Beste l e d e n va n d e C. K . K .
Wi j wonen i n e e n va n d e sch o o n st e s t re k e n va n o n s l a n d . W i j mogen o o k b e kle mto n e n d e p r a c h t i g e n a t u u r wa a rin w i j l e v e n . Wi j hebben va n o n ze vo o ro u d e rs e e n c u l t u r e l e r i j k d o m meegekregen. Van e e n e n a n d e r r e s t e r h e la a s n i e t me e r z o v e e l. O n t z e t t e n d v e e l van k u l t u u r b e z i t e n la n d sch a p p e n i s d e fi n i t i e f v e r l o r e n gegaan, i n o n we te n d h e id , i n v e r n i e l z u c h t , i n i j s k o u d w i n s t b e j a g . Onze l u c h t s t i n k t , o n z e r i v i e r e n z i j n open r i o l e n 9 worden omgehakt e n d u in e n weggegraven o n ze h e id e w o rd t g e b r u i k t onze b o s s e n a ls o e f e n t e r r e i n v o o r g a lo p p e re n d e r u i t e r s 9 worden g e s lo o p t om p l a a t s t e ru ime n v o o r z i e l l o z e g e v a a rt e n . typ isch e w o n i n g e n D i t g e b e u rt o v e r a l i n d e g e i n d u s t r i a l i s e e r d e m a a t s c h a p p i j 9 geen b l i j f we e t me t h a a r w e l v a a rt . D a t g e b e u rt h e t e r g s t e va n a l d ie b i j o n s e n daarom z i j n w i j h e t l e l i j k s t e l a n d va n d e w e re l d . Onze h u i d i g e r e g e r i n g h e e f t h e t b e l e i d i n g e l u i d . A l s bomen h i n d e r l i j k z i j n v o o r h e t v e r k e e r mogen z e wo rd e n u it g e d a a n . Wi j v re z e n d a t d i t l a n d 9st e e n wo e st e n ij z a l g e wo rd e n z i j n . over e n k e l e Men j ab e we r eert dni k w,i j l s , t e n o n re c h t e d a t bomen we g moeten o m w i l l e e van d e ev e r k e enrs v e i l i g h e i d , m a a r wa t d a n g e ze g d va n d e o n t e lb a re b o o m l v e r l i c h t i n g s - e n a n d e re p a l e n . E r ka n o p e e n a n d e re ma n ie r z o v e e l o z e gedaan wo rd e n v o o r me e r v e r k e e r s v e i l i g h e i d a ea r n t9i e kme p rsor n e n de i e menen dza t hi e t jomhakken va n bomen h (!it wo n d e rf a n a mid d e l i s , w a a rd o o r a l l e v e rk e e rs v ra a g s t u k k e n in e e n s we g v a lle n . Wij mo e te n c o n t e s t e re n t e g e n h e t v e rd w i j n e n v a n h e t A n t we rp s n o o rd ka st e e l 9 t e g e n h e t schenden v a n h e t Pe e rd sb o s e n a n d e re b o sse n ,te g e n h e t ve rmin ke n va n h e t d u in e n la n d se h a p . Werken w i j e e n d ra c h t i g samen om t e b e l e t t e n d a t e r n o g me e r ku lt u u rb e zit v e rd wijn t : Wi j , l e d e n va n o n ze k r i n g , w i j mo e te n e r v o o r zo rg e n d a t a l l e s g a a f b e wa a rd wo rd t , o p d a t o n ze n a ko me lin g e n zouden kunnen g e t u ig e n D e C u l t u r e l e K r i n g va n K a p e lle n h e e f t p r a c h t i g we rk ve rrich t . V e rvlie t L .
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 1
2 1831 O o rlo g s g e b e u rt e n is s o n t e K a p e lle n e n o mst re ke n DE
T I E N D A G S E
V E L D T O C H T
Zonder vo o ra fg a a n d e v e r k l a r i n g Bra k k o n i n g Wille m, o p 2 a u g u st u s, h o t wapenbostand e n d e Ho lla n d s e tro e p e n o ve rro mp e ld e n h o t B e l g i s c h t e rrit o riu m.
Ons l e g e r b e st o n d u i t v i e r o n d e rd e le n g -h e t S c h e ld e le g e r, o n g e ve e r 1 2 0 0 0 man s t e r k , g e l e g e rd i n d e in t we rp se Kempen - h e t Ma a sle g e r , 1 2 0 0 0 man , i n L imb u rg - h e t l e g e r va n V la a n d e re n 9 4 0 0 0 - h e t Luxemburgs l e g e r 9 6 0 0 0 man, i n d e g e l i j k n a m i g e p r o v i n c i e . m a n , o p g e s t e l Deze s t r a t e g i s c h e o n t p l o o i i n g w i l d e a l l e s ve rd e d ig e n ,maar ve rd e d ig d e d g l i j keh e i dn n i eo t s . vDe Ho lla n d s e o n d e rn e min g zo u s p o e d ig d e it n wee r k e e r kwe Z t sbea a rh eeid b e wijz l e na. Het n p l ad n va n d e Ho lla n d e rs wa s e e n vo u d ig . He t h o o f d o f f e n s i e f mo e st gebeuren la n g s h e t ce n t ru m e n i n d e r i c h t i n g va n B r a b m t . Het g r o s v a n h u n l e g e r , 3 7 0 0 0 man s t e r k , z o u z i c h t u s s e n d e B e lg isch e l e g e r s wrin g e n e n z e v e rv o lg e n s v e r s l a a n . T o r z e l f d o r t i j d kwam h e t e r o p a a n d e v e rd e e ld e k ra c h t e n va n d e t e g e n s t re v e r v o o rt d u re n d b e z i g t e houden d o o r a a n v a lle n i n Vla a n d e re n , i n d e o mst re ke n va n h a a s t r i c h t e n L n t we rp e n . B i j h e t hernemen va n d e v i j a n d e l i j k h e d e n ma a kte b e t 1 2 e l i n i e d e e l u i t v a n d e 3 e b rig a d e v a n h e t S c h e ld e le g e r. De k o rp s o v e rs t e k o lo n e l De l ' E s c a l l i e r vo e rd e d u b b e l b e v e l o v e r d e b r i g a d e 9 b u it e n h e t 1 2 e l i n i e , e n k e l e e n h a l v e a r t i l l e r i e b a t t e r i j o mv a t t e . d ie Het h o o f d k w a r t i e r va n d e b ri g a d e e n d e regimantscommandopost Bevond z i c h t e Me rkse m. H e t was h e t 3 e b a t a l j o n . Het l e b a t a l j o n b e z e t t e K a p e lle n , Wilma rsd o n h e n E ko re n . Het 2 e b a t a l j o n wa s v e rd e e l d o v e r Ho o g b o o m, B ra ssch a t e n d e Do n k. Het re g ime n t t r o k t e ve n s d e wa ch t o p v o o r h e t N o o r d f o r t mo t d e omliggende b a t t e r i j e n .
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 2
3 Capiaumont - ( i n z i j n " He rin n e rin g e n " ve rsch e n e n i n 1 8 7 7 ) n o t e e rt v o o r 2 9 j u l i vo lg e n d u g e t a l l e n , o m o n s a l d u s e e n o v e rz i c h t t e g e ve n v a n d i t b r a a f e n o n ve rsa a g d k o rp s v a n re vo lu t ie vrijwillig e rs g le b a t a ljo n
26 o f fi c i e r e n
424
man
2e b a t a l j o n
27 o f fi c i e r e n
352
man
36 b a t a l j o n
28 o f fi c i e r e n
419
man
SLAG v a n KAPELLEN
-
3
a u g u st u s 1 8 3 1
I n t o e p a s s in g va n h e t Ho lla n d s e v e l d p l a n , o n t v in g e n d e gouverneurs v a n d e v e r s t e r k t e p la a t s e n Bergen-op-Zoom e n Breda o p 3 1 j u l i b e v e l , mo b i e l e co lo n n e n t o vo rme n . Deze moesten h u n a c t i e h e i-in n e n i n d e r i c h t i n g An twe rp e n . Het g a rn iz o e n v a n Be rg e n -o p -Zo o m m o e s t t we e co lo n n e n vormen e n d o ze i n a c t i e b re n g e n v 6 d r a u g u s t u s . 'Bre d a ko n b e sch ikke n o v e r ĂŠ ĂŠ n co lo n n e va n 5 0 0 0 man. Op 3 a a g u st u s t r o k k e n a ld u s ,vro cg i n d e o ch t e n d , d e t we e colonnen va n Bergen-op-Zoom d e g re n s o v e r . De re c h t s e co lo n n e , a a n g e vo e rd d o o r ma jo o r De Bo sso n , omvatte t we e ma rs b a t a ljo n s e n v e r t r o k va n O sse n d re ch t Ho g e rh o id e . Z e a r r i v e e r d e o p 8 u u r t o P u t t e , wa a r co n kompagnie a c h t e r b l e e f . De o v e r i g e manschappen g in g e n d o o r t o t K a p e lle n . Alh o e we l z i j n i e t d e min s t e t e g e n st a n d ondervonden wa re n z i j o n g e ru s t e n ze n u wa ch t ig . H e t f e i t , d a t men v o o r h e t vormen v a n e e n " v o o rwa a rt s " b e ro e p h a d moeten doen o p v r i j w i l l i g e r s u i t d e t we e b a t a l j o n s " t e g e v o lg e d o r we in ig e bekendheid va n d e n t r o e p me t h e t t i r a i l l e r e n a n d e n v e l d d ie n s t " z e g t genoeg o v e r h u n m i l i t a i r e ku n d e e n h u n me n t a lit e it . Wupperman , k a p i t e i n va n d e g e n e ra le s t a f , v e r h a a l t i r . z i j n " Ge sch ie d e n is v a n d e n t ie n d a a g sch e n v e l d t o c h t i n A u g u stu s 1831 " b 9i j h e t v e r l a t e n va n P u t t e , p l o t s o p e e n v c e r t i o t a l mannen s sG t o ort tae n , d i e z i c h n a e e n k o r t e s c h e rmu t s e lin g , a l s c h i e tevn de t ne r u g t ro k k e n i n d o r i c h t i n g va n K a p e lle n . h a g e 1 8 8 1 't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 h o
nr. 1 - p 3
4 Het wa s d e 2 0 kompagnie va n h e t l s t e b a t a l j o n 1 2 0 l i n i e s le c b t s b e sta a n d e v i t AP
us gevezeld 2 d o o r een me n g in g va n ko mp a g n ie s, vo o rt ko me n d va n v e r s c h i l l e n d e b a t a ljo n s g l e b a t a l j o n k a p i t e i n Bo sch -Va n Dra k e n s t e in 2 ko mp a g n ie s v a n d e U t re c h t s e s c h u t t e r i j 1 ko mp a g n ie va n d e Mid d e n -Ho lla n d se s c h u t t e r i j 1 ko mp a g n ie va n d e O v e r i j s c h e s c h u t t e r i j 2e b a t a l j o n m a j o o r K in s c h o t 4 ko mp a g n ie s v a n d e Mid d e n -Ho lla n d se s c h u t t o r i j ,
D i t e e r s t e i n c i d e n t b r a c h t d e Ho lla n d s e ko mp a g n ie , d ie d e achterhoede vo rmd e , reeds i n v e r w a r r i n g . O v e r a l d a ch t e n z e n u de v i j a n d t e z i e n a n z e openden h e t v u u r o p a l l e b o s je s l a n g s de we g ka n t . H e t mo e t o n g e ve e r 1 0 u u r g e we e st z i j n t o e n d e colonne K a p e lle n b e r e i k t e . Ma j o o r Besson wo u h i e r t o t 7 s a n derendaags b l i j v e n e n nam ma a t re g e le n v o o r e e n v e i l i g h e i d s g o rd e l. Twee ko mp a g n ie s we rd e n i n vo o rwa ch t g e t e l d a a n d e u it g a n g va n h e t d o r p yandere kompagnies s t e l d e n z i c h o p a a n d e z u i d u i t g a n g . De t we e rich tin g l a a kt s t ee h ri e led men i n r e s e r v e i n h e t u i t e r s t e n o o rd e n . E n eVe le manschappen n , d o o r d e ma rse n v e rmo e id , v i e l e n t o r p l a a t s e B r a s s c i n s l a a p . A lh o e we l d e Ho lla n d e rs beweerden d a t e r n o g B e lg is c h e h a a t . so ld a t e n r i n h e t d o rp mo e ste n z i j n , we rd e n geen a a n s t a lt e n g e D i e z e o p t e s p o re n . D a t d e 2 e kompagnie v a n h e t e e r s t e maakt om b a t a l j o n n o g i n K a p e lle n zo u v e rb le v e n hebben, s c h i j n t n i e t
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 4
5 met d e w e r k e l i j k h e i d t e s t r o k e n . V o lg e n s Ch a rp in y t ro k k e n z e z ic h t e r u g i n t i r a i l l e u r o p h e t b a t a l j o n . De o p s t e l l e r v e r g i s t z ic h wa n n e r h i j k a p i t e i n Fo u rn y 째 v aep e r lle d e g en ire t v evrd e daig d enn b e wu ste o f fi c i e r wa s t ro u we n s K n d wei rd K a p e l l e n " op rd e r va n h e to g e v eec h t s om t n d e. l e ko mp a g n ie e n n i e t va n d e 2 e . De u i t v a l v a n k l e i n e g ro e p je s H o l l a n d e rs n a a r S t a b ro e k e n K a p e lle n h a d v o o r g e v o lg d a t d e kommandant va n h e t 1 2 e l i n i e z i j n tro e p e n i n d e Do n k ve rza me ld e . I n g e l i c h t o v e r d e bewegingen va n d e Ho lla n d s e co lo n n e n , d e e d h ij 9 1 h e t hveeee n a a r B ra ssch a a t o p ru kke n . s Het m o l e b a t a l j o n ma rch e e rd e d u s o p K a p e lle n . H e t we rd v o o ra f g e rgaan g d o o r een v o o r w a c h t e9 n vo o rwa ch t k re e g c o n t a c t me t d e H o l l a n d e rs , t e n n o o rd e n dDeze g es l e v e r d d o o r h eet d o rp . 3van d /2 De Ho llaen d s e u i t h i j k p o s t 8k9 o m p a g n e rd e d e ko mst va n h e t l e b a t a ljo n . ,le i e en e .s t e l d g i n h Ma d jo o re Besson w i e r p 4 ko mp a g n ie s i n d e a a n v a l. E'en e rv a n h a d ed o r p s t o r e de o p d ra c h t d e B e lg is c h e co lo n n e l a n g s a c h t e r e n i n d e fl a n k tn , t e va lle n . eaan s i g n a e Ma - jo o r B o u la n g e r h a d t we e ko mp a g n ie s ( m a x . 1 9 0 man) v a n z i j n r sb a t a l j o n ( 4 e v o l t i g e u r s ) n a a r l i n k s g e s t u u rd ,o m h e t d o rp tla n g s d i e k a n t i n t e nemen. De r e s t va n h e t b a t a l j o n ( l e e n 2 e e g re n a d ie rs ) s t o n d e n i n d e h e id e o p g e s t e l d b 9 weg. D e 2 e ko mp a g n ie ,n o g a l t i j d i n c o n t a c t me t d e v i j a n d a langs d e k a n t 9 tsch ie t e n d a c h t e ru it . Wa n n e e r d e Ho lla n d s e co lo n n e o p s c h i e t b e v a n d e ta r o k lr e i k gekomen wa s, d e e d e e n s a l v o h e n st o p p e n . Z e weken t e r u g . jDe Ho lla n d s e ko mp a g n ie , d ie d e B e lg is c h e co lo n n e d ie n d e t e o mo nz e i l e n , e n e e n kompagnie Mid d e n -Ho lla n d se s c h u t t e r i j d i e t e nsn e l wa s o p g e ru k t , we rd e n i n d i t s a l v o b e t ro k k e n . a Ze slo e g e n w a n o r d e l i j k o p d e v l u c h t i n d e r i c h t i n g va n h e t a rd o rp . O o k d e t we e Ho lla n d s e ko mp a g n io s , o p g e s t e l d a l s r e s e r v e K i n h e t n o o rd e n , i n d e fl a n k a a n g e v a lle n d o o r d e 4 e hompagnie a en d e v o l t i g e u r s 7 s lo e g e n o p d e v l u c h t . p eOndertussen h a d ma jo o r B o u la n g e r d e l e 9 2 e e n 3 e ko mp a g n ie s lsamen me t d e g re n a d ie rs i n c o lo n n e o p g e s t e ld , a n me t d e l b ea jo n e t o p h e t g e we e r, v i e l h i j d e 4 e Ho lla n d s e ko mp a g n ie , d i e n a l t i j d i n l i j n g e b le ve n wa s, v e rb e t e n a a n . nog e n
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 5
Door Ce d ra a ie n d e b e we g in g va n d e 4 e B e lg is c h e kompagnie t u s s e n twee v u re n gekomen, l i e p e n d e Ho lla n d e rs i n wanorde we g . Ondanks d e in sp a n n in g e n v a n h u n o v e rs t e n nam d o g a n se Ho lla n d s e co lo n n e 9 krijg sg e va n g e n e n a c h t e rl a t e n d . in De p aa cnh tie r v o l g i n g we rd i n g e z e t t o t a a n d e g re n s . Ch a rp in y z e g t z e l f s teo tk O, sso n d re ch t . d Ho lla n d se e n B e lg is c h e v e r l i e z e n z i j n n i e t me t z e k e rh e id g o ke n d . e Ma v jol o r Van K i n s c h o t 2u i n o uc zo h a n d e n . Ch a rp ig n y me l d t , b i j h e t l e b a t a l j o n , é é n g e k we t kh o mt m a n d a n t - ' i t enn a n t e n v i e r 0 / o f fi c i e r e n . E é n e rv a n s t i e r f i s a n d e re n vst n e a hdaags. a e H e t t 3 e b a t a l j o n v a n h e t 1 2 e l i n i e d ie n d e n i e t t u s s e n t e 2a e bko r me a n t,b leae f lK aj p eolle nn b e z e t t e n e n v e rle e n d e s t e u n b i j d e a c h t e r 7vPo lg in g , i n g e z e t d o o r h e t l e b a t a l j o n . bu l e e f gt e k w e t s t te 9 d o d e n g e k w e Wat d e e d d o Ho lla n d s e r e c h t s e co lo n n e o n d e rt u sse n ? t Z i j wo rd gevormd i n d e s t r e e k va n Ro o se n d a a l e n o mva t t e t we e s t b a t a ljo n s e n e n ig e r u i t e r s o n d e r b e v e l va n k o l o n e l d f A b l a i n e van G ie se n b u rg n le b a t a l* o n l u i t e n a n t - k o l o n e l B lo c k de K e th e 4 ko mp a g n ie s v a n O v e rry s e l s c h u t t e r i j n 2 kompagnies v a n Mid d e n -Ho lla n d se s c h u t t e r i j 2e b a t a l j o n 4 ko mp a g n ie s U t re c h t s e s c h u t t e r i j 1 ko mp a g n ie va n 1 0 e a f d e l i n g i n f a n t e r i e Volgens d e gegeven o r d e r s v e r t r o k d e k o l o n e l 9 o ropn d 43u 3 0 a9 u n a ga r uK aslmtt huo ust , Nisp e n e n E sse n . I n K a lmt h o u t d ie n d e e r r u s t gegeven a a n d e w e i n i g g e t ra in d e t ro e p e n , d i e e r g t e l i j d e n hadden v a n d e h i t t e o p d e ze warme zomerdag.
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 6
7 Z i j wa re n g e ra d b ra a kt v a n v e rmo e id h e id . D i t wa s d a n o o k d o reden d a t k o l o n e l d ' A b l a i n g o o n h u l p b o o d a a n d e u o lo n n e van B e sso n , o o k a l wa s h e t g e d o n d e r e n h e t g e ro mme l va n h e t vu u rg e ve ch t va n K a p e lle n d u i d e l i j k t e h o re n . ( D e a f s t a n d K a p e llo n -K a lmt h o u t b e d ra a g t n a u w e l i j k s 9 km ) Tu sse n 1 9 e n 2 0 u u r ve rn a m h i j d e w a n o rd e l i j k e v l u c h t va n z i j n g e b u u r. H i j o o r deelde d a t z i j n t o e s t a n d t e o n ze ke r wa s, a a n g e zie n d e co lo n n e d ie e e r s t o p 4 / 8 / h a d moeten v e rt re k k e n 9 z i j n l i n k e r fl a n k h a d moeten b e s c h u t t e n . V e i l i g h e i d s h a l v e t r o k h i j t e r u g o p E sse n , wa a r h i j d e n a c h t d o o rb ra ch t . ( D i t a l l e s i s b e v e s t ig d d o o r Champigny , d i e e c h t e r doze co lo n n e t o t Hoogboom l a a t d o o rs t o t e n , wa a r z i j t e ru g g e s la g e n wo rd . ) D i e a vo n d va n 3 a u g u st u s wa s d u s d e co lo n n e va n Bosson v e rs p re i d , d e co lo n n e va n d ' A b l a i n g t e ru g g e t ro k k e n n a a r Esse n , an d e co lo n n e v a n B re d a was n i e t v e r d e r gekomen d a n G ro o t -Zu n d e rt op Ho lla n d s t e r r i t o r i u m . He t o f fi c i e e l r a p p o r t v a n d e kommandant va n h o t S c h e ld e le g e r aan h o t M i n i s t e r i e va n O o rl o g m e t b e t r e k k i n g t o t d e s l a g van K a p e l l e n , b o ru s t i n d e a ch ie ve n va n h e t k o n i n k l i j k museum van h e t l e g e r . H i e r v o l g t h e t g Ho o f d k wa rt ie r va n S c h i l d e
4
a u g u st u s 1 8 3 1 9 u u r ' s mo rg e n s
De v i j a n d , d i e h e t d e e l v a n d o b ri g a d e va n d e 1 / E s c a i l l o a a n v i e l nam a a n v a n k e l i j k v o o rd e e l e n n a d e rd e d e s p l i t s i n g va n h e t d o rp Merksem.Daar h o e f t bovengenoemde k o l o n e l 2 manschappen d e v i j a n d a a n g e va lle n , e n h e e f t a l d o v e r l o r e n mo t a l z i j n p o s i t i e s t e r u g b e s c h i h ekro vbe rd a. H r e te d o rp " Ca p p e llo " ( d e z e o u d e s c h r i j f w i j z e ko mt o o k v o o r o p d e k a a r t v a n F e r r a r i s v a n 1 7 8 0 ) w o rd met d e b a jo n e t o p h e t g e we e r st o rmo rh a n d in g e n o me n . K o l o n e l do 1 / E s c a i l l o v e rme l d t ve rsch e id e n e o f fi c i e r e n , s o l d a t e n o n v o o ra l ma jo o r B o u la n g e r v o o r h u n mo e d ig g e d ra g . Z i j n t ro e p e n waren re e d s o p Ho lla n d s e bodem d o o r g e d r o n g e n 7t e ru g ke re n o p h u n o u d e s t e l l i n g e n . Onze v e r l i e z e n b e p e rke n z i c h ma a r h i j d e e d z e t o t e e n min imu m,ma a r d o ze va n d e v i j a n d wa re n g e we ld ig . Ma jo o r va n K i n k o s t e n 2 5 Ho lla n d s e s o ld a t e n co rd o n gevangen genomen. UITTREKSEL u i t " D e g e sch ie d e n is v a n h o t 1 2 e L i n i e " K o l . Ma s s a rt HENI S I M O N
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 7
8
•••
„
3 1 M clank z i j e e n m i l d e s c h e n k e r w a r e n w §i j i n d e m o g e l i j k h e i d i n d i t e n v o r i g nummer Fe n k e l e b u i t e T t e k s t i l l u s t r a t i e s o p t e n e m e n .g
1- r ;r tellik dank . de r e d a k t i e
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 8
•1i
, 11 ): \ • i ' , 1' L ' • I ʻ / I .. 211 I .: . , i? I 1 :: I .1 „ f 1 , \ I 1' • r t r 1 „ ., -I , fi ' . -, ' t,„,,,,,..,„ • \ , , n , ,,l '''' n • ., ,-. --""'<'• -' ,,-•••• '''',,,, , r e 7 ,",„,. • • • ',,,. /..... i k 1 -„ f / '''''' N N•• ---, i ,, , , , , • • f # ,. t 1t " -, • ; ,', - • , , , - - - - • ; 7 4 ʻ , „ , , , , , , , , , „ , „ „ , " ,, , A ' .•. , 4 , \ „,-/ ,,, „, Ark 1 , „ , , e , 4 1 , ' ,,,'r '' , •, 1 ii ' — • ! \ ). • f / 1 W •
-",-, ' ʻ
, ,- . • 1 , ,. , . , . . , 1 , . . „ . , . . , I . ' t . . , , , , , , , , r . ,
/ A ' L I
„ , _ , , , \ ' • !
(-; • ,
k
r
u
i
s
w
. /
e
g
,
v o o r s tud. i e
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 9
IO
U I T D E O UDE DOOS Da S t a t i c s t r a a t e n h a a r c a f é ' s r o n d e n e v e n n a de e e u w w i s s e l i n g . He t i s o n z e b e d o e l i n g i n d e z e b i l d r a g e d e a a n dacht t e v e s t i g e n o p h e t g r o o t a a n t a l c a f é ' s d i e i n d e S t a t i e s t r a a t g e l e g e n h e i d t e o v e r g a v e n om, de d o r s t t e l e s s e n . i ' l e n t e l d e e r e e n 1 5 t a l . A l l i c h t z u l l e n ve le n z i c h a fvra g e n , vh oao n t genheden i n een s t ra a t van g w a aa nat ar l d r d a n k gi e l e 3 a 4 h o n d e rd m e t e r l a n g . D e me e st a a n va a rd b a re re d e n i s w e l d a t i n d i e d a g e n a l l e v e r k e e r a a n g e we ze n w a s o p h e t s p o o r w e g s t a t i o n t e K a p e l l e n , o mz e g g e n s a l l e o m l i g g e n d e p l a a t s e n e n g e h u c b t e n ve rke e rd e n i n d i t g e v a l . V o o r n a m e l i l k d e g e me e n t e H o e v e n e n b r a c h t h e e l w a t a r b e i d e r s v a n daar u i t n a a r h e t s t a t i o n , v e rmi t s h e t g ro o t s t e p e rce n t a g e d e r we rk n e me rs z i c h n a a r A n t we rp e n mo e st b e g e v e n o m d e d a g e l i j k s e b o t e r h a m t e ve rd ie n e n . O n d e r d e ze we rkn e me rs wa re n e r v e l e " b a sse n g we rke rs" ( n u h a v e n a rb e i d e rs ) e n d i e ko n d e n i n d i e j a r e n h e e l w e t p i n t e n , m i t s g a d e r s " K le in t je s " n a a r b in n e rsla a n . V a n a f 5 u u r t o t ongeveer 7 u u r ' s a vo n d s b o l d e d e e r e n a d e a n d e re s t o o m t r e i r h e t K a p e l s s t a t i o n b i n n e n ; het wa s a l l e dagen e e n wa re b e g a n ke n is t u s s e n K a p e lle n e n Ho e ve n e n . H i sa tar ar a t m1 5e c n a f é ' s it e l dn e , k o n m e n e r o n d e fld o e v e ne s e b a a n ± n o g e e n z o t a l a a n t r e f f e n v$ S e eort 5r 0g a d er at -n k ih u i cz e n - o p e e n a f s t a n d v a n n a g e n o e g t we e k i l o m e t e r s ; m o e t e r a l s d a n w a t g e d r o n k e n z i j n . H e t w a s d a n o o k g e e n w o n d e r d a t me n a f en t o e h o o r d e u i t k r a m e n d a t h e t d e e n i g e l u x e wa s d i e e e n a r b e i d e r z i c h k o n p e r m i t t e r e n zich een good s t u k i n de kra a g d rin ke n - . P o t i s n u g e lu kkig z. e l f d e t r a j e c t K a p e l l e n / H o e v e n o n t e l t m e r n u n . og e e n a c h t t a l d ra n k g e l e g e n h e d e n : d u s e e n va e l e lr tei g m t a al m i n d e r . I n t e g e n s t e l l i n g m e t " H o e h e t g r o e i d e " , n u " h o e h e t k r i m p t e " . L a t e n we n u a l e e n s e e n v e esp e cia la wo o rd je besteden aan de c a f é ' s v a n d e t e e n ma lig e S t a t i e s t r a a t , n u S t a t i o n s t r a a t . l en z o a l s w i l z e n o g i n o n z e h e r i n n e r i n g h e b b e n . vA l s em e nr h eb t s t a t i o n s g e b o u w v e r l i e t h a d m e n e e r s t el i n kt s vea n r h e t p l e i n t j e d e c a f é " D e V l a a m s e K e l d e r " db i j .E v e r a e r t s O j1a r el na otv ee r lre d e n s p o r t m a n , P i k L e m m e n s ph lwa n h gaeb o tr ds v eur a ni d et r d-e e n ' t w e r d " C a f é d e S p o r t hd e eu i t b ta t e r -d e n u e k
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 10 n e
1 1 o n2z o
v r i e n d " . L i j F i k s k e L e -I me n s h e b b e n w e i n j e u e d j a r e n h e e l a t t i . ld v e r s l e t e n . 7 e o wae l sv o l k sd e aa l s a b u rr s e r c a f . O m z e g g e n s e l k e e et n z w zo n d a g a vo n d a l s w e p l a t z a k w a r e n w a s b e t a l d a a r o n ze e n i g e t o e v l m c h t r O P e e n p i n t T h t e k u n n e n " p a kke n " . A l s we d o o r h e t s l e n t e l g a t k i l k e n d b e me rkt e n d a t a l l e g e wo n e s t a m g a s t e n a a n we z ig wa re n O u r f d e n T e r e s o l u u t b i n n e n t r e d e n . A m p e r b i n n e n , kwa me n e r a l e n k e l o s t a m g a s t e n a f m e t het ve rzo e k een l i e d l c t e Z i n T o 7 n s l e v e n h e e l w a t g e z o n c re n - . T de h ,a d d a n r e e d s p l a a t s iCkr rt ovewna mena l i e Fbn ooet a urbi s •khl ee er kl n p e n o me n a a n d e p i a n o , h e t w e rd dan v o lo p i n " Ca fr_ c h a n t a n t " t o t i n d e k l e i n e u u r t 1 e s . 1 b 7 e- t e i n d e z o u d e P i k o f ' w , L e fl i me n • o n s n o o i t 1 e1n p i n t • e a a n g e r e k e n d h e b b e n , u e d e d e n d e e " b o e l" v o l o p d ra a i e n . P r wa s i r d i e l a r e r g e o n sp ra ke v a n r a d i o o f T . V . d u s w a a r b e t c a f ( chantant wa s, st ro o md e n d e vo o rb i1 g o rg e rn z o ma a r b i n n e r . ' -v.r7a a s - i k L e mme n s a n e r d e c a f ; ' . F l i a e r t s , c e g r o n d eP e r gv aen nd e n o g i m m e r b l o e i e n d e b e t o n f a b r i e k z.l .e os s n F l i a e ' T e r tes tse 3 ( • ! i l o t e r . ' e t w a s e e r d e r c e p b u r o e r s m tcc aeaf . lV l a k o p d e h o e k k o n m e n b i n n e n s t a p p e n b i j lrL ol ui ii s ' Iea e s wa a r n u d e b u r e l e n e n ' a g a z i l n e n v a n d e g a s m i l . dl1 k e l r e z i c ha b te v i n d e n , i n d e d r a n k e l e s e n h e i d " I n d e n sew E n g e l" . V o l e d o u a n ie rs i n d i e l a r e n hadden a l odvd a aer p re n s i o n , h e t s i n g e r v a a k l u s t i c T a a n t o e padlz o dea n i rs d a t P a s t o o r F a u s a r t d i k w i l l s p r e n k t e agit e g e n d o s l e c h t e O r a r k b u i z e r e n z i c h w e l c e n s eenl i e t o n t v a l l e n d a t m e n i n d e 1 rnd-d e n " D u v e l " t e r e c h t k w a m a l s m e n b i n n e n s t a p t e -beiLn a " t I in e dsetn r F a nas tc l " . T v e n w a t v e r d e r o p d e h o e k t esva b n di e P' o s tl w e g ( n u V r e d e s t r a a t ) w a s e r d e c a f ( . . lrv a n aF e r d i n a n d " e r m a n s - b o d e o p A n t t vo lksmo n d . in de oaw cl het" en r F i e -n v a n b a n d e d e z w a d d e r h e e f t n u b e t - .o ri p eleD d ca f ? 7 f z a l m il s es c h i e r z e e r k o r t e l i n F s v e r d w i l n e r o f a a n d d a l t h a nes z e k e r v a n u i t b a t e r v e r a n d e r e n . ' a ed nu t o w r uas nda a rd b e t s t a t i o n o n b e g i n n e n a a n d e rrz" reTe c khr t e e r kr a en t n . / e wA d r i a a "n V .a n C a m p o n , n u " C a f d e s F P o r t s " , d a a r 1 ern a a s t d e z e v a n L o u i s T l a t t b e e u s e n , e n d a n 1s dab i e r n e v e n w a s b e t d e ' e e r s t e an7s c, h o o n z o o n D e s i r C e u l e n h a d as,b, ,ei de i.e n d e , d e z e h a d t w e e d o c h t e r s w a a r v a n d e m e r pC oudste I r e n e o v e r o e n gouden so p ra a n st e m b e s c h i k t e . nl e roe m di si se a r i s . o-d e d ' rnY t l a i ed n i t e n o ' "n c Td a aa f aa v nr a tn 't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 n a a s
- p 11
12
7 1 i t h a n g b o r d z a g me n r e t e e n d a t d e s t a n d i n g w a t h o g e r u el a p n l . " I T ô t e l d u C e r f " . H e t g e e n w e d a a r z o n g e n w a s d han o o k n a v e n a n t . TTe t w a s d a a r g e w o o n l i l k e e n k e u z e u e i t : " L e l i e u e u Pavsan, L a V o ix d e s c h n e s 1 bP e rFc ei u gs en doe nJ o c e l i n 5 bl ' A Ln gee l su s d e l a m e r o pa rnids s,e o u b l i o n s l e p a s s , e t c . e t c . . . elm' a9vi i 6el zrl céi o nm H e t w a r e n a lld a ea r u i t s l u i t e n d f r a n s e l i e d l e s i n d ' e A r n td e F u,oe n isst enl lsi n,g c v a n q T l b i l P i k L e mme n s a a r l i e d j e s v a n L o u i s D a v i d s , T q i l l y D e r b y , L o u B r e n d v , L o u i s l' , To ire t , ai c . a . , o o k v a a k a a n b o d kwa me n . ' e z o n g e n m e e r m a a l s a7d u o ' s m e t i I r n e o rvil 7 i nTe ra v n a s tt ee n i a n i s t c . T T i e r n a a s t k w a m m e n d a n w e e r u otLe r eu c hdt s bwi l i B a r t L e t e n s oln" I nhe dee tS t a t i c " , d a a r n a a n t w a s e r d e c a f é v a n l' Jwe . ku C oi ror ti j nhme na ] on f gt e b T o r i er n C o r n e l i s s e n . A l s B a r t L e t e n s C m h e t t i j d e l i j k e m e t h e t e e u wig e v e rwis s e ld e v e s t i g d e d m i s s a T r i e n Ca o r n e l ifs s e n z i c h i n z i j n c a f é . I n h e t v r o e g e r eg r i s door h a a na a r u i t g enb u i t e c a f é k w a m e n k e l e j a a r k e n s n a w d i e n d e e l e c t r i c i t e i t s z a a k va n zoon G u illa u me ia Co r r i j n e n , o n z e h u i d i c e P r e - P o m p i e r Co mma n d a n t . gs lie b l i j v e n even v e r w i j l e n i n de c a f é va n T rie n l Co rn e lisse n . Ue hebben d a a r h e e l wa t b e le ve n isse n i me e g e ma a k t ; h e t w a s z o w a t h e t l o k a a l v a n d o S i n t e Ce cilia n e n , we hadden d a a r onze j a a r l i j k s e " t e e r df e e s t e n " . D e l e n t e d i e w e d a a r b e l e e f d e n i s n i e t i n ge n k e l e w o o r d e n v e r t e l d . d e n k e n d a a r g e r u s t e e n e " w i t t e k e " s n o e p e n . D e fl e s s t o n d i n d e e l e c t r i c i t e i t s zw i n k e l v a n z o o n G u i l l a u m e ; w i l d e z a n g e r s v a n o' t h o o g z a a l w i s t e n z e g o e d s t a a n , e n m e e r m a a l s n a nd a t w e o n s z e l f 2 e t r a k t e e r d h a d d e n , h e b b e n w e z e cn a d i e n b i j g e v u l d m e t " a q u a p o p a " . ' t I s o o k w e l ee e n s g e b e u r d . - h i e r w a r e n d e z a n g e r s e c h t e r n i e t na a n s p r a k e l i j k v o o r - d a t m e n c a n v u l l i n c g a f v a n h e t . me rk " D e b l a u w e h a n d " . D e e e r s t e d e b e s t e d i e e e n Ab o r r e l t e s l i k k e n k r e e g v o n d d a t " h e m " d e z e k e e r ad a n i g z u u r w a s . ' : T e r k e l i j k w e h e b b e n d a a r o n v e r nF c t e l i l k e u r e n me e g e ma a kt . T ro e ( d a t wa s d a n e n k e l e l a a r k e n s l a t e r ) , d a t h4 k l e i n z o o n S e n n e P o u f f a e r ( z i j n o u d e r s wo o n d e n b i ee h e r i n n e r e n -i n ) c enn s e es n g e i t h e l e m a a l b l a u w h a d g e s c h i l d e r d , t o a t wa s t o e n e e n h e e l e ve n e me n t , d e Se n n e w a s i n ;d o o k d ie l a r e n r e e d s e e n f e l l e c o m e d i a n t . G a a n we n u v e rd e r, d a n kunnen we b in n e n st a p p e n i n " H e t t r o p k e o p " , d a t wa s d e c a f é t o e n g e le g e n t u s s e n d e w i n k e l
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 12
13
va n D e l h a i z e e n h e t h u i s b c wo e n d d o o r d e k i n d e r e n Cla e sse n s, d e z e c a f r ! r u i n t e i s t h a n s b e d re p e n i n d e k ru id e n ie rs z a a k " P a l l e t " , o p d e h a a k d e r O lme n d re e f . Op d e a n d e r e h o e k w a s h o t l o k a a l v a n d e t o e n b e k e n d e v o e t b a lc lu b " V i c t o r i a " , d e u i t b a t e r wa s F r a n s Tb e n s. Pet u i t h a n g b o r d v e r m e l d e " î at v e r d e r t a p t e R i k ma a r e n o p d e h o e k v a n d e w S t t a t i e s t r a a t w a a r n u b a k k e r C r i j p wo o n t wa s e r d e oTa fr " o u w e r s h u i s " . w ,7 a n d e vl i n q çr7enoemd e n " ' T e l F r a n c k " . A a n d e c a f r wa s o p e e n v e r h o o p e e n z a a l v e r b o n d e n w a a r me n t o n e e l " sAp e e l d e e n w a a r h e t m e t d e k e r m i s d a d e n " s p e l " w a s . Zie zo we h e b b e n z e n u a l l e m a a l d e h a d . 7 r v a l t l n aatuurli m jb e e r m a a l s v a n u i t b a t e r w e n d v e r w i s s e l d . 'Ju . t r e f t men ke oi pd e s t r a a t n o c r4 d r a n k g e l e g e n h e d e n a a n . D e h e d e tl en d a a d , se v e r m a k e l i j k h e d e n z o a l s r a d i o e n T . V . , s p o rt d e b e u rt e n isse n e n a l l e r l e i a n d e re v e r z e t l e s m lz i j n .e h i e r a a n n i e t v r e e m d . T o t l e ç T e r d e r " S t a m i n e e re k d a n 7 e rs" v e r m i n d e r t z i e n d e r a 7 e n . F r w o r d t o o k me e r e n vv e r m a a k e n o n t s p a n n i n 7 e z a c h t i n e l p e n f a m i l i e k r i n d . d u z i l n d o wa a n t o z e d 7 e n : " I n d i e d o e i e o u we t i c i" o w e e l we b l i j v e n e r b i j d a t d i t dezedde n o v a a k v a n tp " a s k o m t ; a n d e r z i j d s mae: i,b o rd e n d a t i n d i e " g o e i e o u w e t i j d " e r e o n h e e l s t u k w n me ,i he r eq et d r a tn k eo n cw o rhd m e t c o r n s d e n o o d l o t t i c d e v o l g e n vd w l at is da l a n d iee n . D e na d d a. a gast e onm co ddhe r nee t hi l d a. ela le d n e C o r v a n d e n TTo d k. o i n s t p w r uo n t • p v7 o o rd 1 de 4 ere hjI e d ea n H re e r n t e n s 7 i n d e
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 13
4 I K , te stb e e ld kijke r
De d a g d ro n k j e b lo e d en j e b l e e f zo n d e r v e rwe e r, zo a ls a l t i j d . In d i t l a t e u u r sta l e le e g vo o r h e t s i g n a a l v a n g e v a a r. Maar ro o d wo rd t e e n s g ro e n . Je we e t h e t a l l a n g . A ls j e k a p i t u l e e r t v u l l e n 625 l i j n e n j e met w i t e n z w a r t en g r i j s . Met n i e t s . Dan d o o f t o o k h e t l i c h t va n d e ze a vo n d . Je v e rg e e t d e mussen, de l a a t s t e me re ls in de t u in , de naam v a n j e v e r l o r e n p a r a d i j s . Je v e rg e e t d e s t in k e n d e s t e e k v la m wa a ra ch t e r j e v ro e g e r Venus w i s t en O ri o n . . . Je v e rg e e t d e a n d e re n a l l e a n d e re n , ro e rlo o s gevangen i n d e h e k s e n k rin g van 2 2 0 v o l t . Je v e rg e e t j e z e l f . En h e t d o e t j e n i e t s . Maar mo rg e n . Morgen mi s s c h i e n . I n d e g l o r i e va n e e n n ie u we sch e p p in g t r i l t d e v e rwa c h t in g van e e n n ie u w b e g in . Z e l f s v o o r e e n k l e u re n b l i n d e b l i j f t de hoop, want a l t i j d wa ch te n de g r i j z e mu s s e n . . . .
Te
0
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 14
I 5 derde v e r v o l g
Van 1 8 9 1 t o t 1 8 9 6 s t a a t n i e t s g e b o e kt . O f w e l g e lie f d e h e t n i e t t e b ra a d e n o f a n d e rs v e r g a t He n ri Van Hilv e re h b e e k d e p e n o p t e nemen. Naar i n 1896 o p 2 n o ve mb e r, d a n w o rd t h e t weer wa rm i n hogergenoemde b u u r t " I s e r b ra n d u i t g e b o rs t e n b i j J o s De n n is , o p de h o e k va n h e t Z a n d s t ra a t j e , k o rt e n t i j d n a d ie n i n h e t z e l f d e s t r a a t j e i n h e t h u i s v a n Jan B u l l e n s e n eenen t i j d l a t e r o p d e h o e k van h e t z e l f d e s t r a a t j e , i s h e t h u i s t o e b e h o re n de a a n H e n r i G ijo k e n s , d e p r o o i d e r vlammen geworden." Aldus i s d e h a a s t v o l l e d i g e v e r n i e l i n g va n de Za n d s t ra a t i n d e annalen. ve re e u wig d . .Haar wa t e e n d a g moet d a t g e we e st z i j n v o o r onze sp u it g a st e n . U i t 1 9 0 0 "November 2 8 " n o t e re n we z "Brand b i j d e He e r V . Da lle ma n , c ig a re n f a b rie k op d e n Antwerpochen s t e a a w e g " ld ie t e l o o r i s g e g a a n . een n i j v e r h e i d Voor " 1 9 0 2 , J a n u a r i r e u i s t r e r e n we e e n paar m u t a t i e s . ' t a c o o k Hie u wja a r g e we e st ! "Fenoeming v a n d r i j k o rp o ra a l s E d . V e rb e e c k , C a l l u y D ĂŠ s i rĂŠ e n H. P u t o u p s . De n e e r s t g e noemde in , v e rv a n g in g va n L l p h . D o g a e rt s , o v e rle d e n ,d e n twe e d e n i n v e rv a n g in g va n L o u i s He rma n s , o n t s la g g e v e r' u it o o rz a a k d e gemeent e t e v e rla t e n , e n d e n d e rd e n i n v e rv a n g in g van F r. D e B r u n , d i e d e g ra a d va n s e rg e n t v e r w i e r f , i n v e rv a n g in g va n E e p r i Van d e L e u r, d ie ve rh e ve n was t o t l o t e D a i t e n a n t , i n v e r va n g in g va n C.1 1 e n n e n ,o n tsla g g e ve r.In d e maand Ja n u a ri 1 9 0 1 ,in . h e t l o k a a l b i j F r . De B ru yn den d a g va n h e t j a a r l i j k s f e e s t d e r p o mp ie rs.
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 15
16 D i t i s d e e e r s t e ma a l d a t h e t j a a r l i j k s f e e s t ve rme ld wo rd t , ma a r wa t e e n f e e s t d a t wa s! E r werd d a a r g e g e te n en. g e d ro n ke n z o a l s a l l e e n o n ze g i l d e d a t k o n . . . . e n d a t w i l wa t ze g g e n ! ! De h e rb e rg va n Su s De E ru yn s t o n d o p d e A n t we rp se ste e n we g ,tu sse n h e t t e g n wo o rd ig e g e me e n te h u is en d e V re d e s t ra a t . V l a k e rn a a s t wa s e e n wagenma ke rij. De d a g d a a rn a , " J a r u a r i 5 " V e rg a d e rin g va n d e i n g ra a d z i j n d e l e d e n , ' s a vo n d s om 8 u r e , i n h e t l o k a a l L i o n d ' O r 9 b i j L o u i s Ma e s , S t a t i e s t ra a t 7 o m nemen v a n n ie u we le d e n om h e t k o rp s t e v o l l e d i g e n . o v e r tDaar ei s men d a n o ve rg e g a a n t o t d e v e r k i e z i n g va n g a a volgende le d e nn t o E t r. Co re in e n , J o s . q o eo kz Je eo sn S b oeeet ekw e y ha lso ,t9 U u b . e e rst ea o n t s nl a g va n ca n l i d i n d i e n s t t e t re d e n . V aa l s a N Het nk a sunc hd-ifj in tdf daa eta Jte f, Soetewey t o e n d e ra n g va n lo e m n , l a n t a a r n v u l l e r v e I w i e r f e n z i j n t a a k b e st o n d e r b i j ihn v o o r ep e t ro le tu m t e zo rg e n i n d e s t o rmla n t a a rn s d ie b i j n a c h t e n o n t i j meegenomen we rd e n . Dat b a a n t j e p a s t e u i t s t e k e n d b i j J e f s b e ro e p , want d e man h i e l d e e n v e r f w i n k e l t j e i n d e o u d e h u i s j e s d i e mid d e n i n h e t d o rp st o n d e n 9 o p d e p la a t s wa a r z i c h t h a n s h e t gebouw va n d e K r e d i e t bank b e v i n d t . De ze wo n in k je s wa re n z e e r o u d e n ve rwe e rd ,me t v l a k e r v o o r e e n p a a r st e n e n p a l e n 9d ie v ro e g e r w e l l i c h t e e n v o o r t u i n t j e hadden afgebakend. We menen o n s z o t e h e rin n e re n . , d a t e r n o g e e n p a a r o v e rs c h o t t e n v a n zwa re k e t t i n g e n aan d i e p a le n h in g e n . De l e z e r h e e f t o p g e me rkt d a t " i n g ra a d z i j n d e Id a n " i n e e n a n d e re h e rb e rg ve rg a d e rd e n , wa a rs c h i j n i i j k n i e t om h e t s t a n d e n v e rs c h i l , wa n t d a l hebben d e p o mp ie rs n o o i t g e ke n d , w e l om i e d e r e h e rb e rg ie r-p o mp ie r e e n b e u r t t e g e ve n , e n d a a r
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 16
17 waren z e z e e r o p g e s t e l d . Die b e u rt e n z u l l e n d a n o o k d e mo e it e wa a rd g e weest z i j n 1 Op 2 3 se p t e mb e r 1903 w o r d t e r b ra n d g e me ld " e e rie r h o e ve va n h e t B u re e l v a n ' je ld a d ig h e id i n de Ca p e lsch e s t r a a t . " Op 2 3 a p r i l 1 9 0 4 " Eerie v e rg a d e rin g gehouden door d e i n g ra a d z i j n d e le d e n , Ts a vo n d s b i j F r . De B ru yn ,o m a c h t u re n , o m o v e r t e g a a n vo lg e n s h e t d a g o rd e . l s t e p— u n t M e n h e e f t b e s io t e n , me t algemeene — stemmen,om a r t i e k e l v i j f ; d i e l u i d t i nj b raan dfra w h7 e idb va mp eF rz 0 i g 5 t e ve rh o g e n e n t e b re n g e n o p f r . 1 - d i e z a l 50 t e bg e set o trt wo a rd l een inn d e algemeene k a s . " d(Da t hee e t men z " ep e r e k v a t i n va n d e b o e t e n ! ) b o e t 2de p a n t " D o o r d e n aankoop v a ) h e t gemeentebes t u u r e e rie r twe e d e b ra n d s p u i t , zoo i s h e t k o rp s v e r p l i g t eenen tweeden k a p i t e i n t e benoemen e n den v o ri g e n k a p i t e i n t e ve rh o g e n t o t k a p i t e i n kommandant. A l s o o k i s men o ve rg e g a a n ,o p b e v e l d e r g e me e n te -o ve rh e id , t o t h e t aannemen va n 2 5 nieuwe l e d e n . 3de p u n t B i j d e k i e z i n g va n d e n n ie u we n k a p i t e i n i s d e ke u s g e v a l l e n o p H e n r i P u t cu yp s, v ro e g e re n k o rp o ra a l e n wie n s p l a a t s v o o rt a a n z a l g e sch ie d e n door d e n h e e r L o u is h a e s,timme rma n , i n v e r v a n g i n g van d e n h e e r P u t c u y p s . " Daarmee wa s o n s k o rp s a a n g e p a st a a n d e n ie u we t ijd so mst a n d iO n e d e n . Op 9 se p t e mb e r s t a a t in g e s c h re v e r " a mo rg e n s, ro n d v i j f u re n , b ra n d ra n p i n d e Ca p p e lsch e st ra a t va n d r i e h u iz e n , to e b e h o re n d e aan P . V a n Do re n a n bewoond d o o r P . V a n P . V a n Dooren e n A . L u y c k x . " U i t 1905 s c h r i j v e n we w e l e e n b e e t j e me e r a f . " Me e rt 1 2 . I n z i t t i n g va n 1 2 k e e r t i s men ° v e r g e -
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 17
TB
gaan t o t h e t k ie z e n v a n e e n S o u s-L ie u t e n a n t 째 Da n u i t s l a g w a s dat L o u i s Ma e s, vro e g e r k o r p o r a a l , d e p l a a t s v a n a n d e r - l i e u t e n a n t zo u b e kle d e n e n i s t e r z e l f d e r t i j d ve rva n g e n d o o r H. E o g a e rt s d ie z i j n p l a a t s a l s k o r p o r a a l z a l u i t o e f e n e n . . . . " Hoe p l e c h t i g k l i n k t d i e " S o u s-L ie u t e n a n t Wie H e n r i Van Hilv e re n b e e k gekend h e e f t , we e t d a t h i j n i e t a lle e n p o mp ie r, ma a r o o k e e n " s p u i t e r " wa s - i n d e Ha e l s e B e te ke n is v a n h e t wo o rd , e n d a t h i j a l s k e r z a n g e r e n man van " h e t mu zie k" h e e l p l e c h t s t a t i g ko n z i j n i n h o u d in g en u it d ru k k in g . Aan d a t z e l f d e v e r s l a g i s to e g e vo e g d " h e t d e i n h a l i n g va n d e n E . H. P a s t o o r D u j a r d i n i s e r d e s avonds b ra n d o n t s t a a n a a n h e t h u i s v a n Do c t o o r D u f ra i n g , e n i s ook d a d e l i j k d o o r d e p o mp ie rs g e b l u s c h t . " Kan wa a r z i j n s Ma a r zo u men n i e t d e n ke n , d a t d e mannen v a n de s p u i , o p d e e e n o f a n d e re ma n ie r z o ' n o n g e v a a r l i j k B ra n d je wis t e n u i t t e l o k k e n om d e n ie u we p a s t o o r e n d e f e e s t v i e r e n de B e v o l k i n g eens t e l a t e n bewonderen, h o e kn a p h e t k o rp s zo 'n vu u rh a a rd t o t b e d a re n ko n b re n g e n ? FOL BEIN.LLEDTS
I t ve rvo lg t
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 18
19 De g ro t e n e t e n d e k l e i n e n
U
I
(
P ie t e r B ru e g e l )
T
1-4-1-1-4441-1-
Het wa s e e n k l e i n s c h e me rig w i n k e l t j e a a n d e ra n d va n d e b in n e n st a d . B in n e n r o o k h e t mu f n a a r o v e r j a a r s p a p i e r . H i j wa s d r u k doende k ra n t e n i n re k k e n t e s o r t e r e n y z i j n B r i l l e t j e v e rb e t e n v a s t g e s c h ro e f d o p z i j n n e u s. - He t i s t o c h w e l e rg , me n e e r, b e g o n h i j . I k b e n n i e t me e r van d e jo n g s t e n , e n d a n a l d i e n ie u wig h e d e n d e d a g va n v a n daag. H i j z u c h t t e , h o p e n d d a t i k d e man zo u b l i j k e n om z i j n s ma rte n t e d e le n . - I k ben a l zo v e r , z e i h i j , d a t i k h e t v e r s c h i l ke n tu sse n een l a t e n e e n l i n i a a l , m a r g i s t e r e n ko mt h i e r e e n j u f f e r t j e om e e n opvouwbare l a t v a n 3 0 c m . Z i j z e i o p vo u wb a a r. We rk e lijk , me n e e r, d i e b e st a a n ! I k h e b h e t o p g e zo ch t i n e e n ka t a lo g u s, ma a r i k mo e st e r t o c h e ve n v a n bekomen. En i n d e s c h o le n vra g e n z e ma a r. S c h r i f t e n me t k l e i n e v i e r k a n t j e s , m e t g r o t e v i e r k a n t j e s , me t la n g e v i e r k a n t j e s , met d u b b e le l i j n t j e s , me t 4 4 n , t w e e , d r i e h u l p l i j n t j e s , me t stijve k a f t e n , g e b o n d e n , g e n a a i d y En i k , o ve rsp a n n e n k o e r s k e m e l quarto,folio...noem i7 n d e ah o o pa h e tr te mp o b i j t e b e n e n . m ma a r o p . Dacht i e t, s mh ea l pat r? V e r g e e t h e t ma a r. b e s u t dea tl hl eet n i j unf f r odu w ion d ee s c hno o l ,e i s t z o e n z o , n i e t a n d e rs , e n i k De Ben e r we e ra l a a n v o o r m i j n mo e it e . Ve rle d e n we e k kwam h i e r e e n j o n g e t j e b in n e n . H i j v r o e g cm g r i j z e i n k t . Hebt u d a a r a l v a n g e h o o r d 7 - K i j k , ze i h i j b i t t e r , n a a r d e r i j e n p o t j e s w i j z e n d , i k h e b me n e e r ? rode i n k t , b l a u w e i n v i e r t i n t e n , g ro e n e , g e l e py a a r s e . . . . ma a r g r i j z e ! bruine Laat me n i e t la c h e n . 2
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 19
20
I k z a l n i e t b e we re n d a t d i e n i e t 1oest6At 7 ma a r t e n s l o t t e i s h e t h i e r geen v e r f w i n k e l . Soms s t u r e n d e s c h o le n k in d e re n u i t v o o r i l l u s t r a t i e . Dan komen z e i n d i c h t e drommen e n vra g e n j e g e k n a a r p l a a t j e s van C l e o p a t r a vl e e l . Aristoteles Go , Te do,ikdee nt k d a a r z i t b ro o d i n . Ja we l, me n e e r. - ae enn we k e- k sch a ke le n z e o v e r o p p o t v i s s e n o f sa la ma n d e rs Na A m o n en d a n ka n i k we e ra l e e n sch a b b ijma k e n . , R n M mi j n zso l d e er p u i l t u i t va n d e o e ro sse n , E g yp t isch e t e mp e ls , s rie k s e goden e n s i k k e l e n d e D r u I d e n . . . g e P n lo t s vra g e n d e st u d e n t e n n a a r Kaas v a n E l s s c h o t o f n a a r d e w rd ro n ke n mens v a n E rn e s t C l a e s . I k h e b e r va n e l k n o g een ve e h e e l r i j st a a n e V o o r za a d . e -t I k h e b z e a l , z e i i k . i i j k n i k t e so mb e r, H k Tra a g e n o ms l a c h t i g begon h i j e e n p a k we e kb la d e n o p e n t e maken. E e n o o v e r g i r l i n t e c h n i - c o l o r . . . B i j h e t v e r d e r u it p a k k e n b l e e k a lg a u w , d a t h a a r l e g e l a c h n i e t d e re d e n wa s v a n h a a r b e vo o rre ch t e p l a a t s o p h e t o msla g . Maar z e l f s i n d e rt i g v u u d l i e t z e hem ko u d . Eva, N i x o n o f A p o l l o 8 3 . . . Voor hem h o e f d e h e t n i e t me e r. -En z o g a a t h e t ma a r v e r d e r , z e i h i j . A l l e dagen wa t a n d e rs . Wanneer n a e e n t i j d j e e e n o f a n d e re p i e n t e r e sch o o lme e st e r weer o v e r o e ro sse n b e g i n t t e emmeren, k a n i k d i e v e r v l o e k t e la d d e r o p , o m i n z e v e n e n t win t ig dozen t e g a a n s c h a r r e l e n . En d e o u d e k l a n t e n , me t h u n v a s t e k r a n t v a n e l k e d a g kunnen maar wa ch t e n . -V ro e g e r was h e t t o c h z o s i m p e l , z e i h i j d r o e f . Een l e i , e e n g r i f f e l 7Iedereen k re e g wa t h i j v ro e g , c md a t h i j v r o e g wa t e r wa s. een Nu s czeggen h r i zf e t v ,l a k i n j e g e z i c h t , d a t z e d a n w e l n a a r d e tg ro t ew za ke e n zu e l l e n gaane De ju d a s s e n . o f d r i e k r a n t e n .
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 20
21
Maar i k h o u e r mee o p . O n s Me la n ie z e g t o o k . . . Een k l e i n j o n g e t j e h o b b e ld e b i n n e n 2 z i j n v u i s t j e g e kle md . zijn g e l d v e i l i g Het g e tni n k e l v a n d e b e l we k t e d e k l e i n e , g r i j z e man u i t i z i j n e mo t io n e e l s l i p p e r t j e . H i j v i e l me te e n t e r u g i n z i j n r o l . - Waarmee ka n i k u va n d i e n s t z i j n y - I k zo u e e n sch a b lo o n w i l l e n , z e i i k , l e t t e r s v a n t we e a a , me n e e r ? tvyp er B o o d oeri . A g l s h e t e n ig szin s ka n , a lle e n de h o o f d le t t e rs . h i j k ei e k me j e ve . n g l a z i g aan, d ie p g e sch o kt. H - I k z a l m i j n v ro u w eens ro e p e n , z e i h i j h e e s . En p l o t s , n i j d i g u i t b a r s t e n d t e g e n d e b e n g e l , d i e v l i j t i g i n z i j n n e u s s t o n d t e p e u t e re n : - HĂŠ l ve n tje , v e r g e e t n i e t t e w a a i e n a l s j e b o v e n b e n t
M.
't Bruggeske - 2e jaargang - maart 1970 - nr. 1 - p 21
Orgaan v an d e C ul tur ele Kr i ng v an Kapel l en v, z, w. d. Verschijnt drie-maandelijks. Redaktie: Geel handdr eet 9, Kapel l en Redaktieleiders: L. D e Schutter G. Bogaer ts J. Van de W ijgaer t N. Ver baenen Verantwoordelijke ui tgever : Culturele Kr i ng Kapel l en