A-krant december 2016

buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 32 nummer 4 2016

krant

H.J. Scheltema Hoogleraar, dichter en musicus Winterwelvaart #10 De geschiedenis van mijn huis: B&B Picon Suite aan de Turftorenstraat 1

Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 050 5875885 brugt.aanen@groningen.politie.nl Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 050 3678910 A-krant: De A-krant is een uitgave van buurtvereniging ‘Het A-Kwartier’ en verschijnt 4x per jaar in een oplage van 2100 exemplaren.

Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud.

Banknummer buurtvereniging: NL33 INGB 0005 031 398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 050 3125020 Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur Website Buurtvereniging: www.a-kwartier.nl Wilt u op de hoogte blijven van de meest recente ontwikkelingen en activiteiten, meldt u dan aan voor het A-mailbulletin.

Stuur een mail naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. ‘aanmelding A-mail bulletin’.

Post voor Het A-Kwartier en voor de A-krant kunt u sturen naar: Westerbinnensingel 49 9718 BS Groningen e-mail: hetakwartier@gmail.com Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Esther Klaver (voorzitter) Gerrit de Goede (penningmeester) Henk Cuperus (secretaris) Fleur Woudstra (activiteiten)

De grenzen van Het A-Kwartier Trinet Holtslag Denies Margry Elsa Nijhof

Verspreiding van de A-krant: Wilbert Wolthers: 06 30 34 66 13 mail: wilbertwolthers@hotmail.com Hier kunt u zich ook aanmelden als u mee wilt helpen de A-krant te bezorgen

van de redactie

colofon

De Kerst-editie van de A-krant. En dikker dan ooit. 44 pagina's maar liefst, dat is nog nooit vertoond. Om onze bezorgers niet met rugklachten de kerstdagen in te sturen eenmalig op een iets dunner papier. Het welzijn van deze trouwe schare is de redactie veel waard.

De december-uitgave biedt u hopelijk een gevarieerd aanbod aan interessante en lezenswaardige bijdragen. Zo is daar het artikel van Hoge der A-bewoner Christophe de Jongh over zijn wel zeer bijzondere oud-buurman, hoogleraar Romeins recht professor Scheltema.

Het ligt in de bedoeling dat de A-krant in de toekomst meer artikelen als dit gaat maken over beroemde (maar ook beruchte) buurtgenoten.

We proberen u in de gewenste kerststemming te brengen middels een eigentijds kerstverhaal van de hand van Tjitske Zuiderbaan. Ontroerend, maar ook -wat vroeger heette- 'felrealistisch'. De setting van het verhaal zal buurtbewoners niet onbekend voorkomen.

Deze keer geen 'Waarpuzzel' maar een echte ouderwetse kerstpuzzel van Bob van Dijk.

Een gezonde dosis alcohol mag ook niet ontbreken, daarom een verslag van de Wijnproeverij en een artikel over café De Pintelier dat zich sinds kort trots het beste café van Groningen mag noemen (en het een-na-beste van Nederland).

Anja de Boer beschrijft de geschiedenis van Turftorenstraat 26, het B&B 'Picon Suite'.

Bij kerst hoort ook al 10 jaar Winterwelvaart. Francis van Dijk informeert u over de artistieke poot van dit maritiem evenement: de Sterrenbeeld Kunstroute.

Ook vieren we in dit nummer de terugkeer van de rubriek 'Allerlei uit de Buurt' met interessante ditjes & datjes uit het A-Kwartier.

Sacha Landkroon dicht dit keer over een controversiële muurschildering op een huis aan de Kromme Elleboog en de vrouw die er ooit woonde. Met gepaste trots mogen we ook melden dat, na het winnen van het Hendrik de Vries stipendium in 2015, onze huisdichter zijn eerste bundel heeft gepubliceerd: Terra Incognita, verkrijgbaar in alle erkende boekhandels.

Wij wensen u veel leesplezier en uiteraard hele fijne feestdagen en een daverend uiteinde.

Redactie: Denies Margry, Henk Cuperus, Bob van Dijk, Francis van Dijk, Tjitske Zuiderbaan.

Han Santing: eindredactie, vormgeving & foto’s (tenzij anders vermeld) Kopij voor A-krant 2017|1 inzenden vóór 15 februari 2017 3

Medewerkers aan dit nummer: Esther Klaver, Christophe de Jongh, Fleur Woudstra, Henk Nienhuis, Petronella Elema, Anja de Boer, Sacha Landkroon (gedicht) Erika Stulp (illustratie) Drukwerk: Drukkerij De Marge, Groningen

Herman Jan Scheltema

Beroemde buurtgenoten

Tekst: Christophe de Jongh

foto: collectie RHC Groninger Archieven

(1906 - 1981) veelzijdig en eigenzinnig

P

recies 25 jaar geleden overleed de vermaarde en roemruchte hoogleraar Romeins Recht Mr. H.J. Scheltema. Een echte stad-Groninger die het grootste deel van zijn leven in het A-Kwartier woonde. Hij was een fenomeen op de rechtenfaculteit in de Turftorenstraat. Een mysterieuze ondeugend kijkende man, met stramme tred en zachte stem. Maar hij was meer dan wetenschapper: hij was ook dichter, musicus, bestuurder, dominospeler, wandelaar en... practical joker.

Buurtbewoner en oud-student Christophe de Jongh dook in zijn biografie, las zijn gedichten en verhalen en haalde herinneringen op met zijn opvolger professor Jan Lokin.

Jeugd, studiejaren en oorlogstijd Een groot deel van zijn leven -vanaf 1946 tot zijn dood in 1981- bracht Herman Jan Scheltema door op de Hoge der A nummer 8. Hij was de zoon van Anna Alting -een echte Groningse, geboren in de Turftorenstraat- en Gabbe Scheltema, afkomstig uit Nes op Ameland.

Vader Gabbe Scheltema studeerde in Groningen en werd later daar hoogleraar kindergeneeskunde. Herman Jan was de jongste van 4 kinderen. Zijn ouders hadden een ongelukkig huwelijk met veel ruzie. Als kind was hij, misschien door het gebrek aan aandacht, een gevoelige en opstandige jongen. Hij ging naar school in de Jacobijnerstraat, het stedelijk Gymnasium, waar hij werd weggestuurd, en de HBS in Assen. Zijn ouders woonden op veel locaties in de binnenstad: het Zuiderdiep, Hereplein, Oude Boteringestraat en Poelestraat. In 1925 ging hij letteren in Groningen studeren en stapte al snel over naar de rechtenstudie. Hij was lid van Vindicat. Al snel gaf hij blijk van zijn talenten als dichter, filosoof, schrijver en... hij trad ook op als pianist. Bij voorkeur romantische quatre mains stukken van Schubert. Onder de schuilnaam Mr J.Jer. van Nes was hij ook als componist actief. Hij raakte in die tijd goed bevriend met mede-rechtenstudent en zielsverwant Arnold Tammes. Samen begonnen ze een uitgeverijtje (Eben HaĂŤzer) waaraan ook H.N. Werkman was verbonden en gaven hun eigen gedichten en verhalen uit onder de welluidende pseudoniemen als J.C. Noordstar (Tammes) en N.E.M. Pareau.

Scheltema behaalde zijn doctoraal in 1930, werd Het huis van professor Scheltema op Hoge kortstondig advocaat in Amsterdam en vervolgens der A 8. Rechts de deur naar het steegje met de zij-ingang van het huis. een goed betaald repetitor en muziekrecensent in 5

Groningen. In 1934 begon hij aan zijn proefschrift. Hij woonde in die tijd onder meer in de Oude Kijk in het Jatstraat / hoek Kleine Kromme Elleboog, in de Herestraat en in een appartement in het hoofdstation. In 1940 kreeg hij een baan als privaatdocent Byzantijns recht bij de Universiteit van Amsterdam. De eigenzinnige jonge wetenschapper moest niets hebben van de NSB en de Duitsers en werd in 1941 in hechtenis genomen wegens antiDuitse colleges. Hij ontsnapte en dook vier jaar onder, eerst in een plaggenhut in Norg en later aan de Meerweg in Haren.

Zijn loopbaan: 'een levenslange slavernij' In 1945 werd Scheltema benoemd als hoogleraar in Groningen. En hij werd een internationale beroemdheid omdat hij baanbrekend werk verrichtte in het inventariseren en analyseren van het jonge Romeinse Recht. Het ging om duizenden geschriften uit de periode 527-565. Hij zette een levendige vakgroep op, maakte vele reizen, vaak samen met zijn studenten, naar collega’s en bibliotheken in Rome en Instanbul.

Het was op die reizen niet alleen werken maar ook grote wandeltochten en 1 of meer glazen wijn verlichtten steeds het brein. Ook toen moest hij niet veel hebNa zijn dood liet Schelteman zijn huis en inventaris na aan het Gro- ben van deftig gedoe. Bekend is nings Rechtshistorisch Fonds. Het naambordje naast de voordeur het verhaal dat hij zich voor een vermeldt dat hier ook ooit de schilder H.W. Mesdag woonde.

Dat is niet juist; Mesdag woonde in het huis ernaast, op Hoge der congres in Griekenland liet afzetten A nummer 9. voor een duur hotel. Vervolgens liep hij zonder te boeken er door de achterdeur weer uit om avonds gehuld in een oliepak de nacht aan het strand door te brengen…. Al met al heeft hij het Grieks Romeins Recht op de Europese kaart gezet. Een enorme prestatie. Zijn unieke bibliotheek heeft hij inclusief zijn woonhuis aan de Hoge der A nagelaten aan de Stichting Het Gronings Rechtshistorisch Fonds. Daar vinden nog regelmatig juridische bijeenkomsten plaats. Ook zijn er enkele appartementen ingericht voor promovendi.

Dichter en schrijver N.E.M Pareau Het is en blijft fascinerend, mensen met volle baan die een tweede leven leiden als dichter of schrijver. Scheltema koos voor het pseudoniem N.E.M Pareau naar een 19e eeuwse theoloog. Gevoelig en verlegen als hij eigenlijk was kon hij in zijn poëzie veel kwijt. Veel gedichten schreef hij niet en slechts enkele korte verhalen. Meestal koos hij voor het sonnet in een 19e eeuwse romantische stijl. Hij dichtte ook totaal anders. Zie het gevoelige en zeer persoonlijke gedicht ‘Ter Nagedachtenis’ na het overlijden van zijn oudste broer. Of lees het ironische gedicht ‘De Kleine Man, De Kleine Man’ aan het eind van dit artikel, een modern 6

puntdicht. Verrassend zijn ook zijn korte verhalen in de geest van Bordewijk vol mislukte liefdes en vol mysterie. Gerrit Komrij heeft in zijn beroemde bundel De Nederlandse Poëzie van de 19e en 20e eeuw 7 gedichten van Pareau opgenomen. Dat zegt genoeg over zijn talent. Naar zijn eigen zeggen ‘stierf’ de dichter Pareau in 1947. Daarna is niets meer van zijn hand verschenen.

Na de oorlog in Groningen In 1946 verhuisde Scheltema naar een huurkamer op de Hoge der A no.8. Hij is in die jaren daarna tweemaal kortstondig verloofd geweest, maar wellicht vanwege de herinneringen aan het slechte huwelijk van zijn ouders, bleef hij altijd ongehuwd. Het huis waar hij woonde kon hij in 1954 kopen voor 22.000 gulden. Hij was bijzonder trots op zijn huis. Al snel werd de kelder een omgetoverd tot een juridische bibliotheek. Totdat een stortbui de boel onder water dreigde te zetten. Hij riep snel bij de faculteit om de hoek studenten op om bijna alle boeken naar boven te sjouwen. Alleen de boeken van tegenstanders werden in het water als opstap gebruikt.

Scheltema was berucht om zijn practical jokes.

Bekend en berucht is de apenstoel. Een stoel getooid met een echte apenkop en geheel bekleed met de huid van een orang-oetan. Op deze stoel (die nog steeds in het huis staat) moesten studenten mondeling tentamen afleggen want dat deed de professor aan huis. Een ander verhaal is dat hij bovenop de kapstok een oude vaas zo neerzette dat deze omviel als de student zijn jas ophing en hij dan verschrikt uitriep: “Oh nee, mijn antieke Mingvaas!”. Bij tentamens had hij een rode zakdoek op zijn hoofd of deed een klein lampje in zijn neusgat zodat het leek of daar een grote snottebel aan hing. Beneden in het steegje tussen nummer 7 en 8 liet hij de bloednerveuze studenten ellenlang voor zijn zijdeur wachten. Nu is zijn naambordje daar nog op de deur te vinden (foto boven).

Scheltema was een kunstliefhebber en had vele kunstenaarsvrienden zoals de schilders Martens en Van de Berg. En ook de dichter Vasalis (Margaretha Drooglever Fortuyn - Leenmans) die hem een wonderlijke vrijgezel noemde. Maar ze bewonderden elkaars gedichten en ze zijn beiden midden in het leven gestopt met publiceren.

Scheltema was regelmatig te zien in een diepblauw kamgaren pak op weg naar zijn vrienden in De Beurs of café Koos Kerstholt aan de Vismarkt om er een partij domino (“domine7

ren”) te gaan spelen. Zijn vrienden noemden hem Nem; de voorletters van zijn pseudoniem.

Met een aantal vrienden, waar onder de bekende huidarts Ate Meijer van de Praediniussingel, ging hij regelmatig naar hotel Van der Werff op Schier. Ze namen dan hun eigen kist met tafellakens en zilver mee en uiteraard de dominostenen. Thuis in zijn woonkamer wees hij regelmatig naar zijn boekenkast en zei dan: “Ziedaar mijn schatten”. Na zijn overlijden bleek dat hij 6 kilo staven goud achter de boeken had verborgen.

Eigenzinnig bestuurder In 1959 werd Scheltema benoemd tot rector van Rijks Universiteit Groningen. De hoogleraar bleek ook als bestuurder controversieel; zo stond hij bijvoorbeeld aan de wieg van Stichting Studenten Huisvesting. Met zijn anarchistische inslag was hij ook de rector die de schrijvers Belcampo en W.F. Hermans een veilige benoeming bezorgde. Een vriend van Hermans was hij overigens niet: Als hij Hermans aan zag komen lopen ging hij volgens eigen zeggen gauw aan de andere kant op de stoep lopen, want “voordat je het weet figureer je in een van zijn romans”. Het had succes want in de beroemde roman ‘Onder Professoren’ komt geen hoogleraar Romeins recht voor…

Scheltema ging door met zijn vak tot de dag van zijn dood. Hij stierf na een gastcollege in het huis van zijn opvolger op 2 december 1981 en ligt begraven op het kerkhof van Nes. Zijn geest leeft nog voort in zijn huis en in zijn gedichten. Een man om niet te vergeten.

DE KLEINE MAN, DE KLEINE MAN Bevindt zich achter op de tram Het weer is fraai: de zonneschijn Verwarmt het H.W. Mesdagplein En doet het straatplaveisel blaken Geen crisis kan ons thans meer raken!

Christien zit binnen op een bank;

Want zij is mank (N.E.M. Pareau, 1933)

Bronnen:

E.W.A. Henssen: Langs zelfgekozen paden (Querido 1992)

N.E.M. Pareau: Verzamelde gedichten en Verhalen Querido 2000

M.Meijer: Vasalis. Een biografie (Van Oorschot 2011) J.Lokin, interview 12 november 2016

8

van het bestuur Sint-Maarten, Sinterklaas, Winterwelvaart, kerst: de laatste maanden van het jaar kunnen we ons weer verheugen op veel gezelligheid in en om het huis. Ondertussen gaan we door met de activiteiten door en voor de buurt. Hieronder een korte update van de ontwikkelingen die het afgelopen kwartaal hebben plaatsgevonden.

Berichtten we u in de vorige A-krant nog dat er vooralsnog geen gehoor werd gegeven aan het verzoek van ondernemers en bewoners van de Folkingestraat om cameratoezicht: inmiddels hangen ze!

Niet alleen in de Folkingestraat, maar over de gehele Gele Loper (vanaf de brug bij het Groninger Museum tot aan de Oude Kijk in ’t Jatbrug). Vooralsnog voor drie maanden, maar burgemeester Den Oudsten heeft al een collegevoorstel klaarliggen om deze periode te verlengen tot een jaar.

De werkgroep die zich bezighoudt met de ontwikkeling van het A-Kwartier gaat in het voorjaar weer nieuwe geveltuintjes (laten) aanleggen. Wilt u ook een geveltuintje? Stuur dan een email naar aeklaver@gmail.com. We nemen dan begin 2017 contact met u op.

We zijn ook nog steeds op zoek naar lelijke garagedeuren die ‘gepimpt’ mogen worden.

Hebt u een garagedeur die wel wat mooier kan? Laat het ons weten!

Begin 2017 wordt de bestrating van de Hoekstraat onder handen genomen. De nieuwsgierige stadjer kan binnenkort een proefstrook bewonderen in de Vishoek.

Wist u trouwens dat voor de financiële dekking van de investeringen in het A-Kwartier een (fors) krediet is aangevraagd bij de raad, namelijk ¤2,2 miljoen? Het lijkt erop dat de raad met dit voorstel akkoord gaat! Omdat nog niet alle plannen waarvoor we dat geld willen gebruiken in detail zijn uitgewerkt (dat willen we immers samen met de bewoners doen) heeft de werkgroep het boekje ‘Berichten uit het A+kwartier’ opgesteld. Hierin worden de maatregelen beschreven die al in gang zijn gezet en -vanzelfsprekend- de maatregelen waaraan we de komende tijd willen werken. Het grootste deel van het budget gaan we besteden aan de inrichting van de openbare ruimte. Daarom krijgt de raad ook inzage 9

in het voorlopig ontwerp van de Vishoek, Hoekstraat en Muurstraat. Het boekje en de plannen zijn aan geïnteresseerde bewoners gepresenteerd tijdens een bijeenkomst in de Sleutel op 26 september j.l. U kunt het boekje bekijken of downloaden via: www.gemeente.groningen.nl/toekomstvisie-a-kwartier Let’s Gro ligt alweer achter ons en was wederom een groot succes. Tijdens deze dag was er ook een delegatie lokale politici en bewoners uit Den Haag op bezoek. Den Haag heeft namelijk dezelfde problematiek als Het A-Kwartier voorheen: een prostitutiestraat in een prachtig oud deel van het centrum, dat veel overlast met zich meebrengt. Over het opheffen van de prostitutiestraat in het Oude Centrum (wens van veel bewoners, ondernemers en diverse instanties) mocht tot voor kort niet worden gesproken. Dankzij onder meer de publiciteit te zoeken, heeft het Buurtplatform het onderwerp toch op de politieke agenda gekregen en vervolgens een excursie georganiseerd naar Groningen om daar met wethouders, ambtenaren, onze projectleider en een aantal buurtbewoners van gedachten te wisselen over de ‘Groningse aanpak’.

Buurtbewoner Pieter van der Burgh heeft op verzoek van het bestuur van de buurtvereniging op dinsdag 20 september het binnenstadcafé bezocht waar de plannen voor de nieuwe busroutes werden gepresenteerd en toegelicht. Zijn verslag meldt dat het thema vooral fase 1 van het plan was, te weten de inrichting van het gebied rond de westelijke binnenstad in verband met de te wijzigen routes van de bussen. In fase 2 komt de herinrichting van de omgeving Brugstraat/A-straat aan bod.

De bussen zullen van en naar het hoofdstation via het Zuiderdiep worden geleid en vervolgens via Emmaplein en Emmabrug naar de Eeldersingel en Westerhaven. De westelijke weg langs de Westerhaven wordt heringericht evenals A-weg/Hoendiepskade en de noordelijke Westerhaven om bussen te leiden van en naar het westen/Friesestraatweg en Westersingel. De bedoeling is om de gehele route te voorzien van dubbele busbanen voor aan- en afvoer. Langs die dubbele busbanen komen parallelwegen voor het overige verkeer.

Een van de meest gehoorde kritieken was dat daarmee fiets- en autoverkeer worden gemengd op de parallelwegen, die gelet op de beschikbare ruimte vrij smal zullen zijn.

De ambtenaren verwezen veelvuldig naar de bestaande situatie aan het Zuiderdiep ter vergelijking.

Verder was de inrichting van een grote bushalte aan de noordwestelijke zijde van de Westerhaven, bij het beging van de Hoendiepskade/A-weg een punt van grote aandacht.

De passagiers zullen aan de busbanen moeten in- en uitstappen en dan zo wat onmid10

dellijk terecht komen op de parallelwegen; van de gemeentelijke zijde werden geleiders aangekondigd om gevaarlijke situaties te voorkomen. We zullen monitoren hoe dit in de praktijk uitwerkt.

Ook werd gevraagd naar de stallingsmogelijkheden voor fietsen om opeenhoping op plekken ten koste van de doorstroming van het verkeer te voorkomen. Daarover is de gemeente aan het denken.

Tot slot: de projectontwikkelaar in de Sledemennerstraat heeft zich volledig teruggetrokken en de grond verkocht. Een volgend bouwplan moet aan de eisen van het nieuwe bestemmingsplan voldoen. Dit is een mooi resultaat van alle inspanningen van de omwonenden: gefeliciteerd!

Wij houden u ook de komende maanden op de hoogte van de ontwikkelingen via Facebook, Twitter en het A-mail bulletin. illustratie: PDB Design

Op buurtborrels is het een geliefd onderwerp: verhalen over ervaringen op het gebied van aardbevingsschade. Over procedures en al dan niet de erkenning ervan. Als je de verhalen mag geloven speelt er in de Stad van alles op dat gebied, maar hoe zit dat eigenlijk in het A-Kwartier? Wij zijn benieuwd…

Als we in kaart kunnen brengen wat er aan schade in onze wijk is en als blijkt dat bevingen van invloed zijn op de woningen in onze buurt, dan is dat een relevant gegeven voor ons allemaal.

Naar aanleiding van het artikel ‘Noodkreet over schades’ in het Dagblad van het Noorden van 28 september over schades in de Noorderplantsoenbuurt zijn we in gesprek gegaan met Johan van Oord en Marieke Timmer van de Werkgroep Bevingen Noorderplantsoen.

Zij hebben een enquête gehouden en hieruit bleek dat schadeafwikkeling veelal lang duurt, dat ongeveer de helft van de schades afgewezen wordt, en dat bewoners opzien tegen een schadetraject. Ook bleek dat er allerlei vragen leven omtrent schade-afhandeling bij geëigende instanties, zoals woningcorporaties.

Om in beeld te brengen wat er in het A-Kwartier speelt gaan wij nu ook een aantal vragen opstellen. In de volgende A-krant kunt u meer over de plannen lezen. Een daarvan kan zijn het opzetten van een werkgroep. Hierbij hebben we hulp van de lezers van de A-krant nodig!

Om met een werkgroep tot resultaten te komen zal dit tijd en inbreng van mensen kosten.

Iedereen is welkom en speciaal buurtbewoners met enige juridische of bouwtechnische kennis worden van harte uitgenodigd.

11

DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL

WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL

Sleuven en Gleuven Bob van Dijk erleidelijk rood stond zij, met één mond voor lokaaltjes en een andere voor gasten van verder, op een vaste stek nabij de Vischhoek. Elke avond werd zij onderhouden door haar souteneur per automobiel en kon zij er weer tegenaan, 24/24 uur en 7/7 dagen beschikbaar voor eenieder.

Totdat wijze gemeenteplannen alle raam-, straat- en muurprostitutie aldaar verboden. Voor sommigen rampzalig; anderen halen hun schouders erover op.

De brievenbus is niet meer...

Overtollig kennelijk. Wie schrijft er nog een papieren brief, plakt nog een frankeerzegel (oh neen: dat zijn onbegrijpelijk te openen zelfklevers geworden, met een fictieve maar steeds prijziger waardeaanduiding van één ‘iets’), en vertrouwt zijn zielenroerselen nog toe aan de snailmailzorgen van een tanende Tante Pos, die de post van vrijdagavond pas op dinsdagavond bezorgt, onbestelbare brieven niet eens meer terugstuurt naar de afzender en die het begrip ‘poste restante’ voor mensen zonder vast adres gaat afschaffen?

De blauwe belastingbrief is weggedigitaliseerd, meterstanden appt men met een iPhonefotootje, en verjaarsfelicitaties worden automatisch voor de moderne mens geregeld in Facebook. Zelfs geboorteannonces en condoleancebrieven durft men in de e-box te laten bezorgen. Vooral dat laatste is laakbaar, ‘abject’ om met zeker voormalig topadvocaat te spreken. Snel, dat wel, maar vaak té snel vanuit het toetsenbord gecomponeerd; handmatig schrijven met een pen dwingt tot nadenken en tot beter formuleren immers. Bovendien geldt er ook nog eens gewoon fatsoen.

Voor een ander soort post echter kunt u toch maar beter even tweehonderd meter verder lopen naar een heuse ouderwetsche brievenbus. Uw kerstwensen, bestemd voor op de schoorsteenmantel of voor in de boom, maakt u toch zeker zelf met grote creativiteit en een persoonlijke boodschap? Waarna u ze met liefde en een warm gevoel in de gleuf bij Jacobs bezorgt in de Brugstraat. En dat laatste is beslist geen straf bij dat sympathieke team aldaar.

En voor ik het vergeet: Schiere kerstdoagen & veul hail en zegen in t nije joar 13

Nog nooit was er zo laat in het jaar een fietstocht van het A-Kwartier. Op zondagmiddag 30 oktober verzamelden zich zes deelnemers voor de fietstocht van Henk&Henk voor het buurtpand aan het Lage der A. Het weer was bewolkt maar droog, er was slechts een zuchtje wind uit onduidelijke richting, en dus gingen wij -ondergetekende Henk als gidsrond halftwee van start richting De Onlanden en dan via de Drentse Dijk naar Paviljoen van de Dame aan het Paterswoldse meer.

De geplande route voerde in eerste instantie over het kaarsrechte fietspad langs de Peizerweg met zo links en rechts Vesta, Karwei, Gamma en Tuinland etc., welk fietspad al weer ruim een jaar geleden is doorgetrokken langs de nieuwbouwwijk Ruskerveen om vervolgens te eindigen in het centrum van Hoogkerk.

Mogelijk omdat er wat zorgen waren over een vastlopende rem op de fiets van Henk Cuperus, vergidste ik mij en misten wij de juiste afslag naar de Roderwolderdijk waardoor er een niet geplande tocht volgde door de ‘buitenwijken’ en het centrum van Hoogkerk. Dit in een vergeefse poging toch weer snel op de geplande route te komen. Dat wij op deze manier ook veel te zien Tekst: Henk Nienhuis kregen van de suikerfabriek die in deze tijd van het jaar volop in bedrijf is, vonden de deelnemers toch positief.

Uiteindelijk bereikten we de Roderwolderdijk weer en vervolgden wij onze weg door de duidelijk al in herfstsferen verkerende natuurgebied de Onlanden richting Peizermade. Wat echt opviel op dit gedeelte van de route was het grote aantal blauwe reigers dat roerloos in het hoog opgeschoten ruige grasland stond, vaak in de buurt van de daar grazende limousin-koeien.

Op de Drentse Dijk richting Paterswolde aangekomen hielden wij halt omdat twee deelnemers zover achterop waren geraakt dat zij in geen velden of wegen meer te zien waren. Op hetzelfde moment bleek dat mijn iPhone in deze wildernis toch voldoende bereik had en deelde Henk Cuperus mij aan de andere kant van de ‘lijn’ mee dat hij en Norbert weer op weg naar huis waren omdat verder rijden met een aanslepende rem te vermoeiend was.

Na nog een stevige rit door een in herfsttinten getooid Drents landschap bereikten wij het paviljoen Van de Dame zoals dat ietwat verscholen achter het Familiehotel op een schit14

illustratie: UCA Architects

Fietsen met Henk

terende plek aan de oever van het Paterswoldse meer ligt. Wij namen plaats op het terras alwaar wij werden bediend door een zeer gedienstige ober die alsnog op het idee kwam om toch wat theebuiltjes te presenteren bij het hete water dat hij zojuist geserveerd had.

Voor de meesten van ons was dit een eerste kennismaking met een nieuwe horecagelegenheid aan het meer die pas op 29 maart van dit jaar werd geopend. Aanleiding voldoende dus om even een -over het algemeen- positief oordeel te geven over de wijze waarop 3,5 tot 4 miljoen euro op deze plek aan het meer is geĂŻnvesteerd in veel hardhout, glas en staal en in iets mindere mate in het interieur. De mededeling dat het paviljoen al direct na de opening door de bezoekers van de website www.strandverkiezing.nl werd uitgeroepen tot Beste Zoetwaterpaviljoen van Nederland 2016 werd door de meesten van ons met een brede glimlach voor kennisgeving aangenomen.

Vanaf het paviljoen gingen wij langs de kortste weg weer richting het Lage der A waar wij rond halfvijf weer aanschoven bij de buurtborrelgasten waaronder Henk en Norbert die -om in het in fietstermen te zeggen- weer volledig waren gerecupereerd.

Eind goed al goed dus. En qua fietstocht gezien, tot het volgende jaar.

15

De A-Kerstpuzzel

In de vorige puzzel mocht u zoeken naar een markante gevelsteen. Ditmaal betrof het ‘In de jachtwagen, 1723 - 1923’ in de gevel van v.m. Dekkleedenhuis Waterborg, Hoge der A 2.

Volgens Stad-liefhebber en blogger Harry Perton (alias Groninganus) verwijst de steen naar een herberg die ooit op deze plek stond, maar die moest wijken voor het huidige pakhuis uit 1919 dat werd ontworpen door architecten Kazemier en Tonkens voor de gebroeders Waterborg. Het jaartal 1923 op de gevelsteen is daarom wat raadselachtig.

Een oplossing zou kunnen zijn dat in datzelfde jaar een familie Vos begon met het uitbaten van een ander café De Jachtwagen (zonder ‘in’) even verderop aan de A-Weg nummer 4.

Deze fameuze drinkgelegenheid bleef eigendom van de familie tot het in 1988 door een achterkleinzoon Vos werd verkocht. Het is dus mogelijk dat de eerdere horecagelegenheid aan de Lage der A aan de A-Weg werd voortgezet.

Een echte jachtwagen is het trouwens niet die afgebeeld staat op de steen (hoe charmant ook). Dat was een lichte wagen, open of met een losse of inklapbare kap en niet zoals hier een open boerenkar.

16

De enig juiste winnaar van de Waarpuzzel is trouwe inzendster Paulien de Roever, die een boekenbon van ¤15 van ‘Kunst & Vliegwerk’ tegemoet mag zien.

De Kerstpuzzel toont u de buitengrenzen van ons kwartier. U moet straatnamen invullen die recentelijk in de gebiedsuitbreiding toegevoegd zijn aan ons A-Kwartier, de nieuwkomers plus een oudgediende die meedoet vanwege zijn geweldige naam.

De spelling is conform www.postcode.site. Als u alles juist heeft, leest u verticaal een kwaliteit en een ambitie van ons A-Kwartier.

Oplossingen vóór 15 februari 2017 naar badijk@gmail.com 1. Een oase van rust in een voormalig redlight-area. WallStreetStudio zit er ook.

2. Eén huisnummer (59) van deze statige allee hoort sinds kort bij ons A-Kwartier.

De Hanzehogeschool huist hier met een kunstzinnige academie.

3. Moeilijk te spellen, deze straatnaam: waar staat de lange ij en waar de korte ei? De KPN heeft hier een vestiging en op de hoek zit (nog) Galerie Muskee.

4. In deze straat bevindt zich het Aduarder Gasthuis anno MDCCLXXV, maar ook een voormalig publiek gebouw waar nu sportschool ‘Train More’ je laat zweten (no train, no gain!).

5. Alleen nummer 19 van deze straat behoort tot het A-Kwartier. Het betreft de School voor d e Architectuur / Academie van Bouwkunst.

6. In deze straat zit/zat een obscure herensauna, naast de ‘artiestenuitgang’ van het Scheepvaartmuseum.

7. Reeds lang behorend tot ons kwartier, deze enige verbindingsstraat tussen Pottebak- kersrijge en Westerhavenstraat. Geen nieuwkomer maar ik had een letter nodig...

8. Het stuk diepenring dat tegenover de rechtbank ligt.

9. Verbindingssteegje van de Muurstraat naar de Diepenring. Er zijn in totaal vier van deze steegjes. U wordt de derde gevraagd, voluit te schrijven mét toevoeging, conform de postcode-site.

10. De school van vraag nummer 2 bepaalt een groot deel de invulling van deze straat.

De naam van de straat is een verwijzing naar de vroegere bestemming van genoemde school.

Veel succes!

Loudspeaker Systems *DUFAY *DES PREZ *OCKEGHEM Bass Reflex with Field Coil units DC supply and FCCSS technology

LIMM Acoustics - Handmade High Fidelity Herman Siersema Lage der A 9B 9718 BJ, Groningen By appointment - Op afspraak sier12@xs4all.nl

dichter bij toen | sacha landkroon

Swastika-home De leerlingen -en zij die dat willen wordenmoeten de weg leren lezen, vindt juffrouw Amshoff. En geef haar eens ongelijk, als eigenaar van een huis waar vlijtig Engelsch wordt geleerd en onderwezen.

Haar huis heet trots 'the busy curve' en bij de smetteloze hoed die hoog ten hemel reikt valt zelfs een zuur gezicht maar amper op.

Juffrouw Titia E. Amshoff ademt vaardige degelijkheid in woord en in daad. Ze acht haar eigen lessen hoog. En geef haar nou eens ongelijk; 'the busy curve' is stukken beter dan de Groote Kromme Elleboog

Zij staat bij 24a als een bewaker van iets dat dierbaar is, en met het trouwe hondje aan haar voet lijkt het alsof zij nog altijd praat: “Come over here, 'cause everybody can learn English at anytime”.

En geef haar toch eens ongelijk, met de grote stoomboot 'Statendam', waarmee haar emigranten-kinders naar Amerika kunnen varen, als vlaggenschuit op de gevel.

Mevrouw Titia E. Amshoff gaf privé-les Engels in haar huis op de hoek Grote Kromme Elleboog/Turftorenstraat. Deze foto dateert uit 1932. Er is een andere foto bekend van haar huis, gemaakt in de jaren '20 waarop de gevel beschilderd is met een wervende tekst met o.m. vier hakenkruizen en de naam 'Swastika-home' (detail rechts). Bezien door de ogen van nu, zouden we denken dat mevrouw Amshoff een fervent voorstander was van de nazi's, maar in de jaren '20 was de swastika nog een onschuldig geluksteken. Het is een heel oud symbool. Zo is het het heiligste teken uit het hindoeïsme en wordt het ook gebruikt in het boeddhisme. Het symbool komt ook voor op vroegchristelijke graftomben in de catacomben bij Rome, op Griekse en Romeinse mozaïekvloeren uit de oudheid en bij de Noorse Vikingen uit de vroege middeleeuwen. Het hakenkruis van de nazi's ziet er ook anders uit dan een swastika. Zo wordt de swastika weergegeven met louter horizontale en verticale lijnen (zoals op de foto). Het hakenkruis heeft alleen schuine lijnen. We mogen het mevrouw Amshoff dan ook niet aanrekenen, zij was niet 'fout', haar keuze was ongelukkig. (foto's collectie Harm Renkema)

19

In het vorige nummer van de A-krant schreef genealoge en oud-bibliothecaris Petronella Elema een artikel over de gevelsteen van voerman K. Beks in de Sledemennerstraat op nummer 45. Laat de redactie nu nรณg een gevelsteen Beks signaleren! Ook in de Sledemennerstraat en ditmaal op no. 10, aan de overkant van de straat, maar dan een stuk dichter bij de A-straat. Met als tekst: J BEKS 1929.

Dat moet familie zijn van 'onze' voerman Klaas Beks.

Van voermannen tot carrosseriebouwers: de familie Beks Tekst: Petronella J.C. Elema 'Een tweede Beks-gevelsteen!' meldde mij de redactie van de A-krant. Dus mocht ik kijken wat daarvan te maken viel. Het jaar 1929 was geen jaartal dat ik een plaats kon geven in de familiegeschiedenis. En wat zag die steen er raar uit... geen beton of cement maar mooi en duur natuursteen, alleen: de tekst is er totaal onevenwichtig ingezet. Alsof iemand delen ervan heeft weggekapt. Ik ging eerst maar eens op zoek naar het verdere verloop van de familiegeschiedenis. In de vorige aflevering hadden we al geconstateerd, dat voerman Klaas Beks in 1851 was geboren. Hij had een tweelingbroer Geert Beks; de vier daaropvolgende kinderen in het gezin stierven jong, allen nog voor hun zesde maand. Geert volgde hetzelfde pad als zijn broer, hij trouwde en kreeg ook acht kinderen. Hij werd alleen geen voerman maar wagenmaker. Een handwerksman dus, maar wel in dezelfde branche. Ook hij bleef in de Sledemennerstraat wonen, aan het eind van de 19e eeuw op de nummers T 249 en 260, maar vanaf 1899 was dat Sledemennerstraat 10. Maar in de plaatselijke adresboeken vanaf 1909-1910 blijkt hij opeens twee adressen te hebben: Sledemennerstraat 10 en Westerbinnensingel 11. Vanaf 1910-1911 gaat hij zich rijtuigmaker noemen.

Als je kadastraal gaat zoeken, blijkt al snel dat beide adressen met hun achtertuin aan elkaar grenzen.

Geert heeft het pand aan de Westerbinnensingel klaarblijkelijk zelf laten bouwen: het verzoek daartoe diende hij in augustus 1884 bij de stad in. Het heeft een bovenwoning met afzonderlijke opgang. Het aangrenzende pand aan de Sledemennerstraat was toen uitsluitend een werkplaats. Geert overleed in 1920 en binnen een jaar vroeg zijn 20

oudste zoon, Johannes, toestemming om no. 10, 'bevattende werk- en pakhuisruimte', voor een gedeelte te vernieuwen. En op 2 oktober 1929 deed 'Johs. (Johannes) Beks, wonende Westerbinnensingel 11', het verzoek om het gebouw Sledemennerstraat 10 te mogen afbreken en vernieuwen. Het achterste gedeelte ervan zou aansluiten bij Westerbinnensingel 11.

De vergunning kwam af op 3 januari 1930 en de herbouw werd afgerond in het eerste kwartaal van dat jaar. Dat zou het jaartal 1929 verklaren: het begin van de verbouw.

Misschien was Johannes geïnspireerd geraakt door een oudere gevelsteen, die hoger in de gevel is (terug)gezet. Deze toont de tekst: 'P HD 1721'. Ik heb niet achterhaald welke persoon dit geweest is, maar 1721 wordt wel genoemd als oprichtingsjaar van de firma Beks op het briefpapier van Johannes uit de jaren '30. Johannes heeft maar kort kunnen genieten van de nieuwbouw. Hij overleed op zijn 55e in 1938, en zijn vrouw en twee kinderen vertrokken nog hetzelfde jaar naar Den Haag. Hij had al die tijd in het huis aan de Westerbinnensingel 11 gewoond en in de adresboeken noemde hij zich 'wagenfabrikant', enkele malen met vermelding van het werkplaatsadres erbij.

Degene die het stokje overnam was zijn jongste broer, Jan Beks. Ofwel: J. Beks Jr. Zou hij misschien de steen bekapt hebben? Tenslotte was hij wel een J. Beks, maar geen Joh. Beks en dat zou ook de ruime spatiëring tussen voorletter en achternaam verklaren.

Jan woonde elders aan de Westerbinnensingel (op no.

17) en bleef zich in de adresboeken gewoon wagenmaker noemen. Hij stierf in april 1945, net voor de bevrijding. In het adresboek van 1950 staat nog: 'J. Beks Jr., wagenmakerij, mach. houtbew. Sledemennerstraat Boven: De Beks-gevelstenen in de Sledemennerstraat 10 uit 1929 en 1721 10' maar in dat van 1960: 'Fa. J. Beks Jr. carrosserie en Links: Briefhoofd firma Joh. Beks, 1934 Rechts: Advertentie voor de WFK Motortruck wagenbouw, Sledemennerstraat 10'. die hier de IJzeren Hond heette, 1958 De firma J. Beks Jr. was in 1956 door ene Gerbers (vermoedelijk de oom en voogd van de kinderen van Jan) overgedragen aan de oudste zoon, de wagenmaker Geert Beks. In 1958 verzocht deze G. Beks, wonende Westerbinnensingel 11, om de benedenwoning onder zijn eigen huis te mogen verbouwen tot een showroom met werk- en magazijnruimte. Het adres voor de 'fabriek' bleef Sledemennerstraat 10; in 1959 verzocht de firma om aan beide bedrijfspanden een uithangbord te mogen aanbrengen. Hoe lang het bedrijf na 1960 nog bleef bestaan is niet helemaal duidelijk, maar ik vermoed dat het vóór 1970 al was gestopt.

Het pakhuis aan de Sledemennerstraat werd in 1987 tot woonhuis verbouwd.

21

Magda en Lena, een kerstvertelling

Magda’s sfeervol gerenoveerde pakhuisje in de Hoekstraat bevond zich tegenover twee drukbezochte peeskamers. Het ene werd bemand door het rondborstige Zeeuws meisje, het andere door de magere Tsjechische Vera, met recht een ouwe hoer. Hoewel Vera de zestig was gepasseerd, hulde ze zich nog graag in schoolmeisjesuniformen. Tussen de dildo’s in de vensterbank zat haar parmantige Pekineesje als een waakhond de klanten weg te kijken. Of te lokken, afhankelijk van de seksuele voorkeur van de klant. Toen op 1 januari 2016 de prostitutie uit het A-Kwartier werd verbannen, gaf Vera haar net aangeschafte werkbed aan Magda. Het kraakte en was dus niet geschikt voor ‘ze bizniz’. Het betrof een metalen ledikant met spijlen aan hoofd- en voeteneind waaraan je handboeien kon bevestigen. Dat was echter niet bij Magda opgekomen; op haar 28ste had ze nog weinig ervaring met de vleselijke liefde.

Toch had ze als variant op ‘Kamperen bij de boer’, ‘Slapen bij de hoer’ bedacht voor de herinrichting van de Hoek- en de Muurstraat. De voormalige peeskamers werden per nacht verhuurd aan stellen die hun liefdesleven wilden opkrikken.

Om het belevingsgehalte te verhogen hield de oude Vera er Teddy Talks, over het oudste beroep van de wereld.

Op een besneeuwde februari-avond vond Magda bij thuiskomst een bewusteloze jongeman op haar stoep. Net toen ze 112 wilde bellen opende de donkergetinte man zijn ogen en keek haar glazig aan. “Wat is er gebeurd?” vroeg Magda bezorgd. De jongeman rilde over zijn hele lichaam. “Je moet naar binnen, kun je opstaan?”

Ze hielp hem overeind en leidde hem haar pakhuisje in. Linea recta naar bed. “Hoe heet je?” vroeg ze terwijl ze zijn schoenen en jas uittrok.

“Zj.. zj.. zjosjef,” antwoordde de jongen met dubbele tong en zonk vervolgens in een diepe dronkemansslaap.

Er zat niets anders op dan het bed met hem te delen. Behoedzaam kroop Magda onder het dekbed om in een onrustige slaap te vallen. Tegen de ochtend werd Zjosjef wakker. Vervuld van dankbaarheid streelde hij Magda’s wang en zijn kater ten spijt stroomde het bloed naar zijn lendenen. Magda werd wakker van het onstuimige jongenslijf. Omdat ook zij zo haar behoeftes had, noodde ze hem onder het dekbed. Even later kraakte het dat het een lieve 22

tekst: Tjitske Zuiderbaan illustratie: Erika Stulp lust was...

Twee maanden later bleek ze zwanger. Zjosjef, de dakloze, gevluchte Somalische timmerman, had ze niet meer gezien. Toch besloot ze het kindje te houden. Ze noemde het embryootje Lena, ervan overtuigd dat het een meisje was. Vanuit haar veilige holletje volgde Lena het wereldnieuws. Het overlijden van Leonard Cohen raakte haar diep, hij was haar moeders lievelingszanger. Tegen de uitgerekende datum, 7 november, volgde ze de Amerikaanse presidentsverkiezingen op de voet. Groot was haar teleurstelling toen Trump als winnaar uit de (stem)bus kwam. Vrezend voor het opkomend populisme in Nederland zette ze haar hakken in het vruchtwater. In een wereld die door het kwaad werd geregeerd, weigerde zij geboren te worden.

De weken verstreken en ze bleef zitten waar ze zat. Haar moeder was voorstander van een natuurlijke geboorte en wees alle hormoonbehandelingen en weeënopwekkers af, hoe lang ze ook over tijd was. Op Winterwelvaart dronk Magda zelfs een glaasje glühwein, waarvan Lena de hik kreeg. Die hik hield aan tot... op kerstavond de bel ging.

Magda waggelde naar de voordeur en daar stond Zjosjef met een zelfgetimmerd kerststalletje in zijn handen. Maandenlang had hij aan deze ambachtelijke dankbetuiging gewerkt, maar toen hij de hikkende toeter in Magda’s buik zag, liet hij het van schrik vallen. Magda zag hem in gedachten rekenen.

Het kon niet van hem zijn, daarvoor was die bewuste februarinacht te lang geleden.

Plotseling begon de aarde onder hun voeten te beven. Intuïtief trok Zjosjef Magda de straat op en tegen zich aan. “Het is van jou,” fluisterde Magda. “Werkelijk?” vroeg Zjosjef ongelovig, maar hij straalde van oor tot oor. “Het kindje is van jou.” De hik stopte abrupt en Lena kon niet langer wachten om geboren te worden. Met haar knuistjes scheurde ze de vliezen kapot en ze baande zich een weg naar buiten. Ze moest haar vader beschermen tegen het opkomend populisme. Als ze een hek om Nederland hadden gebouwd, was zij tenslotte nooit verwekt.

In het zachtrode schijnsel van de peeskamertjesverlichting braken Magda’s vliezen. De sneeuw tussen haar voeten smolt en Zjosjef was eindelijk thuis.

23

Vanuit ons raam zien wij elke dag weer het imposante Werkmanhuis aan de Lage der A dat -zeker als de ochtendzon schijnt en er geen wind is- op magnifieke wijze weerspiegeld wordt in het rimpelloze water van de A. Het Werkmanhuis heette eerder het Adriani-pakhuis, eigendom van de firma ‘Voorheen J.G. Adriani, groothandel in ijzerwaren en bouwartikelen’, opgericht in 1917. En een groothandel was het; aan beide kanten van de A had het bedrijf maar liefst 20 panden in bezit. Maar in 1981 was het afgelopen met Adriani; het bedrijf ging failliet en de bedrijfspanden werden gekocht door De Maatschappij tot Verbetering van Woningtoestanden, tegenwoordig De Huismeesters, die er wooneenheden en ateliers in bouwde.

Ook het pakhuis aan Lage der A 13 werd verbouwd en kreeg de naam van de kunstenaar die er ooit, hoog bovenin het pand, zijn atelier had: Hendrik Nicolaas Werkman. Hij werkte hier tot aan zijn executie door de bezetter in april 1945. Werkman werd wereldberoemd als expressionistisch en experimenteel drukker en schilder en was lid van kunstenaarsgroep De Ploeg. Vorig jaar was het 70 jaar geleden dat hij stierf en werd 2015 als hommage aan deze grote kunstenaar tot Werkmanjaar uitgeroepen met talloze manifestaties op cultureel gebied. Inmiddels was het november 2016 en werd op een zondagmorgen op de zijkant van het Werkmanhuis in kapitalen het Duitse woord DAMALS (‘ooit’) geschilderd. Was dit een eresaluut aan Werkman en zo ja, was dat dan niet een beetje laat? Navraag leert dat beide veronderstellingen kloppen. Maar ambtelijke molens malen traag waardoor de realisatie pas nu een feit is. DAMALS is het idee van grafisch ontwerper Peter de Kan die vorig jaar gevraagd werd na te denken over een tekst van Werkman ergens in de openbare ruimte van de stad Groningen. Een aantal overwegingen leidden ertoe dat De Kan op zoek ging naar de kortst mogelijke tekst die nog betekenis zou hebben. Het woord DAMALS drong zich op; het komt uit een gedicht van Werkman. Een tekst in het Duits -de taal van de avant-garde in die jaren- maar ook een weemoedige tekst. “En”, zo zegt De Kan, “nu gisteren niet meer vandaag is, is het ook een wrange tekst geworden. Het woord DAMALS roept de wereld van de tekst op, maar kan zich ook uitstekend alleen redden.”

En dat was precies wat Peter de Kan wilde. (Han Santing/Francis van Dijk)

DAMALS

25

WinterWelvaart 2016 Sterrenbeeld Kunstroute tekst: Francis van Dijk Van vrijdag 16 tot en met zondag 18 december vindt al voor de tiende keer Winterwelvaart in Groningen plaats. Deze bijzondere manifestatie is inmiddels een vast hoogtepunt geworden in de donkere dagen voor kerst. En net als de vorige twee keer is Winterwelvaart ook te ervaren in de provincie: op 10 december in Appingedam en op 28 december in Winschoten waardoor de maritieme geschiedenis van stad en provincie levend gehouden wordt. ‘Van Lauwerszee tot Dollard tou’ is het thema van dit jaar: van de zeevisserij in Zoutkamp via de handel in Groningen en Appingedam het Winschoterdiep af richting de Dollard.

In de stad betekent dat 3 dagen een feestelijk evenement op en rond het water van de A. Ook dit jaar wordt weer een uitgebreid muziek-, theater- en kunstprogramma gepresenteerd, te omvangrijk om op deze plek uitgebreid aandacht aan te besteden.

Kijk daarom vooral op www.winterwelvaart.nl, daar is alle informatie te vinden.

Ook verschijnt er bij deze editie van Winterwelvaart weer een krant en ook daarin kunt u lezen wat, waar en wanneer plaats vindt.

Sterrenbeeld Kunstroute Bovendien is er tijdens Winterwelvaart -voor de vijfde keer- een opvallende sterrenhemel te zien boven de stad Groningen. Een hemel met een sterrenbeeld dat wordt gevormd door de verschillende locaties aan de Hoge en Lage der A, Noorderhaven en Reitdiepskade waar tijdens Winterwelvaart kunst te zien zal zijn.

Vijf jaar geleden begon beeldend kunstenaar Anke Slooff met het organiseren van de Kunstroute vanuit haar eigen expositieschip MS Tarakan, dat al jaren ligt afgemeerd in de Noorderhaven. Anke besloot om kunstenaars met een eigen atelier aan de Hoge of Lage der A erbij te betrekken en ze de gelegenheid te bieden hun deuren te openen voor belangstellenden. Daarnaast werden gastexposanten uitgenodigd om hun werk te tonen in huizen en schepen van eigenaren die daarvoor gelegenheid wilden bieden. De reacties waren positief en inmiddels is de Sterrenbeeld Kunstroute een vast onderdeel van het winterwelvaartprogramma.

Elk jaar is er een divers aanbod van kunstenaars die werken in heel verschillende technieken en in uiteenlopende stijlen, bekende kunstenaars, maar ook aankomend talent.

26

Dit jaar is er op 24 locaties werk te zien van 31 kunstenaars. Zo is er werk van beeldhouwer en installatiekunstenaar Martin Borchert (afbeelding boven) te zien in het huis van Jan en Liesbeth Bel, Hoge der A 15/1, Rix Wierenga (afbeelding midden) toont haar schilderijen en tekeningen in het huis van Greddie Huisman, Lage der A 17, Peter Boersma exposeert zijn collages in het huis van Hubert Nauta en Trinet Holtslag, Lage der A 29 en de foto’s van Corine Hörmann zijn te zien aan boord van de Jozephina, het schip van Bob en Albertien van Dijk, Reitdiepskade 1001.

Als bijzonder onderdeel van deze editie is in Huis Eem, Hoge der A 6 werk van beeldend kunstenaar en voormalig buurtgenoot Harro Nikkels (1944-2013) te zien.

Harro Nikkels volgde de studie beeldhouwen aan Academie Minerva. Hij is vooral bekend om zijn bronzen dierenfiguren: insecten, slakken, krokodillen, vleermuizen en vooral veel vogels. Allemaal heel herkenbaar, maar niet per se natuurgetrouw uitgebeeld.

Nikkels gaf zijn beesten vaak nog een komische of surrealistische knipoog mee: een zeepaardje en een inktvis op wieltjes (‘octomobilus’, afbeelding onder) of een olifant op hoge steltpoten.

Voor mensen die niet vaak een museum of galerie bezoeken, is de Kunstroute een mooie gelegenheid om zich te laten verrassen.

Voor alle kunstenaars en alle locaties, kijk op www.winterwelvaart.nl, klik op programma en dan op kunstroute.

Openingstijden Sterrenbeeld Kunstroute: vrijdag 17.00 uur tot 20.00 uur zaterdag en zondag van 12.00 tot 18.00 uur 27

De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl

EETCAFÉ HAVENZICHT Dagschotels v.a. € 7,50 tot € 15,00 Keuken open: 17.00 tot 21.00 uur Lage der A 37 Groningen 050 - 3126621 / 06 23140333 cafehavenzicht@ziggo.nl www.havenzichtgroningen.nl

activiteiten buurtvereniging • Zondag 8 januari 16.00-18.00: Nieuwjaarsvisite van en voor buurtbewoners met lekkere hapjes, drankjes en goede wensen in de Oude Drogisterij aan de Lage der A 4.

• Zondag 29 januari 18.00 uur 18.00: Wild(e) Buurt Maaltijd -alleen op intekening en bij vooruitbetaling- in de Oude Drogisterij. We serveren een overheerlijk maar bepaald niet vergetarisch 4 gangendiner, inclusief koffie of thee (maar exclusief wijn), waarvan de wild(hoofd)gang door de beroemde Groningse Wilde Slager wordt bereid.

Het aantal plaatsen aan onze feestelijke buurttafel is helaas beperkt. Geef je dus snel (voor 10 januari 2017) op voor het helemaal vol is en vermeld daarbij: naam en e-mailadres, telefoonnummer en het aantal wild-eters.

Aanmelden kan via akwartier@gmail.com o.v.v. ‘Wild Diner’ en maak ¤27 per persoon over naar rekening NL33INGB0005031398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier o.v.v. ‘Wild Diner’. (restitutie is niet mogelijk) • Zondag 26 februari 16.00-18.00: Buurtborrel in de Oude Drogisterij, Lage der A 4.

• Zondag 26 maart 16.00-18.00: Japanse Buurtborrel Ontspannen kennismaking met de Japanse cultuur. Natuurlijk met bijzondere Japanse hapjes en drankjes.

29

de geschiedenis van mijn huis

B&B Picon Suite Turftorenstraat 26 Tekst: Anja de Boer

ent u ook altijd al zo benieuwd geweest naar wat zich bevond achter de immer geblindeerde ramen van dat markante pand op de hoek van de Turftorenstraat en de Lutkenieuwstraat, genaamd 'Daniel in de Leeuwenkuil? Ik wel, en daarom was ik blij verbaasd dat sinds een jaar of twee de gordijnen open waren en er zowaar een gezellig verlichte eetkamer met enorme bar was te zien. Hier wilde ik wel iets meer van weten en na een afspraak te hebben gemaakt klopten fotograaf Han en ik op een ochtend op het raam van Turftorenstraat 26, waar we hartelijk worden ontvangen door Maeyke Schooljan en Sebastiaan Schokker, vers terug van hun wittebroodsweken. In het prachtige pand waarin ze hun Bed and Breakfast 'Picon Suite' runnen, word je meteen bevangen door de met veel creativiteit en enthousiasme ingerichte eetkamer/bar/ leefruimte.

"Da's het werk van Maeyke", lacht Sebastiaan. "Zij is de creatieveling. We hebben over het algemeen wel dezelfde smaak dus dat maakt het makkelijker. We halen veel van Marktplaats, hoeveel slapeloze nachten we daar wel niet aan gespendeerd hebben..."

In oktober 2016 was het voorpaginanieuws in het DvhN: Sebastiaan en Maeyke werden achter de toog van Café de Wolthoorn in de echt verbonden door de ambtenaar van de burgerlijke stand. Trouwen in een café, dat was nog nooit gebeurd in Groningen. Voor wie dit gemist heeft nog even hun geschiedenis in het kort: Sebastiaan werkt tijdens z'n studie als kastelein in café De Wolthoorn, alwaar Maeyke (toen eigenaar van een aantal horecazaken op de Grote Markt) op een avond nogal lang op een vriendin zit te wachten.

Nadat z'n dienst erop zit zegt Sebastiaan tegen haar: "Ik zou jou nooit zo lang laten wachten". Een romance is geboren.

Na zes jaar heeft Maeyke een etentje met vrienden in restaurant Muller georganiseerd, waarbij kok Jean-Michel Hengge een hazelnootschuimtaart op de tafel zet die Sebastiaan moet aansnijden en de punten verdeelt onder de aanwezige vrienden.

Punt voor punt wordt er een tekst zichtbaar op de porseleinen schaal met het huwelijksaanzoek van Maeyke. "Ik had het natuurlijk wel zo laten maken dat de tekst niet makkelijk leesbaar was, het duurde zeven minuten voordat hij het geheel had gelezen. Het hart klopte in m'n keel, gelukkig zei hij ja".

Het bord staat nu op de schoorsteenmantel tegenover de bar met ingebouwd fornuis waar de gasten van Picon Suitel het ontbijt kunnen nuttigen. Let wel, het meest exclusieve ontbijt van 31

foto: Picon Suite

heel Nederland, volgens kenners. Maeyke is namelijk een uiterst bedreven, professionele kok en weet de gasten altijd iets verrassends voor te zetten. Met een schat aan ervaring in de horeca- en gastvrijheidbranche op zak weet het kersverse echtpaar hoe je het de gasten naar de zin kunt maken en zet zich dan ook voor 100% in om ze een onvergetelijk verblijf in Groningen te laten ervaren. Gezien hun puntenscore van een 9.8 op Booking.com weten hun gasten dit wel te waarderen.

Hun tomeloos enthousiasme en de liefde voor het vak en historische panden is in alles merkbaar. "We waren al een tijd op zoek naar een mooi pand om te wonen en we hadden een zwak voor het A-Kwartier.

We vonden dit pand zo mooi, we hadden het al een tijdje op het oog en op een dag hebben we gewoon aangebeld bij de vorige bewoners om te vragen of het misschien te koop was", vertelt Maeyke.

De eigenaars hadden wel belangstelling om te verkopen dus het contract werd vlot getekend. Na de ondertekening vertelde de schoonmaakster van het pand dat het spookte in het huis en dat ze er nooit meer wilde schoonmaken. Dat schrok Sebastiaan en Maeyke niet af, sterker nog, ze werden gesteund in hun opvatting dat het pand z'n aloude glorie en schoonheid zou laten zien en voelen als het maar liefde en aandacht kreeg. Tijdens de verbouwing, die zes maanden duurde, kreeg Maeyke wel een dip. "In het huis hadden veel mensen gewoond die na verloop van tijd gewrichtsproblemen kregen. Er zat frustratie in het huis, het was er triest en zielloos. Nadat de verbouwing was gestart kreeg ik last van m'n knieën dus ik dacht: nee hè, waar ben ik aan begonnen? Het spookt hier echt. Maar we zijn toch doorgegaan en nadat we hier woonden was ik binnen twee maanden van m'n pijn af. We hebben het pand weer liefde gegeven en het geeft ons liefde terug".

Het huis, oorspronkelijk gebouwd als stadspaleis, heeft naar alle waarschijnlijkheid een connectie met de kaatsbaan (nu Agaathhof) aan de Lutkenieuwstraat. Die werd rond 1572 aangelegd in opdracht van Caspar de Robles, van 1568 tot 1576 stadhouder van Friesland, Groningen en Drenthe. Vanuit het huis was een privé-doorgang naar de kaatsbaan, en ofschoon het uit de beschikbare bronnen niet helemaal valt op te maken, is het toch aannemelijk dat deze Portugese veldheer in Spaanse dienst de opdrachtgever was voor de bouw van het pand. De Robles is ook bevelhebber van het Spaanse garnizoen wat in Groningen gelegerd is. In 1576 wordt hij gevangengenomen door z'n eigen militairen, voornamelijk bestaande uit Walen, omdat de soldij niet wordt uitbetaald. Nadat een afkoopsom is overeengekomen, verlaat het Spaanse garnizoen in 1577 de stad.

Opmerkelijk is dat ter ere van Caspar op de dijk bij Harlingen nog steeds een standbeeld 32

in de vorm van een Januskop staat. De Januskop (een dubbele kop, kijkend in tegenovergestelde richting) symboliseert het weten van vroeger en het kennen van de toekomst. Als enige overheerser van ons land wordt hij met een standbeeld geĂŤerd. Dit komt omdat hij de dijken na een overstroming aanzienlijk heeft verhoogd Wanneer je in de Lutkenieuwstraat staat, de zijkant van het pand, zie je de eigenlijke voordeur van het pand op nummer 33. Daar is ook de brievenbus. De huisjes die aan het perceel Turftorenstraat vastzitten, Lutkenieuwstraat 31a en 31, waren oorspronkelijk het achterhuis van nr 26. In die huisjes bevonden zich ondermeer het koetshuis en de stallen en de achteruitgang naar de kaatsbaan. De functie van koetshuis is nog te zien aan de grote openslaande staldeuren van Lutkenieuwstraat 31a, waar nu een mediabedrijfje zit.

De stadspaleizen werden vaak alleen 's winters bewoond, de adelijke families zaten 's zomers in hun fraaie landhuizen in de provincie. Wanneer het kouder werd, gingen de families weer naar de stad alwaar het vertier zoals sociĂŤteit, muziek, theater, leesgezelschap en visites op hen wachtte. Bij die visites kwamen ook vaak huwelijkskandidaten 'op zicht' langs. De huizen lagen in de toen duurste straten van de buurt zoals de Brugstraat, het A-kerkhof, de Oude Kijk in' t Jatstraat en... de Turftorenstraat.

Boven: Een kaatsbaan in de 17e eeuw.

Midden: Zijaanzicht van de borg Farmsum door Cornelis Pronk in 1759.

Onder: Nummer 26 in 1935: de winkel van rietvlechter A. Bril, rechts is de zij-ingang te zien en het achterhuis. (coll. RHC Groninger Archieven)

Ook op nr. 26 hebben nogal wat families 'van stand' gewoond. Deze families wisten in de loop der tijden vele rechten te verwerven, waardoor ze grote macht bezaten. Door huwelijken zorgden zij ervoor dat de connecties en vermogens in stand bleven en/of werden uitgebreid. Van 1773 tot 1782 was de familie Rengers de laatste familie van stand die het huis bewoonde. Duco Gerrold Rengers had diverse openbare functies, waaronder raadsheer van de stad van 1780 tot 1795. Zijn familie had 33

Edwin Silver Oude Kijk in ‘t Jatstraat 53a Groningen 06-20 68 76 92

foto: Picon Suite

op het platteland maar liefst 3 borgen in bezit, waaronder die van Farmsum.

Ondertussen, in 1765, ontvangt het pand van toenmalige bewoners Jan Bonthuis en Tekela Riddering de naam Daniel in de Leeuwenkuil. Waarom het die naam krijgt valt voor ons niet te achterhalen, maar wellicht heeft het te maken met de wens van voorspoed en bescherming. Immers: Daniel die door koning Darius in de Leeuwenkuil werd gegooid en daar door Gods bescherming ongeschonden weer uit kwam staat daar synoniem voor.

De voorspoed voor de hoge heren werd in die tijd namelijk beduidend minder: de landerijen brachten steeds minder op en er waren minder bestuursbaantjes te vergeven, dus het onderhouden van de huizen werd te duur. Kwam het daardoor dat de rijke families mensen in huis namen om kamers aan te verhuren?

Na deze ongunstige tijden zorgde de Bataafse revolutie in 1795 tenslotte voor het verliezen van alle voorrechten van de adellijke lieden en bestuurders. De stadspaleisjes kregen nieuwe eigenaren en bestemmingen. In die tijd ondergaat het pand een groot aantal veranderingen.

De oorspronkelijke voorkamer met kelder en opkamer (een kamer die hoger ligt dan de aangrenzende kamers van het huis, meestal omdat er een kelder onder zit waar het personeel werkt) worden samengevoegd door de kelder ook naar straatniveau te brengen, waardoor de opkamer een zeer lage tussenverdieping wordt. Dat is nu de 'mediakamer' voor de gasten geworden (zie foto).

Omstreeks 1870 wordt de huidige voorgevel met de gedecoreerde winkelpui gebouwd voor de bakker die het pand in bezit kreeg. Uit deze tijd stamt ook het interieur van wat nu de leefkamer is. Het spitsboogvenster diende als uitstalkast voor het brood en alle an-dere bakkerslekkernijen. Die winkelbestemming hield het benedenhuis tot ver in de 20e eeuw. Nog steeds zit in de achterwand een ovaal raam waardoor de winkelier vanuit de opkamer kon zien of hij klandizie had. De toonbank is nu de bar geworden waaraan het gezellig toeven is en waar men de kookkunsten van Maeyke kan gadeslaan als men rond etenstijd door de Turftorenstraat loopt. "Er lopen weleens mensen naar binnen om te vragen of wij een cafĂŠ of restaurant zijn", zegt Maeyke lachend. Het echtpaar nodigt graag vrienden uit om een hapje mee te eten. Al smullend van de exquise hapjes tussen een prachtige eclectische mix van bijzonder porselein en andere snuisterijen waan je je weer terug in gouden tijden van weleer.

Maar... hoe zit dat nou met die naam? Picon Suite? "We zochten naar een korte, luchtige naam, die makkelijk te onthouden is. En zo kwamen we bij Picon, eigenlijk een Frans drankje dat je mengt met bier. En erg lekker!"

35

...het beste café van Groningen... (en het een-na-beste van Nederland)

tekst: Henk Cuperus Café de Pintelier in de Kleine Kromme Elleboog 9 is dit jaar niet alleen verkozen tot het beste café van Groningen, het eindigde ook als tweede in de strijd om het beste café van heel Nederland. Een prachtige prestatie en reden voor een bezoek, zeker als we bedenken dat Nederland en ook Groningen barsten van de mooie cafe’s! De winnaar van de verkiezing was trouwens café In de Karkol in Maastricht, maar dat zijn halve Belgen, dus dat telt niet.

De Pintelier is dus gewoon de beste van Nederland. Punt. Vorig jaar nog veertiende, dus een fraaie opmars! Overigens scoort de Groningse horeca verrassend goed: Soestdijk staat op plaats 27, De Toeter op 32 en De Wolthoorn op 54.

Tot 1917 zaten er in het pand van De Pintelier een Katholieke Jongensschool met 4 klassen, die gelieerd was aan de in 1982 gesloopte St. Martinuskerk aan het Broerplein.

Daarna kwam er op nummer 9 de GGD, met waarschijnlijk schoolartsen en rond 1924 was er het katholieke dagblad Ons Noorden gevestigd. Vervolgens werd het pand het honk van de verkennerij en in die periode kreeg het gebouw ook de naam Zonkant die nog steeds boven in de gevel is te zien.

Daarna zaten er verschillende bedrijven waaronder tot begin jaren ‘70 de Handelsonderneming Mikxx, die jachtspullen en springstof verkocht. In een schuurtje in de tuin werd de munitie van het bedrijf bewaard. Het huisje had een loszittend dak, zodat bij een ontploffing alles verticaal de lucht in zou gaan: geen schade aan de omgeving en het dak zou in een baan om de aarde worden geschoten. Een wonder dat er nooit iets mis is gegaan.

Enige jaren was het ook een van de locaties van de fameuze Galerie De Mangelgang, genoemd naar het gelijknamige steegje tussen de Lage der A en de Sledemennerstraat waar de galerie in 1947 begon. Tot 1978 zat De Mangelgang in De Zonkant, zoals het gebouw inmiddels in de volksmond was gaan 36

heten, opgevolgd door een woongroep die op de benedenverdieping in 1980 (als eerste in de historie van het pand) een café begon: Het Lokaal (een ‘dagkaffeetje’ annex expositieruimte). In 1991 neemt horecaman Edzer Veenstra, eigenaar van café Edzers (nu De Keyzer) aan de Turftorenstraat Het Lokaal over en herdoopt het Puccini. Zes jaar later, in 1997, neemt huidig eigenaar Eric Harder het op zijn beurt over en begint er het eerste Belgische (dat verklaart de portretten van Boudewijn en Fabiola aan de wand) café van Groningen: de Pintelier. En zo zijn we terug in de actualiteit.

Ik praat met barman Peter Paul van Putten.

Wat is De Pintelier en waarom is het zo’n bijzonder café?

Peter Paul: “Eerst de betekenis van de naam: een pintelier is iemand die een pint (denk aan de Belgische en Engelse pint) vat in een cafe, en pintelieren is een kroegentocht ondernemen.” Duidelijk. De inrichting is prachtig: veel warme kleuren, een mooie bar en een keuze uit 130 bieren, waarvan 26 van de tap. “Op dit moment is er Jopenbier op de tap, een bier uit Haarlem. Ook gaan we glutenvrij en alcoholvrij bier plus Boven: Zeefdruk van Marcel Dorel voor lokale bieren beschikbaar stellen. Er zijn twintig jenevers café Het Lokaal (1980). Rechts is nog en vijftien whisky's, zelfs de Laphroaig van Islay, de beste deels de voormalige kleuterschool zichtter wereld: rokerig, zeezout, turf, jodium!.” Uw verslaggever baar, later ‘Ons Pand’ van de PvdA. Links: Barman Peter Paul van Putten gaat dan ook helemaal plat en het laatste restje objectiviteit gaat verloren in de Laphroaig! De laatste aanwinst is een oplader voor mobieltjes, zodat de Pintelier zelfs al het elektronische tijdperk heeft betreden.

Maar nu even streng zijn: wat is jullie geheim?

“Het gaat om het samenspel van de sfeer, de aangeboden producten, het personeel, de gasten en de muziek. Wij zien onze klanten niet als klanten, maar als gasten en we behandelen ze ook zo. De muziek staat niet te hard en op het ogenblik hebben we een playlist van jarenzestigmuziek: Animals, Stones etc.

In ons café komen mensen van 18 tot 80. Iedereen voelt zich hier thuis. Vooral onze medewerkers zijn daarin heel belangrijk. Zij maken de sfeer en zorgen ervoor dat onze gasten een prima tijd hebben.”

“De beoordeling voor het beste café wordt gedaan door ‘mystery guests’, net zoals bij de Michelingids. Geen kans dus om te verslappen, want elke gast kan een beoordelaar zijn.

Als je al in de top vijf zit komt de hoofdjury, uiteraard ook anoniem, nog een keer langs voor het finale oordeel. Natuurlijk wil de Pintelier nog eens eerste van Nederland worden.

Niet gemakkelijk, maar het moet lukken. Gewoon nog beter werk leveren en dan moet het mogelijk zijn!”

37

www.sksg.nl

De allerbeste kinderopvang.

SKSG laat kinderen zichzelf zijn.

Kinderopvang is samenspel. Tussen u en onze mensen, de school en de samenleving.

Verantwoorde en veilige kinderopvang met aandacht voor de ontwikkeling van uw kind. Daar bent u naar op zoek.

Vertrouwd en bij u in de buurt.

Loop gerust eens bij ons binnen of bel voor een vrijblijvende afspraak: 050 317 13 90 SKSG Hummelhuis (0-4 jaar) Spilsluizen 3, 050 313 19 62 Gastouderopvang (0-13 jaar) 050 317 13 91

SKSG Kastanjeplein (0-13 jaar) + de enige Peuterspeelzaal in het centrum Nieuwstad 12, 050 313 98 28

Uw kind in vertrouwde handen Heresingel 10, 9711 ES Groningen t 050 317 13 90 e klantenservice@sksg.nl i www.sksg.nl

De Wijnproeverij tekst: Norbert Landers Snipverkouden zodat je niets kunt ruiken? Bedwelmde kop waardoor je nauwelijks rechtuit kunt denken? Helemaal geen probleem. Althans niet bij de jaarlijkse wijnproeverij van het A-Kwartier. Die is ondanks dit soort wederwaardigheden steeds een succes. Ogenschijnlijk absurd, maar waar en dat heeft alles te maken met het zogenaamde Enrico-fenomeen.

Enrico Haaima deed het alweer voor de tiende keer en volgens het beproefde patroon. En zoals altijd ondersteund door zijn eega Janet. Twee gangen met drie witte of rode wijnen, gevolgd door een dessertwijn. Telkens begeleid door passende hapjes. Een sterke formule, maar volgens mij is dat niet het geheim van Enrico’s succes. Dat is namelijk zijn benadering van het publiek. In plaats van de nodeloze en dikwijls irritante klemtoon op allerhande riedeltjes van feiten die men bij menige wijnproeverij moet ondergaan, kiest Enrico voor een conversationele stijl. Haast onopgemerkt stelt hij vragen, krijgt daar veel antwoorden op van de gasten aan tafel en vervolgt dan ontspannen met enige uitleg. Die lijkt haast terloops, maar is welgekozen en vooral niet te lang.

Dat vindt men prettig en leerzaam.

Een voorbeeld: “Welke druivensoort dachten jullie dat dit was?” Vier of vijf worden genoemd; geen van alle is goed. Maar niemand voelt zich in z’n hemd gezet, iedereen blijft even vrolijk meedoen. Kortom: zou het ooit misgaan met Enrico’s werkgever (niets duidt daar overigens op), ligt voor hem een grote carrière in het volwassenenonderwijs in het verschiet.

Nu nog De Grote Ontdekkingen van deze keer: uiteraard een zeer persoonlijke keuze. Wit: een Albariño uit Uruguay (Colinas); rood: een pinot noir uit Argentijns Patagonië (Altaland).

Het recept van de chutney op de blauwe kaas hoop ik nog eens te achterhalen. En de laatste Nederlandse wijn in het assortiment van Gall & Gall (een auxerrois van Hoeve Nekum in Maastricht) had Enrico wijselijk thuisgelaten.

39

allerlei uit de buurt Bewoners van de voormalige Adrianipanden aan de Hoge der A dienen hun afval aan de achterkant van hun woningen bij het hek aan De Laan te deponeren.

Daarvoor zijn drie containers geplaatst, maar een groot succes is die oplossing niet. Bewoners klagen dat de containers vaak overvol zijn en te weinig frequent worden geleegd. Daar komt nog bij dat een aantal vuilstorters het ook niet zo nauw neemt met wat ze weggooien. Afgedankt huisraad wordt samen met ongesorteerd huisvuil gedumpt. Niet fraai of ‘groen’ en zeker niet erg hygiënisch want regelmatig worden bij de stortplek ratten en ander ongedierte gespot. Bewoners hebben geen pasje voor de iets verderop gesitueerde ondergrondse vuilcontainers aan de Turftorenstraat of die aan de Hoge der A, dus veel keus heeft men niet. Woningbouwvereniging De Huismeesters (eigenaar van de Adriani-panden) zegt in een reactie dat het probleem hun aandacht heeft en dat men zo spoedig mogelijk in samenspraak met de Milieudienst een bevredigende oplossing gaat zoeken. Wordt vervolgd. (HS) Moesten wij u in de vorige A-krant melden dat na 113 jaar het doek gevallen was voor verfspeciaalzaak Bossina aan de Pottebakkersrijge, dit keer kunnen we met vreugde berichten dat de winkel als een feniks uit zijn as is herrezen. De afdeling kunstenaarsbenodigdheden

Vismarkt 33 Groningen (boven DA drogisterij) 06 5757 9694 www.maibeauty.nl

40

blijft gesloten, maar de verfwinkel is per 1 december weer open voor het publiek. Zelfde naam, zelfde product, maar een ander en nieuw concept. Eigenaar René Laeven, Limburger van origine, studeerde in Groningen en kent de stad goed.

Hij ‘heeft iets’ met verf; was een tijd bedrijfsleider in een verfspeciaalzaak in Limburg en vertegenwoordiger voor Duitse natuurverven. In die laatste hoedanigheid reisde hij het hele land door en toen hij zag dat de winkel aan de Pottebakkersrijge ging sluiten leek dit hem het uitgelezen moment om zijn droom werkelijkheid te laten worden: een eigen verfwinkel.

Het assortiment is deels gelijk gebleven; nog steeds kun je er terecht voor kwaliteitsmerken (zoals Sikkens) en de klassieke bootlakken, maar René wil zich ook gaan specialiseren in ecologische en decoratieve verven als kalk- en leemverf die momenteel erg hip zijn. Daarnaast wil hij een ruime behangcollectie aanbieden. Goedkope soorten, maar ook exclusief Engels behang. Je kunt er ook terecht voor informatie: een paar dagen per week zit (binnenhuis-) architect Monique klaar om de klant te adviseren. Al met al moet het volgens René een ‘belevingszaak’ worden. Minder ‘ready mix’ en meer kwalitatief maatwerk. (HS) Grootse plannen bij het Noordelijk Scheepvaartmuseum.

Het museum gaat drastisch veranderen en moet het nieuwe Historisch Museum voor Stad & Ommeland gaan worden.

Daarvoor bestonden in het verleden al plannen en een dergelijk museum zou in het nieuwe Forum gaan komen. Maar de besprekingen daarover liepen stuk en men besloot dat er -om een historisch museum te realiseren- beter kon worden gedacht aan een uitbreiding en een gedaantewisseling van het scheepvaartmuseum. Die beoogde uitbreiding heeft na de eerdere aankoop van het Pomphuis aan de Kleine der A nu een forse impuls gekregen door de verwerving van het vier verdiepingen hoge pakhuis aan de Schuitemakerstraat met zijn dichtgespijkerde ramen dat decennia functioneerde als herensauna Het Pakhuisje. Plannen heeft het museum genoeg: de scheepvaartcollectie wordt kleiner en in een andere setting geplaatst als deel van een bredere collectie die meer aspecten van de Groningse historie kan tonen. Maar meteen doorpakken is er voorlopig niet bij: eerst dient de benodigde 6 miljoen bij elkaar gebracht worden en moeten de leden van de vereniging -die het Scheepvaartmuseum is- nog akkoord gaan. Ondertussen hebben wij mooi de tijd om vanaf 17 december de tentoonstelling Het Land van Belofte te gaan bekijken. Want waar gaat die tentoonstelling over? Precies: de prostitutie in Groningen. (HS) 41

Na 37 jaar verdwijnt lijstenmaker Bleeker uit onze wijk; meneer Bleeker gaat met pensioen. Van zijn kinderen stond er niemand te trappelen om het bedrijf over te nemen, die hebben het druk met hun eigen bedrijf. Dus nu neemt iemand anders het over. Maar dan niet in het pand aan de Lage der A: het nieuwe bedrijf komt op het industrieterrein aan de Stavangerweg.

Meneer Bleeker kan veel vertellen over alle gekke, mooie en ontroerende dingen die hij in de jaren heeft ingelijst: pinnen uit geopereerde ledematen, een ienie-mini T-shirtje van een adoptiekindje, enzovoort. Maar dat doet hij niet, liever vertrekt hij met stille trom. Op de foto wil hij ook niet: “Laten de dingen die ik gemaakt heb, maar voor zichzelf spreken...”. Bij mij in de kamer blijft ter herinnering de door hem ingelijste lustrumprent (met korting!) van Geertje van der Zijpp. Wat er in het pand gaat komen is niet heel erg duidelijk. Oplettende buurtbewoners: houd alle bouwaanvragen goed in de gaten. (Denies Margry) Nog meer verandering van eigenaren: De Opgeweckt-Noord winkel zonder verpakkingen aan de A-straat is niet meer. Daarvoor in de plaats zit er een schattige pastelkleurige winkel voor moeders met kleine kindjes: Little Lovely Living.

Het is een concept uit 2014 van de twee moeders Judith en Nikki (met samen zeven kinderen) die inmiddels leveren aan 2800 winkels werldwijd, bijgestaan door -wat heet- ‘70 lovely collega’s’.

Opgezet als een internetwinkel, zijn er daarnaast nu ook ‘echte’ winkels. Die aan de A-straat ging eind augustus open en een tweede filiaal in de Herestraat opende in november zijn deuren. Het hangt er vol met zachte breisels, knuffels, neonlampjes en posters voor op kinderkamers. ‘Ontwerpen die je blij maken’ noemt men het zelf. Het assortiment bestaat voornamelijk uit cadeautjes, dus er is genoeg te shoppen.

Maar hier kun je ook gewoon even rustig gaan zitten en een kopje koffie, thee of chocolademelk drinken. Door de week zijn er veel play-dates (zoals dat tegenwoordig heet): dan spelen de kinderen in de winkel terwijl moeders gezellig kletsen. In het weekend is het heel druk en zijn er ook veel vaders aanwezig.

Nu maar hopen dat ze iets langer blijven dan hun voorgangers… (Denies Margry) 42

Galerie Erika Stulp Oude Kijk in ‘t Jatstraat 62 geopend: donderdag, vrijdag, zaterdag: 14.00 - 17.00 eerste zondag van de maand: 14.00 - 17.00 050 318 4651 / 06 361 67 86 www.erikastulp.nl erikastulp@live.nl

Word ook lid van Buurtvereniging Het A-Kwartier en beslis mee over uw wijk

Contributie: ¤ 12,50 voor een eenpersoonshuishouden

¤ 17,50 voor een huishouden van 2 of meer personen

E-mail uw gegevens (naam, adres en postcode) naar: hetakwartier@gmail.com o.v.v. ‘Lidmaatschap A-Kwartier’

Nieuwe leden krijgen als welkomsgeschenk de A-Kwartierverjaardagskalender