Dr iem aandelijks t i j d s c h r i f t va n " H O G H E S C O T E "
Kultur ele Kr in g Ka p e lle n
UGG
A f g lit e ka n t o o r : 2 9 5 0 K a p e lle n
! : 1 1
I . .4e l e t.ft .146
-
PA•kooLCO•
Ja a rg a n g 1 9 9 2 Ultg a ve / 1 oktob er
V e ra n tw. u lt g e v e r Roger B a l b a e rt P a rkwe g 2 2 9 5 0 K a p e lle n tel : 6 6 4 5 7 2 2
2
HOGHESCOTE AKTIVI EE I EE
Vanwaar komt mijn familienaam ?
Op 1 5 o k t o b e r 1 9 9 2 o r g a n i s e e r t d e K u l t u r e l e K r i n g v a n K a p e l l e n " H e g h e s c o t e " een v o o r d r a c h t a v o n d m e t a l s t h e ma ONZE FAMI LI ENAMEN, O o r s p r o n g , O n t w i k k e l i n g en b e t e k e n i s m e t a l s g a s t s p r e k e r d e h e e r J o s L a u r e y s . Velen o n d e r U z u l l e n v o r i g j a a r d e c u r s u s f a mi l i e k u n d e b i j o n s g e v o l g d hebben en r e e d s v e r g e v o r d e r d z i j n i n d e o p z o e k i n g e n n a a r h u n v o o r o u d e r s , m a a r w a t v e l e n n o g n i e t z u l l e n we t e n i s wa a r e i g e n l i j k onz e f a m i l i e n a a m v andaan k o mt . Daarom l e e k h e t o n s i n t e r e s s a n t o m i e m a n d u i t t e n o d i g e n d i e o n s w a t m e e r u i t l e g k on gev en o v e r onz e f a mi l i e n a a m. Ho e z i e t d e av ond e r u i t ? A c h t e r e e n v o l g e n s wa r d e n v o l g e n d e p u n t e n o n d e r z o c h t Hoe i s d e n a a mg e v i n g o n t s t a a n ? Ho e h e e t t e n o n z e v e r r e v o o r o u d e r s ? We l k e f a k t o r e n h e b b e n me e g e we r k t t o t d i e g e w e l d i g e v e r s c h e i d e n h e i d i n o n z e g e s l a c h t s namen ? I n w e l k e g r o t e r u b r i e k e n k u n n e n w i j o n z e n a me n i n d e l e n e n a l d u s m e e s t a l hun w e r k e l i j k e b e t e k e n i s v e r k l a r e n ? V a n wa a r k o me n d a n w e l d i e z o n d e r l i n g e e n " k o mi e k e " n a me n , d i e we n u w i l l e n s n i l l e n s v e r p l i c h t z i j n t e d r a g e n e n a a n onz e k i n d e r e n a l s e r f e n i s me e g e v e n . Het b e a n t wo o r d e n v a n d e z e e n v e l e a n d e r e v r a g e n b i e d t g e l e g e n h e i d t e o v e r o m n i e t a l l e e n z e e r v e l e n a me n t e v e r m e l d e n e n t e v e r k l a r e n , m a a r t e v e n s e e n b e e l d t e gev en v an h e t lev en, d e b e d r i j v i g h e i d en h e t l u i m i g k a r a k t e r v an ons v o l k . Dez e v o o r d r a c h t a v o n d z a l p l a a t s v i n d e n i n d e " O u d e P a s t o r i j " , D o r p s s t r a a t 4 5 t e K a p e l l e n o p 1 5 OKTOBER 1 9 9 2 TE 2 0 . 0 0 u u r . I nk om : l e d e n 5 0 , - f r e n n i e t - l e d e n 7 5 , - f r . W i j h o p e n U t e mo g e n b e g r o e t e n . T o t d a n -
He t b e s t u u r .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 2
3
HOGHESCOTE A KTIVITEI TEN
Cursus faminekunde - vervolg Op 5 n o v e mb e r 1 9 9 2 o r g a n i s e e r t d e K u l t u r e l e K r i n g v a n K a p e l l e n e e n v e r v o l g op d e c u r s u s f a m i l i e k u n d e m a a r d i t m a a l m e t d e c o m p u t e r . De b e d o e l i n g i s o m a l d e g e g e v e n s d i e me n r e e d s h e e f t v e r z a m e l d o p c o m p u t e r t e z e t t e n . V e r s c h i l l e n d e p r o g r a mma ' s z u l l e n v o o r g e s t e l d wo r d e n . Voor d i e g e n e n d i e n i e t s v a n c o mp u t e r we t e n , g e e n v r e e s wa n t z o we l b e g i n n e r s a l s g e v o r d e r d e n k u n n e n d e e l n e me n . De 6 6 n m a l i g e l e s i n s t a mb o o mk u n d e o p c o m p u t e r z a l p l a a t s h e b b e n o m 2 0 . 0 0 u u r i n d e Oude P a s t o r i j , D o r p s s t r a a t 4 5 , t e K a p e l l e n .
I nk om : 5 0 , - f r v o o r d e l e d e n e n 7 5 , - v o o r d e n i e t - l e d e n . To t d a n ! Het b e s t u u r .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 3
4
KASTELEN Te r g e l e g e n h e i d enk ele bes c houwingen
He t w o o r d "c as t ellum".
kasteelheer
t e
een
bleef
z i j n
de open monument endag pas t
i s
a f g e l e i d
v ers t erk t e
behouden
mac ht
on
het
weiden aan de Kapeis e k as t elen.
"k as t eel"
d. w. z .
De z e b e t e k e n i s
v a n
bleef
t o t
van
het
l a t i j n s e
woord
plaat s . i n
d e
15'
uit oef enen van
e e u w,
u i t
z olang
z i j n
de
v ers t erk -
te woonplaat s . In de
l a t e
1 5 '
eeuw werd aan
h e t
woord
"k as t eel"
een
d u b b e l e
betekenis gegeven: - enerz ijds
bleef
de
f u n k t i e
den. m a a r b e g o n me n me e r - anderz ijds een g r o o t
g a f
spreken van een
men d e b e n a mi n g " k a s t e e l "
,
me e r e n meer aan
landhuis .
Indien d. w. z .
t e
v a n v e r d e d i g e n d bouwwerk b e h o u -
w i j
v e r s t e r k t e
bekennen d a t
de
p l a a t s
Kapellen
Volgen
w i j
o o r s p r o n k e l i j k e b l i j v e n
behouden,
ov er geen enk el
d e
m e e r
betekenis
gangbare
k as t eel
v a n
d a n
k a s t e e l .
mo e t e n
wi j
beschikt.
b e t e k e n i s
v a n
k a s t e e l ,
d. w. z . r i a n t l a n d h u i s m e t d e a l l u r e s v a n e e n v r o e g e r k a s t e e l , v b. t o r e n t j e s , diverse wat erpart ijen, e e n groot d o me i n e n b e wo n e r s m e t
e e n
dat o n z e gemeent e
adelijk e r i j k e l i j k
l e v e n s s t i j l begif t igd
Twe e v r a g e n k o m e n m i s s c h i e n I . 2. w a a r o m W te ? a e m e e n a r o
z i j n
en
t o c h
b i j
dan
i s
z i j n
met
U op
wi j
v e r h e u g d
kastelen.
?
z o v e e l moderne k a s t e l e n
i n
onze
2
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 4
5
De a n t w o o r d e n
op
v oornoemde
v r a g e n
kunnen
a l s
v o l g t
s a me n g e v a t w o r d e n .
Wa a r o m g e e n o u d e k a s t e l e n
Hierv oor k unnen 1. K a p e l l e n In
d e
wi j
l i g t
n i e t
b e s t e mmi n g .
aan een
b i j
de
w e r d
k ooplui
Elk e
Kapellen
?
redenen opgeven.
middeleeuwen
wat erwegen. D e
dicht
3
i n
r i v i e r d e
brachten
z at
zodat
een s t room.
r i j k d o m
k a s t e e l h e e r
bron
of
langs
zorgde h i j
ook
aangevoerd daar
e r
h u n
dan wel
meer d a n
I
l a n g s
d e
goederen
t e r
v oor
h i j
dat
g r a a n t j e mee
k on p i k k e n v a n d e a a n g e v o e r d e w e l s t a n d . 2. K a p e l l e n d. w. z .
l i g t
2
half weg
havens
en
dat
d e z e
te t rok k en
3.
niet
naar
T o t
i n
d e
t o t
g e v o l g
welk e
e n
B e r g e n o p Zoom,
i n
de middeleeuwen
d o o r
v reemde
h u u r l e g e r s .
a l
d i k wi j l s
d o o r onz e gemeen-
t e
dat
v ermogende
f amilies
H e t
l i e v e r
K a p e l l e n k wamen.
de
l a t e
g e me e n t e r u w e , In
we r d e n
roversbenden
h a d
Ant werpen
handels s t eden
regelmat ig belegerd f eit
t u s s e n
18'
e e u w was
het
overgroot
gedeelt e van onze
woes t e heidegrond.
m i d d e l e e u w e n was
r i j d o m
gek oppeld
a a n
g r o n d b e z i t
omwille v an de opbrengs t en. Gezien d e t oeliet
onv ruc ht bare
w a s
e i g e n l i j k
dez e w o e s t e g r o n d e n
Op d e d. w. z .
2 '
l a n d h u i z e n
z i j n
niemand
t e
v r a a g ,
heidegrond
s l e c h t s
g e n e i g d
om
s c hrale z i j n
o o g s t e n
k apit aal
i n
investeren.
waarom e r i n
nu
K a p e l l e n
z o v e e l kunnen
moderne k a s t e l e n .
w i j
ook
een dubbel
ant woord g e v e n .
I. Ti j d e n s
het
o o s t e n r i j k s e
t i j d p e r k
l e n - B e r g e n o p Zoom v o o r z i e n
v a n
we r d d e z andweg K a p e l -
kasseien,
i n
d i e
t i j d
e e n
grote gebeurt enis . He e l w a t
k as t eelheren
hebben deze g r o t e
w e r k e n m e e a e fi n a n -
cierd.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 5
6
De n i e u w e ,
g o e d e
v e r b i n d i n g met
en B e r g e n
o p Zoom b o o d
de
de
2
grot e
s t eden Ant werpen
k api t aal k r ac ht i gen
n i e u we moge-
lijkheden. Wij z i e n
d a n
ook
dez e w e g o m e r
d a t
prac ht ige
De n i e u w e
bewoners
koetsen de
2
He e l w a t
z i j
v ele
g r o n d e n
landhuizen op
k o n d e n
n u
t e
h e e l
opkopen
langs heen
ric ht en.
g e ma k k e l i j k
m e t
hun
rec ht s
van
handelscentra bereiken.
k a s t e l e n
staan nu nog
a l t i j d
l i nk s
e n
dez e v e r k e e r s a s .
2. I n
1856 werd de
legd e n werd
s p o o r v e r b i n d i n g Ant werpen-Ams t erdam aange
e r
i n
Kapellen een eerste
houten
s t at ion
opge-
ric ht . De h a n d e l s l u i ontvluchten
u i t
o m
Ant werpen v erk oz en
z ic h
t e
v e s t i g e n
i n
d a n
d a n
opgericht
Als kunnen w i j 1. D e
ook
worden
w i j
n u
deze
dat
d a t
de
de
k as t eeleigenaars i n
nabijheid
ogenblik
i n
indelen
a d e l l i j k e
vanaf
3
s t a d
t e
e e n g r o e n e gemeent e me t
gemak k elijk e v e r b i n d i n g s mo g e l i j k h e d e n met Wij z i e n
ook om de
de
met ropool.
h e e l
wat
k as t elen
van deze verkeersas.
n a d e r
bes c houwen
d a n
groepen:
f amilies .
Beukenhof: V a n Ha e f t e n , B o t e r b e r g : G e e l h a n d d e Merx em, Bunderhof: De
Pret
Roos e d e Ca l e s b e r g ,
Denneburg: M o r e t u s , Starrenhof: Beaulieu:
Cogels ,
L e g r e l le,
Lindenburg:
2. D e
Moret us .
groot grondbez it t ers .
E i k b u r g : Sy mons , Vijverhof: Irishof:
Van
Cels t ,
Pharaz ijns ,
Les C h a t a i g n i e r s :
V a n d e Wouwer,
Mas t enhof : V a n Z u y l e n , Oude G r a c h t :
Laudaens.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 6
7 3. D e z a k e n m e n s e n . Ekenhof: Ma r t e n s ,
Ro z e n h o f : P a r e i n ,
Haes eldonc k : B l a e s ,
Medis t er: Met depenningen,
Lindenhof: Goddlng,
Zilv erhof :
Middelbeek :
Heidehof :
Os t eriet h,
Larixhof:
Fuhrmann,
Op d e W a l : Plant ijn:
Tinc hant , Bogaerts,
Mut s aers ,
Dec k ers ,
Wo l v e n b o s c h : F e s t e r , Hort ens iahof :
Tu s s e n d e z e v an e e n
e e r s t e
of
z ak enmens en t weede
dat o n z e gemeent e t o c h
z i j n
g e n e r a t i e ,
er
h e e l
z odat
wat
m a g
wel een goede faam had
i n
Von
Malinc k rodt .
buit enlanders gezegd d e
wo r d e n
handels we-
reld van v roeger.
Ro g e r B a l b a e r t .
•'•
3 4 5 7 7 4 ' 0
1 ,
-
- 7 •
/ /
•
644-,
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 7
8
F.C. Cappellen in moeilijkheden Na d e
a fl o o p v a n
k ris is s itua tie i n
d e
h e t s e i z o e n 1 9 3 7 -1 9 3 8 o n ts to n d e r e e n
c l u b . Tengevolge v a n de i nv oe r i ng van h e t
s ta tu u t v a n o n a f h a n k e l i j k v o e t b a l l e r v e r l i e t e n me e rde re s p e lers onze c l u b , re e n V a n
o . a . B l a n k e r s , B o e r e n , V a n Broe c k hov e n, D h a y e -
D i j c k . Da a re nbov e n k o n R. C r e t e n we ge ns d r u k k e
be roe ps be zi ghe de n z i c h n i e t m e e r v r i j ma k e n om t e s p e l e n . De s p e l e r V a n T o n g e r l o o v r o e g e e n m u t a t i e n a a r e e n v o e t b a l c l u b te M e r k s e m . O o k b i n n e n
h e t
b e s t u u r waren
e r
problemen: z o
namen d e h e r e n P l a c k e e n A . V a n K o o l e n o n t s l a g a l s b e s t u u r s lid. Om t e
t r a c h t e n de ov e rige s pe le rs
b e s l o te n om d e p r e m i e s a a n
t e
i n
Ka pe lle n
t e
houde n w e rd
pa s s e n. D e nodi ge f o n d s e n h i e r -
v oor w e r d e n o . a . v e r z a m e l d d o o r
h e t
inric hte n v a n vlaamse
k e rmis s e n. V e l e g r o o tm o e d e r s z u l l e n z i c h n o g w e l h e r k e n n e n o p de f o t o u i t 1 9 3 8 , a f g e d r u k t o p d e v o l g e n d e b l a d z i j d e .
De c o m p e t i t i e 1 9 3 8 - 1 9 3 9 b e t e k e n d e v o o r F . C . C a p p e l l e n he t a f s c h e i d a a n d e e e r s t e a f d e l i n g . O n z e c l u b e i n d i g d e la a ts te pl a a ts me t s l e c hts NI (Dab 1_ 1 i_ z c i t i_ la.
o p de
i l punte n u i t 2 6 w e ds tri j de n.
f a r ' l c ) c) r- I_ c)
.
Een m o e i l i j k e t i j d s t o n d v o o r d e d e u r . . . m o b i l i s a t i e . Da nk z i j d e t u s s e n k o m s t v a n d e
h e e r S pe th k onde n d e
douchein-
s t a l l a t i e s u i t g e b r e i d worde n z o d a t de ze k onde n t e r be s c hi k k i ng ge s te l d w o r d e n v a n de g e m o b i l i s e e r d e s o l d a t e n e n ook v o o r d e inwone rs v a n K a p e l l e n . H e t n e m e n v a n e e n d o u c h e k o s t t e 1 f r a n k pe r p e r s o o n .
Om d e stelde
h e t
bestuur
schikking van februari
opgeroepen s oldat en
1 9 3 9
d e een
v a n
P. C.
enige
ontspanning
Ca p p e l l e n
l e g e r o v e r h e i d om t us s en v o e t b a l t o r n o o i
t e
haar 3
t e
p l e i n e n januari
o r g a n i s e r e n
bezorgen t e r
1 9 3 9
tussen
been
7
v e r -
schillende legereenheden.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 8
9 Fo to u i t 1 9 3 8 : D e b e g i n p e r i o d e v a n h e t " b e t a a l d v o e t b a l Me t h e t i n r i c h t e n v a n V l a a m s e k e r m i s s e n p r o b e e r t h e t b e s t u u r wa t g e l d i n t e z a m e l e n o m d e s p e l e r s t e b e t a l e n e n d e z e a l z o in K a p e lle n t e h o u d e n .
Voor onz e c l u b , wer pen, Bij
de
i n
d e
weds t rijden
a l s met
enige 3
v a n
d e
jonge
v ert egenwoordiger
v o e t b a l l e r s
van
d e
schreef
prov inc ie
Ant -
spelers.
k a d e t t e n won Ma r c e l
V a n
Broeckhoven een
t ic k et
v o o r
de
weds t rijd B e l g i ë - H o l l a n d , v oor d e m a t c h Rode D u i v e l s - F . A . L o n d o n . B i j d e j u n i o r s wo n e n J d u aur d Gl e e r e E ts eveneens een k a a r t j e v oor B e l g i ë -s H o l l a n d . De j o n g e r e n C o n s t a n t G r e e f s e n J o s S o e t e w e y v i e l e n j u i s t n a a s t S o e t ed e p rwi j z een . y e e Op 3 0 a u g u s t u s 1 9 3 9 b e s l i s t e h e t U i t v o e r e n d C o m i t é n di e c o nm p e t ikt i e 1 9 3 9 - 1 9 4 0 t e s c h r a p p e n g e z i e n d e m o b i l i s a t i e v a a o m k v ele s p e l e r s e n d e o n z e k e r e algemene t o e s t a n d . a a r Vt a n a f 2 4 s e p t e m b e r 1 9 3 9 k r e e g h e t p r o v i n c i a a l c o m i t é v a n Ant werpen
d e
opdracht
o m
e e n
ric ht en welk e e c h t e r geen d a l e r s
p r o v i n c i a l e o f
k limmers
c ompet it ie
i n
t e
z ou kennen.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 9
10
Er w e r d
e e n
wer p, F . C . Oude G o d
r e e k s gev ormd met
Mec helen, S p o r t ,
E d e g e m, F . C .
Berc hem,
Boom,
Cappellen
p l o e g e n :
Tubant ia,
He r e n t a l s ,
R. C.
F. C.
A n t -
Mec helen,
Tu r n h o u t ,
Belgic a
en Beerschot.
club: Tubant ia-F. C.
Cappellen
5-1, Beers c hot -F. C.
Ca p p e l l e n
B e l g i c a Edegem-F. C.
Cappellen
v o n d e n
volgende
L y r a ,
L i e r s e ,
De z e v r i e n d e n c o m p e t i t i e
Wij
d e
geen
s p o o r
w a s
een
8 - 2 ,
F. C.
12-0, 7-0,
v oet balramp Ant werp-F. C.
L y r a - F. C.
voor
o n z e
Cappellen
Cappellen
8 - 1 ,
enz.
v a n
v e r d e r e
deelname
a a n
e e n
bestuur
t oc h
c ompet it ie 1940-1941.
Tijdens mi n o f
d e
donkere
o o r l o g s d a g e n k wa m
h e t
me e r r e g e l m a t i g s amen.
1941 : D e c o m p e t i t i e l a g r e g e l m a t i g sa me n .
st il
. . .
doch
h e t
b e s t u u r kwa m n o g
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 10
11
Op d e
f ot o
staande:
herkennen
D a v i d
Bruyninckx,
Louis
Van Herc k ,
Jos
Placke, Rene
wi j : R e n e
Bruy ninc k x ,
Wout ers ,
Kuypers,
Van
Ma r i n u s
Kerc k hov en,
Diet v ors t ,
Pol
Placke,
Severeyns,
Letens,
J os
Rene
O s c a r
Cornelis s ens ,
Verv liet ,
zittend: Co n s t a n t V e r b i s t v P o t i e z , Kooien, Wout ers . L o u i s L u c a s , A d r i a Op 1 8 f e b r u a r i 1 9 4 1 n a m L u c a s L o u i s j u n i o r h e t r o e r a n V over v an z a i j n v a d e r e n k reeg h i j d e m o e i l i j k e t a a k om de c l u b n te l e i d e n gedurende de oorlogs jaren. Na a s t d e
v oorz it t er
Ondervoorzitter: Secretaris:
Jos
zetelden
i n
het
bestuur:
Huy brec ht s , Frans
Hu1ps ec r2t aris :
Charles
d e
nog
E d u a r d De Rooy ,
Sc hat bewaarder:
en
verder
Wout ers ,
bes t uurs leden:
D' hondt . S o me r s
P e t r u s ,
Antoine, Cons t ant V e r b i s t , L e o p o l d v L o u i s V e r v l i e t , Marinus P l a c k e , V a n H e r c k D a v i d , Commis s aris , G e o r g e s
Cornelis s ens ,
Cu y p e r s
Re n e ,
P o t i e z
L e t e n s J o s
Bruy ninc k x ,
Cons t ant
V a n
G e o r g e s
Laerhoven
e n
L o u i s V a n d e Weghe. Louis Lucas
s enior
Tijdens s t rijden
het
gespeeld,
werd
erev oorz it t er
o o r l o g s j a a r o. a.
t egen
knapspelende v oet balc lus Voor
e l k e
weds t rijd
u i t
d i e n d e
1941
d e
van de
c lub.
we r d e n
Luna Boys
v ele en
de
v riendenwedSt ar
B o y s ,
2
Kapellen. wel
het
akkoord
bek omen
t e
worden
h e r v a t
en
u i t e r -
v an d e b e z e t t e n d e o v e r h e i d .
In s e p t e m b e r 1941 we r d aard d i e n d e onz e p l o e g we r d e n
w e l
d u s d a n i g
o p
t e
d e
c ompet it ie
t reden
s amenges t eld
i n d a t
bevordering. v e r r e
De reeksen
v er pl aat s i ngen
v e r me d e n k o n d e n w o r d e n .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 11
12
Cappellen
P . C .
k las s ement en t i j d e n s
b e h a a l d e
de
verzekeren
v eiligheid
t i j d e n s
d e
Comit ĂŠ v a n d e K . B . V . B . 1.
b i j
een
rechter
a a n
d i t
alvorens
de g a s t e n dezelfde pelijk e
z et el
Tijdens
nog de
4
v a n
schade a a n g e r i c h t Ook
d e
b e s l i s t e
d e
g e e n
o f fi c i -
t oes c houwers h e t
moet
z i c h z e l f
niet
t e
Ui t v o e r e n d
de scheids
i n
v eiligheid
t e
g e v e n
n i e t
e e n s t o p
i n
p l a a t s
d e
t e
t e
het
t e
alarmeinds ein.
u u r t e
l a t e n
z et t en,
z a l
de
v e r s t r i j k e n
d i t
v oor
o n mo g e l i j k h e i d
zover
v e r k e r e n
b e r e i k e n wa a r h u n maat s c hap-
is .
Cappellen V1
het
eerder gegeven wordt ,
e n
v a n
V 2
v o o r r a a d
1945 werden de
v e r s c h i l l e n d e -wapens .
a a n d e k leedk amers ,
ganse
d e
mo g e l i j k h e i d
e e r s t e maanden
v an F. C.
door b o mi n s l a g e n
de
h o o g s t e
gevestigd
de
en
weds t rijd
d e fi n i t i e f
h i e r d o o r
d a g
ins t allat ies
t e n
s p e l
nogmaals
opnieuw beginnen na
alarmeinds ein
het
i n
verlangen.
s p e l mag s l e c h t s het
een
de s pelers
z i j
p l a a t s e n
4 s ept ember 1943
onderbrek en om
scheidsrechter,
plein.
we d s t r i j d e n op
er
de s pelers
het
doen i n d i e n
3. i n d i e n
v a n
t ijdens
brengen en
2. h e t
we r d e n
alarms ein s p e l
v o l g e n d e
oorlogs jaren:
1941-1942: 3 0 1942-1943: 6 ' p l a a t s , p l a a t s , 943-1944: 3 1 0 Tijdens h e t s e i z o e n 1944-1945 p l a a t s ele k ampioens c happen b e t w i s t .
Om d e
de
t ruien
de e n
malen
H i e r d o o r t ribune
v oet bal-
g e t r o f f e n werd
e n
z wa r e
het
gras -
voetbalschoenen
g i n g
verloren.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 12
13
De
me e s t d r i n g e n d e
supporters Op 1 5
i n
j u l i ,
bomv olle
h e r s t e l l i n g s we r k e n
s amenwerk ing met 21
z a a l ,
j u l i de
en
2 2
r e v u e
het
j u l i
" ' t
bestuur 1 9 4 5
I s
Tijdens F. C.
d e z e l f d e k ermis dagen v an
Ca p p e l l e n
Conc ordia. nen t e
De
e e n
pellen. - een
1 9 4 5
v e r s c h i l l e n d e
opbrengst
w e r d
opgev oerd
gebruik t
een
o m
de
fi n a n c i e r e n .
r i c h t t e
bals
v o o r
i n
het
i n
b e s t u u r
d e
om nieuwe
van
f e e s t z a a l
v oet bals c hoe-
kopen v oor de s pelers .
In de 1945
o o k
t elk ens
gebakken", t e
d o o r
uitgevoerd.
werd,
mat erialen v oor dez e h e r s t e l l i n g s we r k e n
we r d e n
f e e s t z a a l
grot e
Op
het
"Forum"
w e r d
op
s p o r t a v o n d gegeven t e n programma s t o n d
i n t e r v i e w met
woens dag 12 dec ember voordele
v a n
F. C.
Cap-
o. a. :
voetbalvedetten
v a n
Beerschot, Berchem en
Rac ing C l u b B r u s s e l , - een
i n t e r v i e w me t J o s Somers ,
- een
i n t e r v i e w met J aak Van den
winnaar
van Bordeaux-Parijs,
B l e k e n ,
ex -wors t elk ampioen
v an B e l g i ĂŤ , - s c hlagermuz iek
door
- een optreden van de
het
ork es t
v o l l e d i g e
T h e Baws , Ant werp-ploeg
o. l. v .
Bob Pave-
Kapelse
o. l. v .
F i l l e
rick, - een
o p t r e d e n
van de
v olledige
ploeg
Blankers. Tijdens
de av ond werd
pioen" gelanc eerd
d e
( t e k s t
Kapels e s c hlager "Ons v an Theo
Albert
c lub
en Jack
wordt
Hot t e,
k am-
muz iek
v an M a r c e l H e l l e m a n s ) .
Ro g e r B a l b a e r t .
4 7 . 4
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 13
14
KUNST 1JT EGEN I D D E N In o n ze v o l g e n d e u i t g a v e n v a n h e t B r u g g e s k e z u l l e n we , z o a l s a f g e sp ro ke n , t r a c h t e n t e l k e n s d e s c h i j n w e r p e r t e r i c h t e n o p een v a n o n z e e i g e n k r e a t i e v e l e d e n , d i e l i d z i j n v a n d e k u l tu re le k rin g . En m e t w i e k o n d e n w e d e z e r e e k s b e t e r b e g i n n e n d a n m e t e e n d e r d r i j f v e r e n v a n o n z e v e r e n i g i n g , d e ma n m e t e e n g r o o t h a r t e n een n o g g r o t e r e v i t a l i t e i t , d e ma n d i e d e c e n t e n v a n H o g h e sco te o p e e n v o o r t r e f f e l i j k e ma n i e r we e t t e b e h e re n
A . 1\ .1 1 \ E n k e l e j a r e n g e l e d e n g i n g o n z e 1p e n n i n g m e e s t e r R o g e r o p r u s t . I e d e r e e n d i e h e m k e n t w i s t a -l o p v o o r h a n d d a t e r v a n r u s t w e i n i g i n h u i s z o u ko me n . En i n d e r d a a d , h e t d u u r d e n i e t l a n g o f R o g e r z a t t e r u g t o t o v e r z i j n o re n i n h e t we rk ; h i j w a s g e fa scin e e rd g e ra a kt d o o r de Ie ch n ie ke n v a n h e t b o e kb in d e n . H i j h e e f t n u re e d s t w e e j a a r k u r s u s a c h t e r d e ste e va st a a n e e n d e rd e s p e c i a l i s a t i e j a a r .
rug en b e g o n
B o e kb in d e n , i n k a f t e n i n k a r t o n e n l e d e r , o p d r u k k k e n m a k e n i n goud , e n a l w a t g e k u n t v e r d e n k e n r o n d d e z e o n d e rg e w a a rd e e rd e k u n s t d i s c i p l i n e , h e t z i j n v o o r R o g e r a l l e m a a l g e e n g e h e ime n me e r.
Alles wo rd t i n b o e kvo rm in g e b o n d e n , b in n e n ko rt missch ie n zelfs de kasboek v a n Ho g h e sco t e .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 14
15 Hoe h e t a l l e m a a l b e g o n .
Van d e E g y p t e n a r e n u i t d e O u d h e i d i s b e k e n d d a t z e g e b r u i k ma a kt e n v a n p a p y r u s s t r o k e n d i e r o n d e e n c e n t r a l e a s g e r o l d we rd e n . D e r g e l i j k e " b o e k e n " w e r d e n i n e e n k o k e r o p g e b o rg e n . In G ri e k e n l a n d s t a p t e m e n i n d e d e rd e e e u w v 6 6 r o n ze j a a r t e l — lin g o v e r va n de b o e k e n r o l n a a r h e t v i e rk a n t e b o e k d a t me e r te kst op min d e r ru imt e kon bevatten. He t w e r d a a n b e i d e z i j d e n b e s c h r e v e n e n wa s o o k h a n d i g e r i n g e b ru ik. De A s s y r i 6 r s h a d d e n a l e e n s o o r t t a b l e t j e s d i e a l s b o e k d ie n d e n .
k a f t
v o o r d e gebakken k l e i —
On ze e e r s t e g e b o n d e n b o e k e n w a r e n w e t s b o e k e n , r e g l e m e n t e n , re ke n in g e n e n s t a t i s t i e k e n . K o r t o m ; d o k u m e n t e n d i e v a a k g e ra a d p le e g d w e rd e n e n d i e d u s r o b u u s t e n h a n d i g mo e s t e n z i j n . Zo b i j v o o r b e e l d , d e R o m e i n s e " q u a d r i c i c o d e s " , v o o r z i e n v a n houten p l a n k j e s o f d i k l e d e r e n gebonden d o o r rie me n .
He t c r e a t i e v e b o e k b i n d e n o n t s t o n d e c h t e r p a s m e t d e o n t w i k — k e lin g v a n de e ch te l i t e r a t u u r , v e r va n d e sta a tswe rke n . To e n o n t s t o n d h e t " b o e k — o b j e k t " , z o a l s d e m e t e e n l a a g j e fi j n b e w e r k t i v o o r b e d e k t e w e r k e n d i e d e R o m e i n s e d i c h t e r Ma rt i a l i s aan z i j n vrie n d e n stu u rd e . A lso f d i t n i e t vo ld o e n d e w a s v e r s c h e n e n a l goud— e n z i l v e r p l a t e n , e m a i l e n e d e l s t e n e n .
s n e l boeken m e t
V o o ra l r e l i g i e u z e b o e ke n g i n g e n d e z e we g o p , n e t z o a l s a n d e re ku ltu u rvo o rwe rp e n ; k r u i s e n , t a b e rn a k e ls , e n z .
E r i s h e l a a s w e i n i g t o t o n s g e ko me n v a n d e z e k u n s t v66r h e t Ha ro lin g isch e t i j d p e r k ( 9 e eeuw ) b lo e id e .
die
n o g
Men k a n z i c h g e m a k k e l i j k i n d e n k e n w a t d e b a r b a a r s e i n v a s i e s t o t g e v o l g h a d d e n ; r e c u p e r a t i e v a n d e k o s t b a r e o msla g e n e n d e b ra n d st a p e l v o o r d e in h o u d .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 15
16
De h e r n i e u w i n g o p k u n s t g e b i e d i n h e t K a r o l i n g i s c h e R i j k , k w a m t o t s t a n d d o o r h e t n ie u we b e ro e p ; d e k o p i i s t . He t u i t g e v e r s a m b a c h t l e i d d e t o e n t o t d e b l o e i v a n h e t b o e k b in d e n . Inzake v i r t u o s i t e i t e n v a r i ĂŤ t e i t h o e f t d e z e p e r i o d e z e k e r n i e t onder t e doen vo o r d i e va n de g ro t e min ia t u ris t e n .
De u i t v i n d i n g v a n d e b o e k d r u k k u n s t , r o n d 1 4 6 0 , h a d o o k v o o r het b o e kb in d e n ve rre g a a n d e g e vo lg e n . De s n e l l e v e r m e n i g v u l d i g i n g v a n w e r k e n e n d e k l e i n e r e f o r m a t e n v e re is t e n e n n ie u we s o o r t , e e n so e p e le re o msla g . He t h o u t e n o m s l a g w e r d v e r v a n g e n d o o r k a r t o n e n v o o r d e w e r k i n g g e b r u i k t e m e n fi j n l e d e r .
He t l e d e r v a n d e b o e k b i n d e r s d r a a g t b e k e n d e e n n a me n ; D e o u d s t e s o o r t i s v e l i j n o f k a l f s l e e r . H e t b e z i t d e e i g e n s c h a p fi j n e n s o e p e l t e z i j n .
a f-
g e h e imzin n ig e
Een v a n d e m e e s t v e r s p r e i d e l e d e r s o o r t e n i s e c h t e r m a r o k i j n va n d e g e i t o f d e b o k . Z o a l s d e n a a m h e t z e g t , k o me n d e mo o ist e e x e mp la re n u i t Ma ro kko . A n d e re i e e r s o o r t e n d i e d e g o e d k e u r i n g v a n d e b o e k b i n d e r w e g d ra g e n z i j n c h a g r i j n l e d e r , e e n g r o v e r e s o o r t v a n g e i t e n e n sch a p e n . B e za a n le d e r i s g e l o o i d s c h a p e l e e r d a t w e l m i n d e r s t e v i g edel i s . V a r k e n s l e e r i s v o o ra l i n Du it s la n d v e rs p re id .
e n
O p d ru kt e ch n ie ke n v o o r t i t e l s e n v e r s i e r i n g e n o p g e l o o i d e e n b e we rkt e h u i d e n w e r d e n i n d e a b d i j e n o n t d e k t , o f e e r d e r h e ro n t d e kt . De h e l e k u n s t
v a n
h e t b o e k b in d e n kwa m z o i n h e t t e k e n t e s t a a n
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 16
17
va n e e n o n e i n d i g e v a r i ĂŤ t e i t a a n s t e m p e l s , o p d r u k k e n , s i e ri n g e n me t o f z o n d e r g o u d o p le g , . . . e n z .
v e r -
E lk mo o i w e r k wa s e n i s n o g s t e e d s e e n me e s t e rwe rk , e e n l i e f d e sg e sch ie d e n is ; E e n g e d e e ld e e mo t ie t u s s e n a u t e u r e n l e z e r , tussen d e sch e p p e r v a n h e t we rk e n z i j n u i t e i n d e l i j k e b e z i t te r, d e le z e r. Tu sse n h e n i n s t a a t d e b o e k b i n d e r d i e i n h e t k o m m u n i k a t i e t i j d p e r k v a n " p o c k e t " e n we g we rp b o e ke n , h a a s t a l s o u d e r w e t s e n v o o rb ijg e s t re e f d o ve rko mt.
In z e k e r e z i n i s d e b o e k b in d e r e e n d e c o ra t e u r d i e o o k i n o n ze " h ig h -t e ch " we re ld n o g e e rb ie d a f d w i n g t me t d e mid d e le n v a n een g a s l a n t a a r n - a a n s t e k e r .
Voor me e r i n f o r m a t i e o v e r d e w e r e l d v a n h e t b o e kb in d e n , s t a a t Ro g e r J a n s s e n , z o a l s s t e e d s t e r u w e r b e s c h i k k i n g . Zijn telefoon ; 664 63 89 A n d re D e N y s Re d a ktie K u n s t B ra a mb e sle i 8 2950 K a p e l l e n 666 6 6 1 1
He t i n n a a i e n ve re ist een o n a f g e b ro ke n co n ce n tra tie .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 17
18
A (7 3 1\T 1 a I-, nS c a r a t t . I L t 1 i f T de ke n e n e n s c h i l d e r e n n e e m t i n o n ze k u l t u r e l e k r i n g H o g h e s c o t e â‚Ź we l e e n z e e r r u i m e p l a a t s i n . De v o l g e n d e m a a n d e n z u l l e n w e dan o o k e e n l a n g e r i j s c h i l d e r s en s c h i l d e r e s s e n i n d i t B r u g g e s k e zie n v e rs c h ijn e n . Als e e rs t e i n deze r e e k s " K u n st u i t e ig e n m i d d e n " g e ve n w e g ra a g h e t w o o r d a a n o n z e k u n s t k r i n g e r A g n e s V e rh e y e n . " H e t t e k e n e n h e e f t me a l t i j d i n h e t b l o e d g e z e t e n . Al v a n j o n g s a f h e b i k g e t e ke n d e n g e s c h i l d e r d . In m i j n j e u g d wa re n h e t v o o r a l p e n t e k e n in g e n . He t z i t z o e e n b e e t j e i n d e f a m i l i e l a n g s m o e d e r s z i j d e , d e n k ik. Ik heb een j a a r t e k e n l e s g e vo lg d i n h e t k u l t u re e l ce n t ru m i n O p p u u rs. E e n v r i e n d i n i s d a n o p h e t i d e e g e k o m e n o m s a m e n sch ild e rle s t e g a a n v o l g e n i n K a p e lle n b i j J o h a n Ja n sse n s. E e rs t e v e n i n d e g e me e n t e sch o o l e n l a t e r o p d e z o l d e r i n d e Oude P a s t o r i e .
De h i e r g e t o o n d e m a r i n e b e t r e f t e e n z i c h t o p h e t I J z e l m e e r . M i j n l i e f d e v o o r d e n a t u u r h e e f t me e r t o e g e b r a c h t d a t i k nogal v e e l m i j n f o t o a p p a ra a t b i j d e h a n d heb. De m a a k t e e n k e l e f o t o ' s v a n o p e e n b o o t . He t s c h i l d e r i j v o l g d e l a t e r i n h e t a t e l i e r , a a n d e h a n d v a n d e foto's.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 18
19 He t a n d e r e g e t o o n d e w e r k k wa m o p d e z e l f d e m a n i e r t o t s t a n d . A ls j e d e S c h e ld e ro u t e v o l g t , k o m j e f a n t a s t i s c h mo o ie p l e k j e s tegen. Z o b o k d i t l a n d s c h a p m e t d e fl a d d e r e n d e e e n d e n , d a t i k d e t i t e l me e g a f " K l e i n B ra b a n t " . Ik s c h i l d e r l i e f s t me t o l i e v e r f o p d o e k o f o p p a n e e l. Do o r m i j n l i e f d e v o o r d e n a t u u r g a a t m i j n v o o r k e u r la n d sch a p p e n .
u i t
naar
Na a r t e n t o o n s t e l l i n g e n g a a n k i j k e n i s v o o r m i j e e n b o e i e n d e le e rsch o o l. J e s t e e k t e r t e c h n is c h a l t i j d wa t va n o p . M i j n i n t e r e s s e g a a t v o o r a l n a a r d e Ha a g se S c h o o l , w a t n i e t w i l ze g g e n d a t i k n i e t g r a a g m o d e r n e r w e r k z i e . E lk ku n st we rk i s mo o i, ' t i s ma a r hoe j e ' t b e k i j k t . G ra a g n o g e n k e l e v a n m i j n g e l i e f k o o s d e s c h i l d e r i j e n Zo n n ig L e i e l a n d s c h a p v a n G e o rg e s B u y s s e - Z e e g e z i c h t v a n F r a n s Co u rt e n s. Ook E m i e l C l a u s m a a k t e p r a c h t i g e w e r k e n ; z i j n s c h i l d e r i j " D e o o g s t " i s t e b e k i j k e n i n h e t mu s e u m v a n D e i n z e e n L e i e stre e k t e De in ze . E ve n t u s s e n d o o r : i n d i t m u s e u m l o o p t v a n 7 o k t o b e r ' 9 2 t o t 19 n o v e m b e r ' 9 2 e e n o v e r z i c h t s t e n t o o n s t e l l i n g v a n h e t o e u v r e va n F r a n s C o u r t e n s . E e n m e e s t e r i n d e l a n d s c h a p s k u n s t 1 Te g e n o ve r d e z e g r o t e me e s t e rs m o e t e n w i j n a t u u r l i j k n o g v e e l le re n , ma a r o e f e n in g b a a r t k u n s t . . . Mi s s c h i e n zo u d e n w i j w e l v e e l m e e r me t o n z e w e rk e n mo e t e n n a a r b u i t e n ko me n . M a a r we z i j n t e b e s c h e i d e n , o m d a t we s c h i l d e r e n e n ke l a l s h o b b y b e o e f e n e n . V a a k d e n ke n we " h e t z a l w e l n i e t goed g e n o e g z i j n " F o u t natuurlijk ! Je m o e t m a a r e e n s e e n p a a r t e n t o o n s t e l l i n g e n b e k i j k e n . Dan w a s d e t e n t o o n s t e l l i n g v a n H o g h e s c o t e i n j u l i ' 9 2 e c h t mo o i - v e e l k n a p w e r k ! To t l a t e r n o g e e n s o p e e n v a n o n z e v o lg e n d e k u n s t k r i n g aktiviteiten.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 19
_20
EX LIBR1S He t e x l i b r i s i s i n d e Eu ro p e se cu ltu u rq e sch ie d e n is e e n me rkwa a rd ig v e r s c h i j n s e l . H e t o n t s t o n d i n d e z e s t i e n d e e e u w e n het i s s i n d s d e u i t v i n d i n g va n d e b o e k d ru k k u n s t n imme r u i t d e b e l a n g s t e l l i n g g e we e st. E x l i b r i s b e te ke n d n i e t me e r dan: U i t d e boeken va n . He t e x l i b r i s t o o n t a a n d a t h e t o m 1 m j ne n b o e k ba l so e ei g ek n d o m t e m e r k e n b e s t a a t e r f o r m e e l g e e n Omi e v e r sac h ial t ut s s .e n h e t k i n d d a t z i j n n a a m o p h e t s c h u t b l a d v a n g e e n b o e k s c h r i j f t e n d e b i b l i o fi e l d i e e r e e n e x lib ris inplakt. He t e x l i b r i s t o o n t n a a s t d e n a a m o o k d e i n b e e l d g e b r a c h t e ve rb o n d e n h e id v a n d e e i g e n a a r me t h e t b o e k . He t e x l i b r i s b e v a t t e n o g a l e e n s e e n o p w e k k i n g o m h e t b o e k t e ru g t e b re n g e n , o f h e t wa s v o o r z i e n v a n e e n b o e kvlo e k, d i e de o n r e c h t m a t i g e h o u d e r z o u t r e f f e n a l s h i j v e r z u i m d e h e t b o e k t e ru g t e b re n g e n . We rd e n b o e k e n d a n z o v a a k g e s t o l e n , a c h t e r o v e r g e d r u k t o f domweg n i e t t e r u g g e g e v e n ? He t l a a t s t e w a a r s c h i j n l i j k h e t m e e s t e . De b o e k v i o e k z e i d o o r g a a n s o o k m e e r o v e r d e v e r k n o c h t h e i d v a n de e i g e n a a r a a n d i e n s b o e k ( e n ) d a n o v e r d e r e ĂŤ l e a n g s t d a t a n d e re n z i j n b e z i t z o u d e n v e rd o n k e re ma n e n . He t b o e k m e r k z o n g d i k e ig e n a a r, o f v a n b e i d e . een s p i e g e l v o o r d o o r ve rsch a fte h e t h e m een e ro t icis' h e t geval kan
w i j l s d e l o f v a n h e t boek, v a n d e S o ms h ie ld h e t ex l i b r i s de e ig e n a a r mid d e l v a n een w i j s g e r i g e sp re u k, so ms b i j z o n d e r genoegen zo a ls me t ' e x l i b r i s zijn.
Van d e a a n v a n g a f w a s d e e x l i b r i s k u n s t e n e r z i j d s v e r b o n d e n m e t de n a m e n v a n k o n i n g e n , p r e l a t e n , a r i s t o c r a t e n e n p a t r i c i ĂŤ r s e n me t d e n a m e n v a n b e k e n d e e n b e r o e m d e k u n s t e n a a r s a n d e r z i j d s . Vandaar o o k d e g r o t e v e rwa n t s c h a p me t d e h e r a l d i s c h e wa p e n s.
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 20
21
S TI JL E N. On d a n ks h e t f e i t d a t h e t e x l i b r i s v a n d e z e s t i e n d e t o t d e a c h t t i e n d e e e u w v o o r a l h e r a l d i s c h v a n a a r d w a s , k a n me n i n g ro t e l i j n e n d e s t i j l e n e r v a r e n d i e a f w i s s e l e n d E u r o p a b e h e e rst e n . He t e e r s t e h o o g t e p u n t l a g o n g e t w i j f e l d i n d e z e s t i e n d e e e u w i n Du itsla n d , h e t t w e e d e v i e l t i j d e n s d e r o c o c o p e r i o d e i n F r a n k r i j k e n h e t d e r d e h o o g t e p u n t k o n me n e r v a r e n t i j d e n s d e j u g e n d s t i l -p e ri o d e , w a a r i n D u i t s l a n d ma a r o o k G r o o t - B r i t t a n n i ĂŤ me t z i j n a r t s - a n d - c r a f t s - s t i j l t o o n a a n g e v e n d w a r e n . Alle e n a l i n de e e rs t e h e l f t va n deze eeuw z i j n e r g e ma k k e lijk een t w i n t i g t a l s t i j l e n t e n o e m e n d i e i n d e b e e l d e n d e k u n s t h e rke n b a a r z i j n g e wo rd e n , z o a l s h e t e c l e t i c i s m e , h e t d u i t s imp re ssio n isme , h e t s y m b o l i s m e , d e s t i l e r i n g , h e t l a a t i m - e n e xp re ssio n isme , h e t a b s t r a c t - e x p r e s s i o n i s m e , h e t ro ma n t isme , de p r i m i t i e v e n , d e n a e v e n , h e t r e a l i s m e , m a g i s c h r e a l i s m e , k u b i s m e , n o n - fi g u r a t i e v e e n d e a b s t r a c t e k u n s t e n z . . . V o o ra l n a d e t we e d e w e r e l d o o r l o g wa s alle ric h t in g e n , a l l e te ch n ie ke n . n o n ch a la n ce , t e c h n i s c h e p e r f e c t i a rg e lo o sh e id e n d e n e o - s t i j l e n d i e a o n tle e n d .
en S t e a n
i s a lle s nog mo g e r e n g e vormen n a n a a s t k i n d e r l i d e v o r i g e e e u we n
lijk, a s t j k e zijn
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 21
22
To e n i n d e v o r i g e e e u w o o k d e b u r g e r i j , w a a r o n d e r z i c h v e e l b e o e f e n a re n v a n d e w e t e n s c h a p b e v o n d e n , e r i n s l a a g d e bibliotheken b ije e n t e b re n g e n , g ro e id e de e x l i b r i s k u n s t n a a r een n i e u w h o o g t e p u n t . De g e s c h i e d e n i s v a n h e t e x l i b r i s t o o n t v o o r a l s i n d s d i e p e rio d e e e n o v e r v l o e d a a n t h e m a t a , d i e g a a n d e we g w e r d e n g e b r u i k t . N a a s t d e h e r a l d i s c h e w a p e n s e n n a me n o n t s t o n d e n exlibris m e t i n i t i a l e n , monogrammen, handtekeningen, o rn a me n t e n u i t d e b e e l d h o n u n s t , m u z i e k e n a r c h i t e c t u u r ; m e t in st ru me n t e n , b l o e m e n , p l a n t e n , b o m e n , sch e p e n , la n d sch a p p e n ; het b o e k z e l f i n v e l e u i t w e r k i n g e n e n m e n s e l i j k e ( v o o r a l - v r o u w e l i j k e ) fi g u r e n . M a a r o o k p o r t r e t t e n v a n b e r o e m d e p e rso n e n o f i l l u s t e r e t i j d g e n o t e n o f v o o r o u d e r s s i e r d e n e n sie re n e x l i b r i s . N i e t t e v e r g e t e n z i j n d e b o e kme rke n me t s p r e u k e n e n m o t t o ' s a lle g o rie n , sp ro o kje s, e r o t i s c h e a fb e e ld in g e n , h o b b ie s e n m e t ta llo ze a t t rib u t e n zo a ls e e n b o l vo o r de a a r d e , e e n haan vo o r de j a l o e r s h e i d , e e n u i l v o o r d e w i j s h e i d , e e n s p i e g e l v o o r d e slimh e id o f i j d e l h e i d , e e n m e e t l a t o f c i r k e l v o o r d e a rch ite ctu u r alsook de tekens van de d ie re n rie m. In d e t w i n t i g s t e e e u w z i j n v o o r a l o o k d e b e ro e p e n u i t g e b e e l d , wa a ro n d e r d a t v a n a r t s , a p o t h e k e r , a r c h i t e c t , j u r i s t , d r u k k e r enz No g i s d e o p s o m m i n g v e r v a n k o m p l e e t w a n t r e l i g i e u z e e x l i — b ris, e x l i b r i s o ve r d e v r i j m e t s e l a r i j , o f p re n te n d ie de d o o d of v e r g a n k e l i j k h e i d t o t o n d e rwe rp h e b b e n a l s t e g e n s t e l l i n g t o t het b o e k d a t b l i j f t , b e h o r e n i n d e z e o p so mmin g n i e t t e o n t b re ke n . S p e cia le b o e k e r i j e n o f o n d e r d e l e n va n b i b l i o t h e k e n ke n n e n v a a k een e i g e n e x l i b r i s , z o a l s b i j v o o r b e e l d k o o k b o e k e n , l i t e r a i r e we rke n , g e n i a l o g i s c h e w e r k e n , w e r k e n v a n wetenschap. d e te ctive s e n z. . .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 22
23
IS E R NOG TOEKOMST I N H E T E X L I H R I S ? Veel c o mme rc i ĂŤ l e wa a rd e h e b b e n e x l i b r i s n o o it gehad. Een e x l i b r i s i s w e l i s w a a r e e n p r e n t o m het boek t e s ie re n , ma a r min d e r g e sch ikt om i n t e l i j s t e n e n a a n d e w a n d t e hangen a l s e e n f r a a i s n o b i s t i s c h naamp l a a t j e . E r z i j n v e r z a m e l i n g e n we g g e g e ve n , e r z i j n ve rza me lin g e n v e rk o c h t , so ms o v e r d e g r e n s g e g a a n v o o r g e rin g e b e d ra g e n . Cu rie u s a l s m e n b e d e n k t d a t d e k o s t e n v a n h e t o n t w e rp , h e t ma t e ria a l e n h e t d ru kke n va n e e n e e n vo u d ig z w a r t / w i t e x l i b r i s door d e g e r i n g e o p l a g e a l g a u w me e rd e re g u l d e n s p e r s t u k b e lo p e n . To ch s c h i j n t e r e e n k e n t e r i n g i n d e c o m m e r c i ĂŤ l e w a a r d e r i n g t e ko me n . O f d i e z a l d o o r z e t t e n , z a l p a s o v e r e n k e l e j a r e n blijken. He t a r t i s t i e k e e x l i b r i s i s , o n d a n k s z i j n g e s c h i e d e n i s v a n m e e r dan v i e r e e u we n , b e t r e k k e l i j k o n b e k e n d g e b l e v e n . We liswa a r z i j n e r sin d s v e l e j a re n i n d e wa re n h u ize n vo o rg e d ru kt e e x l i b r i s t e ko o p w a a r i n s l e c h t s d e n a a m b e h o e f t te wo rd e n i n g e v u l d , ma a r d e ze hebben n o o i t t o t e e n d o o r b r a a k g e le id . To ch w e r d e n e r r e g e l m a t i g - z i j h e t b e sch e id e n p o g in g e n g e d a a n o m o p n i e u w belangstelling voor het e x l i b r i s t e we kke n . Dit me e sta l o n d e r de vo rm va n w e d s t r i j d e n .
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 23
.24
Gn (ID v E R . z I c -,- A. 1 r r 1V(rI D r 1v1 JPF E S I CD 1\T I S I v = --r E rN --Mu- se u m B o y m a n s - V a n B e u n i n g e n T e R o t t e r d a m b e z i t e e n g r o t e e n b e la n g rijk e k o l l e k t i e Fra n se imp re s s io n is t e n . r Voor h e t e e r s t i n d e g e s c h i e d e n i s v a n h e t M u s e u m wo rd e n n u © a l l e i mp re s s i o n i s t i s c h e we rke n getoond. E G ro t e n a me n z o a l s G a u g u i n , V a n G o g h , M o n e t , P i s s a r r o , S i g n a c Ien S i s l e y z i j n m e t e e n o f m e e r d e r e w e r k e n v e r t e g e n w o o r d i g d . Na a st r u i m z e s t i g s c h i l d e r i j e n o m v a t d e t e n t o o n s t e l l i n g t w a a l f Ib e e l d e n v a n D e g a s , M a i l l o l , R e n o i r e n R o d i n , a l s m e d e m e e r d a n h o n d e rd a k w a r e l l e n , t e k e n i n g e n e n p r e n t e n v a n o n d e r a n d e r e 1B o n n a r d , C é z a n n e , T o u l o u s e L a u t r e c e n V u i l l a r d . \ Aa n le id in g t o t deze t e n t o o n s t e l l i n g i s d e r e s t a u r a t i e va n a c h t 1 b e la n g rijk e i mp re s s i o n i s t i s c h e doeken; .I n d e e x p o s i t i e v i n d t U d a n o o k t e g e l i j k e r t i j d e e n i n t e r e s sant e d u c a t i e f l u i k tisch e sch ild e rsd o e k.
o v e r re sta u ra tie
v a n
h e t
impressionis-
De e x p o l o o p t v a n 2 0 / 9 t o t 2 9 / 1 1 / 9 2 . Mu se u m B o y m a n s - V a n B e u n i n g e n v i n d t U i n h e t M u s e u m p a r k 1 8 t e Ro t t e rd a m. O p e n d i . t o t e n me t z a . v a n 1 0 t o t 1 7 u . Zo n - e n f e e s t d a g e n v a n 1 1 t o t 1 7 u .
,
-
-
_
-
r-ft -
A , 4 . .. P : 1 1 dig a fr.!!':-. t. oii.e..1... .::, ; a - 1 -- - 1 - 1 i ,- ; ; ; - ; .--.--...,....11:17............ . - G - - - i- - l• i ---1 ' z z r z ...,...... . . , • , . . . ,i m•; .i....„. ;0 o w ; , • -• 1 i • s • 1, g o . g-• . . . fi l liVill o w .F , . 1 -r, .s .o . w_ . • • 7 -: ; -: = 6 ;l a . :- e . , ; i „ . . ; ; ,. 1 . ; .v „ * . f , ; o , „ , „ ; „n • , 1 -„ . . 1 a . . : .. _ : 1 -: .1 c _ r
- ' , ' Y . . . . . . .
- -.- „- ,•-.-.--.-...-_ .- - - - - - - - - - - - - - - - - v : . . _ _ . . . . . . . , • m o o ' .
----
-
-
-
—
_
_
!1: ! Si M I N I M
' YflL III 0 I! L
14 ;4 i n t
De sterrennacht. september 1888, [ 1 5 9 Schers in bri ef Rijksmuseum Vincent van Gogh, Amsterdam 41
't Bruggeske - 24e jaargang - oktober 1992 - nr. 4 - p 24
23
IS E R NOG TOEKOMST I N H E T E X L I H R I S ? Veel c o mme rc i ĂŤ l e wa a rd e h e b b e n e x l i b r i s n o o it gehad. Een e x l i b r i s i s w e l i s w a a r e e n p r e n t o m het boek t e s ie re n , ma a r min d e r g e sch ikt om i n t e l i j s t e n e n a a n d e w a n d t e hangen a l s e e n f r a a i s n o b i s t i s c h naamp l a a t j e . E r z i j n v e r z a m e l i n g e n we g g e g e ve n , e r z i j n ve rza me lin g e n v e rk o c h t , so ms o v e r d e g r e n s g e g a a n v o o r g e rin g e b e d ra g e n . Cu rie u s a l s m e n b e d e n k t d a t d e k o s t e n v a n h e t o n t w e rp , h e t ma t e ria a l e n h e t d ru kke n va n e e n e e n vo u d ig z w a r t / w i t e x l i b r i s door d e g e r i n g e o p l a g e a l g a u w me e rd e re g u l d e n s p e r s t u k b e lo p e n . To ch s c h i j n t e r e e n k e n t e r i n g i n d e c o m m e r c i ĂŤ l e w a a r d e r i n g t e ko me n . O f d i e z a l d o o r z e t t e n , z a l p a s o v e r e n k e l e j a r e n blijken. He t a r t i s t i e k e e x l i b r i s i s , o n d a n k s z i j n g e s c h i e d e n i s v a n m e e r dan v i e r e e u we n , b e t r e k k e l i j k o n b e k e n d g e b l e v e n . We liswa a r z i j n e r sin d s v e l e j a re n i n d e wa re n h u ize n vo o rg e d ru kt e e x l i b r i s t e ko o p w a a r i n s l e c h t s d e n a a m b e h o e f t te wo rd e n i n g e v u l d , ma a r d e ze hebben n o o i t t o t e e n d o o r b r a a k g e le id . To ch w e r d e n e r r e g e l m a t i g - z i j h e t b e sch e id e n p o g in g e n g e d a a n o m o p n i e u w belangstelling voor het e x l i b r i s t e we kke n . Dit me e sta l o n d e r de vo rm va n w e d s t r i j d e n .