A-krant maart 2022

buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 38 nummer 1 2022

krant

Bitterzoet Erfgoed

slavernijverleden in Groningen

Henk Cuperus

afscheid van een vriend

Nieuw bestuur A-Kwartier

energiek & daadkrachtig 1

De A-krant is een uitgave van buurtvereniging Het A-Kwartier in Groningen en wordt vier keer per jaar in een oplage van 2300 exemplaren huis-aan-huis verspreid in de hele buurt.

Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of in een volgend nummer te plaatsen. Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ ster is verantwoordelijk voor de inhoud.

Leden van Het A-Kwartier ontvangen - per email - automatisch ook het A-mail bulletin met actuele informatie over ontwikkelingen en aktiviteiten.

Niet-leden kunnen zich daar voor inschrijven: stuur een email naar hetakwartier@gmail. com o.v.v. 'aanmelding A-mail bulletin'.

Nog geen lid en woon of werk je in het A-Kwartier?

Persoonlijk lidmaatschap ¤ 12,50 per jaar.

Meerpersoons-lidmaatschap ¤ 17,50 per jaar.

Informatie op de website: www.a-kwartier.nl Buurtvereniging Het A-Kwartier Banknummer: NL33INGB0005031398 Kamer van Koophandel: 40025343 Website: www.a-kwartier.nl Email: hetakwartier@gmail.com Buurtpand De Oude Drogisterij Lage der A 4: Hans Imelman, 050-3125020 • Politie: 0900-8844 • Meldpunt Overlast: 050-5875885 • Wijkpost Binnenstad: voor klachten over uw woonomgeving 050-3678910 • of: www.gemeente.groningen.nl/ overlast-en-zorg-melden

Post voor Het A-Kwartier en de redactie van de A-Krant: Reitemakersrijge 20, 9711 HT Groningen Bestuur van Het A-Kwartier: Trinet Holtslag (voorzitter) Klaas van der Meulen (secretaris) Giorgio Achterbosch (penningmeester) Marieke Kremer (e-mail en leden) Evelien (Eef) Alkema (activiteiten) Mark Hömmen

Verspreiding van de A-krant: Hans en Tineke Mulder, Schuitemakersstraat 7-A 06-26769660 / 050-3120413; email ormu@home.nl Hier kunt u zich ook aanmelden als u wilt meehelpen de A-krant te bezorgen.

2

van de redactie Het ondenkbare is gebeurd. Er is oorlog in Europa. Het is niet langer een ver-van-mijn-bedshow. Net als tijdens de eerste coronalockdown laten we ons van onze beste kant zien.

We rijden naar de Poolse grens om persoonlijk vluchtelingen op te halen en een veilig onderkomen te bieden. We zetten acties op touw om zoveel mogelijk geld in te zamelen voor de slachtoffers van de wrede gruweldaden.

In Groningen kleuren de RUG en de Martinitoren blauwgeel.

Maar na bijna drie weken neemt het gewone leven stukje bij beetje weer zijn gang. En staan we stil bij persoonlijke verliezen. Onze Henk is niet meer. Daar besteden we uitgebreid en zeer terecht aandacht aan in deze editie van de A-krant.

colofon

omslagfoto: Dillen van der Molen

In de A-kerk, die waakt over het A-Kwartier, maken we kennis met kunstenaars wiens roots verweven zijn met de slavernijgeschiedenis. Zij verbeelden elk op eigen manier wat dit voor hen betekent. Ook ex-bewoners van het A-Kwartier hebben hun handen vuil gemaakt aan de slavernij en hier rijkdom mee vergaard.

En in het heden maken studenten het de gewone burger in het A-Kwartier niet altijd even makkelijk.

Maar het is niet alles treurnis wat de klok slaat. We vieren de komst van een nieuw bestuur (foto rechts), schipper Fieke neemt ons mee de boot in en Hans van de Sande trakteert op omelet met garnalen. (TZ) Redactie:

Medewerkers aan dit nummer:

Tjerd van Riemsdijk, Hans van de Sande, Wilma Mik, Tjitske Zuiderbaan (eindredactie) Han Santing (vormgeving & foto's)

Trinet Holtslag, Fleur Woudstra, Karlijn Donders, Klaas vn der Meulen, Sacha Landkroon, Dick Veen, Malou Silver

Drukkerij Scholma, Bedum

Kopij voor A-krant 2022 | 2 inzenden vóór 15 april 2022

3

Stad & Student

een lastige combinatie deel 3: de gevolgen en de remedie tekst: Hans van de Sande In onze Stad is het percentage studerenden in de laatste 50 jaar toegenomen van 2% naar 30% van de stadjers. Mocht dit het gevolg zijn van beleid, dan is dat een beleid dat naast de gewenste, ook velerlei ongewenste gevolgen heeft gehad. Een aantal hebben we hiervoor al behandeld, zoals het aantal fietsen, de verrommeling door studentenhuizen, de enorme toename van het aantal koffietentjes en terrassen, de meerderheid van Groen Links, het verdwijnen van de renbaan, of de forse geluidsoverlast door wat de jongelui als muziek beschouwen.

Kijken we eens naar wat er achter dit soort problemen ligt, dan moeten we vaststellen dat er op de plek waar gemeentelijk beleid zou moeten zitten een gigantische leegte heerst.

De overheid doet eigenlijk net of er niets veranderd is en net als vijftig jaar geleden houdt ze zich bezig met prestigieuze projecten en legt ze haar oor te luisteren bij wat projectontwikkelaars haar influisteren, maar op zelfstandig, laat staan origineel denkwerk is ze niet te betrappen. Je zou toch zeggen dat zo'n aardverschuiving in de bevolkingssamenstelling tot serieus overleg met de veroorzaker van al dit moois, de Rijksuniversiteit Groningen zou moeten leiden, maar nee hoor, pappen en nathouden is het parool.

Wat een stadsbestuur siert is dat het luistert naar zijn burgers. Nou, dat gebeurt nauwelijks op een normale manier. Wel staan de websites bol van initiatieven om de tevredenheid van de burger door vragenlijsten te meten, maar dat is dan vaak de tevredenheid over dingen waar die burgers niet om gevraagd hebben. Ik noem er maar eens zeven: 1) de gigantische hoeveelheid belemmeringen voor het autoverkeer, 2) de simultane uitvoering van allerlei onderhouds-operaties aan bekabeling en dergelijke, waardoor de stad nu al jarenlang een onherbergzame plek is geworden, 3) de herkansing van het mislukte gele steentjes project à 8 miljoen euro, 4) het plan tot verplaatsen van het cultuurcentrum de Oosterpoort, 4

5) een enorm en peperduur gehannes met het openbaar vervoer, 6) het ontwikkelen van gemeentelijk beleid voor alternatieve energie, of 7) de planning van het nieuwe megalomane stationsgebied.

U ziet, ze hebben het wel druk, maar wellicht met de verkeerde dingen? Dat kun je trouwens ook van de universiteit zeggen. Ze zijn enorm druk met het omkatten van het briefpapier, waar nu Groningen University op moet staan, met allerlei internationaliseringsprojecten en met heel veel marketing, maar met het geven van goed onderwijs valt voor een wetenschapper geen eer te behalen, dus dat doen ze dan ook niet. Het peil van het onderwijs en het onderzoek is al jarenlang in kwantitatieve zin aan het stijgen, maar aan het dalen in kwaliteit.

Het wordt hoog tijd dat de gemeente voor de meerderheid van zijn burgers in de bres springt en een goed en grondig gesprek aangaat met de universitaire bestuurderen. Het voornaamste punt zal moeten wezen een terugbrengen van het aantal studenten tot een niveau dat de stad kan verwerken. Een tweede punt kan zijn dat waar de universiteit zegt public relations belangrijk te vinden, er een open oog en oor komt voor de wensen van de bewoners van de buurten waar ze zo diep haar stempel opdrukt. De overheid ziet dit niet als haar taak. Het zou de RuG daarom sieren als er een regulier overleg tussen Universiteit en burgers zou komen.

Het weglopen voor de verantwoordelijkheid, zowel bij stadsbestuur als bij het bestuur van de universiteit, gaat op den duur noodlottige gevolgen hebben. Als een derde van de bevolking vlietend is en na 6 jaar grotendeels uit stad verdwenen is, moeten de blijvers extra gelegenheid krijgen om te zorgen voor de broodnodige continuïteit. Het is de taak van overheid en universiteit hen daartoe uit te nodigen en gelegenheid te geven.

Academiegebouw in blauw/gele belichting (foto: Han Santing)

Henk Cuperus 1949 - 2022 tekst: Fleur Woudstra 6

O

foto: Han Santing

Henk, wat zijn we allemaal verdrietig dat we jou nu al moeten missen!

Het was zo vanzelfsprekend om jou in ons A-Kwartier tegen te komen om dan even een grapje of een praatje met je te maken over de buurt en over alles wat jou interesseerde.

En dat was nogal wat!

De Nederlandse taal en het correcte gebruik daarvan hield je nogal bezig. Jouw eigen boekenkast stond zelfs geportretteerd met jou ervoor staand, in een speciale editie van boekhandel Godert Walter, waarbij je trots jouw Reinaert de Vos en de edities van Roald Dahl en Vestdijk toonde.

Jouw bijdragen en reportages als redactielid van onze buurtkrant waren van hoge kwaliteit en werden daarom erg graag gelezen. Jouw allerlaatste bijdrage voor de A-krant was een waar meesterwerkje: samen met jouw vriend Anne Bergsma interviewde je onze beroemde buurtgenoot en dichter Jean Pierre Rawie en maakte er -op de voor jou zo karakteristieke wijze- een fraai artikel van.

Al had je economie gestudeerd: in het VNG blad kwamen we jou tegen in een groot artikel over jou bij OOG, de lokale tv-zender waar je je roeping vond als cameraman. Daarin vertelde je, dat camerawerk zo leuk te vinden, dat je nooit met pensioen zou willen en ermee door wilde gaan tot je er zo ongeveer bij neerviel.

Corona stak een spaak in jouw wiel: van de een op de andere dag bleek het virusgevaarlijk te zijn om jouw geliefde werk uit te voeren!

7

foto: Norbert Landers

foto: Han Santing

Terugblikkend zien we jou in en namens het bestuur van buurtvereniging Het A-Kwartier functioneren als succesievelijk penningmeester en daarna -tot voor kort- als secretaris van korte en bondige agenda's en verslagen, als markant inspreker bij gemeenteraadscommissies waar je binnen 1 minuut kon zeggen waar het op stond, als enthousiast actievoerder tegen allerlei vormen van overlast, als rustig overlegger met instanties, als manusje van alles bij al onze buurtactiviteiten. Waarbij de maandelijkse buurtborrel, de

wijnproeverijen en de jaarlijkse bootocht over het Reitdiep wel tot jouw favorieten behoorden.

Waar hielp je eigenlijk niet aan mee als uiterst betrokken buurtgenoot?

We deelden onze voorliefde voor humor, treinen en vooral ook voor fietsen.

Met weemoed vertelde je over jullie gezinsfietsvakanties op het Kanaaleiland Sark en ik wist jou en fietscollega Henk Nienhuis zo gek te krijgen dat jullie om de beurt zomers de buurt meenamen op fraaie fietstochtjes rondom Stad -inclusief pitstop op een zonnig terras- onder het motto: Fietsen met Henk.

Onze vormgever Han Santing ontwierp daar ook -zoals nu bljkt voor de allerlaatste keer- weer een prachtige poster voor, zoals jullie hier zelf kunnen zien.

8

O Henk, wat zullen we jou verschrikkelijk missen.

Als dank voor alles wat je al die jaren voor jouw en onze buurt hebt gedaan wil ik mede namens alle bewoners uit het A-Kwartier het zeer passende gedicht van de door jou geïnterviewde dichter Jean Pierre Rawie voorlezen: A-Kwartier Ik heb dit pand in deze buurt Uitsluitend voor beperkte tijd, Tot ik verhuis of overlijd En op mijn beurt verdwijn, gehuurd.

De buurt is minstens evenzeer Het onvervreemdbare domein Van allen die er niet meer zijn, De buurtbewoners van weleer.

Ik hoor hun voetstap, waar ik ga, als weerklank van de mijne gaan 's nachts in de Visserstraat, de Laan en langs de kades van de Aa. De tijden schuiven door elkaar, terwijl ik lopend door de wijk naar de vertrouwde gevels kijk; mijn biotoop - nog hoeveel jaar.

• boven: insecten proeven bij de Jumbo • op het in aanbouw zijnde wooncomplex aan de Westerbinnensingel.

• cameraman bij Oog-tv (foto: Wouter Holsappel) • de crew van Heerestraat Helemaal met presentator Piet van Dijken (foto: Jan Hendrik van der Veen) • onder: Konsum des Knäckwürstchens tijdens Duitse buurtborrel (foto's: Han Santing) • rechts: bloemen op Henks graf, 8-1-2022

9

UW MAKELAAR IN DE BUURT!

● Lokaal

en enthousiast team in aankoop- en verkoop van woningen ● Gevalideerde taxaties ● Zekerheid, eerlijkheid & transparantie ● No Cure No Pay

● Specialist

Een gratis waardebepaling van uw woning of een vrijblijvend gesprek?

Altijd welkom aan de Westersingel 3!

Lana, Maaike, Norbert & Miranda

Westersingel 3 I 9718 CA Groningen I 050 - 760 17 77 Groningen@iQMakelaars.nl I www.iQMakelaarsGroningen.nl

Ode aan een geliefde dode Tjitske Zuiderbaan Alles van je prachtlijf gaf je.

Nu rot het weg in een kil grafje.

relatie. Bovendien hij was cameraman, dat pleitte ook voor hem, dan moest hij toch wel creatief zijn. Ook creativiteit draagt bij aan succes in de relatie. Tegen het tijdstip van de uiteindelijke ontmoeting fietste ik naar de Sigaar. Al vanuit de verte zag ik een licht gebogen, niet al te grote mansfiguur staan, bezaaid met gele en groene sterren.

Er waren ook strepen en ik kreeg de associatie met de Amerikaanse vlag, maar dan in de verkeerde kleuren. Hoe dichterbij ik kwam, hoe meer ik dacht, ik hoop niet dat hij… Maar hij was het wel. Ik onderdrukte de neiging om door te fietsen, maar stopte omdat ik goed opgevoed ben. Al na het eerste drankje zei Henk dat hij niet dacht dat het wat zou worden tussen ons. Ik was opgelucht en uiteraard een tikje beledigd.

Niet dat ik het wel zag zitten, maar men wordt gewoon niet graag afgewezen. Helaas was het mailen toen ook afgelopen.

Op 27 april 2021 schreef Henk Cuperus bovenstaand grafschrift, zomaar voor de lol en niet wetende dat zijn eigen graf hem negen maanden later zou opslokken.

Steeds hoor ik de stem van Henk, weifelend, bescheiden en vaak met een kikkertje in de keel. De stem van een zachtaardig, sympathiek mens. Ik zie hem voor me tijdens de laatste redactievergadering waarbij hij aanwezig was. Het viel me toen op dat hij niet goed luisterde en dingen niet begreep. Nu denk ik, zou er toen al iets mis zijn geweest met Henk?

Ik herinner me de Trui der truien, die hij zo vaak droeg, met gele en groene sterren, geloof ik. Die van Mart Smeets waren er niets bij. Model jaar nul, van de Wibra of een soortgelijke winkel. Hij droeg hem tijdens mijn (enige) date met hem. Wij ontmoetten elkaar op een datingsite en hij schreef zulke geestige e-mails. Op zijn vage foto zag ik al wel dat de kans van slagen tussen ons vrijwel nihil zou zijn. Hij leek oud en weinig aantrekkelijk, voor mij dan.

Ik val nu eenmaal op jong. Maar wat schreef hij leuk. Regelmatig lag ik in een deuk van zijn mails. En humor is toch wel een grote voorwaarde voor het welslagen van een

Toen ik tien jaar na die date bij de redactie van de A-krant kwam, bleek Henk daar ook in te zitten. Het was de eerste keer dat ik hem weerzag en vond hem ouder geworden, maar hij was wel volkomen zichzelf gebleven, waarvoor hulde, en de Trui der truien had de tand des tijds redelijk doorstaan…

Rust zacht, lieve, goeie, ouwe Henk.

11

De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl

van het bestuur • Nieuw bestuur Rond de jaarwisseling is er op bestuurlijk front veel gebeurd. Er zijn twee bijzondere Algemene Leden Vergaderingen gehouden, nadat hiertoe was opgeroepen door bezorgde buurtbewoners. Zij maakten zich zorgen over de gevolgen van de te krappe bezetting van het bestuur van de buurtvereniging. Het zittende bestuur deelde hun zorgen, maar zij wisten: er gloorde hoop. Er hadden zich zowaar, na de zoveelste oproep daartoe, na het verschijnen van de herfsteditie van de A-krant ineens maar liefst meerdere gegadigden gemeld. Ze bleken allemaal serieuze, enthousiaste en uiterste capabele kandida- • het nieuwe bestuur wordt voorgesteld tijdens de buurtborrel in het Noordelijk Scheepvaartten. Ze hebben vanaf half november al met museum op 27 februari (foto: Han Santing) de bestuursvergaderingen meegelopen en het bleek dat ze onderling al meteen een goede klik hadden. De energie en daadkracht spatte er meteen vanaf. Op 22 januari jl. is tijdens de 2de bijzondere ALV een nieuw bestuur met hen benoemd. Het bestuur stelt zich verderop in dit nummer voor (p. 34).

Er blijft overigens nog ruimte over voor uitbreiding van het bestuur, dus als het je wat lijkt, laat ons dat weten!

• Afscheid van bestuursleden Helaas hebben we ook afscheid moeten nemen van bestuursleden. Hoewel wij het graag anders hadden gezien heeft Fleur Woudstra zich als bestuurslid teruggetrokken. Donderdag 24 maart wordt van 16.00 tot 18.00 uur in De Oude Drogisterij aan de Lage der A 4 op gepaste wijze afscheid van haar genomen. Esther Klaver was natuurlijk al in sinds september voorzitter af, maar zij heeft nog steeds geen afscheid gehad. Ook daar gaan we iets op verzinnen.

13

• Heel triest was het overlijden van bestuurslid van het eerste uur Henk Cuperus.

De hoop dat hij goed zou revalideren van het herseninfarct dat hij in augustus had gehad is niet uitgekomen. Op 3 januari is hij overleden. Fleur heeft namens het bestuur van de buurtvereniging mooie woorden op zijn uitvaart gesproken. En ook Esther Klaver heeft er dierbare herinneringen aan Henk opgehaald. Henk was niet alleen een uiterst geliefd bestuurslid, hij leverde ook een belangrijke bijdrage aan de buurtkrant.

Op de 2de ALV hebben we Henk daarom tot erelid benoemd.

• Activiteiten Nadat er vorig jaar gelukkig weer wat activiteiten konden plaatsvinden, was het er in het latere najaar alweer snel mee gedaan. Geen buurtborrels, geen kaarsjestocht met de rondvaartboot door de Groninger grachten, een afgeslankte Winterwelvaart die na de eerste dag alweer alle activiteiten moest staken, online ALV's, geen nieuwjaarsvisite, geen wild diner...

Hopelijk lukt het elkaar in 2022 weer vaker te zien en hopelijk hebben we bij het verschijnen van deze buurtkrant inmiddels de eerste activiteiten al mogen houden.

• Omdat het bij het ter perse gaan van de buurtkrant nog niet bekend is welke activiteiten er de komende tijd kunnen worden georganiseerd vragen we iedereen goed de website en de mailberichten van buurtvereniging Het A-Kwartier in de gaten te houden.

Krijgt u deze mail nog niet, meld u zich dan aan via hetakwartier@gmail.com. U hoeft hiervoor geen lid te zijn van de buurtvereniging. Maar mocht u ook lid willen worden, wat wij natuurlijk hopen, kan dit via hetzelfde mailadres.

14

foto: Han Santing

• Aandachtspunten De lopende zaken gingen ondertussen mondjesmaat door. Het overleg met de gemeente stond op een laag pitje. De gebruikelijke onderwerpen blijven echter aandacht vragen: geluidsoverlast, overlast vanuit sommige Airbnb's en Short Stay, zwerfvuil rondom afvalcontainers, de fietsen en reclameborden op de trottoirs, voldoende betaalbare parkeerplekken voor onze eigen bewoners en hun bezoekers, een schone en zo prettig mogelijke woonomgeving met veel meer groen.

Voor de leefbaarheid van onze buurt is het van groot belang, dat woningen die onder de juridische noemer 'wonen' gebouwd worden ook echt door vaste bewoners bewoond worden. Zij zorgen voor de broodnodige samenhang in onze wijk.

• Hans Alders heeft, als buurtbewoner en mede namens de buurtvereniging, indrukwekkend ingesproken bij verschillende raadsvergaderingen over de binnenstadsvisie, het parkeer- en het verkeerbeleid. Hij heeft volop voor het voetlicht gebracht dat er bij alle plannen die van invloed zijn op het leefklimaat in de binnenstad met allerlei partijen wordt gesproken, maar niet of nauwelijks naar de bewoners wordt geluisterd. Hopelijk brengt dit verandering! (inzet: Alders spreekt via Zoom. Beeld: RTV Noord)

• Werkgroepen en straatvertegenwoordigers Er zijn tal van zaken die onze buurt kunnen verbeteren en ook is het van belang dat de belangen van de buurtbewoners op een goede manier bij de gemeentelijke plannen worden ingebracht. En natuurlijk dat er gezellige buurtactiviteiten plaats vinden. Dat kan het bestuur niet alleen. We willen enthousiast met allerlei zaken aan de slag, maar daar hebben we echt jullie hulp bij nodig. En daarom willen we de oude plannen voor werkgroepen en straatvertegenwoordigers weer nieuw leven inblazen...

DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL

tekst & foto's: Henk Cuperus WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL 15

foto: Han Santing

• De buurtvereniging is er niet alleen voor de vaste bewoners, maar wil er ook zijn voor de minder vaste buurtbewoners, zoals bijvoorbeeld de studenten.

Wij wensen studentenvereniging Albertus Magnus aan de Brugstraat een goed 25ste lustrumjaar en hopen op een goede verdere samenwerking. Ook studenten moeten zich thuis voelen in de buurt en hopelijk melden zij zich in de toekomst meer aan voor bestuurslidmaatschap, activiteiten of voor deelname in werkgroepen.

Kunstatelier Noes Met werk van Beeldend Kunstenaar Annuska ‘t Hart

Geopend op afspraak en iedere zaterdag van 13.00-17.00 u

Pottebakkersrijge 13 9718 AG Groningen Telefoon 06-30109303 Website www.annuska-t-hart.nl

16

tekst: Tjitske Zuiderbaan Midden in het bulderend geweld van storm Eunice is de manifestatie 'Bitterzoet Erfgoed, sporen van het slavernijverleden in Groningen', afgetrapt met een digitaal programma.

De officiële opening in de A-kerk werd afgeblazen omdat het onverantwoord was genodigden over straat te laten gaan. De schepen die destijds de tot slaaf gemaakten vervoerden hadden deze keus niet. Zij trotseerden stormen en vloedgolven met alle gevolgen van dien. Sommige van deze schepen kwamen van de scheepswerf aan de Noorderhaven in het A-Kwartier. En die werf is niet de enige link van onze mooie wijk met deze onmenselijke praktijken.

De West Indische Compagnie Het slavernijverleden van Groningen is nauw verweven met de oprichting van de West Indische Compagnie. In 1621 werd de Kamer ter Stad en Lande opgericht, de Groningse afdeling van de compagnie. De leden waren verdeeld in twee partijen, de Stadjers en de Ommelanders, die elkaar het licht in de ogen niet gunden. Ondanks de verdeeldheid • boven: detail Haubois kaart uit 1665 met haven en werf van de WIC op het terrein wat we nu Noorderhaven NZ noemen. Het embleem is ook zichtbaar.

• midden: het West-Indisch huis in de Munnekeholm, hoofdkwartier van de Kamer van Stad en Lande.

Daarnaast op achtergrond het Aduardergasthuis.

Reproductie aquarel J. Bulthuis ca. 1786 • onder: noordzijde van het A-kerkhof. In het 3e huis van rechts (op nr. 7) woonde Onno Zwier van Sandick (RHC Groninger Archieven)

17

speelde de Kamer een belangrijke rol in de trans-Atlantische slavenhandel en de slavernij op plantages in de koloniën. Toen in 1792 de WIC werd ontbonden, verwezen in Groningen veel gebouwen, kunstwerken en monumenten naar dit beschamende verleden. Zo ook in het A-Kwartier. Hier vind je bijvoorbeeld op het A-kerkhof 7 het woonhuis van Onno Zwier van Sandick sr. (17591822) en Henriette Engelina Feith (1777-1851), die er in 1822 woonden met hun negen kinderen. Van Sandick was onder meer voor driekwart deel eigenaar van de koffie- en cacao- plantage Mon Bijou aan de Cotticarivier. Hier woonden en werkten 102 tot slaaf gemaakten, volgens de Surinaamsche almanak van 1821.

Ook had hij een aandeel in de suikerplantage Roozenburg aan de Commewijnerivier in Suriname. Hij overleed in 1822, waarna zijn vrouw naar Zwolle verhuisde. Zoon Onno en dochter Ockje bleven achter in Groningen. Onno en zijn moeder beheerden de plantages, maar werkten zich in de schulden. Toen de slavernij in 1863 werd afgeschaft, ontvingen zij f 50.700 (nu in euro's: 535.000) compensatie voor de in vrijheid stelling van 170 tot slaaf gemaakten. De vrijgelaten tot slaaf gemaakten kregen niets.

Star Numan Naast slavenhandelaren waren er in het A-Kwartier ook mensen die zich het lot van de tot slaaf gemaakten aantrokken. Zo ook de familie Star Numan. Zij woonden in het Hinckaertshuis aan de Oude Kijk in het Jatstraat 6, het enige stenen huis uit de middeleeuwen dat de tand des tijds heeft doorstaan.

Cornelis Star Numan (1807-1857) gaf college in staats- en volkenrecht aan de faculteit der rechtsgeleerdheid aan de RUG. In zijn colleges veroordeelde hij de slavenhandel.

Onrechtvaardig noemde hij deze, en vernederend. Ondanks dat vond hij dat slaveneigenaren wel recht hadden op compensatie, zij hadden er immers voor betaald en dus waren tot slaaf gemaakten wettelijk eigendom.

Zijn vrouw Octavia Star Numan-van Swinderen (18061896) was betrokken bij de 'Maatschappij ter bevordering van het godsdienstig onderwijs onder de slaven en verdere heidensche bevolking in de kolonie Suriname'.

Deze Maatschappij was op protestantse leest geschoeid en zamelde geld in voor de zending onder de tot slaaf gemaakten in Suriname.

18

• boven: portret van Onno Zwier van Sandick.

• onder: het Hickaertshuis (foto: Han Santing)

Orang oetans in het Universiteitsmuseum Ook het Universiteitsmuseum is waarschijnlijk niet verschoond gebleven van profijt van de slavenhandel. Van de collectie van tweehonderd anatomische- en biologische preparaten, fossielen, mineralen en instrumenten van de Groningse hoogleraar Petrus Camper (1722-1789), kan niet altijd achterhaald worden hoe hij aan deze specimen kwam. Wel is duidelijk dat ze vooral kwamen uit gebieden waar de Vereenigde Oostindische Compagnie en West Indische Compagnie actief waren. Zo kreeg hij bijvoorbeeld orang oetans van VOC-bestuurder Thomas Hope (1704-1779).

Culturele manifestatie Om Groningers bewust te maken van dit slavernijverleden is er t/m 12 september 2022 de culturele manifestatie Bitterzoet Erfgoed. De manifestatie is gebaseerd op het boek Sporen van het slavernijverleden in Groningen van Barbara Henkes en Margriet Fokken. Overal in stad en provincie besteden musea, erfgoedinstellingen en culturele en educatieve organisaties aandacht aan dit onderwerp in de vorm van tentoonstellingen, kunst, lezingen, muziek, theater, spoken word, film, routes en nog veel meer. Zo vindt er een expositie plaats in de A-kerk, waarvoor de kunstenaars Aimée Terburg, Faisel Sara, Esli Tapilatu en Hedy Tjin nieuw werk maakten. De laatste ontwierp een wandkleed van 70 meter breed, wat wordt gemaakt door vrijwilligers en belangstellenden, om zo de dialoog over het slavernijverleden met de Groningers aan te gaan. Dat er gekozen is voor de Akerk is niet verwonderlijk. De geschiedenis van deze kerk, die waakt over het A-Kwartier, is nauw verbonden aan die van de slavernij. Het kantoor van de Kamer ter Stad en Lande stond om de hoek en de heren die destijds investeerden in de WIC, wilden zich ook profileren in de kerk. Enkele bewindvoerders van de WIC liggen zelfs in de kerk begraven, het zijn de meest letterlijke sporen van het slavernijverleden in Groningen.

foto's: Han Santing

19

De UK53 oftewel: de Lola tekst: Dick van Veen | foto's: Han Santing 20

In 2010 kocht Fieke de Baat (40) het casco van een voormalig vissersschip, deze lag in Enkhuizen op de wal als een groot bruin monster. Haar vader had gezegd, ga daar maar eens kijken dat is nou precies een project voor jou. De eerste aanblik gaf wel wat bedenkingen: 'Daar moet veel aan gebeuren, hoe pak ik dat aan?' Gelukkig had ze een vader en een vriend die bedreven waren in dat soort klussen en met deze hulp en raad durfde ze het aan. Fieke werd de trotse eigenaar van het casco, van het ooit als Vrouwe Jacoba / Urk 53 te water gelaten vaartuig.

Regeringskotter De stuurhut was goed, het dek veel te zwaar voor de onderliggende spanten, de motor een brok roest en het visruim een zwembad. Kortom er was wel wat werk aan de winkel om dit exemplaar in een varend woonschip te veranderen. Fieke had de Enkhuizer zeevaartschool gedaan en voer op een zeilschip, ze wist dus wel wat van boten en ze wist heel goed waar ze aan begon. Geen makkelijke klus, maar het was te doen.

De in 1932 in Alphen aan de Rijn bij Boot gebouwde kotter was een zogenaamde regeringskotter. Een vaartuig gebouwd voor de Urker visser Post. Omdat hij niet meer op de Zuiderzee kon vissen, die was door de Afsluitdijk veranderd in het IJsselmeer, moest hij een zeewaardig vaartuig hebben. Door goedkope leningen maakte de Nederlandsche overheid dit voor de Urker vissers mogelijk. Het werd een mooie volle kotter met twee masten, flink visgerei en met een lengte van 16.50 meter en een breedte van 5.40 meter, uitgerust met een Brons 50 PK van de Brons motorenfabriek in Appingedam. Een ééncilinder motor met een super groot vliegwiel en een geluid zo mooi en karakteristiek.

Radio Caroline Het schip heeft een druk bestaan gehad.

Eerst een jaar of twintig vissen onder verschillende eigenaren en onder verschillende namen. Daarna als de Offshore 3 in dienst van Wagenborg waarbij het onder andere gebruikt werd om Radio Caroline te

• boven: het zgn. tuigplan voor de Jacoba uit 1932.

• onder: zoals bedoeld zou het schip nooit varen.

Hoe de zeilen stonden is zichtbaar op een kopie van een kopie van een ansichtkaart.

21

bevoorraden op de Ierse zee. Ook heeft het nog enkele jaren gevaren als privé vakantieschip. Inmiddels was de Brons in de zestiger jaren vervangen door een Cummings NH220, die nu nog steeds voor de voortstuwing zorgt. Het schip raakte wat in de vergetelheid en het onderhoud liep steeds verder achter. Het eens zo mooie vaartuig raakte in verval.

Shinen in de Noorderhaven Toen het schip zo gehavend in Enkhuizen lag, in handen van de zoveelste eigenaar, was daar een plan om het om te bouwen tot een schip voor dagtochten. Dit project strandde echter waardoor het weer te koop kwam en Fieke de nieuwe eigenaar kon worden.

Er kwam een nieuw dek, nieuwe schotten, tanks voor water en gasolie, een generator, er werd een woning ingetimmerd, de motor werd gereviseerd, er werd gebikt, geschuurd en geverfd en nu ligt het te shinen in de Noorderhaven. De UK 53 is in ere hersteld en heeft nu de naam LOLA, gewoon omdat het zo'n mooie naam is. Een opvallend schip, breed voor zijn lengte met een vlak dek en een stoere stuurhut.

Trossen los Toen het schip vaarklaar was en Fieke op haar reis Groningen aandeed bleek dat de plek te zijn waar ze wilde ankeren. Er was ook nog een vrijhaven waar plek was en zo had de LOLA haar bestemming gevonden. Fieke heeft inmiddels haar eigen bedrijf in Groningen, een stad waarvan ze is gaan houden. In de Zweedse haven heeft ze haar werkplaats en doet ze ijzerwerk aan boord van diverse schepen. Ook vaart ze op de sleepboten van Bokschoten en Hunzetrans en sleept ze dus o.a. woonschepen door de stadsgrachten naar een dok voor groot onderhoud en daarna weer terug natuurlijk.

Maar de LOLA blijft in de Noorderhaven, waar Fieke met veel plezier woont. Naast haar huis is het schip ook haar vakantieverblijf. In de zomer gooit Fieke de trossen los en bevaart de diverse wateren zoals het schip al sinds 1932 gewend was. Maar aan het eind van de vakantie weer lekker terug naar de Noorderhaven in het mooie A-Kwartier.

vlnr/vbnb: De jongste lezer van de A-krant|Fakkeloptocht tegen de gaswinning 14-2|Huisje tegen huis, Uurwerkersgang|Angst genot paniek, Visserstraat|Nieuwe invulling van café Het Beloofde Land: Kleintje Klikspaan|Tot eind juli: Turftorenstraat & A-kerkstraat op de schop|Muts voor koude paal|Verboden te lachen op de Westerhaven (foto's: Han Santing) 23

Edwin Silver

slotenmaker van het A-Kwartier tekst: Tjitske Zuiderbaan | foto's: Malou Silver 24

A

l dertig jaar is hij inwoner van Groningen, maar toch noemt Edwin Silver zichzelf nog altijd een Amsterdammer. Hoewel wereldburger ook een goede benaming zou zijn, gezien zijn vele omzwervingen over de aardbol. Zelfs Aussie zou hij een geuzennaam vinden, hij woonde een jaar in Australië.

Het gevoel van vrijheid in dat mooie, warme land spreekt hem enorm aan.

Hoe hij dan toch in Groningen terechtkwam? 'Ik had in de Jordaan in een Frans restaurant gewerkt van de zoon van meneer Woest, de Groninger van de Worst van Woest, wie kent hem niet. Meneer Woest wilde in Groningen een restaurant beginnen en kon wel een kok gebruiken. Ik kwam net terug uit Australië en had werk noch woning.

De oude Woest was bevriend met de heer Beeres van slijterij Jos Beeres. Het pand naast de slijterij kwam vrij en dat moest restaurant Sauvage worden. Boven de zaak was een woning waar tot dan toe studenten hadden gewoond. Ik ging het restaurant opzetten en kreeg de woonruimte erbij.'

Echte Franse paté Na Sauvage volgden meer horecabedrijven waarin Edwin als chef de scepter zwaaide met een duidelijke voorkeur voor de klassieke Franse keuken.

Liever maakt hij een goede boeuf bourguignon of een echte Franse paté dan een burger van hip scharrelvlees. Maar het nachtleven dat gepaard gaat met werken in de horeca brak hem op en hij wilde een andere richting inslaan. 'Ik had als zendamateur ooit gepionierd en ook al vliegers ontworpen waarmee ik aan luchtfotografie deed.

Voor de politie moest ik dan foto's maken van graanvelden waarin wiet werd gekweekt.'

Sloten en radiatoren Pionieren, problemen oplossen zit hem in het bloed en hij koos uiteindelijk voor de richting scheepsinterieurbouw. 'Daar werkte ik veel aan het hang- en sluitwerk op de schepen.

Na vele jaren in de scheepsinterieurbouw begon ik een eigen klussenbedrijf en vijf jaar geleden startte ik als slotenmaker. Als slotenmaker kun je geen planning maken, je werkt zonder agenda. Edwin wordt meestal tussen vijf en zeven uur 's avonds opgeroepen, rond etenstijd, wanneer mensen thuiskomen van hun werk en merken dat ze buitengesloten zijn omdat ze hun sleutel niet bij zich hebben. 'Ik probeer dan de deur schadevrij te openen en zet er als het nodig is een nieuw slot in. Om te voorkomen dat mensen op deze manier proberen in te breken in een huis dat niet het hunne is, vraag ik ze wanneer 25

ze eenmaal binnen zijn altijd om zich te legitimeren aan de hand van bewijsstukken in het huis. Omdat je als slotenmaker niet de hele dag kunt wachten op een oproep, heb ik me daarnaast gespecialiseerd in het ontwerpen van radiatorombouwen. Ik maak ze op maat, helemaal naar wens van de klant. De opdrachten krijg ik altijd via mijn website.

Cilinder De techniek van de sloten spreekt Edwin aan. 'Die cilinder is eigenlijk al heel oud, maar wordt nog altijd gebruikt en is in principe nog hetzelfde. Al wordt hij wel steeds complexer gemaakt voor beveiliging.' Zijn werkterrein is voor 95% stad en voor de rest provincie Groningen. Hij werkt tot tien uur 's avonds. Daarna gaat de telefoon op mute.

'Ik werk niet meer 's nachts. Dan zijn er te veel dronken mensen, en heb je altijd gedoe.' Maar ook overdag maakt hij soms rare dingen mee. 'Zo heb ik ooit een deur opengemaakt en werd halverwege het werk de klant in de boeien geslagen. Bleek het huis al door de politie vergrendeld te zijn.'

Geen wanklank Ambities om verder te groeien heeft Edwin eigenlijk niet. 'Ik heb het druk genoeg en ik vind de combinatie van sloten maken en klussen erg leuk. Maar ik vind het vooral leuk om mensen te helpen, en ik heb altijd tevreden klanten, eigenlijk nooit een wanklank.' Ook wil hij tijd overhouden voor zijn andere passies: fotografie, koken, vissen, reizen. En zo gauw het kan wil hij weer naar Australië, het land waar je soms alle seizoenen in een dag voorbij ziet komen.

Of hij Groningen ooit nog verruilt voor Amsterdam? Ondanks dat hij een fan is van de mentaliteit in het Westen, ziet hij zich niet snel uit Groningen verhuizen. Hier heeft hij huis en haard, en al langer hier dan daar, is hij toch wel een beetje Stadjer geworden.

26

Westerhaven 1958, foto: E. Folkers (RHC Groninger Archieven)

Aan de bieten ligt het niet.

Je kunt een meisje zijn en wijzen naar de platte schepen in de Westerhaven; volgeladen sukerbaitenpracht en op je vaders zeepkist gaan staan, kraaiend van pret: "Pappie ze steken vandaag de pijpen weer aan."

Op zeker moment zal het gewoon weer september zijn en de campagne vangt onomstotelijk aan. Of het jaar nu negentienvijfenvijftig is of twintigeenentwintig, het verschil tussen acht en voor altijd weg is een lichaam.

dichter bij toen

Bietencampagne

Aan de bieten ligt het niet.

Aan de bieten ligt het niet.

Je kunt een man zonder moeder zijn. Trachten te negeren dat vandaag de wagens van Althuisius Logistics weer massaal gaan rijden langs het huis waar zij al maanden niet meer is.

Als vonkjes geladen met méér dan die duizenden knollen.

Aan de bieten ligt het zeker niet.

27

sacha landkroon

Je kunt een vrouw van in de zestig zijn en altijd nog bij aanvang van het najaar diezelfde opwinding voelen: reuring, die typische geur en het tanende licht verankerd in je hart, precies als in die wederopbouwjaren.

Weldadige Stichting Ketelaar-Bos in de Visserstraat

tekst: & foto's foto's: Han Santing 28

W

at is de Visserstraat toch een gevarieerd geheel. Een heerlijke mix van bewoners en hun onderkomens. Stokoude panden afgewisseld met splinternieuwe. Groot naast klein, prachtig naast spuuglelijk.

Een echte winkelstraat is het allang niet meer. Tijdens de bevrijding werd de Visserbrug opgeblazen en het herstel ervan duurde lang.

De straat werd lastiger te bereiken en de eerder zo bloeiende bedrijvigheid kreeg een gevoelige opdonder: de loop was eruit. Bekijk je oude adresboeken van Groningen (waarin per straat staat wie op welk nummer woonde en wat het beroep van die bewoner was) zie je bij de Visserstraat hoeveel bedrijfjes en winkels er ooit waren. Dat waren vaak kleinere zaken, waarvan de eigenaren boven hun nering woonden. Ook nu is dat middenstandsverleden nog goed af te lezen aan de grote ramen op veel van de benedenverdiepingen.

De straat kan bogen op de aanwezigheid van maar liefst vijf gasthuizen: het Latteringegasthuis, het Zeyslgasthuis en het Wytzes- of Schoonbeekgasthuis en natuurlijk het het Jacob- en Annagasthuis op de hoek van het Gasthuisstraatje.

Op de hoek daartegenover staat het vijfde gasthuis met de geweldige naam Weldadige Stichting Ketelaar-Bos. Het is een bijzonder pand waarin de Weldadige Stichting Ketelaar-Bos ooit haar onderkomen had.

Aan de kant van de Visserstraat wordt de gevel gedomineerd door de langs de ramen van de eerste en tweede verdieping doorgetrokken raamlijsten, bovenin eindigend in drie bogen met links en rechts een wuft vleugeltje en onderin begrensd door een uitstekend afdakje. Hoewel de gevel de allure van een voorgevel heeft, is hij dat niet; de eigenlijke ingang zit om de hoek in het Gasthuisstraatje. Ook hier is de raampartij boven de ingang net als aan de Visserstraatkant gedecoreerd met hier twee zuiltjes links en rechts van de deur (foto rechtsboven).

Maar het pand heeft meer eigenaardigheden: de opmerkelijk terugwijkende rooilijn in het Gasthuisstraatje. En aan de Visserstraatkant: de uitspringende 'voorgevel' -goed zichtbaar als je vanuit De Laan komt (foto links)- bekroond door een puntdak dat naar voren lijkt te komen ten opzichte van het eigenlijke huis daarachter.

Maar dat is gezichtsbedrog: de linkerkant steekt vooruit, maar kijk je vanuit de Visserstaat iets verderop (foto rechtsonder), 29

foto: P.B. Kramer 1935 (RHC Gron. Archieven)

zie je dat de andere kant van het dak naadloos doorloopt in dat van het 'achterhuis'. Het 'voorhuis' krijgt nog eens extra charme door vier ronde ramen, drie in de zijkant en een op de zolderverdieping en het opmerkelijk metselpatroon van de stenen tussen de ramen.

Opvallend ook zijn de in natuursteen uitgevoerde hoeken van het voor- en achterhuis, met elkaar verbonden door een metalen buis. Het is bijna een verwijzing naar de vroegere 'schamppalen' bedoeld om de hoeken van de gevels te beschermen tegen karren die de bocht te krap namen. De metalen sponningen van de ramen, de ronde gietijzeren muurankers en de baksteensoort en -kleur maken duidelijk dat we hier te maken hebben met een pand uit de jaren 30.

Achter de speelsheid van de bogen voel je de nuchterheid van de Nieuwe Zakelijkheid.

Hoe is dit huis hier gekomen en hoe komt het aan die prachtige naam?

Het verhaal begint bij de familie Ketelaar die op de hoek van Visserstraat en Gasthuisstraatje woonde. (zie z/w foto links). Vader Hinderikus Jans Ketelaar en moeder Trijntje Bos kwamen beiden uit een schippersgezin en trouwden in 1846. Ze kregen zes kinderen. Het jongste kind was Jantiena Bernardina (1859 - 1939) en zij werd de stichter van het gasthuis.

Geen van de zes kinderen Ketelaar trouwde en bleven tot hun dood wonen in het ouderlijk huis. De familie was goed bij kas.

Auteur W.E. van Koldam van het boek 'Weldadige Stichting Ketelaar-Bos' merkt hierover op: "Hun kennelijk opvallend zuinige levenswijze gaf in Groningen aanleiding tot spannende verhalen, waarin hun vermogen tot grote omvang groeide."

Dat familievermogen kwam uiteindelijk terecht bij de jongste dochter Jantiena, die na de dood van haar ouders, broers en zusters vanaf 1925 tot haar dood in 1939 alleen het huis bewoonde.

Alle Ketelaars liggen begraven op de Zuiderbegraafplaats.

30

Op 2 augustus 1928 dicteert Jantiena haar zgn. olografisch testament waarin f 100.000,gereserveerd wordt voor de Weldadige Stichting.

Elf jaar later, op 1 december 1939 sterft Jantiena, 80 jaar oud. De executeur-testamentair weet van aanpakken want hij begint op de sterfdag met zijn taak. Naast zijn formele plichten laten de geruchten over verborgen schatten die al lang leefden in de Groningse samenleving hem niet los en -zo merkt schrijver Van Koldam op-: "Bij intensief en herhaald zoeken vond hij op alle mogelijke en voor velen voor onmogelijk gehouden plaatsen grote en zeer veel kleine bedragen." In totaal vond hij f 7.500,- plus nog eens 48(!) gouden tientjes. De rest van het kapitaal (f 280.000,-) was belegd in soliede hypothecaire vorderingen en effecten. Daarnaast omvatte het kapitaal nog onroerend goed.

Bij een gasthuis denk je al gauw aan iets met een aanzienlijk aantal woonplekken. Zo niet de Weldadige Stichting. In haar gedenksteen in de hal van de Weldadige Stichting testament bepaalde Jantiena dat er woonruimte moest komen voor vier mensen: een echtpaar en twee dames van boven de 50. Die bewoners (coventualen) moesten wel aan een aantal voorwaarden voldoen: zo moesten zij van de burgerstand zijn, de Nederlands Hervormde godsdienst zijn toegedaan, van onbesproken gedrag zijn, in Groningen woonachtig en -niet als laatste- niet de sociale beginselen aanhangen. Maar dan had je ook wat. In het huis kwam op elke verdieping een woning met woonkamer, slaapkamer en keuken (met warm en koud stromend water) plus bergruimtes op zolder en in de kelder. De badkamer was gemeenschappelijk.

Daarnaast bepaalde Jantiena dat de stichting bestuurd zou worden door drie bestuurders (regenten) die minstens twee keer per jaar zouden vergaderen in de voorkamer aan de Visserstraat die als bestuurs- en spreekkamer mocht worden gebruikt. Daartoe moesten blijven staan: "...mijne meubelen met inhoud, uitgezonderd de linnenkast en commode.

Ook het schoorsteenameublement moet blijven staan."

Bij het opstellen van haar testament ging Jantiena uit van een stevige verbouw en bepaalde zij dat die f 15.000 zou mogen kosten, maar al bij de eerste vergadering van de regenten in april 1940 werd duidelijk dat gekozen moest worden voor sloop en nieuwbouw.

Vooral de inmiddels bij de plannen betrokken architect J.A. Boer was voorstander van nieuwbouw en schatte de kosten -tot grote schrik van de regenten- op f 24.000,-.Naar goed Gronings gebruik vielen die hoger uit; het werd uiteindelijk f 30.000,-.

31

Het Juridisch Spreekuur gratis juridisch advies

32

www.hetjuridischspreekuur.nl

Op 8 april 1941 wordt het gebouw officieel geopend en worden de eerste bewoners onthaald: mejuffrouw G. Boerma, de weduwe H. Scheeres-Bouwman en het echtpaar Hansems. Het werd een sobere, maar gezellige middag met één kritsche opmerking richting architect Boer die het gewaagd had een gevelsteen met zijn naam in de voorgevel te laten inmetselen.

• boven: de gewraakte gevelsteen van architect Boer.

• daaronder: Jo Boer is geen onbekende in Groningen.

Hij ontwierp vele bekende huizen en wooncomplexen vooral in de Korrewegwijk. Bekendste daarvan zijn de woningen rond het Bernouilleplein. Maar ook zijn (eigen) witte woon-/werkhuis aan de Hereweg (1939) en het Pythagorascomplex (1930) in de Oranjewijk zijn beroemd (foto's: Wikipedia)

In 1960 beginnen de regenten te denken over de toekomst; het gebouw begint te verzakken en het pand is nodig toe aan een flinke onderhoudsbeurt. Die komt er in 1967, maar de twijfels over het voortbestaan van de Stichting in zijn huidige vorm blijven bestaan.

Na een periode van overleg komt in 1973 het definitieve eind in zicht.

Het werkcomité Verenigde Groninger Gasthuizen met daarin de besturen van een groot aantal gasthuizen, besluit tot de gezamenlijke bouw van een complex bejaardenwoningen op het terrein van het gesloopte Rode Dorp. De Weldadige Stichting besluit het pand aan het Gasthuisstraatje te verkopen en met het vrijgekomen geld te participeren in het nieuw te bouwen Ripperdahuis/Gorechthuis met 108 woningen, waarvan de Stichting 7 tweekamerappartementen en 8 driekamerappartementen koopt.

In 1975 zijn de laatste bewoners vertrokken uit het Gasthuisstraatje en staat het pand leeg. De SSH (Stichting Studentenhuisvesting) koopt het huis voor f 130.000,- om er binnen studentenkamers te realiseren. En die functie heeft het huis nog steeds, met dien verstande dat nu woningbouwvereniging Lefier de eigenaar is. Er wonen 8 studenten.

33

Trinet Holtslag (voorzitter), geboren en goeddeels getogen in de stad Groningen. Ik heb hier gestudeerd en heb sindsdien achtereenvolgens met veel plezier gewoond in de Oosterpoort, de Schildersbuurt en sinds 2003 in het fantastische A-Kwartier. Vanaf ongeveer 2016 heb ik als algemeen bestuurslid me in de buurtvereniging vooral beziggehouden met inspraakreacties op ruimtelijke plannen van de gemeente.

Nu ga ik vooral helpen de nieuwe bestuursleden een goede start te geven. Na jarenlang bij de rijksoverheid te hebben gewerkt, heb ik het nu druk met vrijwilligerswerk, reizen, samen met manlief met ons klushuis in Frankrijk, musea bezoeken, familie en vrienden en onze nieuwste aanwinst: onze kleinzoon.

Penningmeester Giorgio Achterbosch, 62 jaar oud, gehuwd en sinds mei 2019 woonachtig aan de Noorderhaven met een fantastisch uitzicht op het Reitdiep dat in de diepenring uitkomt. Omdat ik uitgewerkt ben kan ik mijn tijd besteden aan dingen die ik waardevol of leuk vind. Daaronder zijn sporten (o.a. zwemmen in het Reitdiep, sporten in de sportschool en fietsen op een MTB), vrijwilligerswerk, klussen aan onze oude woningen en actief zijn bij 2 verenigingen: de Winterwelvaart en buurtvereniging het A-Kwartier. Naast mijn penningmeesterschap wil ik graag een bijdrage leveren aan activiteiten die zorgen voor meer samenhang en een verbeterde leefbaarheid in de wijk. Dat kan zowel bij de informele activiteiten als bij de meer beleidsmatige onderwerpen zijn.

Secretaris Klaas van der Meulen: in mijn vorige leven in Zuid-Oost Drenthe was ik docent Nederlands, Engels en maatschappijleer, uitbater van camping Pieterom, lid van de gemeentedichterspool in Emmen en was ik op diverse terreinen vrijwilliger. Sinds juli 2021 wonen we in Stad. Mijn vrouw en ik zijn gepensioneerd, we hebben twee uitwonende zoons en we hebben het in Groningen erg naar de zin. Nu ben ik mentor van twee cliënten en 'Local friend'. In mijn vrije tijd lees en schrijf ik graag. Daarnaast zing ik in een projectkoor, luister graag naar koor- en orgelmuziek, organiseer met een paar kameraden culturele uitspattingen en ontdek de omgeving op mijn racefiets.

Met buurtvereniging Het A-Kwartier wil ik me inspannen voor een goed stedelijk leef-, werk- en woonklimaat.

34

Evelien (Eef) Alkema, houdt van vergezichten, nieuwe inzichten, van het open gesprek. Ik werk vrijwel fulltime in de cultuursector en collega's noemen me onafhankelijk, feitelijk en positief. Een mooi vergezicht heb ik over het Reitdiep vanaf mijn huis aan de Noorderhaven, dat ik aan het opknappen ben. Voor de deur heb ik geveltuintjes gemaakt, als start van de kade promenade die de autoweg hopelijk meer zal worden.Er wonen en werken volgens mij hele leuke mensen in het A-Kwartier en die breng ik graag met elkaar in contact door Activiteiten te organiseren. Door en voor buurtgenoten.

Sportieve, culturele en culinaire activiteiten, en met groene vingers of met een grijper en vuilniszak.

Portefeuille E-mail & Leden: mijn naam is Marieke Kremer, ik ben 47 jaar en werkzaam bij de Technische Unie. Ik woon al 25 jaar in hetzelfde huis aan de Verlengde Visserstraat, ook tijdens mijn studietijd. Ik hou ervan om zoveel mogelijk van de wereld te zien, dus dat doe ik dan ook volop. Voor de rest hou ik mijn conditie op peil door regelmatig te sporten (bootcamp en hardlopen).Als algemeen bestuurslid wil ik me graag inzetten om onze buurt veilig, gezellig en leefbaar te houden. Het is een prachtige buurt dus hoe mooi is het dat ik mijn steentje op deze manier kan bijdragen!

Mark Hömmen: na mijn studie heb ik een jaar of twaalf in Brussel gewoond, gewerkt en gefietst, toch bleef Groningen altijd trekken. Deze stad is een toffe plek om te zijn: bruisend, fris en rustig tegelijk. Nu ik woon en werk (scheepvaart) in de stad, zie je onderwerpen opborrelen die bewoners interesseren of zouden kunnen interesseren. Vandaar dat ik het mooi zou vinden de buurtverenging bij haar bewoners goed in de kijker te laten hebben op een toegankelijke en betrokken manier. Ik zou het simpelweg heel leuk vinden om het A-Kwartierbestuur hiermee te ondersteunen en ben alvast benieuwd hoe verschillende ideeën een zo gunstig mogelijk effect op de buurt kunnen hebben.

Lees je dit en heb je de buurt wat te vertellen of wil je ook graag meewerken in het bestuur?

Neem dan contact op met info@hetakwartier.nl

35

SIN 192DS 2

WELKOM AAN BOORD VAN MUSEUMSCHIP PW17/EMMA WWW.NOORDELIJKSCHEEPVAARTMUSEUM.NL EMMA@NOORDELIJKSCHEEPVAARTMUSEUM.NL

Beter een goede buur... tekst: Karlijn Donders • Nicolette Bartelink, directeur-bestuurder a.i. Museum aan de A • Ben van der Meer, partner architectenbureau vector-i Ik heb met Nicolette en Ben afgesproken in de directiekamer van het (nu nog) Noordelijk Scheepvaartmuseum. Zoals jullie weten verandert het museum in Museum aan de A. De stichting draagt deze naam al sinds 2020 maar naar buiten toe gebruikt het museum, totdat er zichtbare veranderingen zijn, nog steeds de oude vertrouwde naam.

Architectenbureau vector-i, foto: Ronald Zijlstra

37

foto: Hanne van der Velde

Nicolette is 1 januari begonnen als interim directeur-bestuurder bij Museum aan de A. Eerder heeft ze als kwartiermaker het Masterplan voor het museum opgeleverd. Al voor haar komst heeft een selectiecommissie vector-i als architectenbureau geselecteerd. vector-i is gevestigd aan de Vismarkt, in de bovenzaal van Huis de Beurs, op de hoek van de Folkingestraat en het A-kerkhof.

Architect Ben van der Meer is met zijn collega's begonnen met het schetsontwerp van de verschillende panden van het museumcomplex. Hierin laten ze mogelijke oplossingen zien voor bijvoorbeeld het ruimte- en routing probleem van het museum. Nicolette legt uit: "Voordat Ben en zijn collega's daarmee begonnen, hebben we samen kennisgemaakt met de directe buren van het museum. We zijn ook bij ze thuis geweest, dat was heel nuttig en waardevol. En ook heel leuk om ieders uitzicht te zien."

Ben vult aan: "Het is echt mooi om te merken dat er wederzijds begrip is voor elkaars beleving van deze bijzondere plek in het A-Kwartier. We beseffen dat het hele gebied, ondanks dat iedereen hier zijn eigen stukje en uitzicht heeft, met elkaar wordt gedeeld."

Voor de ontwerpfase, van schetsen tot definitief ontwerp, is tot eind dit jaar gereserveerd.

"Natuurlijk betrekken we de buren bij de totstandkoming van het ontwerp."

Voor het museum zijn de buren heel waardevol. "We vinden het heel fijn dat ze meedenken met het nieuwe museum maar we worden bijvoorbeeld ook gebeld als er een dakgoot lekt of een kerstboom te lang op de stoep blijft liggen" lacht Nicolette.

"We weten elkaar goed te vinden!"

Parallel aan het ontwerpproces maakt het museum plannen voor de herinrichting van de semi-permanente presentatie samen met de partners in stad en provincie.

Slavernij. En de Groningers?

Vanaf 24 juni is voor het publiek een eerste grote verandering van het museum te zien op de eerste verdieping van het Canterhuis: de tentoonstelling 'Slavernij. En de Groningers?'

De tentoonstelling loopt t/m 6 januari 2023.

Hier hebben we er niets mee te maken gehad, toch?

Maar Groningen heeft wel degelijk een slavernijverleden.

Welke rol speelden de Groningers uit die tijd? De een werd er stinkend rijk van, de ander zette zich juist in voor de afschaffing van de slavernij.

Slavernij in Groningen was dichterbij dan je denkt.

•

links: Een zilveren WIC gedenkpenning met daarop de familiewapens van de bewindhebbers van de Kamer van Stad en Lande van de West Indische Compagnie (WIC).

• rechts: Aan de andere kant van de munt staat een schip afgebeeld voor de kust van Elmina (Ghana) dat in 1637 door Nederlanders veroverd werd en een belangrijke centrum was in de handel in tot slaaf gemaakte mensen. (Collectie Groninger Museum, foto: Marten de Leeuw)

38

Gezocht: werkgroepleden tekst: Klaas van der Meulen Binnenstedelijke problemen: de binnenstad is een gebied met een keur aan vraagstukken.

Hoe gaat de gemeente om met flitsbezorgbedrijven, lawaaioverlast, infrastructuur voor elektrisch rijden, de inrichting van de diepenring, parkeerbeleid van twee- en vierwielers, short- en long-stay, snelheidsbegrenzing, groenbeheer, geveltuinen. En meer. Daarnaast is de binnenstad een gebied waar het leven gevierd wordt, waar ontmoetingen, activiteiten en culturele uitspattingen worden georganiseerd.

Actief werkgroeplid: het verenigingsbestuur wil graag werkgroepen oprichten die zich met bovenstaande problematieken gaan bezighouden. Niet om ad-hoc-oplossingen te bedenken, maar te reflecteren op mogelijke ontwikkelingen op de iets langere termijn.

Wat ga je doen als werkgroeplid?

• gemeentelijke beleidsstukken lezen en analyseren • nagaan wat er in het verleden is gedaan • kijken wat de rol van de gemeente is (geweest) • wijkbewoners bevragen • het bestuur adviseren We willen graag een beroep doen op de expertise en deskundigheid van jou als wijkbewoner. Ook willen we een energieke activiteitencommissie in het leven roepen.

Aanbevelingen en conclusies: hoe zien we dat voor ons? We roepen je bij deze op je aan te melden voor een werkgroep. Afhankelijk van het aantal aanmelders maken we een verdeling. Altijd met jouw medeweten en inspraak. We proberen een bestuurslid aan elke werkgroep te koppelen. In de werkgroep bespreek je de voorliggende onderwerpen en kom je met aanbevelingen en conclusies die worden voorgelegd aan het bestuur. We stellen nog geen definitieve werkwijze voor, maar laten dat aan de werkgroepen over.

Beginnen met een activiteitencommissie en een werkgroep die het gemeentelijk beleid op bovengenoemde thema's tegen het licht houdt, is al een goed begin. Wie weet komen we nog eens uit bij een denktank langetermijnvisie.

Tijd en deelname: en dan natuurlijk de vraag hoeveel tijd deelname aan een werkgroep zou kosten? Dat is lastig van te voren aan te geven. Er zullen perioden zijn dat er geregeld overleg nodig is en er zullen rustige perioden zijn.

Lijkt het je wat? Meld je dan aan door een mail te sturen naar hetakwartier@gmail.com en vermeld welk taakgebied voor een werkgroep je aanspreekt. Nieuwe werkgroeponderwerpen zijn ook welkom.

39

. . . s i r e n n i w e h t and tekst & foto's: Han Santing

In de vorige editie van de A-krant kon u meedingen naar een mooie prijs: een gesigneerde puzzel van 1000 stukjes van de intocht van Sinterklaas en zijn gevolg met de Pakjesboot nummer 12 in het A-Kwartier in Groningen. Een Ravensburger puzzel met een vrolijk en Zwarte Piet-technisch politiek-correct ontwerp van illustrator, striptekenaar en cartoonist Frans Le Roux. Het enige wat u of jij moest doen was een gedicht of een tekening maken met als thema: Intocht.

Een deskundige jury heeft zich gebogen over wat er binnenkwam, en... we hebben een winnaar! De gelukkige is Hanneke Kluin-Nelemans uit de Oude Kijk in 't Jatstraat die dankzij een puik en uitgebreid vers de prijs eigenlijk niet kon of mocht ontgaan. Hiernaast staat haar fraai poëem.

De prijsuitreiking stond gepland, maar even leek het hele feest niet door te gaan omdat de kunstenaar tijdens een partijtje tennis zijn knie serieus blesseerde en daardoor gedwongen was de sofa in woonplaats Zuidwolde te houden, maar het gewricht bleek uiteindelijk toch bereid tot enige inspanning zodat de ceremonie op zaterdag 26 februari alsnog doorgang kon vinden in café De Sigaar aan de Hoge der A. Onder het genot van een zaterdagmiddagconsumptie bleek als snel dat Hanneke en haar man Philip zelf ook actieve Sinterklaasonthalers waren, zij het niet in de stad, maar in het verleden in Aduard, Noordhorn en recentelijk in Garnwerd, waar zij de Sint met de zijnen van gemotoriseerd vervoer voorzagen in hun sleepboot (helaas geen stoomboot) uit 1928.

De redactie van de A-krant feliciteert Hanneke en Philip en wenst hen veel prettige puzzeluren. En bedankt Frans Le Roux voor zijn bereidwillige medewerking.

40

Ik wou dat ik een stoomboot had Zo’n hele mooie oude boot.

Met hoge schoorsteen, zwart en rood Dan ging ik daarmee snel op pad.

Op naar het mooie A-Kwartier Via het Starkenborghkanaal?

Of uit het zuiden deze maal?

Ach, elke route geeft vertier.

Zo’n motor is geen kattepis, Maar als ie loopt, wat een genot!

Door liefhebbers meteen gespot Een fraai stukje geschiedenis.

De intocht wordt een groot festijn, Met heel veel kindjes aan de kant.

Maar, niemand krijgt van Sint een hand Coronaproef moet het wel zijn!

Dan vaar ik rechtstreeks overzee, Naar Spanje, op naar Sinterklaas.

Neem hem mee terug, die oude baas En met hem vele pieten mee!

En is de intocht weer voorbij, Dan gaat de stoomboot weer op stal.

Een jaartje wachten aan de wal, Tot aan het volgende karwei!

Het paard van Sint moet ook aan boord!

Het huppelt immers op het dek, Steeds heen en weer, al lijkt dat gek, Ik heb het in het lied gehoord.

De Spaanse vlag hangt fier in top!

Het rood-wit-blauw als gastenvlag Hangt keurig stuurboord aan de stag, Rijkswaterstaat is in zijn nop.

De boot wordt zeker mooi versierd.

Veel vlaggetjes hoog in het wand Met Pakjespieten aan de rand, Want Sint’s verjaardag wordt gevierd.

41

Recept voor een Omelet met Garnalen 'Omeletten zijn te moeilijk', 'Omeletten zijn niet hip' Maar dat kan ik niet beamen. De wereld is vol wanbegrip Vandaar dat ik u ga verrassen, met een simpel ei recept Waarover u het, na het eten, vast nog wel weken hebt.

Snij een sjalot heel fijn en laat hem bakkend glazig worden Nu van het vuur een drupje visfond en gesneden dille Misschien een theelepel pernod, mocht u dat per se willen En met een kleine ons garnaal gaat dat de vulling worden.

Twee eieren per persoon klopt u nu los van consistentie En dat betekent niet te lang, want anders loopt het spaak.

Theelepel truffelolie, beetje water, zout en peper voor de smaak Heeft u er in geklopt. Ja zo bereikt u excellentie!

Een pan met dikke bodem zet u op het vuur Aan warme boter heeft u liever geen tekort Eerst schuimt het, maar zodra dat minder wordt Begint voor u het ware omeletten avontuur Denk maar aan pannekoeken, maar dan anders Het moet er heet in, maar daarna kan het wel lager Er moet voldoende boter zijn maar toch een tikje mager Wijsheid is hier gevraagd, want anders: Waterlanders De Omelet begint nu een vulkaanmeer te gelijken Prik blazen door en wals de massa lichtjes om en om Tot dat de onderkant zich vormt tot een soort kom En langs de randen gele eierwallen prijken Nu stort u de garnalen vastberaden op de linker helft En met een zachte zwiep van passend kookgerei Vouwt u de volle maan tot half, om de garnalenbrei.

Meteen serveren nu, maar 't beste stuk is voor uw wederhelft tekst: Hans van de Sande 42

rectificatie Buurtbewoner Jan van der Molen wees ons op een paar onjuistheden in het artikel 'Vergisbombardement ook in het A-Kwartier' uit onze vorige editie.

• De bommen werden gegooid op 20 november, 's nachts om 4 uur.

• Het meisje dat om het leven kwam heette Alide (niet Alida) Adriani; zij werd 34 jaar en was de dochter van Lambertus Adriani en Mientje de Haan.

• De flat heet de Westersingelflat, dus niet Wilhelminaflat of Plantsoenflat.

De A-krant is het wijkorgaan van het A-Kwartier in Groningen en wordt 4x per jaar in een oplage van 2300 exemplaten huis-aan-huis verspreid.

Advertenties kleiner dan A5 zijn altijd liggend.

Aanleveren graag kant en klaar in PDF. Hebt u (nog) geen advertentie, dan kan onze vormgever deze tegen een bescheiden meerprijs leveren.

Dat gaat altijd in goed overleg met de adverteerder.

De nota wordt achteraf verstuurd, dus over het voorafgaande kalenderjaar.

Voor meer informatie: hetakwartier@gmail.com t.a.v. Fleur Woudstra.

1/4 1/3 1/2 1/1

pagina pagina pagina pagina

(11,8 x 4,5 cm) ¤ 68,75 (11,8 x 6,2 cm) ¤ 92,(11,8 x 8,7 cm) ¤ 137,50 (11,8 x 18 cm) ¤ 275,-

Wilt u adverteren in de A-krant?

44