.1 การประเมินบาดแผลและใหความชวยเหลือดังนี้ กรณีแผลทีม่ เี ลือดไหลออกใหกดปดบาดแผล (Pressure dressing) ถาเลือดหยุดไหล ใหปด แผลและทำแผล หากเลือดยังไมหยุดไหล ใหแจงกลับไปยังศูนยสง่ั การเพือ่ ขอคำแนะนำ กรณีแผลทีไ่ มมเี ลือดไหลออก ใหเตรียมการนำสง ดังนี้ 5.2 ขัน้ ตอนการเตรียมนำสง ใสอปุ กรณดามกระดูกคอ (Cervical collar) พลิกตะแคงตัวผูบ าดเจ็บไมใหกระดูกสันหลังเคลือ่ นดวยวิธพี ลิกแบบทอนซุง (Log roll) นำผูบ าดเจ็บขึน้ บนกระดานรองหลัง ยึดตรึงศีรษะและลำตัวดวยอุปกรณยดึ ตรึง และนำผูบ าดเจ็บขึน้ รถฉุกเฉิน
15
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
5.3 การดูแลขณะนำสงสถานพยาบาล- ประเมินอัตราการหายใจ อัตราการเตนของหัวใจ ความเขมขน ออกซิเจนและความดันโลหิต ทุก 5 นาที พิจารณา Advance airway ในกรณีทไ่ี มสามารถProtect airwayขางตนได (Endotracheal Tube, LMA) ประเมินระบบประสาทเบือ้ งตน D : Disability ดวยระบบ Glasgow Coma Score และตรวจการตอบสนองรูมา นตา รวบรวมขอมูลของเหตุแลวแจงกลับไปยังศูนยสง่ั การพรอมรับคำสัง่ กรณีภาวะช็อค/เสียเลือดมาก ประเมินผลการกดปดแผลซ้ำ หากไมมปี ระสิทธิภาพใหกดปดบาดแผลใหมหรือทำการ ขันชะเนาะพรอมทัง้ บันทึกเวลาทีเ่ ริม่ ทำการขันชะเนาะดวย ขณะนำสงโรงพยาบาล หากสงสัยมีลกั ษณะผิดปกติบริเวณกระดูกเชิงกราน พิจารณาทำ Pelvic wrap ประเมินอาการผูป ว ยซ้ำขณะนำสงโรงพยาบาล 5-15 นาที พิจารณาดามกระดูกทอนเล็กทีส่ ามารถทำการดามในรถได รายงานศูนยสั่งการตามระบบ MIST หมายเหตุ
ระยะเวลาการดูแล ณ จุดเกิดเหตุ ภายใน 10 นาที
อุปกรณเปดทางเดินหายใจ oropharyngeal airway ลูกสูบยางแดง อุปกรณใหออกซิเจน pocket mask และถังออกซิเจน อุปกรณหา มเลือด และ Tourniquet อุปกรณดามกระดูก เฝอกดามคอชนิดแข็ง กระดานรองหลัง และอุปกรณยดึ ตรึงศีรษะ แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ MIST M: Mechanism of injury (กลไกการบาดเจ็บ) I: Injury found or suspected (การบาดเจ็บทีต่ รวจพบ) S: Signs and symptoms (อาการ และอาการแสดง) T: Treatment initiated (การรักษาทีไ่ ดใหแกผบู าดเจ็บ) เอกสารอางอิง แนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล PHTLS 9th ATLS 10th ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
16
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
17
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
18
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน ผูบ าดเจ็บรุนแรง (Trauma) และสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
1. มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใชสายรัดขันชะเนาะ (Tourniquet) ในการหยุดเลือด 2. ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น หรือ การคืนตัวของเลือดปลายนิ้ว (capillary refill) มากกวา 2 วินาที 3. หมดสติ ไมรูสึกตัว (U: unresponsive) หรือ ตอบสนองตอการกระตุนดวยความเจ็บปวด (P: response to pain)
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานทีเ่ กิดเหตุกอ นเขาชวยเหลือผูบ าดเจ็บ ไดแก สภาพการจราจร กระแสไฟฟา ควันไฟ ระเบิด สารเคมี การกอการราย ฯลฯ ที่จะสงผลอันตรายตอผูชวยเหลือ ผูบาดเจ็บมากกวา 4 ราย ใหใชคำสั่งแผนอุบัติภัยหมู (MCI) มีผูบาดเจ็บติดภายใน ใหประสานทีมตัดถาง
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) รับแจงเหตุ ซักประวัตคิ ำถามสำคัญและใหคำแนะนำเบือ้ งตนแกผแู จงเหตุ สัง่ การหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทย ระดับพืน้ ฐาน และระดับสูง ใหออกปฏิบตั กิ ารรวมกัน รับรายงานจากหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทย ตามระบบ MIST หากผูบ าดเจ็บมีอาการเขากับขอใดขอหนึง่ ดังตอไปนี้ มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใช Tourniquet ในการหยุดเลือด ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น หรือ capillary refill มากกวา 2 วินาที หมดสติ ไมรสู กึ ตัว (U: unresponsive) หรือตอบสนองตอการกระตุน ดวยความเจ็บปวด (P: response to pain) หรือ Glasgow Coma Scale ≤≤ 8 ใหคำแนะนำในการดูแลผูบ าดเจ็บเพิม่ เติมตามสภาพผูบ าดเจ็บและศักยภาพของหนวยปฏิบตั กิ ารโดยไมใหเสียเวลานำสง กรณีผบู าดเจ็บรุนแรง (Trauma) ใหออกซิเจน โดยรักษาระดับออกซิเจนปลายนิว้ มากกวาหรือเทากับรอยละ 95 ใหสารน้ำ crystalloid (NSS, LRS) ครัง้ ละ 200-500 มิลลิลติ ร ภายใน 10 นาที และประเมินสัญญาณชีพซ้ำ กรณีสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) พิจารณาใส Advanced airway (ET tube, LMA) ดวยวิธี manual inline stabilization ใหออกซิเจน โดยรักษาระดับออกซิเจนปลายนิว้ มากกวาหรือเทากับรอยละ 95 ชวยหายใจ 20 ครัง้ /นาที (Hyperventilation) เมือ่ มีอาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะสูง (Increase intracranial pressure) หรือ ภาวะสมองเคลือ่ น (Brain herniation) เชน
19
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
รูมานตาสองขางมีขนาดไมเทากัน รูมานตาขยาย และไมตอบสนองตอแสง หรือ ตอบสนองตอการกระตุนดวยความเจ็บปวดในทาเหยียด หรือไมตอบสนองตอการกระตุน หรือ Glasgow Coma Scale ลดลงจากเดิมมากกวาหรือเทากับ 2 คะแนน ใหสารน้ำ crystalloid (NSS, LRS) รักษาระดับความดันโลหิต SBP ≥ 90 mmHg เฝาระวังการชัก เลือกโรงพยาบาลปลายทาง โดยพิจารณาตามสภาพผูบาดเจ็บ และศักยภาพของโรงพยาบาลปลายทาง ประสานงานโรงพยาบาลปลายทาง อุปกรณสอ่ื สาร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ MIST M: Mechanism of injury (กลไกการบาดเจ็บ) I: Injury found or suspected (การบาดเจ็บทีต่ รวจพบ) S: Signs and symptoms (อาการ และอาการแสดง) T: Treatment initiated (การรักษาทีไ่ ดใหแกผบู าดเจ็บ) เอกสารอางอิง แนวทางประเมินผูบ าดเจ็บตามแนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล PHTLS 9th แนวทางการชวยชีวิตผูบาดเจ็บขั้นสูง ATLS 10th ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
20
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
21
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน ผูบ าดเจ็บรุนแรง (Trauma) และสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
1. มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใชสายรัดขันชะเนาะ (Tourniquet) ในการหยุดเลือด 2. ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น หรือ การคืนตัวของเลือดปลายนิ้ว (capillary refill) มากกวา 2 วินาที 3. หมดสติ ไมรูสึกตัว (U: unresponsive) หรือ ตอบสนองตอการกระตุนดวยความเจ็บปวด (P: response to pain)
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานทีเ่ กิดเหตุกอ นเขาชวยเหลือผูบ าดเจ็บ ไดแก สภาพการจราจร กระแสไฟฟา ควันไฟ ระเบิด สารเคมี การกอการราย ฯลฯ ที่จะสงผลอันตรายตอผูชวยเหลือ ผูบาดเจ็บมากกวา 4 ราย หรือมีผูบาดเจ็บติดภายใน ใหรายงานศูนยสั่งการ ใหการพยาบาลเบื้องตนโดยใชระยะเวลา ณ จุดเกิดเหตุ ไมเกิน 10 นาที
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
สวมอุปกรณปอ งกันตนเอง ประเมินผูบ าดเจ็บตามแนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล รายงานศูนยสง่ั การตามระบบ MIST แจงศูนยสง่ั การเมือ่ ผูบ าดเจ็บมีอาการเขากับขอใดขอหนึง่ ดังตอไปนี้ มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใชสายรัดขันชะเนาะ (Tourniquet) ในการหยุดเลือด ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงื่อออก ตัวเย็น หรือการคืนตัวของเลือดปลายนิ้ว (capillary refill) มากกวา 2 วินาที หมดสติ ไมรสู กึ ตัว (U: unresponsive) หรือตอบสนองตอการกระตุน ดวยความเจ็บปวด (P: response to pain) เคลือ่ นยายผูบ าดเจ็บจากจุดเกิดเหตุ และสงตอใหแกหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทย ระดับสูง ประเมินผูบ าดเจ็บซ้ำเปนระยะขณะนำสง อุปกรณเปดทางเดินหายใจ ลูกสูบยางแดง อุปกรณใหออกซิเจน และถังออกซิเจน อุปกรณหา มเลือด และ Tourniquet อุปกรณดามกระดูก เฝอกดามคอชนิดแข็ง กระดานรองหลัง และอุปกรณยดึ ตรึงศีรษะ อุปกรณสอ่ื สาร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ MIST M : Mechanism of injury (กลไกการบาดเจ็บ) I : Injury found or suspected (การบาดเจ็บทีต่ รวจพบ) S : Signs and symptoms (อาการ และอาการแสดง) T : Treatment initiated (การรักษาทีไ่ ดใหแกผบู าดเจ็บ) เอกสารอางอิง แนวทางประเมินผูบ าดเจ็บตามแนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล PHTLS 9th ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
22
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
23
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน ผูบ าดเจ็บรุนแรง (Trauma) และสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
1. มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใชสายรัดขันชะเนาะ (Tourniquet) ในการหยุดเลือด 2. ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น หรือ การคืนตัวของเลือดปลายนิ้ว (capillary refill) มากกวา 2 วินาที 3. หมดสติ ไมรูสึกตัว (U: unresponsive) หรือ ตอบสนองตอการกระตุนดวยความเจ็บปวด (P: response to pain)
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานทีเ่ กิดเหตุกอ นเขาชวยเหลือผูบ าดเจ็บ ไดแก สภาพการจราจร กระแสไฟฟา ควันไฟ ระเบิด สารเคมี การกอการราย ฯลฯ ที่จะสงผลอันตรายตอผูชวยเหลือ ผูบาดเจ็บมากกวา 4 ราย หรือมีผูบาดเจ็บติดภายใน ใหรายงานศูนยสั่งการ ใหการพยาบาลเบื้องตนโดยใชระยะเวลา ณ จุดเกิดเหตุ ไมเกิน 10 นาที
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
สวมอุปกรณปอ งกันตนเอง ประเมินผูบ าดเจ็บตามแนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล รายงานศูนยสง่ั การตามระบบ MIST แจงศูนยสง่ั การเมือ่ ผูบ าดเจ็บมีอาการเขากับขอใดขอหนึง่ ดังตอไปนี้ มีแผลเลือดออกไมหยุด หรือ ตองใชสายรัดขันชะเนาะ (Tourniquet) ในการหยุดเลือด ความดันโลหิตตัวบนต่ำ (SBP < 90 mmHg) หรือ ซีด เหงือ่ ออก ตัวเย็น หรือ capillary refill มากกวา 2 วินาที หมดสติ ไมรสู กึ ตัว (U: unresponsive) หรือตอบสนองตอการกระตุน ดวยความเจ็บปวด (P: response to pain) หรือ Glasgow Coma Scale ≤≤ 8 ใหรายงานศูนยสง่ั การ และใหการพยาบาลตามศักยภาพของหนวยปฏิบตั กิ ารโดยไมใหเสียเวลานำสง กรณีผบู าดเจ็บรุนแรง (Trauma) ใหออกซิเจน โดยรักษาระดับออกซิเจนปลายนิว้ มากกวาหรือเทากับรอยละ 95 ใหสารน้ำ crystalloid (NSS, LRS) ครัง้ ละ 200-500 มิลลิลติ ร ภายใน 10 นาที และประเมินสัญญาณชีพซ้ำ เก็บตัวอยางเลือดเพือ่ สงตรวจ (CBC, BUN, Creatinine, Electrolyte, Coagulogram, Cross matching) และตรวจระดับน้ำตาลปลายนิว้ กรณีสมองบาดเจ็บรุนแรง (Severe Traumatic Brain Injury) พิจารณาใส Advanced airway (ET tube, LMA) ดวยวิธี manual inline stabilization ใหออกซิเจน โดยรักษาระดับออกซิเจนปลายนิว้ มากกวาหรือเทากับรอยละ 95 ชวยหายใจ 20 ครัง้ /นาที (Hyperventilation) เมือ่ มีอาการแสดงของความดันในกะโหลกศีรษะสูง (Increase intracranial pressure) หรือ ภาวะสมองเคลือ่ น (Brain herniation) เชน
24
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
รูมานตาสองขางมีขนาดไมเทากัน รูมานตาขยาย และไมตอบสนองตอแสง หรือ ตอบสนองตอการกระตุนดวยความเจ็บปวดในทาเหยียด หรือไมตอบสนองตอการกระตุน หรือ Glasgow Coma Scale ลดลงจากเดิมมากกวาหรือเทากับ 2 คะแนน ใหสารน้ำ crystalloid (NSS, LRS) รักษาระดับความดันโลหิต SBP ≥ 90 mmHg เฝาระวังการชัก เก็บตัวอยางเลือดเพื่อสงตรวจ (CBC, BUN, Creatinine, Electrolyte, Coagulogram, Cross matching) ตรวจระดับน้ำตาลปลายนิ้ว (80-180 mg%) เฝาระวังการชัก ขอคำสั่งศูนยสั่งการเพื่อนำสงโรงพยาบาลปลายทางที่เหมาะสม ตรวจและประเมินผูบาดเจ็บอยางละเอียด (Secondary survey) ประเมินผูบาดเจ็บซ้ำโดยการวัดสัญญาณชีพทุก 15 นาที ขณะนำสง อุปกรณเปดทางเดินหายใจ เครือ่ งดูดสุญญากาศ Magill’s forceps อุปกรณใหออกซิเจน และถังออกซิเจน อุปกรณใหสารน้ำ สารน้ำ crystalloid อุปกรณหา มเลือด และ Tourniquet ไฟฉาย หลอดเก็บสิง่ สงตรวจ และเครือ่ งตรวจระดับน้ำตาลปลายนิว้ อุปกรณดามกระดูก เฝอกดามคอชนิดแข็ง กระดานรองหลัง และอุปกรณยดึ ตรึงศีรษะ อุปกรณสอ่ื สาร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ MIST M: Mechanism of injury (กลไกการบาดเจ็บ) I: Injury found or suspected (การบาดเจ็บทีต่ รวจพบ) S: Signs and symptoms (อาการ และอาการแสดง) T: Treatment initiated (การรักษาทีไ่ ดใหแกผบู าดเจ็บ) เอกสารอางอิง แนวทางประเมินผูบ าดเจ็บตามแนวทางการประเมินดูแลผูบ าดเจ็บนอกโรงพยาบาล PHTLS 9th แนวทางการชวยชีวิตผูบาดเจ็บขั้นสูง ATLS 10th ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
25
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
26
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน หัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (Out-of-Hospital Cardiac arrest;OHCA) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ 2. เรียกไมรสู กึ ตัว 3. หายใจเฮือก
รวมกับ ไมมชี พี จร
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
กรณีสงสัย อุบัติเหตุ ใหใส hard collar กรณีทำ Advanced CPR 30 นาที ยังเปน Asystole/PEA พิจารณาหยุด โดยใหคำอธิบายแกญาติ และปฏิบัติ ตามแนวทางการประกาศการเสียชีวิตนอกโรงพยาบาล ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ และความเหมาะสมของสถานที่ชวยฟนคืนชีพ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมื่อไดรับแจงเหตุ ผูปวยอาการเขาไดกับภาวะหัวใจหยุดเตน ไดแก หมดสติ เรียกไมรูสึกตัว หายใจเฮือกรวมกับ ไมมีชีพจร ใหสั่งการหนวยปฏิบัติการทางการแพทยระดับสูงออกเหตุ กรณีพน้ื ทีเ่ กิดเหตุมหี นวยปฏิบตั กิ ารระดับพืน้ ฐานอยูใ กล ใหสง่ั การออกเหตุรว ม หนวยปฏิบตั กิ ารทางการแพทยระดับพืน้ ฐานและระดับสูงประเมินอาการและการรักษาผูป ว ยตามมาตรฐาน BLS ALS หนวยปฏิบัติการประสานศูนยสั่งการ ตามรูปแบบดังนี้ ผูปวยเพศ อายุ โรคประจำตัว อาการ/การบาดเจ็บ เวลาที่ ใชในการ CPR การไดรับหรือไมไดรับการช็อกไฟฟาหัวใจ และสัญญาณชีพ ลาสุด กอนนำสง ศูนยสง่ั การเปนผูป ระสานสงตอขอมูลใหโรงพยาบาลปลายทาง ตามรูปแบบการรายงาน
รูปแบบการรายงาน 1. เพศ,อายุ 2. โรคประจำตัว 3. อาการ/การบาดเจ็บ 4. ระยะเวลาการทำ CPR 5. การช็อคไฟฟาหัวใจ ไดรับ................ครั้ง 6. สัญญาณชีพลาสุด
ไมไดรับ
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รูปแบบการรายงาน คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 เอกสารอางอิง ISBN 978-616-8023-03-7 ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
27
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
28
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน หัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (Out-of-Hospital Cardiac arrest;OHCA) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ 2. เรียกไมรสู กึ ตัว 3. หายใจเฮือก
รวมกับ ไมมชี พี จร
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
กรณีสงสัย อุบัติเหตุ ใหใส hard collar ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ และความเหมาะสมของสถานที่ชวยฟนคืนชีพ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินการตอบสนองของผูปวย โดยการตบบริเวณไหลของผูปวย พรอมทั้งปลุกผูปวยดวยเสียงดัง ตรวจดู การหายใจและคลำชีพจรใหทำไปพรอมๆ กัน ใหตรวจดูการหายใจวา หยุดหายใจหรือมีการหายใจผิดปกติ เชน หายใจเฮือก โดยการมองดูวามีการขยับขึ้น-ลงของหนาอกหรือไม ในเวลา 5-10 วินาที การคลำชีพจร บริเวณหลอดเลือดแดงขางลำคอ (carotid artery) ใหใชเวลา 5-10 วินาที ถาพบวาผูปวยหมดสติ เรียกไมรูสึกตัว หายใจเฮือกรวมกับคลำแลวไมมีชีพจรภายใน 10 วินาที ใหเริ่มชวยชีวิตโดยการกดหนาอก (CPR) ตามดวยการ ชวยหายใจอยางมีประสิทธิภาพใหเร็วที่สุดรวมกับการใสกระดานรองหลัง และนำเครื่อง AED ติดผูปวย (ถามี) การทำ CPR อยางมีประสิทธิภาพประกอบดวย กดหนาอกลึกอยางนอย 2 นิ้วหรือ 5 เซนติเมตร แตไมควรเกิน 6 เซนติเมตร กดหนาอกดวยอัตราเร็ว 100-120 ครั้งตอนาที ขัดจังหวะการกดหนาอกใหนอยทีสุด ไมเกิน 10 วินาที หลีกเลี่ยงการชวยหายใจที่มากเกินไป ใหทำการกดหนาอกสลับกับการชวยหายใจในอัตราสวน กดหนาอก 30 ครั้ง ตอชวยหายใจ 2 ครั้ง (นับเปน 1 รอบ) เปลี่ยนคนกดหนาอกทุก 5 รอบ หรือถาคนกดหนาอกหมดแรงสามารถเปลี่ยนคนกดกอนได หากเครื่อง AED ตรวจสอบวาจังหวะการเตนของหัวใจนั้นสามารถช็อกได ใหทำการช็อกไฟฟาหัวใจใหเร็วที่สุด โดยสามารถหยุดทำการกดหนาอกไมเกิน 10 วินาที จากนั้นใหรีบ ทำการ CPR ตออีก 5 รอบ เมื่อทำ CPR ครบ 5 รอบ ใหรีบกลับมาประเมินผูปวยอีกครั้งดวยการคลำชีพจรไมเกิน 10 วินาทีและ ใหเครื่อง AED ตรวจสอบวาจังหวะการเตนของหัวใจวาสามารถช็อกไดหรือไม หากยังสามารถช็อกได และผูปวยยังไมมีชีพจรใหทำการช็อกไฟฟาหัวใจอีก ตามดวย CPR ตออีก 5 รอบทันที
29
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
หากเครื่อง AED ตรวจสอบวาจังหวะการเตนของหัวใจนั้นไมสามารถช็อกไดใหกดหนาอกตอจนครบ 5 รอบและประเมินชีพจรซ้ำ กรณีสงสัยอุบัติเหตุใหใส hard collar ทุกครั้ง แจงศูนยสั่งการ , นำสงโรงพยาบาลปลายทาง โดยรายงาน ผูปวยเพศ อายุ โรคประจำตัว อาการ/การบาดเจ็บ ระยะเวลาการทำ CPR การไดรับหรือไมไดรับการช็อกไฟฟาหัวใจ สัญญาณชีพลาสุด หยุดการกดหัวใจเมื่อมีชุดปฏิบัติการระดับสูงรับชวงตอ
รูปแบบการรายงาน 1. เพศ,อายุ 2. โรคประจำตัว 3. อาการ/การบาดเจ็บ 4. ระยะเวลาการทำ CPR 5. การช็อคไฟฟาหัวใจ ไดรับ................ครั้ง 6. สัญญาณชีพลาสุด
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ไมไดรับ
กดหนาอกคุณภาพ • ลึกอยางนอย 2 นิว้ หรือ 5 เซนติเมตร แตไมควรเกิน 6 เซนติเมตร • กดหนาอกดวยอัตราเร็ว 100-120 ครัง้ ตอนาที • ขัดจังหวะการกดหนาอกใหนอ ยทีสดุ < 10 วินาที • หลีกเลีย่ งการชวยหายใจทีม่ ากเกินไป • เปลีย่ นคนกดหนาอกทุก 2 นาที
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รูปแบบการรายงาน
เอกสารอางอิง
คูมือการชวยชีวิตขั้นสูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
30
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
31
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน หัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (Out-of-Hospital Cardiac arrest;OHCA) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ 2. เรียกไมรสู กึ ตัว 3. หายใจเฮือก
รวมกับ ไมมชี พี จร
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
กรณีสงสัย อุบัติเหตุ ใหใส hard collar กรณีทำ Advanced CPR 30 นาที ยังเปน Asystole/PEA พิจารณาหยุด โดยใหคำอธิบายแกญาติ และปฏิบัติ ตามแนวทางการประกาศการเสียชีวิตนอกโรงพยาบาล ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ และความเหมาะสมของสถานที่ชวยฟนคืนชีพ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินการตอบสนองของผูป ว ย โดยการตบบริเวณไหลของผูป ว ย พรอมทัง้ ปลุกผูป ว ยดวยเสียงดัง ตรวจดูการหายใจ และคลำชีพจรหลอดเลือดแดงขางลำคอ (carotid artery) โดยใชเวลา 5-10 วินาที หากพบวาผูปวยหมดสติ ใหเริ่มชวยชีวิตโดยการทำ high quality CPR โดยการกดหนาอกตามดวยการชวยหายใจอยางมีประสิทธิภาพ ใหเร็วที่สุดใส spinal board ใหออกซิเจน 100% รีบนำเครื่อง AED หรือ defibrillator มาใหเร็วที่สุดเพื่อวิเคราะห ภาพคลื่นไฟฟาหัวใจวาตองช็อกไฟฟา(defibrillation) หรือไม การทำ CPR อยางมีประสิทธิภาพประกอบดวย กดหนาอกลึกอยางนอย 2 นิ้วหรือ 5 เซนติเมตร แตไมควรเกิน 6 เซนติเมตร กดหนาอกดวยอัตราเร็ว 100-120 ครั้งตอนาที ขัดจังหวะการกดหนาอกใหนอยทีสุด หลีกเลี่ยงการชวยหายใจที่มากเกินไป เปลี่ยนคนกดหนาอกทุก 2 นาที หรือถาคนกดหนาอกหมดแรงสามารถเปลี่ยนคนกดกอนได ในกรณีที่ไมไดใสทอหายใจ ใหทำการกดหนาอกสลับกับการชวยหายใจในอัตราสวน กดหนาอก 30 ครั้ง ตอชวยหายใจ 2 ครั้ง นับเปน 1 รอบ เปลี่ยนคนกดหนาอกทุก 5 รอบ ในกรณีที่ใสทอหายใจแลว ใหทำการกดหนาอกอยางตอเนื่อง 100-120 ครั้งตอนาที แยกกับการชวยหายใจ ทุก 6 วินาที (10 ครั้งตอนาที) หากมีการใช quantitative waveform capnography แลวพบวาคา PETCO2 < 10 mmHg ใหปรับปรุง คุณภาพการทำ CPR
32
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ถาภาพคลื่นไฟฟาหัวใจเปน VF/pulseless VTหรือหากเครื่อง AED ตรวจสอบวาจังหวะการเตน ของหัวใจนั้นสามารถช็อกได a) ใหทำการช็อกไฟฟาหัวใจใหเร็วที่สุด โดยสามารถหยุดทำการกดหนาอกไมเกิน 10 วินาที จากนั้นใหรีบทำการ กดหนาอกตออีก 2 นาที (ระหวางเตรียมเครือ่ ง defibrillator ควรทำการกดหนาอกจนกวาจะพรอมปลอยกระแสไฟฟา) ควรทำการเปดหลอดเลือดโดยอาจเปน peripheral IV พลังงานในการช็อกไฟฟาหัวใจ defibrillation สำหรับ biphasic waveform ใหใชพลังงานทีบ่ ริษทั ผูผ ลิตแนะนำ ประมาณ 120-200 J แตหากไมทราบใหใชพลังงาน สูงสุดที่มีในเครื่องนั้น สวนเครื่อง monophasic waveform ใหใชขนาดพลังงาน 360 J b) เมื่อทำ CPR ครบ 2 นาที ใหรีบกลับมาประเมินผูปวยอีกครั้งวาภาพคลื่นไฟฟาหัวใจจำเปนตองช็อกไฟฟาหรือ ไมพรอมกับคลำชีพจรใชเวลาไมเกิน 10 วินาที หากยังเปน VF/pulseless VT ใหทำการช็อกไฟฟาหัวใจอีก และควรเพิม่ พลังงานหากยังไมไดใชพลังงานสูงสุดในตอนแรก โดยระหวางรอประจุพลังงานใหทำการกดหนาอก จนกวาเครื่อง defibrillator จะพรอม c) หลังการช็อกไฟฟาหัวใจครั้งที่ 2 ใหทำการกดหนาอกทันทีตออีก 2 นาที และใหยา epinephrine 1 mg IV ทุก 3-5 นาที พิจารณาใส advanced airway และติด waveform capnograph เพื่อยืนยันตำแหนงของทอ หายใจวาถูกตองหรือไม แตจะตองไมหยุดการกดหนาอก หากไมสามารถใสทอหายใจไดใหทำการชวยหายใจ ดวยการทำ Positive pressure ventilation ไปกอน หลังจากการกดหนาอกครบ 2 นาที ใหรบี กลับมาประเมินภาพ คลืน่ ไฟฟาหัวใจอีกครัง้ วาจำเปนตองช็อกไฟฟาหรือไม พรอมกับคลำชีพจรใชเวลาไมเกิน 10 วินาที หากยังเปน VF/pulseless VT ใหทำการช็อกไฟฟาหัวใจ ตามดวยการกดหนาอกทันทีอีก 2 นาที d) หลังการช็อกไฟฟาหัวใจครั้งที่ 3 รีบกดหนาอกตอทันที และใหยา amiodarone 300 mg IV bolus เนื่องจาก เปนภาวะ refractory VF/pulseless VT พรอมทัง้ พิจารณาหาสาเหตุ 5H 5T เมือ่ ทำ CPR ครบ 2 นาทีใหวน กลับไปยังขัน้ ตอนที่ 2.2 ตอไป สำหรับยา amiodarone ถาจะตองใหเปนครัง้ ที่ 2 ใหใชขนาด 150 mg IV bolus โดยควรใหหางจาก dose แรก 5-10 นาที หรือใหยาหลังการช็อกครั้งที่ 5 **ระหวางการวิเคราะหภาพคลื่นไฟฟาหัวใจพรอมกับคลำชีพจรหากพบวาคลื่นไฟฟาหัวใจไมเปน VF/pulseless VT และยังคงไมมีชีพจร ใหเปลี่ยนไปรักษาตามแนวทางของ asystole/PEA แตหากคลำไดวามีชีพจร แสดงวาผูปวย กลับมามีสัญญาณชีพ (ROSC) ใหเริ่มรักษาตามแนวทางการดูแลผูปวยหลังภาวะหัวใจหยุดเตน ถาคลืน่ ไฟฟาหัวใจเปน asystole/PEA หรือหากเครือ่ ง AED ตรวจสอบวาจังหวะการเตนของหัวใจนัน้ ไมสามารถช็อกได a) ใหทำการกดหนาอกอยางตอเนื่องและทำการเปดหลอดเลือดดำ ใหยา epinephrine 1 mg ทุก 3-5 นาที พิจารณาใส advanced airway และติด waveform capnograph เพือ่ ยืนยันตำแหนงของทอหายใจวาถูกตองหรือไม โดยยอมใหหยุดกดหนาอกไดไมเกิน 10 วินาที แตหากสาเหตุของ cardiac arrest เปนปญหาเรือ่ งทางเดินหายใจ เชน anaphylaxis จมน้ำ อาจพิจารณาใส advance airway เร็วขึ้นเพื่อแกไขสาเหตุของ cardiac arrest b) วิเคราะหภาพคลื่นไฟฟาหัวใจวาตองช็อกไฟฟา (defibrillation) หรือไมพรอมกับคลำชีพจรไมเกิน 10 วินาที ถาพบวาเปน asystole/PEA ใหทำ CPR ตอไปอีก 2 นาทีพรอมทั้งตรวจหาและแกไขสาเหตุ 5H 5T c) วิเคราะหภาพคลื่นไฟฟาหัวใจวาตองช็อกไฟฟาหรือไมพรอมกับคลำชีพจรไมเกิน 10 วินาที ถาผูปวยยังไมมี ชีพจรและเปน asystole/PEA ใหยอนกลับไปขั้นตอนที่ 4 a) ทำการ CPR ตอ
33
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
d) ระหวางทำการวิเคราะหภาพคลื่นไฟฟาหัวใจพรอมกับคลำชีพจร หากพบวายังคงไมมีชีพจร และภาพคลื่นไฟฟาหัวใจเปลี่ยนเปน VF/pulseless VT ใหเปลี่ยนไปรักษาตามแนวทางของ VF/pulseless VT แตหากคลำไดวามีชีพจร แสดงวาผูปวยกลับมามีสัญญาณชีพ (ROSC) ใหเริ่มรักษาตาม แนวทางการดูแลผูปวยหลังภาวะหัวใจหยุดเตน แจงศูนยสั่งการและนำสงโรงพยาบาลปลายทาง โดยรายงาน ผูปวยเพศ อายุ โรคประจำตัว อาการ/การบาดเจ็บ ระยะเวลาการทำ CPR การไดรับหรือไมไดรับการช็อกไฟฟาหัวใจ สัญญาณชีพลาสุด หมายเหตุ
1. ROSC ไดแก การคลำชีพจรไดชวงที่ไมทำการกดหนาอก ระดับ PETCO2 ≥ 40 mmHg มี spontaneous arterial pressure wave 2. ระหวางการชวยเหลือผูปวยจะตองหาสาเหตุที่เปนไปไดพรอมกัน ตามประวัติและขอมูลที่มีอยูและรีบใหการรักษาเบื้องตน 3. กรณีทำ Avanced CPR 30 นาที ยังเปน Asystole/PEA พิจารณาหยุดโดยใหคำอธิบายแกญาติ และปฏิบัติตามแนวทางการประกาศ การเสียชีวิตนอกโรงพยาบาล 4. สาเหตุของหัวใจหยุดเตน 5H 5T ไดแก hypovolemia, hypoxia, hydrogen ion (acidosis), hypo/hyperkalemia, hypothermia, hypoglycaemia (ในเด็ก), acute myocardial infarction, pulmonary embolism, cardiac tamponade, tension pneumothorax, toxin
รูปแบบการรายงาน 1. เพศ,อายุ 2. โรคประจำตัว 3. อาการ/การบาดเจ็บ 4. ระยะเวลาการทำ CPR 5. การช็อคไฟฟาหัวใจ ไดรับ................ครั้ง 6. สัญญาณชีพลาสุด
ไมไดรับ
Adrenaline 1 mg iv ทุก 3-5 นาที Amiodarone rfi st dose 300 mg IV bolus, second dose 150 mg iv bolus หางจาก dose แรก 5-10 นาที แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รูปแบบการรายงาน เอกสารอางอิง คูมือการชวยชีวิตขั้นสูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7 ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
34
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
35
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การประกาศเสียชีวิต declare death หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ ไมรสู กึ ตัว ไมตอบสนอง 2. คลำชีพจรไมได
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานการณโดยหลักทั่วไป
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
เมือ่ ไดรบั แจงผูป ว ยไมรสู กึ ตัว หรือคลำชีพจรไมได ใหแจงหนวยปฏิบตั กิ ารในพืน้ ทีอ่ อกตรวจสอบเหตุ กรณี BLS อยูใ กลใหออกตรวจสอบเหตุกอ น พรอมสัง่ การ ALS ออกเหตุรว ม ใหประเมินผูป ว ยดังตอไปนี้ อาการแสดงของการเสียชีวติ ไดแก รางกายเนาเปอ ย อาจเห็นสีเขียวเกิดขึน้ ทีท่ อ งนอย เสนเลือดเกิดสีเขียวคล้ำเปนลายคลายหินออน ทองอืด ผิวหนังโปงตึง ลอก สงกลิน่ เหม็น พบการเเข็งตัวของกลามเนือ้ (rigor mortis) โดยจะพบการแข็งเกร็งของกลามเนือ้ ขนาดเล็กกอน เชน ขากรรไกร นิว้ มือ ตอมาจะลามทัว่ ตัว พบเลือดตกตามแรงโนมถวง (livor mortis) พบสีแดงคล้ำของผิวหนังในสวนทีอ่ ยูต ำ่ เชนบริเวณหลังถา ผูป ว ยนอนหงาย อาจพบผิวหนังสีซดี ตามรอยกด แนวการรัดของเสือ้ ผา ผูป ว ยมีคำสัง่ ปฏิเสธการกูช พี (DNR) เชน ผูป ว ยมีเอกสารเปนลายลักษณอกั ษรชัดเจนในการปฏิเสธการกูช พี หรือ กรณีไมมเี อกสารยืนยัน แตญาติสายตรงแจงวาผูป ว ยไดแจงเจตนาในการปฏิเสธการกูช พี และญาติ สายตรงลงนามในเอกสารปฏิเสธการกูช พี กรณี สาเหตุจากบาดเจ็บ (Trauma) ไดแก พบหัวหรือตัวขาด ไหมเกรียมทัง้ ตัว ชิน้ สวนของหัวใจออกมานอกรางกาย เมือ่ ALS ยืนยันการเสียชีวติ หรือไดทำการกูช พี ตามแนวทางการกูช พี ขัน้ สูง (ACLS algorithm) เปนเวลา 30 นาที ยังไมมชี พี จร และคลืน่ ไฟฟาหัวใจเปน non shockable rhythm (PEA/Asystole) ใหทมี ALS ประกาศการเสียชีวติ หลังไดรบั แจงจากหนวย ALS ประกาศยืนยันการเสียชีวติ ศูนยสง่ั การมีหนาทีแ่ จงผูเ กีย่ วของ ไดแก เจาหนาทีต่ ำรวจ และนิตเิ วช ตอไป กรณีญาติ ยืนยันใหชว ยชีวติ ไมตอ งการใหหยุด ใหดำเนินการชวยชีวติ ตอตามแนวทางหัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (OHCA Protocol) เอกสารหมายเลข 4 และนำสงโรงพยาบาล ไมมี ยา/หัตถการ/ทรัพยากร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ เพศ อายุ อาการแสดงของการเสียชีวติ ทีพ่ บ เวลาประกาศการเสียชีวติ ระยะเวลาการตายและการเปลีย่ นแปลงหลังตาย โดย พลตำรวจตรี เลีย้ ง หุยประเสริฐ พบ.,อว. เอกสารอางอิง (นิตเิ วชศาสตร) ผูบ งั คับการ สถาบันนิตเิ วชวิทยา โรงพยาบาลตำรวจ ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
36
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
37
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การประกาศเสียชีวิต declare death หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ ไมรสู กึ ตัว ไมตอบสนอง 2. คลำชีพจรไมได
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานการณโดยหลักทั่วไป
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมือ่ พบผูป ว ย หมดสติ ไมรสู กึ ตัว ไมตอบสนอง คลำชีพจรไมได และไมทราบเวลาทีแ่ นนอน ถาพบอาการแสดง ของการเสียชีวติ ทีแ่ นชดั ใหตดิ ตอศูนยสง่ั การ อาการแสดงของการเสียชีวติ ไดแก รางกายเนาเปอ ย อาจเห็นสีเขียวเกิดขึน้ ทีท่ อ งนอย เสนเลือดเกิดสีเขียวคล้ำเปนลายคลายหินออน ทองอืด ผิวหนังโปงตึง ลอก สงกลิน่ เหม็น พบการเเข็งตัวของกลามเนือ้ (rigor mortis) โดยจะพบการแข็งเกร็งของกลามเนือ้ ขนาดเล็กกอน เชน ขากรรไกร นิว้ มือ ตอมาจะลามทัว่ ตัว พบเลือดตกตามแรงโนมถวง (livor mortis) พบสีแดงคล้ำของผิวหนังในสวนทีอ่ ยูต ำ่ เชนบริเวณหลังถา ผูป ว ยนอนหงายอาจพบผิวหนังสีซดี ตามรอยกด แนวการรัดของเสือ้ ผา ผูป ว ยมีคำสัง่ ปฏิเสธการกูช พี (DNR) เชน ผูป ว ยมีเอกสารเปนลายลักษณอกั ษรชัดเจนในการปฏิเสธการกูช พี หรือ กรณีไมมเี อกสารยืนยัน แตญาติสายตรงแจงวาผูป ว ยไดแจงเจตนาในการปฏิเสธการกูช พี และญาติ สายตรงลงนามในเอกสารปฏิเสธการกูช พี กรณี สาเหตุจากบาดเจ็บ (Trauma) พบหัวหรือตัวขาด ไหมเกรียมทัง้ ตัว ชิน้ สวนของหัวใจออกมานอกรางกาย กรณีญาติ ยืนยันใหชว ยชีวติ ไมตอ งการใหหยุด ใหดำเนินการชวยชีวติ ตอตามแนวทางหัวใจหยุดเตนนอกโรงพยาบาล (OHCA protocol) เอกสารหมายเลข 4 และนำสงโรงพยาบาล ยา/หัตถการ/ทรัพยากร เครือ่ งติดตามการทำงานของหัวใจ (Monitor) แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ เพศ อายุ อาการแสดงของการเสียชีวติ ทีพ่ บ เวลาประกาศการเสียชีวติ คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7 เอกสารอางอิง ระยะเวลาการตายและการเปลีย่ นแปลงหลังตาย โดย พลตำรวจตรี เลีย้ ง หุยประเสริฐ พบ.,อว.(นิตเิ วชศาสตร) ผูบ งั คับการ สถาบันนิตเิ วชวิทยา โรงพยาบาลตำรวจ ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
38
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
39
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การประกาศเสียชีวิต declare death หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. หมดสติ ไมรสู กึ ตัว ไมตอบสนอง 2. คลำชีพจรไมได
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานการณโดยหลักทั่วไป
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมือ่ พบผูป ว ย หมดสติ ไมรสู กึ ตัว ไมตอบสนอง คลำชีพจรไมได และไมทราบเวลาทีแ่ นนอน ถาพบอาการแสดง ของการเสียชีวติ ทีแ่ นชดั ใหตดิ ตอศูนยสง่ั การ อาการแสดงของการเสียชีวติ ไดแก รางกายเนาเปอ ย อาจเห็นสีเขียวเกิดขึน้ ทีท่ อ งนอย เสนเลือดเกิดสีเขียวคล้ำเปนลายคลายหินออน ทองอืด ผิวหนังโปงตึง ลอก สงกลิน่ เหม็น พบการเเข็งตัวของกลามเนือ้ (rigor mortis) โดยจะพบการแข็งเกร็งของกลามเนือ้ ขนาดเล็กกอน เชน ขากรรไกร นิว้ มือ ตอมาจะลามทัว่ ตัว พบเลือดตกตามแรงโนมถวง (livor mortis) พบสีแดงคล้ำของผิวหนังในสวนทีอ่ ยูต ำ่ เชนบริเวณหลังถา ผูป ว ยนอนหงายอาจพบผิวหนังสีซดี ตามรอยกด แนวการรัดของเสือ้ ผา ผูป ว ยมีคำสัง่ ปฏิเสธการกูช พี (DNR) เชน ผูป ว ยมีเอกสารเปนลายลักษณอกั ษรชัดเจนในการปฏิเสธการกูช พี หรือ กรณีไมมเี อกสารยืนยัน แตญาติสายตรงแจงวาผูป ว ยไดแจงเจตนาในการปฏิเสธการกูช พี และญาติ สายตรงลงนามในเอกสารปฏิเสธการกูช พี กรณี สาเหตุจากบาดเจ็บ (Trauma) พบหัวหรือตัวขาด ไหมเกรียมทัง้ ตัว ชิน้ สวนของหัวใจออกมานอกรางกาย กรณี กูช พี ตามแนวทางการกูช พี ขัน้ สูง (ACLS algorithm) เปนเวลา 30 นาที ยังไมมชี พี จร และคลืน่ ไฟฟาหัวใจเปน non shockable rhythm (PEA/Asystole) ใหทมี ALS แจงศูนยสง่ั การ เพือ่ หยุดการกูช พี และประกาศการเสียชีวติ กรณีญาติ ยืนยันใหชวยชีวิต ไมตองการใหหยุด CPR ใหดำเนินการชวยชีวิตตอตามแนวทางหัวใจหยุดเตนนอก โรงพยาบาล (OHCA protocol) เอกสารหมายเลข 4 และนำสงโรงพยาบาล ยา/หัตถการ/ทรัพยากร เครือ่ งติดตามการทำงานของหัวใจ (Monitor) แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ เพศ อายุ อาการแสดงของการเสียชีวติ ทีพ่ บ เวลาประกาศการเสียชีวติ คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7 เอกสารอางอิง ระยะเวลาการตายและการเปลีย่ นแปลงหลังตาย โดย พลตำรวจตรี เลีย้ ง หุยประเสริฐ พบ.,อว.(นิตเิ วชศาสตร) ผูบ งั คับการ สถาบันนิตเิ วชวิทยา โรงพยาบาลตำรวจ ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
40
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
หนังสือแสดงเจตนาไมประสงครับการกูชีพ วันที่ .................................................... เวลา ..............น. ขาพเจา ....................................... นามสกุล ............................................ อายุ ................ ป บัตรประชาชนเลขที่ ....................................................................... ทีอ่ ยู .................................................................................................................................................... เบอรโทร .......................................................................... ความสัมพันธเกีย่ วของเปน ............................... ของ ...................................................
มีความประสงคไมขอรับการกูช พี เนือ่ งจาก ............................................................................................ ............................................................................................................................................................................................................................ .......................................................................... ขาพเจา ขอรับรองวา ขอความขางตนเปนจริงทุกประการ
ลงชือ่ ......................................................... (ผูแ สดงเจตนา) (...............................................................................)
ลงชือ่ .......................................................... พยาน (ญาติ) (...............................................................................)
ลงชือ่ .......................................................... พยาน (เจาหนาที)่ (...............................................................................)
41
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
42
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคติดเชื้อในกระแสเลือด ( Sepsis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
ผูป ว ยทีส่ งสัยมีภาวะติดเชือ้ รวมกับ 1 ใน 3 ขอ ตอไปนี้ 1. หายใจเหนื่อยหอบ 2. ระดับความรูสึกตัวเปลี่ยนแปลง 3. มีอาการแสดงถึงภาวะช็อก เชน เหงื่อออก ปลายมือปลายเทาเย็น ตัวลาย ซีด
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมือ่ ไดรบั แจงเหตุ ใหซกั ประวัตอิ าการบงชีก้ ารติดเชือ้ เชน ไขสงู รวมกับ 1 ใน 3 ขอ ตอไปนี้ หายใจเหนือ่ ยหอบ ระดับความรูส กึ ตัวลดลง ไดแก มีอาการซึม สับสน หรือไมรสู กึ ตัว มีอาการแสดงของภาวะช็อก เชน เหงือ่ ออก ตัวเย็น ซีด ตัวลาย หรือ วัดความดันโลหิตแลวไดความดันโลหิตคาบน นอยกวาหรือเทากับ 100 mmHg สัง่ หนวยปฏิบตั กิ ารในพืน้ ทีอ่ อกประเมินผูป ว ย กรณี BLS ออกประเมิน ใหถามคำถามตอไปนี้ ระดับความรูส กึ ตัว อัตราการหายใจตอนาที, คา SpO2 อาการแสดงของภาวะช็อค หรือ คาความดันโลหิต หากพบวา ระดับความรูส กึ ตัวลดลง หรือเปลีย่ นแปลงจากเดิม อัตราการหาย มากกวาหรือเทากับ 22 ครัง้ ตอนาที หรือคา SpO2 นอยกวา 90% มีอาการแสดงของภาวะช็อค หรือ ความดันโลหิตคาบน นอยกวาหรือเทากับ 100 mmHg ใหประสาน ALS ออกปฏิบตั กิ ารรวม และใหคำแนะนำในการรักษาตอไป การใหการรักษาเบือ้ งตน ปญหาทางเดินหายใจ จัดทา เปดทางเดินหายใจ ใหออกซิเจนตามคำแนะนำจากศูนยสง่ั การ ปญหาการหายใจ ปญหาชีพจรเบาเร็ว รอ ALS มาประเมินและปฏิบตั ติ ามคำแนะนำจากศูนยสง่ั การ กรณี ALS ออกประเมิน ใหถามคำถามตอไปนี้ ประเมินทางเดินหายใจ ลักษณะการหายใจ และคา SpO2 คาความดันโลหิต GCS, DTX
43
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ให ALS ใหการรักษาเบือ้ งตนตามแนวทางการรักษา non trauma และ sepsis การใหการรักษาเบือ้ งตน ปญหาทางเดินหายใจ -> จัดทา เปดทางเดินหายใจ ใชอปุ กรณชว ยจัดการทางเดินหายใจ เชน oropharyngeal airway ปญหาการหายใจ -> พิจารณาใหออกซิเจนตามความเหมาะสม, พนยา Berodual หากฟง lung ไดเสียง wheeze ปญหาความดันโลหิตต่ำ (BP < 90/60 mmHg or MAP < 65 mmHg) หรือ CRT > 2 วินาที -> load crystalloid (Acetar or NSS 30 ml/kg ( ระมัดระวังในผูป ว ยสงสัยภาวะน้ำเกินหรือมีโรค ประจำตัวเปนโรคหัวใจ หรือมีอาการแสดง ดังนี้ คือ neck vein engorgement, ขาบวม, หนังตาบวม, ฟง lungs มี crepitation ทัง้ สองขาง ) ถา DTX < 60 mg% ใหรกั ษาภาวะ hypoglycemia โดยให 50% glucose 50 ml IV push หากพบปญหาระหวางการประเมินและใหการรักษา ใหแจงศูนยสง่ั การทราบ หากพบปญหานอกเหนือจากนี้ ใหศนู ยสง่ั การ รายงานแพทยอำนวยการ รับแจงขอมูลจากหนวยปฏิบตั กิ ารและแจงโรงพยาบาลปลายทางรับทราบขอมูลเพือ่ เตรียมรับสถานการณตอ ไป ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
อุปกรณชว ยดูแลทางเดินหายใจ อุปกรณใหออกซิเจน เชน cannular, mask with bag, ambu bag,IV ufl ids, Berodual NB, เครือ่ งเจาะ DTX, เครือ่ ง suction
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ
เอกสารอางอิง
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
The Surviving Sepsis Campaign Bundle: 2018 update
44
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
45
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคติดเชื้อในกระแสเลือด ( Sepsis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
ผูป ว ยทีส่ งสัยมีภาวะติดเชือ้ รวมกับ 1 ใน 3 ขอ ตอไปนี้ 1. หายใจเหนื่อยหอบ 2. ระดับความรูสึกตัวเปลี่ยนแปลง 3. มีอาการแสดงถึงภาวะช็อก เชน เหงื่อออก ปลายมือปลายเทาเย็น ตัวลาย ซีด
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินผูป ว ยโดยใชเกณฑดงั ตอไปนี้ สงสัยมีภาวะติดเชือ้ เชน ไขสงู รวมกับ 1 ใน 3 ขอตอไปนี้ หายใจเหนือ่ ยหอบ ระดับความรูส กึ ตัวเปลีย่ นแปลง ไดแก มีอาการซึม สับสน หรือไมรสู กึ ตัว มีอาการแสดงของภาวะช็อก เชน เหงือ่ ออก ตัวเย็น ซีด ตัวลาย หรือ วัดความดันโลหิตแลวความดันโลหิต คาบน นอยกวาหรือเทากับ 100 mmHg รายงานศูนยสง่ั การเพือ่ รับคำสัง่ นำสงโรงพยาบาล หรือรับคำสัง่ การรักษาเบือ้ งตนและรอ ALS รับชวงตอ
การใหการรักษาเบือ้ งตน
ปญหาทางเดินหายใจ จัดทา เปดทางเดินหายใจ ปญหาการหายใจ ใหออกซิเจนตามคำแนะนำจากศูนยสง่ั การ ปญหาชีพจรเบาเร็ว รอ ALS มาประเมินและปฏิบตั ติ ามคำแนะนำจากศูนยสง่ั การ
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ใหออกซิเจนตามศูนยสง่ั การพิจารณา
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงานศูนยสง่ั การทันทีหลังจากประเมินแลวคิดถึงภาวะ sepsis และรายงานการประเมินผูป ว ยเปนระยะ
เอกสารอางอิง
The Surviving Sepsis Campaign Bundle: 2018 update
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
46
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
47
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคติดเชื้อในกระแสเลือด ( Sepsis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
ผูป ว ยทีส่ งสัยมีภาวะติดเชือ้ รวมกับ 1 ใน 3 ขอ ตอไปนี้ 1. หายใจเหนื่อยหอบ 2. ระดับความรูสึกตัวเปลี่ยนแปลง 3. มีอาการแสดงถึงภาวะช็อก เชน เหงื่อออกปลายมือปลายเทาเย็น ตัวลาย ซีด
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ประเมินและใหการดูแลผูป ว ยตาม Protocol non-trauma (เอกสารหมายเลข 1) หากสงสัยมีภาวะติดเชือ้ เชน ไขสงู ใหประเมิน qSOFA ดังตอไปนี้ ระดับความรูส กึ ตัวเปลีย่ นแปลงจากเดิม ไดแก ซึมลง สับสน หรือ ไมรสู กึ ตัว หายใจมากกวาหรือเทากับ 22 ครัง้ ตอนาที มีอาการแสดงของภาวะช็อก เชน เหงือ่ ออก ตัวเย็น ซีด ตัวลาย หรือ วัดความดันโลหิตแลวไดความดันโลหิต คาบน นอยกวาหรือเทากับ 100 mmHg หากมีไขสงู รวมกับอยางนอย 2 ใน 3 ขอของ qSOFA ใหสงสัยภาวะติดเชือ้ ในกระแสเลือด พิจารณาใหการดูแล ตามแนวทางการรักษาผูป ว ยสงสัยภาวะติดเชือ้ ในกระแสเลือด ดังนี้ ใหสารน้ำ (Acetar หรือ Normal saline) 30 ml/kg ( ระมัดระวังในผูป ว ยสงสัยภาวะน้ำเกินหรือมีโรคประจำตัว เปนโรคหัวใจ หรือมีอาการแสดง ดังนี้ คือ neck vein engorgement, ขาบวม, หนังตาบวม, ฟง lungs มี crepitation ทัง้ สองขาง ) เก็บตัวอยางเลือดสงตรวจ CBC, BUN, Cr, Electrolyte, Blood lactate, LFT, PT, PTT, INR, H/C x II Spp., DTX ถา DTX < 60 mg% ใหรกั ษาภาวะ hypoglycemia โดยให 50% glucose 50 ml iv push รายงานศูนยสง่ั การเพือ่ รับคำสัง่ นำสงโรงพยาบาล หากพบปญหาระหวางการประเมินหรือใหการรักษา ใหแจงศูนยสง่ั การทราบ รายงานขอมูลกลับศูนยสง่ั การ โดยใชหลัก ISBAR I: ระบุตวั ตนผูร ายงานและผูป ว ย ไดแก เพศ อายุของผูป ว ย S: สถานการณทเ่ี กิดขึน้ ทีท่ ำใหเราตองรายงาน ไดแก อาการสำคัญ B: ขอมูลภูมหิ ลังของสถานการณทเ่ี กิดขึน้ A: การประเมินสถานการณของพยาบาล เชน สัญญาณชีพ การรักษาเบือ้ งตน R: ขอแนะนำหรือความตองการของพยาบาล หรือการชวยเหลือเพิม่ เติม
48
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
อุปกรณใหออกซิเจน, อุปกรณชว ยดูแลทางเดินหายใจ เชน oropharyngeal airway เครือ่ ง suction, Acetar or NSS, 50% glucose IV ถามี hypoglycemia รวมดวย, Berodual NB + set พนยา
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงานศูนยสง่ั การทันทีหลังจากประเมินแลวคิดถึงภาวะ sepsis และรายงานการประเมินผูป ว ย และการรักษาเบือ้ งตนเปนระยะ
เอกสารอางอิง
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
The Surviving Sepsis Campaign Bundle: 2018 update
49
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
50
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การดูแลผูปวยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูป ว ยมีปฏิกริ ยิ าภูมแิ พจากการกินอาหาร การถูกแมลงสัตวกดั ตอย 2. ผูป ว ยมีอาการปฏิกริ ยิ าภูมแิ พทเ่ี ขาไดกบั เกณฑวนิ จิ ฉัย
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
สถานการณที่มีสัตวหรือแมลงกัดผูปวยมีอาการแพรุนแรงผูใหการชวยเหลือควรระมัดระวังผูชวยเหลือถูกกัดซ้ำ ซึ่งจะทำใหผูประสบเหตุมีมากกวา 1 ราย กรณีผูปวยถูกสัตวกัดมีปฏิกิริยาภูมิแพหลายราย เชน แมลงตอยผูปวยจำนวนมาก เปนตน หนวยปฏิบัติการที่ เขาไปถึงหนวยแรกควรปองกันการถูกกัดซ้ำ ตั้งจุดปลอดภัย คัดแยกผูปวย และแจงกลับมายังศูนยสั่งการเพื่อ ขอทีมปฏิบัติการฉุกเฉินเพิ่มเติม กรณีนี้ใหใชการอำนวยการกรณีเกิดอุบัติเหตุหมูหรือสาธารณภัย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) การวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) มีขอใดขอหนึ่งตอไปนี้ ไมมีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย เยื่อบุบวม) รวมกับอาการ 1 ใน 2 ขอ ดังนี้ อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* มีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการอยางนอย 2 ใน 4 ขอ อาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย,เยื่อบุบวม) อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* อาการทางระบบทางเดินอาหาร (ปวดทอง, อาเจียน, ทองเสีย) มีประวัติสัมผัสสารที่ทราบวาแพมากอน (เกิดอาการภายในเวลาเปนนาทีหรือไมกี่ชั่วโมง)รวมกับมีความดัน โลหิตลดลง*
หมายเหตุ
เด็ก
อายุ 1 เดือน - 1 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท อายุ 1 ป- 10 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท + [2x อายุ (ป)] อายุ 11 ป – 17 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท ผูใหญ อายุ 18 ปขึ้นไป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท
ไดรับแจงเหตุ 1669 อาการเขาไดกับภาวะภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) อาการเขาไดกับเกณฑคัดแยก ใหหนวยปฏิบัติการระดับ ALS ออกเหตุ หาก BLS อยูใกล ให BLS ออกเหตุกอนแลวตามดวย ALS ทันที
51
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
รับติดตอจากหนวยปฏิบัติการ หลังจากที่หนวยปฏิบัติการประเมินผูปวยแลว หาก BLS ประเมินแลว ไมสามารถดูแลรักษาผูปวยได ใหแจงหนวยปฏิบัติการระดับ ALS ออกเหตุ เพื่อรับชวงตอทันที หากมีปญหาเกี่ยวกับการดูแลรักษา ใหติดตอแพทยอำนวยการ/แพทยหองฉุกเฉิน ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
อุปกรณสอ่ื สาร
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ หนวยปฏิบตั กิ ารประเมินผูป ว ยมีอาการเขาไดกบั เกณฑการวินจิ ฉัยปฏิกริ ยิ าภูมแิ พรนุ แรงและไดรบั การรักษาแลวอาการไมคงที่ ใหรายงานแพทยอำนวยการทันที
เอกสารอางอิง
แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับการดูแลผูปวยที่มีการแพชนิดรุนแรง พ.ศ. 2560
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
52
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
53
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การดูแลผูปวยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูป ว ยมีปฏิกริ ยิ าภูมแิ พจากการกินอาหาร การถูกแมลงสัตวกดั ตอย 2. ผูป ว ยมีอาการปฏิกริ ยิ าภูมแิ พทเ่ี ขาไดกบั เกณฑวนิ จิ ฉัย
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) สถานการณที่มีสัตวหรือแมลงกัดผูปวยมีอาการแพรุนแรงผูใหการชวยเหลือควรระมัดระวังผูชวยเหลือถูกกัดซ้ำ ซึ่งจะทำใหผูประสบเหตุมีมากกวา 1 ราย กรณีผูปวยถูกสัตวกัดมีปฏิกิริยาภูมิแพหลายราย เชน แมลงตอยผูปวยจำนวนมาก เปนตน หนวยปฏิบัติการที่ เขาไปถึงหนวยแรกควรปองกันการถูกกัดซ้ำ ตั้งจุดปลอดภัย คัดแยกผูปวย และแจงกลับมายังศูนยสั่งการเพื่อ ขอทีมปฏิบัติการฉุกเฉินเพิ่มเติม กรณีนี้ใหใชการอำนวยการกรณีเกิดอุบัติเหตุหมูหรือสาธารณภัย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
การวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) มีขอใดขอหนึ่งตอไปนี้ ไมมีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย เยื่อบุบวม) รวมกับอาการ 1 ใน 2 ขอ ดังนี้ อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* มีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการอยางนอย 2 ใน 4 ขอ อาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย,เยื่อบุบวม) อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* อาการทางระบบทางเดินอาหาร (ปวดทอง, อาเจียน, ทองเสีย) มีประวัติสัมผัสสารที่ทราบวาแพมากอน (เกิดอาการภายในเวลาเปนนาทีหรือไมกี่ชั่วโมง)รวมกับมีความดัน โลหิตลดลง* หมายเหตุ การใหการรักษาเบื้องตน เด็ก อายุ 1 เดือน - 1 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท ประเมินผูปวยเบื้องตนตามเกณฑ อายุ 1 ป- 10 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท + [2x อายุ (ป)] และวิธีปฏิบัติการฉุกเฉินทั่วไป อายุ 11 ป – 17 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท ผูใหญ อายุ 18 ปขึ้นไป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท ให Oxygen cannula 3 LPM เมื่อวัดความเขมขนระดับออกซิเจน ปลายนิ้วไดนอยกวา 94% ใหออกซิเจนตามศูนยสง่ั การพิจารณาเครือ่ ง Monitor สัญญาณชีพ ยา/หัตถการ/ทรัพยากร Oxygen cannula 3 LPM แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงานศูนยสง่ั การทันทีหลังจากประเมินแลวคิดถึงภาวะ sepsis และรายงานการประเมินผูป ว ยเปนระยะ
เอกสารอางอิง
The Surviving Sepsis Campaign Bundle: 2018 update
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
54
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
55
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การดูแลผูปวยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูป ว ยมีปฏิกริ ยิ าภูมแิ พจากการกินอาหาร การถูกแมลงสัตวกดั ตอย 2. ผูป ว ยมีอาการปฏิกริ ยิ าภูมแิ พทเ่ี ขาไดกบั เกณฑวนิ จิ ฉัย
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
สถานการณที่มีสัตวหรือแมลงกัดผูปวยมีอาการแพรุนแรงผูใหการชวยเหลือควรระมัดระวังผูชวยเหลือถูกกัดซ้ำ ซึ่งจะทำใหผูประสบเหตุมีมากกวา 1 ราย กรณีผูปวยถูกสัตวกัดมีปฏิกิริยาภูมิแพหลายราย เชน แมลงตอยผูปวยจำนวนมาก เปนตน หนวยปฏิบัติการที่ เขาไปถึงหนวยแรกควรปองกันการถูกกัดซ้ำ ตั้งจุดปลอดภัย คัดแยกผูปวย และแจงกลับมายังศูนยสั่งการเพื่อ ขอทีมปฏิบัติการฉุกเฉินเพิ่มเติม กรณีนี้ใหใชการอำนวยการกรณีเกิดอุบัติเหตุหมูหรือสาธารณภัย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) การวินิจฉัยปฏิกิริยาภูมิแพรุนแรง (Anaphylaxis) มีขอใดขอหนึ่งตอไปนี้ ไมมีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย เยื่อบุบวม) รวมกับอาการ 1 ใน 2 ขอ ดังนี้ อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* มีประวัติสัมผัสสารที่นาจะเปนสารกอภูมิแพ มีอาการอยางนอย 2 ใน 4 ขอ อาการทางระบบผิวหนัง (ลมพิษ คัน ผื่นแดงตามรางกาย,เยื่อบุบวม) อาการทางระบบหายใจ (หายใจเหนื่อย, เสียงวี้ด, แนนอก) ความดันโลหิตลดลง* อาการทางระบบทางเดินอาหาร (ปวดทอง, อาเจียน, ทองเสีย) มีประวัติสัมผัสสารที่ทราบวาแพมากอน (เกิดอาการภายในเวลาเปนนาทีหรือไมกี่ชั่วโมง)รวมกับมีความดัน โลหิตลดลง*
หมายเหตุ
เด็ก
อายุ 1 เดือน - 1 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท อายุ 1 ป- 10 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 70 มม.ปรอท + [2x อายุ (ป)] อายุ 11 ป – 17 ป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท ผูใหญ อายุ 18 ปขึ้นไป ความดันโลหิตต่ำนอยกวา 90 มม.ปรอท
การใหการรักษาเบื้องตน ประเมินผูปวยเบื้องตนตามเกณฑและวิธีปฏิบัติการฉุกเฉินทั่วไปให Oxygen cannula 3 LPM เมื่อวัดความเขมขนระดับออกซิเจนปลายนิ้วไดนอยกวา 94%
56
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
เอกสารอางอิง
เครื่อง Monitor สัญญาณชีพ Oxygen cannula 3 LPM Adrenaline: ผูใหญ Adrenaline(1:1,000) 0.5 mg IM เด็ก Adrenaline(1:1,000) 0.01 mg/kg IM (max0.3 mg) *สามารถใหซ้ำได 1-2 ครั้ง ทุก 5 – 15 นาที Chlorpheniramine (CPM): ผูใหญ dose 10 mg IV/ IM เด็ก dose 0.3 mg/kg IV/ IM Steroid: ผูใหญ Dexamethasone 4 mg IV/ IM หรือ Hydrocortisone 200 mg IV เด็ก Dexamethasone 0.6 mg/kg IV/ IM หรือ Hydrocortisone 4-6 mg/kg IV (max100 mg) Ventolin ผูใหญ Ventolin 1ml+NSS 3 ml NB เด็ก Ventolin 0.15 mg/kg + NSS up to 3 ml NB IV access: ผูใหญ IV load NSS ครั้งละ 200 ml เด็ก IV load NSS ครั้งละ 20 ml/kg รายงานศูนยสง่ั การทันที เมือ่ ประเมินหากผูป ว ยมีอาการเขาไดกบั เกณฑการวินจิ ฉัย ปฏิกริ ยิ าภูมแิ พรนุ แรง
แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ แนวทางเวชปฏิบัติสำหรับการดูแลผูปวยที่มีการแพชนิดรุนแรง พ.ศ. 2560 ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
57
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
58
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การจัดการสาธารณภัยหรืออุบัติภัยหมู (Mass casualty incident) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. อุบัติเหตุหรือเหตุที่มีผูประสบเหตุมากกวาหรือเทากับ 4 คน และ 2. อุบัติเหตุหรือเหตุที่ตองอาศัยหนวยปฏิบัติการขั้นสูงมากกวาหนึ่ง หนวยหรือหนวยปฏิบัติการขั้นพื้นฐานมากกวา 2 หนวยขึ้นไป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
กำชับหนวยแรกที่เขาไปถึงที่เกิดเหตุใหทำการตรวจสอบความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ ใหหนวยปฏิบัติการรายงานใหศูนยรับแจงเหตุและสั่งการทราบโดยทันทีเมื่อทราบวาเปนเหตุฉุกเฉินหมู ตามหลัก ของ METHANE ศูนยสง่ั การประสานขอความชวยเหลือไปยังหนวยงานทีเ่ กีย่ วของ เชน ตำรวจ ไฟฟา เทศบาล เปนตน ตามคำรองขอ ของหนวยปฏิบัติที่ออกปฏิบัติการ ณ จุดเกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) รับแจงเหตุผา นสายดวน 1669 หรือวิทยุสอ่ื สาร สงสัยวาเปนสาธารณภัยหรืออุบตั ภิ ยั หมู โดยทำการซักถามขอมูล จากผูแ จงเหตุตามหลัก METHANE ดังนี้ M: Major incident ลักษณะของเหตุการณทเ่ี กิดขึน้ E: Exact location สถานทีเ่ กิดเหตุทช่ี ดั เจน T: Type of incident ลักษณะเหตุของสาธารณภัย H: Hazard มีอนั ตรายหรืออาจเกิดอันตรายอะไรไดบา ง A: Access and egress ขอมูลทางเขาออกสถานทีเ่ กิดเหตุ N: Number and severity of casualties จำนวนผูป ระสบเหตุและระดับความรุนแรง E: Emergency services มีปฏิบตั กิ ารการแพทยทป่ี ฏิบตั หิ นาทีอ่ ยูแ ลวหรือยัง สัง่ หนวยปฏิบตั กิ ารหนวยแรกทีเ่ ขาไปถึงทีเ่ กิดเหตุใหทำการตรวจสอบความปลอดภัยของสถานทีเ่ กิดเหตุ ศูนยรบั แจงเหตุและสัง่ การรับรายงานขอมูลจากหนวยปฏิบตั กิ ารตามหลักของ METHANE ศูนยสง่ั การประสานขอความชวยเหลือไปยังหนวยงานทีเ่ กีย่ วของ เชน ตำรวจ ไฟฟา เทศบาล ดับเพลิง เปนตน ตามคำรองขอของหนวยปฏิบตั ทิ อ่ี อกปฏิบตั กิ าร ณ จุดเกิดเหตุ รับรายงานขอมูลจากหนวยปฏิบตั กิ ารทีร่ บั ออกปฏิบตั กิ ารตามแบบฟอรมรับแจงขาวและรายงานเหตุดว นสาธารณภัย ดานการแพทยและสาธารณสุข ตามแนวทางของ METHANE (เอกสารภาคผนวก) ภายใน 1 ชัว่ โมง หลังจากสถาน การณเสร็จสิน้ สรุปรายงานจำนวนผูบ าดเจ็บเพือ่ รายงานสถาบันการแพทยฉกุ เฉินแหงชาติตอ ไป
59
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ยา/หัตถการ/ทรัพยากร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ
เครื่องตัดถาง ชุดประดาน้ำ การรายงานอุบตั เิ หตุหมู/ สาธารณภัย เกิดอุบตั เิ หตุหมู/ สาธารณภัยหมู รายงาน METHANE เปนเอกสารภายใน 1 ชัว่ โมงหลังเกิดเหตุ
สำนักงานสาธารณสุขจังหวัด
ศูนยสง่ั การ
สถานการณเสร็จสิน้ สรุปรายงานผูป ว ย
สถาบันการแพทยฉกุ เฉินแหงชาติ
กระทรวงสาธารณสุข
เอกสารอางอิง ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
60
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
61
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
62
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การจัดการสาธารณภัยหรืออุบัติภัยหมู (Mass casualty incident) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. อุบัติเหตุหรือเหตุที่มีผูประสบเหตุมากกวาหรือเทากับ 4 คน และ 2. อุบัติเหตุหรือเหตุที่ตองอาศัยหนวยปฏิบัติการขั้นสูงมากกวาหนึ่ง หนวยหรือหนวยปฏิบัติการขั้นพื้นฐานมากกวา 2 หนวยขึ้นไป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
หนวยแรกที่เขาไปถึงที่เกิดเหตุใหทำการตรวจสอบความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ การรายงานใหศูนยรับแจงเหตุและสั่งการทราบโดยทันทีเมื่อทราบวาเปนเหตุฉุกเฉินหมู ตามหลักของ METHANE เมื่อพบความไมปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุใหแจงศูนยรับแจงเหตุและสั่งการทราบ และศูนยสั่งการประสาน ขอความชวยเหลือไปยังหนวยงานที่เกี่ยวของ เชน ตำรวจ ไฟฟา เทศบาล เปนตน ตามคำรองขอของหนวยปฏิบัติ ที่ออกปฏิบัติการ ณ จุดเกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
หลักการ DISASTER Paradigm
D (Detection) : การประเมินสถานการณวาเกินกำลังความสามารถที่จะใหการชวยเหลือไดหรือไม I (Incident command) : ระบบผูบัญชาเหตุการณเปนผูที่มีอำนาจสูงสุดในการจัดการเหตุการณทั้งหมดเปนผูู ภาพรวมของการปฏิบัติการทั้งหมดสามารถใชไดทั้งในโรงพยาบาลและที่เกิดเหตุ S (Safety and Security) : ความปลอดภัยตอผูปฏิบัติงาน ตองมีการปองกันตนเองและทีม กอนที่จะเขาไปให การชวยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุเปนอันดับแรก จากนั้นจึงคอยคำนึงถึงการปองกันผูบาดเจ็บการปองกันชุมชนการ ปองกันสิ่งแวดลอม ตามลำดับ เพื่อสรางความมั่นใจใหกับผูเขาไปใหการชวยเหลือในพื้นที่เกิดเหตุ นอกจากนี้ ควรมีการเขียนแผนผังของพื้นที่สำคัญ เชน พื้นที่ปลอดภัย เสนทาง/ถนน ตำแหนงของโรงพยาบาลทิศทางลม และสภาพภูมิประเทศที่อาจมีผลตอการวางแผนเรื่องความปลอดภัยรวมทั้งการจัดตั้งจุดรวบรวมจำนวนผูประสบภัย /ผูบาดเจ็บ จุดปลอยผูบาดเจ็บ และจุดที่ผูบาดเจ็บอยู เปนตน A (Assess Hazards) : การประเมินความเสี่ยงที่อาจเกิดเหตุซ้ำเพื่อระมัดระวังวัตถุอันตรายตางๆที่อาจหลงเหลือ ตกคางในที่เกิดเหตุ ไดแก อาจมีระเบิดซ้ำที่วางไวโดยผูกอการราย เปนตน ความรูที่สำคัญคือ ทำงานใหเสร็จ และยายออกใหเร็วที่สุด นอกจากนี้ควรคำนึงถึงการปองกันตนเองอีกดวย S (Support) : การเตรียมการลวงหนา จากการศึกษาขอมูลที่ผานมาในอดีตของการเผชิญกับภัยพิบัติตางๆ จะชวยสามารถคาดการณถึงสิ่งของจำเปนพื้นฐานที่ตองการเตรียมอุปกรณและทรัพยากรสามารถใชในที่เกิดเหตุได และมีแนวทางในการปฏิบัติที่ชัดเจนเปนตน T (Triage/Treatment/Transport) : การคัดแยกและการใหการรักษาแกผบู าดเจ็บตามความเรงดวน และการสงรักษาตอ E (Evacuation) : การอพยพผูบาดเจ็บระหวางที่เกิดเหตุการณ และการอพยพหนวยกูชีพ กูภัยเมื่อถึงเวลาจำเปน รวมถึงการดูแลครอบครัวของผูที่ประสบภัย R (Recovery) : การฟนฟูสภาพ เริ่มทันทีหลังจากเกิดเหตุการณ ควรลดผลกระทบของเหตุการณตอผูประสบภัย และสมาชิกในครอบครัวในระยะยาว เชน การจัดหาที่อยูอาศัยและเครื่องมือเครื่องใชการซอมแซมสิ่งปลูกสราง สาธารณูปโภค สิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเปนในพื้นที่คาใชจายการใหคำปรึกษาในการจัดการกับภาวะวิกฤตทั้ง ดานรางกายและสภาวะของจิตใจของผูประสบภัยและครอบครัวที่เกิดขึ้นในชุมชน และมีการทบทวนเรียนรูจาก เหตุการณที่เกิดขึ้น รวมกันวางแผนหาแนวทางปฏิบัติปองกันหรือบรรเทาเหตุการณที่เกิดขึ้น เพื่อเตรียมความ พรอมรับกับภัยพิบัติที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตตอไป
63
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
การจัดพื้นที่การปฏิบัติงาน (Zoning)
ในภาวะภัยพิบัติ มีการแบงพื้นที่ออกเปน 3 บริเวณ ไดแก Hot (Red) Zone : เปนบริเวณที่มีอันตราย หรือมีสารเคมีปนเปอนและสารพิษ มากที่สุดหามทีมปฏิบัติการเขาไปในบริเวณนี้ ผูที่จะเขาไปตองสวมใสอุปกรณปองกันอยางเหมาะสม (Personal Protective Equipment; PPE) Warm (Yellow) Zone : บริเวณที่อยูถัดจากบริเวณที่มีอันตราย หรือมีสารเคมี ปนเปอนเปนบริเวณที่มีการลางสารพิษ (decontamination corridor) ทีมปฏิบัติการกูชีพเบื้องตน สามารถที่ จะเขาไปในบริเวณนี้ได Cold (Green) Zone : เปนบริเวณพื้นที่ปลอดภัยจากอันตราย หรือมีสารเคมี ปนเปอนและสารพิษผูปฏิบัติการทุกคนจะตองถอดอุปกรณปองกันสารพิษ กอนที่จะออกมาอยูในบริเวณนี้ เปนพืน้ ทีท่ ม่ี กี ารจัดตัง้ Command post, treatment area, loading/ transportation area, staging area เปนตน
การรายงานตามหลัก METHANE
M: Major incident ลักษณะของเหตุการณที่เกิดขึ้น E: Exact location สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน T: Type of incident ลักษณะเหตุของสาธารณภัย H: Hazard มีอันตรายหรืออาจเกิดอันตรายอะไรไดบาง A: Access and egress ขอมูลทางเขาออกสถานที่เกิดเหตุ N: Number and severity of casualties จำนวนผูประสบเหตุและระดับความรุนแรง E: Emergency services มีปฏิบัติการการแพทยที่ปฏิบัติหนาที่อยูแลวหรือยัง
การคัดแยกผูปวย (Triage)
เปนการจัดกลุมผูปวยตามความรุนแรง เพื่อสงตอไปรับการรักษาในสถานที่ที่เหมาะสม โดยใชแนวทางการคัดแยกผูปวย ดังนี้ อุปกรณปดกั้นบริเวณที่เกิดเหตุ เชน เทปพลาสติก กรวยจราจร เปนตน ยา/หัตถการ/ทรัพยากร Triage Tag แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงาน METHANE กลับมาทันทีที่ถึงจุดเกิดเหตุ M: Major incident ลักษณะของเหตุการณที่เกิดขึ้น E: Exact location สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน T: Type of incident ลักษณะเหตุของสาธารณภัย H: Hazard มีอันตรายหรืออาจเกิดอันตรายอะไรไดบาง A: Access and egress ขอมูลทางเขาออกสถานที่เกิดเหตุ N: Number and severity of casualties จำนวนผูป ระสบเหตุและระดับความรุนแรง E: Emergency services มีปฏิบัติการการแพทยที่ปฏิบัติหนาที่อยูแลวหรือยัง เมื่อมีการนำสงผูปวยใหรายงานผูปวยกอนการนำสง โดยรายงานขอมูลดังนี้ ผูปวยรายที่......การคัดแยกสี.........นำสงที่โรงพยาบาล.........โดยหนวย.............. เอกสารอางอิง
รพีพร โรจนแสงเรือง. (2552). ภัยพิบตั ิ (disaster) และอุบตั ภิ ยั หมู (mass casualty incident, MCI).วารสารเวชศาสตรฉกุ เฉินไทย, (1), 6-14.
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
64
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
65
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน การจัดการสาธารณภัยหรืออุบัติภัยหมู (Mass casualty incident) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. อุบัติเหตุหรือเหตุที่มีผูประสบเหตุมากกวาหรือเทากับ 4 คน และ 2. อุบัติเหตุหรือเหตุที่ตองอาศัยหนวยปฏิบัติการขั้นสูงมากกวาหนึ่ง หนวยหรือหนวยปฏิบัติการขั้นพื้นฐานมากกวา 2 หนวยขึ้นไป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
หนวยแรกที่เขาไปถึงที่เกิดเหตุใหทำการตรวจสอบความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุ การรายงานใหศูนยรับแจงเหตุและสั่งการทราบโดยทันทีเมื่อทราบวาเปนเหตุฉุกเฉินหมู ตามหลักของ METHANE เมื่อพบความไมปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุใหแจงศูนยรับแจงเหตุและสั่งการทราบ และศูนยสั่งการประสาน ขอความชวยเหลือไปยังหนวยงานที่เกี่ยวของ เชน ตำรวจ ไฟฟา เทศบาล เปนตน ตามคำรองขอของหนวยปฏิบัติ ที่ออกปฏิบัติการ ณ จุดเกิดเหตุ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
หลักการ DISASTER Paradigm
D (Detection) : การประเมินสถานการณวาเกินกำลังความสามารถที่จะใหการชวยเหลือไดหรือไม I (Incident command) : ระบบผูบัญชาเหตุการณเปนผูที่มีอำนาจสูงสุดในการจัดการเหตุการณทั้งหมดเปนผูู ภาพรวมของการปฏิบัติการทั้งหมดสามารถใชไดทั้งในโรงพยาบาลและที่เกิดเหตุ S (Safety and Security) : ความปลอดภัยตอผูปฏิบัติงาน ตองมีการปองกันตนเองและทีม กอนที่จะเขาไปให การชวยเหลือ ณ จุดเกิดเหตุเปนอันดับแรก จากนั้นจึงคอยคำนึงถึงการปองกันผูบาดเจ็บการปองกันชุมชนการ ปองกันสิ่งแวดลอม ตามลำดับ เพื่อสรางความมั่นใจใหกับผูเขาไปใหการชวยเหลือในพื้นที่เกิดเหตุ นอกจากนี้ ควรมีการเขียนแผนผังของพื้นที่สำคัญ เชน พื้นที่ปลอดภัย เสนทาง/ถนน ตำแหนงของโรงพยาบาลทิศทางลม และสภาพภูมิประเทศที่อาจมีผลตอการวางแผนเรื่องความปลอดภัยรวมทั้งการจัดตั้งจุดรวบรวมจำนวนผูประสบภัย /ผูบาดเจ็บ จุดปลอยผูบาดเจ็บ และจุดที่ผูบาดเจ็บอยู เปนตน A (Assess Hazards) : การประเมินความเสี่ยงที่อาจเกิดเหตุซ้ำเพื่อระมัดระวังวัตถุอันตรายตางๆที่อาจหลงเหลือ ตกคางในที่เกิดเหตุ ไดแก อาจมีระเบิดซ้ำที่วางไวโดยผูกอการราย เปนตน ความรูที่สำคัญคือ ทำงานใหเสร็จ และยายออกใหเร็วที่สุด นอกจากนี้ควรคำนึงถึงการปองกันตนเองอีกดวย S (Support) : การเตรียมการลวงหนา จากการศึกษาขอมูลที่ผานมาในอดีตของการเผชิญกับภัยพิบัติตางๆ จะชวยสามารถคาดการณถึงสิ่งของจำเปนพื้นฐานที่ตองการเตรียมอุปกรณและทรัพยากรสามารถใชในที่เกิดเหตุได และมีแนวทางในการปฏิบัติที่ชัดเจนเปนตน T (Triage/Treatment/Transport) : การคัดแยกและการใหการรักษาแกผบู าดเจ็บตามความเรงดวน และการสงรักษาตอ E (Evacuation) : การอพยพผูบาดเจ็บระหวางที่เกิดเหตุการณ และการอพยพหนวยกูชีพ กูภัยเมื่อถึงเวลาจำเปน รวมถึงการดูแลครอบครัวของผูที่ประสบภัย R (Recovery) : การฟนฟูสภาพ เริ่มทันทีหลังจากเกิดเหตุการณ ควรลดผลกระทบของเหตุการณตอผูประสบภัย และสมาชิกในครอบครัวในระยะยาว เชน การจัดหาที่อยูอาศัยและเครื่องมือเครื่องใชการซอมแซมสิ่งปลูกสราง สาธารณูปโภค สิ่งอำนวยความสะดวกที่จำเปนในพื้นที่คาใชจายการใหคำปรึกษาในการจัดการกับภาวะวิกฤตทั้ง ดานรางกายและสภาวะของจิตใจของผูประสบภัยและครอบครัวที่เกิดขึ้นในชุมชน และมีการทบทวนเรียนรูจาก เหตุการณที่เกิดขึ้น รวมกันวางแผนหาแนวทางปฏิบัติปองกันหรือบรรเทาเหตุการณที่เกิดขึ้น เพื่อเตรียมความ พรอมรับกับภัยพิบัติที่อาจจะเกิดขึ้นในอนาคตตอไป
66
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
การจัดพื้นที่การปฏิบัติงาน (Zoning)
ในภาวะภัยพิบัติ มีการแบงพื้นที่ออกเปน 3 บริเวณ ไดแก Hot (Red) Zone : เปนบริเวณที่มีอันตราย หรือมีสารเคมีปนเปอนและสารพิษ มากที่สุดหามทีมปฏิบัติการเขาไปในบริเวณนี้ ผูที่จะเขาไปตองสวมใสอุปกรณปองกันอยางเหมาะสม (Personal Protective Equipment; PPE) Warm (Yellow) Zone : บริเวณที่อยูถัดจากบริเวณที่มีอันตราย หรือมีสารเคมี ปนเปอนเปนบริเวณที่มีการลางสารพิษ (decontamination corridor) ทีมปฏิบัติการกูชีพเบื้องตน สามารถที่ จะเขาไปในบริเวณนี้ได Cold (Green) Zone : เปนบริเวณพื้นที่ปลอดภัยจากอันตราย หรือมีสารเคมี ปนเปอนและสารพิษผูปฏิบัติการทุกคนจะตองถอดอุปกรณปองกันสารพิษ กอนที่จะออกมาอยูในบริเวณนี้ เปนพืน้ ทีท่ ม่ี กี ารจัดตัง้ Command post, treatment area, loading/ transportation area, staging area เปนตน
การรายงานตามหลัก METHANE
M: Major incident ลักษณะของเหตุการณที่เกิดขึ้น E: Exact location สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน T: Type of incident ลักษณะเหตุของสาธารณภัย H: Hazard มีอันตรายหรืออาจเกิดอันตรายอะไรไดบาง A: Access and egress ขอมูลทางเขาออกสถานที่เกิดเหตุ N: Number and severity of casualties จำนวนผูประสบเหตุและระดับความรุนแรง E: Emergency services มีปฏิบัติการการแพทยที่ปฏิบัติหนาที่อยูแลวหรือยัง
การคัดแยกผูปวย (Triage)
เปนการจัดกลุมผูปวยตามความรุนแรง เพื่อสงตอไปรับการรักษาในสถานที่ที่เหมาะสม โดยใชแนวทางการคัดแยกผูปวย ดังนี้ อุปกรณปดกั้นบริเวณที่เกิดเหตุ เชน เทปพลาสติก กรวยจราจร เปนตน ยา/หัตถการ/ทรัพยากร Triage Tag แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ รายงาน METHANE กลับมาทันทีที่ถึงจุดเกิดเหตุ M: Major incident ลักษณะของเหตุการณที่เกิดขึ้น E: Exact location สถานที่เกิดเหตุที่ชัดเจน T: Type of incident ลักษณะเหตุของสาธารณภัย H: Hazard มีอันตรายหรืออาจเกิดอันตรายอะไรไดบาง A: Access and egress ขอมูลทางเขาออกสถานที่เกิดเหตุ N: Number and severity of casualties จำนวนผูป ระสบเหตุและระดับความรุนแรง E: Emergency services มีปฏิบัติการการแพทยที่ปฏิบัติหนาที่อยูแลวหรือยัง เมื่อมีการนำสงผูปวยใหรายงานผูปวยกอนการนำสง โดยรายงานขอมูลดังนี้ ผูปวยรายที่......การคัดแยกสี.........นำสงที่โรงพยาบาล.........โดยหนวย.............. เอกสารอางอิง
รพีพร โรจนแสงเรือง. (2552). ภัยพิบตั ิ (disaster) และอุบตั ภิ ยั หมู (mass casualty incident, MCI).วารสารเวชศาสตรฉกุ เฉินไทย, (1), 6-14.
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
67
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
68
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูปวยที่มีอาการที่สงสัยโรคหลอดเลือดสมอง ไดแก ออนแรงซีกใด ซีกหนึง่ ชาซีกใดซีกหนึง่ พูดไมชดั ปากเบีย้ ว ซึม ไมรสู กึ ตัว เดินเซ 2. ผูป ว ยทีม่ อี าการเขาไดกบั โรคหลอดเลือดสมอง และมีอาการภายใน 4.5 ชม.)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
สถาณการณที่เกิดเหตุไมปลอดภัย ใหประเมินความปลอดภัยกอนเขาชวยเหลือผูปวย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ไดรับแจงเหตุ 1669 อาการผูปวยเขาไดกับโรคหลอดเลือดสมอง (stroke) ไดแกออนแรงซีกใดซีกหนึ่ง ชาซีกใด ซีกหนึ่ง พูดไมชัด ปากเบี้ยว ซึม ไมรูสึกตัว เดินเซ ถามีอาการภายใน 4.5 ชั่วโมงแจงทีม ALS ออกปฏิบัติการ ถามีอาการมากกวา 4.5 ชั่วโมงแจงทีม BLS ออกปฏิบัติการ กรณีทีม BLS ออกปฏิบัติการ ประเมินแลววา มีอาการเขาไดกับโรคหลอดเลือดสมองและ/หรือ มีอาการ เปลี่ยนแปลง เชน ซึมลง หมดสติ หายใจเหนื่อย หรือหัวใจหยุดเตน ใหแจงศูนยสั่งการเพื่อขอ ทีมALS ออกปฏิบัติการรวม ประสานงานหองฉุกเฉินโรงพยาบาลปลายทาง เพื่อเตรียมรับผูปวย เอกสารอางอิง
AHA/ASA Stroke Early Management Guidelines 2018 เกณฑและวิธปี ฏิบตั กิ ารแพทยของผูช ว ยเวชกรรมตามคำสัง่ แพทยและการอำนวยการ
69
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
70
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูปวยที่มีอาการที่สงสัยโรคหลอดเลือดสมอง ไดแก ออนแรงซีกใด ซีกหนึง่ ชาซีกใดซีกหนึง่ พูดไมชดั ปากเบีย้ ว ซึม ไมรสู กึ ตัว เดินเซ 2. ผูป ว ยทีม่ อี าการเขาไดกบั โรคหลอดเลือดสมอง และมีอาการภายใน 4.5 ชม.)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
สถาณการณที่เกิดเหตุไมปลอดภัย ใหประเมินความปลอดภัยกอนเขาชวยเหลือผูปวย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ทำการประเมินผูปวยเบื้องตนตาม เกณฑและวิธีปฏิบัติการฉุกเฉินทั่วไป กรณีผูปวยซึม ไมรูสึกตัว รายงานและรอรับคำสั่งศูนยสั่งการ กรณีผูปวยรูสึกตัวดี ไมซึม ใหซักประวัติเพิ่มเติม วามีอาการดังตอไปนี้หรือไม ไดแก อาการออนแรงซีกใดซีกหนึ่ง ชาซีกใดซีกหนึ่ง พูดไมชัด ปากเบี้ยว เดินเซ จากนั้นรายงานและรอรับคำสั่งศูนยสั่งการ รายงานขอมูลที่สำคัญดังนี้ ชื่อ-นามสกุล เพศ เลขที่บัตรประชาชน อาการสำคัญ,เวลาที่เกิดอาการ เวลาที่เห็นผูปวยปกติครั้งสุดทาย สัญญาณชีพ(BP,PR,RR,SpO2) + DTX โรคประจำตัว AHA/ASA Stroke Early Management Guidelines 2018 เอกสารอางอิง เกณฑและวิธปี ฏิบตั กิ ารแพทยของผูช ว ยเวชกรรมตามคำสัง่ แพทยและการอำนวยการ
71
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
72
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคหลอดเลือดสมอง (Stroke) หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1. ผูปวยที่มีอาการที่สงสัยโรคหลอดเลือดสมอง ไดแก ออนแรงซีกใด ซีกหนึง่ ชาซีกใดซีกหนึง่ พูดไมชดั ปากเบีย้ ว ซึม ไมรสู กึ ตัว เดินเซ 2. ผูป ว ยทีม่ อี าการเขาไดกบั โรคหลอดเลือดสมอง และมีอาการภายใน 4.5 ชม.)
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
สถาณการณที่เกิดเหตุไมปลอดภัย ใหประเมินความปลอดภัยกอนเขาชวยเหลือผูปวย
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) ทำการประเมินผูปวยเบื้องตนตามหลัก ABCD และวัด V/S,O2 sat หากผูปวยมีอาการที่สงสัยโรคหลอดเลือดสมอง ไดแก ออนแรงซีกใดซีกหนึ่ง ชาซีกใดซีกหนึ่ง พูดไมชัด ปากเบี้ยว ซึม ไมรูสึกตัว เดินเซ โดยอาการเกิดภายใน 4.5 ชั่วโมง ใหmonitor EKGและเจาะน้ำตาลปลายนิ้ว(ถานอยกวา 60 mg%ให 50% glucose 50 ml. IV รายงานศูนยสั่งการ โดยมีขอมูลสำคัญ ที่ตองรายงานกลับศูนยสั่งการ ดังนี้ ชื่อ-นามสกุล เพศ เลขที่บัตรประชาชน อาการสำคัญ,เวลาที่เกิดอาการ เวลาที่เห็นผูปวยปกติครั้งสุดทาย สัญญาณชีพ(BP,PR,RR,SpO2) + DTX โรคประจำตัว activated stroke fast tract ใหปฏิบัติดังนี้ เปด IV NSS 1000 ml IV 80 ml/hr (ถาไมมีขอหามใหสารน้ำ**) เจาะ lab CBC,BUN,Cr,Electrolyte,PT,PTT.INR ประเมิน NIHSS (ถาทำได) ประเมินขอหามการให Rtpa (ถาทำได) stroke non fast tract ใหเปด IV NSS 1000 ml IV 80 ml/hr (ถาไมมีขอหามใหสารน้ำ**) ขณะนำสง ประเมินสภาพผูปวยซ้ำทุก 15 นาที เอกสารอางอิง
AHA/ASA Stroke Early Management Guidelines 2018 เกณฑและวิธปี ฏิบตั กิ ารแพทยของผูช ว ยเวชกรรมตามคำสัง่ แพทยและการอำนวยการ
73
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
แบบประเมิน National Institute of Health Stroke Scale (NIHSS) หัวขอประเมิน
วิธีประเมินการใหคะแนน
แรกรับ
0 = รูสึกตัวดี ตอบสนองเปนปกติ 1 = งวงซึม ปลุกตื่นไดงาย เมื่อตื่น ถามตอบรูเรื่องและสามารถทำ ตามคำสั่งได 2 = หลับตลอดเวลา ปลุกตื่นไดแต ตองใชตัวกระตุนแรงๆซ้ำๆกัน หลายครั้ง 3 = ไมตอบสนอง แตสามารถตรวจ พบปฏิกิริยาอัตโนมัติได 0 = ตอบไดถกู ตองทัง้ 2 ขอ 1.2 ระดับ ความรูสึกตัวให 1 = ตอบไดถกู เพียง 1 ขอ ถามชื่อเดือนและ 2 = ไมสามารถตอบคำถามไดหรือ ตอบผิดทัง้ 2 ขอ อายุในขณะปจจุบนั ของผูปวย 1.3 ระดับความรูส กึ ตัว 0 = ทำไดถกู ตองทัง้ 2 อยาง 1.หลับตาและลืมตา 1 = ทำไดถกู ตองเพียงอยางเดียว 2.กำมือและแบมือ 2 = ไมทำตามคำสัง่ หรือทำไมถกู ตอง ขางทีไ่ มออ นแรง 2.การเคลือ่ นไหว 0 = มองตามไดเปนปกติ ของตาใหผปู ว ย 1= ตาขางใดขางหนึง่ หรือทัง้ 2 ขาง เหลือบมองไปดานขางไดแตไมสดุ กลอกตาไปมา 2= เหลือบมองไปดานขางไมไดเลย มองซายขวา หรือมองไปดานหนึง่ ดานใดจนสุด โดยไมสามารถแกไขไดดว ย oculocephalic maneuver 3. การมองเห็น 0 = ลานสายตาปกติ ผูต รวจจะทำการ 1 = ลานสายตาผิดปกติบางสวน ตรวจตาทีละขาง (Partial Hemianopia) โดยอาจใชมอื ปด 2 = ลานสายตาผิดปกติครึ่งซีก (Complete Hemianopia) ตาอีกขางหนึง่ กอน ผูป ว ยมองนิว้ ผูต รวจ 3 = มองไมเห็นทั้ง 2 ตา (ตาบอด) 4. การเคลื่อนไหว 0 = ไมพบมีอาการออนแรงของกลาม ของกลามเนือ้ ใบหนา เนื้อใบหนา ใบหนาไดเปนปกติ ใหผูปวยยิงฟนหรือ 1 = กลามเนือ้ ใบหนาออนแรงเล็กนอย ยิ้มและหลับตา พอสังเกตเห็นมุมปากตก 2 = กลามเนื้อใบหนาออนแรงมาก แตยังพอเคลื่อนไหวกลามเนื้อไดบาง 3 = ไมสามารถเคลื่อนไหวกลามเนื้อ ใบหนาขางหนึ่งขางใดหรือทั้ง 2 ขางไดเลย 1.1.ระดับ ความรูสึกตัว
74
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
หัวขอประเมิน
แรกรับ
วิธีประเมินการใหคะแนน
5. กำลังของกลามเนือ้ แขน
0 = ยกแขนสูง 90 องศากับลำตัวในทานั่ง หรือ 45 องศาใน ทานอนหงาย และสามารถคงไวในตำแหนงที่ตองการได ตลอด 10 วินาที 1 = ยกแขนสูง 90 องศาทำกับลำตัวในทานั่ง หรือ 45 องศา ในทานอนหงายและสามารถคงไวในตำแหนงที่ตองการ ไดไมถึง 10 วินาที โดยที่แขนไมตกลงบนเตียง 2 = ยกแขนขึ้นไดบางแตไมสามารถคงไวในตำแหนงที่ตอง การไดจากนั้นแขนตกลงบนเตียง 3 = ไมสามารถยกแขนขึ้นได 4 = ไมมกี ารเคลือ่ นไหวของกลามเนือ้ แขน UN = แขนพิการหรือถูกตัด หรือพบมีปญหาขอยึดติด 6. กำลังของกลามเนื้อขา 0 = สามารถยกขาขางทีอ่ อ นแรงขึน้ ไดโดยสะโพกทำมุม 30 องศา กับพืน้ ในทานอนหงาย และคงตำแหนงที่ตองการไดตลอด 5 วินาที 1 = สามารถยกขาขางทีอ่ อ นแรงขึน้ ใหสะโพกทำมุม 30 องศา กับพืน้ ในทานอนหงายไดไมถงึ 5 วินาที ก็ตอ งลดขาลงมา แตขาไมตกลงบนเตียง 2 = ยกขาขึน้ ไดบา งในทานอนหงายแตไมถงึ ตำแหนงทีต่ อ งการ หรือขาตกลงบนเตียงกอน 5 วินาที 3 = ไมสามารถยกขาขึน้ จากเตียงไดในทานอนหงาย 4 = ไมมกี ารเคลือ่ นไหวของกลามเนือ้ ขา UN = ขาพิการหรือถูกตัด หรือพบมีปญ หาขอยึดติด 7. การประสานงานของแขน 0 = การประสานงานของแขนขาทั้ง 2 ขาง เปนปกติ ขาโดยใหผปู ว ยใชนว้ิ ชีแ้ ตะ 1 = มีปญหาในการประสานงานของแขนหรือขา 1 ขาง ปลายจมูกของตนเองจาก 2 = มีปญหาของการประสานงานของแขนหรือขา 2 ขาง UN = แขนหรือขาพิการหรือถูกตัดหรือพบมีปญหาขอติดยึด นั้นใหเหยียดแขนจนสุด เพือ่ แตะปลายนิว้ ของผูต รวจ 8. การรับความรูสึกโดยให 0 = การรับความรูสึกเปนปกติ ผูปวยหลับตาขณะตรวจ 1 = สูญเสียการรับความรูสึกในระดับนอยถึงปานกลาง การรับ และผูตรวจใชวัตถุปลาย ความรูส กึ จากวัตถุปลายแหลมลดลง แตยงั สามารถบอกไดถงึ แหลม จิ้มบริเวณ แขน ความรูส กึ ในบริเวณทีถ่ กู กระตุน ขา ลำตัว ใบหนา ของ 2 = สูญเสียการรับความรูส กึ ในระดับรุนแรงหรือไมรสู กึ วาถูกสัมผัส ที่บริเวณใบหนา แขนและขา ผูปวย และใหผูปวยบอก ความรูสึก 9. ความสามารถดานภาษา 0 = การสื่อภาษาเปนปกติ ใหผปู ว ยบรรยายสิ่งที่เกิด 1 = การสือ่ ภาษาสูญเสียไปในระดับนอยถึงปานกลาง แตผทู ดสอบ ขึน้ ในภาพ บอกชือ่ สิ่งของ ยังพอที่จะเขาใจไดวาผูปวยกำลังพูดถึงอะไรอยู ตางๆและใหอานประโยค 2 = การสื่อภาษาสูญเสียอยางรุนแรงผูปวยไมสามารถสื่อสาร ใหเขาใจไดและผูต รวจไมสามารถทราบไดวา ผูป ว ยกำลังพูดถึงอะไร 3 = ไมพดู หรือไมเขาใจภาษาทีผ่ ตู รวจพยายามสือ่ และไมสามารถ แสดงทาทางพูด หรือเขียนใหผูอื่นเขาใจ (Global Aphasia)
75
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
หัวขอประเมิน
แรกรับ
วิธีประเมินการใหคะแนน
10. การออกเสียงโดยใหผู 0 = เปลงเสียงไดเปนปกติ ปวยอานคำหรือประโยคสัน้ ๆ 1 = พูดไมชัดเล็กนอยถึงปานกลาง ผูปวยพูดไมชัดเปนบางคำ แตผูตรวจพอเขาใจได 2 = พูดไมชัดอยางมากหรือไมพูดไมสามารถเขาใจคำพูดของ ผูปวยได โดยไมมีความผิดปกติของความเขาใจภาษา UN= ผูที่ไดรับการใสทอชวยหายใจ หรือมีปญหาทางกายอื่นๆ ที่มีผลตอการเปลงเสียงเทานั้น
11. การขาดความสนใจใน 0 = ไมพบความผิดปกติ ดานหนึง่ ดานใดของรางกาย 1 = พบความผิดปกติของการรับรูช นิดใดชนิดหนึง่ ดังตอไปนีค้ อื การมองเห็น การสัมผัส หรือการไดยนิ เมือ่ มีการกระตุน 2 ขาง พรอมๆ กัน 2 = มีความผิดปกติในดานการรับรู มากกวา 1 ชนิด หรือผูป ว ยไม รับรูว า เปนมือของตัวเอง หรือสนใจตอสิง่ เราเพียงดานเดียว รวมคะแนน ผูป ระเมิน
แนวทางการให rtPA ในผูปวยโรคหลอดเลือดสมองตีบเฉียบพลัน ขอบงชี้ (inclusion criteria) ตองมีทั้งหมด ใช ไมใช 1. อายุมากกวา 18 ป ใช ไมใช 2. ผล CT scan ของสมองเบื้องตนไมพบภาวะเลือดออก ใช ไมใช 3. มีอาการของหลอดเลือดสมองตีบหรืออุดตันภายใน 4.5 ชั่วโมง ในกรณีที่ไมทราบเวลาที่เริ่มมีอาการอยางชัดเจน หรือมีอาการหลังตืน่ นอน ใหนบั เวลาลาสุดทีม่ พี ยานยืนยันวายังเปนปกติเปนเวลาที่เริ่มมีอาการ
ใช ไมใช 1. ความดันโลหิตในชวงกอนการใหการรักษาสูง (SBP ≥185 mmHg หรือ DBP ≥110 mmHg) และไมสามารถลด ความดันโลหิตลงไดกอน ใหยาละลายลิ่มเลือด ใช ไมใช 2. ผล CT brain พบเนื้อสมองขาดเลือดมากกวา 1 กลีบ (hypodensity >1/3 ของ cerebral hemisphere) ใช ไมใช 3. มีประวัติเลือดออกในสมองหรือกะโหลกศีรษะใน 3 เดือน
76
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
ใช ไมใช 4. มีอาการที่สงสัยวาเปนโรคเลือดออกใตชั้นเยื่อหุมสมอง (subarachnoid hemorrhage) ใช ไมใช 5. มีประวัติเปนโรคหลอดเลือดสมองหรือบาดเจ็บที่ศีรษะรุนแรงภายใน 3 เดือน ใช ไมใช 6. มีประวัติไดรับยาตานการแข็งตัวของเลือด โดยมีคา prothrombin time (PT) ≥15 วินาที หรือ INR ≥1.7 ใช ไมใช 7. ไดรับยา heparin ภายใน 48 ชั่วโมง หรือมีคา partial thromboplastin time (PTT) ผิดปกติ ใช ไมใช 8. มีปริมาณเกล็ดเลือดนอยกวา 100,000 /mm3 ใช ไมใช 9. ตรวจรางกายพบมีภาวะเลือดออก (active bleeding) ใช ไมใช 10. มีการเจาะหลอดเลือดแดงขนาดใหญในตำแหนงที่ไมสามารถกดหามเลือดไดภายใน 7 วัน ใช ไมใช 11. มีระดับน้ำตาลในเลือด ≤50 mg/dL (2.7 mmol/L) ใช ไมใช 12. อาการทางระบบประสาทดีขึ้นอยางรวดเร็ว หรือมีอาการอยางเดียวไมรุนแรง เชน แขนขาออนแรงเล็กนอย (NIHSS <4) ยกเวน aphasia หรือมี hemianopsia* ใช ไมใช 13. มีประวัติผาตัดใหญภายใน 14 วัน* ใช ไมใช 14. มีเลือดออกในทางเดินอาหารหรือทางเดินปสสาวะภายใน 21 วัน* ใช ไมใช 15. มีอาการชักตอนเริ่มมีอาการรวมกับออนแรงหลังชัก (Todd’s paralysis)* ใช ไมใช 16. มีประวัติ recent myocardial infarction ภายใน 3 เดือน*! *Relative exclusion criteria ใหพิจารณาเปรียบเทียบความเสี่ยงและประโยชนที่ไดรับ (risk/benefit) กอนใหยา
ขอหาม (exclusion criteria)
เพิ่มเติมในกรณีที่ผูปวยมาถึงโรงพยาบาลเกินกวา 3 ชั่วโมงหลังมีอาการแตไมเกิน 4.5 ชั่วโมง ใช ไมใช 1. อายุมากกวา 80 ป ใช ไมใช 2. มีอาการทางระบบประสาทรุนแรง คะแนน NIHSS >25 ใช ไมใช 3. เปนโรคเบาหวานรวมกับมีอาการของโรคหลอดเลือดสมองเดิม (old infarction) ใช ไมใช 4. ไดรับยาตานการแข็งตัวของเลือด (warfarin) โดยไมพิจารณาคา INR ลงชื่อ .................................................................. แพทยผูประเมิน วันที่ ............................................. เวลา ........................
77
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
78
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1.เจ็บแนนอก 2.ใจสั่น เหงื่อแตก 3.จุกใตลิ้นป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ผูปวยโรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน มีความเสี่ยง ตองเฝาระวังภาวะหัวใจหยุดเตน กรณีผูปวยอาการทรุดลงระหวางนำสง ใหขอ ว.7 เรียกหนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูงทันที
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมือ่ รับแจงเหตุผปู ว ยมีอาการเจ็บแนนอก ซักประวัตอิ าการทีเ่ ขาไดกบั โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ ดังตอไปนี้ มีอาการราวไปคอ ,กราม,แขน,หลัง ใจสัน่ เหงือ่ แตกตัวเย็น หนามืด เปนลม หายใจลำบาก และมีโรคประจำตัว ทีม่ คี วามเสีย่ ง ไดแก เบาหวาน หัวใจขาดเลือด ไขมันสูง ความดันโลหิตสูง ผูป ว ยมีอาการขางตนอยางนอย 1 ขอ รวมกับมีโรคประจำตัวทีม่ คี วามเสีย่ ง ใหแจงหนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูงออกเหตุ ประเมินผูป ว ยตามแนวทาง ALS protocol ติดEKG 12 leads EKG เขาไดกบั STEMI หนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูงประสานศูนยสง่ั การ ศูนยประสานโรงพยาบาลปลายทาง EKG ไมเขากับภาวะ STEMI หรือไมชดั เจน ใหหนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูงนำสงโรงพยาบาลปลายทางตามปกติ * การวินจิ ฉัยEKG ทำโดย แพทยเวรประจำโรงพยาบาล กรณีไมมแี พทยเวรประจำใหหนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูง ติดตอศูนยสง่ั การ เพือ่ สงEKG ใหแพทยเวรศูนยสง่ั การวินจิ ฉัย ผูป ว ยไมมอี าการหรือโรคประจำตัวทีม่ คี วามเสีย่ ง แจงหนวยปฏิบตั กิ ารระดับพืน้ ฐานออกเหตุ หนวยปฏิบตั กิ ารระดับพืน้ ฐานประเมินผูป ว ยตามแนวทาง BLS protocol หนวยปฏิบตั กิ ารระดับพืน้ ฐานประสานศูนยสง่ั การ ถาอาการเขาไดกบั ภาวะโรคกลามเนือ้ หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ศูนยสง่ั การแจงหนวยปฏิบตั กิ ารระดับสูงรับชวงตอ ถาอาการไมเขากับโรคกลามเนือ้ หัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ศูนยสง่ั การแจงหนวยปฏิบตั กิ ารการแพทย ระดับพืน้ ฐาน นำสงเอง คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 เอกสารอางอิง ISBN 978-616-8023-03-7
79
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
80
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1.เจ็บแนนอก 2.ใจสั่น เหงื่อแตก 3.จุกใตลิ้นป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ผูปวยโรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน มีความเสี่ยง ตองเฝาระวังภาวะหัวใจหยุดเตน ถาเกิดภาวะหัวใจหยุดเตน ใหติดเครื่องกระตุกไฟฟาหัวใจ AED (ถามี) และช็อกไฟฟาตามเครื่องแนะนำทันที กรณีผูปวยอาการทรุดลงระหวางนำสง ใหขอ ว.7 เรียกหนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูงทันที
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) เมื่อผูปวยมีอาการเขาไดกับโรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ไดแก : เจ็บแนนอก ราวไปคอ ,กราม,แขน, หลัง หรือ ใจสั่น เหงื่อแตกตัวเย็น หนามืด หายใจลำบาก ใหดำเนินการดังตอไปนี้ ซักประวัติโรคประจำตัว ที่มีความเสี่ยง ไดแก เบาหวาน หัวใจ ไขมันสูง ความดันโลหิตสูง วัดสัญญาณชีพ ความดันโลหิต ชีพจร อัตราการหายใจ ความอิ่มตัวของออกซิเจน(O2sat) ติดตอศูนยสั่งการ กรณีอาการเขาไดกับ โรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันหรือมีอาการทรุดลง แจงศูนยสั่งการ เพื่อขอหนวยระดับสูงรับชวงตอ กรณีอาการไมเขากับ โรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลันและสัญญาณชีพปกติ แจงแจงศูนยสั่ง การเพื่อขอคำแนะนำ กรณีศูนยสั่งการใหนำสงเอง ระหวางนำสง วัดสัญญาณชีพทุก 15 นาที เฝาระวังภาวะหัวใจหยุดเตน ถาผูปวยอาการทรุดลงให ว.7 ทีม advance ทันที รายงานโรงพยาบาลปลายทาง ตามรูปแบบ ดังนี้ ผูปวย เพศ...........อายุ.......ป โรคประจำตัว.......................... เลขที่บัตรประชาชน................................................................... เริ่มมีอาการเจ็บอก ..................น. V/Sลาสุด..................................................................................... การรักษาที่ให.............................................................................. เอกสารอางอิง
คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการแพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7
81
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
82
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน โรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
1.เจ็บแนนอก 2.ใจสั่น เหงื่อแตก 3.จุกใตลิ้นป
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration) ระวังการให ASA ซักประวัติ เลือดออกในทางเดินอาหาร ภายใน 2 สัปดาหที่ผานมา หรือประวัติแพยา aspirin หามใหยาถาผูปวยมีประวัติแพ ระวังการให isordil ในผูปวย ที่มีความดันโลหิตต่ำ ,ใชยากลุม Phosphodiesterase inhibitor (Viagra) หรือ ผูปวยที่มี RV infarction (EKG ST-elevation in V1)
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
เมื่อผูปวยมีอาการเขาไดกับโรคกลามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน ไดแก : เจ็บแนนอก ราวไปคอ ,กราม,แขน,หลัง หรือ ใจสั่น เหงื่อแตกตัวเย็น หนามืด หายใจลำบาก ใหดำเนินการดังตอไปนี้ ซักประวัติโรคประจำตัว ที่มีความเสี่ยง ไดแก เบาหวาน หัวใจ ไขมันสูง ความดันโลหิตสูง วัดสัญญาณชีพ ความดันโลหิต ชีพจร อัตราการหายใจ ความอิ่มตัวของออกซิเจน(O2sat) ติด monitor EKG 12 leads ติดตอศูนยสั่งการ ใหแพทยวินิจฉัย EKG แพทยวินิจฉัย STEMI ใหรักษาดังตอไปนี้ Oxygen supplement if spO2 <90% ASA gr.V 1 tab เคี้ยว Isodril(5) 1 tab SL. prn for chest pain q 5 min. (ขอหาม SBP <90, RV infarction,ใช viagra) เปด injection plug เก็บเลือดสำหรับสงตรวจ: CBC,PT,PTT,INR,BUN,Cr,Electrolyte,Ca,Mg,PO4, Trop-T/Trop-I สอบถามผูปวยหรือญาติ ขอหาม SK (ตามเอกสาร แบบซักประวัติขอหามการให SK) เคยมี hemorrhagic stroke หรือมี structural cerebral vascular lesion Malignant intracranial neoplasm เคยมี ischemic stroke ใน 3 เดือน สงสัย aortic dissection มี active bleeding ประวัติบาดเจ็บที่หนา หรือศีรษะรุนแรงใน 3 เดือน Intracranial or intraspinal surgery ใน 2 เดือน Severe uncontrolled HT (ที่ไม respond ตอ emergency Rx) For SK, prior SK ใน 6 เดือน แพทยวินิจฉัย NSTEMI/ACS/ ไมชัดเจน ดูแล A B C นำสงโรงพยาบาลที่มีศักยภาพ ตามศูนยสั่งการแจง โดย Monitor EKG และวัดสัญญาณชีพทุก 5 นาที รายงานโรงพยาบาลปลายทาง ตามรูปแบบดังนี้ ผูปวย เพศ...........อายุ.......ป โรคประจำตัว.......................... เอกสารอางอิง เลขที่บัตรประชาชน................................................................... คูม อื การชวยชีวติ ขัน้ สูง สำหรับบุคลากรทางการ เริ่มมีอาการเจ็บอก ..................น. V/Sลาสุด..................................................................................... แพทย ป ค.ศ.2015 ISBN 978-616-8023-03-7 การรักษาที่ให..............................................................................
83
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
แบบซักประวัติผูปวยการไดยา Streptokinase ขอหาม (Absolute contraindications)
เคย ไมเคย
1. มีประวัติเลือดออกในสมอง 2. มีความผิดปกติของหลอดเลือดในสมอง (Arteriovenous malformation, Aneurysm) 3. เปนโรคเนื้องอกในสมอง 4. Ischemic stroke ภายใน 3 เดือน (ยกเวน Acute ischemic stroke ภายใน 3 ชั่วโมง) 5. สงสัยวามีเลือดเซาะในหลอดเลือดแดง (Suspected aortic dissection) 6. มีเลือดออกหรือถายเปนเลือดสดๆอยางรุนแรง (ยกเวนการมีประจำเดือน) 7. ไดรับความกระทบกระเทือนอยางรุนแรงบริเวณศีรษะและใบหนา ภายใน 3 เดือน
ขอควรระวัง (Relative contraindications)
เคย ไมเคย
1. มีประวัติความดันโลหิตสูงเรื้อรัง และไมสามารถควบคุมได 2. ความดันโลหิตสูงที่ไมสามารถควบคุมได (Systolic BP > 180 mmHg หรือ Diastolic BP > 110 mmHg) 3. มีประวัติ ischemic stroke ภายใน 12 เดือน 4. ไดรบั บาดเจ็บหรือทำ CPR นานเกิน 10 นาที หรือไดรบั การผาตัดใหญภายใน 3 สัปดาห ทีผ่ า นมา 5. มีเลือดออกจากรางกายภายใน 2-4 สัปดาห 6. เจาะเลือดแลวพบวาเลือดหยุดยาก ถึงแมวาจะกดไวนานก็ไมหยุดไหล 7. เคยไดรบั ยาละลายลิม่ เลือด (Streptokinase) > 5 วันทีผ่ า นมา หรือมีประวัตแิ พยา ละลายลิม่ เลือด 8. กำลังมีครรภ 9. เปนโรคกระเพาะอาหารอยางรุนแรง 10. เคยไดรับยาละลายลิ่มเลือด และคา INR สูงเกินคามาตรฐาน
84
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
85
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางปฏิบัติสารพิษ หรือยาเกินขนาด หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับอำนวยการ
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
สงสัยผูปวยรับประทานยาเกินขนาด หรือไดรับสารพิษ
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุกอนเขาชวยเหลือผูบาดเจ็บ ไดแก ควัน สารเคมีรั่วไหล เปนตน หากสถานการณไมปลอดภัย ใหขอความชวยเหลือจากหนวยงานที่เกี่ยวของ เชน ดับเพลิง ตำรวจ
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment) รับแจงเหตุ ซักประวัติคำถามสำคัญและใหคำแนะนำเบื้องตนแกผูแจงเหตุ สั่งการหนวยปฏิบัติการการแพทยที่อยูใกลและเหมาะสมตามระดับความฉุกเฉิน ออกประเมินผูปวย รับรายงานขอมูล และชวยประสานงานระหวางหนวยปฏิบัติการการแพทย ใหคำแนะนำการดูแลผูปวยเพิ่มเติม กรณีไดรับสารพิษทางการรับประทาน ใหหลีกเลี่ยงการกระตุนใหผูปวยอาเจียน และงดรับประทานทุกสิ่ง ถอดเสื้อผาที่เปอนสารพิษ คราบอาเจียนหรือสารคัดหลั่งออก เช็ดลางรางกายที่เปอนสารพิษดวยผา และน้ำสะอาดปริมาณมาก จัดใหผูปวยอยูในบริเวณที่อากาศถายเทสะดวก ให Oxygen mask with bag > 11 ลิตร ในผูปวยที่ สงสัยภาวะเปนพิษจากคารบอนมอนอกไซด เชน สูดควันหลังไฟไหม หรือ พบนอนในรถหมดสติ สั่งการใหเก็บตัวอยางยา สารพิษ และภาชนะบรรจุสารที่พบ ณ จุดเกิดเหตุ สงโรงพยาบาลพรอมผูปวย ประสานงานหองฉุกเฉินโรงพยาบาลปลายทางใหเตรียมพื้นที่ และอุปกรณปองกันตามชนิดของสารพิษ อุปกรณสอ่ื สาร ยา/หัตถการ/ทรัพยากร แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ 1. ชื่อผูปวย เพศ อายุ (โดยประมาณ) 2. โรคประจำตัว 3. อาการ และอาการแสดงที่ตรวจพบ 4. ชนิดสารพิษ หรือ ยาที่ไดรับ 5. สัญญาณชีพ คูมือระงับอุบัติภัยจากวัตถุอันตราย 2559 เอกสารอางอิง สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
86
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
87
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางปฏิบัติสารพิษ หรือยาเกินขนาด หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับพื้นฐาน
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
สงสัยผูปวยรับประทานยาเกินขนาด หรือไดรับสารพิษ
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุกอนเขาชวยเหลือผูบาดเจ็บ ไดแก ควัน สารเคมีรั่วไหล เปนตน หากสถานการณไมปลอดภัย ใหประสานศูนยสั่งการเพื่อขอหนวยสนับสนุนกอนเขาปฏิบัติการ งดเวนการใหออกซิเจน ในผูปวยที่มีประวัติสัมผัสยาฆาหญา/สารกรัมมอกโซน (Paraquat) เพราะจะทำใหเกิดพิษ มากขึ้น ยกเวนผูที่มีระดับออกซิเจนปลายนิ้วต่ำกวา 92% รวมกับภาวะหายใจเร็วลึก หรือใชกลามเนื้อทอง/อก ชวยในการหายใจ สามารถใหออกซิเจนได
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
สวมอุปกรณปองกันตนเอง ชุดปองกันระดับ C หรือ D ประเมินอาการ และปฏิบัติตามแนวทางการประเมินดูแลผูปวยนอกโรงพยาบาล (Non-trauma) ประเมินทางเดินหายใจ (Airway) โดยเปดทางเดินหายใจ ดูดเสมหะ สารคัดหลั่ง หรือคราบอาเจียน ประเมินการหายใจ (Breathing) นับอัตราการหายใจ วัดระดับออกซิเจนปลายนิ้ว ใหออกซิเจนเมื่อมีขอบงชี้ ประเมินการไหลเวียนโลหิต (Circulation) คลำชีพจร วัดความดัน ดูสีผิว ใหการดูแลเบื้องตน กรณีไดรับสารพิษทางการรับประทาน ใหหลีกเลี่ยงการกระตุนใหผูปวยอาเจียน และงดรับประทานทุกสิ่ง ถอดเสื้อผาที่เปอนสารพิษ คราบอาเจียนหรือสารคัดหลั่งออก เช็ดลางรางกายที่เปอนสารพิษดวยผาและ น้ำสะอาดปริมาณมาก จัดใหผูปวยอยูในบริเวณที่อากาศถายเทสะดวก ให Oxygen mask with bag > 11 ลิตร ในผูปวยที่สงสัย ภาวะเปนพิษจากคารบอนมอนอกไซด เชน สูดควันหลังไฟไหม หรือ พบนอนในรถหมดสติ รายงานศูนยสั่งการ และขอหนวยปฏิบัติการการแพทยระดับสูงสนับสนุน เก็บตัวอยางยา สารพิษ และภาชนะบรรจุสารที่พบ ณ จุดเกิดเหตุ โดยหลีกเลี่ยงการสัมผัสสารโดยตรง ประเมินผูปวยเปนระยะขณะนำสง อุปกรณปอ งกันตนเอง หมวกคลุมผม หนากากอนามัย ถุงมือ แวนตา ผากันเปอ น รองเทาบูท อุปกรณเปดทางเดินหายใจ ลูกสูบยางแดง อุปกรณใหออกซิเจน และถังออกซิเจน อุปกรณสอ่ื สาร 1. ชื่อผูปวย เพศ อายุ (โดยประมาณ) แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ 2. โรคประจำตัว 3. อาการ และอาการแสดงที่ตรวจพบ 4. ชนิดสารพิษ หรือ ยาที่ไดรับ 5. สัญญาณชีพ คูมือระงับอุบัติภัยจากวัตถุอันตราย 2559 เอกสารอางอิง สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
88
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
วิธีการสวมอุปกรณปองกันตนเอง ระดับ C • สวมถุงหุมขาบริเวณใตเขาทั้งสองขาง • ดึง hood ดานหลังศีรษะคลุมใหครอบ แวนตา และใบหนา • แกะเทปกาวทีต่ ดิ อยูก บั ชุดปองกันเพือ่ ปดทับรอยซิปอีกชั้น • สวมชุดปองกันจากดานลางขึ้นดานบน
• สวมหนากากอนามัยชนิด N95 โดยถือ หนากากไวในอุงมือ และรวบสายรัดศีรษะ ไวดา นหนาของหนากาก จากนัน้ ครอบหนากาก ใหปด ปากและจมูก ดึงสายรัดเสนลางไปบริเวณ หลังศีรษะใตใบหู และดึงสายรัดเสนบนไป บริเวณหลังศีรษะเหนือใบหู
• สวมถุงมือไนไตรท 2 ชั้น ชัน้ ทีห่ นึง่ สวมไวดา นในของชุดปองกัน จากนัน้ ใชสายรัดทีต่ ดิ อยูก บั ชุดปองกัน คลองนิ้วมือที่สวมถุงมือชั้นแรกไว ชัน้ ทีส่ องใหคลุมทับปลายแขนดานนอก ของชุดปองกันทั้งสองขาง
• สวม face shield
• ตรวจสอบความแนบสนิทของหนากาก อนามัยและใบหนา • ทำ fit test โดยใชมือทั้งสองขางทาบที่ หนากาก ถาใสหนากากถูกตอง เวลาหายใจ เขาหนากากจะยุบตัว หายใจออกหนากาก จะพองตัว • สวมแวนครอบตา (goggles) จากนั้น ดึงสายรัดดานขางทีละขางใหแนน • ตรวจสอบความแนบสนิทบริเวณหนา ผากและใตตา
• สำรวจความเรียบรอยครัง้ สุดทาย กอนเขาพืน้ ทีป่ ฏิบตั งิ าน
• สวมรองเทาบูท แลวดึงใหชุดปองกัน คลุมทับรองเทาบูท
89
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
วิธีการถอดอุปกรณปองกันตนเอง ระดับ C • ถอดถุงมือชัน้ นอก
• ถอดถุงหุม ขาออก โดยใชมอื ทัง้ สองขางสอดเขาทางดานใน ของถุงหุมขา • ลางมือดวยแอลกอฮอลเจล รอจนแหง
• ถอด face shield โดยใชมือ ที่ใสถุงมือชั้นในจับสายรัดดานหลัง
• ถอดแวนครอบตา (goggles) โดยจับบริเวณสายรัดดานขางศีรษะ ยกขึน้ เหนือศีรษะในทิศทางตรง และทิง้ ลงในถุงขยะติดเชือ้ สีแดง • ลางมือดวยแอลกอฮอลเจล รอจนแหง
• แกะเทปบริเวณชุดปองกันและ รูปซิปจากบนลงลาง ดึงชุดปองกัน บริเวณศีรษะไปดานหลัง จากนั้นใช ถุงมือชั้นในจับชุดปองกันและคอยๆ ถอดชุดใหหลุดจากไหล และลำตัว ดวยความระมัดระวัง ถอดชุดปองกัน ใหคลุมรองเทาบูทที่ดานลางไว • ถอดรองเทาบูทโดยยังไมถอดถุงหุม ขา โดยกาวเขามาในพื้นที่ที่ไมปนเปอน หรือบนผาชุบน้ำยาฆาเชือ้ ทีเ่ ตรียมไว • จับบริเวณชุดปองกันทีค่ ลุมรองเทาบูท หยิบชุดและรองเทาทิง้ ลงในถุงขยะติด เชือ้ สีแดงพรอมกัน
• ถอดถุงมือชัน้ ใน โดยไมใหมอื เปลา สัมผัสโดนถุงมือดานนอก • ลางมือดวยแอลกอฮอลเจล รอจนแหง
90
• ถอดหนากากอนามัยชนิด N95 โดยเงยศีรษะขึน้ เล็กนอย ดึงสายรัดดานหลังศีรษะบริเวณ ใตใบหูขามศีรษะมาดานหนา แลวดึงไวใตคาง จากนั้นดึง สายรั ด บริ เวณเหนื อ ใบหู ย ก ขามศีรษะมาดานหนา ทิง้ หนา กากลงในถุงขยะติดเชื้อสีแดง • ลางมือดวยแอลกอฮอลเจล รอจนแหง • ตรวจสอบการปนเปอนอีก ครั้งกอนออกจากพื้นที่ไปทำ ภารกิจตอไป • หลังสิ้นสุดภารกิจทั้งหมด แลวใหเจาหนาทีท่ ำการอาบน้ำ ชำระล า งร า งกายในพื ้ นที ่ ท ี ่ กำหนดก อ นเปลี ่ ย นเป นชุ ด ทำงานปกติ
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
91
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
คำสั่งอำนวยการทั่วไปในระบบการแพทยฉุกเฉิน แนวทางปฏิบัติสารพิษ หรือยาเกินขนาด หนวยปฏิบัติการ
หนวยปฏิบัติการการแพทย ระดับสูง
เกณฑในการใชคำสั่งอำนวยการ (Criteria)
สงสัยผูปวยรับประทานยาเกินขนาด หรือไดรับสารพิษ
การประเมินสถานการณ/ขอควรระมัดระวังเปนพิเศษ (Scene size up and Special consideration)
ประเมินความปลอดภัยของสถานที่เกิดเหตุกอนเขาชวยเหลือผูบาดเจ็บ ไดแก ควัน สารเคมีรั่วไหล เปนตน หากสถานการณไมปลอดภัย ใหประสานศูนยสั่งการเพื่อขอหนวยสนับสนุนกอนเขาปฏิบัติการ งดเวนการใหออกซิเจน ในผูปวยที่มีประวัติสัมผัสยาฆาหญา/สารกรัมมอกโซน (Paraquat) เพราะจะทำใหเกิดพิษ มากขึ้น ยกเวนผูที่มีระดับออกซิเจนปลายนิ้วต่ำกวา 92% รวมกับภาวะหายใจเร็วลึก หรือใชกลามเนื้อทอง/อก ชวยในการหายใจ สามารถใหออกซิเจนได
การประเมินและการใหการรักษา (Evaluation and treatment)
สวมอุปกรณปองกันตนเอง ชุดปองกันระดับ C หรือ D ประเมินอาการ และปฏิบัติตามแนวทางการประเมินดูแลผูปวยนอกโรงพยาบาล (Non-trauma) ประเมินทางเดินหายใจ (Airway) โดยเปดทางเดินหายใจ ดูดเสมหะ สารคัดหลั่ง หรือคราบอาเจียน ประเมินการหายใจ (Breathing) นับอัตราการหายใจ วัดระดับออกซิเจนปลายนิ้ว ใหออกซิเจนเมื่อมีขอบงชี้ ประเมินการไหลเวียนโลหิต (Circulation) คลำชีพจร วัดความดัน ดูสีผิว ใหการดูแลเบื้องตน กรณีไดรับสารพิษทางการรับประทาน ใหหลีกเลี่ยงการกระตุนใหผูปวยอาเจียน และงดรับประทานทุกสิ่ง ถอดเสื้อผาที่เปอนสารพิษ คราบอาเจียนหรือสารคัดหลั่งออก เช็ดลางรางกายที่เปอนสารพิษดวยผาและ น้ำสะอาดปริมาณมาก จัดใหผูปวยอยูในบริเวณที่อากาศถายเทสะดวก ให Oxygen mask with bag > 11 ลิตร ในผูปวยที่สงสัย ภาวะเปนพิษจากคารบอนมอนอกไซด เชน สูดควันหลังไฟไหม หรือ พบนอนในรถหมดสติ รายงานศูนยสั่งการ และขอหนวยปฏิบัติการการแพทยระดับสูงสนับสนุน เก็บตัวอยางยา สารพิษ และภาชนะบรรจุสารที่พบ ณ จุดเกิดเหตุ โดยหลีกเลี่ยงการสัมผัสสารโดยตรง ประเมินผูปวยเปนระยะขณะนำสง อุปกรณปอ งกันตนเอง หมวกคลุมผม หนากากอนามัย ถุงมือ แวนตา ผากันเปอ น รองเทาบูท อุปกรณเปดทางเดินหายใจ ลูกสูบยางแดง อุปกรณใหออกซิเจน และถังออกซิเจน อุปกรณสอ่ื สาร 1. ชื่อผูปวย เพศ อายุ (โดยประมาณ) แนวทางการรายงานมายังศูนยสง่ั การ 2. โรคประจำตัว 3. อาการ และอาการแสดงที่ตรวจพบ 4. ชนิดสารพิษ หรือ ยาที่ไดรับ 5. สัญญาณชีพ คูมือระงับอุบัติภัยจากวัตถุอันตราย 2559 เอกสารอางอิง สำนักระบาดวิทยา กรมควบคุมโรค ยา/หัตถการ/ทรัพยากร
ผูรับรองคำสั่งอำนวยการทั่วไป (แพทยอำนวยการ)
92
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน
93
เครือขายเขตสุขภาพที่ 1 เชียงราย พะเยา ลำพูน