buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 37 nummer 4 2021
krant
De nieuwe woningnood
veel te weinig betaalbare woningen
40 jaar Brussels Lof een parel in onze buurt
Tekenaar Frans Le Roux
maak kans op een gesigneerde puzzel 1
De A-krant is een uitgave van buurtvereniging Het A-Kwartier in Groningen en wordt vier keer per jaar in een oplage van 2300 exemplaren huis-aan-huis verspreid in de hele buurt. Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ ster is verantwoordelijk voor de inhoud. Leden van Het A-Kwartier ontvangen - per email - automatisch ook het A-mail bulletin met actuele informatie over ontwikkelingen en aktiviteiten. Niet-leden kunnen zich daar voor inschrijven: stuur een email naar hetakwartier@gmail. com o.v.v. 'aanmelding A-mail bulletin'. Nog geen lid en woon of werk je in het A-Kwartier? Persoonlijk lidmaatschap ¤ 12,50 per jaar. Meerpersoons-lidmaatschap ¤ 17,50 per jaar. Informatie op de website: www.a-kwartier.nl Buurtvereniging Het A-Kwartier Banknummer: NL33INGB0005031398 Kamer van Koophandel: 40025343 Website: www.a-kwartier.nl Email: hetakwartier@gmail.com Buurtpand De Oude Drogisterij Lage der A 4: Hans Imelman, 050-3125020 • Politie: 0900-8844 • Meldpunt Overlast: 050-5875885 • Wijkpost Binnenstad: voor klachten over uw woonomgeving 050-3678910 • of: www.gemeente.groningen.nl/ overlast-en-zorg-melden
Post voor Het A-Kwartier en de redactie van de A-Krant: Reitemakersrijge 20, 9711 HT Groningen Bestuur van Het A-Kwartier: Fleur Woudstra (voorzitter a.i.) vacature (secretaris) vacature (penningmeester) Trinet Holtslag
Verspreiding van de A-krant: Hans en Tineke Mulder, Schuitemakersstraat 7-A 06-26769660 / 050-3120413; email ormu@home.nl Hier kunt u zich ook aanmelden als u wilt meehelpen de A-krant te bezorgen. 2
van de redactie
colofon
omslagfoto: Han Santing
De Sint is uitgezwaaid, kerstbomen brengen met hun lampjes en ballen de broodnodige gezelligheid in onze huizen en we gaan andermaal op weg naar een nieuw jaar en nemen afscheid van het oude. Wat een bizar jaar was het! Dachten we halverwege dit jaar dat we het covid-virus kwijt waren, we hadden het allemaal mis. Nieuwe varianten blijven ons bestoken en bepalen steeds weer onze hele samenleving. Het lijkt duidelijk: van deze boosdoener zijn we nog (lang) niet verlost. Ook in de A-krant nemen we afscheid. Wij en de Oude Kijk in 't Jatstraat moeten het in de toekomst doen zonder twee markante ondernemers. Erika Stulp die na 20 jaar het AKwartier gaat verruilen voor iets rustigers, haar roze/blauwe galerie ontruimd achterlatend. En ook Gea Emmelkamp, eigenaar van Kastanje Wonen, vindt het na 30 jaar genoeg. Het was prettig hen en hun mooie producten te kennen. De A-krant heeft deze keer een paar artikelen met een sombere teneur: Hans van de Sande beschrijft opnieuw de moeizame relatie tussen studenten en samenleving in onze stad en Tjerd van Riemsdijk wijst op de zorgelijke ontwikkeling in de huisvesting: betaalbare huizen zijn niet meer te vinden en steeds meer voor bewoning bedoelde panden worden short stay studio's voor de duur van niet meer dan 1 jaar. Met alle gevolgen van dien. Maar ook opwekkende en prettige berichten in deze kerstkrant: restaurant Brussels Lof in de A-kerkstraat vierde dit jaar zijn 40-jarig bestaan en huidig eigenaar Bob ten Brinke zet ambitieus zijn schouders onder het etablissement dat in deze A-krant wordt gekwalificeerd als 'een parel voor onze wijk'. Dan: de geplande restauratie van het Der Aatheater verloopt voorspoedig, we kijken terug op een geslaagd buurtdiner en een gezellige buurtborrel. Ook de geschiedenisliefhebbers komen aan de beurt: een artikel over het schip De Lis in de Noorderhaven door Dick Veen en Norbert Landers blikt terug op het 'vergisbombardement' aan de Reitdiepskade in 1941. Redactie & medewerkers van de A-krant wensen u fijne feestdagen. Tot volgend jaar! (HS) Redactie:
Medewerkers aan dit nummer:
Tjerd van Riemsdijk, Hans van de Sande, Wilma Mik, Tjitske Zuiderbaan (eindredactie) Han Santing (vormgeving & foto's)
Esther Klaver, Fleur Woudstra, Sophia Roggen, Karlijn Donders, Sacha Landkroon, Henk Sytze Meerema, Dick Veen, Norbert Landers
Drukkerij Scholma, Bedum
Kopij voor A-krant 2022 | 1 inzenden vóór 15 februari 2022
3
Stad & Student
een lastige combinatie deel 2: hoe is het nu? tekst: Hans van de Sande | foto's: Han Santing De belangrijkste conclusie uit het historisch overzicht is dat in Stad het percentage studerenden in de laatste 50 jaar enorm is toegenomen: van 2% naar 30% van de stadjers. De oorzaak hiervoor is niet ver te zoeken: spreiding van kennis wordt tegenwoordig gezien als een wenselijke zaak, maar was tot in de jaren zestig van de vorige eeuw helemaal niet zo vanzelfsprekend. Niet alleen kennis wordt gespreid, ook de bijbehorende fietsen verspreiden zich als een olievlek over de stad. Het stadsbestuur is machteloos, af en toe wordt een antifietsproject bedacht, zodat de studenten hun fiets op de Ossemarkt moeten ophalen, maar meestal nemen ze die moeite niet. Een andere studentgedreven olievlek is natuurlijk de horeca, die de 60.000 potentiële klanten maar al te graag binnenhaalt of op haar talloze terrassen uitlaat. Dit alles geeft Groningen een zorgeloze en jeugdige sfeer. Daarnaast lijkt de unieke samenstelling van de Groninger gemeenteraad, met Groen Links als grootste partij, ook student-gestuurd en die raad maakt zich dan ook minder zorgen over wat de gewone bewoner wenselijk acht, maar houdt zich wel enthousiast bezig met zaken die studenten belangrijk vinden. Een aardig voorbeeld hiervan is het omkatten van de Groninger renbaan tot een festivalterrein. Opruimen hoort, net als bij vele studenten, niet zozeer tot de eerste bekommernissen van het stadsbestuur, zodat de stad Groningen op nogal wat plaatsen behoorlijk op een afvalstort cq. studentenhuis lijkt. Bovendien is de aanwezigheid van een of meer studentenhuizen in een buurt een voorbode van verkrotting en verpaupering, het gebrek aan 4
onderhoud hangt samen met de combinatie van tijdelijke bewoning (en dus onachtzaamheid) en de ongecontroleerde hoogtij van slechts op geld uit zijnde huisjesmelkers. Zo gaan eertijds prachtige straten als de HW Mesdagstraat onder begeleiding van elektronisch versterkte Boem-Boem geluiden naar de bliksem. Getuige een krantenartikel van 8 juli j.l. erkent het stadsbestuur de overlast, maar wil niets weten van het maximeren van het aantal studenten. "Als we dat doen slaan we een verkeerde toon aan," zegt wethouder van der Schaaf. Een merkwaardige formulering, wellicht ingegeven door klachten over geluidsoverlast. Daarbij wordt immers volgens velen eveneens de verkeerde toon aangeslagen. B&W streven naar eigen zeggen dus harmonie na. Omdat studenten nu eenmaal moeten wonen is het logische gevolg van de bestuurlijke filosofie dat op de meest onmogelijke plekken goedkoop gebouwde kippenhokken, verdeeld in appartementen verrijzen, die vaak ook nog voldoen aan de eisen, zodat de bewoners, veelal oudere studenten, huursubsidie kunnen krijgen en in appartementjes van ¤ 752,- huur kunnen wonen tegen betaling van ca ¤ 380,-. Die constructie is natuurlijk bedacht door de heren die vroeger in onze buurt het zo hete en rosse leven van onderdak voorzagen. Nu dat leven verdwenen is, willen ze de hele boel afbreken en er in houten skeletbouw uitgevoerde appartementen voor in de plaats zetten. Zolang de gemeente dat niet toestaat (pluim op de hoed!!) staan de vroegere kamers van plezier nu al vijf jaar treurig te verkommeren. De pluim op de hoed van de gemeente moet, gegeven het gebruikmaken van ons aller belastinggeld toch wel wat bescheiden uitvallen. Ook hele straten met gestapelde containers komen voor en wellicht nog bizarder vormen van bewoning. Laten we het vooruitgang noemen, maar in de jaren vijftig heette dat noodwoningen en die • pagina links: de Grote Markt overvol met waren in een paar jaar verdwenen. Dat was nog eens (foto: Martijn Klungel) vooruitgang. De volgende keer behandel ik de verhoudin- • fietsen boven: studentenhuis Sledemennerstraat • onder: containerwoningen Suikerterrein gen tussen universiteit, gemeente en stadjers. 5
Afscheid van blauw en roze tekst: Wilma Mik | foto: Han Santing 6
E
rika Stulp (76) heeft onze buurt verlaten. Na 20 enerverende jaren - vaak leuk, maar geregeld ook naar - is ze toe aan een rustiger omgeving. Haar verblijf aan de Oude Kijk in 't Jatstraat ging niet onopgemerkt voorbij. Ineens kleurde de gevel van haar pand knalblauw en roze. Naast een begenadigd kunstenaar is Erika ook zakelijk goed onderlegd. Wil je een galerie runnen dan moet je opvallen. En dat is gelukt. De welstandscommissie ging overstag en de verkoop liep meteen als een tierelier. Maar precies bij haar op de hoek floreerde de drugshandel en heroineprostitutie. "Er was altijd onrust, tot diep in de nacht. En dan keek ik uit het raam en zag soms een bekende gebruiker. 'Doe het niet! Doe het niet!' riep ik dan." Om het A-Kwartier een positiever imago te geven, organiseerde ze samen met anderen regelmatig kunstmarkten met elke keer weer professionele kunstenaars die uitpakten met toeters en bellen. Haar galerie werd een pleisterplaats voor mensen uit de buurt en velen mochten er exposeren. Na het vertrek van de prostitutie uit de Hoekstraat, in 2016, begon het slopen en verbouwen. Weer lawaai. Met als triest dieptepunt de optopping van een pand pal achter haar, wat het licht uit haar werkruimte wegnam en het uitzicht van haar woonkamer. Tel daarbij een toenemend aantal studenten in de buurt met veel nachtelijk kabaal en de conclusie was helder: het is tijd om te gaan. "Maar terugkijkend over die 20 jaar heb ik het hier heel leuk gehad. De Oude Kijk in 't Jat is echt een dorpsstraat, iedereen kent elkaar. Het A-Kwartier is een bruisende buurt, maar een betere mix van toerisme, bewoners van alle leeftijden en iets minder studenten leidt volgens mij tot meer balans in het leefklimaat."
•
Een paar jaar maakt Erika Stulp voor elke uitgave van de A-krant een speciale illustratie, zoals hier bij een kerstverhaal van Tjitske Zuiderbaan in december 2016.
7
UW MAKELAAR IN DE BUURT!
● Lokaal
en enthousiast team in aankoop- en verkoop van woningen ● Gevalideerde taxaties ● Zekerheid, eerlijkheid & transparantie ● No Cure No Pay
● Specialist
Een gratis waardebepaling van uw woning of een vrijblijvend gesprek? Altijd welkom aan de Westersingel 3!
Lana, Maaike, Norbert & Miranda
Westersingel 3 I 9718 CA Groningen I 050 - 760 17 77 Groningen@iQMakelaars.nl I www.iQMakelaarsGroningen.nl
8
van het bestuur • Na regen komt zonneschijn, zelfs in de laatste donkere maanden van het jaar. Even lag er wel erg veel op de schoudertjes van de 2 nog actieve leden van het bestuur van de buurtvereniging: Trinet Holtslag en Fleur Woudstra zagen zich genoodzaakt de taken van secretaris Henk Cuperus (foto), die hard aan het revalideren is, tijdelijk over te nemen. Henk denkt ondanks alle tegenslag nog altijd constructief als bestuurslid met ons mee en zou een bemoedigend kaartje van u erg op prijs zou stellen. Het adres is: Maartenshof 4b, Schaaksport 100, 9728 PG Groningen. Esther Klaver had haar voorzitterschap inmiddels al aan Fleur Woudstra overgedragen en er was nog geen opvolger voor Piet Boorsma die tijdelijk de financiën voor ons had bijgehouden, waarvoor we hem erg erkentelijk zijn. Ook Pieter van der Burgh bedanken we hartelijk voor zijn assistentie bij het doorspitten van en reageren op lastige gemeentelijke nota's. • Even leek het er zelfs op dat we -uit nood geboren- een fusie met de nieuwe buurtvereniging Binnenstad moesten aangaan om bestuurlijk te kunnen overleven. Gelukkig bracht de fraaie herfsteditie van onze A-krant hier positieve verandering in. De oproep voor bestuursversterking resulteerde tot onze aangename verrassing in maar liefst 5 serieuze enthousiaste en capabele kandidaten die de komende tijd met het bestuur mee gaan lopen en zo al informeel de broodnodige versterking kunnen bieden: straks hebben we maar liefst 2 secretarissen en 2 penningmeesters die elkaar kunnen aanvullen en indien nodig aflossen. • Vanzelfsprekend komt er in het voorjaar van 2022 de jaarlijkse ALV waarna het A-Kwartierbestuur, hopelijk na goedkeuring van de leden, met maar liefst 7 uitstekende bestuursleden door kan gaan om de belangen van onze buurt optimaal te behartigen. • Het leek er nog steeds niet van te mogen komen, maar wat waren we blij dat we elkaar uiteindelijk toch -gevaccineerd en al- weer echt konden ontmoeten op ons gezellige buurtdiner in het der Aa-Theater, waarover u verderop in deze krant meer kunt lezen, 9
evenals over de bijzondere Buurtborrel, die in het kader van 'Gluren bij de Buren' in het grote studentenhuis De Bunckert aan de Westersingel gastvrij mocht plaatsvinden. • Wie het samen eten gemist heeft krijgt op de laatste zondag van januari 2022 hopelijk een nieuwe kans om voor ons traditionele Wild Diner in te tekenen (zie de activiteiten agenda). • De lopende zaken gingen ondertussen gewoon door. Zo hebben we in september weer overlegd met de gemeente. Wethouder Van der Schaaf beaamde dat door de coronamaatregelen de geluidsoverlast na middernacht zowel in huis als op straat is gestegen. Hopelijk gaat de overlast in de nabije toekomst afnemen en we sowieso meer binnen zitten tijdens de koudere maanden. Voor de Schildersbuurt is er inmiddels een projectleider burenoverlast aangesteld. Die is nu begonnen met het voeren van gesprekken met alle betrokken partijen. Indien daar positieve resultaten uit voortvloeien wordt er door de gemeente gekeken of dit ook voor de onze wijk mogelijk is. • Overlast ook steeds vaker bij buurtgenoten door de telkens wisselende gasten die in toenemende mate de overdaad aan Airbnb's en Short Stay verblijfjes in het A-Kwartier bevolken en 'befeesten'. De gemeente gaat uitzoeken of hier -net als in Amsterdammeer tegen gedaan kan worden. Groningen kent 2 formele vergunningssmaken: wonen of logies. Voor onze buurt blijft het van groot belang, dat woningen die onder de juridische noemer 'wonen' gebouwd worden, uiteindelijk ook echt als zodanig bewoond worden. Permanente buurtgenoten dus, die zich bij de gemeente netjes hebben ingeschreven en zo zorgen voor de broodnodige conitinuiteit in onze wijk . • Geschoffeerd voelden we ons na het lezen van een bericht in de Universiteitskrant dat de RUG de binnenstad als haar campus is gaan beschouwen. De hoogste tijd voor een uitnodiging van de kant van de RUG om samen met ons en de gemeente de dialoog aan te gaan over de te koesteren ruimte in en rond het A-Kwartier. • Tja, en dan blijft er nog voldoende over om samen onze mooie buurt te verbeteren. Zoals: de toenemende vervuiling rondom afvalcontainers, de gloeiende wens voor minder obstakels (fietsen en reclameblokkades) op onze trottoirs, voldoende parkeerplekken met prioriteit voor de auto's van onze eigen bewoners, een schone, groene en zo prettig mogelijke woonomgeving, een buurt waarin we rekening met elkaar houden! 10
So Low Vandaag heb ik, geheel tegen mijn principes, ¤50,- uitgegeven in foute winkels. Winkels waarin ik normaal gesproken al mijn geloof in de mensheid verlies en depressief word van de ongebreidelde consumptiedrang, waaraan we, ook ik, ten prooi zijn gevallen. So Low bijvoorbeeld. Een typisch voorbeeld van een te goedkope-nutteloze-Chineserotzooi-winkel. En zo voelde ik me, So Low. Ook nadat ik er strassteentjes voor op mijn schoenen, een panterprint zadeldekje, een roodkoperkleurig fotolijstje zonder glas (bleek thuis), een schetsboekje (nog enigszins nuttig) en diverse haardingetjes had aangeschaft. Als je als vrouw niet goed in je vel zit, dan los je dat op door 'iets met je haar'. Hoewel schoenen kopen ook helpt. Toen mijn anti-autoritair opgevoede hond Jodocus doodging, kocht ik puntige panterprint laarsjes. Die trok ik alleen uit wanneer ik naar bed ging. Alsof ik mezelf wilde straffen, dook ik vervolgens nog de TK-Maxx in. Een Amerikaanse superstore waar ze naast rommel ook betaalbare merkkleding verkopen. Een winkel die riekt naar kinderuitbuiting en milieuvervuiling. Ik vraag me af waarom de klimaatprotesten zich niet mede tegen de kledingindustrie richten, me dunkt een van de grootste vervuilers ter wereld gezien
Tjitske Zuiderbaan
het aantal kledingwinkels en het ieder kwartaal vernieuwde aanbod. Toch koop ik een truitje, een schattig babyblauw truitje met licht poffende, lang uitgevallen korte mouwen, ideaal om de lellende kippendijtjes aan mijn bovenarmen aan het zicht te onttrekken, en met boven de borst drie glinsterende horizontale rode strepen. Ik kan wel wat bling gebruiken. Buiten loop ik bijna in de armen van een goedlachse donkere jongen. Eerder op de dag was mij al een donkere glimlach ten deel gevallen. Ik liep aan de goede kant op de stoep van de Oude Kijk in 't Jatstraat. Een terrasje versperde de doorgang. Aan de voor hen verkeerde kant, liep een groep oosters ogende jongemannen mij tegemoet. We bleven allemaal aan onze kant van het terras staan en gebaarden beleefdheidshalve naar elkaar: ga jij maar eerst, nee ga jij maar eerst. Uiteindelijk ging de groep als eerste. Op de laatste jongeman na. Uitermate charmant glimlachend stond hij erop dat ik voor ging. Met zijn glanzend donkere krullen en diepbruine ogen deed hij me denken aan een Indisch vriendje van vroeger, Peter. Hij was een van een twee-eiige tweeling, zijn broer heette Leo en had een lichtere huid. Hij ging met mijn vriendin. Maar mijn tweelinghelft was de mooiste, met zijn zachte, volle lippen en zijn lange, gekrulde wimpers. Erg spraakzaam was hij niet. Wat kon die man zwijgen! 11
De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl
Van de ene stad in de andere Iemand merkte laatst op dat burgers en studenten in twee verschillende steden wonen, en dat blijkt uit velerlei dingen. Zo lopen studenten de deur van burgers niet plat en het omgekeerde komt evenmin veel voor. Vandaar dat Gluren bij de Buren blij is met huize de Bunckert aan de Westersingel, dat de leden van de buurtvereniging op de laatste dag van oktober ontving. U kent het huis wellicht nog uit het mei 2020 nummer van deze krant, waarin ze geportretteerd werden. De dames, zoals Bente, Lynn, Teuntje, Daphne, Anouk en Sophie hadden enorm hun best gedaan en toonden zich bekwame gastvrouwen. De ene na de andere heer in het gezelschap viel voor hun charmes. De wat meer huishoudelijk aangelegden waren eveneens gecharmeerd van hun jongere plaatsgenoten, niet in het minst doordat het huis goed georganiseerd, schoon en opgeruimd op ons overkwam. Op de eerste verdieping zijn twee gezamenlijke ruimtes: een woonkeuken en een grote salon en beide waren op het hoogtepunt van de borrel goed gevuld met een prettig mengsel van burger en student, aangelengd met een goedgekozen assortiment hapjes en bovendien aangename wijnen, waarbij hun buurman Norbert zijn wijnkennis uitleende voor de selectie. De redactie voelt er alles voor om dit initiatief verder uit te breiden en zo bij te dragen aan de fusie van de 'twee steden'. De heren en dames studenten worden uitgenodigd hun plannen voor een buurtborrel naar de redactie te sturen en de heren en dames burgerbewoners willen we stimuleren hun studentenburen eens wat vaker in huis te halen.
13
foto's: Fleur Woudstra
tekst: Hans van de Sande
Heb je kinderen, die willen samenwonen of studeren, vrienden die gaan scheiden? Of ben je als vrijwilliger betrokken bij statushouders? Heb je een familielid, dat ontslagen is uit de gevangenis en/of uit een andere instelling? Al deze groepen worden geconfronteerd met de 'nieuwe' woningnood in ons rijke land. De betaalbaarheid en bereikbaarheid van een woning is voor bijna iedereen in een hierboven genoemde situatie een onoverkomelijk probleem.
discussies plaats over wonen in de binnenstad. Die (politieke) discussies zijn niet alleen gericht op de schaarste voor (buitenlandse-) studenten en jongeren. Ook de handelswijze waarop de 'markt', vanwege het halen van zeer hoge rendementen, een steentje wil bijdragen om het tekort aan woningen in te lopen (denk aan onze prins Bernard jr. en de opkomst van de vastgoedmagnaten in het blad Quote) is een terugkerend discussiepunt. In het verlengde daarvan wordt de discussie gevoerd over de (sociale) onrust en overlast die studenten/jongeren veroorzaken.
Woningnood heeft vele vaderen
De vastgoedhandelaren, in de volksmond ook wel 'huisjesmelkers' of 'pandjesbazen' genoemd, zijn kien in het aanpassen van hun handelswijze aan beleidshiaten, nieuwe regelgeving en veranderende verordeningen teneinde zoveel mogelijk kamers tegen zo hoog mogelijke prijzen te verhuren. Volgens de Bewonersvereniging Het A-Kwartier ontbreekt het de gemeente Groningen aan een visie op wonen in de binnenstad. Hierdoor zijn de afgelopen jaren al vele kamerverhuurcomplexen, scholen, kantoorgebouwen etc. omgebouwd tot zogenaamde studio's en Short Stay appartementen. Het gaat hier niet alleen, maar wel vaak om omgebouwde studentenpanden waar uit 6 kamers, 4 zelfstandige wooneenheden worden gerealiseerd met eigen voorzieningen. De huurprijs wordt zodanig omhoog gebracht dat de bewoner een beroep kan doen op de huursubsidieregeling. Het moge
tekst: Tjerd van Riemsdijk Het tekort aan voldoende betaalbare woningen ontwricht vele kanten van onze samenleving. Het is een politiek item dat de samenleving in een volgende crisis heeft gestort. Een Wooncrisis! Deze crisis heeft kent economische aspecten (de huid wordt te duur verkocht, huizen zijn een handelsproduct geworden) evenals sociaalmaatschappelijke (jongeren kunnen niet doorstromen naar een starterswoning, het sociaal recht op voldoende woongelegenheid staat onder druk). Wat is 'wonen'? In ons A-kwartier vonden als gevolg van die woningnood de afgelopen jaren diverse 14
duidelijk zijn in welke zakken deze belastingcenten terecht komen. De vraag is wat de woningmarkt hiermee opschiet.
goed doet. Het is een oplossing voor de bühne: decorum! Immers, op deze manier, worden er, aldus de Buurtvereniging, onder het mom van het bouwen van woningen alleen maar hotel- cq logiesruimtes gerealiseerd, met alle negatieve effecten ervan voor de buurt in het vooruitzicht. Om dit in de toekomst tegen te gaan, is er voor het pandje in de Lutkenieuwstraat een verzoek tot handhaving ingediend bij de gemeente. Dit verzoek is overigens voorlopig ingetrokken, nadat wethouder Roeland van der Schaaf de toezegging deed om de "blijkbaar in de loop der jaren veranderde definitie van de term 'wonen' te onderzoeken in de voortdurend aangepaste gemeentelijke huisvestingverordeningen en bestemmingsplannen". Een bekend politiek antwoord om het probleem niet te erkennen en het huidig beleid niet te hoeven handhaven. Het wordt dus wachten op wat de nieuwe definitie van 'wonen' wordt.
De gemeente geeft de vergunningen af en registreert de zogenaamde zelfstandige wooneenheden als normale woningen. Deze handelswijze stuit de Buurtvereniging tegen de borst. Ze noemt het complexje van zes 'woningen' aan de Lutkenieuwstraat 21 als voorbeeld van haar protest tegen de ongebreidelde groei aan 'Short Stay' voorzieningen. De Bewonerscommissie wil hiermee blootleggen dat deze juridischadministratieve manier van handelen een manipulatie van woninggegevens met zich
foto's: Han Santing
meebrengt, geen wezenlijke bijdragen levert aan de oplossing van het woningtekort en het wonen in de Binnenstad geen
• links: Lutkenieuwstraat 21 • rechts: anonieme bewoning; geen namen, alleen de vermelding 'Business Guesthouse'
15
Energie anders gericht In ons land hebben we in twee cruciaal maatschappelijk belangrijke periodes op het gebied van Wonen en Ruimtelijke Ordening veel ervaring opgedaan om woningbouwproblemen succesvol te tackelen. Zowel na de Industriële Revolutie, aan het eind van de 19de eeuw, als in de periode na de Tweede Wereldoorlog, de Wederopbouw, heeft onze maatschappij zich sterk aangepast om de noden van onze huisvesting te bestrijden. Met onze kennis van het verleden en onze huidige wetenschap kunnen we niet met droge ogen beweren dat het onmogelijk is de huidige Wooncrisis te lijf te gaan. De
historie alleen al geeft voldoende munitie om deze 'oorlog' te winnen. De individuele partijpolitieke dogma's moeten daarvoor wel opzij worden gezet. Onze lokale bestuurders kunnen hun energie beter inzetten om de eigen politieke partijen ervan te overtuigen het gemeenschappelijk belang, namelijk het recht op goede en voldoende huisvesting, te dienen met aandacht voor de buurt en haar bewoners (niet alleen haar bezoekers). Hun daadkracht en passie zal hard nodig zijn om het nieuwe rijksbeleid voor de bestrijding van de wooncrisis in de steigers te zetten.
050 7119069
16
Buurtdiner in het Der Aa-theater tekst: Henk Sytze Meerema, Wilma Mik -in volgorde van opkomstfoto's: Han Santing
‘t A-Kwartier Wilde Lustrum Menu "Slechts 30 plekken beschikbaar", en "Por Davids Voorgerecht de buren op ook mee te komen, wie het eerst Salade met gerookte ganzenborst, frambozenazijn en geroosterde komt, die het eerst maalt!". Op 25 september jl. pompoenpitten mocht het weer, het kon weer, en dus gebeurde Wilde Hoofdgang Biefstuk van edelhert Bambi, cantharellenjus, het: het Buurtdiner! gepofte aardappel, knolselder en spitskool Wilde Kaasgang Op een fijne locatie in het A-Kwartier, het Der Diverse kazen, druiven en kletzenbrood Aa-theater, was het al een geroezemoes van Zoete Surprise van jewelste. Het programma beloofde dan ook David le Sauvage Met rum en wilde specerijen gemarineerde veel: bubbels bij aankomst, een overheerlijke ananas met hangop 3-gangen maaltijd vers bereid en geserveerd (ge)Wilde Finale Koffie of thee met een Zwitsers chocolaatje door huiskok David de Wilde Slager, 'wijnen, wijnen, wijnen', koffie of thee om mee af te sluiten, maar vooral elkaar weer eens live in groter gezelschap ontmoeten. En daar hadden de aanwezige buurtgenoten zin in. Waarnemend voorzitter Fleur Woudstra heette iedereen van harte welkom en zette Han Santing - onze onvolprezen vormgever van de buurtkrant - in het zonnetje. Han werd er zowaar verlegen van. Nadat iedereen een plek aan één van de tafels had gevonden, ging het los met David's voorgerecht, een salade met gerookte ganzenborst, frambozenazijn en geroosterde pompoenpitten. David, die later in het menu nog zou transformeren tot David le Sauvage, had z'n best gedaan. Aan tafel was iedereen het roerend eens: een begin dat naar meer
De bijpassende witte en rode wijnen van Enrico zijn speciaal door buurtvinoloog Norbert voor ons geselecteerd.
17
smaakte. David vervolgde met de Wilde Hoofdgang, biefstuk van edelhert Bambi, cantharellenjus, gepofte aardappel, knolselderij en spitskool. Net toen ik daar vork en mes in wilde zetten, een appje. Van buurvrouw Wilma. Wilma had een kat in huis. Vermoedelijk één van onze poezen, die onbedaarlijk buiten in de patio had zitten jammeren en toen 'gered' was. Foto? Ja hoor, Luna was het. Eerst een paar happen, lekker hoor! Maar plicht roept, in dit geval Luna. Dus even naar huis, Luna in haar nekvel pakken, en weer dóór. En daar klonk de bel: buurman Henk Sytze - ik (WM) heb de pen inmiddels overgenomen. Luna overgedragen en met gezwinde spoed naar het Der Aa-theater. Het eerste gedeelte had ik gemist wegens lichamelijk ongemak, gelukkig van tijdelijke aard. En hoewel de overige gasten hun hoofdgerecht al achter de kiezen hadden, kreeg de keukencrew het voor elkaar er toch nog eentje voor mij te serveren. Top! Zo ging het maar door: een goed gevulde kaasplank, een zoete surprise. Er werden herinneringen opgehaald, nieuwe buurtgenoten werden ingewijd in de rijke historie van ons A-Kwartier, en nieuwe contacten opgedaan. Het was een mooie avond. Op naar het volgende jubileum.
DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL
tekst & foto's: Henk Cuperus WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL 18
Leven isgeenStrijdmeer tekst & foto's: Dick Veen Lopende vanuit de binnenstad over de Kijk in't Jatbrug wordt mijn blik getrokken door de Noorderhaven. In het bijzonder door het schip het dichtst bij de brug: de LIS. Dat ik het schip, toen het nog van mij was, daar zelf heb afgemeerd, heeft daar vast iets mee te maken... Toentertijd lag het opvallende piratenschip van Duitse Kars nog tegen de brug. Na het verdwijnen van dat beeldbepalende schip werd de haven nabij de brug een beetje anders ingedeeld en kwam de LIS bij de brug te liggen. Gasolievervoer Waar de oorsprong van het schip ligt weet ik niet, wat voor vracht het vervoerde en wat het vaargebied was, is me nooit duidelijk geworden. Voor mij begint haar geschiedenis in de jaren veertig. De LIS voer in de tweede wereldoorlog, onder een mij niet bekende naam, als tankscheepje in enkele Nederlandse havens om zeeschepen van gasolie te voorzien. Na de oorlog kwam het schip in Amsterdam terecht en was het een bunkerboot in de Amsterdamse haven. In de jaren zestig werd het omgebouwd tot woonschip. De tank waar de gasolie in werd vervoerd, werd goed gereinigd en daarin werd een woning gebouwd. Het tankhoofd -ook wel trunk genaamd- is nog te zien op het dek ongeveer halverwege het schip. De oorspronkelijke woning achterop het schip bleef ook bestaan. Zo kreeg de LIS een kleine en een wat ruimere woonruimte. Ook in die tijd was er woningnood en deze twee wooneenheden boden ruimte aan acht studenten. 19
Ramona Ik zag het schip voor het eerst in de etalage bij scheepsmakelaar Jos Fikkers en toog het weekend erop naar de ADM in Amsterdam waar het lag afgemeerd. Enigszins verwaarloosd, maar uitgerust met een goed lopende motor, een Klockner Humbold Deutz (sam 6m517) bouwjaar 1957 met 116 hele PK's. Ik zag een mooi rank schip, meer dan 30 meter lang, met een woning in het oude laadruim. Betaalbaar omdat het zonder vaste ligplaats was. Alleen de naam was een probleem: Ramona. Dat moest veranderen. Je schip noemen naar je buurvrouw kan wat problemen geven in de relationele sfeer. Zinnen als 'wat een pracht kont heeft die Ramona toch' zouden weleens verkeerd kunnen worden uitgelegd. Een andere naam dus. Het schip waarop ik ben geboren, droeg de naam LIS, Leven is Strijd. De naam vond ik nog altijd mooi, maar de betekenis niet. In één generatie was strijd in het leven vervangen door plezier en geluk. De nieuwe naam werd dan ook LIS in de betekenis van Leven is Superformiweldigeindefantekollosachtig. Een snorrende KHD Ik kocht het schip en haalde het op in Amsterdam. Via onder andere het IJsselmeer voeren we naar Groningen. Een super gevoel om weer met een eigen schip op pad te zijn. Een mooi snorrende Klockner Humbold Deutz in de machinekamer en de wind, niet gehinderd door de niet helemaal meer in topvorm verkerende stuurhutconstructie, of door mijn, toen nog aanwezige, haar. Omdat ligplaatsen in Groningen niet makkelijk verkrijgbaar waren en mijn schip redelijk aan de maat was, werd het vinden daarvan een ware zoektocht. Gelukkig mocht ik eerst bij sleepdienst Schut in de Deense Haven liggen. Daar heeft Schut er een nieuwe stuurhut opgezet en kon ik ook aan de toonbaarheid van het schip werken. Eigenlijk was alleen de Noorderhaven een geschikte ligplaats, alleen de ruimte ontbrak. Toen daar plek ontstond, heb ik het schip in deze vrijhaven gelegd, waar je wel havengeld moet betalen, maar waar geen vergunning nodig is. De enige voorwaarden waren toen dat het schip zelf kon varen en dat het niet kwetsbaar was. Een prachtige ligplek in een supermooi stukje Groningen. Helemaal top. 20
foto: Han Santing
Daar bij die brug Later kreeg ik een relatie en trok ik in bij mijn vriendin. Toen kon mijn dochter, die in Groningen ging studeren, er op wonen en verhuurde ze de tweede woning aan een medestudent. Uiteindelijk vertrok ook zij en bood ik de LIS te koop aan. De volgende ochtend had ik het al verkocht, de plek en het schip waren blijkbaar aantrekkelijk. De nieuwe eigenaresse heeft er enkele jaren op gewoond en heeft de LIS van binnen verder gemoderniseerd en de voorpiek bij de woning getrokken. Tegenwoordig is het schip in handen van twee Engelse studenten die er allebei een van de woningen bewonen. Tot mijn grote vreugde staat de naam LIS er nog steeds op, in de originele letters (wel bijna in het groen verborgen). Zolang dat zo is zal mijn aandacht, als ik over de Kijk in't Jatbrug loop, worden getrokken door de Noorderhaven en in het bijzonder door het schip het dichtst bij de brug. Al weten de nieuwe bewoners de ware betekenis van de naam van hun LIS waarschijnlijk niet.
GROEN, dat is wat de bewoners aan de voorkant van pakhuis De Vooruitgang aan de Lage der A 5 en 6 zien als ze naar buiten kijken. Sinds begin augustus staat het complex in de steigers, aan de voorzijde afgesloten met een steigerdoek. En dat is groen. Als buurtgenoot word ik na zoveel maanden toch wel nieuwsgierig waarom het allemaal zo lang duurt en extra vreemd is het dat ik hoogst zelden iemand op die steiger zie. En... wat kost dat wel niet? Toch maar even nagevraagd bij Nijestee, eigenaar van het pakhuis. Het probleem zit 'm vooral in de ramen die allemaal vervangen moesten worden door kozijnen met 3-laags glas. En die ramen zijn natuurlijk niet allemaal gelijk. Erger nog: ze zijn allemaal verschillend en moeten dus op maat gemaakt worden. Stuk voor stuk. Dat gebeurt in een Duits bedrijf en dan is er natuurlijk weer corona dat roet in het eten gooit. Problemen bij de fabricage en vertraging alom. Maar voor de bewoners gloort er hoop en kleurt de buitenwereld straks weer anders dan groen. Want vóór oudjaar is volgens Nijestee de klus geklaard en zijn de steigers verdwenen. En dus ook het steigerdoek. (HS) 21
Een parel in onze buurt tekst: Hans van de Sande / Wilma Mik 22
Z
oals u weet worden parels gevonden in zee, en wel verborgen in een oester. In onze buurt is ook zo'n parel aanwezig en wel in de ellebogenbuurt. De oester heet: Brussels Lof en ligt tussen de verdwijnende slijterij van Erp en het Armhuiszitten convent ofwel het Lamme Huiningegasthuis. De parel dat is natuurlijk het eten daar, maar daarover later. Het is al ruim veertig jaar een restaurant, maar daarvoor was het van alles: zowel een schenkerij met stal, een groenteboer of een cactussenwinkel waren gevestigd in het meest noordelijke pand in de A-kerkstraat. Maar nu staat er dus al jaren Brussels Lof op de gevel, een fraaie naam voor een restaurant, die velerlei associaties heeft. Twee daarvan springen in het oog: Brussels lof is een groente en het restaurant begon als een vegetarisch restaurant en als tweede de lof en jazeker, al sinds de oprichting steekt ieder die er at de loftrompet over het eten en de sfeer. Brussel is trouwens een zeer culinaire stad en ook dat voegt iets toe aan de naam. Deze associaties doen vermoeden dat Brussels lof een plaats van poëzie is en jawel: op de voorgevel prijken drie gedichten van bekende stadsdichters, die voor een lekkere maaltijd wel een fraai poëem wilden leveren. Ook binnen is voor de kenner van kunst en literatuur veel te ontdekken, onder meer werken van de fantastische Groninger kunstenaar Olga Wiese. Net als Brussel is ook Groningen een culinaire stad en onze buurt speelde daar een belangrijke rol in. Het hoekpand bij de A-brug herbergde ooit een restaurant met een Michelin-ster en de Kromme Elleboog bevatte het beroemde sterrenrestaurant Muller, gedreven door de onlangs overleden topkok Michel Henge. Nu zit in dat pand het leuke restaurant Bel Ami, waarmee een goede band is ontstaan.
foto: Han Santing
De eerste bezitter was de bij vele Groningers bekende Wim van Bergen. Hij had een vooruitziende geest: het vegetarisme stak nog maar net zijn kopje boven de grond of hij had er al een restaurant voor. Men at overigens voornamelijk Kaasfondue, 23
een van de drie gedichten aan de gevel van Brussels Lof
gemaakt van de kaas van Koekoek op de Vismarkt, die ook nu nog de kaas voor Brussels lof levert. Een solide adres! Wim leeft nog steeds maar is na een forse hersenbloeding invalide. De huidige eigenaar, Bob ten Brink, is onlangs nog bij hem op bezoek geweest en u moet de groeten hebben. Nog net in het vorig millennium, in 1998 werd de zaak overgenomen door de in huize Tavenier geboren Martin Jarings, die in stad en ommelanden zijn culinaire sporen verdiend had en bovendien het geluk had met een fantastische gastvrouw, Gea, getrouwd te zijn. Aan het assortiment voegde hij vis toe en vele beroemde Groningers, die zijn reputatie van elders kenden, werden vaste gast in het visrestaurant Brussels Lof. Kenmerkend voor zijn benadering was: Verse vis, klassieke bereiding, en goede wijn voor een redelijke prijs. Hij zocht een opvolger en zo'n drie jaar geleden meende hij een goede gevonden te hebben en deed hij de zaak over aan de toen 27- jarige Bob ten Brinke, die hem als goede en fantasievolle kok was opgevallen. Nu, zo'n drie jaar later dus, kunnen we de juistheid van zijn oordeel toetsen en ja hoor, waar Jarings Brussels zaaide, oogst ten Brinke nu Lof. Het is zo mogelijk nog beter en fantastischer geworden, maar wel met behoud foto's: Bahn Mobil van voornoemd principe VKGB*. Bob en Martin hebben nog meer gemeen, beide zouden het liefst alle ingrediënten zelf plukken, kweken of vangen, want een goede kok wil topkwaliteit in zijn grondstoffen. Dus worden er paddestoelen geplukt, wordt gekeken wat het Wad aan rijkdom te bieden heeft en heeft Bob in Ten Boer de moestuin van Arjen, waar hij veel uit haalt en in Piemonte, in Italië, heeft hij zijn eigen wijnboer die een speciale Brussels Lofwijn maakt. Goede wijn behoeft geen krans maar wel veel aandacht. Bob vindt het ook erg leuk om eigen producten te maken, dus als er op de markt een heleboel kleine artisjokjes zijn, slaat hij toe en gaat ze inmaken, idem voor andere producten zodat hij altijd iets bijzonders aan zijn gerechten kan toevoegen. Wat dat betreft werkt hij dus hetzelfde als de moderne grote chefs, want die laten dat *) Vers, Klassiek, Goed & Betaalbaar
24
door hun personeel ook doen. Verschil is dat hier de chef tevens de enige kok is. Waar hij ook veel genoegen aan beleeft is aan het organiseren van culinaire uitjes. Hij neemt mensen mee naar het wad, naar de moestuin, of naar het bos en doet voor hoe je daar eten van kan maken. Hij wil graag mensen meenemen naar de geheimen van de Duitse keuken en de Duitse wijnen, naar het walhalla van de kookkunst dat Italië heet, kortom: een culinaire avonturier, maar ook een culinaire opvoeder, die ook gastdocent is aan Alfacollege en Noorderpoort, deze jonge maître. Het uitbaten van een restaurant heeft natuurlijk zijn ups en downs en wat de downs betreft heeft Bob het niet zo getroffen met de tijd waarin hij moet werken. Na anderhalf jaar geschaafd en geploeterd te hebben aan het menu, de stijl van koken, de klantenkring en de organisatie van het geheel brak de corona uit. Plots was niets meer vanzelfsprekend en moest hij het wiel opnieuw uitvinden. Met grote moed, doorzettingsvermogen en vooral met veel eenzame arbeid in zijn keuken heeft hij toen een ophaalrestaurant gecreëerd dat enig in zijn soort was. Ik heb indertijd, toen je voor zoiets nog nergens terecht kon, een Kerstdiner voor zes personen bij hem besteld en dat was werkelijk uit de kunst. Inderhaast gecharterde vrienden hielpen hem met de bezorging en het liep zo goed dat de coronatijd niet, zoals voor zovelen, het einde van het vermaak betekende. foto: Han Santing
Maar ja, nu is er weer een lockdown, het houdt niet op. Bob heeft bedacht dat het genieten nu maar in de toegestane tijd moet gebeuren, dus hij heeft vrijdag, zaterdag en zondag een uitgebreide lunch bedacht en voor genoemde avonden heeft hij weer een bezorgservice. Hij is niet de enige die zo denkt, maar een café dat je aanspoort om om half twaalf van zijn producten te komen genieten is toch wat anders dan een restaurant, zeg nou zelf. Het zou mooi zijn als de A-Kwartierbewoners wilden bijdragen aan het voortbestaan van dit sympathieke restaurant. Kom dus gauw lunchen. Wanneer u als voorgerecht oesters bestelt, is er een kans dat u op een parel bijt, maar ook als u er geen parel in aantreft, dan geeft het eten er omheen u toch het gevoel een Parel van Brussel te hebben gevonden. 25
Veel steun voor verbouwing Der Aa-theater Het Der Aa-theater in de A-kerkstraat wordt opgeknapt -we schreven er al eerder over. Een eerste, grote ingreep is inmiddels vrijwel afgerond: het dak is gerepareerd en geïsoleerd. "Het lekte, was koud en je stookte je de pleuris", zegt voorzitter Gerrit Kamstra (foto). "En wat nou zo sneu is, daar zie je niets van terwijl het bakken met geld kost - dank gemeente Groningen en fondsen." Betrokken Nu staat fase 2 op de rol: de gevel herstellen. "We willen de oorspronkelijke Amsterdamse Schoolstijl terugbrengen, zodat de entree weer allure krijgt. Jurjen van der Meer van architectenbureau De Zwarte Hond heeft toegezegd een plan te tekenen, tekst: Wilma Mik gratis. Net vandaag bevestigd!" En zodra de architect een ontwerp klaar heeft, gaat decorbouwer en buurtgenoot Harm Naaijer een maquette maken. "Zo wordt het steeds meer een theatertje voor de buurt, met betrokkenheid van steeds meer buurtgenoten." Die insteek blijkt aan te slaan: de crowdfundingsactie voor het herstel van de gevel heeft al 7000 euro opgeleverd - de helft van het benodigde bedrag komt in zicht. Gerrit: "Mensen komen spontaan aanzetten met allerlei initiatieven. Zo gaat homomannenkoor Zangzaad bijvoorbeeld een benefietconcert geven. Geweldig toch!" Opgetogen "We blijven een vrijwilligersorganisatie met een eigen stijl. Een beetje anarchistisch, soms wat ouderwets, en altijd met liefde voor de Groningse cultuur en mores. We werken zonder subsidie, maar houden de huur laag, zodat iedereen hier terecht kan. Om te repeteren, te spelen, vergaderen. Noem maar op. Profs en amateurs, singer-songwriters, bands, theater." Eind september kon het der Aa-theater weer draaien en het liep als een trein. "Iedereen was zo opgetogen!" Die tijd komt terug, ooit. In de tussentijd gaat de verbouw door. Wie zijn steentje wil bijdragen: NL51 INGB 0001806794 t.n.v. Der Aa-Theater o.v.v. naam en e-mailadres. 26
Mijn naam is Sophia Roggen en ik ben werkzaam als meldpuntfunctionaris van de gemeente Groningen. Het A-Kwartier valt onder mijn werkgebied. De kans is dus zeer groot dat u, als u een melding bij ons doet, mij aan de telefoon krijgt. Het gebied en eigenlijk het gehele centrum past bij mij als persoon. Het is dynamiek, divers en altijd in beweging. Elke week fiets ik een rondje door centrum om voor mijzelf te ervaren wat er zich in mijn gebied afspeelt. Maar voor de meldingen heb ik u hard nodig. Wat zijn u zorgen, irritaties en overlast ervaringen en hoe kunnen wij, als gemeente, u hierbij helpen? Afgelopen 'corona' anderhalf jaar is voor de meeste niet gemakkelijk geweest. Dit zagen wij zeker terug in het aantal en de soort meldingen. Voor de gehele stad kwamen de meeste meldingen vanuit het gebied centrum. Geluidsoverlast staat met een stip op 1 en meestal komend vanuit panden die bewoond worden door studenten. Maar er kwamen ook meer meldingen binnen over verwardheid.
Overlast en zorg melden U ervaart steeds terugkerende overlast in uw woon- en leefomgeving. En het is niet gelukt om dit zelf op te lossen. Of u maakt zich zorgen over iemand in uw buurt. Dan kunt u een melding doen bij het Meldpunt Overlast en Zorg. Het meldpunt onderzoekt uw melding en verzamelt gegevens om een goed beeld te krijgen van de situatie. De (on-)mogelijkheden worden met u besproken en we geven u eventueel een advies. In overleg met u bespreekt het meldpunt de melding met de juiste instanties. Wij werken o.a. samen met de politie, woningbouwcoöperaties, WIJ, hulpverleningsinstanties en overige instanties. Wij maken afspraken met de instanties en streven ernaar u altijd een terugkoppeling te geven. Wat u kunt melden: • burenoverlast • jeugd- en jongerenoverlast • kamerverhuur • drugs- en of alcoholoverlast • dieren: verwaarlozing of gevaar voor omgeving • overlast door horeca • geluidsoverlast bouwwerkzaamheden • zorg: verslaving, zelfverwaarlozing, kinderen, dementie, buitenslapers, overige U kunt het Meldpunt telefonisch bereiken op werkdagen tussen 10.00 en 17.00 uur op nummer 050 - 587 5885. Ook kunt u uw melding doen via de website van het Meldpunt: gemeente.groningen.nl/overlast-en-zorg-melden. Uw gegevens worden vertrouwelijk behandeld. 27
A-kerk open voor publiek
tekst & foto: Wilma Mik
Gedurende de winterperiode is de A-kerk overdag geopend voor publiek. Na een geslaagde proef in de zomer nu dus ook nog tot 16 januari 2022, van woensdag t/m zondag. Dat is bijzonder, want jarenlang was de kerk alleen open bij tentoonstellingen en concerten. Toeristen en stadjers troffen tot hun verbazing vaak een dichte deur.
Daar is nu dus verandering in gekomen. Je vindt er zelfs een terrasje met barista, die bijzondere koffies bereidt. Als je wilt, kun je koffieprut meekrijgen om thuis de aarde te verrijken of champignons op te kweken. Toegang is gratis, alleen met QR-code.
28
Het beeld van Groningen: open Groninger sjoelkampioenschappen in Het Tehuis, 9 oktober 1976. Persfotobureau D. van der Veen GA
Gladde rakkers die grillig als mist in de morgen poortjes penetreren dat het een aard heeft, of hinderlijk in de baan van opvolgers hangen blijven zodat caramboleren plots te ambiëren wordt. Daar tussenin dat drietal perinea dat gat scheidt
als eerste open Groninger sjoelkampioen! Niet al te uitgesproken in laten en doen staat in de hoek een jonge horizonverbreder zwijgend dit hele vergaan van horen en zien te bekijken. Decennia later durft hij het alleen
van gat scheidt van gat, maar hoe doe je dat dan zo soepel stenen werpen zonder kracht? De wetten van de fysica: stoot en impuls een derailleren dat nimmer aan lading inboet. En niets om je voor te schamen; al jaren
nog maar aan om tot de verbeelding te spreken.
29
sacha landkroon
geen sport meer voor oma's, want ieder huisje heeft een Homas op zolder. Fanatische bakkebaarden, schijvenkolder die toeslaat, tabaksrook mag zich nog vrijelijk verspreiden waar een bokaal op één der wedijveraars wacht
We hielden allemaal van iets ronds in die jaren. Voorafgaand nog even met teakolie opgewreven beukenschijven die glijdend gleuven zoeken - soms met rare strapatsen afketsen op harde zijwandjes bijkans terugkeren in handen van de afzender.
dichter bij toen
Tot de verbeelding
Vergisbombardement ook in het A-Kwartier tekst: Norbert Landers Onlangs werden de stadjers pijnlijk herinnerd aan het bombardement in de Schilderswijk in de nacht van 26 september 1941. Verdwaalde Engelse bommen maakten daar acht slachtoffers: drie kinderen, een 65-jarige vrouw en vier studenten, die nu na 80 jaren met een monument op het Josef Israëlsplein worden herdacht (foto links). Het monument is een initiatief van de stichting Stolpersteine Schilderswijk en werd gemaakt door kustenaar en wijkbewoner Dik Breunis. Het was indertijd niet het eerste vergisbombardement in Groningen en het zouden er gedurende de oorlog in totaal elf worden. Maar misschien ook wel tien. Want zoals M.H. Huizinga in zijn akribisch overzichtswerk 'Met de blik naar Boven' (1995) aannemelijk maakt, was het eerste van deze bombardementen in juli 1940 geen vergissing. Er zijn diverse aanwijzingen dat de bezetter zelf de ravage heeft veroorzaakt: 'Van je vrienden moet je 't hebben' was de cynische boodschap aan de Nederlanders. Minder bekend is dat het derde (of misschien wel tweede) vergisbombardement voornamelijk het A-Kwartier heeft getroffen. In de nacht van 19 november 1940 werden aan de noordelijke ingang van de Westersingel en de directe omgeving enkele huizen verregaand
of totaal vernield door brisantbommen. Op de hoek met de Verlengde Visserstraat wordt het pand van jonkheer J. Hora Feith volledig verwoest (Westersingel 49). Aan de Reitdiepskade is niets meer over van nr. 6, het linkerdeel van een fraai symmetrisch hoekpand. Het 30
huis werd bewoond door de weduwe A.A. Jensema-de Haan. Zij overleeft; haar nichtje Alida Adriani die bij haar tante logeert, komt om het leven. Ook Reitdiepskade nr. 5 is flink beschadigd. Het flinke gat in de zijmuur zou pas na de oorlog goed gedicht kunnen worden. Tijdens de oorlog had de bezetter andere plannen voor de beschikbare bouwmaterialen. Westersingel 49 is in 1949/50 herbouwd en aan Reitdiepskade verrees tussen 1949 en 1951 het indrukwekkende plantsoenflatgebouw (de Wilhelminaflat). • pagina links boven: monument Jozef Israëlsplein voor de acht slachtoffers van het vergisbombardement (foto: Han Santing) • pagina links: na de voltreffer op de Reitdiepskade (foto's: Jos Lange, RHC Groninger Archieven) • boven links: inspectie van de schade (foto: J. Mulder, RHC Groninger Archieven) • boven rechts: bomschade Westersingel nrs 4-6, 26/27 september 1941 (foto: gemeentepolitie Groningen, RHC Groninger Archieven) • midden: Reitdiepskade ca. 1935 (foto: OW, RHC Groninger Archieven) • rechts: Wilhelminaflat, hoek Wester singel (foto: Funda)
31
wat doet een museum eigenlijk? ontdek het hier!
maak je eigen tentoonstelling mini-museum experience
rariteitenkabinet
32
OP DE GOLVEN VAN HET TIJ vergeet het stuiven van ‘t schuim en waar het neerkomt daargelaten laat golven maar komen en gaan vergeet het halen en vergeet het trekken vraag geen richting meer aan wind laat de hemel maar donderen in de verte vraag je niet langer af of het dichterbij zal komen laat die golven maar breken want breken zullen ze laat ‘t allemaal ons vertrouwen lag al zo lang in oneindig deinend water wij geloven in eeuwig varen in altijd weer een horizon in samen en immer voorwaarts op water dat klotst tegen rompen en kades wij geloven in koers, onverstoorbaar en vastberaden ons verlangen nu kraakhelder voor richting is geen ster aan een hemel nog nodig hoe dicht de mist ook maar hoe het water ook stuwt en stuift de richting hebben we, de koers kennen we als we ons schrap zetten voelen we het hout kraken onder onze voeten dus laat ons maar als ‘t zwaar wordt door weer en wind gaan we nog even door want daar, zijn we er bijna Het Noordelijk Scheepvaartmuseum verandert in Museum aan de A. Dit nieuwe museum opent naar verwachting zijn deuren in 2024. De huidige tentoonstelling ODE - 90 jaar Noordelijk Scheepvaartmuseum is niet alleen een eerbetoon aan het scheepvaartmuseum maar neemt je ook alvast mee in het proces op weg naar Museum aan de A. Op de poster van de tentoonstelling is een strofe te lezen van het gedicht dat Groningens stadsdichter Myron Hamming maakte voor de opening op 4 september dat we hierboven in z'n geheel afdrukken. De tentoonstelling is nog te zien tot en met 6 maart 2022. 33
Directeur Heidi Renkema vertrekt bij het Noordelijk Scheepvaartmuseum/Museum aan de A tekst: Karlijn Donders
foto: Han Santing
Heidi Renkema vertrekt per 1 januari 2022 als directeur/bestuurder van het Noordelijk Scheepvaartmuseum / Museum aan de A. Dat maakte Rob Schuur, voorzitter van de Raad van Toezicht (RvT) bekend. Vanaf 1 januari 2022 wordt Renkema tijdelijk opgevolgd door Nicolette Bartelink. Bartelink was eerder als kwartiermaker verantwoordelijk voor het masterplan - het plan van aanpak - voor het nieuwe museum. De RvT zoekt op termijn een vaste directeur-bestuurder.
Heidi Renkema en Nicolette Bartelink
Renkema neemt met een dubbel gevoel afscheid van het museum en de medewerkers. "Het was een leerzame ervaring om tien maanden mee te mogen helpen met de ontwikkeling van het nieuwe museum. Het museum wordt een laagdrempelig startpunt voor een ontdekkingstocht door de geschiedenis van Groningen en heeft daarmee een bijzondere rol in het provinciale museale veld. Ik heb de afgelopen tijd echter gemerkt dat ik mijn energie liever uit creatieve projecten haal en minder uit het zakelijke leiderschap." Schuur benadrukt dat Renkema's aangekondigde vertrek in goed overleg is gegaan en bedankt haar voor haar enthousiasme en inzet: "Onder leiding van Heidi is een heldere 34
strategie vastgesteld, het fundament voor de toekomst waar haar opvolger verder mee kan. Daarnaast heeft ze de samenwerking met erfgoedorganisaties in de regio versterkt en het vrijwilligersbeleid geoptimaliseerd." Interimdirecteur Nicolette Bartelink Nicolette Bartelink, met veel ervaring in de museale sector, neemt het stokje als interimdirecteur van Renkema over. Haar opdracht is: het waarmaken van de ambities van het nieuwe museum, het vergroten van de slagvaardigheid van de organisatie en het optimaliseren van de bedrijfsvoering. Schuur: "Met Nicolette halen we een bekende, ervaren, krachtige leider in huis met een scherp oog voor de strategische belangen en relaties.
Kunstatelier Noes Met werk van Beeldend Kunstenaar Annuska ‘t Hart
Geopend op afspraak en iedere zaterdag van 13.00-17.00 u
Pottebakkersrijge 13 9718 AG Groningen Telefoon 06-30109303 Website www.annuska-t-hart.nl
35
Dicht of teken mee en win el z z u p x ou R Le s n a Fr e rd ee n ig es g n ee tekst: Han Santing
Goed, goed... de Sint is al weer een tijdje geleden teruggekeerd naar zijn warme thuisbasis, toch wil de A-krant u nog graag attenderen op een andere intocht van Sint en zijn Pieten in Groningen, want die is zeker heel bijzonder en niet alleen vanwege het fraaie A-Kwartier-decor. Het is een intocht in 1000 stukjes. Gelauwerd striptekenaar, cartoonist en illustrator Frans Le Roux (1949) is in Groningen vooral bekend geworden door zijn humoristische prenten over de stad, waarop talloze figuurtjes voorkomen in vaak hilarische situaties. Je raakt niet uitgekeken. Van zijn verjaardagskalender uit 1985 zijn duizenden exemplaren verkocht. Die kalender had op de novemberpagina uiteraard een Sinterklaasintocht (pagina rechts boven). Maar de tijden zijn veranderd; niet alleen kwamen de Sint en zijn gevolg toen nog via de Noorderhaven binnen, alle Pieten waren zwart. In 1985 moest de zwartepietendiscussie nog geboren worden. De kalender uit '85 is nog steeds te koop, maar verkopers en publiek kwamen steeds vaker met klachten over de politieke incorrectheid van de zwarte hulp. De Groningen Store in het Forum dreigde zelfs de resterende exemplaren van de kalender te vernietigen. Toen Le Roux door puzzelfabrikant Ravensburger gevraagd werd om een nieuwe puzzel over Groningen te maken besloot hij twee vliegen in één klap te slaan. Het werd een ontwerp met een Sinterklaasintocht anno nu: zonder zwarte Pieten, maar ook zonder Roetveegpieten. Die vindt Frans Le Roux totaal fantasieloos. "De vermomming is weg", vindt hij. "Ik heb kinderen horen zeggen: 'Het is oom Jan'". De Pieten die deze prent bevolken, 36
bedacht hij samen met zijn (zwarte) Surinaamse zwager, de acteur Mike Ho Sam Sooi. Ze lieten zich inspireren door oude meesters als Pieter Breugel de Oude en Jeroen Bosch. Zo ontstonden Pakjespieten, Zakkendragers, Matrozenpieten en Kikvorspieten etc. Allemaal anders en allemaal met een ander kleurtje. Soms heel schattig, maar soms ook echte griezeltjes, want: "De nieuwe Piet moet ook de uitstraling van de vroegere meenemen", aldus Le Roux. "Piet was altijd toch een beetje eng... Maar lekker rillen vinden kinderen ook heel leuk. Ontzag en verlangen, dat moet Piet oproepen." De nieuwe prent diende als basis voor de 1000-stukjespuzzel van Ravensburger en daarnaast liet Le Roux een oplage drukken van een losse versie die als 'overhangplaat' gebruikt kan worden in de (oude) verjaardagskalender. Voor nieuwe kopers wordt de prent als losse bijlage meegeleverd en mensen die de kalender al hebben kunnen de losse plaat gratis ophalen bij de Groningen Store. Speciaal voor de lezers/-tjes van de A-krant is het mogelijk om een door Frans Le Roux gesigneerde puzzel van de A-Kwartier-intocht te winnen. Wat u/je moet doen: een gedicht van minimaal 12 regels maken of als u/je meer beeldend bent: een tekening. Thema is uiteraard: 'Intocht'. Het hoeft niet over Sinterklaas te gaan, elke andere intocht mag ook. Stuur de bijdrage naar Han Santing, Hoge der A 20e, 9712AD Groningen of mailen naar hogedera@home.nl en doe dat vóór 15 januari 2022. Veel succes!
37
Het Juridisch Spreekuur gratis juridisch advies
www.hetjuridischspreekuur.nl
Gea Emmelkamp verlaat na 30 jaar Kastanje Wonen tekst: Wilma Mik | foto's: Han Santing "Ik heb niet zoveel tekst hoor." Zo begint Gea Emmelkamp (67) van Kastanje Wonen in de Oude Kijk in 't Jatstraat. Liever laat ze de spullen in haar winkel voor zich spreken. En die tetteren er -figuurlijk- lustig op los: de teckel geknoopt van touw blijkt een lamp, her en der zie je musjes van allerlei materialen, aan de muur bijzondere objecten. En vooral banken, stoelen en lampen. Dertig jaar geleden besloot analiste Gea dat ze niet langer onder een baas wilde werken. Vrijheid, dat had ze voor ogen. "Maar als je niet vrij wil zijn, moet je een eigen zaak beginnen. Maar dat weet je dan nog niet", volgt er droog. Aangezien ze altijd al lol had in het inrichten van huizen en enige kunstzinnige aspiraties haar niet vreemd zijn - "eigenlijk wilde ik naar de kunstacademie, maar de kunstacademie wilde mij niet" - begon ze een woonwinkel. Aanvankelijk alleen gevuld met schalen en vazen, totdat er een leverancier met een sofa kwam aanzetten. Of ze die eens wilde uitproberen voor de verkoop. Het werd een groot succes, jarenlang had ze die in het assortiment en hij vond zijn weg naar talloze Groningse interieurs. Ze ging zich meer toeleggen op meubels en dan met name van kleinere fabrikanten uit Nederland. Waarom die keuze? Zoals vaker in het gesprek valt er even een stilte voordat ze antwoordt: "We passen bij elkaar. Grotere merken vind je overal en bovendien leveren die niet aan een kleine winkel. Als ik het mooie spullen vind en het zijn leuke mensen die goede service bieden, blijf ik ze jaren trouw." En waarom die naam, Kastanje? "Ach, dat is ook geen spannend verhaal. Een vriendin van me opperde Kasteel, maar dat vond ik niks. 's Nachts bedacht ik het ineens: Kastanje!" 39
Per 1 januari stopt ze ermee. Dertig jaar is genoeg. "Die laatste jaren, zeven dagen in de week, was best pittig voor mij. Je bent er de hele dag mee bezig: de inkoop, facturering, overleg met het vervoersbedrijf, er is altijd wel wat." En wordt het straks tijd voor hobby's? "Nou. Die heb ik niet. Als je een eigen zaak hebt, heb je geen tijd voor hobby's. Ik ga eerst maar eens even helemaal niets doen." Prettig voor de buurt: de nieuwe eigenaar heeft het plan de zaak voort te zetten in de huidige vorm. En Gea: dank voor de mooie spullen!
40
Gegrilde oesters Sommige mensen zijn dolenthousiast Wanneer er een oester hun levenspad kruist Zeker als daar de champagne bij bruist Slurpen ze hem op. Licht ongepast Maar anderen kunnen de oester niet zien! Van glibber en drilligheid krijgen ze dromen Die normaal slechts voor in nachtmerries komen En toch zou de smaak hen bevallen misschien Voor beide soorten hier genoemd Is dit recept een uitkomst en tractatie En dus een culinaire topprestatie En bovendien ook wel beroemd De open oesters in hun onderschelpen Legt u in een ovenschaal op zout Opdat het dier zich beter staande houdt Terwijl U hem aan leefwarmte gaat helpen Elk oestertje krijgt fijne groentjes mee Wat look, sjalot of prei, of wortel, ziet U maar Wat room of boter maakt het wonderbaar En ook een drupje wijn of drank is wel een goed idee Dan kaas of broodkruim op de schelp gelegd En het geheel de oven in geschoven De gril op hoog en ik kan U beloven Dat na een half kwartier Uw eerstgeboorterecht Graag ingeruild wordt voor het hapje Dat goudgeel borrelend te wachten ligt Op wie er voor haar schoonheid zwicht… En dan brand je je mond, dat snap je
Hans van de Sande
41
activiteiten buurtvereniging •
Woensdag 22 december A-Kwartier kaarsjestocht met Glühwein. Een boottocht in kerstsferen langs feestelijk versierde grachten. 17.15 uur: Instappen (na aanmelding vooraf!) bij de invalidensteiger bij de Museum- brug. De tocht duurt een uur. Gratis voor leden van de Buurtvereniging. NB! Introducees betalen ¤ 20,50 contant bij het instappen. Houdt u niet van Glühwein? Dan kunt u iets anders bestellen. Heeft u grote dorst en wilt u meer dan 1 drankje nuttigen? Dat kan voor eigen rekening. Opgeven kan tot 19 december via: hetakwartier@gmail.com o.v.v. 'kaarsjestocht', het aantal passagiers, verenigingslid of introducee. Er kunnen maximaal 64 personen mee. Wie het eerst b oekt vaart zeker mee. Alleen bij overboeking hoort u van ons, anders: geen bericht = goed bericht!
• Zondag 9 januari 16.00-18.00 uur: Nieuwjaarsvisite Anders dan u gewend bent vindt de visite plaats in het ruime en goed geventileerde Der Aa-theater in de Lutkenieuwstraat. Uiteraard met heerlijke hapjes en drankjes. • Zondag 30 januari Wild(e) Maaltijd (niet voor vegetariërs). Ook in het Der Aa-theater. U kunt u opgeven tussen 1 en 24 januari 2022 via: hetakwartier@gmail.com o.v.v. het aantal eters en uw telefoonnummer. Vooraf betalen: ¤ 25,00 voor leden Voor introducees ¤ 27,50 op NL33 INGB 0005 032 398 • Zondag 27 februari 16.00-18.00 uur: Buurtborrel NB: Al onze activiteiten zijn uitsluitend toegankelijk met een geldige QR-code en onder voorbehoud van coronamaatregelen die op het moment van de activiteit gelden.
42
De A-krant is het wijkorgaan van het A-Kwartier in Groningen en wordt 4x per jaar in een oplage van 2300 exemplaten huis-aan-huis verspreid. Advertenties kleiner dan A5 zijn altijd liggend. Aanleveren graag kant en klaar in PDF. Hebt u (nog) geen advertentie, dan kan onze vormgever deze tegen een bescheiden meerprijs leveren. Dat gaat altijd in goed overleg met de adverteerder. De nota wordt achteraf verstuurd, dus over het voorafgaande kalenderjaar. Voor meer informatie: hetakwartier@gmail.com t.a.v. Fleur Woudstra. 1/4 1/3 1/2 1/1
pagina pagina pagina pagina
(11,8 x 4,5 cm) ¤ 68,75 (11,8 x 6,2 cm) ¤ 92,(11,8 x 8,7 cm) ¤ 137,50 (11,8 x 18 cm) ¤ 275,-
43
Wilt u adverteren in de A-krant?
foto: Han Santing
• FLOKSTR...stra Groning...STRA: Flokstra is nooit helemaal weg • Bewoners Hoge der A 6 wachten op zingende kinderen, St. Martinus 2021 • Altijd weer een feest: de orgelman op zaterdagmiddag • Onder invloed van lachgas rijdt een man de gevel van Hasret Döner aan de Astraat binnen op 25 september • Het heeft een tijd geduurd, maar nu zijn de huisjes in de Vischoek dan eindelijk aangepakt. Geen schoonheidsprijs maar ons hoort u foto: Dumpert niet klagen.
44