Bruggeske 1987-4-novemberWeb by Heemkring Hoghescote

1 IIIIGG E S

Orgaan van "HOGHESCOTEu Kulturele Kring van Kapellen

Kultureel driemaandelijks tijdschrift - Jaargang

oomai

" T

L e d e n b la d v a

19* j a a r g a n g

B R U C C E S K E "

* * * * * * * * * * * n** *d e K * * * * * * n* r 4 * * * * * *

u l t u r e l e K ri n g va n K a p e lle n " Ho g h e sco te " n o ve mb e r

V . Z. W.

1967.

Inhoud.

blz.

5. S c h i l d e r e n ( I r e n e De e ms )

biz.

6. Wo o rd e n ( M a r i a H a e s t )

tlz.

7. D e w i n d m o l e n v a n K a p e l l e n ( D r V e r s w i j v e l e n )

blz.

8. N i e u w s v a n d e

blz.

1. D e h o e v e v a n V a n P a e ssch e n ( C a r i n a H e n d r i c k x )

2. K a p e l l e n 1 9 1 4 ( R o g e r B a l b a e r t )

3. E r e l e d e n 1 9 8 7 e n o n t v a n g e n g i f t e n .

4. E e n K a p e l s e k u n s t e n a a r . . . H u b e rt W i j n i n g s .

K u l t u re l e K ri n g " Ho g e sco te "

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 1

De H o e v e v a n V a n P a e s s c h e n .

O. I NL E I DI NG

I n e l k e s t a d o f d o r p v i n d j e gebouwen d i e a l l e e n a l o m w i l l e van h u n ouderdom e e n b i j d r a g e l e v e r e n t o t h e t k u l t u r e e l pa trimonium v a n d e s t r e e k . I n K a p e l l e n de nk j e da n o n v e r m i j d e l i j k a a n d e oude p a s t o r i j i n de D o r p s s t r a a t , d i e v a n a f j a n u a r i z a l g e r e s ta u r e e r d worde n om u i t e i n d e l i j k h e t k u l t u r e e l c e ntr um v a n Ka p e l l e n t e w orde n. I n d e E s s e n h o u ts tr a a t v i n d e n we d e hoe v e , d i e n u t r a d i t i o n e e l de 'h o e v e v a n V a n P a e s s c he n' ge noe md w o r d t . D e ge me e nte h e e f t b e s l i s t i n v e s te r i n g e n t e doe n om ook d i t gebouw g e d e e l t e l i j k te r e s t a u r e r e n , m e t name d o o r e e n ni e uw da k t e p l a a t s e n . D i t l e e k ons h e t g e s c h i k te moment om e e ns e e n k o r t e h i s t o r i s c h e s c he ts t e maken v a n de z e hoe v e . H e t i s n o o i t onz e b e d o e l i n g geweest e e n v o l l e d i g e h i s t o r i e k t e maken, d a a r ha dde n w i j o o k de m i dde l e n n i e t v o o r . * Wanneer d e hoe v e gebouwd i s he bbe n we n i e t k unne n a c h te r h a l e n . Wij v e r o n d e r s t e l l e n d a t d e hoe v e r e e d s i n h e t b e g i n v a n d e 18째 e e uw m oe t o n ts ta a n z i j n , m i s s c h i e n z e l f s n o g v r o e g e r . Wi j w e te n a l l e e n m e t z e k e r h e i d d a t e e n z e k e r e J oa nna C a th a r i n a van d e n Be r gh e r ge bore n w e r d o p 2 8 j u n i 1 7 7 9 . D i t i s d e v roe gs te r e f e r e n t i e d i e we t e r u g ge v onde n he bbe n. D e ge s c hi e de ni s van d e hoe v e i s e e r d e r c ompl e x .

Z o

z u l l e n we i n e e r s t e i n -

s t a n t i e e e n onde r s c he i d moe te n maken tu s s e n d e be wone rs e n d e e ige na a rs v a n d e hoe v e . D e e i g e n a a r s he bbe n imme rs n i e t a l t i j d z e l f op d e hoe v e ge woond. Alv orens h i e r v e r d e r o p i n t e gaan i s h e t mi s s c h i e n n u t t i g h e t eigendom t e b e s c h r i j v e n .

rav ens w i l l e n w i j d e He e r Ro g e r B a l b a e r t bedank en, d i e v o o r n a me l i j k h e t o p z o e k i n g s we r k v e r i c h t t e , e n z o n d e r w i e wi j dez e v e r h a n d e l i n g n o o i t z ouden k unnen s c h r i j v e n hebben.

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 2

1. DE HOEVE

Als w i j o v e r d e hoe v e s pr e k e n da n be doe l e n w i j h e t gebouw da t n u a a n d e E s s e n h o u ts tr a a t n r . 5 9 s t a a t . T o e n d e hoe v e moet ge bouwd z i j n h e e t t e d e z e s t r a a t o f b u u r t n o g W i j k F . V a na f h e t o n ts ta a n v a n d e s tr a a tna m e n w e r d d e z e s t r a a t E s s e nhouts tr a a t genoemd. I n 1 8 9 4 was h e t huisnummer 2 4 , maar h e t i s onde r tus s e n d i k w i j l s v e r a nde r d. Al l e s b i j e l k a a r om v a tte h e t e ige ndom 1 9 8 6 3 m2 o p h e t o g e n b l i k d a t h e t d o o r d e ge me e nte i n 1 9 7 3 ge k oc ht w e r d. V o o r d i e n ha dde n de v e r s c h i l l e n d e e i ge na a r s d o o r d e j a r e n he e n h e t l a ndgoe d ui tge br e i d .

D i t was v o o r a l h e t w e rk v a n d e l a a t s t e e i g e n a a r s

di e a l l e n V a n Paesschens w a r e n. De hoe v e b e s t a a t u i t e e n w o o n h u i s m e t i nk om , e e n g r o t e woonkamer e n d r i e k a me rs w a a r v a n ĂŠ ĂŠ n m e t k e l d e r e r o n d e r . V e rde r was e r n o g e e n k o e s t a l m e t e e n h o o i z o l d e r , e e n g a r a g e i n ba k s te e n e n e e n s c h u u r i n s t e e n . De gr onde n z i j n ge l e ge n v 6 6 r de hoe v e a a n h e t E s s e nhout, a a n de P l a ta n e n d r e e f, d e E i k e n d r e e f e n d e S i l v e s t e r d r e e f . D e s c h u u r , een a p a r t gebouw d a t v o o r d e hoe v e l a n g s E s s e n h o u tz i j d e l a g i s onde r tus s e n g e s l o o p t . Z o a l s

U w e l l i c h t w e e t, w or de n d e

woonkamer e n k a me rs n u g e b r u i k t a l s k l a s l o k a l e n v o o r d e a v ondle e rga nge n s i e r k u n s te n v a n h e t S t . L u c a s i n s t i t u u t .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 3

2. D E EIGENAARS

I n K a p e l l e n k e n t i e d e r e e n d e z e h o e ve a l s d e h o e v e v a n V a n Paesschen. D a t k o mt w e l l i c h t o md a t d e l a a t s t e b e wo n e rs e n e ig e n a a rs V a n P a e ssch e n s w a re n . Z o a l s U o p b i j g a a n d sch e ma k u n t z i e n , h e e f t d e g e me e n t e d e h o e v e g e k o c h t i n 1 9 7 3 . Op d a t o g e n b l i k wa s z e e ig e n d o m v a n J u l i a , M a r i a e n P e t r u s A u g u s t in u s V a n P a e ssch e n . P e t r u s Jo se p h u s V a n P a e ssch e n wa s n a me l i j k i n 1 9 6 8 o v e rle d e n , h i j wa s o u d e r-e n k i n d e r l o o s e n ongehuwd.

I n

z i j n openbaar t e st a me n t , g e d i k t e e rd a a n n o t a r i s

van d e Wo u we r, s t e l d e h i j a l s a lg e me n e l e g a t a r i s s e n z i j n twee z u s t e r s e n z i j n b r o e r a a n . V o o rd ie n wa s d e h o e v e e ig e n d o m v a n h u n mo e d e r M a r i a T h e r e s i a G a b r i 6 l s , d i e g e h u wd wa s m e t A l f o n s i u s L u c i a n u s V a n P a e ssch e n . Deze A l f o n s i u s L u c i a n u s wa s e e n a v o n t u r i e r e n kwa m e e r d e r t o e v a l l i g i n K a p e l l e n t e r e c h t . O p 9 n o ve mb e r 1 8 9 3 i s h i j g e h u wd met M a r i a T h e r e s i a G a b r i K s .

Z i j k r e g e n 7 k i n d e r e n wa a rv a n e r

sle ch t s 5 i n le v e n b le ve n . ( z i e b i j l a g e 2 ) Op 4 s e p t e mb e r 1 9 2 6 v e r k o o p t M a r i a T h e r e s i a e e n d e e l v a n h e t eigendom a a n h a a r k i n d e r e n , J u l i a , M a r i a , P e t r u s A u g u s t i n u s en P e t r u s J o s e p h u s . O p 3 1 m a a r t 1 9 4 2 g e e f t z i j d e r e s t v a n de g ro n d e n a a n h a a r k i n d e r e n a l s ' g i f t o n d e r l e v e n d e n ' . De o u d s t e z o o n v a n M a r i a T h e r e s i a e n A l f o n s i u s L u c i a n u s , n a m e l i j k E m i e l C o n s t a n t V a n P a e ssch e n , h e e f t d e h o e v e n o o i t i n e ig e n d o m g e h a d . A l s o u d s t e v a n 5 k i n d e r e n wa s E m i e l Co n s t a n t e e n e c h t e l e i d e r s fi g u u r o p d e h o e v e .

I n

1914

t r e k t h i j n a a r h e t f r o n t . A l s h i j i n 1918 o p d e h o e ve t e ru g k e e rd e , h a d P e t r u s Jo se p h u s d e l e i d i n g o ve rg e n o me n . Vo o r t w e e l e i d e r s t y p e s wa s e r o p d e h o e ve g e e n p l a a t s . N a z i j n h u w e l i j k i n 1 9 2 5 me t J u l i a L u d o v i c a De S c h u t t e r i s E mie l C o n s t a n t d a n o o k v e r h u i s d n a a r d e D o r p s s t r a a t n r . 2 5 (t o e n n o g 1 5 ) . B e i d e mannen we rd e n p a a rd e n h a n d e la a r.

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 4

E mie l C o n s t a n t v e r z o r g d e o o k h e t v e r v o e r v a n k o l e n , g r a a n , s t r o e n b o u wma t e ria a l. N a d e e e r s t e we re ld o o rlo g h e e f t h i j v o o r d e v e r s c h i l l e n d e f o r t e n u i t d e o mg e v in g d y n a mi e t g e t r a n s p o r t e e r d . H e t i s d e z e E m i e l C o n s t a n t V a n P a e ssch e n d i e d e g r o o t v a d e r i s v a n S t a n y e n E v a V a n p a e ssch e n . Op h a a r b e u r t h a d M a r i a T h e r e s i a G a b r i d l s d e h o e v e g e k o c h t van d e h e e r A n t o n i u s E l i a e r t s o p 1 1 a u g u s t u s 1 9 2 3 v o o r n o t a r i s , m e e s t e r L e o n ce v a n d e Wo u we r. D e z e A n t o n i u s E l i a e r t s wa s ko o p ma n i n h o u t . H i j w e r d g e b o re n t e Wi l ma rs d o n c k op 1 5 s e p t e mb e r 1 8 7 8 e n kwa m n a a r K a p e l l e n o p 1 2 j u l i 1 9 1 0 ' H i j t ro u wd e me t M a r i a E me ra n t ia V e r b i s t e n v e s t i g d e z i c h i n d e A n t we rp se st e e n we g n r . 6 4 . Z i j k r e g e n t w e e k i n d e r e n : A m e l i a Ma ri a e n J a c o b u s Jo a n n e s E l i a e r t s . N a h e t o v e r l i j d e n v a n Ma ria E m e r a n t i a V e r b i s t h u wd e A n t o n i u s o p n ie u w m e t B a s t i a e n s s e n s L e o n ie I s a b e l l a . N o c h A n t o n i u s E l i a e r t s , n o c h z i j n k i n d e r e n hebben o o i t o p d e h o e v e g e wo o n d . V 6 6 r A n t o n i u s E l i a e r t s h o o rd e d e h o e ve t o e a a n d e H e e r V a n d e n B e rg h .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 5

6 EI GENAARS V A R HOEVE T E KAPELLEN W I J K F-ESSENHOUT V A NA F 1 9 0 0

Van d e n B e r g h

13/ 12/ 1910 " M o Antonius E l i a e r t s r t e l Van D e Wo u we r m a 11/ 8/ 1923 n s Gabri4ls Mar i a- Ther es i a we d . V a n P a e s c h e n A l f o n s

Van d e Wo u we r

Bareel

4/9/1926

31/ 3/ 1942

Van P a e s s c h e n

Van P a e S s c h e n

Van P a e s s c h e n

Julia

Ma r i a

Pet rus Augus t

Pet rus J os ephus

째30/ 4/ 1895

째25/ 8/ 1896

0 3 0 / Wu y t s 1 3/ 9/ 1973 0 / G e me e n t e1 K a p e l l e n 9 0 1

0 1 0 / 1 1 / 1 8 9 9

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 6

3. D E BEWONERS

De ge s c hi e de ni s v a n d e be wone rs v a n d e hoe v e i s e e n v e e l complexer v e r h a a l . W i j he bbe n r e e d s ge ze gd d a t de z e hoe v e i n de Ka pe l s e v ol k s m one l l oe v e v a n V a n Pa e s s c he n genoemd w o r d t omdat d e l a a t s t e be wone rs V a n Paesschens w a r e n. A l s d e ge me e nte i n 1 9 7 3 d e hoe v e k o o p t m oe t z i j e r i n toe s te mme n d a t d e bewoners : ' J u l i a V a n Paesschen 째 1 8 9 5 1 Ma ria V a n Paasschen 0 1920 1 8 9 6 P t e trus Augus ti nus V a n Paesschen 0 1 9 0 8 n1 2g- o p d e hoe v e mogen b l i j v e n wone n. O p 1 nog h u n l e v e1n9l a 1 november 1 9 812 9o7v 4e r l i j d t M a r i a V a n Paesschen . Z i j w a s de l a a t s t e be w oons te r v a n d e hoe v e . Haar b r o e r e n zus s e n : P e t r u s J os e phus 째 1 8 9 9 1 Louis a 째 1 9 0 4 1968 t Louis a 0 1904 1 9 1 6 hebben a l l e n h e e l h u n l e v e n o p d e hoe v e ge woond, m a a r w a re n ? reeds o v e r l e d e n o p h e t o1g 9e n1b6l i k v a n d e v e r k oop a a n h e t g e me e nte be s tuur. Z o a l s we r e e d s v e rme l dde n i s E m i e l C o n s ta n t Van Paesschen , h u n o u d s te b r o e r , o o k o p d e hoe v e ge bor e n in 1 8 9 4 , ma a r h i j v e r hui s de i n 1 9 2 5 na a r de Dor ps s tr a a t 2 5 . Z i j wa re n a l l e ma a l k i nde r e n v a n Ma r i a The re s i a G a b r i K s e n Al fo n s i u s Luc i a nus V a n Paesschen . E e n h a l f j a a r n a hun h u w e l i j k , o p 1 5 m a a r t 1 8 9 4 k w a me nrzi j , e e r s t e j a r e n huur de n z i j d e hoe v e n o g v a n D h r . E l i a e r t s . De /o p d e h o e v e Pas i n 1 9 2 3 , n a h e t o v e r l i j d e n v a n h a a r e c h t g e n o o t A l f o n s i u s w o n e n . Luc ianus Van Paes s c hen , . , w c h t M a r i a h o e v e . Z i j w a s e r r e e d s o p 1 0 n o v e m b e r f 8 9 2 k o me n w o n e n T h e r e s i a sGamena m e t bh a a rr b r oi e r s Ke n z u s s e n e n h a a r o u d e r s , F r a n c i s c u s s Gabri6ls e n J ohanna Ca t h a r i n a Wi l d i e r s . De v ader v an d e dez e J o h a n n a C a t h a r i n a W i l d i e r s wa s d e v o r i g e b e w o n e r v a n v an d e h o e v e .

W i j

we t e n me t z e k e r h e i d d a t h i j d e hoev e

v e r l a a t o p 4 n o v e mb e r 1 8 9 2 , m a a r wa n n e e r h i j

er is

k omen w o n e n , h e b b e n w e n i e t k u n n e n a c h t e r h a l e n . W a a r s c h i j n l i j k

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 7

woonde h i j e r r e e ds v a n a f z i j n g e b o o r te . W i j w e te n e c h t e r n i e t m e t z e k e r h e i d w i e d e oude r s w a re n v a n P e t r u s Ma the us . Wij v e rmoe de n d a t h i j e e n z oon was v a n J oha nne s Ad r i a n u s Wi l d i e r s . De z e J oha nne s Ad r i a n u s s t a a t e c h t e r o v e r a l i n de boe k e n v e r m e l d a l s onge huwd. O ns vermoeden s t e u n t a l l e e n op h e t f e i t d a t h i j d e v o r i g e be wone r was v a n d e hoe v e . I n 1881 v e r h u i s t h i j n a a r Antw e r pe n. V6(5r J oha nne s Adr i a nus W i l d i e r s w oonde Azi j n oude r s J oha nne s Fra nc is c us W i l d i e r s e n J oha nna C a t h a r i n a V a n d e n Be r gh o p d e hoeve. Z o komen we t e r u g b i j d e naam V a n d e n Be r g h , d e v roe gs te e i g e n a a r v a n d e hoe v e d i e we he bbe n k unne n te r u g v i n d e n . De V a n de n Be r gh d i e i n 1 9 1 0 d e hoe v e v e r k o o p t a a n D h r . E l i a e r t s was o i e t J oha nna C a th a r i n a , w a n t d i e wa s i n m i d d e l s ov e rl e de n. Wi j v e r o n d e r s t e l l e n d a t h e t e e n b r o e r o f b e t e r n o g , g e z ie n h e t l e e f t i j d s v e r s c h i l , ĂŠ ĂŠ n v a n d e k i n d e r e n v a n e e n b r o e r .

Zo a ls U z e l f k a n v a s t s t e l l e n o n t b re k e n n o g v e l e g e g e ve n s o m d i t v e r h a a l c o m p l e e t t e ma ke n o f o m n o g v e r d e r i n d e t i j d t e ru g t e g a a n , t o t h e t o n t s t a a n v a n d e h o e v e . Mi s s c h i e n i s e r o n d e r U l e z e r s w e l ie ma n d d i e t i j d , g e l d maar v o o r a l d e i n t e r e s s e h e e f t o m v e r d e r o p z o e k in g s we rk t e v e r r i c h t e n . W i j we n se n h e m a l v a s t v e e l s u c c e s .

Ca rin a H e n d r i c k x Cu lt u u rf u n ct io n a ris.

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 8

W onenopd va o h e n m 0 f1 2 9 8 r1 e b

W onenopd vt4 o h e m n 2 9 8 r1 e b

Woontopd vt1 o h e 8

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 9

1 0 K A P E L L E N

I n h e t v o r i g e n u mme r v a n

1 9 1 4 _

" ' t B ru g g e ske " p u b l i c e e rd e n

w i j d e n a me n v a n d e K a p e l l e n a r e n w e l k e r o n d 1 9 1 4 i n s t r a a t wo o n d e n . D i t

a rtike l lokte

de Do rp s-

t ijd e n s en na de kermisten-

to o n ste llin g heel wat re a ctie s lo s ds a nwk . a a r v o o r o n z e h a r t e l i j k e Te n e in d e a l l e m i s v e r s t a n d e n o p t e l o s s e n

zijn

wij naar

het g e me e n te h u is g e t ro k k e n wa a r w i j d e b e vo lkin g sb o e ke n hebben g e ra a d p le e g d z o d a t w i j h i e r n a d e j u i s t e n a me n i n d e j u i s t e

volg-

o rd e p u b l i c e r e n .

Ter i n f o r m a t i e v e rme ld e n w i j n o g d a t

i n de p e rio d e 1900

t o t 1 9 1 4 d e h u is n u mme rin g i n o mg e ke e rd e v o l g o r d e w e r d u i t g e v o e r d , zo d a t d e h o e k h u iz e n D o r p s s t r a a t -Ho e ve n se b a a n e n D o r p s s t r a a t C. P a l l e m a n s s t r a a t ( t o e n H e i d e s t r a a t ) d e h o o g s t e n u m m e r s h a d d e n va n d e D o r p s s t r a a t .

66: We s e n b e e c k -B u l l e n s : h e r b e r g i e r . 64: V o u w e -B ra n t s : a s s u r a n t i e a g e n t . 62: V a n B o u we l-Ho f k e n s : n o t a r i s k l e r k . 60 58: W o u t e r s : n o t a r i s . 56 54: Ma e s-Mo u we n : h e r b e r g i e r s t e r . 52: A n t h e u n i s s e n : b a k k e r . 50: B e v e r s : s m i d . 48: E u l l e n s : b a k k e r . 46: B r a n t s : w i n k e l i e r s t e r . 44: J a c o b s : w i n k e l i e r s t e r . 42: K e t e l s :

kle rk.

40: N a g e l s - S o m e r s : w i n k e l i e r - t i m m e r m a n . 38: k l o o s t e r . 36: C a l l u y - E u l l e n s : h e r b e r g i e r - c o i f f e u r . 34: Ma g z a a m-G o o s s e n a e rt s : s c h o e n m a k e r . 32: E o r s t l a p - J a c o b s : k l e e r m a k e r . 30: J a n s s e n s - I v e n s : w i n k e l i e r .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 10

28: o n b e wo o n d . 26: D e D e t k e r - V a n L i n b e r g e n : b e d i e n d e . 24: C l a e s s e n s - G a e t h o f s : r e n t e n i e r . 22: S e l d e r s l a g h s A n g e l i n a : w i n k e l i e r s t e r . 20: V e rb e e ck-Wa g e ma n s: b a k k e r . 18: H o e l e n - P e e t e r s : s c h i l d e r . 16: P e e t e r s - L a t h o u w e r s : b a k k e r . 14: K e n n i s M a r i a : h e r b e r g i e r s t e r . '12: B a e le ma n s A n t o n i a : w i n k e l i e r s t e r . 10: V a n I l v a r e n b e e k : b l o k m a k e r . 8: D e S c h u t t e r - B u l l e n s : b e e n h o u we r. 6: V a n L a e r h o v e n - M e n g e l s : t i m m e r m a n s b a a s .

Ro g e r B a l b a e r t .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 11

1,2

E R E L E D E N

9 8 7.

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Op d e

l i j s t

va n de g e p u b lice e rd e e re le d e n vo o r h e t

j a a r 1 9 8 7 o n t b r a k e n e n k e l e n a me n . W i j v e r o n t s c h u l d i g e n o n s voor d e ze v e r g e t e l h e i d e n b re n g e n h i e r n a e r e w i e e r e t o e k o mt :

E ra h a m: H e i d e s t r a a t , 5 1 , K a p e l l e n , De S c h u t t e r : D o r p s s t r a a t , 2 7 , K a p e l l e n , V a lke n b o rg h : E s s e n h o u t , 1 9 , K a p e l l e n , Va n D o o r e n : S t a t i o n s t r a a t , 1 2 , K a p e l l e n .

O N T V A N G E N

G I F T E N .

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *

Me t d a n k o n t v i n g e n w i j : 1. v a n d e f a m i l i e A mso ms, N i e u w e W i j k t e K a p e l l e n : - 2 ste n e n huishoudpotten, - 2 je n e ve rkru ike n , - 1 passe-vite, - 2 ko p e re n ka a rse n h o u d e rs, - 3 ma rme re n s c h o u wg a rn it u re n , - l'nachtlamp, - 2 schilderijen.

2. v a n d e f a m i l i e J a n s e n s , A n t w e r p s e s t e e n w e g t e K a p e l l e n : - 1 oud fototoestel, - 1 verrekijker, - 1 fotokijker.

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 12

3. v a n d e f a m i l i e J a c o b s u i t A n t w e r p e n : - h e t kasboek van d e f a n f a re S t C e c i l i a vo o r d e j a re n 1880 tot 1927, - e e n ve rsla g b o e k va n d e K a t h o lie k e Vo lksb o n d v o o r d e j a r e n 1893 t o t 1 9 2 0 , - de sta tu te n van de fa n fa re S t Ce c ilia , uitgegeven op 9 ja n u a ri 1862, - h e t co n trib u tie b o e k van de fa n fa re S t C e c i l i a vo o r de ja re n 1880 t o t 1 9 2 2 , - e e n o n a f g e w e r k t e e u wf e e s t b o e k v o o r d e g e me e n t e C a p p e l l e n voor h e t j a a r 1 9 3 0 .

FO TO ' S V A N V R O E G E R E K A P E L S E B U R G E M E E S T E R S .

me On

* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * W i j * z* i *j n* o p z o e * * * * * * * * e s t e r s v a* n* K * *a p e l l e n . * * * * * * * * t b r e k e n n* o* g : S t o c k m a

k n a a r f o t o ' s van de vro e g e re b u rg e -

ns,

Speth J e a n , Ma rie n A r t h u r , De B a c k e r F r a n s , G e e lh a n d E d u a r d , Gyot E d u a rd , Va n d e W o u w e r L e o n c e , B i a rt E d u a rd .

G ra a g e e n s e i n t j e

a l s U ons kan helpen: Ro g e r B a lb a e rt :

t e l.

664.57.22. Dank b i j vo o rb a a t .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 13

Ee n K a p e l s e k u n s t e n a a r . . . . Hu b e rt

T e t e n t o o n s t e llin g houden w i j e r a a n om een k o r t v e r s l a g t e b e zo rg e n l a a n o n z ek l e z e r s . e n sH u b e r t W i j n i n g s , W o n e n d e i n d e K o e r s p l e i n d r e e f , 1 7 t e K a p e l l e ne h e e f t s a m e n m e t d e N e e r o e t e r s e k u n s t e n a a r J e f V a n S i e e v a n 1 1 tno t 2 6 j u l i e e n g r o t e t e n t o o n s t e l l i n g g e h o u d e n i n d e g a l e r i j v a n d e El e r g e r s t r a a t , 3 6 t e N e e r o e t e r e n . i d v a n o n z e K u l tN ui t e n t o o n s t e llin g we lke o o k een ru ime we e rkla n k vo n d i n d e L imb u rg se re p e r s . D eet k r i t i e k w a s u n a n i e m l o v e n d v o o r o n z e K a p e l s e b e e l d h o u w e r . lm ei H K n u b e rt V r7 s c h o o l . dH i j n a m r e e d s d e e l a a n v e r s c h i l l e n d e g r o e p s t e n t o o n s t e l l i n g e n . iie j n i n g De b e z o e nsr k e r s v a n d e k e r m i s t e n t o o n s t e l l i n g z u l l e n o n g e t w i j f e l d n o g z i j n p r agkdc h rt i g ee w e r k e n h e r i n n e r e n : g de a - 0 .L .V ro u wka p e l va n P u t t e (p e n t e ke n in g ) z i en n ej2 - Dro o m (p e n t e k e n i n g ) p lo . - E ve rzwijn (o e n te ke n in g ) e nl0 i d e0 - Eg e l (p e n te ke n in g ) n ei0 - Na ch tja g e r (p e n te ke n in g ) g m b tie an z7 ifl w e n s e n a l b e r t n o g v e e l s u c c ad oe l o o p b a a nn . e es m e t z i j n eF ka r t i s t i e k e ea e Foc nm r o s 't Bruggeske - 19e jaargang e r - november 1987 - nr. 4 - p 14 u b E se â&#x20AC;˘ P z a l

S C H I L D E R E N . 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Men0 z0 o e k t , e n v i n d t n i e t 0 0 0 e n 0p l o t s i s " h e t " d a a r : 0 0 0 0 0 inspiratie.

het b r o e i t e n g r o e i t u re n , d a g e n , we k e n , men b o r s t e l t , v e e g t e n z o e k t het i s

a l s o f me n i s b e z e t e n ,

a lle s e n ie d e re e n opgegaan i n

het niets

e te n , a l l e e n o md a t h e t mo e t , le ve n i n e e n a n d e re w e re l d va n k l e u r e n f a n t a s i e en m e t j e

hart en

zie l

ie t s va n j e z e l f gevend t o t me n w e e r t e r u g k e e r t alles nog eens ru s t ig d it werkje, d a t

i n de werkelijkheid

b e k ijk t en dan overpeinst

i k h e b g e ma a kt,

of h e t w o rd t g e p re ze n o f g e k ra a k t voor m i j , wa s h e t , d it a l l e s " wa a rd " .

E o ve n sta a n d e o v e r w e g i n g e n w e rd e n i n g e z o n d e n d o o r I r e n e De e ms. Zij

i s

l i d

va n d e K u l t u r e l e K ri n g " Ho g h e sco te " e n wo o n t t e

Ka p e lle n , V i n u s A kke r, . 1 5 .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 15

Ho e k o m t h e t d a t e e n w o o r d zoveel g e l u k ka n b re n g e n , wa n n e e r h e t u i t g e s p r o k e n w o r d t zo z a l i g e n z o z o e t , hoe k o m t h e t , d a t

ju is t

over de lippen,

het wo o rd re e d s v re d e b re n g t en l a c h e n d o e t . . .

Hoe k o m t h e t , d a t e e n w o o r d zoveel v e r d r i e t ka n b re n g e n , wa n n e e r h e t r o e k e l o o s de mo n d o n t s n a p t , hoe k o m t h e t d a t h e t a a n k a n v o e l e n a lso f z o ' n wo o rd h e e l h e t b e sta a n vertrapt...

I s h e t o md a t d e me n s b e st a a t u i t wo o rd e n , wa a rd o o r z i j n

tong kan zingen

o f ve rmo o rd e n ? ' ' t g e v o e l v a n g o e d e n kwa a d is dat

' t

g e h e im ?

wa a rva n d e g l i m l a c h e n d e t r a n e n

Bovenstaande t e k s t o n t v i n g e n w i j v a n o n s l i d , Z i j wo o n t t e 2090 S ta b ro e k, P l a s s t r a a t ,

z ijn

Ma ria Heest.

Z i j nam d e e l a a n onze k e rmi s t e n t o o n s t e l l i n g me t h a a r k u n s t we rke n : B lo e me n , C h r i s t u s e n S t a l .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 16

DE W I N D M O L E N V A N K A P E L L E N . 00000000000000000000000000000

In h e t p ro v i n c i a a l a r c h i e f

t e A n twe rp e n vo n d e n w i j e e n

a r t i k e l va n de vro e g e re Ka p e lse geneesheer V e rz wijv e le n , g e d a t e e rd o p 2 1 n o ve mb e r 1 9 2 7 . Wij g e v e n h i e r n a d e v o l l e d i g e t e k s t v a n

zijn

studie.

De h o u t e n w i n d m o l e n v a n C a p p e l l e n w e r d g e b o u w d i n 8 0 1 en a f g e b r o k e n i n 1 9 0 8 .

H i j s t o n d o p d e Ho e ve n sch e b a a n , w e s t k a n t , o p o n g e v e e r 7 0 0 m e t e r va n h e t t e g e n w o o r d i g g e m e e n t e h u i s . D e e i g e n d o m m e t h e t b i j h o r e n d e

Mol e n . â&#x20AC;&#x201D; L e M o u l i n .

Capellen, 1':â&#x20AC;˘ 1685 1 , l l o c l e n , ] [ o t . ,

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 17

ve ld h a d a a n d e d t r a a t e e n b re e d t e v a n h o n d e rd 2 5 me t e rs o p 60 d i e p e n b e s l o e g d u s 3 / 4 h e k t a a r . Hij wa s o p vo lg e n d i n

g e b r u i k o f e ig e n d o m va n d e vo lg e n d e p e rso n e n :

va n 1 8 0 1 t o t 1 8 2 0 d o o r J . B . S p r u y t va n 1 8 2 0 t o t 1 8 3 8 d o o r C o r n e l i s F r a n c k va n 1 8 3 8 t o t i l 8 7 8 d o o r A d r i a n u s H e r m a n s va n 1 8 7 8 t o t 1 8 8 0 d i e n s we d u we e n k i n d e r e n va n 1 8 8 0 t o t 1 8 9 3 a a n d e n z o o n P i e t H e r m a n s . A lsd a n w e r d

h i j v e r k o c h t a a n F r a n s He rma n s w e l k e h e m v e rh u u rd e

aan J . B . V a n d e r t I e g e n , t o t 1 9 0 2 e n h e m a l s d a n v e r k o c h t a a n M a r y n Va n T i l b o r g h . D e z e b r a k h e m a f

i n 1908.

De z e a f b r a a k g e s c h i e d d e d e e l s u i t o o r z a a k d e r o m r i n g e n d e g e b o u w e n d ie d e n w i n d b e le mme rd e n , d e e l s

u it

ve rva l van het b e d rijf en

w a a r s c h i j n l i j k w e l h e t me e s t d o o r d e p r i j s v e r h o g i n g d e r b o u wg ro n d e n . De g e m e e n t e n a m d e s t i j d s e e n f e l l e

u i t b r e i d i n g e n d e g ro n d e n

g in g e n p e p e rd u u r.

He t l o o n d e r m a a l d e r s .

Op 1 0 0 k i l o g r a a n w e r d a l s l o o n a f g e h o u d e n : v o o r d e b a k ke rs 7

kilo ,

v o o r b o e re n e n p a r t i c u l i e r e n 1 0 k i l o .

De z e g e w o o n t e b e s t o n d t o t 1 8 6 0 , t o e n w e r d h e t l o o n v o o r d e b a k ke rs b e p a a ld o p 1

f r

p e r h o n d e rd k i l o ;

eerst

i n 1890 we rd v o o r

de b o e r e n d e z e l f d e b e p a l i n g i n g e v o e r d .

G e b ru ike n b i j

sterfgeval, enz.

Bij ste rfg e va l i n h e t . k ru is g e ze t e n o p ie d e re ro e d e we rd b i j mid d e l d e r o p g e ro ld e m a a l d e r s g e z i n z e i l e n ewe n e k r u i rs o dp d een t on p g e z e t . d e r o e d Op e f e en s t e l i j k h e d e n w e r d e n d e z e i l e n v a s t g e m a a k t i n h e t m i d d e n di e r h e k k e n s i n p l a a t s v a n z o a l s g e w o o n l i j k t e g e n d e n b o o m , n op l e d e r e r o e d e e n b o v e n o p d e n m o l e n e e n v l a g g e s t o k e n . B ij g r o t e f e e s t e n we rd e r z e l f s e e n k o o rd me t v la g g e n gespannen tussen d e to p p e n d e r t we e b o ve n ste ro e d e n .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 18

Zo a ls o p v e l e p l a a t s e n wa s d e mo le n i s a vo n d s d e v e r g a d e rp la a t s v a n me e rd e re j o n g e ka me ra d e n . Wa s e r g e e n w i n d e n de m o l e n g e s l o t e n d a n z a t e n o f l a g e n d e j o n g e n s o p d e n m o l e n b e rg . A l l e s w a t

i n d e g e me e n t e v o o r v i e l w e r d d a a r b e p r a a t e n

me n ig e e n o v e r d e n h e k e l g e h a a l d .

In 1878 s t i c h t t e n e n ig e n d i e r snaken eene ma a tsch a p p ij g e n a a md " D e s p u i t e r s v a n h e t m o l e n e i d n " ( s p u i t e r s = g r p p e n m a k e r s ) K o rt n a h a r e s t i c h t i n g o ve rkwa m d e ma a t s c h a p p i j e e n a a r d i g a vo n tu u r. H a a r k a s s i e r , b ijg e n a a md " d e n h e e r" t r o k

e r me t d e

kas v a n d o o r e n ma a k t e e n i g e d a g e n d a p p e r v e r t e e r . De t o e n m a l i g e m a a l d e r s z o o n e n l a t e r e m a a l d e r P . H e r m a n s k r e e g het gedacht h e t "Ik heb mijn

f e it

i n een vo lkslie d

Kareltje zo

t e bezingen o p de w i j z e

lie f " .

Zie h ie r de negen ko e p le tte n van h e t l i e d .

V rie n d e n i k g a U v e r t e l l e n h o o rt m i j e e n s e ve n a a n hoe d a t h i e r

i n Cappellen

zu lke sch o n e l i e d e n

g a a r.

H i e r wo n e n o o k s c h a n d a le n ma a r ' t 't

z ijn

d e vro u we n n i e t

i s eene d ie

n ie t

w i l betalen

d ie me n h i e r ma a r z u i p e n z i e t .

Re fre in :

H i j

i s genoeg t e kennen,

de l e l i j k s t e Hij

vent, de

' t

is de

le lijkst e

i s genoeg t e kennen,

d i e me n i n

' t

le lijkst e

vent

vent,

is de

le lijkst e

vent

ro n d e k e n t .

Men h o o r t h e m w e l h e e r n o e m e n ma a r h i j

i s

n i e t misma a md

h i j s p e e l t ma a r p o tve rd o e me n i s v o o r n ie ma n d n i e t b e sch a a md hij

i s een baas i n

gelijk

b ij

wie

' t

vloeken

h i j ko mt

h i j mo e t e r n i e t n a a r zoeken ze v a l l e n v a n z e l f Re fre in :

u it

z i j n e n mo n d .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 19

Da t z u l l e n w e z o m a a r l a t e n dat g a a t ons t o ch n i e t aan wa a r i k

o ve r w i l praten

dat z a l ie d e r we l ve rsta a n 't geen h i j ko mt u i t

zetten

dat i s geen l a c h p a rt i j 't tre kt

als ge

wilt

opletten

nogal s t e r k o p d i e v e r i j . Re fre in :

Hij z e i

to t

z i j n ka me ra d e n

ko m w e m a k e ine m a n d l i j d t d a a r d o o r g e e n s c h a d e n e e n s l l oe s c i ni r e c h t v a a r d i g h e i d a e t e i zt i j l i e t e n z i c h b e p r a t e n en m a a k t e n h e m k a s s i e r h ij had ze gauw ve rla t e n g in g me t h u n g e l d o p d e n z w i e r Re fre in :

Hij ri e p : n u kan wa t b e n

i k

i k zuipen

to ch ne Jan

l a a t d ' a n d e r e n m a a r fl u i t e n tra kte e rd e a lle ma n wie z i j n

g e ld n u t e ru g ko mt vra g e n

d ie d r e i g t

h i j me t d e dood

toch z e k e r e e n g e e l p a k s la g e n oh d e s c h r i k

i s to ch zo groot

Re fre in :

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 20

Ma a r d a t z a l n i e t l a n g d u r e n men z e g t n u

' t

a lle n kant

d a t me n h e m we g z a l s t u r e n naar h e t een o f a n d e r la n d daar z a l

h i j mo e te n d i e n e n

om t e d a n s e n o p d e s t r a a t veel g e ld

i s

e r t e ve rd ie n e n

vo o r a l w i e me t h e m me e g a a t Re fre in :

Men z o e k t e r

a l ne goeie

om b e g e l e i d e r t e

zijn

ene d i e h e m g o e d k a n b o e i e n dat h i j

z ijn

eigen goed houdt

nen m u i l b a n d a a n z i j n

fi j n

o re n

ne r i n g d o o r z i j n e n n e u s aan i e d e r e p o o t t w e e r o z e n en d a n d a n s t d e b e e r s e r i e u s Hier ve ra n d e rt h e t r e f r e i n : Ma a r n e e n d a t m a g n i e t

z ijn

h j mo e t n a a r d e z o o lo g ie

naar de zo o lo g ie , n a a r d e zo o lo g ie , ma a r n e e n . . . .

De a r z u l l e n z ' h e m w e l p l a a t s e n a lwa a r h i j g o e d z a l

z ijn

het e rg s t e

laatste

is op

dat d ie ko te n

' t

zijn

zo kle in

h ij zou zijn e n neus wel knutsen wa n t d a t

' s nogal een eind

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 21

hij

r i j d t

o ch w a t

overal i n

' t

de butsen

le lijk e

R e f r e i n : m a a r n e e n d a t ma g n i e t

vent

z ijn . . . .

Nu v r i e n d e n v o o r h e t I e s t e hoor m i j n u nog eens aan de b e e r ' h e e f t o p

zijn

beste

z i j n exaam a l a fg e d a a n h i j d a n st e zo n d e r ko o rd e n ma a r m e t e e n k e t t i n g a a n hij

wil

e r n i e t va n h o re n

va n n a a r d e z o o l o g i e t e g a a n R e f r e i n : m a a r n e e n d a t ma g n i e t

z ijn . . . .

NB : D e z e k a s s i e r h e e t t e m e t z i j n

e c h t e naam H e n ri De B e e r.

H i j wa s e e n o g ig e n b e g a a f d me t e e n e n o rme n e u s . E e n s , m e t vastenavond wa s h i j v e r k l e e d g e we e st a l s b e e r e n h a d a l z o g e le id d o o r e e n te mme r e n g e b o e id me t e e n z wa re k e t t i n g d e g e me e n t e r o n d g e d a n s t . ( D i t

to t

o p k l a r i n g v a n vo o rg a a n d r i j m -

dicht). De s p u i t e r s v a n h e t m o l e n e i n d h a d d e n n i e t v e e l g e l u k . De o p v o l g e r v a n d e b e e r t r o k e r t w e e j a a r l a t e r m e t h e e l d e kas v a n d o o r ( r u i m h o n d e r d f r a n k ) . D o c h n u l i e p

h e t zo goed

n ie t a f . Deze o n e e rl i j k e k a s s ie r we rd ve ro o rd e e ld t o t 3 ma a n d e n g e v a n g . Dit wa s h e t e in d e d e r " S p u i t e rs va n h e t Mo le n e in d " .

Ve rzwijve le n .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 22

HEKSERIJ 1 V R O E G E R E N N U

door Al fo n s Roeck

De K u l t u r e l e K r i n g " H o g h e s c o t e n r i c h t

i n sa me n we rkin g

me t h e t D a v i n d s f o n d s v a n K a p e l l e n e e n h e e m k u n d i g e a v o n d i n

Alfo n s Ro e ck, e e n aangenaam v e r t e l l e r ,

z a l op een

p r e t t i g e ma n i e r o n s v o e re n n a a r d e wo n d e re w e r e l d v a n d e h e k s e n . Bestonden e r v r o e g e r h e k s e n , b e s t a a n e r n u -Om h e t a n t w o o r d t e k e n n e n o p d e z e v r a g e n k o m t U b e s t : n o g h e k s e n . OP V R I J D A G

TE 2 0

DE CE MB E R 1 9 8 7

UUR

ONZE K R I N G ( z a a l 1 0 ) E n g e l s e l e i .

De e ln a me i n d e o n k o s t e n : 5 0

f r.

W i j zo rg e n we l vo o r een n a t je

en e e n d r o o g j e .

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 23

Nie u ws v a n d e K u l t u r e l e K r i n g " H o g h e s c o t e " .

1. T i j d e n s e e n l u i s t e r r i j k e de P a p e g a y " i n

k a p i t t e l z i t t i n g va n d e " Ord e va n

de g ild e ka me r van de S t . J o r i s g i l d e

t e Cent

we rd o n s b e s t u u r s l i d P a u l V a n 3 o c k e l g e v i e r d v o o r h e t b e h a l e n va n h e t g e t u i g s c h r i f t v a n d e c u r s u s v o o r g i l d e b e g s l e i d e r s . Paul sla a g d e i n d e ze c u rs u s me t z i j n

s c rip t ie "Sub id ie rin g

der g ild e n " . Wij we n se n P a u l v a n h a r t e

p r o fi c i a t

met

z i j n mo o ie u i t s l a g .

2. W i j we n s e n o n z e s c h a t b e w a a r d e r M a r l e e n V e r s c h u e r e n e e n sp o e d ig e n a l g e h e e l h e r s t e l t o e . : 1 o p g e n o me n i n d e S t . J o z e f k l i n i e k v a n K a p e l l e n . / 4 r lge e d ee t ns e e n b e ro e p w i l l e n doen o p d e s p e u r3 . G1r aa a z on u d ewn woi j rn o g v o o r l o p i g zin e n h e t geheugen va n onze l e z e r s . I n d ie n U o n d e rsta a n d e p o s t k a a r t k u n t t h u is b re n g e n ve rzo e ke n wij U v r i e n d e l i j k om een s e i n t j e P a rkwe g , 2 , K a p e l l e n ,

t e l.

t e geven n a a r Ro g e r D a l t a e r t

6 6 4 .5 7 .2 2 . Dank

t i j

vo o rb a a t.

W ouwershof. i . 10째5, F. lioeten, phot.. Cappellen.

't Bruggeske - 19e jaargang - november 1987 - nr. 4 - p 24

HEKSERIJ 1 V R O E G E R E N N U

door Al fo n s Roeck

De K u l t u r e l e K r i n g " H o g h e s c o t e n r i c h t

i n sa me n we rkin g

me t h e t D a v i n d s f o n d s v a n K a p e l l e n e e n h e e m k u n d i g e a v o n d i n

Alfo n s Ro e ck, e e n aangenaam v e r t e l l e r ,

z a l op een

TE 2 0

DE CE MB E R 1 9 8 7

UUR

ONZE K R I N G ( z a a l 1 0 ) E n g e l s e l e i .

De e ln a me i n d e o n k o s t e n : 5 0 en e e n d r o o g j e .

f r.

W i j zo rg e n we l vo o r een n a t je