A-krant mei 2021

buurtkrant van het A-Kwartier jaargang 37 nummer 2 2021

krant

Aan boord van de Arma

de kunst van het dieselmotoronderhoud

Zoekend Hert

de sjamaan van het A-Kwartier

Overdonderd door stilte Japanse man Fokko Jelsma

Politie: 0900-8844 Meldpunt overlast: 050-5875885 Wijkpost Binnenstad voor klachten over uw woonomgeving: 050-3678910 of www.gemeente.groningen.nl/overlast-en-zorg-melden A-krant: De A-krant is een uitgave van buurtvereniging "Het A-Kwartier" in Groningen en verschijnt vier keer per jaar in een oplage van 2500 exemplaren. Bij een teveel aan kopij kan de redactie besluiten de kopij verkort, niet of pas in een volgend nummer te plaatsen.

Ingezonden brieven worden niet anoniem geplaatst en de schrijver/ster is verantwoordelijk voor de inhoud.

Banknummer buurtvereniging: NL33 INGB 0005 031 398 t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier Buurtpand de Oude Drogisterij: Lage der A 4: Hans Imelman, 050-3125020 Hier is elke laatste zondag van de maand de Buurtborrel van 16.00-18.00 uur Website Buurtvereniging: www.a-kwartier.nl Wilt u op de hoogte blijven van de meest recente ontwikkelingen en activiteiten, meldt u dan aan voor het A-mailbulletin.

Stuur een mail naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. "aanmelding A-mail bulletin".

Post voor Het A-Kwartier en de A-krant: Westerbinnensingel 49 9718 BS Groningen e-mail: hetakwartier@gmail.com Bestuur buurtvereniging Het A-Kwartier: Esther Klaver (voorzitter) Henk Cuperus (secretaris) Fleur Woudstra (activiteiten) Piet Boorsma (penningmeester a.i.)

Trinet Holtslag

06-46 13 36 35 06-30 60 89 29

06-28 92 24 77

Verspreiding van de A-krant: Hans en Tineke Mulder, Schuitemakersstraat 7a 06-26 76 96 60/050-3120413 mail: ormu@home.nl Hier kunt u zich ook aanmelden als u mee wilt helpen de A-krant te bezorgen.

van de redactie Heeft u alweer op een terrasje gezeten? Of misschien zelfs naar een dierentuin of andere attractie geweest?

Deze zaken lijken voor sommigen van u tot de eerste levensbehoeften te horen. Zo ondervond Hans van de Sande toen hij buurtbewoners aansprak over de toestand in het land en in het bijzonder in de wijk.

Maar er zijn ook mensen die hun heil meer zoeken in terug naar de natuur.

Zij kunnen terecht bij wijksjamaan • in de rij voor het terras van het Pomphuis (foto: Han Santing) Jan Prins, oftewel Zoekend Hert.

Voor een andere, drijvende wijkbewoner is creativiteit een manier om in de eerste levensbehoeften te voorzien.

Is u wel opgevallen dat de brugwachter op de wal blijft bij Brug Open?

En vanuit een bootje langs de Lage der A, ziet u een onderneemster die liever geen steekjes laat vallen in het Achterpand dat ze breit in Fair Isle patroon.

Voor de bon vivants die de horeca missen, heeft Vin Natuur nog wel een flesje rood of wit, waarvan de druiven zijn gerijpt tussen de eenden, schapen en roofvogels. Of drinkt u toch liever exotische thee uit handgemaakte kommen van Japanse man Fokko Jelsma?

En als u dan uiteindelijk komt te overlijden, mag dat dan met een vleugje humor?

De A-krant, het is net het echte leven...

colofon

omslagfoto: Kleine der A, Han Santing

Tjitske Zuiderbaan Redactie:

Medewerkers aan dit nummer:

Henk Cuperus, Tjerd van Riemsdijk, Hans van de Sande, Wilma Mik, Tjitske Zuiderbaan (eindredactie) Han Santing (vormgeving & foto's)

Esther Klaver, Fleur Woudstra, Bertine Beugels, Karlijn Donders

Kopij voor A-krant 2021 | 3 inzenden vóór 15 augustus 2021

Drukkerij Scholma, Bedum

3

Vin Natuur de expressie van smaak tekst: Tjitske Zuiderbaan | foto's: Han Santing

V

incent, eigenaar van de natuurwijnenwinkel in Oude Kijk in 't Jatstraat 66, was altijd al gefascineerd door smaak. Om er zijn beroep van te kunnen maken, ging hij naar de hotelschool. Daarna zat hij in de koffie, maar dan wel koffie met kwaliteit en met oog voor duurzaamheid. 'Door een eerlijker vorm van bonen kopen en een specialistische manier van koffiebranden.' Hij kwam in aanraking met natuurwijn en vond de smaken expressiever dan die van conventionele wijnen.

'Er zit meer leven in omdat de wijn niet wordt gestabiliseerd door allerlei chemische middelen die het microbiologische proces stoppen.' Vincent woonde een tijd in Madrid en was in dienst bij een wijnmaker die volledig natuurlijk werkte. Hij speelde met de gedachte zelf wijn te gaan maken in Spanje. Omstandigheden noopten hem terug te keren naar Nederland, maar de natuurwijn liet hem niet los. 'Ik wilde er iets mee, wist alleen niet wat, een bar, een winkel. En waar? Door de coronacrisis dacht ik, dan ga ik gewoon online wijn verkopen, maar dan mis je het contact met mensen.'

En daar is het Vincent nou net om te doen.

Madrileense wijnbar Hij groeide op in Steenwijk en Blokzijl. Horeca intrigeerde hem van jongs af aan. 'Het contact met mensen, hoe mensen op elkaar reageren, hoe gastvrijheid werkt in al zijn facetten. Uit eten in een restaurant dat goed eten en serveren serieus neemt, is een soort theatervoorstelling. In een paar uur tijd moet dat allemaal goed lopen. Dat boeit mij.'

Het hoekpand in de Oude Kijk in 't Jatstraat kwam op zijn pad. 'Wow, dacht ik, dit is echt een heel mooi pand.' Hij kon het huren en begon er zijn winkel in de hoop ooit een horecavergunning te krijgen voor een bar. 'Ik ben geïnspireerd door de wijnbars in Madrid waar het lekker losjes is, maar wel kwaliteitswijnen worden geserveerd. Iedereen staat er, het is er informeel en rumoerig.' Over de vergunning maakt Vincent zich niet druk, ondanks de grote hoeveelheid horeca verderop in de straat. 'In principe zou hier daghoreca in kunnen, open tot 22.00 uur. Dat vind ik prima.' Mocht het alleen bij de winkel blijven, dan heeft hij daar ook vrede mee. 'Dan organiseer ik proeverijtjes.

Een bar is meteen een veel grotere investering en je moet personeel aannemen. Nu kan ik rustig kijken of natuurwijn in Groningen gaat werken.'

5

Traditionele wijn Wat is het verschil met traditioneel gemaakte wijn? 'Natuurwijn is in feite de traditionele traditionele wijn van vóór de industriële mechanisatie. Minimale interventie bij het wijn maken, dat is het grootste verschil. Bij conventionele vinificatie kun je minstens 60 chemicaliën en additieven toevoegen (zonder aanduiding op het label). Dat kunnen commerciële gisten zijn, grote hoeveelheden sulfiet, houtsnippers, maar ook kleur- en smaakstoffen. In natuurwijn gebruik je een minimale hoeveelheid sulfiet, wat invloed heeft op het microbiologische proces en de smaakontwikkeling. Natuurwijnen zijn daarom uitgesprokener qua smaak.

Verschillenden smaaktonen als kiwi of abrikoos manifesteren zich duidelijker. Minerale smaken komen ook sterker naar voren, vuursteen, leisteen. Bij de productie van de druiven in de wijngaard, gebruik je geen tot minimale hoeveelheden pesticiden, maar natuurlijke bestrijdingsmiddelen. Schapen vreten de ongewenste begroeiing, eenden de slakken.

Je creëert plekken voor roofvogels, zodat ze kleine druiven etende vogels uit de buurt houden. De druiven pluk je met de hand en sorteer je meerdere keren. Rotte druiven, al zijn het er maar een paar, kunnen het hele fermentatieproces beïnvloeden. Dan ontstaat er een slecht smakende wijn. Bij conventionele wijn gebruik je middeltjes om dat te verbloemen. Bij natuurwijn doe je dat zo min mogelijk, waardoor je heel secuur moet zijn. Hierdoor is het arbeidsintensiever en haal je minder rendement uit de wijngaard. Vandaar dat de prijzen hoger liggen. Voor onder de €10,00 is het lastig om een goede natuurwijn te kopen.'

Importeren En wat is het verschil met biologische wijn? 'Biologisch is een vastgezet keurmerk waarbij je nog wel zeg maar 100 tot 150 milligram sulfiet mag gebruiken per hectoliter. Bij natuurwijn is dat of 0 of 20 milligram. Biologisch dynamische wijn mag nog tot 50 milligram sulfiet bevatten. Natuurwijn is ook niet altijd helemaal clean, maar bevat wel bijna 10 keer minder troep dan conventionele wijnen.'

Vincent koopt zijn wijnen in bij kleine importeurs in de Randstad, die steeds groter worden omdat natuurwijn wint aan populariteit. 'Volgende week krijg ik flessen binnen van vrienden uit Madrid. Die wijn ga ik misschien zelf importeren.'

Hij heeft nu zo'n 140 verschillende flessen. 'In het begin moest ik wel 100 nieuwe wijnen allemaal uit mijn hoofd leren. Ik proef ze ook allemaal zelf bij de importeurs. Dan spuug ik alles uit, zodat ik heel veel kan proeven om een goede keuze te maken.' Of hij dat heeft gedaan, is aan u, lezer, om te beoordelen.

6

van het bestuur • Op 14 april was de buurtvereniging voor de 2e keer genoodzaakt om de Algemene Leden Vergadering digitaal te houden. Dit keer waren er gelukkig meer deelnemende leden en werd het via Zoom dus toch nog gezellig. We namen afscheid van 2 bestuursleden: Yvon Wierda en Gerrit de Goede (foto) onder dankzegging voor hun geweldige inzet voor de buurt. Esther Klaver en Fleur Woudstra gaan, zolang we nog geen nieuwe voozitter hebben, samen door als respectievelijk voorzitter en vice voorzitter. Henk Cuperus en Trinet Holtslag blijven hen daarin als mede-bestuurders bijstaan. Piet Boorsma neemt tijdelijk de taken van de penningmeester voor zijn rekening. Gelukkig hebben Pieter van der Burgh en Marlinde Gras aangegeven met het bestuur "mee te lopen" om al doende te ontdekken, welke rol in ons bestuur het beste bij hen past.

Lijkt u dat ook wel wat, laat het ons dan vooral weten: versterking kunnen we goed gebruiken!

• Het afgelopen jaar heeft uw bestuur samen met actieve leden weer het nodige voor elkaar gekregen. Dat gebeurt natuurlijk voor en dankzij onze leden. Voor ons als actieve buurtvereniging blijft het belangrijk een goede afspiegeling van de wijk in ons ledenbestand te hebben en we roepen alle A-Kwartierbewoners dan ook van harte op om daadwerkelijk lid te worden! Het enige wat u daarvoor hoeft te doen is een mailtje te sturen naar hetakwartier@gmail.com o.v.v. lidmaatschap A-Kwartier. Vermeld daarin uw naam, adres en postcode.

En voor het geld hoeft u het niet te laten: de contributie bedraagt ¤ 12,50 voor een eenpersoonshuishouden en ¤ 17,50 voor een huishouden van twee of meer personen.

• A-krant eindredacteur Anne von Gleich is naar een andere wijk verhuisd, waardoor we helaas -alweer onder dankzegging- ook afscheid van haar moesten nemen. Ze heeft onze A-Krant uitstekend gemanaged en we zien haar dan ook met lede ogen vertrekken. Gelukkig neemt 'oude bekende' Tjjitske Zuiderbaan de eindredactie weer voor haar rekening, waardoor onze mooie A-krant mede door de prachtige vormgeving van Han Santing toch weer elk kwartaal in uw brievenbus valt.

7

• Medio juni komt onze wijkwethouder Roeland van der Schaaf (foto) bij ons op bezoek.

Mail ons vooral uw (knel)punten via hetakwartier@gmail.com zodat we die op tijd onder zijn aandacht kunnen brengen.

Wij lopen zeker met de wethouder door de Hoekstraat, omdat die nog altijd veel te veel aandacht vraagt van zowel de buurt als ook de gemeente. Alle voormalige prostitutiepanden hadden allang volgens bestemmingsplan verbouwd moeten zijn, maar 2 pandeigenaren gooiden te lang ongestraft -ondanks de leegstandsverordening- de kont tegen de krib en dwarsboomden zo de door onze buurt plus de hele gemeenteraad afgesproken verbeteringsaanpak. Veel te laat lijkt er nu eindelijk positieve beweging in te komen en kunnen we uitzien naar een intiem straatje waar prettig kan worden gewoond.

• Komend najaar wordt door de gemeente bekeken, hoe we in de toekomst het beste kunnen omgaan met de openbare ruimte en mobiliteit. Onze buurt kan daarover desgewenst meedenken en meepraten. Onze allergrootste parkeerproblemen bestaan uit al die fietsen die het toegenomen aantal inwoners in onze buurt wildparkeren in de openbare ruimte ten koste van voetgangers. Hoogste tijd voor een goede inpandige oplossing! foto's: Han Santing

• Zodra we allemaal ingeënt zijn tegen onzichtbare vijand corona hopen we elkaar in onze buurt eindelijk weer informeel te kunnen ontmoeten.

Let daarom goed op het A-Mail Bulletin (daar moet u zich wel eerst even voor aanmelden via hetakwartier@gmail.com o.v.v. 'Aanmelding A-Mail Bulletin') waarin we op korte termijn de dan weer mogelijke activiteiten kunnen aankondigen.

Het bestuur wenst u een gezonde zomer. Tot ziens op het buurtdiner dat we op zaterdag 25 september in het Der Aa-Theater houden (zie ook pagina 19).

8

tekst: Henk Cuperus & Tjerd van Riemsdijk De wijken en straten van Groningen hebben niet zomaar een naam gekregen. Sterker nog, meestal gaat er een interessante geschiedenis aan vooraf. In deel 3 van Het Grote Straatnamen Dossier kijken A-krantredacteuren Henk Cuperus en Tjerd van Riemsdijk naar het gebied tussen Diep en Centrum.

Het Zuiderdiep (rood op de onderstaande plattegrond uit het tweede kwart van de 18e eeuw door Christiaan Weigel), werd oorspronkelijk in 1265 gegraven en liep als een dubbele gracht langs de oudste omwalling van de stad. Na een periode van verwaarlozing is het diep opnieuw gegraven als verbindingskanaal. Het werd het Nieuwe Diep, dat het Schuitendiep en de A met elkaar verbond. In 1880 is dit kanaal, op het laatste gedeelte langs de Reitemakersrijge na, gedempt. Die laatste demping vond pas in 1957 plaats.

Holmen Het gebied ten noorden van het Zuiderdiep, waar o.a. de twee Holmen (hoger gelegen delen in de stad) zich bevinden, zijn voor straten bijzondere namen.

De Schoolholm is genoemd naar de vroegere 'Ter A scole', bij de A-kerk.

De Munnekeholm heette vroeger Aduarderholm, naar de monniken van het 9

Cisterciënzer-klooster van Aduard, die op de plaats van het huidige Aduarder gasthuis een refugium hadden. Dat gastenverblijf werd daar in 1604 door de laatste abt van het klooster gesticht.

Het stond toentertijd naast het gebouw van de Kamer Stad en Lande van de West-Indische Compagnie, waar in latere tijden de twee ziekenhuizen (die van Stad en het Academisch) stonden.

Dat was nog voordat het Hoofdpostkantoor daar in 1907 werd gebouwd.

Rijges De Pottebakkersrijge wordt reeds in 1525 in documenten genoemd. Een rijge is een rij van, bijvoorbeeld, huizen. Hoe zit dat?

In de zestiende eeuw werden brandgevaarlijke bedrijven de stad uitgewerkt en bij elkaar gezet. Ook pottenbakkerijen waren natuurlijk brandgevaarlijk, dus buiten de stadswallen ermee! Laten we een ander voorbeeld noemen.

Neem de Reitemakersrijge, deze was niet brandgevaarlijk en mocht dus binnen de stadswallen blijven. Deze straat is genoemd naar de toenmalige woon- en werkplekken van de makers van rieten werktuigen en manden voor de lakennijverheid/industrie. Voor de demping van het Nieuwe Diep, lag aan de overkant een werf met houten •

•

•

• •

10

pagina 9: Munnekeholm met West-Indisch Huis en A duarder Gasthuis, Jan Bulthuis 1786 (collectie Groninger Museum) deze pagina: Pottebakkersrijge, ca. 1930 (RHC Groninger Archieven) Reitemakersrijge en Museumstraat 1905 (RHC Groninger Archieven) H.W. Mesdag: scheepswerf De Mottenberg Busstation, Zuiderdiep 1945/50. J. Hiddema (RHC Groninger Archieven)

loodsen. De beroemde schilder H. W. Mesdag heeft deze locatie nog geschilderd in 1864.

Op dezelfde plek werd in 1901 het Groninger Museum gebouwd.

De naam van de straat op de plaats van het gedempte Nieuwe Diep is het nog altijd bestaande Gedempte Zuiderdiep. Deze brede straat functioneerde lange perioden als marktplein en vanaf 1930 als busstation voor de GADO. Ter hoogte van A-Kerkstraat 17 is de Rijstebrijgang. Over deze gang is verder niets bekend.

Misschien was dit een plek waar aan de armen voedsel werd verstrekt, naar analogie met het Soephuisstraatje?

Het Pomp(huis)straatje is een piepklein straatje achter het pompstation aan de Kleine der A (het huidige museumcafé Het Pomphuis) waarin ooit de stoommachine stond voor het doorspoelen van het stadsriool.

Hier met medewerker meneer Rube op een foto van P. B. Kramer uit 1929.

(RHC Groninger Archieven)

050 7119069

11

Galerie Erika Stulp

Oude Kijk in "t Jatstraat 62 geopend: donderdag, vrijdag, zaterdag: 14.00 - 17.00 (maar soms is het een bel-galerie) 050 318 4651 / 06 36 16 76 86 www.erikastulp.nl erikastulp@live.nl

De culinaire cadeaushop Grote Kromme Elleboog 8 telefoon 050 31 88 451 www.leuklekker.nl

Poëzie op de ruit

Het eerste gedicht verscheen op het raam van het afgebroken huis zonder dak in de Visserstraat.

Op de ruit -nog onaangetast- kun je lezen:

Als dit alles is geweest

Hoop ik toch het allermeest

Dat alle daken hier

Eraf worden gefeest Ondertekend met -WAUD. Wie deze mysterieuze auteur was, bleef lang een raadsel, tot Oog-tv het ontdekte. De dichter bleek een jonge vrouw met een passie voor poëzie, die vaak 's morgens vroeg - vóór het werk - met een stift een kort gedicht op een raam schrijft. Naar eigen zeggen om de stad wat vrolijker te maken. En vrolijk zijn haar gedichten. Vorige week ontdekte ik een ander gedicht van Waud op de ruit van de voormalige schoenwinkel Diderich in de Stoeldraaierstraat (het gedicht 'Vrij').

Tijdens de tv-opname van Oog is Waud bezig met een gedicht op het raam van Oude Kijk in 't Jatstraat 57. Haar poëzie is niet voor de eeuwigheid; sommige mensen zijn niet geporteerd van kunst op hun raam, dus dat gedicht is bruut uitgeveegd. Jammer, want dat was ook een mooie: "De lente in de lucht/doet lustig verlangen naar/een lach/lippen/lekker lijf en/..../zucht". Houd Waud in de gaten... (tekst & foto's: Han Santing) 13

aan boord van de Arma tekst: Henk Cuperus | foto's: Han Santing 14

D

e grens van het A-Kwartier loopt o.a. door het midden van de Noorderhaven, wat betekent dat de woonschepen aan de zuidzijde ervan in het A-Kwartier liggen. Hoe zou het zijn om op een schip te wonen?

Erg veel anders dan in een huis op de wal? Tijd om dat eens te vragen aan een ervaringsdeskundige, zoals dat tegenwoordig heet, en wel aan Geert Baven, die met zijn vriendin op de Arma woont.

Geert is in 1962 in Den Haag geboren en heeft politicologie en bedrijfskunde gestudeerd.

In zijn loopbaan heeft hij de invloed van multinationals onderzocht en is hij projectmanager bij bedrijven en de overheid geweest. Vijftien jaar geleden is hij webdesigner voor zelfstandigen en kleine ondernemingen geworden.

In 2007 heeft hij samen met zijn vriendin Birgit Fonville de Arma gekocht in Groningen, omdat een schip met ligplaats kopen in Amsterdam onbetaalbaar was.

"Tijdens vakanties op de Wadden heb ik Groningen ontdekt. Ik vond Groningen een aantrekkelijke stad en heb er woonruimte gezocht, dat werd de Arma in de Noorderhaven.

Ik heb me wel afgevraagd of ik het onderhoud van zo'n groot schip leuk zou vinden, want dat is absoluut noodzakelijk. Gaandeweg heb ik dat me eigen gemaakt en heb ik ook mijn vaarbewijs gehaald.

Mooie vaartochten zijn via het Winschoterdiep naar Bad Nieuweschans, Nieuw Statenzijl (zijl betekent sluis, er is een aantal plaatsnamen dat op -zijl eindigt, dus daar is of was een sluis), de Eems-Dollard op en dan over het Wad naar bijvoorbeeld Lauwersoog. Over het Reitdiep naar het Lauwersmeer of Schiermonnikoog varen is ook prachtig.

Ankeren op het Lauwersmeer is een attractie: er is weidsheid, rust en vogels, mooie vergezichten en Hooglanders, een speciaal koeienras. Dat is dan ook het grote voordeel van een varend woonschip. Je kunt altijd weg op het moment dat je wilt, als het bijvoorbeeld zomers in de stad te warm is.

Een varend schip als de Arma is zelfvoorzienend: je hebt een generator, accu's en zonnepanelen voor stroom, plus watertanks en butagasflessen.

In de Noorderhaven is nog maar een paar jaar perma15

nente stroom en er zijn geen vaste aansluitingen voor water en gas, omdat het een vrijhaven is. Je moet er op hout stoken, maar hout is niet bepaald schoon te noemen. Groene waterstof zou ideaal zijn als het betaalbaar wordt, ik hoop het nog mee te maken.

De aandrijving van het schip wordt verzorgd door een tweecilinderdieselmotor uit 1931, negentig jaar oud dus, merk Industrie Diesel, die nog steeds in topconditie is! Hij start op luchtdruk van vijftien bar, die geleverd wordt door een generator en compressor.

Een schip brengt veel werk met zich mee om het in goede conditie te houden.

Fulltime werken lukt dan niet, je bent altijd wel met je schip bezig. Elke zeven jaar moet het naar de werf om het onderwatergedeelte te controleren en weer een veiligheidscertificaat te krijgen.

De kunst en charme is om de voorzieningen, schilderwerk en afdichtingen in uitstekende conditie te houden. Mijn inspiratiebron is de bestseller "Zen en de kunst van het motoronderhoud" van Robert Pirsig uit de jaren zeventig, waarin rustig, aandachtig en geconcentreerd werken tot een meditatieve toestand leidt. Haastig klussen is dus taboe!

In de scheepswereld heb je preciezen en rekkelijken op onderhoudsgebied, maar je kunt een andere eigenaar maar beter niet aanspreken op de staat van zijn schip, want dat maakt hij zelf wel uit en dat gaat jou niets aan!

Het schipperswereldje trekt een bepaald soort mensen aan, een soort die je eigengereid kunt noemen. Als je daar rekening mee houdt gaat het prima in het dorpje in de stad dat Noorderhaven heet en waar ik nog heel lang hoop te wonen!"

16

Verdammte Schweinerei Tjitske Zuiderbaan

Voor de Stichting Oude Groninger Kerken maak ik een boekje over schrijversgraven in Groningen. Het is mijn laatste arbeidzame activiteit; ik ga met pensioen.

Daar kijk ik naar uit, geen verplichtingen meer. Tijd voor vriendschappen die door corona zijn verwaterd, en voor de mantelzorg voor mijn aanleunende 97-jarige moeder.

Toch bekruipt mij ook het gevoel van de laatste levensfase. Het lijden aan het PHPD-syndroom (Pijntje Hier, Pijntje Daar) dat zomaar ernstige vormen kan aannemen. Je hebt toch die vermaledijde dood onder de leden. Kan die trouwens niet afgeschaft worden?

Of zoals kunstenaar Bazon Brock het verwoordt op een geel bordje met zwarte letters aan de Hackesche Höfe in Berlijn:

Dit is mijn uitgangspunt en dat brengt mij naar het RK kerkhof naast de Papiermolen.

Naar het graf van Driek van Wissen, een graag geziene gast van café de Wolthoorn, die als eerste Dichter des Vaderlands in een dergelijk overzicht niet mag ontbreken. Het graf stelt mij een beetje teleur. Geen tekst.

Nu is Driek natuurlijk plotseling overleden en heeft hij geen tijd gehad om zijn nabestaanden zijn wensen op graftekstgebied na te laten. Hadden zij geen inspiratie? Te

'Der Tod muss abgeschafft werden, diese verdammte Schweinerei muss aufhören.

Wer ein Wort des Trostes spricht, ist ein Verräter' foto: Han Santing

Een schrijversgraf weerspiegelt het schrijversbestaan en is voorzien van een passende (indien mogelijk, eigen) tekst. zeer ondergedompeld in rouw? Wie weet had Driek juist instructies gegeven om het simpel te houden. Weliswaar in zwierig

Zoals bijvoorbeeld: 'Hier ligt Poot, hij is dood' 17

schoonschrift naam, geboortedatum en sterfdatum.

De volgende tekst, ontsproten aan het brein van redacteur Henk Cuperus, had op het graf niet misstaan, Driek was immers koning van het 'light verse':

'Hier ligt Jan Bakker ik word niet meer wakker'

'Soms lag je boven, soms lag je onder Maar het was altijd bijzonder'

Geinig vind ik dat. Onwillekeurig verschijnt er een grijns op je gezicht, al slaat de tekst wel de naargeestige spijker op zijn kop.

Hoewel daar in vorige eeuwen toch anders over werd gedacht, zo blijkt uit de veel gehanteerde graftekst: 'Ferwactende een Froliken opstandinge' Over mijn eigen graftekst hoef ik niet na te denken, ik word gecremeerd, bij gebrek aan nazaten om bloemen op mijn graf te leggen.

Wat ik er in elk geval niét op zou willen hebben in deze tijd is:

Humor op de begraafplaats. Waarom eigenlijk niet? Op het Esserveld zag ik nog:

'De Wappies verklaarden mij voor gek – maar ik stierf aan zuurstofgebrek…'

'ODE AAN EEN GELIEFDE DODE Alles van je prachtlijf gaf je Nu rot het weg in een kil grafje' Of deze, door voorzitter Esther Klaver gespot op een Gronings kerkhof:

foto: Adel in Nederland

DESIGN MEUBELEN VERLENGDE VISSCHERSTRAAT 1 9718 JA GRONINGEN TELEFOON 050 - 314 36 22 MOBIEL 06 - 30 899 191 INFO@HOEKJEGRONINGEN.NL

WWW.HOEKJEGRONINGEN.NL

18

Post-Corona Activiteiten van de Buurtvereniging voor alle A-Kwartierders Alle laatste zondagen van de maanden juni, juli, augustus en september: Fietsen met Henk, incusief terrasje pikken.

Om 13.50 uur verzamelen OP de Plantsoenbrug. NB: Vervalt bij regen.

Er van uitgaande dat we allemaal na de zomer ingeënt zijn, lijkt het ons geweldig als we eindelijk samen met u weer eens van een drankje en een hapje kunnen genieten en fijn kunnen bijpraten.

Ons A-Kwartier Buurtdiner wordt op zaterdagavond 25 september virusveilig in het Der Aa-Theater aan de Lutkenieuwstraat gehouden.

Voor dit uiterst gezellige en vooral ook smakelijke 3-gangen diner kunt u zich tussen 1 en 18 september opgeven via: hetakwartier@gmail.com o.v.v. opgave diner, aantal eters, al of niet vegetariër, waarbij u meteen ook per dinergast ¤ 21,- dient over te maken naar: NL33 INGB 0005 031 398. t.n.v. Buurtvereniging Het A-Kwartier.

Let wel: • Restitutie is helaas uitgesloten: u kunt wel zelf voor een vervanger zorgen • Het bedrag is exclusief uw drankjes • Inloop in het Der Aa-Theater tussen 17.30-17.45 uur • start diner 18.00 uur

19

Breiwinkel Achterpand tekst: Henk Cuperus | foto's: Han Santing 20

In deze C-tijd (ik wil het ellendige woord niet voluit schrijven) kun je je afvragen of mensen anders omgaan met hun extra vrije tijd. Je zou bijvoorbeeld kunnen gaan breien, haken of borduren. Wie weet hier beter iets over te vertellen dan Elsa Nijhof - Arling, eigenares van breiwinkel Achterpand aan de Lage der A. Van sjaal breien naar breiwinkeleigenaar Elsa werd in 1972 geboren in Assen. In Leeuwarden deed ze de lerarenopleiding handvaardigheid. "Je leert daar allerlei technieken in allerlei materialen zoals hout, metaal, klei, maar ook papier en karton. Omdat je al schetsend ontwerpt, en portret- en modeltekenen krijgt, heb ik voor dit vak gekozen en niet voor tekenen."

Na de opleiding deed Elsa vooral vrijwilligerswerk. Bij de Jonge Onderzoekers was ze klei-juf en bij Oog-tv presentatrice van de programma's Ruis en Studentenhuis in Actie. Om betaald werk te vinden stopte ze in een keer met vrijwilligerswerk. Zo werkte ze twee jaar op de Star Numanschool, een praktijkschool in de Korrewegwijk. Toen ze zwanger was en haar contract niet werd verlengd, was ze de eerste twee jaar full time moeder. In die tijd zag ze een prachtige sjaal van Christel Seyfarth in de etalage van breiwinkel Achterpand. "Ik dacht dat deze te koop was, maar van Janeth Boers, de toenmalige winkeleigenaar, moest ik deze zelf breien.

Hoewel het patroon Fair Isle gebreid was (een techniek om kleurig ingebreid breiwerk te maken. Je gebruikt verschillende kleuren, maar in één toer nooit meer dan twee kleuren tegelijk. Het garen waarmee je niet breit, neem je achterlangs mee) verzekerde zij mij dat het te doen was." Elsa begon het breicafé van Achterpand te bezoeken, en ging er later ook werken. Uiteindelijk nam ze de winkel over, waarbij Janeth financieel garant voor haar stond. Die hulp was zeer welkom.

Sokken laten breien Elsa mist in deze tijd de breicafé's en de workshops. "De winkel is naast de verkoop van mooie materialen (merino, alpaca, katoen, zijde enz.) en gereedschappen, vooral een sociale aangelegenheid, waar je elkaar ontmoet onder het genot van een kopje koffie of thee.

Het is een snoepwinkel voor mensen die van mooie materialen houden. Voor ¤ 60,- tot ¤ 80,- brei je een 100% merino trui, waar je kant en klaar ¤ 200,- tot ¤ 300,- voor betaalt.

Ook kun je sokkenwol kopen en daar een paar sokken van laten breien voor 5 euro. Ik 21

houd van ambacht, van dingen maken, breien, haken en ook wel borduren. De winkel hangt dan ook vol voorbeelden die mijn breivrienden en ik maken. Deze zijn weliswaar te koop, maar we dagen je uit ze zelf te maken. Daar helpen we je graag bij.

Breitechnieken Je kunt breien met 4 naalden of met rondbreinaalden, waarbij de naalden met een buigzame verbinding aan elkaar zitten. Zo kun je een sok breien met de Crasy Trio waarbij het werk op twee naalden staat en je met de derde breit. Ook in de breigereedschappen worden nog steeds handige ontdekkingen gedaan. In een aantal technieken gaf Achterpand precorona workshops. Naast breien is borduren populair, vooral freestyle. Visible mending is als reparatietechniek ook in. (Pinterest/Elsa Nijhof) Je repareert een gat in een trui door het te verfraaien. Veel mooier! Of zelf vilt maken. Door wol die niet behandeld is te breien of te haken en daarna in de wasmachine te gooien. Een spannend proces waarbij je werkstuk zo'n 30-40% krimpt.

Gebreide trouwjurk en breiende Biden Voor mijn trouwdag heb ik alle kleding laten breien en haken. Zelf breide ik de rok voor over een petticoat. Je voelt je meteen heel vrouwelijk, de rok danst om je heen. Een leuk idee: alle eindexamenleerlingen van de middelbare school maken in hun laatste jaar kleding, die ze op de laatste schooldag dragen. Het mag alles zijn, dus ook een fraai bewerkte vuilniszak. Je wordt er niet op beoordeeld, maar je draagt het een hele dag. Zo creëer je bewustzijn bij jongeren. Kleding wordt bedacht en gemaakt. Dat kost tijd, geduld en inzet.

Handwerken is meditatief, ontspannend en het verbroedert. De wereld zou een betere plek zijn als ministers en regeringsleiders tijdens hun vergaderingen zouden handwerken, al zie ik een Donald Trump dat niet doen, dat zegt genoeg.

Maar een breiende Biden, ja, waarom niet?"

22

E

en van de wonderlijkste dingen van de huidige pandemie is dat niemand een helder en op cijfers gefundeerd idee heeft over wat de maatregelen nu eigenlijk doen.

Er worden allerlei regels afgekondigd, zoals het sluiten of openen van scholen, horeca, en winkels, of een avondklok, terwijl er lang geen helder beeld is van wat de effecten zijn op de coronacijfers. Meningen en maatregelen genoeg, maar geen glasheldere effecten en onderzoeksresultaten.

niet aan welke actie het effect sorteerde.

Bovendien moet de periode waarover je meet, voor beide groepen dezelfde zijn en moeten de deelnemers per toeval in de ene of de andere groep geplaatst zijn. In de weerbarstige werkelijkheid is dit alles helaas nooit het geval.

De coronabanier waait boven het A-Kwartier

Dat is in onze buurt duidelijk te merken.

Welke buurtbewoner ik ook spreek, hij of zij heeft voornamelijk vragen als: 'Hoe gaat het nu verder? Wanneer zal dit eindelijk eens afgelopen zijn?' Of meningen: 'Het is me wat, de regering zwalkt van links naar rechtsl!' Opvallend weinig uitspraken snijden hout. Het lijkt er overigens op dat men weliswaar klaagt, maar tegelijkertijd meent het zelf aardig te redden. Dat is zelfs zo met de jongelui, voornamelijk studenten, die ik spreek; velen hebben kennelijk een positieve levenshouding. Nu hoeven zij zich naar hun mening ook minder van de maatregelen aan te trekken en dan is het al snel makkelijker om er positiever in te staan.

In mijn leven als wetenschapper deed ik allerlei soorten onderzoek en evaluaties.

De bottomline was steeds dezelfde: Om conclusies te kunnen trekken moet je een vergelijking maken tussen twee groepen: een groep waarmee je iets doet, de experimentele groep, en een groep waarmee je niets doet, de controlegroep. De experimentele groep mag maar in één opzicht verschillen van de andere, anders weet je

tekst: Hans van de Sande Beschouwen we nu toch onze buurt als een laboratorium, dan moeten we dus vaststellen dat het niveau van de experimenten allerberoerdst is. Geen controlegroep, geen randomisering, allerlei maatregelen gelden tegelijk en worden op allerlei tijdstippen weer aangezet of afgeschaft, een rommeltje. We weten niet eens hoeveel coronapatiënten er in onze buurt wonen. Het is maar gelukkig dat je voor het dagelijks leven de wetenschap niet nodig hebt.

Voor de politiek ligt dat anders, die moeten voor hun goed fatsoen wel wat ondernemen en voor de onderbouwing daarvan is de wetenschap cruciaal. De maatregelen die de wetenschap zelf voorstelt zijn evenmin waterdicht. We kennen allemaal het voorbeeld van de mondkapjesplicht. Enige tijd geleden werd ik in de AH achtervolgd door een bewaker, omdat mijn kapje niet over 23

de neus zat. Hij bedreigde me op welhaast agressieve wijze, zodat ik het pand maar verliet. Dat soort gedrag heeft de wetenschap nog niet helemaal onder controle.

die zelfs gezamenlijk eten. Ik ken mensen die nota bene bridge- of klaverjasmiddagjes houden en ik ken mensen die tijdens de avondklok feestjes organiseerden tussen negen en half vijf. Heeft u gemerkt hoe druk het plotseling was in de vroege ochtend?

Het blijft dus proberen en het laatste probeersel was de avondklok, waarvan we het effect niet weten en nooit zullen weten. Nou is het erg lastig om uit zo'n warboel van effecten en omstandigheden heldere conclusies te trekken, zeker als er ook onhelderheid bestaat over het cruciale punt: de aantallen besmettingen. We kunnen pas duidelijkheid krijgen over deze aantallen wanneer alle Nederlanders elke week getest worden met dezelfde uiterst betrouwbare test. Zover zijn we echter nog lang niet. Hier geldt dan ook het adagium: Meten is weten, doe meer met ongeveer.

Verwarrend is dat instanties als het RIVM allerlei redelijk gefundeerde, maar niet hard bewezen veronderstellingen voor feiten willen laten doorgaan. Voor een wetenschapper is dat lastig te verteren.

De belangrijkste adviseur van onze regering is de medische stand, en hun belangrijkste argument is dat de ziekenhuizen, c.q. de IC's het niet meer aankunnen. Op basis van dit gegeven, dat niet wetenschappelijk is aangetoond, maar wel relatief makkelijk vast te stellen is, adviseren ze de overheid. Deze kan weinig anders doen dan het advies van de deskundigen opvolgen. Zo is er een nieuwe laag ontstaan tussen regering en geregeerden, de nieuwe 'onderkoningen' of is het de nieuwe vijfde colonne?

Intussen gaan onze buurtbewoners voort in de richting van de oude vrijheden. Alleen het weer staat nog in de weg, maar als u dit leest is eindelijk de voorzomer aangebroken en zijn daarmee talloze zorgen in de lauwwarme lucht opgegaan, net als aerosolen neigen te doen. Meer en meer buurtgenoten verklaren opgelucht of zelfs trots dat ze hun eerste of tweede prik hebben gehad (ja, de buurt vergrijst) en zo trekken we onszelf aan de haren uit het moeras.

Onze buurt heeft al heel wat meegemaakt en nu mogen we dit zelf meemaken. Het wordt een leuk verhaal om aan onze kleinkinderen te vertellen, zodat zij dat in de A-krant van 2050 kunnen publiceren.

Wanneer ik met buurtgenoten in een wat diepgravender gesprek verzeild raak, merk ik al gauw dat we het weliswaar niet over alles eens zijn, maar dat we geen van allen, inclusief ondergetekende, beschikken over spijkerharde feitenkennis, eenvoudigweg omdat de feiten niet spijkerhard bekend zijn. We gissen en fantaseren erop los.

Daarom zie ik om mij heen dat mensen weliswaar van plan zijn zich goed aan de maatregelen te houden, maar dat lang niet allemaal even consequent doen. Ik ken mensen die hun kinderen of vrienden en vriendinnen regelmatig thuis ontvangen of 24

hoewel het goedkoper is na zeven.

Honderden stromannen knopen kabels tussen daar en hier en hier en daar bijna om aan te raken zo dichtbij -

uitbreiden uitweiden. De mannen hebben hoornen brillen maar willen kuiven doen groeien, zich van monochroom bestaan ontdoen; behoedzaamheid laten varen in grensvervaging.

wij bakelieten bakbeesten stuiten naadloos op woorden van waarde en jij die draaischijven achter het kantelend A-Kwartier als sirreltopjes in de rondte doet gaan.

De vrouwen hebben gedachten ontward en tot zinnen gesponnen; ze willen webben van bakerpraatjes weven, er nooit een einde aan breien met Lien en met Mien

De kiestoon is de hartslag van een kleine aarde.

25

sacha landkroon

Het is toen en de wereld wordt kleiner. Heipalen.

Betonijzer. En de middeleeuwse toren ziet dat niets is wat het blijft. Het laatste stukje diep gedempt en duizend huizen hangen naar uitdijen

• Het KPN telefoongebouw aan de Reitemakersrijge in aanbouw in 1957 (foto: Beauvast)

dichter bij toen

Altijd dichtbij

Een zoekend hert in het A-Kwartier tekst: Hans van de Sande 26

Wie onze buurt doorkruist zal zich er misschien af en toe van bewust zijn dat achter elke gevel een verhaal schuilgaat dat niet alledaags is. Meestal echter is dat een voorbijgaande gedachte en accepteren we de dingen op hun normale uiterlijk.

Iemand die dat beslist niet doet is Jan Prins, een man van in de zeventig, die aan de Noorderhaven ZZ woont. Als je hem ziet lopen denk je: 'Hé, een kleine mollige man met een ringbaardje'. Als je wat beter kijkt kun je denken: 'Er is iets speciaals aan hem', maar wat dat is, lijkt moeilijk onder woorden te brengen.

In dit stuk gaan we eens nader in op deze bijzondere en veelzijdige buurtbewoner.

Jan Prins werd in 1947 geboren in een kunstzinnige familie. Na zijn schoolopleiding studeerde hij muziek en vervolgens werd hij muziekdocent. Dat is hij zijn hele werkzame leven gebleven: docent aan het Gronings Conservatorium.

Maar, zoals dat meer gaat bij onderzoekende naturen, hij had daarnaast nog tal van hobbies. Zo schilderde hij veel en niet onverdienstelijk. Hij maakte landschappen in verschillende stijlen, onder meer in de Ploeg stijl, portretten in de fijnschilder-stijl en soms lijken zijn werken wel iets Van Gogh-achtigs te hebben. Daarnaast schildert hij abstracte, symbolistische en mathematisch aandoende doeken, kortom, in zijn eentje is hij een hele schilderclub.

Daarnaast is hij natuurlijk nog steeds musicus en zijn belangstelling gaat tegenwoordig vooral uit naar muziek als onderdeel van sjamanistische rituelen. Denk aan trommels, bellen, klokken en wat dies meer zij.

Hij heeft verschillende CD's gemaakt met sjamanistische klanken, maar ook met klassieke muziek.

Dan is hij museumdirecteur, zij het van een heel klein museum: zijn eigen huis. Wie iets wil zien van de voorwerpen die de sjamanistische cultuur heeft 27

voortgebracht kan proberen een afspraak te maken.

En hij is adviseur op gebieden van gezondheid, leven en aanverwante zaken. Waarin adviseert hij zoal? Zelf formuleert hij het zo: "Mijn specialisatie ligt op het gebied van klank, droomuitleg, intuïtief inzicht in de aard van een probleem, therapie en rituelen.

Veel mensen merken de werking van een speciale energie tijdens workshops en ceremonieën". Voor de goede verstaander moet dit genoeg zijn.

Dan is hij schrijver, met intussen drie werken die uitgegeven zijn bij Nobelman. Ik vrees dat ik nog het een en ander vergeten ben, maar zo heeft u al een idee over de niet geringe reikwijdte van de vleugels van Jan Prins.

Al deze activiteiten vallen echter op een of andere wijze onder de hoofdidentiteit van Jan: die van Sjamaan. Nou zult u denken: Sjamanen, dat is toch iets van lang geleden bij natuurvolken in Siberië en zo? Die lui die een soort medicijnman waren, dansten tot ze er bij neervielen, gedroogde vliegenzwammen snoven voor verbinding met het oneindige en zich niet wasten wegens gebrek aan water en uit heilige overtuiging.

Als u zo denkt heeft u wel een beetje gelijk. Het sjamanisme is niet van deze tijd, net zo min als tovenarij en hekserij of fundamentalistische godsdiensten. Door moderne technieken, zijn de meeste van deze stelsels op de achtergrond geraakt: de TV biedt ons wat vroeger waarzeggers, priesters en dominees boden. Onkwetsbaar makende amuletten zijn vervangen door kogelvrije vesten, toverdranken door penicilline en Red Bull, de kristallen bol door de smartphone, de heksenbezem door de elektrische 28

fiets en ga zo maar door.

Het vereist dus een nogal zeldzame geesteshouding om het geloof in geesten nog serieus te nemen, maar Jan Prins en een behoorlijk grote schare volgelingen doet dat wel. Sterker nog, ze geloven niet alleen in Geesten, hogere machten dus, ze menen ook deze hogere machten te kunnen beïnvloeden door zang, dans, bepaalde beeldjes en rituelen. Ze nemen daartoe ook een andere identiteit aan. Jan heet bijvoorbeeld Zoekend Hert (in het Engels: Searching deer) maar duidt zichzelf ook aan als Schedeldrager, wat ik trouwens een prachtige algemene naam vindt voor Homo sapiens.

Voor mensen die nieuwsgierig naar dit alles zijn, en dat zijn er ook in deze moderne tijd nog meer dan u wellicht denkt, is daarom een bezoek aan Jan Prins en zijn museum een aanrader. Er zullen nieuwe werelden opengaan voor wie daarvoor gevoelig is. De overigen kunnen volstaan met het simpelweg aannemen dat er achter de gevels van het A-Kwartier weinig opzienbarends gebeurt.

Een overzicht van Jan Prins' beeldend werk vindt u op: https://holonvillagemovement.nl/portfolio-jan-prince/ Voor de muziek zie bijvoorbeeld: https://www.youtube.com/watch?v=pUplCcWxR6w

Kunstatelier Noes Met werk van Beeldend Kunstenaar Annuska ‘t Hart

Geopend op afspraak en iedere zaterdag van 13.00-17.00 u

Pottebakkersrijge 13 9718 AG Groningen Telefoon 06-30109303 Website www.annuska-t-hart.nl

29

Fokko Jelsma Japanse man

tekst: Wilma Mik | foto's: Han Santing

H

et torentje van het Jacob- en Annagasthuis aan de Gasthuisstraat staat te blinken in de zon. De renovatie van dit hofje uit eind 15de eeuw is prachtig geslaagd. Ik loop er geregeld langs en gluur nieuwsgierig naar binnen. De uitstalling van allerlei fijn keramiekwerk versterkt die aandrang. Al snel verschijnt het vriendelijke hoofd van Fokko Jelsma (56) aan het raam. Hij opent een soort loketje in het glas en nodigt me uit om binnen te komen kijken, als het schikt natuurljk. Hij is een van de dertien geluksvogels die een woning met atelier heeft weten te bemachtigen in dit prachtige hofje. Als je zijn ruimte binnentreedt, overvalt je een serene rust. Overal kommen, theepotten, fijn keramiekwerk, pauwenveren. Onmiskenbaar Japanse invloeden. Dit is de voormalige keuken van het gasthuis. Op zondag werd hier gezamenlijk gegeten, in de grote vitrinekasten stond het zondagse servies, op de kachel werd gekookt.

Krachtige eenvoud Waar komt die fascinatie met Japan vandaan? De van oorsprong Friese Fokko vertelt: "Die is al lang geleden ontstaan toen ik in de brugklas in Zwolle kennismaakte met de bibliotheek. Ik kwam vooral thuis met boeken die over Japan gingen, over kunst, over vormgeving." En die belangstelling is nooit weg gegaan. Pas jaren later, in 2019, sleepte een half-Japanse vriend hem mee naar Kyoto - het centrum van de keramiek. "Geweldig was het daar. Al die verborgen plekjes, die prachtige tuinen, de rijke historie die je overal proeft, de relaxte sfeer. En die werkwijze van Japanse ambachtslieden! Ze werken met een intensiteit, met een concentratie. Het gaat heel erg om de details, de finesse, een krachtige eenvoud. Er schemert altijd iets bijzonders doorheen. En het is vaak gelinkt aan de natuur, ook dat trekt me aan vanwege mijn jeugd in de bossen van 't Harde."

Paniek Eerst slaat hij een ander pad in. Fokko doet de lerarenopleiding tekenen en handvaardigheid, maar het onderwijs is niets voor hem. 'Jij kunt het wel redden met je handen', oordelen verschillende docenten. En zo geschiedt: hij gaat zijn geld verdienen als por31

tretschilder. Maar al snel wil hij een socialere bezigheid en dat wordt verrassend genoeg het theater. Eerst als speler bij onder andere Theater te Water en gaandeweg bekwaamt hij zich in decor- en kostuumontwerp. Uit dat laatste haalt hij al jarenlang zijn hoofdinkomsten, met een fijn klantenbestand in stad en regio en vaak grote producties. Maar dan komt corona. "Het werk ligt van het ene op het andere moment stil, met gigantische consequenties. Waar moet je van leven en de huur van betalen? Het is al geen vetpot en dan dit. Er is dus behoorlijk wat paniek en stress.

Gelukkig zijn er de Tozo-regelingen, maar wat een gedoe. En ook dingen die dan weer door zullen gaan, maar even later toch weer worden afgeblazen. Ik merk dat het ten koste gaat van het creatieve proces, ik krijg het maar moeizaam voor elkaar om mooie dingen te maken. Pas sinds kort merk ik dat er weer iets gaat stromen."

Japanse tuin Wel heeft hij nu meer tijd om zich verder te verdiepen in de Japanse theeceremonie. Al langer maakt hij zelf theekommen volgens een oud Japans procédé en organiseert hij workshops. In zijn huis in het hofje houdt hij kleine presentaties over de kommen. Waarom ze zijn zoals ze zijn. "En ik schenk een speciale thee die we hebben geïmporteerd uit Japan: Matcha - een ongelooflijk mooie kwaliteit." En zodra het kan, gaat hij samen met een vriend theeceremonies organiseren in zijn Japanse tuin op Piccardthof.

"Mensen worden als ze mijn tuin binnenkomen, gepakt. Je wordt bij wijze van spreken overdonderd door stilte. En die ervaring wil ik nog versterken door het houden van een echte theeceremonie, uiteraard met een eigen draai die ik er aan wil geven, ik ben immers geen Japanner." Toch noemt hij zijn winkeltje - met een knipoog - Japanse man. Die vondst is ingegeven door een grappig voorval tijdens het creëren van zijn tuin. "Mijn tuin ziet er 32

anders uit dan de rest van de volkstuintjes.

Een beetje vreemd, vinden veel mensen. Maar sommigen vinden het juist heel interessant.

Een van hen, een heel aardige man, kwam wel erg vaak langs en als je met hem aan de praat raakte, hield hij niet meer op. Zo schoot het werk aan de tuin niet op, dus als ik hem zag naderen, verstopte ik me. 'Japanse man', klonk er dan door de heg. 'Japanse man'."

Elkaar versterken Deze hoek van de stad is de mooiste van de stad, meent Fokko. "Noorderhaven, Hoge der A, Plantsoen. Ik voel me hier heel goed. En het is hier relatief rustig, maar toch is er altijd wel leven. Er wordt veel gewandeld nu en ik maak verbazingwekkend vaak contact met mensen die langs lopen. Er heerst een goede balans in dynamiek en rust. Als ik in alle vroegte rondfiets, overvalt me dat, hoe bijzonder deze plek eigenlijk is." Het is duidelijk, Fokko hoeft hier niet weg. Sterker nog, hij heeft nog wel wat ideeën voor de buurt. Hij wil bijvoorbeeld graag een bankje neerzetten en thee schenken. "En ik zou het leuk vinden als zich hier mensen vestigen met interessante ambachten en beroepen, zodat we elkaar kunnen versterken. En dat de vaart er eindelijk inkomt bij de verbouw. Kom op jongens: maak die huizen klaar en trek nieuwe mensen aan!"

Bij Fokko kun je in elk geval altijd op het raam kloppen of aanbellen. Schroom niet en ga een keertje thee drinken. De speciale Matcha-thee die hij mij serveerde, is op. Ik heb er, bedenk ik pas later, met te weinig aandacht van gedronken. Dus maar snel nog eens bij Japanse man langs.

Meer informatie: https://fjelsma.wixsite.com/japanse-tuin

33

De Ploeg in juni en juli in het Noordelijk Scheepvaart museum 34

Het kabinet laat 1 juni weten of het heropenen van de musea op 9 juni weer mogelijk is. Wij hopen het van harte! Tot en met eind juli is een selectie van de mooiste scheepsschilderijen en tekeningen van schilders van 'De Ploeg' uit onze eigen collectie te zien. De Groninger vereniging werd meer dan 100 jaar geleden opgericht door een groep jonge gretige kunstenaars die de Groningse kunstwereld wilden opschudden. Initiatiefnemers Jan Wiegers, Johan Dijkstra, George Martens en Jan Altink hoopten op het gebied van moderne kunst terrein te kunnen ontginnen. Met werken uit de periode van ca 1920-1980 krijg je een mooi beeld van de expressionistische werken van Groningse schepen, havens en scheepswerven. Tijdens de tentoonstelling kun je op de historische binnenplaats een exclusief kijkje nemen in de tjalk van George Martens. Dit tjalkje is vernoemd naar de jong overleden lerares en kunstenares Alida Pott, Ploeg-lid en echtgenote van George Martens. Leden van De Ploeg voeren tot 1979 regelmatig mee aan boord van de 'Alida' naar het Paterswoldsemeer en het wad om daar en plein air te schilderen. (tekst: Karlijn Donders)

• George Martens aan het werk op het dek van de Alida • vlnr: Rob Martens, Karel Arkema (lid Ploeg), Meinhard Heikens, Johan Dijkstra (lid Ploeg), George Martens (lid Ploeg)

Groot kenner van de geschiedenis van de Groningse binnenvaart en kustvaart Rob Martens was meer dan 75 jaar betrokken bij het Noordelijk Scheepvaartmuseum.

Liefde en een scherp oog voor kunst kreeg hij van huis uit mee, als zoon van Ploegschilders George Martens en Alida Pott. Van jongs af aan verzamelde hij zelf objecten en foto's. Via Rob Martens verwierf het Noordelijk Scheepvaartmuseum verschillende werken en objecten uit de erfenis van George Martens, waaronder het tjalkje Alida (1903) en het schilderij van hetzelfde scheepje op het wad met de Nederlandse vlag aan stok en de schipper aan dek (George Martens, 1932).

35

Geef voor de gevel

crowdfundingsactie voor het Der Aa-theater

In de vorige A-krant werd het al aangekondigd: een crowdfundingsactie voor de restauratie en verfraaiing van de gevel van het Der Aa-theater in de Akerkstraat.

De actie is gestart!

Heb je al gegeven? Fantastisch! Zo niet, lees dan hieronder hoe je iets kunt bijdragen en wat dat voor het theater en voor jou betekent.

Het Der Aa-theater denkt zo’n ¤ 25.000,- nodig te hebben.

De grootste klus is de entree: die zal na restauratie zoveel mogelijk aansluiten bij de Amsterdamse School-stijl.

De glas-in-lood ramen met de afbeelding van de gezichten hebben een opknapbeurt nodig. Het naambord en de kozijnen wil men terugbrengen in de oude staat.

Daar is een kleuronderzoek voor nodig en uiteraard uiteindelijk het schilderwerk en de aanpassingen.

De organisatoren van de crowdfundingsactie denken aan een donatie van (minimaal) ¤ 25,-. Voor dat bedrag word je tevens lid van het bijzondere genootschap Vrienden van het Der Aa Theater.

Dit lidmaatschap duurt dan tenminste tot en met 2022. En het zou geen theater zijn, als er ook niet een mooie voorstelling aan vast zat! Wat je nog meer krijgt is een ticket voor de bijzondere openingsvoorstelling (medio oktober 2021).

foto: het theater in het openingsjaar 1926 (RHC Groninger Archieven)

Bijdragen kunnen overgemaakt worden op rekeningnummer NL51 INGB 0001806794 t.n.v.

Der Aa-theater o.v.v. je naam en emailadres. Hierna volgt dan een bevestiging van de donatie, inschrijving in het genootschap en t.z.t. een gratis ticket voor de openingsvoorstelling.

37

Het Juridisch Spreekuur gratis juridisch advies

www.hetjuridischspreekuur.nl

39

Brugwachter op de wal U heeft misschien gemerkt dat de bediening van de A-brug niet meer vanaf de brug zelf gedaan wordt maar vanaf de wal. Vlak naast kookwinkel Kamphuis is een bedieningskastje geplaatst, zodat de brugwachter niet meer het ruime sop kiest, maar met beide voeten op de vaste wal blijft. Waarom? De brugwachter verschaft opheldering. Het is een corona-maatregel! Bediening vanaf de brug maakt het voor de brugwachter onmogelijk om 1,5 meter afstand te houden als de brug open gaat. Een grote menigte wringt zich dan langs hem heen en dat is onverantwoord.

Als het Corona-tijdperk voorbij is wordt de oude situatie hersteld. Dat moet ook, want de brug is een monument waaraan niets zomaar veranderd mag worden. De brugwachter zwiert dan weer gezellig over het water en dat heeft zeer zeker zijn charmes, zowel voor de brugwachter als voor de bootjesmensen en het wachtend publiek.

Zouden er in Nederland (of daarbuiten) meer van dergelijke bruggen zijn? (tekst: Henk Cuperus, foto: Wikipedia)

40

Recept voor knoflooksoep

Er is, als je het als kauwgom kauwt Veel wat het op een afstand houdt: Ziekte, heksen en vampieren, Slapte, geesten, griezeldieren, De duivel en zijn minne maten Krijgen je zo niet in de gaten Cholesterol en bloeddruk dalen, Eros kan weer de finish halen, Knoflookhaters die verdwijnen En U ziet dra de zon weer schijnen

Maar weet, dat als u look verhit Er duidelijk minder stank aan zit.

En dit recept heeft hitte nodig Angst voor knofkegel? Overbodig!

Pel dus drie bollen tot veel tenen Stoof die met thijm die in wat olie drijft Heel zacht en de luchtjes vliegen henen Terwijl de goede smaak beklijft.

Na een kwartiertje, voor ze kleuren Gaat de bouillon er bovenop Met wat laurier, voor nog subtieler geuren.

Laat ze een uurtje in het ruime sop, Tegen de kook, deksel er op

Dan met de mixer aan het mixen Tot u een gladde vloeistof heeft Door nog wat room erbij te fiksen Wordt dit een soep die werkelijk leeft!

Garneren kan door per persoon Een kwarteleitje te pocheren Zo zorgt u dat het zomerse dineren Iets heerlijks wordt èn wonderschoon

tekst: Hans van de Sande 41

Schip Ahoy Twee jaar lang zeilden scheidend A-Kwartiervoorzitter Esther Klaver en haar partner Piet Boorsma met het 14 meter lange expeditiejacht de Acalephe van Tonga in de Stille Oceaan naar Griekenland.

Een tocht van 12.000 zeemijlen (ruim 22.000 kilometer). Lezers van de A-krant werden tijdens de reis regelmatig door Esther en Piet op de hoogte gehouden van hun avontuur. Terug in Nederland besloot Esther de ervaringen op te tekenen in een boek.

Het boek -dat leest als een spannend jongensboekis nu klaar en ligt voor ¤ 19,95 te koop bij Kunst en Vliegwerk aan de Oude Kijk in ’t Jatstraat 10.

Of anders te verkrijgen via boekenbestellen.nl

het schrijverskwartier

Dictective Jaren woonde Bob van Dijk samen met zijn Albertine op het schip de Josephina aan de Reitdiepskade.

Bob is oud-medicus, maar werd in het A-Kwartier beroemd als columnist in en redacteur van de A-krant. Maar nog beroemder werd hij door zijn jaarlijks dictee dat aan boord werd afgenomen en elke keer door een BG'er (Bekende Groninger) werd voorgelezen. Bob en Albertine ('A10') wonen nu al weer geruime tijd in Almere waar de dictee-liefde van Bob onverdroten doorging.

En nu heeft hij zijn eerste boek geschreven: 'De Griekse ij', een korte misdaadnovelle in -hoe kan het anders- dicteekringen. Een (volgens de uitgever) 'orthografische whodunit' waarin de spelling en dictees stevig en komisch op de korrel worden genomen. U kunt het boek bestellen door een mail te sturen met uw naam en adres aan: badijk@gmail.com Na betaling van ¤12,- komt het boekje (mét bladwijzer) naar u toe.

42