1
Raport z badania less is more
Katowice 20.11.2019
SPIS TREŚCI WSTĘP 1. Plan badania Pytania badawcze Kryteria rekrutacji i opis próby Metody badawcze i analiza 2. Raport z badania Obszar 1 Życie codzienne i nawyki Obszar 2 Wiedza na temat eko i zero waste Obszar 3 Motywacja Obszar 4 Wyzwania Obszar 5 Zakupy Obszar 6 Używanie technologii / aplikacji w codziennym życiu 3. Wnioski i podsumowanie Wnioski wynikające z badania PODSUMOWANIE 4. Rekomendacje 5. Załączniki 6. Wykaz załaczników
2
WSTĘP W XXI w. zmagamy się z problemami ekologicznymi, które są pokłosiem zbyt intensywnej eksploatacji środowisk naturalnych. Temat ochrony natury przedostał się do głównego nurtu, poszczególne państwa wprowadzają np. regulacje dot. emisji spalin, a ludzie zyskują coraz większą IKONKA świadomość1 wpływu własnych działań na ekosystem planety. Jednak mimo powszechnego dostępu do informacji,IKONKA wiedza2 w temacie ekologii wciąż jest niewystarczająca. Badania mówią, że IKONKA prawie 90% respondentów 3 chciałoby być bardziej eko. Równocześnie widać dużą IKONKA dysproporcję4 między taką deklaracją, a wcielaniem w życie konkretnych, proekologicznych zachowań. Co stoi nam na przeszkodzie i jak można temu zaradzić?
Wyzwanie projektowe: Chcemy pomóc ludziom, którym bliska jest troska o środowisko naturalne, dokonywać odpowiednich dla siebie proekologicznych wyborów konsumenckich. Dla kogo: Osoby, którym bliska jest troska o środowisko naturalne Potrzeba: Jasne i łatwe zasady życia w duchu eko / zero waste.
1 https://drive.google.com/file/d/1-dK5zYKVwEIfe0L8wn1eHPRdGeuw9Ky9/view 2 https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/mojemiasto/1771698,1,o-swiadomosci-ekologicznej-polakow.read 3 https://blog.gumtree.pl/polacy-zyja-ekologicznie-jesli-stac/ 4 https://drive.google.com/open?id=1Bw5BRC59frJTuJTuuOWEx52B2rHes69r
3
4
Plan badania
Pytania badawcze Poruszenie 6 obszarów tematycznych, pozwoliło nam poznać doświadczenia, problemy, potrzeby oraz oczekiwania naszych respondentów. Na podstawie tych grup opracowałyśmy scenariusz wywiadu. Poniżej znajdują się opracowane obszary.
1. Obszar
2. Obszar
ŻYCIE CODZIENNE, PRZYZWYCZAJENIA I NAWYKI Jakie obecnie są przyzwyczajenia oraz zachowania konsumentów zainteresowanych wdrażaniem w życiu codziennym rozwiązań proekologicznych?
WIEDZA Jaka jest obecnie wiedza konsumentów na temat ekologicznego stylu życia?
3. Obszar
4. Obszar
5. Obszar
6. Obszar
MOTYWACJA Jakie są motywacje konsumentów do zachowań proekologicznych?
WYZWANIA Z jakimi problemami i wyzwaniami spotykają się konsumenci chcąc wprowadzić elementy proeko w swoje życie?
ZAKUPY W jaki sposób ludzie podejmują decyzje konsumenckie?
UŻYWANIE TECHNOLOGII W CODZIENNYM ŻYCIU Czy korzystają z dostępnych aplikacji lub innych technologii, które dotyczą życia / wyborów proekologicznych? Jaki jest ich stosunek do tego typu rozwiązań?
5
Kryteria rekrutacji i opis próby
6
Istotnym dla naszego badania było dotarcie do grupy osób, które wprowadzają rozwiązania ekologiczne w swoim życiu na różnym poziomie zaawansowania. Dzięki takiemu zabiegowi mogłyśmy poznać sposób w jaki osoby o różnym stopniu zaawansownia w swoich działaniach zdobywają swoją wiedzę i wdrażają ją w życie. Aby zrekrutować uczestników do badania posłużyłyśmy się opracowanym przez nas IKONKA screenerem. W efekcie otrzymałyśmy grupę 10 osób, które zaprosiłyśmy do wywiadu pogłębionego a następnie zmapowania doświadczeń metodą UX curve.
Osoby te znajdowały się w przedziale wiekowym 21 – 50 lat, aby uzyskać zróżnicowaną grupę uczestników:
6×
26 – 35 lat
3× 1×
36 – 50 lat 19 – 25 lat
Aby móc sprawdzić jaki wpływ na wprowadzanie ekologicznych zasad mają współdomownicy, z którymi badani prowadzą gospodarstwo domowe wybrałyśmy osoby prowadzące różne modele gospodarstw:
PARA
bez dzieci
PARA
z dziećmi
OSOBY
2×
2×
3×
Pragnąc sprawdzić jak w zależności od wielkości miejscowości wyglądają problemy z wprowadzaniem eko zasad w życie wybrałyśmy:
duże miasto
dorosłe
6×
średnie miasto
wieś
3×
1×
Metody badawcze i analiza Chcąc poznać bliżej zachowania konsumentów przeprowadziłyśmy badania stosując poniższe metody:
Desk research:
Z uwagi na szeroki zakres poruszanej przez nas problematyki, zdecydowałyśmy się przeanalizować wszystkie ważne dla nas obszary na drodze Desk Researchu, a zawęzić tematykę w późniejszych etapach.
Wywiad pogłębiony (IDI):
Wywiady umożliwiają dogłębne zrozumienie jak na co dzień funkcjonują nasi respondenci, jak wyglądają ich gospodarstwa domowe, jak wprowadzają w życie rozwiązania proeko, a także jakie towarzyszą temu wyzwania i emocje. Swobodna rozmowa i otwarte pytania pozwoliły nam bliżej poznać badane osoby. • respondentów, którzy wyrazili na to zgodę, odwiedziłyśmy w ich mieszkaniach • przeprowadziłyśmy 1 rozmowę pilotażową i 10 wywiadów pogłębionych • zadałyśmy 39 pytań w 6 zidentyfikowanych przez nas obszarach • wszystkie wywiady zostały nagrane Odpowiedzi respondentów pozwoliły nam na spisanie obserwacji i dalszą analizę oraz wyciągnięcie wniosków ze względu na poszczególne obszary tematyczne, a także wyodrębnienie obszarów, gdzie jest najwięcej niezaspokojonych potrzeb. Zapisywałyśmy również proekologiczne rozwiązania technologiczne, z jakich korzystają oraz na ile zaspokajają one ich potrzeby.
UX curve:
Poprosiłyśmy respondentów o mapowanie ich emocji podczas zakupów, gdyż okazały się one jednym z najbardziej problematycznych obszarów związanych z wyborami konsumenckimi już na etapie Desk Researchu. To pozwoliło nam głębiej zbadać na jakim etapie zakupów pojawia się najwięcej problemów.
7
8
Obserwacje i wnioski z badania Na podstawie przeprowadzonych badań w poszczególnych obszarach, uzyskałyśmy wiedzę oraz wnioski istotne dla dalszych losów naszego projektu.
01. Życie codzienne i nawyki
9
Obserwacje
Wszyscy respondenci stosują rozwiązania proekologiczne w życiu codziennym. Najczęściej stosowanym rozwiązaniem jest segregacja śmieci (7 osób). Równie często badani wymieniają kupowanie produktów ekologicznych (7 osób).
„Uważam że już dziś powinniśmy o segregacji śmieci mówić, że to jest nasz nawyk… a nie, że to jest działanie proeko” Asia 35 lat
Na drugim miejscu klasyfikuje się ograniczenie produktów w plastikowych opakowaniach (6 osób). Połowa respondentów już na etapie zakupów myśli o konsekwencji, jaką jest generowanie odpadów. Mniej niż połowa badanych łączy temat ekologii z transportem (4 osoby spośród badanych wybierają transport publiczny). Tylko nieliczne osoby wśród badanych wymieniają: stosowanie żarówek energooszczędnych, oszczędność wody, wegetarianizm, ograniczenie zakupów (odpowiednio po 2 osoby). Badani często zwracają uwagę na to, że bycie ekologicznym łączy się z dużym wydatkiem (8 osób). Jest to jeden z czynników, jaki wpływa na ich świadome zachowania nie ekologiczne. Innym czynnikiem, który determinuje takie zachowania jest brak łatwo dostępnych miejsc oferujących ekologiczne produkty (6 osób).
„Moja osobista wygoda często przeważa nad byciem eko” Tomasz 38 lat
„Eko rozwiązania są droższe. Dobrze rozumiem ludzi stojących przed dylematem czy być eko czy zostawić trochę pieniędzy w portfelu.” Tomasz 38 lat
02. Wiedza na temat eko i zero waste
10
Obserwacje „Blogi są często sponsorowane, nie mam do nich zaufania. Im więcej komentarzy na forach, tym lepiej” Ewa 31 lat
Wszyscy respondenci są zgodni, że obecnie nie ma problemu z dostępem do eko informacji. Ich podstawowym źródłem jest internet (9 osób) – przede wszystkim treści zamieszczane na Facebooku, profile na Instagramie oraz kanały na Youtube. W odpowiedziach pojawiały się również, choć znacznie rzadziej, radio i telewizja oraz rozmowy ze znajomymi (5 osób). Część badanych podkreśla, że dostępne informacje są często nieprzejrzyste, zrozumiałe tylko dla osób, które już jakiś zasób wiedzy posiadają. Istnieje też ryzyko sponsorowanych, a przez to mało wiarygodnych treści (3 osoby). W pamięci pozostają protesty ekologów i aktywistów (np. Extinction Rebellion, protesty przeciwko noszeniu futra oraz wystąpienie Grety Thunberg) kampanie społeczne i informacyjne (np. o segregowaniu śmieci).
„Ważne jest już coś wiedzieć o tych zagadnieniach, aby szukać dalej. Te informacje nie są tak super dostępne jak powinny być.” Tomasz 38 lat
„Mam poczucie nieprzejrzystości informacji” Tomasz 38 lat
03. Motywacja
11
Obserwacje
Wszyscy respondenci są zgodni, że dbanie o środowisko naturalne jest bardzo ważne. Sześciu z nich jako swoją motywację wymienia troskę o planetę. Niektórzy (3 osoby) uznali to wręcz za obowiązek. Jednocześnie, połowa badanych mimo swoich deklaracji, nie zawsze stosuje się do zasad ekologicznego życia i 4 spośród nich ma z tego powodu obniżone samopoczucie. Trzy osoby są zdania, że bez odgórnych zmian systemowych i politycznych nasze wybory nie mają wielkiego znaczenia. Motywają w byciu eko jest również moda, o czym wspomina aż czwórka respondentów. Zainteresowanie ekologicznym życiem ma różne tło – u niektórych jest to naturalny odruch wynikający z wychowania (3 osoby), inni podkreślają, że zainteresowanie tematem eko przyszło wraz z własnym rozwojem i kształtowaniem światopoglądu albo jako reakcja na problemy planety (globalne ocieplenie, zanieczyszczenie oceanów).
… [Filozofia] proeko i zero waste, to nie jest to co my robimy tylko podstawowa sprawa, to co robią wielcy gracze i jak jest skonstruowany nasz system gospodarczy. A jest skonstruowany tak, że mamy produkować jak najwięcej rzeczy i mamy się ścigać kto produkuje ich więcej i taniej. I jak wychowywać w tym dzieci? Dopóki nie zmienimy systemu nasze wybory nie mają znaczenia.”
Dominik 43 lata
„Dzisiaj każdy myślący człowiek, samodzielnie zdobywający informację, otwarty na różne źródła wiedzy musi traktować kwestie zmian klimatycznych poważnie. Waży się nasza przyszłość, waży się przyszłość planety”
Dominik 43 lata
„Ludzie z korporacji często kupują ten styl życia eko i traktują go jak wyznacznik statusu społecznego.”
Tomasz 38 lat
04. Wyzwania
12
Obserwacje Wyzwania opisane przez respondentów w dużej mierze wiążą się z zakupami. Dla połowy respondentów spory problem stanowi sam proces planowania zakupów oraz logistyka. Istotne tutaj jest to, że należy pamiętać o liście zakupów oraz zabraniu ze sobą własnych opakowań. Osoby te deklarują chęć lepszej organizacji w życiu codziennym w duchu zero waste, jednak brak takich nawyków utrudnia konsekwentne podejmowanie proekologicznych wyborów konsumenckich. Problem przejawia się tym, że w dalszym ciągu mają skłonność do nieplanowanych zakupów. Respondenci, którzy nie mają problemów z planowaniem zakupów do tworzenia list zakupowych używają natywnej aplikacji Notatnik. Kolejnym wyzwaniem jest kwestia znalezienia produktów, które są ekologiczne. Badani narzekali, że będąc w sklepie nie potrafią znaleźć alternatywy dla rzeczy, które zamierzali kupić, a w danym sklepie były niedostępne. Informacji szukają w Google lub na Instagramie często rezygnując z dalszych zakupów lub częściej sięgając na przykład po produkty w foliowych opakowaniach. Inna część respondentów chciałaby dokonać zmiany w swojej diecie ograniczając spożycie mięsa: aż 4 osoby często jedzą na mieście mają trudność w znalezieniu najbliżej położonego lokalu z wegetariańskimi potrawami.
„Myślę, że to jest brak konsekwencji, który nie wynika z niewiedzy, ale braku przyzwyczajenia, czy być może sytuacji, które wymagałyby więcej wysiłku.” Ewa 31 lat „Chciałbym być bardziej konsekwentny. (…) Jak się coś uda łatwo wprowadzić do takiej codziennej rutyny żeby być eko, to jest spoko.” Tomasz 38 lat „W sklepie nie wiadomo co jest eko a co nie. Trzeba się do zakupów przygotować, sprawdzić wcześniej w internecie co jest eko, to zajmuje czas, którego w sklepie nie mamy.” Ewa 31 lat
05. Zakupy
13
Obserwacje Respondenci starają się robić drobne codzienne zakupy (4 osoby) raczej niż duże zapasy (2 osoby). Połowa respondentów zawsze wie po co idzie i odwiedza tylko wybrane alejki. Pozostali przyznali, że zdarzają im się niezaplanowane zakupy. Co determinuje ich wybory zakupowe? MIEJSCE: →→ lokalizacja i bliskość miejsca zamieszkania (8 osób) →→ cena i jakość produktów (po 4 osoby) →→ tylko dwie osoby wymieniły asortyment zero waste →→ wszyscy codzienne zakupy domowe robią stacjonarnie PRODUKTY: →→ produkty lokalne i nie opakowane w plastik (po 5 osób) →→ skład i jakość produktów Zdecydowana większość respondentów sprawdza czy kupowane przez nich produkty są ekologiczne (8 osób). Głównym wyznacznikiem jest tutaj skład (5 respondentów) i opakowanie (3 respondentów). Co stanowi dla nich problem podczas zakupów? Okazuje się, że sama czynność robienia zakupów (fatyga, logistyka, czas i dźwiganie) stanowią problem w znalezieniu produktów ekologicznych. Rozwiązania technologiczne Respondenci korzystają z rozwiązań technologicznych przed lub podczas zakupów: wymienili aplikacje i internet - odpowiednio po 3 osoby, głównie służące do sprawdzania jakości składu. Nie wszystkie jednak spełniają ich oczekiwania. Pozostali korzystają z ogólnej wiedzy, którą posiadają.
„Produkty są niepotrzebnie zapakowane w plastik” Agata 30 lat
„(...)jestem w sklepie i chcę znaleźć informacje o produkcie, trzeba googlać, muszę wcześniej wyszukać informacje, który produkt będzie mi pasował (...), nie ma narzędzia, które by mi pomogło gdy chcę kupić sobie coś co wygooglałam, a nie ma tego jednak w internecie to znowu muszę szukać kolejnego produktu” Ewa 31 lat
„Czasami jak myślę, że chciałbym kupić wszystko, to co chcę, to musiałbym odwiedzić 10 sklepów” Dominik 43 lata
06. Używanie technologii w codziennym życiu
14
Obserwacje „Części aplikacji używam do komunikacji. Przesył rzeczy. Dodatkowo, używam aplikacji, które potrafią dostarczyć wiedzy na tematy, które mnie interesują.” Sonia 21 lat Wszyscy uczestnicy badania w zaawansowanym stopniu korzystają ze smartfonowych aplikacji. Jednak rozwiązania te różnią się w kontekście realizowanych przez nie potrzeb. Duża część uczestników korzysta z aplikacji służących do komunikacji i serwisów społecznościowych, bo jest ich aż 7. Podobna ilość osób posługuje się aplikacjami posiadającymi bardziej złożone funkcje, takimi jak Lime, Skycash i Car sharing. Spośród wszystkich badanych dwie osoby korzystały ze specjalistycznej aplikacji stworzonej do zarządzania zakupami. Wśród badanych istnieje jednak wyraźna potrzeba, aby za pomocą aplikacji planować swoje sprawunki, ponieważ aż 4 osoby korzystają z Notatnika lub podobnych aplikacji. Istnieje również grupa (4 osoby), która chętnie korzysta z funkcjonalności ułatwiających kontrolę innych obszarów swojego życia (np. cyklu miesiączkowego), a także edukacyjnych. Nasi respondenci w większości wypadków rezygnowali z korzystania z aplikacji z prozaicznych powodów: przestawał ich interesować obszar jakiego dotyczyła aplikacja (4 osoby), nie sprawdzały się (3 osoby) lub zniechęciły ich opłaty lub nie sprawdzały się (3 osoby).
„Używam tylko Notatnika, żeby nie być narażoną na niepotrzebne zakupy. Na bieżąco robię listę zakupów” Ania 29 lat
„Używałam aplikacji do liczenia kalorii. Trudno się wyszukiwało składniki, których już używałaś. Nie były uporządkowane” Ania 29 lat
Wnioski wynikające z obserwacji →→ dbają o generowanie jak najmniejszej ilości odpadów oraz segregację śmieci (zwłaszcza plastiku) →→ są gotowi zapłacić więcej za produkty ekologiczne →→ ważna jest dla nich łatwość w pozyskiwaniu produktów ekologicznych →→ często wybierają wygodne dla siebie rozwiązania, nawet jeśli są one nie ekologiczne →→ brak czasu jest czynnikiem, który wpływa na ich zachowania nie ekologiczne →→ informacji w internecie jest bardzo dużo, jednak trudno znaleźć jedno rzetelne źródło informacji, któremu można ufać, a treści nie są sponsowane →→ główną deklarowaną motywacją życia eko jest troska o planetę →→ zdarza się, że badani przedkładają wygodę nad ekologiczne życie →→ czynnikiem demotywującym jest świadomość, że bez odgórnych zmian systemowych nasze własne wybory nie mają znaczenia →→ zachowania proeko są czasem wiązane z modą →→ Wielu respondentów chciałoby wyeliminować nadmierny konsumpcjonizm ze swojego stylu życia →→ Istnieje silna tendencja w kierunku diet wegetariańskich jako stałego sposobu na zdrowe i ekologiczne żywienie →→ Wyrobienie w sobie nawyku planowania i konsekwencji w działaniu przyczyniłoby się do bardziej świadomego
→→
→→
→→ →→ →→ →→ →→ →→
→→ →→
15
podejmowania decyzji konsumenckich na co dzień Stworzenie platformy umożliwiającej łączenie poszczególnych elementów ze sobą, np wskazywanie wegetariańskich restauracji, lub dobrze zaopatrzonych sklepów w ekologiczne produkty. Zbudowanie czegoś w rodzaju eko infrastruktury. ważne jest, aby produkty pochodziły od lokalnych sprzedawców: małych sklepów i rolników. Kupują też stacjonarnie. wolą kupować mniej i częściej niż robić duże zakupy, dzięki czemu unikają marnowania jedzenia chcą być bardziej eko poprzez swoje codzienne wybory konsumenckie chcą kupować produkty ekologiczne, ale trudno znaleźć wszystkie potrzebne produkty w jednym miejscu ciągle trzeba szukać informacji o produktach lub ich alternatywach, jeśli zawsze chcemy kupować eko produkty najpierw wybierają miejsce a potem tam szukają produktów zero waste na miejscu nie używają aplikacji związanych z ekologią mimo tego, że jest to dla nich ważny temat – może to sugerować brak odpowiednich rozwiązań na rynku brak aplikacji dzięki której badani mogliby gromadzić informacje o tym czego aktualnie im brakuje, co powinni kupić badani są w stanie regularnie korzystać z aplikacji, które mają ich informować i porządkować ich życie
16
Rekomendacje projektowe
Rekomendacje projektowe
1. Lorem Ipsum Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
4. Lorem Ipsum Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
być może się przydadzą:
2. Rekomendacja Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
5. Rekomendacja Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
17
3. Inny tytuł Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
6. Inny tytuł Em estibus quam dolendis nossit, explit qui dolupta tinctaturem ut ullupta Menimin eos sedit, saperestrum quo od et rerum re
18
Załączniki
Wykaz załączników
Narzędzia badawcze →→ Desk research: materiały https://drive.google.com/drive/u/2/folders/1COagIQ11rQipUwXrZoNxj5IcRHH5Pulj?ths=true i wnioski https://docs.google.com/spreadsheets/d/1aVVGBLA8vGZITcBXdjr8swS94DZQQ4eNkYdGX_IaT_I/edit#gid=461116162 →→ Screener https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLSdjACCb8pSmarf_6uqpaLA30wUTaYPcXorA-0ztOG3zpI23VQ/viewform →→ Scenariusz badania https://docs.google.com/document/d/1Zy03rWaDAdNJpwSqXF3gMkNj2g8A_keT062v17z0PTg/edit →→ Nagrania audio z wywiadów https://drive.google.com/drive/u/2/folders/1rHnmTpGtx2AQO8X5XpE66UTAxfnhHZkW?ths=true →→ Obserwacje z wywiadów https://docs.google.com/spreadsheets/u/2/d/18tbnqO6a-BK4A5B_UIRM4DawbkutHhdsVp6vo5WTd_A/ edit#gid=0 →→ UX Curve https://drive.google.com/drive/u/1/folders/1bYbPN1L59QkAldb1wl8Tn6IQZ9iTwW9Y Persony https://drive.google.com/drive/u/1/folders/1COagIQ11rQipUwXrZoNxj5IcRHH5Pulj?ths=true
19
20
Dziękujemy za uwagę