HeadLines editie 6

4e kwartaal 2016

Jaargang 5

Headlines is een uitgave van HeadFirst BV. Dé kennisbemiddelaar van Nederland www.headfirst.nl

RICK KRUISWIJK OVER VERBINDING VANUIT EIGEN KRACHT pagina 16-17

WILLEM SIJTHOFF BRENGT WERELDEN BIJ ELKAAR IN CAPITAL C pagina 20-22

KANSEN PAKKEN DOOR HET ANDERS TE DOEN Duncan Stutterheim over digitale innovatie pagina 8-10

GOLFCLUB VOOR ZELFSTANDIG PROFESSIONALS

Boekbespreking Simon Sinek

SAMEN IS BETER

Meld je aan op www.zpgolf.nl Pagina 19

over Jim

WE ZIJN DE HONDJES VAN PAVLOVS’ DIGITALE REÏNCARNATIE Wie TEDxAmsterdam zegt denkt direct aan Jim Stolze, de Nederlandse innovatiedeskundige, tv-presentator en dagvoorzitter, die dit event uit Amerika naar Nederland heeft gehaald. We spreken hem over het onderwerp ‘verbinding’.

WAT BETEKENT VERBONDEN ZIJN VOOR JOU? Verbonden zijn heeft bij mij te maken met op dezelfde golflengte zitten. Het maakt niet zoveel uit op welke manier, als je maar een connectie voelt. Van elkaar weten dat je ongeveer op dezelfde manier naar de wereld kijkt en wat jullie gezamenlijke rol daarin is.

ZIJN WE NU MEER OF MINDER VERBONDEN DAN VROEGER? Dat is de vraag die mij sinds 2008 bezighoudt. Ik schreef toen het boekje ‘Hoe overleef ik mijn inbox’ waarin ik stelde dat wij als mensheid niet voorbereid waren op de informatie-tsunami die aanstaande was. Ik had toen niet kunnen voorspellen dat het alleen nog maar erger zou worden. Dat de tsunami zich nu heeft verplaatst naar onze telefoons en dat iedereen zich daarbij neergelegd lijkt te hebben.

WAT IS ER VERANDERD TEN OPZICHTE VAN 2008?

Afgelopen zaterdag zat ik aan de keuken­ tafel een krant te lezen. Ja, een krant. Ik ben 42, ik lees doordeweeks geen kranten meer, maar op zaterdag kan ik mij daar nog wel op verheugen. En terwijl ik de katernen doorploegde, voelde ik dat mijn zoontje Max op de bank naar mij zat te kijken. Toen ik vroeg waar hij aan dacht, antwoordde hij: ‘Nou je zegt toch dat ik zo vaak op mijn telefoon zit? Maar wie is hier nu sociaal bezig? Jij zit in je eentje in de krant, maar ik heb via Snapchat contact met al mijn vrienden.’

EEN DIGITALE GENERATIEKLOOF? Misschien wel. We kunnen gerust stellen dat tieners sinds 1998 een digitaal-gen hebben meegekregen van de natuur. Ons gezin is bijvoorbeeld afgelopen zomer verhuisd: van Zuid-Holland naar NoordHolland. Een hele stap voor mijn kinderen, vond ik zelf. Maar toen op de eerste schooldag een kennismakingsronde werd georga­ niseerd, moesten die kinderen lachen. Dat was helemaal niet nodig! De hele klas had elkaar in de vakantie gewoon gevonden

via de hashtags van Instagram. Ze wisten allang wie wie was. Het mooiste vond ik nog dat ze via Whatsapp een picknick in het park hadden georganiseerd. De school wist van niets en ik vond het prachtig.

niet meer ziet zitten. De video’s worden gratis gedeeld, zodat anderen ze kunnen stelen, verbeteren of implementeren. Ik ken geen andere organisatie die zo gul haar eigen ‘bezit’ weggeeft.

ZORGT DIGITALISERING VOOR BETERE VERBINDINGEN? In dat specifieke voorbeeld wel, ja. Waar ik soms wakker van lig is de vraag: we hebben al die technologie, met ongekende mogelijkheden, maar wat doen we er nou mee? Het is enorm droevig om je te bedenken dat de allerslimste mensen ter wereld nadenken over hoe ze jou kunnen verleiden om op advertenties te laten klikken. Psychologen en sociologen worden ingezet om jou verslaafd aan je schermpjes te maken. Notificatie-stress, continue piepjes, trillertjes en meldingen. Je hebt het idee dat je keigoed bezig bent maar eigenlijk is het alleen maar systeembevrediging.

We zijn de hondjes van Pavlovs’ digitale reïncarnatie.

JE BENT OOK BETROKKEN BIJ EEN ANDER AMERIKAANS INITIATIEF. WAT IS SINGULARITY UNIVERSITY? Singularity is een Amerikaanse denktank, gesteund door NASA en Google. Daar wordt nagedacht over hoe disruptieve technologieën kunnen worden ingezet om wereldproblemen op te lossen. De oprichters zijn uitvinder Ray Kurzweil en miljonair Peter Diamandis. Die laatste beschreef in zijn boek Abundance hoe dingen die voorheen schaars waren (schoon water, gezond eten, energie en medische voorzieningen) dank­ zij technologie voor iedereen op de hele wereld toegankelijk (en daarmee in overvloed) kunnen worden.

“Tussen dromen en daden zit willen en kunnen.

Aan de technologie zal het niet liggen.”

MAAR HOE MOET HET WEL? Sinds 2008 zet ik mij actief in voor TED. com. Dat vind ik nog steeds een fantastisch voorbeeld van hoe je een relatief simpele technologie (online video) in kan zetten om ‘goed’ te doen. Iedereen die wel eens een TED of TEDx filmpje heeft bekeken, weet het… je krijgt vanzelf een nieuw idee als je even vast zit, of een peptalk als je het even

KUN JE DAAR EEN VOORBEELD VAN GEVEN? Singularity University heeft tientallen tech­ no­logieën geïdentificeerd die elke 18 maan­ den lijken te verdubbelen in hun opbrengst (price/performance). Oftewel, ze groeien sneller dan verwacht terwijl de gerelateerde kosten zo goed als halveren. Denk bijvoorbeeld aan solar. De kosten van zonnepanelen zijn de afgelopen jaren enorm gedaald. Dat heeft ervoor gezorgd dat de opbrengst van sommige zonneparken in Zuid-Amerika en het Midden-Oosten alle records breken.

Zonne-energie kan op zulke plekken met slechts 3 cent per kilowattuur concurreren met diesel.

De kosten zullen nog verder dalen, wat ervoor zorgt dat meer mensen op onze planeet toegang krijgen tot schone en betaalbare energie. Daar komt nog eens bij dat de energiekosten ook doorwerken in de productiekosten van voedsel en bij het ont­ zilten van water. Zo zie je dat een relatief simpele technologie (het omzetten van fotonen in elektriciteit) grote impact gaat hebben op de welvaart en het welzijn in gebieden waar voorheen voornamelijk armoede was.

JE ZEGT DAT ER NOG VEEL MEER VOORBEELDEN ZIJN? Bij Singularity wemelt het van de oplossing­en.

Drones die medicijnen kunnen bezorgen in Afrika waar normaal gesproken geen dokter of bezorgdienst kan komen. Vlees op basis van stamcellen, volledig geproduceerd in een laboratorium als oplossing voor het klimaatprobleem. Het blijkt namelijk dat tra­ditioneel vlees eten voor een veel grotere CO2-voetafdruk zorgt dan bijvoorbeeld het rijden van een Hummer.

Quantum computers die zo krachtig kunnen rekenen dat ze jouw persoonlijke medicijnen en de resultaten daarvan kunnen voorreke­ nen (zo’n berekening kan met de huidige computers niet gemaakt worden). Blockchain technologie waarmee iedereen over de hele wereld op een veilige manier geld met elkaar kan uitwisselen, zonder tussenkomst van banken (transactiekosten) of corrupte regimes (strijkstokken). En zo kan ik nog wel even doorgaan.

BEN JE EEN TECHNO-OPTIMIST? En terecht! Het glas is niet halfvol, het stroomt over! Tussen dromen en daden zit willen en kunnen. Aan de technologie zal het niet liggen. We kunnen het, nu moeten we op zoek naar de show-stoppers. Ver­ ouder­de systemen, bureaucreatie, gewoontes, ego’s en cynisme. Ik zal altijd optimistisch blijven over de wil van mensen om anderen te helpen. Intuïtief willen we het goede doen, maar nog niet iedereen weet wat de mogelijkheden zijn.

EN JIJ BENT DE VERBINDER? TED viert de verbeeldingskracht en de daadkracht van denkers en doeners. Singu­ larity University is het podium voor tech­ nologie die de wereld kan veranderen.

Tussen die twee werelden voel ik me thuis.

En dan is het geweldig om de verbinder te zijn inderdaad.

2

over Jim

3

voorwoord

VERBINDING Of het nu gaat om financieel succes of persoon­ lijke ontwikkeling, iedereen heeft een waardevolle connectie met zijn omgeving nodig om te kunnen floreren. Dat hoorden we terug van alle ondernemers die we voor deze editie van Headlines spraken. Iedereen geeft er op zijn of haar eigen manier invulling aan, maar ‘verbinding’ is onmisbaar in het leven, of dat nu zakelijk of privé is. Klinkt logisch misschien, maar de goede verstaander zal ontdekken dat dit niet voor ieder mens zonder slag of stoot tot stand komt. Zoals DJ/ondernemer Sebastiaan Hooft kan beamen, die na een lange loopbaan in het zakenleven het roer omgooide om zijn passie te volgen. Er zitten opvallend veel ‘andersdenkers’ tussen: mensen die ervaringen uit het verleden omzetten in iets waar ze zelf (wel) volledig achter staan. De chefs van hit-restaurant Breda schudden de druk van Michelin van zich af, Willem Sijthoff bouwde tegen de stroom in een uitgeversimperium op, Duncan Stutterheim ziet echte verbinding onder de oppervlakte van sociale media, Rick Kruiswijk zette de wereld van werving en selectie op zijn kop, Museum Voorlinden geeft een eigenzinnige invulling aan kunst en ruimte en marketingdirecteur van de Triodos Bank Roel Welsing schreef een boek over maatschappelijk verantwoord ondernemen - waarbij het woord ‘duurzaamheid’ als eerste overboord gaat. Terugkerend inzicht is de noodzaak om volledig transparant te zijn, in je denken en je handelen. Zijn wie je zegt te zijn, je persoonlijke drive verbinden aan het grotere geheel en niet bang zijn om meer te geven dan te nemen.

Voilà, de succesformule voor het opbouwen en aantrekken van goede relaties. Het lijkt zo eenvoudig… Hoe u er zelf ook naar kijkt, ik hoop dat ook u geïnspireerd raakt van de gesprekken in deze uitgave en wens u veel leesplezier.

Barbara Kruiswijk Hoofdredacteur

4

zakelijk & privé

ZONDER HECHT TEAM GEEN TOPPRESTATIE Windsurfer Dorian van Rijsselberghe heeft twee Olympische gouden medailles gewonnen: in Londen in 2012 en in Rio de Janeiro in 2016.

Zich committeren aan zijn doelen én aan de mensen om hem heen is voor hem erg belangrijk om tot deze prestaties te komen.

“Om goed te presteren is het belangrijk je eerst te verbinden met wat je wil gaan doen, je moet jezelf een doel stellen.

Daarnaast is het belangrijk om je te liëren aan de mensen om je heen, anders kom je nergens”, aldus de tweevoudig Olympisch kampioen.

S

port verbroedert en zorgt voor sociale samenhang, het schept een gevoel van saamhorigheid en zorgt voor teamspirit en onderling respect. De Olympische Spelen zijn hiervan het ultieme voorbeeld. Bij de Spelen werkt iedereen die daar is naar hetzelfde doel. Voor bijna elke sporter zijn de Spelen het hoogst haalbare. Van Rijsselberghe: “Ik ben niet zoveel in Nederland en dat geldt voor meer topsporters. De saamhorigheid met de andere sporters uit Nederland is er dus niet echt omdat we elkaar doorgaans gewoon weinig treffen. Pas in het Olympische dorp kun je andere sporters ontmoeten, ervaringen en leuke verhalen uitwisselen en horen hoe zij naar bepaalde dingen kijken.

Dat is erg leuk en leerzaam.”

5

ALLEEN OP DE PLANK, MAAR TOCH EEN TEAMPRESTATIE Hoewel windsurfen een individuele sport is, heeft Van Rijsselberghe wel een team om zich heen waar hij zich sterk verbonden mee voelt. Vooral zijn full time coach, Aaron McIntosh, is altijd met hem op pad. “Wij delen lief en leed, we zijn super close.

Daarnaast heb ik een volledig team dat onder meer bestaat uit een teammanager en logistiekmanager. Ook zij zijn super essentieel om te kunnen presteren. Ik sta dan wel alleen op de plank, maar het is toch een teameffort. En dan heb je natuurlijk ook nog een heleboel partijen en sponsoren daaromheen.”

EMOTIONELE CONNECTIE Van Rijsselberghe vindt emotionele ver­ bonden­heid het belangrijkste niveau waar­ ­op je een connectie kunt voelen. Het gaat hem er dan vooral om dat je samen ergens naartoe op weg bent. “Het mooie eraan vind ik dat je duidelijk moet aangeven dat je samen die weg gaat afleggen, dat je samen dat doel wil bereiken. Op het topniveau heb je er ook sporters tussen zitten die het liever allemaal zakelijk houden. Zo ben ik niet, ik moet alles kunnen delen. Dat klinkt dramatischer dan het is. Ik wil vooral de leuke dingen kunnen delen.”

De verbintenis die Van Rijsselberghe tot nu toe het meeste succes heeft gebracht is die met zijn coach, met wie hij nu alweer 9 jaar samenwerkt en beide Spelen heeft meegemaakt. “Aaron moet me aan kunnen sporen, zodat ik zo hard mogelijk mijn best doe.

Tegelijkertijd moet ik geen hekel aan hem

krijgen als hij dat doet. Aaron moet zorgen dat ik gemotiveerd blijf en niet geïrri­teerd raak.”

AMBASSADEUR De baai van Rio de Janairo waar de Olym­pische watersportwedstrijden werden ge­hou­den is één grote afvalput. Daarom deed Van Rijsselberghe vorig jaar als ambassadeur van De Plastic Soup Foun­dation een oproep aan het bedrijfsleven in Nederland om te helpen de vervuilde baai schoon te maken, omdat Nederland groot is op het gebied van water- en afvalmana­ gement. De Plastic Soup Foundation is dan ook het goede doel waar Van Rijsselberghe zijn naam aan gekoppeld heeft sinds 2014.

Deze stichting brengt het plasticafval­pro­ bleem onder de aandacht en probeert bedrijven te overtuigen dat ze op een milieu­v riendelijkere manier hun producten moeten produceren. Het klakkeloos gooien van (plastic) troep op straat en in het water moet stoppen, vindt de milieubewuste topsporter.

Ook heeft de van oorsprong Texelse Van Rijsselberghe een eigen stichting, de Dorian Foundation. Die als doel heeft talentvolle Texelse sporters te ondersteunen. Tevens ondersteunt de Foundation evenementen die kunnen leiden tot een beter topsport­ klimaat, met name op Texel. Dit zijn de twee voornaamste goede doelen waar hij zich op dit moment mee associeert.

CULTUURVERSCHILLEN Drie jaar woont Van Rijsselberghe nu met zijn gezin in Los Angeles. Het grootste

cultuurverschil dat hij merkt tussen Neder­ land en de VS is dat in de VS heel snel een nieuwe connectie gelegd wordt maar dat er niet echt contact wordt gemaakt.

“In Nederland kom je niet zo snel met iemand in contact, maar als dat wel gebeurt dan zit ’t ook echt goed. In Nederland is het gewoon om drie zoenen te geven, geef je er één in de VS dan schrikt men daarvan.

Hier huggen ze je dan wel, maar dat stelt weinig voor en is vaak nogal spastisch. Ze houden je zelfs daarbij liever op afstand.”

Op het eiland Texel waar hij opgroeide is dat wel anders. Daar heerst een echte ons-kent-ons cultuur en kent hij voor zijn gevoel iedereen, ook al ken je iemand alleen maar van gezicht. Dat bevalt Van Rijsselberghe wel. “Dat is mooi op het eiland en het zijn natuurlijk mijn roots. M’n familie die daar nog woont, spreek ik nu via Skype. Dat is voor de achterblijvers wel heel prettig. En ook al woon ik hier in een dorp net onder LA met een dorpscultuur waar ook iedereen naar elkaar zwaait, dat Texelse gevoel is niet na te bootsen of te evenaren.”

over Sonja

BOTTOM-UP DISRUPTIE

Sonja van Meerbeek over innoveren tussen de gevestigde orde

Problemen in de gezondheidszorg? Het drinkwatertekort?

Economische ongelijkheid? Volgens Sonja van Meerbeek, co-oprichter van TEDxBinnenhof en Ideas from Europe, hebben we een groot deel van de oplossing voor deze uitdagingen al in handen. We moeten ze alleen met elkaar zien te verbinden.

Door samenwerkingen op verschillende niveaus aan te gaan en bottom-up te innoveren, bijvoorbeeld. “We kunnen het oplossen van maatschappelijke problemen niet aan enkele individuen overlaten. Alleen samen kun je stappen zetten.”

VERBANDEN LEGGEN “De huidige economische modellen zijn achterhaald” zegt Van Meerbeek, ge­schoold als econome. “In plaats van de modellen die zijn ontstaan in de tweede industriële revolutie, gedreven door korte termijndenken, schaarste en concurrentie, hebben we modellen nodig die gericht zijn op de lange termijn.” Het zijn ruimtefoto’s van de aarde die haar soms verdrietig maken. Wat ze ziet als ze die van nu vergelijkt met die van vroeger. “We zijn met z’n allen best raar bezig, we helpen onze wereld naar de gallemiezen. Alleen door grotere verbanden te leggen kunnen we dit een halt toe roepen.

We hebben de technologie om heel makke­ lijk grootschaliger samen te werken, laten we dat dan ook doen.”

BOTTOM-UP Haar antwoord? De oprichting van in­­spi­ ratieplatform TEDxBinnenhof in 2012. Ge­ dreven door de wil om meer bezieling in haar werk te vinden en zich bezig te houden met innovatie en duurzaamheid, haalde ze het bekende Amerikaanse concept naar de hofstad. “Iedereen met een visionair idee, of dat nu een student is, de buurvrouw, of een CEO, vindt er een podium voor zijn of haar idee.” In het hart van de gevestigde orde. Juíst daar. “Die gevestigde orde is noodzakelijk. De wegen die je moet bewandelen om je idee concreet te maken zijn

best ingewikkeld. Je komt veel obstakels tegen en de bestaande markt blijkt vaak een spelbreker. Deze partijen zijn niet altijd klaar voor een disruptor, maar bepalen wel de spelregels. Voor een vernieuwende ondernemer zonde om daar halverwege de ontwikkeling pas achter te komen.”

Daarom koppelt zij baanbrekende ideeën aan die gevestigde orde, zodat het idee direct in de juiste context terecht komt.

Bottom-up dus. Samen met onder meer astronaut André Kuipers kijkt zij vervolgens naar welke ideeën nu echt maatschappelijke impact hebben.

MAATSCHAPPELIJKE IMPACT TEDxBinnenhof groeide van een podium voor ideeën uit naar een levendige commu­ nity. Het werd tijd voor een volgende stap, in de vorm van de oprichting van het internationale Ideas from Europe. “Met Ideas from Europe helpen we concrete oplossingen te vinden voor concrete vraagstellingen. Het gaat er om ideas worth doing.” Alle 28 lidstaten van de Europese Unie bundelen er hun krachten om inspirerende ideeën van Europese visionairs te vinden. Innovatieve denkers met een poten­tiële oplossing voor een maatschappelijk probleem. Ieder land presenteert een ondernemer met diens idee, en de meest aansprekende ideeën worden gekoppeld aan relevante stakeholders om zo gezamenlijke opschaling te faciliteren.

De enige eis die aan de ideeën gesteld wordt, is dat ze een grote maatschappelijke impact hebben.

WISSELWERKING Het initiatief is uitgesproken cross-disci­ plinair. Van Meerbeek: “Iedereen brengt kennis mee vanuit zijn eigen perspectief.

De gemene deler is de gemeenschappelijke visie op het doel dat we willen bereiken. Met elkaar weet je heel veel en kan je zicht houden op de context waarin het idee zich ontwikkelt.” En dat moet je niet dicht willen timmeren met starre contracten. “Iemand die is aangehaakt en toevallig bij een groot bedrijf werkt neemt zijn organisatie ook mee.

Dat creëert meerwaarde voor ons, maar ook voor de organisatie die achter die persoon staat. Het is een wisselwerking van halen en brengen.”

met dé oplossing te komen. “Je moet ergens beginnen. Het gaat erom dat je zo’n case gebruikt om tot iets groters te komen: een zwerm van mensen en organisaties rond een bepaald probleem. Iedereen is vrij om ook weer uit te zwermen naar een ander project, of helemaal af te haken.” Het korte termijn-denken moet er gewoon uit. “Terwijl de meeste bedrijven voorzichtig bezig zijn met business development, gelden bij ons andere principes die we opbouwen rond zo’n value case. Zo komen we steeds een stapje dichter bij ons uiteindelijke doel.”

LANGE TERMIJN Van Meerbeek weet: “Organisaties en start­ ups, met hun aandeelhouders en investeerders, houden zich ondertussen nog voornamelijk bezig met resultaten op de korte termijn. Daarnaast heeft iedereen ook nog eens te maken met de waan van de dag, waardoor de grotere maatschappelijke uitdagingen op lange termijn vaak ondersneeuwen.” De ondernemers die hun idee bij Ideas from Europe of TEDxBinnenhof komen pitchen hoeven dan ook niet gelijk

6

hotspot

De droom van een kunstminnaar Museum Voorlinden

Als je het doet, moet je het goed doen. Die gedachte lijkt de rode draad te zijn in het in september geopende Museum Voorlinden in Wassenaar. Zakenman en kunstverzamelaar Joop van Caldenborgh spaarde kosten nog moeite om een waardig onderkomen voor zijn geliefde privécollectie, de Caldic Collection, te bouwen. En zo komt het dat in het weelderige duinlandschap van landgoed Voorlinden een modernistisch gebouw verrees dat alle ruimte geeft aan de kunst – en de haar omringende natuur.

KLINKENDE NAMEN De collectie bestaat uit een bonte verzameling werken van voornamelijk twintigsteeeuwse kunstenaars met klinkende namen als Olafur Eliasson, Andy Warhol, Ai Weiwei, Ron Mueck, Roni Horn, Damien Hirst, Richard Serra, James Turrell en Ellsworth Kelly. Kraaijvanger Architects tekende voor het ge­bouw, de Italiaanse architect Andrea Milani ontwierp het interieur van de museum­­w inkel, de bibliotheek en het auditorium, en landschapsarchitect Piet Oudolf zorgde voor een bijzonder samenspel van dit alles met het omliggende landschap.

Zijn tuinontwerp is zowel van buiten als van binnen­uit te bewonderen en versterkt duide­ lijk de positionering van Voorlinden als ‘museum in het groen’.

7

KUNST DIE JE RAAKT Ondanks dat oud-Rijksmuseumdirecteur Wim Pijbes – die vriend en vijand verraste door het Rijksmuseum na acht jaar te verruilen voor Museum Voorlinden - al na drie maanden aangaf zijn werkzaamheden als algemeen directeur weer neer te leggen, kan Museum Voorlinden rekenen op een doordachte artistieke leiding in de vorm van Suzanne Swarts, al jaren werkzaam als curator voor Caldenborgh. Pijbes blijft aan als bestuurslid, terwijl Swarts zijn taken overneemt. Mede onder haar bewind is een vrij intuïtieve indeling van de expositie ontstaan. Gearriveerde kunstenaars hangen pal naast jong talent, er zijn geen zaalteks­ten en naast de werken hangt niets anders dan de naam van de kunstenaar, de titel en het jaar.

Het gaat er in eerste instantie om dat be-

zoekers geraakt worden door de visuele kracht van de kunst. Dat is volgens eigen zeggen ook de manier waarop zij en Caldenborgh verzamelen.

LICHT EN RUIMTE Alles in het museum is erop gericht om de kunstwerken zo goed mogelijk tot hun recht te laten komen. Bijzonder is het dak, dat voorzien is van een scherm met 115.000 cilinders die het noorderlicht vangen. En dankzij Caldenborghs persoonlijke afkeer van zichtbare luiken, camera’s, rookmelders en stopcontacten in expositieruimtes zijn de muren in Museum Voorlinden helemaal clean: alles zit onzichtbaar in de witte muren verwerkt, tot een nooduitgang-bordje dat alleen oplicht als er brand is aan toe. De vaste collectie bevat onder andere het

spectaculaire werk ‘Swimming Pool’ van Leandro Erlich en het bijzondere lichtspel ‘Skyspace’ van James Turell. Geniet nog tot 8 januari 2017 van de openingstentoon­ stelling van Ellsworth Kelly, samengesteld door oud-Stedelijk-directeur Rudi Fuchs.

Voorlinden museum & gardens Buurtweg 90 | 2244 AG Wassenaar +31 (0)70 512 1660 www.voorlinden.nl Dagelijks geopend van 11.00 tot 17.00.

over Duncan

8

over Duncan

MUZIEK VERBINDT De wereld kent Duncan Stutterheim als medeoprichter van ID&T. Met dit bedrijf wist hij als één van de eersten grote groepen mensen te mobiliseren in de dancewereld. Grote nationale en internationale dance-evenementen zoals Sensation en Mysteryland werden door hem opgetuigd en zijn inmiddels een nationaal export­product.

In 2015 verkocht hij het bedrijf. Ondertussen zat hij echter niet stil. Zo is de A’dam toren in Amsterdam Noord een nieuw initiatief van hem en vertelt hij graag over zijn bedrijvig­heid op scholen en universiteiten zoals het ROC en de TU Delft.

In de dancewereld is veel veranderd, maar toch ook weer niet, volgens Stutterheim.

Voorheen vond de informatievoorziening van de doelgroep via flyers, posters, campagnes en later ook via de website plaats.

Nu gaat alles mobiel. “Je ticket om op een dancefeest binnen te komen staat op je smartphone en ervoor betalen gebeurt ook steeds meer mobiel. De meestgestelde vraag op een dancefeest 'Waar ben jij?' is ook mobiel op te lossen met je smartphone in de hand. De nieuwe app Woov zorgt ervoor – door je locatie te delen met je vrienden – dat het geen probleem meer is hen op zo’n groot dance-terrein te vinden.”

Allemaal positieve ontwikkelingen, maar Stutterheim vindt het jammer dat op sommige evenementen bezoekers hun mobiel het belangrijkste lijken te vinden. “Men filmt alles en is dus meer bezig te laten zien waar men is dan het event echt te beleven. Dit hangt wel sterk af van de muziekstroom. Op technofeesten is dit bijvoorbeeld minder aan de hand.”

9

DIGITALISERING De digitalisering is nu eenmaal onderdeel van het leven van de jongere generatie.

Het is gemakkelijker geworden mensen te ontmoeten, vrienden te maken en te commu­ niceren. Die 1000 vrienden op Facebook, Snapchat of Instagram zijn wel mensen waar de jongere generatie gewoon contact mee heeft is de ervaring van Stutterheim. Zijn twee tienerdochters hebben nu makkelijker dan hij vroeger contact met vrienden in heel Amsterdam. Vroeger eindigde het sociale leven van Stutterheim in Amsterdam Noord, bij de kade van het pondje naar het centrum. Voor mijn dochters is bijvoorbeeld de school veel minder van invloed op de hoeveelheid en kwaliteit van interactie.

“Een face-to-face gesprek op een event of in een club moet nog steeds leuk zijn.

Alleen de manier waarom men elkaar ontmoet via social media is simpeler geworden, de eerste snelle indruk is daardoor belangrijker geworden.” Daarnaast vindt Stutter­ heim het indrukwekkend dat er handel uit

voort kan komen. “Een 14-jarige met 70.000 mensen onder de knop was vroeger ondenkbaar en al helemaal dat zo’n 14-jarige daar ook nog eens geld mee verdient.”

Al met al is muziek nog altijd de verbinder.

Stutterheim: “Muziek verbindt gelijkgestem­ den, mensen met een bepaalde interesse.”

Muziek is de rode draad in wat hij doet.

“Dat was altijd onze visie: gelijkgestemden bij elkaar brengen, met een vleugje innovatie.” Mensen willen genieten van het moment en even uit de dagelijkse sleur van werk of studie zijn. Ook vanuit dat oogpunt is er volgens Stutterheim niet zo gek veel veranderd.

NIEUWKOMERS De ontwikkeling van vinyl, naar cd naar usb-stick en Spotify is snel gegaan. Hoewel Stutterheim dit laatste voor de muziekin­ dus­ trie geen ideaal model vindt, omdat muzikan­ ten niet meer als voorheen aan hun muziek kunnen verdienen.

over Duncan

MUZIEK VERBINDT Al heeft hij zich er wel bij neergelegd, het maakt de muziek toch toegankelijker. Hij merkt verder op dat de digitalisering ook positieve kanten heeft, zoals dat concerten beter worden op­ge­nomen en gefilmd. Er is een duidelijke professionaliseringsslag te zien en de digitale kanalen zijn de laatste jaren groter geworden. Dat heeft directe gevolgen voor de advertentiebestedingen.

Voor de adverteerder geldt nu dat traditionele tv als kanaal zo’n 50 procent inneemt en de andere 50 procent voor digitale kanalen zijn. Ondanks dit grote aandeel digitale media blijft het nog steeds leuk om samen iets te beleven. “Je ziet dat ook bij de bioscoop. Men vindt het nog steeds gezellig om met het gezin, je partner of vrienden naar de bioscoop te gaan, ondanks dat het Netflix model is opgekomen.

De bios­coopcijfers zijn niet slechter geworden. Samen dingen ondernemen, of dat nu naar de bios­coop, een park of evenement is, blijft onder­deel van ieders vrijetijdsbe­ ste­d ing.” Zo’n ontwikke­ling van een nieuw digitaal bedrijf dat zich in de markt van oude bedrijven begeeft, vindt Stutterheim alleen maar gezond. “Wij moeten het daar in Nederland ook van hebben, van onze kennis en innovatiekracht.” De nieuwkomers zijn soms al meer waard dan oudere bedrijven die meer dan honderd jaar bestaan. Het is aan de grote oudere bedrijven hoe ze hier mee omgaan, want dat gaat niet vanzelf. Ze moeten wakker worden, de verantwoordelijkheid nemen om uit hun schulp te kruipen en geld vrij durven te maken voor Research & Development en jonge mensen. Hij noemt Heineken als een voorbeeld van een bedrijf dat dit goed heeft begrepen. “Er is nu een trend van lokaal gebrouwen bier. Zulke trends ontstaan vaak in de stad en onder de jongeren.

Heineken speelt hier prima op in en gaat dicht op die ontwikkeling en de consument zitten.”

HET ANDERS DOEN Het is daarbij zaak niet te proberen te concurreren, volgens Stutterheim, want dat kost te veel geld. “De leus van mijn vader gaat hierbij nog altijd op. Die zei altijd: 'zien wat iedereen ziet, maar doen wat niemand doet.' Door het net anders te doen pak je kansen.” Je moet er echter niet te gemakkelijk over denken. “Alles is op papier te bedenken, echter de praktijk is soms weer­ barstiger. Dat zie je bijvoorbeeld veel bij app-ontwikkelaars die voor een bepaald probleem een oplossing denken te hebben.

In werkelijkheid valt dit vaak tegen, wat dan in de uiteindelijke conversie is terug te zien.” Dat neemt niet weg dat Stutterheim gelooft in je eigen maakbaarheid. Met de A’dam Toren heeft hij dit wederom be­ wezen. “We hebben gezocht naar een verbindende factor en dat is ook weer de muziek. Alle etages zijn al verhuurd aan grote jongens zoals Sony Music en het Europese hoofdkantoor van Gibson, maar er zitten ook kleine bedrijfjes en een nachtclub. We hebben hier een mag­neet neergelegd die muziek heet. Mensen en be­ drijven voelen zich daartoe aangetrokken.

Een positieve self fulfilling prophecy.”

10

(advertentie)

Ga nu naar: zpcontrol.nl/ subsidie-check

aan tafel

Guts &

Glory

Ze kookten de sterren van de hemel bij restaurants Bord’eau en Daalder in Amsterdam, openden hun eigen zaak Guts & Glory en binnen een jaar hun tweede, het bejubelde restaurant Breda. De drie Brabanders Guillaume de Beer, Freek van Noortwijk en Johanneke van Iwaarden hebben een druk jaar achter de rug. En de trein dendert gewoon door.

“Dit is top man! Even proeven” roept Freek als een van hun koks een schaaltje krokodellen voor onze neuzen zet. Guillaume legt uit: “Dit is begonnen als één grote grap.

Een paar jongens die ik ken organiseren een ‘frikadellen disco’, waar we dit hapje voor bedacht hebben. De krokodel tackelt het ultieme snackbar-dilemma: kroket of frikadel? Dat is helemaal opgeblazen door de media. Dus nu gaan we hem maar gewoon op de markt brengen.”

H

et is tekenend voor hoe ze werken.

Enthousiast, nieuwsgierig, met humor. Heb je een goed idee?

Dan moet je het gewoon dóen.

Freek: “Wij zijn met z’n drieën perfect complementair. Johanneke en ik hebben allebei een economische achtergrond, Guillaume is enorm creatief, we hebben allemaal bij supergoeie restaurants gewerkt. Het feit dat we beste vrienden zijn sinds we 11, 12 jaar oud zijn helpt ook. We hebben het gewoon heel erg leuk samen. En ik weet zeker dat we de lol die wij hebben uitstralen naar onze gasten en ons personeel.”

JULLIE HEBBEN IN KORTE TIJD TWEE RESTAURANTS GEOPEND EN ZIJN ALWEER BEZIG MET EEN VOLGEND PROJECT. HOE BEWAAR JE DE BALANS? Guillaume lacht: “Het gaat bijna vanzelf.

Als je maar een goede agenda op je telefoon hebt, komt het goed.” Freek: “Maar je hebt wel gelijk, balans houden is belangrijk. De opening van Breda was vlak voor kerst. Dat was op een gegeven moment zó veel. Je maakt echt dagen van 10.00 tot

02.00u. Maar na een tijdje normaliseert dat weer. Guillaume: “Pas sinds de laatste drie maanden staan we niet meer iedere dag zelf in de keuken. Je moet leren delegeren.

Als je altijd alles alleen maar zelf wil doen kom je nooit verder. Je moet weten wat je sterke en zwakke kanten zijn; wij moeten bijvoorbeeld geen saladebar willen openen.

Je moet ook je eigen lijn een beetje blijven vasthouden.” Freek: “Daarnaast denk ik dat wij wel een goede visie hebben op hoe je in de hedendaagse horeca zou moeten zijn.

Wij willen altijd iets doen wat nog niemand anders gedaan heeft. En we hebben de media ook wel achter ons. Natuurlijk moet je af en toe een beetje geluk hebben. Maar we leveren wel echt kwaliteit en daar werken we keihard voor. Daar trainen we onze mensen ook continu in, zodat ook bij onze afwezigheid dezelfde kwaliteit geleverd kan worden.”

HOE BEVALT HET LEVEN ALS ONDERNEMER JULLIE NU? Johanneke: “Ik heb economie gestudeerd en daarna Real Estate Finance en ik dacht

12

aan tafel

best lang: ik moet een grote-mensenbaan hebben, iets serieus. Horeca is voor veel mensen toch iets waar je ‘uit’ moet. De keuze om over te stappen en voor mezelf te beginnen was daarom heel erg spannend.

De dag dat ik het bekend maakte op mijn werk kreeg ik een soort paniekaanval – maar ik heb vanaf dat moment nooit meer spijt gehad. Ik wil graag laten zien dat het wél een vak is om voor te kiezen. Het hoeft trouwens ook niet per se de horeca te zijn, het gaat erom dat je gaat doen wat je echt leuk vindt. Want dan kun je de beste worden.

Anders blijf je altijd maar passief aan het werk. Het feit dat we de stap met z’n drieën hebben gezet neemt ook wel wat angst weg. Je deelt de zorgen en je kunt elkaar opbeuren. Het ging natuurlijk ook meteen goed gelukkig.” Freek: “We hebben altijd heel veel lol met z’n allen en dat is denk ik waarom iedereen die hier werkt ook zo graag voor ons werkt. We zijn goed voor ons personeel. Doordat ik ook in andere restaurants heb gewerkt weet ik hoe ik het wil doen, en wat ik anders wil.”

13

ZIT DIE GEDACHTE OOK ACHTER DE MANIER WAAROP JULLIE KOKEN? HET ANDERS WILLEN DOEN? “Ja, zeker. Hoewel, toen we net van Daalder en Bord’eau kwamen, kookten we eerst op de manier die we gewend waren. Het is in het begin best moeilijk om los te komen van de filosofie waarin je bent opgeleid.

Als je het dan zelf mag doen heb je toch de neiging om daar op terug te vallen. Maar je wilt ook een eigen signatuur ontwikkelen.

Dat duurt gewoon even, maar daar zijn we nu wel zo’n beetje beland.”

HOE ZOU JE JULLIE SIGNATUUR OMSCHRIJVEN? Guillaume: “Minimalistisch, rauw. Geen gekke schuimpjes en geleitjes. Het moet gewoon lekker zijn. Mooi op smaak, daar hameren we echt op. Smaak is het aller­ belangrijkste. Dan textuur en presentatie.

We koken wel verfijnd, maar heel sec.

Smaak is eenvoud; maar in de eenvoud kan ook perfectie liggen, die kan juist heel complex zijn.”

EN HOE VERTAALT ZICH DAT NAAR JULLIE TWEE RESTAURANTS? Freek: “Guts & Glory is echt een concept, daar hebben we iedere drie maanden een ander thema. Het is iets stoerder, een beetje streetfood-achtig. Breda is iets klassieker, wat meer high end, en heeft ook een wat chiquere entourage. Maar nog steeds is het sec. Guillaume: “En ze zijn beiden heel toegankelijk. We lopen gewoon in onze korte broek door de zaak heen. Je krijgt één set bestek voor alle gangen, je wordt niet met zijden handschoentjes bediend.”

Freek: “Het moet gewoon chill zijn met super lekker eten, hele goede wijnen, vriendelijke bediening. Dat opgeprikte, daar zitten we niet op te wachten.”

DAT PAST NAADLOOS IN DE HUIDIGE CULI-TREND, DE BISTRONOMIE “Inderdaad. Mensen gaan terug naar smaak, naar de basis. Je op je gemak voelen in een restaurant, maar wel met topproducten en kwaliteit. Het mag allemaal met wat minder opsmuk. De prioriteiten liggen gewoon anders. Kijk, sommige mensen willen juist

heel formeel bejegend worden. Maar als jij wilt dat iemand de deur voor je openhoudt als je naar het toilet gaat, dan vind ik dat je gewoon een zuur persoon bent.”

MAAR JULLIE STAAN OOK NIET NEGATIEF TEGENOVER EEN MICHELINSTER, TOCH? “Natuurlijk. Als je hem krijgt is het wel heel arrogant om hem te weigeren. Dat doe je niet. Het is de grootste erkenning die je kunt krijgen. Maar het is ook de vraag: wat doet het met je zaak? Als we een ster zouden krijgen zouden we heel dankbaar zijn, maar we gaan niks veranderen. Geen hangertjes aan tafel voor de tassen, geen valet parking, dezelfde prijsklasse. De eerste ster is altijd voor de keuken. Louter voor de keuken.

Maar als je een ster hebt komt er ook een ander publiek op af. En als die je zouden beoordelen om je ster, maar de bediening loopt niet in nette kleren of iets dergelijks, dan kan het ook nog tegen je werken. De erkenning is mooi, maar belangrijker vind ik het dat die tent iedere dag vol zit met blije mensen.”

aan tafel

Guts &

Glory

IS ER AL EEN INSPECTEUR LANGS GEWEEST? Guillaume: “Ja. We weten nog niets. Het zou ook alleen een vermelding in de gids kunnen worden. We gaan er nooit meer iets van verwachten, we zullen het zien.”

WAAR GAAN JULLIE ZELF GRAAG NAARTOE ALS JE UIT ETEN GAAT? “Naar goede collega’s in de stad. We hebben laatst heerlijk gegeten bij Scheepskameel, van de jongens van Rijsel. Kaagman & Korte­ ­kaas, Bak. Af en toe gaan we terug naar Envy of Bord’eau, waar we hebben gewerkt.

Oh ja en Izakaya is helemaal fantastisch.”

NOEM EENS EEN VERBORGEN PARELTJE? Guillaume, enthousiast: “Le Petit Latin! Dat zit op de Nieuwezijds Voorburgwal richting het Spui en is van een oude Franse man.

Er is geen wijnkaart, want dat is hijzelf.

Er staan gewoon een paar gerechten op een bord en dat is het. Heel erg lekker, echt goed op smaak.”

WAAR ZIEN JULLIE JEZELF OVER VIJF JAAR? Freek: “Geen idee. Dat vind ik altijd zo lastig om te zeggen. Als je ziet wat er in een halfjaar tijd kan gebeuren, is het niet te zeggen wat er over vijf jaar staat. Dan hebben we er wel een aantal zaken bij denk ik.” Guillaume: “We hebben nu twee restaurants op hoog niveau. En dat is denk ik het maximale wat we nu aankunnen. Dus nu willen we eigenlijk iets kleiner en conceptueler. Comfort food.” Kort geleden werd bekend dat het Píta wordt, een kebab en falafel zaak, Guts & Glory style. Johanneke: “We gebruiken goed, biologisch vlees en huisgemaakte sauzen om het naar een hoger niveau te tillen. Op 1 januari gaan we open in de Foodhallen in Amsterdam West.”

Intussen legde hun compagnon Hidde Vloer­mans contact met de mensen van de nieuw te openen nachtclub Claire aan het Rembrandtplein. Die spontaan vroegen of ze hun concept ook niet dáár wilden neerzetten. “Dus nu zijn we opeens al op 20 oktober van start gegaan met Píta” vervolgt Johanneke, “met een soort restaurantje in de club, een plek om even bij te komen van het feest. Super spannend!” Guillaume: “We willen de boel gewoon draaiende houden.” Dat zal wel goed komen.

14

(advertentie)

over Rick

VERBINDING ZORGT VOOR ACCELERATIE Al voordat ze het zelf doorhebben ziet Rick Kruiswijk, oprichter en voormalig directeur van kennisbemiddelaar HeadFirst, welke meerwaarde ontstaat als hij verschillende partijen bij elkaar brengt. Noem het een gave, of wijd het aan het door hem ontwikkelde 3VI-model: vakmanschap, vertrouwen, verbinden en innovatie. Dit vormt de basis die onder bijna al zijn werkzaamheden ligt. “Mensen kunnen elkaar enorm stimuleren als je hen vertrouwen geeft in waar ze goed in zijn. Het samenbrengen van gedreven mensen, of ze überhaupt van elkaars bestaan op de hoogte brengen, kan enorm inspirerend en accelererend werken.” Met HeadFirst brengt hij vraag en aanbod in de flexibele arbeidsmarkt bij elkaar. Met door hem ondersteunde initiatieven als onder andere ZP Zaken, Data Connected en Campus Inc. worden krachtige netwerkplatformen voor kennisdeling gecreëerd. Hoog tijd voor een goed gesprek over de toekomst van arbeid, netwerken, verbinding en de invloed van technologie.

ONTWIKKELING EN VERNIEUWING Ruim 20 jaar geleden begon het. Het op een innovatieve manier koppelen van profes­ sionals aan opdrachtgevers via HeadFirst.

Kruiswijk: “Het inkopen van menskracht, knowhow en kennis is lastig. Hoe weet je dat je value for money krijgt en welk prijskaartje hang je aan de dienstverlening van personen? Dat is waar ik me met de oprichting van HeadFirst in 1995 in ben gaan specialiseren.” HeadFirst is inmiddels marktleider in de Nederlandse ICT-markt, met een jaaromzet van ruim 250 miljoen euro en dagelijks ruim 2.500 deskundigen aan het werk. Inmiddels zijn de diensten van HeadFirst niet langer exclusief beperkt tot de ICT, maar omvatten deze ook aanpalende sectoren. “Alleen door con­ti­nue ontwikkeling en vernieuwing kun­nen we onze voorsprong op de concurrentie behouden.”

Kruiswijks visie op de rol die HeadFirst in het krachtenveld van de nieuwe economie inneemt. “Het beeld symboliseert de samensmelting van culturen, wat resulteert in een wederzijdse verrijking - iedereen heeft daarbij zijn eigen unieke inbreng en brengt de ander naar een hoger niveau.

Met onze kennis, kunde en ervaring verrijken we zelfstandigen én opdrachtgevers; tegelijk worden wij door hen beïnvloed.

Cultuuroverdracht is essentieel – maar daar moet je wel voor open staan. We merken dat organisaties vaak op zoek zijn naar nieuw bloed, in de vorm van een ander type individu, een andere manier van werken dan ze zelf al in huis hebben. Ze willen juist graag nieuwe verbindingen leggen.

Het gaat er daarbij voor ons om altijd kwaliteit te leveren en niet protectionistisch te zijn, wel transparant.”

Op de gang van zijn kantoor staat een beeld van de Amsterdamse kunstenaar Nelson Carrilho, getiteld ‘Dragers van Verre’. Geen toeval, het verbeeldt treffend

VOORTDURENDE EVOLUTIE Het betekent volgens Kruiswijk ook dat je jezelf continu opnieuw uitvindt. “Things change - Change things. Jongere genera-

ties kijken anders naar de factor werk. Gaat het om een uitdagend project? Werken er leuke mensen? Ze gaan minder vaak lange­ ­termijn-verbintenissen aan. Ze kopen geen huis en zijn global nomads die overal ter wereld een job weten te vinden. En dat zal, dankzij technische innovaties en ver­ vagende grenzen, alleen maar meer worden. Lifetime employment behoort definitief tot het verleden.” Tegelijk is het volgens Kruiswijk een misverstand dat flexibele arbeid alleen maar los zand is. ZP’ers worden juist vaak teruggevraagd door dezelfde opdrachtgevers. Zij gaan, soms met tussenpozen, een langdurige verbintenis met elkaar aan. “Er wordt over het algemeen nog te weinig gekeken naar wat mensen echt aantrekt. Talentvolle mensen passen vaak niet meer in vastomlijnde functies. Dat is waar wij scherp op letten en waar we meerwaarde bieden. De kennismeetings die HeadFirst regelmatig organiseert voor ZP’ers spelen hier ook op in.”

“Als kennisbemiddelaar leggen we de eer-

ste keer het contact tussen opdrachtgever en ZP’er, daarna weten ze elkaar zelf wel te vinden. Ze vragen jou als intermediair alleen om de verbintenis opnieuw te leggen als je echt toegevoegde waarde levert. In dat spanningsveld moet je vandaag de dag opereren en dat is prima, want onze historie ligt ook bij het zelfstandig ondernemerschap. In de tijd van de gildes waren maar heel weinig mensen vast in dienst. Zelfs de knecht was vrij om van opdrachtgever te wisselen. Wel werd er met elkaar voor gezorgd dat het kwaliteitsniveau op een hoog niveau bleef – anders had dat consequenties voor het hele gilde. Ook was er een back-up als er tijdelijk geen inkomsten waren. Gaat het goed met de community, dan gaat het ook goed met het individu.

En daar gaan we nu ook weer heen, dus eigenlijk is de cirkel rond. Lifetime employment is ongezond voor de ontwikkeling van zowel mens als bedrijf. Het is immers niet te voorspellen of je de workload die je nu hebt over 5 jaar ook nog hebt, of wilt hebben. Bovendien, vroeger waren we

16

over Rick

Over HeadFirst De onafhankelijke kennisbemiddelaar HeadFirst vormt al vanaf begin jaren negentig een schakel tussen vraag en aanbod van externe professionals. Via HeadFirst kunnen grote organisaties deze professionals direct bij de bron inkopen. Hierdoor wordt het systeem van opslag op opslag vermeden, waardoor aanzienlijke besparingen kunnen worden gerealiseerd. Tevens zijn grote organisaties niet langer afhankelijk van mantelcontracten met grote systeemhuizen. De transparantie die door HeadFirst geboden wordt maakt het ook niet langer mogelijk om dezelfde persoon in verschillende functies en tegen wisselende tarieven weg te zetten. De contractuele relatie loopt via HeadFirst, waardoor er geen grote administratieve belasting is voor inhurende organisaties en alle risico’s direct worden afgedekt. De opdachtgevers ontvangen simpelweg één factuur - HeadFirst regelt de afwikkeling met de (leveranciers van) externen.

állemaal zelfstandig ondernemer; waarom kijken we dan nu raar op als we daar weer naartoe gaan? We moeten gewoon een aantal zaken anders gaan regelen, passend bij de nieuwe tijd.”

TRANSPARANT Als ondernemer pur sang focust Kruiswijk op het bieden van toegevoegde waarde, niet op het angstvallig vasthouden aan oneigenlijke voordelen. “De wereld waarin HeadFirst haar oorsprong had was er een van protectionisme, iedereen wilde een hek slaan om zijn kudde. Daarom werden mensen geanonimiseerd. Ik vind dat relaties alleen maar bij elkaar kunnen worden gebracht als je weet met wie je te maken hebt. Hoe transparanter, des te effectiever en efficiënter. We moeten niet defensief denken, maar vanuit eigen kracht. Daarom hanteren we ook geen concurrentie­ be­ ding­en of bindende contracten – we verbinden, maar binden niet vast! Als je de markt transparanter maakt, wordt deze ook beter benaderbaar voor klanten. Bovendien

17

weten partijen vaak zelf wel wie of wat ze zoeken en weten ze dat ook zelf te vinden.”

Hij vervolgt: “Wij hebben er altijd naar gestreefd om waarde toe te voegen. Door te werken met een zelf ontwikkeld IT-systeem dat vraag en aanbod koppelt bijvoorbeeld, en door de kwaliteit van de kandidaten zelf.

Die krijgen goede begeleiding en opleiding. Maar vooral: we vertrouwen in de intrinsieke motivatie van mensen. Als ze gedreven zijn hoef je niet op de klok te kijken of je al dan niet flexibele medewerker op tijd binnen is.” Kruiswijk is ervan overtuigd dat de wereld zich zal voegen naar de nieuwe orde van flexibele arbeid. “Mensen zullen altijd voor elkaar willen zorgen en verbindingen met elkaar leggen. Denk daarbij bijvoorbeeld aan het Finance Gilde, een community voor professionals die carrière willen maken in de fintech - de nieuwe financiële sector.”

GAME CHANGERS Ook andere initiatieven waar Kruiswijk zich als mede-investeerder mee bezig-

houdt zijn gebaseerd op deze overtuiging.

ZP Zaken helpt ZP’ers hun zaken goed te regelen en organiseert netwerkbijeen­ kom­sten. Data Connected biedt een platform aan data management en business intelligence experts. En de jongste generatie kan terecht bij Campus Inc., dat HBO+ studenten aan bedrijven koppelt en aan het opleidingsinstituut Maestro Academy. En met Cura (Koplopers in de zorg) begeeft Kruiswijk zich in een ook voor hem nieuwe sector, de zorg. “Dit zijn allemaal projecten waar ik in geloof, het zijn de game changers van de eenentwintigste eeuw.” Maar om het ‘spel’ te kunnen veranderen is diepe kennis van de markt en haar processen noodzakelijk. Een onderneming moet precies weten hoe het spel gespeeld wordt.

“Het is zonde van je energie om het wiel zelf opnieuw uit te vinden. Je moet er daarbij voor zorgen dat je mensen om je heen verzamelt die over de kennis beschikken die je zelf nog niet hebt. Ook als de markt zodanig verandert dat bestaande kennis niet langer relevant is. Je moet altijd probe-

ren om onbevooroordeeld te blijven en buiten gebaande paden blijven denken.”

Even belangrijk is het om je niet te verliezen in techniek en processen. “Uiteindelijk staat de mens altijd centraal. Ik kies er voor om de mensen met wie ik werk veel vrijheid en verantwoordelijkheid te geven. Zij zijn het hart van de organisatie – en daarom heb ik er alle vertrouwen in.”

“Mensen zullen altijd voor elkaar willen zorgen en verbindingen met elkaar leggen.”

10

VRAGEN AAN. 1

WAAR ZETTE JE DE EERSTE ONDERNEMERSSTAPPEN? “Toen ik een jaar of zeventien was had ik een handeltje in spijkergoed. Gewoon, omdat ik een keer een gescheurde spijkerbroek van het Waterlooplein aanhad op school en mijn klasgenoten riepen: ‘Wat tof! Waar heb je die vandaan?’. En eigenlijk was mijn eerste reactie: ‘Die kun je bij mij kopen’. Dus ik had toen al een beetje een handelsgeest. Echt ondernemen, dat kun je niet leren volgens mij.”

2

HOE BEN JE IN DE HORECA TERECHT GEKOMEN? “Ik had een bijbaantje in Café Elsa’s. Daar leerde ik mijn compagnon Jason kennen.

Tijdens onze studie aan de hogere hotelschool hebben we een pact gesloten: laten we dit zelf gaan doen. Piet, de eigenaar van Elsa’s, heeft ons daarbij gesteund. Toen we er klaar voor waren zijn we met z’n drieën naar de bank gegaan voor een lening, dat kon toen nog net.

Zeker omdat Piet met al zijn ervaring erbij was.”

RIAD FARHAT

De drie wijzen uit Oost (3WO)

WIE? Riad Farhat (35) van het horecatrio ‘De drie wijzen uit Oost’ WAT? Baart sinds 2007 opzien met populaire horecaconcepten op (voorheen) minder populaire locaties WAAR? Bar Botanique, zijn 10e zaak aan de Amsterdamse Eerste van Swindenstraat

“Echt ondernemen, dat kun je niet leren volgens mij.”

3

WAAROM AMSTERDAM OOST? “We zijn zelf allemaal in Oost opgegroeid. En er was gewoon behoefte aan. Maxwell was onze eerste zaak, op het Beukenplein. Een buurtcafé zoals een buurtcafé moet zijn: verjaardag vieren, eten met papa en mama, koffie drinken met vriendinnen; zo’n café. Dat was er nog niet en dan zie je meteen dat mensen dat heel erg waarderen. Daarna zijn we een bar begonnen, dat was ook een heel welkom iets. Na de volgende zaak die we openden ontdekten we dat er wel kansen lagen in Oost. En besloten we: als we nog meer dingen gaan doen, dan doen we dat ook echt alleen in Oost.”

4

HOE BEWAAR JE DE BALANS? “Nou, er regelmatig even tussenuit gaan. Ik doe dit nu negen jaar, en ik had er in het begin heel veel moeite mee om afstand te nemen. Ik wilde er altijd bij zijn, dat ligt ook in m’n aard.

Jason heeft dat totaal niet, die kan zich heel goed afsluiten. Ik ben ook aan de andere kant van de stad gaan wonen. Als je te druk in je hoofd bent, dan weet je het allemaal niet meer.”

5

HEBBEN JULLIE EEN SUCCESFORMULE? “Bij ons is alles organisch ontstaan. Wij gaan puur op behoefte af. We willen wel echt iets toevoegen aan de buurt. Dus dat is luisteren naar je gasten en logisch nadenken. En op basis daarvan elke keer iets nieuws bedenken.”

6

WAT MAAKT JULLIE ONDERNEMING UNIEK? “Op een gegeven moment waren we het een beetje aan onze stand verplicht om met diversiteit te komen. Het werd tijd om niet alleen mensen uit Oost te bedienen, maar te kijken of we met een concept konden komen dat Oost wat meer op de kaart zou zetten voor heel Amsterdam. Dat werd De Biertuin. Een regelrechte hit. Dus zo proberen wij met iedere nieuwe zaak die diversiteit erin te houden. Het trekt ook veel nieuwe ondernemers naar Oost toe, het is echt een leuk stadsdeel geworden.”

7

WAARMEE WIN JE HET IN DE HORECA? “Goed personeel. De allerbelangrijkste succesfactor in de horeca is natuurlijk je product, je prijskwaliteitverhouding, maar ik denk dat personeel ook enorm belangrijk is. Als die een fijn sfeertje maken… dat is waar je uiteindelijk voor de kroeg in gaat.”

8

WAT IS OP DIT MOMENT JE GROOTSTE UITDAGING? “Omdat we nu zo groot zijn, is dat om gewoon je werk af te krijgen. We hebben een kantoortje met een aantal operationeel managers, iemand voor personeelszaken en de admini­stratie. Daar zijn we eigenlijk iets te laat mee begonnen. Dus naast het runnen van onze zaken zijn we nu erg bezig met de juiste invulling geven aan de backoffice.”

9

HEB JE EEN GOUDEN TIP VOOR ANDERE ONDERNEMERS? “Ja, zorg dat je de backoffice goed op orde hebt als je gaat groeien! En in bredere zin: je moet doen wat je leuk vindt, maar je moet wel rekening houden met de vraag. Ik zie nog vaak dat horecaondernemers iets neerzetten wat ze zelf graag zouden bezoeken, maar wat dus niet per definitie datgene is waar behoefte aan is op hun locatie.”

10

HOE ZIE JE DE TOEKOMST? “De ambitie is nu om er voor te zorgen dat onze zaken allemaal heel goed staan. We zijn niet per definitie op zoek naar iets nieuws, maar we staan er altijd voor open, dat hebben we altijd gedaan. We willen op termijn heel graag een hotel. Op een gegeven moment zal het er wel van komen. Zoals het eigenlijk altijd is gegaan.”

18

3

GADGETS Fitness hoofdtelefoon Iedereen die graag sport met muziek in de oren kent het probleem van uitvallende oordopjes en het gehannes met snoeren. Runphones heeft daar een oplossing voor: een hoofdtelefoon die geïntegreerd is in een zweetband. De hoofdband houdt je hoofd warm in de winter en koel in de zomer. De speakers zijn aan te passen aan ieder formaat hoofd en zijn te verwijderen zodat de zweetband gewassen kan worden. De runphone met snoer (van 1,2 meter) is compatible met ieder apparaat met een standaard 3,5 mm audio-uitgang, maar er is ook een snoerloze Bluetooth-versie beschikbaar. runphones.com

2

BOEKEN

Simon Sinek

SAMEN IS BETER

In zijn onlangs verschenen boek ‘Samen is beter’ bundelt Simon Sinek - bekend van de bestseller ‘Begin met het waarom’ en zijn veel bekeken TED talks over leiderschap de managementwijs­heden die hij de afgelopen decennia heeft vergaard tot een origineel en fraai vormgegeven ‘boekje van inspiratie’. Sinek geeft inzichten in carrière- en managementkeuzes aan de hand van treffende oneliners die worden verhelderd met illustraties van Ethan M. Aldridge. Het staat vol handvatten over goed leiderschap, omgaan met kritiek en het belang van teamwork. Want onderweg naar een doel, of dit nu persoonlijk of collectief is, is samen beter.

Hangslot met vingerprintsensor Je fiets, een kluis, de schuurdeur… waar hangsloten gebruikt worden, worden sleutels en codes vergeten. Daarom ontwikkelde het Canadese Phision Lab de TAPP Lock. Een hangslot met een vingerprint­sensor, dat bovendien gekoppeld kan worden aan een smartphone. Na een succesvolle crowdfunding­ campagne via Indiegogo worden er een grote en een ‘light’ versie gelanceerd, met een batterijduur van respectievelijk 3 jaar en 6 maanden. Naar alle ver­wachting is TAPP Lock vanaf begin 2017 verkrijgbaar. tapplock.com

Onder andere verkrijgbaar via Bol.com, adviesprijs € 19,99

Digitaal bagagelabel Handig: overal kunnen volgen waar je bagage zich bevindt en of deze onderweg geopend is. Eviate eTrack is een digitaal ‘bagagesysteem’ dat werd ontwikkeld in samenwerking met een aantal grote vliegtuigmaatschappijen. Het is gekoppeld aan de wereldwijde reisinfrastructuur, waardoor ook alle aangesloten maatschappijen kunnen zien waar de koffer zich bevindt. Plaats het apparaatje in je koffer en volg de locatie via je smartphone, tot aan de bagageband aan toe. Nooit meer vermiste koffers! De lancering is gepland voor begin 2017. fasttrackcompany.com

A.P. Dijksterhuis

OP NAAR GELUK

De psychologie van een fijn leven.

Gelukkig zijn kun je leren. Dat is de prettige boodschap van het boek ‘Op naar geluk. De psychologie van een fijn leven’.

Psycholoog en auteur Ap Dijksterhuis (1968) beschrijft hierin de zoektocht naar het begrijpen van geluk in onze hedendaagse, Westerse samenleving. Hij verbindt op toegankelijke wijze de moderne psychologie en neurowetenschap met de klassieke westerse en oosterse filosofie. En zo komen we onder anderen langs Boeddha, Socrates, Marrakech, Pinkpop, en de moeder van John Lennon. En blijkt dat we ons geluk niet helemaal, maar wel voor een deel in eigen hand hebben.

Onder andere verkrijgbaar via Bol.com, adviesprijs € 18,95

19

trends

HET NIEUWE CLUBHUIS VOOR DE CREATIEVE INDUSTRIE Waar Willem Sijthoff IT, kunst en creatieve industrie samen laat komen

Het zong al een tijdje rond, merkte Willem Sijthoff, mediaondernemer, uitgever en de huidige eigenaar van de ADFO Groep. Het groeiende belang van de creatieve industrie voor de stad Amsterdam en de behoefte aan een gedeeld ‘huis voor communicatie’, waarin creatieve ondernemingen en brancheverenigingen samenkomen. Dus toen hij voor zijn eigen bedrijven op zoek ging naar een gezamenlijke kantoorlocatie, leek het eigenlijk heel logisch om die buzz daarin mee te nemen: “Toen ik aan het zoeken was dacht ik: ik kan iets voor mijzelf kopen, of ik kan kijken naar een groter plan.” Het werd het grote plan: Capital C.

CREATIEF HOOFDKANTOOR Dus openen in 2018 de deuren van Capital C. Een moderne hub waar professionals uit de creatieve industrie elkaar ontmoeten en ideeën, kennis en ervaringen uitwisselen. Capital C is gehuisvest in de voor­ malige Diamantbeurs. Een gebouw uit 1910 aan het Weesperplein. “Er is zo enorm veel gaande daar in die Wibautstraat en Weesperstraat dat het gebied is omgedoopt tot knowledge mile.” Klinkt als de ideale plek voor ‘een creatief centrum voor alle partijen die Amsterdam tot dé creative capital maken’ – zoals Sijthoff de aankoop in zijn eigen titel Adformatie aankondigde.

De verbouwing is nog in volle gang. Wat mogen we van deze nieuwe gezamenlijke kantoorlocatie verwachten?

CLUBHUIS “Het is natuurlijk een historisch pand met een heel mooi verhaal” zegt Sijthoff. “De Diamantbeurs was in de 20e eeuw het clubhuis van de diamantindustrie. En wij maken er nu het clubhuis voor de creatieve industrie van.” Soms lijkt het renoveren meer op restaureren. “De volledige oude gevel, met allemaal torentjes en andere mooie kantelen, gaan we helemaal terugbrengen. Er komt een nieuwe, gerestaureerde façade en een hele grote glazen kap.” Binnen is straks ruimte voor grotere kan­toren, flexibele werkplekken, co-working spaces, een grand café, evenementen en expo­sitie­r uimte. De ADFO Groep zelf is de eerste huurder. Net als branchevereniging VEA. Met andere partijen worden gesprekken gevoerd.

GEEN WINDEIEREN Dat ‘trucje’ haalde Sijthoff eerder uit met BNR Nieuwsradio en Het Financieele Dag­ blad. Nadat hij deze bedrijven overnam (samen met investeerder HAL) en samenvoegde tot de FD Mediagroep zocht hij naar een nieuwe plek om deze samen in onder te brengen. Dat werd een locatie vlak achter het Amsterdamse Amstel station, waar tegelijk ook restaurant Dauphine zijn intrek nam. “Het werkt goed om van een kantoorlocatie een themagebouw te maken.

Dat is één van de ontwikkelingen die je nu veel in de stad ziet. Mensen uit dezelfde branche willen ook gewoon graag bij elkaar zitten, dat is het hele eieren eten.”

En geen windeieren, zo bleek, want na hun samengaan kende zowel BNR als het FD stijgende luistercijfers en oplagen.

Mede omdat de redacties in de nieuwe structuur goed samen konden werken.

Verwacht Sijthoff een dergelijke boost ook voor de ADFO Groep en de creatieve onder­ nemingen die zich in de Diamantbeurs gaan vestigen?

DATA EN STORYTELLING “Ik vind het leuk om verschillende werelden bij elkaar te brengen. En ik geloof dat er op dit moment een heel interessant spanningsgebied aan het ontstaan is tussen creatie en technologie. Als het gaat om huurders moet de kern bestaan uit de creatieve sector, die dan uitwaaieringen heeft naar de IT-sector.” Sijthoff zegt het niet zomaar. Dankzij zijn betrokkenheid bij de succesvolle internetstart-up Catawiki heeft hij een beter inzicht gekregen in de haken en

20

trends

“In de kern is ondernemerschap ook gewoon een heel creatief beroep.”

ogen binnen dit spanningsveld. “Als je in de techwereld zit zie je hoe ingrijpend de wereld verandert door IT. Je ziet het alleen al aan de manier waarop al die inter­ net­ start-ups zijn begonnen.

Die zijn volledig data-driven.

Dat zijn hele andere bedrijven dan die uit de traditionele hoek, die nu nog steeds de omslag naar digi­ talise­ring aan het maken zijn. Het is een andere manier van denken.” Die verschillende werelden kunnen elkaar wel goed aan­v ullen. “Dat geldt bijvoorbeeld op het gebied van branding. Internetbedrijven zijn vaak toch minder bedreven in het creatieve element, omdat het heel erg om data gaat.

Dat is aan de ene kant interessant, maar het risico is dat je alles op die manier heel praktisch maakt en er nog maar weinig emotie inzit. Terwijl die ook noodzakelijk is.” Tijdens een reis naar Amerika, die hij organiseerde voor 25 reclame en design executives, sprak hij met grote jongens als Facebook en Snapchat. “Al die techbedrijven zeggen één ding: 'we kunnen fantastische dingen met data'. Maar het ‘storytellen’ is iets wat ze gewoon ingewikkeld vinden.”

21

trends

“Met dit pand willen we echt zeggen: dit is een themagebouw, je moet een verbintenis hebben met de creatieve sector.”

INTERESSANTE CONNECTIE Ook de nieuwe titel AG Connect, ontstaan uit het samenvoegen van de vakbladen Automatiseringsgids, Informatie en IT-Infra, komt uit de koker van Sijthoff. Het zorgde ervoor dat hij vele experts uit het IT-vak te spreken kreeg. “Die connectie is zo in­ teressant! Wat je bijvoorbeeld ziet is dat in veel bedrijven waar geautomatiseerd wordt de hele IT-infrastructuur wordt geoutsourcet, of ondergebracht bij de financieel directeur. Terwijl dat eigenlijk veel meer bij marketing en strategie zou moeten horen. IT lost een probleem op en draagt strategisch bij aan de ontwikkeling van je business - en daarom wordt het leading.

Dus dat is voor ons een heel interessante ontwikkeling, want wij hebben die marketeers. We kunnen marketeers en IT-ers echt naar elkaar toe brengen. Ik denk dat er heel veel mogelijkheden voor ons zijn om daar een belangrijke rol in te spelen.”

CENTRALE ROL In Capital C komen media, data, maar ook kunst samen. Is creativiteit uiteindelijk de verbindende factor? “Ik denk dat ondernemerschap in de kern ook gewoon een heel creatief beroep is. Voor de inrichting van het gebouw zijn we nu allerlei ontwerpers aan het benaderen. Toen ontstond het

idee om een grote art show te organiseren.

Tijdens de kunstbeurs PAN Amsterdam en Amsterdam Art Weekend werden er bij ons een groot aantal designs en grote kunstwerken tentoongesteld. Verantwoor­ d­e­­­­lijk voor de selectie van designers en kunstenaars was een team met onder anderen Hans Lensvelt en Anne van der Zwaag. Anne is directeur/eigenaar van de beurs OBJECT in Rotterdam en zij kwam met het idee van deze Big Art Show. Met dit pand willen we echt zeggen: dit is een thema­ gebouw, je moet een verbintenis hebben met de creatieve sector.” En ook binnen die creatieve sector vallen nog genoeg bruggen te bouwen. “Ik ben ook actief in de kunstwereld. En als er dan een gallery weekend is, lopen daar zelden mensen uit de reclamesector rond. Terwijl het allebei over creativiteit gaat, al is het één meer toegepast dan het ander. Het zou heel mooi zijn als die werelden bij elkaar komen en dat iemand uit de reclame­­business ook wordt geïnspireerd door wat er in de kunstwereld gebeurt. Daarom willen we exposities blijven houden in het pand.” Daarnaast krijgt het gebouw ook een publieke functie. “Tijdens een informatiebijeenkomst voor de buurt was eigen­­lijk iedereen enthousiast. Mensen vinden het leuk dat een pand dat zo lang afgesloten is geweest nu

wordt geopend. Met die kunst­events geven we daar al gelijk invulling aan. We willen ook op een relevante en actuele manier inhoudelijke bijeenkomsten organiseren. We hopen echt dat ons gebouw weer een centrale rol kan gaan spelen. Voor om­ wonenden én de crea­tieve industrie.”

22

(advertentie)

talk about

SmartFunding maakt ondernemen makkelijker Veel ondernemers in het midden- en kleinbedrijf zoeken kapitaal om te investeren of te groeien, maar vinden het lastig om voldoende toegang en inzicht in verschillende financieringsvormen te vinden. Enter SmartFunding: de financiële start-up van Fred van der Stappen en Irma Langeraert. Zij zien kansen voor het MKB die nu vaak onbenut blijven. Met SmartFunding bieden zij MKB’ers onafhankelijke ondersteuning bij het benaderen van verschillende financieringsbronnen. Denk aan leasing, factoring en crowd­ funding.

JARENLANGE ERVARING Beide oprichters hebben hun sporen in de financiële dienstverlening ruimschoots verdiend. Langeraert als zakelijk adviseur bij ING en sinds 1995 bij haar eigen onderneming ILFA Treasury Support, Van der Stappen als hoofd Business Development bij Robeco, Schroders en Euronext. Met hun franchise­ concept slaan zij een brug naar verschillende financieringsmogelijkheden, partnerships met banken en alternatieve financiers. Zo kan SmartFunding de juiste combinaties van financieringen maken die nodig zijn om onder­ nemers te helpen met het behalen van hun groeiwensen.

PERSOONLIJKE BENADERING SmartFunding is een ambitieus concept dat MKB-ondernemers helpt bij het aanvragen en verkrijgen van financieringen tussen de € 250.000 en 5 miljoen euro. Ook het beheer ná de financiering is een wezenlijk onderdeel van hun service. Zij kiezen bewust voor een persoonlijke benadering. Met lokale kantoren en lokale adviseurs die de markt ter plaatse kennen, en nauw betrokken blijven bij de ondernemingen die zij begeleiden. “Persoonlijke begeleiding en onderling contact zijn onmisbaar”, aldus Van der Stappen en Langeraert. “Het gaat om het verkrijgen van de meest passende vorm van financiering, met een continue optimalisatie nadat de financiering is aangegaan, op een manier die de ondernemer veel onduidelijkheid bespaart.”

LANDELIJK Op het moment van schrijven heeft SmartFunding kantoren in Utrecht, Apeldoorn, Breda en Eindhoven en is het de bedoeling om in korte tijd door te groeien naar een volledige landelijke dekking. Aan die groei wordt hard gewerkt; een landelijke campagne moet nieuwe franchisenemers interes­ seren terwijl tegelijk aan de naamsbekendheid onder MKB’ers wordt gewerkt.

Op 6 oktober j.l. sloeg SmartFunding de gong ter opening van de EuroNext beurs. Een mooi startschot voor een – hopelijk - glansrijk vervolg.

Smartfunding.nl

24

innovatie

Het gaat toch allemaal om de connectie!

Peers zijn belangrijk om succesvol te zijn als jonge ondernemer Als tienjarig jochie startte Bastiaan Zwanenburg (20) zijn eerste webshop en in de jaren die volgden was hij webdeveloper voor tientallen klanten, en uiteindelijk ook voor *bliep. Hij merkte dat hij als jonge ondernemer behoefte had om met andere jonge ondernemers te sparren.

Maar belangrijker vindt hij het om generatiegenoten met elkaar te verbinden. Peers zijn van het grootste belang en hebben bijgedragen aan zijn succes.

Bij *bliep, een prepaid telecomaanbieder die inmiddels niet meer bestaat, leerde de jonge, talentvolle ondernemer Zwanenburg zijn toekomstige compagnon Robert van Hoesel kennen. Met hem richtte hij in 2013 Woodify op. Woodify verkoopt houten zon­ ne­­brillen en is verkocht door beide heren.

In dezelfde periode ontstond ook de online community Young Creators en Zwanen­ burg behoorde hierbij tot de eerste groep van tien jongeren. Naar deze commu­n ity gaat zijn hart echt uit, evenals naar zijn studie Aerospace Egineering aan de Uni­ versiteit van Delft. Inderdaad: Zwanenburg studeert nog.

ELKAAR HELPEN MET ONDERNEMEN Young Creators startte in de periode dat Zwanenburg met start-up Woodify bezig was. Young Creators ontstond als een Face­ book-groepje om in contact te treden met andere jonge talentvolle ondernemers. Het groepje van tien is inmiddels uitgegroeid tot zo’n 15.000 ondernemers tussen de 15 en 25 jaar waarvan 80 procent staat ingeschreven bij de KvK. Zwanenburg is één van de jongeren die hier de kar trekt.

Zij helpen elkaar echt met ondernemen.

Daarnaast zoeken ze ook de verbinding met het bedrijfsleven. Young Creators orga­ niseert tientallen events per jaar waar de community fysiek bij elkaar kan komen.

Daarnaast kunnen de jonge ondernemers ook één of meerdere dagen komen werken in de Young Creators Co-Working Space in B.Amsterdam. Jonge ondernemers wier droom het is om een succesvol bedrijf te bouwen, uitdagende apps te ontwikkelen of op een andere manier hun creativiteit te gebruiken om impact te maken, weten

25

elkaar feilloos via de Facebook-groep of via de website van Young Creators te vinden.

Een ander initiatief waarin Zwanenburg en Van Hoesel elkaar versterken, is de start-up Crowded. Hier is Zwanenburg adviseur.

Crowded is een platform dat merken en organisaties helpt bij beter en makkelijker online communiceren en het laten groeien van hun community websites.

De kracht van Zwanenburg ligt bij het faciliteren van contact, mensen bij elkaar brengen zodat ze elkaar versterken. “Omdat ik zelf ook zo ben begonnen vind ik het mooi om plekken te creëren waar likeminded mensen elkaar kunnen vinden en elkaar kunnen versterken.”

HYPERLOOP DELFT Naast dat Zwanenburg zich identificeert met jong ondernemerschap, start-ups, inno­ vatie en educatie, zit hij ook in het derde jaar van zijn vijfjarige studie Aerospace Engineering. In verband daarmee startte hij samen met vijf anderen in de zomer van 2015 het Hyperloop Delft-project: de trein die met 1.000 km/u zo snel is als een vliegtuig en zo comfortabel als een trein. Hij heeft meegerekend aan het project en hield zich bezig met pr en marketing.

Hyperloop is een initiatief van Elon Musk.

Na een prijsvraag mochten 120 teams bij SpaceX in Texas komen presenteren. Met het Hyper­loop Delft team werd hij tweede, het Massa­chusetts Institute of Technology (MIT) werd eerste. Geen geringe prestatie.

TECHNOLOGIE EN VERBINDEN De huidige technologie biedt veel meer kansen, maar niet alleen voor de jonge generatie. Ook oudere generaties kunnen

een Facebook-groep oprichten als ze daar behoefte aan hebben. De oudere generatie wordt bij Young Creators betrokken door middel van mentorconnecties en evenementen waar zij hun ervaringen delen. De Young Creators gaan daarnaast regelmatig met groepjes jonge ondernemers langs bij grote bedrijven, houden een hackaton en een Summit tijdens Startupweek waar zo’n 500 Young Creators bij elkaar zijn gekomen.

Over een grove drie jaar hoopt Zwanen­ burg de Young Creators nog intensiever te verbinden door extra resources en leer­ trajecten aan te kunnen bieden. “Het zou mooi zijn als ik dat over drie jaar gerealiseerd heb, en natuurlijk hoop ik dan afgestudeerd te zijn.”

TIP VOOR HET BEDRIJFSLEVEN Voor het bedrijfsleven heeft Zwanenburg tot slot nog een tip: “Ik zou bedrijven aanraden om veel meer in te zetten op software die mensen helpt met elkaar te verbinden. Natuurlijk kom je een eind met Facebook en Whatsapp, maar dat is onvoldoende.” Het valt Zwanenburg op dat bedrijven de verbinding met externe partijen zoals klanten wel goed voor elkaar hebben, want zonder klanten ga je failliet. Maar voor interne connectie is het meestal nog niet goed geregeld. “Een CRM-systeem uit 1990 werkt niet meer. Crowded is een goed voorbeeld van hoe je software ook voor de interne organisatie kunt inzetten.

Dit platform maakt het echt makkelijker om te verbinden en info te delen. Het gaat toch allemaal om de connectie.”

over Roel

TERUG NAAR DE KERN

Roel Welsing over de kracht van verbinding Let op, want dit is een verhaal met een boodschap. Geen belerende boodschap, met opgeheven vingertjes en geblaas van hoge torens, nee, eentje waar je iets aan hebt. Want het mag dan gaan over maatschappelijk verantwoord ondernemen en het belang van goede marketing, het gaat nog veel meer over jezelf. Over jouw waarden en jouw motivatie. Want als je die op een rijtje hebt, hoef je niemand meer te overtuigen.

GEEN DOMINEE De ‘boodschapper’ is Roel Welsing. Ruim tien jaar hoofd marketing van Triodos Bank Nederland, marketeer of the year 2013, verantwoordelijk voor de prijswinnende ‘Hart/Hoofd’ campagne en schrijver van het boek ‘Verbinden is het nieuwe verkopen’.

Een werk dat ondernemers en managers op weg helpt om maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO) in hun organisatie door te voeren. Maar vraag hem niet

“Ik heb inmiddels een beetje een allergie ontwikkeld voor het woord duurzaamheid.”

of hij hen daarmee wil overhalen dit te doen. “Ik ga niet als een soort dominee proberen mensen te overtuigen. Dat geeft mij weinig energie. Veel liever ga ik in gesprek met mensen die snappen dat ze iets met MVO moeten, maar die zoekende zijn naar hoe ze daar op een goede manier invulling aan kunnen geven. Geen gemakkelijke opgave, want het is een proces dat nooit af is. Het is een start van iets, niet een eindpunt.”

VERBINDEN In zijn boek geeft Welsing tien inzichten.

Thema’s die hij baseerde op vragen die hij in zijn loopbaan vaak is tegengekomen.

Maar eerst rekent hij af met de term ‘duurzaamheid’. “Kijk, het goede nieuws is dat steeds meer ondernemers zichzelf de vraag stellen wat hun rol is als ondernemer in de maatschappij. Misschien niet altijd heel bewust, maar als je het gesprek met ze aangaat zonder het woord duurzaamheid te gebruiken krijg je wel degelijk antwoorden.

Wat wil jij betekenen voor de mensen die

bij jou werken, voor de omgeving waar jouw bedrijf staat, en als je verder uitzoomt, voor de maatschappij? Veel ondernemers zijn daar echt mee bezig, alleen noemen we het dan geen duurzaamheid. Ik heb inmiddels ook een beetje een allergie ontwikkeld voor dat woord. Iede­reen gebruikt het te pas en te onpas en wat bedoelen we er nu eigenlijk mee?” Vandaar dat hij liever spreekt over verbinden. “Omdat ik vind dat het oude denken heel erg op transacties gericht is. Dat gaat over kortetermijndenken, het maken van deals. Verbinden is veel meer relationeel gericht. Dat gaat over de lange termijn. Mijn overtuiging is dat als wij voor die weg kiezen, die transacties heus ook wel zullen plaatsvinden. Het is heel normaal om in een zakelijke relatie gewoon te handelen en geld te verdienen. Maar wel in die volgorde.”

GROEIMARKT Goed, het begrip duurzaamheid is uit de weg geruimd. Maar toch zullen veel mensen zich nog afvragen of er eigenlijk

wel een markt voor is. “Dat is één van de eerste vragen die ik altijd krijg. Hoe groot is die markt nu? Nou, die markt is er dus gewoon. En hij groeit.” Of, zoals hij het in zijn boek stelt: een paar jaar geleden was ‘groen’ nog een onderscheidende claim, nu verwachten consumenten gewoon van bedrijven dat ze daar mee bezig zijn.

“Precies. Het is niet zo dat de vraag er niet is - het aanbod is er nog onvoldoende. Dat is een kans! Dus als jij als ondernemer dat aanbod gaat verzorgen, is de tweede vraag: hoe kom ik dan met relevante proposities?

Waar moet ik beginnen? Blijf ik dan wel dicht bij mezelf of niet? Dat zijn hele leuke gesprekken.”

DICHT BIJ JEZELF Even interessant is de vraag of je, als je besluit om MVO als uitgangspunt te nemen in je handelen, dat altijd actief aan de buitenwereld presenteert of niet. “Dat is, denk ik, ontzettend afhankelijk van waar je staat als bedrijf. Van wat je historie is en je product.

Daar is geen regel voor te bedenken, anders

26

over Roel

Verbinden is het nieuwe verkopen In zijn boek wil Welsing marketeers en ondernemers overtuigen van de kansen. Het staat vol inspirerende voorbeelden en slimme tips die het marketingrendement van verantwoord ondernemen tastbaar maken. Aange­ vuld met interviews met vijf topmanagers van Manutan, La Place, Asito, Bavaria en Philips, die laten zien wat succesvol verantwoord ondernemen voor hen en hun or­ga­nisatie betekent.

dan dat je vooral heel dicht bij jezelf moet blijven. Een veel gemaakte fout is dat je je beter voordoet dan je bent. We hebben allemaal van onze ouders geleerd dat zoiets op de lange termijn niet houdbaar is. En dat geldt dus ook voor bedrijven. Het is ook helemaal niet nodig. Het feit dat iemand überhaupt nadenkt over dit soort vraagstukken is op zichzelf al een heel mooi verhaal. En die reis die je aan het afleggen bent als bedrijf, dat is dan weer fantastische content om te delen.”

AUTHENTIEK VERHAAL Opvallend is dat Welsing de intrinsieke motivatie van het individu gelijkstelt aan de motivatie van de hele organisatie. “Ja, daar begint het voor mij. De belangrijkste vraag die je jezelf moet stellen is: hoe zit ik nou eigenlijk zelf in de wedstrijd? En die vraag moet je ook zelf beantwoorden. Wat vind ik persoonlijk goed voor deze wereld en hoe kan mijn onderneming helpen om daar een bijdrage aan te leveren? Dan krijg je een authentiek verhaal. Een heel krachtig ver-

27

haal ook, want het is heel persoonlijk en dus bijna niet te kopiëren. Het creëert ook een verhaal dat volgers kan krijgen, omdat het passie heeft. En als er iets is dat niet is te kopiëren, dan is het wel passie. Het werkt in elk geval heel aanstekelijk. Dus ja, je ontkomt er niet aan om die vraag aan jezelf te stellen.”

ALLES MOET KLOPPEN Als je er eenmaal uit bent met jezelf, moet je dat authentieke verhaal ook zo eerlijk mogelijk naar buiten brengen. “Voor mij is dat bijna de laatste stap in het proces. Eerst moet alles kloppen.” Ook voor de merkcampagne van de Triodos Bank gingen ze terug naar de kern. “Triodos Bank is op­ gericht om ondernemers te financieren die iets willen betekenen voor de wereld, met spaargeld van mensen die dat ook willen.

Heel simpel. De boodschap is voortge­ komen uit hoe we kijken naar een onder­ nemer die zich bij ons meldt: staat daar iemand die vanuit een intrinsieke motivatie iets wil betekenen voor de maatschappij?

Heeft die persoon ook een goed doordacht businessconcept? Als je dat goed onder elkaar zet krijg je ‘Volg je hart - Gebruik je hoofd’. Bijna een soort optelsommetje.” Om tot zo’n heldere boodschap te komen is zelfkennis dus onmisbaar. “Klopt. ‘Duur­ zame marketing’ of zo, dat bestaat in mijn ogen helemaal niet. Je hebt gewoon goede en slechte marketing. Als jij iets roept dat (nog) niet past bij je bedrijf, dan is dat slechte marketing. Ik denk dat als het je lukt om heel dicht bij jezelf te komen, en begrijpt waar je motivatie nu echt vandaan komt, dat je heel authentiek in gesprekken kunt zitten. Dat is voor ieder mens goed, maar ook voor dit soort vraagstukken. En dan is je verhaal ook geen reclame meer: je hoeft niemand te overtuigen.”

“MVO is een proces dat nooit af is. Het is een start van iets, niet een eindpunt.”

keerpunt

Het turbulente leven van Sebastiaan Hooft:

“ Een netwerk van mentoren is essentieel om te slagen” Hij was 14 jaar toen hij begon met plaatjes draaien. Sebastiaan Hooft had een aparte kamer met twee draaitafels en een mengpaneel. Met het geld dat hij destijds verdiende aan zijn mixtapes kocht hij in Amsterdam weer nieuwe platen.

“De passie bloedde destijds helaas dood vanwege een tekort aan connecties”, evalueert Hooft nu. “Het team en goede relaties zijn namelijk de belangrijkste factoren in succesvol ondernemerschap”.

H

ooft liet zijn hobby voor wat deze was, en ging keihard aan het werk in salesfuncties voor Amerikaanse technologiebedrijven in Neder­ land. Het ging hem voor de wind. Tot plotsklaps een vriend en collega stierf aan een hartaanval veroorzaakt door stress. Dat was het keerpunt in zijn leven. “Ik keek naar mezelf en dacht, dat had ik kunnen zijn. Die man was pas 40 jaar! Ik ben er meteen mee gestopt. Ik wou me niet meer kapot werken voor iemand anders in het moordende tempo van dat bedrijf. Ik begin voor mezelf,” vertelt Hooft. Deze beslissing bleek achteraf zowel een succes als een vergissing.

VALLEN EN OPSTAAN Financieel werd het een groot succes. Hooft was mede-­ eigenaar van een webwinkel (Central Point) die ongeveer elke vakprijs in de branche won en stormde de Quote 500 binnen. Als hobby had hij het investeren in en adviseren aan andere bedrijven. Maar ondertussen werd het werk een verslaving. Dag en nacht was hij aan het ondernemen, zijn mobiel vergroeid met zijn hand. En dat houdt niemand eeuwig vol. Hij stortte volledig in.

Toen hij uit het ziekenhuis kwam was het tijd om het helemaal anders te gaan doen. “Ik verkocht mijn bedrijven en ben lean gaan leven. Toen ik weer helemaal bijgekomen was van mijn crash ben ik gaan reizen vanuit de behoefte om een connectie te maken met andere ondernemers. Ik wou mijn eigen er­ varing bundelen met die van andere ondernemers over de hele wereld. Deze kennis, gebruik ik nu om andere onder­nemers te helpen, en pas ik toe op mijn vroegere passie. DJ-en.”

“De meeste ondernemers die ik help komen met vragen waarvan ik zelf nooit in staat was om ze te stellen destijds.

Bijvoorbeeld: ‘Ik werk enorm hard, maar vind het allemaal niet zo leuk meer’. Ze rijden die Porsche, hebben een zwembad in de tuin, maar van binnen zijn ze diep ongelukkig.

Vanuit de lessen die ik geleerd heb van andere ondernemers overal ter wereld en de lessen uit mijn eigen leven heb ik een manier ontwikkeld om ondernemers te helpen. Zowel op zakelijk als op emotioneel vlak.”

Het leggen van connecties met mensen die verder zijn dan jij op verschillende vakgebieden, en je door hen laten helpen, is essentieel voor het slagen van een ondernemer. Niet alleen bedrijfsmatig, maar ook voor het groeien als mens.” Hooft adviseert daarom dat alle ondernemers – van ZP’ers tot ZZP’ers – een aantal mentoren om zich heen ver­zamelt die kunnen adviseren. “Deze mentoren helpen je graag. Ze herkennen zichzelf in jou. Ze herkennen de energie die ze zelf vroeger hadden en nog steeds hebben, en vinden het leuk om je verder te helpen.” Zelf heeft Hooft een team van 8 mentoren om zich heen verzameld die zijn onderneming, Sebastiaan Hooft de DJ, voorziet van advies. “Het krijgen van het juiste advies van mensen die op verschillende vlakken verder zijn dan jij is zo ontzettend waarde­vol! De kunst is alleen advies te krijgen waar je echt iets aan hebt. En dat doe je door je mentoren prikkelende vragen te stellen.” Ook op de vraag hoe je tot die vragen komt heeft Hooft een antwoord.

“Iedere ondernemer verdeelt zijn aandacht over 5 factoren.

Het team, de resources, de planning, de omgeving en health. Die laatste factor is weer onder te verdelen in financiële, emotionele, en fysieke gezondheid. Heb je overzicht over deze elementen, en stuur je op deze elementen, dan komen vanzelf de vragen die je aan je netwerk van men­ toren wil stellen. Een student die nadenkt over een eigen bedrijf heeft bijvoorbeeld compleet andere vragen dan een meer er­varen ondernemer, of een onder­nemer met 10 miljoen op de bank.

Maar het is vooral belangrijk na te denken met wie je het gaat doen. Het is niet voor niets dat bijvoorbeeld alle start-up-accele­ratorprogramma’s zoveel nadruk leggen op het vormen van een netwerk.”

“En dankzij dat netwerk heb ik mijn vroegere passie weer op kunnen pakken. Nu doe ik wat ik het allerleukst vind, en kan ik andere ondernemers helpen.”

CONNECTIES EN MENTOREN “Het was heel opvallend,” vertelt Hooft. “Ik heb wereldwijd 500 ondernemers gevraagd wat ze nou nodig hebben voor een gezond bedrijf, een fijn leven, en succes. En wat blijkt?

Van de meeste ondernemers met wie het goed gaat besteedt meer dan de helft het grootste deel van zijn tijd aan het team.

28

business break

WELLNESS IN DE POLDER Genieten met korting bij Fort Resort Beemster Midden in het prachtige Noord-Hollandse polderlandschap ligt Fort Resort Beemster. Niet alleen bekend als rijksmonument, maar ook als één van de meest duurzame, luxe wellness resorts van Nederland. Achter de historische muren vindt u meerdere bijzondere sauna’s en baden, een zandstrand, een natuurvijver en het eiland ‘Klein Bali’ – met onder andere een warmwaterbron en medi­ tatie­tuin. De hangmatten ruisen al in de wind om u te verwelkomen. Culi­ nair genieten doet u bij één van de twee restaurants of op het lounge­ terras. Chef-kok Paul de Graaf bereidt een steeds wisselend menu met verse producten uit de streek en van het seizoen. Wie na zoveel weldaad het liefst direct in een zacht bed ploft kan terecht in een luxe hotel­kamer of suite.

AANBIEDING Speciaal voor lezers van Headlines heeft Fort Resort Beemster een speciaal arrangement samengesteld. Boek nu een Headlines- of Headlines Deluxe arrangement via www.fortresortbeemster.nl/headlines en ontvang een exclusief verzorgingsproduct cadeau.

Voorwaarden: Deze lezersaanbieding is geldig op reserveringen tussen 6 januari 2017 en 20 december 2017. Tijdens feestdagen en vakanties (m.u.v. zomervakantie) gelden de weekendprijzen. U ontvangt maximaal 1 geschenk per persoon.

29

over Eric

DE MENS ACHTER HET RECHT Eric van Dam over mediation als verbindende factor

Hij geeft het direct toe: iedereen die voor zichzelf begint roept dat hij het anders wil doen. “Maar wij doen het ook écht anders” zegt Eric van Dam, advocaat en medeoprichter van het vernieuwende CLINT Lawyers & Mediators.

“Wij zijn transparant in alles wat we doen.”

“Je kunt alleen maar transparant zijn in de advisering naar je cliënt als je dat op alle vlakken bent.”

TRANSPARANT Dat is een ‘erfenisje’ uit zijn tijd bij Suitsupply, zoals hij het zelf noemt. “Op het moment dat je zegt dat je iets bent, moet dat ook echt uit elke vezel van je lijf blijken. Zo kun je alleen maar transparant zijn in de advisering naar je cliënt als je dat op alle vlakken bent. Daar geloven we heilig in.” Vandaar dat we dit gesprek voeren in een lichte, open ruimte. Vooruit, wel in een aparte spreekkamer, maar iedereen werkt er samen in een ‘open plan’ kantoor. “Bij ons geen hokjes en kamertjes, met voor de partners een mooi hoekkantoor. Cliënten vinden het verfrissend.” En dat is uitzonderlijk in de hiërarchische wereld van de advocatuur.

ADVOCAAT-ONDERNEMER De afstand tussen cliënt en advocaat zo klein mogelijk maken, daar gaat het ze om.

“De rol van de advocaat verandert, dat houd je niet tegen. Je moet zorgen dat je met je tijd meegaat.” Van Dam is er niet rouwig om. Volgde sowieso een avontuurlijker pad dan de gemiddelde advocaat.

Zijn ondernemersgeest werd voor het eerst geprikkeld toen hij als bedrijfsjurist bij Suitsupply begon. “Een maand nadat ik begonnen was, in 2008, barstte de kredietcrisis los. Overal ging de deur op slot, maar Suitsupply ging gewoon door met haar groei. Als je een goed idee had kon je de eigenaar overtuigen en er vervolgens gelijk mee aan de slag. Er waren nul lagen; the sky was the limit.”

SPIN IN HET WEB Hij groeide door naar COO en reisde een paar jaar lang de hele wereld over. Als een soort juridische spin in het web tussen leveranciers, nieuwe locaties, bouwers en de retail-organisatie. “Vanuit die advocaten­rol kon ik me binnen de organisatie overal tegenaan bemoeien. Dus als ik bij het koffiezetapparaat iemand hoorde praten over problemen met een leverancier in China, sprong ik daar gelijk op in.

Die legal awareness was nog helemaal niet aanwezig binnen het bedrijf. Als je daar scherp op bent, kan je ook thema’s gaan verbinden.”

LEGAL AWARENESS Ook die benadering nam hij mee naar CLINT. “Waar gewerkt wordt zullen altijd conflicten zijn. Daarom is het belangrijk dat iedereen in een bedrijf weet hoe het werkt.

Een cliënt heeft er veel meer aan als hij er zelf voor kan zorgen dat onnodige ruzies niet ontstaan. En als ze wel ontstaan, dat hij weet hoe er mee om te gaan.” Een sparringpartner wil hij zijn, meer dan iemand die er met gestrekt been ingaat. Situaties helpen oplossen voordat ze escaleren.

“Precies. Want dan kun je als leiding­ gevende veel sneller doorgaan met je dagelijkse werkzaamheden. Als ze eenmaal geëscaleerd zijn is het veel moeilijker om dingen te herstellen.”

MEDIATION Het brengt het gesprek op Van Dams favoriete onderwerp, mediation. “Vaak zie je dat een probleem ‘juridiseert’ zodra advocaten om de hoek komen kijken. Mensen graven zich in hun eigen standpunt in en komen steeds verder uit elkaar te staan. Dat heb ik veel gezien in het bedrijfsleven, met partijen die eigenlijk al jaren prima met elkaar samenwerkten. Ik dacht steeds: het is zó zonde dat zo’n goede relatie teniet gaat door een oplosbaar probleem. Het was mede daarom een lang gekoesterde wens om een mediation-opleiding te doen. Want bij mediation kijk je echt naar het belang van beide partijen.”

ZELF OPLOSSEN Hij komt op stoom: “Als mediator is je rol heel anders dan als advocaat. Je bent niet partijdig; je moet juist tussen de partijen staan. Maar het verlangt dus wel dat beide partijen bereid zijn om naar de belangen van de ander te kijken.” Het grotere geheel als belangrijkste belanghebbende dus. “Ja, en mediation is echt een opkomende markt.

Voor mijzelf is het een heel waardevolle toevoeging op de advocatuur. Het is ook een taak als advocaat om, voordat je echt de degens gaat kruisen, te kijken of partijen er op een minnelijke wijze uit kunnen komen.

Het is belangrijk om goed te kunnen luisteren zodat je uit kunt vinden wat het belang van je cliënt nu echt is. Dat is een typische mediation-vaardigheid. Je kijkt verder dan de puur juridische of financiële positie. De mens erachter speelt een belangrijke rol.

Mediation zorgt er vaak ook voor dat een oplossing veel beter gedragen wordt en dat partijen zich er beter aan houden. Je bent eigenlijk zelf architect van je eigen oplossing.”

BOOS KIND “Ik ben er om het gesprek te faciliteren.

Meer dan dat doe je eigenlijk niet. Je kunt de oplossing niet aandragen. Je legt steeds weer de verantwoordelijkheid terug bij de mensen zelf.” Lopen de emoties soms niet te hoog op? “Tja, iedereen heeft een boos kind in zich en dat komt in dit soort situaties soms naar boven. Als mensen dreigen elkaar de hersens in te slaan moet je de afkoelende factor zijn. Maar soms kan het ook heel krachtig zijn om dan juist niets te zeggen, achterover te leunen en mensen het even te laten uitvechten. Tot ze zelf tot het inzicht komen: wat zijn we aan het doen?”

GIDSEN Verbinding, opbouw en groei zijn de terugkerende thema’s voor Van Dam. “Ik vind het gewoon ontzettend leuk om te gidsen, mensen te adviseren en bij te staan, echt sparringpartner te zijn. Die combinatie – en daarmee een eigen kantoor opzetten, samen met twee partners en het team dat we nu hebben – dat is waar ik elke ochtend met heel veel energie van wakker word en met nog meer energie ’s avonds weer naar huis ga.”

30

Colofon

Arbeidsconflict?

Drie tips van Eric van Dam:

1

“Zorg ervoor dat iedereen op de werkvloer een idee heeft van hoe het juridische spel wordt gespeeld. Als iedereen weet hoe geschillen in hun werk gaan, kun je er beter op ingrijpen.”

2

“Zorg dat je met elkaar in gesprek blijft.

Dat kun je doen door even een time-out te nemen om de angel eruit te halen. Blijf open staan voor de ander.”

3

Lachend: “En op het moment dat het echt niet anders kan: pick a good lawyer!”

Headlines is een uitgave van HeadFirst BV en wordt verspreid in controlled circulation. Headlines richt zich specifiek op Zelfstandig Professionals in Nederland en hun opdracht­gevers. Artikelen uit ­Headlines of gedeelten daarvan kunnen alleen worden gebruikt met bronvermelding. Wilt u gratis de Headlines ontvangen?

Stuur dan een mail naar redactie@headlinesjournal.nl

HOOFDREDACTIE Barbara Kruiswijk

REDACTIE Bart van der Geest Donna Kruiswijk HeadFirst BV Eduard Voorn Margreet Poolman Peter Keijzer Lubbers De Jong

Hans Lemm Lizet Deutekom Lemm en Ten Haaf/B2B

EINDREDACTIE Barbara Kruiswijk Hans Lemm

PROJECTMANAGER Jannice Daha Lemm en Ten Haaf/B2B

ART DIRECTION | OPMAAK | PRODUCTIE Lemm en Ten Haaf/B2B

FOTOGRAFIE Ronald Speijer, mu.v.: Privé archief Pag. 3 Justin Nan Pag. 4/5 Leonor von Salisch Pag. 6 Museum Voorlinden & Antoine van Kaam Pag. 7 ZJA Zwarts & Jansma Architects Pag. 22 EuroNext Pag. 24 Het Portretbureau Pag. 24/25 fortresortbeemster.nl Pag. 29

31

(advertentie)

Het werkt pas echt lekker als je weet dat alles goed geregeld is Schrijf je nu in op www.headfirst.nl