A-krant juni 2013

buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 29 nummer 2 2013

krant

. .. .

Burgemeester bezoekt tijdelijke politiepost De 1e Culinaire Zwerftocht Kantoorboekhandel Jacobs: een begrip sinds 1874 Wat maakt 50/50 speciaal?

Belangrijke adressen/telefoonnummers: Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 5875885 brugt.aanen@groningen.politie.nl Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 3678910 Huisvuil en Oud Papier: zie de Afvalwijzer op de site van de gemeente: www.gemeente.groningen.nl/restafval/afvalwijzer Groot afval op afroep: 3671000.

A-krant De A-krant is een uitgave van de buurtvereniging ‘Het A-Kwartier’ en verschijnt 4x per jaar in een oplage van ruim 1700 exemplaren.

Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud.

Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Esther Klaver (voorzitter) 06 46133635 Henk Cuperus (secretaris) 3181363 Sjoerd Stienstra (penningmeester) 3114770 Fleur Woudstra (activiteiten) 5892320 Gerard Gosen 06 44454668 Denies Margry 06 34852291

aeklaver@gmail.com henkcuperus@tele2.nl sjoerdstienstra@home.nl fleurwoudstra@gmail.com gerardgosen@hotmail.com d.margry@gmail.com

Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 3125020 website: www.a-kwartier.nl Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur.

Post voor Het A-Kwartier en voor de A-krant kunt u sturen naar: Visserstraat 10a, 9712 CV Groningen. e-mail: hetakwartier@gmail.com Wilt u het A-Mail bulletin ontvangen?

Geef uw e-mailadres door aan: amailbulletin@gmail.com

van de

redactie

A

De zomereditie van de A-krant. En hoewel het er bij het samenstellen van deze krant nog niet echt op lijkt, hopen we dat wanneer u dit leest de zomerzon eindelijk is doorgebroken. Het zou tijd worden. Aan de activiteiten van uw buurtvereniging zal het in elk geval niet liggen: fietstochten staan gepland evenals terrasbezoekjes tijdens de buurtborrels en natuurlijk gaat de Eerste Culinaire Zwerftocht een feit worden. U leest er in deze uitgave alles over.

Deze A-krant is dunner dan de vorige. Het bleek dat abonnees die het blad per post ontvangen vanwege het gewicht een strafporto van € 1,08 moesten betalen. En dat willen wij natuurlijk niet nog eens op ons geweten hebben. Onze excuses daarvoor.

De bij de vorige uitgave ingezette nieuwe onderdelen vindt u ook in dit nummer terug: Bob’s column, deze keer over de crisis, Douwe Anne Walsma schreef het tweede deel van de Geschiedenis van zijn huis en dichter Sacha Landkroon liet zich ditmaal inspireren door een foto van een interieur in de Sledemennerstraat uit 1914, een beeld van een tijd toen sociale woningbouw en welvaart nog ver weg leken.

Een interview met Jack van Driessen, eigenaar van de kantoorboekhandel in de Brugstraat. Een winkel die iedereen zal kennen en een met een lange en interessante geschiedenis. En wat is er zo speciaal aan 50/50?

Daarnaast de bekende ingrediënten: de puzzel, het recept en lekker veel Allerlei uit de buurt.

Rest ons u allen een prettige zomer te wensen. Let the sunshine in.

....

inhoud In Memoriam 3 Bestuursberichten 5 Bob’s column 7 De Culinaire Zwerftocht 9 Dichter bij Toen 11 OK66: de tijdelijke politiepost 12 Allerlei uit de Buurt 13

Woordvreugd: de puzzel 17 Geschiedenis van mijn huis 19 Interview met Jack van Driessen 23 Activiteiten buurtvereniging 27 Aan tafel bij Cave Oporto 29 Winkelen bij 50/50 31 Colofon 32

in memoriam Henk Cuperus

Drie markante buurtbewoners zijn ons recentelijk ontvallen: eind februari is Ton Los op zijn woonboot overleden.

Ton was medisch socioloog en als zodanig werkzaam bij de bloedbank, nu bekend onder de naam Sanquin. In deze functie heeft hij de hele wereld over gereisd om bloedbanken op te zetten, vooral in ontwikkelingslanden. Hier verrichtte hij donormotivatie, d.w.z. dat hij de plaatselijke bevolkingen overtuigde van nut en noodzaak van het geven en ontvangen van bloed. In onze wijk was Ton bekend als bourgondiĂŤr en levensgenieter. Hij was veelvuldig te vinden in zijn favoriete cafĂŠ Mulder, waar hij door zijn imposante figuur en bulderende lach niet over het hoofd kon worden gezien. Hij was een groot gastronoom en vond niets mooier dan zijn gasten te verwennen met uitgelezen spijzen en dranken, waarvan hij zelf uiteraard volop meegenoot.

Ook heeft hij jarenlang de A-krant van heerlijke recepten voorzien.

Wij zullen hem node missen! Ton is slechts 64 jaar geworden.

Op 22 april overleed onze buurtgenoot Renger Johannes de Ruiter.

Renger woonde met zijn vrouw aan de Hoge der A, sinds zij bijna 25 jaar geleden uit Drachten naar Groningen kwamen.

Reeds voor die verhuizing werd de familie de Ruiter lid van onze buurtvereniging! Renger en zijn vrouw An waren dan ook trouwe bezoekers van onze maandelijkse buurtborrels.

Ook heeft Renger een aantal jaren in de bouw- en verkeerscommissie van het bestuur gezeten, waar hij altijd zijn kenmerkende doordachte mening wist te verwoorden. Doordacht, maar altijd mild

3

verwoord en openstaand voor de argumenten van anderen.

Hij had, samen met zijn zoon en dochter, een woningruilbedrijf: wie b.v. eens op vakantie naar New-York wilde kon zijn woning zolang ruilen met New-Yorkers die naar Groningen wilden. Een mooi systeem, door Renger bedacht en vervolmaakt.

Maar bovenal was Renger een warm en hartelijk mens, aan wie wij heel goede herinneringen zullen bewaren.

Gerda Bakker (1923-2013) De Westersingelflat aan de rand van het A-kwartier bij de Plantsoenbrug is eind jaren veertig van de vorige eeuw gebouwd. Op die plek waren door het oorlogsgeweld een aantal woningen verwoest. Het is het eerste flatgebouw dat in de stad gebouwd werd en de Groningse architect Klein heeft het pand ontworpen.

In 1960 kwam het echtpaar Bakker op de vijfde verdieping te wonen.

Zij genoten van het uitzicht en van het wonen op zo’n centrale plek in de stad.

35 jaar woonden zij er samen en na het overlijden van haar echtgenoot woonde mw. Bakker er nog 15 jaar alleen.

Het wel en wee van de flat en haar bewoners ging mw. Bakker ter harte. Zij was in die jaren van alles op de hoogte en voor ieder een vraagbaak in de flat. Zij kon met veel enthousiasme vertellen over de geschiedenis van het gebouw en de belevenissen van de bewoners, maar ook over de buurt, het A kwartier.

Vanaf de oprichting van de buurtvereniging is zij lid geweest en bezocht zij trouw de bijeenkomsten en vergaderingen. De laatste jaren is dit alles steeds moeilijker voor haar geworden. Door de hoge leeftijd en de lichamelijke beperkingen kwam zij steeds minder buiten. Nu is er een eind gekomen aan haar leven.

Mw. Gerda Bakker is op 6 mei jl., bijna 90 jaar oud, overleden.

Tineke Floor

4

van het

bestuur

...

Alle omgevingsvergunningen voor bouw, monumenten e.d. komen vanaf juni op de website: www. mijnwijk.nl te staan.

Op de site vind je een bonte verzameling van weblogs die allemaal over een bepaalde woonwijk in Nederland gaan. Wijkbloggen is een nieuw fenomeen een electronische ontmoetingsplek voor bewoners van een buurt op internet.

In de Sledemennerstraat wordt het riool aangepakt.

De gemeente gaat met een afvaardiging van de bewoners een schouw organiseren, zodat evt. wensen meegenomen kunnen worden wanneer de straat voor volgend jaar wordt ingepland voor groot onderhoud.

Bewoners wonend vanaf nummer 26 t/m hoek A-straat worden hiervoor door de Dienst RO/EZ per brief uitgenodigd.

foto Han Santing

Diezelfde gemeentelijke dienst RO/EZ zoekt uit, of er niet toch een houten bouwschutting om de lelijke vervuilde ‘holle kies’ aan de Visserstraat kan worden gezet, om verdere verloedering van de straat tegen te gaan.

De houding van dealers en junks lijkt wel wat veranderd sinds de intensieve overlast aanpak en een effectieve ontruiming vanwege dealen; dealers en junks stralen minder uit dat de straat van hen is.

Helaas blijven er desondanks nog te veel verontrustende incidenten.

Het Meldpunt Overlast vraagt iedereen om vooral alle overlast te blijven melden!

Intussen heeft de gemeenteraad besloten dat er een onderzoek komt naar de effecten van eventueel cameratoezicht.

Als buurt constateren wij dat structurele politie inzet op onregelmatige tijden het beste helpt!

5

De gemeente is van plan om de hotelfunctie voor ‘short stay’ boven Miss Blanche te legaliseren, omdat dat op die plek volgens de Dienst Economische Zaken een wenselijke ontwikkeling is.

De juridische dienst van de gemeente bekijkt, of er iets tegen het lawaaioverlast vanaf bierboten kan worden gedaan.

Oproep vanuit RO/EZ aan het Zuiderdiep: “Kom maar op met goede ideeën voor een originele actie tegen geluidsoverlast in de buurt.”

foto Han Santing

Bent u bezorgd over de slechte staat van onderhoud van panden om u heen? Geef het door aan de Dienst RO/EZ. De bouwinspectie kan er vervolgens aanleiding toe zien om een ‘aanschrijving’ te doen.

6

...

De Visserbrug gaat er van 17 juni tot 1 november uit voor groot onderhoud.

Voor fietsers/wandelaars komt er een tijdelijke loopbrug.

Omwonenden worden geïnformeerd middels een bewonersbrief en een informatiebijeenkomst in café de Sleutel.

Crisis?

Bob van Dijk

W

e schijnen financieel in zwaar weer te zitten maar uiterlijk merk je er in de binnenstad weinig van. De horeca groeit & bloeit: Miss Blanche espressobar, de waterterrassen van het Heerenhuys, de Toeter en van Peter Pan aan de Oosterhaven, Flinders Café (voorheen Jantje’s Pruimen), en bedenk er nog maar een paar.

Met één zonnestraal zitten de terrassen bommetje vol.

De ‘Toeter’-platbodems op het water met barbecueënde partijen worden druk gekopieerd, en vrijdagochtend 06.00 uur regeert nog steeds Koning Alcohol op straat.

Kappers doen ook beste hoofdzaken: vaak alleen nog op afspraak en de ene na de andere vestiging, elkaar klonerend in yuppenstijl met Italiaans/Amerikaanse scheerstoelen en whiskyflessen, verschijnt ten straattonele.

Dus toch geen crisis?

7

foto Han Santing

Nou en of, en dan ook nog heuselijk jaren-1930-achtig. Op de hoek Sledemennerstraat/ Verlengde Visserstraat zit sinds kort een pandhuis voor goud, zilver en juwelen. Kijk: dát vind ik nu eens armoe en triesterigheid ten top. Juist ook omdat die zaak zelf in crisis lijkt te verkeren want geen klandizie....

culinaire

zwerftocht

...

Fleur Woudstra

Op woensdagavond 19 juni organiseert het A-Kwartier -naar voorbeeld van en in samenwerking met buur(t)vereniging Hortusbuurt- de 1e Culinaire Zwerftocht door onze eigen buurt. Deze tocht staat in de eerste plaats open voor buurtbewoners, maar iedereen die mee wil is van harte welkom.

E

en mooie gelegenheid om eens in ons eigen A-Kwartier kennis te maken met verschillende restaurants waar u misschien nog nooit geweest bent.

Maar ook om gezellig samen te eten met buurtgenoten aan ĂŠĂŠn grote tafel.

Er doen 10 verschillende restaurants mee die hun uiterste best doen een interessante keuze uit hun lekkerste gerechten voor u op tafel te zetten.

Het idee is, dat u in 3 verschillende restaurants gaat dineren. In het ene eet u een voorgerecht, in het volgende het hoofdgerecht en in het derde restaurant een nagerecht. Tussendoor strekt u even de benen door van het ene naar het volgende restaurant te lopen.

Door loting wordt bepaald, in welk restaurant u welke gang gaat eten. Het is dus een verrassing in welke restaurants u zult gaan eten.

De 10 deelnemende restaurants maken lange tafels om -al aanschuivend- als buurtgenoten samen te kunnen eten. Zo krijgt u de gelegenheid om bekende, maar ook nieuwe buurtgenoten aan de dis te ontmoeten.

Bent u alleen? Geen enkel probleem! U zit gezellig met anderen aan tafel.

Dat leidt vast tot inspirerende ontmoetingen.

Ga dus op woensdagavond 19 juni met ons mee op ontdekkingstocht.

Onze Culinaire Zwerfocht begint tussen 17.30 -18.15 uur bij cafĂŠ Havenzicht aan de Lage der A 37 en eindigt daar ook weer.

9

Daar kunt u uw vooraf betaalde kaarten á € 26,- per persoon afhalen.

U kunt zich opgeven in groepjes van maximaal 4 personen, maar u kunt dus ook individueel mee.

Zelfs op ’t laatste moment kunt u nog besluiten om mee te doen, maar dan kost het 3-gangen verrassingsdiner aan de kassa in Café Havenzicht p.p. € 30,- contant.

Wie zich vóór 17 juni per mail aanmeldt betaalt slechts € 26,- per persoon.

Opgeven kan via hetakwartier@gmail.com.

Betaling op rekeningnummer 5031398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier, onder vermelding van: • aantal deelnemers ‘culinaire zwerftocht’ • al of niet vegetariër • uw e-mailadres Na afloop van onze Culinaire Zwerftocht door het A-Kwartier krijgt iedereen in café Havenzicht een gratis drankje aangeboden.

Dank aan Tineke Orsel en Hans Mulder voor hun organisatie-inspanningen en tot ziens op onze eerste Culinaire Zwerftocht!

Hoge der A 20e 9712 AD Groningen 050 3120895

margovandersluis@ziggo.nl www.margovandersluis.nl

dichter bij toen

Geen venster

Buiten liggen overige mingegoeden in te krappe kruipruimten eveneens te creperen, even behoeftig te wezen als wij, zojuist als bleke poppen van was vereeuwigd met verschrikte gezichten, de strepige flitslamp nog steeds in de ogen gegrift staand.

Er spoken tienduizeneneen plekken die beter zijn door mijn hoofd als fotograaf Kramer in ons voor kamer doorgaand hok een doek over zijn hoofd doet en ons maant tot stilstaan, het dwergje dat maar niet stoppen wil met bewegen en moeder die met laagjes

haar magere lichaam probeert te verbergen. Onder onze vader poseren wij alsof hij er bij is en niet ergens in de modder ligt te knokken om tussen lijken en slijk van de met voeten getreden westhoek een uitweg te vinden uit armoede, ondraaglijk

duister van ons bestaan. Achter ingebeeld glas ligt de slop met tien andere holten een grote povere baarmoeder met eierstokken te wezen, wordt tussen latrines en po’s, poken om haarden aan te maken leven gekweekt dat bij voorbaat al uitzichtloos blijkt.

Sacha Landkroon

11

ok66 Esther Klaver

D

e meeste buurtbewoners zullen inmiddels wel weten welk pand bedoeld wordt met OK66: het pandje op de hoek van de Noorderhaven en de Oude Kijk in ’t Jatstraat (nummer 66) waar elke dinsdagavond (20.00-22.00 uur) en donderdagmiddag (16.00-18.00 uur) een of meer politieagenten en een vertegenwoordiger namens de gemeente, buurtbewoners de gelegenheid bieden hun klachten, zorgen en angsten aangaande de buurt te uiten en toe te lichten.

Het initiatief hiertoe is begin maart gestart, nadat de buurt had verzocht om meer permanente politieaanwezigheid in de wijk i.v.m. overlast van drugsdealers, gebruikers en prostitutiebezoekers.

Op 21 maart bracht burgemeester Rehwinkel een bezoek aan pand OK66 om met eigen ogen en oren te zien en horen wat de buurt vindt van de maatregelen die de gemeente heeft genomen sinds het spoeddebat in februari.

De meningen zijn verdeeld: de buurtvereniging is blij dat de gemeente (eindelijk) niet alleen aanhoort, maar ook actie onderneemt om de overlast tegen te gaan, maar ondernemers en bewoners zien nog te weinig verbetering. De harde kern van overlast veroorzakers laat zich niet zomaar wegjagen van de plek die zij als hun achtertuin lijken te • Esther Klaver in discussie met burgemeester Rehwinkel (foto Han Santing) beschouwen. Veel bezoek krijgen de vertegenwoordigers van politie en gemeente (nog) niet tijdens de openingsuren.

Bij deze dan ook een oproep aan u: loop eens binnen in OK66, drink een kop koffie en vertel uw beleving van de buurt.

Uw aanwezigheid is belangrijk en wordt op prijs gesteld.

12

allerlei

uit de buurt

A

...

Ger Euwals

Oud-wethouder Ypke Gietema, die vaak in onze buurt een café of een terras bezocht maar nog vaker met de hond door de buurt naar het plantsoen wandelde, overleed zaterdag 9 maart. Hij was al langer ernstig ziek. Dat wist hij maar het weerhield hem er niet van te zeggen dat hij op zijn minst tachtig zou worden.

Een bijzondere man. Hij wordt gemist.

foto Han Santing • Eerbetoon van architectenbureau De Zwarte Hond aan Ypke Gietema

Irène Kaigetsu Kyojo Bakker uit de Visserstraat was 10 maart op Nederland 2 de hoofdpersoon in een film van de BOS, de Boeddhistische Omroepstichting.

Er werden beelden van haar vertoond op de fiets langs de A en in haar huis maar vooral van haar verschillende verblijven in een Zen-centrum in Amerika. Daar bereidde zij zich voor op de ceremonie waarmee zij sensei (=leermeester) werd.

Ook de ceremonie zelf werd toegelicht en getoond: indrukwekkend!

Veel over Irène en deze film op www.zenspirit.nl Werd eerder al Doppio in de Brugstraat bekroond voor zijn lekkere koffie, op 20 maart meldde het Dagblad van het Noorden dat in de Oude

13

Kijk in ‘t Jatstraat Black & Bloom door het tijdschrift Esquire verkozen was tot de op twee na beste koffiebar van Nederland.

Het is goed op de koffie komen in het A-Kwartier!

Wordt het eindelijk rustiger in de Brugstraat?

Er is sprake van dat bussen uit de binnenstad verdwijnen.

Met name bussen van lijn 15 gaan in de spits niet meer over de smalle A-brug maar via de ringweg naar het Zernikecomplex.

Een goed begin. Welke bussen volgen?

Sinds februari staat aan het A-kerhof de winkel leeg waarin van 20042013 Mercado gevestigd was en de heerlijkste Spaanse tapas verkocht.

Daarvoor verkocht de familie Postma daar tientallen jaren snoep, koek en chocolade. Vooral in de Sinterklaastijd was de winkel een eldorado voor snoepers, jong en oud.

Het markante pand met prachtige winkelinrichting op de hoek van de A-kerkstraat en het A-kerkhof verdient een passende invulling.

Een mooie invulling kreeg iets verderop Apotheek Venema.

Daar is nu De Schoenenfabriek leverancier van Kwaliteit en Trends door Berend Ziengs gekomen. Aardig van deze winkel is dat je helemaal door kunt lopen tot aan de binnenplaats en onderweg allerlei kamers en interieurs ziet.

Op 28 maart vierde Karin Lucas dat haar bonbonatelier Luca tien jaar bestond. Al gauw wisten de ware liefhebbers haar atelier te vinden.

Chocolade blijft voor velen een toptraktatie. Zij hopen dat Luca na het eerste decennium nog verscheidene decennia in de Grote Kromme Elleboog zal vol maken.

Erik Mertens stond 4 april met zijn buikorgel voor De Oude Drogisterij.

Met vrolijke klanken lokte hij buurtbewoners naar de ledenvergadering van Het A-Kwartier. Het werd druk ook vanwege het bijzondere programma. Na het officiële gedeelte hield Bram Schuilenga een lezing over het Hinckaertshuis in de Oude Kijk in ‘t Jatstraat.

Hij is een van de auteurs van het gelijknamige, nog steeds verkrijgbare boek. Zie ook www.hinckaertshuis.nl.

14

Twintig jaar zwaait Paul Ruys de scepter in café De Keyzer.

Dat vierde de uitbater met een groot feest half april. Het DvhN meldde dat Paul Ruys tevens zijn 55ste verjaardag vierde.

Precies op zijn 35e had hij, die eerder bij de Salle à Manger, de Stadtlander en het Zwarte Schaap gewerkt had, het contract getekend. Het kasteleinsschap van De Keyzer als verjaardagscadeau is een voltreffer gebleken.

De buurtborrel op zondag 28 april was niet alleen vooraf door de prachtige poster een oranjeborrel. Ook tijdens de borrel vormde oranje de hoofdkleur: oranjebitter, oranje wortels, oranje mini-paprika’s, oranje mandarijnen en rood-wit-blauwe vlaggetjes op de stukjes kaas en worst.

De Oude Drogisterij was feestelijk versierd met oranje slingers.

Het A-Kwartier nam zo een passend en genoeglijk voorschot op de laatste koninginnedag en de inhuldiging van koning Willem Alexander en koningin Maxima twee dagen later.

Op Koninginnedag straalde de zon.

Was het aanvankelijk buiten nog rustig in de loop van de dag werd het steeds drukker en drukker, in onze buurt niet alleen op straat maar ook op het water.

In de Ellebogenbuurt was er bijna geen doorkomen meer aan.

Mensen in oranje, huizen met vlag en oranje wimpel, kleurige banieren over de straten: FEEST in A-Kwartier en in de Stad. foto Han Santing

Op woensdag 20 maart organiseerden studenten van Pakhuis London (Hoge der A 21) een buurtborrel in de gemeenschappelijke ruimte van hun huis. Een prijzenswaardig initiatief. Er waren flyers verspreid in de straten rondom Hoge der A en een select gezelschap van de buurtvereniging was present. Wat deze studenten misschien niet wisten was dat hun huis een grote rol speelde bij de oprichting van buurtvereniging Het

15

A-Kwartier. Immers in de winter van 1984/1985 boden de toenmalige huurders gastvrijheid aan de bewoners rondom de A aan. Die waren de overlast van de straatprostitutie zo zat dat er iets moest gebeuren.

Om die redenen kwamen zo’n twintig mensen soms wel wekelijks bijeen in de gemeenschapsruimte van London om over de situatie te praten.

Dat leidde in mei 1985 tot de oprichting van de buurtvereniging.

Op voor de buurt historische grond was er nu na 28 jaar dus weer eens de kans om elkaar te ontmoeten. Het werd een gezellige en ontspannen avond waarop werd gekletst over studie, vrijwilligerswerk en gezellige bijeenkomsten zoals deze buurtborrel.

N

16

foto Han Santing

a twee jaar bouwen (en zes jaar procederen, volgens initiatiefnemer en eigenaar Wijnand van Smeden) gaan de nieuwe -niet geheel onomstredenbedrijfspanden aan de Hoge der A open.

Beide gebouwen zijn een ontwerp van architectenbureau de Zwarte Hond.

Het huis op nummer 4 opent eind mei en nummer 3 volgt in september.

In beide panden zijn voornamelijk suites en appartementen ondergebracht die een uitbreiding vormen van het al eerder in gebruik genomen short-stay hotel Miss Blanche op de hoek Hoge der A/Brugstraat.

Op nummer 3 komen daarnaast kantoren en in het souterrain en op de beletage een restaurant. Aan de andere kant van de smalle Haaksgang op nummer 4 komen drie appartementen, de receptie van het hotel en een kantoor.

Met het eerdere short-stay hotel boven de Society Shop, café de Sigaar en espressobar Miss Blanche mag inmiddels met recht gesproken worden van een ‘Miss Blanche Quartier’. (H.S.)

woordvreugd:

een conundrum Bob van Dijk De vorige dubbel-abdicatie-puzzel (paus & koningin) was kennelijk te moeilijk of te uitgebreid. Na tossen met de grote zilveren dollar die ik altijd bij me heb, blijkt de winnaar Danja Schaap. Gefeliciteerd! De ‘Kunst- en Vliegwerk’ cadeaubon komt naar je toe.

De oplossing van de puzzel luidde: ‘Saamhorigheid en Verbondenheid’.

De correcte antwoorden: Abdicatie-Beatrixvloed-Catharina Amalia-dinsdag-encycliek-fratertjegrondwet-homofilie-Irene-Johanna-kazuifel-leeuw-monstrans-nonfictieoranje-paus-quo vadis-ranja-schrijn-tiara-Urbi et orbi-Vaticaanstad-witte rookxfactor-yahtzee-Zwitserse Garde.

Een conundrum? Ja, zo noemen ze een sudoku in Amerika: een moeilijk op te lossen raadsel. Oorspronkelijk een USA-vinding, populair geworden door de Japanners. Maar bijgaande sudoku is eenvoudig op te lossen, waarna je nog even een rekenpuzzeltje krijgt: wat is de som 1 6 3 van alle getallen in de middelste horizontale 7 1 2 8 en verticale rij, en wat is de som van alle getallen 8 2 1 in beide diagonale rijen?

Het middelste getal op 4 6 7 het kruispunt moet in beide gevallen dubbel 3 7 geteld worden.

9

8

8 5 3

1

6

4

4 9

7

5 17

9

Oplossingen (dus de twee getallen) vóór 1 augustus inzenden naar badijk@gmail.com of in de brievenbus van Reitdiepskade 1001 (Schip Jozephina).

de geschiedenis

van mijn huis

...

Douwe Anne Walsma

In de vorige A-krant beschreef ik de geschiedenis van ons huis Reitdiepskade nr. 1 en beloofde ik een vervolg over dat vreemde pleintje tussen ons huis en Havenzicht. Een inspringing in de gevelwand die tegenwoordig door geen enkele stedenbouwkundige zou worden goedgekeurd.

Z

oals ik de vorige keer al schreef was op de plaats van ons huis de ingang tot de Kranepoort, een tunnel door de omwalling met erachter een houten brug over de gracht.

Aan de stadskant stonden aan weerszijden van de ingang twee wachthuizen, één rechts aan de waterkant, waar nu de kade loopt en de andere pal naast de voorganger van Havenzicht, een beetje gekanteld ten opzichte van het huisje aan het huidige pleintje.

De eigenaar van die voorganger: cargadoor (scheepsbevrachter) Tunteler, had in de loop van de jaren tegen en op de zijkant van dat zuidelijke wachthuis van alles aangebouwd: een keuken, een privaat en een diepe kast, allemaal zonder eigen achtermuur want de muren van dat wachthuis waren dik genoeg.

Het noordelijke wachthuis zou worden afgebroken wanneer het nieuwe kantoor in 1883 klaar was. Het andere zou blijven staan, stadsbouwmeester Peters was daar bij zijn ontwerp ook van uitgegaan. Maar Tunteler zag de bui vanaf het begin af aan al hangen: als ook het zuidelijke wachthuis zou worden gesloopt -dat had dan wellicht geen functie meer- dan zou zijn aanbouw omvallen. Hij dient al in 1880 een request in bij het Rijk om het zuidelijke wachthuis te mogen kopen. Zijn verzoek wordt afgewezen, het wachthuis is weliswaar onbewoonbaar “gelijk zulks met alle wachthuizen te Groningen het geval

19

is”, maar “wegens de dikte der muren daarom nog niet bouwvallig”.

Toch blijkt in het definitieve bestek van Peters sloop opgenomen te zijn. Was het als bergplaats overbodig geworden nu er in het nieuwe kantoor ook een bergplaats was opgenomen? Had Tuntelers verzoek er iets mee te maken? Of vond Peters dat het nieuwe gebouw toch wat vrijer moest komen te staan? Dat is uit de stukken allemaal niet op te maken.

foto Eric Kieboom

Eigendomsgrenzen Tunteler heeft in 1882 de aanbesteding in de krant gelezen en legt zich bij de sloop neer. Hij vraagt nu of hij de ondergrond van het wachthuis kan kopen. Hij wil er dan een woonhuis met pakhuisje gaan bouwen, met een uitgang op de straat er achter. Met potlood heeft een ambtenaar in de kantlijn geschreven: “(een straat) die er niet is en niet komt”. Er was toen net besloten om de Plantsoenbrug niet in het verlengde van de Westerbinnensingel, maar verder westelijk aan te leggen.

Het is de vraag of Tunteler geweten heeft wat hij met zijn verzoek heeft losgemaakt.

Met de gewenste uitkomst bemoeien zich (dat is dus van alle tijden) vele ambtenaren. Er is een tekening van de situatie waarop het je duizelt van allerlei mogelijke eigendomsgrenzen, a-a-a, a-c-d, E-C-D, B-G-F-C-B etc. Elk hoekpunt heeft zo wel drie aanduidingen. En bij elke variant zit in het archief een bijpassend advies van een ambtenaar. Bij de ruimte tussen het nieuw te bouwen huis en het kantoor heeft een van hen geschreven: “Is het ook nuttig dat een wagen hier kan doorrijden?”

Er achter een groot: “NEEN”. Een hogere ambtenaar waarschijnlijk.

Die discussie vreet natuurlijk tijd.

Een definitief antwoord laat óók nog even op zich wachten, omdat het Rijk eerst een strook grond aan de straatzijde van de Gemeente wil kopen, tussen Havenzicht en het nieuwe kantoor. De Rijksgrens ligt een paar meter naar achteren en het Rijk wil voorkomen dat het uitzicht vanuit het douanekantoor op de Zuiderhaven (nu de A) ooit verloren zou kunnen gaan. Dat zou bijvoorbeeld kunnen doordat Tunteler ná

20

verwerving van de Rijksgrond die strook van de Gemeente zou kopen. De Gemeente is eerst niet zo happig op overdracht, maar wanneer blijkt dat de Gemeente zo stom is geweest om de school aan de Radesingel over een strook van 3 meter diepte op Rijksgrond te bouwen, (meetfoutje, kan gebeuren) heeft het Rijk een argument om zijn zin te krijgen. Er kan geruild worden.

Op 17 oktober 1883 keurt Koning Willem III de ruil tussen Rijk en Gemeente goed.

En in december 1883 kan Tunteler voor 440 gulden eindelijk een stuk grond kopen: het oppervlak van het huisje naast Havenzicht plus een boogvormig stukje open grond er v贸贸r, aangegeven door drie zgn. Geniestenen in de bestrating. Die liggen er nog. Op die open grond mag Tunteler niets bouwen, planten of neerzetten. Hij krijgt recht van overpad over de net verworven strook Rijksgrond om de openbare weg te kunnen bereiken.

Dat geldt allemaal nog steeds en wij zijn blij met ons blijvend vrije uitzicht op de Hoge der A!

foto Han Santing

21

EETCAFÉ HAVENZICHT Dagschotels v.a. € 7,50 tot € 15,00 Keuken open: 17.00 tot 21.00 uur Lage der A 37 Groningen 050 - 3126621 / 06 23140333 cafehavenzicht@ziggo.nl www.havenzichtgroningen.nl

in gesprek met

Jack van Driessen Henk Cuperus Letterlijk sinds mensenheugenis zit aan de Brugstraat kantoorboekhandel (nu Thuiskantoor) Jacobs.

Een begrip in de buurt en een van de weinige winkels die de ingrijpende veranderingen van de afgelopen decennia in de binnenstad heeft overleefd.

Maar waar begint het verhaal? We spraken met de huidige eigenaar Jack van Driessen (57) die er meer van weet.

23

foto’s Han Santing

Uit de archieven wordt duidelijk dat op 1 mei 1874 Benjamin Jacobs een kantoorboekhandel en drukkerij opende in de Lutkenieuwstraat. Een paar jaar later verhuizen winkel en het gezin Jacobs naar de huidige plek aan de Brugstraat.

Al in 1885 is het bedrijf uitgegroeid tot een tamelijk prominente zaak: met name de uitgeverij doet goede zaken. Naast het traditionele familiedrukwerk maakt Jacobs faam met humoristische scheurkalenders en met kinder- en prentenboeken.

Een bijzonder succesvol product was de prentbriefkaart. Tot 1870 kende Nederland eigenlijk alleen de briefkaart: aan de voorzijde de adressering en achterop ruimte voor correspondentie. Maar door de steeds betere en goedkopere drukmethodes werd het eenvoudiger een afbeelding op de voorkant te zetten.

De ansichtkaart was geboren.

Het werd een regelrechte ‘hausse’; rond de eeuwwisseling gingen tienduizenden prentbriefkaarten over de toonbank. De ansicht werd een verzamelobject en de albums waren niet aan te slepen.

Keus aan onderwerpen was er genoeg: er waren gelegenheids-, genre-, of kunstbriefkaarten, maar het populairst waren

de kaarten met foto’s van steden en dorpen.

Hoe kwam Jacobs er nu bij om zich specifiek met (dit soort) drukwerk bezig te houden?

Opmerkelijk is dat veel fotografen en drukkers in die jaren van Joodse origine waren. Precies is niet aan te geven hoe dat kwam, maar je kunt aannemen dat deze ‘nieuwe’ bedrijfstakken (nog) niet vastzaten aan de vaste regels en voorschriften die andere beroepen wel kenden. Nederland was een verzuild land: katholieken kochten bij katholieken, gereformeerden bij gereformeerden en zo ging het ook bij het in dienst nemen van medewerkers: geloofsgenoten hadden voorrang. En in een land waar zes dagen per week gewerkt werd, stonden de meeste ondernemers niet te springen om joden aan te nemen die zaterdags niet mochten werken.

De zaken gingen Benjamin voor de wind, zozeer zelfs dat hij de firma in 1908 opsplitste in drie onderdelen: een papiergroothandel aan het A-kerkhof (nummer 34, nu de winkel van Boss), de (stoom-)drukkerij annex uitgeverij aan de Gelkingestraat en natuurlijk de kantoorboekhandel aan de Brugstraat.

Elk van de drie zonen van Benjamin Jacobs kwam aan het hoofd van een deel van de zaak: Ravel Beer werd de baas van de drukkerij, August van de groothandel en Louis kreeg de Brugstraat onder zijn hoede.

Ondertussen was het aanzicht van dit deel van de Brugstraat behoorlijk veranderd. Na de bouw van het huis op de hoek met de Hoge der A (nu de Societyshop) vond de gemeente dat de stoep wel erg smal geworden was en werd besloten een aantal huizen te slopen en de puien van de winkels onder de nieuwe panden een stuk naar achteren te plaatsen en daarvoor veertien granieten zuilen te plaatsen die de winkelgalerij vormden die we nu nog steeds kennen. Een gevelsteen in het kantoortje van Jack van Driessen herinnert aan de verbouw en de opening van de vernieuwde winkel in 1909.

De Tweede Wereldoorlog betekende het begin van het einde van de firma Jacobs. Louis was getrouwd met een niet-joodse vrouw en ontsprong zo de deportaties, zijn broers hebben dat gruwelijke

24

lot wel ondergaan en stierven in 1943 in de gaskamers van Auswitch en Sobibor samen met hun vrouw en kinderen.

Na de bevrijding likte de firma Jacobs zijn wonden; weliswaar had een van de drie broers de oorlog overleefd, dat gold niet voor het overgrote deel van de veelal joodse werknemers van het bedrijf waardoor met name de groothandel en de drukkerij onder- zo niet onbemand waren. De groothandel werd verkocht, de drukkerij in de Gelkingestraat heeft het nog tot begin jaren ‘70 volgehouden.

Maar hoe kwam nou die familie Van Driessen in de kantoorboekhandel?

Louis Jacobs had een dochter Loes.

Jack’s vader kreeg al voor de oorlog verkering met Loes en hoewel de liefde overging en Van Driessen senior eigenlijk opgeleid was als weg- en waterbouwkundige, rolde hij na de bevrijding toch in het kantoorvak. Waarschijnlijk op aandringen van Louis. In de jaren ‘60 werd hij eigenaar van de kantoorboekhandel, maar de winkel bleef altijd de naam Jacobs voeren.

Opmerkelijk feit is dat dochter Loes later trouwde met meneer Van Dam en het echtpaar een bekende zoon kreeg: Rob van Dam, radiostem en presentator van o.a. ‘Dam Op’ van TV-Noord.

Jack van Driessen staat zelf nu 34 jaar in de winkel. De eerste jaren onder het wakend oog van zijn ouders en sinds 1985 als eigenaar. Net als zijn vader had hij eigenlijk andere ambities: “Ik ben in 1977 na mijn VWO-opleiding van school gekomen en wilde graag diergeneeskunde studeren, maar het lotingssysteem schrok me af.” Van Driessen is een ondernemer met hart voor de wijk en met name natuurlijk voor zijn eigen stukje Brugstraat en de winkelgalerij: “In de jaren ‘90 was alles behoorlijk verrot en hebben we met alle eigenaren de hele galerij gerenoveerd. Het resultaat is natuurlijk geweldig, want de galerij staat er nu weer prachtig bij.”

25

activiteiten

van de buurtvereniging

...

Fleur Woudstra Woensdag 19 juni Eerste Culinaire Zwerftocht door de wijk.

3 Dinergangen in 3 verschillende van 10 restaurants in ons A-Kwartier.

Zondag 30 juni 13.30 -16.00 uur: Fietstocht (vervalt bij regen). Start Lage der A 4.

16.00- 18.00 uur: Buurtborrel in de Oude Drogisterij.

Zondag 28 juli 16.00 - 18.00 uur: Buurtborrel op het Terras van Café de Sigaar. (vervalt bij regen) Zondag 25 augustus 16.00 - 18.00 uur: Buurtborrel op het Terras van Café de Sigaar (vervalt bij regen) Zondag 15 september

Op deze 3e zondag van september vindt traditioneel onze Buurtboottocht naar Garnwerd vv met de Leviathan, de boot van Gerrit de Goede, weer plaats.

Bijdrage € 5,- (€ 3,- met geldige studentenkaart) inclusief vervoer èn drankjes aan boord voor alle bewoners van het A-Kwartier. Aanmelden vóór 14 september liefst per mail: amailbulletin@gmail.com of door een briefje met naam, adres, telefoonnummer en e-mailadres erop in de brievenbus van De Oude Drogisterij, Lage der A 4 te gooien, o.v.v. Deelname Boottocht en het aantal deelnemers.

27

A

Verlengde Visserstraat 3 | 9718 JA Groningen | T : 050 - 311 52 90 F : 050 - 589 29 25 | E : info@teunbosma.nl | www.teunbosma.nl

TE HUUR Op Schiermonnikoog, het mooiste plekje van Nederland Genieten en relaxen in appartement ‘Schier’ aan de Badweg, op 50 meter van het strand.

Vanuit uw woon- en slaapkamer heeft u een riant uitzicht over de zee, de duinen en het strand. U ziet de zeehondjes liggen!

Het appartement bevindt zich op de 1e verdieping van het gemoderniseerde Noderstraun-complex.

Behalve het unieke uitzicht is er ook een romantische open haard, de inrichting is gerieflijk en sfeervol en van alle gemakken voorzien (ook wifi).

Kijk voor meer informatie, mogelijkheden voor reserveren en prijzen op onze website: www.appartement-schiermonnikoog.nl

aan tafel bij:

Cave Oporto

...

Ook in deze A-krant een recept uit de keuken van een van de restaurants die deelnemen aan de Culinaire Zwerftocht.

Dit keer: cataplana, een typisch Portugees visgerecht.

foto Han Santing

Restaurant Cave Oporto Brugstraat 17 9712 AA Groningen Tel: 050-3131819 Cave Oporto is elke dag vanaf 17.00 uur geopend

IngrediĂŤnten

voor 4 person en: 300 gram vis (verschillende stevige vissoor 100 gram moss ten) elen (mosselvl ees) 250 gram voor gekookte aard appelschijfjes 2 gesnipperde grote uien 4 geperste te entjes knofloo k 1 gesneden kle ine groene papr ika 1 gesneden kle ine rode papr ika 1 blik tomatenb lokjes 1 klein blikje to matenpuree 100 ml witte wi jn 1 eetlepel citro ensap 2 eetlepels ta basco 1 eetlepel bies look 1 laurierblaad je 3 eetlepels ve rse peterselie olijfolie zwarte peper zout Bereidingswijz e: Schenk een be etje olijfolie in de pan en fruit paprika net zo de ui, knoflook lang tot de ui glazig is gewo en Voeg vervolgen rden. s de kruiden, wi tte wijn, citro tomaten blokj ensap, tabasc es en de toma o, de tenpuree toe. hoog vuur wat Laat het gehe inkoken. el op Voeg de vis, mo sselen en aard appelschijfjes mee garen. De toe en laat de cataplana is kla ze ar als de vis en jes gaar zijn. aardappelschij fServeertip: Se rveer de cata plana met een brood en aĂŻoli frisse salade . , stokBom proveito, Restaurant Ca ve Oporto

29

www.sksg.nl

De allerbeste kinderopvang.

SKSG laat kinderen zichzelf zijn.

Kinderopvang is samenspel. Tussen u en onze mensen, de school en de samenleving.

Verantwoorde en veilige kinderopvang met aandacht voor de ontwikkeling van uw kind. Daar bent u naar op zoek.

Vertrouwd en bij u in de buurt.

Loop gerust eens bij ons binnen of bel voor een vrijblijvende afspraak: 050 317 13 90 SKSG Hummelhuis (0-4 jaar) Spilsluizen 3, 050 313 19 62 Gastouderopvang (0-13 jaar) 050 317 13 91

SKSG Kastanjeplein (0-13 jaar) + de enige Peuterspeelzaal in het centrum Nieuwstad 12, 050 313 98 28

Uw kind in vertrouwde handen Heresingel 10, 9711 ES Groningen t 050 317 13 90 e klantenservice@sksg.nl i www.sksg.nl

50|50:

anders winkelen

...

Denies Margry

Niet alleen een opmerkelijke trendy winkel, de 50|50 Store is ook een bedrijf dat mensen helpt met een comeback op de arbeidsmarkt. Inmiddels twee jaar biedt de winkel in samenwerking met het Leger des Heils een werk- en leeromgeving aan voor mensen die een tweede kans verdienen.

E

igenlijk verwachtte ik een winkel met wat tweedehands kleding en boeken en was verbaasd een hippe tent aan te treffen met nieuwe kleding, lifestyle producten, meubels en interieur artikelen!

De 50|50 Store aan de Westerkade 8 misstaat niet tussen de overige kledingwinkels en die grote winkel met elektrische apparaten.

Hier verkopen ze nieuwe spullen van goede kwaliteit, die bijna allemaal op een duurzame en eerlijke manier gemaakt zijn. Soms is iets niet nieuw, zoals de leuke kussentjes die gemaakt zijn van oude stofjes, of de (tweedehands) truitjes met een leuke nieuwe applicatie.

Dat noemen ze 50|50 originals: van iets ouds iets nieuws maken. Groningen is inmiddels al de vierde 50|50 vestiging naast Amsterdam, Rotterdam en Maastricht.

Maatschappelijke betrokkenheid De 50|50 Store is ontstaan vanuit maatschappelijke betrokkenheid en gaat over mensen en hun verhalen.

Onder leiding van twee professionele bedrijfsleiders • Bedrijfsleider Petra & medewerkster i.o. Debora Petra Hoek en Hugo van den Berg doen hier zo’n 4 à 5 (foto’s Han Santing) mensen werkervaring op. Ze krijgen begeleiding van een jobcoach van het Leger des Heils en kunnen zelfs een diploma behalen.

Petra vertelt hoe medewerkers groeien in hun werk: bijvoorbeeld die medewerkster met vier kinderen zonder werkervaring. In het begin was ze verlegen en kwam ze met ongekamde haren naar het werk. Na een tijdje zag ze er steeds verzorgder uit en stond ze zelfverzekerd in de winkel.

31

Op dit moment is er ruimte voor meer medewerkers, die via het Leger des Heils of de Gemeente kunnen instromen. Het diploma stelt echt wat voor.

De medewerkers doen een examen en als ze dat hebben gehaald kunnen ze zich ‘verkoopmedewerker (niveau 1)’ noemen. Als het lukt kunnen ze doorstromen naar ander werk.

Ik struin nog wat door het assortiment van de winkel. Het is een prettig idee dat de kleding die in de rekken hangt niet door kinderhandjes is gemaakt, of onder slechte omstandigheden door mensen die daar te weinig voor betaald krijgen. In deze tijd is het ook prettig te merken dat je niet alles meteen weg hoeft te gooien als je het niet meer gebruikt. Petra vertelt dat in een werkplaats van het Leger des Heils meubels ‘gepimpt’ worden voor een grote meubelzaak aan de Peizerweg. Zo zijn er nog meer concepten: ‘50|50 Food’, ‘50|50 Tech’ en hier dus ‘50|50 Store’.

De chocola is fair trade en er zijn veel leuke cadeautjes. Voor de mensen die nog nooit een appeltaart wonnen door de puzzel goed op te lossen, zie ik dat de bakproducten van de (failliete) Granny’s hier weer opduiken.

Op zaterdag bakken ze een appeltaart waar je van kan proeven.

Ik koop vier zeepjes van organisch materiaal (leuk om cadeau te doen) en vertrek met een mooi papieren tasje… én een goed gevoel.

colofon

www.50550-store.nl Facebook: www.facebook.com/5050storegron Twitter: @5050StoreGron

Redactie: Gea Scheperkeuter, Denies Margry, Henk Cuperus, Bob van Dijk, Han Santing (foto’s, vormgeving & eindredactie) Medewerkers aan dit nummer: Fleur Woudstra, Tineke Floor, Douwe Anne Walsma, Ger Euwals, Sacha Landkroon, Carlien Dubben (illustraties) Drukwerk: De Marge, Groningen Kopij voor A-krant 2013-3 inzenden vóór 31 augustus 2013

32

.............................................................................................................................................

Hierbij geef ik mij op als lid van buurtvereniging Het A-Kwartier Naam: ..................................................................

Adres:

..................................................................

Postcode: …………........

E-mail: ..................................................................

Contributie: € 10,- eenpersoonshuishouden

€ 15,- huishouden van 2 of meer personen (omcirkelen wat gewenst is; niet direct betalen, u krijgt een acceptgiro) Deze strook kunt u in de bus doen bij A-Kerkstraat 22-5 of e-mail uw gegevens naar de penningmeester: sjoerdstienstra@home.nl

Pizzeria Ristorante

Napoli A-straat 9 9718 CP Groningen tel. (050) 314 49 91 www.napoligroningen.nl Dagelijks geopend van: 16.00 uur tot 23.00 uur (ook op zon- en feestdagen)