PHILIP YANCEY
.FHIยฅLLFOUรง kegyelem
HARMAT Budapest, 2014
Originally published in the U.S.A. under the title: What’s So Amazing About Grace? Copyright Š 1997 by Philip D. Yancey Grand Rapids, Michigan Hungarian edition Š 2008 by Harmat KiadĂł All rights reserved. Minden jog fenntartva. &MTç LJBE‘T VU‘OOZPN‘T ,BSUPO‘MU LJBE‘T VU‘OOZPN‘T FordĂtotta: J. FĂźstĂśs Erika 'FMFMçT T[FSLFT[Uç 'FSFOD[J "OESFB #PSÂ?U¢ -FOUF *TUW‘O " LÂĽOZWCPSÂ?U¢ ,FNFOFTJ ;TV[TBOOB GPUPHS‘GVT Ă‚5BWBT[UÂŤOE™SĂ DÂ?NĂ GPU¢K‘OBL GFMIBT[O‘M‘T‘WBM L™T[ÂŤMU *4#/
Tartalom ,ยฅT[ยฅOFUOZJMWย Oย Uย T "[ VUPMTยข MFHKPCC T[ยข &-4รฆ 3}4; ยป ย }35)&5&5-&/ ,&(:&-&. 3ยฅWJE UยฅSUย OFU #BCFUUF MBLPNย KB ,FHZFUMFO WJMย H " T[FSFUFUย IFT BQB " LFHZFMFN NBUFNBUJLย KB .u40%*, 3}4; ยป "; ย 3%ย (* ,ย 3 .&(4;",ย 5u4" 3ยฅWJE UยฅSUย OFU "[ ยฅTT[FGยซHHรง Mย ODPMBU &[ OFN UFSNย T[FUFT .Jย SU CPDTย TTBL NFH -FT[ย NPMย T ,FHZFMFNBS[FOย M )"3."%*, 3}4; ยป " #053u/: *--"5" 11. Rรถvid tรถrtรฉnet: Fattyak otthona $TPEBCPHBSBL LJ[ย SWB -ย Uย TKBWย Uยข LFHZFMFN 14. Kiskapuk ,JUย Sย T B LFHZFMFN FMรงM
/&(:&%*, 3}4; » % 4; 5æ)"/(0, " 4 ,&5 7*-u(#"/ 3¥WJE U¥SU OFU #JH )BSPME GFKF[FU ,FWFSU JMMBU GFKF[FU " L HZ¢ SBWBT[T HB GFKF[FU }MFUKFMFL GFKF[FU ,FHZFMFN T OFI [LFE T "[ JE [FUFL KFHZ[ LF
,ยฅT[ยฅOFUOZJMWย Oย Uย T
A
[ FGGย MF LยฅT[ยฅOFUOZJMWย Oย Uย TPLSยขM B[ 0TDBS Hย MB T[PLPUU FT[FNCF KVUOJ BNJLPS B Eย KB[PUU T[ย Oย T[FL ยขWPEBJ EBEVTVLUยขM B[ JTLPMBJ [POHPSBUBOย SVLJH NJOEFOLJOFL LJGFKF[JL Nย MZTย HFT Iย Mย KVLBU #ย S B [POHPSBUBOย SPNOBL ย O JT TPLBU LยฅT[ยฅOIFUFL FMTรงTPSCBO B[PL KVUOBL NPTU FT[FNCF BLJLOFL B Lยฅ[SFNรญLยฅEย TF OFN WBMBNJGย MF FYUSB T[PMHย MUBUย T IBOFN Oย MLยซMยฅ[IFUFUMFO TFHย UTย H B[ ย Sย T TPSย O & LยฅOZW FMTรง ย T Wย HMFHFT Wย MUP[BUB Lยฅ[ยฅUU CJ[POZ OFN FMIBOZBHPMIBUยข B[ FMUย Sย T BNJ B %PVH 'SBOL )BSPME 'JDLFUU 5JN 4UBGGPSE 4DPUU )PF[F ย T )BM ,OJHIU Sย T[ย SรงM ย SLF[FUU WJTT[BKFM[ย TFLOFL LยฅT[ยฅOIFUรง "[ย SU Lย SUFN B[ รง TFHย UTย HยซLFU NFSU OFNDTBL B[ ย Sย TIP[ IBOFN B LFHZFMFN Lย S Eย Tย IF[ JT ย SUFOFL WBMBNJDTLย U T F[U UยฅLย MFUFTFO CJ[POZย UKย L ย Qย Uรง KBWBTMBUBJL " MFLยฅUFMF[FUUKยซL WBHZPL A $ISJTUJBOJUZ 5PEBZ NBHB[JOOย M EPMHP[ยข LPMMย Hย JN NJOEFOFLFMรงUU )BSPME .ZSB B Lย [JSBU T[ย NPT ย S[ย LFOZ QPOUKย O OZยฉKUPUU TFHย UTย HFU 4[FHย OZ +PIO 4MPBOU B NPOEBUPL DTJT[PMHBUย Tย ย SU GJ[FUJL ย HZ รง OFN DTBL B[ FMTรง Wย MUP[BUPU CPHBSย T[UB Wย HJH IBOFN WBMBNFOOZJU #ย S B T[FSLFT[UรงL ย MUBMย CBO Mย UIBUBUMBOVM UFT[JL B EPMHVLBU B +PIO ย MUBM FM Wย H[FUU NVOLB B Wย HFSFENย OZU UFLJOUWF OFN NBSBE ย T[SFWย UMFO " ;POEFSWBO LJBEยข T[FSLFT[UรงKย U #PC )VETPOU T[JOUย O LยฅT[ยฅOFU JMMFUJ B T[ยฅWFHFO Wย H[FUU VUPMTยข TJNย Uย TPLย SU "NJLPS B[ FNCFS B LFHZFMFNSรงM ย S LยฅOZWFU UBMย O Nย H UFSNย T[FUF TFCC IPHZ Iย Mย U ย SF[ ยป FOOZJ LJWย Mยข FNCFS NVOLย KB Mย UUย O ย O JT ยฉHZ ย S[FN NFH TFN ย SEFNFMUFN B TFHย UTย HยซLFU &SSรงM KVU FT[FNCF 1ย M BQPTUPMOBL T[JOUย O Iย Mย WBM UBSUP[PN IJT[FO
NJOEFOU BNJU B LFHZFMFNSรงM UVEPL B[ รง 3ยขNBJBLIP[ ย SU MFWFMย CรงM UBOVMUBN ยป UVMBKEPOLย QQFO F[ BEUB B[ ยฅUMFUFU B LยฅOZW Wย [MBUย IP[ JT &MรงT[ยฅS B LFHZFMFN FMMFOUย Uย WFM GPHMBMLP[PN F[VUย O NFHLย Tย SMFN NFHSBHBEOJ B LFHZFMFN GPHBMNย U NFHLยซ[EยฅL B NFOFU Lยฅ[CFO GFMNF SยซMรง FMMFOWFUย TFLLFM NBKE Sย Uย SFL NJLย OU ย MIFUรง NFH F[ B LFHZFMFN SJ EFH CBSย UTย HUBMBO WJMย HVOLCBO " 3ยขNBJ MFWย M QPOUPTBO ย HZ ย QยซM GยฅM 4[FSFUOย N NFHKFHZF[OJ IPHZ B LยฅOZWCFO JEย [FUU UยฅSUย OFUFL WBMยข EJBL ย N T[FSFQMรงJL ย SEFLย CFO CJ[POZPT FTFUFLCFO NFHWย MUP[UBUUBN B OFWFLFU ย T B IFMZT[ย OFLFU
8
&-4æ '&+&;&5
"; 650-4 -&(+0## 4; .J UVEPL O $TBL B[U NJU C SLJ N T 5 ODPMOPN LFMM IB NFMMFUUFN U ODSB QFSE«M B ,FHZFMFN 8 ) "6%&/
C
IJDBH¢J IBKM LUBMBOPL L¥[¥UU EPMHP[¢ CBS UPN NFT MUF B[U B U¥S U OFUFU BNFMZ N H B[VU O TFN IBHZPUU OZVHPEOJ IPHZ MF SUBN a 5IF +FTVT * /FWFS ,OFX + [VT BLJU OFN JTNFSUFN D Ní L¥OZWFN ben: 0EBK¥UU IP[[ N FHZ T[FSFODT UMFO IBKM LUBMBO CFUFH QSPTUJUV MU BLJ N S OFN UVEPUU FOOJ BEOJ L U WFT LJTM OZ OBL ;PLPHWB NFT MUF FM IPHZ JEçOL OU N H B NJOE¥TT[F L U WFT LJTM OZ U JT QFSWFS[ G SGJBL SFOEFMLF[ T SF CPDT UKB NJWFM HZ FHZFUMFO ¢SB BMBUU U¥CC Q O[IF[ KVU NJOUIB FH T[ KT[BLB LJOU MMOB B[ VUD O /JODT N T W MBT[U TB DTBL HZ UVE Q O[U T[FSF[OJ L C U¢T[FSSF #FWBMMPN OFI [ WPMU W HJHIBMMHBUOJ F[FLFU B CPS[BMNBLBU "[ JT [BWBSU IPHZ NVOL NC¢M BE¢E¢BO NJOEFO HZFSNFLC OUBMNB[ TTBM LBQDTPMBUPT FTFUFU KFMFOUFOFN LFMMFUU T L¥[ CFO GPHBMNBN TFN WPMU S¢MB NJU NPOEIBUO L FOOFL B T[FSFODT UMFO OçOFL 7 H«M NFHL SEF[UFN OFN HPOEPMU F N H BSSB IPHZ FTFUMFH B[ FHZI [U¢M L SKFO TFH UT HFU 4PTFN GFMFKUFN FM NJMZFO N MZT HFT E¥CCFOFU «MU LJ B[ BSD SB » "[ FHZI [U¢M "[U O NJ SU NFOO L QQFO PEB . S HZ JT FM HH HZ¥U¥S B CíOUVEBU $TBL N H OZPNPSVMUBCCVM SF[O N NBHBN
.FHI¥LLFOUç LFHZFMFN
" U¥SU OFU LBQDT O TPL JH OZVHUBMBO UPUU B HPOEPMBU IPHZ BOOBL JEFK O B[ FGG MF OçL JOL CC GFMLVUBUU L + [VTU OFN QFEJH LFS«MU L T NJO M KPCCBO L OP[UB çLFU B MFMLJJTNFSFU BOO M JOL CC B NFHNFOUçK« LFU M UU L CFOOF 5BM O B[ FHZI [ FMWFT[UFUUF F[U B[ BK OE L U )JT[FO NJOEFO KFM BSSB NVUBU IPHZ B MFDT©T[PUUBL B T[FSFODT UMFOFL BLJL + [VT JEFK CFO UçMF W SU L B TFH UT HFU NBJ L¥WFUçJ L¥S CFO N S OFN S[JL T[ WFTFO M UPUU WFOE HOFL NBHVLBU 7BKPO NJ U¥SU OIFUFUU .JO M U¥CCFU U¥QSFOHUFN F[FO B L SE TFO WBMBNJ BOO M KPCCBO WPO [PUUB HPOEPMBUBJNBU FHZFUMFO T[¢ JS OZ CB .JOEFO BNJ JUU L¥WFULF[JL FCCçM B[ FHZFUMFO T[¢C¢M CPOUBLP[PUU LJ
S¢ WBHZPL HZ OBQIPTT[BU T[BWBLLBM K UT[BEP[PN &MTBLLP[HBUPL WFM«L GJHZFMFN B DTFOH T«LFU T[ UT[FEFN T ¥TT[FSBLPN çLFU T NFHQS¢C MPN CFM K«L HZ¥N¥T[¥MOJ B HPOEPMBUBJNBU .FHGJHZFMUFN IPHZ B[ WFL N©M T WBM QQ©HZ IBKMBNPTBL NFHSPNMBOJ NJOU B I©T B KFMFOU T«L B[ FOZ T[FU MFT[ (POEPMKVOL DTBL B ÂL¥OZ¥S«MFUÁ T[¢SB S HFCCFO B T[FSFUFU FHZJL MFHT[FCC NFHOZJMW OVM T OBL T[ N UPUU NB QFEJH NFHBM [¢OBL SF[[«L T FMVUBT UKVL » ,¥T[¥O¥N T[ QFO OFN L SFL B L¥OZ¥S«MFUFECçM Ám a kegyelemIF[ WBMBNJL QQ NJOEJH WJTT[BU SFL 5BM O B[ SU NFSU F[ B OFNFT UFPM¢HJBJ N MZT HFLFU IPSEP[¢ T[BWVOL N H OFN JOEVMU SPNM TOBL &M JT OFWF[UFN B[ ÂVUPMT¢ MFHKPCC T[¢OBLÁ NJWFM B NBJ BO HPM OZFMWIBT[O MBUCBO JT çSJ[ N H WBMBNJU B[ FSFEFUJ KFMFOU T QBUJO K C¢M OUFMU DJWJMJ[ DJ¢OL BMBUU ©HZ I©[¢EJL NFH B N MZCFO NJOU WBMBNJ IBUBMNBT G¥ME BMBUUJ W [S UFH GPMZUPOPTBO BSSB FNM LF[UFUWF IPHZ B K¢ GPSS TB *TUFO LFHZFMN CFO OFN QFEJH ¥ONBHVOLCBO LFSFTFOEç -FHFSçTFCC HZ¥LFSFJOL N H NB B T[FLVMBSJ[ M¢EPUU U STBEBMPNCBO JT FCCF B LFHZFMFNCF LBQBT[LPEOBL 'JHZFMK«L DTBL NFH IPHZBO IBT[ O MKVL B T[¢U 10
Az utolsรณ legjobb szรณ
" MBUJO T[ยขUรงOFL HSBUJT LยฅT[ยฅOIFUรงFO B[ BOHPM OZFMWCFO NFHKFMF OJL BNJLPS Iย Mย TBL WBHZVOL HSBUFGVM FMย HFEFUUTย HHFM UยฅMU FM CFO OยซOLFU WBMBNJ HSBUJGJFE HSBUVMย MOBL OFLยซOL DPOHSBUVMBUF WBHZ ย QQFO OBHZWPOBMยฉBO WFOEย HยซM Mย UKVL B CBSย UBJOLBU HSBDJPVT )B LFMMรงLย QQFO IFHZF[FN B GยซMFNFU NFHIBMMPN IPHZ B[ ย SEFNUFMFOยซM LBQPUU BKย OEย L GยฅMยฅUU ย S[FUU HZFSNFLJ ยฅSยฅN CยฉKJL NFH WBMBNFOOZJ NFHKFMFOย TJ GPSNย Kย CBO "Lย S GPMZUBUIBUKVL JT KFMFO WBO BNJLPS B [FOFT[FS[รง Eย T[ย UรงIBO HPLLBM HSBDF OPUFT Mย UKB FM B QBSUJUยฉSย U & IBOHPL B EBMMBN T[FN QPOUKย CยขM OFN GFMUย UMFOยซM T[ยซLTย HFTFL ยป NPOEIBUOย OL JOEPLPMBUMB OPL HSBUVJUJPVT ยป ย N OFN IBMMBOย OL PMZBO T[ย QOFL B NV[TJLย U IB FMNBSBEOย OBL "NJLPS MFยซMยฅL B [POHPSย IP[ #FFUIPWFO WBHZ 4DIVCFSU WBMBNFMZJL T[POย Uย Kย WBM FMFJOUF F Eย T[ย Uย TFL Oย MLยซM HZBLPSPMPL 1FST[F B EBSBC ย HZ TFN SPTT[ EF NJDTPEB LยซMยฅOCTย H BNJLPS Nย S B Eย T[ย UรงIBO HPLBU JT MF UVEPN Kย UT[BOJ JMMBUPT GรญT[FSLย OU ย EFTย UJL B EBMMBNPU )B ย UVHSVOL "OHMJย CB B T[ยข UFPMยขHJBJ FSFEFUF TFN NBSBE ย T[SF Wย UMFO "[ BMBUUWBMยขL NFHT[ยขMย Uย Tย CBO B LJSย MZJ DTBMย E UBHKBJ NJOE LFHZFMNFTTย HFL :PVS HSBDF "[ PYGPSEJ ย T DBNCSJEHF J EJย LPL QFEJH ย MUBMย CBO JHFO CPMEPHPL BNJLPS GFMNFOUย TU LBQOBL CJ[POZPT FHZFUF NJ LยฅWFUFMNย OZFL BMยขM SFDFJWF B HSBDF "[ BOHPM UยฅSWย OZIP[ย T ย T B NBHZBS JT ยป B GPSE LFHZFMNFU HZBLPSPM BNJLPS FMFOHFEJ B CรญOยฅ[รง CยซOUFUย Tย U BDU PG HSBDF 4[JOUย O B T[ยข UFPMยขHJBJ KFMFOUย Tย U JEย [J GยฅM IPHZ FHZFT /FX :PSL J LJBEยขL HZBLPSMBUB T[FSJOU BNJLPS FHZ NBHB[JO UJ[FOLย U T[ย Nย SB FMรง GJ[FUFL B[ FMรงGJ[FUย T MFKย SUB VUย O JT LยซMEFOFL Nย H Oย Iย OZ JOHZFOFT HSย UJT[ HSBUJT Qย MEย OZU HSBDF JTTVFT ยป ย HZ BLBSOBL B[ FMรงGJ[FUย T GPMZUBUย Tย SB NPUJWย MOJ &IIF[ IBTPOMยขBO BEOBL ยซHZGFMFJLOFL UยซSFMNJ JEรงU HSBDF QFSJPE FHZFT IJUFMLย SUZBDย HFL BVUยขLยฅMDTยฅO[รงL ย T KFM[ย logbankok. 11
.FHI¥LLFOUç LFHZFMFN
" T[BWBL KFMFOU T SF FMMFOU U«L JT TFH U G OZU EFS UFOJ " LPNNV OJ[NVT /JYPO FMO¥L WBHZ QQFO 0 + 4JNQTPO OBHZ CVL T S¢M NPOE IBUKVL IPHZ ÂLJIVMMPUUBL B LFHZFMFNCçMÁ GBMM GSPN HSBDF EF B[U JT B LFHZFMFN T[BWVOL UBHBE T WBM GFKF[[«L LJ IB WBMBLJ I M UMBO JOHSBUF WBHZ T[ HZFOU IP[PUU B GFK«OLSF EJTHSBDF 4 OFIPHZ LJNBSBEKPO LFE WFODFN B QPMJUJL CBO PMZLPS FMçS OHBUPUU T MFQPSPMU N [FTN [PT ÂQFSTPOB OPO HSBUBÁ B OFNL W OBUPT T[FN MZ B IB[B SVM¢
A
T[¢ JMZFO W MUP[BUPT NFHKFMFO TF B[ BOHPM OZFMWCFO OFN FOHFE N TSB L¥WFULF[UFUOJ NJOU IPHZ B LFHZFMFN WBM¢CBO SUIFUFUMFO GFMGPHIBUBUMBO T DTPE MBUPT » WBHZJT B[ VUPMT¢ MFHKPCC T[BWVOL HZ IPSEP[[B NBH CBO B[ FWBOH MJVN FTT[FODJ K U NJOU BIPHZ FHZFU MFO DTFQQ W [CFO U«LS¥[çEJL B OBQ " WJM HOBL GPHBMNB TJODT S¢MB IPHZ NFOOZJSF T[PNKB[JL B LFHZFMFNSF » UBM O OFN W MFUMFO IPHZ B[ Â"NB[JOH (SBDFÁ Â SUIFUFUMFO LFHZFMFNÁ D Ní TQJSJUV M T[«MFU TF VU O L UT[ [ WWFM B UPQMJTUB UFUFK SF L«[E¥UUF G¥M NBH U &OO M FSç TFCC IPSHPOZCB UBM O OFN JT LBQBT[LPEIBUOB FHZ PMZBO U STBEBMPN BNFMZ FHZ JEFKF N S DTBL TPES¢EJL T I OZLPM¢EJL " LFHZFMNJ MMBQPU TBKOPT QQPMZ U«O LFOZ NJOU B [FOFJ E T[ Uç IBOHPL " LFHZFMFN FSFT[LFEFUU MF FHZ QJMMBOBUSB BNJLPS B CFSMJOJ GBM FHZFUMFO FVG¢SJLVT KT[BLB BMBUU MFPNMPUU BNJLPS % M "GSJL CBO IPT[ T[© TPSPLCBO L HZ¢[UBL B GFLFUF CçSí QPMH SPL IPHZ MFU«LCFO FMçT[¥S MFBEK L T[BWB[BUVLBU T BNJLPS +JDIBL 3BCJO T +BTT[FS "SBGBU LF[FU S [PUU B 'FI S ) [ S¢[TBLFSUK CFO uN OFN TPLLBM L TçCC LF[EFU U WFUUF ,FMFU &VS¢QB OFI [LFT IPTT[BEBMNBT ©KK Q U TF % M "GSJL CBO ©K N¢ET[FSU LFMMFUU LJUBM MOJ B[ PST[ H JS OZ U T SB "SBGBU JHZFLF[FUU LJU SOJ B M¥W TFL FMçM 3BCJOU QFEJH FMUBM MUB FHZ HPMZ¢ " LFHZFMFN LJIVOZOJ L T[«Mç DTJMMBHL OU GPT[MJL T[FSUF B[ FHZSF IBMW OZPE¢ G OZ 12
Az utolsó legjobb szó
CFO N H B ÂLFHZFMFNIJ OZÁ MMBQPUB FHZGBKUB GFLFUF MZVLL OU UFMKFTFO CF OFN LFCFMF[J Â" OBHZ LFSFT[U OZ GPSSBEBMNBLBU » NPOEUB ) 3JDIBSE /JFCVIS » OFN B[ JTNFSFUMFO GFMGFEF[ TF JOE UKB FM IBOFN B[ IPHZ WBMBLJ SBEJL MJ TBO N TL QQFO LF[E FM HPOEPMLPEOJ WBMBNJSçM BNJ NJOEJH JT PUU WPMU B[ PSSVOL FMçUU Á ,«M¥O¥T IPHZ PMZLPS QQFO B[ FHZI [BU M UPN LFHZFMFN I K O WBM¢OBL IPMPUU M USFK¥UU OFL D MKB QQFO B[ WPMU IPHZ » 1 M BQPT UPM T[BWBJWBM MWF » Â*TUFO LFHZFMN OFL FWBOH MJVN UÁ IJSEFTTF 4UFQIFO #SPXO SKB IPHZ B[ MMBUPSWPT FHZ LVUZ U NFHWJ[TH MWB B HB[EJK S¢M JT TPLBU NFHUVEIBU 7BKPO B WJM H NJMZFO CFOZPN TU T[FSF[ *TUFOSçM BNJLPS L¥WFUçJU WFT[J T[FN«HZSF uTTVOL DTBL MF B DIBSJT, B[B[ LFHZFMFN T[¢ HZ¥LFS JH B H¥S¥H OZFMWCFO "[ Â¥S«M¥L ¥SWFOEF [FLÁ KFMFOU Tí JH SF GPHVOL CVLLBOOJ /PT UBQBT[UBMBUPN T[FSJOU B[ FHZI [S¢M OFN QQFO B[ ¥S¥N T B WJE NT H KVU FMTçL OU B[ FNCFSFL FT[ CF *OL CC IPMNJ ÂT[FOUGB[FLBLÁ L QF FMFWFOFEJL NFH FMçUU«L B[U O B UFNQMPN BIPW DTBL B[VU O JOEVMVOL FM NJVU O B MFMLJ OBHZ UBLBS U TTBM FML T[«MU«OL BO ML«M *TUFO çSJ[[ "[ FSL¥MDT KVU FT[«LCF T OFN B LFHZFMFN » "[ FHZI [U¢M "[U O NJ SU NFOO L QQFO PEB . S HZ JT FM HH HZ¥U¥S B CíOUVEBU $TBL N H OZPNPSVMUBCCVM SF[ O N NBHBN » UJMUBLP[PUU B QSPTUJUV MU " WJM H NBHBUBSU T U S T[CFO B L W«M MM¢L U WFT GFMGPH TB FMç U MFUF U QM MKB )JT[FO B[ JOHZFOLPOZI LPO B IBKM LUBMBOT[ MM TPLPO B IPTQJDF L¥[QPOUPLCBO T B C¥SU¥OT[PMH MBUPLCBO DTVQB OBHZMFMLí LFHZFMNFU L¥[WFU Uç FNCFSSFM UBM MLP[UBN %F B QSPTUJUV MU T[BWBJ JT B[ FMFWFO«OLCF W HOBL IJT[FO L UT HUFMFO«M B[ FHZI [ FHZJL HZFOHF QPOUK SB UBQJOUBOBL S *HFO WBOOBL L¥[U«OL PMZBOPL BLJL BOOZJSB JHZFLF[OFL FMLFS«MOJ B QPLMPU T B NFOOZCF KVUOJ IPHZ L¥[CFO B[ «O OFQM TSçM UFMKFTT HHFM NFHGFMFELF[OFL . TPL BLJLFU FTFUMFH KPHPTBO I CPS U G¥M B ÂLVMU©SIBSDÁ WBHZJT B T[FLVM SJT T B CJCMJBJ SU LSFOE
.FHIยฅLLFOUรง LFHZFMFN
ยซULยฅ[ย TF FHย T[FO NFHGFMFELF[OFL B[ FHZIย [ NJTT[JยขKย SยขM BNJ OFN Nย T NJOU B LFHZFMFN NFHKFMFOย Uย TF B LFHZFMFNSF ย IF[รง WJMย HCBO ร .JOEFO LFHZFMFNร ยป NPOEKB B IBMEPLMยข QMย Cย OPT (FPSHF #FSOBOPT &HZ GBMVTJ QMย Cย OPT OBQMยขKB Dย Nรญ SFHย OZย CFO *HFO DTBLIPHZ Cย SNJMZ T[ย QFO IBOH[JL JT F[ B NPOEBU MFHUยฅCCT[ยฅS TยซLFU GยซMFLSF UBMย M &MWย HF[UFN B UFPMยขHJย U }WFLLFM Lย TรงCC B[ FHZFUFN SFLUPSย WBM FHZ Nย T NFMMFUU ยซMUยซOL B SFQยซMรงO T B[U Lย SEF[UF NJMZFO FNMย LFJN WBOOBL BCCยขM B[ JEรงCรงM ยป +ยขL JT SPTT[BL JT ยป GFMFMUFN ยป 4PL SFOEFT JTUFOGย Mรง FNCFSSFM ยฅT[ T[FCBSย ULP[UBN TรงU *TUFOIF[ JT PUU LFSยซMUFN Lยฅ[FMFCC -FIFU F FOOย M GPOUPTBCC ย MNย OZF B[ FNCFSOFL .ย HJT B Oย HZ ย W BMBUU T[JOUF TFNNJU OFN UBOVMUBN B LFHZFMFNSรงM 1FEJH UBMย O OJODT JT FOOย M GPOUPTBCC T[ยข B #JCMJย CBO UBMย O ย QQFO F[ B[ FWBOHย MJVN Mย OZFHF )PHZBO LFSยซMIFUUF FM B GJHZFMNFNFU /FN TPLLBM Lย TรงCC JHย U IJSEFUUFN B[ FHZFUFN Lย QPMOย Kย CBO ย T GFMJEย [UFN F[U B CFT[ย MHFUย TU ยป OPT BMBQPTBO NFHCย OUPUUBN B UBOย SJ LBSU &HZFTFL ยฉHZ Wย MUย L KPCC IB UยฅCCFU OFN Iย WOBL NFH T FHZ Kย NCPSBCC Mย MFL QFEJH MFWย MCFO VUBMU Sย IPHZ FTFUMFH ย SOZBMUBCCBO JT GPHBMNB[IBUUBN WPMOB 4[FSJOUF CยฅMDTFCC MFUU WPMOB ยฉHZ GPHBMNB[OPN IPHZ IBMMHBUยขLย OU Nย H OFN WPMUBN FMย H ย S[ย LFOZ ย T GPHย LPOZ BSSB IPHZ ย T[SFWFHZFN B LFHZFMFN PUU WBO LยฅSยซMยฅUUFN .JWFM T[FSFUFN ย T UJT[UFMFN B[ JMMFUรงU LPNPMZBO FMHPOEPMLPEUBN B GFMWFUย Tย O ย N Wย HยซM Nย HJT BSSB B LยฅWFULF[UFUย TSF KVUPUUBN IPHZ B UFPMยขHJBJ GBLVMUย TPO JT OBHZKย CยขM PMZBO Nย SUย LCFO UBQBT[UBMUBN B LFHZFMFN IJย OZย U NJOU Cย SIPM Nย TIPM B[ ย MFUCFO %BWJE 4FBNBOET QT[JDIJย UFS ย HZ ย S Qย MZย KB TPSย O T[FS[FUU UBQBT[ talatairรณl: }WFLLFM F[FMรงUU FMKVUPUUBN BSSB B LยฅWFULF[UFUย TSF IPHZ B[ FWBOHย MJVNJ LFSFT[Uย OZFL LยฅSย CFO FMรงGPSEVMยข ย S[FMNJ QSPCMย Nย L UยฅCCTย HF B LยฅWFULF 14
Az utolsรณ legjobb szรณ
[รง Uย OZF[รงLSF WF[FUIFUรง WJTT[B OFN ย SUJL T OFN Lย QFTFL FMGPHBEOJ JMMF UรงMFH NFHย MOJ *TUFO GFMUย UFM Oย MLยซMJ T[FSFUFUย U ย T NFHCPDTย Uย Tย U T VHZBO F[U B T[FSFUFUFU NFHCPDTย Uย TU ย T LFHZFMNFU OFN Lย QFTFL UPWย CCBEOJ Nย TPLOBLร " LFHZFMFN UFPMยขHJย Kย U JTNFSKยซL PMWBTNย OZBJOLCยขM IBMMVOL SยขMB Nย H FM JT IJTT[ยซL .ย HTFN ย MยซOL FOOFL NFHGFMFMรงFO ย S[FMNFJOL GFMTย HUFSยซMFUย SF OFN IBUPM CF B LFHZFMFN FWBOHย MJVNย OBL ยฅSยฅNIย SF
ร "
WJMย H T[JOUF Cย SNJU Lย QFT VHZBOยฉHZ WBHZ Nย H KPCCBO FMWย HF[OJ NJOU B[ FHZIย [ร ยป NPOEKB (PSEPO .BD%POBME ร "IIP[ IPHZ B[ FNCFS Iย [BU ย Qย UTFO TFHย UTFO B T[FHย OZFLFO WBHZ HZยขHZย UTB B CFUFHFLFU OFN LFMM LFSFT[Uย OZOFL MFOOJF &HZFUMFO EPMHPU OFN UVE OZยฉKUBOJ B WJMย H LFHZFMNFU ร & T[BWBL WBMยขCBO B[ FHZIย [ MFHGPOUPTBCC LยซMEFUย Tย U SBHBEKย L NFH IJT[FO IPWB Nย TIPWB JT GPSEVMIBUOB B WJMย H BNJLPS LFHZFMFNSF WBO T[ยซLTย HF *HOB[JP 4JMPOF PMBT[ ย Sยข FHZJL SFHย OZย CFO PMWBTIBUVOL B GPSSBEBM Nย SSยขM BLJU ยซMEยฅ[ B SFOEรงSTย H #BKUย STBJ CVKUBUKย L QBQJ SFWFSFOEย CB ยฅMUยฅ[UFUJL ย T WBMBIPM B[ "MQPL Mย Cย Oย M Mย Wรง FMEVHPUU LJT GBMVCB JSย OZย UKย L }SLF[ย Tย OFL Iย SF HZPSTBO FMUFSKFE ย T BKUBKB FMรงUU DTBLIBNBS IPTT[ยฉ TPSPLCBO Lย HZยข[OBL B GBMVCFMJFL IPHZ CรญOFJLSรงM ย T [ย UPOZSB GVUPUU ย MFUยซLSรงM T[ย NPU BEKBOBL " ร QMย Cย OPT ยฉSร IJย CB UJMUBLP[JL IJ ย CB LยซMEFOย IB[B รงLFU OFN WJTT[BLP[IBU Lย OZUFMFO Wย HJHIBMMHBUOJ B LFHZFMFN VUย O ย Iย UP[ยขL ย MFUUยฅSUย OFUย U "[ B HZBOยฉN IPHZ VHZBOF[ B Wย HZ WF[FUJ FM B[ FNCFSU B UFNQMPN CB JT FHZT[FSรญFO NJOEBOOZJBO LFHZFMFNSF T[PNKB[VOL " (SPXJOH 6Q 'VOEBNFOUBMJTU 'VOEBNFOUBMJTUย OBL OFWFMUFL Dย Nรญ LยฅOZW FHZ KBQย O NJTT[JยขJTLPMB EJย LUBMย MLP[ยขKย OBL UยฅSUย OFUย U CFT[ย MJ FM ร &HZ Lย U LJWย UFMUรงM FMUFLJOUWF NJOEFOLJ FMIBHZUB B IJUย U NBKE Lย TรงCC WJTT[BUย SU IP[[ย ร ยป NFTย MJ B[ FHZJL EJย L ร #FOOยซOL BLJL ยฉKSB NFHUBMย MUVL B IJUFU FHZFUMFO Lยฅ[ยฅT WPMU NFHJTNFSUยซL B LFHZFMNFU ร 15
.FHI¥LLFOUç LFHZFMFN
4BK U MFMLJ VUBNSB WJTT[BUFLJOUWF » BNFMZFU U WVUBL LFS«MçL T [T L VUD L JT K¢DTL O UBSL UPUUBL » N S M UPN IPHZ NBHBN JT NJOEW HJH B LFHZFMNFU LFSFTUFN F[ WJUU FMçSF "[ FHZI [U¢M B[ SU GPSEVMUBN FM MFUFN FHZ T[BLBT[ CBO NFSU PMZ LFW T LFHZFMNFU UBM MUBN CFSLFJCFO T W H«M B[ SU U SUFN WJTT[B NFSU N TGFM TFN MFMUFN S .BHBN JT BMJH BMJH L¢TUPMUBN N H CFMF B LFHZFMFNCF LFWFTFCCFU BEUBN UPW CC NJOU BNFOOZJCFO S T[FN WPMU T U WPMS¢M TFN WBHZPL B U NB T[BL SUçKF }QQFO F[FL B[ PLPL NPUJW MUBL F L¥OZW NFH S T SB U¥CCFU T[FSFUO L UVEOJ SUFOJ UBQBT[UBMOJ &T[FNCF TFN KVU » C S B WFT[ MZF GFOO MM » PMZBO L¥OZWFU SOJ B LFHZFMFN U N K CBO BNFMZ I K O WPMOB B LFHZFMFNOFL &[ SU T[¥HF[FN MF NJOEK SU JUU B[ FMFK O IPHZ ©ULFSFTçL OU SPL NJOU BLJU FHZFE«M B LFHZFMFN VU OJ T¢W SH TB jogosít föl erre. /FN QQFO B MFHFHZT[FSíCC S¢J U N U W MBT[UPN & # 8IJUF B IVNPS LBQDT O SKB BNJU O NPTU B LFHZFMFNSF WPOBULP[UBUPL Â<" LFHZFMNFU> JT GFM MFIFU CPODPMOJ NJOU FHZ C L U DTBLIPHZ B CPODPM T BMBOZB NFOFU L¥[CFO CFMFIBM T B UVE¢TPO L W«M NJOEFOLJ N TOBL DTBM¢E TU PLP[ BNJU B CFMTFK CFO UBM M Á /FNS H PMWBTUBN FHZ UJ[FO I SPN PMEBMBT UBOVMN OZU B LFHZFMFNSçM FHZ LBUPMJLVT GPMZ¢JSBUCBO OPT B[POOBM LJHZ¢HZ UPUU NJOEFO PMZBO FML Q[FM TFNCçM IPHZ FTFUMFH GFMCPODPMKBN B U N U T L¥[T[FNM SF UFHZFN BNJU UBM MPL }QQ B[U OFN T[FSFUO N VHZBOJT IPHZ B U NB NFHIBMKPO &[ SU E¥OU¥UUFN ©HZ IPHZ JOL CC U¥SU OFUFLSF T OFN MPHJLBJ L¥WFULF[UFU TFLSF T U UFMFLSF U NBT[LPEPN . T T[¢WBM B LFHZFMNFU TPLLBM JOL CC L¥[WFU UFOJ T[FSFUO N NJOU NBHZBS [OJ
&-4ö 3}4;
SUIFUFUMFO kegyelem!
.u40%*, '&+&;&5
3 7*% 5 35}/&5 BABETTE LAKOMÁJA
A
E O T[«MFU Tí ,BSFO #MJYFO UçM JH FHZ C S¢ GFMFT HFL OU MU FHZ CSJU GFMT HUFS«MFUí LFMFU BGSJLBJ HZBSNBUPO T L W «MUFUW OZ U JHB[HBUUB MFU OFL F T[BLBT[ U 5 WPM "GSJL U¢M D Ní SFH OZ CFO JE [J G¥M 7 M TB VU O WJTT[BU SU % OJ CB T *TBL %JOFTFO MO WFO BOHPMVM LF[EFUU QVCMJL MOJ #BCFUUF MBLPN KB cí Ní LJTSFH OZ CçM LVMUVT[L¥OZW MFUU NJVU O B[ BT WFLCFO megfilmesítették. # S B[ S¢Oç /PSW HJ CB IFMZF[UF B U¥SU OFUFU B E O GJMNSFOEF [ç FHZ FMT[FH OZFEFUU E O IBM T[GBMVU W MBT[UPUU IFMZT[ O«M BIPM B T SPT VUD LBU [T©QGFEFMFT LVOZI¢L T[FH MZF[JL & [PSE L¥SOZF[FU CFO UFOHFUJL OBQKBJLBU çT[ T[BL MM© FM¥MK S¢KVL WF[FU T U L¥WFUWF B NFSFW MVUIFS OVT L¥[¥TT H UBHKBJ # SNJMZFO BQS¢DTLB LJT G¥MEJ ¥S¥N L T SUFO JT NFH #FSMFWBBH MB L¢JU B L¥[¥TT H T[JHPS©BO FMVUBT UKB B[U 'FLFU CFO K SOBL T OFN FT[OFL FHZFCFU NJOU GçUU UçLFIBMBU T W [CFO GPSSBMU LFOZ SCçM L T[«MU DTFQQOZJ T¥SSFM LFWFSU L T U 4[PNCBUOBQPO ¥TT[FHZíMOFL T +FSV[T MFNSçM OFLFMOFL Â+FSV[T MFN T[ WFN IPOB UF T[FOU ES HB O W Á "[ K +FSV[T MFNFU W SK L B G¥MEJ MFUFU QFEJH QQFO DTBL FMWJTFMJL IJT[ OJODT N T ©U NFMZ PEB FMWF[FUO çLFU " NFH¥[WFHZ«MU MFML T[ L U M OZ WBM M .BSUJOB -VUIFS . SUPO N H 'JMJQQB -VUIFS UBO UW OZB .FMBODIUPO '«M¥Q VU O LBQUB OFW U " GBMV MBL¢J UFNQMPNCB T[JOUF DTBL B[ SU K SOBL IPHZ T[FN«LFU
ร , รฉrthetetlen kegyelem!
MFHFMUFTTย L B Lย U JGKยฉ MFย OZPO BLJL NJOEFO JHZFLF[FUยซL FMMFOย SF TFN Lย QFTFL FMGFEOJ T[ย QTย HยซLFU .BSUJOย O FHZ GFTT IVT[ย SUJT[U T[FNF IPTT[BCCBO FMJEรง[ uN NJ VUย O B Mย OZ B Gย SGJ NJOEFO Lยฅ[FMFEย Tย U FMIย Sย UKB ยป LJ WJTFMOย HPOEKย U JEรงTยฅEรง BQKย OBL IB รง OFN ยป B LBUPOB Wย HยซM IB[BMPWBHPM ย T ;TยขGJB LJSย MZOรง FHZJL VEWBSIยฅMHZย U WF[FUJ PMUย S FMย 'JMJQQB JT T[ย Q Sย BEย TVM FHZ DTBMPHย OZ IBOHKย WBM JT NFHย MEPUUB B[ ย H "NJLPS +FSV[Tย MFNSรงM ย OFLFM B NFOOZFJ Wย SPT WBLย UยขBO SBHZPHยข Lย QF KFMFOJL NFH IBMMHBUยขJ MFMLJ T[FNFJ FMรงUU " TPST ยฉHZ IP[[B IPHZ 'JMJQQB NFHJTNFSLFEJL B LPS MFHIย SFTFCC PQFSBย OFLF Tย WFM B GSBODJB "DIJMMF 1BQJOOFM BLJ FHย T[Tย HJ PLPLCยขM VUB[JL B UFOHFSIF[ " UFOHFSQBSUJ GBMVDTLB Tย SPT VUDย JO Tย Uย MHBUWB ยซUJ NFH 1BQJO GยซMย U B DTJMJOHFMรง IBOH BNFMZ FMรงUU BLย S B HSBOEJยข[VT Qย SJ[TJ PQFSB BKUBKB JT LJUย SVMIBUOB ,ย SMFMOJ LF[EJ 'JMJQQย U IBEE UBOย UTB ย OFLFMOJ T B[ FHย T[ WJMย H B Mย CBJ FMรงUU GPH IFWFSOJ ,JSย MZPL TPSBLP[OBL NBKE BKUBKB FMรงUU ย T QPNQย T IJOUยข WJT[J B[ FMFHย OT $BGย "OHMBJT CB WBDTPSย [OJ " Iย [FMHรง T[BWBL IBUย Tย SB 'JMJQQB CFMF JT FHZF[JL Oย Iย OZ ยป EF DTBL Oย Iย OZ ยป ย OFLยขSย CB uN B EBMPL B T[FSFMFNSรงM T[ยขMOBL T F[ OZVHUBMBOย UKB T[ย WF [BKPT LBMJNQย Mย TB ยฉKBCC GJHZFMNF[UFUรง KFM T BNJLPS B[ FHZJL %PO (JPWBOOJ ย SJB VUPMTยข UBLUVTBJ Lยฅ[CFO 1BQJO LBSKBJCBO UBMย MKB NBHย U T BKLVL NBKEOFN ยฅTT[Fย S Lย UTย HF TFN NBSBE BGFMรงM IPHZ B[ ยฉKPOOBO NFHJTNFSU ยฅSยฅNยฅLOFL T[JHPSยฉBO Iย UBU LFMM GPSEย UBOJB "QKB FHZ SยฅWJE MFWย MCFO Lยฅ[MJ 1BQJOOFM IPHZ B NBHย OยขSย LOBL Wย HF ย HZ B[ ย OFLFT MFHBMย CC PMZBO HZย T[PT IBOHVMBUCBO VUB[JL WJTT[B 1ย SJ[TCB NJOU BLJ OZFSUFT MPUUยขT[FMWย OZย U WFT[ย UFUUF FM &MUFMJL UJ[FOยฅU ย W ย T B GBMV ย MFUF NFHWย MUP[JL " Lย U OรงWย S JNNย S Lยฅ[ย QLPSยฉ Wย OMย OZLย OU JHZFLT[JL GPMZUBUOJ B[ยขUB FMIVOZU BQKVL LยซM EFUย Tย U ย N LFNย OZ LF[FL Iย Kย O B Lยฅ[ยฅTTย H EBSBCPLSB IVMMJL "[ 20
Rรถvid tรถrtรฉnet: Babette lakomรกja
FHZJL IJUUFTUWย S ยซ[MFUJ ยซHZFL NJBUU OFIF[UFM B Nย TJLSB B QMFUZLย L T[FSJOU Lย U Nย TJL UBH IBSNJOD ย WF T[FSFMNJ WJT[POZU GPMZUBU Lย U JEรงT IยฅMHZ QFEJH ย WUJ[FEFL ยขUB OFN ย MM T[ยขCB FHZNย TTBM " T[PNCB UJ JTUFOUJT[UFMFUFLFO Nย H NJOEJH VHZBOB[PLBU B Sย HJ IJNOVT[PLBU ย OFLMJL ย N ย QQ DTBL NBSPLOZJ Iย Wรง WBO KFMFO ย T B [FOF TFN T[ยขM Nย S PMZBO Gย OZFTFO " OFIย [Tย HFL FMMFOย SF B Lย U QBQMย OZ UPWย CCSB JT IรญTย HFTFO JHB[HBUKB B UFNQMPNJ ย MFUFU ย T Gรง[J B LFOZย SMFWFTU B[ JNNย S GPHBUMBO ยฅSFHFLOFL &HZ FTรงT ย KT[BLย O BNJLPS FHZ Mย MFL TFN UFOOย LJ B Mย Cย U B Tย SUยขM UPDTPHยข VUDย LSB IBUย SP[PUU LPQPHย T IBMMBUT[JL B OรงWย SFL BKUBKย O "NJOU LJOZJUKย L FHZ Oรง CPSVM ย KVMUBO B LยซT[ยฅCSF .JVUย O NBHย IP[ Uย Sย UJL LJEFSยซM IPHZ FHZ ย SWB T[ยขU TFN UVE Eย OVM "[ JEFHFO "DIJMMF 1BQJO MFWFMย U OZยฉKUKB ย U ยป B Oย W PMWBTUย O 'JMJQQB FMQJSVM ย T SFT[LFUรง Lย [[FM CPHBSย TT[B LJ B[ BKย OMยข TPSPLBU " OรงU #BCFUUF OFL Iย WKย L ย T B GSBODJB QPMHย SIย CPSยฉCBO WFT[ย UFUUF FM Gย SKย U ย T GJย U }MFUF WFT[ย MZCF LFSยซMU NFOFLยซMOJF LFMMFUU 1BQJO T[FS[FUU OFLJ IF MZFU FHZ IBKยขO BCCBO B SFNย OZCFO IPHZ UBMย O B[ BQSยขDTLB GBMVCBO NFHT[ย OKย L ย T CFGPHBEKย L ร #BCFUUF JHFO KยขM Gรง[ร ยป ย MM B MFWย MCFO " Lย U OรงWย SOFL OJODT Qย O[F GJ[FUย TSF ย T FMFWF OFN T[ย WFTFO BM LBMNB[ T[FNย MZ[FUFU #BCFUUF T[BLย DTUVEPNย OZย CBO TFN Cย [OBL Iย U B GSBODJย L OFN MยขIยฉTU NFH Cย Lย U FT[OFL uN #BCFUUF Lย [[FM Mย CCBM IBEPOย T[WB LยฅOZยฅSยฅH T Nย HJTDTBL NFHMย HZย UKB B T[ย WยซLFU Cย SNJMZFO Iย [JNVOLย U FMWย HF[ LPT[Uย SU LWย SUย MZย SU ย HZ Iย U #BCFUUF FUUรงM LF[EWF UJ[FOLย U ย WFO ย U B Lย U OรงWย SU T[PM Hย MKB "NJLPS .BSUJOB NFHNVUBUKB OFLJ IPHZBO Wย HKB GFM B UรงLF IBMBU ย T Lย T[ย UTF FM B LFOZย SMFWFTU LJTTย VHZBO GFMIยฉ[[B B T[FNยฅM EยฅLย U T B[ PSSย O JT NFHKFMFOJL FHZ IBMPWย OZ GJOUPS ย N TPIB OFN UJMUBLP[JL B Sย Cย [PUU GFMBEBU FMMFO รฆ Gรง[ B GBMV T[FHย OZFJSF ย T รง Mย UKB FM B[ ยฅTT[FT Iย [ LยฅSยซMJ UFFOEรงU .ย H B[ JTUFOUJT[UFMFUFL LยฅSยซM 21
Ó, érthetetlen kegyelem!
JT TFH ELF[JL 4FNNJ L UT H #BCFUUF ©K T[ OU IP[ B GBMV FHZIBOH© életébe. .JWFM N©MUK S¢M T IB[ K S¢M TPIB OFN CFT[ M .BSUJO U T 'JMJQQ U JHFODTBL NFHMFQJ BNJLPS #BCFUUF UJ[FOL U W N©MU O MFWFMFU LBQ .JVU O FMPMWBTTB U SHZJMBHPTBO O [ B OçW SFL L W ODTJBO G«SL T[ç T[FN CF T L¥[MJ DTPE T I SU LBQPUU &HZ S HJ Q SJ[TJ CBS UKB WFOUF NFHK UT[PUUB B MPUU¢T[ NBJU T F[ BMLBMPNNBM OZFSU WFM«L N HQFEJH U [F[FS GSBOLPU " L U OçW S CPMEPHBO HSBUVM M N T[ W«L ¥TT[FT[PSVM 5VEK L #BCFUUF IBNBSPTBO WJTT[BU S IB[ K CB
A
MPUU¢OZFSFN OZSçM SLF[FUU I SSFM FHZ JEçCFO B L U OçW S Q QFO B[PO UBOBLPEJL IPHZBO «OOFQFMIFUO L NFH N MU¢L QQFO EFTBQKVL T[«MFU T OFL T[ [BEJL WGPSEVM¢K U /PT #BCFUUF FHZ L S TTFM M Q PEB IP[[ KVL » 5J[FOL U WJH OFN L SUFN TFNNJU » LF[EJ çL QFEJH C¢MJOUBOBL » NPTU WJT[POU WBO FHZ L S TFN IBEE L T[ UTFN FM O B[ «OOFQJ MBLPN U )BNJT UBUMBO GSBODJB WBDTPS SB gondoltam. " UFTUW SQ SOBL WBOOBL VHZBO GFOOUBSU TBJ EF JHB[ BNJ JHB[ #BCFUUF WBM¢CBO OFN L SU FHZFUMFO T[ WFTT HFU TFN B UJ[FOL U W TPS O /JODT N T W MBT[U TVL CFMF LFMM FHZF[OJ«L B L S TCF "NJLPS B OZFSFN OZ ¥TT[FHF NFH SLF[JL 'SBODJBPST[ HC¢M #BCFUUF FHZ LJT JEçSF FMVUB[JL IPHZ B WBDTPS IP[ T[«LT HFT LFMM LFLFU CFT[FSF[[F " WJTT[BU S T U L¥WFUç IFUFLCFO BNJLPS LJL¥U B #BCFUUF MUBM NFHSFOEFMU IP[[ WBM¢LLBM NFHSBLPUU IBK¢ #FSMFWBBH MBL¢J OFN HZç[JL GPSHBUOJ B GFK«LFU B DTPE MLP[ TU¢M M E LCB [ SU BQS¢ NBE SL LLBM UFMJ UBMJDTL L QF[THçT » QF[THçT » LBSUPOPL CPSPL FHZ UFI OGFK GSJTT [¥MET HG M L T[BSWBTHPNCB G D O TPO LB NJOEFOG MF UFOHFSJ IFSLFOUZí FHZ IBUBMNBT Mç UFLOçT BNFMZ 22
Rรถvid tรถrtรฉnet: Babette lakomรกja
KPCCSB CBMSB JOHBUKB Lย HZยขT[FSรญ GFKย U " SBLPNย OZ Wย HTรง ยฉUJ Dย MKย U B OรงWย SFL LPOZIย Kย CBO ย SJ FM BIPM JEรงLยฅ[CFO #BCFUUF WFUUF ย U B QBSBODTOPLTย HPU .BSUJOB ย T 'JMJQQB F CPT[PSLย OZLPOZIB Mย UUย O Lย OZUFMFO Uย Kย LP[ UBUOJ B NJOEยฅTT[FTFO UJ[FOFHZ ยป JHFODTBL NFHรงT[ยซMU ยป GรงU T[ย NMย Mยข HZยซMFLF[FUFU CBMTFKUFMNย SรงM .JVUย O B[PL FMLย SPHKย L FHZยซUUย S[ย Tยซ LFU Oย NJ UBOBLPEย TU LยฅWFUรงFO NFHFHZF[OFL IPHZ B GSBODJB NFOยซU Cย Lย TFO FMGPHZBT[UKย L VHZBO ย N Wย MFNย OZU OFN NPOEBOBL SยขMB OFIPHZ #BCFUUF Gย MSFย SUTF B IFMZ[FUFU B[ FNCFSJ OZFMW Nย HJTDTBL B[ *TUFO EJDTรงย Uย Tย SF ย T Iย MBBEย TSB OFN QFEJH NJOEFOGย MF FH[PUJ LVT ย [FL ย MWF[FUย SF UFSFNUFUFUU %FDFNCFS UJ[FOยฅUยฅEJLย O B MBLPNB OBQKย O IBWB[JL ย HZ B T[ย OUF MFO GBLยข GBMVDTLB SBHZPHยข ยซOOFQMรง SVIย U ยฅMU " Lย U OรงWย S ยฅSยฅNNFM ย SUFTยซM FHZ CJ[POZPT Wย SBUMBO WFOEย H ย SLF[ย Tย SรงM B LJMFODWFOย WFT .JTT -ยฅWFOIJFMN UJT[UFMJ NFH รงLFU VOPLBยฅDDTF B .BSUJOย OBL FHZ LPSPO VEWBSPMยข IVT[ย SUJT[U Uย STBTย Hย CBO BLJ B LJSย MZJ QBMPUย Oย M Uย CPSOPLJ SBOHCBO T[PMHย M #BCFUUF OBHZ OFIF[FO ยฅTT[FLVOZFSย M FMFHFOEรง QPSDFMย O ย T LSJT Uย MZUFSย Uย LFU ย T HZFSUZย LLBM ยฅSยฅL[ยฅMEFLLFM T[ย QFO GFMEย T[ย UJ B[ FCย EMรงU " WFOEย HFLFU QPNQย T BT[UBM Wย SKB ย N B GBMVCFMJFL OFN GFMFELF[OFL NFH FHZF[Tย HยซLSรงM ย T IBMMHBUOBL NJOU B OBHZIBSBOH OBHZQย OUFLFO "[ ย UFM ย T JUBMLยฅMUFNย OZFLFU FHZFEยซM B Uย CPSOPL LPNNFOUย MKB ยป )JT[ F[ "NPOUJMMBEP ยป LVSKBOU BNJLPS NBHBTSB FNFMJ B UFTUFT TQBOZPM WยฅSยฅTCPSSBM UFMJ QPIBSBU ยป .ย HIP[[ย B MFHKPCC "NPOUJMMBEP BNJU WBMBIB JUUBN "[ FMTรง LBOย M MFWFT VUย O FTLยซEOJ NFSOF IPHZ F[ CJ[POZ UFL OรงTCย LBMFWFT %F IPHZ B DTVEย CB LFSยซMIFUOF JMZFTNJ B[ BT[UBMSB #FSMFWBBH QBSUKBJOย M
Ó, érthetetlen kegyelem!
» )JIFUFUMFO » T[¢MBM NFH ©KSB B U CPSOPL NJVU O NFH [MFMJ B L¥WFULF[ç GPH TU » #MJOJ %FNJEPW " U¥CCJ WFOE H UPW CCSB JT ¥TT[FS ODPMU T[FN¥ME¥LLFM O N O GPHZBT[UKB B SJULB OZFODT HFU " U CPSOPL B QF[THçSçM B[ BT WK SBU© 7FVWF $MJRVPU S¢M JT ¢E LBU [FOH HZ #BCFUUF VUBT U T SB B LJTLVLUB «HZFM BSSB IPHZ QPIBSB NJOEJH UFMF MFHZFO - UT[¢MBH FHZFE«M ç N MU OZPMKB BNJU FM UFT[OFL " GFMT[PMH MU GJOPNT HPLS¢M T OFEíLSçM NJOEFOLJ N MZFO IBMM HBU N B MBLPNB WBMBNJL QQ N HJTDTBL NFHUFT[J B IBU T U B C SEPMBUMBO I WFLSF .FMFHT H ¥OUJ FM çLFU OZFMW«L JT NFHPME¢ EJL T GFMJE [JL B S HJ T[ Q JEçLFU BNJLPS N H MU B MFML T[ T B LBS DTPOZU BNJLPS CFGBHZPUU B[ ¥C¥M " IJUUFTUW S U NFHL SPT U¢ G SGJ CFJTNFSJ W UL U T B L U WJT[ MZLPE¢ ¥SFHI¥MHZ JT B[PO LBQKB NBH U IPHZ FHZN TTBM CFT[ MHFU &HZ BTT[POZ W MFUMFO«M FMC¥G GFOUFUJ NBH U NJSF B[ PMEBM O «Mç UFTUW S HPOEPMLPE T O ML«M S W HKB » )BMMFMVKB " U CPSOPL UPW CCSB JT DTBL B NFO«SçM SBEP[JL "NJLPS LFHZF MFNE¥G TL OU GSBODJ VM DPVQ EF HSBDF » N S NFHJOU F[ B T[¢ LF HZFMFN B GJBUBM G«SK FO 4BSDPQIBHF B[B[ T[BSLPG HPO JT B[ BT[UBMSB LFS«M J[HBUPUUBO NBHZBS [[B IPHZ &VS¢QB T[FSUF FHZFUMFO IFMZFO UBM MLP[PUU F[[FM B GPH TTBM N HQFEJH B Q SJ[TJ $BG "OHMBJT CBO BNFMZ FHZLPS OçJ T GK SçM WPMU OFWF[FUFT " CPS LJTT B GFK CF T[ MM T B[ S[ LJ ¥S¥N¥LUçM C¢EVMUBO OFN UVEKB NFH MMOJ IPHZ U¢T[USB FNFMLFEKFO » *SHBMNBTT H T IíT H ¥TT[FUBM MLP[OBL LFEWFT UFTUW SFJN *HB[T H T C LFTT H FHZN TU DT¢LPMK L .BKE LJT T[«OFUFU UBSU VHZBOJT Â)P[[ T[PLPUU IPHZ QPI SL¥ T[¥OUçJU B[ VUPMT¢ T[¢JH L«M¥O¥T HPOEEBM GPHBMNB[[B NFH .PTU B[POCBO NJOUIB -¥WFOIJFMN U CPSOPL ¥TT[FT SFOEKFM WFM FHZ«UU 24
Rรถvid tรถrtรฉnet: Babette lakomรกja
WBMBNJGย MF ยซ[FOFU UPWย CCย Uย Tย SB T[PMHย Mยข T[ยขDTรง MFUU WPMOB DTVQย O ร " Uย CPSOPL B LFHZFMFNSรงM CFT[ย M #ย S B Iย WFL OFN GPHKย L GยฅM UFMKFTTย Hย CFO B Uย CPSOPL T[ยขOPLMBUย U B[ BEPUU QJMMBOBUCBO ร B GยฅME NJOEFO IBNJTTย HB T[FNยซL FMรงUU Wย MU GยซTUUย ย T PMZBOOBL Mย UIBUUย L B WJMย HPU BNJMZFO WBMยขKย CBO ร "[ BT[UBMUย STBTย H Wย HยซM GFMPT[MJL T MFWFHรง[OJ JOEVM B DTJMMBHPT ย HCPMU BMBUU FMUFSยซMรง GFIย SFO DTJMMPHยข ย KT[BLย CB A #BCFUUF MBLPNย KB Wย Hย O Lย U [ย Sยข Lย QFU Mย UVOL B WFUFSย OPL Lย [ B Lย [CFO LยฅSยซMย MMKย L LJT GBMVKVL T[ยฅLรงLยฉUKย U ย T UFMJ UยซEรงCรงM IBSTPH Kย L B Sย HJ UFNQMPNJ ย OFLFLFU ,ยฅ[ยฅTTย H T[ยซMFUJL #BCFUUF MBLPNย KB NFHOZJUPUUB B LBQVLBU T CFTVSSBOU SBKUVL B LFHZFMFN ย HZ ย SF[Uย L ย SKB B T[FS[รง ร NJOUIB CรญOFJLFU IยขGFIย SSF NPTUย L WPMOB ย T ยฉK ย S UBUMBO SVIย KVLCBO T[ยฅLEย DTFMOย OFL NJOU B LJTCย Sย OZPL ร "[ VUPMTยข KFMFOFU B Iย [CBO Kย UT[ยขEJL B LPOZIBJ SPNIBMNB[ LFMMรงT Lยฅ[FQย O BIPM FHZNย T IFHZย O Iย Uย O UPSOZPTVMOBL B NPTBUMBO FEย OZFL B [Tย SPT GB[FLBL LBHZMยขIย KBL QPSDPHยขL UยฅSยฅUU Mย Eย L [ยฅME Tย HDTVNย L ย T ยซSFT ยซWFHFL #BCFUUF FHZ T[ย LSF SPTLBE ย T MFHBMย CC BOOZJSB LJNFSยซMU NJOU UJ[FOLย U ย WF BNJLPS NFHย SLF[FUU B Iย [IP[ " Lย U OรงWย SOFL IJSUFMFO FT[ย CF KVU IPHZ B[ FHZF[Tย HOFL LยฅT[ยฅOIF UรงFO B WBDTPSย SยขM Nย H FHZJLยซL TFN FKUFUU FHZ T[ยขU TFN ยป *HB[ย O OBHZPO OBHZPO GJOPN WPMU B WBDTPSB ยป LF[EJ .BSUJOB รณvatosan. #BCFUUF OFL NFTT[F Kย SOBL B HPOEPMBUBJ 1FSDFLCF UFMJL Nย H Wย MBT[PM ยป " $BGย "OHMBJT T[BLย DTB WPMUBN .BSUJOB Nย H B[U JT IP[[ย UFUUF IPHZ FSSF B[ FTUย SF NJOEOZย KBO FNMย LF[OJ GPHOBL BLLPS JT BNJLPS #BCFUUF Nย S Sย HFO WJTT[BNFOU 1ย SJ[TCB #BCFUUF FLLPS Lยฅ[MJ IPHZ OFN Uย S WJTT[B 1ย SJ[TCB IJT[FO B SPLP 25
ร , รฉrthetetlen kegyelem!
OBJ CBSย UBJ NJOE NFHIBMUBL WBHZ CยฅSUยฅOCFO ยซMOFL /B NFH TPLCB JT LFSยซMOF B[ ยฉU ยป }T B Uย [F[FS GSBOL ยป Lย SEF[JL B OรงWย SFL &LLPS ย SJ รงLFU B[ JHB[J NFHMFQFUย T #BCFUUF NJOE B Uย [F[FS GSBOLPU B[ FMGPHZBT[UPUU MBLPNย SB LยฅMUยฅUUF /FN LFMM NFHMFQรงEOJ mondja, a $BGย "OHMBJT CBO ย QQFO FOOZJCF LFSยซM FHZ UJT[UFTTย HFT WBDTPSB UJ[FOLย U T[FNย MZSF
A
Uย CPSOPL QPIย SLยฅT[ยฅOUรงKF BSSยขM ย SVMLPEJL IPHZ ,BSFO #MJYFO OFN FHZT[FSรญ HBT[USPOยขNJBJ SFHย OZOFL T[ย OKB B UยฅSUย OFUFU IBOFN B LFHZFMFNSรงM T[ยขMยข Qย MEย [BUOBL JT "[ BKย OEย L TPLCB NJO EFOย CF LFSยซM B[ BKย OEย LP[ยขOBL WJT[POU JOHZFOFT BOOBL BLJ LBQKB }QQFO FSSรงM CFT[ย M -ยฅWFOIJFMN Uย CPSOPL B #BCFUUF BT[UBMB LยฅSยซM ยฅTT[FHZรญMU NPHPSWB Iย WFLOFL 5VEKVL IPHZ Mย UF[JL LFHZFMFN F[FO B WJMย HPO %F FNCFSJ SยฅWJEMย Uย TVOLCBO Wย HFTOFL HPOEPMKVL FM B[ JTUFOJ LFHZFMNFU JTร %F FMKรง B QJMMBOBU BNJLPS GFMOZย MJL B T[FNยซOL ย T Sย EยฅCCFOยซOL IPHZ B LFHZFMFN Wย HUFMFO 4FNNJ Nย TU OFN Lย Wย O UรงMยซOL NJOU B[U IPHZ CJ[BMPNNBM LJWย SKVL ย T Iย Mย T T[ย WWFM FMGPHBEKVL
#BCFUUF UJ[FOLย U ย WWFM F[FMรงUU PMZBOPL Lยฅ[ย DTยฅQQFOU BLJL OFN JTNFSUย L B LFHZFMNFU -VUIFS LยฅWFUรงJ WPMUBL B LFHZFMFNSรงM T[ยขMUBL WBTย SOBQJ QSย EJLย DJยขJL B Iย U UยฅCCJ OBQKย O Nย HJT ย KUBUPTLPEย TVL MF NPOEย TVL Sย Wย O JHZFLF[UFL LJย SEFNFMOJ *TUFO KยขJOEVMBUย U " LFHZF MFN FHZ MBLPNB BMBLKย CBO Uย SU CF IP[[ย KVL #BCFUUF FNMย LF[FUFT WBDTPSย KB IP[UB FM T[ย NVLSB QFEJH Uย WPMSยขM TFN ย SEFNFMUย L LJ T Nย H CFGPHBEOJ TFN JHFO WPMUBL Lย QFTFL #FSMFWBBHCB ยฉHZ Mย UPHB UPUU FM B LFHZFMFN BIPHZBO Nย TIPWย JT T[PLPUU JOHZFO GFMUย UFMFL Oย MLยซM B UVMBKEPOPT LPOUยขKย SB
)"3."%*, '&+&;&5
,&(:&5-&/ 7*-u( IBMBOE¢L QFSDOZJ LFHZF BNFMZSF +PCCBO WBE T[VOL NJOU *TUFO LFHZ SF SHAKESPEARE: *** 3*$)u3%
A
CBS UPN NFT MUF NJMZFO CFT[ MHFU TU IBMMPUU FHZJL SFHHFM B CV T[PO NVOL CB NFOFU &HZ GJBUBM Oç " K SBUMBO ©U D Ní B 5IF /FX :PSL 5JNFT CFTUTFMMFSMJTU K O MFHIPTT[BCC JEçU NFH SU L¥OZWFU PMWBTUB NFMZOFL T[FS[çKF 4DPUU 1FDL » .JU PMWBT » L SEF[UF B Oç T[PNT[ EKB BLJ B N TJL TPSCBO «MU » &HZ CBS UPNU¢M LBQUBN "[U NPOEUB NFHW MUP[UBUUB B[ MFU U » 5 OZMFH }T NJSçM T[¢M » ) U OFN JT UVEPN 0MZBO MFUSF T[¢M¢ ©UNVUBU¢ G MF . H DTBL B[ FMFK O UBSUPL » ,¥[CFO MBQP[HBUOJ LF[EFUU B L¥OZWCFO » *MZFO GFKF[FU D NFL WBOOBL CFOOF NJOU Â'FHZFMFNÁ Â4[FSFUFUÁ Â,FHZFMFNÁ " T[PNT[ E JUU NFH MM UPUUB » .J B[ B LFHZFMFN » /FN UVEPN B LFHZFMFNJH N H OFN KVUPUUBN FM &[ B[ VUPMT¢ NPOEBU TPLT[PS FT[FNCF KVU BNJLPS B[ FTUJ I SBE¢U O [FN ) CPS©L FSçT[BL HB[EBT HJ FMOZPN T WBMM TJ LPOGMJLUVTPL QFSFL T[ UFTç DTBM EPL » FHZ SUFMNí IPHZ B WJM H N H OFN KVUPUU FM B LFHZFMFNJH Â.JDTPEB JT B[ FNCFS LFHZFMFN I K O Á » T¢IBKU GFM B L¥MUç (FPSHF )FSCFSU 4BKOPT CJ[POZPT HZ«MFLF[FUFLCFO JT FT[FNCF KVU PMZLPS F[ B CVT[PO FMIBOH[PUU NPOEBU + [VT LFHZFMFNSçM T[¢M¢ «[FOFUF B[ FHZI [ IBUBM NBT FE OZ CFO TPLT[PS QQ©HZ GFMI HVM NJOU B MFHGJOPNBCC CPS FHZ
Ó, érthetetlen kegyelem!
LVQB W [IF[ U¥MUWF Â.FSU B U¥SW OZ .¢[FT MUBM BEBUPUU B LFHZFMFN T B[ JHB[T H + [VT ,SJT[UVT MUBM KFMFOU NFHÁ » SKB + OPT BQPTUPM " I WçL NJOEJH JT ¢SJ TJ FOFSHJ U GFLUFUUFL B[ JHB[T H W EFMNF[ T CF T SFOEFMLF[ TFL NFHGPHBMNB[ T CB T B[ FHZI [BL GPHHBM L¥S¥NNFM W EJL TBK U IJUWBMM TVLBU %F NJ B IFMZ[FU B LFHZFMFNNFM 7BMMKVL CF OFN HZBLSBO UBM MLP[VOL PMZBO HZ«MFLF[FUUFM BNFMZJL B LFHZFMFN UFS O JHZFLF[OF U©MT[ SOZBMOJ SJW MJTBJU 1FEJH B LFHZFMFN B LFSFT[U OZT H MFHOBHZPCC BK OE LB B WJM H T[ N SB FHZ DTJMMBH BNFMZ OBHZPCC FSçU L QFT LJCPDT UBOJ NJOU BL S B CPTT[©W HZ BL S B SBTT[J[NVT WBHZ B HZíM¥ML¥E T 4[PNPS© U OZ IPHZ B[ FHZI [ TPLT[PS N HJT JOL CC UPW CC GPLP[[B B LFHZFMFN G K¢ IJ OZ U OPIB B WJM H T¢W SPH VU OB 4BKOPT B[ FTFUFL U¥CCT H CFO JOL CC IBTPOM UVOL LFOZ SL T O MFNPOE TTBM Mç ¥SFHFLSF NJOU B #BCFUUF BT[UBM O M MBLN SP[¢ U STBT HSB
O
MZBO HZ«MFLF[FUCFO OçUUFN G¥M BIPM T[JHPS© WPOBMBU I©[UBL B ÂU¥S W OZ LPST[BLBÁ T B ÂLFHZFMFN LPST[BLBÁ L¥[ # S B[ T[¥WFUT H FSL¥MDTJ UJMU TBJOBL KBWB S T[ U NBHVOL N¥H¥UU IBHZUVL B[ PSUPEPY [TJE¢L WBM WFUFLFEç T[çST[ MIBTPHBU¢ T[BC MZSFOET[FSU BMBL UPUUVOL LJ NBHVOLOBL -FHGçCC CíOOFL B EPI OZ[ TU T B[ BMLPIPMGPHZBT[U TU UFLJOUFUU«L C S NJWFM B E MJ PST[ HS T[CFO MU«OL BIPM B EPI OZ UFSNFT[U T KFMFOUFUUF B MFHGçCC CFW UFMJ GPSS TU F U SFO UFUU«OL O NJ FOHFEN OZU & L U W ULFU T[PSPTBO L¥WFUUF B NP[J FHZFT HZ«MFLF[FUJ tagok még " NV[TJLB IBOHK U TFN O [U L WPMOB NFH TFNNJ Q O[ SU " SPDL[FOF BNFMZ BLLPS N H DTBL LJCPOUBLP[¢CBO WPMU GFMU UFMF[IFUç E NPOJ HZ¥LFSFJ NJBUU T[JOU O T[FOUT HU¥S TOFL T[ N UPUU "[ FNCFS MFMLJ MFU OFL N MZT HF IBU SP[UB NFH IPHZ B UPW CCJ UJM U TPLBU GJHZFMFNCF WFT[J F TNJOL LT[FSWJTFM T WBT SOBQJ ©KT HPMWB T T WBT SOBQJ T[¢SBLP[ T T TQPSU LPFEVL MU G«SEç[ T NJMZFO IPTT[© 28